Professional Documents
Culture Documents
Modyul Filipino
Modyul Filipino
1. Matalakay ang kurikulum at ang pagtuturo ng sining ng wika pati na ang dagdag
na kaalaman tungkol sa mga ito.
2. Matanto ang kaugnayan ng paguturo at pagkatuto ng wika, ayon sa kontekstong
pangklasrum.
3. Masigasig ang pagpapahalaga wika sa pamamagitan ng mga gawaing
pampagtuturo.
4. Malinang ang mga kaalaman , metodo, estratehiya o Teknik sa pagtuturo ng
wika.
1
ARALIN 1: ANG FILIPINO SA KURIKULUM
Panimula
Ang kurikulum ang pinakapuso ng ating edukasyon. Lalong matagumpay ang
isang guro sa kanyang pagtuturo kung may kabatiran at nauunawaan niya ang mga
katangian ng kanyang mga mag-aaral. Sa isang pag-aaral nina Rubin at Thomson
(1983), nagtalaya siya ng mga katangian ng isang magaling na estudyante ng wika.
Malaki ang pananagutan ng mga guro sa isang matagumpay na pagtuturo at
pagkatuto ng wika. Ang buong katauhan, saloobin, panlahat na kaalaman at estilo sa
pagtuturo ay maaaring maging sanhi ng pagkakaroon o pagkawala ng interes o
kawilihan ng mga mag-aaral sa pag-aaral ng wika.
Layunin
1.Naibibigay ang mga patnubay at simulain sa paglinang ng isang kurikulum
para
sa mga sining ng wika
2.Naipaliliwanag ang mga kaukulang Teknik sa pagtuturo ng wika sa
elementarya
Pagtalakay
Maraming tungkulin o papel na ginagampanan ang guro sa loob ng klasrum, ilan
sa mga ito ay ang pagbibigay impormasyon at paglalahad ng kaalaman, paglalaan ng
patnubay at tulong sa mag-aaral upang pagsanayan ang mga natamong kaalaman,
pagbibigay ng angkop na pangganyak sa pamamagitan ng paglalaan ng iba’t iba at
nakawiwiling Gawain na magbibigay ng pagkakataon upang magamit ang wikang
natutuhan. Higit sa lahat ang palaging may ginagawang pagtataya at ebalwasyon sa
pagkatuto ng mga mag-aaral sa wika.
Pamantayan 1- PAKIKINIG
a. Kahandaan sa Pakikinig- pagkatapos ng ikatlong baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang maipapakita ang kasanayan sa pagsunod sa wastong pamantayan
sa pakikinig upang maproseso nang Mabuti ang mga ideyang napakinggan.
b. Mahusay na Pakikinig- pagkatapos ng ikaanim na baitang, inaasahang
maipamalas ng mga mag-aaral ang kahusayan sa pakikinig upang ganap na
maunawaan at maproseso ang diskurso o tekstong napakinggan.
c. Mapanuring Pakikinig- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang magagamit ang kasanayan sa pagsusuri ng mga tekstong
napakinggan upang mai-transcode ang mga ito tungo sa iba pang anyo ng
pagpapahayag at nagagamit sa epektibong pakikipagtalastasan.
Pamantayan 2- PAGSASALITA
a. Kaangkupan- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makagagamit ng angkop na pananalita at ekspresyon sa iba’t ibang
sitwasyon.
b. Pasalitang Diskurso- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makapagpapamalas ng paggamit ng wika sa pasalitang diskurso.
c. Kawastuhan- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makapagpapakita ng kasanayan sa paggamit ng wika, pasalita o
pasulat man nang may wastong pagbabalarila.
d. Makaaabuluhang Pagpapahayag- pagkatapos ng ikaanim na baitang ang mga
mag-aaral ay inaasahang magagamit ang kasanayan sa makabuluhang
pagpapahayag ng karanasan, damdamin, opinion, paniniwala at kaisipan ng iba.
7
Pamantayan 3- PAGBASA
a. Kahandaan sa Pagbasa- pagkatapos ng unang baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makapagmamalas ng kahandaan sa pagbasa.
b. Panimulang Pagbasa- pagkatapos ng ikatlong baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makababasa ng mga pangungusap at maiikling talata nang may
wastong paglilipon ng mga salita.
c. Talasalitaan- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaaral ay
inaasahang makapagmamalas ng kasanayan sa pagbibigay kahulugan ng mga
salita at magagamit ang ito sa paglalahad ng mga angkop at makabuluhang
konteksto.
d. Pang-unawa- pagkatapos ng ikaanim na baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang magkaroon ng malawak na pag-unawa sa tekstong binasa at
magagamit ito upang maunawaan ang sarili, ibang tao, daigdig sa tulong ng mga
tekstong naratibo at ekspositori.
