You are on page 1of 412

ssfjjijat f-mddn-inu

arratn imñlayn zå-løhd aqdim lli-iskr rbbi


å-gras d-mddn-ns

tifrt tifrt

isizwur ........................................1 amslmd ...................................305


ufuå........................................... 49 tallåat n-suliman .....................311
ayt-lawi .................................... 75 išaøyah ...................................312
tasutin ....................................... 82 irmiyah ...................................341
tinbaãin..................................... 98 ismummÐin n-irmiyah.............361
yahušuø .................................. 109 iæazqyal ..................................363
iriyasn ..................................... 126 danyal .....................................373
raøut ....................................... 144 hušaø.......................................386
arra amzwaru n-œamwil ......... 148 yuwil .......................................389
arra wis sin n-œamwil ............. 169 øamus .....................................391
arra amzwaru f-igldan............ 176 øubadyah ................................392
arra wis sin f-igldan ............... 193 yunah ......................................393
arra amzwaru f-uwssan .......... 207 miçah ......................................396
arra wis sin f-uwssan ............. 208 naæum .....................................398
øazra ....................................... 210 æabaqquq ................................400
naæamyah ............................... 218 œafanyah .................................403
astir ......................................... 228 æaggay ....................................406
ayyub ...................................... 236 zakaryah .................................407
imurign ................................... 249 malaçi .....................................410
imrwasn .................................. 294
1

isizwur
1
rbbi içlq ignwan
d-wakal
1 å-isizwur içlq rbbi ignwan d-wakal. 2 içwa-wakal,
ur-gis-illi yat. tillas ad-kullu-idln aman dranin, ar-itkka
rruæ n-rbbi f-iggi n-waman. 3 yini rbbi: «a-tili tifawt» s-tlla tifawt. 4 iñr rbbi
is-tfulki tifawt. ibãu rbbi tifawt d-tillas, 5 ig i-tifawt ‹azal›, ig i-tillas ‹iã›.
tzri-tdggÐat ifaw œbaæ, ig ass amzwaru.
6 yini rbbi: «a-yili lhawa å-wammas n-waman a-tn-ibãu s-sin,» 7 s-illa

åmkan. iskr rbbi lhawa, ibãu srs aman n-ddu lhawa d-waman n-iggi l-lhawa, 8 ig
i-lhawa ‹ignwan›. tzri-tdggÐat ifaw œbaæ, ig wis sin-uwssan.
9 yini rbbi: «ad-kullu-munn-waman n-ddu ignwan å-yat-tsga, f-a-di-tban

taåart,» s-illa åmkan. 10 ig i-taåart ‹akal›, ig i-waman lli-munnin ‹amda›. iñr rbbi
mayan ifulki. 11 yini ilmma: «a-di-tmåi-tzgzut å-wakal, gn igÐlasn s-imadn-nsn
d-iœåarn s-lållat lli-å-llant taqqayin-nsn, kraygatt kra d-mklli iga å-wakal,» s-illa
åmkan. 12 tmåi-tzgzut å-wakal, gn igÐlasn kraygatt kra d-mklli iga-wamud-ns,
gn iœåarn kraygatt kra d-mklli tga lållt-ns. iñr rbbi mayan ifulki. 13 tzri-tdggÐat
ifaw œbaæ, ig wis kraã-uwssan.
14 yini rbbi: «ad-ilint tifawin å-lhawa n-ignwan, ar-a¡¡unt azal d-iyã,

ar-malant timitar d-izmaz, ar-ssbayannt ussan d-isggÐasn. 15 ad-sufunt å-ignwan


ar-tisfiwnt i-wakal,» s-illa åmkan. 16 iskr rbbi snat tifawin mqqurnin, iskr tafukt
a-tækam azal, iskr ayyur a-iækam iã, iskr itran ula ntni. 17 ig-tn-in å-lhawa
n-ignwan ad-isfiwn i-wakal, 18 ar-tækamn azal d-iyã ar-a¡¡un tifawt d-tillas. iñr
rbbi mayan ifulki. 19 tzri-tdggÐat ifaw œbaæ, ig wis kkuñ-uwssan.
20 yini rbbi: «ad-ømmrn-waman s-kullu ma-igan lmçluqat ddrnin, ilin ula

igãaã ar-taylaln å-ignwan f-iggi n-wakal.» 21 içlq rbbi luæuš mqqurnin n-umda,
ula kullu lmçluqat lli-itmussun å-waman kraygatt kra d-mklli iga, ula kullu
ma-itaylaln kraygatt kra d-mklli iga. iñr rbbi is-ifulki. 22 ibark-tn yini-asn:
«tarwat tigatm tømmrm imdwan, tigatm ula kunni n-igãaã f-wakal.»
23 tzri-tdggÐat ifaw œbaæ, ig wis smmus-uwssan.
24 yini rbbi: «ad-ilint lmçluqat ddrnin f-wakal, gn lbhaym d-luæuš l-lçla

d-kullu ma-itštutuln f-wakal, kraygatt kra d-mklli iga,» s-illa åmkan. 25 iskr rbbi
luæuš kraygatt kra d-mklli iga, iskr lbhaym kraygatt kra d-mklli iga, iskr kullu
ma-itštutuln f-wakal kraygatt kra d-mklli iga. iñr rbbi mayan ifulki.
26 yini rbbi åakudan: «a-nskr adam f-œœurt-nå ad-gn zund nkkÐni. rad-ækamn

f-islman n-imdwan d-igãaã n-ignwan d-lbhaym d-luæuš l-lçla ula kullu


ma-itštutuln f-wakal.» 27 içlq rbbi mddn f-œœurt-ns. awtm d-tuwtmt, f-œœurt n-rbbi
a-f-tn-içlq. 28 ibark-tn yini-asn: «tarwat tigatm, tømmrm ddunit tækamm fllas, tili
kullu å-ddu-ufus-nun. a-tækamm f-islman n-imdwan ula igãaã n-ignwan ula
kullu ma-iddrn ar-ittidu f-wakal.» 29 yini-asn rbbi: «hati fkiå-awn kullu ma-igan
imndi s-wamud-ns ula kullu ma-igan aœåar s-lållt-ns a-zå-gisn-tšttam. 30 fkå
kullu tazgzut nna-itmåayn i-luæuš l-lçla d-igãaã n-ignwan d-ma-itštutuln f-wakal
a-zå-gis-šttan ntni ula kullu ma-å-tlla rruæ n-tudrt.» s-illa åmkan. 31 iñr rbbi kullu
ma-iskr, hati ifulki bahra. tzri-tdggÐat ifaw œbaæ, ig wis sãis-uwssan.
isizwur 2

