KATUTURAN

Ayon kay Henry Gleason:

"Ang wika ay masistemang

balangkas ng sinasalitang tunog na

isinaayos sa paraang arbitraryo. Ang

mga tunog ay hinugisan/binigyan

ng mga makabuluhang simbolo

(letra) na pinagsama-sama upang

makabuo ng mga salita na gamit sa

pagpapahayag

You sent

Ayon kay Webster (1974. pahina 536)

"Ang wika ay isang sistema ng

komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa

pamamagitan ng mga pasulat o pasaling

simbulo.

4Ayon kay Archibald A. Hill

"Ang wika ang pangunahin at

pinakaelaboreyt na anyo ng

simbolikong pantao."

You sent

Ang wika ay isang bahagi ng

pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng

mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na

batas upang maipahayag ang nais sabihin

ng kaisipan.

Dagdag naman nina Mangahis et al (2005):

Ang wika ay may mahalagang papel na

ginagampanan sa pakikipagtalastasan. Ito

ang midyum na ginagamit sa maayos

na paghatid at pagtanggap ng mensahe

na susi sa pagkakaunawaan."

You sent

Wika mula sa wikang Malay

Sa Kastila ang isa pang katawagan sa

wika: ang salitang lengguwahe.

Nagmula ang salitang lengguwahe o

lengwahe sa salitang lingua ng Latin,

na nangangahulugang "dila".

You sent

LINGUA FRANCA

Pagkakaroon ng wikang mag-

uugnay sa dalawa o higit pang tao o

grupo ng tao na may kanya-kanyang

sariling wika.
Ang malinaw na halimbawa nito ay

ang wikang Ingles na ngayo y

tinuturing na lingua franca ng mundo.

You sent

KASAYSAYAN NG

WIKANG PAMBANSA

You sent

TAGALOG

Oktubre 27, 1936 - Paglikha Surian ng Wikang

Pambansa na ang layuning makapgpaunlad at

makapgpatibay ng isang wikang panlahat na batay sa

Isang wikang umiiral.

4Enero 12,1937 - Hinirang ni Pangulong Manuel L.

Quezon ang mga kagawad na bubuo ng Suriang

Wikang Pambansa.

Disyembre 30,1937- Kautusang Tagapagpaganap

Blg. 134 ipinahayag ng Pangulong Quezon ang Wikang

Pambansa ng Pilipinas na batay sa TAGALOG.

You sent

4Hunyo 18,1937- Pagbibigay ng mga dahilan sa

pagpahayag na ang Tagalog ang Wikang Pambansa:

Tagalog ang wikang pambansa sa dahilng ito'y

nahahawig sa maraming wikain ng bansa.

Ang bilang ng mga salitang wikang banyaga ay

matatagpuan din sa lahat halos na talatinigan ng

inang wikain sa Pilipinas.

Mayaman ang Tagalog sapagkat sa pamamagitan ng

paglalapi at pagtatambal ay dumarami ang mga

salita.

4 Napakadali pag -aralan ng Tagalog.

You sent

Setyembre 23.1955- Nilagdaan ni Pangulong

Ramon Magsaysay ang Proklama Blg.186.

Ipinahayag na ang pagdiriwang ng Linggo ng

Wikang Pambansa taun -taon simula ika - 13

hanggang ika -19 ng Agosto. Napakaloob sa

panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni

Quezon (Agosto 19).

You sent

PILIPINO

Agosto 13, 1959- Pinalabas ng Kalihim Jose

E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon.

Tinutukoy nito na nag Wikang Pambansa ang

salitang Pilipino.
Octubre 24,1967 Nilagda ni Panglung

Marcos ng isang kautusan na ang Pilipino ang

gagamitin ng mga opisina at mga gusali ng

pamahalaan.