Pamantayan 4- PAGSULAT
a. Kahandaan sa Pagsulat- pagkatapos ng ikatlong baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makasusulat nang maayos at malinaw nang palimbag at kabit-kabit
gamit ang wastong bantas.
b. Panimulang Pagsulat- pagkatapos ng ikatlong baitang, ang mga mag-aaral ay
inaasahang makasusulat nang maayos at malinaw ng iba’t ibang diskurso.
c. Maunlad na Pagsulat- pagkatapos ng ikaanim na baitang, inaasahang ang mga
mag-aaral ay magagawang mailahad ang kanilang malayang ideya sa pormal o
di pormal na komposisyon para matugunan ang kanilang layunin sa pagsulat.
(Deped- BEE, 2007)
Mga Gawain:
Gawin ito sa hiwalay na papel
b. Kurikulum (5 pts.)
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Panimula
Saang anggulo ba dapat tingnan ang salitang metodolohiya upang lubos itong
mauunawaan at tuluyang mailipat para sa isang kawili-wili at makabuluhang pagtuturo?
May naisip ka bang sagot? Sa puntong ito, hayaan ninyong hiramin natin ang ideya ni
Diane Larsen-Freeman (1987) kung paano masisipat nang malinaw ang kaisipan ng
terminong metodolohiya. Ayon kay Larsen-Freeman, maaaring tanawin ang
9
metodolohiya bilang isang tatsulok na ang bawat anggulo nito ay kumakatawan sa
isang batayang lawak sa pagtuturo at pagkatuto ng wika.
Ito ang una ninyong matatanto sa pagtalakay. Ngunit bago ang ating talakayan
ay sisipatin muna natin ang ating patutunguang layunin.
Layunin
1.Naipaliliwanag ang kaibahan ng bawat metodo na kadalasang ginagamit sa
pagtuturo ng wika
2.Nakapagdedesinyo ng mga kagamitan, gamit ang mga metodo na may
kaugnayan sa pagtuturo
3. Nakapagsasagawa ng isang pananaliksik sa iba’t ibang metodo
Pagtalakay
Bigyang pansin natin muna ang mga sumusunod na anggulo: Ang unang
anggulo ay maaaring tawaging pagkatuto ng wika/mag-aaral ng wika. Ang mga tanong
na maaaring tugunin mula sa perspektibong ito ay: ano ang kalikasan ng
pagtatamo/proseso ng pagkatuto ng wika? Sino ang gumagawa ng pagtuturo? At ano-
anong mga salik ang nakaiimpluwensya sa mga mag-aaral sa pagkatuto?
Ang ikalawang anggulo ay tungkol sa paksang aralin na ating ituturo. Ito ay
tutugon sa tanong na may kaugnayan sa: Ano ang kalikasan ng wika? Ano ang
kaugnayan ng kultura sa wikang ituturo?
Ang ikatlong anggulo ay sumasalaw sa pananalig na ang pagtuturo ng wika ay
isang proseso at ang tungkulin ng guro bilang tagapanguna sa pagpoproseso ng
pagkatuto. Masasalamin ito nang malinaw sa mga kasagutan sa itinalagang mga
tanong sa naunang dalawang anggulo. Kailangang isaalang-alang ang bawat isa sa
tatlong perspektibo upang makuro nang buo at malinaw ang konsepto ng terminong
metodolohiya.
a. Mithiin (Goal)
1. Mabasa ang literature ng target na wika.
2. Maisaulo ang mga tuntuning balarila at talasalitaan ng target na wika.
b. Mga Katangian
11
1. Ginagamit sa pagtuturo ang katutubong wika at bihirang gamitin ang target na
wika.
2. Hiwalay na ginagawa ang paglinang ng mga talasalitaan.
3. Binibigyang-diin ang pagbasa at pagsulat at halos hindi nalilinang ang
pakikinig at pagsasalita.
4. Pabuod na itinuturo ang balarila. Ilalahad ang tuntunin, pag-aaralan, at
pagkatapos ay magkakaroon ng maraming pagsasanay at pagsasalin.