2
1 åmkan ad-kmmln ignwan d-wakal ula kullu
rbbi iskr argaz
d-tmåart ma-gisn-illan. 2 isunfu rbbi å-wis ssa-uwssan ašku ikmml
tawuri lli-iskr. 3 ibark rbbi wis ssa-uwssan iñli-t zå-uwssan
yaãni, ašku isunfa gis zå-twuri lli-å-içlq kullu ma-illan.
4 åmkad a-iga isizwur n-ignwan d-wakal åakud lliå-tn-içlq rbbi. lliå iskr sidi

rbbi akal d-ignwan, 5 ur-ta-tlli-tzgzut å-lçla ula tmåi tuga, ašku sidi rbbi
ur-ta-d-yuzn anñar s-wakal, d-ur-ta-illi ma-t-ikkrzn, 6 walaynni ar-d-aqlayn-
waman zå-ddu-wakal ar-sswan akal kullut. 7 yasi ilmma sidi rbbi kra zå-ugdrur
n-wakal iskr zå-gis argaz, issunfs-n å-infurn n-urgaz s-rruæ n-tudrt, iwrri iddr.
8 ikka-ttin iñña sidi rbbi yat talørœt å-tmazirt n-øadan å-tsga n-usålay

n-tafukt, ig gis argaz lli-iskr. 9 issmåi-d sidi rbbi kullu ma-igan aœåar ifulkin
å-iñri ula i-umššu. tili-gis-tœåart n-tudrt å-tuññunt n-talørœt, nttat d-tœåart
n-twassna n-ma-ifulkin ula ma-yÐçšnn. 10 yili yan-wasif ingi-n å-tmazirt n-øadan
ar-isswa talørœt. ibãu gis f-kkuñ isaffn. 11 amzwaru iga asif n-fišun, ilulliy
i-kullu-tmazirt n-æawila lli-å-illa-uwrå. 12 ifulki-uwrå lli-illan å-tmazirt-an, ilint
gis ula tujjutin mimnin d-tñratin åÐlanin. 13 wis sin iga asif n-giæun, ilulliy
i-kullu-tmazirt n-æabaš. 14 wis kraã iga asif n-æiddaql, ikka tamazirt n-aššur
å-tsga n-usålay n-tafukt. d-wis kkuñ iga asif n-furat.
15 yawi ilmma sidi rbbi argaz ig-t å-talørœt n-øadan a-stt-ikkrz igabl-tt.
16 yuœœa-t sidi rbbi yini-as: «a-tšttat aynna trit zå-kullu tiœåarin n-talørœt 17 abla

taœåart n-twassna n-ma-ifulkin ula ma-yÐçšnn. a-ur-zå-gis-tššt nttat, ašku ass


nna-zå-gis-tššit, lmut a-k-id-iqqann.»
18 yini sidi rbbi: «ur-ifulki a-iqama-urgaz waædut. rad-as-skrå ma-d-dids-

yuškan a-t-iøawn» 19 iskr sidi rbbi å-wakal kullu ma-igan luæuš n-tagant d-igãaã
n-ignwan. yawi-tn-d s-dar-urgaz, a-iñr man ism a-ra-ig i-kraygatt yan
å-lmçluqat-an ddrnin. d-ism nna-ysn-iga-urgaz i-kud yan, åmkan a-iqama
ism-ns. 20 ig-urgaz ism i-kullu lbhaym d-igãaã n-ignwan d-luæuš n-tagant,
walaynni ur-gisn-ityafa ma-d-yuškan d-urgaz a-t-itøawan.
21 izzugz ilmma sidi rbbi i¡s iññayn f-urgaz. lliå i¡¡as ikks yan zå-iåzdisn-ns,

irar aggas n-ddat-ns s-tfiyi. 22 aåzdis lli-ikkis sidi rbbi i-urgaz, iskr zå-gis
tamåart, yawi-tt-id s-dars. 23 yini-urgaz åakudan: «çtad åila tga içœ zå-içœan-inu,
tg tifiyi zå-tfiyi-nu. rad-as-ttiniå ‹tawtmt› ašku ttyawkkas zå-uwtm.» 24 mayan
a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tmåart-ns. hatni sin rad-wrrin gn yat ddat.
25 åakudan argaz d-tmåart-ns ur-lsin yat, walaynni ur-a-tn-issæššam mayan.

3
1 ig-ulgÐmaã aæili uggÐar n-kullu luæuš lli-iskr sidi rbbi.
taãuri n-adam
d-æuwa yini-ulgÐmaã i-tmåart: «izd s-œœaæt inna-yawn rbbi
‹a-ur-tšttam zå-kullu iœåarn n-talørœt›?» 2 tini-tmåart
i-ulgÐmaã: «lållat n-iœåarn å-talørœt, izri-aå a-zå-gisnt-nštta, 3 walaynni
yuœœa-yaå rbbi: ‹a-ur-tššm zå-lållt n-tœåart lli-illan å-tuññunt n-talørœt ula
tggrm-as, ad-ur-tmmtm.› » 4 yini-ulgÐmaã i-tmåart: «uhu, ur-ra-tmmtm.
5 walaynni rbbi issn, iå-zå-gis-tššam rad-rñmnt-walln-nun twrrim tgm zund rbbi,

