Professional Documents
Culture Documents
I. Định nghĩa:
Kí hiệu d hay d .
Nhận xét: Khi d vuông góc với mặt phẳng ta còn nói mặt phẳng vuông góc với d hoặc d và
mặt phẳng vuông góc với nhau.
II. Định lý (Điều kiện để đường thẳng vuông góc với mặt phẳng)
Định lý:
Nếu một đường thẳng vuông góc với hai đường
thẳng cắt nhau cùng nằm trong một mặt phẳng thì
nó vuông góc với mặt phẳng ấy.
Nhận xét: Khi d vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau trong mặt phẳng thì d vuông góc với mọi
đường thẳng a trong mặt phẳng .
Hệ quả:
Nếu một đường thẳng vuông góc với hai cạnh của một tam giác thì nó cũng vuông góc với cạnh còn lại
của tam giác đó.
III. Các tính chất:
Tính chất 1: Có duy nhất một mặt phẳng đi qua một điểm
cho trước và vuông góc với một đường thẳng cho trước.
Tính chất 2: Có duy nhất một đường thẳng đi qua một điểm
cho trước và vuông góc với một mặt phẳng cho trước.
Mặt phẳng trung trực của đoạn thẳng AB là mặt phẳng đi qua
trung điểm của đoạn thẳng AB và vuông góc với đường thẳng
AB .
Nhận xét: Mặt phẳng trung trực của đoạn thẳng là tập hợp tất cả
các điểm cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng.
* Trục của đường tròn :
Nhận xét :
Tính chất 2:
//
a) a ;
a
b) a //
a
Tính chất 3:
a //
a) ba ;
b
a
b) a b a //
b
Trong không gian cho điểm M và mặt phẳng . Điểm H gọi là hình chiếu vuông góc của điểm M lên mặt
phẳng nếu H và MH .
Cho a và b , b không vuông góc với , b ' là hình chiếu của b lên . Khi đó:
a b a b'.
B. DẠNG TOÁN
Câu 1. Trong không gian cho đường thẳng không nằm trong mặt phẳng P , đường thẳng được gọi là
vuông góc với mặt phẳng P nếu đường thẳng
A. vuông góc với hai đường thẳng phân biệt nằm trong mặt phẳng P .
B. vuông góc với đường thẳng a mà a song song với mặt phẳng P .
C. vuông góc với đường thẳng a nằm trong mặt phẳng P .
D. vuông góc với mọi đường thẳng nằm trong mặt phẳng P .
Câu 4. Cho hai đường thẳng phân biệt a , b và a vuông góc với mặt phẳng P . Chọn khẳng định đúng?
A. Nếu b // P thì b a . B. Nếu b a thì b // P .
C. Hai mặt phẳng cùng vuông góc với một đường thẳng thì song song nhau.
D. Trong một mặt phẳng, hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một đường thì song song
nhau.
Câu 7. Cho hai đường thẳng phân biệt a , b và mặt phẳng P . Chọn mệnh đề đúng trong các mệnh đề dưới
đây.
a P a / / P
A. b / / P . B. a / /b .
a b b / / P
a / / P a / / P
C. a b. D. b P .
b P a b
Câu 8. Cho đường thẳng a là hình chiếu vuông góc của a lên mặt phẳng P . Xét tính đúng sai của hai
mệnh đề sau.
b P b P
I ba. II b a' .
b a b a
A. I sai, II đúng. B. I đúng, II sai.
DẠNG 2: CHỨNG MINH ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT PHẲNG.
1. Dạng 2.1: Chứng minh đường d vuông góc với mặt phẳng
Cách 1: Ta chứng minh d vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau nằm trong .
Cách 2: Sử dụng tính chất 1a)
d / / a
d .
a
Cách 3. Chứng minh d vuông góc với mà / /
2. Ví dụ minh hoạ.
Ví dụ 1. Cho tứ diện SABC có đáy là tam giác ABC vuông tại B và SA vuông góc với mặt phẳng ABC .
b) Gọi AH là đường cao của tam giác ADI. Chứng minh rằng AH BCD
Ví dụ 3. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O và canh bên SA vuông góc với (ABCD).
Chứng minh rằng:
f) AC SBD ?
A. SAD . B. SCD .
C. SAB D. SAC .
Câu 5: Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình bình hành tâm O , SA SC , SB SD . Trong các khẳng định
sau khẳng định nào đúng?