5. Ang pagbabasa ng mga may kahirapang teksto ay isinasagawa nang hindi
isinasaalang-alang ang kahandaan ng mga mag-aaral.
6. Kawastuhan sa pagsasalita ang mahalaga. Inaasahan na magaling sa
pagsasalin ang mga mag-aaral mula sa target na wika.
Halimbawa:
1.Papunta ako sa pintuan.
2. Papalapit na ako sa pintuan.
3. Nasa may pintuan na Ako.
4. Huminto ako sa may Pintuan.
5. Inabot ko ang door knob.
6. Inikot ko ang door knob.
7. Binuksan ko ang pinto.
8. Itinulak ko ang pinto.
9. Gumalaw ang pinto.
10. Bumukas ang pinto.
11. Binitiwan ko na ang door knob.
12
Ang labing-isang pangungusap sa itaas ay nagtataglay ng mga katangiang
pambalarila na maaaring mahirap maipaliwanag. Subalit ang ganitong uri ng pagtuturo
ay matagumpay na magamit ni Gouin. Datapawat hindi ito nagtatagal at nalukuban ito
ng popular na Direct Method ni Berlitz.
Ang ilang halimbawa sa itaas ay mga serye ng mga magkakaugnay na
pangungusap na madaling maunawaan ng mga mag-aaral. Maaaring magbigay kayo
ng ilan pang halimbawa ng pangungusap na magpapakita ng serye.
13
1. Inilalahad sa pamamagitan ng diyalog ang mga bagong aralin.
2. Pangunahing estratehiya sa pagkatuto ay ang panggagaya, pagsasaulo ng
mga parirala, at paulit-ulit na pagsasanay.
3. Ang kayariang balangkas ay itinuturo sa paggamit ng mga paulit-ulit na
pagsasanay.
4. Halos walang pagpapaliwanag sa mga tuntuning pambalarila. Ang mga
tuntuning balarila ay itinuturo sa tulong ng mga paulit-ulit na pagsasanay.
5. Limitado ang gamit ng mga bokabularyo at itinuturo ito ayon sa pagkakagamit
sa pangungusap.
6. Malaki ang pagpapahalaga sa pagbigkas at karaniwang isinasagawa ito sa
language labs at mga pagsasanay na pares minimal.
7. Ang katutubong wika ay hindi ginagamit ng guro sa pagkaklase.
8. Ang mga tamang tugon sa mga tanong sa pagsasanay ay agad na
pinagtitibay.
9. Sinisikap ng guro na gamitin ng mga mag-aaral ang wika nang walang
kamalian.
14
Ang pamamaraang ito ay isang klasikong halimbawa ng pamaran na batay sa
demeyn na pandamdamin (affective domain). Sa pamamaraang ito ang pagkabahala ay
nababawasan dahil sa ang klase ay isang komunidad ng mag-aaral na laging nag-
aalalayan sa bawat sandal ng pagkaklase. Ang guro ay tumatayo bilang isang tagapayo
at laging handa sa anumang pangangailangan ng mag-aaral. Naiiwasan ang anumang
pagdadahilan sa pag-aaral dahil sa magandang ugnayan ng guro at mag-aaral. Ang
pamamaraang ito ay ekstensyon ng modelong counseling-learning ni Charles A. Curran
na nagbibigay-diin sa pangangailangan ng kaukulang pagpapayo.
Ang pamamaraang ito ay halos katulad ng ibang tinalakay na ngunit ang kakaiba
ay isinasagawa ang mahahalagang bahagi nito sa isang kalagayang palagay ang
kalooban ng bawat mag-aaral at ralaks ang kanilang isipan.
Mga Katangian
1. Ginagamit ang lakas ng pagmumungkahi upang matulungan ang mga mag-aaral
na maging panatag ang kalooban.
2. Nasa isang komportable at maayos na kapaligiran ang pagkatuto at may
maririnig na mahinang tugtugin.
3. Inilalahad at ipinaliliwanag ang gramatika at bokabularyo ngunit di tinatalakay
nang komprehensibo.
4. Napalilinaw ang mga kahulugan sa pamamagitan ng pagsasalita sa katutubong
wika.
5. Nangyayari ang komunikasyon sa dalawang dimension:(1) ang may kamalayan
(conscious) kung saan nakikinig sa isang binabasang diyalogo at (2) ang
kawalang-kamalayan (sub-conscious) kung saan ang musikang maririnig ay
nagpapahiwatig na ang pagkatuto ay madali.