You sent

FILIPINO

Pebrero 2,1987-Pinagtibay ng Bagong

Kostitusyon ng Pilipinas sa Artikulo XIV,

seksyon 6-9 na nagsasaad na ang Wikang

Pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

You sent

Ayon kay Michael A.K. Halliday

Pang-lnteraksyunal

oPakikipagtalakayan

oPakikipagbiruan

oPakikipagtalo

oPagsasalaysay

OLiham -pangkaibigan

You sent

Pang- Instrumental
oTumutugon sa mga

pangangailangan

oPaggawa ng liham pangangalakal

oPakikiusap

oPag -uutos

Halimbawa:

Patalastas sa isang produkto

You sent

Regulatori

oPagkontrol sa ugali o asal ng isang

tao.

*Pagbibigay ng direksyon, paalala o

babala

Halimbawa:

oPagbibigay ng instruksyon sa mga

artistang gumaganap sa drama.

You sent

Personal

*Sariling kuru-kuro

*Nakakapagpahayag ng sarilin

damdamin
Halimbawa:

*Pagsulat ng talaarawan at

journal

*Pormal o Di -Pormal na

talakayan

You sent

imajinativ

Malikhaing guni-guni

Nakakapagpahayag ng imahinasyon sa

malikhaing paraan

Halimbawa:

Tula

Maikling kuwento

Dula

Nobela

Sanaysay

You sent

Heuristik
Paghahanap ng impormasyon

Halimbawa:

oPag-iinterbyu

Pakikinig sa radyo

oPanood sa telebisyon

oPagbabasa

You sent

Informativ

oNagbibigay ng mga impormasyon o

datos

Halimbawa:

oPamanahong papel

Tesis

OPanayam

oPagtuturo

You sent

KAANTASAN NG WIKA

A.PORMAL

B.IMPORMAL
You sent

A. PORMAL

Ito ang mga salitang

istandard dahil kinikilala,

tinatanggap at ginagamit ng

higit na nakakarami lalo na

ng mga nakapag - aral ng

wika.

You sent

1. PAMBANSA

Ang mga salitang karaniwang ginagamit

sa mga aklat pangwika/ pambalarila sa

lahat ng mga paaralan.

Ito rin ang wikang kadalasang ginagamit

ng pamahalaan at itinuturo sa mga

paaralan.

Halimbawa: Asawa, Anak, Tahanan

You sent

2. Pampanitikan o Panretorika

Ito naman ang mga salitang ginagamit ng

mga manunulat sa kanilang mga akdang

pampanitikan.

Ito ang mga salitang karaniwang

matatayog, malalim, makukulay at

masining8

Halimbawa: Kahati sa buhay

Bunga ng pag-ibig

Pusod ng pagmamahalan

You sent

B. IMPORMAL

Ito ay antas ng wika na karaniwan,

palasak, pang araw-araw, madalas

gamitin sa pakikipag-usap at

pakikipagtalastasan

You sent

1. Lalawiganin

Ginagamit ito sa mga partikular na pook o

lalawigan lamang.

Makikilala rin ito sa pagkakaroon ng kakaibang

tono o ang tintawag ng marami na punto.

Halimbawa:

Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)

Nakain ka na? (Kumain ka na?)

Buang! (Baliw!)

You sent

2. Kolokyal

Ito'y mga pang - araw -araw na saita na ginagamit sa

mga pagkakataong inpormal.

Maaring may kagaspangan ng kaunti ang salita ngunit

maari rin itong refinado ayon sa kung sino ang

nagsasalita.

Ang pagpaaikli ng isa, dalawa o higit pang salita lalo na

sa pasalitang komunikasyon ay mauuri rin sa antas nito.

You sent

Halimbawa:

Nasan,

pa' no,

sa'kin,

Kelan

Meron ka bang dala?

You sent
3. Balbal

Ito ang tintawag sa Ingles na slang.

Nagkakaroon ng sariling codes, mababa

ang antas na ito; ikalawa sa antas bulgar.

Halimbawa:

Chicks (dalagang bata pa)

Orange (beinte pesos)

Pinoy (Pilipino)

You sent

Karaniwang paraan ng pagbuo ng

salitang balbal:

1. Paghango sa mga salitang katutubo

Halimbawa:

Gurang (matanda)

Bayot (bakla)

Barat (kuripot)

2. Panghihiram sa mga wikang banyaga

Halimbawa:

Epek (effect)

Futbol (naalis, natalsik)

Tong (wheels)

You sent

Mga Estratehiya sa Pagtuturo ng

Wika at ang Pamamaraang

Komunikatib sa Pagtuturo ng Wika

You sent

Ano ba ang estratehiyang

pangkomunikalibo?