A. SA ABCD .
B. SO ABCD .
C. SC ABCD .
D. SB ABCD .
Câu 6: Cho hình chóp S. ABCD có đáy là hình vuông , cạnh bên SA vuông góc với đáy ( ABCD ) . Khẳng
định nào sau đây sai ?
A. CD (SBC) .
B. SA ( ABC ) .
C. BC (SAB) .
D. BD ( SAC ) .
Câu 7: Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình vuông và SA ABCD . Mệnh đề nào sau đây sai?
A. BC SAB .
B. CD SAD .
C. AC SBD .
D. BD SAC .
Câu 8: Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình thoi và SO ABCD . Gọi I , J lần lượt là trung
điểm AB , BC . Mệnh đề nào sau đây đúng?
A. IJ SAB .
B. CD SAD .
C. IJ SBD .
D. BD SAC .
Câu 9: Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và D , AD CD a , AB 2a ,
SA ABCD . Gọi E là trung điểm của AB . Chọn mệnh đề đúng trong các mệnh đề sau.
A. CE SAB .
B. CB SAB .
C. SDC vuông tại C .
D. CE SDC .
Câu 10: Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật tâm I , cạnh bên SA vuông góc với đáy.
H , K lần lượt là hình chiếu của A lên SC , SD . Khẳng định nào sau đây đúng?
A. AK ( SC D) .
B. BD SAC .
C. AH SCD .
D. BC SAC .
Câu 11: Cho hình chóp S .ABCD có đáy là hình chữ nhật tâm O , cạnh SA vuông góc với mặt phẳng đáy. Gọi
H và K lần lượt là hình chiếu của A lên SB và SD . Hỏi đường thẳng SC vuông góc với mặt phẳng
nào trong các mặt phẳng sau đây?
A. AHK .
B. AHD .
C. AKB .
D. SBD .
DẠNG 3: ÁP DỤNG ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT PHẲNG ĐỂ CHỨNG MINH
ĐƯỜNG VUÔNG GÓC VỚI ĐƯỜNG THẲNG
1. Phương pháp giải:
Cách 1: Muốn chứng minh đường thẳng a vuông góc với đường thẳng b , ta tìm mặt phẳng chứa
đường thẳng b sao cho việc chứng minh a dễ thực hiện.
Cách 2: Sử dụng định lí ba đường vuông góc.
Cách 3: Sử dụng các cách chứng minh đã biết ở phần trước.
Câu 2. Cho hình chóp S .ABC có SA ABC và ABC vuông ở B . Gọi AH là đường cao của SAB .
Khẳng định nào sau đây sai?
A. AH SB .
B. AH BC .
C. AH AC .
D. AH SC .
Câu 3. Cho hình chóp S .ABC có cạnh SA ABC và đáy ABC là tam giác cân ở C . Gọi H và K lần lượt
là trung điểm của AB và SB . Khẳng định nào sau đây sai?
A. CH SA .
B. CH SB .
C. CH AK .
D. AK SB .
Câu 4. Cho tứ diện OABC có OA, OB, OC đôi một vuông góc. OA vuông góc với đường thẳng nào sau đây?
A. BC .
B. AB .
C. AC .
D. OB .
Câu 5. Cho tứ diện OABC có OA , OB , OC đôi một vuông góc với nhau. Gọi H là hình chiếu của O trên
mặt phẳng ABC . Mệnh đề nào sau đây đúng ?
A. H là trọng tâm tam giác ABC .
B. H là trung điểm của BC .
C. H là trực tâm của tam giác ABC .
D. H là trung điểm của AC .
Câu 6. Cho hình chóp S . ABCD có ABCD là hình thoi tâm O và SA SC , SB SD . Trong các mệnh đề
sau, mệnh đề nào sai?
A. AC SA .
B. SD AC .
C. SA BD .
D. AC BD .
Câu 7. Cho hình chóp S . ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật AB a, AD a 2 và SA ABCD .
Mệnh đề nào sau đây sai?
A. BC SB .
B. CD SD .
C. BD SC .
D. SA AB .
Câu 10. Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm I , cạnh bên SA vuông góc với đáy. Gọi
H , K lần lượt là hình chiếu của A lên SC , SD . Khẳng định nào sau đây sai?
A. AK CD .
B. BC SB .
C. AH BD .
D. AH BC .
Câu 11. Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình vuông, cạnh bên SA vuông góc với đáy. Gọi E , F
lần lượt là hình chiếu của A lên SB, SD . Khẳng định nào sau đây sai?