6. Isinasanib sa pagtuturo ang mga sining tulad ng musika, awitin, at dula.
7. Bahagi ng ginagawa ng mag-aaral sa klase ang ebalwasyon; walang pormal na
pagsubok na ibinigay.
16
a. Mas mabilis ang pagkatuto kung ang mga mag-aaral ay tutuklas o lilikha ng mga
sariling Gawain sa halip na ipasaulo o ipaulit nang maraming beses kung ano
ang natutuhan.
b. Napadadali ang pagkatuto sa tulong ng mga kagamitang panturo tulad ng mga
bagay na nkikita at nahahawakan ng mga mag-aaral.
c. Napadadali ang pagkatuto sa pamamgitan ng mga araling kinapapalooban ng
mga gawain na may suliraning tutuklasin ang mga mag-aaral.
Mga Katangian
1. Pangalawa lamang ang pagtuturo sa pagkatuto. Pananagutan ng mga mag-aaral
ang sarili nilang pagkatuto.
17
2. Tahimik ang guro ng maraming oras ngunit aktibo sa pagbibigay ng sitwasyon at
pakikinig sa mga mag-aaral; nagsasalita lamang siya upang magbigay hudyat,
pinapayagan ang interaksyong mag-aaral-mag-aaral.
3. Di ginagamit ang pagsasalin ngunit ang unang wika ay itinuturing na
pinagmumulan ng kaalaman ng mag-aaral.
18
Mga Katangian
1. Nagsisimula ang mga aralin da pamamagitan ng mg autos mula sa guro na
isinasagawa ng mga mag-aaral.
2. May interaksyong guro sa mag-aaral o mag-aaral sa mag-aaral; nagsasalita ang
guro, tumutugon ang mga mag-aaral, nagbibigay sila ng mungkahi sa mga
kapwa mag-aaral sa pamamatnubay ng guro.
3. Binibigyang-diin ang komunikasyong pasalita; isinasaalang-alang ang kultura ng
mga katutubong tagapagsalita sa pagkatuto ng pangalawang wika.
4. Pinalilinaw ang mga kahulugan sa pangalawang wika sa pamamagitan ng mga
kilos.
5. Inaasahang magkakamali ang mga mag-aaral sa pagsisimula nilang magsalita;
mga kamaliang global lamang ang iwawasto.
Mga Gawain:
Sagutin ang mga gawaing ito sa hiwalay na sulating papel.
2. Ano ang pamaraan ayon kay Anthony (1963)? Ano ang kanyang konsepto ng
pamaraan? Ano ang pagkakaiba/pagkakatulad kung mayroon man ang kanyang
20
teorya sa kaisipang inilahad ni Diane Larsen-Freeman? Maglahad ng mga
patunay. (10 pts.)
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
3. Talakayin muli ang limang designer na mga pamamaraan. Magpangkat ang mga
mag-aaral sa lima at pumili ng isang pamamaran ang bawat pangkat.
Tatalakayin ng bawat pangkat ang kabutihan at kahinaan ng bawat pamaraan at
ipagtanggol kung bakit ito mas nakahihigit sa iba. Tiyaking may mga
pinanaligang bataayan ang gagawing pagtatanggol. (10 pts)
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Kung ang dulog ay set ng mga teorya at simulain kung saan nakahahango ng
paraan o metodo, maaari bang makabuo ng dalawang magkaibang paraan o
metodo mula sa isang dulog? Ipaliwanag ng puspusan at magbigay ng mga
patunay o obserbasyon ng mga klase.(10 pts.)
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Panimula
Tatalakayin sa araling ito ang mga kagamitan sa pagtuturo na karaniwang
inihanhanda ng isang guro sa kanyang pagtuturo. Ang mga pagpaplano o paghahanda
sa pagtuturo ay ekstensyon ng katauhan at estilo ng isang guro. Mahalaga ang
pagpaplano at dapat na isinasagawa ito ng lahat ng guro. Bago pumasok sa klasrum
ang isang guro ay taglay na niya ang mga ideya kung paano turuan ang kanyang klase.
Kaya lang ang proseso ng pagpaplano at pagbabalak ng mga gawain sa pagtuturo ay
nagkakaiba-iba ayon sa oryentasyon at paniniwala ng isang guro. Bawat guro ay may
sariling paniniwala kung paano ang mabisa at epektibong pagbabahagi ng pagkatuto.
