HELLENİSTİK DÖNEM MİMARLIĞI

Tapınak Plan Tipleri ve

Yapı Cephe Düzenleri
 Tapınak Plan Tipleri
Henostylos (Monostylos) Templum in antis:

Ante duvarları arasında tek sütun bulunan tapınak tipidir. Arkaik Dönem’de ve çok
seyrek rastlanır.
Tapınak Plan Tipleri

Templum in antis
(Distylos in antis):

Megaron planlı, ön
cephedeki anteler arasında
iki sütun bulunan tapınak
tipi genellikle küçük boyutlu
tapınaklarda uygulanmıştır.
 Tapınak Plan Tipleri
Templum in antis (Distylos in antis):
Ön cephedeki anteler arasında iki sütun bulunur.
 Tapınak Plan Tipleri

Amphidistylos Templum in antis

Tapınağın ön ve arka cephelerindeki ante
duvarları arasında ikişer sütun bulunan plan
tipidir.

Amphidistylos Templum
in antis
 Tapınak Plan Tipleri

Prostylos:

Tapınağın ön cephesinde sütun dizisi bulunan

plan tipidir. Antelerin ön kısmında da sütun
Tetrastylos Prostylos
bulunmaktadır. Bu plan tipinde anteler kısadır.
 Tapınak Plan Tipleri

Amphistylos Prostylos
Tetrastylos Amphiprostylos
Tapınağın ön ve arka cephelerinde
sütun dizisi bulunan plan tipidir.
 Tapınak Plan Tipleri

Peripteros:
Tapınağın cellasının tamamen tek sıra sütun dizisiyle
Heksastylos Peripteros çevrelendiği plan tipidir. Sütun ile yan duvarlar arasındaki
uzaklık iki sütunun arasındaki mesafeye eşittir. En çok
kullanılan plan tipidir.
 Tapınak Plan Tipleri

Pseudo-peripteros:
Cellayı çevreleyen sütunların cella duvarları üzerine
yarım sütunlar şeklinde bitiştirilmesiyle peripteros
görünümü verilmiş olan plan tipidir. Daha çok Roma
Heksastylos Pseudoperipteros
dönemi tapınaklarında uygulanmıştır.
 Tapınak Plan Tipleri

Dipteros:

Oktastylos Dipteros Tapınağın cellasının iki sıra sütunla çevrelendiği plan

tipidir. Dış sütun dizisi ile yan duvarlar arasındaki
uzaklık iki sütun aralığının iki katına eşittir.
 Tapınak Plan Tipleri

Pseudo-dipteros:
Dipteros plan tipindeki çift sıra sütun dizisinden
içteki sıranın kaldırılıp yerinin boş bırakılması ile
dipteros görünümü verilen plan tipidir.
Genellikle Hellenistik Dönem’de Anadolu’da
Oktastylos Pseudodipteros
görülür.
 Tapınak Plan Tipleri
Yuvarlak Planlı Tapınaklar:
Bu plan tipi cellası olan ve cellası olmayan tapınaklar olarak ikiye ayrılır.

Tholos Peripteros: Monopteros:

Cellası olan tapınak Cellası olmayan tapınak
 Tapınak Plan Tipleri

Tholos Peripteros: Yuvarlak planlı bir stylobat üzerine yuvarlak bir cella yapılarak, etrafı tek sıra
sütunla çevrilir. Bu cellanın çapı, duvarlar ve dış geçit dışında, stylobat üzerindeki sütunların
yüksekliğine eşit olur.
Tapınak Plan Tipleri
Monopteral: Yuvarlak planlı stylobat
üzerinde kenarlara tek sıra sütun dizilir.
Ortada cella yoktur. Ortada ya kült heykeli
yada tek bir sütun olabilir, bazı örneklerde
orta boştur.
ION DÜZENİ
 Athena Polias tapınağı kaidesi, MÖ. 4. yy. 2. yarı, Küçük Asya -ion tipi

Torus

scotia (τρόχιλος),
Spira 
(σπεῖρα) scotia (τρόχιλος),

Plinthe
(plinthus, πλίνθος)
Priene, Athena Polias
tapınağı, Anadolu- ion tipi
kaide
Şematik attika ion- ve Efes- ion kaideleri
 Torus

Trochilos

Torus ion-attika kaidesi, Erechtheion Atina,

MÖ. 421 -407

Attika kaidesi iki tori (tek. Torus) ve bunların arasındaki

Trochilostan oluşur. Üstteki torus daha küçüktür.
 Torus

Spira

Samos tipi eski ion kaidesi: üstte yivli torus ve altta spira (Arkaik, Samos
Heraionu)
DOR ve ION DÜZENİ
DOR-ION ve KORINTH DÜZENLERİ
Tuskan düzeni
Roma’da ion düzeni
 Akroter

Krepidoma
Opisthodomo Adyton Kült Naos Pronaos Peristyl-
s heykeli Peristasis