Ang estratehiyang komunikatibo ay mga paraan na ginagamit

sa paglilipat ng konsepto, ideya, katotohanan, kasanayan, at

saloobin sa pag-isip at mga gawain ng mga mag-aaral mula sa

pagkilala lang sa gramatika tungo sa pagpapalawig, pag

uugnay, at paggamit sa aktwal na sitwasyon sa tunay na

buhay, pasalita man o pasulat.

You sent

Ang terminong kakayahang pangkomunikatibo o communicative

competence ay nagmula sa linguist, sociologist, anthropologist, at

folklorist na si Dell Hymes ng Portland Oregon. Ayon sa orihinal na

Ideya niya, ang nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon

ng kakayahang lingguwistika o gramatikal upang epektibong

makipagtalastasan gamit ang wika. Nararapat din niyang malaman

ang paraan ng paggamit ng wika ng lingguwistikang komunidad na

gumagamit nito upang matugunan at maisagawa ito nang naaayon

sa kanyang layunin.

You sent

Mga dapat isaalang-alang upang magkaroon ng

mabisang pakikipaglalastasan:

S Setting (Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o nkikipagtalastasan ang mga tao)

PParticipant (Ang mga taong nakikipagtalastasan)

EEnds(Mga pakay o layunin ng pakikipagtalastasan)

A-Act Sequence (Ang takbo ng usapan)

K Keys (Tono ng Ppakikipag-usap)

I-Instrumentalities (Tsanel o midyum na ginamit, pasalita o pasulat)

N-Norms (Paksa ng usapan)

G-Genre (Diskursong ginagamitouri ng pagpapanayag)

You sent

Anim na Pamantayan sa Paglataya

ng kakayahang pangkomunikatibo

You sent

1. Pakikibagay (Adapatability) - Ang isang taong may kakayahang

pangkomunikatibo ay may kakayahang mabago ang ugali at layunin

upang maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.

You sent

Makikita ang kakayahang ito sa mga sumusunod:

-Pagsali sa ibat ibang interaksyong sosyal

-Pagpapakita ng pagiging kalmado sa pakikisalamuha

sa iba

-Kakayahang ipahayag ang kaalaman sa pamamagitan

ng wika

-Kakayahang magpatawa habang nakikisalamuha sa

iba

You sent

2. Paglahok sa Usapan (Conversational Involvement)

May kakayahan ang isang taong gamitin ang kaalaman

tungkol sa anumang paksa sa pakikisalamuha sa iba.

Makikita ito kung laglay ng komyunikeytor ang

sumusunod:

a. Kakayahang tumugon

b. Kakayahang makaramdam kung ano ang tingin sa kanya

ng ibang tao

C. Kakayahang makinig al mag-pokus sa kausap

You sent

3. Pamanahala sa Pag-uusap (Conversational Management)

Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang taong

pamahalaan ang pag-uusap. Nakokontrol nito ang

daloy ng usapan at kung paanong ang mga paksa ay

nagpapatuloy at naiiba.

You sent

4. Pagkapukaw-damdamin (Emphathy)

Ito ay pagpapakita ng kakayahang mailagay

ang damdamin sa katauhan ng ibang tao at

pag-iisip ng posibleng mangyari o

maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan ng

isang laoo samahan.

You sent

5. Bisa (Effectiveness)

Tumutukoy ito sa isa sa dalawang

mahahalagang pamantayan upang mataya

ang kakayahang pangkomunikatibo --

pagtitiyak kung epektibo ang pakikipag-

usap. Ang taong may kakayahang mag-isip

kung ang kanyang pakikipag-usap ay

epektibo at nauunawaan.