tissanm ma-ifulkin ula ma-yÐçšnn.» 6 tñr-tmåart is-tfulki-tœåart å-iñri ula


isizwur 3
i-umššu, tñr ula is-tñãar ad-asn-tfk tafhimt. tkks-d zå-lållt tšš-tt, tfk i-urgaz-ns
ula nttan išš zå-gis. 7 rñmnt-walln-nsn åakudan, issann is-ur-lsin yat. ddun gnun
ifrawn n-tazart dln igiwaln-nsn.
8 yan imikk sfldn i-sidi rbbi ifta å-talørœt å-uzuzwu n-tdggÐat, irgs-urgaz

d-tmåart-ns f-sidi rbbi å-gr iœåarn. 9 iår sidi rbbi åakudan i-urgaz yini-as:
«manza-k.» 10 yini-as-d: «sfldå-ak tftit å-talørœt iksaãå, ntalå fllak ašku ur-lsiå
yat.» 11 yini-as sidi rbbi: «ma-yk-innan ur-tlsit yat? is-tššit zå-tœåart lli-f-k-uœœaå
a-ur-zå-gis-tššt?» 12 yini-as-urgaz: «han tamåart lli-yyi-tskrt a-didi-tmun, nttat
a-yyi-ifkan zå-lållt n-tœåart, ššå.» 13 yini ilmma sidi rbbi i-tmåart: «ma-iga åayd
tskrt?» tini-as-tmåart: «han algÐmaã a-stt-gigi-iskrn aylliå-zå-gis-ššiå.» 14 isawl
sidi rbbi s-ulgÐmaã yini-as: «lliå tskrt åayad, ha-yyi çziå-k f-kullu lbhaym ula
luæuš n-tagant. f-udis-nk a-f-ra-ttidut, d-ugdrur n-wakal a-zå-ra-tšttat kullu ussan
n-tudrt-nk. 15 rad-gå tanuwwašt å-grak d-tmåart d-gr-warraw-nk d-warraw-ns.
ra-ibri içf-nk, tbrit awurz-ns.» 16 yini sidi rbbi i-tmåart: «rad-am-ssigtå bahra
angañ n-tlalit. s-ungañ a-s-ra-ttarut. ra-ttirit argaz-nm, d-nttan a-ra-gim-iækam.»
17 yini sidi rbbi i-adam: «han tsfldt s-wawal n-tmåart-nk, tššt zå-tœåart

lli-f-k-uœœaå a-ur-zå-gis-tššt. hati çziå akal f-ssibt-nk. s-tmmara


a-s-ra-zå-gis-tšttat kullu ussan n-tudrt-nk. 18 rad-ak-issmåay taskra d-isnnann,
tddut ar-tšttat tuga l-lçla. 19 s-lørg n-uwdm-nk a-s-ra-di-ttrarat ma-tšttat, ard
twrrit s-wakal lli-zå-ttyawskart. ašku agdrur a-zå-tgit, d-ugdrur a-s-ra-twrrit.»
20 ig adam i-tmåart-ns ism ‹æuwa›, ašku tga innas n-kullu willi ddrnin. 21 iskr

sidi rbbi timlsa zå-ilm åakudan, issls i-adam d-tmåart-ns. 22 yini ilmma sidi rbbi:
«han argaz iwrri iga zund nkkÐni, yissan ma-ifulkin ula ma-yÐçšnn. a-ur-imil
ig-n afus-ns s-tœåart n-tudrt, ikks zå-lållt-ns išš-tt, iwrri iddr bdda.» 23 issufå-t
sidi rbbi åakudan zå-talørœt n-øadan baš a-iddu ar-ikkrz akal lli-zå-ityawskar.
24 åmkan a-s-i¡¡ay argaz. issbidd lmçluqat tjhhdnin å-tsga n-talørœt n-øadan

lli-iwalan asålay n-tafukt, iskr løafiyt zund uzzal isufun ar-itgllab s-tasga-ya
d-çta, iqqn srs aåaras lli-itawin s-tœåart n-tudrt.

4
1 ign adam d-tmåart-ns æuwa, tffuå ar-trbbu, taru
qayn d-habil
yan-warraw tini: «hati izuyd dari bnadm s-lbaraka n-sidi
rbbi.» tg-as ism qayn. 2 taru ilmma gÐmas habil. ig habil amksa n-uwlli, ig qayn
amkraz n-wakal. 3 izri ma-izrin s-d-yiwi qayn kra zå-œœabt n-wakal isrs-t-in i-sidi
rbbi, 4 yawi-d habil yan-ufçddi zå-tuwrut-ns, iårœ-as isrs-n tadunt-ns i-sidi rbbi.
irãu rbbi f-habil ula maylli-as-d-ifka, 5 walaynni ur-irãi f-qayn ula f-twafka-ns.
qayn ¡iyr-as bahra, yass ignzi-ns. 6 yini-as sidi rbbi: «maç aylliå-ak-¡iyr åmkad
tasst ignzi-nk? 7 iå-a-tskart afulki is-ur-ra-fllak-rãuå? walaynni iå-urd afulki
a-tskart, han lçКant tmdi-ak å-imi n-tgmmi, ar-ttiri a-k-tnru, yili fllak kiyi
a-stti-tnrut.» 8 yini qayn i-gÐmas habil: «a-nffuå s-lçla.» lliå llan å-lçla yakÐi-n
qayn f-gÐmas habil inå-t. 9 yini sidi rbbi åakudan i-qayn: «manza gÐmak habil?»
irar-as: «ur-ssinå, is-giå angabal f-gÐma?» 10 yini-as sidi rbbi: «ma-iga åayd
tskrt? han idammn n-gÐmak ar-d-flla-ssmummuyn zå-wakal. 11 hati åilad çziå-k
f-wakal lli-iswan idammn n-gÐmak f-ufus-nk. 12 iå-ti-tkrzt ur-rad-ak-yakka
œœabt. amzwag a-ra-tgt ar-bdda-ttlulliyt å-ddunit.» 13 yini qayn i-sidi rbbi:
«løqubit-ad tññay flla bahra. mamnk a-rad-as-œbrå? 14 te¡¡ayt-iyi åassad
isizwur 4
zå-tmazirt, tssngarat-iyi dik, tgt-iyi d-umzwag ar-bdda-tlulliyå å-ddunit.
wanna-yyi-yufan ra-yyi-inå.» 15 yini-as sidi rbbi: «uhu, wanna inåan qayn
ra-içllœ atig-ns s-ssa n-twal.» ig rbbi åakudan yat-tmatart i-qayn a-ur-t-inå
wanna-t-imnaggarn. 16 åmkan a-s-ingara qayn d-sidi rbbi, iddu izdå å-tmazirt
n-nud, taggug f-øadan å-tsga n-usålay n-tafukt.
17 ign qayn d-tmåart-ns, tffuå ar-trbbu, taru æanuk. inkr qayn ar-ibnnu

