Professional Documents
Culture Documents
لينجيل لعهد أقبور س تمازيغت تاسوسيت - أمازيغ ـ سوسي - إمازيغن - الأمازيغ - سوس
لينجيل لعهد أقبور س تمازيغت تاسوسيت - أمازيغ ـ سوسي - إمازيغن - الأمازيغ - سوس
ءيسيزوور
1
ربّي ءيخلق ءيگنوان 1غ-يسيزوور ءيخلق ربّي ءيگنوان د-واكال 2 .ءيخوا-
تي�س اد-كولّو-يدلن امان-واكال ،ءور-گيس-يلّي ياتّ . د-واكال
درانين ،ار-يتكّا ّروح ن-ربّي ف-يگّي ن-وامان 3 .ييني ربّي» :ا-تيلي تيفاوت«
تي�س، سّ -ت� تيفاوت 4 .ءيژر ربّي ءيس-تفولكي تيفاوت .ءيبضو ربّي تيفاوت دّ -
تي�س ›ءيض‹ .تزري-تدگّات ءيفاو 5ءيگ ءي-تيفاوت ›ازال‹ ،ءيگ ءيّ -
اس امزوارو.
صباح ،ءيگ ّ
6ييني ربّي» :ا-ييلي لهاوا غ-وا ّماس ن-وامان ا-تن-يبضو س-سين 7 «،سّ -ي�
غمكان .ءيسكر ربّي لهاوا ،ءيبضو سرس امان ن-دّو لهاوا د-وامان ن-يگّي
ن-لهاوا 8 ،ءيگ ءي-لهاوا ›ءيگنوان‹ .تزري-تدگّات ءيفاو صباح ،ءيگ ويس
سين-وو ّسان.
9ييني ربّي» :اد-كولّو-مو ّن-وامان ن-دّو ءيگنوان غ-يات-تسگا ،ف-ا-دي-تبان
تاغارت «،سّ -ي� غمكان 10 .ءيگ ءي-تاغارت ›اكال‹ ،ءيگ ءي-وامان
لّي-مون ّين ›امدا‹ .ءيژر ربّي مايان ءيفولكي 11 .ييني ءيل ّما» :ا-دي-تمغي-
لغ�ت -تزگزوت غ-واكال ،گن ءيگ�سن س-يمادن-نسن د-يصغارن سّ -
لّي-غ�ّ -نت تاقّايّن-نسن ،كرايگاتّ كرا د-مكلّي ءيگا غ-واكال «،سّ -ي�
غمكان 12 .تمغي-تزگزوت غ-واكال ،گن ءيگ�سن كرايگاتّ كرا د-مكلّي
ءيگا-وامود-نس ،گن ءيصغارن كرايگاتّ كرا د-مكلّي تگا لغلّت-نس .ءيژر ربّي
مايان ءيفولكي 13 .تزري-تدگّات ءيفاو صباح ،ءيگ ويس كراض-وو ّسان.
14ييني ربّي» :اد-يلينت تيفاوين غ-لهاوا ن-يگنوان ،ار-اطّونت ازال د-ييض،
ار-ما�نت تيميتار د-يزماز ،ارّ -سبايانّت ءو ّسان د-يسگّاسن 15 .اد-سوفونت
غ-يگنوان ار-تيسفيونت ءي-واكال «،سّ -ي� غمكان 16 .ءيسكر ربّي سنات
ءيسيزوور 3
تيفاوين م ّقورنين ،ءيسكر تافوكت ا-تحكام ازال ،ءيسكر ايّور ا-يحكام ءيض،
ءيسكر ءيتران ءو� نتني 17 .ءيگ-تن-ين غ-لهاوا ن-يگنوان اد-يسفيون
ءي-واكال 18 ،ار-تحكامن ازال د-ييض ار-اطّون تيفاوت د-تي ّ�س .ءيژر ربّي
مايان ءيفولكي 19 .تزري-تدگّات ءيفاو صباح ،ءيگ ويس كّوژ-وو ّسان.
20ييني ربّي» :اد-ع ّمرن-وامان س-كولّو ما-يگان لمخلوقات دّرنين ،ءيلين ءو�
ءيگضاض ار-تاي�لن غ-يگنوان ف-يگّي ن-واكال 21 «.ءيخلق ربّي لوحوش
م ّقورنين ن-ومدا ،ءو� كولّو لمخلوقات لّي-يتمو ّسون غ-وامان كرايگاتّ كرا
د-مكلّي ءيگا ،ءو� كولّو ما-يتاي�لن كرايگاتّ كرا د-مكلّي ءيگا .ءيژر ربّي
ءيس-يفولكي 22 .ءيبارک-تن ييني-اسن» :تاروات تيگاتم تع ّمرم ءيمدوان ،تيگاتم
ءو� كون ّي ن-يگضاض ف-واكال 23 «.تزري-تدگّات ءيفاو صباح ،ءيگ ويس
س ّموس-وو ّسان.
24ييني ربّي» :اد-يلينت لمخلوقات دّرنين ف-واكال ،گن لبهايم د-لوحوش
ن-لخ� د-كولّو ما-يتشتوتولن ف-واكال ،كرايگاتّ كرا د-مكلّي ءيگا «،سّ -ي�
غمكان 25 .ءيسكر ربّي لوحوش كرايگاتّ كرا د-مكلّي ءيگا ،ءيسكر لبهايم
كرايگاتّ كرا د-مكلّي ءيگا ،ءيسكر كولّو ما-يتشتوتولن ف-واكال كرايگاتّ كرا
د-مكلّي ءيگا .ءيژر ربّي مايان ءيفولكي.
26ييني ربّي غاكودان» :ا-نسكر ادام فّ -صورت-نغ اد-گن زوند نكّني.
راد-حكامن ف-يسلمان ن-يمدوان د-يگضاض ن-يگنوان د-لبهايم د-لوحوش
ن-لخ� ءو� كولّو ما-يتشتوتولن ف-واكال 27 «.ءيخلق ربّي مدّن فّ -صورت-نس.
اوتم د-تووتمت ،فّ -صورت ن-ربّي ا-ف-تن-يخلق 28 .ءيبارک-تن ييني-اسن:
»تاروات تيگاتم ،تع ّمرم دّونيت تحكامّ ّف�س ،تيلي كولّو غ-دّو-وفوس-نون.
ا-تحكا ّم ف-يسلمان ن-يمدوان ءو� ءيگضاض ن-يگنوان ءو� كولّو ما-يدّرن
ار-يتّيدو ف-واكال 29 «.ييني-اسن ربّي» :هاتي فكيغ-اون كولّو ما-يگان ءيمندي
س-وامود-نس ءو� كولّو ما-يگان اصغار س-لغلّت-نس ا-زغ-گيسن-تشتّام.
30فكغ كولّو تازگزوت نّا-يتمغاين ءي-لوحوش ن-لخ� د-يگضاض ن-يگنوان
ءيسيزوور 4
3
1ءيگ-ولگماض احيلي ءوگّار ن-كولّو لوحوش لّي-يسكر تاضوري ن-ادام
سيدي ربّي .ييني-ولگماض ءي-تمغارت» :ءيزد د-حووا
سّ -صاحت ءينّا-ياون ربّي ›ا-ور-تشتّام زغ-كولّو ءيصغارن ن-تالعرصت‹؟«
»لغ�ت ن-يصغارن غ-تالعرصت ،ءيزري-اغ ّ 2تيني-تمغارت ءي-ولگماض:
يوصا-ياغ ربّي› :ا-ور-تشّ م زغ-لغلّت ن-تصغارت ا-زغ-گيسنت-نشتّا 3 ،وا�ينّي ّ
لّيّ -ي�ن غ-توژّونت ن-تالعرصت ءو� تگّرم-اس ،اد-ور-ت ّمتم 4 « ‹.ييني-ولگماض
ءي-تمغارت» :ءوهو ،ءور-را-ت ّمتم 5 .وا�ينّي ربّي ءي ّسن ،ءيغ-زغ-گيس-تشّ ام
راد-رژمنت-والّن-نون تورّيم تگم زوند ربّي ،تي ّسانم ما-يفولكين ءو� ماُ -يخش ّن«.
6تژر-تمغارت ءيس-تفولكي-تصغارت غ-يژري ءو� ءي-ومشّ و ،تژر ءو�
تش-تّ ،تفک ّ ءيس-تژضار اد-اسن-تفک تافهيمت .تكّس-د زغ-لغلّت
ءيش زغ-گيس 7 .رژمنت-والّن-نسن غاكودان ،ءي ّسا ّن ءي-ورگاز-نس ءو� نتّان ّ
ءيس-ور-لسين ياتّ .دون گنون ءيفراون ن-تازارت دلن ءيگيوالن-نسن.
ءيميک سفلدن ءي-سيدي ربّي ءيفتا غ-تالعرصت غ-وزوزوو ّ 8يان
ن-تدگّات ،ءيرگس-ورگاز د-تمغارت-نس ف-سيدي ربّي غ-گر ءيصغارن 9 .ءيغر
سيدي ربّي غاكودان ءي-ورگاز ييني-اس» :مانزا-ک 10 «.ييني-اس-د:
»سفلدغ-اک تفتيت غ-تالعرصت ءيكساضغ ،نتالغ ّف�ک اشكو ءور-لسيغ
يات 11 «.ييني-اس سيدي ربّي» :ما-يک-ينّان ءور-تلسيت يات؟ ءيس-تشّ يت
وصاغ ا-ور-زغ-گيس-تشّ ت؟« 12ييني-اس-ورگاز» :هان زغ-تصغارت لّي-ف-کّ -
تامغارت لّي-يّي-تسكرت ا-ديدي-تمون ،نتّات ا-يّي-يفكان زغ-لغلّت ن-تصغارت،
شّ غ 13 «.ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-تمغارت» :ما-يگا غايد تسكرت؟«
ست-گيگي-يسكرن ايلّيغ-زغ-گيس-شّ يغ«. تيني-اس-تمغارت» :هان الگماض اّ -
14ءيساول سيدي ربّي س-ولگماض ييني-اس» :لّيغ تسكرت غاياد ،ها-يّي
خزيغ-ک ف-كولّو لبهايم ءو� لوحوش ن-تاگانت .ف-وديس-نک
ءيسيزوور 7
ءيسم قاين 2 .تارو ءيل ّما گماس هابيل .ءيگ هابيل امكسا ن-وولّي ،ءيگ قاين
امكراز ن-واكال 3 .ءيزري ما-يزرين س-د-ييوي قاين كرا زغّ -صابت ن-واكال
ءيسرس-ت-ين ءي-سيدي ربّي 4 ،ياوي-د هابيل يان-وفخدّي زغ-تووروت-نس،
ءيغرص-اس ءيسرس-ن تادونت-نس ءي-سيدي ربّي .ءيرضو ربّي ف-هابيل ءو�
مايلّي-اس-د-يفكا 5 ،وا�ينّي ءور-يرضي ف-قاين ءو� ف-توافكا-نس .قاين
ياس ءيگنزي-نس 6 .ييني-اس سيدي ربّي» :ماخ ايلّيغ-اک-طيير طيير-اس باهراّ ،
غمكاد تا ّست ءيگنزي-نک؟ 7ءيغ-ا-تسكارت افولكي ءيس-ور-راّ -ف�ک-رضوغ؟
وا�ينّي ءيغ-ورد افولكي ا-تسكارت ،هان لخشانت تمدي-اک غ-يمي ن-تگ ّمي،
ار-تّيري ا-ک-تنرو ،ييلي ّف�ک ك ّيي ا-ستّي-تنروت 8 «.ييني قاين ءي-گماس
هابيل» :ا-ن ّفوغ س-لخ� «.لّيغ ّ�ن غ-لخ� ياكي-ن قاين ف-گماس هابيل
ءينغ-ت 9 .ييني سيدي ربّي غاكودان ءي-قاين» :مانزا گماک هابيل؟«
ءيرار-اس» :ءورّ -سينغ ،ءيس-گيغ انگابال ف-گما؟« 10ييني-اس سيدي ربّي:
»ما-يگا غايد تسكرت؟ هان ءيدا ّمن ن-گماک ار-دّ -ف�ّ -سمو ّمووين زغ-واكال.
11هاتي غي�د خزيغ-ک ف-واكال لّي-يسوان ءيدا ّمن ن-گماک ف-وفوس-نک.
12ءيغ-تي-تكرزت ءور-راد-اک-ياكّا ّصابت .امزواگ ا-را-تگت ار-بدّا-تّلولّييت
غّ -دونيت 13 «.ييني قاين ءي-سيدي ربّي» :لعقوبيت-اد تژّاي ّف� باهرا.
مامنک ا-راد-اس-صبرغ؟ 14تطّايت-يّي غا ّساد زغ-تمازيرت ،ت ّسنگارات-يّي
ديک ،تگت-يّي د-ومزواگ ار-بدّا-تلولّييغ غ-دّونيت .وانّا-يّي-يوفان را-يّي-ينغ«.
15ييني-اس سيدي ربّي» :ءوهو ،وانّا ءينغان قاين را-يخلّص اتيگ-نس سّ -سا
ن-توال «.ءيگ ربّي غاكودان يات-تماتارت ءي-قاين ا-ور-ت-ينغ
وانّا-ت-يمناگّارن 16 .غمكان ا-س-ينگارا قاين د-سيدي ربّي ،ءيدّو ءيزدغ
غ-تمازيرت ن-نود ،تاگّوگ ف-عادان غ-تسگا ن-وسغ�ي ن-تافوكت.
17ءيگن قاين د-تمغارت-نس ،ت ّفوغ ار-تربّو ،تارو حانوک .ءينكر قاين ار-يبنّو
يات-تمدينت غ-وو ّسان-ان ،ءيگ-اس ءيسم ن-يوس حانوک 18 .يارو حانوک
يوس عيراد .يارو عيراد محوويال .يارو محوويال ماتوشايّل .يارو ماتوشايّل
ءيسيزوور 9
�ماک 19 .ءيتاهل �ماک سنات-تمغارين .ءيگا ءيسم ن-يات عاداه ،ءيگ ءيسم
صي�ه 20 .تارو-اس عاداه يوس يابال ،ءيگ نتّان باباتسن ن-ويلّي ن-طايّاض ّ
زدغنين غ-يخ ّيامن گن ءيك ّسابن 21 .ءيگ ءيسم ن-گماس يوبال ،ءيگ نتّان
ّ
صي�ه باباتسن ن-كولّو ويلّي كّاتنين رّيباب ءو� تاعوّادت 22 .تارو ءو�
ءي�-ماک يوس توبال-قاين ،ءيگ نتّان امزيل ار-يسكار كولّو ما-يگان اروكو
ن-وانّاس د-ووزّال .ءولّتماس ن-توبال-قاين تگا ناعماه 23 .ييني �ماک
صي�ه ،سفلدامت ءي-واوال-ينو .وا ءي-سنات-تمغارين-نس» :وا عاداه دّ -
ست غ-ما-راد-ينيغ .ها-يّي نغيغ ارگاز تيمغارين ن�-ماک ،اويامتّ -
لّي-يّي-ي ّسياگاسن ءو� اعييال لّي-يّي-يوتن 24 .ءيغ-يگا-واتيگ ن-قاين ّسا ن-توال،
هان اتيگ ن�-ماک ءيگا ّسا ن-يد-مراو دّ -سا ) (77ن-توال ءي-وان ّا-يّي-يسكرن
گار«.
25ءيگن داغ ادام د-تمغارت-نس ،تارو يان-وارّاو تيني» :ءيفكا-يّي-د ربّي ارّاو
ياضني ا-يامژ تاغامت ن-هابيل لّي-ينغا قاين «.تگ-اس ءيسم شيت 26 .يارو
ءيل ّما شيت يان-وارّاو ءيگ-اس ءيسم انوش .غ-وو ّسان-ان ا-غ-بدان مدّن ار-اقران
ءي-يسم ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
5
1غمكاد ا-يگا-وارّا ن-تاسوتين ن-ادام .غاكود لّيغ ءيخلق تاسوتين ن-ادام
ربّي ادام ،ءيسكر-تن ربّي فّ -صورت-نس 2 .اوتم د-تاروا-نس
واس
د-تووتمت ءيخلق-تن ءيبارک-تن .ءيگ-اسن ءيسم ›ادام‹ غّ -
لّي-غ-تن-يخلق 3 .لّيغ ءيرگل ادام ميّا د-كراض ءيد-مراو ) (130ن-وسگّاس ،يارو
يان-وارّاو فّ -صورت-نس ءيگ زوند نتّان ،ءيگ-اس ءيسم شيت 4 .تيگيرا
ن-ما-دارس-يلول شيت ،ءيک سول ادام تام ءيد-م ّيا ) (800ن-وسگّاس ،يارو
گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 5 ،ايلّيغ ءيرگل ادام طژا ن-يد-ميّا د-كراض
ءيد-مراو ) (930ن-وسگّاس ءي ّمت.
ءيسيزوور 10
6لّيغ ءيرگل شيت ميّا د-س ّموس ) (105ن-وسگّاس ،يارو انوش 7 .تيگيرا
ن-ما-دارس-يلول انوش ءيک سول شيت تام ءيد-م ّيا دّ -سا ) (807ن-وسگّاس،
يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 8 ،ايلّيغ ءيرگل شيت طژا ن-يد-م ّيا د-مراو
د-سين ) (912ن-وسگّاس ءي ّمت.
9لّيغ ءيرگل انوش طژا ن-يد-مراو ) (90ن-وسگّاس ،يارو قينان 10 .تيگيرا
ن-ما-دارس-يلول قينان ءيک سول انوش تام ءيد-م ّيا د-مراو د-س ّموس )(815
ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 11 ،ايلّيغ ءيرگل انوش طژا
ن-يد-م ّيا د-س ّموس ) (905ن-وسگّاس ءي ّمت.
12لّيغ ءيرگل قينان ّسا ن-يد-مراو ) (70ن-وسگّاس ،يارو ماه�ليل 13 .تيگيرا
ن-ما-دارس-يلول ماه�ليل ءيک سول قينان تام ءيد-ميّا د-كّوژ ءيد-مراو )(840
ن-وسگ ّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 14 ،ايلّيغ ءيرگل قينان طژا
ن-يد-م ّيا د-مراو ) (910ن-وسگّاس ءي ّمت.
15لّيغ ءيرگل ماه�ليل سضيس ءيد-مراو د-س ّموس ) (65ن-وسگّاس ،يارو
ياريد 16 .تيگيرا ن-ما-دارس-يلول ياريد ءيک سول ماه�ليل تام ءيد-م ّيا د-كراض
ءيد-مراو ) (830ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 17 ،ايلّيغ
ءيرگل ماه�ليل تام ن-يد-م ّيا د-طژا ن-يد-مراو د-س ّموس ) (895ن-وسگّاس
ءي ّمت.
18لّيغ ءيرگل ياريد م ّيا د-سضيس ءيد-مراو د-سين ) (162ن-وسگّاس ،يارو
اخنوخ 19 .تيگيرا ن-ما-دارس-يلول اخنوخ ءيک سول ياريد تام ءيد-م ّيا )(800
ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 20 ،ايلّيغ ءيرگل ياريد طژا
ن-يد-م ّيا د-سضيس ءيد-مراو د-سين ) (962ن-وسگّاس ءي ّمت.
21لّيغ ءيرگل اخنوخ سضيس ءيد-مراو د-س ّموس ) (65ن-وسگّاس ،يارو
ماتوشا�ح 22 .تيگيرا ن-ما-دارس-يلول ماتوشا�ح ار-بدّا-يتمونو اخنوخ د-ربّي
كراض ءيد-م ّيا ) (300ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني،
ءيسيزوور 11
23ايلّيغ ءيرگل اخنوخ كراض ءيد-ميّا د-سضيس ءيد-مراو د-س ّموس )(365
ن-وسگّاس 24 .اخنوخ ار-بدّا-يتمونو د-ربّي ،ءيميل �ح-ت اشكو ييوي-ت ربّي.
25لّيغ ءيرگل ماتوشا�ح م ّيا د-تام ءيد-مراو دّ -سا ) (187ن-وسگّاس ،يارو
�ميک 26 .تيگيرا ن-ما-دارس-يلول �ميک ءيک سول ماتوشا�ح ّسا ن-يد-ميّا
د-تام ءيد-مراو د-سين ) (782ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين
ياضني 27 ،ايلّيغ ءيرگل ماتوشا�ح طژا ن-يد-م ّيا د-سضيس ءيد-مراو د-طژا)(969
ن-وسگّاس ءي ّمت.
28لّيغ ءيرگل �ميک م ّيا د-تام ءيد-مراو د-سين ) (182ن-وسگّاس ،يارو
يان-وارّاو 29 .ءيگ-اس ءيسم نوح ييني» :غواد ا-را-يغ-ي ّسهنّو زغ-ت ّمارا لّي-نكّات
س-ونهاتاف ن-يفا ّسن-نغ غ-واكال-اد لّي-يخزا سيدي ربّي 30 «.تيگيرا
ن-ما-دارس-يلول نوح ،ءيک سول �ميک س ّموس ءيد-م ّيا د-طژا ن-يد-مراو
د-س ّموس ) (595ن-وسگّاس ،يارو گيسن ءيفرخان د-تفرخين ياضني 31 ،ايلّيغ
ءيرگل �ميک ّسا ن-يد-م ّيا دّ -سا ن-يد-مراو دّ -سا ) (777ن-وسگّاس ءي ّمت.
32لّيغ ءيرگل نوح س ّموس ءيد-م ّيا ) (500ن-وسگّاس ،يارو سام د-حام د-يافات.
6
تورّي دّونيت تُخشن 1لّيغ ا-تّيگاتن مدّن غّ -دونيت ،ار-دارسن-ت�لنت-تفرخين.
2لم�يكا ن-ربّي ار-ژرّان ءيس-شوانت ءيستيس ن-بنادم، باهرا
ار-تاوين ختينّا گيسنتي تّيرين 3 .ييني سيدي ربّي غاكودان» :ءور-راد-ادجغ
ّروح-ينو اد-بدّا-يتژي د-بنادم ،اشكو تيف ّيي كا-يگا .ءو ّسان-نس غي�د
ءور-را-نّ -سورفن ميّا د-سين ءيد-مراو ) (120ن-وسگّاس«.
4كّان-تّين ّ�ن ›نافيليم‹ غ-دّونيت ءو ّسان-ان ءو� تيگيرا-نسن ،غاكود لّيغ
ا-تمونون لم�يكا ن-ربّي د-يستيس ن-بنادم ،ار-ديدسنت-سكارن تاروا .گن نتني
ءيغزوويفا تج ّهدنين ،تياو ّسا ّن باهرا غ-وو ّسان-ان 5 .ءيژر سيدي ربّي
ءيس-ا-باهرا-تّيگات لخشانت ن-بنادم غ-دّونيت .غ-ييض ءو� ازال
ءيسيزوور 12
ءور-ا-سوينگيمن مدّن اب� غ-ما-يُخش ّن 6 .تگراژ سيدي ربّي ف-بنادم لّي-يسكر
غ-دّونيت ،طيير-اس باهرا 7 .ييني سيدي ربّي غاكودان» :هان بنادم لّي-خلقغ،
را-تّ -سيتّيغ زغ-واكال .رادّ -سيتّيغ بنادم د-لوحوش د-يگضاض ن-يگنوان د-كولّو
ما-يتشتوتولن ف-يگّي ن-واكال ،اشكو تگراژ-يّي غ-لّيغ-تن-سكرغ 8 «.ءي ّما نوح
يوفا رّضا غ-يژري ن-سيدي ربّي.
9غمكاد ا-يگا-وا ّرا ن-تاسوتين ن-نوح .ءيگا نوح ارگاز نوح ءيبنا اناو
ءيك ّملن ،ءيغوس-وول-نس غ-گر مدّن ن-تاسوت-ان .نوح ار-بدّا-يتمونو د-ربّي.
10ءيطّاف كراض تاروا ،گن ءيسماون-نسن سام د-حام د-يافات.
11ءيژرا ربّي ءيس-تُخشن دّونيت ،تع ّمر س-لباضل 12 .تورّي تيگات لخشانت
غ-دّونيت غ-يژري ن-ربّي .اشكو بنادم كولّوت ءيورّي ار-يسكار ما-يُخش ّن.
13ءيساول ربّي س-نوح ييني-اس» :ها-يّي راد-گغ تّمي ءي-كولّو ما-يگان تيف ّيي،
اشكو تع ّمر دّونيت س-لباضل فّ -سيبت-نسن .هان راد-هلكغ كولّو ماّ -ي�ن
غّ -دونيت 14 .زايد ك ّيي تبنوت يان-واناو ءي-يخف-نک زغ-وكشّ وض ن-گوفر،
تسكرت گيس ءيحونا ،تغمت-اس زّفت زغ-ب ّرا ءو� اگنس 15 .غونشكاد
ا-را-ت ّسغلت اناو .ا-يغ ّزيف س-م ّيا د-كراض ءيد-مراو د-كراض ) (133ن-ميترو،
يوسعو س-سين ءيد-مراو د-سين ) (22ن-ميترو ،ءيعلو س-كراض د-مراو )(13
وف�-نس. مناص ن-ميترو فّ -ّ ن-ميترو 16 .تسكرت اسدّول ءي-واناو ،ا-يگ
تسكرت ءيمي غ-تسگا ن-واناو ،تسكرت كرا ّط-تدوليو غ-وگنس-نس 17اشكو
را-ن-ازنغ انگّاي ن-وامان فّ -دونيت ،هلكغ كولّو ما-يگان تيف ّيي ءيطّاف ّروح
ن-تودرت .را-ي ّمت كولّو ماّ -ي�ن غ-دّونيت 18 .ءي ّما كيّي راد-اک-فكغ لعهد.
را-تكشمت س-واناو ك ّيي د-تمغارت-نک د-تاروا-نک د-تمغارين-نسن،
19تشّ كشمت ديک سين زغ-كولّو ما-يدّرن ءيگ تيف ّيي س-واناو ،باش اد-نجمن
ءو� نتني ديک .اد-گن اوتم د-تووتمت 20زغ-كرايگاتّ كرا ءيگان اگضيض،
ءو� كرايگاتّ كرا ءيگان لوحش ،ءو� كرايگاتّ كرا ءيتشتوتولن ف-واكال.
ءي�ن باش اد-دارک-نجمنّ 21 .سمون را-ن-دارک-اشكين سين زغ-كرايگاتّ كرا ّ
ءيسيزوور 13
امزوارو ن-وايّور ويس مراو ،با ّن-د ءيخفاون ن-يدرارن 6 .زرين سول كّوژ ءيد-مراو
واس س-يرژم نوح ارّياح لّي-يسكر غ-واناو 7 ،يازن يان-وهاقّاي س-ب ّرا. ) (40نّ -
ءي ّفوغ نتّان ءيزايد ار-يتلولّيي ايلّيغ ءيزوا-واكال 8 .يازن ءيل ّما نوح يان-وتبير ا-يژر
ءيس-ورّين-وامان زغ-واكال 9 .وا�ينّي ءور-يوفي-وتبير مانيغ ا-يتروس ،ءيورّي-د
س-واناو .اشكو ّ�ن-سول-وامان ف-يگّي ن-دّونيت كولّوتّ .ءيمدي-اس-ن نوح
افوس ءيشّ كشم-ت-يد دارس غ-واناو 10 .ءيقل داغ ّسا ن-وو ّسان ياضني ،يازن
اتبير زغ-واناو 11 .تادگّات ءيورّي-د دارس ياسي-د يات-تيفرت ءيزگزاون ن-زّيت
غ-يمي-نس .يي ّسان نوح غاكودان ءيس-گّوزن-وامان زغ-يگّي ن-واكال 12 .ءيقل
ّسا ن-وو ّسان ياضني ،يازن داغ اتبير ،ءور-سول-د-دارس-يورّي.
اسگّاس ويس سضيس ءيد-ميّا د-يان ) ،(601غّ -
واس امزوارو ن-وايّور 13
11
لبرج ياتّووين ن-بابيل 1كّان-تّين مدّن لّي�ّ -نين غ-دّونيت ار-ساوالن س-يواليون
لّيّ -س ّن كولّوتن ،ار-كولّو-تفهامن ءي-نگراتسن 2 .فّوغن مو ّن س-تسگا
ن-وسغ�ي ن-تافوكت ايلّيغ لكمن ازاغار ن-واكال ن-شينعار ،زدغن گيس.
3ءينين ءي-نگراتسن» :رواحات ا-نسكر ءوطّيبن ،ن ّسنو-تن غ-وف ّران «.نكرن
غاكودان بنون س-وطّيبن-لّي ،زدين-تن س-زّفت 4 ،ءينين» :زايدات ا-نسكر
ءي-يخف-نغ يات-تمدينت ،نبنو يان لبرج ياتّووين ار ءيگنّا ،ن ّسيمغور ءيسم-نغ
ا-ور-سار-ناكوت غ-تسگيو ن-دّونيت اگّوگنين«.
5ءي ّسماقّل-د سيدي ربّي تامدينت ءو� لبرج لّي-بنان تاروا ن-بنادم 6 .ييني
سيدي ربّي غاكودان» :هان يان-وقبيل اد-گان ،ار-ساوالن س-يواليون لّيّ -س ّن
كولّوتن .بحرا بدان سكرن ياد ماياد ،غي�د اينّا-غ-سوانگمن ءور-راّ -ف�سن-يشقو
ا-ت-سكرن 7 .هييا ا-ن-سرسن-نگّوز ن ّسموتّل-اسن ءيواليون-نسن ،ا-ور-سول-
-تفهامن ءي-نگراتسن 8 «.ءي ّسوكت-تن سيدي ربّي غاكودان س-كولّو تيسگيو
ن-دّونيت .ءور-ژضارن اد-ك ّملن تابنّايت ن-تمدينت-ان 9 .مايان ا-ف-اس-گان
ءيسم ›بابيل‹ ،اشكو غين ا-غ-ي ّسموتّل سيدي ربّي ءيواليون ن-كولّو مدّن،
ءي ّسوكت-تن س-كولّو تيسگيو نّ -دونيت.
.......................
تاسوتين ن-تاراح 27غمكاد ا-يگا-وارّا ن-تاسوتين ن-تاراح .تاراح يورو ابرام
د-ناحور د-هاران .هاران يورو لوط 28 .ءي ّمت ءيل ّما هاران د-تاروا-نس
ءور-تا-ي ّموت باباس تاراح .غ-واكال ن-ت�ليت-نس ا-غ-ي ّموت هاران غ-تمدينت
ن-ور غ-تمازيرت ن-ايت-كالدان 29 .ءي ّما ابرام د-ناحور ،تاهلن نتني .تامغارت
ن-ابرام تگا ساراي .تامغارت ن-ناحور تگا مالكا ءيلّيس ن-هاران لّي-يگان باباس
ن-مالكا د-ييسكا 30 .وا�ينّي ساراي ءور-تژضار ا-تربّو ،ءورّ -جي-دارس كرا
ن-وارّاو.
ءيسيزوور 19
31ءينكر تاراح ياوي يوس ابرام د-لوط لّي-يگان يوس ن-يوس هاران ،نتني
د-ساراي لّي-يگان تامغارت ن-يوس ابرام ،فّوغن تامدينت ن-ور ن-ايت-كالدان،
ءيرين تامازيرت ن-كانعان .وا�ينّي لّيغ لكمن تامدينت ن-حاران ،قامان زدغن
گيس 32 .ءيرگل تاراح سين ءيد-ميّا د-س ّموس ) (205ن-وسگّاس ،ءي ّمت ءيل ّما
غ-تمدينت ن-حاران.
12
1ءيساول-د سيدي ربّي س-ابرام ييني-اس» :فّوغ ءيزوويد ابرام
س-واكال ن-كانعان زغ-تمازيرت-نک ،تفلت اقبيل-نک د-تاو ّجا ن-باباک،
تدّوت س-تمازيرت لّي-راد-اک-ملغ 2 .راد-زغ-گيک-سكرغ يان-وقبيل ءيم ّقورن.
را-ک-باركغّ ،سيمغورغ ءيسم-نک ف-اد-كشمن مدّن گّوتنين س-لباراكا-ياد
ءي�ن 3 .راد-باركغ ويلّي-ک-يباركن ،حگرغ وانّا-ک-يحگرن .د-ك ّيي دارک ّ
ا-س-راد-باركغ كولّو تاگماتين ن-دّونيت«.
4ءي ّفوغ-د ابرام غاكودان غمكلّي-س-اس-ينّا سيدي ربّي ،ءيمون ديدس لوط.
ّسا ن-يد-مراو د-س ّموس ) (75ن-وسگّاس اّ -ي�ن دار ابرام غاكود لّيغ ءيفل
تامدينت ن-حاران 5 .ياوي ديدس تامغارت-نس ساراي ،ياوي ءو� لوط لّي-يگان
يوس ن-گماس .ياوي كولّو ايدا لّيّ -سمو ّن نتني ءو� مدّن لّي-طّافن غ-حاران.
فّوغن-د كولّو مودّون س-تمازيرت ن-كانعان.
6لّيغ لكمن كانعان ،ءيفتو سول ابرام ايلّيغ ءيروح دار-وصغار ن-تاسافت
لّي-مي-تّينين ›مورا‹ غ-تسگا ن-شاكيم .ايت-كانعان ا-سول-يع ّمرن تامازيرت-ان
غ-وو ّسان-ان 7 .ءيبان-د سيدي ربّي ءي-ابرام غاكودان ييني-اس» :امود-نک
ا-مي-راد-فكغ تامازيرت-اد «.ءيبنو غين ابرام يان-وكركور ما-ف-ا-ن-ي ّساكمور
تيغرصيو ءي-سيدي ربّي لّي-اس-د-يبا ّن 8 .ءيزايد ءيل ّما س-يورار غ-تاما
ن-بايت-يل غ-تسگا ن-وسغ�ي ن-تافوكت .ءي ّسبي ّد اخيّام-نس غ-يان-ودغار
غ-گر بايت-يل د-عايّ .ت�-ياس عاي غ-تسگا ن-وسغ�ي ن-تافوكت ،تيلي
ءيسيزوور 20
� ايدا وا� امشّ و ،مو ّن ءيل ّما د-وغاراس-نسن 12 .اوين ديدسن لوط لّي-يگان
يوس ن-گماس ن-ابرام اشكو ءيزدغ غ-سادوم ،اوين-ت نتّا ءو� كولّو ما-يطّاف.
13ياشک-يد يان ءينجم زغ-يميغ ،ياوي-د �خبار ءي-ابرام .ءيگا ابرام
زغ-ايت-عيبر ،ءيسرس غ-تاما ن-وصغار ن-تاسافت ن-مامرا ن-ايت-امور .مامرا
ءيگا گماس ن-اشكول د-عانير ،نتني كولّوتن سكرن يادلّي لعهد غ-گراتسن
د-ابرام.
14لّيغ ءيسفلد ابرام ءيس-يتياماژ يوس ن-گماس ،ءي ّسمون-د ءيرگازن دوسنين
لّي-يلولن غ-يخ ّيامن-نس .كراض ءيد-م ّيا د-مراو د-تام ) (318اد-گان .فّوغن
غاكودان ژّون گيسن ار تامدينت ن-دان 15 .ءيبضو ّف�سن ابرام ءيخدّامن-نس
غ-يض-ان ،ياكي-ن ّف�سن ءينرو-تن ،ءيژّو گيسن ار حوبا غ-تسگا ن-ديماشق
لّي-يوا�ن اس ّميض 16 .ءيكّس-اسن-د ايدا كولّوت ،ياوي-د ءو� لوط لّي-يگان
يوس ن-گماس ،نتّا د-وايدا-نس د-تمغارين ءو� مدّن-نس كولّوتن.
مالكيصادق ءيبارک 17لّيغ-د-يو ّري ابرام تيگيرا ن-ما-ينرا كيدارلعومر د-يگلدان
لّي-ديدسّ -ي�ن ،ءي ّفوغ-د-وگلّيد ن-سادوم ا-ت-ين-يمناگّار ابرام
غ-تا�ت ن-شاوا لّي-يگان تا�ت ن-وگلّيد 18 .ياشک-يد ءو� مالكيصادق اگلّيد
ن-ساليم ،ياوي-د اغروم د-وامان ن-واضيل ءيكتين .ءيگ نتّان امساكمور
غ-گر مدّن د-ربّي اماتّوي 19 .مالكيصادق ءيبارک ابرام غاكودان ييني:
»ا-تيلي لباراكا ف-ابرام زغ-ربّي اماتّوي لّي-يسكرن ءيگنوان د-واكال 20 .ا-ييلي
لحمد ءي-ربّي اماتّوي لّي-يرورن ءين ّواشن-نک سّ -دو-وفوس-نک «.ءيفک-اس
ءيل ّما ابرام تيس مراوت ن-كولّو ما-د-يومژ.
21ييني-وگلّيد ن-سادوم غاكودان ءي-ابرام» :رار-يّي-د مدّن ،تاسيت ايدا
ا-يگ وينک 22 «.ييني ابرام ءي-وگلّيد ن-سادوم» :هاتي گّولّيغ ءي-سيدي ربّي
اماتّوي لّي-يسكرن ءيگنوان د-واكال 23 ،ءور-تاسيغ ءيفيلي ءو� تا ّسامت ءو� حتّا
يات-تغاوسا زغ-غايلّي ءيگان وينک ،ا-ور-يميل تينيت ›نكّي ا-ي ّسغنان ابرام‹.
ءيسيزوور 24
17
لعهد لّي-يسكر ربّي 1لّيغ ءيلكم ابرام طژا ن-يد-مراو د-طژا ) (99ن-وسگّاس،
ءيبان-اس-د سيدي ربّي ييني-اس» :نكّي گيغ ربّي د-ابرام
دا-يژضارن ءي-كولشي .مون بدّا ديدي ،تگت واد ءيك ّملن 2 ،اشكو راد-سكرغ
لعهد غ-گريّي ديکّ ،سيگاتغ امود-نک باهرا 3 «.ءيكنو ابرام ار اكال .ءيزايد
ربّي ييني-اس» 4 :غمكاد ا-يگا لعهد لّي-راد-ديک-سكرغ .را-تگت باباس
ن-يقبيلن گّوتنين 5 .ءور-سول-را-يگ ءيسم-نک ابرام ]تگا لمعنا-نس ›بابا
ءيم ّقورن‹[ .وا�ينّي را-يگ ءيسم-نک ءيبراهيم ]تگا لمعنا-نس ›باباس ن-مدّن
گّوتنين‹[ ،اشكو را-ک-گغ د-باباتسن ن-يقبيلن گّوتنين 6 .راد-باهراّ -سيگتغ
امود-نک ارد ءيگ ءيقبيلن ،غلين زغ-گيسن ءيگلدان 7 .رادّ -زگاغ لعهد
غ-گريّي ديک ءو� كولّو تاسوتين ن-تاروا-نک تيگيرا-نک .لعهد ءيدومن
ا-راد-سكرغ باش اد-گغ ربّي-نک ،گغ ربّي ن-وامود-نک تيگيرا-نک 8 .اكال-اد
غ-ا-تّلولّييت ،راد-اک-ت-فكغ ك ّيي ءو� امود-نک تيگيرا-نک .اكال-اد ن-كانعان
كولّوت ،را-ت-طّافن كولّو مايد ءيفتان ،گغ نكّي ربّي-نسن«.
»ءي� ّف�ک ا-ت ّزگات لعهد-اد ،ك ّيي ءو�ّ 9ءيزايد ربّي ييني ءي-يبراهيم:
كولّو تاسوتين ن-تاروا-نک تيگيرا-نک 10 .غمكاد ا-تگا-تماتارت ن-لعهد غ-گريّي
ديک ءو� امود-نک تيگيرا-نک 12-11 .را-تسكارم تاژالّيت ن-دّات ءي-كرايگاتّ
اوتم غ-گراتون ،ت ّبيم ءيلمش ءي-كرايگاتّ ازّان غ-ويس-تام-وو ّسان-نس 13 .كولّو
ّژا�م ءي-يوتمان كولّوتن ،گن-ييت غويلّي ءيلولن غ-يخ ّيامن-نونمايد ءيفتان را-ت ّ
ءو� ويلّي-دي-تسغام زغ-دار مدّن ءيغريبن لّي-ور-يگين زغ-وامود-نک .غمكاد
ا-را-ت ّزگام لعهد غ-گريّي ديدون ،تي ّسانم ءيزد لعهد ءيدومن ا-يگا 14 .اوتم
نّا-ور-يزرين غ-تژالّيت ن-وبّاي ن-يلمش-نس ،را-ينگارا د-مدّن-ينو ،اشكو ءور-يزگا
غ-لعهد نگريّي ديک«.
ءيسيزوور 28
اوال ن-ربّي ف-وا ّراو 15ييني داغ ربّي ءي-يبراهيم» :تامغارت-نک ساراي،
ءور-سول-راد-اس-تّينيت س-يسم ساراي ]تگا لمعنا-نس ن-ساراي
›ختالّي ءي ّماغن‹[ .را-يگ ءيسم-نس ساراه ]تگا لمعنا-نس ›ءيلّيس ن-وگلّيد‹[.
ست-باركغ ا-تورّي تگ نتّات ست-باركغ ،فكغ-اک ديدس يان-وارّاو .راّ - 16راّ -
ءينّاس ن-يقبيلن .راد-غلين ءيگلدان زغ-گر تاروا ن-تاروا-نس 17 «.ءيكنو ءيبراهيم
يضصا ييني د-يخف-نس» :ءيس-را-سول-يارو يان ءيكّان م ّيا ءيميک ارّ -
ّ ار اكال،
ن-وسگّاس؟ ءيس-را-سول-تارو ساراه د-نتّات تزري طژا ن-يد-مراو )(90
ن-وسگّاس؟« 18يا ّل ءيبراهيم اوال-نس ءي-ربّي ييني» :مرا ءيس-وفيغ ا-ترضوت
ف-يسماعيل 19 «.ءيرار-اس-د ربّي» :ءوهو ،تامغارت-نک ساراه ا-راد-اک-يارو
يضصا‹[ .راد-زّگاغيان-وارّاو ،تگت-اس ءيسم ءيسحاق ]تگا لمعنا-نس ›ارّ -
لعهد غ-گريّي ديدس ءو� امود-نس تيگيرا-نس .را-يگ لعهد ءيدومن 20 .ءي ّما
ءيسماعيل ،سفلدغ ءي-ماّ -ف�س-تضالبت .را-ت-باركغ ءو� نتّانّ ،سيگتغ-اس
تاروا-نس باهرا .را-يگ باباس ن-سين د-مراو ) (12ن-ومغار ،سكرغ زغ-گيس
يان-وقبيل ءيم ّقورن 21 .وا�ينّي لعهد-ينو را-ت-زّگاغ د-يسحاق لّي-راد-اک-تارو
ساراه غاسگّاس-اد-د-يوشكان غ-وزمز-اد«.
22غمكان ا-س-يساول ربّي د-يبراهيم ،ياتّوي ءيل ّما ّف�س 23 .ياوي ءيبراهيم
يوس ءيسماعيل ،ياوي ءيخدّامن كولّوتن ،غويلّي ءيلولن غ-يخيّامن ن-مدّن-نس
ءو� غويلّي-د-يسغا ،ءيژّا ّل-اسن كولّوتن ،ءي ّبي-اسن ءيلمش غا ّسان
غمكلّي-س-اس-ينّا ربّي 24 .ءيبراهيم ،طژا ن-يد-مراو د-طژا ) (99ن-وسگّاس
اد-دارسّ -ي�ن لّيغ ءيزري غ-تژالّيت ن-دّات-نس 25 .يوس ءيسماعيل ،كراض
د-مراو ) (13ن-وسگّاس اد-دارسّ -ي�ن 26 .غا ّسان ا-غ-يژ ّّو� ءيبراهيم د-يوس
ءيسماعيل 27 ،نتني د-يوتمان كولّوتن ،غويلّي ءيلولن غ-يخ ّيامن-نس ءو�
غويلّي-د-يسغا زغ-دار مدّن ءيغريبن لّي-ور-يگين زغ-وامود-نس.
ءيسيزوور 29
18
1ءيزري ما-يزرين س-د-يبان سيدي ربّي ءي-يبراهيم كراض ءيرگازن
لّي-د-يبا ّن ءي-يبراهيم غ-دار-وصغار ن-تاسافت ن-مامرا .ترغا لوقت غ-توژّونت
واس ،ءيسكيوس ءيبراهيم غ-يمي ن-وخيّام-نس 2 .يا ّل الّن-نس ،ها كراض نّ -
ءيرگازن بيدّن-د سرس .لّيغ-تن-يژرا ءينكر-د زغ-يمي ن-وخ ّيام ،يازّل س-دارسن
ءيكنو ار اكال 3ييني» :ا-سيدي ،ءيغ-وفيغ رّضا غ-يژري-نک ،اد-ور-تزريت
اخدّام-نک 4 .اد-اون-د-اويغ امان ،تسيردم ءيضارن-نون ،تسونفوم غ-دّو-وصغار
ءيميک ن-وغروم ف-ا-ت ّسدوسم ءو�ون-نون ،تك ّملم ءيل ّما ّ 5ارد-د-اويغ
ف-وغاراس-نون ،اشكو توشكام-د غي�د س-دار-وخدّام-نون «.ءينين-اس» :سكر
غمكلّي-س-تنّيت 6 «.يا ّزل ءيبراهيم س-وگنس ن-وخ ّيام س-دار ساراه ييني-اس:
»حارّو تاسيت-د كرا ّط لعبرات م ّقورنين ن-وگّرن ءيفولكين ،تعجنت اغروم«.
7يازّل ءيبراهيم س-دار ءيموگاين ،ياوي-د يان ءيگيز ءيضنين ءي ّجين ،ءيفک-ت
ءي-يان غ-يخدّامن-نس ،ءيحا ّرو نتّان ا-ت-ي ّجوجاد 8 .ياوي-د ءيل ّما تيكّيلت
د-وگفاي د-يگيز لّي-ي ّسنوا ،ءيسرس-ت-يد غ-لگدّام-نسن ار-شتّان ،ءيبي ّد
غ-دّو-وصغار ارّ -ف�سن-يتس ّخار.
9سقسان-ت ءيل ّما» :مانزا تامغارت-نک ساراه؟« ييني-اسن ءيبراهيم» :هاتّين
غ-وخيّام 10 «.ييني-اس-د» :هاتي راد-د-دارک-ورّيغ ءيمال غ-تيزي-اد ،ييلي
غ-دار-تمغارت-نک ساراه يان-وارّاو «.تسفلد-اس ساراه د-نتّات تبي ّد غ-تغوردين
ن-يبراهيم غ-يمي ن-وخ ّيام 11 .هان ءيبراهيم د-ساراه م ّقورن وو ّسرن غ-يسگّاسن،
تضصا د-يخف-نس د-نتّات تزري تيزي ن-تاروا 12 .لّيغ تسفلد ءي-واوال-ان ارّ -
تيني» :ايلّيغ هرمغ نكّي ،يوو ّسر-ورگاز-ينو ،ءيس-راد-سول-ف ّجيجغ؟« 13ييني
تضصا ساراه تيني ›ءيزد ّصاحت سيدي ربّي ءي-يبراهيم» :ماخ ايلّيغ اّ -
راد-سول-اروغ غي�د غ-وو ّسرغ‹؟ 14ءيسّ -ي� كرا مي ءور-يژضار ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن؟ غ-وزمز لّي-س-نّيغ ،راد-د-دارک-ورّيغ ءيمال غ-تيزي-اد ،ييلي
ءيسيزوور 30
ست-تكساض ترار-اس-د: دار ساراه يان-وارّاو 15 «.ءي ّما ساراه كشمنتّ -
تضصات«.ضصاغ« .ءيرار-اس-د» :ءوهو ،ارّ - »ءور-اّ -
16نكرن ءيل ّما ءيرگازن-ان ،ءيمون ديدسن ءيبراهيم ا-تن-يسافض غ-وغاراس.
فتون ايلّيغ لكمن يان ماني ياتّووين غ-ا-ن-تمنادن تامدينت ن-سادوم غ-توگّوگت.
17ييني سيدي ربّي غاكودان» :ءيس-رادّ -سرگسغ ف-يبراهيم ما-راد-سكرغ؟
18ءوهو ،را-يگ نتّان اقبيل ءيم ّقورن ءيتج ّهدن ،د-نتّان ا-س-راد-باركغ كولّو
يوصا تاروا-نس ءو� تاروا ن-تاروا-نس ءيقبيلن ن-دّونيت 19 .هاتي ژليغ-ت اّ -
اد-امژن اغاراس ن-ربّي سيديتسن ،ار-بدّا-سكارن ما-يفولكين ءو� ما-يگان لح ّق،
باش ادّ -سافوغ ءي-يبراهيم كولّو ما-س-اس-ن ّيغ 20 «.ييني-اس ءيل ّما سيدي ربّي:
»هان ايت-تمدينين ن-سادوم د-عامورا ،ار-سرسنّ -سمو ّمووين مدّن
ار-ن-سرسنّ -سغويّون س-داري ،اشكو لخشانت لّي-تسا�ن ،هان تُخشن باهرا.
21را-ن-گّوزغ اد-ژرغ ءيزد ّصاحت ار-سكارن كولّو غايلّي-س-ا-د-سرسنّ -سغويّون
مدّن س-داري .ءيغ-ور-ا-سكارن غمكان ،راد-ي ّسانغ«.
اسقسي ن-يبراهيم 22نكرن ءيرگازن غاكودان ،زايدن س-تسگا لّي-غّ -ت�
ءي-ربّي ف-سادوم سادوم .ءي ّما ءيبراهيم ءيقاما غين ،ءيبي ّد غ-ومنيد ن-سيدي
ربّي 23 .ياكمور-د سرس ءيبراهيم ءيسقسا-ت» :ءيس-را-تن-تهلكت س-سين،
والّي ءيفولكين ءو� والّي ُيخش ّن؟ 24ءيغ�ّ -ن غ-تمدينت-ان س ّموس ءيد-مراو
) (50ءيفولكين ،ءيس-را-تهلكت تامدينت كولّوتّ ؟ ءيس-ور-را-ستّي-تادجت
فّ -سيبت ن-س ّموس ءيد-مراو دا-گيسّ -ي�ن فولكين؟ 25ءيزد سّ -صاحت تريت
ا-تن-تهلكت س-سين ،والّي ءيفولكين ءو� والّي ُيخش ّن ،تسكرت
غ-ايت-وفولكي زوند ايت-لخشانت؟ وا�ينّي ءور-را-تسكرت غمكان .ك ّيي
دا-يگان لقاضي نّ -دونيت كولّوتّ ،ءيس-ور-را-تحكامت س-لح ّق؟« 26ييني-اس
سيدي ربّي» :ءيغ-وفيغ غ-سادوم س ّموس ءيد-مراو ) (50ءيفولكين ،راد-ادجغ
تامدينت كولّوتّ فّ -سيبت-نسن 27 «.ييني-اس ءيبراهيم» :صامح-يّي نكّي-اد
ءور-يگين اب� وين-وگدرور د-يغد ،ءيغ-زعمغ اد-ساولغ د-سيدي 28 .ءيغ�-ح
ءيسيزوور 31
ار-يتّيمغور .ءيقاما نتّا غ-لخ� ،ءيورّي ءيگا انگمار ءيحارشن س-لقوس 21 .لّيغ
ءيگاور غ-لخ� ن-فاران ،تاوي-اس-د ءينّاس يات-تسليت زغ-تمازيرت ن-ميصر.
22ءيزري ما-يزرين س-د-يوشكا ابيماليک ،نتّان د-فيكول گ ّ ّو�ن ءيبراهيم
لّي-يگان اريياس ن-ين ّماغن-نس ،ساولن س-يبراهيم د-ابيماليك
ءينين-اس» :ءيبان-اغ ءيس-ديکّ -ي� ربّي غ-كولّو ما-تسكارت 23 .گّا ّل-يّي
غي�د غ-ومنيد ن-ربّي ءور-سار-يّي-تّغضارت ءو� تغضرت تاروا-نو ءو�
تاروا-نسن .غمكلّي-بدّا-سرک-تفولكيغ اد-بدّا-سري-تّفولكيت ،نكّي د-تمازيرت-اد
غ-تگاورت 24 «.ييني-اس ءيبراهيم» :ها-يّي گّولّيغ 25 «.ياشتكّا ءيل ّما ءيبراهيم
ف-ابيماليک فّ -سيبت ن-يان-وانو ن-وامان ،اشكو كّيسن-اس-ت ءيخدّامن
ن-ابيماليک 26 .ييني-اس ابيماليک» :ءورّ -سينغ مانوا ءيسكرن غايان.
ءور-يّي-سرس-تعلمت د-ورّ -ف�س-سفلدغ ار غي� 27 «.ياوي-د ءيبراهيم كرا
ن-وولّي د-يموگاين ءيفک-تن ءي-ابيماليک ،سكرن لعهد ءي-نگراتسن 28 .ءيژلي
ءيبراهيم زغ-گر-وولّي-نس ّسا ن-تل ّقاغين واحدوتنت 29 .ءيسقسا-ت ابيماليک:
»ماد-گانت ّسا ن-تل ّقاغين-اد ل ّي-تژليت واحدوتنت؟« 30ييني-اس ءيبراهيم:
»ا-تاويت ك ّيي ّسا ن-تل ّقاغين-اد زغ-وفوس-ينو ،ف-اد-گنت توگّا ن-يزد نكّين
ا-يغزان انو-اد 31 «.گن ءيسم ›بير-شيباع‹ غاكودان ءي-ودغار-ان ]تگا لمعنا-نس
›انو نّ -سا‹ نغد ›انو ن-تگالّيت‹[ ،اشكو غين ا-غ-گ ّ ّو�ن س-سين.
32لّيغ سكرن لعهد غ-بير-شيباع ،ءينكر ابيماليک د-فيكول لّي-يگان اريياس
ن-ين ّماغن-نس ،ءو ّرين س-تمازيرت ن-ايت-فيليسطين 33 .ءيژّو ءيبراهيم
يات-تصغارت ن-تا ّمايت غ-بير-شيباع ،ار-ياقرا غين ءي-يسم ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن،
ءيگ واد ءيزگان ءيدوم 34 .ءيگاور ءيبراهيم غ-تمازيرت ن-ايت-فيليسطين ءو ّسان
گّوتنين.
22
ءيزري ما-يزرين ءيقصاد ربّي ا-يارم ءيبراهيم ،ءيساول 1 اساتّوي ن-يسحاق
ءيسيزوور 38
سرس ييني» :ءيبراهيم «.ييني-اس» :ها نكّي 2 «.ييني» :نكر تاويت يوک
لّي-دارک-يگان يان ،ءيگا-ت ءيسحاق دا-دارک-يع ّزان ،تدّوت س-وورير
لّي-راد-اک-ملغ غ-تمازيرت ن-موريياه ،ت ّساتّوويت-ت غين ا-د-ياتّوي 3 «.لّيغ
واس ءينكر ءيبراهيم ،ءيگ اح�س ءي-وغيول-نس ،ياوي ديدس سين ءيفاوّ -
ءيعييالن-نس ،ياوي ءو� يوس ءيسحاق .ءي ّبي ءيكشّ وضن ما-س-ا-يجدّر تيغرصي،
ءينكر ءيفتو س-يلّي-س-اس-ينّا ربّي 4 .ويس كراض-وو ّسان يا ّل ءيبراهيم الّن-نس،
ءيژر-ن اورير غ-توگّوگت 5 .ييني ءيبراهيم ءي-يعييالن-نس» :قامات غيد
د-وغيول .نكّي د-وحشمي را-ندّو ار-نتسجاد ،نورّي-د ءيل ّما س-دارون 6 «.ياسي
ءيبراهيم ءيكشّ وضن ما-س-ا-يجدّر تيغرصي ،ءيسرس-تن-ين ف-تغراض ن-يوس
ءيسحاق ،ياسي غ-وفوس-نس اسافو د-توزّالت ،فتون نتني س-سين 7 .ييني
ءيسحاق ءي-باباس ءيبراهيم» :وا بابا «.ييني-اس» :ها نكّي «.ييني-اس-د:
»هاي-اسافو د-يكشّ وضن ،وا�ينّي مانزا ال ّقاغ ما-يتّاتّووين؟« 8ييني-اس ءيبراهيم:
»ربّي ا-را-د-يفک ال ّقاغ ما-يتّاتّووين ا-يوي «.زايدن س-سين فتون.
9لّيغ روحن ادغار لّي-س-اس-ينّا ربّي ،ءيبنو ءيبراهيم يان-وكركور ،ءي ّسا ّستوا
ّف�س ءيكشّ وضن ،ءيكرف يوس ءيسحاق ءيسرس-ت-ين ف-وكركور غ-يگّي
ن-يكشّ وضن 10 .ياسي ءيبراهيم تو ّزالت ،ءيمدي-ن افوس-نس ا-يغرص ءي-يوس.
11ءيغر-د لما�ک ن-سيدي ربّي غاكودان زغ-يگنّا ييني-اس» :ءيبراهيم
ءيبراهيم «.ييني-اس» :ها نكّي 12 «.ييني-اس-د» :اد-ور-ن-تگت افوس
س-وحشمي ءو� تسكرت-اس كراّ .سنغ غي�د ءيس-ا-يّي-تّوقّارت باهرا ،اشكو
ءورّ -ف�-تحضيت يوک لّي-دارک-يگان يان 13 «.يا ّل ءيبراهيم الّن-نس ،ءيژر-ن
غ-تغوردين-نس يان-يزي ّمر ،ءيتياماژ غ-واسكاون غ-تزگّارت .ءيدّو ءيبراهيم يامژ
ءيزي ّمر ،ءيغرص-اس ءي ّساتّووي-ت ا-ن-ياتّوي غ-وسنفل ن-يوس 14 .ءيگ ءيبراهيم
ءيسم ءي-ودغار-ان ›ياهواه-ييراه‹ ]تگا لمعنا-نس ›سيدي ربّي را-د-ياوي‹[،
غمكلّي-س-ا-تّينين مدّن سول س-غا ّساد» :ف-وورير ن-سيدي ربّي
ا-ف-را-د-ياوي«.
ءيسيزوور 39
گيس يات تالعينت ن-وامان دّرنين 20 ،ژين ّف�س ءيمكساون ن-گارار د-وين
ءيسحاق ءينين-اسن» :امان-اد وينغ اد-گان «.ءيگ ءيسحاق ءي-تالعينت-ان
ءيسم ›عيسيق‹ ]تگا لمعنا-نس ›طاژيت‹[ ،اشكو ژين ديدس ّف�س 21 .غزان
ءيل ّما انو ياضني ار-داغّ -ف�س-تژين ،ءيگ-اس ءيسم ›سيطنا‹ ]تگا لمعنا-نس
›تيميغت‹[ 22 .ءيفل غين ،ءيغزا انو ياضني ءور-سول-اّ -ف�س-تژين ،ءيگ-اس
ءيسم ›راحوبوت‹ ]تگا لمعنا-نس ›لوسعات‹[ .ييني» :ءي ّسوسعا ّف�نغ سيدي
ربّي ف-ا-نتّيگات غي�د غ-واكال 23 «.ءي ّفوغ ءيل ّما زغ-غين ،ياون س-تمدينت
ن-بير-شيباع 24 .غ-يض-ان ءيبان-اس-د سيدي ربّي ييني-اس» :نكّين ا-يگان ربّي
ن-باباک ءيبراهيم .اد-ور-تيكساضت ،اشكو لّيغ ديک ا-گيک-باركغّ ،سيگتغ
امود-نک فّ -سيبت ن-يبراهيم اخدّام-ينو 25 «.ءيبنو ءيسحاق يان-وكركور
ن-تغرصي غين ،ار-ياقرا ءي-يسم ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ءي ّسبي ّد ءيخ ّيامن-نس
غ-ودغار-ان ،غزان گيس ءيخدّامن-نس يان-وانو.
26ياشک-يد ءيل ّما دارس ابيماليک زغ-گارار ،نتّا د-احو ّزات لّي-يگان
امشاوار-نس د-فيكول لّي-يگان اريياس ن-ين ّماغن-نس 27 .ييني-اسن ءيسحاق:
»ماخ ا-د-داري-توشكام؟ ياک تحاشام-يّي ت ّسمسرم-يّي-د زغ-دارون«.
28ءينين-اس» :نژرا مامنک ا-ديکّ -ي� ربّي داّ -ي�ن ،نيني غير ا-نگّا ّل
ءي-نگراتنغ ،نسكر لعهد نكّني ديک س-تگالّيت 29 ،ف-ا-ور-اغ-تض ّروت
غمكلّي-ور-ک-نض ّرا .ها-ياغ ءور-گيک-نسكير اب� افولكي ،نازن-ک
سّ -س�مت .اشكو امباركي ن-سيدي ربّي ا-تگيت 30 «.ءيسكر-اسن ءيسحاق
زيک صباح گّالّن ءي-نگراتسن، ّ ءيمنسي ءيم ّقورن شّ ن سون 31 .نكرن-د
يازن-تن ءيل ّما ءيسحاق ،دّون غّ -س�مت 32 .اشكين-د ءيخدّامن ن-يسحاق
غا ّسان ،ساولن-اس ف-وانو ياضني لّي-غزان ءينين-اس» :ها-ياغ نلكم امان«.
33ءيگ ءي-وانو-ان ءيسم ›شيباع‹ ]تگا لمعنا-نس ›تاگالّيت‹[ .ار-تّينين
ءي-تمدينت-ان ›بير-شيباع‹ سول س-غا ّساد.
ءيسيزوور 50
34ءي ّما عيسو ،لّيغ ءيكّا كّوژ ءيد-مراو ) (40ن-وسگّاس ،ءيتاهل ياهوديت
ءيلّيس ن-بييري گو-حيت ،ءيتاهل ءو� باسيمات ءيلّيس ن-يلون گو-حيت.
35گنت نتنتي واس ّموم غ-وول ن-يسحاق د-ريفقا.
27
ييوي ياعقوب لباراكا 1ءيزري ما-يزرين يوو ّسر-د ءيسحاق�ّ ،سنت-والّن-نس
ءور-سول-يسفاو .ءيغر-د ءي-يوس ءيفخدّي عيسو ن-يفخدّي
ييني-اس» :وا ءيوي «.ييني-اس-د» :ها-يّي ا-بابا 2 «.ييني-اس» :ها نكّي
اس ا-رادّ -متغ 3 .غير قلّد غي�د س-لقوس-نک د-وقراب م ّقورغ ،ءورّ -سينغ مان ّ
ن-يژضكان ،ت ّفوغت س-تاگانت تگمرت-يّي-د كرا ن-تف ّيي 4 ،تسكرت-يّي-د
ست-شّ غ ،فكغ-اک لباراكا تيرمت ءيميمن لّي-داري ءيع ّزان ،تاويت-يّيّ -
ست-يد اّ -
ن-وول-ينو ءور-تاّ -موتغ«.
5لّيغ ءينّا ءيسحاق اوال-ان ءي-يوس عيسو ،هاتي تسفلد-اس ريفقا .ءيدّو
عيسو غاكودان س-تاگانت ا-د-يگمر كرا ن-تگمرت 6 .ءي ّما ريفقا ،هاتي تساول
د-يوس ياعقوب تيني-اس» :هاتين سفلدغ ءي-باباک ءيساول د-گماک عيسو
ست-شّ غ،
ءينّا-ياس › 7اوي-يّي-د كرا ن-تگمرت ،تسكرت-يّي-د تيرمت ءيميمن اّ -
فكغ-اک لباراكا ن-سيدي ربّي ءور-تاّ -موتغ 8 ‹.غي�د ا-يوي ،سفلد س-واوال-ينو
تسكرت ما-راد-اک-ينيغ 9 .غير زايد س-دار-وولّي ،تاويت-يّي-د زغ-گيس سين
ءيكروان ّجينين ،ا-زغ-گيسن-سكرغ ءي-باباک تيرمت ءيميمن غمكلّيّ -
ست-يرا،
يش ءيبارک-ک ءور-تا-ي ّموت«. ستّ -ست ك ّيي غاكودان ءي-باباک اّ - 10تاويتّ -
11ءيساول ياعقوب ييني ءي-ينّاس ريفقا» :وا�ينّي ها گما عيسو ءيگا
كولّو شّ عر ،ءي ّما نكّي هاتي ءيلم-ينو ءور-گيس شّ عر 12 .كسوضغ ا-ور-يميل
ءيگّر-يّي-د بابا ،گغ دارس اطنّاژ ،اويغ-د ءي-يخف-ينو نّعلت ءورد لباراكا«.
13تيني-اس ءينّاس» :ن ّعلت ن ّا گيس ا-يوي ،اّ -ف�-تيلي .غير سفلد س-واوال-ينو،
تدّوت تاويت-يّي-تن-د 14 «.ءيدّو ياوي-تن-د ءي-ينّاس ،تسكر يات-تيرمت
ءيسيزوور 51
ست-يرا 15 .ريفقا ّ�نت دارس غ-تگ ّمي ءيميمن ءي-باباس ن-ياعقوب غمكلّيّ -
تيملسا شوانين ن-يوس ءيم ّقورن عيسو ،تاسي-تنت-د ت ّسلس-تنت ءي-يوس
ءيمژّين ياعقوب 16 .ت ّسلس ءيلماون ن-يكروان ءي-يفا ّسن-نس د-ومگّرض-نس
لّي-غ-ور-يلّي شّ عر 17 .تاسي-د تيرمت ءيميمن د-وغروم لّي-تسكر ،تسرس-تن-ين
غ-يفا ّسن ن-يوس ياعقوب.
18ءيكشم غاكودان س-دار باباس ييني-اس» :ا-بابا «.ييني-اس-د» :ها نكّي.
مانوا تگيت ا-يوي؟« 19ييني ياعقوب ءي-باباس» :گيغ عيسو ءيفخدّي-نک.
ها-يّي سكرغ س-ايلّي-س-يّي-تنّيت .غير نكر غي� تسكيوست تشّ ت
زغ-تگمرت-ينو ف-ا-يّي-يبارک-وول-نک 20 «.ييني ءيسحاق ءي-يوس:
»ما-تسكرت ا-يوي ،ايلّيغ-دي-تگمرت حينا؟« ييني-اس» :ربّي سيديک
ا-يّي-يك ّملن مايلّي ريغ 21 «.ييني ءيسحاق ءي-ياعقوب» :غير اكمور-د
اد-اک-گّرغ ا-يوي ،ءي ّسانغ ءيزد ءيوي عيسو ا-تگيت نغد ءوهو 22 «.ياكمور-ن
ياعقوب س-دار باباس ،ءيگّر-اس ءيسحاق ييني-اس» :اوال ءيگا وين ياعقوب،
وا�ينّي ءيفا ّسن گان وين عيسو 23 «.ءور-ت-يوكز اشكو شّ عر ن-يفا ّسن-نس ءيگا
زوند وين گماس عيسو .ييري غاكودان ا-ت-يبارک 24 ،وا�ينّي ءيسقسا-ت:
»ءيزد سّ -صاحت ءيوي عيسو ا-تگيت؟« ءيساول-د ييني-اس» :نكّين
ا-ت-يگان 25 «.ييني-اس» :فک-يّي-د اد-شّ غ زغ-تگمرت-نک ا-يوي
ءيش ،ياوي-اس-د امان ن-واضيل كتينين ف-ا-ک-يبارک-وول-ينو «.ءيفک-اس ّ
ءيسو 26 .ءيساول داغ باباس ءيسحاق ييني-اس» :غير اكمور-د ت ّسودنت-يّي
ا-يوي 27 «.ياكمور-ن ءي ّسودن-ت .ءيكضو ءيسحاق اضو ن-تملسا-نس،
ءيبارک-ت غاكودان ييني» :هاي-اضو ن-يوي ءيگا زوند وين تاگانت لّي-يبارک
سيدي ربّي 28 .ا-ک-ي ّسو ربّي س-تغلي ن-يگنوان ،ءي ّسمغي-اک-د ّصابت
ن-واكال ،ءي ّسيگت-اک ءيمندي د-واضيل ارد افون 29 ،گن ايت-تقبيلين
ءيخدّامن-نک ،ار-كنّون ايت-تميزار غ-لگدّام-نک ،تگت سيديتسن ن-تاروا
ءيسيزوور 52
تسفلد ف-ايلّي ءينّا يوس ءيم ّقورن عيسو ،تازن ما-د-ياقران ءي-يوس ءيمژّين
ياعقوب تيني-اس» :هان گماک عيسو ءيف ّجيج ف-يخف-نس اشكو ءيرا
ا-ک-ينغ ،ءيسكر د-يخف-نس ف-ا-ک-ينغ 43 .غي�د ا-يوي ،سفلد
س-ما-راد-اک-ينيغ .نكر تر ّولت س-دار گما �بان غ-تمازيرت ن-حاران،
44تقامات-ن دارس كرا ن-وو ّسان ارد زرين ءيريين گماک 45 .ءيغ-يورّي ءيهنّا
ءيتّو غايلّي گيس تسكرت ،را-ن-سرک-ازنغ ا-دي-تو ّريت .ماخ ايلّيغ را-يّي-ت ّمتم
واس؟«
س-سين غ-يانّ -
46تساول ريفقا ءي-يسحاق تيني-اس» :ها-يّي حاشاغ تودرت-ينو فّ -سيبت
ن-تمغارين-ان ءيستيس ن-حيت .ءيغ-يتاهل ءو� ياعقوب يات زغ-يستيس
ن-حيت زوند ختيد ،نغد كرا ن-وولّت-تمازيرت-اد ،ماخ ايلّيغ را-سول-دّرغ؟«
28
1ءيغر-د ءيسحاق غاكودان ءي-ياعقوب ءيبارک-ت ءيمودّا ياعقوب
يوصا-ت» :هان اد-ور-تّاهلت كرا ن-يات زغ-يست- ّ س-دار �بان
-كانعان 2 .نكر تدّوت غي�د س-تمازيرت ن-ارام ،س-تگ ّمي ن-باتويل باباس
ن-ينّاک ،تاويت-د يات زغ-يستيس ن-خاليک �بان ا-تگ تامغارت-نک.
3ا-ک-يبارک ربّي دا-يژضارن ءي-كولشي ،ءي ّسيگت-اک تاسوت-نک،
ءيفک-اک تاروا گّوتنين ،ف-ا-تورّيت تگت اقبيل ن-تقبيلين گّوتنين.
4اد-اک-يفک ربّي لباراكا لّي-س-يبارک ءيبراهيم ،ءيبارک-ک ك ّيي ءو�
امود-نک ،ف-ا-تطّافت اكال لّي-غ-ا-تّلولّييت ،ءيگ اكال لّي-يفكا ربّي
ءي-يبراهيم 5 «.غمكان ا-س-ت-يوزن ءيسحاق .ءينكر ياعقوب غاكودان ءيمودّو
س-وزاغار ن-ارام ،س-دار �بان لّي-يگان يوس ن-باتويل گو-ارام� .بان ءيگا
گماس ن-ريفقا لّي-يگان ءينّاس ن-ياعقوب د-عيسو.
6ءي ّما عيسو ءي ّسن ءيس-يفكا ءيسحاق لباراكا ءي-ياعقوب يازن-ت
يوصا ءيسحاق غاكود س-وزاغار ن-ارام ا-گيس-يتاهل .يي ّسان ءيس-تّ -
ءيسيزوور 54
غ-وغاراس-ينو ءيغ ّزيفن ،ءيفک-يّي ماد-شتّاغ ءو� ماد-ل ّساغ 21 ،ارد ءو ّريغ
سّ -س�مت س-تاكات ن-بابا ،راد-گغ ›واد بدّا ّ
ءي�ن‹ د-ربّي-نو 22 .اژرو-اد
لّيّ -سبيدّغ ا-يگ ءيفير ءيبايي ّن ،را-يگ تيگ ّمي ن-ربّي-نو ،ار-اک-اكّاغ ءو� تيس
مراوت زغ-كولّو ما-يّي-تاكّات«.
29
ياعقوب ءيتاهل �ياه 1ءيزايد ءيل ّما ياعقوب ءيمون د-وغاراس-نس ايلّيغ ءيلكم
يات-تمازيرت غ-تسگا ن-وسغ�ي ن-تافوكت 2 .ار-ن- د-راحيل
-يتمناد س-يژرا يان-وانو غ-لخ� .گنّت كرا ّط-تووروتين ن-وولّي غ-تاما-نس،
اشكو انو-ان ا-زغ-اّ -سانت .ييلي ف-يمي ن-وانو-ان يان-يفير باهرا ءيم ّقورن.
3غاكود ن ّا-د-مونّت-كولّو-تووروتين ،ار-د ّحين ءيمكساون ءيفيرّ ،سيتّين-ت
ف-يمي ن-وانو ارّ -سوان ءولّي-نسن .تيگيرا ار-تراران ءيفير ف-يمي ن-وانو.
4ييني ياعقوب ءي-يمكساون» :ايت-ماني ا-تگام اي-ايتما؟« ءينين-اس-د:
»ايت-حاران ا-نگا 5 «.ءيسقسا-تن» :ءيس-ت ّسنم �بان يوس ن-ناحور؟«
ءينين-اس» :ن ّسن-ت 6 «.ءيسقسا-تن» :ءيس-يهنّا؟« ءينين-اس» :ءيهنّا .ها
ءيلّيس راحيل ،تمون-د د-وولّي-نس 7 «.ءيزايد ياعقوب ييني-اسن» :هاي-ازال
سول ءيغ ّزيف .ءور-تا-تلكيم تيزي ا-ت ّسنسم لكسيبتّ .سوايت ءولّي-نون غي�د،
تاويم-تنت اد-سول-كّسنت 8 «.رارن-اس» :ءور-اس-نوفي ارد كولّو مون ّت-
-تووروتين ،ن ّسيتّي ءيل ّما ءيفير ف-يمي ن-وانو ن ّسو ءولّي«.
9سول ا-ديدسن-يساوال س-دي-تلكم راحيل ،تاوي-د ءولّي ن-باباس ،اشكو
نتّات ا-تنت-يك ّسان 10 .ياعقوب ،لّيغ-ن-يژرا راحيل ءيلّيس ن-خاليس �بان،
نتّات د-وولّي ن�-بان ،ءيدّو ءي ّسماتّي ءيفير ف-يمي ن-وانو ،ءي ّسو ءولّي
ن-خاليس 11 .غاكودان ءي ّسودن ياعقوب راحيل ،يا ّل اوال-نس س-يمطّاون
ن-لفرح 12ييني-اس» :گيغ زغ-تاگمات ن-بابام ،گغ يوس ن-ريفقا «.تازّل
راحيل غاكودان س-دار باباس تيني-اس-ت 13 .لّيغ ءيسفلد �بان ءي�-خبار
ءيسيزوور 56
ءوگّار ن�-ياه .ءيزايد ءيخدم دار �بان ّسا ن-يسگّاسن ياضني 31 .لّيغ ءيژرا
سيدي ربّي ءيس-ور-تع ّزا �ياه ،ءيرژم احليگ-نس ،ءي ّما راحيل ءور-ا-تّارو.
تاروا ن-ياعقوب 32تو ّري �ياه ار-تربّو ،تارو يان-وا ّراو ،تگ-اس ءيسم
›راوبين‹ ]تگا لمعنا-نس ›ژر ءيوي‹[ اشكو تنّا» :ءيژرا-د سيدي ربّي تادالّيت-نو.
غي�د را-يّي-يحوبّو-ورگاز-ينو 33 «.ار-داغ-تربّو تارو ارّاو ياضني تيني» :ءيسفلد
سيدي ربّي ءيس-ور-ع ّزاغ ،ءيفک-يّي ا ّراو-اد ءو� نتّان« ،تگ-اس ءيسم
›شيمعون‹ ]تگا لمعنا-نس ›ءيسفلد‹[ 34 .ار-داغ-تربّو تارو ارّاو ياضني تيني:
»تاوا�-ياد را-گيگي-يامژ-ورگاز-ينو ،اشكو ءوروغ-اس كراض تاروا« ،تگ-اس
ءيسم ›�وي‹ ]تگا لمعنا-نس ›يومژ‹[ 35 .ار-داغ-تربّو تارو ارّاو ياضني تيني:
»تاوا�-ياد راد-تّال ّغ سيدي ربّي« ،تگ-اس ءيسم ›ياهودا‹ ]تگا لمعنا-نس
›تولغا‹[ .تک ءيل ّما كرا ،ءور-سول-ا-تربّو.
30
1ءي ّما راحيل لّيغ تژرا ءور-تورو ءي-ياعقوب ،تحساد ءولّتماس باهرا .تيني
ءي-ياعقوب» :فک-يّي تاروا نغد ادّ -متغ 2 «.ءيبزگ ياعقوب ف-راحيل
ييني-اس» :ءيزد نكّين ا-يگان ربّي؟ ءيس-ورد نتّان ا-نّ -ف�م-يحصارن لغلّت
ن-واحليگ؟« 3تيني-اس» :ها تيسمگت-ينو بيلها ،كشم ّف�س ا-تّارو
ف-يفادّن-ينو ،طّافغ نكّي تاروا زغ-گيس 4 «.تفک-اس ءيل ّما تيسمگت-نس بيلها
اد-اس-تگ تامغارت ،ءيكشم ّف�س 5 .ت ّفوغ بيلها ار-تربّو تارو ءي-ياعقوب
يان-وا ّراو 6 .تساول-د راحيل تيني» :غي�د ءي ّزگا-يّي ربّي لح ّق-ينو ،ءيسفلد
ءي-واوال-ينو ،ءيفک-يّي يان-وارّاو «.تگ-اس ءيسم ›دان‹ ]تگا لمعنا-نس
›ءيحكام‹[ 7 .ار-داغ-تربّو بيلها تيسمگت ن-راحيل ،تارو ءي-ياعقوب ارّاو
ياضني 8 ،تيني راحيل» :تيميغت ءيم ّقورن ادّ -ما ّغ د-وولّتما ،هاتي نريغ-تّ «.
تگ-اس ءيسم ›نافتالي‹ ]تگا لمعنا-نس ›ءيميغ-ينو‹[.
ءيسيزوور 58
ءي ّما ياعقوب ار-سول-يك ّسا ءولّي ن�-بان لّي-يقامان 37 .ءينكر ياعقوب
غاكودان ياسي-د كرا ن-يصطّوان نّ -سفساف زگزاونين د-لّوز د-يمرشيق
ءيسرم-تن ،ءيسكر گيسن ءيكرجان ملّولنين ايلّيغ-دي-تبان-تملّي ن-يصطّوان.
38ءيژّو-تن غ-تاما ن-يفراضن ن-وامان ،ف-اد-يلين غ-لگدّام ن-والّن ن-وولّي
غاكود نّاّ -سانت .اشكو نتنتي ءيغ-د-وشكانت اد-سونت ،ار-تراگنت 39 .غاكود
نّا-تراگنت-وولّي غ-لگدّام ن-يصطّوان ،ار-تارونت تيگ ّزايّن د-تكركاضين د-تبرارين.
40ءيزايد ياعقوب ءيژلي تيهراي ،ءي ّسوا�-تنت ءي-يگ ّزاين د-يضا�ن غ-تووروت
ن�-بان .ءيزايد ءيل ّما ءي ّسمون تاوروت-نس ،ءيژلي-تّ زغ-تين �بان 41 .غاكود
نّا-تراگنت-وولّي نّا-يصحان ّجينت ،ءيژّو ياعقوب ءيصطّوان غ-تاما ن-يفراضن
غ-لگدّام ن-والّن-نسنت ،باش ا-تراگنت غ-لگدّام ن-يصطّوان-ان 42 .ءي ّما ءولّي
ن ّا-يضعفن ،ءور-ا-يسنت-يتگّا ءيصطّوان .ءيزري ما-يزرين س-ها تيلّي ضعفنين
كولّوتنت تين �بان اد-گانت ،ءي ّما تيلّي صحانين گانت تين ياعقوب 43 .غمكان
ا-س-يو ّري ياعقوب ار-يتغنو باهرا ،ءيگاتنت-دارس-تووروتين د-تسمگين
د-يسمگان د-يرعمان د-يغويال.
31
ءيميک س-يسفلد ياعقوب ءيس-ا-تّينين تاروا ن�-بان: 1 تارو� ن-ياعقوب
ّ
»هان ياعقوب يوسي كولّو ما-يگان وين باباتنغ .ژرات زغ-دار �بان
ايدا ن-باباتنغ ا-زغ-ي ّسغنا ءيخف-نس 2 «.ءيژر ياعقوب ءودم ن�-بان
ءور-سول-سرس-يفرح زوند غايد ءيزرين 3 .ييني سيدي ربّي ءيل ّما ءي-ياعقوب:
»ورّي س-تمازيرت ن-يد-باباک د-ايت-دارک ،ها-يّي لّيغ ديک نكّي«.
4ءيسافض ياعقوب ما-د-ياقران ءي-راحيل د�-ياه اد-د-اشكينت س-لخ�
لّي-غ-يكسا ءولّي-نس 5 ،ييني-اسنت» :ژريغ ءودم ن-باباتونت ءور-سول-
-سري-يفرح زوند غايد ءيزرين ،وا�ينّي ربّي ن-بابا اد-بدّا-ديديّ -ي�ن 6 .كونّينتي
ت ّسنمت ءيزد س-تاگّست-ينو ا-س-خدمغ دار باباتونت 7 .ءيغضر-يّي باباتونت،
ءيسيزوور 61
ن-تگ ّمي.
20غمكان ا-س-يشمت ياعقوب �بان گو-ارام ،اشكو ءور-اس-ينّي را-يفتو.
21ءيحارّو ياوي كولّو ما-يطّاف ،ءيبّي اسيف ن-فورات ،ءيمودّو س-تسگيو
ن-يورار ن-گيلعاد 22 .ويس كراض-وو ّسان ءيسفلد �بان ءيس-ير ّول ياعقوب.
23ءينكر ياوي ديدس مدّن-نس ،ءيژّو گيس تاوادا نّ -سا ن-وو ّسان ،ءيضفور-ت
ءيسيزوور 62
واس ءيوارگا يوسف يات-توارگيت ،ييني ّف�س ءي-ايتماس ،ءو ّرين ها يانّ -
5
ها سيدي ربّي ءيبارک تيگ ّمي ن-گو-ميصر-ان فّ -سيبت ن-يوسفّ .ت� لباراكا
ن-سيدي ربّي غ-كولّو ما-يطّاف � ،غ-تگ ّمي ءو� غ-يگران 6 .غمكان
ا-س-يفل كولّو ما-دارسّ -ي�ن غ-دّو-وفوس ن-يوسف .ءور-سول-ا-يتلهو س-يات
اب� تيرام لّي-يشتّا.
يوسف ءيگا واد ءيفولكين غ-تيدّي-نس د-وودم-نس 7 .زرين كرا ن-وو ّسان
س-ترژم-طي ّط ن-تمغارت ن-سيديس غ-يوسف تيني-اس» :اشک-يد تگنت
ديدي 8 «.ءي ّما نتّان ياگي ،ءيرار ءي-تمغارت ن-سيديس» :هان سيدي
ءور-سول-يوسي لهمّ ءي-يات غ-تگ ّمي غي�د غ-گيس-لّيغ نكّي .ءيفل كولّو
ما-دارسّ -ي�ن غ-دّو-وفوس-ينو 9 .اوال-ينو غ-تگ ّمي-اد ءيگا زوند اوال-نس.
ءور-يّي-يكّس يات اب� ك ّمي ،اشكو تگيت تامغارت-نس .تاگّوگ ّف�
لخشانت-اد ءيم ّقورن ءيحرمن غ-يژري ن-ربّي «.تزايد نتّات ّ
واس 10
اس فّ -
ار-تي-تّيني ءي-يوسف ،ءي ّما نتّا ءورّ -جي-يقبيل ا-ديدس-يگن ءو� ا-ديدس-ييلي.
ءيسيزوور 74
واس غ-وو ّسان-ان ءيكشم يوسف س-تگ ّمي ا-يسا� تاووري-نس، 11
يانّ -
تّاغ-د حتّا يان غ-يخدّامن ءور-يلّي غ-تگ ّمي 12 .تغوي-ت-يد زغ-تملسيت-نس
تيني-اس» :گن ديدي «.ءي ّما نتّا ءير ّول-اس ،ءيفل تيملسيت غ-وفوس-نس
ءي ّفوغ س-ب ّرا 13 .لّيغ-ت-تژرا ءيفل-اس تيملسيت غ-وفوس ءير ّول س-ب ّرا 14 ،تغر
ءي-يمقاسان ن-تگ ّمي تيني-اسن» :ژرات ،ييوي-د گو-عيبر-ان س-وا ّماس-نغ
يضصا .ءيكشم-د داري ا-ديدي-يگن ،ءوتغ غاكودان س-تغووييت. ا-گينغّ -
15لّيغ-يّي-يسفلد ارّ -سغويّوغ ،ءيفل تيملسيت-نس ءير ّول ءي ّفوغ س-ب ّرا«.
16تحضو تيملسيت غ-دارس ايلّيغ-د-يوشكا سيديس ن-يوسف 17 .تعاود-اس
زوند ءيواليون-ان تيني-اس» :ءيسمگ-ان گو-عيبر لّي-دي-تيويت ،ءيكشم-د داري
يضصا 18 .ءوتغ ءوكان س-تغووييت ،ءيفل تيملسيت-نس ءير ّول ا-گيگيّ -
س-ب ّرا 19 «.لّيغ ءيسفلد سيديس ن-يوسف ءي-تمغارت-نس ار-تّيني »ها
ما-گيگي-يسكر ءيسمگ-نک« ،طيير-اس باهرا 20 .ءينكر غاكودان يامژ يوسف،
ءيگ-ت-ين غ-لحبس غ-يلّيغ ا-تّيلين ءيح ّباسن ن-وگلّيد .د-غين ا-غ-يقاما.
ءي� د-يوسف ،ءي ّسافو-اس لحنانت-نس ءيزگان، 21وا�ينّي سيدي ربّي ّ
ءيفک-اس رّضا غ-دار-ونگابال ن-لحبس 22 .ءيزري ما-يزرين س-يفل-ونگابال
كولّو ءيح ّباسن ياضني غّ -دو-وفوس ن-يوسف .هاتي كولّو ما-يتياوسكارن
غ-لحبس ،نتّان ا-ت-يسكارن 23 .ءور-سول-ا-يتلهو-ونگابال ن-لحبس س-اينّا
ءي� ديدس سيدي ربّي ،د-كولّو ما-يسكار ءي�ن غ-دّو-وفوس ن-يوسف ،اشكو ّ ّ
ار-اس-ت-ي ّجنجاح.
40
تيوارگيوين ن-سين 1ءيزري ما-يزرين ،ها والّي ءيت ّفين تي ّسي ءي-وگلّيد
ن-ميصر د-والّي-اس-د-يسراسن اغروم ،نتني سكرن كرا ءيح ّباسن
ءور-يعجيب سيديتسن اگلّيد ن-ميصر 2 .ءيق�قل فيرعاون ف-سين ءيمقاسان-لّي،
امغار ن-يد-بو-تي ّسي د-ومغار ن-يد-بو-وغروم 3 .ءيلوح-تن-ين غ-لحبس غ-تگ ّمي
ءيسيزوور 75
كرا ن-ورگاز زوند غواد غّ -ي� رّوح ن-ربّي؟« 39ييني فيرعاون غاكودان
ءي-يوسف» :لّيغد ك ّيي ا-مي-د-ي ّسم� ربّي كولّو ماياد ،ءيبايين ءيس-ور-يلّي يان
دار تاحكيمت ءو� تافهيمت زوند ك ّيي 40 .را-تحكامت ف-تگ ّمي-نو،
ار-كولّو-سكارن مدّن-ينو س-تنباضين-نک .را-ييلي كولشي غ-دّو-وفوس-نک اب�
لعرش-ينو نكّي 41 «.ييني داغ فيرعاون ءي-يوسف» :ها-يّي غي�د گيغ-ک
د-لحاكم ف-تمازيرت ن-ميصر 42 «.ءيكّس-د فيرعاون تاخورصت
ن-تماتارت-نس زغ-وفوس-نس ءيگ-تّ -ين غ-وفوس ن-يوسف ،ءيلس-اس
تيملسا ن-لكتّان ءيشوان ،ياگل-اس يات-تزرا ن-وورغ غ-ومگّرض-نس.
43ءيفک-اس ا-ي ّسيداو تيس سنات لكرارص ن-تگلديت-نس ،ار-اس-زگّورون
ءيب ّراحن ار-تّينين› :با�كات‹ .غمكان ا-س-ت-يگا د-لحاكم ف-تمازيرت
ن-ميصر 44 .ييني ءيل ّما فيرعاون ءي-يوسف» :نكّي گيغ فيرعاون .نّيغ-اک
ءور-را-يا ّل يان افوس-نس ءو� اضار-نس غ-تمازيرت ن-ميصر ب�
س-واوال-نک«.
45ءيگ فيرعاون ءي-يوسف ءيسم ›صافنات فاعنيياح‹ ]تگا لمعنا-نس
›ءيساول-د ربّي س-يدّر‹[ .ءيفک-اس اسنات ءيلّيس ن-فوطيفاراع ا-تگ
تامغارت-نس .ءيگا فوطيفاراع اكاهان ن-ربّي-نسن غ-تمدينت لّي-مي-تّينين
›ءون‹ .غمكان ا-س-يورّي ييلي يوسف ف-كولّو تامازيرت ن-ميصر 46 .كراض
ءيد-مراو ) (30ن-وسگّاس اد-دارسّ -ي�ن غاكود لّيغ ءيگرا ا-يتقاسا فيرعاون اگلّيد
ن-ميصر ،ءي ّفوغ غاكودان زغ-دار فيرعاون ءيدّو ار-يتكّا تامازيرت ن-ميصر
كولّوتّ .
ّ 47سا ن-يسگّاسن ن-لخير ار-يسكار-واكال ّصابت ءيگّوتن 48 .ار-ي ّسمونو
يوسف ءيمندي ءيگّوتن غ-تمازيرت ن-ميصر ّسا ن-يسگّاسن-ان ،ءيحضو-ت
غ-تمدينين .كرايگاتّ تامدينت ،ءيحضا گيس مايلّي-د-يوسي زغ-يگران
توگت ن-يمندي زوند ام�ل ن-تاما ّ لّي-اس-سوتلنين 49 .ار-ي ّسمونو يوسف
ن-ومدا ،ايلّيغ ءور-سول-ا-يتحاساب اشكو مايان ءي ّسورف لحساب.
ءيسيزوور 80
5ءيلين تاروا ن-يسرايّل ءو� نتني غ-گر مدّن لّي-د-يوشكان اد-سغن ءيمندي،
اشكو ءيشقا-وغني غ-واكال ن-كانعان 6 .ها يوسف ءيگا لحاكم ف-تمازيرت
ن-ميصر ،ار-ي ّزنزا ءيمندي ءي-كولّو ءيمزدغن-نس .كشمن-ين ايتماس ن-يوسف
س-دارسّ ،سكنون ءيخف-نسن ار اكال غ-لگدّام-نس 7 .لّيغ ءيژرا يوسف
ايتماس ياكز-تن ،وا�ينّي ءيسكر زوند ءيغ-ور-تن-ي ّسين .ءيساول سرسن اوال
ءيقجرن ءيسقسا-تن» :مانيزغ-دي-توشكام؟« ءينين-اس» :تامازيرت ن-كانعان
ا-زغ-د-نوشكا ا-نسغ ما-نشتّا 8 «.يوسف يوكز ايتماس وا�ينّي نتني
ءور-ت-وكزن 9 .ءيكتي-د يوسف تيوارگيوين لّيّ -ف�سن-يوارگا ،ءيرار-اسن:
»ءيبرگاگن ا-تگام .توشكام-د ا-تژرم ماني ءيضعفن غ-تمازيرت-نغ 10 «.ءينين-اس:
»ءوهو ا-سيدي ،نكّنين ءيمقاسان-نک نوشكا-د غير ا-نسغ ما-نشتّا 11 .نگا
اک-نگي ءيبرگاگن«. كولّواغ تاروا ن-يان-ورگاز .مدّن نمنين ا-نگا .ءورّ -
12ءيرار-اسن» :ءوهو .توشكام-د ا-تژرم ماني ءيضعفن غ-تمازيرت-نغ«.
13ءينين-اس» :نكّنين ءيمقاسان-نک ،ايتماتن ا-نگا س-سين د-مراو ) ،(12نگ
كولّواغ تاروا ن-يان-ورگاز غ-تمازيرت ن-كانعان .غوالّي گينغ ءيمژّين ءيقاما-ن
دار باباتنغ ،د-يان ياضني �ح-ت 14 «.ءيرار-اسن يوسف» :غمكلّي-س-اون-ن ّيغ،
ءيبرگاگن ا-تگام 15 .غمكاد ا-س-راد-ي ّسانغ ءيزد لح ّق ايد تّينيم نغد ءوهو.
گّولّيغ س-تودرت ن-فيرعاون ،ءور-تّ ّفوغم زغ-غيد ارد-دي-تاويم گماتون
لّي-يمژّين 16 .ازنات يان گيون ا-د-ياوي گماتون ،قامان وي ّياض غ-لحبس .ماياد
ا-راد-يّي-يمل ءيزد لح ّق ايد-يّي-تنّام ،نغد ف-تودرت ن-فيرعاون ءيبرگاگن
ا-تگام 17 «.ءيگ-تن-ين كولّو غ-لحبس ،ءيفل-تن گيس كراض-وو ّسان.
18ويس كراض-وو ّسان ييني-اسن يوسف» :سكرات ماياد تدّرم ،اشكو
ار-توقّارغ ربّي 19 .ءيغ-تگام مدّن نمنين ،ادجات يان گيون ا-يقاما غ-لحبس،
دّون وييّاض اسين ءيمندي ما-يتفوكّون ايت-دارون زغ�-ژ 20 ،تاويم-د ءيل ّما
گماتون لّي-يمژّين س-داري .غمكان ا-س-راد-با ّن ءيواليون-نون ءيزد لح ّق
اد-گان ،ءور-را-ت ّمتم «.قبلن نتني ماد-اسن-ينّا 21 .ءينين ءي-نگراتسن غاكودان:
ءيسيزوور 82
غي�د باش ا-سول-ندّر ،ا-ور-ن ّمت نكّني ءو� كيّي ءو� تاروا-نغ كولّوتن.
9د-نكّي اد-اک-ت-يضم ّن ،تضالبت-ت زغ-وفوس-ينو .ءيغ-ور-اک-ت-يد-رورغ
ّسبيدّغ-ت غ-لگدّام-نک ،راد-اسيغ نكّي لعيب كولّو ما راد-كغ غ-تودرت-ينو.
10اشكو مرا ءيس-ور-ا-نتماطال ،لوكون ندّا نورّي-د ف-سنات-توال«.
11ءيساول-د ءيل ّما باباتسن ءيسرايّل ييني-اسن» :ءيغد غمكان ا-د-ي ّقا ّن،
سكرات س-واوال-اد .اسيات كرا زغ-تميخار ن-تمازيرت-نغ غ-يتلسان-نون،
ءيميک ن-لبخور د-تا ّمنت د-تو ّجوت
ّ ا-تفكم تاسمغورت ءي-ورگاز-ان .اويات-اس
ءيميمن د-لمورّ د-كاوكاو د-لّوز 12 .تاويم ءيقاريدن ف-سنات-توال ،ترارم-اس
اک ءورّ -سي ّن مدّن-انءيقاريدن لّي-ن-توفام غ-يمي ن-يتلسان-نون .ليكون ّ
ماد-سكرن 13 .تاويم ديدون گماتون ءو� نتّان .نكرات غي�د تورّيم
س-دار-ورگاز-ان 14 .ضالبغ ربّي دا-يژضارن ءي-كولشي ا-يرار ارگاز-ان
اّ -ف�ون-يحنّو ،يادج گماتون ياضني د-بنيامين اد-د-ديدون-ورّين س-داري .ءي ّما
نكّي ،ءيغ-يّي-تخوا-تگ ّمي ،تخوو-ييت 15 «.نكرن ايتماتن ه ّودن س-ميصر ،اوين
ديدسن تاسمغورت-ان ،اسين ءيقاريدن ف-سنات-توال ،ءيمون ديدسن بنيامين،
ايلّيغ بيدّن غ-لگدّام ن-يوسف 16 .ءي ّما يوسف ،لّيغ ءيژرا ءيس-ديدسنّ -ي�
بنيامين ،ييني ءي-ومغار لّي-ي ّ�ن ف-تگ ّمي-نس» :شّ كشم ءيرگازن-اد
س-تگ ّمي-نو ،تغرصت ءي-تغرصي ،ت ّجوجادت تيرمت ،اشكو را-ديدي-شّ ن
ءيمكلي 17 «.ءيسكر-ومغار س-واوال-نس ،ياوي ءيرگازن س-تگ ّمي ن-يوسف.