You sent

6. Kaangkupan (Appropriateness)
Ito ang pangalawang pamantayan upang mataya

ang kakayahang pangkomunikatibo - ang

kaangkupan ng paggamit ng wika. Kung ang isang

tao ay may kakayahang pangkomunikatibo

naiaangkop niya ang kanyang wika sa sitwasyon,

lugar na pinagyayarihan ng pag-uusap, o sa taong

kausap.

You sent

MGA TEORYA NG

PINAGMULAN NG

WIKA

You sent

TEORYA

-siyentipikong pag-aaral ng

iba't ibang paniniwala ng

mga bagay-bagay na may

batayan subalit hindi pa

lubusang napapatunayan.

You sent

TEORYANG BOW -WOW

Ginagaya nila ang tunog na nililikha ng mga hayop gaya ng tahol ng aso, tilaok ng manok at huni ng ibon.

Ginagaya naman daw ng tao ang tunog ng kalikasan at paligid gaya ng ihip ng hangin, patak ng ulan at
langitngit ng kawayan.

TEORYANG DING DONG

❑ Lahat ng bagay may sariling tunog na siyang kumakatawan sa bawat isa at ang tunog niyon ang siyang
ginagad ng mga sinaunang tao na kalauna’y nagpabago-bago at nilapatan ng iba’t ibang kahulugan.

TEORYANG DING DONG

❑ May sariling tunog na

kumakatawan sa lahat ng bagay sa kapaligiran.

❑Tinawag din ito ni Max Muller na simbolismo ng tunog.

❑ Halimbawa:

tsug- tsug ng tren, tik- tak ng orasan

TEORYANG POOH -POOH

Nakalilikha ng tunog sanhi ng bugso ng damdamin.

Gamit ang bibig, napabubulalas ang mga tunog ng pagdaing na dala ng takot, lungkot, galit, saya at
paglalaan ng lakas.

TEORYANG TA-RA-RA BOOM DE AY

Ang wika ng tao ay nag –ugat sa mga tunog na kanilang nilikha sa mga ritwal na kalauna’y nagpapabagu-
bago at nilapatan ng iba’t ibang kahulugan.

Halimbawa:

pagsayaw, pagsigaw at incantation o mga bulong na ginagawa tuwing makikidigma, pagtatanim at iba
pa.

TEORYANG SING-SONG

⮚ Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong

sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas

emosyunal.

TEORYANG SING-SONG

⮚ Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya, ang mga unang salita ay sadyang mahahaba at
musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.

TORE NG BABEL

Teoryang nahalaw mula sa Banal na Kasulatan.

Nagkaroon ng panahon kungsaan ang wika ay iisa lamang. Napag-isipang magtayo ng isang tore upang
hindi na magkawatak-watak at nang mahigitan ang Panginoon.

TORE NG BABEL

Nang malaman ito ng

Panginoon, bumababa Siya at sinira ng tore.

Nang nawasak na ang tore, nagkawatak-watak na ang tao dahil iba-iba na ang wikang kanilang
binibigkas kaya nagkanya-kanya na sila at kumalat sa mundo.

TEORYANG YOO HE YO

Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S Diamond (2003) na ang tao ay

natutong magsalita bunga diumano ng kanyang

puwersang pisikal.

TEORYANG TA -TA

❖ Ayon sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang ginagawa sa bawat
partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng taong lumikha ng tunog at
kalauna’y nagsalita.

TEORYANG TA -TA

❖ Tinatawag itong ta-tana sa wikang Pranses ay

nangangahulugang paalam o goodbye sa pagkat kapag ang isang tao nga namang nagpapaalam ay
kumakampay ang kamay nang pababa at pataas katulad ng pagbaba at pagtaas na galaw ng dila kapag
binibigkas ang salitang ta-ta.

Teoryang Mama

❑ Nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng pinakamahahalagang bagay.

Teoryang Mama

❑ Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una’ y hindi niya masasabi ang salitang mother ngunit dahil
ang unang pantig ng nasabing salita ang

pinakamahalaga diumano, una niyang nasasabi ang mama bilang panumbas sa salitang mother.

Teoryang Hey you!

Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng

interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika.

Teoryang Hey you!