yat-tmdint å-uwssan-an, ig-as ism n-yus æanuk. 18 yaru æanuk yus øirad. yaru
øirad mæuyal. yaru mæuyal matušayil. yaru matušayil lamak. 19 itahl lamak
snat-tmåarin. iga ism n-yat øadah, ig ism n-¡ayyaã œillah. 20 taru-as øadah yus
yabal, ig nttan babatsn n-willi zdånin å-içiyyamn gn ikssabn. 21 ig ism n-gÐmas
yubal, ig nttan babatsn n-kullu willi kkatnin rribab ula taøwwadt. 22 taru ula
œillah i-lamak yus tubal-qayn, ig nttan amzil ar-iskar kullu ma-igan aruku
n-wannas d-uwzzal. ulltmas n-tubal-qayn tga naømah. 23 yini lamak
i-snat-tmåarin-ns: «wa øadah d-œillah, sfldamt i-wawal-inu. wa timåarin
n-lamak, awyamt-stt å-ma-rad-iniå. ha-yyi nåiå argaz lli-yyi-issyagasn ula
aøyyal lli-yyi-yutn. 24 iå-iga-watig n-qayn ssa n-twal, han atig n-lamak iga ssa
n-id-mraw d-ssa (77) n-twal i-wanna-yyi-iskrn gar.»
25 ign daå adam d-tmåart-ns, taru yan-warraw tini: «ifka-yyi-d rbbi arraw

yaãni a-yamñ taåamt n-habil lli-inåa qayn.» tg-as ism šit. 26 yaru ilmma šit
yan-warraw ig-as ism anuš. å-uwssan-an a-å-bdan mddn ar-aqran i-ism n-rbbi
da-bdda-illan.

5
1 åmkad a-iga-warra n-tasutin n-adam. åakud lliå içlq rbbi
tasutin n-adam
d-tarwa-ns adam, iskr-tn rbbi f-œœurt-ns. 2 awtm d-tuwtmt içlq-tn
ibark-tn. ig-asn ism ‹adam› å-wass lli-å-tn-içlq. 3 lliå irgl
adam miyya d-kraã id-mraw (130) n-usggÐas, yaru yan-warraw f-œœurt-ns ig
zund nttan, ig-as ism šit. 4 tigira n-ma-dars-ilul šit, ik sul adam tam id-miyya
(800) n-usggÐas, yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 5 aylliå irgl adam ¡ña n-id-miyya
d-kraã id-mraw (930) n-usggÐas immt.
6 lliå irgl šit miyya d-smmus (105) n-usggÐas, yaru anuš. 7 tigira

n-ma-dars-ilul anuš ik sul šit tam id-miyya d-ssa (807) n-usggÐas, yaru gisn
ifrçan d-tfrçin yaãni, 8 aylliå irgl šit ¡ña n-id-miyya d-mraw d-sin (912) n-usggÐas
immt.
9 lliå irgl anuš ¡ña n-id-mraw (90) n-usggÐas, yaru qinan. 10 tigira

n-ma-dars-ilul qinan ik sul anuš tam id-miyya d-mraw d-smmus (815) n-usggÐas,
yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 11 aylliå irgl anuš ¡ña n-id-miyya d-smmus (905)
n-usggÐas immt.
12 lliå irgl qinan ssa n-id-mraw (70) n-usggÐas, yaru mahlalil. 13 tigira

n-ma-dars-ilul mahlalil ik sul qinan tam id-miyya d-kkuñ id-mraw (840)


n-usggÐas, yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 14 aylliå irgl qinan ¡ña n-id-miyya
d-mraw (910) n-usggÐas immt.
15 lliå irgl mahlalil sãis id-mraw d-smmus (65) n-usggÐas, yaru yarid.
16 tigira n-ma-dars-ilul yarid ik sul mahlalil tam id-miyya d-kraã id-mraw (830)

n-usggÐas, yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 17 aylliå irgl mahlalil tam n-id-miyya
d-¡ña n-id-mraw d-smmus (895) n-usggÐas immt.
isizwur 5
18 lliå irgl yarid miyya d-sãis id-mraw d-sin (162) n-usggÐas, yaru açnuç.
19 tigira n-ma-dars-ilul açnuç ik sul yarid tam id-miyya (800) n-usggÐas, yaru

gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 20 aylliå irgl yarid ¡ña n-id-miyya d-sãis id-mraw d-sin
(962) n-usggÐas immt.
21 lliå irgl açnuç sãis id-mraw d-smmus (65) n-usggÐas, yaru matušalaæ.
22 tigira n-ma-dars-ilul matušalaæ ar-bdda-itmunu açnuç d-rbbi kraã id-miyya

(300) n-usggÐas, yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 23 aylliå irgl açnuç kraã
id-miyya d-sãis id-mraw d-smmus (365) n-usggÐas. 24 açnuç ar-bdda-itmunu
d-rbbi, imil laæ-t ašku yiwi-t rbbi.
25 lliå irgl matušalaæ miyya d-tam id-mraw d-ssa (187) n-usggÐas, yaru

lamik. 26 tigira n-ma-dars-ilul lamik ik sul matušalaæ ssa n-id-miyya d-tam


id-mraw d-sin (782) n-usggÐas, yaru gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 27 aylliå irgl
matušalaæ ¡ña n-id-miyya d-sãis id-mraw d-¡ña (969) n-usggÐas immt.
28 lliå irgl lamik miyya d-tam id-mraw d-sin (182) n-usggÐas, yaru

yan-warraw. 29 ig-as ism nuæ yini: «åwad a-ra-yå-isshnnu zå-tmmara lli-nkkat


s-unhataf n-ifassn-nå å-wakal-ad lli-içza sidi rbbi.» 30 tigira n-ma-dars-ilul nuæ,
ik sul lamik smmus id-miyya d-¡ña n-id-mraw d-smmus (595) n-usggÐas, yaru
gisn ifrçan d-tfrçin yaãni, 31 aylliå irgl lamik ssa n-id-miyya d-ssa n-id-mraw
d-ssa (777) n-usggÐas immt. 32 lliå irgl nuæ smmus id-miyya (500) n-usggÐas,
yaru sam d-æam d-yafat.

