You are on page 1of 1

Darvini vuri në dukje, kur detajonte ngjashmëritë dhe ndryshimet midis këtyre zogjve, ato

specie folezuan në çdo ishull paksa të ndryshme, të gjitha kishin lidhje me njëra-tjetrën
dhe që me kalimin e kohës ishin bërë të diferencuara, duke iu përshtatur mjedisit të
veçantë të secilit ishull.
Darvini propozoi që përshtatje të tilla ishin vendosur në zogjtë e ndryshëm të secilit ishull
për shkak të konkurrencës midis specieve për shfrytëzimin e burimeve (ushqimit) dhe
riprodhimit (gjenerimi i pasardhësve).
Speciet që u adaptuan më keq u zhdukën kur nuk ishin në gjendje të merrnin ushqim
dhe të mos ishin në gjendje të riprodhoheshin. Darvini i atribuoi seleksionimit natyror
vendosjen e finçave "më të adaptuara" dhe zhdukjen e atyre "më pak të adaptuara".
Që nga ekspozimi i këtyre shpjegimeve nga Darvini, natyralistët dhe biologët
evolucionistë i janë kushtuar studimit të një pjese të madhe të fenomeneve që lidhen me
vendosjen e adaptimeve në lloje të ndryshme të qenieve të gjalla, pasi që të gjitha ato
ndryshojnë vazhdimisht me kalimin e kohës.

Nëse një qelizë pëson mutacione në ADN-në e saj,


Ato janë ndryshime të rastësishme që ndodhin në
nuk ka gjasa që qelizat ngjitur të pësojnë të njëjtat
sekuencën e nukleotideve (ADN ose ARN) që
mutacione. Vetëm mutacionet që ndodhin në linjat
përbëjnë gjenomën në një organizëm të gjallë. Ato
embrionale ose gjatë zhvillimit të embrionit janë të
mund të ndodhin për shkak të shumë faktorëve:
fiksuara në të gjitha ose shumicën e qelizave të një
gabimeve në transkriptimin e ADN-së, për shkak të
organizmi eukariotik.
agjentëve mutagjenë që ndikojnë në përbërjen
Mutacionet përfaqësojnë ndryshime që mund të jenë
kimike të ADN-së, ndër të tjera.
të dobishme ose të dëmshme për individin, dhe
Shumë pak mutacione shkaktojnë efekte që mund të
vetëm nëse ato japin një avantazh dhe ajo përparësi
vërehen në fenotipin e një individi, pasi ADN-ja ka
transmetohet në gjeneratën tjetër (për disa
shumë mekanizma për të riparuar dhe / ose
gjenerata) mund të thuhet se ato prodhojnë
kapërcyer mutacionet, veçanërisht në organizmat
përshtatjen e specieve.
eukariotikë, të cilët përbëhen nga shumë qeliza të
ndryshme.

Hibridizimi midis specieve Në këtë mënyrë, speciet e reja hibride midis specieve
Isshtë kryqëzimi ose riprodhimi midis individëve të shtëpiake dhe specieve më të vogla ose më të forta, përveç që
specieve të ndryshme që krijon pasardhës pjellorë. Ky ishin pjellore, u adaptuan edhe më mirë për të jetuar në
kryqëzim nënkupton që kafshët "e përftuara" në shoqërinë e njerëzve, duke siguruar një shkallë më të lartë
pasardhës kanë karakteristika të të dy prindërve, mbijetese sesa speciet e tjera të egra.
domethënë se ato përziejnë karakteristikat e dy specieve. Kjo nuk ka ndodhur vetëm me qen. Gjatë gjithë
Një shembull tipik është ai i qenit: historisë së saj, njerëzit me qëllim kanë arritur të
Në të gjithë botën kishte specie të ndryshme ujqish dhe
"modifikojnë" speciet me interes (bujqësore dhe
disa ishin më të bindur se të tjerët. Ndërsa njeriu zbuti
disa nga këto specie, speciet "shtëpiake" filluan të
blegtorale), duke arritur të përshtatin speciet hibride
kryqëzohen me specie më të vogla ose më të fuqishme, në mjedisin e tyre, për të marrë përfitime më të
në varësi të nevojave. mëdha prej tyre.

Ambienti mund të modifikohet në mënyrë Industritë e instaluara në mjedisin ku jetonte tenja bënë
drastike në mënyra të ndryshme: nga një goditje që ato tenja që jetonin në një mjedis të tillë të ndryshonin
e rrufesë, nga një shpërthim vullkanik, nga një modelet e ngjyrave të krahëve të tyre, pasi trungjet dhe
tërmet, nga valët e baticës, shirat e gjethet e pemëve ku ishin vendosur u errësuan për shkak
rrëmbyeshëm, ndërtesa e qytetit, etj. të ndotjes. dhe tymi.
Të gjitha këto ndryshime modifikojnë kushtet e Para elementit "në ndryshim", domethënë industrive
ndotëse, molët kishin krahë me ngjyrë të çelët (të bardhë),
ekosistemeve dhe mund të ndalojnë të
gjë që i ndihmoi ata të përziheshin pothuajse në mënyrë
favorizojnë individët ose speciet që ishin
të përsosur me elementet e pyllit. Tymi i prodhuar në
përshtatur më mirë me ekosistemin e
industri, pra, e bëri ngjyrën e këtyre kafshëve të
mëparshëm dhe, në vend të kësaj, të përfitojnë kontrastonte në mënyrë të tillë që ato të bëheshin
individë ose specie të tjerë të aftë të përshtaten "shënjestra të lehta" të grabitqarëve të tyre, gjë që
me kushtet e reja. shkatërroi popullatën e tyre.
Ekzistojnë shembuj të shumtë se si ndryshimet Kështu, tenat më të errët, arritën të "shpëtonin" nga
në mjedis mund të nxisin përshtatjen e grabitqarët e tyre duke u ngatërruar me pemët e veshura
gjallesave në kushte të reja. Më i famshmi është me blozë, duke rritur aftësinë e tyre riprodhuese ose, me
mola Biston betularia, që jeton në një zonë fjalë të tjera, duke u përshtatur më mirë me mjedisin e ri
industriale të Anglisë: sesa molët "e lehtë".

You might also like