Professional Documents
Culture Documents
Ayçi̇n Şah 1.üni̇te İnkilap Full
Ayçi̇n Şah 1.üni̇te İnkilap Full
ÜNİTE
AVRUPADA Kİ GELİŞMELER VE OSMANLI DEVLETİNE ETKİSİ
COĞRAFİ KEŞİFLER:
Avrupalı devletler coğrafi keşifler ile yeni yerler, yeni kıtalar, yeni adalar, yeni ticaret yolları……..
buldular.
ÖNEMLİ: Coğrafi Keşifler SÖMÜRGECİLİK ( EMPERYALİZM. YAYILMACILIK) başlattı.
Sömürgecilik güçlü devletlerin güçsüz ama hammaddesi olan devletlerin elindeki zenginlikleri ele
geçirmesidir.
OSMANLI DEVLETİNE ETKİSİ: Osmanlı devleti Baharat ve İpek yollarını ( önemli ticaret yolları)
elinde bulunduruyordu. Bu yollardan ekonomik kaynak elde ediyordu. Bu sayede ülke ekonomisine
katkısı büyüktü. Ancak bunlar kara ticaret yoluydu ve kervan ( deve) ticaret yollarıydı.
ÖNEMLİ: Coğrafi keşiflerle Avrupalılar yeni deniz ticaret yolları bulunca Osmanlının elindeki
Baharat ve İpek yolu önemini kaybetti. Bu yüzden Osmanlı EKONOMİK olarak Coğrafi Keşiflerden
OLUMSUZ etkilendi.
BİLMEZSEN BAYILIRSIN!!!
DOGMATİK DÜŞÜNCE ( SABİT, DEĞİŞMEZ FİKİRLİ OLMAK) Örneğin: ortaçağ Avrupa’da din
adamları Dünya düz diyordu, dünyanın yuvarlak olduğunun ispatlanmasına rağmen dünya düzdür
fikrine inanmak DOGMATİK DÜŞÜNCEDİR.
SKOLASTİK DÜŞÜNCE: Ortaçağ Avrupa’da din baskısı altında kilisenin ve din adamlarının
dediğinin olduğu düşünce yapısıdır. Eğer din adamlarının dediğini yapmazsan dinden atılırsın ( aforoz
edilirsin), ya da Enginizasyon ( din mahkemelerinde) cezalandırılırsın, ya da istersen Endülüjans
( Cennetten arsa satın alabilirsin ve günah işlersen kiliseye para verip günahlarının papaza af
ettirebilirsin)
Tüm hayat kilisenin kontrolü altında okuma yazma öğretmek ve öğrenmek yasak.
ORTAÇAĞ ( KARANLIK ÇAĞ) yukarı da anlattıklarımızın yaşandığı dönem.
REFORM
Almanya’da başladı.
Öncüsü Martin Luther ( Papaz)
DİN ALANINDAKİ DÜZENLEMELERE REFORM DENİR.
Yukarıdaki bilgilere dikkat ettiğimiz zaman Avrupa’da karanlık ve din baskısı altında bir dönem
yaşandığını görüyoruz. Yani din adamlarının ve kilisenin halkı kandırdığını sömürdüğünü anlıyoruz.
Coğrafi keşifler ve Rönesans ile Avrupa halkının bilinçlenmeye başladığını anlıyoruz.
İşte böyle bir ortamda Almanya’da başlayıp oradan dünyaya yayılan bu olayla Hristiyanlık dininde
düzenlemeler başladı buna REFORM adı verilir.
Martin Luther öncülüğünde Hristiyanlık dininde yeni bir mezhep ortaya çıktı. Bu mezhep
PROTESTANLIKTIR. Şunu da mutlaka bilelim daha önceden Hristiyanlıkta 2 büyük mezhep vardı.
Bunlar KATOLİK ve ORTADOKS.
Katolik mezhebi Martin Luther’in kurduğu Protestanlık mezhebini kabul etmediler ve Avrupa da
mezhepler arasında din savaşları mezhep savaşları çıktı.
OSMANLI DEVLETİNE ETKİSİ: Osmanlı devleti Avrupa’daki mezhep savaşlarını iyi değerlendirdi
ve Reform hareketlerinden OLUMLU etkilendi Avrupa’nın içine kadar fetih hareketleri yaptı. Çünkü
mezhep savaşlarından dolayı Avrupa büyük bir kaos ortamına sürüklendi.