6
1 lliå a-ttigatn mddn å-ddunit, ar-darsn-tlalnt-tfrçin.
twrri ddunit tÐçšn
bahra
2 lmlayka n-rbbi ar-ñrran is-šwant istis n-bnadm, ar-tawin
çtinna gisnti ttirin. 3 yini sidi rbbi åakudan: «ur-rad-adjå
rruæ-inu ad-bdda-itñi d-bnadm, ašku tifiyi ka-iga. ussan-ns åilad ur-ra-n-ssurfn
miyya d-sin id-mraw (120) n-usggÐas.»
4 kkan-ttin llan ‹nafilim› å-ddunit ussan-an ula tigira-nsn, åakud lliå

a-tmunun lmlayka n-rbbi d-istis n-bnadm, ar-didsnt-skarn tarwa. gn ntni iåzuyfa


tjhhdnin, tyawssann bahra å-uwssan-an. 5 iñr sidi rbbi is-a-bahra-ttigat lçКant
n-bnadm å-ddunit. å-iyã ula azal ur-a-swingimn mddn abla å-ma-yÐçšnn.
6 tÐgrañ sidi rbbi f-bnadm lli-iskr å-ddunit, ¡iyr-as bahra. 7 yini sidi rbbi åakudan:

«han bnadm lli-çlqå, ra-t-ssittiå zå-wakal. rad-ssittiå bnadm d-luæuš d-igãaã


n-ignwan d-kullu ma-itštutuln f-iggi n-wakal, ašku tÐgrañ-iyi å-lliå-tn-skrå.»
8 imma nuæ yufa rrãa å-iñri n-sidi rbbi.
9 åmkad a-iga-warra n-tasutin n-nuæ. iga nuæ argaz
nuæ ibna anaw
ikmmln, iåus-uwl-ns å-gr mddn n-tasut-an. nuæ ar-bdda-
itmunu d-rbbi. 10 i¡¡af kraã tarwa, gn ismawn-nsn sam d-æam d-yafat.
11 iñra rbbi is-tÐçšnn ddunit, tømmr s-lbaãl. 12 twrri tigat lçКant å-ddunit

å-iñri n-rbbi. ašku bnadm kullut iwrri ar-iskar ma-yÐçšnn. 13 isawl rbbi s-nuæ
yini-as: «ha-yyi rad-gå ttmi i-kullu ma-igan tifiyi, ašku tømmr ddunit s-lbaãl
f-ssibt-nsn. han rad-hlkå kullu ma-illan å-ddunit. 14 zayd kiyi tbnut yan-wanaw
i-içf-nk zå-ukššuã n-gufr, tskrt gis iæuna, tåÐmt-as zzft zå-brra ula agÐns.
15 åunškad a-ra-tssålt anaw. a-iåzzif s-miyya d-kraã id-mraw d-kraã (133)

n-mitru, yusøu s-sin id-mraw d-sin (22) n-mitru, iølu s-kraã d-mraw (13) n-mitru.
16 tskrt asddul i-wanaw, a-ig mnaœœ n-mitru f-uflla-ns. tskrt imi å-tsga n-wanaw,
isizwur 6
tskrt kra¡¡-tduliw å-ugÐns-ns 17 ašku ra-n-aznå anggay n-waman f-ddunit, hlkå
kullu ma-igan tifiyi i¡¡af rruæ n-tudrt. ra-immt kullu ma-illan å-ddunit. 18 imma
kiyi rad-ak-fkå løhd. ra-tkšmt s-wanaw kiyi d-tmåart-nk d-tarwa-nk
d-tmåarin-nsn, 19 tšškšmt dik sin zå-kullu ma-iddrn ig tifiyi s-wanaw, baš
ad-njmn ula ntni dik. ad-gn awtm d-tuwtmt 20 zå-kraygatt kra igan agãiã, ula
kraygatt kra igan luæš, ula kraygatt kra itštutuln f-wakal. ra-n-dark-aškin sin
zå-kraygatt kra illan baš ad-dark-njmn. 21 ssmun kraygatt kra igan amššu, tasit-t
dik å-wanaw a-zå-gis-tšttat kiyi ula ntni.» 22 inkr nuæ iskr kullu maylli-f-t-yuœœa
rbbi.

7
1 isawl daå sidi rbbi s-nuæ yini-as: «kšm åilad s-wanaw kiyi
anggay n-waman
dranin d-tawjja-nk kullukÐn, ašku tgit wad ifulkin å-iñri-nu å-gr
mddn n-tasut-ad. 2 šškšm dik ssa n-iwtman d-ssa n-tiwtmin
zå-kraygatt kra iællan i-umššu, tšškšmt ula yan-uwtm d-yat-tuwtmt zå-kraygatt
kra ur-iællan, 3 tšškšmt ula ssa n-iwtman d-ssa n-tiwtmin zå-kraygatt kra igan
agãiã n-ignwan, baš a-injm-wamud n-kraygatt kra illan å-ddunit. 4 ašku han wis
ssa n-uwssan ra-n-aznå anñar f-wakal kkuñ id-mraw (40) n-wass å-uzal wala iã.
rad-ssittiå kullu lmçluqat ddrnin zå-ddunit.» 5 iskr nuæ kullu maylli-f-t-yuœœa sidi
rbbi.
6 nuæ ikka sãis id-miyya (600) n-usggÐas lliå ngin-waman f-ddunit. 7 ikšm

nuæ s-wanaw nttan d-tmåart-ns d-tarwa-ns d-tmåarin-nsn ad-njmn zå-waman.