A. SC EF .
B. SC AE .
C. SC AF .
D. SC BC .
d; P d;d
2. Phương pháp: Xác định góc giữa đường thẳng d và mặt phẳng P
Bước 1: Tìm d P I A
Bước 2: Trên d lấy điểm A khác I. Tìm hình chiếu H của A lên P .
d
(P)
Bước 3: suy ra d
; P (
AI ; HI )
AIH
3. Lưu ý:
+ d // a a
, ( ) d
,( )
+ // a
, ( ) a
, ( )
+Nếu là góc giữa đường thẳng d và mặt phẳng thì ta luôn có 0 0 90 0.
Bài 1: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a, SA đáy và SA = a 6 . Tính góc giữa:
a. SC và (ABCD). b. SC và (SAB). c. SB và (SAC). d. AC và (SBC).
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1. [HH11.a] Cho hình chóp S .ABC có cạnh SA vuông góc với đáy. Góc giữa đường thẳng SB và mặt
phẳng đáy là góc giữa hai đường thẳng nào dưới đây?
A. SB và AB .
B. SB và SC .
C. SA và SB .
D. SB và BC .
Câu 2. [HH11.b] (Yên Định 1 - Thanh Hóa - 2018-2019) Cho hình chóp S .ABC có SB vuông góc ABC .
Góc giữa SC với ABC là góc giữa
A. SC và AC .
B. SC và AB .
C. SC và BC .
D. SC và SB .
Câu 3. [HH11. b] Cho hình chóp S. ABC có đáy là tam giác đều cạnh bằng a , SA ABC , SA a 3 .
Tính góc giữa đường thẳng SB và mặt phẳng ABC .
A. 75 .
B. 45 .
C. 60 .
D. 30 .
Câu 4. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABC có tam giác ABC vuông cân tại A , SA vuông góc với mặt phẳng
ABC và SA 2 AB 2a . Gọi là góc giữa đường thẳng SC và mặt phẳng ABC . Khẳng định
nào sau đây là đúng ?
A. 60 90 .
B. 30 .
C. 90 .
D. 30 60 .
Câu 5. [HH11.a] Cho tứ diện ABCD có các cạnh BA, BC , BD vuông góc với nhau từng đôi một. Góc giữa
đường thẳng CD và mặt phẳng ADB là góc
.
A. CDA
.
B. CAB
.
C. BDA
.
D. CDB
Câu 6. [HH11.b] Cho hình chóp S .ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a . Hình chiếu vuông góc của S
lên mặt phẳng ABC trùng với trung điểm H của đường thẳng BC . Biết tam giác SBC là tam giác
đều. Số đo góc giữa đường thẳng SA và mặt phẳng ABC bằng
A. 45 .
B. 30 .
C. 60 .
D. 75 .
Câu 7. [HH11.b] Cho hình chóp S .ABCD có đáy là hình vuông, SA vuông góc với đáy. Góc giữa đường
thẳng SC và mặt phẳng ABCD là:
.
A. SCB
.
B. CAS
.
C. SCA
D.
ASC .
Câu 8. [HH11.a] (THPT NGUYỄN TRÃI-THANH HOÁ - Lần 1.Năm 2018&2019) Cho hình chóp
S .ABCD có đáy ABCD cạnh a , SA vuông góc với đáy và SA a 3 . Góc giữa đường thẳng SD và
mặt phẳng ( ABCD ) bằng:
3
A. arcsin .
5
B. 450 .
C. 600 .
D. 300 .
Câu 9. [HH11.a] Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , SA 2a và SA vuông góc với
( ABCD) . Góc giữa SC và ABCD bằng
A. 450 .
B. 300 .
C. 600 .
D. 900 .
Câu 10. [HH11. b] Cho hình chóp S .ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật. Cạnh SA vuông góc với đáy,
AB a, AD a 2, SA a 3 . Số đo của góc giữa SC và mặt phẳng ABCD bằng
A. 30 0 .
B. 450 .
C. 60 0 .
D. 75 0 .
Câu 11. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , SA ABCD , SA a 6 .
Góc giữa đường thẳng SC và ABCD bằng?
A. 300 .
B. 450 .
C. 600 .
D. 900 .
Câu 12. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , SA vuông góc với mặt phẳng đáy
và SB 2a . Góc giữa đường thẳng SB và mặt phẳng đáy bằng
A. 30 .
B. 60 .
C. 45 .
D. 90 .
Câu 13. [HH11. b] (Bạch Đằng-Quảng Ninh- Lần 1-2018) Cho hình chóp S . ABCD có đáy là hình vuông
cạnh 2a , cạnh bên SA vuông góc mặt đáy và SA a . Gọi là góc tạo bởi SB và mặt phẳng
ABCD . Xác định cot ?