Ayon kay Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan (Ako!) at

pagkakabilang (Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!).
Tinatawag din itong teoryang kontak.

Teoryang Coo Coo

Ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol.

Teoryang Coo Coo

Ang mga tunog daw na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang pagpapangalan sa mga bagay-bagay sa
paligid, taliwas sa paniniwala ng marami na ang mga bata ang nanggagaya ng tunog ng mga
matatanda.

Teoryang Babble Lucky

Ang wika raw ay nagmula sa mga walang kahulugang bulalas ng tao.

Teoryang Babble Lucky

Sa pagbubulalas ng tao,

sinuwerte lamang daw siya nang ang mga hindi sinasadya at walang kabuluhang tunog na kanyang
nalikha ay naiugnay sa mga bagay-bagay sa paligid na kalaunan ay naging pangalan ng mga iyon.

Teoryang Hocus Pocus

 Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng

pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng

pamumuhay ng ating mga ninuno.

Teoryang Hocus Pocus

 Maaari raw kasing noo’y tinatawag ng mga unang tao ang mga hayop sa pamamagitan ng mga mahikal
na tunog na kalaunan ay naging pangalan ng bawat hayop.

Teoryang Eureka!

 Sadyang inimbento/nilikha ang wika ayon sa teoryang ito ayon kay (Boeree, 2003).

Maaari raw na ang ating mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang
ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.
Teoryang Eureka!

Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha, mabilis na iyong kumalat sa iba pang tao at naging kalakaran
sa

pagpapangalan ng mga bagay bagay.

You sent

KASANAYANG

KOMUNIKATIBO SA

PAGTUTURO NG WIKA

KOMUNIKATIBO?

Proseso ng pagpapadala at

pagtanggap ng mensahe sa

pamamagitan ng simbolikong

cues na maaaring berbal o

di-berbal. (Bernales, et al.,

2002)

Kasanayang Komunikatibo

Ito ang abilidad na magamit ang

wika sa maayos na paraan sa

anumang pagkakataon, na

isinasaalang-alang ang gamit at

pagkakaiba-iba ng wika.

Kasanayang Komunikatibo

Ito ay nakakatulong sa ating lahat

sa pagiging isang mahusay na

tagapagsalita dahil ito ang isa sa

pinakamahalagang kasanayan na
pwede mong matutunan na kung

saan magagamit mo kahit saan o

kahit kailan.

4 na pangunahing

SANGKAP o URI ng

Kasanayang

Komunikatibo

1.

Kasanaya

ng

Gramatik

al

Sangkap na kung saan

nagbibigay ng kakayanan

sa nagsasalita kung paano

bigkasin sa wastong

kaayusan ang mga

salita/pangungusap na

kaniyang ginagamit at

kung angkop ang mga

salitang ito.

2.

Kasanaya

ng

SosyoLinggwisti
k

Sangkap na kung saan

nagagamit ng nagsasalita

ang kalawakan ng

kaniyang bokabularyo at

pagpili ng mga salitang

naaangkop sa sitwasyon at

kontekstong sosyal ng

lugar kung saan ginagamit

ang wika.

3.

Kasanaya ngDiskor

sal

Sangkap na nagbibigay

kakayahan sa nagsasalita

na pag-ugnay-ugnayin

ang mga serye o mga

salita sa isang

pangungusap upang

magkaroon ng wastong

interpretasyon at

magkaroon ng malinaw na

mensahe.

4.

Kasanaya ngIstrate
dyik

(Strategic

Sangkap na nagbibigay

kakayahan sa nagsasalita na

magamit ang berbal at

di-berbal na mga hudyat

upang maipabatid ng mas

malinaw ang mga mensahe

at maiwasan ang mga hindi

pagkakaunawaan at

maisaayos ang

komunikasyon.

Ano ang kahalagahan ng

pag-aaral ng Kasanayang

Komunikatibo sa Pagtuturo ng

Wika bilang isang:

1. Mag-aaral

2. Guro sa Hinaharap

You sent

Ponolohiya

-Pag-aaral ng makabuluhang tunog.