Ayrıca Osmanlı devletinde yaşayan AZINLIKLAR ( GAYRİMÜSLÜMLER, MÜSLÜMAN
OLMAYANLAR) reform hareketlerinden etkilenmedi ve mezhep savaşlarına katılmadılar. Bunun
temel sebebi ise Osmanlı devletinin izlediği İSTİMALET ( HOŞGÖRÜ ) POLİTİKASIDIR. Yani tüm
Müslüman olmayanlar Osmanlı devletinin uyguladığı bu anlayışlı politikadan memnundu.
HATIRLAMA YAPALIM
OSMANLICILIK
Osmanlı sınırları içinde yaşayan herkesi DİN, DİL, IRK ayrımı yapmadan Osmanlı devleti
çatısı altında bir araya getirme düşüncesidir.( 72 millet bir arada)
Bu akım BALKAN SAVAŞLARINDA ( Balkan devletlerinin Osmanlı devletine saldırması)
ile sona erdi.
Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ, Sırbistan ( OSMANLIDAN AYRILAN BALKAN
DEVLETLERİ) Osmanlı devletine saldırdı.
OSMANLICILIK X MİLLİYETÇİLİK
BATICILIK ( GARPÇILIK)
Batıyı örnek almak. ( M.Kemal batıcıdır ancak örnek almıştır. Atatürk’ün yaptığı inkılaplar
batıdan, Avrupa’dan örnek alınmıştır)
Batıyı taklit etmek, Avrupa’yı taklit etmek.
Batıcılık Osmanlı devletinde Lale devrinde ( 1718-1730) başladı. Yani eski bir fikirdir.
TEYFİK FİKRET önemli bir batıcıdır.
SELANİK:
M.Kemal’in doğup büyüdüğü şehir.
M.Kemalin annesi ( Zübeyde Hanım) babası ( Ali Rıza efendi) Kız Kardeşi ( Makbule hanım)
Annesi ev hanımı, babası gümrük muhafaza memurluğundan istifa edip kereste tüccarlığı
yapmıştır.
Selanik Yunanistan’da yer almaktadır ( Bugün)
Bu bölge Balkanlar ( Rumeli) (Trakya) bölgesidir.
Selanik LİMAN ŞEHRİDİR. Liman şehri olması deniz ticareti yapıldığını ve EKONOMİK
olarak zengin bir şehir olduğunu kanıtlar.
Selanik’te 6 değişik millet ( etnik yapı ) ( ırk) yaşamaktadır. Bu durum SELANİK ŞEHRİNİN
SOSYAL YÖNDEN gelişmiş bir şehir olduğunu kanıtlar.
İstanbul’dan başlayan ve Selanik’ten geçen DEMİRYOLU Avrupa’ya kadar uzanmaktadır.
Avrupa’dan bir çok gazate, dergi, kitap getirilmektedir. Bu durum Selanik’in KÜLTÜREL
açıdan zengin bir şehir olduğunu kanıtlar.
AYRICA SORULARDA BİRÇOK DİN, BİRÇOK MEZHEP, BİRÇO KONUŞULAN DİL,
BİRÇOK GELENEK GÖRENEKTEN BAHSEREDSE KÜLTÜREL HAYATLA
İLGİLİDİR.
MANASTIR:
M.Kemal Manastırda Askeri idadi (lise) okumuştur.
Manastır Makedonya’da yer alır ( Bugün)
Manastır Balkanlarda ( Rumeli) (Trakya)
Bu şehirde M.Kemal TÜRKÇÜLÜK akımını tanıdı. ( Namık Kemal, Ziya Gökalp, M.Emin
Yurdakul) gibi kitaplarında Türkçülük’ü anlatan yazarları okudu.)
Manastır’da M.Kemal tarih öğretmeni kolağası M.Teyfik beyden etkilenerek tarih sevgisi
kazandı.
Ayrıca, arkadaşı Ömer Naci’den Edebiyat sevgisi kazandı ve HİTABET ( ETKİLİ
KONUŞMA) SANATI gelişti.
M.Kemal Manastır’da okurken 1897 ( 16 yaşında) Osmanlı ile Yunanistan DÖMEKE
SAVAŞI yaptılar. M.Kemal ve arkadaşları bu savaşa katılmak için okuldan kaçtılar. Bu durum
VATANSEVERLİK özelliğini gösterir. Bu savaşı Osmanlı ordusu kazandı ancak masa
başında kaybetti. Bu durum Osmanlının siyasi-diplomatik olarak güçsüzlüğünü gösterir.