8 aškin-d iwtman d-tiwtmin zå-kraygatt kra iællan i-umššu ula zå-ma-ur-iællan

ula zå-igãaã ula zå-ma-itštutuln f-wakal, 9 ar-kššmn sin s-sin s-dar nuæ å-wanaw
åmklli-t-yuœœa rbbi. 10 zrin ssa n-uwssan, ngin-ilmma-waman f-ddunit.
11 asggÐas wis sãis id-miyya (600) å-tudrt n-nuæ, å-wayyur wis sin, å-wass

wis ssa d-mraw (17), åassan a-å-d-kullu-bbaqin isaffn n-waman ggutnin


n-ddu-wakal, rñmn ula imawn n-ignwan. 12 ibdu-unñar ar-d-itffi f-ddunit kkuñ
id-mraw (40) n-wass å-uzal wala iã. 13 åassan a-ikšm nuæ d-tarwa-ns sam d-æam
d-yafat s-wanaw, ntni d-tmåart n-nuæ d-kra¡¡-tmåarin n-tarwa-ns. 14 ikšm didsn
kraygatt kra igan luæš, ula kraygatt kra igan lbhimt, ula kraygatt kra itštutuln
f-wakal ula kraygatt kra igan agãiã ula kraygatt kra itaylaln. 15 yašk-id-uwtm
d-tuwtmt zå-kullu ma-igan tifiyi te¡¡af rruæ n-tudrt. 16 kšmn s-wanaw sin s-sin,
awtm d-tuwtmt, s-dar nuæ åmklli-t-yuœœa rbbi. iqqn fllas sidi rbbi tiflut n-wanaw.
17 izayd-unggay f-ddunit kkuñ id-mraw (40) n-wass, igatn-waman aylliå usin

anaw f-iggi n-wakal. 18 ålin-waman tjhhdn, ar-itøum-wanaw f-waman. 19 zaydn


igatn-waman bahra f-wakal aylliå-d-kkan aflla i-kullu idrarn mqqurnin n-ddunit.
20 zaydn-sul-waman ålin aylliå dln idrarn s-ssa n-mitru. 21 immt kullu ma-igan

tifiyi ittidun f-wakal, igãaã ula lbhaym ula luæuš ula ma-itštutuln ula bnadm.
22 kullu ma-issunfusn f-wakal s-rruæ n-tudrt, hati immut. 23 ihlk kullu ma-iddrn

f-wakal, mddn ula luæuš ula ma-itštutuln ula igãaã n-ignwan, ikks-tn zå-ddunit.
ur-iqama abla nuæ d-willi dids illan å-wanaw. 24 ilin-sul-waman f-ddunit miyya
d-smmus id-mraw (150) n-wass.
isizwur 7

8
1 rbbi iswangm å-nuæ ula luæuš d-lbhaym kullutn
izwa-wakal ffuån
zå-wanaw lli-dids-llanin å-wanaw, yawi-d aãu ar-iœwaã f-ddunit,
wrrin ar-tidrasn-waman. 2 iqqn isaffn n-waman
n-ddu-wakal, iqqn imawn n-ignwan, ibbi-unñar. 3 ar-tnaqaœn-waman kra s-kra
zå-iggi n-wakal. lliå kkan miyya d-smmus n-id-mraw (150) n-wass, 4 å-wayyur
wis ssa, å-wass wis ssa d-mraw (17), idrasn-waman f-wakal, ittrs-wanaw
f-idrarn n-arara¡. 5 zaydn ar-tidrasn-waman ar ayyur wis mraw. å-wass amzwaru
n-wayyur wis mraw, bann-d içfawn n-idrarn. 6 zrin sul kkuñ id-mraw (40) n-wass
s-irñm nuæ arryaæ lli-iskr å-wanaw, 7 yazn yan-uhaqqay s-brra. iffuå nttan izayd
ar-itlulliy aylliå izwa-wakal. 8 yazn ilmma nuæ yan-utbir a-iñr is-wrrin-waman
zå-wakal. 9 walaynni ur-yufi-utbir maniå a-itrus, iwrri-d s-wanaw. ašku
llan-sul-waman f-iggi n-ddunit kullutt. imdi-as-n nuæ afus išškšm-t-id dars
å-wanaw. 10 iql daå ssa n-uwssan yaãni, yazn atbir zå-wanaw. 11 tadggÐat iwrri-d
dars yasi-d yat-tifrt izgzawn n-zzit å-imi-ns. yissan nuæ åakudan
is-gguzn-waman zå-iggi n-wakal. 12 iql ssa n-uwssan yaãni, yazn daå atbir,
ur-sul-d-dars-iwrri.
13 asggÐas wis sãis id-miyya d-yan (601), å-wass amzwaru n-wayyur

amzwaru, ur-sul-llin-waman f-iggi n-wakal. yall nuæ asddul n-wanaw


ar-n-itmnad, s-iñra is-a-izggu-wakal. 14 å-wayyur wis sin, å-wass wis sin
id-mraw d-ssa (27), izwu-kullu-wakal. 15 isawl rbbi åakudan s-nuæ yini-as:
16 «ffuå zå-wanaw kiyi d-tmåart-nk d-tarwa-nk d-tmåarin-nsn. 17 tssufåt dik ula

kullu ma-dark-iddrn ig tifiyi, igãaã ula luæuš ula lbhaym ula ma-itštutuln
f-wakal, ad-ddun ar-tarun igatn å-ddunit kullutt.» 18 iffuå nuæ åakudan nttan
d-tmåart-ns d-tarwa-ns d-tmåarin-nsn. 19 ffuån ula luæuš d-ma-itštutuln d-igãaã
d-kullu ma-ittidun f-wakal. iffuå kullu kra illan, kra s-kra.
20 ibnu nuæ yan-ukrkur ma-f-a-n-issakmur tiårœiw f-ism
løhd lli-iskr rbbi
d-nuæ n-rbbi da-bdda-illan. yasi-d kra zå-kullu ma-igan lbhimt
iællan ula agãiã iællan, issattuy tiårœiw-an ijdr-tnt f-ukrkur.
21 irãu sidi rbbi s-waãu imimn, yini d-içf-ns: «ur-sar-rad-çzuå ddunit f-ssibt

n-bnadm. waçça kullu Ðçšnn iswingimn n-bnadm zå-mññiy-ns, ur-sar-rad-hlkå


kullu ma-iddrn åmklli skrå å-uwssan-ad. 22 maædd tqama ddunit,
rad-bdda-yili-uzmz n-tiyrza d-win-tmgra, yili-win-usmmiã d-win-tråi, yili-uzmz
n-œœif d-win-tgrst, yili-uzal d-iyã.»