-Ito ay sangay ng linggwistika (linguistics) na

nag-aaral ng mga tunog o ponema ng isang wika.

-Tulad ng alinmang wika, ang Filipino ay binubuo

ng iba’t-ibang tunog na nililikha sa pamamagitan ng

pagsasalita. Fonetiks o Ponema ang tawag sa

sangay na ito ng linggwistiks.

3 SALIK PARA MAKABUO NG TUNOG

1. ENERHIYA- ito ang pinanggagalingan ng lakas at

gumagawa ng pwersa.

2. ARTIKULADOR- bagay na nagpapagalaw sa hangin na

lumilikha ng mga tunog. (pumapalag na bagay)

3. RASONADOR- ang sumasala at nagmomodipika ng mga

tunog patungong bibig. (patunugan)

PONEMA

-Ponema ang tawag sa pinakamaliit na

makabuluhang tunog ng isang wika.

Ang bawat titik ay may kani-kaniyang

tunog. Kapag nagbago ang titik,

magbabago din ang salita gaya ng tunog

nito.

Ang FILIPINO ay may 21

PONEMANG SEGMENTAL.

16 sa mga ito ay katinig, at 5

ang patinig.

Katinig: b, k, d, g, h, l, m, n, ng,

p, r, s, t, w, y.

Patinig: a, e, i, o, u.

Halimbawa:

INA at ISA

TAO at BAO

LAKAD at LAKAS

Ponemang Segmental

Ponemang Katinig

You sent

2 URI NG PONEMA

1.Ponemang Segmental

2.Ponemang Katinig

You sent

PONEMANG

SEGMENTAL
-Pag-aaral sa mga tunog na may

katumbas na titik o letra para

Mabasa o mabigkas. Binubuo ito ng

ga patinig, katinig, klaster, at

diptonggo

You sent

PONEMANG KATINIG

Ponemang Katinig ay iniaayos sa dalawang artikulasyon.

1. Punto ng artikulasyon-nagsasabi kung saang bahagi ng bibig

ang ginagamit upang makalusot ang hangin sa pagbigkas ng isang

ponema.

2. Paraan ng artikulasyon-naglalarawan kung paano ipinatutunog

ang mga ponemang katinig sa ating bibig8.

You sent

PUNTO NG

ARTIKULASYON

Panlabi-lp, b, m) binibigkas sa pamamagitan ng pagdikit ng

itaas at ibabang labi.

Panlabi-Panggipin- (f,v) pagdikit ng labi sa mga ngipin sa itaas.

Pangngipin- (t,d,n) pagdikit ng dila sa likuran ng ngipin sa itaas.

Panggilagid- (s,z,1,r) binibigkas sa ibabaw ng dulong dila na

dumidikit sa punong gilagid.

Pangngalangala- (enye at y) binibigkas sa punong dila at

dumudikit sa matigas na bahagi ng ngalangala.

You sent

PUNTO NG

ARTIKULASYON

Panlalamunan- (k,8.j,w) binibigkas sa pamamagitan ng ibaba

ng punong dila na dumidikit sa malambot na ngalangala.

Glottal-(h) binibigkas sa pamamagitan ng pagdidikit at

pagharang sa presyon ng panlabas na hininga upang lumikha

ng glottal na tunog.

You sent

PARES MINIMAL

-Salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas

maliban sa isang ponema na magkatulad na magkatulad sa

isang ponema sa magkatulad na posisyon ay tinatawag na pares minimal.

-Kung gagamiting halimbawa ang mga ponemang P at B ng

Filipino, ang dalawa ay magkatulad sa punto ngb artikulasyon

sapagkat kapwa stop o pasara.

Hal:/p/aso at /b/aso,/p/ala at /b/ala.

You sent

MORPOLOHIYA

You sent

Pag-aaral ng istruktura ng mga salita at ang

realsyon nito sa iba pang mga salita sa wika.

-Ito ay sangay ng linggwistika (linguistics) na nag-

aaral ng mga istruktura ng mga salita.

-Mahalagang malaman ang istruktura ng mga salita

at kung paano ito nabubuo.