18لّيغ-تن-ييوي س-تگ ّمي ن-يوسف ،ءيكساضن نتني باهرا ،ءينين
د-يخف-نسن» :فّ -سيبت ن-يقاريدن لّي-اغ-د-يورّين تاوا�-يان غ-يتلسان-نغ،
غايان ا-ف-اد-اغ-د-يشّ كشم س-غيد .ييري اد-اغ-ي ّسموتّل ياكي گينغ ،ءيرار-اغ
ا-نگ ءيسمگان ،ياوي ءيغويال-نغ 19 «.لّيغ لكمن ءيمي ن-تگ ّمي ،بيدّن ساولن
د-ومغار ن-تگ ّمي ن-يوسف 20ءينين-اس» :صامح-اغ ا-سيدي ،تاوا� ياضني
نوشكا-د ا-نسغ امشّ و 21 ،وا�ينّي غا ّسان لّيغ نلكم ادغار لّي-غ-را-نّس ،نرژم
ءيتلسان-نغ ،ناف-ن ءيقاريدن ن-كرايگاتّ يان غ-يمي ن-وتلّيس-نس .غونشک
ءيسيزوور 85
44
يوسف يورم ايتماس 1يامر يوسف غاكودان امغار ن-تگ ّمي-نس ييني-اس:
»ع ّمر ءيتلسان ءي-يرگازن-اد س-يمندي س-ونشک ن ّا-مي-ژضارن ا-ت-اسين،
تگت-ن ءي-كرايگاتّ يان گيسن ءيقاريدن-نس غ-يمي ن-وتلّيس-نس 2 .تحضوت
لكاس-ينو ن-ن ّقرت غ-يمي ن-وتلّيس ن-والّي گيسن ءيمژّين ،تگت-ن ديدس
ءيقاريدن لّي-س-يسغا ءيمندي «.ءيسكر-ومغار مايلّي-س-اس-ينّا يوسف 3 .لّيغ
واس ،ءيسافض ءيرگازن-ان د-يغويال-نسن 4 .غير فّوغن زغ-تمدينت يان ا-د-يتفاوّ -
ءيميک ،يامر يوسف امغار ن-تگ ّمي-نس ييني-اس» :نكر تژّوت غ-يرگازن-ان. ّ
ءيغ-تن-ين-تلكمت تينيت-اسن› :ماخ ايلّيغ ترورم ما-يفولكين س-ماُ -يخش ّن؟
5ءيس-ورد لكاس-ان ا-غ-ا-ي ّسا سيدي ار-سرس-يتكاشاف؟ هان غايد تسكرم
ُيخشن باهرا« ‹.
6ءيدّو-ومغار .لّيغ-تن-ين-يلكم ،ءيسقسا-تن غمكان 7 .رارن-اس» :ماخ ايلّيغ
تنّيت ا-سيدي وان ءيواليون-اد؟ ءورّ -جيد ءيمقاسان-نک ا-يسوانگمن اد-سكرن
زوند غايا 8 .ت ّسنت ءيقاريدن لّي-ن-نوفا تاوا�-يان ياضني غ-يماون ن-يتلسان-نغ،
هاتي نرور-اک-تن-د زغ-تمازيرت ن-كانعان .مامنک ا-را-نيري ا-ناكر ن ّقرت نغد
ءورغ زغ-تگ ّمي ن-سيديک؟ 9ژر غي�د ،ءيغ-توفيت لكاس دار كرا ن-يان گينغ
ءي ّقان-ت-يد ا-ي ّمت ،نورّي نگ كولّواغ ءيسمگان غ-دّو-وفوس-نک ا-سيدي«.
10ءيرار-اسن» :ا-ييلي غمكلّي-س-تنّام ،وا�ينّي وانّا دار-ت-ين-وفيغ ،نتّا واحدوت
ا-را-داري-يگ ءيسمگ .وي ّياض ءور-راّ -ف�سن-ييلي يات 11 «.حا ّرون كولّوتن
زّوگزن-د ءيتلسان-نسن س-واكال رژمن-تن 12 .ار-گيسن-يشّ نوبّوش-ومغار يان
س-يان زغ-وين والّي ءيم ّقورن ار والّي ءيمژّين ،ياف-ن ءيل ّما لكاس غ-وتلّيس
ن-بنيامين 13 .طيير-اسن كولّو باهرا ،بّين تيملسا-نسن .اسين كولّو
ف-يغويال-نسن ءورّين-د س-تمدينت.
ءيسيزوور 87
19وا�ينّي باباس ياگي ،ءيرار-اسّ » :سنغ ا-يويّ ،سنغ .ءو� نتّان را-يورّي ءيگ
تاقبيلت ،ءيگ واد ءيم ّقورن .وا�ينّي گماس ءيمژّين را-ت-ياگر،
ءيو ّري-وامود-نس ءيگ كيگان د-تقبيلين 20 «.غمكان ا-س-تن-يبارک ءيسرايّل
غا ّسان ييني-اسن» :ءيسماون-نون ا-س-را-تدعون ايت-يسرايّل س-لباراكا ار-تّينين:
›ا-ک-يگ ربّي د-زوند افرايم ءو� زوند ماناشّ اه « ‹.غمكان ا-س-يگا افرايم
ءيميک
ّ امزوارو ف-ماناشّ اه 21 .ييني ءيسرايّل غاكودان ءي-يوسف» :هان غير
رادّ -متغ ،وا�ينّي ربّي راد-ديدون-ييلي ءيرار-كن س-واكال ن-يد-باباتون 22 .كيّي
ا-مي-راد-زايدغ يات-تغرو ّط ف-تين ايتماک ،تگا-تّ -تغرو ّط ن-ودرار لّي-كّيسغ
ءي-ايت-امور س-ووزّال د-لقوس«.
49
ءيبارک ياعقوب كولّو 1ءيغر-د ءيل ّما ياعقوب ءي-تاروا-نس ييني-اسن:
»مونات-د اد-اون-ملغ ما-را-يون-يج ّرو غ-وو ّسان-اد-د- تاروا-نس
يفتان 2 .اكمورات-د ار-تسفليدم ا-تاروا ن-ياعقوب ،ترارم-د امژّوغ س-باباتون
ءيسرايّل.
» 3راوبين ،ك ّيي ا-يگان ءيفخدّي نّ -جهد-ينو ،تگت لغلّت تامزواروت
ن-تروگزا-ينو .تزوورت غ-تموغرا ءو� لق ّوا 4 .وا�ينّي تگيت زوند امان،
ست،
ءور-ا-تّزگات .ءور-سار-تگيت انمغور ،اشكو تغليت س-تيسي-نو تندستّ -
تغليت س-يلّيغ ا-يگّان باباک.
» 5شيمعون د�-وي ايتماتن اد-گان ،گن ءو ّزال-نسن د-يمق�د ن-طاژيت.
6ا-ول-ينو ،ر ّول زغ-تامونت-نسن ،وا� سار-ديدسن-تمشاوارت .اشكو
س-لغاضاب ا-س-نغان مدّن ،ءو� س-تاضصا ا-س-رورن ءيزگارن ادّ -سبيضيرن.
7خزو لغاضاب-نسن اشكو ءيشقا ،تخزوت تان ّواشت-نسن اشكو تقجر.
را-تن-اطّوغ ف-ايت-ياعقوبّ ،سوكتغ-تن غ-واكال ن-يسرايّل.
ءيسيزوور 97
ءيفساسن ءيفا ّسن-نس ،ءي ّسدوس-ت ربّي ءيتج ّهدن ن-ياعقوب ،ءيگ امكسا
ن-يسرايّل ،ءيگ اجاريف-نس 25 .را-ک-يعاون ربّي ن-باباک ،ءيبارک گيک
والّي ءيژضارن ءي-كولشي س-لباراكات ن-يگنوان تاساونت ءو� تين-تدروت
ن-واكال تاگسارت ،س-لباراكات ن-تيبّاتين ءو� تين ءيحلگان 26 .ها لباراكات
ن-باباک م ّقورنت ف-يدرارن لّي-دومنين ،ءوتينت ءيورار لّي-بدّا�ّ -نين ،ءيلينت
كولّو ف-يخف ن-يوسف ،ءيلينت ف-يگنزي ن-والّي ءيتياوژ�ين غ-گر ايتماس.
زيک ار-ي ّقاي ما-يشتّا،
» 27بنيامين ءيگا زوند ءوشّ ن ،ياغ-ت�-ژ ار-يگ ّمرّ .
تادگّات ار-ياطّو تاگمرت«.
لموت ن-ياعقوب 28غوين ا-يگان ءيقبيلن ن-ايت-يسرايّل س-سين د-مراو
ءو� تيمضلت-نس ) ،(12د-غمكان ا-س-تن-يبارک باباتسن ،ءيدعو
ءي-كرايگاتّ يان س-لباراكا لّي-اس-يگانّ 29 .
يوصا-تن ءيل ّما ييني-اسن» :ها-يّي
راد-تياتّايغ س-دار ايت-داري .مض�ت-يّي-ن د-يد-بابا غ-يفري لّيّ -ي�ن غ-يگر
ءي� ءيفري-ان غ-يگر لّي-مي-تّينين ›ماكفي�‹ ،غ-تسگا ن-عيفرون گو-حيتّ 30 .
ن-مامرا لّي-يوا�ن اسغ�ي ن-تافوكت ،غ-تمازيرت ن-كانعان .ءيسغا ءيبراهيم
ءيگر-ان د-يفري-نس دار عيفرون گو-حيت ،باش ا-ت-يطّاف ا-گيس-يسكر
امضّ ال 31 .غين ا-غ-يتياومضال ءيبراهيم د-تمغارت-نس ساراه .غين
ا-غ-يتياومضال ءيسحاق د-تمغارت-نس ريفقا .غين ا-غ-مضلغ �ياه 32 .ءيتّسغا
ءيگر-ان د-يفري لّي-گيسّ -ي�ن دار ايت-حيت 33 «.لّيغ ءيك ّمل ياعقوب ءيواليون
يوصا تاروا-نس ،ءي ّسمون-د ءيضارن-نس س-يگّي ن-تيسي .ت ّفوغ-ت لّي-سّ -
رّوح-نس ،ءيتياتّاي س-گر مدّن-نس لّي-زرينين.
50
يا� ءي ّسودن-ت 2 .يامر يوسف 1ءيكنو-ن يوسف ف-وودم ن-باباس ارّ -
ءيمقاسان-نس ءيطبيبن ادّ -جوجادن باباس ءي-تمضلت .حنّطن غاكودان دّات
واس ،اشكو غونشكان ا-يتكّا
ن-يسرايّل .ءيک مايان كّوژ ءيد-مراو ) (40نّ -
3
ءيسيزوور 99
ءوفوغ
1
ار-تّيگاتن ايت-يسرايّل 1غمكاد اد-گان ءيسماون ن-تاروا ن-يسرايّل لّي-مونّين
د-باباتسن ياعقوب س-تمازيرت ن-ميصر ،كود يان غ-ميصر
د-تاو ّجا-نس 2 :راوبين ،شيمعون� ،وي ،ياهودا 3 ،يا ّساكار ،زابولون ،بنيامين،
ءي� يادلّي غ-ميصرّ .سا ن-يد مراو 4دان ،نافتالي ،گاد ،اشير 5 .ءي ّما يوسف ّ
) (70اد-گان كولّو تاروا ن-تاروا ن-ياعقوب.
6ءيزري ما-يزرين ءي ّمت يوسف د-ايتماس كولّوتن ءو� كولّو تاسوت-ان.
7وا�ينّي ايت-يسرايّل ار-تارون ار-تزايادن ار-تّيگاتن ار-تع ّمارن تامازيرت 8 .زرين
ءيسگّاسن ءيغلي-د يان-وگلّيد ياضني غ-ميصر ،ءور-ي ّسين يوسف 9 .ييني
ءي-مدّن-نس» :هان ايت-يسرايّل ءورّين گ ّوتن .غير يان كرا س-رادّ -ف�نغ-
-تج ّهدن 10 .نكرات ا-نژر مامنک ا-را-گيسن-نتحكام ا-ور-سول-تزايادن،
ا-ور-يميل ييلي كرا ن-يميغ عاو ّن ءينوّاشن-نغ ّماغن ديدنغ ،فّوغن ءيل ّما
زغ-واكال-نغ«.
فيرعاون ءيقصاد 11غاكودان اّ -ف�سن-گان ءيريياسن ن-تويزي ،ءيرين
ا-تنّ -سكنون س-يسيتّيتن ژّاينين .رارن-تن ار-بنّون ءيغرم ا-تن-ي ّسدولّو
ن-فيتوم د-وين راعمسيس ما-غ-ا-يتخزان فيرعاون 12 .وا�ينّي كرا س-ا-تن-
ّ -سدولّون ار-تّيگاتن باهرا ،ع ّمرن اكال .ءو ّرين ايت-ميصر كسوضن
زغ-ايت-يسرايّل 13 ،ارّ -ف�سن-تشقون س-وگّار ،رارن-تن اد-تنهاتافن س-تك ّرايت
زوند ءيسمگانّ 14 .سح ّرون گيسن ءو ّسان-نسن س-تسموگيت .ار-تقاسان
تا�غت د-وطّيبن ءو� كولّو ما-يگان تاووري ن-يكالّن .تا ّمارا ءيشقان ّ
ا-غ-تنّ -سخدمن زوند ءيسمگان.
ءوفوغ 102
يا� .تحنّو گيس تيني» :يان غ-تاروا ن-ايت-عيبر اياد 7 «.تساول-د-وولّتماس ارّ -
ن-وارّاو غاكودان ءي-يلّيس ن-فيرعاون تيني» :ءيس-اد-دّوغ اد-ام-د-غرغ ءي-يات
غ-يست-عيبر ما-يم-ي ّسنگاين ا ّراو-اد؟« 8تيني-اس ءيلّيس ن-فيرعاون» :زايد«.
تدّو-تفروخت تغر-د ءي-ينّاس ن-وارّاو 9 .تساول-اس ءيلّيس ن-فيرعاون تيني-اس:
»اوي ارّاو-اد ار-يّي-تي-ت ّسنگايت .را-يم-اكّاغ تيغراد-نم «.تاوي-د-تمغارت ارّاو
ار-تي-ت ّسنگاي 10 .لّيغ ءيم ّقور-وحشمي ،تاوي-ت س-دار ءيلّيس ن-فيرعاون،
تگ-ت نتّات د-يوس .تگ-اس ءيسم موسا ]تگا لمعنا-نس ›ءيتياولدّاي-د‹[،
اشكو تنّا د-يخف-نس» :لديغ-ت-يد زغ-وامان«.
لّيغ ءيم ّقور موسا ،ءي ّفوغ يانّ -
واس س-دار مدّن-نس، 11 ءير ّول موسا
ءيژر انهاتاف ءيژّاين لّيّ -ف�سنّ -ي�ن .ءيمناد يان گو-ميصر س-ميديان
ار-يكّات يان گو-عيبر لّي-يگان زغ-مدّن-نس 12 .ءيگراول غمک د-غمک،
ءور-يژري يان ،يوت گو-ميصر-ان ءيحضو-ت غ-وم�ل 13 .نديد ازكّا ءي ّفوغ
داغ ،ياف-ن سين غ-ايت-عيبر ّماغن ءي-نگراتسن .ءيساول موسا ءي-والّي
ءيتعدّان ف-وايّا ييني-اس» :ماخ ا-تكّاتّ گماک؟« 14ءيرار-اس-د نتّان:
»ما-ک-يگان د-وريياس ءو� لحاكم ّف�نغ؟ ءيس-تريت ا-يّي-تنغت غمكلّي تنغيت
گو-ميصر-ان؟« ييكساض موسا غاكودان ،ييني د-يخف-نس» :ا ّح ،ءو ّرين ّس ّن
مدّن ماد-سكرغ 15 «.لّيغ ءيسفلد فيرعاون ءي-ما ءيجران ،ءيسكر ف-ا-ينغ
موسا .وا�ينّي موسا ءير ّول زغ-دار فيرعاون ،ءيدّو ءيگاور غ-تمازيرت ن-ميديان.
ءيسكيوس موسا غ-تاما ن-يان-وانو.
16غوالّي ءيگان امساكمور غ-گر مدّن د-ربّي غ-تمازيرت ن-ميديان ،هاتي
ءيطّاف ّسا ن-يستيس .اشكينت-د نتنتي ار-تاگمنت ،ع ّمرنت ءيفراضن
ادّ -سونت-وولّي ن-باباتسنت 17 .اشكين-د كرا ن-يمكساون طّاين-تنت .ءينكر
موسا غاكودان ءيفوكّو-تنت ،ءيزايد ءي ّسو ءولّي-نسنت 18 .لّيغ-ن-كشمنت س-دار
باباتسنت راعويل ،ءيسقسا-تنت» :ما-يجران ايلّيغ ءور-ن-تماطلمت غا ّساد؟«
19ءينينت-اس» :ءيفوكّا-ياغ يان گو-ميصر زغ-يمكساون ،ياگم ءي ّسو ءولّي-نغ«.
ءوفوغ 104
7ييني-اس سيدي ربّي» :ها-يّي ژريغ تادالّيت ءيشقان لّي-غ�ّ -ن مدّن-ينو
غ-ميصر ،سفلدغ-اسن ارّ -سمو ّمووين س-ويلّي-تن-د ّحينينّ ،سنغ تاك ّرايت ءيگّوتن
لّي-غ�ّ -ن 8 .گّوزغ-د غي�د ا-تن-فوكّوغ زغ-يفا ّسن ن-ايت-ميصرّ ،ساونغ-تن
زغ-واكال-ان ،اويغ-تن س-يات-تمازيرت يوسعان ءيفولكين ،ءينگي-گيس-وگفاي
د-تا ّمنت .ءيگا-ت-واكال ن-ايت-كانعان د-ايت-حيت د-ايت-امور د-ايت-فاريز
د-ايت-حيوي د-ايت-يابوس 9 .هاتي غي�د ءيلكم-يّي-د-وسما ّمي ن-ايت-يسرايّل،
ژرغ ارفوفن لّي-س-ا-تنّ -سرفوفو ّن ايت-ميصر 10 .نكر غي�د را-ک-ازنغ س-دار
فيرعاون باش ا-دي-ت ّسوفغت مدّن-ينو ن-ايت-يسرايّل زغ-ميصر«.
توصات اد-دّوغ 11ءي ّما موسا ءينّا ءي-ربّي» :ماد-گيغ نكّي ايلّيغ-يّيّ -
س-فيرعاون ّسوف ّغ-د ايت-يسرايّل زغ-ميصر؟« 12ييني-اس ربّي» :ها-يّي
راد-ديک-يليغ .د-غمكاد ا-راد-اک-يگ تاماتارت ن-يزد نكّين ا-ک-يوز ّن ،اشكو
تيگيرا ن-ما-دي-ت ّسوفغت مدّن-نک زغ-ميصر ،ادرار-اد ا-غ-را-تّقاسات
ربّي-نک«.
13ييني ءيل ّما موسا ءي-ربّي» :ءيغ-ن-لكمغ دار ايت-يسرايّل ءينيغ-اسن ›ربّي
ن-يمزوورا-نون ا-يّي-د-سرون-يوز ّن ‹،سقسان-يّي ›ما-يگا ءيسم-نس؟‹
ما-س-راد-اسن-جاوبغ؟« 14ييني ربّي غاكودان ءي-موسا» :نكّي گيغ واد بدّا
ءي�ن 15 « ‹.ءيزايد سيدي ءي�ن .ءيني ءي-ايت-يسرايّل ›يوزن-يّي-د واد بدّا ّّ
ربّي ييني ءي-موسا» :ءيني ءي-ايت-يسرايّل ›ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگا-ت ربّي
ن-يد-باباتون ،ءيگ ربّي ن-يبراهيم ،ءيگ ربّي ن-يسحاق ،ءيگ ربّي ن-ياعقوب،
نتّان ا-يّي-د-سرون-يوز ّن ‹.غمكان اد-بدّا-يگا ءيسم-ينو ،ءي ّسا ّن-يّي سرس مدّن
ن-كرايگاتّ تاسوت ن-تاسوتين 16 .زايد غي�د ت ّسمونت-د ءيمغارن
ن-ايت-يسرايّل تينيت-اسن› :هاتي ءيبان-يّي-د ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگا-ت ربّي
ن-يد-باباتون ،ءيگ ربّي ن-يبراهيم د-يسحاق د-ياعقوب ،ييني-يّي :ها-يّي
ءوگّيغ-د سرون ،ژرغ ماد-اون-يتياوسكارن غ-ميصر 17 .نّيغ-اون غي�د،
را-كنّ -ساونغ زغ-تدالّيت ن-ميصر س-واكال ن-ايت-كانعان د-ايت-حيت
ءوفوغ 106
5
ءيزوويد فيرعاون 1ءيدّو موسا د-هارون غاكودان ،كشمن دار فيرعاون
ءي�ن ءيگ ربّي ءينين-اس» :ها ما-ينّا واد بدّا ّ ءيشقا س-وگّار
ن-ايت-يسرايّل› :ادج مدّن-ينو اد-دّون ف-اد-يّي-سكرن لعيد غ-لخ�« ‹.
ءي�ن‹ ايلّيغ ا-را-سرس-سفلدغ رژمغ 2ءيرار-اسن فيرعاون» :ما-يگا ›واد بدّا ّ
ءي�ن .ءوهو ،ءور-راد-رژمغ ّ ءي-ايت-يسرايّل؟ ءورّ -سينغ واد بدّا
ءي-ايت-يسرايّل 3 «.ءينين-اس غاكودان» :ءيبان-اغ-د ربّي ن-ايت-عيبر .ادج-اغ
ءي�نغي�د ا-نفتو تاوادا ن-كراض-وو ّسان غ-لخ� ،ا-نغرص غ-ومنيد ن-واد بدّا ّ
ءيگ ربّي-نغ ،ا-ور-يميل يوت-اغ-د س-واطّان نغد تيژّا 4 «.ءيرار-اسن-وگلّيد
ن-ميصر» :ماخ ا-موسا د-هارون ايلّيغ ترام ا-ترژمّ ءي-مدّن زغ-تووري-نسن؟
ءورّيات غي�د دار-تويزي-نون 5 «.ءيزايد فيرعاون ييني-اسن» :هاتي غي�د گّوتن
مدّن غ-تمازيرت ،تيريم كونّي ا-تن-ت ّسبيدّم ف-تووري-نسن«.
وصا ءيريياسن ن-ايت-تويزي د-ينگابالن-نسن 6ءيزايد فيرعاون غا ّسان ي ّ
ييني-اسن» 7 :ا-ور-سول-تاكّام ءي-مدّن-ان اليم ماد-تگّان ءي-وطّيبن غمكلّي
ميورن نتني .ادجات-تن ا-تّيدون ار-دّ -سمونون اليم ءي-يخف-نسن 8 .وا�ينّي
ءينيات-اسن اد-سول-سكارن ءونشک لّي-يادلّي-سكارن ن-وطّيب .ا-ور-اسن-
-ت ّسرخوم يات .اشكو عگزن نتني ،غايان ا-ف-ا-تنگموگن ار-تّينين› :ا-ندّو
ا-نغرص غ-ومنيد ن-ربّي-نغ 9 ‹.سرسات-ن تاووري ءيژّاين ف-مدّن-ان باش
ا-سرس-تنهاتافن باهرا ا-ور-سول-تلهون س-يواليون خوانين«.
10فّوغن ءيريياسن د-ينگابالن ن-ايت-تويزي ءينين-اسن» :ءينّا-ياون فيرعاون
ءور-سول-را-يون-ياكّا اليم 11 .زايدات كونّي ار-دي-تّاويم اليم ءي-يخف-نون
زغ-ينّاغ-تي-توفام ،وا�ينّي ءونشک لّي-يادلّي-تسكارم ن-وطّيب ا-راد-سول-
-تسكارم 12 «.اكوتن مدّن غاكودان غ-واكال ن-ميصر كولّوت اد-دّ -سمونون
واس غونشک 13
ءيليبي ا-يگ اليم .ژيّرن-تن ءيريياسن ءينين-اسن» :ارايت-د غّ -
ءوفوغ 110
2ييني ءيل ّما ربّي ءي-موسا» :نكّين ا-يگان ›ربّي دا-بدّاّ -ي�ن‹ 3 .كّيغ-تّين
ّسبايينغ ءيخف-ينو ءي-يبراهيم د-يسحاق د-ياعقوب س›-ربّي دا-يژضارن
ءي-كولشي‹ .وا�ينّي ءور-اسن-فكيغ ا-يّي-ي ّسا ّن س-يسم-ينو ›ربّي دا-بدّاّ -ي�ن‹.
4سكرغ ديدسن لعهد-ينو ما-س-ا-يسن-اكّاغ اكال ن-كانعان ،ا-ت-يگان
د-واكال لّي-غ-ا-تلولّيين گن گيس ءيغريبن 5 .ءي ّما غي�د سفلدغ ءي-تندرا
ن-ايت-يسرايّل لّيغ-تن-گان ايت-ميصر د-يسمگان ،سوانگمغ-د لعهد-ينو 6 .مايان
وصاغ ا-تساولت س-ايت-يسرايّل تينيت-اسن اوال-اد› :نكّين ا-يگان ا-ف-کّ -
ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .را-كن-دّ -سوف ّغ زغ-دّو ءيژاژاين ن-ايت-ميصر ،فوكّوغ-كن-د
زغ-تسموگيت-نسنّ ،جنجمغ-كن-د س-ومدّاي ن-وفوس-ينو ءيتج ّهدن ءو�
س-لحكامات-ينو شقانين 7 .را-كن-گغ د-مدّن-ينو ،گغ نكّي ربّي-نون .غاكودان
ا-را-تي ّسانم ءيس-گيغ ربّي سيديتون لّي-كن-د-ي ّسوفغن زغ-دّو ءيژاژاين
ن-ايت-ميصر 8 ،شّ كشمغ-كن-د س-واكال لّي-ف-گّولّيغ ا-ت-فكغ ءي-يبراهيم
د-يسحاق د-ياعقوب ،فكغ-اون-ت ا-تي-تورتم ءو� كون ّي .نكّين ا-يگان ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن« ‹.
9ءيساول موسا س-ايت-يسرايّل س-واوال-ان ،وا�ينّي ءور-سرس-سفلدن،
اشكو تّياگاس ّروح-نسن س-تسموگيت-ان ءيشقان 10 .ييني داغ سيدي ربّي
ءي-موسا» 11 :كشم س-دار فيرعاون اگلّيد ن-ميصر تينيت-اس اوال-اد› :ادج
ايت-يسرايّل اد-فّوغن تامازيرت-نک 12 « ‹.ءي ّما موسا ءيرور ءي-سيدي ربّي:
»هان ايت-يسرايّل ءور-سري-سفلدن .مامنک ا-را-سري-يسفلد فيرعاون ،نكّي-اد
مي ءور-غوسن ءينفورن-ينو؟«
13غمكان ا-س-يساول سيدي ربّي س-موسا د-هارون ف-ايت-يسرايّل ءو�
يوصا-تن اد-دّ -سوفغن ايت-يسرايّل زغ-واكال ّ ف-فيرعاون اگلّيد ن-ميصر،
ن-ميصر.
.......................
ءوفوغ 112
7
موسا د-هارون غ-دار 1ءيساول سيدي ربّي س-موسا ييني-اس» :ژر غي�د ،هان
گيغ-ک د-زوند ربّي ءي-فيرعاون ،گغ گماک هارون فيرعاون
د-زوند ن ّابي-نک 2 .را-تّينيت كولّو ما-س-ا-كي-تامرغ ،ييني گماک هارون
ءي-فيرعاون ا-يادج ايت-يسرايّل اد-فّوغن تامازيرت-نس 3 .وا�ينّي رادّ -سيقارغ
ءول ن-فيرعاون .تيميتار د-لعجايب گّوتنين ا-راد-سكارغ غ-ميصر 4 ،ءي ّما نتّان
ءور-را-سرون-يسفلد .را-ن-گغ ءيل ّما افوس-ينو ف-ميصر ،ارّ -ف�س-كّاتغ
لحكامات شقانينّ ،سوف ّغ-د ءيكابارن ن-مدّن-ينو ن-ايت-يسرايّل زغ-ميصر.
5راد-ي ّسا ّن ايت-ميصر ءيزد نكّي ا-يگان ربّي داّ -ي�ن لّيغ-ن-مديغ افوس-ينو
ف-ميصرّ ،سوف ّغ-د ايت-يسرايّل زغ-گراتسن«.
يوصا ،سكرن كولّو س-واوال ن-سيدي 6ءيسكر موسا د-هارون مايلّي-ف-تنّ -
ربّي 7 .لّيغ ساولن س-فيرعاون ،ءيلين دار موسا تام ءيد-مراو ) (80ن-وسگّاس،
ءيلين دار هارون تام ءيد-مراو د-كراض ) (83ن-وسگّاس.
8ءيزايد سيدي ربّي ييني ءي-موسا د-هارون» 9 :ءيغ-اون-ينّا فيرعاون
›م�يت-يّي-د كرا ن-لعجب‹ ،تينيت غاكودان ءي-هارون ›اسي اعمود-نک
تلوحت-ت-ين غ-لگدّام ن-فيرعاون‹ ،را-يو ّري ءيگ الگماض 10 «.ءيكشم موسا
يوصا سيدي ربّي .ءيلوح-ن د-هارون س-دار فيرعاون ،سكرن غمكلّي-ف-تنّ -
هارون اعمود-نس غ-لگدّام ن-فيرعاون د-يمعاوا ّن-نس ،هاتي ءيورّي ءيگا
الگماض 11 .ءيغر-د فيرعاون غاكودان ءي-ايت-تحكيمت-نس د-يش ّوافن-نس،
سكرن ءيس ّحارن ن-ميصر ءو� نتني غمكان سّ -سيحر-نسن 12 .كرايگاتّ يان
ءيلوح-ن اعمود-نس ،س-هان ءيعماد-لّي ءورّين گن ءيلگماضن .ءي ّما اعمود
ن-هارون ،هاتي ءيصرط ءيعماد-نسن 13 .وا�ينّي سول ءي ّقور-وول ن-فيرعاون
غمكلّي-س-ينّا سيدي ربّي ،ءور-سرسن-يسفلد.
تاگات ن-يدا ّمن 14ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :هان ءي ّقور-وول
ءوفوغ 113
زيک صباح ّ ن-فيرعاون ،ياگي ا-يرژم ءي-مدّن-ينو 15 .دّو س-دار فيرعاون
غ-تيزي لّي-غ-ا-يت ّفوغ س-دار-وامان ،تبيدّت ا-ک-ين-ياف غ-تاما ن-واسيف،
تاسيت غ-وفوس-نک اعمود لّي-يو ّرين ءيگ الگماض 16 ،تينيت-اس› :يوزن-يّي-د
سرک ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي ن-ايت-عيبر ،ءينّا-ياک :ادج مدّن-ينو اد-دّون
ا-يّي-تقاسان غ-لخ� .ءي ّما ك ّيي سول س-غي�د ءور-تا-تريت ا-تسفلدت 17 .ها
ما-يک-د-ينّا ربّي دا-بدّاّ -ي�ن :غمكاد ا-س-را-تي ّسانت ءيس-گيغ ربّي داّ -ي�ن.
ءي�ن غ-وفوس-ينو ،ءورّين امان-اد ن-واسيف ن-نّيل ،را-گيسن-وتغ س-وعمود-اد ّ
گن ءيدا ّمن 18 .رادّ -متن كولّو ءيسلمان لّي-گيسنّ -ي�ن ،ءيورّي ءي ّچو-واسيف.
را-ت-تكرهون ايت-ميصر ،ءور-سول-راد-يحمالن اد-سون امان-نس« ‹.
19ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :زايد تينيت ءي-هارون› :اسي
اعمود-نک تمديت-ن افوس-نک س-كولّو مانيغ ّ�ن-وامان غ-ميصر ،ءيگ-ييت
تيرگيو نغد ءيسورا نغد تيمدوين نغد ءيفراضن ،اد-كولّو-ورّين گن ءيدا ّمن‹.
راد-يلين ءيدا ّمن غ-كرايگاتّ ماني غ-تمازيرت ن-ميصر ،ءو� غ-يروكوتن
ن-وكشّ وض د-وين-وژرو«.
20ءيسكر موسا د-هارون غمكلّي-س-اسن ءينّا سيدي ربّي .يا ّل اعمود ،يوت
غ-وامان ن-واسيف غ-لگدّام ن-فيرعاون د-يمعاوا ّن-نس .ءو ّرين-كولّو-وامان
ن-واسيف گن ءيدا ّمنّ 21 .متن كولّو ءيسلمان لّي-گيسنّ -ي�ن ،ءيورّي-واسيف
ءي ّچو .ءور-سول-ژضارن ايت-ميصر اد-سون امان-نس .ءيلين ءيدا ّمن غ-كرايگاتّ
ماني غ-تمازيرت ن-ميصر 22 .ءي ّما ءيس ّحارن ن-ميصر ءو� نتني سكرن غمكان
سّ -سيحر-نسن .سول ءي ّقور-وول ن-فيرعاون ،ءور-سرسن-يسفلد غمكلّي-س-ينّا
سيدي ربّي 23 .ءيگراول فيرعاون غاكودان ءيدّو س-تگ ّمي-نس ،ءي ّما غايلّي
اک-گيس-ييوي 24 .ايت-ميصر ار-كولّو-قّازن غ-تاما ن-واسيف ءيجران ،ءور-تّ ّ -
ن-ن ّيل اد-افن امان مادّ -سان ،اشكو ءور-ژضارن اد-سون امان ن-واسيف 25 .زرين
ّسا ن-وو ّسان تيگيرا ن-ما-يوت سيدي ربّي اسيف ن-نّيل.
ءوفوغ 114
8
1ييني-د سيدي ربّي غاكودان ءي-موسا» :كشم س-دار تاگات ن-يگرا
فيرعاون تينيت-اس› :ءينّا-ياک ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ادج مدّن-ينو اد-دّون
ا-يّي-تقاسان 2 .ءيغ-تاگيت اد-اسن-ترژمت ،هان راد-وتغ كولّو تامازيرت-نک
س-يگرا 3 .را-يع ّمر-واسيف ن-ن ّيل س-يگرا ،او ّن س-تگ ّمي-نک ءو� س-وحانو
لّي-غ-ا-تگّانت ءو� س-تيسي-نک ،كشمن س-دار ءيمعاوا ّن-نک ءو� مدّن-نک
كولّوتن ،كشمن س-تفورنا ءو� تيقصراي 4 .را-دّ -ف�ک-تاكين ءيگرا كيّي ءو�
يوصا موسا:مدّن-نک ءو� ءيمعاوا ّن-نک كولّوتن 5 « ‹.ءيزايد سيدي ربّي ّ
»ءيني ءي-هارون› :مدي-ن اعمود لّيّ -ي�ن غ-وفوس-نک س-ترگيو د-يسورا
د-تمدوين ،ت ّساونت-د ءيگرا ف-واكال ن-ميصر 6 « ‹.ءيمدي-ن هارون
اعمود-نس س-وامان ن-ميصر ،او ّن-د ءيگرا ع ّمرن كولّو تامازيرت ن-ميصر.
7وا�ينّي ءو� ءيس ّحارن سكرن غمكان سّ -سيحر-نسنّ ،ساو ّن-د ءو� نتني ءيگرا
ف-واكال ن-ميصر.
8ءيغر-د فيرعاون ءيل ّما ءي-موسا د-هارون ييني-اسن» :ضالبات ءي-ربّي
داّ -ي�ن ا-ن-ياسي ءيگرا ّف� نكّي د-مدّن-ينو .راد-ادجغ مدّن-نون اد-دّون غرصن
غ-ومنيد ن-ربّي داّ -ي�ن 9 «.ءيرار موسا ءي-فيرعاون» :الغ ءيخف-نک تينيت-يّي
مان تاساعت تريت اد-ضالبغ فّ -سيبت-نک د-يمعاوا ّن-نک د-مدّن-نک باش
ا-نّ -ف�ک-يتّين ءيگرا ،ك ّيي د-تگ ّما-نک ،ا-ور-د-سولّ -سورفن تّمي ن-واسيف«.
10ييني-اس فيرعاون» :ازكّا «.ءيرار-اس موسا» :غمكاد-س-تنّيت ا-را-ييلي،
ءي�ن ءيگ ربّي-نغ. ف-ا-تي ّسانت ءيس-ور-يلّي كرا ن-ربّي زوند والّي بدّا ّ
11را-نّ -ف�ک-تياتّاين ءيگرا ك ّيي د-تگ ّما-نک د-يمعاوا ّن-نک د-مدّن-نک.
ءور-سول-راد-دّ -سورفن تّمي ن-واسيف 12 «.ءي ّفوغ-د موسا د-هارون زغ-دار
فيرعاون .ءيغر موسا س-سيدي ربّي ءيضالب-ت فّ -سيبت ن-يگرا غمكلّي-س-ينّا
ءي-فيرعاون 13 .ءيسكر سيدي ربّي مايلّي-اس-يضالب موساّ ،متن ءيگرا غ-تگ ّما
ءوفوغ 115
د-يسواک د-يگرانّ 14 .سمو ّن-تن د-يگوديين ايلّيغ ّچو ّچان تامازيرت كولّوتّ .
15وا�ينّي لّيغ ءيژرا فيرعاون تاگات-ان تزري ،ءي ّسيقار ءول-نس ياگي داغ
ا-سول-سرسن-يسفلد ،غمكلّي س-ينّا سيدي ربّي.
16ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :زايد تينيت تاگات ن-وابيبا
ءي-هارون› :مدي-ن اعمود-نک ،توتّ غ-وگدرور ن-واكال ف-ا-يورّي ءيگ
وابيبا غ-كولّو تامازيرت ن-ميصر 17 « ‹.سكرن غمكان ،ءيمدي-ن هارون اعمود
لّيّ -ي�ن غ-وفوس-نس ،يوت غ-وگدرور ن-واكال ،ييلي وابيبا ف-مدّن د-لبهايم.
ءيورّي-كولّو-وگدرور ن-واكال ءيگا وابيبا غ-كرايگاتّ ماني غ-تمازيرت ن-ميصر.
18ءيرين ءيس ّحارن اد-سكرن وابيبا غمكان سّ -سيحر-نسن ،وا�ينّي ءور-ژضارن.
ءي� وابيبا ف-مدّن ءو� لبهايم كولّوتن 19 ،ايلّيغ ن ّان ءيس ّحارن هاتي ّ
ءي-فيرعاون» :اسكّير ن-ربّي اياد «.وا�ينّي ءول ن-فيرعاون ءي ّقور،
ءور-سرسن-يسفلد ،غمكلّي-س-ينّا سيدي ربّي.
زيک صباح، 20ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :نكر ّ تاگات ن-يزان
تبيدّت-ن غ-ومنيد ن-فيرعاون غ-تيزي لّيغ ا-د-يت ّفوغ س-دار-وامان ،تينيت-اس:
›ها ما-ينّا ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ادج مدّن-ينو اد-دّون ا-يّي-تقاسان 21 .وا�ينّي
ءيغ-ور-ترژيمت ءي-مدّن-ينو ،را-ن-سرک-ازنغ ءيزان ،ك ّيي د-يمعاوا ّن-نک
د-مدّن-نک ءو� تيگ ّما-نک .راد-ع ّمرن ءيزان كولّو تيگ ّما ن-ايت-ميصر ءو�
ءيكالّن لّي-غ�ّ -ن 22 .غاكودان راد-ژليغ اكال ن-گوشن لّي-غ-زدغن مدّن-ينو،
ا-ور-ت-لكمن ءيزان .غمكان ا-س-را-تي ّسانت ءيس-لّيغ غ-وا ّماس ن-تمازيرت-اد
ءي�ن 23 .غمكان ا-س-راد-ژليغ مدّن-ينو زغ-مدّن-نک. نكّي-اد ءيگان واد بدّا ّ
تاماتارت-اد ،هان ازكّا ا-را-تيلي 24 « ‹.ءيسكر سيدي ربّي غمكان ،كشمن
ءيزان گّوتنين س-تگ ّمي ن-فيرعاون د-تگ ّما ن-يمعاوا ّن-نس ءو� كولّو اكال
توگت ن-يزان.
ن-ميصر .تهلک-تمازيرت سّ -
25ءيغر-د فيرعاون ءي-موسا د-هارون س-دارس ييني-اسن» :زايدات تغرصم
غيد غ-ومنيد ن-ربّي-نون غ-ميصر 26 «.ءيرار-اس موسا» :ءور-يزري ا-نسكر
ءوفوغ 116
مايان ،اشكو تيغرصيو لّي-مي-را-نغرص ءي-ربّي-نغ دا-بدّاّ -ي�ن ،هاتي حرمنت دار
ايت-ميصر .ءيغ-اغ-ژران س-تغرصيو لّي-دارسن-حرمنين ،ءيس-ور-را-گينغ-ژّون
س-يژران؟ 27ءي ّقان-اغ-د ا-نمودّو تاوادا ن-كراض-وو ّسان غ-لخ� ،ا-ن-نغرص
يوصا 28 «.ييني-اسن فيرعاون: غ-ومنيد ن-ربّي-نغ دا-بدّاّ -ي�ن غمكلّي-ف-اغّ -
ءي�ن ءيگ ربّي-نون، »را-كن-ادجغ ا-تدّوم ا-ن-تغرصم غ-لخ� غ-ومنيد ن-واد ّ
وا�ينّي ا-ور-ن-تاگّوگم .دعوات-يّي ديدون 29 «.ييني-اس موسا» :غير ا-ن-فّو ّغ
زغ-دارک ،راد-ضالبغ ءي-ربّي داّ -ي�ن ا-نّ -ف�ک-ياسي ءيزان ازكّا ،كيّي
د-يمعاوا ّن-نک د-مدّن-نک .وا�ينّي ا-ور-يّي-داغ-تغضرت ،تاگيت ا-تادجت
مدّن-نغ اد-دّون ا-ن-غرصن غ-ومنيد ن-ربّي داّ -ي�ن 30 «.ءي ّفوغ-د موسا زغ-دار
فيرعاون ءيضالب سيدي ربّي 31 .ءيسكر سيدي ربّي مايلّي-اس-يضالب موسا،
ءي ّسيتّي-ن ءيزان ف-فيرعاون د-يمعاوا ّن-نس د-مدّن-نس ،ايلّيغ ءور-سول-تقاما حتّا
يات-تيزيت 32 .وا�ينّي فيرعاون ءي ّسيقار داغ ءول-نس تاوا� ياضني ،ءور-يودجي
مدّن ادّ -دون.
9
تاگات غ-لكسيبت 1ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :كشم س-دار
ءي�ن ءيگ ربّي ن-ايت-عيبر .ادج فيرعاون تينيت-اس اوال-اد› :ها ما-ينّا واد بدّا ّ
مدّن-ينو اد-دّون ا-يّي-تقاسان 2 .وا�ينّي ءيغ-تن-سول-تومژت تاگيت
ا-يسن-ترژمت 3 ،را-يوت-وفوس ن-ربّي داّ -ي�ن لكسيبت ن-واكال-نک
س-يان-واطّان باهرا ءيشقان .را-ييلي ف-ييسان د-يغويال د-يرعمان د-يموگاين
د-وول ّي كولّوتن 4 .وا�ينّي ربّي داّ -ي�ن را-يژلي لكسيبت ن-ايت-يسرايّل زغ-تين
ايت-ميصر .ءور-را-ت ّمت حتّا يات زغ-كولّو لكسيبت ن-ايت-يسرايّل 5 « ‹.ءي ّزگا
سيدي ربّي تيزي ييني» :ازكّا راد-سكرغ مايان غ-واكال ن-ميصر 6 «.نديد ازكّا
ءيسكر سيدي ربّي غمكلّي-س-ينّا ،ت ّمت كولّو لكسيبت ن-ايت-ميصر .ءي ّما
لكسيبت ن-ايت-يسرايّل ،ءور-گيس-ت ّموت حتّا يات 7 .يازن فيرعاون
ءوفوغ 117
ءي�ن ءيگ ءي-موسا د-هارون س-دار فيرعاون ييني-اسن» :دّوات ار-تّقاسام واد ّ
ربّي-نون .وا�ينّي ءينيات-يّي مانوي گيون ا-را-يدّو؟« 9ءيرار-اس موسا» :را-ندّو
كولّواغ ،ما-يمژّين ءو� ما-يم ّقورن .را-ناوي تاروا-نغ د-يستيتنغ د-وولّي-نغ
ءي� ّف�نغ ا-ن ّزري لعيد ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن 10 «.ءيرار-اسن
د-يموگاين-نغ .اشكو ّ
»ءي� كرا ُيخش ّن غ-يخف-نون .ءيغ-دّيغ ارد ادجغ تاروا-نون ّ فيرعاون:
ءي� ديدون ربّي داّ -ي�ن 11 .ءوهو. اد-ديدون-مو ّن ،را-د-يبايين ءيزد سّ -صاحت ّ
ءي�ن ءيگ ربّي-نون ،اشكو مايان ا-ترام«. دّوات كونّي ن-يرگازن ا-تّقاسام واد ّ
ّسوفغن-تن-د غاكودان زغ-دار فيرعاون.
12ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :مدي-ن افوس-نک ف-تمازيرت
تش كولّو ما-د-يمغين ن-ميصر ف-ا-دي-تغلي-تمورغي ف-واكال ن-ميصرّ ،
غ-واكال ،تهلک كولّو ما-يفل ءيبروري 13 «.ءيمدي-ن موسا اعمود-نس
ف-واكال ن-ميصر ،ءيدحي-د سيدي ربّي اژاواض زغ-تسگيو ن-وسغ�ي
واس هاناس-ان ءيض ءو� ازال ار-د-يصواض ف-واكال .لّيغ-د-يفاوّ - ن-تافوكتّ .
تامورغي ،ييوي-تّ -يد-وژاواض 14 .تغلي-تمورغي ف-تمازيرت ن-ميصر كولّوتّ ،
توگت
ّ تگّوت باهرا ،تّرس ف-كرايگاتّ ماني غ-واكال .ءورّ -جي-تلّي زوند
ن-تمورغي-ان ،ءو� را-سار-تيلي زوند نتّات 15 .تدل ءودم ن-واكال ت ّس ّ�س-ت
تش كولّو ما-د-يفل ءيبروري ،ءيگ-ييت ما-د-يمغين غ-واكال ءو� كولّوتّ ،
ما-يگان لغلّت ن-وصغار ،ايلّيغ ءور-سول-تقاما كرا ن-تزگزوت � غ-يصغارن ءو�
غ-يگران ن-تمازيرت ن-ميصر كولّوتّ 16 .ءيحا ّرو فيرعاون غاكودان ءيغر-د
ءي�ن ءيگ ءي-موسا د-هارون ييني-اسن» :ها-يّي جليغ زغ-لح ّق ن-واد ّ
ربّي-نون ،جلوغ ءو� زغ-لح ّق-نون 17 .ضالبغ-كن تاوا�-ياد ا-يّي-تصامحم غي�د
ف-تجلي-نو ،تضالبم ربّي-نون ا-نّ -ف�-ياسي تاگات-اد ءين ّقان 18 «.ءي ّفوغ-د
موسا غاكودان زغ-دار فيرعاون ءيضالب سيدي ربّي 19 .ياوي-د سيدي ربّي اضو
ءيتج ّهدن زغ-ومطار ن-تافوكت ،ياسي تامورغي ءيلوح-تّ -ين غ-ومدا ازگّاغ،
ءوفوغ 121
وا�ينّي سيدي 20 ايلّيغ ءور-سول-تقاما حتّا يات-تب ّروشت غ-تمازيرت ن-ميصر.
ربّي ءي ّسيقار ءول ن-فيرعاون ،ءور-يودجي ايت-يسرايّل اد-دّون.
تي�س 21ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :مدي-ن افوس-نک تاگات نّ -
تي�س ّسغووضنين ف-تمازيرت ن-ميصر 22 «.ءيمدي-ن س-يگنوان ا-د-گّزنت ّ
تي�س ض�نين ف-واكال ن-ميصر كولّوت موسا افوس-نس س-يگنوان ،س�ّ -نت ّ
كراض-وو ّسان 23 .ءور-سول-ي ّسفاو يان وايّاض وا� ءيژضار يان ا-يماتّي زغ-يلّيغ
ءي� كراض-وو ّسان .وا�ينّي ايت-يسرايّل ار-دارسن-يتفاو-وزال غ-تسگا لّيغ ّ�ن. ّ
ءي�ن، 24ءيغر-د فيرعاون ءي-موسا غاكودان ييني-اس» :دّوات ار-تّقاسام واد ّ
مو ّن ديدون ءو� تاروا-نون ،وا�ينّي ف�يت ءولّي د-يموگاين-نون غيد«.
ءيخصا اد-اغ-تادجت ا-ناوي مايلّي-مي-ن ّقرص، ّ 25ءيرار-اس موسا» :ءوهو،
ءي�ن ءيگ ربّي-نغ 26 .را-ناوي كولّو ف-ا-ن ّجوجاد تيغرصيو جدرنين ءي-واد بدّا ّ
ءي� ّف�نغ ّ لكسيبت-نغ .ءور-را-نفل حتّا يات-تفنزيت غيد .اشكو
ءي�ن ءيگ ربّي-نغ ،د-ور-ن ّسين ا-زغ-گيسن-نژلي ما-س-ا-نتقاسا واد بدّا ّ
ما-س-را-ت-نقاسا ارد نلكم غين 27 «.وا�ينّي ءي ّسيقار سيدي ربّي ءول
ن-فيرعاون ،ياگي اد-اسن-يرژم اد-دّون 28 .ييني-اس فيرعاون» :ءيتّي-ن
اس ن ّا-داغ-تژريت
زغ-يژري-نو .رار لعاقل ك ّيي ،ا-ور-سار-تژرت ءودم-ينو .هان ّ
ءودم-ينو را-ت ّم ّت 29 «.ءيرار-اس موسا» :غمكلّي-س-تنّيت ،ءور-سار-راد-ژرغ
ءودم-نک«.
11
1ييني سيدي ربّي ءي-موسا» :سول تقاما يات تاگات اوال ن-ربّي
ف-تاگات تامگّاروت ءيشقان ا-سرس-وتغ فيرعاون د-ايت-ميصر .تيگيرا-نس
ا-را-كن-يادج ا-ت ّفوغم .سّ -صاحت را-كن-يطّاي كولّوكن زغ-تمازيرت 2 .ءي ّما
غي�د ساول س-مدّن-نک تينيت-اسن› :ضالبات ءي-ايت-ميصر تيغاوسيوين
ن-نّقرت د-وورغ ،كرايگاتّ ارگاز ءي-وادجار-نس د-كرايگاتّ تامغارت
ءوفوغ 122
يش 5 .كرايگاتّغونشک نّا-گان نتني نغد غونشک لّي-مي-يژضار كود يان ا-تّ -
ال ّقاغ ا-ور-گيس-ييلي كرا ن-لعيب ،ءيگ اوتم ءيكّان اسگّاس ،تستيم-ت-يد
اس ويس كّوژ د-مراو )(14 6
زغ-گر ءيهراي نغد اغاضن .تگابلم-ت ار ّ
غ-وايّور-اد ،ف-اد-اسن-كولّو-غرصن مدّن ن-تامونت ن-ايت-يسرايّل غ-تاكيا
ن-تافوكت 7 .اسين ءيل ّما كرا غ-يدا ّمن ،غمن سرسن تيگ ّما لّي-غ-راد-شّ ن
ف-سنات-تسگيو ن-يمي د-يگّي-نس 8 .غ-يض-ان راد-شّ ن تيف ّيي ءيشوين
ءيخصا-تّ ا-تشوي ّ ف-لعافييت د-ورخصيص د-يفسكان سمومنين9 .
ّ
ف-لعافييت .ا-ور-زغ-گيس-تشّ م كرا ءور-ينوين ،ءو� ت ّسنوام-ت غ-وامان.
زايدات تشّ م ءيخف ءو� ءيفنزا ءو� ءي�وان 10 .ا-ور-تفلم كرا ار صباح،
د-يغ-اون-يقاما ار صباح ،تجدرم-ت س-لعافييت 11 .غمكاد ا-س-را-ستّي-تشّ م.
س-تاگّست غ-وا ّماس-نون ،د-تورژيّين غ-يضارن-نون ،د-وعمود غ-وفوس-نون،
تشّ م-تّ س-زّرب .هاتي ءيگا لعيد ن-وسورف ءي-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن 12 .اشكو
غ-يض-ان ا-غ-راد-كغ تامازيرت ن-ميصر ،ن ّغ كولّو ءيفخدّيتن ن-مدّن ءو� وين
لكسيبت ،ءوتغ لحوكم ف-كولّو ما-تعبادن ايت-ميصر .نكّي ا-يگان واد بدّا
ءي�ن 13 .ءي ّما كونّي ،ءيدا ّمن-ان ا-راد-اون-يگ تاماتارت ف-تگ ّما لّي-غّ -ت�م.ّ
ستّ -سورفغ .ءور-را-ن-دارون-تكشم تاگات ءين ّقان
تيگ ّمي نّا-ف-ژريغ ءيدا ّمن ،راّ -
لّي-س-راد-وتغ تامازيرت ن-ميصر.
اس-اد اسگّاس ار اسگّاس ،كولّو مايد » › كتّيات-د ّ
14 تينباضين ن-لعيد
ءيفتان غ-كرايگاتّ تاسوت ن-تاسوتين ،ا-دارون-يگ لعيد ن-وسورف
ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�نّ 15 .سا ن-وو ّسان ن-لعيد را-تشتّام ارخصيص .سيتّيات
واس ءيزوارن ار ويس ّسا-وو ّسان،اس امزوارو ،اشكو زغّ -تاخميرت زغ-تگ ّما-نون ّ
اس امزوارو را-يگ وان ّا ءيشّ ان كرا ءيكتين ،را-يتياوكّاس زغ-گر ايت-يسرايل16 .
ّ ّ
وين-ومناگّار ف-ربّي ،ءو� ويس ّسا ن-وو ّسان را-يگ وين-ومناگّار ف-ربّي.
ا-ور-تّسا�م كرا ن-تووري غ-سين-وو ّسان-ان ،اب� ا-ت ّجوجادم تيرمت
لّي-راد-كولّو-تشّ م 17 .غمكان ا-س-را-تسكارم لعيد ن-ورخصيص ،اشكو
ءوفوغ 124
واس ويس سين ءيد-مراو د-يان ).(21 غ-وايّور ءيزوارن ،ار تادگّات نّ -
19ا-ور-تفلم كرا ءيكتين غ-تگ ّما-نون ّسا ن-وو ّسان-ان .اشكو وان ّا ءيشّ ان
ما-يكتين ،هان را-يتياوكّاس زغ-گر تامونت ن-ايت-يسرايّل ،ءيگ-ييت اب ّراني نغد
گو-دارون 20 .ءينّاغ تزدغم ا-ور-تشّ م كرا ءيكتين .ارخصيص ا-را-تشتّام« ‹.
21ءيغر-د ءيل ّما موسا ءي-كولّو ءيمغارن ن-ايت-يسرايّل ييني-اسن» :ستيايت
ءيل ّقاغن-نون ،ا-يغرص كرايگاتّ بو-تاكات ءي-ول ّقاغ ن-وسورف 22 ،ياسي-د
ءيل ّما يات-تفوست ن-وزوكّني ،ءي ّسايک-تّ -يد غ-يدا ّمن غ-وروكو ،ءيغم سرسن
تيسگيو ن-يمي د-يگّي-نس ،تقامام كولّو غ-تگ ّمي .ا-ور-د-ي ّفوغ يان زغ-يمي
ن-تگ ّمي-نس ار صباح 23 .اشكو را-يزري سيدي ربّي ا-يوت ايت-ميصر .تيگ ّمي
نّا-غ-يژرا ءيدا ّمن غ-تسگيو ن-يمي د-يگّي-نس ،را-ي ّسورف ءيمي-ان.
ءور-را-يادج لما�ک ن-لفنا ا-يكشم س-تگ ّما-نون ا-كن-يوت.
» 24غمكان ا-را-تسكارم غ-لعيد-نون ،كود يان گيون ءو� تاروا-نون كولّو
مايد ءيفتان 25 ،ار-تّقاسام تانبا ّط-ان غاكود ن ّا-تروحم اكال لّي-راد-اون-يفک
سيدي ربّي غمكلّي-س-اون-ينّا 26 .ءيغ-كن-سقسان تاروا-نون› :ماخ ا-تّقاسام
تينباضين-اد؟‹ 27تينيم-اسن› :ءيگا تيغرصي ن-وسورف ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .اشكو
ءي ّسورف تيگ ّما ن-ايت-يسرايّل غ-ميصر .يوت ايت-ميصر ،ءيفل تيگ ّما-نغ« ‹.
كنون مدّن غاكودان سجدن ءي-ربّي 28 .نكرن ءيل ّما ايت-يسرايّل سكرن
يوصا سيدي ربّي موسا د-هارون .غمكان اد-سكرن. غمكلّي-فّ -
لموت ن-يفخدّيتن 29توژّونت ن-يض-ان يوت سيدي ربّي كولّو ءيفخدّيتن
غ-تمازيرت ن-ميصر ،زغ-يفخدّي ن-فيرعاون لّي-يسكيوسن ف-لعرش ار ءيفخدّي
ن-ونكراف لّي-يگاورن غ-وسراف .يوت ءو� كرايگاتّ ءيفخدّي غ-لبهايم.
30ءينكر فيرعاون غ-يض-ان نتّا د-يمعاوا ّن-نس د-ايت-ميصر كولّوتن ارّ -سغويّون
ءوفوغ 125
ارّ -ا�ن ،اشكو ءور-تلّي-تگ ّمي غ-واكال ن-ميصر غ-ور-ي ّموت كرا ن-يان.
31ءيغر-د فيرعاون ءي-موسا د-هارون غ-يض-ان ييني-اسن» :نكرات ت ّفوغم
زغ-گر مدّن-ينو كونّي د-ايت-يسرايّل كولّوكن ،تدّوم تقاسام ربّي داّ -ي�ن
غمكلّي-س-تنّام 32 .اويات ءو� ءولّي-نون د-يموگاين-نون غمكلّي-س-تنّام ،تفتوم
تدعوم-يّي ءو� نكّي س-لباراكا«.
ءوفوغ ن-ايت-يسرايّل 33نكرن ايت-ميصر غاكودان ار-زّرابن ايت-يسرايّل
اد-فّوغن زغ-تمازيرت غيل غيل ا-ور-ماطلن ،اشكو ار-تّينين زغ-ميصر
ءي-نگراتسن» :هان راد-كولّو-ن ّمت 34 «.اسين ايت-يسرايّل لعجين-نسن ب�
تاخميرت ،گن-ت غ-تقصرايّ ،سموتّلن-تنت غ-تملسا-نسن گن-تنت
ف-تغراض-نسن 35 .ضالبن يادلّي ءي-ايت-ميصر تيغاوسيوين ن-ن ّقرت
د-وين-وورغ ءو� تيملسا ،غمكلّي-س-اسن-ينّا موسا 36 .ءيفک-اسن سيدي ربّي
رّضا غ-دار ايت-ميصر غ-ماد-اسن-ضالبن .غمكان ا-س-شّ ان ايت-ميصر.
37مو ّدون ايت-يسرايّل غاكودان زغ-راعمسيس س-صوكّوت .ييلي ما-يتگّان
سضيس ءيد-ميّا ن-والف ) (600 000ن-ورگاز فتون ف-وضار،
ءيلينت-و�-تمغارين د-تاروا مژّينين 38 .او ّن ديدسن ءو� يان منّاو ن-يغريبن ءو�
توگت ن-لكسيبت غ-وولّي د-يموگاينّ 39 .سنون لعجين لّي-د-ديدسن-يوين ّ
زغ-ميصر ،سكرن زغ-گيس تيرخصيصين لّي-ور-يكتين اشكو ّسمسرن-تن
ايت-ميصر ،ءور-تن-ودجين اد-سكرن تيرمت ءي-وغاراس.
40كّوژ ءيد-م ّيا د-كراض ءيد-مراو ) (430ن-وسگّاس اد-كّان ايت-يسرايّل
غ-ميصر 41 .لّيغ ءيزري-وسگّاس ويس كّوژ ءيد-ميّا د-كراض ءيد-مراو )،(430
واس امگّارو ن-وسگّاس-ان ا-غ-د-كولّو-فّوغن ءيكابارن ن-مدّن ن-سيدي ربّي غّ -
زغ-واكال ن-ميصر 42 .ءيض-ان ا-يووز سيدي ربّي ف-ا-تن-د-ي ّسوفغ
زغ-تمازيرت ن-ميصر .ف-مايان ا-ف-ا-بدّا-تاوزن ايت-يسرايّل غ-يض-ان ف-يسم
ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،اسگّاس ار اسگّاس غ-كرايگاتّ تاسوت ن-تاسوتين.
ءوفوغ 126
س-ن ّييت ءيزگان ،وا�ينّي سيدي ربّي ءي ّسيقار ءول ن-فيرعاون اگلّيد ن-ميصر
ايلّيغ-د-ي ّفوغ ءيژّو غ-ايت-يسرايّل 9 .ژّون گيسن ايت-ميصر س-ييسان ن-فيرعاون
د-لكرارص د-يمناين د-ين ّماغن-نس كولّوتن ،لكمن-تن س-يلّيغ سرسن غ-تاما
ن-ومدا غ-يمي ن-حيروت غ-تاما ن-باعل-صافون.
10لّيغ-ن-يلكم فيرعاون ،الّن ايت-يسرايّل الّن-نسن س-ا-ن-تمنادن ايت-ميصر
فتان-د سرسن ،ءيكساضن باهرا .ار-اقران ايت-يسرايّل س-سيدي ربّي 11 .ءينين
نتني ءي-موسا» :ءيس-ور-لّين ءيسمضال غ-ميصر ايلّيغ-اغ-دي-تيويت ا-ن ّمت
غ-لخ�-ياد؟ مايد-اغ-تسكرت؟ ماخ ايلّيغ-اغ-دي-ت ّسوفغت زغ-ميصر؟ 12ءيس-ور-
-اک-نّني غ-ميصر› :ف ّسا ّف�نغ ،تادجت-اغ ا-نتقاسا ايت-ميصر‹؟ اشكو يوف-اغ
ا-نتقاسا ايت-ميصر ءو� ن ّموت غ-لخ�-ياد 13 «.ءيساول-د موسا س-مدّن
ييني-اسن» :اد-ور-تيكساضم .بيدّات تزگام ،تژرم غا ّساد مامنک ا-را-كن-ي ّجنجم
سيدي ربّي .هان ايت-ميصر لّي-تژرام غا ّساد ،ءور-سار-را-تن-سول-تژرم 14 .غير
تهنّايات سّ -ف�ون-ي ّماغ سيدي ربّي«.
15ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :ماخ اد-سري-تاقرات؟ ءيني
ءي-ايت-يسرايّل اد-زايدن 16 .ا ّل اعمود-نک ،تمديت-ن افوس-نک س-ومدا،
تبضوت امان ف-سين .راد-فتون ايت-يسرايّل ف-تاغارت غ-وا ّماس ن-ومدا.
17رادّ -سيقارغ ءو�ون ن-ايت-ميصر ف-اد-كشمن ءو� نتني تيگيرا-نون .هاتي
راد-نروغ فيرعاون ءو� كولّو ءين ّماغن-نس ءو� لكرارص د-يمناين-نس.
18راد-ي ّسا ّن ايت-ميصر ءيس-گيغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن لّيغ نريغ فيرعاون د-لكرارص
د-يمناين-نس«.
19ءيماتّي ءيل ّما لما�ک ن-ربّي لّي-يزگّورون ءي-وكابار ن-ايت-يسرايّل،
ءيو ّري س-تغوردين-نسن .تماتّي ءو� تان ّالت ن-ومدلو لّي-اسن-يزگّورون ،تبي ّد
غ-تغوردين 20 ،تگ اوتّو ءيبضان گر-وكابار ن-ايت-ميصر د-وين ايت-يسرايّل.
ءي�س-ومدلو ف-يات-تسگا ،ييسفيو ءي-طايّاض ءيض كولّوت .ءور-يلكيم-وكابار ّ
وايّا.
ءوفوغ 130
15
.......................
امان س ّمومنين د-ويد 22ييني ءيل ّما موسا ءي-ايت-يسرايّل اد-مودّون زغ-ومدا
ازگّاغ .زايدن غاكودان س-لخ� ن-شور .فتون ميمنين
كراض-وو ّسان غ-لخ� ،وا�ينّي ءور-گيس-وفين امان 23 .لّيغ-ن-لكمن ماراه،
ءور-ژضارن اد-سون امان-نس اشكو .غايان ا-ف-ا-يس-تّينين ماراه 24 .ءورّين مدّن
ار-تنگموگن ف-موسا ار-ت-سقسان» :ما را-نسو؟« 25ءيغر موسا غاكودان
س-سيدي ربّي .ءيمل-اس سيدي ربّي يات-تصغارت ،ءيلوح-تّ -ين غ-وامان
س-ورّين ميمن.
ءيسكر-اسن سيدي ربّي يات-تنبا ّط ءيزگان غ-ماراه باش ا-تن-سرس-يتارم
غين 26 .ييني-اسن» :ءيغ-ا-تسفليدم س-كولّو ما-يتّيني ربّي سيديتون،
وصاغ،د-يغ-ا-تسكارم ما-يفولكين غ-يژري-نو ،د-يغ-ا-ستّي-تّاويم غ-اينّا-ف-كنّ -
ار-تّسا�م كولّو ما-س-كن-ومرغ ،هان ءور-را-كن-وتغ س-كرا ن-واطّان زوند
ءي�ن ،گيغ ويلّي-س-وتغ ايت-ميصر .اشكو نكّي-اد ءيگان واد بدّا ّ
والّي-كن-ي ّجوجين«.
27لكمن-د ءيل ّما ءيليم .ءيلينت گيس سنات د-مراوت ) (12ن-تالعينت
ن-وامان دّ -سا ن-يد-مراو ) (70ن-تاينيوت .سرسن غ-تاما ن-وامان.
16
1مو ّدون ءيل ّما زغ-يليم ايلّيغ تلكم كولّو تامونت ن-يسرايّل اغروم زغ-يگنّا
اس ويس س ّموس د-مراو )(15 س-لخ� ن-سيين لّيّ -ي�ن غ-گر ءيليم د-سينايّ .
ن-وايّور ويس سين تيگيرا ن-ماد-فّوغن زغ-ميصر ا-غ-سرس-لكمن 2 .ءي ّما
تامونت ن-ايت-يسرايّل ار-كولّو-تنگموگن ف-موسا د-هارون غ-لخ�-يان
3ار-اسن-تّينين» :مرا ءيس-ن ّموت ف-وفوس ن-سيدي ربّي غ-ميصر ،غ-يلّيغ
ءوفوغ 132
ا-نتگاوار غ-تاما ن-تكينين ن-تفيّي ار-نتشباع اغروم .ءي ّما كون ّي تيويم-اغ-د
س-لخ�-ياد ا-تنغم كولّو اقبيل-نغ س�-ژ«.
4ييني سيدي ربّي غاكودان ءي-موسا» :ها-يّي را-نّ -ف�ون-ت ّفيغ اغروم زوند
اس ار-دّ -سمونون ءونشک ءي� ف-مدّن اد-ت ّفوغن كرايگاتّ ّ انژار زغ-يگنوانّ .
واس-ان .غمكاد ا-س-را-تن-ارمغ ،ژرغ ءيس-راد-سكارن نّا-ف-لكمن ءيّ -
س-تنبا ّط-ينو نغد ءوهو 5 .ويس سضيس-وو ّسان غاكود لّيغ ا-تناوالن
مايلّي-دّ -سمو ّن ،را-ن-افن ءيس-يگّوت س-سنات-توال ف-مايلّي-دّ -سمونون
غ-وو ّسان ياضني 6 «.ييني ءيل ّما موسا د-هارون ءي-ايت-يسرايّل كولّوتن:
»تادگّات-اد را-تي ّسانم ءيزد ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ا-كن-د-ي ّسوفغن زغ-واكال ن-ميصر.
زيک صباح را-تژرم لماجد ن-ربّي داّ -ي�ن ،اشكو ءيسفلد-اون يي ّسان ءيزد 7ءو� ّ
نتّان ا-ف-ا-تّنگموگم ،اشكو ما-نگا نكّني ايلّيغ اّ -ف�نغ-تنگموگم؟« 8ءيزايد
موسا ييني-اسن» :را-تي ّسانم ءيس-يسفلد سيدي ربّي ءي-ينگموگن-نون،
ءيغ-اون-د-يفكا تيف ّيي ما-تشتّام غ-تدگّات ،ءيفک-اون-د اغروم ارد تشبعم ّ
زيک
صباح .اشكو ما-نگا نكّني؟ ءورد نكّني ا-ف-ا-تّنگموگم ،وا�ينّي ار-تّنگموگم
ف-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن«.
9ييني موسا غاكودان ءي-هارون» :ساول س-كولّو تامونت ن-يسرايّل
تينيت-اسن› :اكمورات-د س-ومنيد ن-سيدي ربّي ،اشكو هان ءيسفلد
ءي-ينگموگن-نون 10 « ‹.سول ا-يساوال هارون س-تامونت ن-ايت-يسرايّل،
س-گراولن كولّو س-تسگا ن-لخ� .هان ءيبان-د لماجد ن-سيدي ربّي غ-ومدلو.
11ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا ييني-اس» 12 :سفلدغ ءي-ينگموگن
ن-ايت-يسرايّل .ساول سرسن تينيت-اسن› :تادگّات را-تشّ م تيف ّيي ،ءو� ّ
زيک
صباح را-تشبعم اغروم ،تي ّسانم غاكودان ءيس-گيغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،گغ
ربّي-نون« ‹.
13لّيغ تلكم-تدگّات اشكينت-د-تسكرين ن-يگران ،ع ّمرنت اكال ن-وسراس
زيک صباح تيلي-تغلي ءيگّوتن ف-واكال ن-لخ� لّي-يسوتلن ّ كولّوت.
ءوفوغ 133
ءيميک س-تزوا-تغلي ،سّ -ي� كرا ءيرواسن ءيلمشان سديدنين، ّ ءي-وسراس14 .
يش ،ارد-دي-ترقّا تافوكت ،ار-يف ّسي 22 .ءي ّما ويس د-ونشک لّي-راّ -
سضيس-وو ّسان ّسمو ّن-د وين سنات-توال ،ءيگ سين ءيصوضار ]كّوژ ءيد-ليترو[
ءي-يان .مو ّن-د ءيل ّما كولّو ءيمغارن ن-تامونت س-دار موسا ءينين-اس ّف�س.
ييني-اسن» :ها لوصييت ن-سيدي ربّي ءينّا-ياون› :ازكّا را-يگ ّ
اس نّ -راحت 23
اس ن-وسونفو لّي-يتياوژ�ين ءي-سيدي ربّيّ ‹.سنوات غا ّساد ءيك ّملن ،ءيگ ّ
مايلّي ترام ا-تي-ت ّسنوم ،ت ّس ّيسم مايلّي ترام ا-تي-ت ّس ّيسم ،تحضوم اينّا ءور-تشّ يم
ار ازكّا 24 «.سكرن نتني غمكلّي-س-اسن-ينّا موسا ،حضون كرا ار ازكّا،
افن-ت-ين ءيل ّما ءور-ي ّچي وا� ّت�-گيس-تووكّا 25 .ييني-اسن موسا» :ءيشّ ايت
اس ن-وسونفو ءيتياوژ�ين ءي-سيدي ربّي .غا ّساد گيس غا ّساد ،اشكو ءيگا ّ
ءوفوغ 134
ءور-گيس امان مادّ -سان 2 .نكرن ار-تژين موسا ءينين-اس» :فک-اغ امان
ا-نسو «.ءيرار-اسن موسا» :ماخ ا-يّي-تّژيم؟ ماخ ايلّيغ ا-تّارمّ سيدي ربّي؟«
3وا�ينّي مدّن-ان ،ياغ-تن ءيريفي ءيرين امان .زايدن ار-تنگموگن ف-موسا
ءينين-اس» :ما-ف-اغ-دي-ت ّسيونت زغ-ميصر؟ ءيزد ف-اد-اغ-تنغت نكّني
د-تاروا-نغ د-لكسيبت-نغ س-يريفي؟« 4ار-ياقرا موسا غاكودان س-سيدي ربّي
ييني» :ما-راد-سكرغ ءي-مدّن-اد؟ هاتي ياكمور ا-يّي-كّاتن س-يژران 5 «.ييني
سيدي ربّي ءي-موسا» :زري س-لگدّام ن-مدّن ،تاويت ديدک كرا غ-يمغارن
ن-ايت-يسرايّل ،تاسيت غ-وفوس-نک اعمود لّي-س-توتّ غ-واسيف ن-نّيل،
تفتوت 6 .ها-يّي راد-بيدّغ غ-لگدّام-نک ف-وژرو ءيم ّقورن غ-حوريب ،توتّ
اژرو غاكودان ،فّوغن-د-زغ-گيس-وامان ف-اد-سون مدّن «.ءيسكر موسا غمكان
غ-يژري ن-يمغارن ن-ايت-يسرايّل 7 .ءيگ ءيل ّما ءيسم ءي-ودغار-ان ›ما ّسا‹ ءو�
›ماريبا‹ ]تگا لمعنا-نسن ›ءيتيارام‹ ءو� ›طاژيت‹[ ،اشكو غ-ودغار-ان ا-غ-ژين
ايت-يسرايّل د-ربّي داّ -ي�ن ارمن-ت ،ار-تّينين» :ءيس-ديدنغّ -ي� سيدي ربّي نغد
ءوهو؟«
ءيميغ د-ايت-عاماليق 8غاكودان اد-د-وشكان ايت-عاماليق ،اكين-د
ف-ايت-يسرايّل غ-رافيديم 9 .ييني موسا ءي-ياهوشوع» :ستي-اغ كرا
ن-يرگازن ،ت ّفوغم ا-ت ّماغم د-ايت-عاماليق .ازكّا راد-بيدّغ نكّي غ-يگّي
ن-تووريرت د-وعمود ن-ربّي غ-وفوس-ينو 10 «.ءيسكر ياهوشوع غمكلّي-س-اس-
-ينّا موسا ،ءي ّماغ د-ايت-عاماليق .ياون موسا د-هارون د-حور س-يگّي
ن-تووريرت 11 .غاكود نّا-يو ّل موسا افوس-نس ،ار-تنرون ايت-يسرايّل .غاكود
نّا-يودر ءي-وفوس-نس ،ار-تنرون ايت-عاماليق 12 .وا�ينّي ءورّين ءيفا ّسن ن-موسا
ار-دي-ترماين .اسين-د يان-وژرو غاكودان ،سرسن-ت غين ءيسكيوس ّف�س.
يا ّل-اس هارون د-حور ءيفا ّسن ،يان غ-تسگا-ياد د-يان غ-تسگا ياضني .زّگان
ءيفا ّسن-نس غمكان ايلّيغ-ن-تضر تافوكت 13 .ها ياهوشوع ءيمگر ايت-عاماليق
س-وو ّزال ءيفرسن.
ءوفوغ 136
ا-تن-ي ّجنجم سيدي ربّي 9 .ءيفرح ياترو س-يفولكيتن لّي-يسكر سيدي ربّي
غ-ايت-يسرايّل لّيغ-تن-يفوكّا زغ-گر ءيفا ّسن ن-ايت-ميصر.
11-10ييني ياترو غاكودان» :ا-نشكر سيدي ربّي لّي-كن-د-يفوكّان زغ-گر
ءي�ن ءيفا ّسن ن-ايت-ميصر د-يفا ّسن ن-فيرعاونّ .سنغ غي�د ءيس-يوگر واد بدّا ّ
كولّو ءيد-ربّي ياضني ،اشكو ءي ّجنجم-د مدّن-اد زغ-دّو-وفوس ن-ايت-ميصر،
ءينرو ويلّي ّف�سن تعدّانين 12 «.ءيزايد ياترو لّي-يگان اضگّال ن-موسا ءي ّساتّوي
تيغرصي ءيجدرن ءي-ربّي ،ءيزايد تيغرصيو ياضني .ءيمون-د ءو� هارون
د-يمغارن ن-ايت-يسرايّل كولّوتن اد-شّ ن د-وضگّال ن-موسا غ-ومنيد ن-ربّي.
زيک صباح 13نديد ازكّا ءيسكيوس موسا ا-ي ّسنفاصال مدّن ،بيدّن دارس زغّ -
ار تادگّات 14 .لّيغ ءيژرا-وضگّال-نس كولّو ما-يسكار فّ -سيبت ن-مدّن-ان
ييني-اس» :ماتّا غمكاد تسكارت ف-مدّن؟ ماخ ايلّيغ ا-يسن-تسفليدت
زيک صباح ار تادگّات؟« 15ءيرار-اس واحدوک ،بيدّن كولّو دارک زغّ -
موسا» :اشكو ار-د-داري-تّاشكين مدّن ار-سيگّيلن س-ربّي 16 .غاكود نّاّ -ت�
كرا ن-طاژيت غ-گراتسن ،ار-د-داري-تّاشكين ادّ -سنفاصالغ غ-گر-ورگاز
د-وادجار-نس ،ار-اسن-ما�غ تينباضين ن-ربّي د-ول ّمود-نس 17 «.ييني-اس ياترو:
»ءور-يصليح غمكلّي تسكارت 18 .اشكو را-ت ّسرميت ءيخف-نک ،ت ّسرميت ءو�
مدّن-اد-د-دارک-يتّاشكين .هاتي ءيژّاي ّف�ک ،ءور-را-تيژضارت ا-تي-تسكارت
واحدوک 19 .سفلد-يّي غي�د ،ملغ-اک ما-تسكارت ،ءيعاون-ک سرس ربّي.
ك ّيي ا-را-ن-يبي ّد د-مدّن غ-ومنيد ن-ربّي ،ار-ت ّساق�يت ءيصراض-نسن س-دار
ربّي 20 ،ار-اسن-ت ّسلمادت تينباضين د-ول ّمود ،ار-اسن-تما�ت اغاراس
لّي-غ-راد-فتّون ءو� ءيسكّيرن لّي-را-تسا�ن 21 .وا�ينّي زايد ستي كرا ن-يرگازن
حارشنين زغ-گر مدّن-نک .اد-گن ويد ءيتوقّارن ربّي ،زگان غ-واوال-نسن،
ءور-حميلن رّشوا .تگت-تن د-يريياسن ف-مدّن ،ا-ييلي كرا ف-والف ،د-كرا
ف-م ّيا ،د-كرا ف-س ّموس ءيد-مراو ،د-كرا ف-مراو 22 .تادجت-تن
اد-بدّاّ -سنفاصالن غ-گر مدّن .تاموكريست ن ّا-يشقان ،راد-اک-تّ -يد-اوين ،ءي ّما
ءوفوغ 138
سيدي ربّي ،را-ت-نسكر «.ءيدّو موسا ا-يرار اوال-نسن ءي-سيدي ربّي 9 .ييني
سيدي ربّي ءي-موسا» :ها-يّي را-ن-دارک-اشكيغ غ-ومدلو ءيژّاين ،باش
اد-سفلدن مدّن مامنک ا-سرک-ساوالغ ،ام ّن گيک غي�د ءو� بدّا «.ييني-اس
موسا غاكودان ءيواليون لّي-س-اس-نّان مدّن.
10ييني سيدي ربّي ءي-موسا» :زايد س-دار مدّن ،تينيت-اسن ادّ -سغوسن
ءيخفاون-نسن غا ّساد د-وزكّا ،سيردن ءو� تيملسا-نسن 11 ،ف-اد-ح ّيلن
ءي-ويس كراض-وو ّسان .اشكو ويس كراض-وو ّسان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن را-ن-يگّوز
ف-ودرار ن-سيناي غ-يژري ن-مدّن كولّوتن 12 .سكر اوتّو ا-يسوتل ءي-ودرار،
تينيت ءي-مدّن-ان› :اد-ور-تاونم ءي-ودرار ءو� تگّرم ءي-تاما-نس .وان ّا ءيگّرن
ءي-ودرار ،ءي ّقان-ت-يد ا-ي ّمت 13 .ءوتات-ت س-يژران نغد س-يژضكان ا-ي ّمت
ب�-ت-يسلي يان س-وفوس ،ءيگ-ييت لبهيمت نغد بنادم ،ءور-را-يدّر ‹.ءيني
ءي-مدّن اد-قلن ارد سفلدن ءي-ي ّجيج ن-نّ ّفار ءيتج ّهدن ،او ّن-د تيزي-ان
ءي-ودرار 14 «.ءيگّز-د موسا غاكودان زغ-ودرار س-دار مدّن ،ييني-اسن
ادّ -سغوسن ءيخف-نسن ،سيردن ءو� تيملسا-نسن 15 .ييني-اسن» :ا-ور-يلكم يان
تامغارت-نس ،تح ّيلم ءي-ويس كراض-وو ّسان«.
زيک صباح ن-ويس كراض-وو ّسان ،ييلي ءيگّيگ د-ووسمان د-ومدلو ّ 16
ءيژّاين ف-يگّي ن-ودرار ،ييلي ءي ّجيج ن-نّ ّفار باهرا ءيتج ّهدن ،ايلّيغ
ا-كولّو-ترگيگيين مدّن غ-ودغار لّي-غ-سرسن 17 .ءينكر موسا ءي ّسوفغ-د مدّن
زغ-وسراس ف-ا-ن-مناگّارن د-ربّي .بيدّن كولّو غ-تاما ن-ودرار 18 .ءيدل-وا ّوو
كولّو ادرار ن-سيناي ،اشكو ءيگّوز-د ّف�س سيدي ربّي س-لعافييت.
ار-ياق�ي-وا ّوو زوند ا ّوو ن-لكوشت ،ءيندودي-كولّو-ودرار 19 .هان ءي ّجيج ن-نّ ّفار
ار-د-يتزاياد س-وگّار .غاكودان ءيساول موسا س-اس-د-يجاوب ربّي س-يگّيگ.
20ءيگّوز-د سيدي ربّي ف-يخف ن-ودرار ن-سيناي ،ءيغر-د ءي-موسا ا-يغلي
س-يخف ن-ودرار ،ءيغلي موسا 21 .ييني-اس سيدي ربّي» :گّوز تعلمت مدّن
ءي�ن ،ا-ور-گيسن-يتّهلک ا-ور-يرين ادّ -سورفن اوتّو باش اد-ژرن واد بدّا ّ
ءوفوغ 140
-وو ّسان ا-را-تّخدامت ار-تّقاسات كولّو تاووري-نک 10 ،ءي ّما ويس ّسا-وو ّسان
ءي�ن ءيگ ربّي-نک. اس ن-وسونفو ،ءيتياوژ�ي ءي-واد بدّا ّ ار-يتگّا ّ
ا-ور-گيس-تسكرت كرا ن-تووري كيّي ءو� يوک ءو� ءيلّيک ءو� امقاسا-نک
ءو� تامقاسات-نک ءو� لكسيبت-نک ءو� اب ّراني ن ّا-دارک-يگاورن 11 .اشكو
ءي�ن ،سضيس-وو ّسان ا-غ-سكرغ ءيگنّا د-واكال د-ومدا نكّي-اد ءيگان واد بدّا ّ
ءو� كولّو ما-گيسنّ -ي�ن ،ءي ّما ويس ّسا-وو ّسان سونفيغ .مايان ا-ف-باركغ
واس امژ�ي.ءي�ن غ-ويس ّسا-وو ّسان ،گغ-ت دّ - نكّي-اد بدّا ّ
ست بدّا غ-باباک د-ينّاک ،ف-اد-يگاتن ءيسگّاسن-نک غ-واكال » 12تاويتّ -
لّي-اک-يفكا ربّي-نک دا-بدّا-ي ّ�ن.
» 13ا-ور-تنغت 14 .ا-ور-تزنوت 15 .ا-ور-تاكرت 16 .ا-ور-تينيت توگّا
ن-تكركاس ف-وادجار-نک.
» 17ا-ور-تيريت ءي-يخف-نک تيگ ّمي ن-وادجار-نک .ا-ور-تيريت تامغارت
ن-وادجار-نک ءو� امقاسا-نس ءو� تامقاسات-نس ءو� اموگاي-نس ءو�
اغيول-نس ءو� كرا ياضني ءيگان وين-وادجار-نک«.
18ار-كولّو-تمنادن مدّن ءوسما ّن د-وا ّوو لّي-يدلن ادرار، كسوضن مدّن
ار-سفليدن ءي-يگّيگن د-ي ّجيج ن-نّ ّفار ءيتج ّهدن .هاتني زغ-ربّي باهرا
غووضن باهرا ار-ترگيگيين ،بيدّن-ين كولّو غ-توگّوگت 19 .ضالبن ءي-موسا
ءينين» :ساول-د ك ّيي سرنغ ،س-اک-نسفلد .ا-ور-د-سرنغ-يساول ربّي ا-ور-يميل
ن ّمت 20 «.ييني موسا ءي-مدّن-ان» :اد-ور-تغووضم .هاتي يوشكا-د ربّي
ا-كن-يارم باش ا-د-بدّا-تسوينگيمّ غ-تكساض-نس د-ا-ور-سار-تجلوم
زغ-وغاراس-نس«.
21بيدّن-ين سول مدّن غ-توگّوگت ،ءي ّما موسا ءيزوويد ياكمور-ن
ءي�ن س-موسا ييني: س-دار-ومدلو ءيض�ن ل ّي-غّ -ي� ربّي 22 .ءيساول-د واد بدّا ّ
»ها ما-را-تينيت ءي-ايت-يسرايّل› :تژرام س-والّن-نون مامنک ا-د-سرون-ساولغ
ءوفوغ 142
ش سرسن مدّن ،ييني: ربّي ،را-ت-نسكار 8 «.ياسي-د موسا ءيدا ّمن-لّي ،ءيرو ّ
»ها ءيدا ّمن ن-لعهد لّي-ديون-يسكر سيدي ربّي مكلّي-اون-يم� س-يواليون-ان«.
9ياون ءيل ّما موسا د-هارون د-ناداب د-ابيهو دّ -سا ن-يد-مراو ) (70ن-ومغار
ن-ايت-يسرايّل 10 ،س-ن-ژران ربّي ن-يسرايّل .ييلي غ-دّو ءيضارن-نس كرا
ءيرواسن ءيفير ن-وژرو ءيزگزاون ءيصفان زوند ءيگنوان 11 .ءور-د-يوت-وفوس-نس
ءيمغارن-ان ن-ايت-يسرايّل ،وا ّخا-ت-ژران ،شّ ن سون كولّو غ-دارس.
12ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-موسا» :غلي-د س-داري غ-يگّي ن-ودرار
تقامات گيس .راد-اک-فكغ تيلواح ن-وژرو لّي-ف-وريغ ءيل ّمودن د-لوصييات
باش ا-تن-ي ّسا ّن مدّن 13 «.ءينكر موسا ياوي ديدس امقاسا-نس ياهوشوع ،ءيغلي
موسا س-يگّي ن-ودرار ن-ربّي 14 .ءينّا نتّا ءي-يمغارن» :ق�ت غيد
ارد-د-دارون-نورّي .ها هارون د-حور غ-گراتون .وان ّا دار كرا ن-طاژيت،
ءي ّسلكم-اسن-تّ «.
15ءيغلي موسا غاكودان س-يگّي ن-ودرار .ءيدل-كولّو-ودرار س-ومدلو.
16ءيگّز-د لماجد ن-سيدي ربّي ف-ودرار ن-سيناي ،ءيدل-ت-ومدلو
سضيس-وو ّسان .ويس ّسا ن-وو ّسان ءيغر-د ءي-موسا زغ-وا ّماس ن-ومدلو.
17منادن-ين ايت-يسرايّل لماجد ن-سيدي ربّي ف-يخف ن-ودرار ،ءيرواس
لعافييت ءيجدّرن 18 .ءيكشم موسا س-ومدلو ،ءيغلي س-يگّي ن-ودرار .ءيقاما-ن
واس ازال وا� ءيض.غ-ودرار كّوژ ءيد-مراو ) (40نّ -
.......................
32
1ژرن مدّن ءيس-ن-يماطل موسا غ-ودرار ،ءور-د-يگّوز. ءيگيز ن-وورغ
مو ّن-د غاكودان ف-هارون ءينين-اس» :نكر تسكرت-اغ يان-ربّي ما-يغ-يزگّورون.
ءي ّما ارگاز-ان مي تّينين موسا ،لّي-اغ-د-ي ّسيو ّن زغ-واكال ن-ميصر ،ءور-ن ّسين
ماد-اس-يجران 2 «.ييني-اسن هارون» :كّيسات-د تيخورصين ن-وورغ لّيّ -ي�ن
ءوفوغ 145
ءي�ن ،ءيگا ربّي دا-يتحنّون ار-يترحام، ءي�ن ،واد بدّا ّ ييني» :واد بدّا ّ
ءور-ا-يزراب ا-يغضب ،تيگات دارس لحنانت ءيزگان ءو� تايري ءيدومن.
7ار-يسكار س-تايري ءيزگان غ-وافضان ن-مدّن .ار-يتصاماح ءي-ويلّي أُخشنّين
ءو� ويلّي ج�نين ءو� ويلّي سكارنين دّنوب ،وا�ينّي ءور-را-تن-يادج ب�
لعقوبيت .ار-يترارا ف-لخشانت ن�-جدود ءي-تاروا-نسن ءو� تاروا ن-تاروا-نسن،
ار تيس كرا ّط ءو� تيس كّوژط تاسوتين«.
8ءيحارّو موسا ءيكنو س-واكال ءيسجد 9ييني» :ءيغّ -ف�-ترضيت ا-ربّي-نو،
ضالبغ-اک ا-ربّي-نو ا-ديدنغ-تمونت تيليت غ-وا ّماس-نغ ،وا ّخا قّورن ءيخفاون
ن-مدّن-اد .صامح-اغ ف-لخشانت-نغ ءو� تيجلي-نغ ،تگت-اغ د-وينک«.
10ييني سيدي ربّي ءي-موسا» :ها-يّي سكرغ لعهد ،د-راد-سكارغ لعجايب
غ-يژري ن-كولّو مدّن-نک ،ءورّ -جي-لّينت زوند نتنتي غ-دّونيت كولّوتّ ءو�
غ-دار كرا ن-وقبيل ياضني .كولّو ءيقبيلن لّي-اون-سوتلنين ،راد-ژرن ءيسكّيرن
ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،اشكو راد-دارون-سكارغ ماد-باهرا-ي ّسغووضن.
ست غ-مايد-س-كن-ومرغ غا ّساد .هان راد-طّايغ غ-لگدّام-نون » 11اوياتّ -
ايت-امور د-ايت-كانعان د-ايت-حيت د-ايت-فاريز د-ايت-حيوي د-ايت-يابوس.
12رارات لعاقل ا-ور-تسكرم كرا ن-لعهد د-يمزدغن ن-واكال لّي-س-را-تدّوم،
ا-ور-يورّي ءيگ تاژقّورت ءيتياومداين غ-گراتون 13 .خلوات ءيكركار
لّي-ف-ا-تب ّخارن نتني ،ترژم ءيفاريون لّي-مي-كنّون ،ت ّبيم تيگّجدا-نسن ن›-اشراه‹.
14ا-ور-تقاسام كرا ن-ربّي ياضني ،اشكو ربّي دا-مي ءيسم-نس ›واد بدّا ّ
ءي�ن‹
ءيگا واد ءيشقان ف-ما-يگان وينس .سّ -صاحت شقيغ نكّي ف-ما-يگان وينو.
15ا-ور-تسكرم كرا ن-لعهد د-يمزدغن ن-واكال-ان ،ا-ور-يميل ءيعرض-اون يان
گيسن غاكود لّيغ ا-قّرصن غ-ومنيد ن-يد-ربّي-نسن ار-دارسن-تفسادن ،تشّ م ءو�
كونّي زغ-تغرصي-نس 16 ،تاويم-د ءو� كرا غ-يستيتسن ءي-تاروا-نون ،دّونت
نتنتي ار-تفسادنت غ-دار ءيد-ربّي-نسنت ،اوينت ءو� تاروا-نون اد-دارسن-
-تفسادن.
ءوفوغ 151
ايت�-وي
1
لوصييات ف-تغرصيو 1ءيغرا-د سيدي ربّي ءي-موسا ،ءيساول-د سرس
زغ-وخ ّيام ن-ومناگّار ،ييني-اس» 2 :ساول س-ايت-يسرايّل جدرنين
تينيت-اسن› :ءيغ-يرا كرا ن-يان گيون ا-د-ي ّساكمور كرا ن-توافكا ءي-ربّي
داّ -ي�ن ،ياوي-د لبهيمت زغ-تووروت ن-يموگاين نغد ءولّي 3 .ءيغ-يرا ا-ي ّساتّوي
اساكمور ءيجدرن زغ-يموگاين ،را-يفک اوتم غ-ور-يلّي كرا ن-لعيب،
ياوي-ت-يد س-يمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار باش اّ -ف�س-يرضو ربّي داّ -ي�ن 4 .ءيگ
افوس-نس ف-يخف ن-وموگاي لّي-را-ي ّساتّوي .غمكان ا-س-راّ -ف�س-يرضو ربّي
ا-ت-يد-يفوكّو 5 .ءيغرص-اس ءيل ّما غ-ومنيد ن-ربّي سيديس ،ءيفک ءيدا ّمن-نس
ءي-يمساكمورن لّي-يگان تاروا ن-هارون .اوين-تن نتني ،فّين-تن-ين ف-تسگيو
ن-تيسي ن-تغرصي لّيّ -ي�ن غ-دار ءيمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار 6 .يازو ءيل ّما
تيغرصي-ان ،ءيبّي-تّ ف-يگزمان 7 .دّون ءيل ّما تاروا ن-ومساكمور هارون
ّسرغن-ين لعافييت غ-يگّي ن-تيسيّ ،سا ّستوان ءيكشّ وضن ف-لعافييت.
8سرسن-ين ءيل ّما ءيگزمان ن-تف ّيي د-يخف د-تادونت ف-يگّي ن-يكشّ وضن
لّي-رغانين ف-تيسي 9 .ءي ّما ادان د-يفنزا ،ا-تن-د-زوار-يسيرد س-وامان.
ءيزايد-يل ّما-ومساكمور ءيجدر تيغرصي-ان كولّوتّ ف-تيسي ،باش
ا-ياتّووي-واضو-نس ءيميمن س-لعافييت ءي-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن« ‹.
.......................
3
ءي� ّف�س
» 12ءيغ-يرا كرا ن-يان ا-ي ّساكمور يان-واغاضّ ، ا-ور-تشتّام تادونت
ا-ت-ياوي س-ومنيد ن-ربّي سيديس 13ءيسرس افوس-نس ءو� ءيدا ّمن
ايت�-وي 155
ف-يخف ن-واغاض ،ءيغرص-اس غ-لگ ّدام ن-وخيّام ن-ومناگّار .اسين ءيل ّما تاروا
ن-هارون ءيدا ّمن-نس ،فّين-تن-ين غ-تسگيو ن-تيسي ن-تغرصي 15-14 .ءيكّس
ءيل ّما تادونت لّي-يسوتلن ءي-وادان ،ءيكّس-د ءو� سنات-تگژّال د-تادونت
ءي�ن غ-تاما-نسنت د-وضاض ن-تاسا، لّيّ -ف�سنتّ -ي�ن ،ءيكّس ءو� تالّي ّ
ءيفک-تن اد-گن اساكمور ءيجدرن 16 .را-تن-يجدر-ومساكمور ف-تيسي ،ا-يگ
امشّ و ءيجدرن س-واضو-نس ءيميمن .هان تادونت كولّوتّ تگا تين ربّي داّ -ي�ن.
17سكارات بدّا س-تنبا ّط-اد كولّو مانيغ ا-تزدّغم غ-كرايگاتّ تاسوت ن-تاسوتين.
ا-ور-سار-تشّ م تادونت ءو� ءيدا ّمن«.