9
1 ibark rbbi å-nuæ d-tarwa-ns yini-asn: «a-ttarum tigatm tømmrm ddunit kullutt.»
2 rad-zå-giwn-iksaãn kullu luæuš l-lçla d-igãaã n-ignwan d-ma-itštutuln f-wakal
d-islman n-imdwan, ar-giwn-tåuwãn. giå-tn kullu å-ddu-ufus-nun. 3 ra-tšttam
zå-kullu ma-iddrn ar-itmussu. åmklli-awn-yadlli-fkiå kullu tazgzut nna-itmåayn
a-zå-gis-tšttam, hati åilad fkiå-awn kraygatt kra. 4 walaynni a-ur-tšttam tifiyi
nna-å-sul-llan idammn. ašku tudrt, idammn a-å-tlla. 5 wanna inåan bnadm
ra-içllœ atig-ns, ig-iyt luæš nåd bnadm, ra-immt f-ssibt n-idammn n-walli inåa.
6 wanna iffin idammn n-bnadm, f-ufus n-bnadm a-f-rad-ffin idammn-ns ula ntta,
isizwur 8
ašku rbbi iskr bnadm f-œœurt n-rbbi. 7 imma kunni, zaydat ar-ttarum tigatm,
tømmrm ddunit kullutt.»
8 yini rbbi i-nuæ d-tarwa-ns: 9 «hati åilad skrå løhd å-griyi didun ula

amud-nun tigira-nun 10 ula kullu lmçluqat ddrnin lli-didun-llanin, d-igãaã ula


lbhaym ula kullu luæuš l-lçla lli-didun-ffuånin zå-wanaw. skrå-t d-kullu luæuš
n-ddunit. 11 skrå løhd å-griyi didun a-ur-sar-ssçsiå kullu ma-igan tifiyi.
ur-sar-rad-ngin-waman ad-fnun ddunit kullutt.» 12 yini rbbi: «åmkad
a-ra-tg-tmatart l-løhd lli-skrå å-griyi didun d-kullu lmçluqat lli-didun-ddrnin, ig
løhd idumn zå-åilad ula kullu mayd iftan. 13 ha taslit n-unñar giå-tt å-umdlu
n-ignwan, ra-tg tamatart l-løhd n-griyi d-ddunit. 14 åakud nna-dlå akal s-imdla
ra-di-tban-tslit n-unñar, 15 swangimå-d løhd lli-illan å-griyi didun ula kullu
ma-iddrn ig tifiyi. ur-sar-rad-ngin-waman fnun kullu ma-igan tifiyi. 16 åakud
nna-di-tban-tslit n-unñar å-imdla n-ignwan, ra-stti-tmnadå swangmå-d løhd
lli-idumn å-griyi d-kullu ma-iddrn ig tifiyi å-ddunit kullutt.» 17 yini rbbi i-nuæ:
«åmkad a-tga-tmatart l-løhd lli-skrå å-griyi d-kullu ma-igan tifiyi å-ddunit.»
18 tarwa n-nuæ lli-d-dids-ffuånin zå-wanaw gan sam d-æam
kraã tarwa n-nuæ
d-yafat. iga æam babas n-kanøan. 19 kraã-ad a-igan tarwa
n-nuæ. ntni a-zå-d-kullu-uškan mddn lli-akutnin å-ddunit kullutt.
20 igr nuæ å-tfllaæt iññu aãil. 21 isu zå-waman n-waãil iktin, imlilliy ign

å-uçiyyam-ns, ityalal malssa-ns. 22 yašk-id æam lli-igan babas n-kanøan,


ar-itmnad å-babas ur-ilsi yat, ar-fllas-isawal i-sin aytmas å-brra n-uçiyyam.
23 yasi-d sam d-yafat yan-uæayk f-tåÐraã-nsn, ar-fttun tiåurdin dln igiwal

n-babatsn, ur-n-gllbn udmawn-nsn ad-ur-ñrn læalt lli-å-illa babatsn. 24 ifaq-d


ilmma nuæ zå-unufl, yissan mad-as-iskr yus lli-imññin, 25 yini: «çziyt a-iga
kanøan. amqasa n-imqasan a-ra-ig i-aytmas.» 26 yini-daå: «ambarki a-iga rbbi
sidis n-sam. ra-iwrri kanøan ig amqasa n-sam. 27 a-issigt rbbi i-yafat, zdån
tarwa-ns å-içiyyamn n-sam, ig kanøan amqasa ula i-yafat.»
28 tigira n-unggay n-waman f-ddunit izzri nuæ kraã id-miyya d-smmus

id-mraw (350) n-usggÐas, 29 aylliå irgl ¡ña n-id-miyya d-smmus id-mraw (950)
n-usggÐas, immt.
...................................