May mga pagpaplano komprehensibo dahil nakatala ang mga Gawain ditto mula sa
pinakamalaki hanggang sa kaliit-liitang detalye.
Layunin
1.Nakabubuo ng mga kagamitang angkop gamitin sa pagtuturo ng wika
2.Nakapagpapakita ng isang aktwal na pagtuturo ng wika sa pamamagitan ng
Birtwal na paraan
Pagtalakay
22
Ang anumang bagay na gjnagamit bilang pantulong sa pagtuturo at pagkatuto
ay maituturing na kagamitang pampagtuturo. Inilalahad ito sa mga sumusunod:
23
III. Pamamaraan o Estratehiya o Mga Gawain sa Pagkatuto
A. Panimula o Paghahada- sakop nito ang: (1) pangganyak, (2) balik-aral, (3) pag-
alis ng sagabal, (4) pagbibigay ng pangganyak na tanong. Ang 3 &4 ay
ipinapasok kung ang aralin ay pagbasa.
B. Paglalahad- upang maging kawili-wili at epektibo ang paglalahad ng bagong
aralin, ang guro ay kailangang maging malikhain sa paggamit ng iba’t ibang
lunsaran sa paglalahad tulad ng mga sumusunod:
1. Paglalahad sa pamamagitan ng kuwento
2. Paglalahad sa pamamagitan ng dula-dulaan o mga diyalogo
3. Paglalahad sa pamamagitan ng tula o tugma
4. Paglalahad sa pamamagitan ng balita o pagbabalita
5. Paglalahad sa pamamagitan ng liham
6. Paglalahad sa pamamagitan ng talaarawan
7. Paglalahad sa pamamagitan ng anunsyo
8. Paglalahad sa pamamagitan ng anunsyo
9. Paglalahad sa pamamagitan ng komiks istrip
10. Paglalahad sa pamamagitan ng laro
11. Paglalahad sa pamamagitan ng awit
12. Paglalahad sa pamamagitan ng pagtatalakay o panayam
V.Kasunduan.
Ito ay iba sa takdang aralin. Ang takdang aralin ay buhat sa guro, samantalang
ang kasunduan ay buhat sa mga mag-aaral. Pinagkakasunduan nila kung ano-ano ang
mga kabutihang kanilang napulot sa kanilang pinag-aralan na dapat pahalagahan at
dapat maisakatuparan sa kanilang pang-araw-araw ng buhay. Ang mga mag-aaral ang
magpupulis sa kani-kanilang sarili at kapwa-mag-aaral upang makasiguro sa ikatutupad
ng pinagkasunduan.
Gawain 1:
Panuto: Pumili kayo ng isang teksto mula sa aklat na maging reperesnsya sa pagbuo
ng isang banghay aralin sa pagtuturo ng wika sa elementarya. Kunwari na kayo ay
magpakitang-turo ng isang aralin sa elementarya. Kayo ang magdesisyon kung anong
grado ang iyong napiling turuan. Tiyakin ninyo na magagamit ang wika sa inyong
pagtalakay ng bawat nilalaman.
Gawain 2:
Magpakitang-turo gamit ang Zoom.
BOUD NG KABANATA
Ang Metodolohiya ay isang pag-aaral ng mga gawaing pedagohikal kasama
rito ang mga paniniwalang teoritikal at kaugnay na pananaliksik. Ito ay tumutugon din
sa anumang konsiderasyon kaugnay ng tanong na paano ang pagtuturo. Ang
Silabus ay isang disenyo sa pagsasagawa ng isang partikular na programang
pangwika. Itinatampok dito ang mga layunin, paksang aralin, pagkakasunod-sunod ng
mga aralin at mga kagamitang panturo na makatutugon sa mga pangangailangang
pangwika ng isang tiyak na pangkat ng mga mag-aaral.
Si Francois Gouin, isang pranses na guro ng Latin ay isa sa mga haliging bato
sa pagtuturo ng wika. Siya ay tinaguriang tagapagtatag ng metodolohiya sa pagtuturo
ng wika at naglathala ng isang aklat noong 1880 na may pamagat na The Art of
27
Learning and Studying Foreign Languages.
Ang pagtuklas kung paano ang mabisang pagpaplano ng isang aralin ay isang
habambuhay na proseso. Ito ay isang sining na masasabing ang kadalubhasaan ay
matatamo lamang pagkatapos ng maraming taong pagsasanay.