4
تينباضين ن-وساكمور 1ييني سيدي ربّي ءي-موسا» 2 :ساول س-ايت-يسرايّل
تينيت-اسن› :ءيغ-يج� يان ب� ءينوّا ،ءيسكر كرا ف-تجلي
غ-ايلّي-ف-كن-ومرغ ا-ور-تي-تسكرم ،ها ماّ -ف�سّ -ي�ن ا-ت-يسكر 3 .ءيغد
امساكمور ءيه ّيان ا-يج�ن ،ياوي-د لعقوبيت ف-كولّو مدّن-نس ،هاتي ّ
ءي�
ّف�س ا-يسكر يان-وموگاي غ-ور-يلّي كرا ن-لعيب ،ءي ّساكمور-ت-يد ءي-ربّي
داّ -ي�ن ا-يگ ›اساكمور ف-تجلي‹ 4 .را-د-ياوي اموگاي-ان س-يمي ن-وخ ّيام
ن-ومناگّار ،ءيگ افوس-نس ف-يخف ن-وموگاي ،ءيغرص-اس غ-ومنيد ن-ربّي
داّ -ي�ن 5 .ياسي-د-ومساكمور كرا غ-يدا ّمن ن-وموگاي ،ءيشّ كشم-تن س-وخيّام
ش ّسا ن-توال غ-ومنيد ن-ومناگّار 6 .ار-يت ّسايک اضاض-نس غ-يدا ّمن-ان ،ار-يترو ّ
ن-ربّي داّ -ي�ن س-يدا ّمن-ان غ-لگدّام ن-لخامييا ن-تحانوت تامژ�يت 7 .ءيگ-ن-
-يل ّما-ومساكمور كرا غ-يدا ّمن-ان ف-واسكاون ن-طّاب� ن-لبخور ءيميمن غ-ومنيد
ن-ربّي داّ -ي�ن غ-وخ ّيام ن-ومناگّار .ءي ّفي-ن ءيل ّما اينّا-د-يقامان غ-يدا ّمن
ن-وموگاي غّ -دو تيسي ن-تغرصيو جدرنين لّيّ -ي�ن غ-دار ءيمي ن-وخ ّيام
ن-ومناگّار 8 .ءيزايد غاكودان ءيكّس كولّو تادونت ءي-وموگاي لّي-يگان
›اساكمور ف-تجلي‹ ،ءيكّس ءو� تادونت لّي-يسوتلن ءي-وادان 9 ،ءيكّس-د
ايت�-وي 156
11
1ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا د-هارون ييني-اسن: تيفيّي لّي-يزرين
» 2ساو�ت س-ايت-يسرايّل تينيم-اسن› :ها ما-را-يزري ءي-ومشّ و
ا-تي-تشتّام غ-گر لمخلوقات لّي�ّ -نين ف-واكال 3 .ءيزري ا-تشتّام كولّو
ما-مي-بضان ءيفنزا ار-يگلّي ءيلفژّ 4 .وا�ينّي ما-مي-بضان ءيفنزا ءور-ا-يگلّي
ءيلفژّ ،ءور-يزري ا-تي-تشتّام .زوند ارعم ،وا ّخا دا-يگلّي ءيلفژّ ،ءور-دارس ءيفنزا
بضانين ،هاتي ءيندس-اون 5 .غمكان د-والقنيو ن-يجاريفن ،وا ّخا دا-يگلّي ءيلفژّ،
ءور-دارس ءيفنزا بضانين ،هاتي ءيندس-اون 6 .ءو� اوتيل ،وا ّخا دا-يگلّي ءيلفژّ،
ءور-دارس ءيفنزا بضانين ،هاتي ءيندس-اون 7 .ءو� ءيلف ،وا ّخا دارس ءيفنزا
بضانين ،ءور-ا-يگلّي ءيلف ّژ نتّان ،هاتي ءيندس-اون 8 .ا-ور-تشتّام تيف ّيي
ن-لمخلوقات-ان ءو� تگّرم ءي-تف ّيي-نسن ،هاتني ندسن-اون« ‹.
.......................
13
لوصييات ف-ينجدامن 1ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا د-هارون ييني-اسن:
» 2ءيغّ -ي� كرا ن-يان دارس كرا ن-وب ّزاگ نغد كرا ن-يح ّبي نغد كرا ءيشّ بوشخن
ءيخصا-ت ا-يبي ّد غ-لگدّام
ّ غ-يلم-نس ،ءور-ي ّسين ءيس-يژضار ا-يگ لجدام،
گ-ومساكمور ن-هارون نغد يان غ-تاروا-نس لّي-گانين ءيمساكمورن 3 .را-ن-يا ّ
ءيلم ن-والّي-ياغ كرا .ءيغ-يژرا كرا ن-ونژاض ءيورّي ءيملّول غ-يلم-نس ،ءيبان
ءو� ف-تف ّيي-نس ءيس-توضن ،هان اطّان ن-لجدام ايان .وان ّا-غ-يژرا-ومساكمور
غايان ،ءيعلم سرس ءيس-يندس.
.......................
ايت�-وي 158
» 38ءيغّ -ي� كرا ن-ورگاز نغد تامغارت گيس ءيحبّا ملّولنين غ-يلم-نس،
ءيخصا امساكمور ا-تن-يژر .ءيغ-ملّولن ءيح ّبا اوين س-تورغي ،غير تافوري
ّ 39
ا-يگ تيغرصي ءيجدرن 4 .اد-زوار-يسيرد دّات-نس س-وامان ،ءيلس ءيل ّما اقشّ اب
امژ�ي ءيگان وين لكتّان ،ءيلس ّسروال ن-لكتّان ،ءيبكيس س-تاگّست
ن-لكتّان ،ءيلس ّرژّا ن-لكتّان .ختين ا-يگان تيملسا تيمژ�ي 5 .يامژ-د ءيل ّما
سين-واغاضن ءيوتمان زغ-دار تامونت ن-ايت-يسرايّل اد-گن اساكمور ف-تجلي،
د-يان ءيزي ّمر ا-يگ تيغرصي ءيجدرن.
» 6را-ن-ي ّساكمور هارون اموگاي-ان ف-لعيب ن ّا-گيسّ -ي�ن ،ا-يفوكّو
ءيخف-نس د-ايت-دارس 7 .ياوي-د ءيل ّما سين-واغاضن ،ءي ّسبي ّد-تن غ-ومنيد
ن-ربّي داّ -ي�ن غ-دار ءيمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار 8 .ءيزايد هارون غاكودان ءيگر-د
ّف�سن اصغار .ا-يگ يان گيسن وين ربّي داّ -ي�ن ،ءيگ وايّا وين ›عزازل‹ ]تگا
لمعنا-نس ›تاواكسا‹[ 9 .اغاض لّي-د-ياغ-وصغار ن-ربّي داّ -ي�ن ،راد-اس-يغرص
هارون ا-يگ اساكمور ف-تجلي 10 .ءي ّما اغاض لّي-د-ياغ-وصغار ن›-عزازل‹،
را-ت-ي ّسبي ّد سول ءي ّدر غ-ومنيد ن-ربّي داّ -ي�ن ا-كن-سرس-يفوكّو .يازن-ت
ءيل ّما س-لخ� اّ -ف�ون-يكّس لعيب-نون.
» 11غمكاد ا-س-را-ن-ي ّساكمور هارون اموگاي-ان ف-لعيب ن ّا-گيسّ -ي�ن،
ا-يفوكّو ءيخف-نس د-ايت-دارس .را-يغرص ءي-وموگاي-ان ءيگان اساكمور
ف-تجلي-نس 12 ،ياسي-د ءيل ّما تاطّاست ءيع ّمرن س-ترگين رغانين زغ-طّاب�
ن-ومنيد ن-ربّي داّ -ي�ن ،ياسي-د ءو� سين-ووراون ن-لبخور ميمنين نغدنين،
ءيشّ كشم-تن س-وگنس ن-لخامييا 13 .ءيگر-ن لبخور ف-ترگين غ-ومنيد ن-ربّي
داّ -ي�ن ،ارد ءيدل-وا ّوو ن-لبخور ا ّدال نّ -رحمت لّيّ -ي�ن فّ -صندوق ن-لعهد،
ا-ور-يميل ءي ّمت نتّان 14 .ياسي-د ءيل ّما كرا غ-يدا ّمن-ان ن-وموگاي،
ش س-وضاض-نس ءيگّي ن-وادّال ن-رّحمت ،ءيزايد ار-ن-سرس-يترو ّ
ش ءيزدار ن-وا ّدال نّ -رحمت س-وضاض-نس ّسا ن-توال. ار-ن-سرس-يترو ّ
» 15ءيغرص ءيل ّما ءي-واغاض ف-لعيب ن ّاّ -ي�ن غ-مدّن .ياسي-د ءيدا ّمن
ش سرسن ءيگّي ن-وادّال ن-رّحمت ءو� ن-واغاض س-وگنس ن-لخامييا ،ءيرو ّ
ءيزدار-نس ،غمكلّي ءيسكر س-يدا ّمن ن-وموگاي ن-تجلي 16 .غمكان
ايت�-وي 160
داّ -ي�ن ،هان راد-حاسبغ ارگاز-ان زوند يان ءينغان رّوح .ءيگ داري زوند
ءيغ-ي ّفي ءيدا ّمن ن-بنادم .را-ياكوف نتّان زغ-گر مدّن-نس 5 .غمكان ا-سّ -ي�
ف-ايت-يسرايّل ا-ور-سول-قّرصن غ-لخ� .ءي ّقان-تن-د اد-دي-تاوين تيغرصيو-نسن
س-دار ربّي داّ -ي�ن ،ار-تنت-د-اكّان ءي-ومساكمور غ-دار ءيمي ن-وخيّام
ن-ومناگّار ،ف-ا-تنت-دّ -ساكمورن اد-گنت تيوافكيو نّ -س�مت ءي-ربّي داّ -ي�ن.
6ءيدا ّمن ن-تغرصيو ،را-تن-د-ي ّفي-ومساكمور ف-تيسي ن-ربّي داّ -ي�ن غ-دار
ءيمي ن-وخيّام ن-ومناگّار ،ءيجدر تادونت-نسنت ا-تگ اضو ءيميمن ءي-ربّي
داّ -ي�ن 7 .ا-ور-سول-قّرصن مدّن ءي-تغرصيو-نسن ف-يسم ن-لملوک ن-ودادن
لّي-دي-تفسادن ‹.اد-اسن-يگ مايان تانبا ّط ءيدومن غ-كرايگاتّ تاسوت
ن-تاسوتين 8 .ها ما-راد-اسن-تينيت› :ءيغّ -ي� كرا غ-ايت-يسرايّل ءو� غ-يغريبن
لّي-گاورنين غ-دارون ما-ي ّساتّووين اساكمور ءيجدرن نغد تيغرصي 9 ،د-نتّان
ءور-ت-يد-ييوي س-دار ءيمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار ا-ت-يد-ي ّساكمور س-ربّي
داّ -ي�ن ،را-ياكوف نتّا زغ-گر مدّن-نس.
› » 10ءيغّ -ي� كرا غ-ايت-يسرايّل ،ءو� غ-يغريبن لّي-گاورنين غ-دارون،
ما-يشتّان كرا غ�ّ -ن ءيدا ّمن ،راد-گلّبغ ءودم-ينو ف-والّي ءيشتّان ءيدا ّمن،
ّسوكفغ-ت زغ-گر مدّن-نس 11 .اشكو تودرت نّ -دات ،ءيدا ّمن ا-غّ -ت�.
س-يدا ّمن-ان غ-تيسي ن-تغرصي ا-س-اون-فكيغ مامنک ا-س-ا-تّفوكّوم
تودرت-نون ،اشكو تودرت لّيّ -ي�ن غ-يدا ّمن ا-را-كن-يفوكّو 12 .مايان ا-ف-نّيغ
يش يان گيون .ءينيغ ءو� ءي-يغريبن ءي-ايت-يسرايّل :هان ءيدا ّمن ،ا-ور-تنّ -
لّي-گاورنين غ-دارون :هان ءيدا ّمن ،ا-ور-تنّ -
يش يان گيون.
› » 13ءيغّ -ي� كرا غ-ايت-يسرايّل ،ءو� غ-يغريبن لّي-گاورنين غ-دارون،
ما-يگ ّمرن ،يامژ كرا ن-لهيشت نغد كرا ن-وگضيض ءيزرين ءي-ومشّ وّ ،
ءي�
ّف�س ا-ي ّفي ءيدا ّمن-نس ،ءيدل-تن س-واكال 14 .اشكو تودرت ن-كرايگاتّ
لخليقت ،ءيدا ّمن-نس ا-غّ -ت� .ءيدا ّمن-نس ا-يگان تودرت-نس .مايان ا-ف-ن ّيغ
ايت�-وي 162
سكرن ما-ي ّسورفن تانبا ّط ،ءيلين ّف�سن ءيدا ّمن-نسن 13 .ءيغ-يفساد كرا ن-يان
د-ووتم زوند نتّان ،مكلّي ءيكشّ م-ورگاز ف-تمغارت نس ،هان تاجلخيت اين
سكرن س-سين .ءي ّقان-د ادّ -متن ،ءيلين ّف�سن ءيدا ّمن-نسن« ‹.
.......................
وصاغ ،تزگام بدّا اژ�ي ن-ايت-يسرايّل › » 22سكارات كولّو ما-ف-كنّ -
غ-تنباضين-ينو ،ا-ور-كن-د-يرار-واكال لّي-س-را-كن-اويغ اد-غوسن
ا-گيس-تزدغم 23 .ا-ور-تسكارم مكلّي سكارن ايت-تمازيرت-ان لّي-راد-طّايغ
غ-لگدّام-نون ،اشكو كورهيغ-تن فّ -سيبت ن-لخشانات لّي-تسا�ن 24 .ها-يّي
نّيغ-اون ،راد-اون-فكغ اكال-نسن ا-تي-تطّافم ءيگ لورت-نون .ءيگ
يات-تمازيرت لّي-غ-ينگي-وگفاي د-تا ّمنت .ها-يّي گيغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،گغ
ربّي-نون لّي-كن-يژلين زغ-كولّو ءيقبيلن 25 .ف-مايان ا-ف-را-تّژ�يم لبهايم
غوسنين ءي-ومشّ و زغ-تيلّي ندسنين ،ار-تّژ�يم ءيگضاض غوسنين زغ-ويلّي
ندسنين .ا-ور-تّنداسم ءيخف-نون س-كرا لّي-ف-اون-ن ّيغ ءيگا واد ءيندسن غ-گر
ءي� ّف�ون ا-تغوسم لبهايم د-يگضاض ءو� ما-يتشتوتولن ف-واكالّ 26 .
غ-يژري-ينو ،اشكو نكّي-اد ءيگان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،گيغ واد ءيغوسن ،ژليغ-كن
زغ-كولّو ءيقبيلن ا-تگم وينو 27 .ءي ّما ارگاز نغد تامغارت نّا-يگان اس ّحار نغد
اگ ّزان ،لموت ا-ت-يد-ي ّقا ّن .كّاتات-ت س-يژران ،ءيلين ءيدا ّمن-نس
ف-يخف-نس« ‹.
.......................
24
واس غ-وو ّسان-ان ءي ّفوغ-د يان س-وا ّماس طي ّط س-طي ّ
ط ،اخص 10
يانّ -
ن-ايت-يسرايّل ،د-نتّان باباس ءيگا گو-ميصر ،ءينّاس تگا س-واخص
ءولّت-يسرايّل .ءي ّماغ تيزي-ان د-يان گو-يسرايّل 11 ،يوت غ-يسم ن-ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن .اوين-ت مدّن ءي-موسا .ءيسم ن-ينّاس ءيگا شالوميت ءيلّيس
ايت�-وي 165
27
يات زغ-كرايگاتّ › » 30يات زغ-مراوت ن-كولّو ما-د-ي ّسمغاي-واكال ،هان
تگا تين سيدي ربّي ،ءيگ-ييت ءيمندي ن-يگران ءو� مراوت
لغ�ت ن-يصغارن ،هان ا-تّياوژ�ي ءي-سيدي ربّي 31 .ءيغ-يرا يان ا-يفرو كرا ّ
ءي� ّف�س ا-يخلّص اتيگ-نس ،ءيزايد ّف�س زغ-تيس مراوت-ان-ت-يضفارنّ ،
تيس س ّموست 32 .ءي ّما تيس مراوت ن-يموگاين د-وولّي ،كّسايت يات
زغ-كرايگاتّ مراوت ن-كولّو ما-يزراين زغ-دّو-وكوراي ن-ومكسا ،ا-تّياوژ�ي
ءي-سيدي ربّي 33 .ا-ور-تاطّوم واد ءيعدلن زغ-واد ءيهرشن ،ءو� ت ّسنفلم يان
ءي� ّف�ون ا-تاويم سين ءيخفاون-انس-وايّا .ءيغ-يدّا كرا ن-يان ارد-تن-ي ّسنفلّ ،
زغ-دارس ،تژليم-تن س-سين ءي-سيدي ربّي .ءور-سول-را-تن-يفرو« ‹.
يوصا موسا غ-ودرار 34غمكان اد-گانت لوصييات ن-سيدي ربّي لّي-سّ -
ن-سيناي باش ا-تنت-ي ّسلكم ءي-ايت-يسرايّل.
168
تاسوتين
1
1ويس سين ءيسگّاسن تيگيرا ن-وفوغ ن-ايت-يسرايّل موسا ءيحاسب
تامونت ن-ايت-يسرايل
واس ءيزوارن ن-وايّور ويس سين، ّ زغ-واكال ن-ميصر ،غّ -
ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا غ-وخ ّيام ن-ومناگّار غ-لخ� ن-سيناي ييني-اس:
» 2حاسبات تامونت ن-ايت-يسرايّل كولّوتّ ،تارات ءيسماون-نسن يان س-يان،
كرايگاتّ اوتم س-تاگمات-نس د-وژور ن�-جدود-نس 3 .زايد ك ّيي د-هارون
تحاسبم كولّو ما-يكّان سين ءيد-مراو ن-وسگّاس ) (20سّ -
وف� غ-يسرايّل ،كولّو
ما-يژضارن ا-ي ّفوغ س-يميغ ،تارات ءيسماون-نسن اكابار س-وكابار 4 .را-ک-
-يعاون يان-ورگاز زغ-كرايگاتّ تاقبيلت .كود يان را-يگ ءيخف ف-تاگمات
ن-يد-باباس«.
.......................
44ءيحاسب-تن موسا د-هارون د-سين د-مراو ) (12ن-يخف ن-ايت-يسرايّل،
ءيدّو كود يان گيسن ءيحاسب تاقبيلت-نس 45 .حاسبن غ-ايت-يسرايّل كولّو
وف� ،ييژضار ا-يت ّفوغ س-يميغ، ما-يكّان سين ءيد-مراو ) (20ن-وسگّاس سّ -
كرايگاتّ يان س-يسم-نس د-وژور ن�-جدود-نس 46 .ويلّي حاسبن گان
سضيس ءيد-م ّيا د-كراض ن-والف ،د-س ّموس ءيد-م ّيا ،د-س ّموس ءيد-مراو
).(603 550
تاووري ن-ايت�-وي 47وا�ينّي ءور-حاسبن تاقبيلت ن-ايت�-وي 48 ،اشكو
ءينّا سيدي ربّي ءي-موسا» 49 :تاقبيلت ن-ايت�-وي ،ا-ور-تّي-تحاسبت ءو�
ست غ-گر-تقبيلين ن-يسرايّل 50 .وا�ينّي ژلي ايت�-وي اد-تقاسان اخ ّيامتوريتّ -
ن-توگّا ،ار-تسا�ن ءيروكوتن-نس د-كولّو ما-گيسّ -ي�ن .نتني ا-را-يتاسي اخيّام
د-يروكوتن-نس كولّوتن .را-تگابالن اخ ّيام ،ار-اسّ -سلولّيين تازدغت-نسن.
تاسوتين 169
9
غاس لّي-غ-تّبنا-تزدغت ن-ربّي ،ءيورّي-ومدلو ءيدل ّ
15 امدلو د-لعافييت
ف-تزدغت ن-ربّي تازدغت-ان لّي-يگان اخ ّيام ن-توگّا .لّيغ-ن-تضر تافوكت،
زيک صباح. ّ ءيورّي-ومدلو ءيرواس لعافييت ف-يگّي ن-تزدغت ن-ربّي ار
16غمكان اد-بدّا-يتّيلي ،ار-تّ -يدال-ومدلو غ-وزال ،ءي ّما غ-ييض ار-يترواس
لعافييت 17 .غاكود نّا-يتيا�ل-ومدلو ف-وخ ّيام ،نكرن ايت-يسرايّل مودّون ،د-ينّاغ
ءيتّرس ،سرسن گيس 18 .غمكلّي-اسن-يما� سيدي ربّي ،ا-س-ا-تمودّون
ايت-يسرايّل ،د-غمكلّي-اسن-يما� ،ا-س-ا-سراسن .ماح ّد ءيقاما-ومدلو ف-وخ ّيام،
ار-تقامان غين.
.......................
10
11ويس سين ءيسگّاسن تيگيرا ن-وفوغ زغ-ميصر، امودّو زغ-ودرار
واس ويس سين ءيد-مراو ) (20ن-وايّور ويس سين، ن-سيناي
غّ -
ءيتيا�ل-ومدلو ف-وخيّام ن-توگّا 12 .نكرن ايت-يسرايّل مودّون غ-لخ� ن-سيناي
واس ار ءيلّيغ-د-يتّرس-ومدلو غ-لخ� ن-فاران.
اس فّ - فتون ّ
.......................
29ءينّا موسا ءي-وضگّال-نس حوباب لّي-يگان يوس ن-راعويل ]ياترو[
گو-ميديان» :ها-ياغ را-نمودّو س-يلّي-ف-اغ-ينّا سيدي ربّي ›راد-اون-ت-فكغ‹.
مون ديدنغ ،نسكر گيک افولكي ،اشكو سيدي ربّي ءيقاول ءي-ايت-يسرايّل
س-وفولكي 30 «.ءي ّما نتّان ءيرور-اس» :ءوهو ،ءور-راد-دّوغ .راد-ورّيغ
س-تمازيرت-ينو س-دار ايت-داري 31 «.ييني-اس موسا» :ا-ور-اغ-تفلت ،اشكو
ك ّيي ا-ي ّس ّن مانيغ ا-نسراس غ-لخ�-يا ،تگت ك ّيي زوند الّن-نغ 32 .ءيغ-ديدنغ-
-تمونت ،لخير نّا-ياغ-يسكر سيدي ربّي ،راد-اک-ت-نسكر ءو� كيّي«.
تاسوتين 171
ست-ك ّملن ،س-يزند لغاضاب ن-سيدي ربّي 33ار-سول-تفيژّن تيفيّي ،ءور-تاّ -
ف-مدّن-ان ،يوت-تن س-واطّان باهرا ءيشقان 34 .ف-مايان ا-ف-ا-تّينين
ءي-ودغار-ان ›قيبروت-هاتاوا‹ ]تگا لمعنا-نس ›ءيسمضال ن-شّ هاوا‹[ ،اشكو غين
ا-غ-مضلن ويلّي باهرا شتهانين تيفيّي 35 .مودّون ءيل ّما مدّن زغ-قيبروت-هاتاوا
س-حاصيروت ،گاورن گيس.
12
تارگّيمت ن-ماريام 1تنكر ماريام د-هارون رگمن غ-موسا فّ -سيبت
ن-وولّت-حاباش لّي-يتاهل ،اشكو ييوي-د نتّا تاسليت د-هارون
زغ-ايت-حاباش 2 .ءينين» :ءيزد موسا واحدوت ا-زغ-د-يساول سيدي ربّي؟
ءيس-ور-د-زغ-گينغ-يساول ءو� نكّني؟« ءيسفلد سيدي ربّي ءي-ماد-ن ّان.
3موسا ءيگا واد ءيتصبارن ءوگّار ن-كولّو مدّن لّيّ -ي�ن ف-وودم ن-واكال.
4ءيساول-د سيدي ربّي غاكودان س-موسا د-هارون د-ماريام ييني-اسن:
»فّوغات-د س-كراضيتون س-وخ ّيام ن-ومناگ ّار «.فّوغن س-كراضيتسن.
5ءيگّوز-د سيدي ربّي غ-تان ّالت ن-ومدلو ،ءيبي ّد غ-يمي ن-وخيّام ،ءيغر-د
ءي-هارون د-ماريام ،اكمورن-ين سينيتسن س-ومنيد-نس 6 .ييني-اسن» :سفلدات
ءي-ما-راد-اون-ينيغ .وان ّا ءيساوالن غ-گراتون س-يواليون ن-ربّي سيديتون،
ار-اس-ما�غ ءيخف-ينو غ-تيووژرا ،ار-سرس-ساوالغ غ-توارگيوين 7 ،ءي ّما
اخدّام-ينو موسا ،ءورد غمكان اّ -ي�ن غ-گريّي ديدس .هاتي ار-يسكار
مايلّي-كولّو-گيس-ريغ غ-وا ّماس ن-مدّن-ينو 8 .ار-سرس-ساوالغ ءودم س-وودم
س-واوال ءينمن ،ءورد س-لمعني نتلنين .ار-يتمناد ّسيفت ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
ماخ ءور-تكسوضم ايلّيغ-ا-ترگّمّ غ-وخدّام-ينو موسا؟«
9ءيزند ّف�سن لغاضاب ن-سيدي ربّي ءيفل-تن 10 .لّيغ ءيتيا�ل-ومدلو
ف-وخيّام ،ها ماريام تجدم ،تملّول زوند ادفل .ءيگراول هارون غ-ماريام
س-تّ -يژرا تگا تانجدامت 11 .ءيضالب هارون موسا» :وا سيدي ا-ور-اغ-تعاقبت
تاسوتين 175
تج ّهدنين .ءيبان-اغ ءيخف-نغ زوند ءيبرشان ،د-غمكان ا-نگا غ-يژري-نسن ءو�
نتني«.
14
ار-كولّو-تنگموگن 1ار-ت ّسغويّو تامونت ن-ايت-يسرايّل ار-كولّوّ -ا�ن
غ-يض-ان 2 .ار-كولّو-تنگموگن ف-موسا د-هارون ايت-يسرايّل
ار-اسن-تّينين» :مرا ءيس-ن ّموت غ-ميصر ،ءو� مرا ءيس-ن ّموت غير غ-لخ�-ياد.
3ماخ ا-يغ-د-ييوي سيدي ربّي س-تمازيرت-اد ا-گيس-ن ّمت س-ووزّال،
تياماژنت-تمغارين-نغ د-تاروا-نغ مژّينين س-تگمرت؟ ءيس-ور-اغ-يوف غي�د
ا-نورّي س-ميصر؟« 4ءينين ءي-نگراتسن» :نكرات غي�د ا-نستي انمغور ياضني،
نورّي س-ميصر 5 «.ءيضر موسا د-هارون ف-وودم-نسن س-واكال غ-ومنيد
ن-كولّو تامونت ن-ايت-يسرايّل.
توگّا ن-ياهوشوع 6ءي ّما ياهوشوع يوس ن-نوون د-كا�ب يوس ن-يافون ّا
لّي-گانين زغ-گر ويلّي-ن-يوگّان اكال-ان ،بّين د-كا�ب
تيملسا-نسن 7 ،ءينين ءي-كولّو تامونت ن-ايت-يسرايّل» :اكال لّي-ن ّس�كا ،هاتي
ءيفولكي باهرا 8 .ءيغّ -ف�نغ-يرضا سيدي ربّي ،راد-اغ-يشّ كشم س-واكال-ان
ءيفک-اغ-ت ،ءيگ اكال لّي-غ-ينگي-وگفاي د-تا ّمنت 9 .اد-ور-تژيم د-سيدي
ربّي وا� تكسوضم زغ-يمزدغن ن-واكال-ان ،اشكو راد-گن اغروم غ-يمي-نغ.
ءي� ديدنغ ربّي داّ -ي�ن .ا-ور-زغ-گيسن- هاتي �ح-اسن ما-تن-ي ّسنتالنّ ،
-تيكساضم«.
موسا ءيضالب ربّي 10وا�ينّي تزوويد تامونت-ان ءينين كولّو ا-تن-وتن
س-يژران .ءيبان-د لماجد ن-سيدي ربّي غاكودان ف-مدّن-نس
ءي-ايت-يسرايّل كولّوتن غ-وخ ّيام ن-ومناگّار 11 .ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا
ييني» :منشک ا-را-يّي-سول-حگرن مدّن-اد؟ منشک ا-راد-قامان ءور-يّي-ومي ّن،
وا ّخا كولّو تيميتار لّي-سكرغ غ-وا ّماس-نسن؟ 12را-تن-وتغ س-واطّان ،كّسغ-اسن
تاسوتين 178
لورت-نسن ،گغ-ک كيّي د-وقبيل ءيم ّقورن ءيتج ّهدن ياگر-تن 13 «.ييني موسا
ءي-سيدي ربّي» :وا�ينّي رادّ -ف�س-سفلدن ايت-ميصر ،اشكو زغ-وا ّماس-نسن
ا-زغ-ت ّسيونت مدّن-اد سّ -جهد-نک 14 ،ءينين ّف�س ءو� ءي-ويلّي زدغنين
غ-واكال-اد .هاتي سفلدن ءيزد كيّي ا-سيدي ربّي اّ -ي�ن غ-توژّونت
ن-مدّن-نک ،اشكو تبانت-اغ-د ءودم س-وودم ،تسرست ّف�نغ امدلو-نک،
ار-اغ-تزگّوروت س-تان ّالت ن-ومدلو غ-وزال د-تين ن-لعافييت غ-ييض.
15ءيغ-تنغيت مدّن-اد كولّوتن غي�د ،راد-ينين ءيقبيلن لّي-يسفلدن
ءي�-خبار-نک› 16 :ءور-يژضار ربّي سيديتسن ا-يشّ كشم مدّن-نس س-واكال
لّي-ف-يگ ّ ّو� اد-اسن-ت-يفک ،غايان ا-ف-تن-ينغا غ-لخ� 17 ‹.غي�د ا-ربّي-نو،
ا-تيگات لقوّا-نک غمكلّي-س-اغ-تقاولت تينيت› 18 :ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگا واد
ءور-يزرابن ا-يغضب ،تيگات دارس تايري ءيزگان ،ار-يتصاماح ءي-ويلّي أُخشنّين
ءو� ويلّي ج�نين ،وا�ينّي ءور-را-تن-يادج ب� لعقوبيت .ار-يترارا ف-لخشانت
ن�-جدود ءي-تاروا-نسن ءو� تاروا ن-تاروا-نسن ،ار تيس كرا ّط ءو� تيس كّوژط
تاسوتين 19 ‹.غي�د ا-سيدي ربّي ضالبغ-اک ا-تصامحت ف-لخشانت ن-مدّن-اد
توگت ن-لحنانت-نک ءيزگان ،غمكلّي-س-ا-يسن-بدّا-تّصاماحت زغ-غاكود سّ -
لّيغ-د-فّوغن زغ-ميصر سول س-غي�د«.
اوال ن-سيدي ربّي 20ييني-اس سيدي ربّي غاكودان» :ها-يّي صامحغ-اسن
غمكلّي-س-يّي-تضالبت 21 .اوال ءيصحان زوند تودرت-ينو ف-ايت-يسرايّل
ايد-اون-ن ّيغ ،غمكلّي ءيصحا ءيس-راد-كولّو-تع ّمر ّدونيت س-لماجد ن-واد بدّا
ءي�ن 22 .هان غويد ءيژران لماجد-ينو د-تيميتار لّي-سكرغ غ-ميصر ءو� ّ
غ-لخ� ،ارمن-يّي مراوت-توال ،ءور-ا-سفليدن س-واوال-ينو 23 ،حتّا يان گيسن
ءور-را-يژر اكال لّي-ف-گّولّيغ ا-ت-فكغ ءي-يد-باباتسن .ءور-را-ت-يژر حتّا يان
غ-غويلّي-يّي-يحگرن 24 .وا�ينّي اخدّام-ينو كا�ب ،ءي ّسبايين-د رّوح ياضني،
ءيضفور-يّي زغ-تّمي ن-ن ّييت-نس .را-ت-شّ كشمغ س-تمازيرت لّي-د-ي ّس�كا،
تاسوتين 179
س-يژران غ-ب ّرا ن-وسراس 36 «.اوين-ت س-ب ّرا ن-وسراس ،ءوتن-ت س-يژران
ايلّيغ ءي ّموت ،غمكلّي-سّ -
يوصا سيدي ربّي موسا.
.......................
16
طاژيت ن-ايت-قوراح 1ءينكر يان گو�-وي ءيسم-نس قوراح ،ءيگا يوس
ن-ييصهار لّي-يگان يوس ن-قاهات ،نتّان د-كرا غ-ايت-راوبين ءيسماون-نسن
داتان د-ابيرام لّي-يگان تاروا ن-اليياب ،د-وون لّي-يگان يوس ن-فا�ت 2 ،اوين
ءيرگازن نكرن س-موسا نتني د-سين ءيد-م ّيا د-س ّموس ءيد-مراو ) (250ن-ورگاز
ن-ايت-يسرايّل لّي-گانين ءيخفاون غ-گر تامونت ،تياو ّسا ّن نتني س-يسماون-نسن.
3مو ّن-د ف-موسا د-هارون ءينين-اسن» :هان ت ّسورفم اوتّو .اشكو ايت-تامونت،
هاتني گان كولّو ءيمژ�ين ن-سيدي ربّي ،ييلي نتّان غ-وا ّماس-نغ كولّواغ .ماخ
ا-ت ّسيمغورم ءيخفاون-نون ف-تامونت ن-سيدي ربّي؟« 4لّيغ ءيسفلد موسا
ءي-غايان ،ءيضر ف-وودم-نس س-واكال 5 .ييني ءيل ّما ءي-قوراح
واس ،را-د-ي ّسبايين سيدي ربّي مانوا ءيژلي د-وسمون-نس» :ارد ءيغليّ -
ءي-يخف-نس ا-ن-سرس-ياكمور .وان ّا ءيستي ،نتّان ا-را-ن-سرس-ي ّساكمور.
6سكرات غمكاد ا-قوراح ،ك ّيي د-وسمون-نک .اويات-د تاطّاسين-نون ازكّا،
7تگم-د گيسنت تيرگين رغانين د-لبخور س-ومنيد ن-سيدي ربّي .وانّا ءيستي
سيدي ربّي ،نتّان ا-را-يگ امژ�ي-نس .هان كونّي ايد ءي ّسورفن غي�د اوتّو
اي-ايت�-وي«.
8ءيزايد موسا ييني ءي-قوراح» :غير سفلدات اي-ايت�-وي 9 .تاووري-نون،
ءيس-ور-دارون تگي يات؟ هاتي ءيژلي-كن سيدي ربّي ن-يسرايّل زغ-گر تامونت
ن-مدّن-نس ف-ا-ن-سرس-تّاكمورم تقاسام-ت غ-تزدغت-نس ،تبيدّم ءو� غ-ومنيد
ن-تامونت ن-ايت-يسرايّل ار-اسن-تّخدامّ 10 .يادج-ک كيّي د-ايتماک كولّوتن
ن-ايت�-وي ا-ن-سرس-تّاكمورم .ءي ّما غي�د ،ءيس-ترام اد-كولّو-تگم
تاسوتين 183
17
تايّاوين غ-وعمود 1ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا ييني-اس» 2 :ساول
س-ايت-يسرايّل ،تامژت زغ-دارسن سين د-مراو )(12 ن-هارون
ن-وعمود ،كرايگاتّ تاقبيلت د-وعمود-نس ،اوين-اک-تن-د ءيمغارن-نسن
س-سين د-مراو ،تارات ءيسم ن-كرايگاتّ امغار ف-وعمود-نس 3 ،تارات ءيسم
ن-هارون ف-وعمود ن-ايت�-وي .اشكو را-يگ يان-وعمود ءي-كرايگاتّ
ءيخف ن-تقبيلت 4 .تسرست-تن-ين ءيل ّما غ-وخيّام ن-ومناگّار غ-لگدّام
نّ -صندوق ن-توگّا ،غ-يلّيغ ا-ديدون-تمناگّارغ 5 .هان ارگاز نّا-ستيغ،
را-يوت-وعمود-نس س-تايّاوين .غمكان ا-س-راد-گغ تّمي ءي-ينگموگن
لّيّ -ف�ون-تنگموگن ايت-يسرايّل 6 «.ءيساول موسا س-ايت-يسرايّل ،فكن-اس-د
كولّو ءيمغارن-نسن ءيعماد ،كرايگاتّ امغار د-وعمود-نس س-سين د-مراو.
ييلي-وعمود ن-هارون غ-گر ءيعماد-نسن 7 .ءيسرس-ن موسا ءيعماد-ان غ-ومنيد
ن-سيدي ربّي غ-وخ ّيام ن-توگّا.
8نديد ازكّا ءيكشم موسا س-وخيّام ن-توگّا ،ياف-ن اعمود ن-هارون
لّي-يگان وين ايت�-وي ،يوت س-تايّاوين د-يجدّيگن د-لّوز ءينوان 9 .ياسي-د
موسا كولّو ءيعماد-لّي زغ-ومنيد ن-سيدي ربّي س-دار ايت-يسرايّل كولّوتن،
ار-گيسن-تمنادن .ياسي كرايگاتّ يان اعمود-نس 10 .ييني سيدي ربّي ءي-موسا:
»رار اعمود ن-هارون س-لگدّام نّ -صندوق ن-توگّا ،اد-بدّا-يقاما ءيگ تاماتارت
ءي-يمعصان ،ت ّسبيدّت ءينگموگن-نسن ّف� ،ا-ورّ -متن 11 «.غمكان ا-يسكر
يوصا سيدي ربّي ،غمكان ا-يسكر. موسا .غمكلّي-ف-تّ -
.......................
20
غ-وايّور امزوارو تلكم تامونت ن-ايت-يسرايّل س-لخ� 1 لموت ن-ماريام
تاسوتين 187
ن-ژيين ،گاورن غ-تسگا ن-قاداش .ت ّمت گيس ماريام ،تّياومضال گيس.
امان فّوغن-د زغ-وژرو 2لّيغ ءور-لّين-وامان دار تامونت ،مو ّن-د داغ ف-موسا
د-هارون 3 .ژين مدّن-ان د-موسا ءينين-اس» :مرا ءيس-ن ّموت غاكود لّيغ ّموتن
ايتماتنغ غ-ومنيد ن-سيدي ربّي 4 .ماخ ا-دي-تيويم تامونت ن-سيدي ربّي
س-لخ�-يا ،ا-گيس-ن ّمت نكّني د-لكسيبت-نغ؟ 5ماخ ا-يغ-دي-ت ّسيونم
زغ-ميصر س-تاغارت-اد ُيخش ّن؟ ءور-تگي ءي-يمندي وا� تگا ءي-تازارت وا�
اضيل وا� رّ ّمان ،وا� گيس امان ن-تي ّسي 6 «.ءيدّو موسا د-هارون زغ-دار
تامونت س-دار ءيمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار ،ضرن ف-وودماون-نسن س-واكال.
ءيبان-اسن-د لماجد ن-سيدي ربّي 7 .ييني سيدي ربّي ءي-موسا» 8 :اسي
اعمود ،ت ّسمونت-د مدّن كولّوتن ،كيّي د-گماک هارون .تساولم س-وژرو
غ-لگدّام-نسن ،تينيم-اس ا-د-يرژم ءي-وامان .ت ّسوفغت-اسن-د امان زغ-وژرو،
ت ّسوت تامونت ءو� لكسيبت-نسن«.
9ياسي-د موسا اعمود زغ-تزدغت ن-سيدي ربّي غمكلّي-تّ -
يوصا.
10ءي ّسمون-د موسا د-هارون مدّن كولّوتن غ-لگدّام ن-وژرو ،ييني-اسن» :غير
سفلدات ا-يمعصان .ءيس-اد-اون-د-ن ّسوفغ امان زغ-وژرو-اد؟« 11يا ّل افوس-نس
يوت س-وعمود-نس غ-وژرو سنات-توال ،فّوغن-د-وامان گّوتنين .تسو كولّو
تامونت ،تسو ءو� لكسيبت-نسن 12 .ءي ّما سيدي ربّي غاكودان ءينّا-د ءي-موسا
د-هارون» :هان ءورد نكّي ا-غ-تومنم ،اشكو ءور-يّي-تگيم د-ربّي امژ�ي
غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل .ف-غايان ءورد كون ّي ا-را-يشّ كشم تامونت-اد س-واكال
لّي-اسن-فكيغ 13 «.امان-ان گان ›امان ن-ماريبا‹ ]تگا لمعنا-نس ›طاژيت‹[،
اشكو غين ا-غ-ژين ايت-يسرايّل د-ربّي داّ -ي�ن ،ءي ّسبايين-اسن-د ءيس-يگا ربّي
امژ�ي.
تان ّواشت ن-ايت-ادوم 14يازن موسا ءيرقّاسن زغ-قاداش س-دار-وگلّيد ن-ادوم
ييني-اس» :اوال-اد ءيگا زغ-گماک ءيسرايّل .ت ّسنت كولّو تا ّمارا لّيّ -ف�نغ-يزرين.
15تسفلدت ءيس-تّين-كّان ه ّودن ءيد-باباتنغ س-ميصر ،نگاور-ن غ-ميصر
تاسوتين 188
21
1اگلّيد ن-عاراد ءيحكام غ-لخ� ن-ناگاب ،ءيگ نتّان تينري ف-كرا
زغ-ايت-كانعان .ءيسفلد ءيس-ومژن ايت-يسرايّل اغاراس غ-ايت-كانعان
ن-اتاريم .ءي ّفوغ-د ياكي ّف�سن ،ياوي كرا گيسن س-يسكراف 2 .گّالّن
ايت-يسرايّل ءي-سيدي ربّي غاكودان ءينين-اس» :ءيغ-تگيت مدّن-ان غ-گر
ءيفا ّسن-نغ ،را-نفنو تيمدينين-نسن ،نفک-اک كولّو ما-گيسنتّ -ي�ن 3 «.ءيسفلد
سيدي ربّي ءي-واوال ن-ايت-يسرايّل ،ءيگ مدّن-ان ن-ايت-كانعان غ-گر
ءيفا ّسن-نسن ،فنون-تن نتني د-تمدينين-نسن .گن ءيسم ›حورما‹ ءي-ودغار-ان
]تگا لمعنا-نس ›لفنا‹[.
الگماض ن-واناس 4مو ّدون مدّن زغ-ودرار ن-هور ،كن اغاراس ن-ومدا
ازگّاغ باش اد-انفن ءي-واكال ن-ادوم .وا�ينّي ءور-سول-گيسن ما-يتصبارن
غ-وغاراس 5 .ار-ساوالن مدّن-ان غ-ربّي ءو� موسا ءينين» :ماخ ايلّيغ-اغ-دي-
-تيويم زغ-ميصر ا-ن ّمت غ-لخ�-يا؟ ءور-گيس ما-نشتّا ءو� ما-ن ّسا.
ءيحاشا-وول-نغ امشّ و-اد ءيف ّسوسن 6 «.يازن-د سيدي ربّي ءيلگماضن غّ -ي�
ّس ّم ،لبين مدّن ،ءي ّمت كيگان غ-ايت-يسرايّل 7 .اشكين-د مدّن س-دار موسا
ءينين-اس» :ها-ياغ نج� باهرا ،اشكو نساول غ-سيدي ربّي ءو� گيک .ژّا ّل
ءي-سيدي ربّي غي�د ،تضالبت-اس ا-نّ -ف�نغ-ياسي ءيلگماضن-اد «.ءيژّا ّل موسا
غاكودان ف-مدّن 8 .ءيرار-د سيدي ربّي ءي-موسا» :سكر يان-ولگماض
زغ-واناس ،تالّت-ت ف-يگّي ن-يان-وگّجدي .وان ّا ءيتياولباين ءيمناد-ن گيس،
را-يدّر 9 «.ءيسكر موسا يان-ولگماض زغ-واناس ،ءيگ-ت-ين ف-وگّجدي .وان ّا
ءيلبي كرا ن-ولگماض ،ءيمناد-ن غ-والّي ن-واناس ءيدّر.
.......................
تينري ف-سيحون 21از ّن ايت-يسرايّل ءيرقّاسن س-سيحون اگلّيد ن-ايت-امور
ءينين-اس» 22 :نضالب-اک اد-اغ-تادجت ا-نزري د-ايت-امور
تاسوتين 190
ا-يرژم سيدي ربّي الّن ن-بالعام ،ار-يتمناد لما�ک ن-سيدي ربّي ءيبي ّد غ-وغاراس
د-توزّالت غ-وفوس-نس .ءي ّسكنو-د بالعام ءيخف-نس ار اكال 32 .ييني-اس
لما�ک ن-سيدي ربّي» :ماخ ايلّيغ توتّ تاغيولت-نک كرا ّط-توال؟ ءوشكيغ-د
نكّين ا-ک-حصارغ ،اشكو غ-يژري-نو اغاراس يُخش ّن ايد تومژت.
33تاغيولت-اد تژرا-يّي تانف-يّي كرا ّط-توال .مرا ءيس-ور-يّي-تونف ،لوكون
نغيغ-ک ،ادجغ-تّ نتّات ا-تدّر 34 «.ييني بالعام غاكودان ءي-لما�ک ن-سيدي
ربّي» :ها-يّي جليغ ،ءورّ -سينغ ءيس-د-سري-تبيدّت غ-وغاراس .غي�د
ءيغُ -يخشن مايد سكرغ غ-يژري-نک ،راد-ورّيغ س-داري 35 «.ييني لما�ک
ن-سيدي ربّي ءي-بالعام» :مون د-يرگازن-ان ،وا�ينّي اد-ور-تينيت اب� اوال
نّا-س-اک-ن ّيغ «.ءيزايد بالعام غاكودان د-يريياسن ن-با�ق.
36لّيغ ءيسفلد با�ق ءيس-د-يوشكا بالعام ،ءي ّفوغ ا-ت-ين-يمناگّار غ-تمدينت
ن-موواب لّيّ -ي�ن غ-تّمي ن-تمازيرت-نس غ-ووتّو ن-واسيف ن-ارنون 37 .ييني
با�ق ءي-بالعام» :ءيس-ور-ن-سرک-وزينغ ا-دي-تاشكت غيل غيل س-داري؟
ماخ ايلّيغ ءور-دي-توشكيت؟ ءيس-تغالت ءيس-ور-ژضارغ ا-کّ -سربحغ
س-لخير؟« 38ييني بالعام ءي-با�ق» :ها-يّي ءوشكيغ-د س-دارک .وا�ينّي
ءيس-ژضارغ نكّي اد-ينيغ كرا؟ اوال نّا-يّي-د-يگا ربّي غ-يمي-نو
ا-س-راد-ساولغ 39 «.ءيمون بالعام د-با�ق ،لكمن تامدينت ن-قيريات-حوصوت.
40ءيغرص گيس با�ق ءي-يموگاين د-وولّي ،يازن كرا غ-تغرصيو ءي-بالعام
د-يريياسن لّي-ديدسّ -ي�ن.
41نديد ازكّا ءينكر با�ق ياوي بالعام ،ءي ّساون-ت س-باموت-باعل ا-ن-يمناد
كرا غ-ايت-يسرايّل لّي-ن-ياكمورن.
23
اوال امزوارو ن-بالعام 1ييني بالعام غاكودان ءي-با�ق» :بنو-يّي غيد ّسا
ن-يكركار ،تاويت-يّي-د ّسا ن-يموگاين دّ -سا ن-يزامارن 2 «.ءيسكر با�ق
تاسوتين 194
تگّرو-يّي س-مكلّي-س-راد-اس-تگّرو«.
.......................
27
12ءيساول-د سيدي ربّي س-موسا ييني-اس» :غلي اوال ن-ربّي
س-وورير-اد ن-عاباريم ،تژرت اكال لّي-فكيغ ف-ياهوشوع
ءي-ايت-يسرايّل 13 .تيگيرا ن-ما-تي-تژريت ،را-تّياتّايت س-گر ءيد-باباک،
غمكلّي ءيتياتّاي گماک هارون 14 .اشكو تعصام اوال-ينو غ-لخ� ن-ژيين،
غاكود لّي-غ-ديدي-تژي تامونت .ءور-يّي-تگيم د-ربّي امژ�ي غ-لگدّام
ن-ايت-يسرايّل غاكود ل ّي-غ-د-فّين-وامان «.امان-ان گان وين ماريبا غ-قاداش
غ-لخ� ن-ژيين.
15ءيساول موسا غاكودان ءي-سيدي ربّي ييني» 16 :وا ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،وا
ربّي دا-يتگّان رّوح غ-كولّو ما-يطّافن تيف ّيي ،ضالبغ-اک ا-تژليت يان-ورگاز
ما-يتگّان ءيخف ف-تامونت-اد 17 ،باش ا-يت ّفوغ ار-د-يكشّ م غ-لگدّام-نسن،
ار-اسن-يزگّورو ءيغ-فّوغن ءو� ءيغ-كشمن ،ا-ور-تگ تامونت ن-سيدي ربّي زوند
ءولّي ب� امكسا 18 «.ييني سيدي ربّي ءي-موسا» :اوي ياهوشوع يوس ن-نوون.
ءيگا نتّان واد غّ -ي� رّوح-ينو .تسرست ّف�س افوس-نک 19 ،ت ّسبيدّت-ت-ين
توصات-ت غ-ومنيد-نسن. غ-لگدّام ن-ومساكمور اليعازر ءو� تامونت كولّوتّ ّ ،
20تفكت-اس كرا زغ-تحكيمت-نک باش اد-سرس-تسفليد كولّو تامونت
ن-ايت-يسرايّل 21 .را-يتبيدّاد غ-لگدّام ن-ومساكمور اليعازر ،ا-ن-يگار اليعازر
اصغار ن›-ءوريم‹ غ-ومنيد ن-سيدي ربّي باش ا-يي ّسان ماّ -ف�سّ -ي�ن ا-ت-يسكر.
س-واوال-نس ا-س-را-يت ّفوغ نتّا ءو� تامونت ن-ايت-يسرايّل كولّوتّ ،د-واوال-نس
يوصا سيدي ربّي ،ياوي ا-س-راد-د-كشّ من 22 «.ءيسكر موسا مايلّي-ف-تّ -
ياهوشوع ءي ّسبي ّد-ت غ-لگدّام ن-ومساكمور اليعازر د-تامونت كولّوتّ 23 .ءيسرس
يوصا-ت غمكلّي-س-اس-د-ينّا سيدي ربّي.
ّف�س موسا ءيفا ّسن-نسّ ،
تاسوتين 197
28
»ءوصا 1ءيساول-د سيدي ربي س-موسا ييني-اس2 : ءيساكمورن
ّ ّ
اس ايت-يسرايّل تينيت-اسن› :رارات لعاقل ا-يّي-دي-تاكّام ن-كرايگاتّ ّ
ءيساكمورن-ينو ن-ومشّ و ءيجدرن س-واضو-نس ءيميمن ،ار-يّي-تن-دي-ت ّساكمورم
غ-يزماز-نسن 3 ‹.تينيت-اسن› :غمكاد ا-يگا-وساكمور ءيجدرن لّي-را-تاكّام
اس ّساتّوويات-ن سين ءيل ّقاغن كّانين اسگّاس ءي-ربّي سيديتون .كرايگاتّ ّ
زيک ،وايّا غ-تدگّات. ّ غ-ور-يلّي كرا ن-لعيب 4 .تجدرم يان غ-يل ّقاغن-ان
5تزايدم-اس تاوافكا ن-يمندي ،ا-تگ يان-وغ ّراف ن-وگّرن ]كراض ءيد-كيلو[،
ءيتياورواي س-رّبع ن-تب ّقالت ن-زّيت ءيصفان ]يان ليترو[ 6 .اد-ياق�ي-واضو-نس
يوصا ربّي سيديتوناس ،ءيگ اساكمور ءيجدرن غمكلّي-فّ - ءيميمن كرايگاتّ ّ
غ-ودرار ن-سيناي 7 .تزايدم-اس ءو� تاوافكا ن-تي ّسي ،ا-تگ رّبع ن-تب ّقالت
ن-وامان ن-واضيل ءيكتين ]يان ليترو[ ،ت ّفيم تاوافكا-يان ن-تي ّسي غ-تحانوت
تامژ�يت غ-ومنيد ن-ربّي سيديتون 8 .تجدرم ويس سين ءيل ّقاغن غ-تدگّات،
زيک ،ا-يگ ّ تزايدم-اس تاوافكا ن-يمندي د-تين-وامان ن-واضيل ءيكتين زوند
اساكمور ءيجدرن س-واضو ءيميمن ءي-ربّي سيديتون.
اس ن-وسونفو سكارات سين ءيل ّقاغن » › كرايگاتّ ّ
9 واس
ءيساكمورن نّ -
كّانين اسگّاس غ-ور-يلّي كرا ن-لعيب .كود يان، ن-وسونفو
تزايدم-اس تاوافكا ن-يمندي ،ا-تگ سين ءيغورفان ن-وگّرن ]سضيس ءيد-كيلو[
ءيتياورواين سّ -زيت ،تزايدم-اس ءو� تاوافكا ن-تي ّسيّ 10 .ساتّوويات-تن-ين
اس ن-وسونفو ،اد-اگرن اساتّوي ن-وو ّسان ياضني ءو� تاوافكا-نسن كرايگاتّ ّ
ن-تي ّسي.
ءيساكمورن غ-ت�ليت › » 11تا�ليت ن-كرايگاتّ ايّور ،زايدات ت ّساتّوويم-ن
اساكمور ءيجدرن ءي-ربّي سيديتون ،ا-يگ سين ءيگايزن ن-وايّور
زغ-تووروت ،د-يان ءيزي ّمر ،دّ -سا ن-يل ّقاغن كّانين اسگّاس غ-ور-يلّي كرا
تاسوتين 198
تينباضين
1
كشمات س-واكال 1ءيواليون-اد ا-س-يساول موسا س-كولّو ايت-يسرايّل
غ-تسگا ياضني ن-واسيف ن-وردون ،غاكود لّيغ ّ�ن ن-كانعان
غ-لخ� ن-عارابا غ-تاما ن-سوف ،غ-گر-تمدينت ن-فاران د-تمدينين ن-توفيل
واس اّ -ي�ن 2
د�-بان د-حاصيروت د-ديزاهاب .تاوادا ن-يان د-مراو ) (11نّ -
زغ-حوريب ار قاداش-بارنيع غ-وغاراس ن-يورار ن-ساعير.
غ-وسگّاس ويس كّوژ ءيد-مراو )] (40تيگيرا ن-وفوغ زغ-ميصر[ ،غّ -
واس 3
4
» 1غي�د اي-ايت-يسرايّل ،سفلدات س-تنباضين ءو� ست بدّا
اوياتّ -
غ-لوصييات ن-ربّي لحكامات لّي-راد-اونّ -سلمدغ ،تزايدم ار-سرسنتي-تسكارم.
غمكاد ا-س-را-تدّرم ،تكشمّ تطّافم اكال لّي-اون-يفكا ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي
وصاغ ،ا-ور-اس-تزايدم يات ،ءو� تناقصم-اس ن-يد-باباتون 2 .اوال-اد-س-كنّ -
يات ،اد-بدّا-ستّي-تّاويم غ-لوصييات ن-ربّي سيديتون لّي-س-كنّ -
وصاغ.
» 3تژرام س-والّن-نون مايلّي ءيسكر ربّي سيديتون غ-وورير ن-باعل-فاغور،
غ-لّيغ ءيفنا زغ-گراتون كولّو ويلّي ءيتعبادن ›باعل‹ لّي-يگان ربّي ن-فاغور.
4ءي ّما ويلّي گيون ءومژنين غ-ربّي سيديتون ،هاتي كولّوكن تدّرم سول
س-غا ّساد.
يوصا سيدي ّ » 5سلمدغ-اون ياد كولّو تينباضين د-لحكامات لّي-س-يّيّ -
ربّي-نو ،باش ا-تنتي-تّسا�م غ-واكال لّي-س-را-تكش ّم ا-تي-تطّافم 6 .اوياتّ -
ست
بدّا گيسن ار-سرسن-تسكارم .غمكان ا-س-راد-ژرن ايت-تميزار ياضني
ءيس-دارون لعاقل ءو� تافهيمت .غاكود ن ّا-سفلدن ءي-تنباضين-اد ،را-تّينين:
›سّ -صاحت ايت-لعاقل ءو� تافهيمت ا-يگا-وقبيل-اد ءيه ّيان 7 ‹.ءيسّ -ي� كرا
ن-وقبيل ياضني ءيه ّيا غمكا ،ياكمور سرس ربّي-نس غمكلّي-د-سرنغ-ياكمور ربّي
سيديتنغ غاكود نّا-سرس-ناقرا؟ 8ءيسّ -ي� كرا ن-وقبيل ءيهيّا غمكا ،ءيطّاف
تينباضين د-لحكامات ص�حنين زوند ال ّمود لّي-راد-اون-فكغ غا ّساد؟
» 9وا�ينّي رارات لعاقل اد-بدّا-تگابلم ءول-نون كولّو ءو ّسان ن-تودرت-نون،
ا-ور-يميل تتّوم تيغاوسيوين لّي-ژرانت-والّن-نون ،فيضنت زغ-لعاقل-نون .زايدات
ار-تنتي-تادّرم ءي-تاروا-نون د-تاروا ن-تاروا-نون«.
.......................
ا-ور-تّقاسام ءيد-ربّي » 23رارات لعاقل ا-ور-تتّوم لعهد ن-ربّي سيديتون
لّي-ديدون-يسكر .ا-ور-تدّوم تسكرم كرا نّ -صورت ءينقشن ياضني
تينباضين 202
يوصا ربّي سيديتون ا-ور-دارون-ييلي. نغد كرا ن-يك�ن ءيرواسن كرا-ف-كنّ -
24اشكو ربّي سيديتون ءيگا زوند لعافييت ءيفنّون ،ءيگ واد ءيشقان ف-ما-يگان
وينس 25 .تيگيرا ن-ما-توروم تاروا ءو� تاروا ن-تاروا ،تميورم اكال-ان ،ءيغ-تدّام
ءي�ن ،تسا�م ارد تهلكم ءيخف-نون ،تسكرم كرا نّ -صورت ءينقشن ترواس كرا ّ
ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-ربّي سيديتون ارد ّف�ون ءيغضب 26 ،گيغ ّف�ون غا ّساد
ءيگنّا د-واكال د-يناگان ،را-كن-يفنو حينا غ-واكال-ان لّي-ف-را-ت ّبيم اسيف
ن-وردون ا-تي-تطّافم .ءور-را-گيس-تماطلم ،هان را-كن-گيس-يفنو �ح-كن.
27را-كن-ي ّسوكت سيدي ربّي غ-گر ءيقبيلن ،تورّيم تيدراسم غ-گر ايت-تميزار
لّي-س-كن-يطّاي 28 ،ار-دارسن-تّقاسام ءيد-ربّي ن-وكشّ وض د-وژرو ،تياوسكارن
س-يفا ّسن ن-بنادم ،ءور-ژضارن اد-ژرّان ءو� دا-سفليدن ءو� دا-شتّان ءو�
دا-تكضون 29 .وا�ينّي زغ-غين ا-زغ-را-دي-تسيگّيلم ربّي سيديتون .سّ -صاحت
را-تي-تافم ءيغ-ا-تي-تسيگّيلم زغ-تّمي ن-يخف-نون د-تّمي ن-وول-نون.
30غ-وو ّسان-ان غ-ا-تزرايم غ-تنوكموت ،ءيجرو-اون كولّو غايان ،را-دي-تو ّريم
س-ربّي سيديتون ار-تسفليدم س-ما-يتّيني 31 .اشكو ربّي سيديتون ءيگا واد
ءيتحنّون ،ءور-را-كن-يفل ءو� ءيفنا-كن ءو� ءيتّو لعهد لّي-يسكر س-تگالّيت
د-يد باباتون«.
.......................
5
مراوت لوصييات 1ءيزايد موسا ءي ّسمون-د كولّو ايت-يسرايّل ييني-اسن:
»سفلدات اي-ايت-يسرايّل ءي-تنباضين د-لحكامات ن-سيدي ربّي
وصاغ غا ّساد ،باش ا-تنتي-تلمدم ،تلهوم سرسنت ار-سرسنتي- لّي-س-را-كنّ -
-تسكارم 2 .اشكو ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي-نغ ءيسكر ديدنغ لعهد غ-حوريب.
.......................
تينباضين 203
ءي�ن ،گغ ربّي-نک لّي-ک-يد-ي ّسوفغن » 6ييني› :نكّي ا-يگان واد بدّا ّ
زغ-ميصر ،زغ-واكال ن-تسموگيت.
› » 7ا-ور-سار-اک-ييلي كرا ن-ربّي ياضني ب� نكّي.
› » 8ا-ور-سار-تسكرت ءي-يخف-نک كرا نّ -صورت ءينقشن ،نغد كرا
ءي�نءي�ن غ-واكال ءو� كرا ّ ءي�ن غ-يگنوان ءو� كرا ّ ن-يك�ن ءيرواسن كرا ّ
غ-وامان ن-گر ءيكالّن 9 ،باش اد-اس-تكنّوت ار-تي-تّقاسات .اشكو نكّي
دا-يگان ربّي سيديک ،گيغ واد ءيشقان ف-ما-يگان وينو .وينّا-يّي-كورهانين،
ار-تراراغ ءي-تاروا-نسن ف-لخشانت ن-ايدّارسن ار تيس كرا ّط ءو� تيس كّوژط
تاسوتين 10 .وا�ينّي ارّ -سافاوغ لحنانت-ينو ءيزگان ءي-وافضان ن-ويلّي-يّي-يتّيرين
ار-تّي-تاوين غ-لوصييات-ينو.
ءي�ن‹ ءيگ › » 11ا-ور-سار-تبدرت غ-واوال ءيخوان ءيسم ن›-واد بدّا ّ
ربّي-نک .اشكو وان ّا ءيبدرن ءيسم ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن غ-واوال ءيخوان،
ءور-را-ت-ادجغ ب� لعقوبيت.
» › سكار بدّا ف-ويس ّسا ن-وو ّسان اد-دارک-يتگّا ّ
اس امژ�ي، 12
يوصا ربّي سيديک 13 .سضيس-وو ّسان ا-را-تّخدامت ار-تّقاسات كولّو غمكلّي-کّ -
ءي ّما ويس ّسا ن-وو ّسان ار-يتگّا ّ
اس ن-وسونفو ،ءيتياوژ�ي تاووري-نک14 ،
ءي�ن ءيگ ربّي-نک .ا-ور-گيس-تسكرت كرا ن-تووري كيّي ءو� ءي-واد بدّا ّ
يوک ءو� ءيلّيک ءو� امقاسا-نک ءو� تامقاسات-نک ءو� اموگاي-نک ءو�
اغيول-نک ءو� كرا غ-لكسيبت-نک ءو� اب ّراني ن ّا-دارک-يگاورن ،باش
ا-يسونفو-ومقاسا-نک ءو� تامقاسات-نک زوند كيّي 15 .سوانگم-د ءيس-تّين-
-تكّيت تگيت ءيسمگ غ-واكال ن-ميصر ،ءي ّسوفغ-ک-يد ربّي سيديک زغ-غين
يوصا ربّي سيديک س-وغروض ءيتج ّهدن د-وفوس ءيمدين .ف-مايان ا-ف-کّ -
اد-بدّا-تّگّات ويس ّسا ن-وو ّسان دّ -
واس ن-وسونفو.
تينباضين 204
ن-ماّ -ف�ون-يحنّا سيدي ربّي ،ييري ا-ي ّسافو ءو� تاگالّيت لّي-س-يگ ّ ّو�
ءي-يد-باباتون ،مايان ا-ف-كن-د-ي ّسوفغ س-وفوس ءيتج ّهدن ،ءيفوكّو-كن-د
زغ-تمازيرت ن-تسموگيت ،زغ-وفوس ن-فيرعاون اگلّيد ن-ميصر 9 .ءي ّسانات
غي�د ءيزد ربّي سيديتون ا-يگان ربّي نّ -صاحت ،ءيگ ربّي دا-يزگان
غ-واوال-نس ،ءيگ واد ءي ّسووفان لعهد ءو� تايري ءيدومن ءي-والف
ن-تاسوت ن-ويلّي دار ءيع ّزا اوين-تّ بدّا غ-لوصييات-نس 10 .ءيگ واد
ءيتراران ءي-وينّا-ت-كورهانين ماد-اسن-يگان ،ءيفنو-تن .هان ءور-را-يرخو
د-وان ّا-ت-يكورهان ،راد-اس-يرار ف-ماد-اس-يگان 11 .رارات لعاقل
اد-ب ّدا-تسكارم س-لوصييات د-تنباضين د-لحكامات-اد لّي-ف-كنّ -
وصاغ غا ّساد.
» 12ءيغ-ا-تسفليدم س-لحكامات-اد ،تزگام گيسنت ار-سرسنتي-تسكارم،
را-يقاما ربّي سيديتون غ-لعهد-نس ءو� تايري-نس ءيزگان لّي-س-يقاول
س-تگالّيت ءي-يد-باباتون 13 .را-گيون-يحنّو ،ءيبارک گيون ،ءي ّسيگات-كن.
را-يگ لباراكا غ-لغلّت نّ -دات-نون ءو� تين-واكال-نون ،ءيبارک غ-يردن
د-واضيل د-زّيت ،ءيبارک غ-لغلّت ن-لكسيبت-نون غ-وارّاون ن-يموگاين ءو�
وين-وولّي غ-واكال لّي-ف-يگ ّ ّو� ءي-يد-باباتون اد-اون-ت-يفک 14 .ءيمباركيين
ا-را-تگم ءوگّار ن-كولّو ءيقبيلن .ءور-را-گيون-ييلي كرا ن-ورگاز ءو� كرا
ن-تمغارت ءور-يطّافن تاروا ،ءو� ّ
ءي� غ-لكسيبت-نون 15 .را-نّ -ف�ون-ي ّسانف
سيدي ربّي كولّو ما-يگان تاماضونت .حتّا يان غ-واطّا ّن شقانين لّي-تژرام
غ-ميصر ءور-را-ت-يدّ -ف�ون-يسرس .وا�ينّي را-تن-ين-ي ّزوگز ف-كولّو
ءي� ّف�ون ا-تهلكم كولّو ءيقبيلن لّي-راد-اون-ين-يسرس وينّا-كن-كورهانينّ 16 .
ربّي سيديتون .رارات لعاقل ا-ور-گيسن-تّحنّوم وا� دا-تّقاسام ءيد-ربّي-نسن،
ا-ور-كن-ين-تغوي-تژقّورت-نسن.
ربّي را-تن-يطّاي » 17ءيغ-يدّا ارد-اون-ييني ءيخف-نون› :ءيقبيلن-ان تج ّهدن
ّف�نغ ،مامنک ا-س-را-نامژ اكال-نسن؟‹ 18ا-ور-زغ- س-وارژّان
-گيسن-تيكساضم .سوانگمات-د مايلّي ءيسكر ربّي سيديتون ءي-فيرعاون د-كولّو
تينباضين 208
سيديتون ،اشكو نتّان اد-اون-يفكان ادواس-ان ا-تطّافم ايدا ،باش ا-ي ّزگا لعهد
لّي-ف-يگ ّ ّو� ءي-يد-باباتون ،غمكلّي ءيسكار سول س-غا ّساد.
» 19وا�ينّي ءيغ-تدّام ارد تتّوم ربّي سيديتون ،تضفورم ءيد-ربّي ياضني
ار-تن-تّقاسام ار-اسن-تكنّوم ،ها-يّي علمغ-كن غا ّساد ،را-كن-يفنو �ح-كن.
20زوند ءيقبيلن لّي-يفنا سيدي ربّي غ-لگدّام-نون ،غمكان ا-را-كن-يفنو ءو�
كونّي ،اشكو ءور-تّي-تيويم غ-واوال ن-ربّي سيديتون«.
9
ربّي را-يفنو ءيقبيلن » 1سفلدات اي-ايت-يسرايّل .غي�د ا-را-ت ّبيم اسيف
ن-وردون ،تكش ّم ا-تطّافم اكال ن-يقبيلن م ّقورنين تج ّهدن تج ّهدنين
ّف�ون ،تطّافم ءو� تيمدينين دوسنين س-يگودار اتّووينين ار ءيگنوان 2 .هان
ايت-تمازيرت-ان دوسن غ ّزيفن ،گن تاروا ن-عاناق لّي-ف-ا-تسفليدم
ارّ -ف�سن-تّينين› :ما-يژضارن ا-يبي ّد غ-ومنيد ن-ايت-عاناق؟‹ 3نّيغ-اون غا ّساد
ف-ا-تي ّسانم ،غوالّي راد-اون-يزوور زوند لعافييت ءيفنّون ،ءيگا-ت ربّي سيديتون.
نتّان ا-را-تن-يفنو ،ءي ّسكنوكي-تن غ-لگدّام-نون ،ارد تطّافم اكال-نسن .را-تن�-ح
حينا ،غمكلّي-س-اون-يقاول سيدي ربّي.
» 4وا�ينّي غاكود ن ّا-تن-يطّاي ربّي سيديتون غ-لگدّام-نون ،ا-ور-تّينيم
د-يخف-نون› :فّ -سيبت ن-ما-نگا ويد ص�حنين ا-ف-اغ-د-يشّ كشم سيدي ربّي
ا-نطّاف اكال-اد ‹.ءوهو ،فّ -سيبت ن-لخشانات لّي-سكارن ءيقبيلن-ان
ا-ف-ا-تن-يطّاي غ-لگدّام-نون 5 .ءورد فّ -سيبت ن-يس-تص�حم نغد
صفان-وو�ون-نون ا-ف-را-ن-تكشمّ تطّافم اكال ن-يقبيلن-ان ،وا�ينّي
ف-لخشانت-نسن ا-ف-ا-تن-يطّاي ربّي سيديتون غ-لگدّام-نون ،ءي ّسافو ءو� اوال
لّي-س-يگ ّ ّو� ءي-يد-باباتون ءيبراهيم د-يسحاق د-ياعقوب 6 .نّيغ-اون ا-تي ّسانم،
ءورد فّ -سيبت ن-يس-تگام ويد ص�حنين ا-ف-راد-اون-يفک سيدي ربّي
اكال-اد ءيفولكين ا-تي-تطّافم ،اشكو هان تگام اقبيل مي ءي ّقور ءيخف«.
تينباضين 211
.......................
18
ا-ور-تسكارم زوند » 9غاكود ن ّا-ن-تكش ّم س-واكال لّي-اون-يفكا ربّي
سيديتون ،هان دا-تّيريم ا-تّسا�م ءيسكّيرن جلخنين ايت-كانعان
ن-يقبيلن-ان 10 .ا-ور-ييلي غ-گراتون يان ءيدحين يوس نغد ءيلّيس ءي-لعافييت،
ءي� گيون يان ءيتگزا ّن ،ءو� يان ءيستفالن ،ءو� يان ءيتقدّاشن ،ءو� يانوا� ّ
ءيسميّاضن 11 ،ءو� يان ءيتاران لحروز ،ءو� يان ءيسقسان لجنون ،ءو� يان
ءيتسحارن ،ءو� يان ءيسيگّيلن ويلّي ّموتنين 12 .اشكو وان ّا ءيسا�ن
ءيسكّيرن-ان ،هان بو-تجلخيت ا-يگا دار سيدي ربّي .فّ -سيبت ن-يسكّيرن-ان
جلخنين ا-ف-ا-تن-يطّاي ربّي سيديتون غ-لگدّام-نونّ 13 .
ءي� ّف�ون ا-تگم ب�
لعيب غ-يژري ن-ربّي سيديتون 14 .هان ءيقبيلن لّي-مي-را-تطّافم اكال-نسن،
ار-سفليدن س-يقدّاشن د-يش ّوافن .ءي ّما كون ّي ،ءور-كن-يودج ربّي سيديتون
ا-تسكارم غمكان«.
.......................
19
تانبا ّط ن-سين ءو� » 15ءيغّ -ي� يان ءيصرضن ءي-وايّا ف-كرا ن-لخشانت
نغد كرا ن-تعدّييت ،ءور-يوودي غير يان ءينيگي. كراض ءيناگان
ءور-را-يزگا-وصراض اب� س-توگّا ن-سين نغد كراض ءيناگان 16 .ءيغ-د-ينكر
كرا ن-ينيگي بو-تكركاس ،ياشتكّا س-كرا ن-يان ف-كرا ن-لمعصييت،
17ءي ّقان-ت-يد نتّان د-والّي-س-ياشتكّا اد-بيدّن س-سين غ-ومنيد ن-سيدي ربّي
ءي� ف-يمغارن د-ومنيد ن-يمساكمورن د-يمغارن لّي-يتحكامن غ-وو ّسان-انّ 18 .
اد-لدين تاغاوسا-يان س-لمعقول .ءيغ-ن-وفان ءينيگي-ان ءيگا بو-تكركاس ياشتكّا
س-گماس س-تكركاس 19 ،ءي ّقان-كن-د اد-اس-تسكرم غمكلّي-س-ينوّا
تينباضين 212
28
لباراكات ءي-ويلّي » 1ءيغ-ا-بدّا-تسفليدم س-ما-يتّيني ربّي سيديتون ،تاويم-تّ
وصاغ غا ّساد، ءيسفليدن س-واوال غ-كولّو لوصييات-نس لّي-ف-كنّ -
را-كن-يا ّل ربّي سيديتون ف-كولّو ءيقبيلن ن-دّونيت 2 .سّ -صاحت ءيغ-ا-تسفليدم
س-ما-يتّيني ربّي سيديتون ،راد-اون-يلينت كولّو لباراكات-اد افونت-اون.
3ءيمباركيين ا-را-تگم غ-تمدينت ،د-يمباركيين ا-را-تگم غ-يگران 4 .تامباركيت
ا-را-تگ لغلّت ن-دّات-نون ءو� تين واكال-نون ءو� تين لكسيبت-نون
غ-يموگاين ءو� ءولّي 5 .تامباركيت ا-را-تگ-تسكلت-نون ءو� تاقصريت-نون.
6ءيمباركيين ا-را-تگم غاكود ن ّا-تكش ّم ءو� غاكود نّا-ت ّفوغم.
» 7ءين ّواشن نّا-د-سرون-نكرنين ،را-تن-يرژ سيدي ربّي غ-ومنيد-نون.
را-د-سرون-اشكين زغ-يات-تسگا ،ر ّولن زغ-گيون سّ -سا ن-تسگيو 8 .راّ -ف�ون-
-يارا سيدي ربّي لباراكا غ-يحونا ن-لخزين-نون ءو� كولّو ما-غ-تگام
ءيفا ّسن-نون ،ءيبارک-كن غ-واكال لّي-راد-اون-يفک ربّي سيديتون 9 .را-كن-يگ
سيدي ربّي د-وقبيل لّي-د-يژلي ءي-يخف-نس ،غمكلّي-س-اون-يگ ّ ّو�،
ءيغ-ا-ستّي-تّاويم غ-لوصييات ن-ربّي سيديتون تضفورم اغاراس-نس 10 .غاكودان
ا-راد-كولّو-ژرن ايت-تميزار نّ -دونيت ءيس-توسيم ءيسم ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
راد-ورّين نتني ءيكساضن زغ-گيون 11 .سيدي ربّي راد-اون-ي ّسيگت لخير
غ-لغلّت ن-دّات-نون ءو� تين ن-لكسيبت-نون ءو� تين-واكال-نون غ-تمازيرت
لّي-ف-يگ ّ ّو� ءي-يد-باباتون اد-اون-تّ -يفک 12 .راد-اون-د-يرژّم سيدي ربّي
لخزين-نس ن-وفولكي زغ-يگنوان ،ار-د-ياكّا انژار غ-وزمز-نس ءي-واكال-نون،
ار-يتباراک غ-كولّو تاووري ن-يفا ّسن-نون ،ارد تطّافم ما-ترطّلم ءي-يقبيلن گّوتنين،
د-ور-را-تلك ّم ف-ورطّال ن-يان 13 .را-كن-يا ّل سيدي ربّي د-ور-را-كن-ي ّزوگز،
ءيگ-كن د-وگايو ءورد اق ّزيب ،ءيغ-ا-ستّي-تّاويم غ-لوصييات ن-ربّي سيديتون
وصاغ غا ّساد ،ار-سرسنتي-تسكارم 14وا� دا-تّانفم س-وفاسي ءو� لّي-ف-كنّ -
تينباضين 216
9ياهوشوع يوس ن-نوون ءيع ّمر س-رّوح ن-تحكيمت ،اشكو ءيسرس ّف�س
موسا ءيفا ّسن-نس .زايدن ايت-يسرايّل ار-سرس-سفليدن ،ار-سكارن
يوصا سيدي ربّي ف-يمي ن-موسا 10 .زغ-وو ّسان-ان سول غمكلّي-ف-تنّ -
س-غا ّساد ءورّ -جي-د-يبان غ-ايت-يسرايّل كرا ن-نّابي زوند موسا ،ءي ّسن-ت
سيدي ربّي ءودم س-وودم 11 .ءورّ -جي-يلّي وان نتّان غ-لعجايب د-تميتار گّوتنين
لّي-س-ت-يوزن سيدي ربّي ا-تن-يسكار غ-واكال ن-ميصر ،غ-دار فيرعاون
د-يمعاوا ّن-نس ءو� غ-تمازيرت-نس كولّوتّ 12 .ءورّ -جي-يلّي يان زوند موسا
لّي-يسكارن س-وفوس ءيتج ّهدن ما-يم ّقورن ار-ي ّسيويد غ-يژري ن-كولّو
ايت-يسرايّل.
221
ياهوشوع
1
سيدي ربّي ءي ّزعام 1لّيغ ءي ّموت موسا اخدّام ن-سيدي ربّي ،ءيساول-د
سيدي ربّي س-ياهوشوع يوس ن-نوون ،د-نتّا ءيكّا-تّين ياهوشوع
ءيگا امعوان ن-موسا .ييني-اس سيدي ربّي» 2 :غي�د هاي-اخدّام-ينو موسا
ءي ّموت .نكر كيّي ءو� كولّو مدّن-اد ا-تبّيم اسيف ن-وردون س-واكال
لّي-فكيغ ءي-ايت-يسرايّل 3 .ءينّا-ف-ن-تّرسن ءيضارن-نون ،هاتي فكيغ-اون-ت
غمكلّي-س-قاولغ ءي-موسا 4 .وينون ا-را-يگ-واكال زغ-لخ� ار ءيدرارن
ن-لوبنان ،ار اسيف ءيم ّقورن لّي-يگان اسيف ن-فورات ،تطّافم كولّو اكال
ن-ايت-حيت ،ار امدا ءيم ّقورن غ-تسگا ن-ومطار ن-تافوكت 5 .كولّو ءو ّسان
ن-تودرت-نک ءور-را-ييژضار يان ا-د-سرک-ينكر .ها نكّي ،غمكلّي لّيغ د-موسا
ا-را-ديک-يليغ .ءور-سار-ک-ين-فيلغ ءو� ءو ّريغ-د ّف�ک 6 .گ-ن تي ّقي تزعمت،
اشكو ف-وفوس-نک ا-ف-راد-طّافن مدّن-اد اكال لّي-ف-گّولّيغ ءي-يد-باباتسن
اد-اسن-ت-فكغ 7 .غير گ-ن تي ّقي تزعمت باهرا ،ترارت لعاقل ا-تسكارت
يوصا-وخدّام-ينو موسا .اد-اس-ور-تانفت � س-ول ّمود كولّوت لّي-ف-کّ -
س-وفاسي ءو� س-وژلماض ،ف-ا-تنجحت غ-ينّاس تدّيت 8 .ا-ور-سار-ييتّي-وارّا
ن-ول ّمود-اد زغ-يمي-نک .ار-گيس-تسوينگيمت غ-ييض ءو� ازال ،افاد
اد-بدّا-ترارت لعاقل ا-تسكارت س-كولّو ما-گيس-يتياران .غمكان ا-س-راد-بدّا-
وصاغ -تّك ّمالت ما-تّقصادت ،د-غمكان ا-س-راد-بدّا-تنجحت 9 .ءيس-ور-کّ -
›گ-ن تي ّقي تزعمت‹؟ اد-ور-تّيكساضت ءو� دا-تّاسيت تاغوفت ،اشكو ربّي
سيديک ا-را-ديک-ييلي غ-ينّاس تدّيت«.
يوصا ياهوشوع ءيريياسن ن-مدّن-نس ييني-اسن: ءيساول ياهوشوع ّ 10
» 11زريات غ-وا ّماس ن-وسراس تينيم ءي-مدّن: س-ايت-يسرايّل
ياهوشوع 222
15ت ّزوگز-تن-ين ءيل ّما س-يزيكر زغ-يان-وارّياح ،اشكو تيگ ّمي-نس ّت�
غ-وگادير ن-تمدينت 16 .تيني-اسن» :دّوات س-يورار ،ا-ور-ديون-مناگّارن
ويلّي-كن-سيگّيلنين .ترگسم غين كراض-وو ّسان ،ارد-د-و ّرين نتني ،تامژم ءيل ّما
اغاراس-نون 17 «.ءينين-اس ءيرگازن» :تاگالّيت لّي-س-اغ-ت ّسگولّيت،
ست-نتّو 18 ،وا�ينّي تيزي نّا-د-نكشم س-تمازيرت-اد ،كرس ءيفيلي-اد ءور-راّ -
ءيزگّاغن غ-وا ّرياح لّي-زغ-اغ-ت ّزوگزت ،ت ّسمونت-د بابام د-ينّام د-ايتمام د-كولّو
ايت-دار بابام غ-تگ ّمي 19 .هان وان ّا-د-ي ّفوغن د-يمي ن-تگ ّمي-نم س-ب ّرا،
ءي�ن ءيدا ّمن-نس ف-يخف-نس ،نكّني ءورّ -ف�نغ-يلّي يات .وا�ينّي كرا ديم ّ
غ-تگ ّمي ،نكّني ا-ف�ّ -ن ءيدا ّمن-نس ،ءيغ-ن-سرس-يگا كرا ن-يان افوس.
20ءي ّما ك ّمي ،ءيغ-تنّيت تاغاوسا-ياد-نغ ءي-وييّا ،هان ءور-سولّ -ف�نغ-يلّي
مايلّي-ف-اغ-ت ّسگولّيت 21 «.تيني-اسن» :وا ّخا ،غمكلّي-س-تنّام ا-را-ييلي«.
تازن-تن غاكودان دّون ،تكرس ءيفيلي ءيزگّاغن غ-وارّياح.
ّ 22دون او ّن س-يورار ،گاورن گيسن كراض-وو ّسان .ويلّي-تن-سيگّيلنين كّان
سرسن اغاراس كولّوت ءور-تن-وفين ،ءورّين ءيل ّما س-تمدينت 23 .زايدن سين
ءيرگازن غاكودان ،ه ّودن زغ-يورار بّين اسيف ،ءورّين-د س-دار ياهوشوع يوس
ن-نوون ،عاودن-اس ف-كولّو ما-يجران 24 .ءينين ءي-ياهوشوع» :سّ -صاحت
سيدي ربّي ءيگا اكال-ان غ-گر ءيفا ّسن-نغ .هان ءيمزدغن-نس كولّوتن تغاشان
فّ -سيبت-نغ«.
3
زيک صباح ،مو ّدون ّ ايت-يسرايّل بّين 1نديد ازكّا ءينكر ياهوشوع
اسيف ن-وردون ايت-يسرايّل كولّوتن زغ-شيطّيم ،ايلّيغ لكمن تاما
ن-واسيف ن-وردون .سرسن غين ءور-تا-ت-بّين 2 .تيگيرا ن-كراض-وو ّسان،
نكرن ءيريياسن ار-زراين غ-گر مدّن غ-وسراس 3ءينين-اسن» :غاكود ن ّا-تژرام
ءيمساكمورن ن-ايت�-وي ءوسين ّصندوق ن-لعهد ن-ربّي سيديتون ،نكرات
ياهوشوع 225
سيديتون ءي ّزوا امان ن-وردون غ-لگدّام-نون ايلّيغ تبّيم اسيف .ءيسكر ربّي
سيديتون غمكلّي يادلّي ءيسكر ءي-ومدا ازگّاغ ،ءي ّزوا-ت غ-لگدّام-نغ ايلّيغ
نزري 24 .غمكان ا-س-راد-ي ّسا ّن كولّو ايت-تميزار ن-دّونيت منشک
ا-يتج ّهد-وفوس ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،د-غمكان ا-س-را-تيكساضم ربّي سيديتون
كولّو مايد ءيفتان« ‹.
5
1سفلدن ّف�س كولّو ءيگلدان ن-ايت-امور لّي�ّ -نين ژ ّّو�ن
ءي-ويلّي-د-يلولن غ-تسگا-ياد ن-واسيف ن-وردون لّي-يوا�ن امطار
ن-تافوكت ،ءو� كولّو ءيگلدان ن-ايت-كانعان غ-تاما غ-لخ�
ن-ومدا ءيم ّقورن .لّيغ ّس ّن ءيس-ي ّزوا سيدي ربّي امان ن-وردون غ-لگدّام
ن-ايت-يسرايّل ايلّيغ-ت-بّين ،تغاشان-وو�ون-نسن ،ت ّقاجي رّوح-نسن فّ -سيبت
ن-ايت-يسرايّل.
2ءيساول سيدي ربّي س-ياهوشوع غاكودان ييني-اس» :سكر كرا ن-تيژّا
زغ-وژرو ءيمسيدن ،تژالّم ءي-يوتمان ن-ايت-يسرايّل زوند تاوا� تامزواروت«.
3دّون سكرن تيژّا زغ-وژرو ءيمسيدن ،ژّالّن ءي-يوتمان ن-ايت-يسرايّل
غ-گيبعا-هاعرالوت ]تگا لمعنا-نس ›اورير ن-يلمشان‹[ 4 .ماياد ا-ف-اسن-يژ ّّو�
ياهوشوع ،اشكو كولّو ءيوتمان لّي-د-ي ّفوغن زغ-ميصر ،لّي-يژضارن ءي-يميغ،
هاتي ّموتن لّيغ ا-تمودّون غ-لخ� تيگيرا ن-ما-د-فّوغن زغ-ميصر 5 .سّ -صاحت
ويلّي-د-زغ-گيس-ي ّفوغنّ ،زرين يادلّي تاژالّيت ،وا�ينّي ويلّي دارسن ءيلولن
غ-لخ� غاكود لّيغ-د-مودّان زغ-ميصر ،ءور-تّ -زّرين 6 .اشكو كّوژ ن-يد-مراو
) (40ن-وسگّاس ا-تمودّون ايت-يسرايّل غ-لخ� ،ايلّيغ كولّو ّموتن ويلّي-د-ي ّفوغن
زغ-ميصر ،لّي-يژضارن ءي-يميغ ،اشكو ءور-رين اد-سفليدن س-واوال ن-سيدي
ربّي .غايان ا-ف-اسن-يگ ّ ّو� سيدي ربّي ءور-ژرّان اكال لّي-ف-يگ ّ ّو�
ءي-يد-باباتسن اد-اغ-ت-يفک ،ءيگ اكال لّي-غ-ينگي-وگفاي د-تا ّمنت 7 .ءي ّما
ياهوشوع 229
4ياون ءيل ّما ما-يتگّان كراض ءيد-والف ) (3000ن-ورگاز زغ-گر مدّن-ان .ءي ّما
نتني ر ّولن-د غ-ومنيد ن-ايت-عاي 5 .زايدن ايت-عاي نغن گيسن ما-يتگّان
كراض ءيد-مراو د-سضيس ) (36ن-ورگاز ،ژّون-د گيسن زغ-يمي ن-تمدينت ار
شاباريم ،ايلّيغ لكمن اگسار ار-تن-كّاتن غين.
ها ماين ءيجران ءي ّسفسي ءول ن-مدّن ،طيير-اسن باهرا 6 .ءي ّبي ياهوشوع
مال ّسا-نس ،ءيكنو ف-وودم-نس ار اكال غ-لگدّام نّ -صندوق ن-سيدي ربّي ار
تادگّات ،نتّا ءو� ءيمغارن ن-ايت-يسرايّل ،زوزّرن اگدرور ف-يخفاون-نسن.
7ييني ياهوشوع» :ا ّح ا-سيدي ربّي ،ماخ ايلّيغ-دي-ت ّزريت مدّن-اد زغ-واسيف
ن-وردون؟ ءيزد غير ف-ا-يغ-تلوحت غ-وفوس ن-ايت-امور اد-اغ-فنون؟ مرا
ءيس-نقنعا س-ماد-دارنغّ -ي�ن غ-تسگا-يان ياضني ن-وردون نقاما-ن گيس 8 .وا
سيدي ربّي-نو ،ما-راد-ينيغ غي� غ-ر ّولن ايت-يسرايّل غ-ومنيد ن-ينوّاشن-نسن؟
9ها راّ -ف�س-سفلدن ايت-كانعان د-يمزدغن ن-واكال-اد كولّوتن ،نكرن-د نتني
سوتلن-اغ ،سفيضن ءيسم-نغ زغّ -دونيت .ءو� ءيسم-نک ءيم ّقورن،
ما-را-سرس-تسكرت؟«
عاخان ا-يعصان ربّي 10ءيساول-د سيدي ربّي ييني ءي-ياهوشوع» :نكر .ماخ
ايلّيغ تكنيت ف-وودم-نک؟ 11هان ايت-يسرايّل عصان-يّي ،رژن لعهد
وصاغ .ءوسين-د كرا زغ-غايلّي ءيگان وين لفنا ،اكرن-ت ّسكاركسن لّي-ف-تنّ -
ّف�س ،حضون-ت غ-گر ءيفشكان-نسن 12 .غايان ا-ف-ور-ژضارن ايت-يسرايّل
اد-بيدّن غ-ومنيد ن-ين ّواشن-نسن .ر ّولن-د زغ-ين ّواشن-نسن اشكو سكرن نتني
خزييت .ءور-سول-راد-ديدون-يليغ ءيغ-ور-تفنيم غايلّي خزيغ زغ-گراتون 13 .نكر
ت ّسغوست مدّن ،تينيت-اسنّ › :سغوسات ءيخف-نون ءي-وزكّا .اشكو ها ما-ينّا
ءي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل .خزييت اّ -ي�ن غ-وا ّماس-نون ّ والّي بدّا
اي-ايت-يسرايّل .ءور-را-تيژضارم ا-تبيدّم غ-ومنيد ن-ينوّاشن-نون اب� ءيغ-تفنام
زيک صباح س-تقبيلين-نون. ّ خزييت لّيّ -ي�ن غ-گراتون 14 ‹.حاضرات-د
تاقبيلت نّا-غ-د-يوشكا-وصغار ن-ربّي سيديتون ،را-دي-تحاضر س-تاگماتين-نس.
ياهوشوع 234
زيک صباح ،ءي ّسمون-د مدّن-نس، ّ 10نديد ازكّا ءينكر-د ياهوشوع
ءيزوور-اسن نتّا د-يمغارن ن-ايت-يسرايّل ،او ّن س-عاي 11 .ضفورن-ت ءين ّماغن
لّي-ديدسّ -ي�ن ،اكمورن-ين س-ومنيد ن-تمدينت ،سرسن غ-تسگا ن-عاي
لّي-يوا�ن اس ّميض .تيلي يات تا�ت تكّا گراتسن د-عاي 12 .يازن ما-يتگّان
س ّموس ءيد-والف ) (5000ن-ورگاز اد-رگسن غ-گر بايت-يل د-عاي غ-تسگا
ن-ومطار ن-تافوكت 13 .لّيغ بضان مدّن-نس ،ييلي-يان-وكابار غ-تسگا
ن-تمدينت لّي-يوا�ن اس ّميض ،ءيرگس وايّا غ-تسگا-نس لّي-يوا�ن امطار
ن-تافوكت .ءي ّما ياهوشوع ءينسا غ-يض-ان غ-تا�ت.
زيک صباح ،لّيغ-تن-ين-يژرا-وگلّيد ن-عاي ،ءيحارّو ءي ّفوغ-د نتّا ّ 14
22فّوغن-د ءيل ّما وييّاض زغ-تمدينت .ءيلين ءيل ّما ايت-عاي غ-وا ّماس
ن-ايت-يسرايّل زغ-تسگا-ياد ءو� ختان .ار-گيسن-كّاتن ايلّيغ ءور-سول-يقاما
ما-يدّرن ءو� ما-ينجمن 23 .ءي ّما اگلّيد ن-عاي ،ءومژن-ت سول ءيدّر،
اوين-ت-يد ءي-ياهوشوع.
24لّيغ نغان ايت-يسرايّل كولّو ءيرگازن ن-عاي غ-لخ� لّي-غ-گيسن-ژّان،
فنون-تن كولّو س-ووزّال ءيمسيدن ،ءو ّرين-د ايت-يسرايّل س-تمدينت ن-عاي،
ءوتن ما-گيس-يقامان س-ووزّال ءيمسيدن 25 .ويلّي ّموتنين غا ّسان گان سين
د-مراو ن-والف ) (12 000غ-يرگازن وا� تيمغارين ،اشكو غونشكان اد-گان
ايت-عاي 26 .ياهوشوع ءور-د-يرور افوس-نس د-وحريش لّي-ن-يمدي ،ايلّيغ ءيفنا
كولّو ءيمزدغن ن-عاي 27 .ءي ّما لكسيبت د-لخير ن-تمدينت ،ءوسين-تن-د
ايت-يسرايّل طّافن-تن ،غمكلّي-س-ينّا سيدي ربّي لّيغ ّف�س ّ
يوصا ياهوشوع.
28غمكان ا-س-يجدر ياهوشوع تامدينت ن-عاي ،ءيرار-تّ تگا تاوريرت
ن-يخروبّا ،تقاما غمكان سول س-غا ّساد 29 .ياگل اگلّيد ن-عاي
يوصا ياهوشوع ّف�س. ّ غ-يات-تصغارت ار تادگّات .لّيغ-ن-تضر تافوكت،
زّوگزن-د دّات-نس زغ-تصغارت ،لوحن-تّ -ين غ-دار ءيمي ن-تمدينتّ ،سمو ّن-د
ّف�س يان-وگودي ءيم ّقورن ن-يژران ،ييلي غين سول س-غا ّساد.
ياهوشوع ار-ياقرا 30ءيبنو ياهوشوع غاكودان يان-وكركور ن-تغرصي غ-ودرار
ن-عيبال ءي-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-ايت-يسرايّل، ف-مدّن-نس
31غمكلّي-س-ينّا موسا اخدّام ن-سيدي ربّي ءي-ايت-يسرايّل .ءيبنو-ت غمكلّي
ءيتياران غ-وارّا ن-ول ّمود ن-موسا ،س-يژران ك ّملنين ،ءورّ -جي-تن-يوت-ووزّال.
زايدن ّساتّووين ّف�س ءيساكمورن جدرنين ءي-سيدي ربّي ،غرصن ءي-تغرصيو
نّ -س�مت 32 .يارا ياهوشوع غ-يژران-ان ال ّمود لّي-ستّين ءيكّا يورا-ت موسا،
يارا-ت غين غ-يژري ن-ايت-يسرايّل.
33بيدّن ايت-يسرايّل كولّوتن ،گن-ييت ءيغريبن نغد ايت-تقبيلين ،نتني
د-يمغارن د-ينگابالن د-لحوكّام-نسن ،غ-سنات-تاميو نّ -صندوق ن-لعهد ن-سيدي
ياهوشوع 238
مناص گيسن
ّ ربّي غ-لگدّام ن-يمساكمورن ن-ايت�-وي لّي-ت-يتاسين .ءيبي ّد
مناص ياضني غ-تسگا لّي-يوا�ن ادرار ّ غ-تسگا لّي-يوا�ن ادرار ن-گاريزيم،
يوصا موسا ن-عيبال ،باش اد-دعون س-لباراكا ءي-ايت-يسرايّل ،غمكلّي-فّ -
اخدّام ن-سيدي ربّي غ-يسيزوور 34 .ءيزايد ءيل ّما ياهوشوع ار-ياقرا كولّو ءيواليون
ن-ول ّمود س-لباراكات ءو� ن ّع�ت ،غمكلّي ءيتياران غ-وارّا ن-ول ّمود 35 .كولّو
يوصا موسا ،ءيغرا-ت-يد ياهوشوع ف-كولّو تامونت ن-ايت-يسرايّل، مايلّي-فّ -
ءور-ن-گيس-يفيل حتّا يان-واوال .سفلدنت-اس-و�-تمغارين ءو� ءيحشميين ءو�
ءيغريبن لّي-يزدغن غ-گراتسن.
9
1ءيزري ما-يزرين سّ -ف�س-سفلدن كولّو ءيگلدان لحيلت
لّي-حكامنين غ-تسگا-ياد ن-واسيف ن-وردون ،غ-تميزار ن-ايت-گيبعون
ن-يورار د-يگسارن ءو� كولّو تاميو ن-ومدا ءيم ّقورن ،ار اوتّو ن-لوبنان،
زغ-گيسن ءيگلدان ن-ايت-حيت د-ايت-امور د-ايت-كانعان د-ايت-فاريز
د-ايت-حيوي د-ايت-يابوس 2 .مو ّن-د كولّو غاكودان ،مشاشكان-د ف-ادّ -ماغن
د-ياهوشوع د-ايت-يسرايّل.
