14:58

1. Pieniadz i jego formy, finanse,

system finansowy
Tematy:
1.1.Pieniadz
1.2.Finanse
1.3.System finansowy
L iter atur a:
S. Owsiak, Finanse, PWE, Warszawa 2015,
podrozdzialy 1.1-1.9, 2.1-2.2, 5.1-5.3, 1.1-1.10
(Rozdzial 11 SYSTEM FINANSOWY)

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (1)
n Gospodarka naturalna
n Wymiana towar za towar
n Pieniadz towarowy - towary powszechnego uzytku
n Pieniadz towarowy - metale (zelazo, braz, miedz,
metale szlachetne)
n Pieniadz papierowy - wymienialny
n Pieniadz papierowy - niewymienialny
n Pieniadz bezgotówkowy

1
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (2)
n Gospodarka naturalna
1) Podzial pracy w rodzinie
2) Brak produkcji nadwyzki ponad wlasne potrzeby.

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (3)
n Wymiana towar za towar
1) Wyksztalcenie sie spolecznego podzialu pracy,
2) Wyksztalcenie sie wlasnosci prywatnej,
3) Zaprzestanie wytwarzania w ramach rodziny
wszystkich potrzebnych rzeczy,
4) Pojawienie sie specjalizacji i nadwyzki towarowej,
5) Problemy w tej wymianie :
a) Koniecznosc podwójnej zbieznosci potrzeb,
b) Problem relacji wymiennych .

2
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (4)
n Pieniadz towarowy – towary powszechnego uzytku
1) Przyklady: wedzone ryby, bydlo, skóra, sól,
2) Problemy zwiazane z ta wymiana:
a) Trwalosc,
b) Podzielnosc,
3) Wartosc uzytkowa a wartosc wymienna towaru
pelniacego funkcje pieniadza.

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (5)
n Pieniadz towarowy – metale (1)
1) Rodzaje metali:
a) Metale nieszlachetne (zelazo, braz, miedz),
b) Metale szlachetne (srebro, zloto),
2) Trzy metale – Francja przed rewolucja:
a) Braz (sou), srebro (ecu), zloto (luidor),
b) Brak urzedowego parytetu wymiany,
c) Ceny metali wahaly sie .

10

3
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (6)
n Pieniadz towarowy – metale (2)
3) Dwu metalowy ( 1) :
a) Metale : srebro, zloto,
b) Systemy:
- System waluty podwójnej – w systemie tym
zostal prawnie ustalona relacja wartosci po miedzy
monetami zlotymi a srebrnymi,
- System waluty równoleglej – stosunek wymiany
po miedzy monetami srebrnymi a zlotymi
ksztaltowal sie na wolnym rynku.
11

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (7)
n Pieniadz towarowy – metale (3)
3) Dwu metalowy ( 2) :
d) Prawo Kopernika – Greshama.
- Pieniadz gorszy wypiera z obiegu pieniadz lepszy,
- Pieniadz lepszy to ten kruszec, którego wartosc
rynkowa byla wyzsza niz urzedowa,
- Gdy cena rynkowa zlota byla wyzsza ceny
urzedowej to znikal on z obiegu i placono srebrem,
- Prawo to dzialo kiedy wyznaczona urzedowa
relacja pomiedzy zlotem i srebrem róznila sie od
rynkowej relacji.
12

4
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (8)
n Pieniadz towarowy – metale (4)
4) Jedno metalowy:
a) System waluty zlotej oficjalnie wprowadzony w
Anglii w 1816 r.
b) Demonetyzacja lub ekonomizacja zlota – proces
zastepowania zlota innymi formami pieniadza
rozpoczal sie na poczatku XX w.

13

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (9)
n Pieniadz towarowy – metale (5)

5) Systemy platnosci kruszcami:

a) Odwazonymi kruszcami.
b) Pieniadz odliczany.
c) Pelnowartosciowe monety kruszcowe.

14

5
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (10)
n Pieniadz Papierowy (1/4)
1) Zlotnicy.
2) Weksel jako przyrzeczenie zaplaty (Anglia XVI /
XVII w.) – mógl zastepowac pieniadz .
3) Bankierzy
a) Odwazonymi kruszcami.
b) Pieniadz odliczany.
c) Pelnowartosciowe monety kruszcowe .

15

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (11)
n Pieniadz papierowy (2/4)

4) Systemy pieniezne:
a) System pelnej wymienialnosci.
b) System sztabowo – zloty.
c) System dewizowo – zloty.

16

6
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (12)
n Pieniadz papierowy (3/4)
5) Bankierzy i panstwo:
a) Bankructwo bankierów.
b) Panstwo przyznalo oficjalna klauzule pieniadzowi
papierowemu zwalniania ze zobowiazan, pieniadz o
kursie oficjalnym .
c) Pieniadz niewymienialny o kursie przymusowy.
d) Skarbowy pieniadz papierowy – emitowany przez
skarb panstwa.
e) Pieniadz symboliczny.

17

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (13)
n Pieniadz papierowy (4/4)
5) Bank emisyjny:
a) Poczatkowo instytucja prywatna.
b) Funkcje :
- Regulowanie emisji wewnetrznej .
- Monopolizacja rozliczen panstwa .
- Nadzór nad rozliczeniami z zagranica.
- Utrzymywanie centralnych rezerw walutowych.
- Nadzorowanie poziomu kursu walutowego
pieniadza krajowego.

18

7
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1. Pieniadz
1.1.1. Wymiana - pieniadz - for my pieniadza (13)
n Pieniadz bezgotówkowy

1) Zapisy na nosnikach papierowych.

2) Zapisy na nosnikach elektronicznych.

19

1.1.Pieniadz
1.1.2. Poj ecie pieniadza
n Pieniadz wspólczesny,
n Pojecie funkcjonalne,
n Pojecie ilosciowe,
n Pieniadz instrumentem finansowym .

20

8
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1.3. Funkcj e pieniadza
n Miernik wartosci
n Przenoszenie wartosci
n Przechowywanie wartosci
Inne ujecie funkcji
n Dobro obrachunkowe
n Srodek cyrkulacji
n Srodek platniczy
n Pieniadz miedzynarodowy

21

1.1.Pieniadz
1.1.4. Uj ecia pieniadza
n Pieniadz standardowy (ujecie standardowe).
n Pieniadz potencjalny.

22

9
 14:58

1.1.Pieniadz
Tabela 1. Miary pieniadza NBP (dostosowane do definicji EBC)
1.Gotówka w obiegu (bez kas banków)
2.Depozyty biezace (lacznie z overnight)

M1 (1+2)
3.Depozyty terminowe z terminem pierwotnym do 2 lat wlacznie
4. Depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesiecy wlacznie

M2 (M1+3+4)
5. Operacje z przyrzeczeniem odkupu
6. Dluzne papiery wartosciowe z terminem pierwotnym do 2 lat wlacznie

M3 (M2+5+6

23

1.1.Pieniadz
1.1.5. Pieniadz elektr oniczny (1)
Pieniadz elektroniczny – wartosc pieniezna
przechowywana elektronicznie, w tym
magnetycznie, wydawana, z obowiazkiem jej
wykupu, w celu dokonywania transakcji
platniczych, akceptowana przez podmioty inne
niz wylacznie wydawca pieniadza
elektronicznego (Art
(Art..
.. 2, ust 21
21b)*
b)*
*USTAWA z dnia 19 sierpnia 2011 r. o uslugach platniczych, Dz. U . 2011 Nr 199 poz. 1175 ,
zmiany Dz. U . z 20 19 r. po z. 65 9 , 730 , 1495 .

24

10
 14:58

1.1.Pieniadz
1.1.5. Pieniadz elektroniczny (1)
K arta platnicza – karte uprawniajaca do wyplaty
gotówki lub umozliwiajaca zlozenie zlecenia
platniczego za posrednictwem akceptanta lub
agenta rozliczeniowego, akceptowana przez
akceptanta w celu otrzymania przez niego
naleznych mu srodków, w tym karte platnicza w
rozumieniu art
art.. 2 pkt 15 rozporzadzenia (UE)
2015//751 (Art
2015 (Art..
.. 2, ust 15
15a)*
a)*
*USTAWA z dnia 19 sierpnia 2011 r. o uslugach platniczych, Dz. U. 2011 Nr 199 poz. 1175, zmiany Dz. U. z
2019 r. poz. 659, 730, 1495.

25

1.2.Finanse
1.2. Finanse
1.2.1. Pojecie finansów
1.2.2.Podzial finansów w gospodarce narodowej na:
- finanse prywatne,
- finanse publiczne.