Patuloy ang pagsulong at pag-unlad ng disiplina ng pagtuturo ng wika. Palagi
itong naghahanap ng mga tugon sa mga paulit-ulit na tanong tungkol sa kung paano
mabisang maituro at matutuhan ang wika.
EBALWASYON
Gawin ito sa hiwalay sa papel.
II. Isulat ang PK kung ang nasabing layunin ay pangkaisipan, PD kung ito ay
pandamdamin at SM kung ito ay saykomotor.
1. Nakakikilatis sa kaasalan, ugali o kilos ng mga tauhan sa kuwento.
2. Nakapagbibigay mg mga reaksyon tungkol sa mga pangyayaring naganap sa
kwento.
3. Nababasa nang pabigkas ang ilang bahaging nagpapatibay sa katangian ng tauhan.
4. Napagsusunod-sunod ang mga salita ayon sa titik ng alpabetong Filipino.
5. Nakapagpapantig ng mga salita.
6. Nakadarama sa mga isinasaloob ng tauhan sa kwento.
7. Nakasusulat ng mga karaniwang salitang banyaga na ginagamitan ng baybay
Filipino.
8. Nakakukuha ng pangkalahatang kabuluhan sa kwentong binasa.
9. Naiuugnay ang binasa sa tunay na buhay o sa sariling karanasan.
10. Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa kwentong binasa.
11. Makapagbibigay ng sariling kuro-kuro o palagay tungkol sa pangyayari sa kwento.
12. Makakuha sa mga maaaring gawin ng mga tauhan sa katapusan ng kwento.
13. Makagawian ang wastong paggamit ng mga katagang daw,raw, din, rin.
14. Makapaghanap ng salitang-ugat sa loob ng salita.
15. Makapagluto ng ginataang halu-halo.
IV.Panlinang na Gawain
Maghanda ng isang masusing banghay ng pagtuturo sa anumang asignatura na
may paksang-aralin tungkol sa wika na angkop sa grado ng inyong pagtuturuan sa
hinaharap. Pagkatapos nito, magsanay para sa isang pakitang-turo sa harap ng klase.
29
Ang banghay ng pagtuturong inihanda ay iaabot sa guro bago simulant ang pakitang-
turo.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
SANGGUNIAN
Badayos, Paquito B. 2008. Metodolohiya sa Pagtuturo at Pagkatuto ng Filipino. .
Malabon
City: Mutya Publishing House., Inc.
Bernales, Rolando A., et al. 2019. Filipino Sa Iba’t Ibang Disiplina. Malabon City: Mutya
Publishing House., Inc.
Bernales, Rolando A., et al. 2007. Komunikasyon sa Makabagong Panahon. Valenzuela
City: Mutya Publishing House, Inc.
Bernales, Rolando A., et al. 2018. Retorika at Diskurso sa Wikang Filipino. Malabon
City:
Mutya Publishing House., Inc.
Buensuceso, Teresita S. 2006. Masaklaw na Filipino (Filipino 4 sa antas tersyarya).
Quezon City: Rex Book Store.
Edwards, John. 2013. Bilingualism and Multilingualism: Some central concepts in The
Handbook of Bilingualism and Multilingualism (2 nd ed.) edited by Tej K. Bhatia
and William C. Ritchie. United Kindom: Blackwell Publishing, Ltd.
Gonzales, Lydia Fer, et al. 1978. Wika: Tungo sa Pambansang Pagkakinlanlan. Quezon
City: Rex Printing Company, Inc.
Hufana, Nerissa L. 2001. Mga Piling Kuwentong Bayan ng mga Maguindanaon at
Maranao: Isang serye ng mga modyul para sa pagtuturo ng panitikan.
Marawi
City.
Hufana, Nerissa L., et al. 2018. Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan. Malabon City:
Mutya Publishing House., Inc.
Jocano, F.L. 2008. Sulod Society, A study in kinship and social organization of
mountain
30
people of central Panay. The University of the Philippines Press.
Sanchez, Remedios A., et al. 2014. Komunikasyon sa Akademikong Filipino.
Intramuros,
Manila: Unlimited Books Library Services & Publishing Inc.
www.//language links.org/onlinepapers/wika
www.bukidnon.gov.ph
www.kms.kalingatambayan.com
http://www.ncip.gov.ph/resources/ethno_detail.php?ethnoid=68
http:/encyclopedia2.thefreedictionary.com/bukidnonprovince”>Bukidnon</aError!Hyper
nk reference not valid.
Readings, http://www.archive.org/details/Bukidnonofmindan46cole
31