3ءي ّما ءيمزدغن ن-گيبعون ،لّيغ سفلدن ف-غايلّي ءيسكر ياهوشوع
ءي-تمدينين ن-اريحا د-عاي 4 ،سكرن يات لحيلت زوند ءيغ-گان ءيمازا ّن
زغ-ماني ياگّوگن .گن ءي-يغويال-نسن ءيتلسان ءيقديمن ،د-وايدّيدن ن-وامان
ن-واضيل لّي-با�نين ستغن تّگنون 5 .لسن تورژيّين تّشانين د-يبردان بّينين .اسين
لعوين گيس اغروم ءي ّقورن د-ما-يغملن 6 .اشكين-د س-دار ياهوشوع غ-وسراس
غ-گيلگال ،ساولن-اس نتّان د-ايت-يسرايّل ،ءينين-اس» :هان تامازيرت ياگّوگن
ا-زغ-د-نوشكا .سكرات ديدنغ غي�د يان لعهد 7 «.رارن ايت-يسرايّل
ءي-ايت-حيوي-ان» :وا�ينّي ءور-ن ّسين ،ياک ءور-تزدغم غ-تاما-نغ .مامنک
ا-س-راد-ديدون-نسكر كرا ن-لعهد؟« 8ءينين نتني ءي-ياهوشوع» :ءيمقاسان-نک
ياهوشوع 239
ست نتّات 28ءو� تامدينت ن-ماقيدا ،يومژ-تّ ياهوشوع غا ّسان .يوتّ -
د-وگلّيد-نس س-ووزّال ءيمسيدن ،ءيفنو كولّو ءيمزدغن-نس ،ءور-گيس-يفيل كرا
ن-يان ءيدّر .ءيسكر ءي-وگلّيد ن-ماقيدا غمكلّي ءيسكر ءي-وين اريحا.
تينري ف-تميزار 29ءيزايد ياهوشوع ،مو ّن ديدس كولّو ايت-يسرايّل .ءيزري
زغ-ماقيدا س-تمدينت ن-ليبنا ،ءي ّماغ د-ايت-ليبنا. ن-لجانوب
30ءيگ سيدي ربّي تامدينت-ان د-وگلّيد-نس غ-وفوس ن-ايت-يسرايّل.
ست س-ووزّال ءيمسيدن نتّات ءو� كولّو ءيمزدغن-نس ،ءور-گيس-يفيل كرا يوتّ -
ن-يان ءيدّر .ءيسكر ءي-وگلّيد-نس غمكلّي ءيسكر ءي-وين اريحا.
31ءيزايد ءيل ّما ياهوشوع ،مو ّن ديدس كولّو ايت-يسرايّل زغ-ليبنا س-تمدينت
ن�-خيش .ءيگلي-تّ ءي ّماغ ديدس 32 .ءيگ سيدي ربّي �خيش غ-وفوس
ست س-ووزّال ءيمسيدن ن-ايت-يسرايّل .يامژ-تّ غ-ويس سين-وو ّسان ،يوتّ -
نتّات ءو� كولّو ءيمزدغن-نس ،غمكلّي ءيسكر ءي-ليبنا 33 .ياون-د هورام اگلّيد
ن-گازار غاكودان باش ا-يعاون ءي-ايت�-خيش ،ءي ّما ياهوشوع يوت-ت نتّا
د-يرگازن-نس ايلّيغ ءور-گيسن-يفيل يان.
34ءيزايد ءيل ّما ياهوشوع ،مو ّن ديدس كولّو ايت-يسرايّل زغ�-خيش
س-عيگلون .گلين-تّ ّماغن ديدس 35 .امژن-تّ غا ّسان ،ءوتن-تّ س-وو ّزال
ءيمسيدن .ءيفنو كولّو ءيمزدغن-نس غا ّسان ،غمكلّي ءيسكر ءي�-خيش.
36ياون ءيل ّما ياهوشوع ،مو ّن ديدس كولّو ايت-يسرايّل زغ-عيگلون
س-حابرونّ .ماغن ديدس 37 ،امژن-تّ ،ءوتن-تّ س-وو ّزال ءيمسيدن ،نتّات
د-وگلّيد-نس د-يدوران-نس ءو� كولّو ءيمزدغن-نس .ءور-گيس-يفيل كرا ن-يان
ءيدّر .ءيسكر-اس غمكلّي ءيسكر ءي-عيگلون ،ءيفنو-تّ نتّات د-يمزدغن-نس
كولّوتن.
38ءيورّي-د ياهوشوع ،مو ّن ديدس كولّو ايت-يسرايّل س-دابير ،ءي ّماغ ديدس،
39يامژ-تّ نتّات د-وگلّيد-نس د-يدوران-نس .يوت-تن س-ووزّال ءيمسيدن ،ءيفنو
ياهوشوع 244
ءينغ-تن 18 .ءو ّسان گّوتنين ا-ي ّماغ ياهوشوع د-يگلدان-ان 19 .حتّا يات-تمدينت
ءور-تسكير ّس�مت د-ايت-يسرايّل اب� ايت-حيوي لّي-يزدغن غ-گيبعون.
امژن-تنت كولّو س-يميغ 20 .اشكو ءيقصاد سيدي ربّي ا-ي ّسيقار ءو�ون-نسن
ايلّيغ-د-فّوغن ادّ -ماغن د-يسرايّل باش ا-تن-كولّو�-ح ،ءيفنو-تن ب� رّحمت
يوصا سيدي ربّي موسا. غمكلّي-فّ -
21ءيدّو ياهوشوع غ-وو ّسان-ان ،ءيسفيض ايت-عاناق ]لّي-يگان ءيغزوويفا
تج ّهدنين[ زغ-يورار ،زغ-حابرون ءو� دابير ءو� عاناب ،زغ-يورار ن-ياهودا
د-يورار ن-يسرايّل كولّوتن ،ءيفنو-تن ياهوشوع نتني د-تمدينين-نسن 22 .ءور-سول-
-يقاما يان غ-ايت-عاناق غ-واكال ن-ايت-يسرايّل .ييلي سول كرا گيسن غ-غازّا
د-گاتّ د-اشدود 23 .غمكان ا-س-يومژ ياهوشوع اكال-ان كولّوت،
غمكلّي-س-كولّو-ينّا سيدي ربّي ءي-موسا .ءيفک-ت ياهوشوع ءي-ايت-يسرايّل
ا-يگ لورت-نسن ،باش ا-گيس-تطّاف كرايگاتّ تاقبيلت تاغامت-نس.
ءيسونفو-واكال غاكودان زغ-يميغ.
.......................
13
تيميزار لّي-سول-يقامان 1لّيغ يوو ّسر ياهوشوع ،ءي ّزري ءيسگّاسن گّوتنين،
ييني-اس-د سيدي ربّي» :هاتي غي�د توو ّسرت تم ّقورت غ-يسگّاسن،
ءي�-سول-واكال ءيگّوتن ما-تّطّافم 2 .ءيكالّن-اد سول-اون-قامان .تيميزار ّ
ن-ايت-فيليسطين ءو� تين ايت-گاشور كولّوتنت 3 ،اشكو كّانت-ستّين گانت تين
ايت-كانعان ،زغ-ووتّو ن-ميصر غ-واسيف ن-شيحور ،ار اوتّو ن-عاقرون غ-تسگيو
لّي-يوا�ن اس ّميض .هاتي غي�د ار-گيسنتي-تحكامن س ّموس ءيريياسن
ن-ايت-فيليسطين غ-تمدينين ن-غا ّزا د-اشدود د-اشقالون د-گاتّ د-عاقرون.
ءيقاما-و�-واكال ن-ايت-عا ّوي غ-تسگيو لّي-يوا�ن تيرغي 4 .ءيقاما-كولّو-واكال
ن-ايت-كانعان زغ-معارا ن-ايت-صيدون ار افاق غ-ووتّو ن-ايت-امور 5 .ءيقاما-
ياهوشوع 247
15
13كا�ب يوس ن-يافون ّا ،ءيفكا-ياس ياهوشوع تاغامت غ-گر ايت-ياهودا،
يوصا سيدي ربّي .تاغامت-نس تگا تامدينت ن-حابرون لّي-مي-تّينين
غمكلّي-تّ -
›قيريات-ارباع‹ غايد ءيزرين .ارباع ءيكّا-تّين ءيگا واد ءيزوورن غ-ايت-عاناق.
14ءيزايد كا�ب ءيطّاي زغ-گيس تاروا ن-عاناق س-كراض ،ءيسماون-نسن
شيشاي د-اخيمان د-تالماي ،گان زغ-وامود ن-عاناق.
.......................
18
1تمون-د كولّو تامونت ن-ايت-يسرايّل غ-شيلوهّ ،سبيدّن ّسا ن-تقبيلين
غين اخ ّيام ن-ومناگّار .ءيهنّا-كولّو-واكال غ-لگدّام-نسن. ءور-ومژنت
2وا�ينّي قامانت ّسا ن-تقبيلين ن-يسرايّل ءور-تا-كشيمنت لورت-نسنت
س-واكال لّي-يگان لورت-نسنت 3 .ييني ياهوشوع ءي-ايت-يسرايّل» :منشک
ا-را-سول-تماطلم ا-تكش ّم تطّافم اكال لّي-اون-يفكا ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي
ن-يد-باباتون؟«
.......................
21
لورت ن-ايت�-وي 1اشكين-د ءيل ّما ءيخفاون ن-تاگماتين ن-ايت�-وي
س-دار-ومساكمور اليعازر ءو� س-دار ياهوشوع يوس ن-نوون ءو� س-دار
ءيخفاون ن-تاگماتين ن-تقبيلين ن-ايت-يسرايّل 2 .ساولن-اسن غ-تمدينت
يوصا ف-يمي ن-موسا
ّ ن-شيلوه غ-واكال ن-كانعان ءينين» :سيدي ربّي
اد-اغ-تياوفكانت-تمدينين ما-غ-ا-نزدّغ ءو� مانيغ ا-نك ّسا لكسيبت-نغ 3 «.سكرن
ياهوشوع 250
24
ستيات مانوا را-تّقاسام 1ءي ّسمون-د ياهوشوع كولّو تيقبيلين ن-ايت-يسرايّل
غ-تمدينت ن-شاكيم ،ءيغر-د ءي-يمغارن د-يخفاون د-لحوكّام د-يريياسن
د-ينگابالن-نسن ،حاضرن-د غ-ومنيد ن-سيدي ربّي 2 .ءيساول ياهوشوع س-مدّن
ءي�ن ءيگ ربّي ن-ايت-يسرايّل› :غ-زمان زدغن كولّوتن ييني» :ها ما-ينّا واد بدّا ّ
ءيد-باباتون تاراح د-تاروا-نس ءيبراهيم د-ناحور غ-تسگا ياگّوگن ن-واسيف
ن-فورات ،قاسان ءيد-ربّي ياضني 3 .اويغ-د ءيل ّما باباتون ءيبراهيم زغ-تسگا-يان
ن-واسيف ن-فوراتّ ،سايكغ-ت اكال ن-كانعان كولّوتّ ،سيگتغ-اس ءيل ّما
امود-نس .فكغ-اس ءيسحاق 4 ،فكغ ءي-يسحاق ياعقوب د-عيسو .فكغ ءيل ّما
ءي-عيسو ءيورار ن-ساعير ا-تن-يطّاف .ءي ّما ياعقوب نتّا د-تاروا-نس هوّدن
س-ميصر 5 .ازنغ ءيل ّما موسا د-هارون ،ءوتغ ميصر س-تاگاتين گ ّوتنين لّي-سكرغ
غ-وا ّماس-نس .تيگيرا ن-مايان ّسوف ّغ-كن-د زغ-گيس.
› » 6لّيغ-دّ -سوف ّغ ءيد-باباتون زغ-ميصر ،لكمن امدا .هان ايت-ميصر ژّان
غ-يد-باباتون س-لكرارص د-يمناين ار امدا-يان ازگّاغ 7 .لّيغ ا-اقران س-ربّي
تي�س غ-گراتون د-ايت-ميصرّ ،سورّيغ-د امدا ّف�سن نتني، سيديتسن ،گغ ّ
توگت
ّ دلن-تن-وامان .تژرم س-والّن-نون ماد-سكرغ غ-ميصر .تكم ءيل ّما
ن-وو ّسان غ-لخ� 8 .اويغ-كن-د تيگيرا س-واكال ن-ايت-امور لّي-يزدغن غ-تسگا
ياضني ن-واسيف ن-وردون .اكين-ين ّف�ون ،گغ-تن غ-وفوس-نون ،فنوغ-تن
غ-لگدّام-نون ،تو ّريم تطّافم اكال-نسن 9 .ءينكر ءيل ّما با�ق لّي-يگان يوس
ن-صي ّفور اگلّيد ن-موواب ياكي ف-ايت-يسرايّل ،يازن س-بالعام يوس ن-باعور
ءيغر-اس-د ا-كن-ينعل 10 .اگيغ نكّي اد-سفلدغ ءي-بالعام ،ءيزايد نتّان
ار-اون-يتدعو س-لباراكا ،فوكّوغ-كن-د زغ-وفوس-نس 11 .ت ّبيم-د ءيل ّما اسيف
ن-وردون تاشكيم-د س-تمدينت ن-اريحاّ .ماغن ديدون ءيريياسن ن-اريحا ،نتني
د-ايت-امور د-ايت-فاريز د-ايت-كانعان د-ايت-حيت د-ايت-گيرگاش د-ايت-حيوي
ياهوشوع 253
ءيريياسن
1
ءيميغ د-ايت-كانعان 1لّيغ ءي ّموت ياهوشوع ،دّون ايت-يسرايّل سقسان سيدي
ربّي» :مانوي گينغ ا-را-يزوور اد-او ّن ءوتن ايت-كانعان؟« 2ءيساول-د سيدي
ربّي ييني» :ايت-ياهودا ا-را-ياون .هاتي گيغ اكال-ان غ-وفوس-نسن 3 «.ءينين
ءيل ّما ايت-ياهودا ءي-ايتماتسن ايت-شيمعون» :مونات-د ديدنغ س-تاغامت-نغ
ا-گيس-نوت ايت-كانعان ،نمون ديدون ءو� كون ّي تيگيرا س-تاغامت-نون«.
نكرن ايت-شيمعون مو ّن ديدسن 4 .او ّن ايت-ياهودا غاكودان ،ءيگ سيدي ربّي
ايت-كانعان د-ايت-فاريز غ-وفوس-نسن ،نرون مراو ءيد-والف )(10 000
غ-تمدينت ن-بازاق 5 .افن-ين اگلّيد ادوني-بازاق غ-تمدينت ن-بازاقّ ،ماغن
ديدس ،نرون مدّن-ان ن-ايت-كانعان د-ايت-فاريز 6 .ءي ّما ادوني-بازاق
ءير ّول-اسن .ضفورن-ت امژن-ت ،بّين-اس ءيكمزن د-تفدنين م ّقورنين 7 .ييني
ادوني-بازاقّ » :سا ن-يد-مراو ) (70ن-وگلّيد ا-مي-بّيغ ءيكمزن د-تفدنين
م ّقورنين ،ار-گ ّرون ءيبروزّيين ن-وغروم غ-دّو لميدا-ينو .غايلّي-اسن-سكرغ،
ءيرور-يّي-ت ربّي «.اوين-ت ءيل ّما س-وروشاليم ،ءي ّمت گيس.
كشمن ايت-ياهودا 8اكين-ين ايت-ياهودا ف-تمدينت ن-وروشاليم ،امژن-تّ
ءوتن-تّ س-ووزّال ءيمسيدن ،جدرن-تّ س-لعافييت. س-لورت-نسن
9ه ّودن ءيل ّما ءيرگازن ن-ياهودا ادّ -ماغن د-ايت-كانعان لّي-يزدغن غ-يورار ءو�
غ-لخ� ن-ناگاب ءو� غ-يگسارن لّي-يوا�ن امدا 10 .اكين-ين ايت-ياهودا
ف-ايت-كانعان ءيمزدغن ن-تمدينت ن-حابرون ،لّي-مي-تّينين ›قيريات-ارباع‹
غايد ءيزرين ،نرون شيشاي د-اخيمان د-تالماي.
11زايدن زغ-غين اكين ف-يمزدغن ن-تمدينت ن-دابير ،لّي-مي-تّينين
قيريات-سيفر غايد ءيزرين 12 .ييني كا�ب تيزي-ان» :وان ّا يوتن قيريات-سيفر
ءيريياسن 256
2
طيير ءي-سيدي ربّي 1ياون ءيل ّما لما�ک ن-سيدي ربّي زغ-گيلگال
س-بوكيم ،ييني-اسن» :هاتي ّسيونغ-كن-د زغ-ميصر، ف-ايت-يسرايّل
شّ كشمغ-كن-د س-واكال-اد لّي-ف-گّولّيغ ا-ت-فكغ ءي-يد-باباتون ،ءينيغ-اون:
›ءور-سار-رژيغ لعهد لّيّ -ي�ن غ-گريّي ديدون 2 .ءو� كون ّي ا-ور-سار-تسكرم كرا
ن-لعهد د-يمزدغن ن-واكال-اد .خلوات ءيكركار-نسن ن-تغرصي ‹.وا�ينّي
ءور-تسفلدم كونّي س-واوال-ينو .ماتّا غايد تسكرم؟ 3غي�د راد-اون-ينيغ،
ءور-سول-راد-طّايغ مدّن-ان غ-لگدّام-نون .هاتي راد-اون-گن ءيسنّا ّن
غ-تسگيو-نون .هان ءيد-ربّي-نسن راد-اون-گن تاژقّورت 4 «.غير ءينّا لما�ک
ن-سيدي ربّي ءيواليون-ان ءي-كولّو ايت-يسرايّل ،س-ولّن نتني اوال-نسن ارّ -ا�ن.
5گن ءيسم ›بوكيم‹ ءي-ودغار-ان ]تگا لمعنا-نس ›ءيد-بو-يمطّاون‹[ .غرصن
گيس غاكودان غ-ومنيد ن-سيدي ربّي.
اكوتن ايت-يسرايّل 6ءيسافض ءيل ّما ياهوشوع كولّو مدّن ن-ايت-يسرايّل،
ءيفتو كرايگاتّ يان ا-يطّاف اكال ن-لورت-نس 7 .زايدن س-يكالّن-نسن
ايت-يسرايّل ار-تقاسان سيدي ربّي كولّو ءو ّسان ن-ياهوشوع ،ءو� كولّو ءو ّسان
ن-يمغارن لّي-يقامان ّدرن تيگيرا ن-ياهوشوع ،گن ويلّي ژرانين كولّو ءيسكّيرن
م ّقورنين لّي-يسكر سيدي ربّي فّ -سيبت ن-ايت-يسرايّل 8 .ءي ّمت ءيل ّما ياهوشوع
يوس ن-نوون اخدّام ن-سيدي ربّي ،ءيلين دارس م ّيا د-مراو ) (110ن-وسگّاس.
9مضلن-ت-ين غ-گر ءيوتّا ن-لورت-نس غ-تيمنات-حاراس لّيّ -ي�ن غ-يورار
ن-افرايم غ-تسگا ن-ودرار ن-گاعاش لّي-يوا�ن اس ّميض 10 .ءيزري ما-يزرين
س-تّياتّاي كولّو تاسوت-ان س-دار ءيد-باباتسن ،تاشک-يد تاسوت ياضني
ءور-ت ّسين سيدي ربّي ،ءو� ت ّسن كولّو ما-يسكر فّ -سيبت ن-يسرايّل.
لحنانت ن-ربّي ءو� 11ءورّين ايت-يسرايّل ار-تسا�ن ما-يُخش ّن غ-يژري
ن-سيدي ربّي ،ار-تقاسان ›ءيد-باعل‹ 12 .هاتني فلن ربّي لغاضاب-نس
ءيريياسن 259
گيس فتان ءيد-باباتسن ،نغد ءوهو 23 «.يودجا سيدي ربّي ءيقبيلن لّي-ور-يطّاي
ف-وفوس ن-ياهوشوع ،قامان نتني تيگيرا-نس.
3
ءيقبيلن لّي-يقامان 1يودجا سيدي ربّي ءيقبيلن-ان باش اد-سرسن-يتارم مدّن
ن-ايت-يسرايّل لّي-ور-ي ّزرين ءو ّسان ن-يميغ غ-كانعان. غ-واكال
2ييري ا-يمل ءي-كولّو تاسوتين ن-ايت-يسرايّل مامنک ا-يگا ءيميغ ،ف-اد-ي ّسا ّن
ويلّي ءور-تا-ي ّزرين ءيميغ مامنک ا-يگا 3 .ها ماد-گان ءيقبيلن لّي-يودجا .س ّموس
ءيريياسن ن-ايت-فيليسطين ءو� كولّو مدّن ن-ايت-كانعان ،نتني د-ايت-صيدون،
د-ايت-حيوي لّي-يزدغن غ-يدرارن ن-لوبنان زغ-ودرار ن-باعل-حارمون ار تيزي
ن-حامات 4 .يودجا-تن سيدي ربّي اد-سرسن-يتارم ايت-يسرايّل ،ف-ا-يژر
يوصا ءيمزوورا-نسن ءيس-راد-سكارن ايت-يسرايّل س-لوصييات-نس لّي-فّ -
ف-وفوس ن-موسا 5 .غمكان ا-س-زدغن ايت-يسرايّل غ-گر ايت-كانعان
د-ايت-حيت د-ايت-امور د-ايت-فاريز د-ايت-حيوي د-ايت-يابوس 6 .اوين-د
ءيستيتسن س-ليتّيهال ،فكن ءو� نتني ءيستيتسن ءي-تاروا-نسن ،ءورّين ار-تقاسان
ءيد-ربّي-نسن.
ارييقاس عوتنييال 7ار-تسا�ن ايت-يسرايّل ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي
ربّي .تّون ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي-نسن ،ار-تقاسان ءيد-ربّي ›باعل‹
د›-عاشتاروت‹ 8 .ءيزند لغاضاب ن-سيدي ربّي ف-ايت-يسرايّل ،ءيگ-تن
غ-وفوس ن-كوشان-ريشعاتايّم اگلّيد ن-تمازيرت ن-ارام لّيّ -ي�ن غ-گر ءيسافّن
م ّقورنين .ءورّين ايت-يسرايّل گن ءيمقاسان غ-دّو-وفوس-نس تام ءيسگّاسن.
9وا�ينّي لّيغ ا-اقران ايت-يسرايّل ءي-سيدي ربّي ،ءي ّسنكر-د سيدي ربّي
يان-ون ّجام ءي-ايت-يسرايّل ،ا-ت-يگان د-عوتنييال يوس ن-قاناز لّي-يگان گماس
ءيمژّين ن-كا�ب .ءينكر نتّان ءي ّجنجم-تن 10 .ييلي ّف�س رّوح ن-سيدي ربّي،
ءيحكام ف-ايت-يسرايّل ،ءي ّفوغ ءيل ّما س-يميغ .ءيگ سيدي ربّي غ-وفوس-نس
ءيريياسن 261
6
اريياس گيدعون 1ءورّين ايت-يسرايّل ار-تسا�ن ماُ -يخش ّن غ-يژري
ن-سيدي ربّي ،ءيگ-تن سيدي ربّي غ-وفوس ن-ايت-ميديان ّسا ن-يسگّاسن.
2ءيتج ّهد-وفوس ن-ايت-ميديان ف-ايت-يسرايّل ،ايلّيغ سكرن ءي-يخف-نسن
مانيغ ا-تنتالن ف-ايت-ميديان غ-يفران د-يجاريفن د-يدرارن 3 .غاكود ن ّا-كرزن،
ار-د-سرسن-تاو ّن ايت-ميديان د-ايت-عاماليق د-ايت-تميزار لّي-يوا�ن اسغ�ي
لغ�تن-تافوكتّ 4 .سبيدّن-د ءيخيّامن غ-يكالّن-نسن ،شّ ن-اسن كولّو ّ
ن-واكال-نسن ار ءيوتّا ن-غازّا .ءور-ا-فّالن ما-يدّرن ءي-ايت-يسرايّل � ،ءولّي
ءو� ءيموگاين ءو� ءيغويال 5 .اشكو ار-دي-تاو ّن زوند تامورغي سّ -
توگت
ن-لكسيبت-نسن د-يخيّامن-نسن .غاكود ن ّا-د-كشمن س-تمازيرت ار-تّ -خلّون.
ءور-يژضار يان ا-يحاسب مدّن-نسن ءو� ءيرعمان-نسن 6 .ءورّين هرشن
ايت-يسرايّل باهرا فّ -سيبت ن-ايت-ميديان .ار-اقران ايت-يسرايّل غاكودان
س-سيدي ربّي ا-تن-يعاون.
7لّيغ ا-اقران ايت-يسرايّل س-سيدي ربّي فّ -سيبت ن-ايت-ميديان،
ءي�ن ءيگ 8يازن-اسن-د سيدي ربّي يان نّابي ييني-اسن» :ها ما ءينّا واد بدّا ّ
ربّي ن-يسرايّل› :نكّي ا-كن-د-ي ّسيو ّن زغ-ميصرّ ،سوف ّغ-كن-د زغ-تمازيرت
ن-تسموگيت 9 .فوكّوغ-كن زغ-وفوس ن-ايت-ميصر ،د-وفوس ن-كولّو ويلّي
سرون ءي ّسنوكمان .طّايغ-تن غ-لگدّام-نون ،فكغ-اون اكال-نسن 10 .ءينيغ اون،
نكّين ا-يگان ربّي داّ -ي�ن ،گغ ربّي-نون .اد-ور-تّيكساضم ءيد-ربّي ن-ايت-امور
لّي-مي-تزدغم غ-واكال-نسن .وا�ينّي كون ّي ءور-تسفلدم س-واوال-ينو« ‹.
11ياشک-يد لما�ک ن-سيدي ربّي س-ود ّوار ن-عافراه ،ءيگاور غ-دّو-وصغار
ءي� گيدعون لّي-يگان يوس گ لّي-يگان وين يوواش گو-ابيعازار .تيزي-ان ّ ن-ي ّ
لمعصرت ن-واضيل ،باش ا-تن-يحضو ن-يوواش ار-ي ّسروات ءيردن غّ -
ف-ايت-ميديان 12 .ءيبان-اس-د لما�ک ن-سيدي ربّي ييني-اس» :سيدي ربّي
ءيريياسن 266
ءيگ-اس ءيسم ›سيدي ربّي ءيگا ّس�مت‹ .ييلي-وكركور-ان سول س-غا ّساد
غ-عافراه لّي-يگان تين ايت-ابيعازار.
25ءيساول-اس-د سيدي ربّي غ-يض-ان ييني-اس» :اوي-د اموگاي
زغ-تووروت ن-باباک ،ا-يگ ويس سين لّي-دار ّسا ن-يسگّاسن .تخلوت اكركور
ن›-باعل‹ لّي-يسكر باباک ،ت ّبيت تاگّجديت ن›-اشراه‹ لّيّ -ي�ن غ-تاما-نس.
26تبنوت يان-وكركور ءي-ربّي سيديک غ-يگّي ن-وجاريف-اد ن�-مان،
ت ّسنگادّات ءيژران-نس .تاويت-د اموگاي-ان ويس سين ،ت ّساكمورت-ت-ين
س-تغرصي ءيجدرن ف-وكشّ وض ن›-اشراه‹ لّي-ت ّبيت 27 «.ياوي گيدعون
غاكودان مراو ءيرگازن زغ-يمقاسان-نس ،ءيسكر غمكلّي-س-اس-د-ينّا سيدي
ربّي .وا�ينّي ءيكسوض زغ-ايت-تگ ّمي د-ايت-تمدينت ايلّيغ ءور-يژضار
ا-ت-يسكر غ-وزال ،ءيسكر-ت د-ييض.
زيک صباح نكرن-د ايت-تمدينت ،افن-د اكركور ن›-باعل‹ ءيخ�، 28
ّ
تّياوبّاي-و�-تگّجديت ن›-اشراه‹ لّيّ -ي�ن غ-تاما-نس ،ءيتياوجدار-و�-وموگاي
ويس سين ف-وكركور ن-لجديد 29 .ار-تّينين ءي-نگراتسن» :ما-يسكرن غاياد؟«
دّون ار-سقسان ار-شّ نوبّوشن ايلّيغ ءورّين ار-تّينين» :گيدعون يوس ن-يوواش
ا-ت-يسكرنّ 30 «.دون ايت-تمدينت ءينين ءي-يوواش» :اوي-اغ-د يوک.
ءي ّقان-د ا-ي ّمت اشكو ءيخ� اكركور ن›-باعل‹ ،ءيبّي ءو� تاگّجديت ن›-اشراه‹
ل ّيّ -ي�ن غ-تاما-نس 31 «.ءيرار يوواش ءي-ويلّي-نّ -ف�س-بيدّنين» :ءيس-ترام
ا-ت ّماغم ف›-باعل‹ ،نغد ترام ا-تي-تفوكّوم؟ وان ّا ّف�س ءي ّماغن ،را-يتياونغا،
ءور-را-ت-يد-فاو .ءيغ-يگا كرا ن-ربّي ،ادجات-ت ا-ي ّماغ ف-يخف-نس ءو�
ف-وكركور-نس دا-يخ�ن 32 «.غا ّسان اد-گان ءي-گيدعون ءيسم ›ياروبّاعل‹،
ار-تّينين» :ادجات ›باعل‹ ا-ت-يد-يوت ءيغ-اس-يخ� اكركور-نس«.
33غ-وو ّسان-ان اد-د-مو ّن كولّو ايت-ميديان د-ايت-عاماليق د-ايت-تميزار
لّي-يوا�ن اسغ�ي ن-تافوكت ،بّين-د اسيف ن-وردون سرسن ءيخ ّيامن-نسن
غ-وزاغار ن-يزراعيل 34 .ءي ّما گيدعون ،ءيدحي-ت ّروح ن-سيدي ربّي ،يوت
ءيريياسن 268
ت ّفوغ-تب ّراحت غاكودان اد-مو ّن كولّو ءيرگازن ن-ايت-افرايم ،امژن ءيسوكّاي ار
بايت-باراه د-واسيف ن-وردون 25 .غوين ءيل ّما سين ءيريياسن ن-ايت-ميديان،
عوراب د-زيب .نغن عوراب غ-تاما ن-وژرو ن-عوراب ،نغن زيب غ-تاما
لمعصرت ن-واضيل ن-زيب ،ژّون غ-ايت-ميديان .اوين-د ءيل ّما ءيخفاون نّ -
ن-عوراب د-زيب ءي-گيدعون غ-تسگا ياضني ن-واسيف ن-وردون.
8
1ءي ّما ءيرگازن ن-ايت-افرايم سقسان گيدعون» :ماتّا ءيژّا گيدعون
غ-يگلدان ن-ميديان غمكاد-اغ-تسكرت؟ ماخ ايلّيغ ءور-اغ-دي-تغريت لّيغ
ت ّفوغت ا-ت ّماغت د-ايت-ميديان؟« زايدن ار-ت-باهرا-تژين 2 .ءيرار-اسن:
»ماد-سكرغ نكّي غ-لگدّام ن-مايلّي تسكرم كون ّي؟ تيگري ن-واضيل غ-دار
ايت-افرايم توگر تامگرا ن-واضيل غ-دار ايت-ابيعازار 3 .هان افوس-نون
ا-غ-ن-يلوح ربّي عوراب د-زيب ءيريياسن ن-ميديان .ما-مي-ژضارغ نكّي ا-ينگادّا
د-مايلّي تسكرم؟« ه ّد ّن غاكودان لّيغ سفلدن ءي-ما-ينّا.
4ياشک-يد گيدعون س-واسيف ن-وردون ،ءيبّي-ت-يد نتّا د-وسمون-نس
س-كراض ءيد-م ّيا ) .(300هاتني وا ّخا تغاشان ،سول گيسن ژّان 5 .ييني
غاكودان ءي-ايت-تمدينت ن-صوكّوت» :غير فكات كرا ن-تنگوال ن-وغروم
ءي-غويد-يّي-د-يضفارن ف-وضار اشكو تغاشان ،د-نكّي سول ژّيغ غ-زاباح
د-صالمون ّاع ءيگلدان ن-ميديان 6 «.رارن-اس-د ءيريياسن ن-صوكّوت:
»ءيس-دارک تيديكال ن-زاباح د-صالمون ّاع غ-وفوس-نک ايلّيغ را-نفک اغروم
ءي-ين ّماغن-نک؟« 7ييني-اسن گيدعون» :وا ّخا .غاكود ن ّا-يگا سيدي ربّي زاباح
د-صالمون ّاع غ-وفوس-ينو ،راد-سروتغ تيف ّيي-نون س-تسكرا ءو� س-يسنّا ّن
ن-لخ� 8 «.ءيدّو زغ-غين ،ياون س-تمدينت ن-فانويل ،ءيضالب
ءي-يمزدغن-نس كرا ن-وغروم ،رارن-اس-د ايت-فانويل زوند ايت-صوكّوت.
ءيريياسن 272
گيدعون غاكودان ءينغ زاباح د-صالمون ّاع ،ياسي تيمايّورين غ�نين لّي-يتياگالن
ءي-يمگّراض ن-يرعمان-نسن.
ءيسگّاسن گّرانين 22ءينين ءيل ّما ءيرگازن ن-ايت-يسرايّل ءي-گيدعون:
»فتو ،ا-تگت اگلّيد ّف�نغ ،كيّي د-يوک د-يوس ن-يوک، ن-گيدعون
اشكو ت ّجنجمت-اغ زغ-وفوس ن-ايت-ميديان 23 «.ءيرار-اسن گيدعون:
»ءور-رادّ -ف�ون-گغ اگلّيد ،ءو� ءيگا-تّ -ف�ون-ييوي .سيدي ربّي اّ -ف�ون-يگان
اگلّيد 24 «.ءيزايد ييني-اسن» :غير يات-تغاوسا ا-را-گيون-ضالبغ .اد-يّي-د-يفک
كرايگاتّ يان گيون تيخورصين زغ-مايلّي يومژ غ-يميغ «.اشكو ويلّي نران گان
ايت-يسماعيل ،ار-تگّان تيخورصين ن-وورغ غ-يمژگان-نسن 25 .ءينين-اس:
»س-لفرح ا-س-راد-اک-تنت-نفکّ «.سون يان-وسلهام ف-واكال ،ياشک-يد كود
يان ءيلوح-ن ّف�س تيخورصين زغ-مايلّي يومژ غ-يميغ 26 .سين ءيد-مراو )(20
ن-كيلو اد-ووزنّت-تخورصين ن-وورغ لّي-زغ-دارسن-يومژ ،ءيلينت-و�-تمايّورين
د-تزرار د-يسلهامن زگّاغنين ن-يگلدان ن-ميديان ،ءيلينت-تشرار لّي-تگّان
ءي-يمگّراض ن-يرعمان-نسن 27 .ءيدّو گيدعون ءيسكر زغ-وورغ-ان يان-وبانّكا
ما-زغ-ا-د-لدّين سنات-تكشّ وضين ،ءي ّسبي ّد-ت غ-تمدينت-نس ن-عافراه .ءورّين
ايت-يسرايّل ار-تغضارن ربّي س-وبانّكا-يان ار-اس-كنّون ،ءيو ّري ءيگ
تاژقّورت ءي-گيدعون د-ايت-دارس 28 .ءي ّما ايت-ميديان كنان غ-دّو-وفوس
ن-ايت-يسرايّل .ءور-سول-ژضارن اد-الّن ءيخف-نسن .تسونفو-تمازيرت كّوژ
ءيد-مراو ) (40ن-وسگّاس غ-وو ّسان ن-گيدعون.
29ءيورّي ياروبّاعل يوس ن-يوواش س-تگ ّمي-نس ءيگاور 30 .ءيلين دارس ّسا
ن-يد-مراو ) (70ن-وارّاو ،اشكو گّوتنت-تمغارين لّي-يتاهل گيدعون 31 .ءو�
تيسمگت-نس لّي-يتاهل غ-شاكيم تورو-اس يان-وا ّراو ،ءيگ-اس ءيسم ابيماليک.
32ءي ّمت گيدعون يوس ن-يوواش لّيغ يوو ّسر باهرا .مضلن-ت-ين غ-ومضّ ال
ن-باباس يوواش غ-تمدينت ن-عافراه غ-واكال ن-ايت-ابيعازار.
ءيريياسن 274
9زايدن ايت-عا ّمون بّين اسيف ن-وردون ا-ن-اكين ف-تقبيلين ن-ياهودا د-بنيامين
د-افرايم .هان ايت-يسرايّل ،اغنت-تن-تگوضيوين باهرا.
10ار-داغ-اقران ايت-يسرايّل س-سيدي ربّي ءينين» :نسكر-اک ماُ -يخش ّن
باهرا ،اشكو نفل ربّي-نغ ار-نتقاسا ›ءيد-باعل‹ 11 «.ءيساول-د سيدي ربّي
ءي-ايت-يسرايّل ييني-اسن» :ءيس-ور-كن-د-فوكّيغ زغ-ايت-ميصر د-ايت-امور
د-ايت-عا ّمون د-ايت-فيليسطين؟ 12لّيغ سرون ّسنوكمان ايت-صيدون
د-ايت-عاماليق د-ايت-ماعون ،تنكرم ار-سري-تاقرام ،ءيس-ور-كن-د-فوكّيغ
زغ-وفوس-نسن؟ 13ءي ّما كونّي ،هاتي تفلم-يّي تدّوم ار-تّقاسام ءيد-ربّي ياضني.
غايان ا-ف-ور-سول-را-كن-فوكّوغ 14 .زايدات غي�د ار-تاقرام س-يد-ربّي
لّي-تستيم ،ا-كن-فوكّون غ-تاساعت ن-تنوكموت-نون 15 «.ءينين ءيل ّما
ايت-يسرايّل ءي-سيدي ربّي» :سّ -صاحت نسكر ماُ -يخش ّن باهرا ،د-اينّا ءيگان
لح ّق غ-يژري-نک ،تسكرت-اغ-ت ،وا�ينّي غير فوكّو-اغ غا ّساد 16 «.كّسن
نتني ءيد-ربّي ءيغريبن زغ-دارسن غاكودان ،ءو ّرين ار-تقاسان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
ءو� نتّا ءيورّي ءور-سول-يحميل تاك ّرايت لّيّ -ي�ن ف-ايت-يسرايّل.
17ت ّفوغ-تب ّراحت غ-دار ايت-عا ّمون اد-د-مو ّن ،سرسن غ-واكال ن-گيلعاد.
مو ّن-د ءو� ايت-يسرايّل ،سرسن غ-ميصفاه 18 .ءينين ءيريياسن ن-ايت-گيلعاد
ءي-نگراتسن» :وان ّا گينغ ءيزوورن ءي ّماغ د-ايت-عا ّمون ،نتّان ا-را-يگ ءيخف
ف-كولّو ءيمزدغن ن-گيلعاد«.
11
1ءيفتاح گو-گيلعاد ءيگا امدواس ءيحارشن .گيلعاد اريياس ءيفتاح
ا-يگان باباس ،وا�ينّي ءينّاس تگا تامگّانت 2 .ها تامغارت ن-گيلعاد تورّي ءو�
نتّات تورو كرا ن-تاروا .لّيغ م ّقورن نتنيّ ،سمسرن ءيفتاح ءينين-اس:
»ءور-را-ديدنغ-تورتّ غ-تگ ّمي ن-باباتنغ ،اشكو تگيت يوس ن-تمغارت ياضني«.
ءيريياسن 277
وا�ينّي اگلّيد 28 ا-يحكام نتّان غا ّساد غ-گر ايت-يسرايّل د-ايت-عا ّمون«.
ن-ايت-عا ّمون ءور-تّ -ييوي غ-واوال لّي-اس-يوزن ءيفتاح.
تاگالّيت ن-يفتاح 29ءيگّوز-د ّروح ن-سيدي ربّي ف-يفتاح ،ءيزري
غ-تمازيرت ن-گيلعاد د-تين ماناشّ اه ،ءيفتو س-تمدينت ن-ميصفاه غ-گيلعاد،
ءيزايد زغ-ميصفاه ايلّيغ ءيلكم دار ايت-عا ّمون 30 .ءيگّا ّل ءيفتاح ءي-سيدي ربّي
ييني» :ءيغ-تگيت ايت-عا ّمون غ-وفوس-ينو 31 ،راد-اک-فكغ اينّا-د-ي ّفوغن
زغ-يمي ن-تگ ّمي-نو ا-يّي-د-يمناگّار غ-تيزي ن ّا-د-ورّيغ غّ -س�مت زغ-دار
ايت-عا ّمون .را-تّ -ساتّوويغ ا-يگ تيغرصي ءيجدرن ءي-سيدي ربّي 32 «.ءي ّبي
ءيفتاح اسيف غاكودان س-دار ايت-عا ّمون ا-ديدسن-ي ّماغ .ءيگ-تن سيدي ربّي
غ-وفوس-نس 33 .ار-تن-يكّات زغ-عارعور ار تاميو ن-مينّيت ،ءيخلو سنات
ءيد-مراوت ) (20ن-تمدينت ،ءيرژ-تن تيرژي ءيشقان ار ابال-كاراميم .غمكان
ا-س-ورّين ايت-عا ّمون كنون غ-دّو-وفوس ن-ايت-يسرايّل.
34ءيو ّري-د ءيل ّما ءيفتاح س-تگ ّمي-نس غ-ميصفاه ،س-ها ءيلّيس ت ّفوغ-د
ا-تي-دي-تمناگّار س-تيلّونا د-تشطّاحت .نتّات واحدوتّ ا-دارسّ -ي�ن ،ءور-يطّاف
كرا ن-وفروخ نغد كرا ن-تفروخت ياضني 35 .لّيغ-تّ -يژرا ،ءي ّبي تيملسيت-نس
ييني» :ا ّح ا-يلّي ،تجدرت تاسا-نو ،ت ّساغت-يّي تاگوضي ءيشقان .اشكو گّولّيغ
ءي-سيدي ربّي ،د-ور-ژضارغ اد-ورّيغ ف-تگالّيت-ينو 36 «.تيني-اس» :وا بابا،
ءيغ-تگّولّيت ءي-سيدي ربّي ،سكر-يّي ما-تنّيت غ-تگالّيت-نک ،اشكو
ءيفكا-ياک لح ّق-نک غ-ين ّواشن-نک ن-ايت-عا ّمون 37 «.تيني ءيل ّما ءي-باباس:
»ضالبغ-اک غير تاغاوسا-ياد .ادج-يّي سين-ييرن ا-تلولّييغ غ-يورار ،نكّي
د-تمدّوكّالين-ينو ،ارّ -ا�غ ف-تاروا لّي-ور-راد-اروغ 38 «.ييني-اس» :زايد«.
يادج-تّ سين-ييرن .تدّو نتّات د-تمدّوكّالين-نس س-يورار ار-ت ّا� ف-تاروا
لّي-ور-را-تارو 39 .لّيغ ك ّملن سين-ييرن ،تورّي-د س-دار باباس ،ءيسكر-اس
غايلّي-ف-يگ ّ ّو� .نتّات ءورّ -جي-تكّي دار-ورگاز .ءورّين ءيل ّما ايت-يسرايّل
ءيريياسن 280
18ياغ-ت ءيل ّما ءيريفي باهرا ،ءيغر س-سيدي ربّي ييني» :غي�د غ-تك ّملت
افوكّو-اد ءيه ّيان ف-وفوس ن-وخدّام-نک ،ءيس-را-يّي-تادجت ادّ -متغ س-يريفي،
ضرغ غ-يفا ّسن ن-يد-بو-يلمش-ان؟« 19ءي ّس ّباقي-د ربّي اگضي ءي ّقورن لّيّ -ي�ن
غ�-حي ،فّوغن-د-زغ-گيس-وامان .ءيسو شامشون ،تورّي-ت-يد رّوح ن-تودرت.
مايان ا-ف-ا-يس-تّينين ›عين-هاقّوري‹ ]تگا لمعنا-نس تالعينت ن-والّي ءيغران[،
تيلي غ�-حي سول س-غا ّساد 20 .سين ءيد-مراو ) (20ن-وسگّاس ا-يحكام
شامشون ف-ايت-يسرايّل غ-وو ّسان ن-ايت-فيليسطين.
16
1ءيدّو شامشون س-غازّا ءيژر يات-تمگّانت ءيكشم دارس 2 .سفلدن ايت-غازّا
ءي-واوال» :يوشكا-د شامشون س-دارنغ «.لولّيين ءي-تگ ّمي ،مدين-اس ءيض
واس
ءي�-ييض ءينين» :ا-نقل ارد ءيفاوّ - كولّوت غ-يمي ن-تمدينت .ف ّسان كرا ّ
نّغ-ت 3 «.ءي ّما شامشون ءيگن ار توژّونت ن-ييض ،ءينكر غاكودان يامژ
غ-يفلوان ن-يمي ن-تمدينت زغ-يغمران-نسن ،ءي ّسوكف-تن نتني د-يفگّاگن-
-نسن .ءيگ-تن ف-تغراض-نس ياسي-تن س-يگّي ن-وورير لّي-يوا�ن حابرون.
شامشون غ-تگ ّمي 4تيگيرا ن-مايان ءيحوبّو يات-تمغارت غ-تا�ت
ن-سوراق ،ءيسم-نس دالي� 5 .او ّن ءيريياسن ن-ايت- ن-دالي�
-فيليسطين س-دار-تمغارت-ان ءينين-اسّ » :سف ّجيج-ت ارد-اغ-د-زغ-گيس-تلديت
ماني-د-سرس-تّكّا لق ّوا-يان ءيتج ّهدن ،تي ّسانت مامنک ا-راّ -ف�س-ن ّسايک
ا-ت-نكرف ن ّسدولّو-ت .كود يان گينغ راد-ام-يفک الف د-م ّيا )(1100
ن-نّقرت«.
6تدّو دالي� تيني ءي-شامشون» :غير ءيني-يّي ماني-د-سرک-تّكّا لق ّوا-ياد
ءيتج ّهدن ،تملت-يّي مامنک ا-را-ک-يكرف يان ءيران ا-ک-ي ّسدولّو«.
7ءيرار-اس شامشون» :ءيغ-يّي-كرفن سّ -سا ن-ت ّسوويما ن-يلم ءيزگزاون
ءور-تا-قّورنت ،راد-ضعفغ ،گغ غمكلّي ءيگا بنادم 8 «.اوين-د ءيريياسن
ءيريياسن 288
ف-والّن-ينو 29 «.يامژ شامشون غ-سنات تان ّالين ن-توژّونت لّي-يوسين تيگ ّمي،
يات غ-وفاسي-نس د-يات غ-وژلماض-نس ،ءيسنّد ّف�سنت 30 .ييني» :ادّ -متغ
نكّي د-ايت-فيليسطين «.ءيدحي تان ّالين س-كولّو لق ّوا-نس ،تضر-د-تگ ّمي
ف-يريياسن ءو� كولّو مدّن لّي-گيسّ -ي�ن .هان ويلّي ءينغا س-لموت-نس ءوتين
ويلّي ءينغا غ-تودرت-نس.
31ه ّودن-د ءيل ّما ايتماس د-ايت-دارس كولّوتن ،اسين-ت ّساو ّن-ت-يد،
مضلن-ت غ-وسمضال ن-باباس مانوواح غ-گر صورعاه د-اشتاوول .سين
ءيد-مراو ) (20ن-وسگّاس ا-يحكام شامشون ف-ايت-يسرايّل.
17
ءي� يان-ورگاز ءيسم-نس ميخاياه ءيزدغ غ-يورار ّصورت ن-نّقرت ّ 1
ن-افرايم 2 .ييني ءي-ينّاس» :ت ّسنت الف د-م ّيا )(1100 غ-دار ميخاياه
ن-وقاريد ن-نّقرت لّي-ام�-ح ،تنعلت وال ّي-تن-يوكرن ،تينيت-يّي ّف�سن .هاتني
ّ�ن داري .نكّي ا-تن-يوسين «.تيني-اس ءينّاس» :ا-ک-يبارک سيدي ربّي
ا-يوي 3 «.ءيرار ءي-ينّاس الف د-ميّا ) (1100ن-وقاريد-لّي .تيني-اس ءينّاس:
ءي�ن غي�د غ-وفوس-ينو ،ژليغ-تّ كولّو ءي-سيدي ربّي ا-سرس-يسكر »ن ّقرت-اد ّ
ءيوي ياتّ -صورت ءيفسين ءينقشن .مايان ا-ف-ا-يک-تّ -رارغ غي�د«.
4تاسي-د ءينّاس سين ءيد-ميّا ) (200ن-وقاريد زغ-ويلّي-اس-د-يرور ،تفک-تن
ءي-وص ّياغ ،ءيسكر زغ-گيسن ياتّ -صورت ءيفسين ءينقشنّ .سبيدّن-تّ
غ-تگ ّمي ن-ميخاياه 5 .ءيسكر-ورگاز-ان ميخاياه يان-ودغار ا-گيس-يتعباد ،ءيسكر
يان-وبان ّكا ما-زغ-ا-تياولدّاين سنات-تكشّ وضين ،ءيسكر ءو� �صنام مژّينين،
ءيژلي يان زغ-تاروا-نس اد-اس-يگ امساكمور 6 .غ-وو ّسان-ان ءور-يلّي-وگلّيد
غ-دار ايت-يسرايّل .كرايگاتّ يان ار-يسكار اينّا ءيفولكين غ-يژري-نس.
.......................
291
راعوت
1
ءي�-وغنيّ تاه ّجالت نوعمي 1غ-وو ّسان لّي-غ-ا-تحكامن ءيريياسن،
غ-واكال ن-يسرايّل .ءيدّو يان-ورگاز گو-بيت�حم غ-ياهودا د-تس�تين-نس
ا-يگاور غ-تمازيرت ن-موواب ،نتّا د-تمغارت-نس د-سين تاروا-نس 2 .ءيگا
ءيسم-نس اليماليک ،ءيگ ءيسم ن-تمغارت-نس نوعمي ،گن ءيسماون ن-سين
تاروا-نسن ماحلون د-كيليون .گان نتني زغ-تاگمات ن-ايت-افراتا .فّوغن
زغ-بيت�حم غ-واكال ن-ياهودا ،دّون كشمن س-تمازيرت ن-موواب زدغن گيس.
3ءيزري ما-يزرين ءي ّمت اليماليک ارگاز ن-نوعمي ،تقاما نتّات د-سين تاروا-نس.
4اوين نتني تيس�تين زغ-يست-موواب ،ءيگا ءيسم ن-يات عورفا ،ءيگ ءيسم
ن-تيس سنات راعوت .زدغن غين ما-يتگّان مراو ءيسگّاسن 5 .ءي ّمت ءيل ّما
ماحلون د-كيليون س-سين .غمكان ا-س-تقاما-تمغارتّ ،موتن-اس سين تاروا-نس
د-ورگاز-نس.
6لّيغ ّت� نوعمي غ-تمازيرت ن-موواب ،تسفلد ءيس-د-ياكمور سيدي ربّي
س-مدّن-نس ءيفک-اسن امشّ و .تسكر ف-ا-دي-تو ّري س-تمازيرت-نس ،نتّات
د-تس�تين-نس 7 .ت ّفوغ-د زغ-غين نتّات د-تس�تين-نس س-سنات ،مونّت-د
د-وغاراس لّي-يتاوين س-واكال ن-ياهودا 8 .تساول نوعمي س-سنات-تس�تين-نس
تيني-اسنت» :و ّريامت كون ّينتي كود يات س-تگ ّمي ن-ينّاس .اد-ديدونت-يسكر
سيدي ربّي س-تايري ءيحنّان ،غمكلّي تسكرمت د-ويلّي ّموتنين ءو� ديدي
نكّي 9 .اد-اونت-يفک سيدي ربّي رّاحت ءي-كود يات غ-تگ ّمي
ن-ورگاز-نس «.ت ّسودن-تنت تيري ا-ديدسنتي-تمسيفيض .ءيمطّاون ا-س-ولّنت
اوال-نسنت غاكودان 10 ،ءينينت-اس» :ءوهو ،را-ديم-نمون س-دار ايت-دارم«.
11تيني-اسنت نوعمي» :غير ءورّيامت ا-يستي .ماخ ايلّيغ را-ديدي-تمونمت؟
راعوت 292
2
ءي� غين يان زغ-ايت-دارس ن-ورگاز ن-نوعمي ،ءيگ بوعاز گو-بيت�حم ّ 1
واد ءيحارشن ءيطّاف لخير ،ءيگ زغ-تاگمات ن-اليماليک ،ءيسم-نس بوعاز.
2تيني راعوت ءولّت-موواب ءي-تف ّقيرت-نس نوعمي» :ادج-يّي اد-دّوغ
س-دار-تمگرا ،ار-گ ّروغ تايدرت ن ّا-يضرن ءي-وان ّا دار ءوفيغ رّضا غ-يژري-نس«.
تيني-اس» :زايد ا-يلّي 3 «.تدّو س-يلّيغ ا-مگّرن ،ار-تگ ّرو تايدرت لّي-يضرن
ءي-يشوّالن .تّاغ-د تاسگا ن-يگر لّي-تلكم ،تگا تين بوعاز لّي-يگان زغ-تاگمات
ن-اليماليک 4 .س-ها بوعاز يوشكا-د تاساعت-ان زغ-بيت�حم .ييني ءي-يشوّالن:
»ا-كن-يعاون سيدي ربّي «.ءينين-اس-د» :ا-ک-يبارک سيدي ربّي 5 «.ييني
ءيل ّما بوعاز ءي-وعييال لّيّ -ي�ن ف-يشوّالن» :ءيلّيس ن-ميت ا-تگا-تعييالت-ان؟«
ءي�ن ف-يشوّالن» :تاعييالت-ان تگا ءولّت-موواب لّي-د-يمو ّن
6ييني-اس-د والّي ّ
د-نوعمي زغ-واكال ن-موواب 7 .تضالب زغ-گيگي تيني-يّي› :غير ادج-يّي
اد-گ ّروغ غ-گر تادليوين ارّ -سمونوغ ما-يضرن ءي-يش ّوالن ‹.غمكان
ءيميک ا-تسونفا
ّ زيک سول س-غي�د ،اب� يان ا-س-دي-توشكا ،تزايد زغّ -
غ-ومالو«.
8ءيساول-د بوعاز غاكودان ءي-راعوت ييني-اس» :سفلد ا-يلّي .ا-ور-تدّوت
ا-تگ ّروت غ-كرا ن-يگر ياضني .قاما غ-گر-تعييالين-ينو .ا-ور-تدّوت س-ماني
ءوصاغ
ّ ياضني 9 .اوي-تّ غير غ-يگر-اد ،تضفورت ويلّي-ت-يمگّرن .هان
ءيعييالن ا-ور-ام-گّرن .ءيغ-كم-ياغ ءيريفي ،تدّوت تسوت غ-يروكوتن لّي-د-وگمن
ءيعييالن 10 «.ت ّسكنو-د ءيخف-نس ار اكال تيني-اس» :ماخ ايلّيغ ءوفيغ رّضا
غ-يژري-نک ،ت ّسح ّسات سري د-نكّي تاب ّرانييت اد-گيغ؟« 11ءيساول-د بوعاز
ييني-اس» :سفلدغ ف-كولّو ما-تسكرت ءي-تف ّقيرت-نم زغ-لّيغ-ام-ي ّموت-ورگاز.
ساولن-يّي مامنک ا-ن-تفلت بابام د-ينّام د-تمازيرت لّي-غ-تلولت ،تاشكيت-د
س-دار مدّن لّي-ور-ت ّسينت 12 .اد-ام-يخلّص سيدي ربّي ف-مايلّي تسكرت،
راعوت 294
3
راعوت تدّا س-ونرار 1تيني-اس-تف ّقيرت-نس نوعمي» :ءيس-ور-راد-ام-سيگّلغ
سّ -راحت-نم ا-يلّي ،ف-اد-ام-تيلي ّس�مت؟ 2هان بوعاز لّي-مي-تّمونوت
د-تعييالين-نس ،ءيس-ور-اغ-يگي كرا؟ هاتي غ-يض-اد را-يزوزّور طومژين غ-ونرار.
3سيرد غي�د تژّغورت ءيخف-نم ،تدلت س-وفا ّوو-نم ،تهوّدت س-دار-ونرار.
ءيش ءيسو 4 .تگابلت- وا�ينّي هان اد-ور-يي ّسان-ورگاز-ان ءيس-تلّيت غين ارد ّ
-ت-ين ار تي ّسانت مانيغ ءيگن ،تقلت ار-ت-ين-ياوي-ييطس ،تفتوت ءيل ّما تالّت
ف-تاما ن-يوورزان-نس تگنت .نتّان راد-ام-يمل ما-را-تسكرت 5 «.تيني-اس
راعوت» :كولّو ما-تنّيت را-ت-سكرغ«.
6ته ّود راعوت س-ونرار ،تسكر غمكلّي-س-اس-تنّا-تف ّقيرت-نس 7 .لّيغ ءيشّ ا
بوعاز ءيسو ءيف ّجيج ف-يخف-نس ،ءيدّو ءيگن غ-تاما ن-تافّا ن-طمژين.
تاشک-يد نتّات س-تنت� ،تا ّل ف-تاما ن-يوورزان-نس تگن 8 .غ-توژّونت ن-ييض
ءيگّد-ورگاز زغ-ييطس-نس ءيگراول ،س-د-يوفا يات-تمغارت تگن غ-دار
ءيوورزان-نس 9 .ييني-اس» :ما-تگيت ك ّمي؟« تيني-اس-د» :تامقاسات-نک
راعوت اد-گيغ .فسر ّف� ءينرفل ن-وسلهام-نک ،اشكو تگيت-يّي انتال«.
10ييني-اس» :ا-كم-يبارک سيدي ربّي ا-يلّي .افولكي-اد گيگي تسكرت يوگر
والّي ءيزوورن ،اشكو ءور-تسيگّلت كرا ن-وعييال دار ايدا ءو� كرا ن-وعييال
ءور-دار يات 11 .غي�د ا-يلّي ،اد-ور-تيكساضت .راد-سكرغ س-مايد تضالبت،
اشكو هاي-ايت-تمدينت-ينو كولّوتن ّس ّن ءيس-تگيت تامغارت ءيص�حن.
ءي� يان-ونتال ياضني ،ءيگا-يام 12ءيصحا ءيس-گيغ يان زغ-ينتالن-نم ،وا�ينّي ّ
زيک صباح ا-نژر .ءيغ-يرا ا-كم-يدل، كرا ءوگّار-ينو 13 .قاما سول غ-يض-اد ار ّ
هان ءيفولكي ءيغ-كم-يدل .ءيغ-ور-يري ا-كم-يدل ،ها-يّي نّيغ-ام س-تودرت
ن-سيدي ربّي ارد-كم-دلغ نكّي .گن غي�د ار صباح«.
راعوت 296
17هان تاروا ن-عالي فّوغن اغاراس باهرا غ-يژري ن-سيدي ربّي ،اشكو حگرن
ما-يتياوفكان ءي-سيدي ربّي.
18صامويل ار-يتقاسا تاووري-نس غ-ومنيد ن-سيدي ربّي ،ءيگ احشمي
ياگسن س-تبان ّكا ن-لكتّان ن-ومساكمور 19 .كرايگاتّ اسگّاس ار-اس-تسكار
ءينّاس يان-وقشّ اب ءيمژّين ،ار-اس-تي-دي-تّاوي غاكود ن ّا-تيون نتّات د-ورگاز-نس
اد-غرصن ءي-تغرصي ن-وسگّاس 20 .عالي ار-يتدعو س-لباراكا ءي-القاناه
د-تمغارت-نس تيزي-ان ،ار-اس-يتّيني» :اد-اک-يفک سيدي ربّي تاروا
غ-تمغارت-اد .اد-اک-يخلف ارّاو لّي-تژلي نتّات ءي-سيدي ربّي «.ءورّين ءيل ّما
س-تگ ّمي-نسن 21 .ءيبارک سيدي ربّي غ-حانّا ،تزايد ار-تربّو ،تارو سول كراض
ءيفرخان د-سنات-تفرخين .ار-يتّيمغور-وحشمي صامويل غ-ومنيد ن-سيدي ربّي.
22ءي ّما عالي يوو ّسر باهرا ،ار-يسفليد ف-كولّو ماد-سكارن تاروا-نس ءي-كولّو
مدّن ن-ايت-يسرايّل .يي ّسان ءو� ءيس-ا-گّان نتني د-تمغارين لّي-يسكارن تاووري
غ-دار ءيمي ن-وخ ّيام ن-ومناگّار 23 .ييني-اسن» :ماخ ا-تسكارم غمكان؟ هان
تي�ي-نون أ ُخشنّين 24 .ءوهو ا-تاروا-نو، ار-سفليدغ غ-دار كولّو مدّن فّ -
ءور-فولكين �خبار-اد ّف�ون تّينين ايت-سيدي ربّي 25 .ءيغ-يتعدّا يان ف-بنادم،
را-تن-ي ّسنفاصال ربّي ،وا�ينّي ءيغ-يتعدّا يان ف-سيدي ربّي ،مانوا
را-تن-ي ّسنفاصال؟« وا�ينّي اگين اد-سفلدن س-باباتسن ،اشكو سيدي ربّي
ءيقصاد ّف�سن لموت 26 .ءي ّما احشمي صامويل ار-يتزاياد غ-تيدّي ءو� غ-رّضا
دار سيدي ربّي ءو� مدّن.
اوال ن-ربّي ف-تاروا 27ياشک-يد يان-وخدّام ن-ربّي س-دار عالي ييني-اس:
»ها ما-ينّا ربّي داّ -ي�ن› :ءيس-ور-ا-نّ -سبايّانغ ءيخف-ينو ن-عالي
ءي-جدّيک ]هارون[ د-وا ّراو-نس ،غاكود لّيغ سول ّ�ن غ-ميصر غّ -دو-وفوس
ن-فيرعاون؟ 28ءيس-ور-ت-ژليغ نتّان زغ-گر كولّو تيقبيلين ن-ايت-يسرايّل،
اد-يّي-يگ امساكمور ءيغلي س-دار تيسي-نو ن-تغرصي ار-يتب ّخار ،ار-ياگّس
س-وبان ّكا ن-تكشّ وضين غ-ومنيد-ينو؟ هاتي ايت-دارس ن-باباک ا-مي-فكيغ
1صامويل 303
ن-سيدي ربّي غ-وو ّسان-ان ،ييدروس ما-يژرّان ما-د-يتكّان دار سيدي ربّي.
2غ-وو ّسان-ان ءيگن عالي د-ييض غ-تحانوت-نس .ار-اس-د-يتناقاص ءيژري
ايلّيغ ءور-باهرا-يسفاو 3 ،وا�ينّي ءور-تا-يخسي لقنديل ن-ربّي .ءيگن صامويل
ءي� ّصندوق ن-لعهد 4 .ءيغر-د سيدي غ-وگنس ن-ودغار ن-سيدي ربّي غ-يلّيغ ّ
ربّي غاكودان ءي-صامويل .ءيساول-د صامويل ييني» :ها نكّي 5 «.يازّل س-دار
عالي ييني-اس» :تغريت-يّي .ها نكّي «.ءيرار-اس» :ءوهو ،ءور-اک-غريغ ا-يوي.
ءورّي مانيغ ا-تگّانت «.ءيدّو صامويل ءيگن 6 .ءيغر-د داغ سيدي ربّي ييني:
»صامويل «.ءينكر-د صامويل يازّل داغ دار عالي ييني-اس» :تغريت-يّي-د .ها
نكّي «.ءيرار-اس» :ءوهو ،ءور-اک-غريغ .ءورّي مانيغ ا-تگّانت 7 «.صامويل
نتّان ءور-تا-ي ّسين سيدي ربّي ،ءور-تا-ياس-د-يبان-واوال-نس 8 .ءيغر-اس-د داغ
سيدي ربّي تيس كرا ّط-توال .ءينكر ءيدّو دار عالي ييني-اس» :تغريت-يّي-د .ها
نكّي «.يي ّسان عالي غاكودان ءيزد سيدي ربّي ا-د-ياقران ءي-وعزري 9 .ييني
عالي ءي-صامويل» :زايد مانيغ ا-تگّانت .ءيغ-اک-داغ-يغرا ،تينيت-اس› :ساول
ا-سيدي ربّي ،هاي-اخدّام-نک ار-يسفليد « ‹.ءيورّي صامويل س-ودغار-نس
ءيگن.
10ياشک-يد سيدي ربّي ءيبيدّ ،ءيغر-اس-د زوند تيواليو تيمزوورا ييني:
»صامويل ،صامويل «.ءيرار-اس صامويل ييني» :ساول ،هاي-اخدّام-نک
ار-يسفليد 11 «.ييني ءيل ّما سيدي ربّي ءي-صامويل» :هاتي راد-سكرغ غ-يسرايّل
ما-ي ّجهي ّجيين ءيمزگان ءي-وانّا ّف�س ءيسفلدن 12 .غا ّسان ا-رادّ -سافوغ ءي-عالي
كولّو ماد-نّيغ ف-وارّاو-نس زغ-يسيزوور ار ءيسيگّرا 13 .اشكو علمغ-ت
ءيس-راد-وتغ لعقوبيت ءيدومن ف-وارّاو-نس فّ -سيبت ن-لخشانات-نسن
لّي-ف-ي ّسن .اشكو سكرن بدّا تاروا-نس ف-خزييت ،د-نتّان ءور-تن-يحصار.
14غايان ا-ف-گّولّيغ غي�د ءي-ايت-عالي ،ءور-سار-را-تّياودال لخشانت
ن-ايت-عالي س-تغرصي ءو� تاوافكا«.
1صامويل 305
ءيخصا-كن
ّ »ءيغ-را-ترارم ّصندوق ن-ربّي ن-يسرايّل ،ا-ور-تي-تازنم ب� يات.
اد-اس-تفكم ما-س-ا-تف ّروم لعيب-نون .غمكان ا-س-را-ت ّجيم ،تي ّسانم ماخ ايلّيغ
ءور-نّ -ف�ون-يوسي افوس-نس 4 «.سقسان-تن» :ما-راد-اس-نفک ا-نفرو
لعيب-نغ؟« ءينين-اسن» :فكات-اس س ّموس ءيب ّزاگن ن-وورغ د-س ّموس
ءيغرضاين ن-وورغ ،ءونشک لّي-گان ءيريياسن ن-ايت-فيليسطين .اشكو كون ّي
ءيخصا-كن ا-تعدلم كرا د-يريياسن-نون ،يان-واطّان ا-كن-يوتن كولّوكن5 .
ّ
ءيرواسن ءيب ّزاگن-نون د-كرا ءيرواسن ءيغرضاين لّي-يشتّان كولّو تامازيرت-نون،
ف-ا-توقّرم ربّي ن-يسرايّل ،ا-ور-يميل ءي ّسيفساس ّف�ون افوس-نس كون ّي
د-يد-ربّي-نون د-تمازيرت-نون 6 .ماخ ا-سول-ت ّسيقارم ءيخف-نون غمكلّي-
-ستّين-كّان ارّ -سيقارن ايت-ميصر د-فيرعاون ءيخفاون-نسن؟ ءيس-ورّ -سمسرن
مدّن-ان تيگيرا ن-ما-تن-ي ّسرفوفن ربّي-نسن باهرا ،فّوغن ءيل ّما دّون؟ 7غي�د
اويات-د يات لكورّيصا ن-لجديد ،تاويم-د سنات-تفوناسين ّسنگاينين
ف-ورّ -جي-كّين ءيح�سن ،ت ّقنم-اسنت لكو ّريصا .تاويم-اسنت-د تاروا-نسنت
س-وگرور 8 .تاسيم-د ّصندوق ن-ربّي-نسن ،تگم-ت ف-لكورّيصا .تسكرم يات
تاصندوقت غ-تاما-نس ،تگم گيس تيغاوسيوين لّي-تعدلم زغ-وورغ لّي-تفكام
ف-لعيب-نون .ترژ ّم ءيل ّما ءيّ -صندوق ا-يدّو 9 .گاب�ت-ت ا-تژرم ماني را-يک.
ءيغ-ييون د-وغاراس ن-تمازيرت-نس س-تسگا ن-بايت-شامس ،تي ّسانم ءيزد
ربّي-نسن ا-دّ -ف�نغ-ي ّزوگزن تاگاتين-اد .ءيغ-ور-يدّي س-غين ،تي ّسانم ءيس-ورد
افوس-نس ا-يغ-يوتن ،وا�ينّي غير تيوي-ت-يد لوقت«.
10سكرن غمكان ،اوين-د سنات-تفوناسين ّسنگاينين ،قّ ّن-تنت ءي-لكورّيصا،
فلن-ين تاروا-نسنت غ-وگرور 11 .گن ّصندوق ن-سيدي ربّي غ-لكورّيصا نتّان
د-تاصندوقت لّي-غ�ّ -ن ءيغرضاين ن-وورغ د-يب ّزاگن لّي-عدلن 12 .زايدنت-
-تفوناسين نمنت د-وغاراس س-تسگا ن-بايت-شامس ،ءور-ونفنت س-وفاسي ءو�
اژلماض ،مونّت-د ديدس ارّ -سونگّونت .ضفورن-تنت ءيريياسن ن-ايت-فيليسطين
ايلّيغ لكمنت ءيوتّا ن-بايت-شامس 13 .تيزي-ان ايت-بايت-شامس ار-مگّرن ءيردن
1صامويل 310
غ-وزاغار .لّيغ ءولّن الّن-نسن ژرن ّصندوق ن-لعهد ،فرحن سرس باهرا 14 .تزايد
ءي� غين يان-وژرولكورّيصا تلكم ءيگر ن-ياهوشاع گو-بايت-شامس ،تبي ّد گيسّ .
ءيم ّقورنّ .سفرسين ءيكشّ وضن ن-لكو ّريصاّ ،ساتّووين تيفوناسين س-وساكمور
ءيجدرن ءي-سيدي ربّي 15 .زّوگزن-د ايت�-وي ّصندوق ن-سيدي ربّي ءو�
تاصندوقت لّيّ -ي�ن غ-تاما-نس ،لّي-غ�ّ -نت-تغاوسيوين ن-وورغ ،سرسن-تن
ف-وژرو-ان ءيم ّقورن .زايدن غا ّسان ايت-بايت-شامس ّساتّووين ءيساكمورن
جدرنين ،غرصن ءي-تغرصيو ف-يسم ن-سيدي ربّي 16 .لّيغ-تن-ژران س ّموس
ءيريياسن ن-ايت-فيليسطين ،ءورّين س-عاقرون غا ّسان.
17غمكاد اد-گان ءيب ّزاگن ن-وورغ لّي-د-فكان ايت-فيليسطين ءي-سيدي ربّي
اد-فرون لعيب-نسن .يان ءيگا وين اشدود ،يان وين غازّا ،يان وين اشقالون،
يان وين گاتّ ،يان وين عاقرون 18 .فكن-د ءيغرضاين ن-وورغ ف-ونشک
لّي-گانت-تمدينين ن-س ّموس ءيريياسن-نسن ،ا-تنت-يگان د-تمدينين لّي-مي-
-سوتلن ءيگودار دوسنين ،ءيلين ءيدوران غ-ب ّرا-نسنت .ءي ّما اژرو-ان ءيم ّقورن
لّي-ف-سرسن ّصندوق ن-سيدي ربّي ،ءيگا نتّان ءينيگي سول س-غا ّسادّ ،
ءي�
غ-يگر ن-ياهوشاع گو-بايت-شامس.
19ءي ّما ايت-بايت-شامس ،يوت سيدي ربّي كرا گيسن اشكو ءوگّان-ين
اگنس نّ -صندوق ن-سيدي ربّي ،ءي ّمت گيسن ّسا ن-يد-مراو ) (70ن-ورگاز.
ار-كولّوّ -ا�ن مدّن اشكو يوت-تن س-ترژي ءيشقان 20 .ءينين غاكودان
ايت-بايت-شامس» :ما-يژضارن ا-يبي ّد غ-ومنيد ن-سيدي ربّي دا-يگان واد باهرا
ءيصفان؟ مانيس را-ت-نازن ا-نّ -ف�نغ-ياگّوگ؟« 21از ّن ءيرقّاسن س-يمزدغن
ن-قيريات-يعاريم ءينين-اسن» :هان ايت-فيليسطين رورن-د ّصندوق ن-سيدي
ربّي .ه ّودات-د تاويم-ت-ين س-دارون«.
1صامويل 311
7
1اشكين-د ايت-قيريات-يعاريمّ ،ساو ّن ّصندوق ن-لعهد ن-سيدي ربّي،
شّ كشمن-ت س-تگ ّمي ن-ابيناداب لّيّ -ي�ن غ-تووريرت ،ژلين يوس اليعازر
ءي� غين ا-ت-يگابل 2 .ءيگّوت ما-يكّا ّصندوق ن-لعهد غ-قيريات-يعاريمّ .
ما-يتگّان سين ءيد-مراو ) (20ن-وسگّاس زغّ -
واس-ان ،ايلّيغ ءورّين ايت-يسرايّل
ار-كولّو-تن ّواحن ف-سيدي ربّي.
صامويل ا-يحكامن 3ءيساول صامويل س-كولّو ايت-يسرايّل ييني-اسن:
»ءيغ-ترام ا-دي-تورّيم س-سيدي ربّي زغ-تّمي ف-ايت-يسرايّل
ن-وول-نونّ ،سيتّيات ءيد-ربّي ءيغريبن د-ي�هات ن›-عاشتاروت‹ زغ-گراتون،
ترارم ءو�ون-نون س-ربّي داّ -ي�ن تقاسام-ت واحدوت ،س-كن-ي ّجنجم زغ-وفوس
ن-ايت-فيليسطين 4 «.نكرن ايت-يسرايّل غاكودان ّسيتّين ءيد-ربّي ن›-باعل‹
د›-عاشتاروت‹ ،ار-تقاسان سيدي ربّي واحدوت.
5ييني-اسن صامويلّ » :سمونات-د كولّو ايت-يسرايّل غ-ميصفاه ،ژّالّغ
ءي-سيدي ربّي غ-لجيهت-نون 6 «.مو ّن-د كولّو غ-ميصفاه ،اگمن-د امان
اس-ان ار-تّينين» :نسكر نكّني فّين-تن-ين غ-ومنيد ن-سيدي ربّي .اژومن ّ
ماُ -يخش ّن باهرا غ-سيدي ربّي «.ميصفاه ا-غ-ا-يتحكام صامويل ف-ايت-يسرايّل.
7سفلدن ايت-فيليسطين ءيس-مو ّن ايت-يسرايّل غ-ميصفاه ،او ّن سرسن ءيريياسن
ن-ايت-فيليسطين .لّيغ سفلدن ايت-يسرايّل ف-غايان ،ءيكساضن
زغ-ايت-فيليسطين 8 .ءينين ايت-يسرايّل ءي-صامويل» :ا-ور-تبيدّت ،زايد
ار-تاقرات ءي-ربّي سيديتنغ غ-لجيهت-نغ باش ا-يغ-ي ّجنجم زغ-وفوس
ن-ايت-فيليسطين 9 «.ياوي-د صامويل يان-ول ّقاغ ءي ّسومومن ،ءي ّساتّووي-ت
ءي-سيدي ربّي س-تغرصي ءيجدرن .ءيزايد صامويل ار-ياقرا ءي-سيدي ربّي
غ-لجيهت ن-ايت-يسرايّل ،ءيسفلد-اس سيدي ربّي 10 .سول ءيقاما صامويل
ءيگابل تيغرصي ا-تجدر ،اكمورن-د ايت-فيليسطين اد-اكين ف-ايت-يسرايّل.
1صامويل 312
غاكودان اّ -ف�سن-ي ّسبّاقي سيدي ربّي ءيگّيگن تج ّهدنين ،ءي ّسدوويي
ايت-فيليسطين ،رژن غا ّسان غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل 11 .فّوغن ايت-يسرايّل
زغ-ميصفاه ،ژّون غ-ايت-فيليسطين ار-تن-كّاتن ايلّيغ روحن ءيزدار ن-بايت-كار.
12ياوي-د صامويل يان-وژرو ءيم ّقورن ءي ّسبي ّد-ت غ-گر ميصفاه د-شين،
ءيگ-اس ءيسم ›ابانعازر‹ ]تگا لمعنا-نس ›اژرو ن-لمعاونت‹[ .ييني» :ءيعاون-اغ
سيدي ربّي سول س-غي�د 13 «.ضرن ايت-فيليسطين ،ءور-سول-ا-دّ -سوروفن
ءيوتّا ن-ايت-يسرايّل .هان افوس ن-سيدي ربّي ءيضاضّ ا ايت-فيليسطين كولّو
ءو ّسان ن-صامويل 14 .ءورّين داغ ايت-يسرايّل ع ّمرن كولّو تيمدينين
لّي-اسن-كّيسن ايت-فيليسطين ،زغ-عاقرون ار گاتّ ،فوكّون ءو� اكال-نسن
زغ-وفوس ن-ايت-فيليسطين .تيلي ّس�مت غ-گر ايت-يسرايّل د-ايت-امور ءو�
نتني.
15ءيحكام صامويل ف-ايت-يسرايّل كولّو ءو ّسان ن-تودرت-نس 16 .اسگّاس
ار اسگّاس ار-يتّيدو ار-يتلولّيي غ-تمدينين ن-بايت-يل د-گيلگال د-ميصفاه،
ار-ي ّسنفاصال غ-گر مدّن ن-ايت-يسرايّل غ-تميزار-ان كولّوتنت 17 .ار-د-يل ّما-
-يتورّي س-تمدينت ن-راما ،اشكو غين ا-غّ -ت�-تگ ّمي-نس .غين داغ ار-يتحكام
ف-ايت-يسرايّل ،ءيبنو گيس يان-وكركور ن-تغرصي ءي-سيدي ربّي.
8
ضالبن اّ -ف�سن-ييلي 1لّيغ يوو ّسر صامويل ،ءيگ-ن تاروا-نس ف-اد-حكامن
ف-ايت-يسرايّل 2 .ءيگا ءيسم ن-يفخدّي-نس يوويل، يان-وگلّيد
ءيگ ءيسم ن-وايّا ابيياه ،ار-تحكامن غ-تمدينت ن-بير-شيباع 3 .وا�ينّي
تاروا-نس ءور-فتين غ-وغاراس لّي-يكّا باباتسن ،جلون نتني ار-تامژن رّيبا د-رّشوا،
ارّ -سع ّواجن لح ّق.
4مو ّن-د كولّو ءيمغارن ن-ايت-يسرايّل ،اشكين-د س-دار صامويل غ-راما،
5ءينين-اس» :هاتي توو ّسرت ،د-تاروا-نک ءور-ا-فتّون غ-وغاراس لّي-تكّيت.
1صامويل 313
غي�د ژر-اغ كرا ن-يان اّ -ف�نغ-يگ اگلّيد ،اّ -ف�نغ-يحكام زوند كولّو ءيقبيلن«.
6طيير ءي-صامويل لّيغ-اس-ضالبن اد-اسن-يژر كرا ن-يان ا-يگ اگلّيد
اّ -ف�سن-يحكام .ءيژّا ّل صامويل ءي-سيدي ربّي 7 .ييني-د سيدي ربّي
ءي-صامويل» :سفلد س-واوال ن-مدّن-ان د-كولّو ما-س-اک-ن ّان .هان ءورد كيّي
اد-اگين ،وا�ينّي نكّي اد-اگين ا-ورّ -ف�سن-گغ اگلّيد 8 .اشكو غمكلّي-اک-
-سكرن غي�د اد-يّي-بدّا-سكارن ،زغ-لّيغ-تن-دّ -سيونغ زغ-ميصر سول س-غا ّساد،
فلن-يّي دّون ار-تقاسان ءيد-ربّي ياضني 9 .سفلد غي�د س-واوال-نسن ،وا�ينّي
فک-اسن توگّا-ياد س-لمعقول ،تملت-اسن ما-راد-اسن-يسكر-وگلّيد لّي-راّ -ف�سن-
-يحكام«.
ءيساول صامويل 10ييني صامويل ءيواليون-ان ن-سيدي ربّي ءي-مدّن
لّي-اس-يضالبن اگلّيد 11 ،ييني-اسن» :غمكاد ا-راد-گنت- ف-وگلّيد-ان
-تنباضين ن-وگلّيد لّي-راّ -ف�ون-يحكام .را-ياوي تاروا-نون اد-اس-صواگن
لكرارص ،ار-اس-تناين ف-ييسان ،ار-تا ّزالن ءو� غ-لگدّام ن-لكرارص 12 .راد-
ّ -ف�ون-ي ّسبي ّد كرا گيون اد-گن ءيريياسن ف-والف ،د-يريياسن ف-س ّموس
ءيد-مراو ) .(50ءيستي وي ّياض اد-كّرزن ءيكالّن-نس ،ار-مگّرن ّصابت-نس،
ار-اس-تعدالن ءيمق�د ن-يميغ د-يما ّسن ن-لكرارص 13 .را-ياوي ءيستيتون
اد-تعدالنت تو ّجوتين ار-تقاسانت ءيسنويتن ار-تعجان ّت اغروم 14 .راد-اون-يكّس
مايلّي ءيفولكين غ-تبحيرين-نون د-يگران ن-واضيل د-ورتان ن-زّيت ،ءيفک-تن
ءي-يمعاوا ّن-نس 15 .راد-اون-ي ّسيتّي يات غ-كرايگاتّ مراوت غ-يمندي
د-واضيل ،ار-تن-ياكّا ءي-يمعاوا ّن-نس د-يمقاسان-نس 16 .راد-اون-ياوي ءيخدّامن
د-تخدّامين د-ويلّي ءيفولكين غ-يعييالن-نون د-يغويال-نون ،ءي ّسخدم-تن غ-دارس.
17ياوي-اون ءو� يات غ-كرايگاتّ مراوت ن-وولّي .را-تو ّريم تگم ءيخدّامن-نس.
18هان ءو ّسان-ان را-ت ّسغويّوم فّ -سيبت ن-وگلّيد لّي-تسكرم ءي-يخف-نون،
وا�ينّي ءور-را-سرون-يسفلد سيدي ربّي غ-وو ّسان-ان«.
1صامويل 314
ست-اوين غ-واوال ن-صامويل ،رارن-اس» :ءوهو، 19وا�ينّي ءور-رين مدّن اّ -
نرا اّ -ف�نغ-ييلي-وگلّيد 20 ،ا-نگ ءو� نكّني زوند كولّو ءيقبيلن .اگلّيد-نغ
راّ -ف�نغ-يحكام ،ار-يت ّفوغ غ-لگدّام-نغ ،ار-يت ّماغ ءيماغن-نغ 21 «.لّيغ ءيسفلد
صامويل ءي-كولّو ءيواليون ن-مدّن ،ءيعاود-اسن غ-ومنيد سيدي ربّي 22 .ءيساول-د
سيدي ربّي س-صامويل ييني-اس» :سفلد س-واوال-نسن ،تگت ّف�سن كرا
ن-يان د-وگلّيد «.ييني ءيل ّما صامويل ءي-ايت-يسرايّل» :زايدات كرايگاتّ يان
ءيدّو س-تمدينت-نس«.
9
1ييلي يان-ورگاز گو-بنيامين ءيسم-نس قيش يوس ن-ابييال شاول ءيمناگّار
لّي-يگان يوس ن-صارور لّي-يگان يوس ن-باكورات د-صامويل
لّي-يگان يوس ن-افيياح .ءيگ نتّان گو-بنيامين ءيگ امدواس ءيحارشن 2 .ييلي
دارس يوس ءيسم-نس شاول ،ءيگ اعزري ءيفولكين غ-يژري .ءور-يلّي
ما-ت-يوفن غ-وفولكي-ان غ-گر ايت-يسرايّل ،د-نتّان ءيغ ّزيف ّف�سن كولّو،
لكمن-اس غير تاغرو ّط.
واس ج�ن ءيغويال ءي-قيش باباس ن-شاول .ييني قيش ءي-يوس 3
ها يانّ -
شاول» :اوي ديک يان غ-يعييالن ،تدّوت ا-تسيگّلت ءيغويال 4 «.ءيفتو ءيک
ءيورار ن-افرايم ،ءيزري غ-واكال ن-شاليشا ،ءور-تن-وفين .كن اكال ن-شاعليم،
ءور-گيس-لّين .زرين زغ-واكال ن-ايت-بنيامين ،ءور-تن-گيس-وفين 5 .لّيغ كشمن
س-واكال ن-صوف ،ييني شاول ءي-وخدّام-نس لّي-ديدسّ -ي�ن» :رواح ا-نو ّري
س-دارنغ ،ا-ور-يسرس بابا لهمّ ن-يغويال ياسي وينغ س-وگّار 6 «.ييني-اس-
ءي� يان-وخدّام ن-ربّي غ-تمدينت-اد ،ار-تي-توقّارن مدّن.
-وخدّام-نس» :هاتي ّ
كولّو ما-يتّيني ،ار-يتافاو-واوال-نس .ا-دارس-ندّو غي�د ،ا-ور-يميل ءيمل-اغ مان
اغاراس ا-را-نامژ 7 «.ييني-اس شاول» :ءيغ-دارس-ندّا ،ما-را-نفک ءيّ -سييد-ان؟
اغروم ءيت ّما-ياغ زغ-توولكت .ءور-دارنغ تاوافكا ما-ناكّا ءي-وخدّام ن-ربّي.
1صامويل 315
ءي� كولّو لخير ن-يسرايّل؟ ءيس-ورد كيّي د-ايت-دار تيافان .غي�د مانوا مي ّ
باباک؟« 21ءيساول-د شاول ييني-اس» :نكّي ،ءيس-ورد گو-بنيامين اد-گيغ،
زغ-تقبيلت لّي-كولّو-يمژّين غ-يسرايّل؟ ءيس-ورد تاگمات-نغ ا-كولّو-يمژّين غ-گر
تاگماتين ن-بنيامين؟ ما-ف-يّي-تنّيت اوال-اد؟«
22ءيزايد صامويل ياوي شاول د-وخدّام-نس ،ءيشّ كشم-تن س-وحانو،
ءي ّسگاور-تن غ-ومنيد ن-كراض ءيد-مراو ) (30ن-ورگاز لّي-يتياوعراضن 23 .ييني
ءوصاغ-ک ّف�س صامويل ءي-والّي ءي ّسنوان» :اوي-د تاغامت لّي-اک-فكيغّ ،
ا-ستّي-د-تحضوت غ-دارک 24 «.ياسي-د بو-يسنوي اضار د-ما-د-يمون،
ءيسرس-ت-يد غ-لگدّام ن-شاول .ءيزايد صامويل ييني-اس» :ژر
ءيش اشكو نحضا-ياک-ت ار ّ مايد-اک-نحضا ،ءيتّرس-د غ-ومنيد-نک.
ءيش شاول غ-دار صامويل تاساعت-اد ،باش ا-تشّ ت د-مدّن-اد لّي-مي-عرضغّ «.
غا ّسان.
25ه ّودن ءيل ّما زغ-وورير س-تمدينتّ .جوجادن ءي-شاول مانيغ ا-يگّان
واس ،ءيغر-د صامويل ءي-شاول زيک صباح لّيغ-د-يفاوّ - غ-يگّي ن-تگ ّميّ 26 .
ف-يگّي ن-تگ ّمي ،ييني-اس» :نكر ا-ک-سافضغ د-وغاراس-نک «.ءينكر-د
شاول ،ءيمون ديدس صامويل س-ب ّرا 27 .لّيغ ه ّودن س-ب ّرا ن-تمدينت ،ييني
صامويل ءي-شاول» :ءيني ءي-وخدّام-نک ا-يزوور لگدّام «.لّيغ ءيزري لگدّام،
ءيميک اد-اک-ملغ اوال ن-ربّي«.
ّ ءيساول داغ صامويل ييني-اس» :بي ّد
10
1ياسي-د صامويل يات-تب ّقالت ءيمژّين نّ -زيت، اژغور ن-شاول
ءي ّفي-تّ -يد ف-يخف ن-شاول ءي ّسودن-ت ييني: ءي-تگلديت
»ءيس-ور-ک-يژلي سيدي ربّي ا-تگت امزوار ف-مدّن-نس ن-ايت-يسرايّل؟
2ءيغ-ن-داري-ت ّفوغت غا ّساد ،را-تمناگّارت سين ءيرگازن غ-تاما ن-ومضّ ال
ن-راحيل غ-صالصاح غ-واكال ن-بنيامين .راد-اک-ينين› :هان ءيغويال
1صامويل 317
لّي-س-ت ّفوغت ار-تسيگّيلت ،ءوفان-تن .ءي ّما باباک ءيسرس لهمّ ن-يغويال ،ياسي
وينون س-وگّار ار-يتّيني :ما-راد-سكرغ ف-يوي؟‹ 3تزايدت ءيل ّما د-وغاراس-نک
ارد تلكمت اصغار ن-تاسافت ن-تابور .را-ک-مناگّارن كراض ءيرگازن ءيو ّن
س-دار ربّي غ-بايت-يل .يان يوسي كراض ءيكروان ،ويس سين يوسي
كرا ّط-تنگوال ،ويس كراض يوسي تايدّيدت ن-وامان ن-واضيل ءيكتين.
4رادّ -ف�ک-سلّمن فكن-اک سنات-تنگوال ،تامژت-تنت زغ-وفوس-نسن.
5تروحت ءيل ّما گيبعا-الوهيم ]اورير ن-ربّي[ّ ،ت� گيس لقش� ن-ايت-فيليسطين.
غاكود نّا-تلكمت تامدينت-ان ،را-تمناگّارت يات تامونت ن�-نبييا هوّدن-د
زغ-وورير س-رّيباب د-والّون د-وع ّواد د-لوطار ،ار-ساوالن س-ماد-اسن-د-يما�
ربّي 6 .را-ک-ين-يدحي رّوح ن-سيدي ربّي ار-تساوالت غ-گراتسن
س-ماد-اک-يما� ربّي .را-تبدّلت ك ّيي تگت ارگاز ن-لجديد 7 .تيزي-ان
ءي� ديک غ-اک-د-بان ّت-تميتار-اد ،سكار اينّا يوفا-وفوس-نک ا-ت-يسكر ،اشكو ّ
ربّي 8 .ته ّودت ءيل ّما تزوورت-يّي س-گيلگال .ها-يّي را-ن-ه ّودغ س-دارک باش
ا-نّ -ساتّوويغ ءيساكمورن جدرنين ،غرصغ ءي-تغرصيو نّ -س�متّ .سا ن-وو ّسان
ا-را-تقلت غين ارد-ن-دارک-اشكغ ،ملغ-اک ما-را-تسكرت«.
9ءيگراول شاول ءيفل صامويل ،س-يفكا ربّي ءول ن-لجديد ءي-شاول.
جرونت-اس-يل ّما-تميتار-ان كولّوتنت غا ّسان 10 .لّيغ-ن-لكمن گيبعا ،ها يات
تامونت ن�-نبييا ءيمناگّار-تن ،ءيدحي-ت رّوح ن-ربّي ،ار-يساوال غ-گراتسن
س-ماد-اس-د-يما� ربّي 11 .ويلّي-ت-يادلّي-ي ّس ّن ،لّيغ-ت-ژران ار-يساوال غ-گر
�نبييا س-مايلّي-اس-د-يما� ربّي ،ار-كولّوّ -سمقسان ءي-ينگراتسن» :ما-يجران
ءي-يوس ن-قيش؟ ءيس-يگا شاول ءو� نتّا زغ�-نبييا؟« 12ءيساول-د يان-ورگاز
گو-غين ييني» :ءي ّما غويد ،ما-يگان باباتسن؟« بدون مدّن ار-كّاتن اوال
ار-تّينين» :ءيس-يگا شاول ءو� نتّا زغ�-نبييا؟« 13لّيغ ءيك ّمل ءيواليون
لّي-اس-د-يم� ربّي ،ءيدّو س-وورير-ان.
1صامويل 318
14ها ع ّميس ن-شاول ءيسقسا-ت ءيل ّما نتّا د-وخدّام-نس» :مانيس تدّام؟«
ءيرار-اس» :ندّا ا-نسيگّل س-يغويال .لّيغ-ور-تن-نوفي ،نك ّمل س-دار صامويل«.
15ءيزايد ع ّميس ن-شاول ءيسقسا-ت» :ءيني-يّي ،ما-س-اون-ينّا صامويل؟«
16ييني شاول ءي-ع ّميس» :ءينّا-ياغ س-لح ّق ،هان ءيغويال ،ءوفان-تن «.ءي ّما
تاغاوسا ن-تگلديت لّي-ف-اس-يساول صامويل ،ءور-اسّ -ف�س-ينّي يات.
ءيبي ّد شاول غ-ومنيد 17ءيغر-د ءيل ّما صامويل ءي-مدّن س-ومنيد ن-سيدي ربّي
غ-ميصفاه 18 .ييني ءي-ايت-يسرايّل» :ها ما-ينّا ربّي ن-مدّن-نس
دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل› :نكّين ا-د-ي ّسيو ّن ايت-يسرايّل زغ-ميصر،
فوكّوغ-كن-د زغ-وفوس ن-ايت-ميصر د-يفا ّسن ن-كولّو ءيگلدان لّي-سرون-
-ي ّسنوكمون 19 ‹.ءي ّما غا ّساد ،هان كونّي تاگيم ربّي-نون لّي-كن-ي ّجنجمن
زغ-كولّو تي ّماريو-نون ءو� كولّو تا ّساسين-نون ،تينيم-اس› :ءوهوّ ،سبي ّد ّف�نغ كرا
ن-يان ا-يگ اگلّيد-نغ ‹.غي�د حاضرات-د غ-ومنيد ن-ربّي سيديتون
س-تقبيلين-نون وا� تاگماتين-نون«.
20ءيغر-د ءيل ّما صامويل ف-اد-د-كولّو-مونّت-تقبيلين ن-يسرايّل س-دارس.
تّياوستاي-زغ-گراتسنت-تقبيلت ن-بنيامين 21 .ءيژلي تاقبيلت ن-بنيامين
س-تاگماتين-نس .تّياوستاي زغ-گراتسنت تاگمات ن-ماطري .زغ-گيسنت
ا-زغ-يتياوستاي شاول يوس ن-قيش .دّون ار-سرس-سيگّيلن ،ءور-ت-وفين.
22سقسان داغ سيدي ربّي ءينين» :ءيس-ور-تا-د-يوشكي نتّان؟« ييني-د سيدي
ربّي» :هاتين ءيرگس غ-گر ءيفشكان 23 «.ا ّزلن اوين-ت-يد زغ-غين ،ءيبي ّد
غ-گر مدّن .ءيغ ّزيف ّف�سن كولّو ،لكمن-اس غير تاغرو ّط 24 .ييني صامويل
ءي-مدّن كولّوتن» :ءيس-تژرام والّي ءيستي سيدي ربّي؟ هاتي ءور-يلّي زوند نتّان
غ-گر مدّن كولّوتن «.الّن اوال-نسن غاكودان ار-كولّو-تّينين» :تودرت
ءي-وگلّيد«.
25ءيساول صامويل غاكودان س-مدّن ف-تنباضين ن-تگلديت
د-تووريوين-نس ،يارا-تنت غ-يان-وا ّرا ،ءيسرس-ت-ين غ-ومنيد ن-سيدي ربّي.
1صامويل 319
ءيسافض ءيل ّما صامويل م ّدن كولّوتن ،كرايگاتّ يان س-تگ ّمي-نس 26 .ءيو ّري
شاول ءو� نتّا س-تگ ّمي-نس غ-گيبعا ،مو ّن ديدس كرا ن-يرگازن حارشنين
لّي-مي-ن-يگّر ربّي ءي-وول-نسن 27 .وا�ينّي كرا ن-يد-بو-يجرمان ار-تّينين:
»غواد ،مامنک ا-س-را-يغ-ي ّجنجم؟« حگرن-ت ،ءور-اس-فكين تاسمغورت .ءي ّما
نتّا ءيف ّسا.
11
1ءيزري ما-يزرين س-د-ييون ناحاش اگلّيد ن-ايت-عا ّمون، شاول ءينرا
ءيگلي تامدينت ن-يابيش غ-واكال ن-گيلعاد .ءينين كولّو ايت-عا ّمون
ايت-يابيش ءي-ناحاش» :سكر ديدنغ لعهد ،نگ-اک ءيخدّامن 2 «.ءيرار-اسن
ناحاش گو-عا ّمون» :را-ديدون-سكرغ لعهد س-يان شّ رض .رادّ -سوكفغ طي ّط
تافاسييت ءي-كرايگاتّ يان گيون ،ا-ييلي لعار غ-كولّو ايت-يسرايّل«.
3ءينين-اس ءيمغارن ن-يابيش» :ادج-اغ ّسا ن-وو ّسان ارد نازن ءيرقّاسن س-كولّو
تيميزار ن-يسرايّل .ءيغ-ور-يلّي ما-يغ-يتفوكّون ،نسلّم-اک ءيخفاون-نغ«.
4اشكين-د ءيرقّاسن س-گيبعا ،تگا تامدينت ن-شاول .عاودن ءي-مدّن
ف-ما-يجران ،ار-كولّوّ -سغويّون ارّ -ا�ن.
5تاساعت-ان ا-د-يوشكا شاول زغ-يگران ،ءي ّسالسا-د ءيموگاين .ءيسقسا:
»ما-ياغن ايت-تمازيرت ايلّيغ اّ -ا�ن؟« عاودن-اس ف-واوال لّي-د-يوين
ءيرقّاسن ن-يابيش 6 .لّيغ ءيسفلد شاول ءي-واوال-ان ،ءيدحي-ت رّوح
ن-ربّي ،ءيزند گيس لغاضاب ءيرغان 7 .ياوي-د سين ءيموگاين ءيبضو-تن
ف-يگزمان ،ءيسافض-تن ف-وفوس ن-يرقّاسن س-كولّو تيميزار ن-يسرايّل،
ييني» :وانّا-ور-د-ي ّفوغن ا-يضفور شاول د-صامويل ،غمكاد ا-را-يجرو
ءي-يموگاين-نس «.ضرنت-تكساض ن-سيدي ربّي ف-مدّن ،فّوغن-د كولّو
س-يان-وول 8 .ءيحاسب-تن غاكودان غ-تمدينت ن-بازاق ،ياف-ن گيسن
كراض ءيد-م ّيا ن-والف ) (300 000ن-ايت-يسرايّل ،د-كراض ءيد-مراو ن-والف
1صامويل 320
»ءور-اغ-تضلمت ءو� تّعدّات ّف�نغ ءو� تومژت كرا زغ-دار كرا ن-يان گينغ«.