26

11
 14:58

1.2.Finanse
1.2.3.Wybr ane poj ecia (1/2)
n Gospodarka finansowa
n Polityka finansowa
n Inwestycja
n Plynnosc
n Instrument finansowy
n Rynek finansowy
n Instytucja finansowa

31

1.2.Finanse
1.2.3.Wybr ane poj ecia (2/2
(2/2)
n Plynnosc:
Plynnosc:
- w ujeciu podmiotowym,
- w ujeciu przedmiotowym .
n Instrument finansowy:

- w ujeciu waskim,
- w ujeciu szerokim .

32

12
 14:58

1.3.System finansowy
1.3. System finansowy
1.3.1. Pojecie sytemu finansowego
1.3.2. Funkcje systemu finansowego
1.3.3. Struktura sytemu finansowego

33

1.3.System finansowy
1.3. System finansowy
1.3.1. Pojecie sytemu finansowego
System fi nansowy jest to zespól logicznie ze soba
powiazanych form organizacyjnych, aktów
prawnych, instytucji finansowych i innych
elementów umozliwiajacych podmiotom
nawiazywanie stosunków finansowych zarówno w
sektorze realnym jak i finansowym .
System finansowy to mechanizm wspóltworzenia i
przeplywu sily nabywczej miedzy niefinansowymi
podmiotami.

34

13
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (1/14)
1. Ogólnie
2. Szczególowo
1) Pieniezna (monetarna)
2) Kapitalowo – redystrybucyjna
3) Kontrolna

35

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (2/14)
W ujeciu ogólnym podstawa funkcja systemu
finansowego jest:
- z jednej strony ulatwianie przeplywu sily nabywczej
lub ulatwienie nawiazywania transakcji finansowych
pomiedzy podmiotami,
- drugiej strony obnizanie kosztów transakcyjnych .

36

14
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (3/14)
1) Pieniezna (monetarna)
Funkcja pieniezna (monetarna) – polega na przeplywie
sily nabywczej pomiedzy podmiotami w zwiazku
platnosciami (rozliczeniami)
(rozliczeniami).. Platnosci te sa zwiazane
z biezaca dzialalnoscia gospodarcza .
Funkcja ta zwiazana jest z dwoma aspektami:
- Aspekt kreacji pieniadza
- Aspekt przeplywu pieniadza (system platniczy) .

37

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (4/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (1)
Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna – polega na
przeplywie sily nabywczej podmiotów
nadwyzkowych do podmiotów deficytowych .
Podmiot nadwyzkowy (PN) - posiada nadwyzke
dochodów nad wydatkami w okreslonym okresie .
Podmiot deficytowy (PD) - posiada nadwyzke
wydatków nad dochodami w okreslonym okresie .

38

15
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (5/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (2)
Realizacja funkcji kapitalowo – redystrybucyjnej:
a) Bez udzialu systemu finansowego
PN -----------------------------------
----------------------------------->> PD
b) Z udzialem rynkowego systemu finansowego
- Bez udzialu gieldy papierów wartosciowych (system
bankowo zorientowany)
PN ---------- IF
IF–– B ------------------
------------------>> PD
- Z udzialem gieldy papierów wartosciowych (system
oparty na rynku papierów wartosciowych)
PN ---------- IF
IF–– G ------------------
------------------>
> PD
c) Z udzialem publicznego systemu finansowego
PN ----------- IB --------------------
-------------------->> PD
39

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (6/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (3)
Realizacja funkcji kapitalowo – redystrybucyjnej
PN – podmioty nadwyzkowe (gospodarstwa domowe,
przedsiebiorstwa, panstwo)
panstwo);;
Dobrowolne oszczednosci i wymuszone srodki za
pomoca instrumentów fiskalnych np np.. podatków
podatków..
PD – podmioty deficytowe (gospodarstwa domowe,
przedsiebiorstwa, panstwo)
IF – instytucje finansowe
IF––B – banki, ubezpieczyciele
IF ubezpieczyciele;;
IF––G – domy maklerskie, fundusze inwestycyjne
IF inwestycyjne;;
G – gielda papierów wartosciowych
wartosciowych..
IB – instytucje budzetowe: budzet panstwa, budzety
jednostek samorzadu terytorialnego oraz fundusze
celowe, agencje wykonawcze
40

16
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (7/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (4)
Transformacje w ramach funkcji kapitalowo
redystrybucyjnej (1/3)
n Wielkosci
n Terminów
n Ryzyka
n Plynnosci
n Waluty
41

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (8/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (5)
Transformacje w ramach funkcji kapitalowo
redystrybucyjnej ( 2/3)
n Wielkosci – dostosowanie struktury popytu me
podazy na sile nabywcza ze wzgledu na kwote
(wielkosc, wartosc kwoty srodków)
n Terminów – dostosowanie struktury popytu me
podazy na sile nabywcza ze wzgledu na termin
zwrotu.
42

17
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (9/14)
2) Funkcja kapitalowo – redystrybucyjna (6)
Transformacje w ramach funkcji kapitalowo
redystrybucyjnej (3/3)
n Ryzyka – dostosowanie struktury popytu do podazy
na sile nabywcza ze wzgledu na wielosc ryzyka .
n Plynnosci – dostosowanie struktury popytu do podazy
na sile nabywcza ze wzgledu na preferowana
plynnosc .
n Waluty – dostosowanie struktury popytu do podazy
na sile nabywcza ze wzgledu na preferowane ryzyko.
43

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (10/14)
3) Funkcja kontrolna (1)
n Definicja funkcji
funkcji..
n Asymetria informacji.
n Ryzyko zmiany zachowania.
n Aspekty funkcji
funkcji::
- Aspekt kontrolny.
- Aspekt sterujacy.

44

18
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (11/14)
3) Funkcja kontrolna (1)
Funkcja kontrolna polega na zmniejszaniu asymetrii
informacji w celu zmieszenia ryzyka wyboru i ryzyka
zmiany zachowania .
Asymetria informacji wiaze sie z tym, ze dwa rózne
podmioty maja rózna informacje odnosnie tego
samego zjawiska, zdarzenia, rzeczy itp
itp..

45

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (12/14)
3) Funkcja kontrolna (1)
Ryzyko wyboru polega na tym, ze podmiot z kilku
mozliwych decyzji wybierze taka decyzje, która
bedzie sie wiazala z innymi skutkami niz oczekiwal
oczekiwal..
(narazi go na strate - ryzyko rozumiane negatywnie) .
Ryzyko zmiany zachowania polega na tym, ze podmiot
z otoczenia danego podmiotu i zjawiska zewnetrzne
beda sie zachowywaly lub beda inne niz wczesniej
(moze to narazi na strate - ryzyko rozumiane
negatywnie) .

46

19
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (13/14)
3) Funkcja kontrolna (1)
Aspekty funkcji:
a) Aspekt kontrolny podmiot zmniejsza asymetrie
informacji ale nie ma mozliwosci wplywu
bezposredniego na wielkosc ryzyka (np..
(np
nieposiadanie pakietu kontrolnego w spólce
akcyjnej) .
b) Aspekt sterujacy podmiot zmniejsza asymetrie
informacji, ma mozliwosci wplywu bezposredniego
na wielkosc ryzyka (np . posiadanie pakietu
kontrolnego w spólce akcyjnej) .
47

1.3.System finansowy
1.3.2. Funkcje systemu finansowego (14/14)
3) Funkcja kontrolna (1)
Realizacja funkcji:
- Podmioty publiczne :
a) Aktywnie (np. tworzenie aktów prawnych) .
b) Pasywnie (np. dzialalnosc Komisji Nadzoru
Finansowego) .
- Podmioty niepubliczne :
a) Realizujace ta funkcje lacznie z innymi funkcjami
systemu finansowego (np. banki) .
b) Realizujace tylko ta funkcje (np . wywiadownie
gospodarcze) .
48

20
 14:58

1.3.System finansowy
1.3.3. Struktura sytemu finansowego

1) Publiczny system finansowy.

2) Rynkowy system finansowy.

49

21
 15:04

2.K ategor ie finansowe

Tematy:
1.Kategorie przychodowe
2.Kategorie dochodowe
3.Kategorie wydatkowo -kosztowe
4.Kategorie podatkowe
5.Kategorie dluzne
L iter atur a:
S. Owsiak, Finanse, PWE, Warszawa 2015,
podrozdzialy: 3.1-3.6 (Rozdzial 3 KATEGORIE
FINANSOWE )

62

2.1.Kategorie przychodowe
K ategorie przychodowe
Cena
Cena jest to wyrazenie w pieniadzu wartosci towarów, uslug, wartosc innego
pieniadza (waluty)
Funkcja cen:
Przychodowa (dochodowa)
Alokacyjna
Redystrybucyjna
Motywacyjna
Informacyjna
Agregacyjna

63

1
 15:04

2.1.Kategorie przychodowe
Przychód pieniezny
Przychód pieniezny sa to wplywajace srodki pieniezne otrzymywane przez
czlowieka (podmiot) w zwiazku z jego dzialalnoscia gospodarcza, który
umozliwia pokrywanie kosztów dzialalnosci i jest zródlem nadwyzki
ekonomicznej w postaci dochodu i zysku . Przychód pieniezny zwiazany
jest z okreslonymi ich tytulami i tresciami ekonomicznymi. Sa one
otrzymywane w zwiazku z realizacja celu dzialalnosci gospodarczej.
Przyklad otrzymywane przychody pieniezne z tytulu sprzedazy towarów i
uslug.
Wplywy pieniezne sa to wszystkie srodki pieniezne otrzymywane przez
niezaleznie od ich tytulu i tresci ekonomicznej. Przyklady wplywy z tytulu
zaciagnietych pozyczek, odszkodowania i swiadczenia ubezpieczeniowe,
dotacje od wladz publicznych.