M.Kemal bu olaydan çok etkilenmiştir.
Manastır M.Kemal’in fikir hayatını derinden etkilemiştir.
- ŞEMSİ EFENDİ İLKOKULU: ( Modern, çağdaş eğitim yapan bir okul. M.Kemal bu okula
başladığında babası vefat etti.
- Selanik Mülkiye Rüştiyesi: ( Bu okul devlet memuru yetiştiren okul. Ama M.Kemal asker
olmak istiyor. Bu okulda okurken annesinden gizli askeri okul sınavlarına girdi ve kazandı.
ASKER OLMAK İÇİN BU SINAVA GİRMESİ KAZANMASI ( İDEALİSLİK),
ANNESİNİ ASKERİ LİSEYE GİTMEK İÇİN İKNA ETMESİ ( KARARLILIK)
Bu okulda okurken komşusunun oğlu askeri okula gidiyor onu sokakta görüp etkileniyor.
( SOSYAL ÇEVREDEN ETKİLENDİĞNİ KANITLAR) BIRAKTI.
- SELANİK ASKERİ RÜŞTİYESİ ( ORTAOKUL) : M.Kemal’in okuduğu ilk askeri
okuldur. Askerlik hayatına adım atmıştır. Burada matematik öğretmeni ona KEMAL adını
vermiştir.
- MANASTIR ASKERİ İDADİ ( LİSE)
Türkçülük akımını burada tanıdı.( NAMIK KEMAL, ZİYA GÖKALP, MEHMET EMİN
YURDAKUL)
Özgürlükçü fikirleri burada gelişti( TEYFİK FİKRET, J.J. ROUSE, VOLTER,
MONTESQU,DİDERO)
Tarih öğretmeni M.Kemal’e tarih sevgisini aşıladı. ( KOLAĞASI M.TEYFİK)
Arkadaşı ona edebiyat sevgisi aşıladı, HİTABET SANATI GELİŞTİ( ÖMER NACİ)
- İSTANBUL HARP OKULU ( Teğmen olarak 1902 de buradan mezun oldu.)
- İSTANBUL HARP AKADEMİSİ ( Kurmay Yüzbaşı olarak 1905 te buradan mezun oldu)
(İSTANBULDA OKURKEN ARKADAŞLARI İLE BİRLİKTE GAZETE VE DERGİLER
ÇIKARDI, FİKİRLERİNİ YAZDI, OSMANLI DEVLETİNİ ELEŞTİRDİ) ( MİNBER
DERGİSİ)
ÖNEMLİ HATIRLATMA
1908 yılında Osmanlı Devleti II.Meşrutiyeti ilan etti.
Meclisi Mebusan tekrar açıldı. Seçimler yapıldı. Kanuni esasi anayasa tekrar uygulanmaya
başladı.
Savaşın Gelişimi
İtalya yukarıda ki sebeplerle Trablusgarp’a saldırdı.
Osmanlı Devleti donaması olmadığı için denizden, Mısır İngiltere’nin elinde olduğu için
karadan Trablusgarp’a asker gönderemedi.
Bunun üzerine gönüllü subaylar seçildi.
M.Kemal ve bazı subayalar gönüllü olarak Trablusgarp’a gitti. Subaylar TÜCCAR ve
GAZETECİ olarak gizli kimliklerle Mısır üzerinden Trablusgarp’a gittiler.
M.KEMAL GAZETECİ ŞERİF GİZLİ KİMLİĞİ İLE TRABLUSGARP’A GİTTİ.
M.Kemal ve gönüllü subaylar halkı örgütlediler. İtalyanlara karşı başarılı şekilde mücadele
verdiler. Ancak BALKAN SAVAŞLARI çıkınca Osmanlı devleti Trablusgarp savaşından
çekilmek zorunda kaldı. Çünkü Osmanlı için balkanlar daha önemliydi.
ÖNEMLİ NOT: M.KEMAL’İN HALKI ORGANİZE ETMESİ TEŞKİLATLANDIRICI,
ÖRGÜTLEYİCİ, BİRLEŞTİRİCİ, BÜTÜNLEŞTİRİCİ VE LİDERLİK ÖZELLİKLERİ
ORTAYA ÇIKMIŞTIR.