5ييني-اسن» :سيدي ربّي اّ -ف�ون-يگان ءينيگي ،ءيگ-و�-ومژغور-نس ءينيگي
غا ّساد ،ءور-توفيم يات غ-وفوس-ينو «.ءينين-اس-د كولّو» :ءيگا نتّان ءينيگي«.
6ءيزايد صامويل ييني ءي-مدّن» :ءينيگي ءيگا-ت سيدي ربّي لّي-يستين
موسا د-هارون ،ءي ّساون-د ءيد-باباتون زغ-واكال ن-ميصر 7 .ءي ّما غي�د بيدّات
ا-گيون-زّگاغ لح ّق غ-ومنيد ن-سيدي ربّي ف-كولّو ءيفولكيتن لّي-اون-يسكر
سيدي ربّي كون ّي د-يد-باباتون 8 .لّيغ ءيدّا ياعقوب س-ميصر ،ار-اقران
ءيد-باباتون س-سيدي ربّي .يازن-اسن-د موسا د-هارونّ ،سوفغن-د ءيد-باباتون
زغ-ميصر ،زّدغن-تن غ-واكال-اد 9 .تّون ءيل ّما ربّي سيديتسن ،ءيلوح-تن
غ-وفوس ن-سيسرا اريياس ن-ين ّماغن ن-حاصور ،ءيلوح-تن داغ غ-وفوس
ن-ايت-فيليسطين ،ءيلوح-تن ءو� غ-وفوس ن-وگلّيد ن-موواب ،ار-تن-كولّو-
-كّاتن 10 .غرن غاكودان ءي-سيدي ربّي ار-تّينين› :ها-ياغ نج� باهرا ،اشكو
نفل ربّي داّ -ي�ن ار-نتقاسا ءيد-ربّي ›باعل‹ د›-عاشتاروت‹ .ءي ّما غي�د فوكّو-اغ
زغ-يفا ّسن ن-ينوّاشن-نغ باش ا-ک-نقاسا كيّي 11 ‹.يازن-د سيدي ربّي ياروبّاعل
د-باراق د-يفتاح د-صامويل ،ءيفوكّو-كن-د زغ-وفوس ن-ين ّواشن-نون زغ-كرايگاتّ
تاسگا ،ايلّيغ تزدغم غ�-مان 12 .وا�ينّي لّيغ تژرام ناحاش اگلّيد ن-عا ّمون ييون-د
سرون ،تينيم-يّي-د› :ءوهو ،نرا كرا ن-وگلّيد اّ -ف�نغ-يحكام ‹،وا ّخا س-لح ّق ءيگا
ربّي سيديتون اگلّيد-نون 13 .غي�د هاي-اگلّيد لّي-ترام تضالبم-ت .اشكو ءي ّسبي ّد
ّف�ون سيدي ربّي يان-وگلّيد 14 .ءيغ-ا-بدّا-تّوقّارم ربّي سيديتون ار-تي-تّقاسام،
ار-تسفليدم س-ما-يتّيني ،ءيغ-ور-سار-ا-تّحگارم لوصييات ن-ربّي سيديتون،
ءيغ-تزوويدم كون ّي د-وگلّيد لّيّ -ف�ون-يحكامن ار-بدّا-تفتّوم غ-وغاراس ن-ربّي
سيديتون ،هاتي مايان ءيفولكي-اون 15 .وا�ينّي ءيغ-ور-ا-تسفليدم س-واوال
ن-ربّي سيديتون ،تحگرم لوصييات-نس ،هان افوس ن-ربّي سيديتون
ءيضاض ءيد-باباتون 16 .بيدّات غي�د تژرم لعجب-اد ّ يضاض غمكلّي
ّ ا-را-كن-
را-يسكر سيدي ربّي غ-يژري-نون 17 .ءيس-ورد ازمز ن-تمگرا ن-يردن اياد؟
1صامويل 322
س-يلّيغ ءيزدغ 3 .ها يوناتان ءينرا لقش� ن-ين ّماغن ن-فيليسطين غ-گيبعا ،سفلدن
ّف�س ايت-فيليسطين .ءيزايد شاول يوت ن ّ ّفار غ-تمازيرت كولّوتّ ييني:
»سفلدات اي-ايت-عيبر 4 «.سفلدن كولّو ايت-يسرايّل ءيس-ينرا شاول لقش�
ن-ايت-فيليسطين د-يس-ورّين ّچان ايت-يسرايّل غ-تنخار ن-ايت-فيليسطين.
ت ّفوغ-تب ّراحت اد-د-كولّو-مو ّن ءيرگازن اد-ضفورن شاول غ-گيلگال.
5مو ّن-د ايت-فيليسطين ا-ن-اكين ف-ايت-يسرايّل س-كراض ءيد-مراو
ن-والف ) (30 000ن-لكرارص ،د-سضيس ءيد-والف ) (6000ن-ومناي،
توگت ن-ين ّماغن زوند ام�ل ن-تاما ن-ومدا .او ّن-د سرسن غ-ميخماش، دّ -
غ-تسگا ن-بايت-اوين لّي-يوا�ن اسغ�ي ن-تافوكت 6 .ژرن ءيرگازن ن-يسرايّل
ءيخفاون-نسن ءيس�ّ -ن غ-تا ّساست ءيشقان ،اشكو ءينوكما ّف�سن لحال باهرا.
ر ّولن مدّن-نسن غاكودان ،رگسن غ-يفران د-يگضيان د-يجاريفن د-يسمضال
د-تنوضفيو 7 .كرا غ-يرگازن-ان ن-ايت-عيبر بّين اسيف ن-وردون زغ-يسوكّاي
ءي� غ-گيلگال نتّا ّ س-واكال ن-گاد د-گيلعاد .ءي ّما شاول سول
د-ويلّي-ت-يضفورن ،ار-كولّو-ترگيگيين.
8ءيقل شاول ّسا ن-وو ّسان غونشک لّي-ديدس-يسكر ءيگا شاول
صامويل ،وا�ينّي ءور-د-يوشكي صامويل س-گيلگال. ءيخف-نس
بدون مدّن ارّ -ف�س-تاكوتن 9 .ييني شاول» :اويات-د د-ومساكمور
داري تيغرصي د-توافكيو نّ -س�مت «.ءيزايد نتّان ءي ّساتّوي تيغرصي ءيجدرن.
10لّيغ تجدر-تغرصي ،ها صامويل يوشكا-د .ءي ّفوغ شاول ا-ن-ديدس-يمناگّور
ءينسا�م ديدس 11 .ءي ّما صامويل ءيسقسا-ت» :ما-تسكرت؟« ييني-اس شاول: ّ
»ژريغ مدّن ارّ -ف�-تاكوتن ،د-ك ّيي ءور-دي-توشكيت غ-لوقت لّي-نسكر،
›غيک
ّ د-ايت-فيليسطين هاتني مو ّن-د غ-ميخماش 12 .ءينيغ د-يخف-ينو:
س-دّ -ف�-هوّدن ايت-فيليسطين غ-گيلگال ،د-نكّي ءور-تا-ضالبغ رّضا ن-سيدي
ربّي ‹.س-ب ّزز ّف� ا-سّ -ساتّوويغ تيغرصي ءيجدرن 13 «.ييني صامويل غاكودان
ءي-شاول» :انوفل اين تسكرت .ءور-تّي-تيويت غ-لوصييت لّي-ف-کّ -
يوصا ربّي
1صامويل 324
هان ءور-وفين كرا ن-توزّالت ءو� كرا ن-يژضي دار-وسمون ن-شاول د-يوناتان.
غير شاول د-يوس يوناتان ا-تن-يطّافن.
.......................
1صامويل 325
14
شاول ءينرا ءينوّاشن 47لّيغ ءيغلي شاول س-تگلديت ف-ايت-يسرايّل ،ءي ّماغ
د-كولّو ءين ّواشن-نس غ-كرايگاتّ تاسگا .ءي ّماغ ن-مدّن-نس
د-ايت-موواب د-ايت-عا ّمون د-ايت-ادوم د-يگلدان ن-صوبا ،ءي ّماغ ءو�
د-ايت-فيليسطين .كولّو مانيس ءيدّا ،ار-يتنرو مدّن-ان 48 .ءيزايد ءيزعم باهرا
غ-يميغ ،يوت ايت-عاماليق ،ءيفوكّو ايت-يسرايّل زغ-يفا ّسن ن-ويلّي-تن-يتاكرن.
49تاروا ن-شاول گان يوناتان د-ياشوي د-مالكيشوع .ءي ّما ءيسماون
ن-يستيس س-سنات ،تيفخدّيت تگا مايراب ،تالّي ءيمژّين تگا ميكال 50 .ءيسم
ن-تمغارت-نس ءيگا احينوعام ءيلّيس ن-احيماعاص .اريياس ن-ين ّماغن-نس ءيگا
ابنار يوس ن-نار لّي-يگان ع ّميس ن-شاول 51 .اشكو قيش باباس ن-شاول ،ءو�
نار باباس ن-ابنار ،نتني س-سين گان تاروا ن-ابييال.
ءي� ءيميغ ءيشقان د-ايت-فيليسطين كولّو ءو ّسان ن-شاول .ءي ّما شاول ّ 52
ءينّاغ ءيژرا كرا ن-يان ءيدوسن ءو� كرا ن-يان ءيحارشن ،ياوي-ت-يد
س-گر-وسمون-نس.
15
1ءيساول صامويل س-شاول ييني-اس» :سيدي ربّي ءي ّماغ شاول
ا-يّي-د-يوز ّن يادلّي ا-ک-ژّغورغ ا-تگت اگلّيد ف-مدّن-نس د-ايت-عاماليق
ن-ايت-يسرايّل .سفلد غي�د ءي-واوال ن-سيدي ربّي 2 .ها ما-ينّا سيدي ربّي
ن-لم�يكا› :راد-رارغ لحساب ءي-ايت-عاماليق ف-غايلّي سكرن
ءي-ايت-يسرايّل ،تع ّرضن-اسن غ-وغاراس غاكود لّيغ-د-يو ّن زغ-ميصر 3 .نكر
غي�د توتّ ايت-عاماليق ،تفنوت كولّو ما-دارسنّ -ي�ن .ا-ور-زغ-گيسن-تحنّوت.
زايد تنغت ءيرگازن د-تمغارين د-تاروا مژّينين د-ويد ّسومومنين ،تنغت ءو�
ءيموگاين د-وولّي د-يرعمان د-يغويال« ‹.
1صامويل 326
17ييني-اس صامويل» :وا ّخا تمژّيت دار ءيخف-نک ،ءيس-ورد كيّين ا-يگان
ءيخف ءي-تقبيلين ن-يسرايّل ،ءيژّغور-ک سيدي ربّي ا-تگت اگلّيد
ف-ايت-يسرايّل؟ 18هان يوزن-ک سيدي ربّي ا-ت ّسافوت ما-يقصاد ،ييني› :دّو
تفنوت ايت-عاماليق اشكو گان ايت-ضّ ولم ،ار-تن-تكّاتّ ارد-تن-كولّو�-ح‹.
19ماخ ايلّيغ ءور-تسكيرت س-واوال ن-سيدي ربّي؟ ماخ ايلّيغ-ن-توكيت
ف-لخير-نسن ،تسكرت ماُ -يخش ّن غ-گراک ديدس؟« 20ييني-اس شاول:
»ءوهو ،سكرغ س-واوال ن-سيدي ربّي .دّوغ ّسافوغ ما-يقصاد سيدي ربّي
لّيغ-يّي-يوزن ،اويغ-د اگاگ اگلّيد ن-عاماليق ،فنوغ ايت-عاماليق 21 .اوين-د ءيل ّما
ءيرگازن ما-يفولكين غ-وولّي د-يموگاين زغ-لخير-نسن لّي-را-نفنو،
ف-اد-اسن-غرصن ءي-ربّي سيديک غ-گيلگال«.
22ييني-اس صامويل» :مانوا-س-ا-يترضو سيدي ربّي؟ ءيزد يان ياكّان
ءيساكمورن د-تغرصيو جدرنين ،نغد يان ءيسكارن س-واوال ن-سيدي ربّي؟ هان
يوف ا-سرس-يسفلد يان ،ءو� ءيفكا-ياس تيغرصي .يوف ا-سرس-يرار لعاقل،
ءو� ءيفكا-ياس تادونت ن-يزامارن 23 .اشكو يان ءور-سرس-يسفليدن ءيگا زوند
يان ءيتسا�ن لخشانت نّ -سيحر .د-يان ّف�س ءيستغنان ءيگا زوند يان ءيتقاسان
تاجلخيت ن�-صنام .ك ّيي ،لّيغ تاگيت اوال ن-سيدي ربّي ،ءو� نتّان ياگي-ک
ا-سول-تگت اگلّيد«.
24ييني شاول ءي-صامويل» :ها-يّي جليغّ .سورفغ لوصييت ن-سيدي ربّي
د-يواليون-نک .اشكو كسوضغ زغ-يرگازن-ينو سكرغ س-واوال-نسن 25 «.غي�د
غير صامح-يّي ف-تجلي-نو ،تمونت ديدي اد-ورّيغ ا-ن-شجدغ غ-ومنيد
ن-سيدي ربّي 26 «.ءيرار صامويل ءي-شاول» :ءور-را-ديک-مونغ ،اشكو تاگيت
اوال ن-سيدي ربّي ،ياگي-ک ءو� سيدي ربّي ا-سول-تگت اگلّيد ف-يسرايّل«.
27ءيگلّب صامويل ا-يدّو ،يامژ-ت-يد شاول زغ-تاما ن-وسلهام-نس س-يبّي.
28ييني-اس صامويل» :غمكاد ا-س-ي ّبي سيدي ربّي تاگلديت ن-يسرايّل
زغ-وفوس-نک غا ّساد ،ءيفک-تّ ءي-يان-ک-يوفن غ-ينگّان-نک 29 .هان ربّي
1صامويل 328
�ّ 19ن نتني د-شاول د-كولّو ءين ّماغن ن-يسرايّل غ-وزاغار ن-اي�ه ف-ادّ -ماغن
زيک صباح ،ءيفل ءولّي-نس ءي-ونگابال، د-ايت-فيليسطين 20 .ءينكر-د داود ّ
يوصا باباس .لّيغ-ن-يلكم اسراس ن-ين ّماغن، ياوي لعوين ءيدّو غمكلّي-تّ -
ياف-تن-ين سكرن ف-اد-فّوغن س-يميغ ار-تغوّاتن س-واوال ن-يميغ 21 .نگادّانت-
-تروبّا ن-ايت-يسرايّل ،نگادّانت ءو� تين ايت-فيليسطين ،نگابالن ءيكابارن-نسن
س-سين 22 .ءيفل داود لعوين لّي-د-ييوي غ-دار-واضاف ن-يفشكان ،يازّل
س-دار ءين ّماغن ،ياف-ن ايتماس ءيسقسا-تن فّ -س�مت-نسن 23 .سول
ا-ديدسن-يساوال س-هاد ان ّماغ گو-فيليسطين ءيسم-نس گوليات گو-گاتّ ،
ءي ّفوغ-د زغ-گر-تروبّا ن-ايت-فيليسطين ،ءيعاود داغ ءي-واوال-ان غمكلّي
ءيميور .ءيسفلد-اس داود.
24كولّو ايت-يسرايّل ،لّيغ ژران ان ّماغ-ان ءيكساضن باهرا ار-زغ-گيس-رگّلن.
25ار-تّينين ايت-يسرايّل» :ءيس-تژرام ارگاز-اد ار-د-يتّاشكي ار-د-يرگّم
ايت-يسرايّل؟ هان وانّا-ت-ينغان ،را-ت-يغنو-وگلّيد س-لمال ءيجفان ،ءيفک-اس
ءيلّيس ،ءيرژم ءي-ايت-دار باباس زغ-ضّ ابييت ن-يسرايّل 26 «.ءيسقسا داود
ءيرگازن لّي-يبيدّن غ-تاما-نس» :ما-را-ييلي ءي-ورگاز ن ّا-ينغان گو-فيليسطين-ان،
ءي ّسيتّي لعار ف-ايت-يسرايّل؟ اشكو ما-يگا گو-فيليسطين-ان بو-يلمش ءيندسن
ايلّيغ ا-يرگّم ءيكابارن ن-ربّي ءيدّرن؟« 27عاودن-اس-د مدّن-ان زوند ءيواليون
ءيمزوورا ءينين-اس» :مايان ا-را-ييلي ءي-وان ّا-ت-ينغان«.
28ءيسفلد گماس ءيم ّقورن اليياب ءي-ما-ينّا ءي-يرگازن-ان ،ءيبزگ اليياب
ءيميک-ان
ّ ف-داود ييني» :ماخ ايلّيغ-دي-تهوّدت س-غيد؟ ما-مي-ن-تفلت
ن-وولّي غ-لخ�؟ نكّي ّسنغ لبسالت-نک ءو� ن ّييت ُيخش ّن ن-وول-نک .تريت
غير ا-تژرت ءيميغ ،غايان ا-ف-دي-ته ّودت 29 «.ييني-اس داود» :ماد-سكرغ
غي�؟ ءيس-ور-يزري اد-سقساغ؟« 30ءيگلّب داود س-دار يان ياضني،
ءيسقسا-ت وان اسقسي-ان ،عاودن-اس-د م ّدن-ان زوند وي ّياض.
1صامويل 333
55ءي ّما شاول ،لّيغ ءيژرا داود مامنک ا-ي ّفوغ ا-ن-يمناگّار د-گو-فيليسطين-ان،
ءيساول ءي-ابنار لّي-يگان اريياس ن-ين ّماغن-نس ،ءيسقسا-ت» :واي-ابنار ،يوس
ن-ميت ا-يگا-وعزري-ان؟« ييني-اس ابنار» :ف-تودرت-نک اي-اگلّيد،
ءورّ -سينغ 56 «.ييني-اس-وگلّيد» :زايد سقسا ،يوس ن-ميت ا-يگا-وگي�ل-ان؟«
57لّيغ-د-يورّي داود زغ-تناغا ن-گو-فيليسطين ،ياوي-ت-يد ابنار س-ومنيد
ن-شاول ،ياسي-د سول ءيخف ن-گو-فيليسطين غ-وفوس-نس 58 .ءيسقسا-ت
شاول» :يوس ن-ميت ا-تگيت اي-اعزري؟« ييني-اس داود» :يوس ن-ومقاسا-نک
يا ّسا گو-بيت�حم«.
18
تيدّوكّ� نگر داود 1لّيغ ءيزري-واوال-ان غ-گر داود د-شاول ،ءيع ّزو داود دار
يوناتان زوند ءيخف-نس ،ءيورّي ءيگا امدّاكّل-نس د-يوناتان
س-رّوح د-رّوح 2 .ياوي-ت شاول غا ّسان ،ءور-سول-ت-يودجي ا-يورّي
س-تگ ّمي ن-باباس 3 .ءيسكر يوناتان لعهد غ-گراس د-داود اشكو ءيع ّزا دارس
زوند ءيخف-نس 4 .ءيكّس-د يوناتان اسلهام-نس ءيفک-ت ءي-داود ،ءيفک-اس
ءو� تيملسا-نس ن-يميغ ،د-ووزّال-نس د-لقوس د-تاگّست-نس 5 .ءيزايد داود
ار-يت ّفوغ س-يميغ ،ار-يتنجاح غ-كرايگاتّ مانيس-ت-يوزن شاول .ءيگ-ت ءيل ّما
د-يخف ف-ين ّماغن .ءيفولكي مايان غ-يژري ن-كولّو مدّن ،ءيفولكي ءو�
غ-يژري ن-يمعاوا ّن ن-شاول.
يوسي شاول تانوّاشت 6غاكود لّيغ-د-و ّرين ءيرگازن س-دارسن ،ءيو ّري-د داود
ءو� نتّان زغ-تناغا ن-گو-فيليسطين ،فّوغنت-د-تمغارين ف-داود
زغ-كولّو تيمدينين ن-يسرايّل ار-تّيريرنت ار-تحوشنت ،باش ا-د-مناگّارنت د-وگلّيد
شاول ،ار-كولّو-تفراحنت س-يلّونا د-يدّ -ريباب 7 .الّنت اوال-نسنت ار-تنجاوابنت
ءي-نگراتسنت» :شاول ءينغا ءيد-والف-نس ،داود ءينغا مراو ن-يد-والف«.
8ءيبزگ شاول ف-واوال-ان ،ءيقاما-گيس باهرا ،ييني د-يخف-نس» :فكانت
1صامويل 336
يوصا شاول ءيمعاوا ّن-نس داغ ءي-داود» :را-تگت اضگّال-ينو غي�ّ 22 «.
اد-ساولن س-داود غ-تنت� ءينين-اس» :هاي-اگلّيد ءيفرح سرک ،تع ّزات ءو� دار
كولّو ءيمعاوا ّن-نس .را-تگت اضگّال غي�د ءي-وگلّيد 23 «.غمكان
ا-س-ا-ن-تمشموشن ءيمعاوا ّن ن-شاول غ-يمژگان ءي-داود .ءيرار-اسن:
»ءيس-تغالم ءيس-يرخا اد-گغ اضگّال ءي-وگلّيد؟ نكّي ءور-گيغ واد ءيطّافن ايدا
ءو� شّ ان 24 «.دّون ءيمعاوا ّن دار شاول ءينين-اس» :ها ما-يتّيني داود ،ءينّا
غمكاد د-غمكاد 25 «.ييني-اسن شاول» :ءينيات ءي-داود› :هان اگلّيد
ءور-ا-گيک-يسيگّيل تامرواست اب� م ّيا ن-يلمش ن-ايت-فيليسطين ،باش
ا-يشتفو-وگلّيد غ-ين ّواشن-نس « ‹.شاول ،ءيكّا گيس نتّا ا-ي ّسكنوكي داود
ف-وفوس ن-ايت-فيليسطين 26 .ءي ّما داود ،لّيغ ءيسفلد ءي-ماد-نّان ءيمعاوا ّن،
ءيرضو باهرا ا-يگ اضگّال ءي-وگلّيد 27 .ءور-تا-تزري لوقت ،ءيدّو داود ،ياوي
ديدس ءيرگازن-نس ،ءينغ سين ءيد-م ّيا ) (200غ-ايت-فيليسطين ،ياسي-د
ءيلمشان-نسن ءي-وگلّيد ،ءيسرس-اس غونشک لّي-يرا ،باش ا-يگ اضگّال-نس.
ءيفک-اس شاول ءيلّيس ميكال غاكودان ا-تگ تامغارت-نس 28 .وا�ينّي لّيغ ءيژرا
شاول ءيسّ -ي� سيدي ربّي د-داود ،يي ّسان ءو� ءيس-ا-تي-تّيري ءيلّيس ميكال،
29ييكساض زغ-داود س-وگّار ،ياسي ّف�س تان ّواشت كولّو ءو ّسان
ن-تودرت-نس.
30ار-دي-ت ّفوغن ءيريياسن ن-ايت-فيليسطين ادّ -سنكارن ءيميغ .غاكود
ن ّا-د-فّوغن ،ار-تن-يتنرو داود ءوگّار ن-كولّو ءيريياسن ن-شاول ،ايلّيغ ءيو ّري
ءيسم-نس ءيتياو ّسان باهرا.
19
.......................
ءين ّوا شاول ا-ينغ داود 11يازن شاول كرا ن-يرقّاسن س-تگ ّمي ن-داود
زيک صباح .تيني-اس-تمغارت-نس ميكال: ّ ا-ت-ضوفن ،باش ا-ت-ينغ
1صامويل 338
تيملسيت ،ءيک ازال ءو� ءيض غمكان .مايان ا-ف-ا-تّينين مدّن» :ءيزد ءو�
شاول ءيگا زغ�-نبييا؟«
.......................
22
مو ّن-د مدّن س-دار 1ءير ّول داود زغ-غين ،ءيدّو س-يفري نّ -
عادو�م .لّيغ
ّس ّن ايتماس د-ايت-دار باباس ءيسّ -ي� غين ،ه ّودن داود
ءي�ن غ-تنوكموت ،د-كولّو ويلّي ءيضفور س-دارس 2 .مو ّن-د دارس كولّو ويلّي ّ
دّين ،د-كولّو ويلّي مي تجدر تاسا-نسن .ءيورّي نتّا ءيگا ءيخف ّف�سن ،ييلي
ديدس ما-يتگّان كّوژ ءيد-م ّيا ) (400ن-ورگاز.
3ءيدّو داود س-ميصفاه غ-تمازيرت ن-موواب ،ييني ءي-وگلّيد ن-موواب:
»غير ادج بابا د-ينّا ا-د-دارک-گاورن ،ارد ءي ّسانغ ما-را-يّي-يسكر ربّي 4 «.قامان
غ-دار-وگلّيد ن-موواب كولّو ءو ّسان لّي-ن-يرگس داود غ-گر ءيجاريفن.
5ييني ءيل ّما ن ّابي گاد ءي-داود» :اد-ور-تقامات غ-يجاريفن .فّوغ-د تكشمت
س-واكال ن-ياهودا «.ءي ّفوغ-د داود غاكودان ،ءيدّو س-تاگانت ن-حاريت.
.......................
24
واس ءيورّي-د شاول زغ-يميغ د-ايت-فيليسطين، 1
يانّ - داود ءيگا شاول
ءينين-اس» :هان داود ءيرگس غ-لخ� ن-عين-گادي«. غ�-مان
2ياوي شاول كراض ءيد-والف ) (3000ن-ورگاز ءيتج ّهدن زغ-گر كولّو
ايت-يسرايّل ،ءيدّو ا-يسيگّل س-داود د-يرگازن-نس غ-دار ›ءيجاريفن ن-ودادن‹.
3لّيغ ءيفتا شاول ،ءيلكم دار-وازريب ن-وولّي ،ءيكشم س-يان ءيفري
ءي� گيس داود د-يرگازن-نس، ا-گيس-يدل ءيضارن-نس .تّاغ-د ءيفري-انّ ،
گاورن غ-يوژّا اگّوگنين غ-وگنس-نس 4 .ءينين ءيرگازن ءي-داود» :وان غا ّساد
1صامويل 340
16غير ءيك ّمل داود ءيواليون-ان ،ءيسقسا-ت شاول» :ءيزد اوال-نک ايان
يا� 17 .ييني ءيل ّما شاول ءي-داود» :تص�حت ا-يوي داود؟« يا ّل اوال-نس ارّ -
ك ّيي ءوگّار-ينو ،اشكو نكّي ار-گيک-سكارغ ماُ -يخش ّن ،ك ّيي ار-يّي-تي-تّرارات
س-وفولكي 18 .غا ّساد تمليت-يّي مامنک ا-گيگي-تسكرت افولكي ،اشكو
ييوي-يّي-ن سيدي ربّي ار افوس-نک ،سول ءور-يّي-تنغيت 19 .وانّا يومژن
ان ّواش-نس ،ءيس-راد-اس-يرژم س�-مان؟ اد-اک-يخلّص سيدي ربّي س-لخير
ف-وفولكي-اد گيگي تسكرت غا ّسادّ 20 .سنغ غي�د ءيزد سّ -صاحت را-تگت
اگلّيد ،تزگا-تگلديت ن-يسرايّل ف-وفوس-نک 21 .گّا ّل-يّي غي�د س-سيدي ربّي
ءور-تفنّوت امود-ينو تيگيرا-ينو ،ءو� تسفيضت ءيسم-ينو زغ-تاسوت ن-يد-بابا«.
22ءيگّا ّل داود ءي-شاول غاكودان .ءيدّو شاول س-تگ ّمي-نس .ءي ّما داود
د-يرگازن-نس ءورّين داغ س-يلّيغ رگسن غ-يجاريفن.
.......................
31
1ءيزري ما-يزرين نكرن-د ايت-فيليسطين ادّ -ماغن لموت ن-شاول
د-ايت-يسرايّل .ر ّولن ءيرگازن ن-يسرايّل غاكودان غ-لگدّام ن-ايت-فيليسطين،
تياگاسن ضرن غ-ودرار ن-گيلبوع 2 .ژّون ايت-فيليسطين غ-شاول د-تاروا-نس،
نغن يوناتان د-ابيناداب د-مالكيشوع تاروا ن-شاول 3 .ءيتّگلي شاول غ-يميغ
ءيشقان ،لكمن-ت-يد ءيد-بو-لقوس س-يژضكان ،ءيتياگاس ءيمحاكّا باهرا.
4ييني شاول ءي-والّي-اس-يتاسين ءيمق�د-نس» :لدي-د تو ّزالت-نک
تك ّملت-يّي ،ا-ور-د-اشكين ءيد-بو-يلمش-ان ار-گيگي-تازون ّسرفوف ّن-يّي «.وا�ينّي
ءور-يژضار بو-يمق�د ا-يسكر مايان ،اشكو ءيكسوض باهرا .ياسي-د شاول
تو ّزالت ،ءيضر-ن ّف�س 5 .بو-يمق�د ،لّيغ-ت-يژرا ءي ّموت ،ءيضر-ن ءو� نتّان
ف-توزّالت-نس ءي ّمت غ-تاما-نس 6 .غا ّسان ا-ي ّموت شاول د-تاروا-نس
س-كراض ،ءي ّمت والّي-اس-يتاسين ءيمق�د ءو� كولّو ءيرگازن لّي-ديدس�ّ -نين.
1صامويل 342
7لّيغ ّف�س سفلدن ايت-يسرايّل غ-تسگا ياضني ن-تا�ت-ان ،ءو� ويلّي ّ�نين
غ-تسگا ياضني ن-واسيف ن-وردون ،لّيغ سفلدن ءيس-ي ّموت شاول د-تاروا-نس،
د-يس-ر ّولن كولّو ءين ّماغن ن-يسرايّل ،نكرن ءو� نتني فلن تيمدينين-نسن ر ّولن.
اشكين-د ايت-فيليسطين زدغن گيسنت.
8نديد ازكّا اشكين-د ايت-فيليسطين اد-كشّ ضن ءيناغان ،افن-ين شاول
د-كراض تاروا-نس ضرن غ-ودرار ن-گيلبوع 9 .بّين-اس ءيخف ،كّسن-اس
ءيمق�د-نس .از ّن ءيرقّاسن س-كولّو تيسگيو ن-واكال ن-فيليسطين ،اد-ب ّرحن
س�-خبار غ-تگ ّمي ن�-صنام-نسن ءو� غ-دار كولّو مدّن-نسن 10 .سرسن-ين
ءيمق�د-نس غ-تگ ّمي لّي-غ-ا-تقاسان ءي�ها ›عاشتاروت‹ ،اگلن دّات-نس
ف-وگادير ن-تمدينت ن-بايت-شان 11 .وا�ينّي لّيغ سفلدن ءيمزدغن ن-يابيش
غ-گيلعاد ف-غايلّي سكرن ايت-فيليسطين ءي-شاول 12 ،نكرن-د
ءيمدواس-نسن ،فتون غ-يض-ان كولّوت ايلّيغ لكمن بايت-شان ،زّوگزن-د دّات
ن-شاول د-تين تاروا-نس زغ-وگادير ن-بايت-شان ،اوين-تنت-د س-تمدينت
ن-يابيش ،جدرن-تنت گيسّ 13 .سمو ّن ءيل ّما ءيخصان ،مضلن-تن-ين
غ-دّو-وصغار ن-تانّايت لّيّ -ي�ن غ-يابيش ،اژومن ّسا ن-وو ّسان.
343
غ-حابرون د-يدوران-نس 4 .اشكين-د ءيل ّما ءيمغارن ن-ياهودا ،ژّغورن داود ا-يگ
اگلّيد ف-ايت-ياهودا.
ءينين ءيل ّما ءي-داود» :ايت-يابيش غ-گيلعاد ،نتني ا-ن-يمضلن شاول«.
5يازن داود ءيرقّاسن س-دار ايت-يابيش غ-گيلعاد ،ييني-اسن» :ا-كن-يبارک
سيدي ربّي ،اشكو تايري ءيزگان ا-تسكرم غ-سيديتون شاول لّيغ-ت-ين-تمضلم.
6ا-ديدون-يسكر سيدي ربّي غي�د س-لحنانت ءيزگان د-تايري ءيدومن .ءو�
نكّي را-گيون-سكارغ افولكي فّ -سيبت ن-مايلّي تسكرم 7 .گات-ن تي ّقي-نون
غي�د تزعمّ .وا ّخا ءي ّموت سيديتون شاول ،ژّغورن-يّي ايت-ياهودا ادّ -ف�سن-گغ
اگلّيد«.
ءيشبوشات ءيگا 8ءي ّما امزوار ف-لعسكر ن-شاول ،ءيسم-نس ابنار يوس
اگلّيد ف-ايت-يسرايّل ن-نار ،ييوي ءيشبوشات لّي-يگان يوس ن-شاول،
ءي ّزري-ت س-ماحانايم غ-تسگا ياضني ن-واسيف ن-وردون 9 ،ءيگ-ت-ين
د-وگلّيد ف-تميزار ن-گيلعاد د-اشور د-يزراعيل د-افرايم د-بنيامين ءو� ف-كولّو
ايت-يسرايّل 10 .ءيشبوشات يوس ن-شاول�ّ ،ن دارس كّوژ ءيد-مراو )(40
ن-وسگّاس لّيغ-ت-ين-گان د-وگلّيد ف-يسرايّل ،ءيحكام سين ءيسگّاسن .ءي ّما
ايت-تقبيلت ن-ياهودا ضفورن داود 11 .ءيگ داود اگلّيد ف-ايت-ياهودا ّسا
ن-يسگّاسن د-سضيس-ييرن غ-حابرون.
.......................
3
1كيگان ا-يقاما ءيميغ غ-گر ايت-شاول د-ايت-داود .ءيزايد داود ار-د-يتدوس،
ءي ّما ايت-شاول ار-دي-تحفون.
.......................
2صامويل 345
4
لموت ن-يشبوشات 5ءينكر راكاب د-باعنا ،تاروا ن-ري ّمون گو-بيروت ،قصادن
تيگ ّمي ن-يشبوشات لّي-يگان يوس ن-شاول .لكمن-تّ -ين غ-توژّونت نّ -
واس،
ءيحما لحال د-نتّا ءيگن 6 .سكرن ءيس-ا-سيگّيلن س-يردن ،كشمن س-وگنس
ن-تگ ّمي ،ءوتن-ت غ-واحليگ ءي ّمت .ءينجم راكاب د-گماس باعنا غاكودان.
7اشكو لّيغ-ن-كشمن نتني س-تگ ّمي ،ءوفان-ت-ين ءيگن ف-تيسي-نس
غ-وحانو ن-تگوني ،ءوتن-ت نغن-ت بّين-اس ءيخف .اسين-د ءيخف-نس ،فتون
ءيض-ان كولّوت غ-وزاغار ن-وردون 8 .اوين-د ءيخف ن-يشبوشات ءي-وگلّيد
داود غ-حابرون ،ءينين ءي-وگلّيد» :ها ءيخف ن-يشبوشات يوس ن-ون ّواش-نک
شاول لّي-يسيگّيلن تودرت-نک .ها سيدي ربّي يومژ لح ّق-نک غا ّساد غ-شاول
د-وامود-نس ا-سيدي اگلّيد 9 «.ءي ّما داود ءيرور ءي-راكاب د-گماس باعنا تاروا
ن-ري ّمون گو-بيروت ،ييني-اسن» :ف-تودرت ن-سيدي ربّي لّي-د-يفوكّان
ّروح-ينو زغ-كرايگاتّ تا ّساست 10 ،غاكود لّيغ-د-يوشكا يان ءينّا-يّي-د ›هان
شاول ءي ّموت‹ ،ءيغال ءيس-راد-فرحغ س�-خبار-ان .نتّان ءومژغ-ت ن ّغ-ت
غ-صيق�غ ،رارغ-اس غمكان ف�-خبار-نس 11 .ءوگّار ن-غايان ا-س-راد-رارغ
غي�د ءي-ايت-لعار-اد ءيكشمن س-دار يان ءيص�حن ،نغن-ت-ين ف-تيسي-نس
غ-تگ ّمي-نس .ءيس-ور-را-گيون-امژغ لح ّق ن-يدا ّمن-نس ،فنوغ-كن زغ-واكال؟«
12يامر داود ءيعييالن-نس غاكودان ،نغن-تن بّين-اسن ءيفا ّسن د-يضارن ،اگلن-تن
غ-تاما ن-يفرض ن-حابرون .ءي ّما ءيخف ن-يشبوشات ،ءيوين-ت مضلن-ت-ين
غ-ومضّ ال ن-ابنار غ-حابرون.
5
1اشكينت-د ءيل ّما كولّو تيقبيلين ن-يسرايّل س-دار داود داود اگلّيد ف-كولّو
غ-حابرون ،ءينين-اس» :نكّني ءيدا ّمن-نک د-يخصان-نک ايت-يسرايّل
2صامويل 346
ا-زغ-نگا 2 .غايد ءيزرين ،لّيغ ّف�نغ ءيگا شاول اگلّيد ،كيّي ا-يزگّورون
ءي-ايت-يسرايّل س-يميغ غاكود ن ّا-ن ّفوغ ءو� غاكود ن ّا-د-نكشم .ييني-اک
سيدي ربّي غ-وو ّسان-ان› :ك ّيي ا-را-يك ّسا مدّن-ينو ن-يسرايّل ،د-ك ّيي
ا-راد-اسن-يگ امزوار 3 « ‹.اشكين-د كولّو ءيمغارن ن-ايت-يسرايّل س-دار داود
غ-حابرون .ءيسكر ديدسن لعهد غين غ-ومنيد ن-سيدي ربّي ،ژّغورن-ت ا-يگ
اگلّيد ف-كولّو ايت-يسرايّل.
4داود ّ�ن دارس كراض ءيد-مراو ) (30ن-وسگّاس لّيغ ءيورّي ءيگ اگلّيد،
تک-تگلديت-نس كّوژ ءيد-مراو ) (40ن-وسگّاس 5 .ءيحكام غ-حابرون ّسا
ن-يسگّاسن د-سضيس-ييرن ف-ايت-ياهودا واحدوتن ،ءيحكام ءيل ّما غ-وروشاليم
كراض ءيد-مراو د-كراض ) (33ن-وسگّاس ف-ايت-يسرايّل د-ايت-ياهودا
كولّوتن.
6ءي ّفوغ-وگلّيد د-يرگازن-نس ا-ن-اكين ف-تمدينت ن-وروشاليمّ ،ماغن
د-ايت-يابوس لّي-يزدغن غ-واكال-ان .ءينين نتني ءي-داود» :ءور-را-دي-تكشمت
س-غيد .هان غير ءيبوكاضن-نغ د-يبيضارن-نغ ا-را-ک-ين-يرار «.اشكو ار-تّينين
ءي-نگراتسن» :داود ءور-سار-د-يكشيم س-غيد 7 «.وا�ينّي داود يومژ
تامدينت-ان ن-صييون ]وروشاليم[ لّي-مي-يسوتل-وگادير ءيدوسن ،تو ّري تگ
تامدينت ن-داود.
.......................
6
1ءي ّسمون داغ داود كولّو ءيرگازن تج ّهدنين ن-يسرايّل، ييون-د ّصندوق
گان كراض ءيد-مراو ن-والف ) 2 .(30 000ءينكر داود س-وروشاليم
ياوي اسمون-نس كولّوت س-باع� غ-ياهودا ،ف-ا-د-زغ-گيسّ -ساو ّن ّصندوق
ن-لعهد ن-ربّي لّي-فّ -ي� ءيسم ن-سيدي ربّي ن-لم�يكا ،ءيسكر زغ-گيس
لعرش-نس غ-گر لمخلوقات تج ّهدنين 3 .اسين-د ّصندوق ن-ربّي ،سرسن-ت
2صامويل 347
.......................
8
1تيگيرا ن-مايان ءي ّفوغ داود ءينرو ايت-فيليسطين، داود ءي ّسوسعا
ءيرژ-تن ءيكّس-اسن اكال ن-ماتاگ-ها ّماه زغ-وفوس-نسن. تاگلديت-نس
2ءينرو ءو� ايت-موواب ،ءي ّسغرض ءين ّماغن-نسن ف-واكال س-كراض ّصفوف،
ءي ّسغل-تن س-يزيكر .ءينغ گيسن سين ّصفوف ،يادج ّصفّ ياضني ءيدّر .ءورّين
گن ايت-موواب ءيخدّامن غ-دّو-وفوس ن-داود ،ار-اس-دي-تاوين ضّ ابييت.
3ءيدّو داود ا-ي ّزگا تاگلديت-نس ف-واكال غ-تاما ن-واسيف ن-فورات ،ءينرو
هاداد-عازار لّي-يگان يوس ن-راحوب اگلّيد ن-صوبا 4 .يامژ-اس داود الف دّ -سا
ن-يد-ميّا ) (1700ن-ومناي ،د-سين ءيد-مراو ن-والف ) (20 000ن-ورگاز
لّي-يفتان ف-وضار .ءي ّبي لعصبت ن-يفادّن ءي-كولّو-ييسان ن-لكرارص ،ءيفل
زغ-گيسن ما-يتقادّان م ّيا ن-لكورّيصا.
5لّيغ-د-وشكان ايت-ارام زغ-تمدينت ن-ديماشق اد-عاو ّن هاداد-عازار اگلّيد
ن-صوبا ،ءينغ گيسن داود سين ءيد-مراو د-سين-والف ) (22 000ن-ورگاز
ن-ايت-ارام 6 .ءيسكر ءيل ّما لقش�ت ءي-لعسكر-نس غ-يدوران ن-ارام
لّي-يلولّيين ءي-ديماشق .ءو ّرين گن ايت-ارام ءيخدّامن غّ -دو-وفوس ن-داود
ار-اس-دي-تاوين ضّ ابييت .ءيفک سيدي ربّي ءي-داود ا-ينرو كولّو مانيس
ا-يتّيدو 7 .ياسي-د داود تيمسنتلين ن-وورغ لّي-تاسين-واضافن ن-هاداد-عازار،
ياوي-تنت-د س-وروشاليم 8 .ياسي-د-وگلّيد داود اناس ءيگّوتن زغ-باطيح
د-بيروتاي لّي-گانين تيمدينين ن-هاداد-عازار.
9لّيغ ءيسفلد توعي اگلّيد ن-حامات ءيس-ينرا داود كولّو ءين ّماغن
ن-هاداد-عازار 10 ،يازن-د يوس يورام س-دار-وگلّيد داود ،باش ا-گيس-يسقسا
يالغ-ت ف-مامنک ا-ي ّماغ د-هاداد-عازار ءينرو-ت .اشكو هاداد-عازار ءيكّا-تّ -ين
ار-باهرا-يت ّماغ د-وگلّيد توعي .ياوي-اس-د يورام تيسمغورين ن-نّقرت د-تين-وورغ
2صامويل 351
سول ياژوم ،ءيكشم ءيغرض ف-واكال ءيض كولّوت 17 .بيدّن-د ّف�س ءيمغارن
ن-تگ ّمي-نس ،ءيرين ا-تّ -سنكرن زغ-واكال ،ءي ّما نتّان ياگي ،د-ور-يقبيل
يش اغروم 18 .ويس ّسا ن-وو ّسان ءي ّمت-وا ّراو .ءيكساضن ءيمقاسان ا-ديدسنّ -
ن-داود اد-اس-ينين ءي ّموت ،اشكو ن ّان ءي-نگراتسن» :ژرات ،لّيغ سول
ءيدّر-وارّاو ،ءور-ا-ياغ-يسفليد لّيغ ا-سرس-نساوال .مامنک ا-راد-اس-نيني› :هان
ا ّراو ءي ّموت‹؟ ءيژضار ا-يسكر كرا ُيخش ّن غ-يخف-نس 19 «.وا�ينّي لّيغ ءيژرا
داود ءيمقاسان-نس ار-تمشموشن ءي-ينگراتسن ،يي ّسان ءيس-ي ّموت-وارّاو.
ءيسقسا-تن» :ءيزد ءي ّموت-وارّاو؟« ءينين-اس-د» :ءي ّموت 20 «.ءينكر داود
غاكودان زغ-واكال ،ءيسيرد ءيژّغور ءيخف-نس ءيبدّل تيملسا-نس ،ءيكشم
س-ودغار ن-سيدي ربّي ءيكنو-اس .ءيورّي-د ءيل ّما س-تگ ّمي-نس ،ءيضالب
ءيش 21 .ءينين-اس ءيل ّما ءيمقاسان-نس» :مايد ّ ما-يشتّا .سرسن-اس-ت-يد،
تا�ت .لّيغ ءي ّموت ،تنكرت تسكرت؟ لّيغ سول ءيدّر-وارّاو ،تاژومت ارّ -ف�سّ -
ار-تشتّات 22 «.ييني-اسن» :لّيغ-سول-يدّر-وا ّراو ،اژومغ ارّ -ا�غ اشكو نّيغ:
›ما-ي ّس ّن ءيس-را-يّي-د-يرحم سيدي ربّي ،يادج ارّاو ءيدّر 23 ‹.غي�د غ-ي ّموت،
ما-ف-راد-سول-اژومغ؟ ءيس-ژضارغ ا-ت-يد-رارغ س-تودرت؟ راد-دّوغ نكّي
س-دارس ،وا�ينّي ءور-را-د-يو ّري نتّا س-داري«.
24ءيدّو داود ءي ّسهنّو تامغارت-نس باتشيباع ،ءيگن ديدس ءيكشم ّف�س،
تارو-اس ارّاو ياضني ،ءيگ-اس ءيسم سوليمان .ءيع ّزو سوليمان باهرا دار سيدي
ربّي 25 .يازن-د سيدي ربّي اوال ف-يمي ن-ن ّابي ناتان ،ءيگ-اس ءيسم
›ياديداياه‹ اشكو ›ءيع ّزا دار سيدي ربّي‹.
.......................
356
تزدغ گيس ايلّيغ تك ّمل-تبنّايت ن-تگ ّمي ن-وگلّيد د-تگ ّمي ن-سيدي ربّي
د-وگادير لّي-را-ي ّسلولّيي ءي-وروشاليم 2 .غ-وو ّسان-ان ار-سول-قّرصن مدّن
ف-يكركار غ-يگّي ن-يورار ،اشكو ءور-تا-تّبني-تگ ّمي ف-يسم ن-ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن.
3سوليمان ءيرا سيدي ربّي باهرا ،ءيضفور لوصييات ن-باباس داود ،وا�ينّي
ار-ي ّقرص ار-يتب ّخار غ-يگّي ن-يورار .يانّ -
واس ءيدّا سوليمان س-گيبعون 4
ا-ن-يغرص ،اشكو غين ا-غّ -ي�-وكركور ءيهيّان .ءيميور سوليمان ا-ن-ي ّساكمور
الف ن-تغرصي ءيجدرن ف-وكركور-ان.
5ءيبان-د سيدي ربّي ءي-سوليمان غ-گيبعون ،غ-يات-توارگيت غ-ييض،
ييني-اس ربّي» :ضالب كرا تريت اد-اک-ت-فكغ 6 «.ييني-اس سوليمان» :غايد
ءيزرين تسكرت د-وخدّام-نک بابا داود س-تايري ءيدومن ءيزگان ،اشكو ار-يفتّو
غ-ومنيد-نک س-نّييت ءيصفان د-وول ءيغوسن د-واوال ءينمن ،يامژ بدّا گيک.
ك ّيي تقامات ديدس س-تايري-نک ءيگّوتن ءيزگان ،تفكت-اس ا ّراو ا-يگاور
غا ّساد ف-لعرش-نس 7 .غي�د ا-سيدي ربّي-نو تگيت-يّي د-وگلّيد ،نكّي
اخدّام-نک ،غ-ودغار ن-بابا داود ،وا ّخا سول مژّيغ نكّي ،ءور-تاّ -سينغ مامنک
ا-ت ّفو ّغ ءو� مامنک ا-كشّ مغ 8 .هاي-اخدّام-نک غ-وا ّماس ن-مدّن-نک لّي-تژليت
توگت-نسنّ ءي-يخف-نک .گن نتني اقبيل ءيم ّقورن .ءور-يژضار يان ا-يحاسب
ءو� ءي ّسن منشک اد-گان 9 .ف-مايان ا-ف-اک-ضالبغ غي�د ،ا-تفكت
ءي-وخدّام-نک لعاقل ءيتفهامن ،باش اد-ي ّسانغ مامنک اد-تحكامغ ف-مدّن-نک،
ار-ژ�يغ ما-يفولكين زغ-ماُ -يخش ّن .اشكو ما-يژضارن ا-يحكام ف-وقبيل-اد-نک
ءيه ّيان؟«
10ءيرضو سيديتنغ س-واوال ن-سوليمان لّي-س-اس-يضالب مايان 11 .ييني-اس
توگت ن-وايدا
ّ ربّي» :لّيغ تضالبت مايان ،ءور-تضالبت تيغزي ن-تودرت نغد
ءي-يخف-نک ،نغد لموت ءي-ين ّواشن-نک ،لّيغ تضالبت تافهيمت ا-تي ّسانت
ماُ -يغژا ّن 12 ،راد-اک-سكرغ غي�د س-واوال-نک .هاتي فكيغ-اک لعاقل
1ءيگلدان 358
داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل 21 .سكرغ گيس ادغار ءيّ -صندوق لّي-غّ -ي� لعهد
لّي-يسكر سيدي ربّي د-يد-باباتنغ ،غاكود لّيغ-تن-د-ي ّسوفغ زغ-واكال ن-ميصر«.
تاژالّيت ن-سوليمان 22ءيبي ّد سوليمان غ-لگدّام ن-تيسي ن-تغرصي ن-سيدي
ف-تگ ّمي ن-ربّي ربّي ،غ-ومنيد ن-كولّو تامونت ن-ايت-يسرايّل .يا ّل
ءيفا ّسن-نس س-يگنوان 23ييني» :وا ربّي داّ -ي�ن ،وا ربّي ن-يسرايّل ،ءور-يلّي
وف� ءو� غ-واكال ن-ييزدار .تومژت بدّا كرا ن-ربّي زوند ك ّيي غ-يگنوان نّ -
غ-لعهد-نک ،ت ّسبايينت-د تايري-نک ءيزگان ءي-يخدّامن-نک لّي-يفتّون
غ-ومنيد-نک زغ-تّمي ن-وول-نسن 24 ،ت ّسافوت اوال لّي-س-تقاولت
ءي-وخدّام-نک بابا داود .تنّيت-ت غاين ءيزرين س-يمي ،ت ّسافوت-ت غا ّساد
س-وفوس 25 .غي�د ا-سيدي ربّي ،ا-ربّي ن-يسرايّل ،سكر ءي-وخدّام-نک بابا
داود مايلّي-س-اس-تقاولت لّيغ-اس-تنّيت› :ءيغ-ا-تراران تاروا-نک لعاقل
س-وغاراس-نسن ،ار-فتّون غ-ومنيد-ينو غمكلّي تفتّوت ك ّيي غ-ومنيد-ينو،
ءور-سار-راد-اک�-ح يان ا-يگاور غ-ومنيد-ينو ف-لعرش ن-يسرايّل 26 ‹.غي�د
ا-ربّي ن-يسرايّل ،ضالبغ-اک ا-تك ّملت اوال-نک لّي-س-تقاولت ءي-وخدّام-نک
بابا داود.
» 27وا�ينّي ءيزد ّصاحت را-يزدغ ربّي غ-واكال؟ ها ءيگنوان ءو� تاتّوويت
ن-يگنوان ءور-ک-وومين ،مامنک ا-را-ک-تامو-تگ ّمي-اد لّي-بنيغ؟ 28وا�ينّي
سفلد ءي-تژالّيت ن-وخدّام-نک ا-سيدي ربّي-نو ،ت ّسح ّسوت س-مايد-زغ-گيک-
تژا�غ غ-ومنيد-نک 29 .ادج الّن-نک -ضالبغ غا ّساد غ-ا-يک-اقراغ ارّ -
اد-تمنادنت غ-ييض ءو� ازال غ-تگ ّمي-اد لّي-ف-تنّيت ›رادّ -ف�س-ييلي ءيسم
تژا�غ س-تسگا تژو� ن ّا-س-اّ -
ن-ربّي داّ -ي�ن ‹،ف-اد-بدّا-تسفليدت ءيّ -
لّي-سّ -ت�-تگ ّمي-اد 30 .سفلد ءي-ما-يتضا�ب-وخدّام-نک ءو� مدّن-نک
تژا�ن س-ومنيد ن-غيد .سفليد غ-يگنّا لّي-يگان ن-ايت-يسرايّل ،غاكود نّاّ -
تازدغت-نک ،د-غاكود ن ّا-تسفلدت ،تصامحت-اغ.
1ءيگلدان 364
» 31ءيغّ -ي� يان ءيسكرن كرا يُخش ّن غ-وايّاض ،ييني-اس ا-ي ّزگا اوال-نس
س-تگالّيت ،ءيغ-د-يوشكا س-تگ ّمي-اد ءيگّا ّل غ-ومنيد ن-تيسي ن-تغرصي-نک،
32سفلد ك ّيي غ-يگنّا ،تكشمت ت ّسنفاصالت ءيخدّامن-نک ،توتّ لحوكم
ف-وان ّا ءيسكرن لخشانت ،ترارت ّف�س كولّو غايلّي ءيسكر يُخشن ،تب ّرات وانّا
ءيص�حن ،تفكت-اس ف-وفولكي-نس.
» 33ءيغ-تّرژان مدّن-نک ن-ايت-يسرايّل ،ءينرو-تن-ون ّواش-نسن اشكو فّوغن
زغ-وغاراس-نک ،ءيغ-د-سرک-ورّين ار-اقران ءي-يسم-نک ،ار-تژا ّ�ن ار-كي-
-تضا�بن غ-تگ ّمي-اد 34 ،سفلد ك ّيي غ-يگنّا ،تصامحت ءي-وفوغ ن-مدّن-نک
ن-ايت-يسرايّل ،ترارت-تن-د س-واكال-اد لّي-تفكيت ءي-يد-باباتسن.
» 35ءيغ-دّ -ف�سن-قّ ّن ءيگنوان ،ءيبّي-ن-ونژار اشكو فّوغن زغ-وغاراس-نک،
ءيغ-ژ ّّو�ن غاكودان س-ومنيد ن-غيد ،ار-اقران ءي-يسم-نک ،ءورّين-د
زغ-وفوغ-نسن لّي-ف-تن-ت ّسكنوكيت 36 ،سفلد ك ّيي غ-يگنّا ،تصامحت
ءي-وفوغ ن-يخدّامن-نک ن-ايت-يسرايّل لّي-گانين مدّن-نک ،ت ّسلمدت-اسن
اغاراس ءيص�حن ا-گيس-فتّون ،تفكت-اسن-د انژار ف-واكال-اد-نک لّي-تفكيت
ءي-مدّن-نک ا-يگ لورت-نسن.
» 37ءيغّ -ي�-وغني غ-تمازيرت نغد اطّان نغد اژاواض نغد تيليشت نغد
تامورغي نغد تاوكّا ،ءيغ-يگلي-ونوّاش ءيماون ن-تمدينين-نسن ،مكنّا تگا تاگات
نغد تاماضونت 38 ،ءيغ-يضالب يان غ-مدّن-نک ن-ايت-يسرايّل ،نغد
ار-كولّو-سرک-اقران ،يي ّسان كرايگاتّ يان ما-ياغن ءول-نس ءيمدي-ن سرک
ءيفا ّسن-نس س-ومنيد ن-تگ ّمي-اد 39 ،سفلد كيّي غ-يگنّا لّي-يگان تازدغت-نک،
تصامحت-اسن ،ترارت-د ءي-كود يان ف-كولّو ءيسكّيرن-نس ،ك ّيي دا-ي ّس ّن
ءو�ون-نسن .اشكو ك ّيي واحدوک ا-ي ّس ّن ماّ -ي�ن غ-وو�ون ن-كولّو تاروا
ن-بنادم 40 .غمكان ا-س-را-كي-تّوقّارن كولّو ءو ّسان ن-تودرت-نسن غ-واكال-اد
لّي-تفكيت ءي-يد-باباتنغ.
1ءيگلدان 365
» 41غمكان د-وب ّراني ءو� نتّان ،وا ّخا ءور-يگي غ-مدّن-نک ن-ايت-يسرايّل،
ءيغ-د-يوشكا زغ-تمازيرت ياگّوگن ف-ا-ک-يتقاسا 42 .اشكو راد-سفلدن
ف-يسم-نک ءيم ّقورن ،د-وغروض-نک ءيتج ّهدن ،د-وفوس-نک ءيمدين.
يتژا� س-ومنيد ن-تگ ّمي-اد 43 ،سفلد كيّي غ-يگنّا لّي-يگان ءيغ-د-يوشكا ارّ -
تازدغت-نک ،تسكرت-اس كولّو غمكلّي-اک-يضالب ،باش اد-ورّين كولّو ءيقبيلن
ن-دّونيت ءي ّسا ّن ءيسم-نک ،ار-كي-توقّارن زوند مدّن-نک ن-يسرايّل ،ءي ّسا ّن ءيزد
ءيسم-نک اّ -ي�ن ف-تگ ّمي-اد لّي-بنيغ.
» 44ءيغ-فّوغن مدّن-نک ادّ -ماغن د-ونوّاش-نسن غ-ينّاس-تن-توزنت،
ءيغ-د-گراولن س-ومنيد ن-تمدينت-اد لّي-تژليت ءو� تيگ ّمي-اد لّي-بنيغ
تژا�ن ءي-ربّي سيديتسن 45 ،سفلد كيّي غ-يگنّا ف-يسم-نک ،ارّ -
ءي-تژالّيت-نسن د-مايلّي تضا�بن ،تامژت-اسن لح ّق-نسن.
» 46ءيغ-سكرن لخشانت غ-گراتسن ديک ،اشكو ءور-يلّي يان ءور-يسكيرن
كرا ُيخش ّن ،ءيميل تغضبت ّف�سن تسلّمت-تن غ-وفوس ن-ون ّواش-نسن،
ارد-تن-اوين س-يسكراف س-تمازيرت ن-ونوّاش-ان ،ءيگ-ييت ماني ياگّوگن نغد
ماني ياكمورن 47 .ءيغ-د-رورن ءو�ون-نسن س-دارک غ-تمازيرت لّي-س-تياتّاين
س-يسكراف ،فلن ءيسكّيرن-نسن أُخشنّين ،ار-ک-سيگّيلن غ-واكال
ن-ونوّاش-نسن ار-تّينين› :ها-ياغ نج� باهرا زغ-وغاراس-نک ،نانف-اک نسكر
ماُ -يخش ّن 48 ‹.ءيغ-د-ورّين س-وغاراس-نک زغ-تّمي ن-وول-نسن د-تّمي
ن-يخف-نسن ،غ-واكال ن-ون ّواش لّي-تن-ييوين س-يسكراف ،ار-اکّ -
تژا�ن
س-ومنيد ن-واكال-اد-نسن لّي-تفكيت ءي-يد-باباتسن ،د-ومنيد ن-تمدينت-اد
لّي-تژليت ءو� تيگ ّمي-اد لّي-بنيغ ف-يسم-نک 49 ،سفلد ك ّيي غ-يگنّا لّي-يگان
تازدغت-نک ءي-تژالّيت-نسن د-مايلّي تضا�بن ،تامژت-اسن لح ّق-نسن.
50تصامحت ءي-مدّن-نک لّي-يسكرن ما-يُخش ّن غ-گراتسن ديک،
تصامحت-اسن غ-كولّو-تكنداوت لّي-س-ا-كي-تكنادن ،تفكت-اسن لحنانت
غ-يژري ن-ويلّي-تن-ييوين س-يسكراف ،باش ا-گيسن-حنّون 51 .اشكو نتني
1ءيگلدان 366
لّي-ن-ي ّساتّوي غ-تگ ّمي ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،هاتّين ءي ّسدوهدا-تّ كولّو مايان
باهرا.
6تيني ءيل ّما ءي-وگلّيد» :هاتي ءيصحا مايلّي مي ّف�ک سفليدغ
غ-تمازيرت-ينو ف-يسكّيرن-نک ءو� تاحكيمت-نک 7 .وا�ينّي ءور-ومينغ
تيغاوسيوين-ان ار غي�د غ-د-وشكيغ ژرغ-تنت س-والّن-ينو .ءي ّما غي�د مايلّي مي
ءي�ن .هاتي تاحكيمت-نک مناص ن-مايد دارک ّ ّ اک-يگيسفلدغ ءورّ -
د-وايدا-نک ءوگرن كولّو ما-س-يّي-ن ّان مدّن 8 .ءيمباركيين اد-گان
ءيخدّامن-نک .د-يمباركيين اد-گان ءيمقاسان-نک لّي-يتبيدّادن غ-ومنيد-نک،
ار-بدّا-سفليدن ءي-تحكيمت-نک 9 .امباركي ا-يگا سيدي ربّي-نک لّيّ -ف�ک-
-يرضان ،ءيسرس-ک ف-لعرش ن-ايت-يسرايّل .اشكو ءي ّسدوم تايري-نس
ءي-يسرايّل ،ءيگ-ک ّف�سن د-وگلّيد اد-دارسن-ت ّزگات لح ّق د-وفولكي«.
10تزايد نتّات تفک ءي-وگلّيد كّوژ ءيد-والف ) (4000ن-كيلو ن-وورغ،
توگت ن-يسافارن-ان
ّ تاوي-اس-د ما-يگّوتن غ-يسافارن ه ّيانين د-يژران غ�نين.
لّي-تفكا-تگلّيدت ن-سابا ءي-وگلّيد سوليمان ،ءورّ -جي-سول-يكشيم زوند
غونشكان زغ-غا ّسان تاساونت.
11غ-وو ّسان-ان ار-زراين-واناون ن-وگلّيد حيرام زغ-ومدا ،ار-دي-تاوين ءورغ
توگت ن-وكشّ وض ن-الموگ د-يژران غ�نين ّ زغ-وفير ،ار-دي-تاوين ءو�
زغ-واكال ن-وفير 12 .اكشّ وض-ان ا-زغ-يسكر سوليمان تانّالين ن-تگ ّمي ن-سيدي
ربّي د-تين-تگ ّمي ن-وگلّيد ،ءيسكر زغ-گيس ءو� لوطارات دّ -ريبابات
ءي-ايت-ومارگ .ءورّ -جي-سول-يلّي ما-د-يتاوين زوند اكشّ وض-ان ن-الموگ ءو�
ما-ت-سول-يژران سول س-غا ّساد.
ست-يعجبن، 13ءيفک-وگلّيد سوليمان ءي-تگلّيدت ن-سابا كولّو ماّ -
ءيفک-اس مايلّي-زغ-گيس-تضالب ،ءي ّسافو-اس زغ-لخير لّي-يشاضن غ-وفوس
ن-وگلّيد سوليمان .تورّي ءيل ّما س-تمازيرت-نس نتّات د-يخدّامن-نس.
.......................
1ءيگلدان 370
.......................
14
لموت ن-يارابعام 19ءيس ّكيرن ياضني ن-يارابعام ،مامنک ا-يت ّماغ ءو�
مامنک ا-يتحكام ،هاتي تياران غ-وارّا ن-وو ّسان ن-يگلدان ن-ايت-يسرايّل.
20تک-تگلديت ن-يارابعام سين ءيد-مراو د-سين ) (22ن-وسگّاس ،ءيگن ءيل ّما
غ-گر ءيد-باباس .ءيوا�-ت-ين يوس ناداب ،ءيورّي ءيگ اگلّيد.
ار-تقاسان ايت-ياهودا 21ءيحكام راحبعام يوس ن-سوليمان غ-واكال ن-ياهودا.
لّيغ ءيغلي راحبعام س-تگلديت ،ءيلين دارس كّوژ ءيد-مراو تاجلخيت
د-يان ) (41ن-وسگّاس .ءيحكام ّسا د-مراو ) (17ن-وسگّاس غ-تمدينت
ن-وروشاليم لّي-يژلي سيدي ربّي غ-گر كولّو تيقبيلين ن-يسرايّل اّ -ف�س-ييلي
ءيسم-نس .ءينّاس ن-راحبعام ،ءيگا ءيسم-نس ناعماه ،تگ ءولت-عا ّمون.
22وا�ينّي ار-سكارن ايت-ياهودا ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي ربّي،
ّسطييرن-اس-تّ س-لخشانات لّي-تسا�ن ءوگّار ن-كولّو غايلّي سا�ن
ءيد-باباتسن 23 .اشكو زوويدن نتني بنون ءيكركارّ ،سبيدّن ءيفاريون د-تگّجدا
ن›-اشراه‹ غ-يگّي ن-كرايگاتّ اورير ياتّووين ءو� غ-دّو كرايگاتّ اصغار
ءيزگزاون 24 .ءيلين غ-واكال-ان ءيمگّا ّن ءيمكيريين لّي-يتفسادن ف-يسم
ن-يد-ربّي-نسن ،ار-تقاسان كولّو تاجلخيت ن-يقبيلن لّي-يطّاي سيدي ربّي
غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل.
25ويس س ّموس ءيسگّاسن غ-تگلديت ن-راحبعام ،ءيو ّن-د شيشاق اگلّيد
ن-ميصر ،ياكي ف-وروشاليم 26 .ياكر ءيروكوتن غ�نين ن-تگ ّمي ن-سيدي ربّي،
د-وين-تگ ّمي ن-وگلّيد ،ياوي-تن كولّوتن .ءيزايد ياكر كولّو تيمسنتلين ن-وورغ
لّي-يسكر سوليمان 27 .ءينكر-وگلّيد راحبعام ءيگ-ن تيمسنتلين ن-واناس
غ-ودغار-نسنت ،ءيفک-تنت غ-يفا ّسن ن-يريياسن ن-واضافن لّي-يتبيدّادن غ-يمي
1ءيگلدان 377
16
29اسگّاس ويس كراض ءيد-مراو د-تام ) (38غ-تگلديت احاب اگلّيد
ن-اسا اگلّيد ن-ياهودا ،ءيو ّري ءيگ احاب يوس ن-عومري ن-يسرايّل
اگلّيد ف-ايت-يسرايّل .ءيحكام احاب يوس ن-عومري ف-ايت-يسرايّل
غ-تمدينت ن-ساميرا سين ءيد-مراو د-سين ) (22ن-وسگّاس 30 .ءيسكر احاب
يوس ن-عومري ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي ربّي ءوگّار ن-كولّو ويلّي-ت-يزوورن.
31ءيزايد لخشانت-اد ءي-تيلّي-غ-يتابعا يارابعام يوس ن-ناباط .ءيتاهل ءيزابال
ءيلّيس ن-اتباعل اگلّيد ن-ايت-صيدون ،ءيدّو ار-يتقاسا ›باعل‹ ار-اس-يتسجاد.
32ءيسكر يات-تيسي ن-تغرصي ءي›-باعل‹ غ-تگ ّمي ن›-باعل‹ لّي-يبنا نتّا
غ-ساميرا 33 .ءيزايد احاب ءي ّسبي ّد يات-تگّجديت ن›-اشراه‹ .هان احاب ءيو ّري
ءي ّسطيير-تّ ءي-ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل ءوگّار ن-كولّو ءيگلدان
ن-يسرايّل لّي-ت-يزوورن.
34غ-وو ّسان-نس ا-غ-ينكر حييال گو-بايت-يل ،ءيبنو داغ تامدينت ن-اريحا.
اتيگ ن-يفخدّي-نس ابيرام ا-س-يسرس لّساس-نس ،ءو� س-واتيگ ن-يوس
ءيمژّين ساگوب ا-س-يبنا ءيماون-نسّ .متن س-سين غمكلّي-س-ياد-ينّا سيدي
ربّي س-واوال-نس ف-يمي ن-ياهوشوع يوس ن-نوون.
17
ءيليياه غ-وو ّسان 1ءيليياه گو-تيشبي ءيگا يان غ-غويلّي ءيگاورن غ-واكال
ن-گيلعاد .ءيساول ءيليياه س-وگلّيد احاب ييني-اس: ن-وغني
»ف-تودرت ن-ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل لّي-تقاساغ ،ءور-را-تّيلي �
تيغلي ءو� انژار غ-يسگّاسن-اد اب� س-واوال-ينو«.
2ياشكي-اس-د-يل ّما-واوال ن-سيدي ربّي ييني-اس» 3 :فّوغ زغ-غيد ،تدّوت
س-تسگيو ن-وسغ�ي ن-تافوكت ،ترگست غ-دار تا�ت ن-كيريت غ-تسگا
1ءيگلدان 379
ءيش ءيسو،ّ ييني-اس» :نكر تشّ ت .هان ءيغ ّزيفّ -ف�ک-وغاراس 8 «.ءينكر
واس ازال وا� ءيض، ار-يفتّو س-تدواست ن-تيرمت-ان كّوژ ءيد-مراو ) (40نّ -
ايلّيغ ءيلكم حوريب لّي-يگان ادرار ن-ربّي.
ءيساول-د سيدي ربّي 9ءيكشم س-يان ءيفري غين ،ءيگاور گيس .هاي-اوال
ن-سيدي ربّي يوشكا-د سرس ييني-اس» :ما-تسكارت غيد س-يليياه
ا-يليياه؟« 10ييني-اس» :ها-يّي ار-يّي-باهرا-تكّات تونفوست ف-ربّي داّ -ي�ن ءيگ
ربّي ن-لم�يكا .اشكو ايت-يسرايّل فلن لعهد-نک ،خلون ءيكركار-نک ،نغن
واحدوي ا-يقامان ،ءو� نكّي ار-سري-سيگّيلنّ �نبييا-نک س-تو ّزالت .ها نكّي
ا-يّي-كّسن تودرت-ينو 11 «.ءيرار-اس-د» :فّوغ تبيدّت ف-ودرار غ-ومنيد ن-ربّي
سيديک «.ءيزري سيدي ربّي غاكودان .ءينكر-د-واضو ءيتج ّهدن ءيقجرن ،يوت
ءيدرارن ،ءيرژ ءيجاريفن غ-ومنيد ن-سيدي ربّي .وا�ينّي سيدي ربّي ءور-يلّي
غ-واضو .لّيغ ءيزري-واضو ،ءيندودي-واكال سّ -جهد ،وا�ينّي سيدي ربّي
ءور-يلّي غ-وندودي 12 .لّيغ ءيزري-وندودي ،تّابعا-ت-يد لعافييت ءيجدّرن،
ءيميک
ّ وا�ينّي سيدي ربّي ءور-يلّي غ-لعافييت .لّيغ تزري لعافييت ،ءيتابعا-تّ -يد
ن-واوال ءيف ّسوسن ءيتهنّان 13 .لّيغ-اس-يسفلد ءيليياه ،ءيدل ءودم-نس
س-وسلهام-نس ،ءي ّفوغ ءيبي ّد غ-يمي ن-يفري ،س-اس-د-يوشكا يان-واوال
ءيسقسا-ت» :ما-تسكرت غيد ا-يليياه؟« 14ءيجاوب نتّان ييني» :ها-يّي
ار-يّي-باهرا-تكّات تونفوست ف-ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-لم�يكا .اشكو
ايت-يسرايّل فلن لعهد-نک ،خلون ءيكركار-نک ،نغن �نبييا-نک س-توزّالت .ها
واحدوي ا-يقامان ،ءو� نكّي ار-سري-سيگّيلن ا-يّي-كّسن تودرت-ينو«. ّ نكّي
1ءيگلدان 386
اشكو نابوت ءور-سول-يدّر ،هان ءي ّموت 16 «.لّيغ ءيسفلد احاب ءيس-ي ّموت
نابوت ،ءينكر ءيهوّد س-وورتي ن-نابوت گو-يزراعيل ا-ت-يامژ ءي-يخف-نس.
17ياشک-يد-واوال ن-سيدي ربّي غاكودان س-يليياه اوال ن-ربّي
ءي-وگلّيد احاب گو-تيشبي ييني-اس» 18 :نكر تهوّدت ا-ن-تمناگّارت
ءي� غ-وورتي ن-واضيل احاب لّي-يگان اگلّيد ن-يسرايّل غ-ساميرا .هاتين ّ
ن-نابوت ،ءيه ّود سرس ا-ت-يامژ ءي-يخف-نس 19 .ساول سرس تينيت-اس› :ها
ما-ينّا سيدي ربّي :ءيس-ور-تنغيت تاكرت؟‹ تينيت-اس داغ› :ها ماد-اک-د-ينّا
سيدي ربّي :غ-يلّيغ لّغن-ييضان ءيدا ّمن ن-نابوت ،غين ا-غ-راد-لّغن-ييضان
ءيدا ّمن-نک ءو� ك ّيي« ‹.
20ييني احاب ءي-يليياه» :ءيس-يّي-توفيت اي-انوّاش-ينو؟« ءيرار-اس:
»ءوفيغ-ک اشكو ت ّزنزيت ءيخف-نک ا-تسكرت ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي
ربّي 21 .هان رادّ -ف�ک-زّوگزغ لها�ک ،فنوغ كولّو امود-نک ،بّيغ كولّو ءيوتمان
زغ-ايت-احاب ،گن-ييت ءوضعيفن نغد ءيمدواس ،غ-واكال ن-يسرايّل.
22راد-رارغ تاسوت-نک ا-تگ زوند تاسوت ن-يارابعام يوس ن-ناباط ،د-زوند
تاسوت ن-باعشا يوس ن-احيياه ،اشكو ت ّسطييرت-يّي-تّ تجلوت ايت-يسرايّل
يش ءيزابال باهرا23 «.
ييني داغ سيدي ربّي ف-يزابال» :هان ءيضان ا-راّ -
غ-وگنس ن-وگادير ن-يزراعيل 24 .هان وان ّا ءي ّموتن غ-ايت-احاب غ-تمدينت،
را-ت-شّ ن-ييضان .وان ّا ءي ّموتن غ-ايت-احاب غ-ب ّرا ،را-ت-شّ ن ءيگضاض
ن-يگنوان«.
25ءورّ -جي-يلّي ما-ي ّزنزان ءيخف-نس زوند احاب لّي-تلدي-تمغارت-نس
ءيزابال ف-ا-يسكار ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي ربّي 26 .ار-يتسا� غايلّي باهرا
ءيجلخن لّيغ ءيضفور �صنام ،غمكلّي يادلّي سكارن ايت-امور لّي-يطّاي سيدي
ربّي غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل.
27لّيغ ءيسفلد احاب ءي-يواليون-ان ،ءي ّبي تيملسيت-نس ،ءيلس لخيش
ءيّ -دات-نس ياژوم .ءيقاما ار-يگّان س-لخيش ار-ي ّزيگيز س-توادا ءيژّاين.
1ءيگلدان 389
واس س-دار باباس لّي-نّ -ي�ن غ-دار ييمغور-وحشمي ،ءي ّفوغ يانّ -
18
ءيشوّالن 19 .ييني غاكودان ءي-باباس» :ا ّح-ينو ،ءينغا-يّي ءيخف باهرا .ا ّح
ا-يخف-ينو «.ييني باباس ءي-يان غ-يخدّامن-نس» :اسي-ت س-دار ءينّاس«.
20ياسي-ت ياوي-ت ءي-ينّاس .ءيگاور-وحشمي غ-يگيوال ن-ينّاس ار توژّونت
واس ءي ّمت 21 .تغلي-تمغارت س-وكفاف ،تسرس-ت-ين ف-تيسي ن-وخدّام نّ -
ن-ربّي ،ت ّقن-د ّف�س تيفلوت ت ّفوغ 22 .تغر ءي-ورگاز-نس تيني» :ازن-يّي-د يان
زغ-يخدّامن د-تغيولت ،ف-اد-حارّوغ س-دار-وخدّام ن-ربّي ءورّيغ-د ءيل ّما«.
ييني-اس» :ماخ ايلّيغ را-دارس-تدّوت غا ّساد؟ ءور-يگي لعيد ن-وايّور نغد ّ
اس 23
ءي ّفوغ ياوي ديدس مراوت لعبرات ن-نّقرت ] 340كيلو[ ،دّ -سا ن-يد-مراو
) (70كيلو ن-وورغ ،د-مراوت-تملسا ه ّيانين 6 .ياسي تابرات ءي-وگلّيد
ن-يسرايّل ،ءيتيارا گيس» :تابرات-اد ،ءي ّسلكم-اک-تّ -ين-وخدّام-ينو ناعمان
لّي-اک-ن-وزنغ ا-تي-ت ّجوجيت زغ-لجدام لّي-گيسّ -ي�ن 7 «.ءي ّما اگلّيد
ن-يسرايّل ،لّيغ ءيغرا تابرات-ان ،ءي ّبي تيملسيت-نس ييني» :ءيس-گيغ ربّي
ف-اد-ن ّقاغ ارّ -سدارغ ،ايلّيغ-يّي-د-يوزن اوال ادّ -جوجيغ ارگاز-اد زغ-لجدام؟
ژرات ءيس-ور-يسيگّل مامنک ا-يّي-ن-يلدّي س-يميغ«.
8ءي ّما اخدّام ن-ربّي اليشاع ،لّيغ ءيسفلد ءيس-ي ّبي-وگلّيد ن-يسرايّل
مال ّسا-نس ،يازن س-وگلّيد ييني-اس» :ماخ ايلّيغ ت ّبيت مال ّسا-نک؟ ادج-ت
ا-د-داري-ياشک ،ا-يي ّسان ءيسّ -ي� ن ّابي غ-يسرايّل 9 «.ياشک-يد ءيل ّما ناعمان
د-ييسان-نس د-لكرارص ،ءيبي ّد غ-يمي ن-تگ ّمي ن-اليشاع 10 .يازن-اس اليشاع
يان-ورقّاس ييني-اس» :دّو تسيردت ّسا ن-توال غ-واسيف ن-وردون،
ست-ين-تكّا ،تغوست 11 «.ءي ّما ناعمان ءيق�قل، س-را-تو ّري-تف ّيي-نک غمكلّيّ -
ءيفل غين ييني» :غالغ نكّي ءيس-را-د-ي ّفوغ ءيبيدّ ،ءيغر ءي-يسم ن-ربّي داّ -ي�ن
ءي� لجدام ءي ّجي 12 .ءيس-ور-دارنغ ءيگ ربّي-نس ،ءي ّسايک افوس-نس ف-يلّيغ ّ
اسيف ن-ابانا د-واسيف ن-فارفار غ-ديماشق ،د-نتني ءوفن كولّو امان ن-يسرايّل؟
ءيس-ور-ژضارغ ا-گيسن-سيردغ نتني غوسغ؟« نكرن-د گيس ءيريين باهرا ،ءيب ّرم
ءيفتو 13 .وا�ينّي اكمورن سرس ءيخدّامن-نس ءينين-اس» :ا-سيدي ،مرا
ءيس-زغ-گيک-يضالب ن ّابي ا-تسكرت كرا ءيشقان ،ءيس-ور-را-تي-تسكرت؟
غي�د ماخ ا-ور-تسيردت غمكلّي ءينّا ،تغوست؟« 14ءيگّوز ناعمان ءيدّم
غ-واسيف ن-وردون ّسا ن-توال ،غمكلّي-س-اس-ينّا-وخدّام ن-ربّي،
س-تو ّري-تف ّيي-نس تگ زوند تين كرا ن-وا ّراو ءيمژّين ءيغوس.
15ءيورّي-د ناعمان غاكودان س-دار-وخدّام ن-ربّي ،نتّان لحوكم ن-ربّي
د-وسمون-نس كولّوت ،ياشک-يد ءيبي ّد غ-ومنيد-نس ف-گيحزي
يينيّ » :سنغ غي�د ءيس-ور-يلّي كرا ن-ربّي غّ -دونيت اب� غ-واكال ن-يسرايّل.
2ءيگلدان 397
18
1اسگّاس ويس كراض غ-تگلديت ن-هوشاع يوس حيزقيياه اگلّيد
ن-اي�ه اگلّيد ن-يسرايّل ،ءيو ّري ءيگ حيزقيياه يوس ن-ياهودا
ن-احاز اگلّيد ف-ايت-ياهودا 2 .ءيلين دارس سين ءيد-مراو د-س ّموس )(25
ن-وسگّاس لّيغ ءيغلي س-تگلديت ،ءيحكام سين ءيد-مراو د-طژا )(29
ن-وسگّاس غ-وروشاليم .ءيسم ن-ينّاس ءيگا ابيي ءيلّيس ن-زاكارياه 3 .ءيسكر
نتّان ما-يص�حن غ-يژري ن-سيدي ربّي ،زوند كولّو غمكلّي ءيسكار جدّيس
داود 4 .ءي ّسيتّي ءيكركار لّي�ّ -نين غ-يگّي ن-يورار ،ءيرژ ءيفاريون ،ءي ّبي تيگّجدا
ن›-اشراه‹ ،ءيرژ ءو� الگماض ن-واناس لّي-يسكر موسا ءيگ-ت د-يگزمان،
اشكو ءو ّرين ايت-يسرايّل ار-اس-تب ّخارن غ-وو ّسان-ان ،ار-اس-تّينين ›ناحوشتان‹
]تگا لمعنا-نس ›الگماض ن-واناس‹[ 5 .حيزقيياه يومن باهرا غ-ربّي داّ -ي�ن
ءيگ ربّي ن-يسرايّل .ءور-يلّي يان غ-يگلدان ن-ياهودا زوند نتّان� ،
غ-ويلّي-ت-زوورنين ءو� غ-غويلّي-اس-د-گّرانين 6 .اشكو يومژ باهرا غ-سيدي
ربّي .ءيضفور-ت بدّا ،ءور-ت-يفيل .ار-بدّا-يسكار س-لوصييات ن-سيدي ربّي
يوصا موسا 7 .ءينّاس ءي ّفوغ ،ءينجح گيس .ييلي ديدس سيدي ربّي. لّي-فّ -
ءور-يري ا-يسكار س-واوال ن-وگلّيد ن-اشّ ور ،هاتي ءيعصا-ت 8 .يوت
ايت-فيليسطين ار تامدينت ن-غازّا د-يوتّا-نس ،ءينرو ءيغرمان مژّينين ءو� تيمدينين
م ّقورنين دوسنين.
.......................
ءومژن ايت-اشّ ور 13وا�ينّي غ-وسگّاس ويس كّوژ د-مراو ) (14غ-تگلديت
تيمدينين ن-ياهودا ن-حيزقيياه ،ا-د-ييون سانحاريب اگلّيد ن-اشّ ور .ياكي-د
ف-كولّو تيمدينين ن-ياهودا لّي-مي-يسوتل-وگادير ءيدوسن ،يامژ-تنت.
14ءيسافض حيزقيياه س-وگلّيد ن-اشّ ور غ-تمدينت ن�-خيش ييني-اس» :ها-يّي
جليغ .غير ءيتّي-ن زغ-گيگي ،د-اينّا-زغ-گيگي-تضالبت ،فكغ-اک-ت«.
2ءيگلدان 404
20
يوضن-وگلّيد حيزقيياه 1غ-وو ّسان-ان ا-يوضن حيزقيياه ايلّيغ ءيق ّرب ا-ي ّمت.
ياشک-يد دارس ن ّابي ءيشاعياه يوس ن-اموص ييني-اس» :ها ماد-اک-ينّا سيدي
›ءوصا ايت-تگ ّمي-نک ،اشكو را-ت ّم ّت ،ءور-را-ت ّجيت 2 « ‹.ءيرار حيزقيياه
ّ ربّي:
ءودم-نس س-وغراب ،ءيژّا ّل ءي-ربّي داّ -ي�ن ييني» 3 :وا سيدي ربّي ،غير
سوانگم مامنک ا-بدّا-فتّوغ غ-ومنيد-نک س-نّييت ءيصفان د-وول ءيزگان،
يا� حيزقيياه ءيمطّاون ح ّرانين. ار-سكارغ ما-يص�حن غ-يژري-نک «.ارّ -
4غاكودان ءور-تا-د-ي ّفوغ ءيشاعياه زغ-توژّونت ن-تگ ّمي-ان ،ياشک-اس-د-واوال
ن-سيدي ربّي ييني-اس-د» 5 :ورّي س-دار حيزقيياه لّي-يزگّورون ءي-مدّن-ينو،
تينيت-اس› :ها ماد-اک-ينّا سيدي ربّي ن-جدّيک داود :هاتي سفلدغ
ءي-تژالّيت-نک ،ژرغ ءيمطّاون-نک .هاتي را-کّ -جوجيغ .ويس كراض-وو ّسان
را-تاونت س-تگ ّمي ن-ربّي سيديک 6 ،س-راد-اک-زايدغ ءي-تودرت-نک س ّموس
د-مراو ) (15ن-وسگّاس .را-ک-فوكّوغ ك ّيي د-تمدينت-اد زغ-وفوس ن-وگلّيد
ن-اشّ ور .راد-حصارغ ف-تمدينت-اد ف-وودم-ينو د-وودم ن-وخدّام-ينو داود« ‹.
7ييني ءيل ّما ءيشاعياه» :اويات-د يان-وطّيب ن-تازارت «.اوين-ت-يد ،سرسن-ت
ف-وخبيت ن-وگلّيد باش ا-ي ّجي.
8ييني حيزقيياه ءي-يشاعياه» :ما-تگا تاماتارت لّي-س-راد-ي ّسانغ
ءيس-را-يّي-ي ّجوجي سيدي ربّي ،اونغ س-تگ ّمي ن-سيدي ربّي غ-ويس
كراض-وو ّسان؟« 9ييني-اس ءيشاعياه» :غمكاد ا-يگان تاماتارت زغ-دار سيدي
ربّي ،باش ا-تي ّسانت ءيس-را-يسكر مايلّي-س-اک-يقاول .مانوا گيسن تريت ،ءيزد
ا-يزايد-ومالو س-مراوت-تسكفال نغد ا-يناقص س-مراوت؟« 10ييني-اس-د
حيزقيياه» :ءيرخا ا-يزايد-ومالو س-مراوت-تسكفال .ادج امالو ا-يناقص
س-مراوت-تسكفال 11 «.يا ّل ن ّابي ءيشاعياه اوال-نس ءيغر س-سيدي ربّي،
س-د-يرور امالو غ-يگّي ن-وسكفل ن-احاز س-مراوت-تسكفال لّي-يزري.
2ءيگلدان 411
21
1لّيغ ءيغلي ماناشّ اه س-تگلديت ن-ياهودا ،ءيلين دارس ماناشّ اه اگلّيد
سين د-مراو ) (12ن-وسگّاس ،ءيحكام س ّموس ءيد-مراو ن-ياهودا
د-س ّموس ) (55ن-وسگّاس غ-وروشاليم .ءيسم ن-ينّاس ءيگا حافصيبا 2 .ءيسكر
ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي ربّي ،غمكلّي ميورن ءيقبيلن لّي-يطّاي سيدي ربّي
غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل س-يسكّيرن-نسن جلخنين 3 .ءيبنو داغ ءيكركار
لّي-يخ� باباس حيزقيياه .ءيسكر ءيژران ما-ف-ا-قّرصن ف›-باعل‹ .ءي ّسبي ّد
يات-تگّجديت ن›-اشراه‹ غمكلّي ءيسكر احاب اگلّيد ن-يسرايّل .ار-يتسجاد
ءي-كولّو ءيتران ن-يگنوان ار-تن-يتعباد 4 .ءيبنو تيسيوين ن-تغرصي ياضني
غ-تگ ّمي ن-سيدي ربّي لّي-ف-ينّا سيدي ربّي» :ءوروشاليم ا-ف-راد-گغ
ءيسم-ينو 5 «.ءيبنو ءيكركار ءي-كولّو ءيتران ن-يگنوان غ-سين ءيساراگن
ن-تگ ّمي ن-سيدي ربّي 6 ،ءيدحي-ن يوس ءي-لعافييت .ار-ي ّسفال ار-يتقدّاش،
ار-يسقسا ءيس ّحارن د-يگ ّزا ّن ،ار-باهرا-يتسا� ماُ -يخش ّن غ-يژري ن-سيدي ربّي،
ست ءي ّسطيير-اس-تّ باهرا 7 .ءيسكر تاگّجديت ءينقشن ن›-اشراه‹ ،ءي ّسبي ّدّ -
غ-تگ ّمي تامژ�يت لّي-ف-يساول سيدي ربّي ءي-داود د-يوس سوليمان
ييني-اسن» :ها تيگ ّمي-اد د-تمدينت-اد ن-وروشاليم لّي-ستيغ غ-گر كولّو تيقبيلين
ن-يسرايّل ،رادّ -ف�س-گغ ءيسم-ينو كولّو مايد ءيفتان 8 .ءور-راد-ادجغ ءيضارن
ن-ايت-يسرايّل اد-جلون زغ-واكال لّي-فكيغ ءي-يد-باباتسن ،ءيغ-ا-بدّا-تراران
وصاغ ،ار-تّي-تاوين غ-ول ّمود كولّوت
لعاقل اد-سكارن نتني س-كولّو ما-ف-تنّ -
يوصا-وخدّام-ينو موسا 9 «.وا�ينّي ءور-سفلدن س-سيدي ربّي .ءيزايد لّي-س-تنّ -
ماناشّ اه ار-تن-يجلّو ايلّيغ ا-تسا�ن ماُ -يخش ّن ءوگّار ن-يقبيلن لّي-يفنا سيدي ربّي
غ-لگدّام ن-ايت-يسرايّل.
10ءيساول-د سيدي ربّي ف-وفوس ن-يخدّامن-نس �نبييا ييني» 11 :لّيغ
ءيسكر ماناشّ اه اگلّيد ن-ياهودا كولّو تاجلخيت-ان ،ءيسكر لخشانت ءوگّار
2ءيگلدان 413
ءيبنّاين د-ين ّجارن د-يح ّجارن ما-س-ا-ساغن اكشّ وض د-يژران نگا ّدانين،
اد-سرسن-عدلن تيگ ّمي-ان تامژ�يت 7 .وا�ينّي ا-ور-زغ-گيسن-تضالبم لحساب
ف-نّقرت لّي-يتياوفكان غ-وفوس-نسن ،اشكو ايت-لح ّق اد-گان«.
ءيميک س-د-يساول-ومساكمور ءيهيّان حيلقيياه ّ امساكمور يوفا ا ّرا 8يان
س-وكتاتبي شافان ييني-اس» :هاتي ءوفيغ ارّا ن-ول ّمود ن-لعهد
غ-تگ ّمي ن-سيدي ربّي «.ءيفک حيلقيياه ا ّرا-يان ءي-شافان ءيغر گيس.
9ياشک-يد-وكتاتبي شافان س-دار-وگلّيد ءيعاود-اس ف-ما-يجران ييني» :هان
ءيخدّامن-نک ّسمو ّن-د نّقرت لّيّ -ي�ن غ-تگ ّمي تامژ�يت ،فكن-تّ غ-وفوس
ن-ينگابالن ن-تووري ن-تگ ّمي ن-سيدي ربّي 10 «.ءيزايد-وكتاتبي شافان ييني
ءي-وگلّيد» :ها يان-وارّا ،ءيفكا-يّي-ت-يد-ومساكمور حيلقيياه «.ار-گيس-ياقرا
شافان غاكودان ف-وگلّيد.
11لّيغ ءيسفلد-وگلّيد ءي-يواليون ن-وارّا-يان ن-ول ّمود ،ءي ّبي تيملسيت-نس.
12يامر-وگلّيد امساكمور حيلقيياه ،د-احيقام يوس ن-شافان ،د-عاخبور يوس
ن-ميخاياه ،د-وكتاتبي شافان ،د-عاساياه لّي-يگان اس ّخار ن-وگلّيد ،ييني-اسن:
» 13دّوات تسقسام سيدي ربّي ،ماّ -ف�ّ -ي�ن نكّي د-مدّن-ينو ءو� تاقبيلت
ن-ياهودا كولّوتّ فّ -سيبت ن-يواليون لّيّ -ي�ن غ-وا ّرا-ياد ءيتيافان.
ءيس-ورّ -ف�نغ-تّياوزناد لعافييت ن-لغاضاب ن-سيدي ربّي ،اشكو ءور-ا-سفليدن
ءيد-باباتنغ س-يواليون ن-وارّا-ياد ءو� دا-سكارن س-كولّو ما-دّ -ف�نغ-يتياران؟«
14ءينكر-ومساكمور حيلقيياه د-احيقام د-عاخبور د-شافان د-عاساياهّ ،دون
اد-سقسان تان ّابيت حولداه تامغارت ن-شالّوم لّي-يگان يوس ن-تيقواه لّي-يگان
يوس ن-حارحاس لّي-يگان انگابال ن-تملسا ه ّيانين .تزدغ نتّات غ-تسگا
ن-لجديد ن-وروشاليم 15 .ترار-اسن-د اوال تيني» :ها ما-ينّا ربّي داّ -ي�ن ءيگ
ربّي ن-يسرايّل› :ءينيات ءي-ورگاز لّي-كن-د-داري-يوز ّن 16 :ها ما-ينّا ربّي
داّ -ي�ن :را-ن-زّوگزغ لها�ک ف-تمازيرت-اد د-يمزدغن-نس ،غمكلّي كولّو
ءيتياران غ-وا ّرا لّي-يغرا-وگلّيد ن-ياهودا 17 .اشكو فلن-يّي ّدون ار-تب ّخارن
2ءيگلدان 415
ووسان
ا ّرا امزوارو فّ -
.......................
4
تاژالّيت ن-ياعبيص 9ياعبيص ءيگا ءودم ءيم ّقورن غ-گر ايتماس
]غ-ايت-ياهودا[ .ءيسم ن›-ياعبيص‹ ،تگا-ياس-ت ءينّاس اشكو تنّا» :تا ّمارا
ا-س-ت-وروغ 10 «.ءيغر ءيل ّما ياعبيص س-ربّي ن-يسرايّل ييني» :امار يوفان
ا-گيگي-تباركت ،ت ّسوسعوت ءيوتّا-نو ،ييلي-ديدي-وفوس-نک ،ت ّسانفت ف ّ�
ما-يتض ّرون ءو� ما-ي ّسم ّراتن «.ءيفک-اس ربّي ما-يضالب.
.......................
عازرا
1
�مر ن-كوراش اگلّيد 1اسگّاس امزوارو غ-تگلديت ن-كوراش اگلّيد ن-فاراس
ا-غ-يووفا-واوال ن-سيدي ربّي لّي-س-ينّا ف-يمي ن-ن ّابي ن-فاراس
ءيرميياه .ءيدحي سيدي ربّي ّروح ن-كوراش ،ايلّيغ يورا يان �مر ،ءي ّسوفغ-ت
س-تگلديت-نس كولّوتّ ،ييني:
» 2هاي-اوال ن-كوراش اگلّيد ن-فاراس .كولّو تيگلداي ن-دّونيت،
يوصا-يّي غي�د اد-اس-بنوغ ءيفكا-يّي-تنت ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يگنوانّ .
ءي�ن زغ-مدّن-نس يات-تگ ّمي غ-وروشاليم لّيّ -ي�ن غ-واكال ن-ياهودا 3 .وينّا ّ
غ-گراتون ،ا-ديدسن-ييلي ربّي-نسن ،او ّن س-وروشاليم غ-ياهودا ،اد-داغ-بنون
تيگ ّمي ن-ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل ،ءيگ ربّي داّ -ي�ن غ-وروشاليم.
ءي� ّف�سن اد-عاو ّن ويلّي
4ءو� ايت-تگلديت-ينو دا-مي-زدغن غ-تاما-نسنّ ،
گيسن ءيقامان ،فكن-اسن نّقرت د-وورغ د-يما ّسن د-لبهايم ،اوين-اسن-د ءو�
تيوافكيو ياضني ءي-تووري ن-تگ ّمي ن-ربّي غ-وروشاليم«.
5نكرن ءيخفاون ن-تاگماتين ن-ايت-ياهودا د-ايت-بنيامين د-يمساكمورن
د-ايت�-وي ،كرايگاتّ يان مي ءيدحي ربّي رّوح-نس ا-ياون س-وروشاليم،
اد-داغ-بنون تيگ ّمي ن-سيدي ربّي 6 .عاو ّن-تن-كولّو-وادجارن-نسن س-يروكوتن
ن-نّقرت د-وورغ ءو� س-يما ّسن د-لبهايم د-تغاوسيوين غ�نين ،زايدن-اسن ءو�
تيوافكيو ياضني 7 .ءو� اگلّيد كوراش ءي ّسوفغ-د ءيروكوتن ن-تگ ّمي ن-سيدي
ربّي لّي-ييوي نابوخادناصر زغ-وروشاليم ءيگ-تن-ين يادلّي غ-تگ ّمي
ن-يد-ربّي-نس 8 .ءي ّسوفغ-تن-د كوراش اگلّيد ن-فاراس ف-وفوس ن-ميترادات
شيشباصار لّي-يگان امغار ن-ايت-ياهودا.