64

2.2.Kategorie dochodowe
K ategor ie dochodowe
Dochód (1)
Dochód, w ujeciu makroekonomicznym, jest to nadwyzka
ekonomiczna (dodatnia róznica pomiedzy uzyskanymi wplywami
a poniesionymi wydatkami) gospodarujacego spoleczenstwa,
która stanowi podstawe zaspokajania potrzeb indywidualnych i
zbiorowych , celów biezacych (konsumpcja) oraz celów
rozwojowych (inwestycje).
Dochód, w ujeciu podatkowym, jest to róznica pomiedzy
uzyskanymi przychodami kosztami ich uzyskania.
Dochód brutto to dochód przed opodatkowaniem.
Dochód netto, dochód do dyspozycji, to dochód po
opodatkowaniu.

65

2
 15:04

2.2.Kategorie dochodowe
Dochód (2)
Zródla dochodu:
1) Dochód z pracy.
2) Dochód z kapitalu (majatku)

66

2.2.Kategorie dochodowe
Zysk (1)
Jest pojeciem wezszym niz dochód.
Zysk ekonomiczny stanowi nadwyzke przychodów podmiotu nad
jego kosztami wlasnymi, znajdujacymi odzwierciedlenie w
ewidencji. Na jego wielkosc wplywa koszt alternatywny
wykorzystania kapitalu oraz ryzyko zwiazane z utrata
zaangazowanego kapitalu.
Zysk rachunkowy (ksiegowy) jest to nadwyzke przychodów
podmiotu nad jego kosztami wlasnymi, znajdujacymi
odzwierciedlenie w ewidencji. Zysk ten jest okreslany zgodnie z
zasadami rachunkowosci.

67

3
 15:04

2.2.Kategorie dochodowe
Zysk (2)
Zródla zysku:
1) Zysk z dzialalnosci gospodarczej.
2) Zysk kapitalowy. Jest to nadwyzka osiagnieta przy sprzedazy
instrumentu finansowego, w który zostal zainwestowany kapital.

68

2.2.Kategorie dochodowe
Zysk (3)
Funkcje ekonomiczne zysku:
1) Celu, polegajacej na tym, ze zysk stanowi podstawowy cel
dzialalnosci gospodarczej.
2) Wynagrodzenia podmiotu za wykorzystanie w dzialalnosci
gospodarczej talentu przedsiebiorczosci.
3) Zródla finansowania celów podmiotu (inwestycje, premie,
dywidendy)
4) Motywacyjne (pobudzajace), polegajace na wyzwalaniu
aktywnosci i przedsiebiorczosci podmiotu w celu powiekszenia
masy zysku jednorazowego .
5) Rezerwy finansowej, powstajacej z zysku zatrzymanego w
przedsiebiorstwie (po zaplaceniu dywidendy).

69

4
 15:04

2.2.Kategorie dochodowe
Pr ocent (1)
Procent jest to cena uslugi, swiadczonej przez pozyczkodawce na
rzecz pozyczkobiorcy za wypozyczenie okreslonej kwoty
pienieznej w okreslonym czasie.
Postacie w których wystepuje procent:
1) Odsetki od pozyczonego kapitalu pienieznego.
2) Dyskonta weksli i innych papierów wartosciowych.
Procent prosty i skladany (zlozony):
1) Procent prosty odsetki sa liczone tylko od kapitalu
poczatkowego,
2) Procent skladany (zlozony) odsetki za okres rozliczeniowy
powiekszaja kapital poczatkowy, zwiekszaja kapital od którego
liczone jest oprocentowanie w przyszlych okresach.

70

2.2.Kategorie dochodowe
Pr ocent (2)
Stopa procentowa jest roczna cena, wyrazona w procentach, jaka
placi sie za pozyczenie pieniedzy.
Rodzaje stóp procentowych we wspólczesnej gospodarce:
1) Rynkowa stopa procentowa (nominalna, pieniezna stopa
procentowa) jest ona calkowita platnoscia - wyrazona w postaci
procentu - od udzielonej pozyczki, w sklad, której wchodzi czysta
stopa procentowa, koszty ryzyka inwestycyjnego oraz
oczekiwana stop inflacji.
2) Czysta stopa procentowa, jest ona przychodem wyrazonym w
procentach, którego mozna sie spodziewac w warunkach braku
ryzyka i inflacji.
3) Realna stopa procentowa jest ona róznica miedzy rynkowa
stopa procentowa a inflacja; jest to jedyna miara rzeczywistego
kosztu pozyskania kapitalu pozyczkowego a zarazem, a zarazem
rzeczywisty dochód rzeczywisty dochód pozyczkodawcy.
71

5
 15:04

2.2.Kategorie dochodowe
Pr ocent (3)
Odsetki stanowia zaplate stanowia zaplate za korzystanie z
obcych srodków pienieznych w ciagu okreslonego czasu.

72

2.2.Kategorie dochodowe
Renta pieniezna
Renta pieniezna jest kategoria polegajaca na ty, ze dochód w
formie renty jest otrzymywany w dlugim okresie, regularnie
(miesiecznie, rocznie) z róznych tytulów.
Renta ekonomiczna to nadwyzka, która osiaga wlasciciel z tytulu
zastosowania zasobów (czynników wytwórczych) ponad
alternatywny koszt ich zastosowania. Czysta renta ekonomi czna
jest realizowana wtedy, kiedy alternatywny koszt zastosowania
danego zasobu (czynnika produkcji jest równy zero czyli zasób
(czynnik produkcji) nie moze miec zadnego innego zastosowania.
Powszechna renta ekonomi czna jest to róznica miedzy cena
zasobu a jego kosztem alternatywnym, gdy ten koszt nie jest
równy zeru.

73

6
 15:04

2.2.Kategorie dochodowe
Renta z kapitalu jest to rodzaj stalego dochodu . Realizuje ja
wlasciciel (rentier) z tego kapitalu, glównie w formie odsetek.
Renta spoleczna jest to okresowe lub dozywotnie swiadczenie
pieniezne nalezne osobie z tytul okreconego swiadczenia
spolecznego.
Rodzaje rent spolecznych : renta chorobowa, renta inwalidzka,
renta rodzinna, renta starcza, (emerytura). Renta starcza
(emerytura) jest to dozywotnie swiadczenie pieniezne nalezne
pracownikowi po przepracowaniu okreconej ustawowo liczby lat
i po osiagnieciu wymaganego wieku.

74

2.3.Kategorie wydatkowo-kosztowe
K ategor ie wydatkowo-kosztowe
Wydatek
Wydatek w ujeciu rachunkowym to kwota pieniezna
rozdysponowana w zwiazku róznymi transakcjami
gospodarczymi.
Wydatek w sensie ekonomicznym to nabycie czesci dochodu
narodowego (PKB)

75

7
 15:04

2.3.Kategorie wydatkowo-kosztowe
K oszt (1)
Koszt to pieniezny wyraz czynników wytwórczych (majatek
trwaly, rzeczowy majatek obrotowy, praca, kapital pieniezny)
zuzytych w procesie gospodarczym.
Koszt alternatywny (koszt utraconych mozliwosci) zwiazany jest
z utrata korzysci, jakie dany czynnik produkcji móglby przyniesc,
gdyby byl wykorzystywany w innej dzialalnosci gospodarczej.
Koszt ekonomiczny sa to wszystkie koszty explicite (inaczej
ksiegowe, obejmujace wszystkie faktyczne wydatki zwiazane z
prowadzeniem dzialalnosci) oraz implicite (koszty alternatywne
zastosowania czynników produkcji), lacznie z czescia zysku
zwana zyskiem normalnym (zysk normalny wiaze sie z
wykorzystaniem przez podmiot gospodarujacy talentu
przedsiebiorczosci) niezbedna do utrzymania zasobów w danej
dzialalnosci.