You sent

-Morpema ang tawag sa pinakamaliit na

yunit ng isang salita na nagtataglay ng

kahulugan.

-Ito ang tawag sa nabuong salita.

-Ito ay maaaring bahagi ng salita o salita

lamang, ito ay laging may kahulugang

taglay sa sarili.

You sent

Halimbawa:

Ang salitang MAGANDA ay binubuo ng

dalawang morpema. Ang morpemang

unlaping [ma-] at ang salitang ugat na

ganda Taglay ng salitang [ma-] ang

pagkamayroon na isinasaad ng salitang ugat

at [ganda] na naglalarawang kaaya-aya.

You sent

2 URI NG MORPEMA

1.Malayang Morpema

(Free Morpheme)

1.Di-malayang Morpema

(Bound Morpheme)

You sent

MALAYANG MORPEMA

-Mga salitang may sariling kahulugan

na hindi na maaaring hatiin.

Itinuturing din itong salitang-ugat.

Halimbawa: tao, dagat, puti, lakad.

12:46 PM

You sent

DI-MALAYANG

MORPEMA

-Mga salitang binubuo ng salitang-

ugat at panlapi o afiks na nakakabit.

Halimbawa: maganda, butihin, maputi.

You sent

MGA MORPEMANG DIVERSYUNAL

AT INFLEKSYUNAL

1.Morpemang Diversyunal-

morpemang nagbago ang

kahulugan nito dahil sa pagkakabit

ng ibang morpema o afiks nito.

You sent

MORPEMANG

DIVERSYUNAL

HALIMBAWA:

tubig

[maltubig

tubiglan]

You sent

MGA MORPEMANG DIVERSYUNAL

AT INFLEKSYUNAL

1.Morpemang Infleksyunal-

morpemang hindi nagbabago ang

kahulugan ng mga salita o morpema

kung kinakabitan ng iba pang

morpema o afiks. Nag-iiba-iba lang

ang aspekto at anyo ng salita.

You sent

MORPEMANG

INFLEKSYUNAL

HALIMBAWA:

Maglinis

Naglilinis

Naglinis

You sent

-Ito ay ang anumang pagbabago sa

karaniwang anyo ng isang

morpema dahil sa impluwensiya ng

katabing ponema.

You sent

MORPOPONEMIKO

-Ito ay ang anumang pagbabago sa

karaniwang anyo ng isang

morpema dahil sa impluwensiya ng

katabing ponema.
MGA URI NG

PAGBABAGO NG

MORPOPONEMIKO

(1) ASIMILASYON

Sakop ng uring ito ang mga

pagbabagong nagaganap sa /n/ sa

posisyong pinal dahil sa

impluwensya ng ponemang kasunod

nito.

1. ASIMILASYONG PARSYAL O DI-GANAP- karaniwang pagbabagong

nagaganap sa pailong na /n/ sa posisyong pinal ng isang morpema

dahil sa impluwensya ng kasunod na tunog. Ang /n/ ay nagiging /n/

o/m/ o nananatiling /n/ dahil sa kasunod na tunog.

Kung ang isang panlapi o salita ay nagtatapos sa /n/ at ito'y ikinakabit sa

salitang-ugat na nagsisimula sa /p/o/b/, nagiging /m/ ang /n/.

Halimbawa: [pang-l+paaralan = pampaaralan

pang-l+bayan= pambayan
Ang huling Ponemang/n ng isang morpema ay

nagiging n/kung ang kasunod ay alinman sa m

sumusunod na ponema:/d,I,r,s,t/

Halimbawa: [pang-1+dikdik= pandikdik

[pang-1+taksi= pantaksi

1. ASIMILASYONG GANAP- bukod sa pagbabagong nagaganap sa

ponemang /n/ ayon sa puntong artikulasyon ng kasuunod na tunog

nawawala pa rin ang unang ponema ng nilalapiang salita dahil sa ite

ay inaasimila o napapaloob na sa sinundang ponema.

Halimbawa: [pang-l+palo = pampalo pamalo

[pang-l+tali= pantali = panali