ّ بو-لخزين ،ءيحاسب-تن نتّان ءي-
عازرا 424
غ-وايّور ويس ّسا ،ار-نّ -ساتّووين ءيساكمورن جدرنين ءي-سيدي ربّي .ءي ّما
تيگ ّمي تامژ�يت ن-سيدي ربّي ،ءور-تا-يا ّستوا لّساس-نس 7 .فكن ءيل ّما ءيقاريدن
ءي-يخدّامن ن-وژرو د-وكشّ وض .فكن ءو� امشّ و د-تي ّسي د-زّيت
عازرا 426
4
تانوّاشت ن-يغريبن 1لّيغ سفلدن ءينوّاشن ن-ايت-ياهودا د-ايت-بنيامين
ءيس-گران تاروا ن-يمسوكفن ار-بنّون يات-تگ ّمي تامژ�يت ءي-سيدي ربّي
ن-يسرايّل 2 ،دّون س-دار زاروبّابيل د-يخفاون ن-تاگماتين ءينين-اسن:
نتژا� ءي-ربّي-نون ارّ -ف�س-ن ّقرص »ادجات-اغ ا-ديدون-نبنّو ،اشكو ءو� نكّني ارّ -
زغ-وو ّسان ن-اسارحادّون اگلّيد ن-اشّ ور لّي-اغ-د-ييوين س-غيد 3 «.ءيرار-اسن
زاروبّابيل د-ياهوشاع د-يخفاون ن-تاگماتين ن-ايت-يسرايّل» :ءور-يلّي يات
غ-گراتنغ ديدون غ-تبنّايت ن-يات-تگ ّمي ءي-ربّي-نغ .نكّني واحدوياغ
يوصا كوراش اگلّيد ست-يبنو ءي-سيدي ربّي ن-يسرايّل ،غمكلّي-اغّ - ا-راّ -
ن-فاراس«.
4دّون ءيل ّما مدّن-ان ءيغريبن ار-زّگراژن ايت-ياهودا ،ار-تنّ -سيويدن باش
ادّ -سبيدّن تابنّايت 5 .كرون-د ّف�سن كرا ن-يمشاوارن ماد-اسن-يتطلن ف-مايلّي
قصادن .زايدن غمكان كولّو ءو ّسان ن-كوراش اگلّيد ن-فاراس ار ءو ّسان
ن-داريوس اگلّيد ن-فاراس 6 .اران ءو� ءي-وگلّيد احاشويروش ،غ-يسيزوور
ن-تگلديت-نس ،ار-تاشتكّان س-يمزدغن ن-ياهودا د-وروشاليم 7 .ءو� غ-وو ّسان
ن-ارتاحشاشتا اگلّيد ن-فاراس ،ءينكر بيش�م د-ميترادات د-طابيل د-وسمون-نسن،
از ّن ءو� نتني يات-تبرات ءي-وگلّيد ،تّيارا س-يواليون د-يد-ليف ن-ايت-ارام.
8يارا ءو� لحاكم راحوم د-وكتاتبي شيمشاي يات-تبرات ءي-وگلّيد
ارتاحشاشتا ،ار-گيس-تاشتكّان س-ايت-وروشاليم ءينين» 9 :ف-وفوس ن-لحاكم
راحوم د-وكتاتبي شيمشاي د-وسمون-نسن غ-لقوضات د-لحوكّام د-ينمغورن
د-يخفاون ن-ايت-فاراس د-ايت-اراک د-ايت-بابيل د-ايت-شوشا دا-يگان
ايت-عا�م 10د-كولّو وي ّياض غ-يقبيلن لّي-د-ييوي-وگلّيد ءيم ّقورن ءيه ّيان اسنابّار،
ءي ّزدغ-تن غ-تمدينين ن-ساميرا د-تمازيرت-اد كولّوتّ لّيّ -ي�ن غ-تسگا ياضني
ن-واسيف ]ن-فورات[ 11 «.ها ما-يتياران غ-تبرات لّي-وز ّن» :ءي-وگلّيد
عازرا 428
ءي�-ديدس-وفوس ءيفولكين واس امزوارو ن-وايّور ويس س ّموس ،اشكو ّ غّ -
ن-ربّي-نس 10 .اشكو عازرا ،هاتي ءي ّزگا ءول-نس ا-يتلماد ما-يتياران غ-ول ّمود
ن-سيدي ربّي ار-بدّا-سرس-يسكار ،ار-يل ّما-ي ّسلماد تينباضين د-لحكامات
ن-سيدي ربّي ءي-ايت-يسرايّل.
.......................
عازرا 433
8
اس ويس سين د-مراو ) (12غ-وايّور امزوارو ا-د-ن ّفوغ زغ-دار-واسيف ن-اهاوا ّ
31
ّ
ماشو�م د-شابّتاي لّي-يگان ن-عاساهال د-ياحازياه يوس ن-تيقواه ،ءيبي ّد ديدسن
غ-ايت�-وي.
16غمكان ن ّيت اد-سكارن تاروا ن-يمسوكفن .امساكمور عازرا ءيستي كرا
غ-يرگازن لّي-يگان ءيخفاون ن-تاگماتين ،يارا ءيسم-نسن د-تاگمات
واس امزوارو غ-وايّور ويس مراو اد-گاورن ارّ -سنوبّوشن غ-غايلّي
لّي-زغ-گان .غّ -
اس امزوارو غ-وايّور امزوارو ،زّرين كولّو ءيرگازن 17
ءي�ن .زايدن غمكان ار ّ ّ
لّي-يتاهلن تيمغارين تيغريبين 18 .افن كرا غ-تاروا ن-يمساكمورن ءو� نتني تاهلن
تيمغارين تيغريبين ،ءيسم-نسن ماعسيياه د-اليعازر د-ياريب د-گادالياه زغ-وامود
ن-ياهوشاع يوس ن-يوصاداق د-ايتماس 19 .مشاشكان-د كولّو ،گن-د افوس
ف-ادّ -سوفغن تيمغارين-نسن ،ياوي-د كود يان ءيزي ّمر زغ-تووروت ا-يگ اساكمور
ف-لعيب-نس.
.......................
438
ناحامياه
1
تاژالّيت ن-ناحامياه 1ءيواليون ن-ناحامياه يوس ن-حاكالياه .اسگّاس ويس
سين ءيد-مراو ) (20غ-وايّور ن›-كيسلو‹ ،لّيغ نكّي غ-تمدينت ن-شوشان
لّي-يگان تاد ءيه ّيان ]غ-تمازيرت ن-فاراس[ 2 .ياشک-يد حاناني لّي-يگان يان
غ-ايتما ،نتّا د-كرا ن-يرگازن ياضني ،زغ-واكال ن-ياهودا .سقساغ-تن
غ-ووداين لّي-ن-يقامان نجمن زغ-وكوف ،سقساغ-تن ءو� غ-تمدينت
ن-وروشاليم 3 .ءينين-يّي» :ويلّي-ن-يقامان نجمن زغ-وكوف ،هاتنين غ-ت ّمارا
د-تدالّيت ءيشقان .ءيخ�-وگادير ن-وروشاليم ،تياوجدارن ءيماون-نس
س-لعافييت«.
4لّيغ سفلدغ ءي-غايلّي تّينين ،گاورغ ار-باهراّ -ا�غ .يان منّاو-وو ّسان
تژا�غ غ-ومنيد ن-ربّي ن-يگنّا 5ار-تّينيغ» :وا ربّي ار-ندّرغ ،ها-يّي اژومغ ارّ -
دا-بدّاّ -ي�ن ،وا ربّي ن-يگنّا ،وا ربّي ءيم ّقورن ءي ّسيويدن لّي-بدّا-ي ّسووفان لعهد
ءو� تايري ءيدومن ءي-ويلّي دار تع ّزات اوين-تّ بدّا غ-لوصييات-نک 6 ،ادج
ءيمزگان-نک ادّ -سح ّسون ،تادجت الّن-نک اد-يسفيونت ،تسفلدت غي�د
ءي-تژالّيت ن-وخدّام-نک .ها-يّي غ-ييض ءو� ازال ار-كي-تضا�بغ
ف-ايت-يسرايّل لّي-يگان ءيخدّامن-نک ،ار-تق ّراغ س-لخشانات ن-ايت-يسرايّل
لّي-گيک-نسكر .ها نكّي ءو� تاگمات ن-بابا نخشن ديک 7 .نغضر گيک
باهرا ،ءور-نسكير س-لوصييات د-تنباضين د-لحكامات لّي-س-تومرت اخدّام-نک
موسا 8 .وا سيديتنغ ،سوانگم-د اوال لّي-س-تومرت اخدّام-نک موسا
لّيغ-اس-تنّيت› :ءيغ-يّي-تغضرم ،را-كنّ -سوكتغ غ-گر ءيقبيلن 9 ،وا�ينّي
ءيغ-د-داري-تورّيم تزگام غ-لوصييات-ينو ار-سرسنت-تسكارم ،هان وا ّخا گيون
ءي� ما-ن-ياكوتن غ-توگّاگ ن-دّونيت ،را-تن-دّ -سمونغ ،اويغ-تن-د س-ودغار ّ
ناحامياه 439
لّي-يلولّيين ءي-تگ ّمي تامژ�يت ،ءو� ءي-وگادير ن-تمدينت ،ءو� تيگ ّمي
لّي-غ-راد-زد ّغ نكّي «.ءيفک-يّي-وگلّيد مايلّي-اس-ضالبغ ،اشكو ّ
ءي�ّ -ف�-وفوس
ءيفولكين ن-ربّي-نو.
9يازن-ديدي-وگلّيد ءيريياسن ن-لعسكر د-يمناين .اشكيغ-د س-دار لحوكّام
ن-تسگا ياضني ن-واسيف ،فكغ-اسن تيبراتين زغ-وگلّيد 10 .لّيغ ءيسفلد
سانبا�ط لّي-يگان اغريب زغ-ايت-حورون ،نتّان د-ومعاوان طوبيياه لّي-يگان ّ
زغ-ايت-عا ّمون ،طيير-اسن باهرا ،اشكو ژران ءيس-د-يوشكا يان ءيقصادن لخير
ءي-ايت-يسرايّل.
ناحامياه غ-وروشاليم 11غمكاد ا-د-يونغ س-وروشاليم ،كغ گيس كراض-
-وو ّسان 12 .نكرغ ءيل ّما د-ييض ،نكّي د-كرا ءيدروسن غ-يرگازن .ءور-مليغ
ءي-يان مايلّي ءيگا ربّي-نو غ-وول-ينو ا-ت-سكرغ ف-وروشاليم .ءور-داري
كرا ن-لبهيمت اب� تالّي ّسوديغ 13 .فّو ّغ د-ييض زغ-يمي ن-تا�ت ،كغ دار
تالعينت ن-ولگماض س-يمي ن-ومازير ،ار-ن-تاگّاغ ءيگودار ن-وروشاليم
لّي-يخ�ن د-يماون-نس لّي-يتّهلكن س-لعافييت 14 .زريغ ءيل ّما س-دار ءيمي
ن-تالعينت د-تمدا ن-وگلّيد ،ايلّيغ ءور-سول-يلّي ماني-زغ-ا-تزراي لبهيمت
لّيّ -سوديغ 15 .اونغ ءيل ّما د-ييض ءي-تا�ت ار-ن-تاگّاغ اگادير .غمكان
اد-د-ورّيغ ،كشمغ-د زغ-يمي ن-تا�ت 16 .ءورّ -سي ّن لحوكّام مانيس دّيغ ءو�
ماد-سكارغ .ءور-تا-نّيغ يات ءي-ووداين ءو� ءيمساكمورن ءو� ءيخفاون ءو�
لحوكّام ءو� وي ّياض لّي-را-يسكر تاووري.
17ساولغ سرسن ءيل ّما ءينيغ-اسن» :كونّي تژرام تاگوضي-اد غّ -ن� ،مامنک
ا-تخ� ءوروشاليم ،جدرن ءيماون-نس س-لعافييت .اشكات-اغ-د غي�د ا-نبنّو
ءي�ن 18 «.ءينيغ-اسن ءيل ّما ف-مامنک اگادير ن-وروشاليم ،ن ّسيتّي لعار-اد ّف�نغ ّ
ا-ديديّ -ي�-وفوس ن-ربّي-نو س-وفولكي ،ءينيغ-اسن ف-يواليون لّي-س-يّي-ينّا-
-وگلّيد .رارن-يّي-د غاكودان ءينين» :ا-نّكر نبنو «.زايدن غاكودان ّجوجادن
ّ
سانبا�ط ءيفا ّسن-نسن ءي-تووري-اد ءيص�حن 19 .وا�ينّي لّيغ ّف�س ءيسفلد
ناحامياه 441
5
ناحامياه ءيعاون ويلّي 1غ-وو ّسان-ان ا-غ-تنكر-تغووييت ءيگّوتن ،ارّ -سمو ّمووين
ءيرگازن د-تمغارين-نسن س-ايتماتسن ايت-ياهودا 2 .اشكو ضعفنين
ءي� گيسن ما-يتّينين» :ها-ياغ نگّوت نكّني د-تاروا-نغ د-يستيتنغ .اوي-اغ-د ّ
نش ندّر 3 «.ءينين وي ّياض» :ها-ياغ نرهن ءيگران-نغ د-ورتان ءيمندي اّ -
ن-واضيل د-تگ ّما-نغ ،ا-سرسن-نسغ ءيمندي فّ -سيبت ن-وغني-اد 4 «.ءينين
وييّاض» :ها-ياغ نرضل-د ءيقاريدن ما-س-ا-نف ّرو ضّ ابييت ءي-وگلّيد ف-يگران-نغ
د-ورتان-نغ ن-واضيل 5 «.ار-تّينين» :ايتماتن ا-نگا ،نشرک ديدسن ءيدا ّمن،
تاروا-نغ گان زوند وينسن ،وا�ينّي ءي ّقان-اغ-د اد-اسن-ن ّزنز تاروا-نغ د-يستيتنغ
س-تسموگيت .هان كرا غ-يستيتنغ غي�د ،ءو ّرينت گانت تيسمگين .ءور-دارنغ
ما-نسكار ،اشكو هان ءيگران-نغ د-ورتان-نغ ن-واضيل ،غ-وفوس ن-وي ّياض
ا-غ�ّ -ن«.
6لّيغ سفلدغ ءي-ما-تّينين ءو� مامنک اّ -سغويّون ،طيير-يّي باهرا 7 .سوانگمغ
د-يخف-ينو ،ژيغ غاكودان د-يخفاون ن-تاگماتين د-ينگابالن ءينيغ-اسن» :هان
كونّي ،ءيس-ور-ا-يتامژ كرايگاتّ يان گيون ما-يگان وين گماس؟« ّسمونغ-د
ّف�سن يات تامونت ءيم ّقورن 8 ،ءينيغ-اسن» :ها نكّني نگا-ن تي ّقي-نغ
ار-د-نساغ ايتماتنغ ن-ايت-ياهودا لّي-ينزان س-دار ايت-تميزار ياضني .ءي ّما
كونّي ،هان تزوويدم ار-ت ّزنزام ايتماتون ،باش ا-تن-د-داغ-نساغ «.ف ّسان
نتني ،ءورّ -سي ّن ما-راد-ينين 9 .ءينيغ-اسن» :هان ُيخشن غايلّي تسكارم.
يخصا ا-تفتّوم س-تكساض ن-ربّي-نغ ،باش ا-ور-گينغ-تطناژن ءيس-ور-كنّ -
ايت-تميزار ياضني لّي-يگان ءين ّواشن-نغ؟ 10ءو� نكّي د-ايتما د-يخدّامن-ينو
ءيخصا-ياغ كولّواغّ ار-نرطّل ءيقاريدن د-يمندي ءي-مدّن ،وا�ينّي
ا-ور-سول-زغ-گيسن-نضالب مايلّي-اسن-نضفور 11 .رارات-اسن ءيگران-نسن
د-ورتان ن-واضيل د-زّيت د-تگ ّما-نسن ،ترارم-اسن ءو� مايلّي دارسن تومژم
ناحامياه 444
6
ّ
سانبا�ط د-طوبيياه د-گاشام لّي-يگان اعراب، تيرگّام ن-ينوّاشن 1ءيسفلد
د-وي ّياض غ-ين ّواشن-نغ ،ءيس-ك ّملغ اگادير .ءور-سول-يقاما ماني گيس ءيخ�ن،
ّ
سانبا�ط د-گاشام وا ّخا ءور-تا-گيغ ءيفلوان ءي-يماون تيزي-ان 2 .يازن-د سري
ءينين-يّي» :اشک-يد ا-نمناگّار غ-كرا ن-ماني غ-وزاغار ن-ونو «.وا�ينّي نوّان
اد-يّي-سكرن كرا ُيخش ّن 3 .ازنغ-اسن ءيرقّاسن ءينيغ» :تاووري ءيه ّيان ايد
قاساغ .ءور-ژضارغ ا-ن-گّزغ .ماخ ايلّيغ راد-فلغ تاووري ا-تبيدّ ،گّزغ-ن
س-دارون؟« 4از ّن-د سري كّوژط-توال ،ار-اسن-تراراغ غمكان 5 .تيس
سانبا�ط اخدّام-نس ،ياسي-د يات-تبرات ءيرژمنّ س ّموست-توال يازن-د داغ سري
غ-وفوس-نس 6 ،ءيتيارا گيس» :هان لكمن �خبار-نک ءي-ايت-تميزار ،ءو�
گاشام ار-تّ ّ -ف�ک-يتّيني ،هان تقصادت ك ّيي د-ووداين ا-تعصوم اگلّيد .غايان
ا-ف-ا-تبنّوم اگادير .ارّ -ف�ک-تّينين ءيس-تريت ا-تگت ءيخف-نک د-وگلّيد-نسن،
7تسكرت كرا ن�-نبييا ا-سرک-تب ّراحن غ-وروشاليم ار-تّينين› :هاي-اگلّيد ّ
ءي�
ءيخصا-ک
ّ غ-واكال ن-ياهودا ‹.سّ -صاحت ءيواليون-ان ،ع�ين اد-روحن اگلّيد.
ا-دي-تاشكت س-دارنغ ا-د-نمشاشكا ءي-نگراتنغ 8 «.ازنغ-اس غاكودان ءينيغ:
اک-يلّي غايان .تسكرت-ت غير زغ-يخف-نک«. »غايلّي-س-تنّيت ،هان ءورّ -
9اشكو نّان نتني ،ءيغ-اغّ -سيودن راد-الوان ءيفا ّسن-نغ غ-تووري ا-ور-سار-تك ّمل.
وا ربّي ،زايد غي�د ت ّسدوست ءيفا ّسن-ينو.
10كشمغ س-دار شماعياه يوس ن-دا�ياه يوس ن-ماهيطابيل لّي-يحو ّدان
غ-تگ ّمي-نس .ييني-يّي» :رواح ا-نمون س-تگ ّمي ن-ربّي ،س-وگنس ن-تحانوت
تامژ�يت ،نرگل-د ّف�نغ تيفلوين-نس .اشكو راد-د-اشكين ا-ک-نغن .هاتنين
د-ييض ا-راد-د-اشكين ا-ک-نغن 11 «.رارغ-اس» :ءيزد وان نكّي دا-يرگّل؟ ءيزد
وان نكّي ا-را-يكشم س-تگ ّمي تامژ�يت قاماغ دّرغ؟ ءوهو،
ءور-را-سرس-كشمغ 12 «.فهمغ غاكودان ءيس-ورد ربّي اد-اس-يم�ن اوال-ان،
ناحامياه 446
ءيخصا-تن داغ ا-سرس-تع�من ار-تب ّراحن غ-كولّو ّ ن-لعيد ن-وايور ويس سا15 .
ّ ّ
تيمدينين-نسن ءو� غ-وروشاليم ار-تّينين» :فّوغات س-يورار تاويم-د تيصطّوين
ن-زّيت د-تايدا دّ -ريحان ءو� تالضايّن ن-تاينيوين ءو� تين ءيصغارن ياضني
س-تفراوين-نسن ،تسكرم سرسنت ءيحشاش غمكلّي ءيتياران غ-ول ّمود«.
16فّوغن مدّن غاكودان اوين-د تيصطّوين ،سكرن ءيحشاش ءي-يخف-نسن،
كرايگاتّ يان غ-يگّي ن-تگ ّمي-نس نغد غ-وساراگ ن-تگ ّمي-نس ،سكرن-تن
ءو� غ-وساراگ ن-تگ ّمي ن-ربّي د-وسايس غ-دار ءيمي ن-وامان ءو� غ-دار
ءيمي ن-افرايم 17 .كولّو تامونت ن-ويلّي-د-يوشكان زغ-وسكرف ]ن-بابيل[
سكرن ءيحشاش زدغن گيسن .ار-كولّو-تفراحن باهرا ،اشكو ءورّ -جي-سكيرن
اس ايت-يسرايل غمكان زغ-ووسان ن-ياهوشوع يوس ن-نوون ار غاسان18 .
ّ ّ ّ ّ
واس ءيزوورن ار واد ءيگّران ،ارّ -ف�سن-ياقرا عازرا غ-وارّا ن-ول ّمود.
واس ،زغّ - فّ -
ّسا ن-وو ّسان اد-سكرن لعيد .ويس تام-وو ّسان سكرن تامونت ءيه ّيان غمكلّي
ءي�ن غ-تنبا ّط ن-ربّي.
ّ
9
مو ّن-د داغ ايت-يسرايّل غّ -
واس ويس سين ءيد-مراو تبي ّد تامونت غ-ومنيد 1
ءينين» :نكرات ا-تّالغم ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي-نون كولّو ما-يزرين ءو� كولّو مايد
ءيفتان«.
لعجايب ن-ربّي ءو� ءينين ءيل ّما» :امباركي ا-يگا لماجد ن-يسم-نک ،ياتّوي
تيجلي ن-مدّن-نس ف-كولّو لحمد ن-بنادم ،ياگر كولّو ما-س-ا-ت-نتّالغ.
6ك ّيي واحدوک ا-يگان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ك ّيي ا-يسكرن ءيگنوان د-يگنّا
وف� ن-يگنوان ،ءو� كولّو ءيكابارن-نسن .تسكرت اكال ءو� كولّو فّ -
ما-گيسّ -ي�ن ،تسكرت ءيمدوان ءو� كولّو ما-گيسن-ي ّسودون .كيّي
اد-اسن-ياكّان كولّو تودرت .ار-اک-تسجادن ءو� ءيكابارن ن-يگنوان 7 .ك ّيي
ا-يگان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .تگت ربّي لّي-يستين ابرام ،ت ّسوفغت-ت-يد زغ-تمدينت
ن-ور زغ-تمازيرت ن-ايت-كالدان ،تگت-اس ءيسم ءيبراهيم 8 .توفيت-ت-ين
يومن گيک س-نّييت ن-وول-نس ،تسكرت ديدس لعهد باش ا-تفكت
ءي-وامود-نس اكال ن-ايت-كانعان د-ايت-حيت د-ايت-امور د-ايت-فاريز
د-ايت-يابوس د-ايت-گيرگاش .ت ّسافوت اوال-نک ،اشكو ار-بدّا-تسكارت
س-لح ّق.
» 9تژرت ءيل ّما تادالّيت ن-يد-باباتنغ غ-واكال ن-ميصر ،تسفلدت ءو�
ءي-تغووييت-نسن غ-دار-ومدا ازگّاغ 10 .س-تميتار د-لعجايب ا-س-توتّ فيرعاون
د-يخدّامن-نس ءو� كولّو ايت-تمازيرت-نس ،اشكو ت ّسنت منشک
ادّ -ف�سنّ -سفورّوگن ،د-غمكان ا-س-يورّي ءيتياو ّسان ءيسم-نک باهرا سول
س-غا ّساد 11 .تبضوت امدا غ-لگدّام-نسن ،زرين ف-تاغارت غ-وا ّماس ن-وامان.
تلوحت-ن ويلّي گيسن ءي ّژان غ-تدروت ن-وامان ،گّزن زوند ءيژران غ-ودوويي
ن-ومدا 12 .تزوورت-اسن س-تان ّالت ن-ومدلو غ-وزال ،د-تانّالت ن-لعافييت
غ-ييض ،اد-اسن-تسوفوت اغاراس لّي-تن-د-ي ّقا ّن 13 .تگّزت-د دارسن ف-ودرار
ن-سيناي ،تساولت-د سرسن زغ-يگنّا ،تفكت-اسن لحكامات نمنين د-يل ّمودن
اس لّي-تژليتتملت-اسن ّ
صحانين د-تنباضين د-لوصييات ص�حنين14 .
لغ�ت گّوتنين .ار-شتّانتياوغزانت ،د-وورتان ن-واضيل د-وين زّيت د-يصغارن نّ -
توگت ن-تميخار لّي-اسن-تفكيت.شبعن ،ءورّين صحون ار-تف ّجيجن سّ -
» 26وا�ينّي هاتني نكرن ،ژين ديک عصون-ک .لوحن-ين ال ّمود-نک
س-تغوردين ن-تاداوت-نسن .نغن ءو� �نبييا-نک لّي-تن-يتژين ف-ا-تن-د-رارن
س-دارک .زايدن حگرن-ک باهرا 27 .تگت-تن-ين غاكودان غ-وفوس
ن-ين ّواشن-نسن ،ار-تن-باهراّ -سرفوفو ّن .غ-تيزي ن-ترفوفنت ار-ن-سرک-اقران،
تسفلدت-اسن-د زغ-يگنّا .تسكرت س-رّحمت-نک دا-يگّوتن ،تفكت-اسن-د
ءين ّجامن ما-تن-يتفوكّون زغ-وفوس ن-ينوّاشن-نسن.
» 28وا�ينّي غاكود ن ّا-تهنّان ،ءورّين داغ ار-سكارن ماُ -يخش ّن غ-يژري-نک.
تگت-تن-ين داغ غ-وفوس ن-ينوّاشن-نسن ،ار-تن-تاضّ رن .ءي ّما نتني گراولن-ين
داغ س-دارک ار-سرک-اقران ،تسفلدت-اسن غ-يگنّا .منّاوت-توال ا-تن-تّفوكّيت
س-رّحمت-نک دا-يگّوتن 29 .ار-تن-تّژيت باش ا-تن-دي-ترارت س-وغاراس-نک.
ءي ّما نتني ار-سولّ -سفو ّروگن ،ءور-ا-سفليدن س-لوصييات-نک ،ءو� دا-سكارن
س-لحكامات-نک لّي-س-ا-يتدّر وان ّا سرسنت ءيسكارن .رارن-ين سرک تاغرو ّط
توگت
ّ ف�ک ءيخفاون-نسن ،اگين ا-سرک-سفليدن30 . لّي-يزاغنّ ،سيقارن ّ
ن-يسگّاسن ا-يسن-تّصبارت ،ار-تن-تّژيت سّ -روح-نک ف-وفوس ن�-نبييا .ءي ّما
نتني اگين ا-سرک-سفليدن .تگت-تن-ين غاكودان غ-وفوس ن-يقبيلن ن-دّونيت.
31وا�ينّي تگيت واد باهرا ءيترحامن ،ءور-تن-تفنيت ءو� تفلت-تن .اشكو تگيت
ربّي دا-يتحنّون ار-يترحام.
» 32وا ربّي-نغ ،وا ربّي ءيم ّقورن ءيتج ّهدن ءي ّسيويدن ،وا ربّي دا-يزگان بدّا
غ-لعهد-نک د-تايري-نک ءيصحان ،ت ّسنت كولّو تيك ّرايّن لّيّ -ف�نغ-يزرين نكّني
د-يگلدان-نغ د-يريياسن د-يمساكمورن د�-نبييا د-يد-باباتنغ ءو� مدّن-نک كولّوتن
زغ-وو ّسان ن-يگلدان ن-اشّ ور سول س-غا ّساد .وا ربّي ،ا-ور-يگ كولّو غايان كرا
ءيمژّين غ-يژري-نک 33 .غايلّي كولّو ّف�نغ ءيزرين ،لح ّق ا-سّ -ف�نغ-تحكامت.
ها ك ّيي تسكرت ما-يص�حن ،ءي ّما نكّني نسكر ماُ -يخش ّن 34 .اشكو ءور-سكيرن
ناحامياه 453
لّي-يگان يوس ن-ماتّانياه .اشكو ءيبان گيسن ءيس-گان ءيد-باب ن-لح ّق.
ءوصاغ-تن اد-اطّون تيغاماتين ف-ايتماتسن 14 .سوانگم-يّي-د ا-ربّي-نو ف-مايان، ّ
د-اد-ور-تسفيضت لحساب ن-وفولكي لّي-سكرغ غ-تگ ّمي ن-ربّي-نو
د-تووريو-نس.
15غ-وو ّسان-اد ژريغ كرا ن-مدّن غ-واكال ن-ياهودا ار-تاضّ رن اضيل
واس ن-وسونفو .ار-دي-تاسين تافيو ن-يمندي ،ار-تنتّ -ساق�ين لمعصرت غّ - غّ -
ف-يغويال ،ار-دي-تاسين ءو� اضيل د-وامان-نس د-يكوزارن د-كرايگاتّ كرا
واس ن-وسونفو .ژيغ-تن ءيگان اسيتّي ،ار-تن-د-شّ كشامن س-وروشاليم غّ -
واس-ان 16 .ءو� ايت-صور لّي-يزدغن غ-وروشاليم ءينيغ-اسن ا-ور-زّنزان امشّ و غّ -
ار-دي-تاوين ءيسلمان د-كرايگاتّ كرا ءيگان ّسليعت ،ار-تن-زّنزان
واس ن-وسونفو ءو� غ-وا ّماس ن-وروشاليم 17 .ژيغ ءيخفاون ءي-ايت-ياهودا غّ -
ن-تاگماتين ن-ايت-ياهودا غاكودان ءينيغ-اسن» :ماتّا لخشانت-اد تّسا�م
اس ن-وسونفو؟ 18ءيس-ورد غمكاد اد-سكرن ءيد-باباتون غايد ار-تنداسم ّ
ءيزرين ،ايلّيغ-د-ي ّزوگز ربّي-نغ كولّو تاگات-اد ءيشقان ّف�نغ نكّني ءو�
تامدينت-اد؟ هان ار-تّزايادم ءي-لغاضاب-نس ف-ايت-يسرايّل غي�د غ-ا-تّنداسم
اس ن-وسونفو«. ّ
واس ن-وسونفو ،ءور-تا-د-ضرنت ّ غ-تدگّات لّي-يقامان ءيّ -
تي�س غ-دار 19
ءيماون ن-وروشاليم ،امرغ مدّن اد-قّ ّن ءيفلوان د-ا-ور-تن-رژمن ارد ءيزريّ -
واس
ن-وسونفو .گغ كرا غ-يخدّامن-ينو ف-يفلوان ف-ا-ور-د-يكشم كرا ن-وسيتّي
واس ن-وسونفو 20 .زغ-غا ّسان اد-نسان ءيسبّابن د-وييّاض ءي ّزنزان ّسليعت غّ -
غ-ب ّرا ن-وروشاليم يات-توال نغد سنات 21 .علمغ-تن ءيل ّما ءينيغ:
»ا-ور-سول-تّنسام غ-ب ّرا ن-تمدينت .وان ّا ءيعاودن ءي-غمكان ،را-ت-امژغ«.
ءوصاغ ايت�-وي زغ-تيزي-ان ءور-سول-ا-دي-تّاشكين اس ن-وسونفو22 .
ّ ّ
ادّ -سغوسن ءيخفاون-نسن مو ّن-د ءيل ّما اد-ضوفن ءيماون ،ف-اد-ي ّسا ّن كولّو مدّن
واس ن-وسونفو ءي-ربّي .سوانگم-د مايان ا-ربّي-نو ترضوت ّف�، ءيس-يتياوژ�يّ -
ناحامياه 457
استير
1
احاشويروش اگلّيد 1غ-وو ّسان ن-وگلّيد احاشويروش لّي-يحكامن ف-ميّا
د-سين ءيد-مراو دّ -سا ) (127ن-تمازيرت زغ-واكال ن-فاراس
ن-لهند ار اكال ن-حاباش 3-2 ،غ-ويس كراض ءيسگّاسن ن-تگلديت-نس ،لّيغ
ءيسكيوس-وگلّيد احاشويروش ف-لعرش-نس غ-شوشان لّي-يگان تامدينت-نس
تامزواروت ،ءيسكر يان-يمنسي ءيم ّقورن ءي-كولّو ءينمغورن-نس د-يمعاوا ّن-نس.
مو ّن-د دارس ءيريياسن ن-لعسكر ن-ايت-فاراس د-ايت-ماداي ،نتني د-يخفاون
د-ينمغورن ن-تميزار-نس كولّوتن 4 .زرين ءو ّسان گّوتنين ار-اسن-يما�
توگت ن-وايدا-نس ءو� كولّو ّ تيميخار-نس ءو� لهيبت ن-تگلديت-نس ءو�
ي�ن .غمكان ا-يسكار ميا د-تام ءيد-مراو ) (180ن-واس5 .
ّ ّ تيموغرا لّي-دارسّ -
لّيغ ك ّملن-وو ّسان-ان ،ءيسكر-وگلّيد ءيمنسي ياضني ءي-كولّو مدّن-نس لّيّ -ي�ن
غ-تمدينت-ان ءيدوسن ن-شوشان ،زغ-واد ءيم ّقورن ار واد ءيمژّينّ .سا ن-وو ّسان
اد-دارس-تمونون غ-وساراگ ن-تالعرصت ن-تگ ّمي ن-تگلديت-نس.
.......................
تاگلّيدت واشتي 10ويس ّسا ن-وو ّسان-ان ،لّيغ باهرا ءيف ّجيج-وگلّيد
يوصا مهومان د-بي ّزتا د-حاربونا ّ احاشويروش س-وامان ن-واضيل ءيكتين،
د-بيگتا د-اباگتا د-زيتار د-كاركاس لّي-يگان ّسا ن-ينگابالن-نس زوزلنين،
11اد-دّ -سحاضرن تاگلّيدت واشتي س-لگدّام-نس ،تگ-ن تّاج-نس ن-تگلديت،
باش ا-يمل ءي-مدّن-نس د-ينمغورن-نس منشک ا-س-باهرا-تفولكي ،اشكو نتّات
تفولكي باهرا غ-يژري 12 .وا�ينّي لّيغ ّسلكمن ءينگابالن زوزلنين �مر ن-وگلّيد
ءي-تگلّيدت واشتي ،تاگي ا-د-دارس-تدّو .نكرن-د ءيريين غ-وگلّيد ،ءيغضب
باهرا.
استير 459
2
1تيگيرا ن-مايان ،لّيغ ءيهنّا لغاضاب ن-وگلّيد تورّي استير تگا
احاشويروش ،ءيسوانگم-د واشتي ءو� غايلّي تسكر ءو� تاگلّيدت
ما-سّ -ف�س-يحكام 2 .ساولن-د ءيل ّما ءيعييالن لّي-يگان ءيمقاسان ن-وگلّيد
ءينين-اس» :ادج ءيخدّامن-نک اد-اک-سيگّيلن تيفرخين فولكينين باهرا غ-يژري.
3سكر ءينگابالن غ-كولّو تيميزار ن-تگلديت-نک اد-د-اوين كولّو تيفرخين
فولكينين س-تگ ّمي ن-تمغارين غ-تمدينت-اد تامزواروت ن-شوشان ،ءيلينت
غ-دّو-وفوس ن-هيگاي انگابال ءيزوزلن لّي-تگيت اي-اگلّيد ف-تمغارين،
ءيفک-اسنت ءيل ّما تو ّجوتين ما-س-ا-سيريدنت 4 .تافروخت نّا-يوفان رّضا
دار-وگلّيد ،ا-تگ نتّات تاگلّيدت غ-ودغار ن-واشتي «.اوال-ان ءيعجب اگلّيد،
ءيسكر سرس.
ءي� يان-ووداي غ-تمدينت ءيدوسن ن-شوشان ،ءيگا ءيسم-نس مورداخاي ّ 5
يوس ن-يايير لّي-يگان يوس ن-شامعي لّي-يگان يوس ن-قيش زغ-ايت-بنيامين.
6ءيگ يان زغ-غويلّي اكوفنين زغ-وروشاليم غ-وسمون ن-ياكونياه ]لّي-مي-تّينين
ياهووياخين[ اگلّيد ن-ياهودا ،غاكود لّيغ-ت-يد-يكّس نابوخادناصر اگلّيد ن-بابيل.
7مورداخاي ار-يتربّا ءيلّيس ن-ع ّميس ،اشكو ءي ّموت-اس باباس د-ينّاس .ءيگا
ءيسم-نس هادا ّساه ،ار-اس-داغ-تّينين استير .تافروخت-ان تفولكي باهرا �
غ-وودم-نس ءو� غ-تيدّي-نس .لّيغ-اس-ي ّموت باباس د-ينّاس ،ءيسكر گيس
مورداخاي زوند ءيلّيس.
8ءيزري ما-يزرين سفلدن مدّن س-تنبا ّط ءو� �مر ن-وگلّيد .مون ّت-د كيگان
د-تفرخين غ-تمدينت ءيدوسن ن-شوشان غ-دّو-وفوس ن-هيگاي ،اوين استير ءو�
نتّات س-تگ ّمي ن-وگلّيد س-دار هيگاي لّيّ -ي�ن ف-تمغارين 9 .تّاغ-د تافروخت
تعجب هيگاي ،تاف رّضا غ-يژري-نس .ءور-يماطل ءيفک-اس تو ّجوتين
ما-س-ا-تسيريد ،ءيژلي-اس تاغامت-نس غ-ومشّ و .ءيستي-اس ّسا ن-تس ّخارين
استير 461
زغ-تگ ّمي ن-وگلّيد ،ءي ّسماتّي-تّ نتّات د-تس ّخارين-نس س-يلّي كولّو ءيعدلن
غ-تگ ّمي ن-تمغارين 10 .استير ءور-تنّي ءي-يان مان اقبيل ءو� مان تاگمات
واس ار-يفتّو مورداخاي زغ-تگا ،اشكو يوصا-تّ مورداخاي ف-مايان11 .
اس فّ - ّ ّ
غ-تاما ن-وساراگ ن-تمغارين ،ا-ور-يميل ءيسفلد ءيس-تهنّا استير ،يي ّسان
ما-راد-اس-ييلي.
12كرايگاتّ يات غ-تفرخين-ان ،ءي ّقان-تّ -يد ا-ت ّزري اسگّاس ار-گيس-
-ت ّسفولكي ءيخف-نس س-مكلّي گانت-تنباضين ن-تمغارين .سضيس-ييرن
را-گيسن-تژ ّغور س-زّيت ن-لمورّ ،سضيس ياضني س-تو ّجوتين ميمنين،
ف-اد-يل ّما-تلكم-توا�-نس ا-ن-تكشم س-دار-وگلّيد احاشويروش 13 .تيزي
نّا-را-تكشم دار-وگلّيد ،ءيتّفک-اس اينّا ترا ،ا-ت-ديدس-تاوي زغ-دار-تمغارين
زيک صباح ّ س-تگ ّمي ن-وگلّيد 14 .را-ن-دارس-تكشم تادگّات ،تزايد ءيل ّما
س-تگ ّمي تيس-سنات ن-تمغارين ،غ-دّو-وفوس ن-شاعاشگاز انگابال ءيزوزلن
ن-وگلّيد لّيّ -ي�ن ف-تسمگين لّي-يتاهل-وگلّيد .ءور-را-تكشم تاوا� ياضني
س-دار-وگلّيد اب� ءيغ-سرس-يفرح باهرا ءيغر-اس-د س-يسم-نس.
15تلكم-توا� ن-استير ا-تكشم س-دار-وگلّيد .تگ نتّات ءيلّيس ن-ابيحايّل
ست-يگان د-يلّيس .تيزي-ان ءور-تضالب يات اب� ع ّميس ن-مورداخاي لّيّ -
مايلّي-اس-يم� هيگاي انگابال ءيزوزلن ن-وگلّيد لّيّ -ي�ن ف-تمغارين .هان استير
توفا رّضا غ-يژري ن-كولّو ماّ -
ست-يژران.
16ويس مراو-ييرن لّي-مي-تّينين ›طيبيت‹ ،اد-يوين استير دار-وگلّيد احاشويروش
غ-تگ ّمي-نس ،غ-ويس ّسا ءيسگّاسن ن-تگلديت-نس 17 .ءيحوبّو-وگلّيد استير
ءوگّار ن-كولّو تيمغارين ياضني ،تاف رّضا غ-يژري-نس ،تع ّزا دارس ءوگّار
ن-كولّو تيفرخين ياضني .ءيگ-اس تّاج ن-تگلديت ف-يخف-نس ،ءيگ-تّ
نتّات د-تگلّيدت غ-ودغار ن-واشتي 18 .ءيسكر-وگلّيد يان ءيمنسي ءيم ّقورن
ءي-يمعاوا ّن-نس د-يريياسن-نس ،ار-اس-تّينين ›ءيمنسي ن-استير‹ .ءي ّسيكّي
استير 462
5
1ويس كراض-وو ّسان تلس استير تيملسا-نس ن-تگلديت، استير ت ّجوجاد
تدّو س-وساراگ غ-وگنس ن-تگ ّمي ن-وگلّيد ،تبي ّد غ-دار ءيمنسي
ءيمي ن-وحانو ءيهيّان ن-وگلّيد .تيزي-ان ءيسكيوس-وگلّيد غ-وحانو-ان ف-لعرش
ن-تگلديت-نس ،ءيوا�-د ءيمي 2 .ءيژر تاگلّيدت استير تبي ّد-ن غ-وساراگ،
ءيرضو سرس ءيمدي-اس-د اكوراي ن-وورغ لّيّ -ي�ن غ-وفوس-نس .تاكمور-ن
استير ،تگّر-ن ءي-يخف ن-وكوراي 3 .ييني-اس-وگلّيد» :ما-كم-ياغن ا-تاگلّيدت
مناص ن-تگلديت-ينو ،راد-ام-ت-فكغ«. ّ استير؟ ما-تريت ا-تضالبت؟ وا ّخا ءيگا
4تيني-اس استير» :ءيغ-ترضيت اي-اگلّيد س-واوال-ينو ،اد-دي-تاشكت
غا ّساد كيّي د-هامان س-يمنسي لّيّ -جوجادغ ءي-وگلّيد 5 «.ييني-وگلّيد
ءي-يمقاسان-نس» :حارّوات تاويم-د هامان ا-نسكر س-مايد تضالب استير«.
ءيدّو-يل ّما-وگلّيد د-هامان س-يمنسي لّي-ت ّجوجاد استير 6 .لّيغ اّ -سان امان
ن-واضيل ءيكتين تيگيرا ن-يمنسي ،ييني-وگلّيد ءي-استير» :ما-تريت؟
مناص ن-تگلديت-ينو، ّ راد-ام-ت-فكغ .ما-را-زغ-گيگي-تضالبت؟ وا ّخا ءيگا
راد-ام-تّ -سافوغ 7 «.تساول-د استير تيني-اس» :مايد ريغ ءو� مايد راد-ضالبغ،
8ءيغ-وفيغ ّرضا غ-يژري-نک اي-اگلّيد ،د-يغ-اک-يگا لخاطر اد-يّي-تفكت
ماد-سيگّلغ تسكرت-يّي ماد-ضالبغ ،ا-دي-تاشكت كيّي د-هامان س-يمنسي
لّي-راد-اون-سكرغ ازكّا .راد-اک-جاوبغ تيزي-ان ف-مايلّي-ف-يّي-تسقسات«.
ءيقصاد هامان ا-ينغ 9ءي ّفوغ-د هامان غا ّسان ءيفرح ءيف ّجيج-وول-نس .وا�ينّي
لّيغ-د-ي ّفوغ ،ءيژر مورداخاي غ-دار ءيمي ن-تگ ّمي مورداخاي
ن-وگلّيد ،ءيژر ءيس-ور-اس-يبي ّد ءو� دا-يترگيگيي غ-ومنيد-نس .نكرن-د گيس
ءيريين باهرا ف-مورداخاي 10 .وا�ينّي هامان يومژ غ-يخف-نس ،ءيدّو
س-تگ ّمي-نس ،ءيغر-د ءي-يمدّوكّال-نس د-تمغارت-نس زاراش س-دارس.
توگت ن-تاروا-نس ،ءو� توگت ن-وايدا-نس دّ - 11ءيبدو ار-يتّالغ ءيخف-نس فّ -
استير 467
وف� ن-كولّو ءيمعاوا ّن-نس ف-مامنک ا-ت-ي ّسغلي-وگلّيد ءيگ-ت فّ -
د-يريياسن-نس 12 .ييني-اسن هامان» :ءو� تاگلّيدت استير ،ءور-تعرض ءي-كرا
ن-يان ا-ن-يمون د-وگلّيد س-يمنسي لّي-تسكر اب� نكّي .ءو� ازكّا نكّي
واحدوي ا-مي-تعرض ا-ن-مونغ د-وگلّيد س-دارس 13 .وا�ينّي كولّو مايان ّ
ءور-داري-يگي يات ،اشكو ار-سول-ژرّاغ ءوداي-ان مورداخاي ار-يتگاوار غ-دار
ءيمي ءيم ّقورن ن-تگ ّمي ن-وگلّيد 14 «.تساول-د-تمغارت-نس زاراش
د-يمدّوكّال-نس كولّوتن ءينين-اس» :زايد تسكرت يان-وساتور تگت-ت
ف-تانّالين ن-وكشّ وض ،ا-ييلي غ-تيدّي-نس سين ءيد-مراو د-س ّموس ) (25ميترو.
زيک صباح تينيت ءي-وگلّيد ا-ن-گيس-ياگل مورداخاي ،تدّوت ءيل ّما س-لفرح ّ
كيّي د-وگلّيد س-دار ءيمنسي «.هامان ءيعجب-ت-واوال-ان ءي ّجوجاد اساتور.
6
ءيرا-وگلّيد ا-ي ّسيمغور 1غ-يض-ان ءيگا ّمي-ييطس ا-ياوي اگلّيد ،يامر
ءيمقاسان-نس اد-اس-د-اوين ا ّرا ن-وكتّاي ،ا-ت-يگان مورداخاي
د-وارّا ن-يسكّيرن ن-وو ّسان .غرن-ت-يد ف-وگلّيد 2 .تّاغ-د اگ ّزوم لّي-غران،
ءيتيارا گيس ف-مورداخاي مامنک ا-يعلم س-بيگتان د-تاراش ،ءينگابالن زوزلنين
لّي-يادلّي-گانين اضافن ن-وغگ ّمي ،سكرن ف-اد-نغن اگلّيد احاشويروش.
3ءيسقسا-وگلّيد ءيمقاسان-نس» :مان لوقر ءو� مان تيموغرا ا-يتياوسكارن
ءي-مورداخاي ف-مايان؟« ءينين-اس ءيمقاسان-نس» :ءور-اس-يتياوسكار يات«.
ءي�ن غي�د غ-وساراگ؟« تّاغ-د هامان 4ءيسقسا-تن-وگلّيد» :مانوا ّ
بحرا-د-يكشم س-وساراگ ن-تگ ّمي ن-وگلّيد ،ييري اد-اس-يضالب ا-ياگل
مورداخاي ف-وساتور لّي-اس-ي ّجوجاد 5 .ءينين ءيمقاسان ءي-وگلّيد» :هامان
اّ -ي�ن ،ءيبي ّد غ-وساراگ «.ييني-وگلّيد» :اويات-ت-يد 6 «.لّيغ ءيكشم هامان
ييني-اس-وگلّيد» :ما-را-يتياوسكار ءي-ورگاز ن ّا-س-يرضا-وگلّيد ا-ت-ي ّسيمغور؟«
ييني هامان د-يخف-نس» :مانوا-س-يرضا-وگلّيد ا-ت-ي ّسيمغور اب� نكّي؟«
استير 468
8
1غا ّسان ا-يفكا-وگلّيد احاشويروش ءي-تگلّيدت استير �مر ن-وگلّيد
تيگ ّمي ن-هامان لّي-يگان ان ّواش ن-ووداين .ءيكشم ف-ووداين
مورداخاي س-لگدّام ن-وگلّيد ،اشكو تنّا استير ءي-وگلّيد ماد-اس-يگا.
2ءيلدي-د-وگلّيد تاخورصت لّي-يكّيس ءي-هامان ،ءيفک-تّ ءي-مورداخاي.
تفک ءو� استير تيگ ّمي ن-هامان غ-وفوس ن-مورداخاي.
3تساول داغ استير غ-ومنيد ن-وگلّيد ،تكنو غ-دار ءيضارن-نس،
ار-تي-ت ّسحورمو س-يمطّاون ا-ي ّسانف ضّ رورت لّي-س-ينوّا هامان يوس ن-اگاگ
ا-سرس-يهلک ءوداين 4 .ءيمدي-د-وگلّيد اكوراي ن-وورغ ءي-استير ،تنكر تبي ّد
غ-ومنيد ن-وگلّيد 5 ،تيني-اس» :ءيغ-اک-يگا لخاطر اي-اگلّيد ،د-يغ-وفيغ ّرضا
غ-يژري-نک ،د-يغ-اک-يبايين ءيس-يگا لح ّق ،د-يغ-سول-دارک-ع ّزاغ ،ا-تارات
يان �مر ما-يسفاضن تيبراتين لّي-يورا هامان يوس ن-ها ّماداتا ن-ايت-اگاگ،
ءيقصاد سرسنت ا-يفنو ءوداين لّيّ -ي�ن غ-كولّو تيميزار-نک اي-اگلّيد 6 .اشكو
مامنک ا-راد-يژضارغ ا-تمنادغ لها�ک ن-مدّن-ينو؟ مامنک ا-راد-يحمالغ ا-ن-اگّغ
س-لفنا ن-تاگمات-ينو؟« 7ءيساول-د-وگلّيد احاشويروش غاكودان ءي-تگلّيدت
استير د-ووداي مورداخاي ييني» :ها تيگ ّمي ن-هامان ،فكيغ-تّ ءي-استير،
د-نتّان ءيتياگال ف-وساتور ،اشكو ءيمدي-ن افوس-نس ا-يوت ءوداين 8 .وا�ينّي
�مر نّا-يتياران س-يسم ن-وگلّيد ءيتّرشم س-تخورصت ن-وگلّيد ،ءور-يژضار
ا-يفيض .زايدات غي�د تارام يان �مر ياضني مكنّا ترام غ-لجيهت ن-ووداين
س-يسم ن-وگلّيد ،ترشمّ-ت س-تخورصت-ينو«.
غرن-د غاكودان ءي-يكتاتبين ن-وگلّيد .ءيگ لحال ّ
اس ويس سين ءيد-مراو 9
واس ويس كراض د-مراو ) (13غ-وايّور ويس سين د-مراو ) (12لّي-مي-تّينين دّ -
يوصا-تن اد-علمن س�-مر ن-وارّا-يان غ-كرايگاتّ تامازيرت ءو� ›ادار‹ّ 13 .
واس-ان ف-اد-امژن لح ّق غ-دار كرايگاتّ اقبيل باش اد-ح ّيلن-ووداين ءيّ -
غ-ينوّاشن-نسن 14 .فّوغن ءيمازّالن حارّون ف-ييسان ف ّسوسنين لّي-يتياوژ�ين
ءي-تووري ن-وگلّيد ،ار-تازّالن س-واوال ن-وگلّيد .ار-تب ّراحن س�-مر-ان ءو�
غ-تمدينت ءيدوسن ن-شوشان.
15ءي ّفوغ مورداخاي زغ-دار-وگلّيد ،ءيلس تيملسا ن-تگلديت تيزگزاوين
د-تومليلين ،ءيگ-ن رّژّا ءيم ّقورن ن-وورغ ،د-وسلهام ازگّاغ ن-لكتّان ءيلگّاغن.
ايت-تمدينت ن-شوشان ار-تّالّن اوال-نسن ار-تفراحن 16 .ف ّجيجن-ووداين س-لهنا
د-لع ّز د-لوقر لّي-دارسنّ -ي�ن 17 .فرحن-ووداين غ-كولّو تيميزار د-تمدينين ،ءو�
اس ءيه ّيان ،سكرن كولّو ءينّا تلكم-تنبا ّط ن-وگلّيد د�-مر-نس .ءيگ دارسن ّ
گيس ءيمنسيون م ّقورنين .ءيگّوت ءو� غ-ايت-يقبيلن ياضني ما-يتّينين ءيزد
ءوداين اد-گان ،اشكو ءورّين ار-باهرا-توقّارن ءوداين.
استير 472
9
1ايّور ويس سين د-مراو ) (12لّي-مي-تّينين ›ادار‹، تهنّان-ووداين
واس ويس كراض د-مراو ) ،(13تلكم تيزي زغ-ين ّواشن-نسن
غّ -
اس-ان ا-غ-قصادن ءينوّاشن ن-ووداين ا-تّوت-تنبا ّط ن-وگلّيد د�-مر-نسّ .
واس-ان ءيگ غوالّي-غ-نران-ووداين ويلّي-تن-كورهانين.
ا-تن-نرون ،ءيميل ءيورّيّ -
2مو ّن-ووداين غ-يلّيغ زدغن غ-تمدينين ن-كولّو تيميزار ن-وگلّيد احاشويروش،
ا-ن-مدين ءيفا ّسن-نسن ءوتن غويلّي قصادنين ا-تن-هلكن .تيزي-ان ءور-يژضار يان
ا-يبي ّد غ-لگدّام-نسن ،اشكو ضرنت-تكساض-نسن غ-كولّو ءيقبيلن-ان 3 .نكرن
كولّو ءيريياسن ن-تميزار-ان ،نتني د-لحوكّام د-ينمغورن د-ينگابالن ،عاو ّن
ءي-ووداين ،اشكو كسوضن زغ-مورداخاي 4 .اشكو مورداخاي ءيو ّري ءيگا واد
ءيه ّيان غ-تگ ّمي ن-وگلّيد .ءيتياو ّسان ءيسم-نس غ-كولّو تيميزار-ان ،اشكو
ار-يتزاياد-ورگاز-ان مورداخاي غ-تموغرا 5 .ءوتن-ووداين كولّو ءين ّواشن-نسن
س-وو ّزال ،نغن-تن فنون-تن .سكرن غمكلّي ران غ-كولّو ويلّي-تن-يكورهان.
6ءو� غ-تمدينت ءيدوسن ن-شوشان ،نغان-ووداين س ّموس ءيد-ميّا )(500
ن-ورگاز فنون-تن.
.......................
16مو ّن-ووداين لّيّ -ي�ن غ-تميزار ياضني ن-وگلّيد ادّ -ماغن ءو� نتني
ف-تودرت-نسن .تهنّون غاكودان زغ-ين ّواشن-نسن .نغن ّسا ن-يد-مراو د-س ّموس
ن-والف ) (75 000غ-غويلّي-تن-يكورهان ،وا�ينّي ءور-ن-گين افوس
واس ويس كراض د-مراو ) (13غ-وايّور ›ادار‹. 17
س-وايدا-نسن .ءيجرا مايان غّ -
واس ويس كّوژ د-مراو ) ،(14گن-ت دّ -
واس ن-لعيد د-لفرح. سونفون ءيل ّما غّ -
.......................
استير 473
10
ءيع ّزا مورداخاي دار 1ءيفرض-وگلّيد احاشويروش تيويزي ف-ايت-تميزار-نس
ءي�ن غ-تاما ن-ومدا 2 .هان كولّو كولّوتن ،ءو� ف-ويلّي ّ مدّن-نس
ءيسكّيرن-نس تج ّهدنين ،ءو� تيغاوسيوين م ّقورنين لّي-يسكر ،ءو� مامنک
ا-ي ّسغلي مورداخاي س-ماني ياتّووين ،ءيس-ور-كولّو-تياران غ-وارّا ن-يسكّيرن
ن-وو ّسان ن-يگلدان ن-ايت-ماداي د-ايت-فاراس؟ 3اشكو ءوداي مورداخاي،
ءيورّي ءيگا والّي-ن-يوا�ن اگلّيد احاشويروش .ار-ت-باهرا-توقّارن-ووداين ،ءيع ّزا
دار ايتماس كولّوتن ،اشكو ءيرا لخير ءي-وقبيل-نس ،ءيسيگّل ّس�مت ءي-كولّو
تاگمات-نس.
474
ايّوب
1
ايّوب د-تاروا-نس 1ءيكّا-تّ -ين غ-تمازيرت ن-عوص يان-ورگاز ءيسم-نس
ايّوب .ءيگا نتّان واد ءيص�حن ءينم ،ياوي-تّ بدّا غ-ربّي ،يانف ءي-كولّو
ماُ -يخش ّن 2 .لولن دارس ّسا ن-يفرخان د-كرا ّط-تفرخين 3 .ءيلين دارس ّسا
ن-يد-والف ) (7000ن-يخف ن-وولّي ،د-كراض ءيد-والف ) (3000ن-ورعم،
د-س ّموست ءيد-م ّيا ) (500ن-تيوگا ن-يموگاين ،د-س ّموس ءيد-م ّيا )(500
ن-وغيول ،ءيگاتن باهرا دارس ءيمقاسان .ارگاز-ان يوگر كولّو ايت-تميزار
غ-تسگيو ن-وسغ�ي ن-تافوكت.
4ميورن تاروا-نس اد-سكارن ءيمنسي ءيم ّقورن غ-تگ ّما ن-ينگراتسن كود يان
واس-نس ،ار-تاز ّن ار-د-اقران ءي-كرا ّط ءيستماتسن ار-ديدسن-شتّانت سّ -
ارّ -سانت 5 .غاكود ن ّا-ك ّملن-وو ّسان ن-يمنسي ،ار-سرسن-يتازن ايّوب باش
زيک صباح ا-ن-ي ّساكمور ءي-ربّي تيغرصي ءيجدرن ّ ا-تن-ي ّسغوس .ار-د-ينكّر
ف-كرايگاتّ يان گيسن .اشكو ار-يتّيني» :ءورّ -سينغ ءيس-ج�ن تاروا-ينو ،رگمن
ربّي غ-وول-نسن «.غمكان ا-يسكار ايّوب كولّو ءو ّسان-نس.
واس مو ّن-ين لم�يكا ن-ربّي ا-ن-حاضرن ها يانّ -
6 شيطان ءين ّوا ا-يارم
غ-لگدّام ن-سيدي ربّي .ييلي غ-گراتسن شيطان ءو� ايّوب
نتّان 7 .ييني سيدي ربّي ءي-شيطان» :ماني-دي-تكّيت؟« ءيرار-د شيطان
ءي-سيدي ربّي» :غير ار-تلولّييغ غ-واكال ار-گيس-فتّوغ 8 «.ييني سيدي ربّي
ءي-شيطان» :ءيس-تلهيت س-وخدّام-ينو ايّوب؟ ءور-يلّي يان غ-دّونيت زوند
نتّان .ءيگ ارگاز ءيك ّملن ءينم ،ار-تّ -يتاوي غ-ربّي-نس ،ار-يتانف ءي-كولّو
ما-يُخش ّن 9 «.ءيرار-د شيطان غاكودان ءي-سيدي ربّي ييني» :ءيزد ب�
ست-يتاوي ايّوب غ-ربّي-نس؟ 10ءيس-ور-اس-تسوتلت ءيفريگ لفايت ا-س-اّ - ّ
ايّوب 475
2
اس ياضني مو ّن داغ لم�يكا ن-ربّي ا-ن-حاضرن ّ
1 �ح-اس ءو�
غ-لگدّام ن-سيدي ربّي .ءيحاضر-ن ءو� شيطان ّصاحت-نس
غ-گراتسن غ-ومنيد ن-سيدي ربّي 2 .ييني سيدي ربّي ءي-شيطان:
»ماني-دي-تكّيت؟« ءيرار-اس-د» :غير ار-تلولّييغ غ-واكال ار-گيس-فتّوغ«.
3ييني سيدي ربّي ءي-شيطان» :ءيس-تلهيت س-وخدّام-ينو ايّوب؟ ءور-يلّي يان
غ-دّونيت زوند نتّان .ءيگ ارگاز ءيك ّملن ءينم ،ار-تّ -يتاوي غ-ربّي-نس،
ار-يتانف ءي-كولّو ماُ -يخش ّن .وا ّخا-يّي-دّ -ف�س-ت ّسنكرت ا-يتّهلک ب� ساباب،
ءيزگا بدّا غ-وغاراس-نس ءيك ّملن 4 «.ءيرار شيطان غاكودان ءي-سيدي ربّي
ءي�ن دار بنادم ،را-ت-يفک ا-ي ّجنجم ييني-اس» :ءيلم س-يلم .كولّو ما ّ
رّوح-نس 5 .وا�ينّي مدي-ن افوس-نک ،توتّ ءيخصان-نس د-تف ّيي-نس
س-ک-يرگم ف-وودم-نک 6 «.ييني داغ سيدي ربّي ءي-شيطان» :هاتين
غ-وفوس-نک .اب� ّروح-نس ،ا-ور-تّي-تلكمت«.
وا�غ 7ءي ّفوغ شيطان زغ-دار سيدي ربّي ،يوت ايّوب س-يحبّا شقانين زغّ -
اف� ن-يخف-نس 8 .ءيگاور ايّوب غ-وا ّماس ن-يغد ،ياسي-د ن-يضارن-نس ار ّ
تازگويت ار-سرس-يكّمز ّدات-نس 9 .تساول-سرس-تمغارت-نس تيني-اس:
»ءيس-سول-تومژت غ-وغاراس-نک ءيك ّملن؟ رگم ربّي ت ّم ّت 10 «.ءي ّما نتّان
ءيرور-اس» :تساولت ك ّمي غمكلّي ساوالنت توجهيلين .ءيزد ا-نقبل ما-يشوان
زغ-دار ربّي ب� نقبل ما-يشقان؟« كولّو غايان ،سول ءور-يساول ايّوب س-كرا
ءي ّفوغن اغاراس ن-ربّي.
كراض ءيمدّوكّال 11لّيغ سفلدن كراض ءيمدّوكّال ن-ايّوب ف-كولّو
تيغوفيوين لّي-يقاسا ،اشكين-د نتني ،كود يان ن-ايّوب
زغ-يلّيغ-نّ -ي� .ءيسماون-نسن اليفاز گو-تايمان ،د-بيلداد گو-شوح ،د-صوفار
گو-ناعمات .سكرن نتني ف-اد-دارس-مو ّن ا-تي-تص ّبارن ارّ -سف ّجيجن
ايّوب 477
وا� ّ
ءي� ءيض-ان-غ-نّان ›ءيتّزوويد بنادم‹.
مرا ءيسّ -ي�سّ -
واس-ان ،ءور-ت-يحاسب ربّي اماتّوي، 4
ن-يخف-ينو 16 .تقاما غين وا�ينّي ءور-تّ -وكزغ مامنک ا-تگا .ءيبي ّد كرا
ءيميک سفلدغ ءي-يان-واوال ءينّا› 17 :بنادم لّي-يت ّمتاتن،
ّ غ-ومنيد-ينو ءيف ّسا.
ءيس-يژضار ا-يگ واد ءيص�حن غ-يژري ن-ربّي؟ ءيس-يژضار بنادم ا-يگ واد
ءيصفان غ-ومنيد ن-والّي-ت-يخلقن؟‹ 18هان ربّي ءور-ا-يتامن ءو�
غ-يخدّامن-نس .ءو� لم�يكا-نس ،ار-گيسن-يتوكّاد لعيب 19 .س-وگّار
تا�غت ،ءيگ لّساس-نسن ا-س-را-يتوكّاد غ-وينّا مي-تگا دّات-نسن زغّ -
غ-وگدرور ن-واكال ،ار-تنغادن زوند تاتوني.
.......................
5
] 17يزايد اليفاز ييني» [:امباركي ا-يگا وان ّا ءيژي ربّي ف-لعيب-نس.
ا-ور-اک-طيير ءيغ-ک-ي ّسنم والّي ءيژضارن ءي-كولشي 18 .هاتي ار-ي ّسياگاس،
وا�ينّي ار-يت ّقن اگّاسن-ان .ار-يرژّا ،ءيمدي-د ءيل ّما ءيفا ّسن-نس ادّ -جوجين«.
.......................
6
ءيساول-د ايّوب ] 24يجاوب ايّوب يينيّ » [:سلمادات-يّي س-ف ّساغ ن ّكي،
ت ّسفه ّم-يّي مامنک ا-س-جليغّ 25 .سنغ ءيس-شقان ءيواليون نّ -صاحت ،ءي ّما
كونّي ار-تّاكيم ف-ما-يخوان 26 .ءيس-ترام ا-تص�حم يان ءيقنضن ،د-يواليون-ينو
گان زوند اضو ءيغ-يزري؟ 27ءيبان ّف�ون ءيس-ور-را-تّحشامّ ا-دي-تگارم
تاكشّ و ّط ف-يگيگيلن ،ار-تّمتاوام ا-ت ّزنزم اسمون-نون 28 .منادات غي�د
غ-وودم-ينو ،تژرم ءيس-اّ -ف�ونّ -سكيركيسغ 29 .غير بدّ�ت ءيسوينگيمن-نون
ا-ورّ -ف�-تلوحم لباضل .بدّ�ت غي�د ،تژرم ءيس-داري لح ّق 30 .ءيس-ورد
ّصاحت ا-تّينيغ؟ ءيس-ور-يژضار ءيلس-ينو ا-ياطّو س-ومضّ اي ماُ -يخش ّن
زغ-ما-يشوان؟«
ايّوب 481
7
.......................
] 7ييني ءيل ّما ايّوب ءي-ربّي» [:سوانگم-د ءيزد زوند يات-تونفوست ا-تزراي
تودرت-ينو ،د-ور-سار-ن-گيس-ژريغ لخير 8 .كيّي-اد گيگي ءيتمنادن،
ءور-سول-را-يّي-تژرت .ءيغ-سري-تسيگّلت ،ءور-سول-را-يّي-تافت 9 .غمكلّي
تفسي-تمدلوت �ح-تّ ،غمكان ا-يتگّا يان ءيگّوزن س-ودغار ن-ويلّي
ّموتنين .ءور-سار-د-زغ-گيس-ينكير 10 .ءور-سول-ا-د-يتورّي س-تگ ّمي-نس ،وا�
سار-ت-يد-كتّين ايت-تمازيرت-نس 11 .ف-غايان ا-ف-ور-سول-راد-ف ّساغ.
تاغوفت ن-وول ا-يّي-يدحين اد-ساوالغ ،د-وس ّموم ن-تاسا-نو ايد-س-اّ -سمو ّموويغ.
12ءيزد امدا ءيدران اد-گيغ ،نغد لوحش لّي-گيسّ -ي�ن ،ايلّيغ-يّي-تگليت؟
13ها-يّي ار-تّينيغ› :تيسي-نو ا-غ-راد-افغ اسونفو ،د-وسدّول-ينو اّ -ف�-ي ّسيفساسن
تاك ّرايت 14 ‹.وا�ينّي ار-يّي-ت ّسيويدت س-توارگيوين ،ار-يّي-ت ّسغوفوت س-تيووژرا،
15ارد ءيريغ اد-قّاجيغ ّمتغ ،ا-ور-سولّ -سمو ّسوغ ءيخصان-ينو 16 .ها-يّي كورهيغ
تودرت-ينو .ءور-سول-ريغ اد-دّرغ غي�د تاساونت .ادج-يّي ،هان ءو ّسان-ينو زوند
تونفوست اد-گان.
» 17ما-يگا بنادم ايلّيغ-ا-گيس-تسوينگيمت ار-تي-تّگابالت؟ 18ار-گيس-
اس كولّوت 19 .ءيس-ور-را-ن-ترارت زيک صباح ار-تي-تّارمت ّ ّ -تسيگّيلت
الّن-نک ّف� ،تادجت-يّي اد-زّريغ ءيلوفژان؟ 20ا-والّي ءيگابلن بنادم ،ءيغ-جليغ
نكّي ،ماد-اک-يدّان؟ ماخ ا-يّي-تستيت تن ّيشت ّف�؟ ماخ ايلّيغ-دارک-گيغ زوند
ءيغ-توسيت اژاژو؟ 21ماخ ايلّيغ ءور-يّي-تصامحت ف-لعيب نّا-گيگيّ -ي�ن،
ءيميک راد-گنغ غ-دّو-واكال ،تسيگّلت سري، ّ ت ّسورفت اينّا سكرغ ُيخشن؟
ءور-را-يّي-تافت«.
ايّوب 482
8
1ءيساول-د بيلداد گو-شوح غاكودان ييني» 2 :منشک اوال ن-بيلداد
ا-راد-سول-تّينيت وان ءيواليون-ان؟ غايلّي-د-يكّان ءيمي-نک ءيگا زوند اضو
ءيتج ّهدن 3 .ءيس-يگا ربّي واد ءي ّسموتّولن لح ّق؟ ءيزد والّي ءيژضارن ءي-كولشي
ا-ي ّسم ّيالن ماُ -يغژا ّن؟ 4ءيبان غ-تاروا-نک ،ءيس-ج�ن ءي-ربّي ،ءيلوح-تن-ين
غاكودان ف-تجلي-نسن 5 .ءي ّما ك ّيي ،ءيغ-ا-تسيگّيلت ربّي ،تضالبت والّي
ءيژضارن ءي-كولشي ا-ک-يد-يرحم 6 ،ءيغ-يصفا-وول-نک تزگات غ-وغاراس
ءينمن ،سّ -صاحت را-ينكر نتّان ا-ک-يعاون ،ءيرار-اک-د لح ّق-نک 7 .راد-اک-
-ييگات لخير غ-يسيگّرا ءوگّار ن-ماد-دارکّ -ي�ن غ-يسيزوور«.
.......................
] 20يزايد بيلداد ييني» [:سّ -صاحت ءور-يگي ربّي واد ءيتخزون يان ءيك ّملن،
ءو� ءيگا واد ءيتعاوا ّن ويلّي أُخشنّين 21 .راد-داغ-يع ّمر ءيمي-نک س-تاضصا،
ءيرار ءينفورن-نک ا-تّيريرن س-لفرح 22 .ءي ّما ويلّي-ک-رگمنين ،راد-كولّو-
-نحاشّ امن .ويلّي أُخشنّين ،راد-اسن�-ح اخيّام«.
9
ءيساول-د ايّوب 1ءيجاوب ايّوب غاكودان ييني» 2 :ماين تنّيتّ ،سنغ ءيزد
ّصاحت ا-يگا .وا�ينّي مامنک ا-يژضار بنادم ا-يگ واد ءيص�حن دار ربّي؟ 3مرا
ءيس-يرا يان ا-يتمجاحاد د-ربّي ،ءور-را-ياف يان-واوال ما-س-ا-يس-يتجاواب
ف-والف ن-وسقسي 4 .هان ءيگا احكيم غ-يسوينگيمن-نس ،ءيتج ّهد
غ-يسكّيرن-نس .ءيسّ -ي� ما-ت-يضاضّ ان ءينرو-ت؟
»ار-يت ّكيس ءيدرارن غ-تيزي ءور-غالن ،دّ -سخط-نس ا-س-ا-تن-ي ّسكنوكي. 5
ار-ي ّسمو ّسو دّونيت زغ-يلّيغ ّت� ،ار-ترگيگيينت تانّالين ن-لّساس-نس. 6
ايّوب 483
مايد تّينيغ ،صفوغ غ-يژري ن-ربّي 5 ‹.امار يوفان ا-د-يساول ربّي ،ءيرژم-د
ّف�ک ءينفورن-نس 6 ،ءيمل-اک تاحكيمت لّي-ينتلن ف-بنادم ،ف-ا-تي ّسانت
سته�ن دّنوب-نک 7 .ءيس-تژضارت ءور-ا-يک-د-يترارا ربّي غونشک لّيّ -
ا-دي-ت ّسبايينت تيغاوسيوين نتلنين ن-ربّي؟ ءيس-توفيت ا-تلكمت ءيوتّا ن-والّي
ءيژضارن ءي-كولشي؟ 8هان اتّووين ف-يگنوان .ما-راد-اسن-تسكرت ك ّيي؟
درون ف-ودغار ن-ويلّي ّموتنين .ماّ -ف�سن-ت ّسنت ك ّيي؟ 9غ ّزيفن ف-واكال
ن-دّونيت ،ءوسعون ف-وامان ن-ومدا 10 .ءيغ-يرا ربّي ا-يانف ءي-يان ،نغد
ا-ت-يامژ ،نغد ا-ت-ي ّسمون د-وي ّياض ،ما-را-ت-يحصار؟ 11هان ءي ّسن
ءيد-بو-يجرمان ،ار-يتمناد ءيسكّيرن أُخشنّين .ءيس-ور-راّ -ف�سن-يوت لحساب؟
12ءي ّما بنادم ،مرا ءيس-يژضار-وحشمي ا-د-ي�ل زغ-تغيولت ن-تاگانت ،لوكون
ءيژضار-ونافال ا-يورّي ءيگ بو-تفهيمت.
» 13ءيغ-تفكيت ءول-نک ءي-ربّي ،تمديت-ن سرس ءيفا ّسن-نک،
14ءيغ-تلوحت لخشانت ن ّا-توسيت غ-وفوس-نک ،د-يغ-ور-تودجيت لباضل
ا-يزدغ غ-وخيّام-نک 15 ،سّ -صاحت را-تالّت ءيخف-نک ب� تحشمت ،تبيدّت
غ�-مان ،ءور-را-تيكساضت يات 16 .را-تتّوت كولّو تيگوضيوين-نک ،گنت
دارک زوند امان ءيغ-زرين 17 .را-تسوفو تودرت-نک ءوگّار ن-ازال ،گن ءو�
ءي� دارک رّجا ءيمو�-نس زوند تاواغ� ن-تافوكت 18 .راد-بدّا-تهنّوت اشكو ّ
ءيصحان ،تمنادت غ-كرايگاتّ تاسگا تسونفوت غ�-مان 19 .را-تگنت
د-ور-را-ييلي ما-ک-ي ّسيويدن ،ءيگاتن ويلّي ءيسيگّيلن ا-ک-رضون 20 .ءي ّما ويلّي
أُخشنّين ،هان راد�ّ -سنت-والّن-نسن ،ءور-راد-ي ّسا ّن مانيس ا-رگّلن،
د-ور-سول-را-ن-رجون غ-يات ،اب� تونفوست-نسن ءيگّران.
12
ءيساول-د ايّوب 1ءيجاوب ايّوب غاكودان ييني» 2 :تغالم ءيزد كون ّي
ا-يه ّيان غ-مدّن .تغالم ءيغ-كن�-ح� ،ح تاحكيمت 3 .وا�ينّي ءور-كّيغ
ايّوب 485
توگت ن-وو ّسان. تاحكيمت تگا تين ءيف ّقيرن ،تاشک-يد-تفهيمت سّ - 12
ربّي اد-دار تاحكيمت ءو� تاژضّ ارت ،ءيزگا غ-ول ّمود ءو� تافهيمت. 13
14
» 1كرايگاتّ بنادم ءيلولن زغ-تمغارت ،دروسن-وو ّسان-نس ،ع ّمرن س-ت ّمارا.
يس�و ،ءيزري زوند امالو �ح-ت. ءيميک سّ -
ّ 2ءي ّسوفغ تايّاوت د-وجدّيگ،
3ءيزد وان غوان ا-ت ّسموقّولت ا-يّي-تاويت تحكامت ّف�؟ 4ما-يژضارن ا-د-ياسي
ما ءيصفان زغ-ماني ءيندسن؟ ءور-يژضار يان 5 .لّيغ تحاسبت ءو ّسان ن-بنادم،
تي ّسانت منّاو-ييرن ا-را-يزري ،تگليت-ت س-يوتّا ما-ور-ي ّسوروف 6 .زايد ت ّسانفت
اس-ينو غ-لهنا زوند ءيمكيري غ-تووري-نس. ّف� الّن-نک اد-زريغ ّ
» 7ها تاصغارت ،دارس رّجا .ءيغ-تّياوبّاي ،را-تخلّف د-ور-سار-ضرن
لخلوف-نس 8 .وا ّخا وو ّسرن ءيژوران-نس غ-واكال ،ءي ّمت ءوگ ّچا-نس
غ-وگدرور 9 ،غير ا-تكضّ و امان س-دي-تلوح س-تايّاوين-نس ،ت ّسوفغ
تيصطّوين-نس زوند افروخ بحرا ءيتياوژّان 10 .ءي ّما بنادم ،ءيغ-ي ّموت ،هاتين
ءيت ّما .ءيغ-اس�-ح ءونفوس ،ما-يس-سولّ -ي�ن؟ 11زوند تامدا ف-ت ّسايک
تاغارت ،نغد اسيف ف-بّين-وامان ءيزوو 12 ،غمكان ا-را-يژل-ورگاز ،ءور-سار-
-ينكير .ءيغ-ور-يتّين ءيگنوان ،ءور-را-د-يفاق بنادم ،ءو� ءيدوويي زغ-ييطس.
» 13امار يوفان ا-يّي-ن-تحضوت دار ويلّي ّموتنين ،ت ّسنتلت-يّي-ن ارد ءيزري
لغاضاب-نک .امار يوفان اد-يّي-تسكرت �جال ،ار تيگيرا-نس تكتيت-يّي-د.
14ءيغ-ي ّموت بنادم ،ءيس-راد-داغ-يدّر؟ ءوجادغ اد-قلغ كولّو ءو ّسان
ن-تك ّرايت-ينو ،مرا ءيس-وفيغ ا-يّي-تسكرت زغ-لجديد تيگيرا 15 ،تغرت-يّي-د
جاوبغ-اک ،تيريت مايد تسكرت س-يفا ّسن-نک 16 ،تگابلت اغاراس-ينو ب�
دا-تّحاسابت دّنوب-ينو 17 ،تحضوت لعيوب-ينو غ-وو ّميس ،ا-ور-سول-گيگي-
-يبايين كرا ُيخش ّن.
» 18زوند ادرار ءيتمدون ار-د-يطار ،نغد زوند اجاريف ءيتندوديين
زغ-ودغار-نس 19 ،نغد زوند اسيف ءين ّجرن ءيژران ،نغد زوند انگّاي
ءيكّرضن اگدرور ن-واكال ،غمكان ا-س-ا-تّكّيست رّجا ءي-بنادم 20 .تنروت-ت
ايّوب 488
15
1ءيساول-د اليفاز گو-تايمان غاكودان ييني» 2 :ءيزد طاژيت ن-اليفاز
ءيسوينگيمن خوانين ا-س-ا-يساوال يان ءيگان احكيم ،ءيع ّمر-وحليگ-نس
س-واضو ءيرغان؟ 3ءيس-را-يتجاحاد س-واقّور ءيباسلن ءو� س-يواليون غ-ور-تلّي
لفايت؟ 4هان دا-تّتّوت تيكساض ن-ربّي ،تحصارت ءو� ما-ت-يسيگّيلن. ّ
5دّنوب-نک ايد ءيرژمن ءيمي-نک ،د-تح ّساقت ا-ي ّسمو ّسون ءيلس-نک 6 .هان
ءيمي-نک ايد ّف�ک ءيحكامن ءورد نكّي ،د-ينفورن-نک ايد ّف�ک ءيگان
ءيناگان.
» 7ءيزد ك ّيي ا-د-يلولن امزوارو غ-بنادم؟ ءيزد ءور-تا-تياوسكارن ءيورار،
ا-تّزوويدت ك ّيي؟ 8ءيس-تّين-تكّيت غ-ومشاوار ن-ربّي؟ ءيس-تغالت ءيزد
غير كيّي ا-يطّافن تاحكيمت؟ 9ءيس-ت ّسنت كرا ءور-ت-ن ّسين نكّني؟
ءي� غ-گراتنغ كرا ءيشيبن د-كرا يوو ّسرن،ءيس-تفهمت كرا ّف�نغ ءينتلن؟ ّ 10
هاتني ءوگرن باباک 11 .ءيس-ور-تقنعت س-يواليون رخانين لّي-س-ا-ک-يتص ّبار
ربّي؟ 12ءيس-ورد واس ّموم ن-تاسا-نک ايد-ک-يجلّون؟ ماخ ا-تكّات س-والّن؟
13ماخ ا-ت ّزبزاگت رّوح-نک ف-ربّي ،ايلّيغ ا-دي-ت ّفين وان ءيواليون-ان
زغ-يمي-نک؟ 14ءيس-يژضار بنادم ا-يگ واد ءيصفان؟ ءيس-يژضار يان-د-يلولن
زغ-تمغارت ا-يگ واد ءيص�حن دار ربّي؟ 15هان ءور-ا-يتامن ربّي ءو�
غ-لم�يكا-نس ءيمژ�ين .ءيگنوان ءو� نتني ءور-صفين غ-يژري-نس.
16س-وگّار ا-س-را-يتوكّاد غ-بنادم لّي-يجلخن ءيع ّوج ار-ي ّسا لخشانت زوند
امان«.
.......................
ايّوب 489
19
1ءيجاوب ايّوب غاكودان ييني» 2 :منشک ا-راد-سول- ءيرور-د ايّوب
ءي-يمدّوكّال-نس -تقدم تاسا-نو ،ار-يّي-ت ّسياگاسم س-يواليون 3 .مراوت-توال
ايد-يّي-ترگمّ .ءيس-ور-تحشيمّ ا-گيگي-تاكيم؟ 4مرا ءيس-فّو ّغ اغاراس ،نكّي
واحديّي ا-ته ّما-تجلي 5 .ءيغ-ترام اّ -ف�-ت ّسيمغورم ءيخف-نون تلومّ-يّي
ف-تدالّيت-ينو 6 ،ءي ّسانايت ءيزد ربّي ا-يّي-ي ّسكنوكين ،ءي ّسموتّل-يّي
غ-شّ بكت-نس.
» 7ها-يّي ارّ -سغويّوغ ءينيغ› :تاعدّييت اياد‹ وا�ينّي ءور-يّي-د-يجاوب.
اک-يبان 8 .ءي ّقن ّف� اغاراس ا-ور-زريغ،
غرغ-اس ا-يّي-يعاون ،ءي ّما لح ّق ءورّ -
ءي ّس ّ�س ّف� ءو� تيغاراسين لّي-ريغ 9 .ءيكّس ّف� شّ ان لّي-ليغ ،ءي ّسيتّي ءو�
تّاج ءي-يخف-ينو 10 .يوت-يّي زغ-كرايگاتّ تاسگا ،ياوي كولّو ما-داريّ -ي�ن،
ءي ّسوكف رّجا-نو غمكلّي تاكوف-تصغارت 11 .ءيزند لغاضاب-نس ّف� ،ءيگ-يّي
د-يان زغ-ين ّواشن-نس 12 .مو ّن-د ّف� ءيكابارن-نسّ ،سلولّيين ءي-وخ ّيام-ينو
ءيگوديين ن-يميغ.
» 13ءي ّسنگارا-يّي-د د-ايتما ،اگين-يّي ءيمدّوكّال-ينو 14 .فلن-يّي ايت-داري،
تّون-يّي �حباب-ينو 15 .گغ اب ّراني دار ايت-تاكات-ينو ءو� دار-تمقاساتين
ن-تگ ّمي-نو ،سكرن زغ-گيگي زوند اغريب 16 .ار-اقراغ س-ومقاسا-ينو ،ياگي
ا-يّي-ي ّسادمر ،وا ّخا دا-تّ -سحورموغ س-يمي 17 .تامغارت-ينو ءور-سول-تحميل
ءونفوس-ينو ،تاروا ن-ينّا كورهان تو ّچوط-ينو 18 .حگرن-يّي ءو� لحشوم مژّينين،
غاكود نّا-نكرغ ار-گيگي-رگّمن 19 .هاتني حاشان-يّي كولّو لحباب-ينو ،ءورّين
ّف� ويلّي داري ع ّزانين 20 .ها ءيلم-ينو د-تف ّيي-نو غوين غ-يخصان-ينو،
ءور-داري-ينجيم اب� ءيلم ن-وخصان 21 .حنّوات ،حنّوات زغ-گيگي،
ا-يمدّوكّال-ينو .اشكو يوت-يّي-د-وفوس ن-ربّي 22 .ماخ ا-يّي-تّزايادم تاگوضي
ف-تين ربّي؟ ءيس-ور-تا-تشبعم زغ-تف ّيي-نو؟
ايّوب 490
» 23امار يوفان ا-تياران ءيواليون-ينو .امار يوفان ا-تز ّميمن غ-يان-وارّا 24 .امار
يوفان ا-تياران س-لقلم ن-ووزّال غ-تالّوحت ن-رّصاص ،نغد ا-تياونقاشن غ-وژرو
اد-بدّا-قامان 25 .اشكو ّسنغ ءيس-بدّا-يدّر والّي را-يّي-يفوكّو ،را-يبي ّد ف-واكال
ن-دّونيت-اد غ-يسيگّرا 26 .تيگيرا ن-ما-يمدا ءيلم-ينو ،راد-ژرغ ربّي غ-دّات-ينو.
27نكّي ا-را-ت-يژر ،ءورد وايّا ،منادغ-ن گيس س-والّن-ينو .غمكان
ا-يژوژض-وول غ-وگنس-ينو«.
.......................
22
1ءيساول-د اليفاز گو-تايمان غاكودان ييني» 2 :مان اوال ن-اليفاز
نّفاعت ّ
ءي�ن غ-بنادم ءي-ربّي؟ س-لح ّق وانّا ءيگان افهيم ف-سيدي ربّي
اک-تص�حت ،ءيس-را-سرس-يفرح والّي ار-ي ّسنفاع غير ءيخف-نس 3 .ءيغّ -
لفايت
ّ ءيژضارن ءي-كولشي؟ ءيغ-صفان كولّو ءيسكّيرن-نک ،مان
اد-اس-گيسنّ -ي�ن؟ 4ءيزد فّ -سيبت ن-ما-تي-تّوقّارت ا-ف-ا-ک-يتژي ياشتكّا
سرک؟ 5هان تگّوت لخشانت لّي-گيکّ -ي�ن .س-لح ّق ،دّنوب-نک ّسورفن
تّمي«.
.......................
23
1ءيجاوب ايّوب غاكودان ييني» 2 :سول س-غا ّساد ءيساول ايّوب
ءيس ّموم-وسما ّمي-ينو ،ار-سول-ندّرغ اشكو ءيژّايّ -ف�- ف-سيدي ربّي
-وفوس-نس 3 .امار يوفان اد-ي ّسانغ مانيغ را-ت-افغ .امار يوفان ا-ن-اكمورغ
س-لعرش-نسّ 4 ،سغليغ اصراض-ينو س-لگدّام-نس ،ساولغ-اس س-يواليون
ن-لمعقول 5 ،ءي ّسانغ ما-س-را-يّي-د-يجاوب ،فهمغ ما-را-يّي-د-ييني.
6ءيس-را-ييري ا-ديدي-ي ّماغ س-لقوّا-نس ءيتج ّهدن؟ ءوهو ،را-يسفلد
ايّوب 491
.......................
27
ءيساول-د ايّوب 1ءيساول-د داغ ايّوب ييني» 2 :گّولّيغ س-تودرت
ن-ربّي ءيتج ّهدن لّي-يّي-يكّسن لح ّق-ينو ءي ّسياگاس ف-يخف-نس
تاسا-نو 3 ،ماح ّد سول گيگي تقاما رّوح ،ءو� تونفوست ن-ربّي
غ-تنخار-ينو 4 ،ءور-تكّانت-تكركاس ءينفورن-ينو وا� ءي ّمو ّسا ءيلس-ينو
س-لباضل 5 .ءور-سار-راد-اون-ينيغ ›كونّي اد-دار لح ّق ‹.راد-زگاغ غ-تنبا ّط-ينو ار
لموت 6 .اشكو ّسنغ باهرا ءيس-گيغ واد ءيص�حن ،امژغ بدّا غ-واوال-ان .كولّو
ماد-سكرغ غ-وو ّسان-ينو ،ءورّ -ف�س-تگراژ ءول-ينو«.
.......................
31
] 1يساول-د داغ ايّوب ييني» [:ها-يّي سكرغ لعهد د-والّن-ينو .ءيغ-ن-منادغ
غ-كرا ن-تعييالت 2 ،مان لخير ا-راد-يّي-ييلي زغ-دار ربّي ن-يگنّا؟ مان لورت
ا-را-يّي-د-يفک-وماتّوي لّي-يژضارن ءي-كولشي؟ 3ءيس-ورد تاگات ا-د-ي ّقا ّن
ايت-لعار ،ييلي لها�ک ءي-ويلّي سكارنين ماُ -يخش ّن؟ 4ءيس-ور-ا-يتگابال كولّو
تيغاراسين-ينو ،ار-يّي-يتحاساب كرايگاتّ اسورف؟
» 5ءيغ-مونغ د-وغاراس ن-تكركاس ،نغد يوزّل-وضار-ينو س-تكنداوت،
6ادجات ربّي ا-يّي-يووزن س-لميزان ن-لح ّق ،ف-ا-يژر ءيس-گيغ واد ءيصفان.
» 7ءيغ-ي ّفوغ-وضار-ينو زغ-وغاراس ،نغد ءيضفور-وول-ينو غايلّي تژرا
طي ّط-ينو ،نغد ءيسلغ كرا ءيندسن غ-وفوس-ينو 8 ،ادجات وييّا اد-شّ ن مايلّي
كرزغ ،ياكوف ءو� ماد-ژّيغ نكّي.
» 9ءيغ-يضفور-وول-ينو كرا ن-تمغارت ،نغد مديغ-تّ غ-يمي ن-تگ ّمي
ن-وادجار-ينو 10 ،ادجات تامغارت-ينو ا-تژّاض دار كرا ن-يان ياضني ،كنون-ين
ايّوب 493
ّف�س وييّا 11 .لعار ءيم ّقورن ا-را-يگ غايان ،ءيگ لمعصييت ما-ف-ا-يكّات
لحوكم 12 .ءيگ لعافييت ءيجدّرن ار لفنا ،تهلک اژور ن-كولّو لغلّت-ينو.
» 13ءيغ-ناكرغ اخدّام-ينو نغد تاخدّامت-ينو غ-ما-يگان وينسن ،تيزي
نّاّ -ف�-تاشتكّان 14 ،ما-راد-ينيغ غاكود ن ّاّ -ف�-يبي ّد ربّي؟ ما-س-را-يس-جاوبغ،
ءيغ-يّيّ -ف�س-يسقسا؟ 15والّي-يّي-يخلقن غ-وديس ن-ينّا ،ءيس-ور-ت-يخلق ءو�
نتّان؟ ءيس-ورد يان ربّي ا-يغ-يسكرن س-سين؟
» 16ءيغّ -سرگسغ ف-ومژلوض ما-يحتا ّجا ،نغد فلغ الّن ن-ته ّجالت ار-ب ّرينت،
17نغد حضيغ اغروم ءي-يخف-ينو ،ءور-ت-بضيغ د-يگيگيل 18 .هاتي زوند
باباس ا-ت-ربّاغ ،سول مژّيغ نكّي ،د-ار-تعاوانغ تان ّا ءيضعفن كولّو ءو ّسان-ينو.
» 19ءيغ-ژريغ يان غ-وس ّميض د-ور-دارس ما-س-ا-يتحبو دّات-نس ،نغد يان
ءيژلضن �ح-اس تيملسيت 20 ،ءيغ-ور-يّي-شكيرن ءيخصان-نس ،د-يغ-ور-تي-
-ت ّسرغي تاضوت ن-وولّي-نو 21 ،ءيغ-شّ يغ يان ءيگان ءيگيگيل ،ءي ّسانغ
ءيس-را-ت-نروغ غ-لمحكاما 22 ،ادجات تاغرو ّط-ينو ا-تضر زغّ -دات-ينو،
تاكوف-تغما ن-وفوس زغ-تسگا-نو 23 .اشكو ها-يّي كسوضغ تاگات ن-ربّي،
وا� ژضارغ ا-ن-بيدّغ غ-لگدّام ن-لماجد-نس ءي ّسيويدن.
» 24مرا ءيسّ -ديغ ار-تعنّاغ س-وورغ ،ءينيغ ءي-وورغ ءيصفان› :ك ّيي
توگت ن-وايدا ،ءو� لخير لّي-سكرغ ا-غ-ن-رجيغ 25 ،‹.نغد فرحغ سّ -
س-يفا ّسن-ينو 26 ،نغد منادغ-ن غ-تافوكت ءي ّسكلولون ،نغد ايّور ءي ّسمرغان
غ-توادا-نس 27 ،ايلّيغ-ت-يضفار-وول-ينوّ ،سودنغ افوس-ينو دعوغ سرس 28 .مرا
ءيس-غضرغ ءو� غمكان غ-ربّي اماتّوي ،را-يگ لمعصييت ءيم ّقورن
ما-ف-ا-يكّات لحوكم.
» 29مرا ءيس-فرحغ س-وگري لّيّ -ي�ن ءي-ون ّواش-ينو ،نغد رضيغ س-شّ ّر
لّيّ -ف�س-يزرين 30 .وا�ينّي ءور-ودجيغ ءيمي-نو ا-ت-يخزو ،ءو� دعيغ
ءي-تودرت-نس س-نّعلت.
ايّوب 494
6ءيساول-د اليهو يوس ن-باراخيل گو-بوز ييني» :ها نكّي سول مژّيغ،
ءي ّما كونّي تكّام ءيسگّاسن گّوتنين .مايان ا-ف-حشمغ ،ءور-ژضارغ
اد-اون-ملغ ماد-سوينگيمغ 7 .ءينيغ د-يخف-ينو› :ادج ءو ّسان اد-ساوالن،
د-يسگّاسن گّوتنين ادّ -سلمادن تاحكيمت 8 ‹.وا�ينّي بنادم ار-يتفهام س-رّوح
لّي-گيسّ -ي�ن ،ءيگ-تّ -ونفوس ن-والّي ءيژضارن ءي-كولشي 9 .ءورد غير ويلّي
ءيزرين ءيسگّاسن گّوتنين ا-يطّافن تاحكيمت ،د-ورد ويلّي يوو ّسرن ا-ي ّس ّن
ما-يُغژا ّن 10 .مايان ا-ف-اون-ن ّيغ غي�د› :سفلدايت-يّي ،ملغ-اون ءو� نكّي
ءيسوينگيمن-ينو« ‹.
.......................
33
اوال ن-اليهو ف-ربّي ] 12يزايد اليهو ييني ءي-ايّوب» [:هان ءيواليون-نک
ءور-أ ُغژا ّن .راد-اک-ملغ ماّ -ي�ن .اشكو ربّي يوگر بنادم ءو� بنادم
باهرا 13 .ماخ ايلّيغ-ا-سرس-تّاشتكّات ار-تّينيت› :ءور-ا-د-يتجاواب ف-يسقسيتن
ن-بنادم‹؟ 14هاتي ار-د-يساوال ربّي غمک ءو� غمک ،وا�ينّي بنادم ءور-يفهيم
مايان 16-15 .س-توارگيت ءو� تاواژريت ن-ييض ا-س-ا-يرژّم ءيمژگان ن-يان .لّيغ
ءيگن غ-تيسي ياوي-ت ءيطس ،غاكودان ا-ت-يتژي ربّي ار-ت-ي ّسيويد،
17ف-ا-ت-يد-ي ّسانف ءي-وسكّير ُيخش ّن ،ءيحصار-ت ا-ور-ي ّساتّوي ءيخف-نس.
18د-غمكان ا-س-ا-د-يتكّيس رّوح ن-بنادم ءي-وگضي ن-لموت ،ءيفوكّو
تودرت-نس زغ-وو ّزال ءين ّقان.
» 19يان ياضني ار-ت-يتژي ربّي س-ينگاژن غ-تيسي-نس ،اض ّن ءو�
ءيخصان-نس 20 ،تحاشا تاسا-نس اغروم ،ءو� اديس-نس ءور-سول-ا-يتّيري
ست�-ح ،با ّن-د ءيخصان-نس تيرمت ءيميمن 21 .ار-اس-تطّار-تف ّيي-نس اردّ -
لّي-دلنين 22 .تاكمور رّوح-نس س-ومضّ ال ،تلكم تودرت-نس ءيب ّراحن ن-لموت.
23وا�ينّي ءيغّ -ي� كرا ن-لما�ک ءيزوويد ءيبي ّد غ-گراس د-ربّي ،ءيگ يان
ايّوب 496
37
] 14يزايد اليهو ييني» [:وا ايّوب ،سفلد ءي-واوال-اد .ف ّسا غي�د
ار-تسوينگيمت غ-لعجايب لّي-يسكر ربّي 15 .ءيس-ت ّسنت مامنک ا-يتحكام
ربّي غ-يمد� ،يامر ءوسما ّن ا-زغ-گيسن-كّاتن؟ 16ءيس-تعلمت مامنک
ا-ي ّسرگّيگ تيمدليوين غ-تاتّوويت؟ ءيس-تفهمت لعجايب ن-والّي ءي ّس ّن كرايگاتّ
كرا؟ 17ك ّيي لّي-ف-ا-تح ّرونت-تملسا غاكود نّا-د-يكّا-واضو ءيرغان ف-واكال،
18ءيس-تژضارت ا-تدلت ءيگنوان غمكلّي ءيسكار ربّي ارد رواسن لمري
ن-واناس؟ ّ 19سلمد-اغ مامنک ا-نساوال س-ربّي .ءور-دارنغ اوال ءينگادّان،
تي�س ا-غّ -ن� 20 .ءور-زعمغ نكّي اد-ساولغ س-ربّي ،ا-ور-يميل ءينيغ كرااشكو ّ
ءيفنو-يّي.