76

2.3.Kategorie wydatkowo-kosztowe
K oszt (2)
Koszt krancowy wielkosc zmiany kosztu jezeli produkcja
wzrosnie lub zmaleje o jedna jednostke.
Koszt jednostkowy (przecietny) to koszt calkowity podzielonych
przez wielkosc produkcji.
Koszt calkowity to suma kosztów stalych i zmiennych.
Koszty stale sa to koszty nie zmieniajace sie wraz ze zmiana
wielkosci produkcji krótkim okresie.
Koszty zmienne sa to koszty zmieniajace sie wraz ze zmiana
wielkosci produkcji krótkim i dlugim okresie.

77

8
 15:04

2.3.Kategorie wydatkowo-kosztowe
Amor tyzacja
Amortyzacja jest to czesc kosztu wytworzenia towarów i uslug za
pomoca majatku trwalego.
Funkcje amortyzacji:
1) Przychodowa.
2) Kosztowa.
3) Odtworzeniowa.
4) Umorzeniowa.
Metody amortyzacji:
1) Liniowa polega na tym ze odpisy amortyzacyjne w kazdym
okresie, z reguly roku kalendarzowego, sa równe.
2) Przyspieszona polega na tym, ze w pierwszym okresie
uzytkowania srodka trwalego odpisy amortyzacyjne sa wyzsze
(wiecej niz proporcjonalnej) a w dalszych okresach relatywnie
nizsze.
78

2.4.Kategorie podatkowe
K ategor ie podatkowe
Podatek to pieniezne, przymusowe, ogólne (powszechne),
bezzwrotne i nieodplatne swiadczenie na rzecz panstwa i innych
podmiotów publicznoprawnych.
Oplata to pieniezne, przymusowe, ogólne (powszechne),
bezzwrotne i odplatne swiadczenie z tytulu okreslonych
czynnosci urzedowych lub uslug publicznych na rzecz panstwa i
innych podmiotów publicznoprawnych.

79

9
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
K ategor ie dluzne
Pozyczka pieniezna (1)
Pozyczka pieniezna polega na przeniesieniu wlasnosci srodków
pienieznych przez pozyczkodawce na rzecz pozyczkobiorcy.
Pozyczkobiorca jest zobowiazany do zwrotu tej samej ilosc
pieniedzy.
Pozyczkodawca nie ma prawa ograniczac pozyczkobiorcy w
zakresie sposobu wykorzystania pieniedzy.
Pozyczka jest instytucja prawa cywilnego.
Udzielajacym pozyczki moze byc tylko wlasciciel srodków
pienieznych. Pozyczka moze byc odplatna i nieodplatna.
Pozyczka moze byc na czas oznaczony lub nie oznaczony.

80

2.5.Kategorie dluzne
Pozyczka pieniezna (1)
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.
2017 poz. 459)
Art. 720. § 1. Przez umowe pozyczki dajacy pozyczke
zobowiazuje sie przeniesc na wlasnosc bioracego okreslona
ilosc pieniedzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
a bioracy zobowiazuje sie zwrócic te sama ilosc pieniedzy albo
te sama ilosc rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakosci.
§ 2. Umowa pozyczki, której wartosc przekracza tysiac
zlotych, wymaga zachowania for my dokumentowej .

81

10
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
K r edyt pieniezny (1)
Kredyt (operacja udzielenia kredytu) jest to czasowe przekazanie
srodków platniczych przez bank kredytobiorcy, który
zobowiazuje sie zwrócic dana kwote w okreslonym terminie
wraz z ustalonymi odsetkami.
Kredyt:
1) Udzielany ze srodków pienieznych deponentów.
2) Okreslone przeznaczenie srodków kredytu.
3) Mozliwosc kontroli i wypowiedzenia kredytu w wypadku
wykorzystania kredytu niezgodnie z przeznaczeniem.

82

2.5.Kategorie dluzne
K r edyt pieniezny (2)
Umowa kredytu
- Jest umowa konsensualna – czyli dochodzi do skutku w
momencie jej zawarcia. Oddanie do dyspozycji
kredytobiorcy srodków pienieznych nie jest konieczna
przeslanka jej zawarcia, lecz elementem wykonania umowy.
- Jest umowa dwustronnie zobowiazujaca (bank i kredytobiorce).
- Jest umowa odplatna.
- Musi miec oznaczony termin na jaki zostala zawarta.
- Jest zobowiazaniem pienieznym.
- Jest umowa zastrzezona wylacznie do kompetencji banków.

83

11
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
K r edyt pieniezny (3)
Funkcje kredytu pienieznego (bankowego)
- Funkcja emisyjna
- Funkcja kreacji pieniadza
- Funkcja dochodowa,
- Funkcja alokacyjna
- Funkcja kontrolna

84

2.5.Kategorie dluzne
K r edyt pieniezny (4)
U S TAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe , Dz.U.
1997 Nr 140 poz. 939
Art. 69 . 1. Przez umowe kredytu bank zobowiazuje sie oddac do
dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwote
srodków pienieznych z przeznaczeniem na ustalony cel, a
kredytobiorca zobowiazuje sie do korzystania z niej na
warunkach okreslonych w umowie, zwrotu kwoty
wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach splaty oraz zaplaty prowizji od udzielonego kredytu.

85

12
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
K redyt pieniezny (5)
U S TAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939
Art. 69. 2. Umowa kredytu powinna byc zawarta na pismie i okreslac w szczególnosci:
1) strony umowy;
2) kwote i walute kredytu;
3) cel, na który kredyt zostal udzielony;
4) zasady i termin splaty kredytu;
4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niz
waluta polska, szczególowe zasady okreslania sposobów i terminów ustalania kursu
wymiany walut, na podstawie którego w szczególnosci wyliczana jest kwota
kredytu, jego transz i rat kap italowo -odsetkowych oraz zasad przeliczania na walute
wyplaty albo splaty kredytu;
5) wysokosc oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany;
6) sposób zabezpieczenia splaty kredytu;
7) zakres uprawnien banku zwiazanych z kontrola wykorzystania i splaty kredytu;
8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy srodków pienieznych;
9) wysokosc prowizji, jezeli umowa ja przewiduje;
10) warunki dokonywania zmian i rozwiazania umowy.

86

2.5.Kategorie dluzne
Deficyt finansowy (1)
Deficyt finansowy jest to ujemne saldo pieniezne bilansu.
Jest on zwiazany z nadwyzka strumieni pienieznych
wydatkowych (rochody) nad strumieniami dochodowymi
(przychody).
Deficyt ex ante i ex post.
Deficyt bilansu platniczego
Deficyt bilansu platniczego – jest to ujemny wynik przeplywów
zwiazanych z róznymi transakcjami monetarnymi
prowadzonymi przez dany kraj.
Bilans platniczy - statystyczne zestawienie wartosci wszystkich
transakcji gospodarczych, które w danym okresie mialy
miejsce miedzy rezydentami danego kraju a nierezydentami
(zagranica).
87

13
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
Deficyt finansowy (2)
Uklad bilansu platniczego
A. Rachunek biezacy
Saldo obrotów towarowych
Saldo uslug
Saldo dochodów
Saldo transferów biezacych
B. Rachunek kapitalowy
Przychody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezposrednie
inwestycje portfelowe
pozostale inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo bledów i opuszczen
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
88

2.5.Kategorie dluzne
Deficyt finansowy (3)
Deficyt budzetowy wiaze sie z nadwyzka sumy strumieni
wydatków budzetowych nad suma strumieni dochodów
budzetowych.
Deficyt przedsiebiorstwa – wystepuje gdy suma rozchodów
(wydatków) jest wieksza od sumy przychodów (dochodów).

89

14
 15:04

2.5.Kategorie dluzne
Dlug f inansowy (1)
Dlug finansowy jest to pieniezne zobowiazanie okreslonego podmiotu
do zaplaty okreslonych wielkosci w okreslonych terminach.
Dlug publiczny jest to pieniezne zobowiazanie wladz publicznych
(rzadowych, samorzadowych) oraz innych zwiazków i instytucji
publicznych do zaplaty okreslonych wielkosci w okreslonych
terminach.
Panstwowy dlug publiczny obejmuje zobowiazania sektora finansów
publicznych z nastepujacych tytulów:
- wyemitowanych papierów wartosciowych opiewajacych na
wierzytelnosci pieniezne;
- zaciagnietych kredytów i pozyczek;
- przyjetych depozytów;
- wymagalnych zobowiazan:
- wynikajacych z odrebnych ustaw oraz prawomocnych orzeczen
sadów lub ostatecznych decyzji administracyjnych,
- uznanych za bezsporne przez wlasciwa jednostke sektora finansów
publicznych bedaca dluznikiem.
90

2.5.Kategorie dluzne
Dlug finansowy (2)
Dlug publiczny rzadowy i samorzadowy.
Dlug publiczny krajowy i zagraniczny.