ÖNEMLİ BİLGİ:
BABİ ALİ BASKINI( 1913) BU BİR ASKERİ DARBEDİR. OSMANLI
DEVLETİNDE İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİ ( ENVER VE TALAT
BEYLER) BALKAN SAVAŞLARINDAKİ YENİLGİDEN VE TOPRAK
KAYIPLARINDAN MEVCUT HÜKÜMETİ ( HÜRRİYET VE İTİLAF
PARTİSİNİ) SORUMLU TUTMUŞLAR VE BU DARBEYİ YAPIP HÜKÜMETİ
YÖNETİMDEN İNDİRMİŞLER VE YÖNETİME HAKİM OLMUŞLARDIR.
Nedenleri
- Milliyetçilik akımının etkisi
- Osmanlı devletinin balkanlardan atılmak istenmesi
- Avrupalı devletlerin Balkan devletlerini kışkırtması
- Osmanlı’nın güçlü olmaması
Bulgaristan fazla toprak istediği için çıkan II.Balkan savaşında ( KıSaRüYa) BULGARİSTAN’A
saldırdı. Fırsattan istifade ile OSMANLI DEVLETİ savaşa girerek I.Balkan savaşında kaybettiği
DOĞU TRAKYAYI ( EDİRNE, TEKİRDAĞ, KIRKLARELİ) GERİ ALDI. MERİÇ NEHRİNE
KADAR İLERLEDİ.
Ancak kaybettiği diğer balkan topraklarını geri alamadı.
NOT: I. Balkan savaşına katılmayıp II. Balkan savaşına katılan devlet ROMANYA’dır.
Yapılan antlaşmalar:
OSMANLI X BULGARİSTAN: İSTANBUL ANTLAŞMASI
OSMANLI DEVLETİ X
İNGİLTERE
FRANSA
ANZAK ASKERLERİ ( İNGİLTERENİN
SÖMÜRGELERİNDEN GETİRİLEN ASKERLER)
KARA SAVAŞLARI
M.Kemal ve Alman komutan Limon Van Sanders ile yaptığı strateji toplantısında M.Kemal
düşmanların karadan nereden çıkabileceğini iyi tahmin etti.
Askerlerimizi o bölgelere yerleştirdi.
Anafartalar
Conkbayırı
Arıburnu
Kilitbahir
Settülbahir
Kireçtepe
Morto Limanı
Düşmanlar bu bölgelerden çıkartma yaptı ve Türk askerleri ile düşman askerleri arasında 9 ay
boyunca süren bir siper savaşı yaşandı. 250 bin bizden 250 bin de düşman askerlerinden öldü.
Çanakkale 9 ay boyunca kıpkırmızı kan aktı ve sonunda İngiliz komutan şöyle dedi.
‘’ÇANAKKALE GEÇİLMEZ’’
BİG NOT: M.Kemal düşmanın nereden çıkartma yapacağını bildiği için bu bir
İLERİGÖRÜŞLÜLÜK KİŞİLİK ÖZELLİĞİDİR.
ÇANAKKALE SAVAŞININ SONUÇLARI
ÇOKYÖNLÜLÜK ( ÇOKCEPHELİLİK)
- M.Kemal Askerlik ve Devlet Adamlığının yanı sıra GEOMETRİ, TARİH, EDEBİYAT,
SPOR, SANAT vb birçok alanla ilgilenmiştir.
VATANSEVERLİK
- Sakarya Meydan Savaşı’nda da askerlerine: “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır.
O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk
edilemez.” emrini vermiştir. Bu emir Türk ordusuna büyük bir zafer daha kazandırmıştır.
TEŞKİLATLANDIRICILIK ( BİRLEŞTİRİCİ- BÜTÜNLEŞTİRİCİ- ÖRGÜTLEYİCİ)
- Arkadaşlarını organize etmesi
- İlk görev yeri Suriye Şam’da ‘’VATAN ve HÜRRİYET CEMİYETİNİ’’ kurması.
- Trablusgarp savaşında halkı örgütleyip İtalyanlara karşı beraber savaşmaları.
- Kurtuluş savaşını organize etmesi.
- Türkiye cumhuriyeti devletini kurması.
- Cumhuriyet Halk Fırkası ( Partisi) ni kurması.
- UNUTMAYIN BU ÖZELLİĞİ OLAN KİŞİLER LİDERLİK ( ÖNDERLİK)
SAHİBİDİR.