» 21هان تافوكت ،ءور-يژضار يان ا-ن-گيس-يتمناد ،ءيغ-تسفاو غ-يگنوان
تيگيرا ن-ما-تن-يسفيض-واضو 22 .با ّن-ين ءيسكلو�ن-نس ءيورّغن غ-شّ امال،
ياشک-يد ربّي س-لماجد-نس ءي ّسيويدن 23 .ها والّي ءيژضارن ءي-كولشي،
ياتّووي-ن ف-بنادم ،تّج ّهد-تموغرا-نس .ءيگ واد باهرا ءيصفان د-ور-سار-ي ّسموتّل
لح ّق 24 .مايان ا-ف-ا-زغ-گيس-تيكساضن مدّن .ءو� ويلّي غالنين ءيس-گان
ايت-تحكيمت ،هان ءور-دارس-گين يات«.
38
ءيساول-د سيدي ربّي 1ءيساول-د سيدي ربّي س-ايّوب غاكودان زغ-تمزيويت
ييني-اس» 2 :ما-يگا غواد ءي ّس ّ�سن اغاراس ،ار-يساوال س-ايّوب
ف-ما-ور-ي ّسين؟ 3بكيس تگت ارگاز ف-ا-ک-سقساغ ت ّسلمدت-يّي 4 .مانيغ
تلّيت غاكود لّيغ ّسرصيغ لّساس ن-دّونيت؟ ساول-يّي ّف�س ءيغ-تگيت
بو-تفهيمت 5 .ما-يع ّبرن تيغزي ءو� تادروت؟ مل-يّي-ت ءيغ-ت ّسنت.
ماد-اسن-يگان ءيزيكر ءي ّسغل-تن؟ 6مان تيسيليو ا-ف-بيدّنت-تغاريوين-نس؟ مانوا
ايّوب 498
.......................
40
1ءيزايد سيدي ربّي ييني ءي-ايّوب» 2 :يان ءيتاشتكّان ،ءيس-دارس
يص�ح والّي ءيژضارن ءي-كولشي؟ ادج والّي ءيتژين د-ربّي ا-يجاوب«. ما-س-اّ -
3ءيساول-د ايّوب غاكودان ييني ءي-سيدي ربّي» 4 :ها نكّي ءور-گيغ يات.
ما-راد-اک-ينيغ؟ غي�د راد-سرسغ افوس-ينو ف-يمي 5 .يات-توال ايد ساولغ،
ءور-سول-راد-جاوبغ .سنات-توال ،ءور-سول-راد-اس-زايدغ يات«.
6ءيساول-د داغ سيدي ربّي س-ايّوب زغ-تمزيويت ييني-اس» 7 :بكيس
تگت ارگاز ف-ا-ک-سقساغ ت ّسلمدت-يّي 8 .ءيس-تنّيت ›ربّي ا-ي ّفوغن
اغاراس‹؟ ءيس-تريت اّ -ف�-تحكامت باش ا-تملت ءيس-تُغژانت؟ 9ءيس-دارک
تاغرو ّط ءيتج ّهدن زوند تين ربّي؟ ءيس-دارک اوال ن-يگّيگ زوند نكّي؟«
.......................
41
] 11يزايد سيدي ربّي ييني ءي-ايّوب» [:ءيسّ -ي� ماد-يّي-يفكان كرا،
ءيضفور-يّي-ت اد-اس-ت-رارغ؟ هان كولّو ماّ -ي�ن غ-دّو ءيگنوان ،وينو ا-يگا«.
.......................
42
1ءيساول ايّوب ءي-سيدي ربّي غاكودان يينيّ » 2 :سنغ ايّوب يودر
ءيس-تژضارت ءي-كرايگاتّ كرا .د-اينّا تقصادت، ءي-يخف-نس
ءور-يلّي ما-را-ت-يحصار 3 .تنّيت› :ما-يگا غواد ءي ّس ّ�سن اغاراس ،ار-يساوال
ف-ما-ور-ي ّسين؟‹ سّ -صاحت ساولغ ف-ما-ور-فهيمغ ،لهوغ-ن س-لعجايب
لّيّ -ف� ياتّووين ّسورفنت تاوا ّسنا-نو 4 .تينيت› :سفلد غي�د ،را-ک-سقساغ،
ايّوب 500
ءيموريگن
1 امباركي
ءيميک،
ّ غ-دّو ايت-يگنوان غير
ا-يحكام غ-مايلّي تعدلت. 6
ماخ ا-يّي-سول-تّينيم:
»ر ّول زوند اگضيض س-يدرارن«؟
اشكو ايت-لخشانت مدين گيگي لقوس. 2
12 اشک-يد
ت ّجنجمت-اغ
15 وا-ربّي
ما-را-ن-يكشم؟
امارگ ن-داود
وا سيدي ربّي ،ما-را-ن-يكشم س-ونتال-نک؟ 1
تالّغات ن-داود
ّسنتال-يّي ا-ربّي، 1
ءيگلي-يّي-وكابار ن-يد-بو-لعار.
نقبن ءيفا ّسن د-يضارن-ينو.
ءيموريگن 513
ار-گيگي-تمنادن س-طّنژ،
بضون تيملسا-نو ءي-نگراتسن. 18
امارگ ن-داود
اكال وين سيدي ربّي ا-يگا 1
امارگ ن-داود
ك ّيين ا-سيدي ربّي ا-مي-ن-ولّغ رّوح-ينو. 1
ءيطّاف-وامود-نس اكال.
سيدي ربّي ءيگا امدّاكّل ن-ويلّي-ت-يتوقّارن، 14
زغ-كولّو تيغوفيوين-نسن.
27 ما-زغ-راد-يكساضغ؟
امارگ ن-داود
سيدي ربّي ءيگا تيفاوت-ينو ءيگ ان ّجام-ينو. 1
ما-زغ-راد-يكساضغ؟
سيدي ربّي ءيگا لبرج-ينو ءيحضو تودرت-ينو.
ما-را-يّي-ي ّسيود؟
ءيغ-د-وشكان ءيد-بو-لخشانت ا-يّي-هلكن، 2
ءور-را-ييكساض-وول-ينو.
د-يغ-د-كولّو-غلين س-يمق�د ن-يميغ،
ها نكّي راد-زعمغ.
يات-تغاوسا اد-ضالبغ زغ-سيدي ربّي، 4
ار-گيس-سوينگيمغ غ-يلّيغ ّ
ءي� نتّان،
ءي ّسانغ تاميمت-نس.
را-يّي-يحضو سيدي ربّي غ-دّو-تدولي-نس 5
غ-وزمز ن-تنوكموت.
راد-بدّا-يّي-ي ّسنتال غ-ونتال-نس ءيزگان،
ءيگ-يّي-ن ف-وجاريف ياتّووين ن�-مان،
يا ّل ءيخف-ينو ف-ينوّاشن لّي-يّي-يسوتلن. 6
30 ءيزري-ييض
واس
ءيفاوّ -
امارگ ن-داود،
تالّغات غ-تيزي ن-ونورژم ن-تگ ّمي تامژ�يت
را-كي-تم ّجادغ ا-سيدي ربّي ،اشكو تولّت-يّي-د. 1
تالّغات ن-داود
امباركي ا-يگا وانّا مي ءيصامح سيدي ربّي ف-تجلي-نس، 1
ءور-را-كن-يادج ا-كن-ياوي-ونگّاي.
ك ّيي ا-يگان انتال-ينو تحضوت-يّي غ-تاساعت ن-تنوكموت، 7
د-ور-سار-نحاشّ امن-وودماون-نسن.
گيغ ءيگلّين غرغ ءي-سيدي ربّي ،ءيسفلد-يّي، 6
ءي-ويلّي-ت-يتوقّارن ،ار-تن-د-يتفوكّو.
ءيموريگن 527
37 راد-اس-كولّو-تگّرو
سّ -س�مت
امارگ ن-داود
اد-ور-تق�قلت فّ -سيبت ن-ايت-لعار، 1
ءيفک-اک ما-يرا-وول-نک.
گ-ن اغاراس-نک غ-گر ءيفا ّسن ن-سيدي ربّي، 5
واس.
ار-ي ّسمرغا لح ّق-نک زوند توژّونت نّ -
ءيموريگن 529
غير تهنّا غ-لگدّام ن-سيدي ربّي ،تقلت سرس سّ -صبر. 7
ءيكي-ن-ووزّال غ-وول-نسن.
د-ور-سار-نشگن ءيضارن-نس.
هان بو-لخشانت ار-يتضوف والّي ءيص�حن، 32
ءور-ا-يبنّو ف-يد-بو-يسفورّوگن،
ءو� دا-يتضفور ءيد-بو-تكركاس.
ءيموريگن 533
42 ا-ول-ينو
»ماخ ايلّيغ-يّي-تفلت؟
ماخ ا-تودجيت ايت-لعار ا-يّي-تنغادن؟«
ار-يّي-ب ّرين نتني س-طّنژ-نسن. 10
ت ّسغوست-يّي زغ-لخشانت-ينو.
اشكو ّسنغ منشک ا-س-جليغ نكّي، 3
ار-بدّا-سوينگيمغ غ-لباضل-ينو.
كيّين اد-غضرغ س-وگّار، 4
62 ءور-سار-اسوسغ
63 نكرغ ّ
زيك
د-ومالو-نک ا-غ-ا-تّيريرغ.
ءول-ينو ءيغوي بدّا گيک، 8
د-وفوس-نک ا-يّي-بدّا-يوسين.
ءيموريگن 541
ار-كولّو-تّالغم تيموغرا-نس.
تينيم ءي-ربّي» :منشک ا-س-اّ -سغووضن ءيسكّيرن-نک. 3
ءور-راد-يّي-يسفلد ربّي-نو.
س-لح ّق ءيسفلد-يّي ربّي، 19
ياوي-تّ غ-ماد-اس-ضالبغ.
ا-ييلي لحمد ءي-ربّي لّي-ور-د-ي ّقين ف-تژالّيت-ينو، 20
78 را-ت-نما�
ءي-تاسوت-اد-د-
ال ّمود ن-رّايس اساف -يوشكان
د-را-ت-نما� ءي-تاسوت-اد-د-يوشكان،
اد-سفلدن ف-يفولكيتن ن-ربّي داّ -ي�ن،
ءي ّسا ّن ّجهد-نس د-لعجايب لّي-يسكر.
ءيموريگن 544
د-ور-سار-راد-تّون ءيسكّيرن-نس.
ار-تّ -بدّا-تاوين غ-لوصييات-نس.
ا-ور-ورّين گن زوند ءيد-باباتسن، 8
واس ن-يميغ.
ءو ّرين تيغوردين غّ -
ءور-زگان نتني غ-لعهد ن-ربّي، 10
ار-اسن-د-يسراس مايلّي-تن-يوودان.
ءي ّسنكر-د اژاواض زغ-وسغ�ي ن-تافوكت، 26
ءيرار-تن ا-تن-بدّا-تيگراژ.
ءور-يژلي تاروا ن-يوسف ءو� ءيستي تاقبيلت ن-افرايم. 67
ءور-ا-تزرابت ا-تغضبت،
تيگات دارک لحنانت ءيزگان ءو� تايري ءيدومن.
مناد گيگي تحنّوت ّف�، 16
زغ-تاسوت ن-تاسوتين.
غ-ور-تا-لولن ءيدرارن ءو� تسكرت اكال 2
امارگ ن-داود
راد-اسيغ امارگ ن-لح ّق ءو� تايري ءيزگان. 1
امارگ ن-داود
حمد ءي-سيدي ربّي ا-ول-ينو، 1
107 ار-بدّا-يسكار
س-لحنانت-نس
ءيزگان
د-وانّا-ت-يتوقّارن ا-راد-دار-تيگات-تفهيمت.
اد-اس-ييلي لحمد كولّو مايد ءيفتان.
اي-ايت-تميزار كولّوكن،
تالغم-ت ا-كولّو ءيقبيلن ن-دّونيت.
تگّوت ّف�نغ لحنانت-نس ءيزگان، 2
ما-را-يّي-يسكر بنادم؟
سيدي ربّي ءيبي ّد ديدي ،ءيگ اعوين-ينو، 7
والّي بدّا ّ
ءي�ن ،نتّان ا-يگان ربّي. 27
119 تيفاوت
ءي-وغاراس-ينو
ار-بدّا-فتّون غ-يغاراسن-نس.
فک-يّي ماد-حتا ّجاغ ا-سيدي ،باش ادّ -درغ سكرغ س-واوال-نک، 17
.......................
ءيموريگن 570
ّسلمد-يّي تينباضين-نک.
ءيد-بو-يسفو ّروگن ار-يّي-اقّمان تيكركاس-نسن، 69
.......................
لوصييات-نک فكانت-يّي تاحكيمت ءوگّار ن-ينوّاشن-ينو، 98
ار-سوينگيمغ غ-مايلّي-س-تقاولت.
.......................
لهنا ءيگّوتن اّ -ي�ن ءي-ويلّي دار ءيميم-ول ّمود-نک، 165
د-لوصييات-نک ا-س-ا-سكارغ.
.......................
ها-يّي ژوژضغ اجنجم-نک ا-سيدي ربّي، 174
121 غوالّي-ک-يگابلن
امارگ ن-يسيوان
ءولّغ الّن-ينو س-يدرارن. 1
سيدي ربّي ّ
ءي� بدّا غ-تاما-نک ءيگ انگابال-نک، 5
غيک تاساونت.
سيدي ربّي ا-را-ک-يگابل زغّ -
امارگ ن-يسيوان
لّيغ-د-ي ّسوضا سيدي ربّي ءيمزواگن س-لمدينت-نس 1
128 ءيمباركين
امارگ ن-يسيوان
ءيمباركيين اد-گان ويلّي ءيتوقّارن سيدي ربّيّ ،سودون غ-وغاراس-نس. 1
130 ءيسكراف
امارگ ن-يسيوان
تادروت ايد-زغ-ا-ن-سرک-اقراغ ا-سيدي ربّي. 1
ست-باهرا-گيک-نتاوي. 4
ءي ّما ك ّيي ار-اغ-تّصاماحت باش اّ -
اوال-نک ا-غ-ن-رجيغ ا-سيدي ربّي ،قلغ ا-يّي-تعاونت. 5
كرايگاتّ كرا ّ
ءي�ن ار-گيس-تسوينگيمت.
ءيغ-تن-كولّوّ -سمونغ راد-يگاتن ف-وم�ل، 18
امارگ ن-داود
وا سيدي ربّي سفلد ءي-تواغرا-نو، 1
حصار ف-تودرت-ينو.
تفوكّوت ّروح-ينو زغ-تنوكموت
س-وفولكي-نک ءيزگان.
س-تايري-نک ءيدومن 12
كرايگاتّ ّ
اس را-كي-تشكارغ ا-ربّي-نو، 2
ءيمرواسن
1 تافهيمت ءو� تاوا ّسنا
فرحن نتني ا-تسا�ن ما-يهرشن ،رضون س-ماُ -يخش ّن ءيع ّوج، 14
د-يمغضارن راد-كولّو-زغ-گيس-اكوفن.
3 امن غ-ربّي
ءي ّسنم-اک اغاراس
ست-گيسنتي-تّاويت.
تگت لوصييات-ينو غ-وول-نک باش اد-بدّاّ -
هان راد-اک-زايدن ءو ّسان د-يسگّاسنّ ،سهنّون تودرت-نک. 2
ا-ور-اک-طيير ءيغ-ک-يژي.
اشكو سيدي ربّي ار-يتژي وان ّا دارس ءيع ّزان، 12
امباركي ا-يگا وانّا يوفان تاحكيمت ءو� يان ءيطّافن لفهمت. 13
تع ّزا نتّات ءوگّار ن-لجوهر .كولّو ما-تّيريت ،ءور-را-يروح اتيگ-نس. 15
اد-فّوغن زغ-گر-والّن-نک.
راد-اک-گن تودرت ءي-وول-نک، 22
ءيغ-دارک ما-يس-تاكّات.
ءيمرواسن 589
ا-ور-تحسادت يان ءيتعدّان ف-وي ّيا ،ءو� دا-تسكارت زوند نتّان. 31
اشكو سيدي ربّي ءيكورها ويلّي دار ءيع ّزا ما-يعوّجن، 32
واس.
ار-دي-تّيسفيو ارد ءيغليّ -
.......................
ست-يگان اد-بدّا-تگابلت ءول-نک، 23
تاغاوسا ءيهيّان اّ -
اشكو ار-د-زغ-گيس-تفتّو تالعينت ن-تودرت.
.......................
6
دّو س-دار-تووضفيت اي-امعگاز ،تمنادت غ-مايلّي تسكار، 6
ار-يتناعت س-وضاض-نس،
ار-يتنوّا شّ ّر غ-وول-نس ُيخش ّن ،ار-بدّا-ي ّسنكار طاژيت. 14
طي ّط ءيتحگارن ،د-يلس ءي ّسكيركيسن ،د-وفوس ءيت ّفين ءيدا ّمن غوسنين، 17
9
تيكساض ن-سيدي ربّي ا-يتاوين س-تحكيمت. 10
.......................
وانّا ءيتمونون د-ايت-تحكيمت را-يورّي ءيگ بو-تحكيمت، 20
ار-گيس-تزوگن تاروا-نس.
تيكساض ن-سيدي ربّي گانت تالعينت ن-تودرت، 27
15
لجاواب ءيهنّان ا-ي ّسينيفن ءيريين، 1
.......................
16 تودرت ءيهنّان
.......................
يان ءيتصبارن يوف يان ءيت ّماغن. 32
اخدّام لّي-يسكارن س-لمعقول را-يحكام ف-يوس ن-تگ ّمي لّي-يسكارن لعار، 2
يان-واوال ءيشقان را-ن-يبّي كرا غ-وفهيم ءوگّار ن-ميّا ن-وكوراي غ-ونافال. 10
.......................
ءيرا-ک-ومدّاكّل-نک بدّا، 17
.......................
ها بو-توا ّسنا ار-يتووزان ءيواليون-نس ،ءو� بو-تفهيمت ار-يتنباض غ-رّوح-نس. 27
.......................
18
انافال ءور-ا-يتّيري ا-يفهم ماّ -ي�ن ،نتّان ءور-ت-يعجيب اب� ا-ي ّسفتو رّي-نس. 2
.......................
يان يالوان غ-تووري-نس ،ءيگا نتّان گماس ن-والّي ءيخلّون. 9
.......................
وانّا يوفان تاسليت ،افولكي اين يوفا ،يامژ ّرضا زغ-دار سيدي ربّي. 22
.......................
توگت ن-يمدّوكّال ءور-را-نّ -ف�ک-حصارن تاك ّرايت،
ّ 24
.......................
ءيمرواسن 599
.......................
ربّا ارّاو ف-وغاراس لّي-تّ -
يخصان ،ارد ييمغور ءور-را-ت-يفل. 6
ءي ّما يان ءيرضلن زغ-دار وايّا را-يورّي ءيگ دارس ءيسمگ.
وانّا ءيزرعن ضّ ولم را-يورّي ءيمگر ضّ رورت، 8
ءيرژ-اس-و�-وعمود لّي-س-ا-يكّات.
وان ّا ءيسيگّيلن ا-يعاون وييّاض را-يامژ لباراكا، 9
.......................
فوكّو ويلّي-ن-تلدي لموت ،ارّ -سبيضيرن س-ودغار ن-تغرصي-نسن. 11
25
لخبار ءيفولكين دا-د-يكّان تامازيرت ياگّوگن 25
.......................
ن ّقرت ار-تّيارام س-تاكات ،د-وورغ ار-يتيارام س-لكير، 21
ءينّاغ ءور-يلّي يان ءيژرّان ما-د-يكّان دار ربّي ،راد-كولّو-جلون مدّن، 18
ءيمرواسن 603
.......................
وانّا ءي ّسيمغورن ءيخف-نس ،راد-اس-دي-تگّرو-تدالّيت، 23
31 تامغارت
ءولّت-تحكيمت
د-ور-ا-يس-تسكار ما-يهرشن.
ار-تسيگّيل تاضوت د-لكتّان ،ار-تّفراح س-تووري ن-يفا ّسن-نس. 13
ار-تاطّو ءي-تخدّامين-نس.
تسقسا غ-كرا ن-يگر تسغ-ت، 16
ست-نتّالغ. ّ
تسته� اّ - ءي ّما تامغارت ءيتوقّارن سيدي ربّي،
اكّا-ياس ف-لغلّت ن-يفا ّسن-نس. 31
امسلمد
1
1ءيواليون ن-ومسلمد لّي-يگان يوس ن داود ،ءيگ اگلّيد كولّو كرا ّ
ءي�ن
غ-وروشاليم. ءور-گيس اميا
2ب� اميا ،ب� اميا ،غمكان ا-س-ا-يتّيني-ومسلمد .ءور-گيس اميا ،ءور-گيس
لفايت اّ -ي�ن ءي-بنادمّ اميا ،كولّو كرا ءي ّ�ن ،ءور-گيس اميا 3 .مان
غ-كولّو-ونهاتاف لّي-س-ا-يتنهاتاف غ-دّو تافوكت؟
4تزري تاسوت ،تگّرو-اس طايّاض ،ءي ّما اكال غمكلّي ءيگا اد-بدّا-يگا.
5ار-دي-تاق�ي تافوكت ار-ن-تطار ،غاكود نّا-ن-تضر ار-تحارّاو س-يلّي-زغ-
-ا-دي-تاق�ي 6 .ار-يصواض-واضو س-لجانوب ،ار-د-يتورّي س-شّ امال ،ار-يتلولّيي
ارد ءيورّي-واضو س-يلّيغ تّين ءيكّا 7 .ءيسافّن ار-كولّو-تازّالن س-ومدا ،وا�ينّي
ءورّ -جي-يع ّمير-ومدا ،اشكو ار-دي-تو ّرين-وامان س-يسافّن لّي-زغ-د-وشكان.
ءي�ن ،ار-ي ّسرماي بنادم .ءور-ت-قادّان ءيواليون ّ 8كرايگاتّ كرا
ما-س-ا-يساوال ،ءو� دا-تّع ّمار طي ّط س-مايد تّمناد ،ءو� دا-يتشباع-ومژّوغ
س-ما-مي-يسفليد.
9مايلّي ءيزرين ا-راد-داغ-ييلي ،د-غايلّي ءيتياوسكارن ا-راد-داغ-يتياوسكار.
ءور-يلّي يات ءيگان لجديد غ-دّو تافوكت 10 .ءيسّ -ي� كرا ارّ -ف�س-تّينين
ءي�-ياد زغ-زمان ،ءيزوور-اغ-د كولّواغ 11 .اشكو »هاتي لجديد اياد«؟ ءو� نتّان ّ
ءي�ن،ّ مدّن ءور-ا-د-سوينگيمن مايلّي ءيزرين .ءو� مايد دارنغ
ءور-را-ت-يد-سوينگيمن ويلّي-اغ-د-گّرانين.
12نكّي امسلمد گيغ اگلّيد ف-يسرايّل غ-وروشاليم. تاوا ّسنا ءو�
ّسلهيغ ءيخف-ينو اد-سيگّيلغ ار-سقساغ 13 تاگوضي
س-تحكيمت-ينو غ-كولّو ما-يتياوسكارن غ-دّو ءيگنوان .منشک ا-تشقا-تووري
امسلمد 607
4
1منادغ-ن داغ س-ژريغ تاعدّييت لّي-تقاسان مدّن تاعدّييت غ-دّو
غ-كرايگاتّ ماني غ-دّو تافوكت .ژرغ-ن ءيمطّاون تافوكت
ن-ويلّي-ف-يضر لباضل ،د-ور-يلّي ماّ -ف�سن-ي ّسف ّجيجن .ايت-ضّ ولم اد-دار افود،
ءي ّما وي ّياض ءور-دارسن ماّ -ف�سن-ي ّسف ّجيجن 2 .ءينيغ د-يخف-ينو ،ويلّي ّموتنين،
هاتني راحان ف-ويلّي ءيقامان غ-تودرت 3 ،وا�ينّي يوف-تن س-سين وان ّا
ءور-تا-د-يلولن ،ءورّ -جي-يژري ءيسكّيرن أُخشنّين لّي-تياوسكارنين غ-دّو تافوكت.
4ژرغ ءيل ّما ماخ ايلّيغ ا-يتنهاتاف بنادم ار-يتحراش غ-تووري-نس .ءور-يري
اب� ا-ياتي ادجار-نس .ءو� غايان ءور-گيس اميا ،ءيگ زوند يان ءيتاكين ا-يامژ
اضو 5 .هاي-انافال ار-ي ّسناضاو ءيفا ّسن-نس ،ار-يشتّا غّ -صاحت-نس 6 .وا�ينّي
يات تو ّميت ن-لهنا توف سنات تو ّميتين ن-تك ّرايت ف-تو ّماژت ن-واضو.
7منادغ-ن داغ س-ژريغ كرا ياضني غ-ور-يلّي-وميا غ-دّو تافوكت 8 .يان
ءيگان واحدوت ،ءور-يطّاف ا ّراو ءو� گماس ،وا�ينّي ار-بدّا-يتنهاتاف ،ءيگا ّمي
ا-يسونفو ،ءور-سار-شبعنت-والّن-نس ايدا .ءورّ -جي-يسقسا ءيخف-نس
»مانوا-ف-ا-تنهاتافغ؟ مانوا-ف-كّسغ ءي-يخف-ينو رّاحت؟« ءو� غايان ءور-گيس
اميا ،ءيگ تاووري ءي ّسهراشن.
.......................
5
تيكساض ن-سيدي 1ءيغ-تدّيت س-تگ ّمي ن-ربّي ،رار لعاقل س-ما-تسكارت.
يوف ا-ن-تاكمورت ا-تسفليدت ،وا� دا-ن-تاكّات ربّي
تيغرصيو ن-ينافالن لّي-يسكارن لخشانت ب� دا-گيس-سوينگيمن 2 .ا-ور-تساوالت
ب� تسوينگيمت ،ءو� دا-يزراب-وول-نک ا-ييني كرا ن-واوال غ-لگدّام
ن-ربّي .لّيغ-نّ -ي� ربّي غ-يگنّا ،تيليت كيّي ف-واكال ،رار لعاقل
امسلمد 612
.......................
امسلمد 613
تالّغات ن-سوليمان
.......................
8 امارگ ف-تايري
ءيشاعياه
1
تيجلي ن-ايت-ياهودا 1مايلّي-ن-يژرا ءيشاعياه يوس ن-اموص ،ءيبان-اس-د
غ-وو ّسان ن-عوزّيياه د-يوتام د-احاز د-حيزقيياه لّي-گانين ءيگلدان ن-ايت-ياهودا.
ءيژرا ما-را-يجرو ءي-تمازيرت ن-ياهودا ءو� تامدينت ن-وروشاليم.
2سفلدايت ا-يگنوان ،تگت-ن امژّوغ اي-اكال ،اشكو سيدي ربّي ايد
ءيساولن» :ربّاغ تاروا ّسيمغورغ-تن ،ءي ّما نتني هاتني عصان-يّي 3 .ازگر ءي ّسن
باب-نس ،ءو� اغيول ءي ّسن اسدس ن-سيديس ،وا�ينّي ايت-يسرايّل ءورّ -سي ّن،
مدّن-ينو ءور-فهيمن«.
4تاگوضي ا-غّ -ت�م ،اي-اقبيل ءيج�ن .تاگوضي ا-غّ -ت�م ،ا-لقوم ءيژّاين
س-دّنوب ،امود ن-لخشانت ،تاروا ن-لها�ک .فلن ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،حگرن
امژ�ي ن-ايت-يسرايّل ،گلّبن نتني ءو ّرين تيغوردين 5 .ءيس-سول-ترام اكوراي
ايلّيغ سول تغوّغم؟ ءيهرش ءيخف-نون باهرا ،د-وول كولّوت ءيتغاشا 6 .زغ-تّمي
ن-وضار ار ءيگّي ن-يخف� ،ح-اسن ّصاحت .گان كولّو ءيب ّراين د-يح ّبا ،مسلن
ءو� س-يدا ّمن ن-تيگ ّاس .ءور-يلّي ما-تن-يسيريدن ءو� ءي ّقن-اسن تيگّاس ءو�
ما-تن-ي ّسيلويغن س-زّيت 7 .تامازيرت-نون تخوا ،جدرنت-تمدينين س-لعافييت.
ار-شتّان ءيب ّرانيين ءيكالّن-نون غ-لگدّام ن-والّن-نون .تخوو-تمازيرت ،هلكن-تّ
ءيغريبن 8 .هان تامدينت ن-صييون ]وروشاليم[ تبي ّد واحدوتّ ،زوند تاحشوشت
ءيقامان غ-يگر ن-واضيل ،زوند اعريش ءيقامان غ-وورتي ن-لمنون ،زوند
تامدينت لّي-مي-سوتلن ءيكابارن ن-يعسكريين 9 .مرا ءيس-ورد سيدي ربّي
ءيميک ءيدّرن ،لوكون نفنا غمكلّي تفنا-تمدينت ّ ن-لم�يكا ا-گينغ-يفلن يان
ن-سادوم ءو� تامدينت ن-عامورا.
ءيشاعياه 620
ن-تواغرا-نسن ،تع ّمر-تگ ّمي ن-ربّي س-وا ّوو 5 .ءينيغ نكّي غاكودان» :تاگوضي
اد-يّيّ -ي�ن .ها-يّي هلكغ ،اشكو ندسن ءينفورن-ينو ،زد ّغ غ-وا ّماس ن-يان-وقبيل
لّي-مي-ندسن ءينفورن-نسن ،د-نكّي ها-يّي ژريغ اگلّيد دا-يگان سيدي ربّي
ن-لم�يكا 6 «.ياي ّل-د داري غاكودان يان زغ-سارافيم ،ياسي-د يات-ترگيت
ءيرغان .يوسي-تّ -يد س-يغمدان زغ-دار طّاب� ن-لبخور 7 .ءيگّر-د سرس
ّف�ک ءي-يمي-نو ييني-يّي-د» :هاتّي تگّر ءي-ينفورن-نک ،ييتّي
غايلّي-ک-يندسن ،تياوسفاضن دّنوب-نک«.
ءيساول-د سيدي ربّي 8سفلدغ غاكودان ءي-واوال ن-سيديتنغ ءينّا» :مانوا
را-نازن؟ مانوا را-يدّو س-يسم-نغ؟« جاوبغ» :ها نكّي، س-يشاعياه
ازن-يّي 9 «.ييني-يّي-د» :زايد ،تينيت ءي-مدّن-ان› :سفليدات باهرا ،وا�ينّي
ءور-را-تفهمّ مايلّي-مي-تسفلدم .منادات باهرا ،وا�ينّي ءور-را-تي ّسانم مايلّي
تمنادمّ 10 ‹.سيقار ءيخفاون ن-مدّن-اد ،ت ّقنت ءيمزگان-نسن ،ت ّسبوكضت
الّن-نسن ،ف-اد-ور-ژرن س-والّن-نسن ءو� سفلدن س-يمزگان-نسن ءو� فهمن
غ-يخف-نسن ،ا-ور-ورّين ّجين 11 «.ءينيغ ءيل ّما» :ار ماناگو ا-سيديتنغ؟«
ءيرار-يّي-د» :ارد گنت-تمدينين ءيخروبّا� ،ح گيسنت ءيمزدغن،
خلونت-و�-تگ ّما� ،ح گيسنت مدّن .ارد تو ّري-تمازيرت تگ لخ� ءيخوان.
12غمكان ا-را-يسكر ربّي داّ -ي�ن ،ءي ّسيتّي بنادم س-ماني ياگّوگن ارد ءورّين
خوون ءيكالّن غ-تمازيرت كولّوتّ 13 .وا ّخا گيس ءيقاما يان غ-كرايگاتّ مراو،
گ نغد اصغار ن-تاسافت مي ءيقاما-وگ ّچا راد-داغ-تّياوجدار زوند اصغار ن-ي ّ
تيگيرا ن-ما-يتياوبّاي .هاي-اگ ّچا-نس ا-غّ -ي�-وامود امژ�ي«.
7
1غ-وو ّسان ن-احاز اگلّيد ن-ايت-ياهودا لّي-يگان يوس اوال ن-ربّي
ءي-وگلّيد ن-ياهودا ن-يوتام لّي-يگان يوس ن-عوزّيياه ،ءينكر راصين اگلّيد
ن-ارام نتّا د-فاقاح يوس ن-رامالياه اگلّيد ن-يسرايّل ،او ّن-د س-تمدينت
ءيشاعياه 625
ست-نرون 2 .ءيلكم- ن-وروشاليم اد-ديدسّ -سنكرن ءيميغ ،وا�ينّي ءور-ژضارن اّ -
-واوال اگلّيد ن-ياهودا» :هان ايت-ارام د-ايت-افرايم ]يسرايّل[ مو ّن-د ّف�نغ«.
ار-يترگيگيي-وول ن-احاز د-وين مدّن-نس ،غمكلّي تمو ّسون ءيصغارن ن-تاگانت
س-يجاوان.
3ءيساول-د سيدي ربّي س-يشاعياه ييني-اس» :فّوغ غي�د ك ّيي د-يوک
›شار-ياشوب‹ ،تفتوم ا-ن-تمناگّارم احاز غ-دار ءيخف ن-ترگا ن-يفرض نّ -
وف�،
غ-وغاراس لّي-يتاوين س-يگر ن-وم ّسيرد 4 .تينيت-اس› :رار لعاقل .غير تهنّا.
ا-ور-تيكساضت ءو� ءيغووض-وول-نک زغ-لغاضاب ءيجدّرن ن-راصين
د-ايت-ارام ءو� يوس ن-رامالياه ،اشكو غير ءيغد د-وا ّوو ا-يقامان غ-سين
ءيكشّ وضن-ان رغانين 5 .هان ايت-ارام مشاشكان-د د-يوس ن-رامالياه
د-ايت-افرايم ،سكرن ف-ا-ک-نرون ار-تّينين 6 :فتوات ا-ن ّكر س-تمازيرت
ن-ياهودا ،ن ّسيود ءيمزدغن-نس ،نامژ-تّ ءي-يخف-نغ ،نگ يوس ن-طابيل
د-وگلّيد ّف�س 7 .ها ما-ينّا سيديتنغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .مايان ءور-را-ييلي وا�
را-يجرو 8 .اشكو ءيخف ن-ارام تگا-ت ديماشق .ءيخف ن-ديماشق ءيگا-ت
راصين .سضيس ءيد-مراو د-س ّموس ) (65ن-وسگّاس ا-را-يزري،
س-را-ترژ-تقبيلت ن-افرايم� ،ح-تّ 9 .ءيخف ن-افرايم تگا-ت ساميرا .ءيخف
ن-ساميرا ءيگا-ت يوس ن-رامالياه .ءيغ-ور-تزگام غ-ليمان ،ءور-را-تيليم
غ�-مان« ‹.
تاماتارت ن-عي ّمانويل 10ءيساول داغ سيدي ربّي س-احاز ييني-اس» 11 :ضالب
يات-تماتارت ءي-ربّي داّ -ي�ن ءيگ ربّي-نک .ا-تدرو ار تادروت ن-واكال ،نغد
ا-تاتّوي ار تاتّوويت ن-يگنّا 12 «.ءي ّما احاز ءيرور-اس» :ءور-راد-ضالبغ ءو�
راد-ارمغ سيدي ربّي 13 «.ءيساول-د ءيشاعياه ييني-اس» :سفلدات ا-تاسوت
ن-داود .ءيس-ور-كن-يوودي ا-ت ّسرمايم مدّن ،ايلّيغ ترام ا-ت ّسرمايم ءو� ربّي-نو.
14ءي ّما سيديتنغ نتّان ا-راد-اون-د-يفک يات-تماتارت .ها تاعييالت را-تربّو ،تارو
يان-وا ّراو ،تگ-اس ءيسم ›عي ّمانويل‹ ]تگا لمعنا-نس ›ربّي ديدنغ‹[ 15 .را-يشتّا
ءيشاعياه 626
تيكّيلت د-تا ّمنت ،لّيغ ءي ّسن ا-ياگي ما-يُخش ّن ،يامژ غ-ما-يفولكين 16 .اشكو لّيغ
ءور-تا-ي ّسين-وازّان ا-ياگي ماُ -يخش ّن يامژ غ-ما-يفولكين ،راد-كولّو-خلونت-تميزار
ن-يگلدان س-سين لّي-زغ-تغووضم 17 .ءي ّما ك ّيي د-مدّن-نک ءو� تاسوت
ن-باباک ،را-دّ -ف�ون-ي ّزري سيدي ربّي كرا ن-وو ّسان ،ءورّ -جي-لّين زوند نتني
زغ-لّيغ تنگارا-تقبيلت ن-افرايم د-تين ياهودا ،اشكو را-د-سرون-ي ّساون اگلّيد
ن-اشّ ور.
18غا ّسان را-ي ّسينسگ سيدي ربّي ءي-يزان اد-د-ايلّن زغ-تالعينين ن-يسافّن
ن-ميصر ،ءي ّسينسگ ءي-تي ّزوا اد-د-ايلّنت زغ-يكالّن ن-اشّ ور 19 .اشكين-د كولّو
تّرسن غ-تا�تين ءو� غ-يجاريفن ،ع ّمرن ءيزگّارن د-يگد�ن 20 .غا ّسان
را-يون-ي ّسماكّرض سيدي ربّي س-توزّالت لّي-د-يكرا زغ-تسگا ياضني
ست-يگان د-وگلّيد ن-اشّ ور .راد-اون-يكّس ازّار ن-وگايو ن-واسيف ن-فورات ،اّ -
د-ينژاضن ن-يضارن ،ءي ّسيتّي-اون ءو� تامارت 21 .غا ّسان ا-را-يحضو-وك ّساب
يات-تموگايت ءيمژّين نغد سنات-تهراي 22 ،ار-زغ-گيسنت-ي ّسا اگفاي ءيگّوتن
ار-دي-تّشاض تيكّيلت .اشكو وان ّا ءيقامان ءيسول غ-تمازيرت را-يشتّا تيكّيلت
د-تا ّمنت 23 .ءينّاغ يادلّي ّت� الف ن-دّيليت ن-واضيل ءيسكارن الف ن-وقاريد
ن-نّقرت ،را-يو ّري ار-ي ّسمغاي تاسكرا د-يسنّا ّن غ-وو ّسان-ان 24 ،ار-گيس-گ ّمرن
مدّن س-لقوس د-يژضكان ،اشكو ءيع ّمر-واكال كولّوت س-يسنّا ّن د-تسكرا.
25هان ءيورار لّي-غ-ا-تكّرزم ار-تّنقاشم ،ءور-سول-را-تن-تّكّام ،اشكو ع ّمرن
س-تسكرا د-يسنّا ّن .را-گيسن-ترژّ ّم ءي-يموگاين ،فردنت-گيسن-وولّي.
8
1ءيساول-د داغ سيدي ربّي ييني-يّي» :اسي-د يات را-د-ياشک لعسكر
تالّوحت ءيم ّقورن ،تارات ّف�س س-يد-ليف ن-مدّن-ان: ن-ايت-اشّ ور
ءيشاعياه 627
هان ءيگّوت ما-را-يوت 15 ءيگ تاژقّورت ءو� شّ بكت ءي-يمزدغن ن-وروشاليم.
ءيفيكش ،ضرن رژن ،تياماژن اوين-تن«.
ّ 16سموتّل-د ا ّرا ن-توگّا ،ترگلت ال ّمود غ-وو�ون ن-يمحضارن-ينو.
17راد-سول-قلغ س-سيدي ربّي لّي-ي ّسنتالن ءودم-نس ف-ايت-ياعقوب،
را-ن-سول-گيس-رجوغ 18 .ها نكّي د-تاروا-ياد-يّي-يفكا سيدي ربّي .نگا تيميتار
د-لعجايب غ-يسرايّل ،زغ-دار سيدي ربّي ن-لم�يكا لّي-يبيدّن غ-وورير
ن-صييون 19 .راد-اون-تّينين مدّن» :سقسايت ءيشوّافن د-يقدّاشن لّي-يجروبّوجن
يخصا ايت-تمازيرت اد-سقسان ءيد-ربّي-نسن؟ ارّ -سهيطّيرن .ءيس-ورّ -
ءيس-ور-تن-د-ي ّقان اد-سقسان ويلّي ّموتنين ف-ويلّي دّرنين؟« 20ترارت-اسن:
»امژات غ-ول ّمود د-توگّا «.اشكو ءيواليون لّي-س-ا-ساوالن نتني ءور-سوگيرن
يات 21 .تاغوفت ءو� �ژ ا-س-را-تلولّيين غ-واكال .غاكود ن ّا-تن-ياغ �ژ،
راد-د-گيسن-نكرن ءيريين ،رگمن اگلّيد-نسن د-يد-ربّي-نسن .منادن-ين
تي�س د-يمو� ن-تك ّرايتس-يگنوان 22 ،منادن ءيل ّما س-واكال .هان تاغوفت دّ -
ا-راد-اسن-گيس-ييلي ،ارد-تن-يدحي ربّي سّ -
تي�س ّسيويدنين.
9
1ءي ّما ويلّي-ف-يادلّي-تزري-تك ّرايت ،ءور-را-ن-قامان راد-اغ-د-ي�ل
دو� اكال ن-زابولون د-وين غ-يمو� .ءيكّا-تّين ءي ّس ّ يان-وارّاو
نافتالي ،وا�ينّي راد-تّمجدن ايت-تاما ن-ومدا ،ءو� تيسگيو ياضني ن-واسيف
ن-وردون ،ءو� تامازيرت ن-جاليل لّي-غ�ّ -ن ايت-تميزار نّ -دونيت 2 .م ّدن
تي�س ،هاتني ژران تيفاوت ءيهيّان .غويلّي ءيزدغن غ-واكال ل ّي-يفتّون غّ -
ن-ومالو ن-لموت ،هاتي تغلي-د ّف�سن تيفاوت.
3ت ّسفرحت اقبيل-نک ا-ربّي ،ت ّسف ّجيجت ف-مدّن-نک .هاتني فرحن باهرا
س-مايد تسكرت ،غمكلّي تفراحن مدّن غاكود ن ّاّ -سمونون تامگرا نغد ار-اطّون
ما-د-گمرن 4 .اشكو ترژيت ءيح�سن ژّاينين ،تكّست اعمود ف-تغراض-نسن،
ءيشاعياه 629
يان-وايّاو را-د-ي ّفوغ زغ-وگ ّچا ن-يا ّسا ]باباس ن-داود[، 1
ءور-را-يتنباض س-ماد-ژرانت-والّن-نس،
ءو� دا-يتحكام س-مايلّي-مي-سفلدن ءيمزگان-نس.
وا�ينّي را-يتحكام ءي-يمژ�ض س-لح ّق، 4
ها ءوشّ ن را-يتگاوار د-ول ّقاغ ،ءيگن واگرزام غ-تاما ن-يكرو. 6
را-تّينيت غ-وو ّسان-ان» :وا سيدي ربّي ،ءول ّغ-ک باهرا. 1
وا ّخا ّف� تغضبت ،ت ّسونفت ّف� لغاضاب-ان ،ت ّسهنّوت ءول-ينو.
ربّي ا-يگان ان ّجام-ينو .رادّ -ف�س-تّكلغ د-ور-سار-راد-يكساضغ يات. 2
وا سيدي ربّي ك ّيي ا-يگان ربّي-نو ،را-ک-تم ّجادغ ار-تّال ّغ ءيسم-نک. 1
ءي ّما سيدي ربّي را-ن-يلوح ءيسفورّوگن-نس ءو� شّ طارت ن-يفا ّسن-نس،
ءي ّسكنوكي ءيگودار اتّووينين ن-تمدينين-نس، 12
را-يفرح لخ� ءو� اكال ءي ّقورن ،ءيف ّجيج لبور يوت س-وجدّيگ. 1
40
تاب ّراحت ن-لخبار ّ » 1سف ّجيجايت ف-مدّن-ينو ،ت ّسف ّجيجم ّف�سن .ءينّا-ت
ربّي-نون 2 .ساو�يت س-وروشاليم س-واوال ن-لحنانت، ءيفولكين
تغرم-اس تينيم› :هان تّ ّما لعقوبيت لّيّ -ف�مّ -ي�ن .ءيصامح سيدي ربّي
ءي-لعيوب-نم .ءيرور-ام كولّو ماد-ام-يگان ف-دّنوب-نم‹.
3ها يان-واوال ار-يتب ّراح ار-يتّينيّ › :جوجادايت اغاراس ءي-سيدي ربّي
غ-لخ� ،ت ّسنمّ ابريد يوسعان ءي-ربّي-نغ غ-لبور 4 ‹.را-تنگادّا كرايگاتّ تا�ت،
يا ّستوا كرايگاتّ ادرار د-وورير ،ءينم-وگسار ءو� اساون ،ءورّين ءيجاريفن گن
ازاغار 5 .غاكودان ا-را-د-يبان لماجد ن-سيدي ربّي ،ژرن-ت كولّو مدّن «.هاتي
سيدي ربّي ا-ت-ينّان.
ها يان-واوال ءينّا» :ب ّرح «.سقساغ-ت» :ما س-راد-ب ّرحغ؟« 6
»بنادم كولّوت زوند توگا ا-يگا .تزري لهيبت-نس زوند اجدّيگ ن-لخ�.
ءيميل ءيسوض گيس رّوح ن-سيدي ربّي، 7
اک-يحاسب، كولّو تيميزار نّ -دونيت مژّينت غ-يژري-نس .ءيغ-تنتّ - 17
ءور-راد-دارس-گنت يات.
ما-س-را-ت ّسرواسم ربّي؟ ءيس-تژضارم ا-تسكرم ّصورت-نس؟ 18
هان يان �صنام ،لمعلّم كا-ت-يعدلن ،د-وص ّياغ كاد-اس-يغمان ءورغ، 19
س�ون .اوين-تن ءيجاوان غمكلّي تاوين اليم. ءيميل ءيصوض ّف�سنّ ،
ءينّا ربّي امژ�ي» :ما-س-را-يّي-ت ّسرواسم؟ ءيسّ -ي� كرا زوند نكّي؟« 25
42
اخدّام ن-سيدي ربّي ] 1ييني سيدي ربّي» [:هاي-اخدّام-ينو لّي-وسيغ ،ءيگ
غوالّي ژليغ نكّي ،ءيفرح-سرس-وول-ينو .گيغ گيس ّروح-ينو ،د-نتّان ا-را-ي ّسلكم
لح ّق ءي-تميزار ن-دّونيت 2 .ءور-را-يتغوّات ءو� دا-يتّا ّل اوال-نس ءو� دا-يتب ّراح
غ-تسوكت 3 .اغانيم ن ّا-يكنان ءور-را-ت-يرژ ،د-تفتيلت ن ّا-يق ّربن ا-تخسي
ست-ي ّسنس .را-ي ّزگا لح ّق غ-كرايگاتّ ماني 4 .ءور-را-يرمي ءو� را-يقنض ءور-راّ -
ارد ءي ّسرصو لح ّق غ-دّونيت .هان ايت-تميزار غ-تاميو ن-يمدوان ار-تقلن
س-ول ّمود-نس«.
5ها ما-ينّا ربّي سيديتنغ دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ غوالّي ءيسكرن ءيگنوان
ءيفسر-تن ،ءيسرس اكال ءو� كولّو ما-گيسّ -ي�ن .ار-ياكّا ءونفوس ءي-يمزدغن
ن-دّونيت ،ار-د-يتازن رّوح ءي-ويلّي گيس دّرنين 6 .ءيساول نتّان ييني» :نكّين
ءي�ن .غريغ-اک غي�د ا-ت ّزگات لح ّق ،امژغ-اک ا-يگان غوالّي بدّا ّ
غ-وفوس ،گابلغ-ک بدّا .ژليغ-ک ا-تسكرت لعهد غ-گريّي د-بنادم ،تگت
تيفاوت ءي-تميزار ن-دّونيت 7 .را-ترژمت الّن ءي-يبوكاضن ،تفسيت-د
تي�س 8 .نكّين ءي-ويلّي-ن-يتياماژن غ-لحبس ،ت ّسوفغ-د غويلّي-ن-يگاورن غّ -
ءي�ن‹ ،غمكان ا-يگا ءيسم-ينو .لماجد لّي-داريّ -ي�ن، ا-يگان ›واد بدّا ّ
ست-فلغ ءي�-صنام 9 .مايلّي-ف-ساولغ ءور-را-ت-يامژ وايّا ،ءو� تولغا-نو ءور-راّ -
غايد ءيزرين ،هاتي ءيجرا .ءينيغ-اون غي�د ف-تغاوسيوين ن-لجديد ،ساولغ-اون
ّف�سنت ءور-تا-جرينت«.
اسيايت امارگ
ن-لجديد
.......................
43
] 18ييني سيدي ربّي» [:ا-ور-تلهوم س-ما-يزرين ءو� راد-سفيضغ
دا-تسوينگيمّ غ-تغاوسيوين ن-زمان 19 .ها-يّي غي�د ّدنوب-نون
سكرغ-اون ما-يگان لجديد .هاتي ءيبدا .ءيس-ور-تي-تژريم؟ راد-سكرغ
يان-وغاراس غ-لخ� ،سكرغ ءيسافّن غ-لبور 20 .را-يّي-توقّارن لوحوش ،گن-ييت
ءوشّ ا ّن نغد انعيمن .اشكو ار-اكّاغ امان ءي-لخ�ّ ،زريغ ءيسافّن غ-لبور ،باش
ادّ -سوغ مدّن-ينو ءيمژ�ين 21 .گان ويلّي سكرغ ءي-يخف-ينو اد-تب ّراحن
س-وفولكي-نو.
» 22ءي ّما كون ّي اي-ايت-ياعقوب ءور-ا-سري-تسيگّيلم ،ءيبان گيون اي-ايت-
-يسرايّل ءيس-يّي-تحاشام 23 .ءور-سول-ا-يّي-دي-تّاويم ءولّي-نون ءي-تغرصيو
جدرنين ،ءو� دا-يّي-تّوقّارم س-يساكمورن-نون .نكّي ءورّ -ف�ون-فرضغ تيوافكيو
م ّقورنين ،ءو� ضالبغ زغ-گيون لبخور ءيگّوتن 24 .ءور-يّي-تسغيم اغانيم
ءيميمن ءو� تشّ باعم-يّي س-تادونت ن-تغرصيو ،وا�ينّي ت ّسيگتم ّف� دّنوب-نون،
ت ّسرميم-يّي س-لخشانات-نون 25 .ءي ّما نكّي گيغ والّي را-يسفيض دّنوب-نون،
اشكو نكّي ا-يران مايان ،د-ور-سار-راد-كتيغ مامنک ا-تج�م.
» 26ءينيات-يّي كولّو ما-يجران غ-گريّي ديدون اّ -ف�س-نساول ،تملم-يّي
اصراض-نون ف-ا-نژر ءيس-دارون لح ّق 27 .هان باباتون امزوارو ءيج�،
ءيشاعياه 647
عصون-يّي ءو� ويلّي-ن�ّ -نين س-واوال غ-گريّي ديدون 28 .غايان ا-فّ -سدولّيغ
ءينمغورن ن-تگ ّمي-نون تامژ�يت ،فلغ ايت-ياعقوب ءي-لفنا ،فلغ ءيسرايّل
ءي-ترگّام«.
.......................
45
گراو�ت-د سري 18هاي-اوال ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .نتّان ا-يگان ربّي
لّي-يسكرن ءيگنوان .ءيسكر ءو� اكال ءي ّسنگادّا-ت اي-ايت-تميزار
ءي ّسرصو-ت .ءور-ت-يسكير ا-يخوو ،اشكو ءيقصاد ا-گيس-يزدغ بنادم .ييني:
»نكّين ا-يگان ربّي داّ -ي�ن .ءور-يلّي اب� نكّي 19 .ءور-ساولغ غ-تنت� ءو�
ءي�سن .ءور-نّيغ ءي-وامود ن-ياعقوب› :سيگّي�ت-يّي غ-ماني غ-ماني ّ
ءيخوان ‹.نكّي ربّي داّ -ي�ن ار-ساوالغ س-لح ّق ،ار-تّينيغ مايلّي ءيگان ّصاحت.
» 20مونات-د تاشكيم-د ،ا-ويلّي-ن-سول-يقامان غ-ايت-تميزار ن-دّونيت،
تاكمورم-د كولّوكن س-داري .وا كون ّي-ان يوسين �صنام ن-وكشّ وض ،ار-ت ّ
ّژا�م
ءي-يان ربّي لّي-ور-يژضارن ا-كن-ي ّجنجم ،ن ّيغ-اون ءور-ت ّسينم يات 21 .ساو�ت
ف-يخفاون-نون ،ار-تّمشيويرم ءي-نگراتون .مانوا ءيعلمن غ-مايد ءيزرين س-مايد
ءيجران غي�د؟ مانوا-ياون-ت-يد-يم�ن زغ-يسيزوور؟ ءيس-ورد نكّي لّي-يگان ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن؟ ءور-يلّي وايّا ب� نكّي .گيغ ربّي ن-لح ّق ،گغ ان ّجام .ءور ءيلّي اب�
نكّي 22 .گراو�ت-د سري تنجمّ ،اي-ايت-تميزار ن-دّونيت كولّوتّ .اشكو نكّين
ا-يگان ربّي ،ءور-يلّي وايّاض 23 .ءيخف-ينو ا-س-گّولّيغ .اوال ن-لح ّق ايد ءيكّان
ءيمي-نو ،ءور-را-د-يورّي .نكّي ا-مي-را-د-يكنو كرايگاتّ افود ،ءيق ّرا-يّي كرايگاتّ
ءيلس 24ار-يتّيني› :سيدي ربّي واحدوت ا-غّ -ي� لح ّق ءو� لق ّوا‹.
راد-د-سري-اشكين كولّو غويلّي-يّي-يكورهان ،هاتني كولّو تگراژ-تن 25 .ءي ّما امود
ن-يسرايّل ،نكّي ربّي داّ -ي�ن راد-اسن-فكغ لح ّق-نسن ،د-نتني راد-سري-فرحن«.
ءيشاعياه 648
46
.......................
را-ن-سرسغ ان ّجام ] 8ييني سيدي ربّي» [:سوانگمات-د ماياد ،كون ّي
لّي-يج�ن ،ت ّزگام لعاقل تكتيم-ت-يد 9 ،تسوانگمّ-د مايلّي غ-صييون
ءيجران غ-زمان .اشكو نكّين ا-يگان ربّي ،ءور-يلّي وايّاض .نكّين ا-يگان ربّي،
ءور-يلّي زوند نكّي 10 .ار-ما�غ زغ-يسيزوور ما-را-ييلي غ-يسيگّراّ .
زيک زمان
اد-ساوالغ ف-ما-را-يجرو تيگيرا ،ار-تّينيغ› :مايلّي قصادغ نكّي ،نتّان ا-را-ييلي.
مايلّي نوّاغ ،نتّان ا-را-يجرو 11 ‹.ها-يّي غريغ-د ءي-يگيدر زغ-وسغ�ي
ن-تافوكت ،غرغ-د ءي-ورگاز زغ-تمازيرت ياگّوگن ا-يسكر ما-گيس-قصادغ.
هاتي نّيغ-ت ،را-ت-سكرغ .ن ّواغ-ت را-ت-ك ّملغ.
» 12سفلدات-يّي ا-يخفاون قّورنين لّي-ن-ياگّوگن ف-لح ّق 13 .هاتي ّساكمورغ-د
اس ن-لح ّق-ينو ،ءور-ن-باهرا-ياگّوگ .ءور-را-ن-يماطل-وجنجم-ينو .را-ن-سرسغ ّ
ان ّجام غ-صييونّ ،سبايينغ لماجد-ينو غ-يسرايّل«.
.......................
48
] 12ييني سيدي ربّي» [:سفلدات-يّي اي-ايت-ياعقوب را-دي-تورّيم
زغ-واكال ن-بابيل د-ايت-يسرايّل لّي-مي-غريغ .نكّين ا-ت-يگان .نكّين
ا-يگان امزوارو گغ امگّارو 13 .افوس-ينو ا-ي ّزوگزن لّساس ن-واكال ،افاسي-ينو
ا-يفسرن ءيگنوان .غاكود ن ّا-ياسن-غريغ ،بيدّن-د كولّو ءيتران غ-ومنيد-ينو.
14مونات-د كولّوكن تسفلدم .ءيسّ -ي� غ-گراتون ما-ستّين-يكّان ءيعلم ف-مايد
ءيج ّرون؟ ربّي سيديتون ا-يسكرن غوالّي را-ي ّسافو كولّو ماد-قصادغ غ-ايت-بابيل،
ييلي-ن-وفوس-نس ف-ايت-كالدان 15 .نكّين ا-يساولن غرغ-اس ،اويغ-ت-يد.
سّ -صاحت را-يك ّمل ما-سرس-قصادغ 16 .اكمورات-د سري ،تسفلدم
ءيشاعياه 649
14ءي ّما صييون ار-سول-تّيني› :سيدي ربّي ءور-تّ -گيگي-ييوي .هاتي ءيتّو-يّي
والّي ءيگان باب ن-ينو 15 ‹.وا�ينّي ءيس-تژضار-تمغارت ءي ّسنگاين ا-تتّو
اک-تي-تتّو نتّات،ازّان-نس؟ ءيس-ور-ا-تّحنّو غ-وا ّراو ن-واحليگ-نس؟ ءيغّ -
ءور-را-كم-تّوغ نكّي 16 .ها-يّي نقشغ ءيسم-نم غ-تديكال ن-يفا ّسن-ينو،
ار-د-بدّا-سوينگيمغ ءيگودار-نم 17 .ژر ،هاتي ار-دي-تحارّاون ويلّي را-كم-يبنّو،
ار-رگّلن ويلّي-كم-يخلّون 18 .ا ّل الّن-نم تمنادت ،هاتني ار-د-كولّو-تمونون
اشكين-د سرم .ءينّا-يام ربّي داّ -ي�ن ،ءيزگا-واوال-اد زوند تودرت-ينو:
›را-تن-كولّو-تلست زوند ن ّقرت ،تبكيست سرسن زوند تاسليت 19 ‹.وا ّخا
تهلک-تمازيرت-نم ،ءي ّسيكّي-واكال-نم ،خلونت-تمدينين-نم ،هاتي راد-ع ّمرن ارد
نوكمون ءيمزدغن-نسن .سّ -صاحت را-ن-زغ-گيم-يتّين غويلّي-كم-شّ انين 20 .ها
تاروا ن-ورفوفن-نم راد-ام-ينين› :ژر ،هاتّي تنوكما-ياغ-تمازيرت-اد .فک-اغ غي�د
ماني يوسعان 21 ‹.راد-يل ّما-تّينيت د-يخف-نم› :ما-يّي-د-كولّو-يورون تاروا-ياد؟
تكّا-تّين تخوا-يّي-تگ ّمي� ،ح-يّي ا ّراوّ ،سمسرن-يّيّ ،ساگّوگن-يّي-ن .ءي ّما غويد،
واحدوي .ماني-د-كّان غويد گّوتنين؟‹ «
ّ ما-تن-د-ي ّسنكرن؟ كّيغ-تّين
22ها ما-ينّا ربّي سيديتنغ دا-بدّاّ -ي�ن» :ها راد-الّغ افوس-ينو ءي-ايت-تميزار
نّ -دونيت ،سيلّفغ-ن ءي-يقبيلن اگّوگنين .نتني ا-راد-ام-د-ياسي تاروا-نم غ-گر
ءيفا ّسن-نسن ،اوين-د ءيستيم ف-يغراض-نسن 23 .ءيگلدان ا-را-يگ ءيمقاسان
ءي-تاروا-نم ،د-تگلدين ا-را-تن-ي ّسنگاي .راد-ادرن ءي-يخف-نسن ار-كنّون
س-واكال غ-ومنيد-نم ،ار-كم-باهرا-توقّارن .غاكودان ا-را-تي ّسانت ءيزد نكّين
ءي�ن ،د-ور-سار-را-ينحاشّ ام وانّا-ن-گيگي-يرجان«.ا-يگان غوالّي بدّا ّ
.......................
50
1ها ما-ينّا سيدي ربّي» :ءيس-تغالم ءيس-فريغ لّيغ-ن-غريغ
ءور-يّي-د-يجاوب يان ءي-مدّن-ينو غمكلّي ءيف ّرو-ورگاز ءي-تمغارت-نس؟ مانزا
ءيشاعياه 652
52
را-كن-د-فروغ ب� 1نكر-د غي�د ا-صييون ،تنكرت-د ا-ترارت لقوّا
ءي-وفوس-نم ،تلست تيملسا-نم شوانين ا-وروشاليم اقاريد
تامدينت تامژ�يت .اشكو ءور-سول-را-سرم-كشّ من ويلّي حرمنين ءو� ويلّي
ندسنين 2 .سوس ءيخف-نم زغ-وگدرور ،تغليت تگاورت ا-وروشاليم ،تفسيت
ءيزاكارن زغ-ومگّرض-نم ا-يلّيس ن-صييون لّيّ -ي�ن غ-يسكراف 3 .اشكو ها
ما-ينّا سيدي ربّي» :تنزام ب� اتيگ ،را-كن-د-فروغ ب� اقاريد«.
4ها ما-ينّا ربّي سيديتنغ» :غ-يسيزوور سكرن مدّن-ينو ف-اد-هوّدن س-ميصر
گاورن گيس ،تعدّان ءيل ّما ّف�سن ايت-اشّ ور 5 .ءي ّما غي�د ما-يگا غايد
ءيجران؟« ييني سيدي ربّي» :هان كّسن مدّن-ينو اوين-تن ب� اتيگ.
اس كولّوت. ار-گيسن-تطناژن ويلّي ف ّ�سن ءيحكامن ،ار-تحگارن ءيسم-ينو ّ
6ف-مايان ا-ف-راد-اون-ينيغ ،مدّن-ينو راد-ي ّسا ّن ءيسم-ينو .غا ّسان ا-راد-ي ّسا ّن
ءيزد نكّي ا-ت-ينّان ءور-تا-يجري .سّ -صاحت ها نكّي ديدون«.
7منشک ا-س-تفولكي-توادا ن-والّي-د-يفتان ف-يدرارن ،ياسي-د لخبار
ءيفولكين ،ار-يتب ّراح فّ -س�مت ،ياوي-د اوال ءي ّسهنّان ،ار-يتب ّراح ف-وجنجم،
ار-يتّيني ءي-صييون» :ربّي-نم ا-يحكامن 8 «.سفلد ءي-ينگابالن-نم ،ءولّن
اوال-نسن س-لفرح ار-كولّو-تّيريرن ،اشكو ژرانت-والّن-نسن سيدي ربّي ءيورّي-د
س-صييون 9 .مونات-د اي-ايت-يخروبّا ن-وروشاليم ار-تّيريرم ،اشكو سيدي ربّي
ءي ّسهنّا مدّن-نس ،هاتي ءيفرا ءوروشاليم 10 .ءيمدي-د سيدي ربّي افوس-نس
امژ�ي غ-يژري ن-كولّو ايت-تميزار .هان كولّو ءيمزدغن ن-دّونيت راد-تمنادن
اجنجم ن-ربّي-نغ.
11فّوغات ،فّوغات كونّي زغ-غين ،د-اد-ور-تگّرم ءي-كرا ءيندسن .فّوغات
زغ-وا ّماس ]ن-بابيل[ ،ا-ويلّي ءيتاسين ءيروكوتن ن-ربّي ،ت ّسغوسم ءيخفاون-نون.
ءيشاعياه 656
13
ارفوفن ن-وخدّام
]ييني سيدي ربّي[: ن-ربّي
ما-را-يادّر تاروا-نس؟
تحو ّدا-ياس تودرت نّ -دونيت-اد.
فّ -سيبت ن-لعيوب ن-مدّن-ينو ا-ف-يتّوت.
سكرن-اس امضّ ال غ-گر مدّن أُخشنّين، 9
را-يژر تاروا-نس،
ءيگاتن-وو ّسان-نس
58
»ا�يت اوال-نون سّ -جهد ،تب ّرحمءوژوم لّي-س-يرضا ] 1ييني سيدي ربّيّ [:
زوند ن ّ ّفار ،تينيم ءي-مدّن-ينو ف-غايلّي سكرن يُخشن، سيدي ربّي
تژا�ن، اس ار-يّي-ديّ -
تژيم ايت-ياعقوب ف-لعيوب-نسن .هاتي كرايگاتّ ّ
2
س-تگ ّمي-نک ،تفكت ءي-وانّا ياغ-وس ّميض ما-يل ّسا .اد-ور-ت ّسنتالت ءيخف-نک
ف-ايتماک 8 .د-غمكان ا-س-را-تيسفيو تيفاوت-نک زوند انقاش ن-تافوكت،
تنكر-د گيک تودرت ن-لجديد .افولكي-نک ا-راد-اک-يزوور ،ءيگّرو-اک لماجد
ن-ربّي سيديک 9 .را-ن-تغرت س-ربّي سيديک ،جاوبغ-اک .تگت-ن سري
تاغووييت ،را-يک-د-رارغ› :ها نكّي‹.
»ءيغ-تكّيست زغ-دارون تاعدّييت ءو� طي ّط ُيخش ّن ءو� توگّا ن-تكركاس،
10ءيغ-ا-تاكّات ءيخف-نک ف-ويلّي ياغ �ژ ار-تشّ باعت ءول ن-يمژ�ض،
تي�س ،ءيورّي دارک ءيض ءيگ زوند ازال. هان تيفاوت-نک را-تيسفيو غّ -
11را-ک-بدّا-يگ ّود ربّي سيديک ،ار-شّ باعغ ءول-نک س-ما-يفولكين ،ارّ -سدوسغ
ءيخصان-نک .را-تگت زوند ءورتي ءيشبعن امان ،تگت زوند لعين
زغ-بدّا-فتان-وامان«.
.......................
59
لها�ک ن-ايت-لعار 1ژرايت هان ءور-يگ ّزول-وفوس ن-سيدي ربّي ايلّيغ
ءور-يژضار ا-ي ّجنجم .د-ور-يژّاي-ومژّوغ-نس ايلّيغ ءور-يژضار ا-يسفلد 2 .وا�ينّي
ءيسكّيرن-نون أُخشنّين ا-كن-ي ّسنگاران د-ربّي-نون .لعيوب-نون ا-نّ -ف�ون-ي ّسنتالن
ءودم-نس ايلّيغ ءور-ا-يون-يسفليد.
3اشكو هان ءيفا ّسن-نون ندسن س-يدا ّمن ،د-يضوضان-نون س-لخشانت.
ءيماون-نون ارّ -سوفوغن ءيباضان ،د-السيون-نون ارّ -سفو ّروگن س-لباضل.
ءي� يان ءيصراضن س-ما-يُغژا ّن. 4ءور-يلّي يان ياكّان توگّا نّ -صاحت ،وا� ّ
ار-بنّون ف-تّوم� ءيخوان ،ار-تعاوادن س-تكركاس .هاتني ار-ربّون س-لحيلت،
ار-تارون خزييت 5 .ار-سكارن تيگ�ي ن-بو-سكّا ،د-وان ّا-تنت-يصرطن،
هاتي ءيشّ ا لموت .د-تان ّا گيسنت ءيتياضارن ،را-د-زغ-گيس-ي ّفوغ-ولگماض.
ار-ژطّان شّ بكت ن-رّتي� 6 ،وا�ينّي اصطّا-نسن ءور-يص�ح ءي-مال ّسا.
ءيشاعياه 664
ار-يكّات-وول-نم س-لفرح.
هاتي ّسليعت ن-يمدوان اگّوگنين را-د-گيم-ت ّفي،
د-تميخار ن-تميزار ن-دّونيت راد-د-سرم-اشكينت.
توگت ن-يرعمان را-تع ّمر اكال-نم. 6
ّ
ءيشاعياه 665
18
ءيگودار ن-وجنجم
]ييني سيدي ربّي[: د-يماون ن-تولغا
ءيگنوان ن-لجديد
د-واكال ن-لجديد
ديدس لكرارص ن-لفرتونت ءيتج ّهدن ،ا-د-ي ّزوگز لغاضاب-نس ءيرغان ،يوت
لعقوبيت س-لعافييت ءيجدّرن 16 .اشكو لعافييت د-ووزّال ا-س-را-يوت سيدي
ربّي لحوكم ف-كولّو بنادم ،ءيگاتن ويلّي را-يتياوه�ک ف-وفوس ن-ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن.
.......................
675
ءيرميياه
1
1ءيواليون ن-نّابي ءيرميياه يوس ن-حيلقيياه لّي-يگان يان اژ�ي ن-يرميياه
غ-يمساكمورن ن-ربّي غ-تمدينت ن-عاناتوت غ-واكال ن-بنيامين 2 .ار-د-
-يتّاشكي-واوال ن-سيدي ربّي ءي-يرميياه غ-وسگّاس ويس كراض د-مراو )(13
ن-تگلديت ن-يوشيياه يوس ن-امون اگلّيد ن-ياهودا 3 .ار-اس-د-سول-يتّاشكي
غ-وو ّسان ن-ياهووياقيم يوس ن-يوشيياه اگلّيد ن-ياهودا ،ار اسگّاس ويس يان
د-مراو ) (11غ-تگلديت ن-صيدقيياه يوس ن-يوشيياه اگلّيد ن-ياهودا ،ار اكود
لّيغ اكوفن ءيمزدغن ن-وروشاليم ]س-بابيل[ غ-وايّور ويس س ّموس.
4يوشكا-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ييني-يّي» 5 :ءور-تا-ک-سكيرغ
غ-واحليگ ن-ينّاک ،ا-کّ -سنغ .ءور-تا-تلولت ،ا-ک-گيغ د-وينو ،ژليغ-ک
ا-تگت نّابي ءي-ايت-تميزار نّ -دونيت 6 «.ءي ّما نكّي رورغ-اس» :ا ّح ا-سيدي
ربّي-نو ،ءورّ -سينغ مامنک اد-ساوالغ اشكو غير افروخ اد-گيغ 7 «.وا�ينّي
ءينّا-يّي-د سيدي ربّي» :اد-ور-تّينيت ›غير افروخ اد-گيغ‹ ،اشكو كولّو
وصاغ.وانّا-س-ک-وزنغ ،را-دارس-تدّوت ،ار-تساوالت س-كولّو ما-ف-کّ -
8ا-ور-تن-تيكساضت ،اشكو لّيغ بدّا ديک ا-کّ -جنجامغ .ءينّا-ت ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن 9 «.ءيمدي-د ءيل ّما سيدي ربّي افوس-نس ،ءيگّر-د ءي-يمي-نو
ييني-يّي» :هاتي گيغ اوال-ينو غ-يمي-نک 10 .ژر غا ّساد گيغ-ک ف-تميزار ءو�
تيگلداي ،ا-ت ّسوكوفت ار-ت ّسكنوكيت ،ار-ترژّات ار-تخلّوت ،ار-تّژّوت ار-تبنّوت«.
11ياشک-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ءيسقسا-يّي» :ما-تژريت ،ا-يرميياه؟«
ءينيغ-اس» :ژريغ يان-وصطّا ن-لّوز 12 «.ييني-يّي-د سيدي ربّي» :تُغژانت ،اشكو
ءيوزغ ف-واوال-ينو ا-تّ -سافوغ«.
ءيرميياه 676
20
راد-اكوفن ايت-ياهودا 1لّيغ ا-يساوال ءيرميياه ف-تغاوسيوين لّي-اس-د-يم�
سيدي ربّي ،ءيسفلد-اس-ومساكمور فاشحور يوس ن-ي ّمير س-بابيل
لّي-يگان انگابال ءيم ّقورن ف-تگ ّمي ن-ربّي 2 .يامر فاشحور اد-شّ غورشن
ءيرميياه ،ياوي-ت ءيكرف-ت غ-گر ءيفگّيگن غ-دار ءيمي ن-تگ ّمي ن-سيدي
ربّي لّي-مي-تّينين ›ءيمي ن-بنيامين نّ -
وف�‹ 3 .نديد ازكّا ءيرژم-اس-د فاشحور
زغ-يفگّيگن .ءيساول سرس ءيرميياه ييني-اس» :ءيسم-نک غ-دار سيدي ربّي
ءور-سول-يگي ›فاشحور‹ .ءيگا-ياک ءيسم ›ماگور-مي ّسابيب‹ ]تگا لمعنا-نس
تاودا غ-كرايگاتّ تاسگا[ 4 .ها ما-ينّا سيدي ربّي› :را-ک-گغ د-تاودا
ءي-يخف-نک ءو� كولّو ءيمدّوكّال-نک ،تژرت-تن ار-ت ّمتاتن س-ووزّال
ن-ينوّاشن-نسن .راد-فكغ كولّو ايت-ياهودا غ-وفوس ن-وگلّيد ن-بابيل.
را-تن-يكرف ياوي-تن س-بابيل ،ءينغ كرا گيسن س-ووزّال 5 .غاكودان
ا-راد-فكغ كولّو تيميخار ن-تمدينت د-وايدا-نس د-تاريكا-نس ءو� كولّو لكنوز
ن-يگلدان ن-ايت-ياهودا غ-وفوس ن-ينوّاشن-نسن .را-تن-اكرن امژن-تن اسين-تن
س-بابيل 6 .ءو� ك ّيي ا-فاشحور د-ايت-تگ ّمي-نک كولّوتن ،را-كن-امژن اوين-كن
س-بابيل .غين ا-غ-را-ن-ت ّمتم ،د-غين ا-غ-را-ن-تّياومضالم ،ك ّيي د-كولّو
ءيمدّوكّال-نک لّي-مي-تّكاشافت س-تكركاس« ‹.
.......................
23
5ءينّا سيدي ربّي» :راد-د-اشكين-وو ّسان غ-راد-دّ -سوف ّغ اصطّا ءيص�حن
اصطّا ءيص�حن زغ-وگ ّچا ن-داود .را-يگ نتّان اگلّيد زغ-وگ ّچا ن-داود
ءيرميياه 686
.......................
31
را-د-ورّين ايت-يسرايّل 1ءينّا سيدي ربّي» :غ-وو ّسان-ان راد-گغ ربّي ن-كولّو
س-واكال-نسن
تاگماتين ن-ايت-يسرايّل ،گن نتني مدّن-ينو«.
توگت ن-لخير.
ّسقنعوغ مدّن-ينو سّ -
ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن«.
را-يحنّو سيدي ربّي
ف-م ّدن-نس
23ها ما-ينّا ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي ن-يسرايّل» :غ-وو ّسان
غ-راد-اسن-د-رارغ لخير ،راد-داغ-تّينين ءيواليون-اد غ-تمازيرت ن-ياهودا ءو�
تيمدينين-نس› :ا-كم-يبارک سيدي ربّي ،ا-تازدغت ن-وفولكي ،اي-اورير
امژ�ي 24 ‹.راد-د-كولّو-مشاشكان ءيمكرازن ن-يگران د-يمكساون ن-وولّي
غ-تمازيرت ن-ياهودا ءو� تيمدينين-نس 25 .اشكو راد-فكغ اسونفو ءي-وول
ن ّا-يرمينّ ،سدوسغ ءول ن ّا-يتغاشان 26 ،ارد ءينين› :گنغ نكرغ-د ،ءيميم
ءيطس-ينو« ‹.
27ييني سيدي ربّي» :هاتي راد-د-اشكين-وو ّسان غ-رادّ -سيگتغ امود ن-بنادم
ءو� وين لبهايم غ-دار ايت-يسرايّل د-ايت-ياهودا 28 .غايد ءيزرين گابلغ-تن
ا-تنّ -سوكوفغ ار-تن-ت ّبيغ ار-تنّ -سكنوكيغ ار-تن-ين-تلوحغ اد-هلكن .ءي ّما غي�د
را-تن-گابلغ ا-تن-تژّوغ ار-تن-بنّوغ .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن 29 .ءور-سول-را-تّينين
غ-وو ّسان-ان› :شّ ان �جدود واس ّموم ،گّورگزن-ووخصان ن-تاروا 30 ‹.اشكو
كرايگاتّ يان را-ي ّمت ف-لخشانت لّي-يسكر .وانّا ءيشّ ان واس ّموم
ا-مي-راد-گّورگزن-ووخصان«.
لعهد ن-لجديد غ-گر 31ييني سيدي ربّي» :هاتي راد-د-اشكين-وو ّسان
ربّي د-مدّن-نس غ-راد-سكرغ يان لعهد ن-لجديد د-ايت-يسرايّل
د-ايت-ياهودا 32 .ءور-را-يگ زوند لعهد لّي-سكرغ د-يمزوورا-نسن ،غاكود
ّسوف ّغ-تن-د زغ-واكال ن-ميصر .لعهد-ان، لّيغ-اسن-د-ومژغ افوس
ءور-سول-گيس-قامان .غايان ا-ف-ورّيغ فلغ-تن .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
33غمكاد ا-يگا لعهد لّي-راد-سكرغ د-ايت-يسرايّل غ-وو ّسان-ان .را-ن-اراغ
تينباضين-ينو ف-وو�ون-نسن ،گغ-تنت غ-يخفاون-نسن .راد-اسن-گغ ربّي-نسن،
گن-يّي مدّن-ينو .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن 34 .ءور-سول-را-يتنصاح كود يان
›ءي� ّف�ک ا-تي ّسانت سيدي ربّي‹ ،اشكو ادجار-نس ،ءو� دا-يتّيني ءي-گماسّ :
ءيرميياه 695
را-يّي-كولّو-ي ّسا ّن ،زغ-واد ءيمژّين ار واد ءيم ّقورن .هاتي راد-اسن-صامحغ
ف-لعيوب-نسن ،ءور-سول-را-دي-كتّيغ ءيسكّيرن-نسن أُخشنّين .ءينّا-ت ربّي
دا-ب ّداّ -ي�ن.
» 35ها ما-ينّا ربّي سيديتون لّي-يتراران تافوكت ا-تّيسفيو غ-وزال ،ار-يتامر ايّور
د-يتران اد-تيسفيون غ-ييض ،ار-د-ي ّساق�ي امدا ارد ا-ندّرنت تاضانگيوين-نس،
ءيگا ءيسم-ينو ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن 36 .ءينيغ-اون ،ءيغ-و ّريغ
ءور-سول-حكامغ غمكان غ-دّونيت ،هان راد�-ح ءو� امود ن-ايت-يسرايّل
ا-ور-سول-يگ اقبيل غ-ومنيد-ينو كولّو مايد ءيفتان .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
37ءيغّ -ي� ما-يژضارن ا-ن-ي ّسغل تاتّوويت ن-يگنوان ،ءي ّسنوبّش-ن غ-تدروت
ما-ف-يتّرس-واكال ،را-ن-لوحغ ءو� نكّي كولّو تاسوتين ن-ايت-يسرايّل ،فلغ-تن
فّ -سيبت ن-غايلّي كولّو سكرن .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن«.
38ييني سيدي ربّي» :هاتي راد-د-اشكين-وو ّسان غ-راد-داغ-تّبنو ءوروشاليم
ءي�ن ،زغ-لبرج ن-حانانيل ار ءيمي ن-وغژو 39 .را-ن-زغ- س-يسم ن-والّي بدّا ّ
-گيس-ي ّفوغ ءيزيكر ن-وسغل ارد ءيلكم اورير ن-گاريب ،ءيب ّرم ار گوعات 40 .ها
تا�ت-ان كولّوتّ ،ءو� ءيسمضال د-يغد د-يگران لّي-گيسّ -ي�ن،
راد-كولّو-تّياوژ�ي ءي-ربّي سيديتون ،زغ-تا�ت ن-قيدرون غ-تسگا دا-يوا�ن
اسغ�ي ن-تافوكت ،ار اغژو ن-يمي ن-ييسان .ءور-سار-تيتّي-تمدينت ءو� تضر
كولّو مايد ءيفتان«.
32
1اوال لّي-د-يوشكان زغ-سيدي ربّي ءي-ن ّابي ءيرميياه، ءيتياماژ ءيرميياه
غ-وسگّاس ويس مراو ) (10ن-تگلديت ن-صيدقيياه اگلّيد غ-لحبس
ن-ياهودا ،ءيگا اسگّاس ويس تام د-مراو ) (18ن-تگلديت ن-نابوخادناصر.
2غ-وو ّسان-ان ا-غ-د-يوشكا لعسكر ن-وگلّيد ن-بابيل ،ءيگلي ءوروشاليم .ءي ّما
نّابي ءيرميياه ،ءيتياماژ نتّان غ-وساراگ ن-واضافن ن-تگ ّمي ن-وگلّيد ن-ياهودا.
ءيرميياه 696
ست-كّسغ زغ-يژري-نو، ار-د-گيگي-ت ّسنكار ءيريين ءو� لغاضاب .غاياد ا-ف-راّ -
32فّ -سيبت ن-كولّو لخشانت لّي-سكارن ايت-يسرايّل د-ايت-ياهودا ،نتني
د-يگلدان-نسن د-يريياسن-نسن د-يمساكمورن-نسن د�-نبييا-نسن ،كولّو مدّن
ن-ايت-ياهودا د-يمزدغن ن-وروشاليمّ ،سطييرن-يّي-تّ باهرا 33 .هاتني رورن-د
سري تاداوت-نسن ءورد ءودماون-نسن .وا ّخا دا-تن-تنصاحغ منّاوت-توال،
ءورّ -جي-رين اد-سفلدن وا�-د-ي ّسا ّنّ 34 .سبيدّن-ين ءيك�ن-نسن جلخنين ،ندسن
سرسن تيگ ّمي لّي-يوسين ءيسم-ينو 35 .بنون ءيكركار ءي›-باعل‹ غ-تا�ت
ن-يوس ن-هينّوم ،ار-ن-د ّحين تاروا-نسن د-يستيتسن ءي-لعافييت ف-ربّي-نسن
اک سوانگيمغ يوصان اد-سكارن غايان ،ءو� ّ ›مو�خ‹ .ءورّ -جيد نكّي ا-تنّ -
ءيس-راد-سا�ن وان تاجلخيت-ان ايلّيغ ا-كولّو-جلّون ايت-ياهودا«.
ءي�ن ،ءيگ ربّي » 36وا�ينّي ها ما-راد-اون-ييني والّي بدّا ّ لباراكات
ّ
لّي-راد-اسن-يگرو ن-يسرايّل ،ف-تمدينت لّي-ف-تنّام كون ّي› :تامدينت-اد
تّياوفكا غ-وفوس ن-وگلّيد ن-بابيل ا-تهلک س-ووزّال د-وغني د-واطّان‹.
37ءينيغ-اون :ها-يّي را-تن-دّ -سمونغ زغ-كولّو تيميزار لّي-س-تنّ -سوكتغ س-يريين
ست باهرا .را-تن-دّ -سو ّريغ ءو� لغاضاب لّي-د-گيگيّ -سنكرنّ ،سطييرن-يّيّ -
ءيرميياه 699
4لّيغ-تن-يژرا صيدقيياه اگلّيد ن-ياهودا ،نتّا د-يعسكريين-نس كولّوتن ،ر ّولن فّوغن
تامدينت غ-ييض زغ-يمي ن-گر ءيگودار غ-تغوردين ن-تالعرصت ن-وگلّيد .امژن
اغاراس لّي-يتاوين س-واسيف ن-وردون.
5ءيژّو گيسن كرا غ-لعسكر ن-ايت-كالدان ،امژن صيدقيياه غ-وزاغار
ن-اريحا .اوين-ت ّسغلين-ت س-دار نابوخادناصر اگلّيد ن-بابيل غ-تمدينت
ن-ريب� غ-واكال ن-حامات .غاكودان اّ -ف�س-يحكام-وگلّيد ن-بابيل 6 .ءينغ
تاروا ن-صيدقيياه غ-ريب� غ-لگدّام ن-والّن-نس ،ءينغ ءو� كولّو ءينمغورن
ن-ياهودا 7 .ءي ّسبوكض الّن ن-صيدقيياه غاكودان ،ءيكرف-ت سّ -سناسل
ا-ت-ياوي س-بابيل.
8جدرن ايت-كالدان تيگ ّمي ن-وگلّيد ءو� تين ايت-تمدينت ،خلون ءيگودار
ن-وروشاليم 9 .ءيدّو نابوزارادان اريياس ن-واضافن ن-ايت-كالدان ،ءي ّسمون كولّو
ايت-تمدينت ،گن-ييت ويلّي ءيزاوگن غ-ورگاز-ان وا� ويلّي-ن-يقامان
غ-تمدينت ،ياوي-تن س-بابيل 10 .وا�ينّي كرا غ-يمژ�ض لّي-ور-يطّافن يات،
ءيفل-تن غ-واكال ن-ياهودا ،ءيزايد ءيل ّما ءيفک-اسن ءيگران ن-واضيل د-وورتان.
يوصاّ -ف�س-وگلّيد ن-بابيل نابوخادناصر،
11ءي ّما ءيرميياهّ ، اوال ن-يرميياه
ييني ءي-نابوزارادان اريياس ن-واضافن» 12 :اوي-ت ءي-گو-حاباش
تگابلت-ت غ�-مان .اد-ورّ -ف�س-تشقوت وا�ينّي سكر-اس اينّا-ف-ک-
-يضالب 13 «.ءينكر نابوزارادان اريياس ن-واضافن د-نابوشازبان اريياس ن-يزوزالن
د-نارگال-شاراصار اريياس ن-يماجوسيين د-يريياسن ن-وگلّيد ن-بابيل كولّوتن،
14از ّن ما-د-يتاوين ءيرميياه زغ-وساراگ ن-واضافن .فكن-ت ءي-گادالياه يوس
ن-احيقام لّي-يگان يوس ن-شافان ا-ت-ياوي س-تگ ّمي-نس .ءيزدغ غمكان
غ-گر مدّن.
ءي� ءيرميياه غ-وساراگ ن-واضافن ،ياشک-اس-د-واوال 15لّيغ سول ّ
ن-سيدي ربّي ييني» 16 :زايد تساولت س-عابد-ماليک گو-حاباش تينيت-اس:
ءيميک
ّ ›ها ما-ينّا ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي ن-ايت-يسرايّل.
ءيرميياه 706
42
1ءيزري ما-يزرين مو ّن-د ءيريياسن ن-يعسكريين ا-ور-تر ّولم س-ميصر
ءي� گيسن يوحانان يوس ن-قاريح، ]ن-ايت-ياهودا[ غ-دار ن ّابي ءيرميياهّ .
د-يازانياه يوس ن-هوشاعياه ،د-وييّاض كولّوتن زغ-ويلّي مژّينين ار ويلّي م ّقورنين.
2ءينين-اس» :غير ا-تسفلدت ءي-ما-زغ-گيک-نضالب .ژّا ّل ءي-سيدي ربّي
دا-يگان ربّي-نک ،تضالبت-ت فّ -سيبت-نغ نكّني ءو� ف-كولّو غويد ءيقامان
غ-تمازيرت .اشكو غمكاد تمنادت ،هاتي ءيدروس ما-گينغ-يقامان زغ-ويلّي
يادلّي گّوتنين 3 .ضالب سيدي ربّي دا-يگان ربّي-نک اد-اغ-يمل اغاراس
ا-ت-نضفور ،ءي ّسبايين-اغ ماّ -ف�نغّ -ي�ن ا-ت-نسكر 4 «.ءيساول-د نّابي ءيرميياه
ييني-اسن» :ها-يّي سفلدغ-اون .راد-ضالبغ سيدي ربّي دا-يگان ربّي-نون،
غمكلّي-س-تنّام ،ءينيغ-اون كولّو ما-يّي-د-يما� .ءور-رادّ -ف�ونّ -سنتلغ يات«.
5ءينين نتني ءي-يرميياه» :ا-يگ سيدي ربّي ءينيگي ءيصحان ،ءي ّزگا ّف�نغ
لح ّق ،ءيغ-ور-نسكير كول ّو س-يواليون ن ّا-را-يک-د-يمل سيدي ربّي-نک
فّ -سيبت-نغ 6 .ءيگ-ييت لخير ءو� شّ ّر ،ها-ياغ را-نسفلد س-واوال ن-سيدي
ربّي دا-يگان ربّي-نغ .ها-ياغ نوزن-ک س-دارس ا-گينغ-يسكر افولكي اشكو
را-نسكر س-واوال-نس«.
7زرين مراو-وو ّسان س-د-يوشكا-واوال ن-سيدي ربّي ءي-يرميياه 8 .ءيغر-د
نتّان ءي-يوحانان يوس ن-قاريح ،د-يريياسن ن-يعسكريين لّي-كولّو-ديدسّ -ي�ن،
د-وي ّياض كولّوتن زغ-ويلّي مژّينين ار ويلّي م ّقورنين 9 .ييني-اسن» :ها ما-ينّا ربّي
داّ -ي�ن ءيگ ربّي ن-يسرايّل لّي-س-يّي-توزنم ا-ت-سقساغ ف-مايلّي-زغ-گيس-
-تضالبم 10 .ءينّا-ياون› :ءيغ-تقامام غ-واكال-اد ،هان را-كن-بنوغ ،ءور-را-كن-
-خلوغ .را-كن-ژّوغ ،ءور-را-كنّ -سوكفغ .اشكو طيير-يّي ف-تاگات لّي-نّ -ف�ون-
-زّوگزغ 11 .اد-ور-تيكساضم اگلّيد ن-بابيل لّي-كن-ي ّسيويدن .ءينيغ-اون:
ا-ور-زغ-گيس-تيكساضم ،اشكو ها-يّي لّيغ ديدون ف-ا-كنّ -جنجمغ ،فوكّوغ-كن
ءيرميياه 708
» 7سفلدات غي�د ءي-ما-ينّا ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي
ن-ايت-يسرايّل .ماخ اد-باهرا-ت ّسهراشم ءيخف-نون س-لخشانت-ان ءيم ّقورن
ف-ا-تهلكم ءيرگازن د-تمغارين د-يحشميين د-وازّا ّن زغ-ايت-ياهودا ،ارد
ست-سول-ت ّسطييارم س-يسكّيرن ءور-سول-گيون-يقاما يان؟ 8ماخ ا-يّيّ -
ن-يفا ّسن-نون ،ار-داغ-تّب ّخارم ءي-يد-ربّي ءيغريبن ،ءو� غ-واكال ن-ميصر
لّي-س-تدّام غي�د تزوگم گيس .ءيس-ترام اد-كولّو-تفنوم مدّن-نون ،ارّ -ف�ون-تّينين
ايت-تميزار ن-كولّو دّونيت› :لعار ءو� خزييت ا-تگام‹؟«
.......................
46
را-كن-دّ -جنجمغ 25ها ما-ينّا ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي
ن-ايت-يسرايّل» :هان راد-وتغ لعقوبيت ف-ربّي زغ-توگّوگت
ن-تمدينت ن-تيبيس لّي-مي-تّينين ›امون‹ ،ءو� ف-فيرعاون د-ايت-ميصر
ست-وتغ ف-فيرعاون د-ويلّي ّف�س د-يد-ربّي-نسن د-يريياسن-نسن .هان راّ -
ءيتّكلن 26 .را-تن-فكغ غ-وفوس ن-نابوخادناصر اگلّيد ن-بابيل د-يريياسن-نس
لّي-يسكرن ف-ا-تن-نغن .تيگيرا ن-مايان راد-داغ-زدغن مدّن غ-ميصر زوند
ءو ّسان لّي-زرينين .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
» 27وا�ينّي اد-ور-تيكساضت ا-ياعقوب اخدّام-ينو ،ءو� تغووضت
ا-يسرايّل .اشكو ها-يّي را-ک-يدّ -جنجمغ زغ-توگّوگت ،رارغ-د امود-نک
زغ-واكال ن-يسكراف .سّ -صاحت را-د-يو ّري ياعقوب ءيهنّا ءيسونفو،
د-ور-سار-را-ت-ي ّسيويد يان 28 .اد-ور-تيكساضت ا-ياعقوب اخدّام-ينو .ءينّا-ت
ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،اشكو لّيغ بدّا ديک .راد-فنوغ ءيقبيلن لّي-مي-كن-ين-دحيغ.
هان ك ّيي ءور-را-ک-فنوغ ،وا�ينّي را-کّ -سنمغ س-ما-د-ديک-يوشكان،
د-ور-را-ک-فلغ ب� لعقوبيت«.
.......................
ءيرميياه 711
50
1هاي-اوال لّي-ينّا سيدي ربّي ف-يمي ن-ن ّابي ءيرميياه، را-تّرژ-تگلديت
ءيساول ف-بابيل ءو� تامازيرت ن-ايت-كالدان: ءيم ّقورن ن-بابيل
51
يوصا ساراياه يوس ن-نيريياه ءيفر لّي-يوزن ءيرميياه 59اوال ن-نّابي ءيرميياه لّي-فّ -
لّي-يگان يوس ن-ماحسيياه ،غاكود لّيغ را-يمودّو ساراياه، س-بابيل
ءيمون د-صيدقيياه اگلّيد ن-ايت-ياهودا س-بابيل غ-وسگّاس ويس كّوژ
ن-تگلديت-نس .ءيگا ساراياه اريياس ن-يمقاسان ن-وگلّيد.
60يورا ءيرميياه غ-يان ءيفر ءيموتّلن ف-كولّو تاگات لّي-را-يتّوت ف-بابيل،
ءيزايد-اس كولّو ماد-يادلّي-يتياران ف-بابيل 61 .ييني ءيل ّما ءي-ساراياه» :غاكود
نّا-ن-تروحت بابيل ،رار لعاقل ار-تاقرات كولّو ءيواليون-اد 62 ،ت ّژالّت ءيل ّما تينيت:
›وا ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،تنّيت ف-تمازيرت-اد ]ن-بابيل[ ءيس-را-ستّي-تهلكت ،تخلو
كولّو مايد ءيفتان ،د-ور-سول-را-گيس-يقاما � بنادم ءو� لبهايم 63 ‹.تزايدت
غمكان ارد ءيغ-تك ّملت كولّو تيغري ن-يفر-اد ،تكرفت-ت ءيل ّما د-كرا ن-وژرو،
تلوحت-ت-ين غ-توژّونت ن-واسيف ن-فورات 64 .تينيت غاكودان› :غمكاد
ست-وتغ ،ا-س-راد- ا-س-را-تضر بابيل ،د-ور-سار-دي-تغلي .تاگات لّي-س-راّ -
-كولّو-خسين « ‹.ءيسيگّرا ن-يواليون ن-يرميياه اياد.
.......................
713
ختالّي ءيه ّيان غ-تمدينين ن-دّونيت ،هاتّي غي�د تورّي تگا تاه ّجالت.
ختالّي ءيگان تاگلّيدت ف-تميزار ،هاتّي غي�د تو ّري تگا تيسمگت.
تا� د-ييض ،ار-دي-تهوّادن ءيمطّاون ف-يمودال-نس. سين ءيطي ّط اّ - 2
د-مايان ا-ف-را-ن-گيس-ترجوغ«.
ءيفولكي سيدي ربّي ءي-ويلّي سرس تقلنين، 25
نكرايت ا-نقلّب
ءيسكّيرن-نغ
ا-ور-ک-ين-تلكم-تژالّيت.
ترارت-اغ نگ امدّوز ن-دّونيت، 45
ءيحازقيال
1
ءيحازقيال غ-تمازيرت 1غ-وسگّاس ويس كراض ءيد-مراو ) (30غ-وايّور ويس
واس ويس س ّموس ،لّيغ نكّي غ-گر ءيمسوكفن ن-بابيل
كّوژ غّ -
غ-تاما ن-ترگا ن-كبار ،س-ها ءيگنوان نورژمن ،بان ّت-يّي-د تيووژرا ن-ربّي.
2غ-وسگّاس ويس س ّموس تيگيرا ن-وكوف ن-وگلّيد ياهووياخين ،غ-وايّور
ويس س ّموس 3 ،يوشكا-د-واوال ن-سيدي ربّي س-ومساكمور ءيحازقيال يوس
ن-بوزي غ-تاما ن-ترگا ن-كبار غ-تمازيرت ن-ايت-كالدان ]ايت-بابيل[،
ءيتّرس-دّ -ف�-وفوس ن-سيدي ربّي.
تاواژريت ن-لمجد 4منادغ-ن س-هان كرا ن-يجاوان كّان-د شّ امال،
د-يات-تمدلوت باهرا ءيم ّقورن ،تسوتل-اس تيفاوت ن-سيدي ربّي
ءيتج ّهدن ،ار-د-زغ-گيس-كّاتن-ووسما ّن .توژّونت ن-لعافييت-ان ترواس اناس
ءي ّسمرغان 5 .ءي ّفوغ-د ءيل ّما زغ-لعافييت كرا ءيرواس كّوژط لمخلوقات دّرنين.