91

15
 15:58

3.Bank centralny i mnoznik kreacji

pieniadza
Tematy:
3.1.Bank centralny i funkcje banku centralnego
3.2.Cel i zadania NBP
3.3.Organy NBP
3.4.Niezaleznosc banku centralnego
3.5.Stopy procentowe
3.6.Kreacja pieniadza przez banki komercyjne
3.7.Instrumenty NBP
3.8.Mnoznik kreacji pieniadza

120

3.Bank centralny i mnoznik kreacji

pieniadza
L iter atur a:
S. Owsiak, Finanse, PWE, Warszawa 2015,
5.4- 5.5
podrozdzialy: 5.4-

121

1
 15:58

3.1. Bank centralny i funkcje banku

centralnego
Bank centr alny – instytucja realizujaca funkcje banku
centralnego, odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu
bankowego oraz prowadzenie polityki pienieznej panstwa.
Funkcje banku centralnego:
- banku emisyjnego,
- banku banków,
- centralnego banku panstwa.

122

3.1. Bank centralny i funkcje banku

centralnego *
Funkcje banku centralnego:
- banku emisyjnego - funkcja ta wiaze sie z tym, ze bank
centralny jest jedyna instytucja majaca prawo emitowania
znaków pienieznych. W ramach tej funkcji bank centralny:
emituje znaki pieniezne, okresla wielkosc emisji, reguluje ilosc
pieniadza w obiegu, organizuje obieg pieniezny.
- banku banków – bank centralny odpowiada za stabilnosc i
bezpieczenstwo systemu bankowego, kontroluje dzialalnosc
banków komercyjnych, prowadzi biezace rozrachunki
miedzybankowe, organizuje system rozliczen pienieznych,
uczestniczy w miedzybankowym rynku pienieznym.
- centr alnego banku panstwa – bank centralny prowadzi
obsluge bankowa budzetu panstwa i innych instytucji
panstwowych.
123

2
 16:55

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego

Niezaleznosc banku centralnego
Pojecie niezaleznosci i jej znaczenie.
Plaszczyzny niezaleznosci
- Instytucjonalna,
- Funkcjonalna,
- Finansowa,
- Personalna.

124

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Pojecie niezaleznosci i jej znaczenie (1)
Niezaleznosc banku centralnego wiaze sie z jak
najwiekszym ograniczeniem wplywu innych
podmiotów, szczególnie publicznych, na dzialalnosc
banku, glównie na zwiekszanie ilosci pieniadza w
obiegu.
Problem niezaleznosci banku nabral szczególnego
znaczenia w momencie oderwania pieniadza
okreslonego towaru na podstawie którego jest on
emitowany (np. zlota) .
125

1
 16:55

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Pojecie niezaleznosci i jej znaczenie (2)
W systemie pieniadza wyemitowanego na podstawie
okreslonego towary (np. zlota) ilosc pieniadza jest
powiazany z iloscia towaru na podstawie, którego
zostal wyemitowany.
W systemie pieniadza oderwanego od okreslonego
towaru (np. zlota) ilosc pieniadza zalezy od decyzji
podmiotu emitujacego pieniadz .

126

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Pojecie niezaleznosci i jej znaczenie (3)
Rzad moze wplywac na zwiekszenie emisji aby
sfinansowac wydatki publiczne .
Nadmierna emisja pieniadza moze wplynac na
zwiekszenie inflacji.

127

2
 16:55

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Plaszczyzny niezaleznosci (1)
- Instytucjonalna - bank centralny jest odrebna
instytucja od innych instytucji rzadowych.
- Funkcjonalna - bank centralny przypisane okreslone
funkcje, które moze tylko on realizowac.
- Finansowa - bank centralny ma okreslone zródla
finansowania swojej dzialalnosci. Na te zródla nie
maja bezposredniego wplywu inne podmioty
publiczne szczególnie rzad.

128

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Plaszczyzny niezaleznosci (2)
- Personalna - plaszczyzna personalna wiaze sie
ograniczeniem wplywu innych podmiotów
publicznych na sklad personalny organów banku
centralnego.
Ograniczenie wplywu polega na ustaleniu kadencji
(okresu dzialalnosci) organu i wlaczeniu
odpowiedzialnosci politycznej w trakcie kadencji.
Odpowiedzialnosc prawna jest pozostawiona.

129

3
 16:55

3.2.Niezaleznosc banku centr alnego*

Plaszczyzny niezaleznosci (3)
Odpowiedzialnosc polityczna polega na mozliwosci
usuniecia ze stanowiska lub poniesienia innych
konsekwencji ze wzgledu np. nie realizacje decyzji
politycznych (np. partii) .
Odpowiedzialnosc prawna wiaze sie z popelnieniem
czynu zagrozonego sankcja prawa i poniesieniem
odpowiedzialnosci przewidzianej prawem .

130

3.2.Niezaleznosc
Plaszczyzny niezaleznosci (4)
banku centr alnego
Plaszczyzna finansowa niezaleznosci banku centralnego.
Tabela 3. Przychody NBP

Z ró d lo : S p raw o zd an ie z d zialaln o s ci N aro d o w eg o B an k u P o ls k ieg o w 2 0 1 8 ro k u , N aro d o w y B an k P o ls k i W ars zaw a, 2 0 1 9 r. , s . 9 0 ,

h ttp s ://w w w . n b p . p l/p u b lik acje/s p ra w o z d a n ie_ z_ d zi alaln o s ci_ n b p /s p ra w o zd an ie _ 2 0 1 8 . p d f 132

4
 17:04

3.3. Cele i zadania NBP

Cele i zadania NBP (1)
1.1. Podstawowym celem dzialalnosci NBP jest utrzymanie
stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki
gospodarczej Rzadu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu
NBP.

133

3.3. Cele i zadania NBP

Cele i zadania NBP (2)
1 .2. Zadania
1 ) organizowanie rozliczen pienieznych ;
2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;
3 ) prowadzenie dzialalnosci dewizowej w granicach okreslonych
ustawami;
4) prowadzenie bankowej obslugi budzetu panstwa;
5 ) regulowanie plynnosci banków oraz ich refinansowanie;
6 ) ksztaltowanie warunków niezbednych dla rozwoju systemu
bankowego ;
7) dzialanie na rzecz stabilnosci krajowego systemu finansowego ;
8 ) opracowywanie statystyki pienieznej i bankowej, bilansu
platniczego oraz miedzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
9 ) wykonywanie innych zadan okreslonych ustawami.

134

1
 17:45

3.4.Or gany NBP

Organy NBP
- Prezes NBP,
- Rada Polityki Pienieznej,
- Zarzad NBP.

135

3.4.Or gany NBP

Prezes NBP
Prezes NBP jest powolywany i odwolywany przez Sejm na wniosek
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Kadencja wynosi 6 lat. Ta sama osoba nie moze byc Prezesem NBP dluzej niz
przez dwie kolejne kadencje.
Odwolanie Prezesa NBP moze nastapic, gdy:
1) nie wypelnia on swych obowiazków na skutek dlugotrwalej choroby;
2) zostal skazany prawomocnym wyrokiem sadu za popelnione
przestepstwo;
3) zlozyl on niezgodne z prawda oswiadczenie lustracyjne, stwierdzone
prawomocnym orzeczeniem sadu;
4) Trybunal Stanu orzekl wobec niego zakaz zajmowania kierowniczych
stanowisk lub pelnienia funkcji zwiazanych ze szczególna
odpowiedzialnoscia w organach panstwowych.

136

1
 17:45

3.4.Or gany NBP

Rada Polityki Pienieznej (1)
Sklad rady
1 ) Przewodniczacy Rady, którym jest Prezes NBP;
2) 9 czlonków powolywanych w równej liczbie przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, sposród
specjalistów z zakresu finansów.
Kadencja czlonka Rady wynosi 6 lat. Funkcje czlonka Rady
mozna pelnic tylko jedna kadencje.

137

3.4.Or gany NBP

Rada Polityki Pienieznej (2)
Odwolanie Czlonka Rady Polityki Pienieznej moze
nastapic, gdy:
1) choroby trwale uniemozliwiajacej sprawowanie
funkcji;
2) skazania prawomocnym wyrokiem sadu za
popelnienie przestepstwa ;
3) zlozenia niezgodnego z prawda oswiadczenia
lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym
orzeczeniem sadu;
4) nie zawieszenia przez Czlonka Rady bedacego
czlonkiem partii politycznej lub zwiazku
zawodowego na okres kadencji w Radzie
dzialalnosc w partii lub w zwiazku.