A. cot 2 .
1
B. cot .
2
C. cot 2 2 .
2
D. cot .
4
Câu 14. [HH11. b] (ĐỀ THI THỬ ĐỒNG ĐẬU-VĨNH PHÚC LẦN 01 - 2018 – 2019) Cho hình chóp
S .ABCD có đáy là hình vuông cạnh 3a , SA vuông góc với mặt phẳng đáy, SB 5a . Tính sin của
góc giữa SC và mặt phẳng ABCD .
2 2
A. .
3
3 2
B. .
4
3 17
C. .
17
2 34
D. .
17
Câu 15. [HH11. b] (Gia Bình I Bắc Ninh - L3 - 2018) Cho hình thoi ABCD tâm O có BD 4a, AC 2a .
1 . Tính số đo góc giữa
Lấy điểm S không thuộc ABCD sao cho SO ABCD . Biết tan SBO
2
SC và ABCD .
A. 600 .
B. 750 .
C. 300 .
D. 450 .
Câu 16. [HH11. b] Cho tứ diện ABCD đều, gọi G là trọng tâm tam giác BCD . Mệnh đề nào sau đây SAI?
A.
ABG 600 .
B. AB CD .
C. AG BCD .
3
D. cos
ABG .
3
Câu 17. [HH11.b] Cho hình chóp đều S. ABC có SA 2a, AB 3a. Tính góc giữa SA và mặt phẳng ( ABC ).
A. 300
B. 450
C. 600
D. 900
a
Câu 18. [HH11. b] Hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng a , chiều cao h . Góc giữa cạnh bên với mặt
2
đáy là
A. 60 .
B. 15 .
C. 45 .
D. 30 .
Câu 19. [HH11.b] Cho hình chóp tứ giác đều S .ABCD có tất cả các cạnh đều bằng a . Tính góc giữa SC và
mặt phẳng ( ABCD ) ?
A. 600 .
B. 300 .
C. 900 .
D. 450
Câu 20. [HH11.b] Cho hình chóp tứ giác đều S . ABCD có cạnh đáy bằng 2 , cạnh bên bằng 3 . Số đo của góc
giữa cạnh bên và mặt đáy ( làm tròn đến phút ) bằng
A. 6918 .
B. 288 .
C. 752 .
D. 6152 .
Câu 21. [HH11. b] Cho hình chóp SABCD với ABCD là hình chữ nhật; SA ABCD . Góc giữa SB và
SAD là góc nào trong các phương án dưới đây?
.
A. BSD
.
B. SBA
C. BSA.
.
D. SBD
Câu 22. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABCD với đáy ABCD là hình vuông có cạnh a , tâm O ;
10
SA ( ABCD) . Góc giữa SC và (SAB) bằng với tan . Tính góc giữa SO và ABCD .
5
A. 900 .
B. 300 .
C. 450 .
D. 600 .
Câu 23. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABCD có SA ABCD và đáy là hình thoi tâm O . Góc giữa đường
thẳng SB và mặt phẳng SAC là góc giữa cặp đường thẳng nào?
A. SB và SA .
B. SB và AB .
C. SB và BC .
D. SB và SO .
Câu 24. [HH11.b] (HKI-Chuyên Vinh 18-19) Cho hình chóp tứ giác S . ABCD có đáy là hình vuông cạnh
a , SA ABCD và SA a . Góc giữa đường thẳng SB và SAC là
A. 30 .
B. 75 .
C. 60 .
D. 45 .
Câu 25. [HH11. b] Cho hình chóp S . ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh a ,
ABC 600 , cạnh bên
SA a 2 và SA vuông góc với ABCD .Tính góc giữa SB và ( SAC ) .
A. 900 .
B. 300 .
C. 450 .
D. 600 .
Câu 26. [HH11. b] Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông, cạnh bên SA vuông góc với mặt đáy;
SA AB a . Gọi là góc giữa SB và mặt phẳng SAC , tính ?.