غمكاد ا-تگا ّسيفت-نسنت .رواسنت بنادم 6 ،ءي ّما كود يات تطّاف
كّوژ-وودماون د-كّوژ ءيفراون 7 .ءيضارن-نسنت نمن ،ءيوورزان-نسنت گان زوند
ءيفنزا ن-يگيز ،ارّ -سمرغانت زوند اناس ءيسقلن 8 .غ-دّو ءيفراون-نسنت طّافنت
زوند ءيفا ّسن ن-بنادم غ-كّوژط-تسگيو-نسنت .غمكاد اد-گانت س-كّوژط
غ-وودماون-نسنت ءو� غ-يفراون-نسنت 9 .ءيفراون ن-كرايگاتّ يات ار-ن-تگّرن
ءي-وين طيّاض ،فتونت كولّو س-لگدّام ،ءور-ا-تلولّيينت 10 .ءودماون-نسنت،
ءيرواس وين بنادم غ-لگدّام ،د-وين ءيزم غ-وفاسي ،د-وين-وزگر غ-وژلماض،
د-وين ءيگيدر غ-تغوردين 11 .غمكان اد-گان-وودماون-نسنت .ءيفراون-نسنت
وف� .كرايگاتّ يات دارس سين ءيفراون ،د-كرايگاتّ ءيفر ار-ن-يتگّر فسرن سّ -
ءي-وين طايّاض .سين ءيفراون ياضني ار-سرسن-دالنت دّات-نسنت 12 .كرايگاتّ
ءيحازقيال 718
يات تفتا س-لگدّام .ءينّا ترا رّوح ،دّونت سرس ،ءور-ا-تلولّيينت 13 .ءي ّما ّسيفت
ن-لمخلوقات-ان دّرنين تگا زوند تيرگين رغانين ،ار-تاكين ءيسوفا ءي-نگراتسنت.
ار-تّسوفو لعافييت-ان باهرا ار-د-زغ-گيس-كّاتن-ووسمان 14 .ار-تكّانت لمخلوقات
غيد ءو� غيد زوند ءوسما ّن.
15لّيغ اّ -سموقّولغ غ-لمخلوقات-ان دّرنين ،ژرغ-ن يات رّويضا غ-تاما
ن-كرايگاتّ يات گيسنت ،ار-تّس�ي اكال 16 .غمكاد ا-تگا ّسيفت نّ -روايض
د-يسيوا�-نسنتّ .سيفت-نسنت تگا زوند اژرو ءومليل ءي ّسمرغان .مرواسنت
نتنتي س-كّوژط ،گنت كولّو زوند ءيغّ -ت� رّويضا غ-وگنس ن-طايّاض 17 .غاكود
نّا-فتانت ،ار-فتّونت س-يات-تسگا غ-كّوژط-تسگيو-نسنت ،ءور-ا-تلولّيينت لّيغ
ا-فتّونت 18 .تاميو ن-رّوايض-ان اتّووينت باهرا ،لعجب اد-گانت .تاميو-نسنت
س-كّوژط ع ّمرنت س-والّن لولّيينت-اسنت غ-كرايگاتّ تاسگا 19 .غاكود
نّا-فتانت لمخلوقات دّرنين ،فتونت رّوايض غ-تاما-نسنت .غاكود نّا-اتّووينت
لمخلوقات ف-واكال ،اتّووينت ءو� ّروايض ديدسنت 20 .ءينّاس-تنت-تيوي ّروح،
دّونت سرس ،اتّووينت ديدسنت رّوايض ،اشكو رّوح ن-لمخلوقات دّرنين ّت�
غ-رّوايض 21 .غاكود ن ّا-فتانت لمخلوقات ،فتونت رّوايض .غاكود نّا-بي ّدنت
ختيد ،بيدّنت ختين .د-غاكود ن ّا-اتّووينت لمخلوقات ف-واكال ،اتّووينت
ديدسنت رّوايض ،اشكو رّوح ن-لمخلوقات ّت� غ-رّوايض.
ءي� كرا ءيرواسن تادولي يوسعان 22ف-يگّي ن-يخف ن-لمخلوقات دّرنينّ ،
ن-ودفل .لعجب ا-يگا ،ءيفسر ّف�سنت ار-ي ّسمرغا 23 .د-يفراون ن-لمخلوقات-ان
تياوفسارن غ-دّو-تدولي .كرايگاتّ يات ،سين زغ-يفراون-نس ار-ن-تگّرن ءي-وين
ط ّياض .سين ءيفراون-نسنت ياضني ،ار-سرسن-دالنت دّات-نسنت 24 .غاكود
ن ّا-فتانت لمخلوقات ،ار-سفليدغ ءي-ي ّجيج ن-يفراون-نسنت زوند اقّريان ن-وامان
گّوتنين ،ءو� زوند اقّور ن-ربّي ءيتج ّهدن ءو� زوند تيغوويا ن-ايت-يميغ گّوتنين.
غاكود ن ّا-بيدّنت ،ارّ -سمونونت ءيفراون-نسنت.
ءيحازقيال 719
وف� ن-يخفاون-نسنت. 25سفلدغ ءيل ّما ءي-واقّور زغ-يگّي ن-تدولي غّ -
غاكود لّيغ بيدّنتّ ،سمون ّت ءيفراون-نسنت 26 .ييلي غين كرا ءيرواسن لعرش
وف� ن-يخفاون-نسنت .ييلي يان ءيرواسن ن-وژرو ازرقي ف-يگّي ن-تدولي غّ -
بنادم ءيسكيوس ف-لعرش غ-تاتّوويت 27 .لّيغ-ت-ين-ژريغ ءيبان-يّي-ن زوند اناس
ءي ّسمرغان زغ-وا ّماس-نس تاساونت ،تلولّيي-اس لعافييت .ا ّماس-نس تاگسارت
ءيبان-يّي-ن زوند لعافييت س-تيفاوت ءيتج ّهدن 28 .اسمرقيقي لّي-اس-يسوتلن
ءيگا زوند تاسليت ن-ونژار غ-گر ءيمد� .غمكان ا-دي-تبان ّصورت ن-لماجد
ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .لّيغ-ت-ژريغ ،ضرغ-ن ف-وودم-ينو ،س-سفلدغ ءي-واقّور
ن-يان ءيساوالن.
2
ءيساول-د سيدي ربّي 1ييني-يّي-د» :وا يوس ن-بنادم ،بي ّد ف-يضارن-نک
اد-سرک-ساولغ 2 «.لّيغ-د-سري-يساول ءيكشم-يّي رّوح، س-يحازقيال
ءي ّسبي ّد-يّي ف-يضارن-ينو ،سفلدغ-اس ءينّا» 3 :وا يوس ن-بنادم ،را-ک-ازنغ
ءي-ايت-يسرايّل ،س-وقبيل ن-يمعصان لّي-يّي-يتعصون ،ار-ديدي-تژين نتني
د-يمزوورا-نسن سول س-غا ّساد 4 .تاسوت-اد مي-ي ّقور-وول ،ءور-ا-يس-يتحشام-
-وودم .نتني ا-س-را-ک-ازنغ تينيت-اسن› :ها ما ءينّا سيدي ربّي دا-بدّاّ -ي�ن‹.
5ءيغ-سرک-سفلدن ءو� ءيغ-ور-سرک-سفلدن ،راد-ي ّسا ّن ءيمعصان-ان
ءيس-د-دارسن-يكّا يان نّابي 6 .ءي ّما ك ّيي ا-يوس ن-بنادم ،ا-ور-زغ-گيسن-
-تيكساضت نتني ،وا� تكسوضت زغ-يواليون-نسن .ءيغّ -دان ارد-اک-لولّيين
ءيسنّا ّن د-تسكرا تگاورت ف-يغردميون ،اد-ور-تيكساضت زغ-يواليون-نسن ءو�
ّسيودن-ک-وودماون-نسن ،اشكو هان ءيمعصان اد-گان 7 .ءي ّقان-ک-يد
اد-اسن-ت ّسلكمت ءيواليون-ينو ،ءيغ-ران ا-سرسن-سفلدن ءو� ءيغ-ور-رين
ا-سرسن-سفلدن ،اشكو ءيمعصان اد-گان 8 .ءي ّما كيّي ا-يوس ن-بنادم ،سفليد
ءيحازقيال 720
مناص
ّ واس 11 .ءو� امان ،را-تن-ت ّسات س-لعبار، اس فّ - ار-تشتّات غونشكان ّ
واس 12 .را-تشتّات غمكلّي اس فّ - واس .غونشكان ا-را-ت ّسات ّ ن-ليترو ءيّ -
ست غ-لگدّام-نسن ف-لعافييت شتّان مدّن تونّيرت ن-طمژين ،ت ّسنوتّ -
ن-تيشّ يشين ن-بنادم 13 «.ءيزايد سيدي ربّي ييني-يّي» :هان غمكان ا-راد-شتّان
ايت-يسرايّل امشّ و ءيندسن ،غ-گر ايت-تميزار لّي-س-را-تن-طّايغ«.
14ءينيغ-اس غاكودان» :ا ّح ا-سيدي ربّي-نو ،ءورّ -جي-ندسغ ءيخف-ينو،
زغ-مژّيي-ينو سول س-غي�د .ءورّ -جي-شّ يغ كرا ن-ميضروس ءو� كرا ّسياگاسن
لوحوش ،ءو� تكشم-د كرا ن-تفيّي ءيندسن ءيمي-نو 15 «.ءيجاوب-يّي-د سيدي
ربّي» :وا ّخا .ها-يّي ءودجغ-اک تيشّ يشين ن-وموگاي ،اّ -ف�سنت-ت ّسنوات
اغروم-نک ،ءورد تين بنادم«.
16ييني-يّي ءيل ّما» :وا يوس ن-بنادم ،هاتي راد-بّيغ اغروم لّي-ف-ا-تبيدّادن
ايت-وروشاليم .تاغوفت ا-س-راد-تووزا ّن اغروم ءي-ومشّ و .تاگوضي
ا-س-راد-تع ّبارن امان ءي-تي ّسي 17 .ارد-اسن�-ح اغروم د-وامان ،دوهدون كولّو
ءي-نگراتسن ،اض ّن س-لعقوبيت لّيّ -ف�سنّ -ي�ن«.
5
لحكامات ن-ربّي » 1ءي ّما ك ّيي ا-يوس ن-بنادم ،اسي يات-تو ّزالت
ءيمسيدن ،ت ّسماكّرضت سرس ءيخف-نک د-تامارت-نک. ف-وروشاليم
تاويت-د لميزان ،تووزنت ازّار-نک تبضوت-ت ف-كرا ّط-توال 2 .لّيغ
ءيحازقيال 724
د-وغني غ-وا ّماس-نون .تيس سنات را-ت ّمت س-توزّالت غ-كولّو تيسگيو
ن-تمدينت .تيس كرا ّط را-س ّت-زوزّرغ س-واضو لّي-يتاوين س-كرايگاتّ تاسگا.
اشكو را-تن-طّايغ س-توزّالت«.
.......................
6
را-سول-گيون-ادجغ 1ياشک-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ييني» 2 :وا يوس
ن-بنادم ،رار-ن ءودم-نک س-يدرارن ن-يسرايّل، كرا ءيدّرن
تملت-اسن ما-راد-اسن-يجرو 3 ،تينيت-اسن› :وا ءيدرارن ن-يسرايّل ،سفلدايت
ءي-واوال ن-سيدي ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ها ما-ينّا ربّي سيديتون ءي-يدرارن د-يورار،
ييني-ت ءو� ءي-تا�تين د-يزاغارن .را-ن-سرون-ازنغ ءو ّزال ،خلوغ ءيدغارن-نون
ءيماتّووينّ 4 ،سضرغ ءيكركار-نون ن-تغرصي ،رژغ تيسيوين لّي-ف-ا-تّب ّخارم ،ن ّغ
مدّن-نون غ-لگدّام ن�-صنام-نون 5 .هان را-ن-سرسغ ءيناغان ن-ايت-يسرايّل
غ-لگدّام ن�-صنام-نسنّ ،سوكتغ ءيخصان-نون غ-تاميو ن-يكركار-نون 6 .كولّو
ءينّاغ تزدغم راد-گنت-تمدينين ءوخريبن ،خلون ءيدغارن-نون ءيماتّووين ،هلكن
خلون ءيكركار-نون ن-تغرصي ،رژن ضرن �صنام-نون ،بّينت تيسيوين ن-لبخور.
هان راد�-ح كولّو غايلّي تسكرم 7 ،ضرن-ين ءيناغان-نون غ-وا ّماس-نون .تي ّسانم
غاكودان ءيس-گيغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
› » 8وا�ينّي را-سول-گيون-ادجغ كرا ءيدّرن ،ءينجم زغ-ووزّال غاكود لّيغ
تاكوتم غ-گر ءيقبيلن ءو� تيميزار نّ -دونيت 9 .هان ويلّي گيون نجمنين،
را-يّي-د-كتّين غ-تميزار لّي-س-تياتّاين س-يسكراف .غاكودان ا-راد-فهمن
ست-باهراّ -سطييرن لّيغ-يّي-فلن ضفورن ءول-نسن ءيتفسادن س-دار ءيس-يّيّ -
�صنام لّي-تشتهونت-والّن-نسن .راد-كرهون ءيخفاون-نسن فّ -سيبت
ن-لخشانات لّي-سكارن ءو� ف-يسكّيرن جلخنين لّي-تسا�ن 10 .غاكودان
ءيحازقيال 726
ا-راد-فهمن ءيس-گيغ ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،ءي ّسا ّن ءيزد لح ّق ا-س-اسن-ن ّيغ
لّيغ-اسن-مليغ تاگات-اد لّي-را-دّ -ف�سن-زّوگزغ« ‹.
.......................
18
1ياشک-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ييني» 2 :ما-تعنام كرايگاتّ يان
س-لمعنا-ياد لّي-تكّاتم ف-تمازيرت ن-يسرايّل لّيغ ا-تّينيم: د-ماد-اس-يگان
›شّ ان �جدود واس ّموم ،گّورگزن-ووخصان ن-تاروا‹؟ 3ها ما-ينّا ربّي سيديتون:
اوال ءيزگان زوند تودرت-ينو ايد-اون-ن ّيغ .ءور-سول-را-تكّاتم لمعنا-ياد غ-واكال
ن-يسرايّل 4 .اشكو كرايگاتّ رّوح ن-بنادم ،تينو ا-تگا .زوند رّوح ن-وارّاو زوند
رّوح ن-باباس .هان رّوح نّا-يعصان ،نتّات ا-را-ي ّمت.
» 5ءيغّ -ي� يان ءيص�حن ار-يسكار س-وفولكي د-لح ّق 6 ،د-ور-ا-يتّيدو
س-دار-تغرصيو ف-يگّي ن-يورار ،ءو� دا-يتقاسا �صنام ن-ايت-يسرايّل ،ءو�
ءيندس تامغارت ن-وادجار-نس ،ءو� ءيگن د-تمغارت غ�ّ -ن ءيدا ّمن 7 ،ءو�
ءيتعدّا ف-يان ،ار-يترارا ضّ مانت ءي-باب-نس ،د-ورّ -جيد نتّان ا-يوكرن ،ءيفک
اغروم ءي-وانّا ياغ �ژ ،ءي ّسلس وان ّا ياغ-وس ّميض 8 ،ءور-ا-يترباح س-ورطّال ءو�
دا-يتامژ لفضل ءيحرمن ،ار-ي ّسروال افوس-نس زغ-لباضل ،ار-ي ّزگا لح ّق غ-گر يان
د-وايّا 9 ،ار-بدّا-يسكار س-تنباضين-ينو ،ار-تّ -يتاوي بدّا غ-لوصييات-ينو .وان ّا
ءيسكارن كولّو مايان ،هاتي ءيگا واد ءيص�حن ،سّ -صاحت راد-اس-تيلي
تودرت .ءينّا-ت ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن.
» 10وا�ينّي ءيغ-يورو ارّاو ،ءيگ ام ّخار ار-يت ّفي ءيدا ّمن ،ار-يتسا� لخشانت
لّي-ور-ا-يتسا� باباس 11 ،ءيدّو س-دار-تغرصيو ف-يگّي ن-يورار ،ءيندس تامغارت
ن-وادجار-نس 12 ،ءيتعدّا ف-يمژ�ض د-ويلّي ياغ �ژ ،ءيكّس-د ما-ور-يگين
تي�ي وينس ،د-ياگي ا-يرار ضّ مانت ءي-باب-نس ،ءيقاسا �صنام ،ءيسا� ّ
جلخنين 13 ،ءيربح س-ورطّال ،يامژ لفضل ءيحرمن ،نتّان ءيس-راد-اس-تيلي
ءيحازقيال 727
تودرت؟ ءوهو ،كولّو ءيسكّيرن جلخنين اين ءيسكر ،سّ -صاحت را-ي ّمت ،ءيلين
ءيدا ّمن-نس ف-يخف-نس.
» 14وا�ينّي ءيغ-يورو ءو� نتّا ا ّراو ،ءيگ واد ءيتمنادن كولّو لخشانات
لّي-يتسا� باباس ،ءيژر-تنت وا�ينّي ءور-ا-يسكار زوند باباس 15 ،ءور-ا-يتّيدو
س-دار-تغرصيو ف-يگّي ن-يورار ،ءو� ءيقاسا �صنام ن-ايت-يسرايّل ،ءو�
ءيندس تامغارت ن-وادجار-نس 16 ،ءو� ءيتعدّا ف-يان ،ءو� يومژ ضّ مانت
زغ-باب-نس ،ءورّ -جيد نتّان ا-يوكرن ،ءيفک اغروم ءي-وان ّا ياغ �ژ ،ءي ّسلس
وانّا ياغ-وس ّميض 17 ،ار-ي ّسروال افوس-نس زغ-لباضل ،ءور-ا-يترباح س-ورطّال،
ءو� دا-يتامژ لفضل ءيحرمن ،ار-تّ -يتاوي بدّا غ-لوصييات-ينو ،ار-بدّا-يسكار
س-تنباضين-ينو ،نتّان ءور-را-ي ّمت فّ -سيبت ن-دّنوب ن-باباس .سّ -صاحت
راد-اس-تيلي تودرت 18 .ءي ّما باباس لّي-يشتّان ايت-دارسن ،ءيكّس-اسن ما-يگان
وينسن ،ار-يسكار ماُ -يخش ّن ءي-مدّن-نس ،هان را-ي ّمت ف-دّنوب-نس.
» 19ءيغ-يّي-تسقسام› :ءيس-ور-را-ياسي-وا ّراو ّدنوب ن-باباس؟‹ راد-اون-
-جاوبغ :ءيغ-ا-يسكار-وارّاو س-وفولكي ءو� لح ّق ،ار-تّ -يتاوي غ-تنباضين-ينو
ار-تنت-بدّا-ي ّزگا ،سّ -صاحت راد-اس-تيلي تودرت 20 .ءي ّما وان ّا ءيتعصون ،هاتين
را-ي ّمت .ا ّراو ءور-را-يتاسي ّدنوب ن-باباس .ءو� والّي يورون ءور-را-يتاسي ّدنوب
ن-يوس .وان ّا ءيص�حن ،نتّان ا-مي-راد-حاسبغ ءيسكّيرن-نس ص�حنين .ءو� وانّا
ُيخش ّن ،نتّان ا-مي-راد-حاسبغ ءيسكّيرن-نس أُخشنّين.
» 21ءيغ-يو ّري يان ُيخش ّن ءيفل كولّو ءيسكّيرن-نس أُخشنّين ،ار-يسكار
س-تنباضين-ينو ،ار-ي ّزگا لح ّق د-وفولكي ،سّ -صاحت راد-اس-تيلي تودرت.
ءور-را-ي ّمت 22 .ءور-راد-اس-حاسبغ كولّو ما-س-يّي-يعصا غايد ءيزرين .هاتي
فّ -سيبت ن-يسكّيرن-نس ص�حنين ا-ف-را-يطّاف تودرت 23 .ءيس-ا-تفراحغ
نكّي س-لموت ن-يان يُخش ّن؟ ءوهو ،وا�ينّي ءيغ-د-يورّي زغ-وغاراس-نس باش
ا-يطّاف تودرت ،مايان ا-يّي-ي ّسفراحن .ءينّا-ت ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن.
24ءي ّما يان ءيص�حن ،ءيغ-يو ّري ءيفل ءيسكّيرن-نس ص�حنين ،ءيتعدّا
ءيحازقيال 728
33
ء ّي� ف-واضاف 1ياشک-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ييني-يّي» 2 :وا يوس
ا-يتع�م مدّن-نس ن-بنادم ،ساول س-ايت-تمازيرت-نک تينيت-اسن:
›ما-را-ييلي ءيغ-وزنغ ايت-ووزّال اد-وتن كرا ن-تمازيرت ،نكرن ءيمزدغن
ن-تمازيرت-ان ستين يان زغ-گراتسن ا-يگ اضاف-نسن 3 ،ءيژر-ن-يل ّما-
-واضاف-ان ءيد-بو-ووزّال فتان-د س-تمازيرت ،يوت ن ّ ّفار ءيعلم
ايت-تمازيرت-نس؟ 4غاكودان ءيغّ -ي� ما-يسفلدن ءي-نّ ّفار ءور-تّ -گيس-ييوي،
لكمن-ت-يد ءيل ّما ءيد-بو-ووزّال نغن-ت�ّ ،ن ءيدا ّمن-نس ف-يخف-نس.
5اشكو ءيسفلد ءي-نّ ّفار وا�ينّي ءور-تّ -گيس-ييوي .هان ءيدا ّمن-نس
ف-يخف-نس .مرا ءيس-تّ -گيس-ييوي ،لوكون ءيفوكّا تودرت-نس 6 .وا�ينّي
ءيغ-ن-يژرا-واضاف ءيد-بو-ووزّال فتان-د ،د-نتّان ءور-يوت نّ ّفار وا� ءيعلم
ايت-تمازيرت-نس ،لكمن-تن-د ءيل ّما ءيد-بو-ووزّال نغن كرا ن-يان گيسن ،هان
غوالّي ءي ّموتن ءيتياتّاي دّ -دنوب-نس ،ءي ّما ءيدا ّمن-نس را-تن-حاسبغ
ف-واضاف-ان‹.
» 7ها ك ّيي ا-يوس ن-بنادم ،گيغ-ک د-واضاف ف-ايت-يسرايّل .غاكود ن ّا
ءي� ّف�ک ا-تن-تعلمت 8 .ءيغ-ن ّيغ ءي-يان ُيخش ّن:تسفلدت ءي-ماد-اک-تّينيغّ ،
›وا بو-لخشانت ،هان لموت ا-ک-يد-ي ّقا ّن‹ ،وا�ينّي ءور-تي-تعلمت ا-د-يورّي
زغ-وغاراس-نس ،هان را-ي ّمت د-دّنوب-نس ،ءي ّما ءيدا ّمن-نس را-تن-حاسبغ
ّف�ک 9 .وا�ينّي ءيغ-تعلمت بو-لخشانت تينيت-اس› :و ّري-د زغ-وغاراس-نک‹،
د-نتّان ءور-د-يورّي ،را-ي ّمت د-دّنوب-نس ،ءي ّما كيّي تفوكّيت ءيخف-نک«.
.......................
34
»وا يوس 2 ياشک-يّي-د-واوال ن-سيدي ربّي ييني-يّي: 1 ءيمكساون أُخشنّين
ءيحازقيال 730
اّ -ف�سن-تّينين وييّاض› :غويد گان مدّن ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ،وا�ينّي ءيطّاي-تن-د
زغ-واكال-نس‹.
» 21ها نكّي ،طيير-يّي ف-لعار لّي-د-يوين ايت-يسرايّل ءي-يسم-ينو ياتّووين
ءيصفان غ-گر ءيقبيلن لّي-دار-كشمن 22 .زايد غي�د تينيت ءي-ايت-يسرايّل:
›ها ما-ينّا ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن .ءورد فّ -سيبت ن-يسّ -
تسته�م
ا-ف-راد-سكرغ ماياد اي-ايت-يسرايّل ،وا�ينّي ف-يسم-ينو ياتّووين ءيصفان
لّي-تندسم غ-گر ءيقبيلن لّي-دار-تكشمّ 23 .رادّ -سبايينغ ءيس-ياتّوي ءيصفا
ءيسم-ينو لّي-يورّين ءيگ لعار دار ءيقبيلن-ان ،اشكو لعار ا-دّ -ف�س-تيويم كون ّي
ءي�ن، غ-گراتسن .راد-ي ّسا ّن ايت-تميزار ن-دّونيت ءيزد نكّين ا-يگان والّي بدّا ّ
اشكو راد-ژرن مامنک ادّ -سبايينغ افولكي-نو ءيك ّملن غ-ما-راد-اون-سكرغ.
ءينّا-ت ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن.
ءول ن-لجديد ءو� › » 24هان را-كن-دّ -سوف ّغ زغ-گر ءيقبيلنّ ،سمونغ-
-كن-د زغ-كولّو تيميزار-ان ،اويغ-كن-د س-واكال-نون. ّروح ن-لجديد
25را-كن-روشّ غ س-وامان زدّيگنين ا-تصفوم زغ-ن ّداست-نونّ ،سغوسغ-كن
زغ-تجلخيت لّي-گيونّ -ي�ن 26 .راد-اون-فكغ ءول ن-لجديد ،گغ گيون رّوح
ن-لجديد ،كّسغ زغ-گيون ءول ن-وژرو ،گغ-ن گيون ءول ن-تف ّيي 27 .را-ن-گغ
رّوح-ينو غ-وگنس-نون ،رارغ-كن-د ار-تسفليدم س-لوصييات-ينو ار-تسكارم
س-تنباضين-ينو 28 .را-تزدغم غ-واكال لّي-فكيغ ءي-يد-باباتون ،تگم
ءوصاغمدّن-ينو ،گغ ربّي-نون 29 .هان را-كن-فوكّوغ زغ-كولّو ن ّداست-نونّ ،
لغ�ت ءيردن اد-دارون-تّيگاتن د-ور-سار-دارون-يلّي-وغني 30 .راد-اونّ -سيگتغ ّ
ن-يصغارن ءو� ّصابت ن-يگران ،د-ور-سار-تگيم لعار فّ -سيبت ن�-ژ
غ-يژري ن-ايت-تميزار ياضني 31 .غ-وو ّسان-ان را-دي-تكتّيم غايلّي تسكارم
يُخشن ءو� لعيب لّي-تّسا�م ،تكرهوم ءيخفاون-نون فّ -سيبت دّنوب-نون
د-يسكّيرن-نون جلخنين 32 .وا�ينّي ءي ّسانات ءيس-ورد فّ -سيبت ن-يسّ -
تسته�م
ءيحازقيال 734
ءي� ّف�ونا-ف-راد-سكرغ كولّو ماياد .ءينّا-ت ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن .اشكو ّ
ا-تحشّ مّ ،تگراژ-كن باهرا ،ف-غايلّي يادلّي تسا�م اي-ايت-يسرايّل‹.
اس
ّ اكال زوند تالعرصت » 33ها ما-ينّا ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن:
لّي-غ-را-كنّ -سغوسغ زغ-كولّو دّنوب-نون ،را-كن-ادجغ ن-عادان
ا-تّع ّمارم تيمدينين ار-تبنّوم ءيخروبّا 34 .را-تّكرزم اكال ءيخوان .وينّا زراينين
ءور-سول-را-تّينين› :لخ� اياد‹ 35 .را-تّينين› :اكال-اد يادلّي ءيخوا ،هاتي ءيو ّري
ءيگا زوند تالعرصت ن-عادان .تيمدينين لّي-ضرنين خلونت گنت ءوخريبن،
هاتنتي ءورّينت س-يگودار دوسنين ع ّمرنت س-مدّن 36 ‹.را-كن-ژرن ايت-تميزار
لّي-يقامان غ-تسگيو-نون ،ءي ّسا ّن ءيزد نكّي ا-يگان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ژرن
ءي�ن.ءيس-بنيغ ءيلّي ءيخ�ن ،ژّوغ ءيلّي ءيخوان .سّ -صاحت گيغ والّي بدّا ّ
نكّي ا-يساولن ،د-نكّي ا-را-ت-يسكر.
» 37ها ما-ينّا ربّي سيديتون دا-بدّاّ -ي�ن :راد-ادجغ ايت-يسرايّل اد-ضالبن كرا
ياضني ف-اد-اسن-ت-سكرغ .راد-ضالبن ف-اد-اسنّ -سيگاتغ مدّن-نسن ارد
ءورّين گن تاوروت ءيم ّقورن 38 ،گن زوند تاوروت ن-وولّي غ-يزماز ن-لعيد
غ-وروشاليم .غمكان ا-س-راد-ع ّمرنت-تمدينين لّي-خوانين س-تووروتين ن-مدّن
گّوتنين ،ءي ّسا ّن غاكودان ءيس-گيغ والّي بدّا ّ
ءي�ن«.
37
1ءيتّرس-دّ -ف�-وفوس ءيتج ّهدن ن-سيدي ربّي .ياوي-يّي ازاغار ءيع ّمرن
س-يخصان قّورنين ّروح ن-سيدي ربّي ،ءي ّسبي ّد-يّي غ-وا ّماس ن-يان-وزاغار.
ءيع ّمر-وزاغار-ان س-يخصان 2 .ياوي-يّي ءي ّسايک-يّي غ-گراتسن .ژرغ-تن گّوتن
س-كيگان ف-وودم ن-وزاغار ،هاتني قّورن باهرا 3 .ييني-يّي-د» :وا يوس
ن-بنادم ،ءيس-ژضارن اد-و ّرين ّدرن ءيخصان-اد؟« ءينيغ-اس» :وا-ربّي سيديتنغ،
كيّي ا-ي ّس ّن 4 «.ييني-يّي-د ءيل ّما» :ساول ءي-يخصان-اد ف-ما-راد-اسن-ييلي،
تينيت-اسن› :وا ءيخصان قّورنين ،سفلدايت ءي-واوال ن-سيدي ربّي 5 .ها
ءيحازقيال 735
17تزايدت ءيل ّما تزديت تيلواح-ان اد-گنت زوند يات تالّوحت ،گنت نتنتي يات
غ-وفوس-نک 18 .ءيغ-اک-سقسان مدّن-نک› :ءيس-ور-راد-اغ-تملت ما-تعنيت
ءيميک
ّ س-ماياد؟‹ 19تينيت-اسن› :ها ما-ينّا ربّي سيديتنغ دا-بدّاّ -ي�ن.
راد-د-اسيغ تالّوحت ن-يوسف لّي-يگان وين افرايم د-وسمون-نس غ-تقبيلين
ن-يسرايّل ،زديغ-ت د-تالّوحت ن-ياهودا ،ف-اد-گنت يات تالّوحت ،گنت نتنتي
يات غ-وفوس-ينو 20 ‹.امژ سنات تيلواح-ان لّي-ف-توريت ،باش ا-تنت-ژرن
مدّن 21 .تينيت-اسن› :ها ما-ينّا ربّي سيديتنغ دا-بدّاّ -ي�ن .راد-دّ -سوف ّغ
ايت-يسرايّل زغ-گر ءيقبيلن لّي-س-دّانّ ،سمونغ-تن-د زغ-كرايگاتّ تاسگا،
اويغ-تن-د س-واكال-نسن 22 .را-زغ-گيسن-سكرغ يان-وقبيل غ-واكال ن-يورار
ن-يسرايّل ،ييلي-اسن يان-وگلّيد لّي-را-يگ اگلّيد-نسن كولّوتن .ءور-سول-راد-گن
سين ءيقبيلن ،ءو� بضان ف-سنات-تگلداي 23 .ءور-سول-راد-تنداسن
ءيخفاون-نسن س�-صنام-نسن ءو� س-يك�ن-نسن جلخنين ءو� س-كولّو
لخشانات ل ّي-س-ا-يّي-تعصون غايد ءيزرين .اشكو را-تن-دّ -جنجمغ زغ-كولّو
ءيلّيغ-ن-ج�ن .غاكودان ا-را-تنّ -سغوسغ ،گن نتني مدّن-ينو ،گغ نكّي
ربّي-نسن.
› » 24اخدّام-ينو داود ا-راّ -ف�سن-يگ اگلّيد ،د-يان-ومكسا لعهد
لّي-ور-سار-را-يت ّمو ا-راد-اسن-ييلي .راد-كولّو-سكارن س-لوصييات-ينو ،ار-تّي-
-تاوين غ-تنباضين-ينو ار-تنتي-تقاسان 25 .راد-زدغن غ-واكال لّي-فكيغ
ءي-وخدّام-ينو ياعقوب ،ءيگا اكال لّي-غ-زدغن ءيد-باباتون .را-گيس-زدغن نتني
د-تاروا-نسن ءو� تاروا ن-تاروا-نسن كولّو مايد ءيفتان .د-وخدّام-ينو داود ا-را-يگ
اگلّيد-نسن كولّو مايد ءيفتان 26 .راد-اسن-فكغ يان لعهد نّ -س�مت
لّي-ور-سار-را-يت ّمو .را-تن-گغ غ-واكال ّسيگتغ-تن ،گغ تيگ ّمي-نو تامژ�يت
غ-وا ّماس-نسن كولّو مايد ءيفتان 27 .را-ديدسن-زد ّغ ،گغ ربّي-نسن ،گن نتني
مدّن-ينو 28 .راد-ي ّسا ّن ايت-تميزار ن-دّونيت ءيزد ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ا-يژلين
ءيحازقيال 737
ايت-يسرايّل اد-گن وينس ،اشكو راد-ژرن تيگ ّمي-ينو تامژ�يت غ-وا ّماس-نسن
كولّو مايد ءيفتان« ‹.
.......................
738
دانيال
1
1اسگّاس ويس كراض غ-تگلديت ن-ياهووياقيم اگلّيد ياكوف دانيال
ن-ياهودا ا-د-يوشكا نابوخادناصر اگلّيد ن-بابيل س-بابيل
س-وروشاليم ءيگلي-تّ 2 .ءيفک-اس ربّي-نغ غ-وفوس-نس ياهووياقيم اگلّيد
ن-ياهودا ءو� كرا غ-يروكوتن ن-تگ ّمي ن-ربّي .ياوي نابوخادناصر ءيروكوتن-ان
س-تگ ّمي ن-ربّي-نس غ-تمازيرت ن-شينار ]بابيل[ ،ءيگ-تن-ين غ-لخزين
ن-ربّي-نس.
يوصا اشفاناز انگابال ءيزوزلن ن-تگ ّمي-نس 3ءيزايد-وگلّيد نابوخادناصرّ ،
ييني-اس» :اوي-يّي-د كرا غ-ايت-يسرايّل زغ-تاو ّجا ن-وگلّيد ءو� زغ-تاو ّجيوين
ن-ينمغورن ن-تمازيرت 4 .اد-گن ءيعزرين ءيبان-گيسن-وفولكي ب� كرا ءيناقصن
ءي-يژري ،گن ويد مي ءيحارش لعاقل-نسن اد-تلمادن تاحكيمت ءو� تاوا ّسنا،
باش اد-يژضارن ءي-تووري ن-لقصر ن-وگلّيد .ت ّسلمدت-اسن ارّاتن د-يواليون
يوصاّ -ف�سن-وگلّيد اد-اسن-تّياوفكا لمونت ن-كرايگاتّ ّ
اس ن-ايت-بابيلّ 5 «.
زغ-ومشّ و ن-وگلّيد ءو� زغ-وامان ن-واضيل ءيكتين لّي-ي ّسا .كراض ءيسگّاسن
ا-راد-تلمادن ،بدون ءيل ّما ار-تقاسان اگلّيد.
6ييلي كرا غ-گراتسن زغ-تقبيلت ن-ياهودا .گان نتني دانيال د-حانانياه
د-ميشايّل د-عزارياه 7 .ءيگ-اسن-وريياس ن-تگ ّمي ءيسماون ياضني .دانيال
›بالطاشاصار‹ .حانانياه ءيگا-ياس ›شادراخ‹ .ميشايّل ءيگا-ياس ّ ءيگا-ياس
›ميشاخ‹ .عزارياه ءيگا-ياس ›عابد-ناگو‹.
8ءي ّما دانيال ءي ّزگا غ-وول-نس ا-ور-يتنداس ءيخف-نس دانيال ءي ّزگا
س-ومشّ و ءيميمن ن-وگلّيد ءو� س-وامان ن-واضيل غ-وول-نس
ءيكتين لّي-ي ّسا .ءيضالب ءي-وريياس ن-تگ ّمي ا-ت-يادج ا-ور-يتنداس
دانيال 739
2
تاوارگيت ن-وگلّيد 1اسگّاس ويس سين غ-تگلديت ن-نابوخادناصر ،ءيوارگا
نابوخادناصر يات-توارگيت ،تغوفا ّروح-نس باهرا نابوخادناصر
ايلّيغ-اس�-ح ءيطس 2 .يامر-وگلّيد اد-غرن ءي-يشوّافن د-يماجوسيين د-يس ّحارن
د-لعو�ما ن-ايت-كالدان ]ايت-بابيل[ اد-اس-ملن ما-يوارگا .اشكين-د بيدّن
غ-ومنيد ن-وگلّيد 3 .ييني-اسن-وگلّيد» :هاتي وارگاغ يات-توارگيت ،ت ّسغوفا
رّوح-ينو .ءيريغ اد-ي ّسانغ لمعنا-نس 4 «.ساولن-د لعو�ما ن-ايت-كالدان ءينين
ءي-وگلّيد س-يواليون ن-ايت-ارام» :اد-بدّا-تدوم تودرت-نک اي-اگلّيد .ءيني-د
ءي-يخدّامن-نک ما-تژريت غ-توارگيت ،نفاسر-اک لمعنا-نس 5 «.ءيرار-اسن-
-وگلّيد ييني» :نّيغ-اون اوال ءيزگان .ءيغ-ور-يّي-تنّيم ماد-ژريغ غ-توارگيت ءو�
لمعنا-نس ،را-كن-بّيغ ف-يگزمان ،خلوغ تيگ ّما-نون 6 .وا�ينّي ءيغ-يّي-تنّام
ماد-ژريغ غ-توارگيت تفاسرم-يّي-تّ ،راد-اون-فكغ تيسمغورين د-توافكيو ءو�
تيموغرا ءيگّوتن .ايوا م�يت-يّي ماد-وارگاغ ،تفاسرم-يّي لمعنا-نس 7 «.ساولن-د
داغ ءينين-اس» :ءيني-د ءي-يخدّامن-نک ما-تژريت غ-توارگيت اي-اگلّيد،
س-راد-اک-نفاسر لمعنا-نس 8 «.ءيرار-اسن-وگلّيدّ » :سنغ غي�د ءيس-ا-يّي-غير-
-ت ّسماطالم ،اشكو تسفلدم ءيس-يزگا-واوال-ينو 9 .ءيغ-ور-يّي-تنّيم ماد-ژريغ
غ-توارگيت ،را-گيون-يبان ماّ -ف�ونّ -ي�ن .اشكو هاتين تمشاشكام-د ءي-نگراتون
ا-يّي-تساوالم س-تكركاس د-تكنداوت ارد گلّبن ءيزماز .ايوا ءينيايت-يّي ماد-ژريغ
غ-توارگيت ف-اد-ي ّسانغ ءيس-تژضارم ا-ستّي-تفاسرم 10 «.ساولن-د لعو�ما
ن-ايت-كالدان غ-ومنيد ن-وگلّيد ءينين-اس» :ءور-يلّي يان ف-واكال ءيژضارن
ا-يسكر مايلّي ءيضالب-وگلّيد .ءورّ -جي-يلّي يان غ-يگلدان ه ّيانين م ّقورنين
ما-يضالبن زوند ماياد زغ-يماجوسيين د-يس ّحارن د-لعو�ما ن-ايت-كالدان.
11مايلّي ءيضالب-وگلّيد ءيشقا باهرا .ءور-يژضار يان اد-اک-ت-يمل اب�
ءيد-ربّي ،د-نتني ءور-ا-تگاوارن غ-گر مدّن«.
دانيال 741
يوصا-وگلّيد ا-يفنو ايت-تحكيمت 24ءيكشم دانيال غاكودان س-دار اريوخ لّيّ -
ن-بابيل ،ييني-اس» :اد-ور-تفنوت ايت-تحكيمت ن-بابيل .شّ كشم-يّي
س-دار-وگلّيد ،اد-اس-فاسرغ تاوارگيت-نس 25 «.ءيحارّو اريوخ ،ياوي دانيال
س-دار-وگلّيد ييني-اس» :هاتي ءوفيغ غ-گر ءيمسوكفن ن-ايت-ياهودا ،يان
ءيژضارن اد-اک-ي ّسمل اي-اگلّيد لمعنا ن-توارگيت-نک 26 «.ءيساول-د-وگلّيد
بالطاشاصار ءيسقسا-ت» :ءيس-تژضارت ا-يّي-تينيت ّ ءي-دانيال لّي-مي ءيسم-نس
ماد-ژريغ غ-توارگيت لّي-وارگاغ ،تفاسرت-يّي-تّ ؟« 27ءيساول-د دانيال غ-ومنيد
ن-وگلّيد ييني-اس» :مايلّي ءيضالب-وگلّيد ف-كرا ءينتلن ،ءور-يلّي يان
غ-ايت-تحكيمت ءو� ءيماجوسيين ءو� ءيشوّافن ءو� ءيقدّاشن ما-يژضارن
اد-اک-ييني ما-تژريت 28 .وا�ينّي ّ
ءي� يان ربّي غ-يگنّا ار-د-ي ّسبايّان ما-ينتلن.
هاتي ءيم�-ياک-د اي-اگلّيد نابوخادناصر ما-را-يجرو غ-وو ّسان گّرانين.
غمكاد ا-تگا-توارگيت ءو� تيووژرا لّي-كّانين ءيخف-نک لّيغ تگنت غ-تيسي.
29واي-اگلّيد ،ءوشكان-ک-يد ءيسوينگيمن غ-ما-را-يجرو تيگيرا ن-وو ّسان-اد.
ربّي لّي-د-ي ّسبايّا ّن ما-ينتلن ،ءيم�-ياک-د ما-را-ييلي 30 .ءورد فّ -سيبت ن-كرا
ءي�ن ءوگّار ن-كولّو مدّن ا-ف-يّي-د-ي ّسبايين ربّي مايلّين-تحكيمت داري ّ
ءينتلن ،وا�ينّي ءيرا اد-اک-يمل لمعنا اي-اگلّيد ،باش ا-تي ّسانت ءيسوينگيمن
ن-يخف-نک.
» 31تمنادت اي-اگلّيد ،تژرت ياتّ -صورت ءيم ّقورن ،تبي ّد غ-ومنيد-نک .هان
ّصورت-ان ار-ت ّسيويد ،تغ ّزيف تيدّي-نس ار-باهرا-ت ّسمرغا 32 .ءيخف نّ -صورت
ءيگا وين-وورغ ءيصفان .ءيدمارن-نس د-يغالّن-نس گان وين ن ّقرت .اح ّبوض-نس
د-يمصاضن-نس گان وين-واناس 33 .تيغانيمين ن-يضارن-نس گانت تين-ووزّال.
ءي ّما ءيباشيرن-نس گان وين-ووزّال د-وين ءيدقّي 34 .سول ا-گيس-تمنادت ك ّيي،
س-يتياوكّاس يان-وژرو ،ءورد س-وفوس ن-بنادم ،س-ن-يوت ءيباشيرن نّ -صورت
دانيال 743
وين لّغا ،ءي ّقان-كن-د ا-تكنوم تشجدم ءيّ -صورت ن-وورغ لّي-ي ّسبي ّد-وگلّيد
نابوخادناصر 6 .وان ّا ءور-يكنين ءيشجد ،را-ن-يتياوگار غاكودان غ-وفارنو
ن-لعافييت ءيجدّرن«.
ءيميک سفلدن مدّن ءي-ي ّجيج ن-ن ّ ّفار د-وعوّاد د-لوطار د-رّيباب د-لگنبري
ّ 7
د-تاژّوايت د-كرايگاتّ كرا ءيگان وين لّغا ،حارّون كولّو ايت-تميزار د-يقبيلن
د-تقبيلين اد-كنون شجدن ءيّ -صورت ن-وورغ لّي-يسكر-وگلّيد نابوخادناصر.
افارنو ن-لعافييت 8دّون ءيل ّما كرا غ-لعو�ما ن-ايت-كالدان ،ار-تاشتكّان
س-ووداين 9 ،ساولن ءي-وگلّيد نابوخادناصر ءينين-اس: ءيجدّرن
»اد-بدّا-تدوم تودرت-نک اي-اگلّيد� 10 .مر-نک لّي-ت ّسوفغت اي-اگلّيد ،تنّيت
گيس› :كولّو وانّا ءيسفلدن ءي-نّ ّفار د-وعوّاد د-لوطار د-رّيباب د-لگنبري
د-تاژّوايت د-كرايگاتّ كرا ءيگان وين لّغا ،ا-يكنو ءيشجد ءيّ -صورت ن-وورغ.
11وان ّا ءور-يكنين ءيشجد-اس ،هان را-ن-يتياوگار غ-وفارنو ن-لعافييت ءيجدّرن‹.
�ّ 12ن دارنغ كرا ن-ايت-ياهودا ،تژليت-تن ءي-تووري ن-تگلديت غ-واكال
ن-بابيل ،ءيسم-نسن شادراخ د-ميشاخ د-عابد-ناگو .نتني اي-اگلّيد،
ست-گيک-تاوين .ءور-ا-تقاسان ءيد-ربّي-نک ءو� دا-تشجادن ءيّ -صورت ءور-اّ -
ن-وورغ لّي-ت ّسبيدّت«.
13نابوخادناصر نكرن-د گيس ءيريين ،يامر اد-اس-د-اوين شادراخ د-ميشاخ
د-عابد-ناگو .شّ كشمن-تن-د س-ومنيد ن-وگلّيد 14 .ييني-اسن نابوخادناصر:
»ءيس-يصحا ا-شادراخ د-ميشاخ د-عابد-ناگو ،ءور-ا-تّقاسام ءيد-ربّي-نو ءو�
دا-تّشجادم ءيّ -صورت ن-وورغ لّيّ -سبيدّغ؟ 15زغ-غي� تيزي ن ّا-تسفلدم ءي-نّ ّفار
د-وع ّواد د-لوطار د-رّيباب د-لگنبري د-تاژّوايت د-كرايگاتّ كرا ءيگان وين لّغا،
تاشكيم-د ا-تكنوم تشجدم ءيّ -صورت لّي-سكرغ ،هاتي ءيفولكي .وا�ينّي
ءيغ-ور-اس-تشجدم ،غاكودان ا-را-ن-تّياوگارم غ-وفارنو ن-لعافييت ءيجدّرن.
ءيس-تغالم ءيسّ -ي� كرا ن-ربّي ءيژضارن ا-كن-يفوكّو زغ-گر ءيفا ّسن-ينو؟«
دانيال 746
» 4نكّي نابوخادناصر ار-تف ّجيجغ غ-تگ ّمي غ-وو ّسان-ان ،ييلي داري لخير
ءيگّوتن غ-لقصر 5 ،س-ژريغ غاكودان يات-توارگيت ت ّسيود-يّي باهرا .لّيغ گنغ
دانيال 748
ست-يفک ءي-وانّا ءيرا ،ءيگ ّف�س ا-يحكامن تاگلديت ن-بنادم .ييژضار اّ -
ويلّي-نّ -ي�ن غ-ييزدار 18 ‹.غمكان ا-تگا-توارگيت لّي-ژريغ نكّي اگلّيد
بالطاشاصار ،مل-يّي-د لمعنا-نس .اشكو ايت-تحكيمت ّ نابوخادناصر .غي�د ا-
ست-فاسرن .ءي ّما كيّي تژضارت-اس، ن-تگلديت-ينو كولّوتن ءور-ژضارن اد-يّيّ -
ءي� گيک رّوح ن-ربّي امژ�ي«. اشكو ّ
بالطاشاصار .يان
ّ دانيال ءيفاسر تيس 19ءيدوهدو دانيال لّي-مي ءيسم-نس
سنات-توارگيوين كرا ار-تّ -سيويدن ءيسوينگيمن-نس .ييني-اس-وگلّيد:
بالطاشاصار فّ -سيبت ن-توارگيت ءو� لمعنا-نس«. ّ »اد-ور-تگّدت ا-
بالطاشاصار ييني-اس» :ا-سيدي ،امار يوفان ا-تافو-توارگيت ّ ءيساول-د ءيل ّما
غ-ويلّي-ک-يكورهان ،تيلي لمعنا-نس غ-ينوّاشن-نک 20 .تاصغارت لّي-تژريت
ار-تّيمغور ،تصحو ايلّيغ تلكم ءيگنوان ،ار-ن-تّبان ءي-يژري زغ-تاميو اگّوگنين
ن-دّونيت 21 ،فولكين ءيفراون-نس ،تيگات لغلّت-نس ،ار-تاكّا امشّ و ءي-كولّو
مدّن ،ارّ -سمولون لوحوش غّ -داواس ،ار-ز ّدغن ءيگضاض ن-يگنوان غ-گر
ست-يگان .تم ّقورت ءيصطّوان-نس 22 ،تاصغارت-ان اي-اگلّيد ،ك ّيي اّ -
تصحوت ،ييگات شّ ان-نک ايلّيغ ءيلكم ءيگنّا ،ءيزايد لحوكم-نک ار تاميو
اگّوگنين نّ -دونيت 23 .لّيغ تژريت اي-اگلّيد يان ءينيگي امژ�ي ءيگّوز-د زغ-يگنّا
ييني› :بّيايت تاصغارت-ان تهلكم-تّ ،وا�ينّي ف�يت اگ ّچا د-يژوران-نس
غ-واكال ،تا ّسم-ت س-وبكّاس ن-ووزّال د-واناس غ-گر توگا ءيزگزاون ن-لخ�،
ا-يت ّمغ س-تغلي ن-يگنوان ،ءيقاما غ-دار لوحوش ن-لخ� ارد ّف�س زرين ّسا
ن-يزماز‹ 24 ،غمكاد ا-تگا لمعنا-نس اي-اگلّيد .اشكو ءيكّا-د �مر دار ربّي
اماتّوي فّ -سيبت-نک ا-سيدي اگلّيد 25 .را-تّياودحايت زغ-گر مدّن ،تقامات-ن
غ-دار لوحوش ن-لخ� ،ار-تشتّات توگا زوند اموگاي ،ار-تّ ّمغت س-تغلي
ن-يگنوان ،ارد ّف�ک زرين ّسا ن-يزماز .غاكودان ا-را-تي ّسانت ءيزد ربّي اماتّوي
ا-يحكامن تاگلديت ن-بنادم ار-تّ -ياكّا ءي-وان ّا ءيرا 26 .لّيغ يومر اد-فلن اگ ّچا
د-يژوران ن-تصغارت-ان ،غمكان ا-س-راد-اک-د-سول-يرار تاگلديت-نک ،غاكود
دانيال 750
6
دانيال غ-وگضي 1ءيقصاد داريوس ا-يسكر م ّيا د-سين ءيد-مراو )(120
ن-وريياس ا-تحكامن غ-كولّو تيسگيو ن-تگلديت-نس. ن-يزماون
2ءيزايد ءيستي كراض ءيخفاون ما-يتگابالن ءيريياسن-ان ،ار-ديدسن-تمحاسابن
ف-اد-ور-زّهزون غ-اينّا ءيگان وين-وگلّيد .ءيگ دانيال يان زغ-يخفاون-ان،
3ءي ّما نتّان ءيورّي يوگر كولّو ءيخفاون ياضني د-يريياسن ،اشكو رّوح ءيه ّيان
ا-گيسّ -ي�ن ،ايلّيغ ا-يسوينگيم-وگلّيد ا-ن-يگ دانيال ف-تگلديت كولّوتّ .
4غاكودان اد-نكرن ءيخفاون ياضني د-يريياسن ار-سيگّيلن ما-س-ا-تاشتكّان
س-دانيال غ-تووري ن-تگلديت ،وا�ينّي ءور-وفين كرا-س-ا-سرس-تاشتكّان ءو�
كرا ءي ّفوغن اغاراس ،اشكو ار-بدّا-يسكار ماّ -ف�سّ -ي�ن .هاتني ءور-گيس-وفين
كرا ءيعيبن ءو� كرا ءيناقصن 5 .ءينين ءيل ّما ءيرگازن-ان ءي-نگراتسن:
»دانيال-اد ،ءور-سار-گيس-نوفي كرا ن-لعيب ،اب� ءيغ-نوفا كرا غ-تنباضين
ن-ربّي-نس«.
6مو ّن-د ءيخفاون د-يريياسن غاكودان غ-دار-وگلّيد ءينين-اس» :اد-بدّا-تدوم
تودرت-نک اي-اگلّيد داريوس 7 .مشاشكان-د كولّو ءيخفاون ن-تگلديت
د-يريياسن د-يمشاوارن د-لحوكّام ف-ا-ن ّسوفغ يان �مر زغ-دار-وگلّيد ،ن ّزگا-ت
ف-كولّو مدّن .زغ-غي�د ارد ك ّملن كراض ءيد-مراو ) (30نّ -
واس ،وان ّا ءيضالبن
زغ-كرا ن-ربّي نغد بنادم اب� ك ّيي واحدوک اي-اگلّيد-نغ ،را-ن-يتياوگار
غ-وگضي ن-يزماون 8 .غي�د اي-اگلّيدّ ،زگا �مر .ترشمت ا ّرا
ف-ا-ور-سار-ييتّي ،غمكلّي ءيگا لقانون ن-ايت-ماداي د-ايت-فاراس س�-مر
لّي-ور-سار-يتيتّين 9 «.ءيسكر-وگلّيد داريوس غمكان ،ءيرشم ارّا ن�-مر-ان.
10لّيغ ءي ّسن دانيال ءيس-يزگا-وا ّرا-يان سّ -رشم ،ءيدّو س-تگ ّمي-نسّ .ت�
گيس يات-تمصرييت غ-يگّي-نس ،رژمن-بدّا-وارّياحن-نس س-تسگا لّي-سّ -ت�
ءوروشاليم .ءيزايد ار-گيس-يكنّو ف-يفادّن-نس كرا ّط-توال كرايگاتّ ّ
اس ،ارّ -
يتژا�
دانيال 755
ار-يتّالغ ربّي-نس غمكلّي ءيميور 11 .مو ّن-د ءيل ّما ءيرگازن-لّي ،افن-ين دانيال
يتژا� ار-يتضا�ب رّحمت ن-ربّي-نس 12 .دّون ءيل ّما س-ومنيد ن-وگلّيد، ارّ -
سقسان-ت ف�-مر-نس ءينين» :اي-اگلّيد ،ءيس-ور-ت ّسوفغت �مر ف-وو ّسان-اد
ءيغ-ور-تا-ك ّميلن كراض ءيد-مراو ) ،(30ا-ن-يتياوگار غ-وگضي ن-يزماون وانّا
ءيضالبن زغ-كرا ن-ربّي نغد بنادم اب� ك ّيي واحدوک اي-اگلّيد؟«
ييني-اسن-وگلّيد» :سّ -صاحت ءيزگا-واوال-ان س-لقانون ن-ايت-ماداي
د-ايت-فاراس لّي-ور-يتيتّين 13 «.زايدن نتني ءينين ءي-وگلّيد» :هان دانيال
لّي-يگان يان زغ-يمسوكفن ن-ايت-ياهودا ،ءور-ک-يگي د-يات اي-اگلّيد ،وا�
ييوي-تّ غ-وارّا لّي-ترشمت .سول ا-وكان-يتضا�ب ربّي-نس كرا ّط-توال
واس«.
غّ -
14لّيغ ءيسفلد-وگلّيد ءي-ماد-ن ّان ،طيير-اس باهرا ،ءيسوانگم د-يخف-نس
ا-ي ّجنجم دانيال .ءيگ-ن ّف�س تي ّقي-نس ا-ت-يفوكّو ايلّيغ-ن-تضر تافوكت.
15مو ّن-د داغ ءيرگازن-ان غ-دار-وگلّيد ءينين-اس» :اي-اگلّيد ،ت ّسنت
ءيس-ور-يژضار ا-ييتّي كرا ن�-مر نغد كرا ن-وارّا ءيزگان س-وفوس ن-وگلّيد.
غمكان ا-يگا لقانون ن-ايت-ماداي د-ايت-فاراس«.
16يامر-وگلّيد غاكودان اد-د-اوين دانيال ،گرن-ت-ين غ-وگضي ن-يزماون.
ءي ّما اگلّيد ءيساول س-دانيال ييني-اس» :ا-ک-يفوكّو ربّي-نک لّي-بدّا-تّقاسات«.
17اوين-د يان-وژرو ءيم ّقورن سرسن-ت-ين ف-يمي ن-وگضي ،ءيرشم-ت-وگلّيد
سّ -رشم-نس دّ -رشم ن-ينمغورن-نس ،ا-ور-ييژضار يان ا-ي ّسيتّي ما-يتّوتن
ف-دانيال 18 .ءيورّي-د-وگلّيد غاكودان س-لقصر-نس ،ءي ّزري ءيض كولّوت
ءور-يشّ ي ءو� ءيف ّجيج ءو� يوشكا-ياس-د ءيطس.
واس ،ءينكر-وگلّيد ءيحا ّرو س-دار-وگضي ن-يزماون. لّيغ ءيفاوّ -
19
هوشاع
1
تامغارت ن-هوشاع 1اوال ن-سيدي ربّي لّي-د-يوشكان ءي-هوشاع يوس
ن-بييري ،غ-وو ّسان ن-عوزّيياه د-يوتام د-احاز د-حيزقيياه د-تاروا-نس
ءيگلدان ن-ياهودا .غ-وو ّسان-ان ءيگا يارابعام يوس ن-يوواش اگلّيد ن-يسرايّل.
2لّيغ ءيبدا سيدي ربّي ار-يساوال ف-يمي ن-هوشاع ،ييني سيدي ربّي
ءي-هوشاع» :زايد تّاهلت زغ-گر ويلّي ءيفسادن ،تاروت ديدس تاروا ن-لفساد.
اشكو تامازيرت-اد تفساد باهرا ،فلن ربّي دا-بدّاّ -ي�ن 3 «.ءيدّو ءيتاهل گومار
ءيلّيس ن-ديب�يّم ،ت ّفوغ ار-تربّو تارو-اس يان-وارّاو 4 .ييني سيدي ربّي
ءي-هوشاع» :گ-اس ءيسم ›ءيزراعيل‹ ]تگا لمعنا-نس ›ربّي ءيلوح امود‹[.
ءيميک راد-رارغ ءي-تاروا ن-ياهو ف-يدا ّمن ن-ايت-يزراعيل لّي-ي ّفي ّ اشكو يان
جدّيتسن ياهو ]اگلّيد ن-يسرايّل[ّ ،ست ّموغ تاگلديت ن-يسرايّل 5 .غا ّسان
ا-راد-رژغ لقوس ن-يسرايّل غ-تا�ت ن-يزراعيل«.
6ار-داغ-تربّو گومار ،تارو يات-تفروخت .ييني سيدي ربّي ءي-هوشاع:
»گ-اس ءيسم ›لو-روحاما‹ ]تگا لمعنا-نس ›�ح ّرحمت‹[ .اشكو ءور-سول-
-راد-رحمغ ايت-يسرايّل ءو� دا-يسن-تصاماحغ 7 .وا�ينّي راد-سول-رحمغ
ايت-ياهودا ّجنجمغ-تن .ءورد س-لقوس نغد ءوزّال نغد ءيميغ نغد ءييسان
د-يمناين ،وا�ينّي را-تنّ -جنجمغ س-يخف-ينو نكّي-اد ءيگان ربّي دا-بدّاّ -ي�ن گغ
ربّي-نسن«.
8لّيغ تكّيس تي ّبيشت ءي-لو-روحاما ،ت ّفوغ ار-داغ-تربّو گومار ،تارو يان-وارّاو.
9ييني سيدي ربّي ءي-هوشاع» :گ-اس ءيسم ›لو-ا ّمي‹ ]تگا لمعنا-نس ›ءورد
مدّن-ينو‹[ .اشكو ءور-سول-تگيم مدّن-ينو ءو� گيغ ربّي-نون 10 .وا�ينّي
راد-سول-يگاتن ايت-يسرايّل زوند ام�ل ن-تاما ن-ومدا لّي-مي-ور-يژضار يان
هوشاع 765
ءور-راد-داغ-خلوغ افرايم.
اشكو نكّي گيغ ربّي ،ءورد بنادم.
گغ باب ن-وفولكي ءيك ّملن غ-وا ّماس-نون.
ءورد س-لغاضاب ا-س-را-ن-دارون-اشكيغ«.
.......................
14
رادّ -جنجمغ ءيمج�ن 1ءورّيات-د اي-ايت-يسرايّل س-ربّي داّ -ي�ن ءيگ
ربّي-نون ،اشكو ءيفيكش ن-لخشانت-نون ا-كن-يوتن تضرم 2 .اسيات ءيواليون
تورّيم س-ربّي تينيمّ » :سيتّي ّف�نغ كولّو لخشانت-نغ ،ترضوت ّف�نغ
اد-اک-ن-ن ّساكمور لغلّت ن-ينفورن-نغ 3 .ءور-راد-اغّ -جنجمن ايت-اشّ ور،
د-ور-سول-را-ن ّسيدو ف-ييسان ن-يميغ .ءور-سار-را-نتّيني ›ءيد-ربّي-نغ‹
ءي�-صنام لّي-نعدل س-يفا ّسن-نغ .اشكو كيّي ا-غ-ا-يتافا ءيگيگيل لحنانت«.
] 4ييني سيدي ربّي» [:رادّ -جنجمغ ويد جلّونين ،رضوغ ا-گيسن-حنّوغ،
اشكو ّسونفغ-اسن لغاضاب-ينو ءيرغان 5 .زوند تيغلي ا-را-ن-اشكيغ ءي-يسرايّل،
ءيفلو ّجو نتّان زوند افرو ،ار-ي ّزيگيز ءيژوران-نس زوند ءيدگل ن-لوبنان 6 ،ار-يف ّسر
تيز�تين-نس .را-يفولكي غ-يژري زوند تازيتونت ،ءيفک تو ّجوت ءيميمن
زوند تو ّجوت ن-لوبنان 7 .راد-د-و ّرين مدّن زدغن غّ -دو-ومالو-نس .راد-بوغلون
زوند ءيگ�س ن-يردن ،ارون زوند دّيليت ،ءيورّي ءيسم-نسن ءيتياو ّسان زوند
امان ن-واضيل ن-لوبنان 8 .واي-افرايم ،ما-س-سول-تريت �صنام؟ نكّي
ا-را-ک-يگابل ،فكغ-اک اينّا-ف-تلكمت .گغ دارک زوند تاصغارت بدّا
ءيزگزاون ،د-نكّي ا-غ-را-تّافام لغلّت«.
هوشاع 769
يوويل
.......................
2
ءورّيات-د س-ربّي 11ءيساول سيدي ربّي س-واوال ن-وقّريان غ-ومنيد
ن-تمورغي-نس .ءور-يژضار يان ا-يحاسب ءيكابارن-نس. دا-بدّاّ -ي�ن
اس ن-سيدي ربّي ءيگا هاتني تج ّهدن باهرا ار-كولّو-سكارن س-واوال-نس .هايّ -
واد ءيه ّيان ءي ّسيويدن .مانوا ا-راد-اس-ييژضار؟
12ييني سيدي ربّي» :ورّيات-د سري غي�د زغ-تّمي ن-وو�ون-نون ،س-وژوم
د-ومطّا د-تندرا 13 .بّيايت ءو�ون-نون ءورد تيملسا-نون «.نكرايت تورّيم-د
س-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي-نون .اشكو ءيگا واد ءيحنّان ار-يترحام.
ءور-ا-يزراب ا-يغضب ،تيگات دارس تايري ءيزگان .يوجاد ا-يصامح
ءي-وانّا-فّ -ت� تاگات 14 .ما-ي ّس ّن ما-را-ييلي؟ ا-ور-يميل ءيو ّري-د ءيحنّو ّف�ون،
ءيبارک گيون ارد ا-ن-ت ّساكمورم تيوافكيو ن-يمندي ءو� تين تي ّسي ءي-ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ ربّي-نون.
ءوتات ن ّ ّفار غ-وورير ن-صييون ]وروشاليم[ ،تب ّرحم سّ -
واس ن-وژوم 15
د-ومونّ 16 .سمونات-د مدّن اد-غوسن ءي-ومناگّار .اويات-د ءيف ّقيرن ،ت ّسمونم-د
ءيحشميين د-وازّا ّن ّسومومنين .تينيم ءي-وسلي ا-د-ي ّفوغ زغ-وحانو-نس،
ت ّفوغ-د-تسليت زغ-ونتال-نس 17 .اد-نكرن ءيمساكمورن لّي-گانين ءيخدّامن
ن-سيدي ربّي ،ف-اد-بيدّن غ-تگ ّمي ن-ربّي غ-گر-وغگ ّمي د-تيسي ن-تغرصي،
ار-كولّوّ -ا�ن ار-اقران» :وا سيدي ربّي ،حنّو غ-مدّن-نک .اد-ور-تادجت
ضصان غ-مايد ءيگان وينک ،ءو� دا-سرنغ-كّاتن اوال. ايت-تميزار ادّ -
اد-ور-تادجت ءيقبيلن ن-دّونيت ا-تّينين ›مانزا ربّي-نسن؟‹ «
يوويل 771
ءي�ن ،هاتي را-ينجم. كولّو وانّا ءيزاوگن غ-يسم ن-والّي بدّا ّ 32
عاموس
.......................
3
سيدي ربّي ءيسقسا 1سفلدايت اي-ايت-يسرايّل س-واوال-اد-س-كن-د-يژي
ربّي دا-بدّاّ -ي�ن .ييني-ت-يد ءي-كولّو اقبيل لّي-د-ي ّسيون مدّن-نس
زغ-واكال ن-ميصر» 2 :كون ّي واحدوكن اد-ژليغ زغ-گر ءيقبيلن ن-دّونيت
كولّوتّ .مايان ا-ف-را-كن-عاقبغ ف-كولّو تيجلي-نون«.
عوبادياه
....................
اس ن-سيدي ربّي ياكمور-د، 15
هايّ - واس
ياكمور-دّ -
ءي-كولّو ءيقبيلن ن-دّونيت. ن-لحساب
غمكلّي تسكارت ا-راد-اک-يتياوسكار،
ءورّين-د ءيسكّيرن-نک ف-يخف-نک.
.......................
776
يوناه
1
ءير ّول يوناه زغ-وودم 1يوشكا-د-واوال ن-سيدي ربّي س-يوناه يوس ن-اميتّاي
ييني-اس» 2 :نكر تدّوت س-نينواه ،س-تمدينت-ان ن-سيدي ربّي
ءيم ّقورن ،تعلمت ءيمزدغن-نس ،اشكو لكمنت-يّي-د لخشانات لّي-تسا�ن«.
3ءينكر يوناه غاكودان ا-ير ّول س-تارشيش زغ-وودم ن-سيدي ربّي .ءيهوّد س-يافا
س-تاما ن-ومدا ،ياف-ن گيس يان-واناو را-يمودّو س-تارشيش .ءيفرو اتيگ-نس،
ءيكشم سرس ا-ديدسن-يمون س-تارشيش باش ا-ياگّوگ زغ-وودم ن-سيدي ربّي.
4يازن-د سيدي ربّي غاكودان يان-واضو ءيتج ّهدن باهرا ف-ومدا ،تنكر يات
لفرتونت ءيشقان باهرا غ-ومدا ايلّيغ ءيرا-واناو ا-يرژ 5 .ءيكساضن ءيباحريين
باهرا ،كرايگاتّ يان ار-ي ّسغويّو س-ربّي-نس .ار-ن-تلوحن ءيسيتّيتن ن-واناو
غ-ومدا اّ -ف�سّ -سيفساسن .ءي ّما يوناه نتّا ،ءيگّوز يادلّي س-ييزدار ن-واناو ءيگن،
ياوي-ت-ين-ييطس ءيژّاين 6 .ءينكر رّايس ن-واناو ءيدّو سرس ييني» :ماخ ايلّيغ
تگنت؟ نكر تغرت ءي-ربّي-نک ا-ور-يميل ءيمناد گينغ ا-ور-نهلک«.
ءيتياوگار-ن يوناه 7ءينين ءيل ّما ءيباحريين ءي-نگراتسن» :اشكات-د ا-د-نگر
اصغار ا-ني ّسان مانوا ءيگان ّسيبت ن-تاگات-اد «.گرن-د غ-ومدا
اصغار ،تّاغ-د غ-يوناه 8 .ءينين-اس غاكودان» :مل-اغ مانوا ءيگان ّسيبت
ن-تاگات-اد غّ -ن� .ءيني-اغ ما-يگان تاووري-نک؟ ماني-دي-تكّيت؟ گو-ماني
ا-تگيت؟ ما-يگان �صل-نک؟« 9ييني-اسن» :گو-عيبر اد-گيغ .ءومنغ س-ربّي
دا-بدّاّ -ي�ن ،ءيگ ربّي ن-يگنّا ،ءيگ والّي ءيسكرن ءيمدوان د-يكالّن 10 «.لّيغ
سفلدن ءي-مايان ،ءيكساضن باهرا .ءينين-اس» :ما-يگا غايد تسكرت؟« ّس ّن
نتني ءيس-د-ير ّول زغ-وودم ن-ربّي داّ -ي�ن ،اشكو ءينّا-ياسن-ت ياد.
يوناه 777
تسوتل-يّي-تدروت ن-يمدوان،
د-يخف-ينو تلولّيي-اس توگا ن-وامان.
گّوزغ ار ءيژوران ن-يدرارن، 6
يامر سيدي ربّي غاكودان اسلم ،ءي ّسوفغ-د يوناه س-واكال. 10
3
ءيدّا يوناه س-نينواه 1ياشک-يد-داغ-واوال ن-سيدي ربّي س-يوناه ييني-اس:
» 2نكر ت ّدوت س-تمدينت-ان ءيم ّقورن لّي-يگان نينواه ،تعلمتّ -
ست س-واوال-اد
لّي-راد-اک-ملغ 3 «.ءينكر يوناه ءيدّو س-نينواه غمكلّي-س-اس-ينّا سيدي ربّي.
نينواه تگا يات-تمدينت ءيم ّقورن غ-دار ربّي .وان ّا سرس ءيكشمن ،را-گيس-يقاما
واس ،ءيبدو 4
كراض-وو ّسان .ءيكشم يوناه س-تمدينت ،ءيزري گيس يانّ -
ار-يتع�م ار-يتّيني» :غ-ويس كّوژ ءيد-مراو ) (40نّ -
واس را-تخلو نينواه 5 «.نكرن
يوناه 779
ايت-نينواه غاكودان ،ام ّن اوال ن-ربّي ،ب ّرحن س-وژوم ،لسن كولّو لخيش
زغ-وم ّقور ار امژّي.
6لّيغ ءيلكم-واوال-ان اگلّيد ن-نينواه ،ءينكر زغ-لعرش-نس ،ءيكّس تيملسيت
ن-تگلديت ،ءيلس ءو� نتّا لخيش ،ءيگاور غ-يغد 7 .ءي ّسوفغ-د يان �مر
ار-سرس-تب ّراحن غ-نينواه كولّوتّ ار-تّينين» :س�-مر ن-وگلّيد د-ينمغورن-نس،
ءي ّقان-د كولّو مدّن ءو� لبهايم اد-كّسن امشّ و ءو� تي ّسي ،گن-ييت ءولّي ءو�
ءيموگاين ،اد-ور-شتّان ءو� داّ -سان 8 .ييلي ف-مدّن ءو� لبهايم اد-لسن لخيش،
ار-تّالّن اوال-نسن سّ -جهد ار-اقران س-ربّي .ييلي ف-كود يان ا-يفل لخشانت
لّي-يتسا� ءو� تاعدّييت لّي-يميور 9 .ا-ور-يميل ءيورّي-د ربّي ف-لغاضاب-نس
ءيجدّرن ءيحنّو گينغ ا-ور-نهلک«.
10لّيغ ءيژرا ربّي مايلّي سكرن ءو� مامنک اد-فلن لخشانات-نسن ،ءيحنّو
گيسن .ءورّ -ف�سن-ي ّزوگز تاگات لّي-س-اسن-ينّا.
4
ءيساول-د سيدي ربّي 1ءي ّما يوناه طيير-اس ف-مايان ،ءيورّي ءيق�قل باهرا.
2ءيژّا ّل ءي-سيدي ربّي ييني» :وا سيدي ربّي ،ءيس-ورد س-يوناه
غايان ا-س-ن ّيغ لّيغ سول لّيغ غ-تمازيرت-ينو ،ءور-تا-فّوغ اد-ر ّولغ س-تارشيش،
اشكو ّسنغ ءيس-تگيت ربّي ءيحنّان ار-تّرحامت ،ءور-ا-تزرابت ا-تغضبت ،تيگات
دارک تايري ءيزگان ،ار-دي-تّورّيت زغ-تاگات نّا-تقصادت 3 .غي�د امژ رّوح-ينو
ا-سيدي ربّي ،اشكو يوف-يّي ادّ -متغ ءو� ّدرغ 4 «.ييني-اس-د سيدي ربّي:
»ءيس-يفولكي ا-تق�قلت؟«
5ءي ّفوغ يوناه زغ-تمدينت ،ءيسكيوس غ-تسگا لّي-يوا�ن اسغ�ي
ن-تافوكت .ءيسكر غين يان-ونتال ،ءيگاور غ-ومالو-نس ا-يژر ما-را-يجرو
ءي-تمدينت 6 .ءيسكر سيدي ربّي غاكودان يات-تصغارت ن-تبورزيگنت،
ءي ّسغلي-تّ ا-دي-تک ءيگّي ءي-يوناه ت ّسمولو-اس ،ت ّسيفساس ف-ت ّمارا-نس.
يوناه 780
ميخاه
.......................
5
ّ 1سمون-د ءيكابارن-نم ا-تامدينت ن-يكابارن ،اشكو تا�ليت ن-ون ّجام
گلين-اغ-د ايت-يميغ .اعمود ا-س-راد-وتن امادل ن-والّي غ-بيت�حم
ءيحكامن ف-يسرايّل.
] 2ينّا سيدي ربّي» [:ءي ّما ك ّمي ا-بيت�حم غ-افراتا ،وا ّخا تمژّيت غ-گر
تاگماتين ن-ايت-ياهودا ،راد-د-زغ-گيمّ -سوف ّغ غوالّي را-يحكام ف-يسرايّل.
�صل-نس ءيگا زغ-زمان ،زغ-وو ّسان زوورنين 3 .مايان ا-ف-را-يفل مدّن-نس
ارد تارو ختالّي تلكم تيزي ن-ت�ليت .غاكودان ا-راد-د-ورّين غويلّي-ن-يقامان
غ-ايتماس س-دار ايت-يسرايّل 4 .را-يبي ّد نتّان ءيكس تاوروت-نس س-لق ّوا
ءي�ن ءيگ ربّي-نس. ن-سيدي ربّي ءو� س-لماجد ن-يسم ن-والّي بدّا ّ
راد-كولّو-زدغن مدّن-نس غ�-مان اشكو تيموغرا-نس را-تلكم تّمي ن-دّونيت،
5د-نتّان ا-راد-اسن-يگ ّس�مت«.
غاكود لّيغ راد-د-كشمن ايت-اشّ ور س-تمازيرت-نغ اكلن ف-لبروج-نغ،
را-د-سرسن-ن ّسنكر ّسا ن-يمكساون د-تام ءيريياسن ن-بنادم 6 .راد-رژن تامازيرت
ن-اشّ ور س-ووزّال ،ءو� تامازيرت ن›-نيمرود‹ سّ -جهد .هاتي راد-اغّ -جنجمن
زغ-ايت-اشّ ور ،غاكود ن ّا-د-كشمن س-تمازيرت-نغ اكلن ف-يوتّا-نغ.
7هان غويلّي ءيقامان دّرن غ-ايت-ياعقوب ،راد-گن لحوكم ن-ربّي
ف-يقبيلن تج ّهدنين غاكودان زوند تيغلي ن-سيدي ربّي غ-وا ّماس ن-يقبيلن
گّوتنين .گن زوند انژار لّي-يطارن ف-توگا ،ءور-ا-يتقل س-بنادم ءو� دا-يتماطال
ف-تاروا ن-بنادم 8 .هان غويلّي ءيقامان دّرن غ-ايت-ياعقوب غ-گر ايت-تميزار
ءو� غ-وا ّماس ن-يقبيلن گّوتنين ،راد-گن زوند ءيزم غ-گر لوحوش ن-تاگانت،
ميخاه 782
ناحوم
1
1اوال ن-ربّي ف-تمدينت ن-نينواه ،ءيژرا-ت ناحوم اوال ن-ربّي
ف-تمدينت ن-نينواه گ-ولقوش يارا-ت.
ار-يتامژ لح ّق غ-ينوّاشن-نس.
ار-گيسن-يتامژ لح ّق س-ترغي ءيشقان.
ءي�ن ءور-ا-يزراب ا-يغضب، والّي بدّا ّ 3
واس ن-تاغوفت،
ءيگ لبرج غّ -
ناحوم 785
حاباقّوق
1
اوال ن-ربّي غمكلّي-ت-يژرا ن ّابي حاباقّوق. 1 اسقسي امزوارو
وا سيدي ربّي ،منشک ا-راد-قاماغ ارّ -ف�کّ -سمو ّموويغ، 2
د-كيّي ءور-ا-يّي-تسفليدت؟
د-منشک ا-راد-قاماغ ار-سرک-اقراغ ف-لباضل،
د-ك ّيي ءور-تا-يغ-ت ّجنجمت؟
ماخ ا-يّي-تودجت ار-تمنادغ ضّ ولم؟ 3
2
ها-يّي راد-بيدّغ ف-وگادير ،ضوفغ غ-يگّي ن-لبرج، 1
صافانياه
1
راد-سفيضغ كولّو 1اوال ن-سيدي ربّي لّي-د-يوشكان ءي-صافانياه يوس
ماّ -ي�ن غ-دّونيت ن-كوشي لّي-يگان يوس ن-گادالياه يوس ن-امارياه يوس
ن-حيزقيياه غ-وو ّسان ن-يوشيياه يوس ن-امون اگلّيد ن-ياهودا.
» 2راد-سفيضغ كولّو ماّ -ي�ن زغ-يگّي ن-واكال .ءينّا-ت ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
3راد-زغ-گيس-سفيضغ بنادم ءو� لبهايم ،سفيضغ ءيگضاض ن-يگنوان ءو�
ءيسلمان ن-يمدوان .راد-زغ-گيس-سفيضغ كولّو ما-ي ّسطارن ءو� كولّو
ما-ي ّسيخشا ّن ،كّيسغ بنادم كولّوت زغ-يگّي ن-واكال .ربّي دا-ب ّداّ -ي�ن
ا-ت-ينّان.
» 4را-ن-گغ افوس-ينو س-تمازيرت ن-ياهودا ءو� كولّو ءيمزدغن ن-وروشاليم،
ّسيتّيغ ما-يقامان ءي›-باعل‹ غ-واكال-ان ،سفيضغ زغ-گيس ءيسماون ن-ينمغورن
ن�-صنام 5 ،ءو� وين ءيمساكمورن لّي-ن-يكنّون ف-يگّي ن-تگ ّما ءي-كولّو
تگا�ن س-يسم-ينو، ءيتران ن-يگنوان .هاتني وا ّخا دا-كنّون غ-ومنيد-ينو ارّ -
تگا�ن ءو� س-والّي-مي-تّينين ›مو�ک‹ 6 .ءو ّرين زغ-وغاراس ن-ربّي ارّ -
سيديتسن ،ءور-سول-ا-سري-سيگّيلن ءو� دا-گيگي-سقسان«.
ءي�ن.واس ن-والّي بدّا ّ
ف ّسايت غ-ومنيد ن-ربّي سيديتنغ .اشكو ياكمور-دّ -
7
اس هاتي ءيجوجاد سيدي ربي يات-تغرصي ،ءيژلي ويلّي مي-د-يغرا س-دارس8 .
ّ ّ ّ
ن-تغرصي ن-سيدي ربّي ،هاتي ءينّا ّف�س» :غا ّسان راد-وتغ لعقوبيت
ف-ينمغورن ن-تمازيرت ءو� تاروا ن-وگلّيد ،ءو� ويلّي ءيبرزن س-تملسا
ن-يغريبن 9 .را-گيس-وتغ لعقوبيت ف-كولّو ويلّي ءي ّسوروفن لعتوبات ،ار-تع ّمارن
لغش«.
تيگ ّمي ن-سيديتسن س-لباضل ءو� ّ
صافانياه 793
حاگّاي
1
تلكم تيزي ن-تبنّايت 1غ-وسگّاس ويس-سين ن-تگلديت ن-وگلّيد داريوس،
واس ءيزوارن ا-د-يوشكا-واوال ن-سيدي ربّي ف-يمي غ-وايّور ويس سضيس ،غّ -
ن-ن ّابي حاگّاي ءي-زاروبّابيل لّي-يگان يوس ن-شيالتيال ءيگ لحاكم غ-تمازيرت
ن-ياهودا ،د-ومساكمور ءيهيّان ياهوشاع يوس ن-يوصاداق ،ييني» 2 :ها ما-ينّا
سيدي ربّي ن-لم�يكا .ژرات مدّن-ان-نون ار-تّينين› :ءور-تا-تلكيم تيزي باش
ا-تّياوبنّا-تگ ّمي ن-سيدي ربّي« ‹.
3ياشک-اسن-د-داغ-واوال ن-سيدي ربّي ف-يمي ن-ن ّابي حاگّاي ييني:
» 4تيزي-اد ءيس-يفولكي ا-تزدغم غ-تگ ّما-نون شوانين ،ءي ّما تيگ ّمي-نو تگا
ءوخريب؟ 5غي�د ها ما-يون-د-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .سوانگمات
ءيميک .ار-تشتّام ،ءور-ا-كن-
ّ غ-ما-تسكارم 6 .هان تكرزم كيگان ،تمگرم
-يتوودو .ار-ت ّسام ،ياغ-كن سول فاد .ار-تل ّسام ،ءور-گيون-يلّي يان ءيرغان .وان ّا
يومژن تيغراد-نس ،ءيگر-تنت-ين غ-وقراب ءي ّبين.
» 7ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .سوانگمات غ-ما-تسكارم 8 .اونات
س-يورار ،تاويم-د ءيكشّ وضن ،تبنوم تيگ ّمي-نو ،ا-سرس-فرحغ ،ءيبايين گيس
لماجد-ينو .ربّي سيديتون اد-اون-ت-يد-ينّان 9 .ها كونّي ترجام-ن كيگان ،ءيميل
ءيميک .تاويم-د مايان س-دار تاكات-نون ،ءيميل سوضغ گيس، ّ ياشک-اون-د
�ح-ت .ماخ اد-دارون-يجرا غمكان؟ اشكو تخ�-تگ ّمي-نو ،د-كرايگاتّ يان
گيون ار-يتلهو س-تگ ّمي-نس .ربّي سيديتون اد-اون-ت-يد-ينّان 10 .مايان
ا-ف-ن-ومژن ءيگنوان انژار ،يامژ-ن-واكال ّصابت-نس 11 .ءوتغ اغني ف-يگران
د-يورار ،ءيقارن ءيردن د-واضيل د-زّيت ءو� كولّو ما-د-ي ّسمغاي-واكال ،ءوتغ
سرس مدّن د-لبهايم ءو� كولّو تاووري-نسن«.
حاگّاي 797
زاكارياه
.......................
2
10ءينّا-يم-د ربّي سيديم» :اسي امارگ ن-لفرح تف ّجيجت راد-زد ّغ
ا-تامدينت ن-صييون ]وروشاليم[ ،اشكو ها-يّي غ-وا ّماس-نون
را-ن-اشكيغ زد ّغ غ-وا ّماس-نم 11 .غا ّسان راد-د-مو ّن ايت-تميزار گّوتنين د-ربّي
سيديتون ،گغ-تن ءو� نتني د-مدّن-ينو .راد-زد ّغ غ-وا ّماس-نون ،تي ّسانم ءيزد
سيدي ربّي ن-لم�يكا ا-يّي-د-يوز ّن س-دارون 12 .ربّي دا-بدّاّ -ي�ن را-يامژ اكال
ن-ياهودا ا-يگ تاغامت-نس غ-تمازيرت تامژ�يت ،ءيژلي داغ ءوروشاليم ا-تگ
تينس 13 «.ف ّسايت ا-بنادم كولّوكن غ-ومنيد ن-سيدي ربّي ،اشكو هاتي ءينكر
ءي ّفوغ-د زغ-تزدغت-نس تامژ�يت.
3
كّيسات-اس تيملسا 1ءيمل-يّي-د سيدي ربّي ياهوشاع لّي-يگان امساكمور
ءيه ّيان .ژريغ-ت-ين ءيبي ّد غ-لگدّام ن-لما�ک ن-سيدي ركانين
ربّي .ءيبي ّد-ن ءو� شيطان غ-تسگا-نس تافاسييت ا-سرس-ياشتكّا 2 .يامر سيدي
ربّي شيطان ييني» :ف ّسا ا-شيطان .ءي ّسف ّسا-ک ربّي دا-بدّاّ -ي�ن ءيگ والّي ءيژلين
ءوروشاليم .ءيس-ور-يگي غواد يات-ترگيت لّي-د-يتياوكّاسن زغ-لعافييت؟«
3د-ها ياهوشاع سول ءيبي ّد غ-لگدّام ن-لما�ک ،د-نتّا ءيلسا تيملسا ركانين.
4ييني لما�ک ءي-ويلّي بيدّنين غ-لگدّام-نس» :كّيسات-اس تيملسا ركانين«.
ييني ءيل ّما ءي-ياهوشاع» :هاتي كّيسغ ّف�ک دّنوب-نک .راد-اک-لسغ غي�د
تيملسا صفانين 5 «.ساولغ-د نكّي غاكودان ءينيغ» :اد-اس-گن ّرژّا ءيغوسن
زاكارياه 799
ف-يخف «.گن-اس يات رّژّا ءيغوسن ،لسن-اس ءو� تيملسا .ها لما�ک
ن-سيدي ربّي ،سول ءيبي ّد غين.
رادّ -سيتّيغ دّنوب 6ءيساول-د لما�ک ن-سيدي ربّي س-ياهوشاع
ءيقاول-اس ييني» 7 :ها ما-يک-د-ينّا سيدي ربّي زغ-واكال-اد
ن-لم�يكا .ءيغ-تمونت بدّا د-وغاراس-ينو ،ار-تسكارت كولّو ما-ف-ا-کّ -
توصاغ،
هان را-تّحكامت غ-تگ ّمي-نو تامژ�يت ار-تّلهوت س-تووري ن-يساراگن-نس،
فكغ-اک ءو� لح ّق ا-دي-تكشمت س-گر ويلّي داري بي ّدنين غيد 8 .سفلد
ا-ياهوشاع امساكمور ءيه ّيان ،ك ّيي ءو� ءيمدّوكّال-نک لّي-يسكيويسن
غ-ومنيد-نک ،گن ءو� نتني تاماتارت ف-ما-را-يجرو .هاتي را-ن-ازنغ اخدّام-ينو
دا-يگان الضاي 9ژرات اژرو لّي-ن-سرسغ غ-ومنيد ن-ياهوشاع ،ءيلينت گيس
واس.
ّسا ن-تسگيو .راد-نقشغ ف-وژرو-انّ ،سيتّيغ دّنوب زغ-واكال-اد غ-يانّ -
سيديتون ربّي ن-لم�يكا ا-ت-ينّان 10 .غا ّسان را-د-يغر كرايگاتّ يان گيون
ءي-وادجار-نس ا-ديدس-يسكيوس غّ -دو ّديليت-نس ءو� غّ -دو تازارت-نس.
ءينّا-ياون-ت-يد سيديتون ربّي ن-لم�يكا«.
4
ست-ين-ي ّكان ار-سري-يساوال،
ّسا ن-لقنادل ءو� 1ءيو ّري-د لما�ک لّيّ -
ءي ّسفاق-يّي-د زوند يان ءيدوويين غ-يطس 2 .ييني-يّي: سنات تيزوتنا
»ما-تژريت؟« ءينيغ-اس» :ژريغ-ن يات لحسكا تگا كولّو ءورغ ،تيلي
ف-يگّي-نس يات طّب� ،تّرسن ّف�س ّسا ن-لقنادل ،د-كرايگاتّ لقنديل ءيطّاف
ّسا ن-تيفتيلين 3 .ژرغ-ن ءو� سنات تيزوتنا غ-تاما ن-طّب� ،يات
ف-تفاسييت-نس د-يات ف-تژلما ّط-نس 4 «.زايدغ سقساغ لما�ک
لّي-ديدي-يساولن» :ماد-گان غويد ا-سيدي؟« 5ءيجاوب-يّي» :ءيس-ور-ت ّسينت
ماد-گان؟« ءينيغ-اس» :ءوهو ا-سيدي 6 «.ييني-يّي غاكودان» :ها ما-ينّا سيدي
ربّي ءي-زاروبّابيل .ءورد س-لق ّوا ءو� سّ -جهد وا�ينّي س-رّوح-ينو .ءينّا-ت
زاكارياه 800
اک-تگيت كيّي اي-ادرار ءيم ّقورن؟ را-تا ّستوات سيدي ربّي ن-لم�يكا 7 .مادّ -
زوند ازاغار غ-ومنيد ن-زاروبّابيل «.ءي ّسبايين-د ءيل ّما اژرو لّي-يگان ءيخف
ن-وغژو ،الّن مدّن اوال-نسن غاكودان ار-تّينين» :لباراكا د-لفرح«.
8ياشک-يّي-د-داغ-واوال ن-سيدي ربّي ييني» 9 :ءيفا ّسن ن-زاروبّابيل
ست-يك ّمل .غاكودان ا-ن-يسرسن اژرو ن-لّساس ءي-تگ ّمي-اد ،د-يفا ّسن-نس ا-راّ -
ا-را-تي ّسانم ءيزد سيدي ربّي ن-لم�يكا ا-يّي-د-سرون-يوز ّن 10 .هان وانّا ءيحگرن
اس نّا-د-ييوين ما-يدروسن ،را-يژر لميزان ن-يفيلي غ-وفوس ن-زاروبّابيل ،ءيفرح ّ
ّ
باهراّ .سا ن-لقنادل-اد گان نتني الّن ن-سيدي ربّي لّي-يتكان كولّو دّونيت«.
11سقساغ-ت غاكودان» :ماد-گانت سنات تيزوتنا لّيّ -ي�ن غ-تاما ن-لحسكا
ف-تفاسييت-نس ءو� تاژلما ّط-نس؟« 12زايدغ سقساغ-ت» :ماد-گان سين
ءيصطّوان ن-تيزوتنا لّي-زغ-تفتا زّيت ءيورغن غ-سنات ّجعبات ن-وورغ؟«
13ءيجاوب-يّي» :ءيس-ور-ت ّسينت ماد-گان؟« ءينيغ-اس» :ءوهو ا-سيدي«.
14ييني-يّي غاكودان» :سين-اد گان غويلّي ءيتياوژغورن سّ -زيت اد-قاسان
سيديس ن-دّونيت كولّوتّ ]ياهوشاع د-زاروبّابيل[«.
.......................
8
1ياشک-يّي-د-داغ-واوال ن-سيدي ربّي ن-لم�يكا ييني: لورت ءيدومن
ءي-ويلّي-د-يقامان » 2ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .ريغ اورير ن-صييون
ءي�ن .را-ن-و ّريغ ا-يگ وينو ،ريغ-ت س-تايري ءيرغان 3 .ها ما-ينّا والّي بدّا ّ
س-صييون زد ّغ غ-وروشاليم .را-تّينيم غاكودان ءي-وروشاليم ›تامدينت ن�-مان‹،
تينيم-اس ›اورير ن-سيدي ربّي ن-لم�يكا‹ ءو� ›اورير امژ�ي‹.
» 4ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .راد-داغ-سكيويسن ءيف ّقيرن د-تف ّقيرين
غ-تسواک ن-وروشاليم ،كود يان را-ياسي اعكّاز غ-وفوس-نس اشكو يوو ّسر.
5تيسواک ن-تمدينت راد-ع ّمرنت س-يحشميين د-تحشم ّيين ار-كولّو-تلعابن.
زاكارياه 801
» 6ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .غ-وو ّسان-ان ءيغ-ا-تّينين غويلّي ءيقامان
زغ-مدّن-نون ›ءور-يژضار ا-ييلي‹ ،ءيس-راد-ينيغ نكّي ›ءور-را-ييلي‹؟ سيديتون
ربّي ن-لم�يكا ا-ت-ينّان.
» 7ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .رادّ -جنجمغ مدّن-ينو زغ-تسگيو
ن-وسغ�ي ن-تافوكت ار تيسگيو ن-ومطار-نس 8 ،اويغ-تن-د اد-زدغن غ-توژّونت
ن-وروشاليم .راد-گن نتني مدّن-ينو ،گغ ربّي-نسنّ ،سافوغ-اسن تايري-نو ءيدومن
ءو� افولكي-نو ءيك ّملن.
» 9ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .وا كونّي-اد ءيسفليدن ءي-يواليون
واس لّي-غ-يتّرس لّساس ن-تگ ّمي تامژ�يت، ن�-نبييا لّيّ -ي�ن غ-گراتون زغّ -
ّسدوسات ءيفا ّسن-نون ار-تبنّوم تيگ ّمي-اد ن-سيديتون ربّي ن-لم�يكا 10 .غايد
ءي� �مان لفايت غ-تووري ن-بنادم ءو� تين لبهايم ،ءو� ّ ّ ءيزرين ءور-تلّي
غ-ين ّواشن-نون ءي-يان ءي ّفوغن ءو� يان ءيكشمن ،اشكو ءودجغ كود يان ا-يتژي
د-وايّا 11 .ءي ّما غي�د ءور-راد-سكرغ ءي-ويلّي ءيقامان غ-مدّن-نون غمكلّي
سكرغ غايد ءيزرين .ءينّا-ت سيديتون ربّي ن-لم�يكا 12 .اشكو راد-كّرزن
غ-لهنا ،تفک دّيليت اضيل-نس ،ءيفک-واكال ّصابت-نس ،فكن-د ءيگنوان
تيغلي-نسن .راد-سكرغ كولّو مايان ءي-ويلّي-د-يقامان غ-مدّن-نون ،باش
اد-اسن-يگ لورت ءيدومن 13 .واي-ايت-ياهودا د-ايت-يسرايّل ،وا ّخا ستّين ءيكّا
ءيگا ءيسم-نون لعار ار-سرس-رگّمن ايت-تميزار ن-دّونيت ،را-كنّ -جنجمغ
تگم-اسن لباراكا ءيم ّقورن .اد-ور-تيكساضمّ .سدوسات ءيفا ّسن-نون.
ستّ -سطييارن » 14اشكو ها ما-ينّا سيديتون ربّي ن-لم�يكا .غاكود لّيغ ا-يّيّ -
ءيمزوورا-نون ،قصادغ ا-كن-وتغ س-تاگات ءيشقان ،د-نكّي ءور-ورّيغ
غ-واوال-ينو .ءينّا-ت سيديتون ربّي ن-لم�يكا 15ءي ّما غي�د قصادغ
اد-داغ-سكرغ افولكي غ-وروشاليم ءو� غ-ايت-ياهودا .اد-ور-تيكساضم 16 .ها
ماّ -ف�ونّ -ي�ن غي�د ا-تي-تسكارم .ا-تّينيم لح ّق ءي-نگراتون ،ار-تّحكامّ
غ-وسايس-نون س-تنباضين ن-لح ّق دا-ي ّزگان ّس�مت 17 .ا-ور-تّن ّوام
زاكارياه 802
ما�خي
.......................
را-د-ياشک
3 س-تگ ّمي-نس
تامژ�يت
زوند ءيغد غّ -دو ءيضارن-نون .ءينّا-ت ربّي ن-لم�يكا دا-بدّاّ -ي�ن.
» 4سوانگمات-د ال ّمود ن-وخدّام-ينو موسا ،ءو� تينباضين د-لحكامات
وصاغ غ-ودرار ن-حوريب ف-كولّو ايت-يسرايّل 5 .هاتي لّي-س-تّ -
اس ءيه ّيان ءي ّسيويدن ن-ربّي دا-بدّاّ -ي�ن.
را-يون-ين-ازنغ نّابي ءيليياه ا-ن-يزوور ّ
6را-يرار ءو�ون ن-يمزوورا اد-د-مشاشكان د-تاروا-نسن ،ءيرار ءو�ون ن-تاروا
اد-د-مشاشكان د-يمزوورا-نسن ،ا-ور-ن-اشكيغ ءوتغ اكال فنوغ-ت«.