138

2
 17:45

3.4.Or gany NBP

Rada Polityki Pienieznej (3)
Uprawnienia Rady Polityki Pienieznej
1) ustala wysokosc stóp procentowych NBP;
2) ustala stopy rezerwy obowiazkowej banków oraz
spóldzielczych kas oszczednosciowo -kredytowych i
wysokosc jej oprocentowania;
3) okresla górne granice zobowiazan wynikajacych z zaciagania
przez NBP pozyczek i kredytów w zagranicznych
instytucjach bankowych i finansowych;
4) zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z
dzialalnosci NBP;
5) przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;
6) ustala zasady operacji otwartego rynku
7) ocenia dzialalnosci Zarzadu NBP w zakresie realizacji
zalozen polityki pienieznej.

139

3.4.Or gany NBP

Zar zad NBP
Dzialalnoscia NBP kieruje Zarzad.
W sklad Zarzadu NBP wchodza:
1 ) Prezes NBP – jako przewodniczacy
2) 6 – 8 czlonków Zarzadu, w tym 2 wiceprezesów NBP.
Czlonków Zarzadu NBP powoluje i odwoluje Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Prezesa NBP.
Czlonkowie Zarzadu NBP sa powolywani na okres 6 lat. Nie
mozna byc czlonkiem dluzej niz przez dwie kolejne kadencje
Czlonka zarzadu mozna odwolac z tych samych przyczyn co
czlonka RPP.

140

3
 17:51

3.5.Stopy pr ocentowe
Stopa procentowa informuje jaki procent kredytu (pozyczki)
nalezy zaplacic tytulem odsetek za umowny okres
wykorzystania obcego pieniadza.
Kredytobiorca (pozyczkobiorca) placi za mozliwosc
dysponowania pieniadzem kredytodawcy (pozyczkodawcy).
Kredytodawca jest wynagradzany za to ze:
- Nie moze dysponowac swoimi pieniedzmi,
- Ponosi ryzyko niewyplacalnosci dluznika,
- Ponosi ryzyko spadku realnej wartosci pieniadza.

141

3.5.Stopy pr ocentowe
Przecietny ogólny poziom stóp procentowych na rynku
odzwierciedla srednia stopa procentowa transakcji
miedzybankowych, która jest wiodaca wskazówka dla
wszelkich transakcji na rynku pieniadza.
Stawka referencyjna WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate)
oznacza srednia stope procentowa oferowana przy dawaniu
lokat innemu bankowi do godziny 11.00. Jest ona obliczana
jako srednia arytmetyczna wartosc oprocentowania po
odrzuceniu wartosci skrajnych .
Stawka referencyjna WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate)
oznacza srednia stope procentowa jaka banki sa gotowe
zaplacic za pozyskany depozyt do godziny 11.00. Jest ona
obliczana jako srednia arytmetyczna wartosc oprocentowania
po odrzuceniu wartosci skrajnych .

142

1
 17:51

3.5.Stopy pr ocentowe
Stawki referencyjne WIBID i WIBOR sa ustalane dla
nastepujacych Depozytów:
a) 1 dzien roboczy - overnight (O/N),
b) 1 dzien roboczy - tomorrow/next (T/N),
c) 1 tydzien (SW),
d) 2 tygodnie (2W),
e) 1 miesiac (1 M),
f) 3 miesiace (3 M),
g) 6 miesiecy (6 M),
h) 9 miesiecy (9 M),
i) 1 rok (1 Y).

143

3.5.Stopy pr ocentowe
Stawka referencyjna POLONIA (Indeks Polonia) jest
obliczana jako srednia wazona ze stawek oraz kwot
transakcji na rynku pienieznym miedzybankowym o
terminie O/N przeprowadzonych do godz . 16.

144

2
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Instr umenty polityki pienieznej
Kontroli ogólnej (sterowania posredniego).
- Rezerwa obowiazkowa,
- Zmian stopy refinansowej,
- Polityka otwartego rynku,
- Polityka kursowa.

Kontroli selektywnej (sterowania bezposredniego).

Oddzialywania przez presje.

145

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Rezer wa obowiazkowa (1)
Rezerwe obowiazkowa banków stanowi wyrazona w zlotych czesc srodków
pienieznych w zlotych i w walutach obcych
1) zgromadzonych na rachunkach bankowych,
2) srodków uzyskanych z tytulu emisji dluznych papierów wartosciowych oraz
3) innych srodków przyjetych przez bank podlegajacych zwrotowi,
z wyjatkiem srodków:
1) przyjetych od innego banku krajowego, spóldzielczej kasy
oszczednosciowokredytowej oraz Krajowej Spóldzielczej Kasy Oszczednosciowo -
Kredytowej;
2) przyjetych od banku zagranicznego na podstawie umów zawartych przed dniem
wejscia w zycie ustawy;
3) pozyskanych z zagranicy co najmniej na 2 lata;
4) pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych
oraz pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont
zabezpieczenia emerytalnego w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach
emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego;
5) uzyskanych ze sprzedazy pap ierów wartosciowych zabezp ieczonych hipotecznie o
okresie wykupu powyzej pieciu lat oraz ze sprzedazy listów zastawnych o okresie
wykupu powyzej pieciu lat.

146

1
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Rezerwa obowiazkowa (2)
Rezerwe obowiazkowa spóldzielczych kas oszczednosciowo -kredytowych
oraz Krajowej Spóldzielczej Kasy Oszczednosciowo -Kredytowej
stanowi wyrazona w zlotych czesc
1) srodków pienieznych w zlotych i w walutach obcych zgromadzonych na
rachunkach w spóldzielczych kasach oszczednosciowo -kredytowych
oraz w Krajowej Spóldzielczej Kasie Oszczednosciowo-Kredytowej,
2) srodków uzyskanych z tytulu emisji dluznych papierów wartosciowych oraz
3) innych srodków podlegajacych zwrotowi,
z wyjatkiem srodków:
1) przyjetych od innej spóldzielczej kasy oszczednoscio wo - kredyto wej,
2) Krajowej Spó ldzielczej Kasy Oszczednoscio wo - Kredytowej oraz
3) od banku krajo wego .

147

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Kredyt refinansowy
- Stopa refinansowa,
- Stopa redyskontowa,
- Stopa lombardowa.

148

2
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP*
Operacja otwartego rynku to sprzedaz lub zakup
papierów wartosciowych przez bank centralny w
zwiazku z realizacja celu polityki monetarnej.
Operacja otwartego rynku oddzialuje na:
- Plynnosc podmiotów dokonujacych transakcje z
bankiem centralnym w ramach operacji otwartego
rynku.
- Stope procentowa na rynku finansowym .

149

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Rodzaje operacje otwartego rynku:
- Bezwarunkowa sprzedaz,
- Bezwarunkowe kupno,
- Warunkowa sprzedaz,
- Warunkowe kupno,
- Emisja bonów pienieznych.
Charakter operacji otwartego rynku:
- Absorbujace,
- Zasilajace.

150

3
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP*
Rodzaj e oper acj e otwar tego rynku (1)
Bezwarunkowa sprzedaz polega na sprzedazy papierów
wartosciowych przez bank centralny. Powoduje to
zmniejszenie plynnosci podmiotów uczestniczacych
w transakcji z bankiem centralny. M niejsza plynnosc
banku uczestniczacego w operacji otwartego rynku
moze spowodowac mniejsza liczbe i wartosc
udzielonych kredytów. Mniejsza liczba i wartosc
kredytów moze zmniejszyc podaz pieniadz .
Bezwarunkowe kupno polega na kupnie papierów
wartosciowych przez bank centralny. Powoduje to
zwiekszenie plynnosci podmiotów uczestniczacych w
transakcji z bankiem centralny.
151

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP*
Rodzaj e oper acj e otwar tego rynku (2)
Warunkowa sprzedaz polega na sprzedazy papierów
wartosciowych przez bank centralny pod warunkiem
ich pózniejszego odkupienia w okreslonym terminie
po okreslonej cenie . Sprzedaz nastepuje z dyskontem
czyli po cenie nizszej niz cena nominalna .
Korzysc dla podmiotu uczestniczacego w operacji
otwartego rynku to wielkosc dyskonta czyli róznica
pomiedzy cena nominalna a cena sprzedazy.
Odkupienie przez bank centralny nastepuje po cenie
nominalnej. Po przez zmiane wielkosci dyskonta
bank centralny wplywa na oplacalnosc operacji
warunkowej sprzedazy. Po przez zmiane oplacalnosc
bank centralny wplywa na stope procentowa na
rynku. Bank centralny podaje stope referencyjna.
152