A. 600 .
B. 300 .
C. 450 .
D. Đáp án khác
Câu 27. [HH11. b]Cho hình chóp S . ABC có SA ABC , SA 2a 3 , AB 2 a , tam giác ABC vuông cân
tại B . Gọi M là trung điểm của SB . Góc giữa đường thẳng CM và mặt phẳng SAB bằng
A. 90 .
B. 60 .
C. 45 .
D. 30 .
Câu 28. [HH11. b] Cho khối chóp S . ABC có SA ABC , tam giác ABC vuông tại B , AC 2a ,
BC a , SB 2a 3 . Tính góc giữa SA và mặt phẳng SBC .
A. 45 .
B. 30 .
C. 60 .
D. 90 .
Câu 29. [HH11.b] Cho hình chóp S . ABCD có đáy là hình thoi tâm O , SA ABCD . Góc giữa SA và
SBD là
A.
ASD .
B.
ASO .
C.
ASB .
.
D. SAB
Câu 30. [HH11. b] Cho tứ diện ABCD có BCD là tam giác đều cạnh a , AB vuông góc với mặt phẳng
BCD và AB 2a . Gọi M là trung điểm của AD . Tính tan của góc giữa CM và mặt phẳng
BCD .
2 3
A. .
3
B. 2 3 .
3
C. .
2
D. Không xác định.
Câu 31. [HH11. b] Cho hình chóp tứ giác đều S .ABCD có tất cả các cạnh bằng 2a . Gọi M là trung điểm của
SD . Tính tang của góc giữa đường thẳng BM và mặt phẳng ABCD .
A. 2.
2
B. 3.
3
2
C. .
3
1
D. .
3
Câu 32. [HH11.c] (Ninh Bình - Lần 4 - 2018) Cho hình chóp S. ABCD có đáy là hình thoi cạnh a , góc
ABC 600 , SA ABCD , SA a 3 . Gọi là góc giữa SA và mặt phẳng SCD . Tính tan .
1
A. .
2
1
B. .
3
1
C. .
4
1
D. .
5
Câu 33. [HH11.a] Cho hình lập phương ABCD. A ' B ' C ' D ' góc giữa A ' C ' và mặt phẳng BCB ' C ' bằng
A. 450 .
B. 00 .
C. 900 .
D. 300 .
Câu 34. HH11. b] Cho hình lập phương ABCD. AB C D cạnh a . Điểm M thuộc tia DD thỏa măn
DM a 6 . Góc giữa đường thẳng BM và mặt phẳng ABCD là
A. 30
B. 45 .
C. 75
D. 60 .
Câu 35. [HH11. b] Cho hình hộp đứng ABCD. ABC D có đáy ABCD là hình thoi cạnh a ,
ABC 60 và
AA a . Tính góc hợp bởi đường thẳng BD và mặt phẳng ABCD .
A. 90 .
B. 60 .
C. 30 .
D. 45 .
Câu 36. [HH11. b] Cho hình lăng trụ đứng ABC. A ' B ' C ' có ABC đều cạnh a, AA ' 3a . Góc giữa đường
thẳng AB ' và ABC bằng
A. 450 .
B. 300 .
C. 600 .
D. 450 .
Câu 37. [HH11.b] Cho hình lăng trụ đứng ABC . AB C có đáy ABC là tam giác vuông tại B , AB BC a ,
BB ' a 3 . Tính góc giữa đường thẳng AB và mặt phẳng BCC B .
A. 60 .
B. 90 .
C. 45 .
D. 30 .
Câu 38. [HH11. c] (HKI CHUYÊN LÊ HỒNG PHONG 2018-2019) Cho hình chóp tứ giác đều S .ABCD
có tất cả các cạnh bằng nhau. Gọi M , N lần lượt là trung điểm của các cạnh BC , SA và là góc tạo
bởi đường thẳng MN với SBD . Tính tan .
A. 3.
B. 1.
C. 2.
D. 2.
Câu 39. [HH11..c] Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình thang vuông tại A và B , AB BC a, AD 2a. Biết
SA vuông góc với đáy ABCD , SA a. Gọi M , N lần lượt là trung điểm SB, CD. Tính sin góc giữa
đường thẳng MN và mặt phẳng SAC .
5
A. .
5
55
B. .
10
3 5
C. .
10
2 5
D.
5
Câu 40. [HH11. c] (Chuyên ĐBSH lần 1-2018-2019) Cho hình chóp S . ABCD có đáy ABCD là hình vuông
cạnh a . Tam giác SAB đều và nàm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Gọi H , K lần lượt là trung
điểm của các cạnh AB và AD . Tính sin của góc giữa đường thẳng SA và mặt phẳng SHK .
2
A. .
2
2
B. .
4
14
C. .
4
7
D. .
4