İDEALİSLİK ( HEDEF KOYMAK)
KARARLILIK
- M.Kemal en zor anında bile asla ümitsiz olmamıştır hep bir çıkış yolu aramıştır. ‘’
M.Kemal 19 Mayıs 1919’da Samsuna çıktığında ona demişler ki, Nasıl savaşacaksınız
silah yok, ordu yok, para yok M.Kemal ise hepsinin bulunacağını söylemiş ‘’ yani
ümitsizliğe yer vermemiştir.
- Çanakkale Savaşları sırasında cephanesi olmayan asker karşısında süngü tak emrini vermesi,
onun çok zor durumda bile ümitsizliğe düşmediğinin göstermektedir
- İç ve dış politikada hiç hayalci olmamış, milletinin gerçekleşmesi mümkün olmayan emeller
peşinde koşturmamıştır.
- “Bizim; akıl, mantık, zeka ile hareket etmek en büyük özelliğimizdir.”
AÇIKSÖZLÜLÜĞÜ
- M.Kemal her ortamda doğru bildiklerini açık bir şekilde ifade etmiştir. Halkımdan
gizleyecek hiçbir şeyim yoktur demiştir.
MİLLET SEVGİSİ
- M.Kemal milletini çok seven bir liderdir. Milleti için canını ortaya koymuştur.
AKILCILIK- BİLİMSELLİK
- M.Kemal her alanda aklın ve bilimin önemini vurgulamıştır. Yaptığı tüm işlerde
duygularıyla değil akıl, mantık ve bilim çerçevesinde hareket etmiştir.
- ‘’Hayatta en hakiki yol ilimdir fendir ve bilimdir’’ demiştir.
EĞİTİMCİLİĞİ
- M.Kemal eğitime çok önem vermiştir. Kurtuluş savaşı devam ederjken hatta Kütahya-
Eskişehir savaşlarında ordumuz yenilirken M.Kemal Ankara’da MAARİF ( EĞİTİM)
KONGRESİNİ düzenlemiştir.
SANATSEVERLİĞİ
- M.Kemal ‘’Sanatsız kalmış bir toplumun hayat damarlarından biri kopmuş demektir’’
diyerek sanata verdiği önemi belirtmiştir.
- M.Kemal milletvekillerine seslenerek ‘’ Efendiler hepiniz Cumhurbaşkanı. Başbakan,
milletvekili olabilirsiniz ancak sanatçı olamazsınız diyerek’’ sanatın ve sanatçının
önemini vurgulamıştır.
- M.Kemal ayrıca bir çok sanat sergisi, sanat okulu açtırarak bu alandaki çalışmaları
desteklemiştir.
- Kemal Türk toplumunun yüksek bir sanat yeteneğine sahip olduğuna inanıyordu.
- Sanatçı yetiştiren okullar açıp, Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
- “Yüksek bir insan toplumu olan Türk milletinin tarihi bu özelliği de güzel sanatları
sevmek ve onda yükselmektir.”
GURURA YER VERMEMESİ ( KİBİRLİ OLMAMAK)
- M.Kemal yaptığı bütün işleri, başarıları Türk halkıyla beraber başardıklarını söylemiş
ve asla tek başına yapmadığını söylemiştir. Başarılarına halkı ortak etmiştir.
YÖNETİCİLİĞİ
- Yöneticilik özelliklerinden biri, yeri ve zamanında en doğru kararı alması ve bunu taviz
vermeden uygulamasıdır.
- Yapacağı işlerde ani kararlar vererek değil, uzun uzun düşündükten sonra ve sırası geldikçe
uygulama sahasına koyarak başarılı olmuştur.
“Bir işi zamansız yapmak o işi bozmak, başarısızlığa uğramaktır. Her şey sırasında ve
zamanında yapılmalıdır.”
İYİKALPLİLİK
- İnsanların huzur ve barış içinde yaşaması için çok çaba sarf etmiştir.
- M.Kemal bir çok alanda yenilikler yapmıştır. ( Harf İnkılabı, Kılık kıyafet inkılabı, Soyadı
İnkılabı…….)
YARATICI DÜŞÜNCE
- M.Kemal kimsenin düşünmediğini düşünen farklı fikirleri ve çözüm önerileri olan bir liderdir.
METODLU ÇALIŞMA
REHBER OLUŞU
- M.Kemal Türk ulusunun en önemli yol göstericisi rehberi olmuştur.
ASKERİ DEHA
- Askerlik ile ilgili tüm başarılar. Askerlik ile ilgili sözleri ve kazandığı başarılar.