4
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP*
Rodzaj e oper acj e otwar tego rynku (3)
Warunkowa kupno polega na kupnie papierów
wartosciowych przez bank centralny pod warunkiem
ich odsprzedania w okreslonym terminie po
okreslonej cenie .
Emisja bonów pienieznych. Mechanizm jest podobny
me operacji warunkowej sprzedazy. Bank centralny w
celu przeprowadzenia operacji otwartego rynku nie
musi posiadac papierów wartosciowych, które
sprzeda, poniewaz dla przeprowadzenia operacji
emituje bony pieniezne . W momencie odkupienia
papieru wartosciowego w ramach operacji otwartego
rynku umarza odkupione bony pieniezne .
153

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP*
Char akter oper acj i otwar tego rynku
Absorbujace – sa to operacje w ramach których
plynnosc podmiotów, które dokonuja transakcji z
bankiem centralnym rosnie .
Charakter absorbujacy maja operacje : bezwarunkowej
sprzedazy, warunkowej sprzedazy, emisji bonów
pienieznych.
Zasilajace – sa to operacje w ramach których plynnosc
podmiotów, które dokonuja transakcji z bankiem
centralnym maleje .
Charakter zasilajacy maja operacje : bezwarunkowego
kupna, warunkowego kupna.
154

5
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Oper acj e kredytowo – depozytowe
Operacje kredytowo – depozytowe sa dokonywane z inicjatywy
banków komercyjnych . Maja zapobiegac nadmiernym
wahaniom stóp na rynku miedzybankowym.
Glównym celem oferowania ich przez NBP jest zapewnienie
sektorowi bankowemu mozliwosci uzupelnienia plynnosci na
okresy 1-dniowe (kredyt lombardowy) badz tez ulokowania na
ten sam okres nadwyzek wolnych srodków w NBP (depozyt na
koniec dnia).
Stopa oprocentowania kredytu lombardowego , wyznaczajaca
maksymalna cene pozyskania pieniadza na jeden dzien w NBP.
Okreslala górna granice wahan stóp na rynku
miedzybankowym.
Stopa depozytowa wyznacza cene, jaka bank centralny oferuje za
zlozenie w NBP depozytu jednodniowego. Stanowi ona
ograniczenie korytarza ich odchylen od dolu.

159

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
K ur s walutowy
- Sztywny kurs walutowy – polega na ustaleniu obowiazkowego
kursu wymiany waluty krajowej wzgledem zagranicznej.
- System pelzajacej dewaluacji – obowiazkowy kursu wymiany
waluty krajowej na walute zagraniczna. Jego wartosc jest
jednak w okreslonych jednostkach czasu zmieniana (np. 1
dzien) tak aby w dluzszym okresie (np. 1 miesiac osiagnac
okreslona wielkosc zmiany.
- System pelzajacego pasma – kurs jest ustalany na rynku
jednak bank centralny wplywa na nie po przez interwencje
zakupu i sprzedazy dewiz na rynku tak aby utrzymac kurs
waluty w okreslonym przedziale (np..+/- 5%)
- Plynny kurs walutowy.
Interwencje walutowe – polegaja na zakupu badz sprzedazy przez
bank centralny na rynku walut obcych za zlote.

160

6
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Tabela 4. Podstawowe stopy procentowe NBP (1)
Stopa pr ocentowa Opr ocento- Obowiazuje
wanie od dnia
Stopa referencyjna 1) 0,50 2020-04-09
Stopa kredytu lombardowego 1,00 2020-04-09
Stopa depozytowa 0,00 2020-04-09
Stopa redyskonta weksli 0,60 2020-04-09
Stopa kredytu refinansowego 0,55 2020-04-09
1) rentownosc 7-dniowych bonów pienieznych
Z ró d lo : h ttp s ://w w w . n b p . p l/h o m e. as p x ? f= /d zie n n e/s to p y . h tm

162

3.7.I nstr umenty polityki

pienieznej NBP
Tabela 4. Podstawowe stopy procentowe NBP (2)
Stopa rezerwy obowiazkowej Oprocento- Obowiazuje
wanie od dnia
- od srodków zlotowych i srodków w
walutach obcych zgromadzonych na
rachunkach bankowych, od srodków
uzyskanych z tytulu emisji papierów
wartosciowych 0,50 2020-04-30
- od srodków uzyskanych z tytulu
operacji repo i sell-buy-back oraz
srodków pozyskanych co najmniej na 2
lata 0,00 2018-03-01
Oprocentowanie srodków rezerwy
obowiazkowej 0,50 2020-04-30
1) na poziomie stopy referencyjnej
Z ró d lo : h ttp s ://w w w . n b p . p l/h o m e. as p x ? f= /d zie n n e/s to p y . h tm

163

7
 18:08

3.7.I nstr umenty polityki pienieznej

NBP
n Wykres 1. Stopy procentowe NBP oraz stawka POLONIA w latach 2017-2018

Z ró d lo : S p raw o zd an ie z d zialaln o s ci N aro d o w eg o B an k u P o ls k ieg o w 2 0 1 8 ro k u , N aro d o w y B an k P o ls k i W ars zaw a, 2 0 1 9 r. , s . 2 6 ,

h ttp s ://w w w . n b p . p l/p u b lik acje/s p ra w o z d a n ie_ z_ d zi alaln o s ci_ n b p /s p ra w o zd an ie _ 2 0 1 8 . p d f
165

8
 18:11

3.8.M noznik kreacj i pieniadza

M noznik kr eacji pieniadz
1+g+t
M = ------------------------ MO
rz + rt * t + n – p + g
g – wskaznik gotówkowy (G\Dz)
t – wskaznik depozytów terminowych (Dt\Dz)
rz – wskaznik rezerwy na zadanie
rt – wskaznik rezerwy terminowych
n – wskaznik rezerw nadobowiazkowych banków komercyjnych w banku
centralnym (rn\Dz)
p – wskaznik rezerw pozyczonych przez banki komercyjne od banku
centralnego (rn\Dz)
G – gotówka poza systemem bankowym (w obiegu)
Dz – depozyty na zadanie
Dt – depozyty terminowe

166

1
 18:26

4.Wartosc pieniadza w czasie

Tematy:
1.War tosc pieniadza.
2.I nflacja.
3.M etody pomiar u war tosci pieniadza w czasie.

L iter atur a:
S. Owsiak, Finanse, PWE, Warszawa 2015,
podrozdzialy: 8.1 -8.5

168

4.1.Wartosc pieniadza
Zmian war tosci pieniadza j est zwiazana z:
1) Popytem i podaza na sile nabywcza,
2) Oczekiwaniami inflacyjnymi,
3) Ryzykiem,
4) Kursem walutowym w przypadku transakcji w
walutach obcych

169

1
 18:35

4.2.Inflacja
I nflacja jest to proces przejawiajacy sie we wzroscie ilosci
pieniadza w obiegu, który to wzrost wywoluje
podwyzszenie ogólnego poziomu cen.
Pr zejawy inflacji:
1) Wzrost ogólnego poziomu cen na towary i uslugi,
2) Wzrost ilosci pieniadza w obiegu.

170

4.2.Inflacja
Rodzaje inflacji ze wzgledu na pr zyczyne:
1) Inflacja popytowa (inflacja ciagniona przez popyt lub inflacja
nabywców). Wystepuje wtedy gdy zagregowany popyt
przewyzsza mozliwosci jego zaspokojenia.
2) Inflacja kosztowa (inflacja popychana przez koszty lub inflacja
dostawców). Wystepuje wtedy gdy wzrost kosztów jest
niezalezny od zagregowanego popytu na towary.
Rodzaje inflacji ze wzgledu na jej tempo:
1) Pelzajaca – 3-5% rocznie,
2) Kroczaca – od 4-5% do 9 % rocznie,
3) Galopujaca – od 10% rocznie,
4) Megainflacja,
5) Hiperinflacja – powyzej 50% rocznie.

171

1
 18:35

4.2.Inflacja
Tabela 5. Wybr ane wsk aznik i cen
W y szczegól n i en i e 2016 2017
A – an al ogi czn y ok r es r ok u
p op r zed n i ego= 100
B – ok r es p op r zed n i = 100 VI VII VIII IX X XI XII I II III
C – gr u d zi en r ok u p op r zed n i ego= 100

A 102,6
102,9 102,9 102,6 102,5 102,6 103,4 104,3 104,7 104,6
W sk azn i k i cen tow ar ów i u sl u g
k on su m p cy j n y ch B 100,3 100,0 100,0 100,0 100,2 100,1 100,8 100,9 100,7 100,2
C 102,2 102,2 102,2 102,2 102,4 102,5 103,4 100,9 101,6 101,8
A 105,7 106,8 107,2 106,3 106,1 106,5 106,9 107,5 107,5 108,0

zy w n osc i n ap oj e b ezal k oh ol ow e B 100,3 100,3 99,7 99,8 100,3 100,3 101,2 101,9 100,8 100,8
C 105,2 105,5 105,2 105,0 105,3 105,7 106,9 101,9 102,7 103,6
A 101,5 101,2 101,3 101,0 101,3 101,3 101,6 102,6 104,1 104,3
n ap oj e al k oh ol ow e i w y r ob y
ty ton i ow e B 100,1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,4 99,9 101,4 101,7 100,4
C 101,4 101,4 101,4 101,3 101,3 101,7 101,6 101,4 103,0 103,4
A 98,4 98,5 98,6 98,8 98,3 98,2 98,8 98,4 99,0 98,3
od zi ez i ob u w i e B 98,8 96,5 98,5 102,6 103,5 99,8 99,2 95,5 98,8 102,5
C 98,9 95,5 94,0 96,5 99,8 99,6 98,8 95,5 94,3 96,7
A 101,7 102,0 101,9 102,0 101,9 102,0 102,0 106,2 107,3 107,5
u zy tk ow an i e m i eszk an i a l u b B
d om u i n osn i k i en er gi i 100,2 100,4 100,2 100,3 100,2 100,2 100,1 103,0 101,5 100,4
C
100,5 100,9 101,1 101,4 101,6 101,9 102,0 103,0 104,5 104,9

Zródlo:http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultstronaopisowa/1772/1/5/wybrane_miesieczne_wskazniki_makroekonomic
zne__cz_i_.xls, data dostepu 20170510

173

Tabela 65. Wybr ane wsk aznik i cen

4.2.Inflacja
W y s zc ze g óln ie nie
A – ro k p o p rze d n i=100
C – mie s ia c ko n c za c y o kre s (g ru d zie n ro ku
p o p rze d n ie go=100)
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
I1 – 2000=100
I2 – 2005=100
I3 – 2010=100
I4 – 2015=100
CENY
W s ka zn iki c e n to wa ró w i u s lu g
ko n s u mp cy jny ch A 103,5 102,6 104,3 103,7 100,9 100,0 99,1 99,4 102,0 101,6 102,3
C 103,5 103,1 104,6 102,4 100,7 99,0 99,5 100,8 102,1 101,1 103,4
I1 127,9 131,2 136,8 141,9 143,2 143,2 141,9 141,0 143,8 146,1 149,5
I2 111,6 114,5 119,4 123,8 124,9 124,9 123,8 123,1 125,6 127,6 130,5
I3 . 100,0 104,3 108,2 109,2 109,2 108,2 107,6 109,8 111,6 114,2
I4 . . . . . . 100,0 99,4 101,4 103,0 105,4
Z h a rmo n izo wa n y wska zn ik c e n
ko n s u mp cy jny ch (HICP) a A 104,0 102,6 103,9 103,7 100,8 100,1 99,3 99,8 101,6 101,2 102,1
C 103,9 102,9 104,6 102,1 100,6 99,3 99,6 100,9 101,7 100,9 103,0
I1 129,0 132,4 137,6 142,7 143,8 143,9 142,9 142,6 144,9 146,6 149,7
I2 112,6 115,5 120,0 124,4 125,4 125,5 124,6 124,4 126,4 127,9 130,6
I3 . 100,0 103,9 107,7 108,6 108,7 107,9 107,7 109,4 110,7 113,0
I4 90,3 92,7 96,3 99,8 100,6 100,7 100,0 99,8 101,4 102,6 104,8

Zródlo:http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultstronaopisowa/1772/1/5/wybrane_miesieczne_wskazniki_makroekonomic
zne__cz_i_.xls, data dostepu 20170510

174

2
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
Pr ocent pr osty

nR
Kn = K ( 1 + ------)
100
Kn – Kwota po n latach przy stopie procentowej R,
K – kwota poczatkowa,
R – Stopa procentowa.
n – liczba lat (okresy),

175

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
Pr ocent skladany

R
Kn = K ( 1 + ------)n
100
Kn – Kwota skapitalizowana po n latach przy stopie procentowej
R,
K – kwota poczatkowa,
R – Stopa procentowa,
n – liczba lat (okresy).

176

1
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
Przyszla wartosc annuitetów
Informuje jaka bedzie laczna wartosc annuitetu w koncu okresu jezeli co
pewien czas sa wplacane reglarnie stale raty, a oprocentowanie w calym
okresie nie ulegnie zmianie.
FVAt = A (1+R)t-1 + A (1 + R)n-2 + …. A (1 + R) + A=
= A [1 +(1+R) + …. + (1 + R)n-2 + (1 + R) n-1 ] =
= A [1 +(1+R)t – 1/R]
FVAt – Przyszla wartosc annuitetów,
A – Annuitet,
n – liczba lat (okresy).
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
[1 +(1+R)t – 1/R] – wspólczynnik przyszlej wartosci annuitetowej; jego
wartosc odczytuje sie z tabeli.

177

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
Zaktualizowana wartosc annuitetów
Informuje jaka bedzie biezaca laczna wartosc annuitetu (na poczatku okresu)
jezeli co pewien czas sa wplacane reglarnie stale raty, a oprocentowanie w
calym okresie nie ulegnie zmianie.
PVAt = A (1+R)-1 + A (1 + R)-2 + …. A (1 + R)-n + A=
= A [1 +(1+R)-1 + …. + (1 + R)-2 + (1 + R)-n ] =
= A [(1+R)t – 1/R(1 + R)t]
PVAt – Zaktualizowana wartosc annuitetów,
A – Annuitet,
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).
[(1+R)t – 1/R(1 + R)t] – wspólczynnik dyskontowania sumy annuitetów.

178

2
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc annuitetu
Informuje jaka wartosc annuitetu jezeli znamy wartosc
zaktualizowana. Oprocentowanie w calym okresie nie ulegnie
zmianie.
A = PVAt [R (1+R)t / R (1 + R)t -1]

PVAt – Zaktualizowana wartosc annuitetów,

A – Annuitet,
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).
[R (1+R)t / R (1 + R)t -1] – wspólczynnik annuitetowy
(wspólczynnik transformujacy).

179

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc annuitetu
Informuje jaka wartosc annuitetu jezeli znamy wartosc przyszla.
Oprocentowanie w calym okresie nie ulegnie zmianie.
A = FVAt [R /(1+R)t -1]

FVAt – Przyszla wartosc annuitetów,

A – Annuitet,
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).
[R /(1+R)t -1] – wspólczynnik podzialu wartosci koncowej
(przyszlej) na annuitety, odwrotnosc wspólczynnika
kapitalizacyjnego.

180

3
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc ter azniejsza (1)
Informuje jaka jest wartosc obecna przyszlych strumieni pieniadza.

Jednorazowa platnosc otrzymana w okreslonym momencie w przyszlosci.

1
PV = FVn ---------
1 + Rn

PV – Wartosc zaktualizowana,
FVn – Spodziewany dochód po roku t (wartosc przyszla) ,
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).
C1
-------- – Czynnik dyskonta.
1 + Rn

181

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc ter azniejsza (2)
Informuj e j aka j est wartosc obecna przyszlych strumieni pieniadza.

Strumien dochodów otrzymywanych corocznie w trakcie okreslonej liczby lat.

FV 1 FV 2 FV 3 FV n
PV = --------- + ---------- + ------------ + … +-----------
1 + R1 (1 + R2 )2 (1 + R3 )3 (1 + Rn)n

PV – Wartosc zaktualizowana,
FV t – Spodziewany dochód w roku t (wartosc przyszla),
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).
FV n
-------- – Czynnik dyskonta.
1 + Rn

182

4
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc ter azniejsza (3)
Informuje jaka jest wartosc obecna przyszlych strumieni pieniadza.

Strumien dochodów otrzymywanych corocznie w stalej wysokosci i

bezterminowo.
FV
PV = ---------
Rn

PV – Wartosc zaktualizowana,
FV – Spodziewany dochód w roku t (wartosc przyszla),
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).

183

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
War tosc pr zyszla
Informuje jaka jest wartosc przyszla strumieni pieniadza.

Strumien dochodów otrzymywanych corocznie w stalej wysokosci i bezterminowo.

FV = PV (1 + R)n

FV – Wartosc przyszla,
PV – Wartosc zaktualizowana,
C – Spodziewany dochód w roku t,
R – Stopa procentowa (dyskontowa) w skali roku,
n – liczba lat (okresy).

184

5
 18:55

4.4.Metody pomiaru wartosci

pieniadza w czasie
Wartosc zaktualizowana netto

NP V = CFD – CFW n

n CFn
NPV = ? --------
n=0 1 + Rn

NP V – Warto sc zaktualizowana netto

CFn – Warto sc przyszla (strumienia dochodó w lub wydatkó w),
CFD n – Wartosc przyszla strumienia dochodów,
CFW n – Wartosc przyszla strumienia wydatków,
R – Sto pa pro cento wa (dysko nto wa) w skali ro ku,
n – liczba lat (okresy).

185