11
1 kkan-ttin mddn lli-llanin å-ddunit ar-sawaln s-iwaliwn
lbrj yattuyn n-babil
lli-ssnn kullutn, ar-kullu-tfhamn i-ngratsn. 2 ffuån munn
s-tsga n-usålay n-tafukt aylliå lkmn azaåar n-wakal n-šinøar, zdån gis. 3 inin
i-ngratsn: «rwaæat a-nskr u¡¡ibn, nssnu-tn å-ufrran.» nkrn åakudan bnun
s-u¡¡ibn-lli, zdin-tn s-zzft, 4 inin: «zaydat a-nskr i-içf-nå yat-tmdint, nbnu yal-lbrj
yattuyn ar ignna, nssimåur ism-nå a-ur-sar-nakut å-tsgiw n-ddunit aggugnin.»
5 issmaqql-d sidi rbbi tamdint ula lbrj lli-bnan tarwa n-bnadm. 6 yini sidi

rbbi åakudan: «han yan-uqbil ad-gan, ar-sawaln s-iwaliwn lli-ssnn kullutn. bæra
bdan skrn yad mayad, åilad aynna-å-swangmn ur-ra-fllasn-išqu a-t-skrn. 7 hiya
a-n-srsn-ngguz nssmuttl-asn iwaliwn-nsn, a-ur-sul-tfhamn i-ngratsn.» 8 issukt-tn
sidi rbbi åakudan s-kullu tisgiw n-ddunit. ur-ñãarn ad-kmmln tabnnayt
n-tmdint-an. 9 mayan a-f-as-gan ism ‹babil›, ašku åin a-å-issmuttl sidi rbbi
iwaliwn n-kullu mddn, issukt-tn s-kullu tisgiw n-ddunit.
isizwur 9
...................................
27 åmkad a-iga-warra n-tasutin n-taraæ. taraæ yuru abram
tasutin n-taraæ
d-tarwa-ns d-naæur d-haran. haran yuru lu¡. 28 immt ilmma haran
ur-ta-immut babas taraæ. å-wakal n-tlalit-ns a-å-immut
haran å-tmdint n-ur å-tmazirt n-ayt-kaldan. 29 imma abram d-naæur, tahln ntni.
tamåart n-abram tga saray. tamåart n-naæur tga malka illis n-haran lli-igan
babas n-malka d-yiska. 30 walaynni saray ur-tñãar a-trbbu, ur-jji-dars kra
n-warraw.
31 inkr taraæ yawi yus abram d-lu¡ lli-igan yus n-yus haran, ntni d-saray

lli-igan tamåart n-yus abram, ffuån tamdint n-ur n-ayt-kaldan, irin tamazirt
n-kanøan. walaynni lliå lkmn tamdint n-æaran, qaman zdån gis. 32 irgl taraæ sin
id-miyya d-smmus (205) n-usggÐas, immt ilmma å-tmdint n-æaran.

12
1 isawl-d sidi rbbi s-abram yini-as: «ffuå zå-tmazirt-nk, tflt
izuyd abram
s-wakal n-kanøan aqbil-nk d-tawjja n-babak, tddut s-tmazirt lli-rad-ak-mlå.
2 rad-zå-gik-skrå yan-uqbil imqqurn. ra-k-barkå, ssimåurå

ism-nk f-ad-kšmn mddn ggutnin s-lbaraka-yad dark illan. 3 rad-barkå


willi-k-ibarkn, ægrå wanna-k-iægrn. d-kiyi a-s-rad-barkå kullu tagÐmatin
n-ddunit.»
4 iffuå-d abram åakudan åmklli-s-as-inna sidi rbbi, imun dids lu¡. ssa

n-id-mraw d-smmus (75) n-usggÐas a-illan dar abram åakud lliå ifl tamdint
n-æaran. 5 yawi dids tamåart-ns saray, yawi ula lu¡ lli-igan yus n-gÐmas. yawi
kullu ayda lli-ssmunn ntni ula mddn lli-¡¡afn å-æaran. ffuån-d kullu muddun
s-tmazirt n-kanøan.
6 lliå lkmn kanøan, iftu sul abram aylliå iruæ dar-uœåar n-tasaft lli-mi-ttinin

‹mura› å-tsga n-šakim. ayt-kanøan a-sul-iømmrn tamazirt-an å-uwssan-an.


7 iban-d sidi rbbi i-abram åakudan yini-as: «amud-nk a-mi-rad-fkå tamazirt-ad.»

ibnu åin abram yan-ukrkur ma-f-a-n-issakmur tiårœiw i-sidi rbbi lli-as-d-ibann.


8 izayd ilmma s-iwrar å-tama n-bayt-il å-tsga n-usålay n-tafukt. issbidd

açiyyam-ns å-yan-udåar å-gr bayt-il d-øay. tlla-yas øay å-tsga n-usålay n-tafukt,
tili bayt-il å-tsga n-um¡ar-ns. ibnu gis abram yan-ukrkur n-tårœi ar-daå-yaqra
i-ism n-rbbi da-bdda-illan. 9 izayd ilmma f-umuddu-ns s-lçla n-nagab.
10 izri ma-izrin s-illa-uåÐni å-wakal-an, ihuwwd abram
abram d-saray
å-miœr s-tmazirt n-miœr a-gis-igawr, ašku išqa-uåÐni bahra.
11 lliå-n-akmurn s-tama n-miœr, yini i-tmåart-ns saray:

«ssnå is-ra-tgt tamåart ifulkin å-walln n-mddn. 12 iå-km-ñran ayt-miœr, rad-inin


‹tamåart-ns a-tga,› nån-iyi åakudan awin-km sul tdrt. 13 åir ini-asn ‹hati ulltmas
ad-giå› f-ad-gigi-skrn lçir f-uwdm-nm, tnjm ula tudrt-inu f-ssibt-nm.» 14 lliå ikšm
abram s-miœr, ñrn ayt-miœr tamåart tfulki bahra. 15 ñrn-tt ula imøawann
n-firøawn, alån-as-tt. awin tamåart åakudan s-tgmmi n-firøawn, 16 iskr nttan
afulki å-abram f-ssibt-ns, ifk-as ulli d-imugayn d-iåÐyal, ifk-as ismgan d-tsmgin
d-tåÐyal d-irøman.
17 walaynni sidi rbbi yut firøawn d-ayt-tgmmi-ns s-tmuãan šqanin f-ssibt

n-saray tamåart n-abram. 18 iår-d firøawn i-abram åakudan yini-as: «ma-iga


åayd-iyi-tskrt? maç aylliå-ur-iyi-tnnit ‹tga tamåart-inu›? 19 ma-f-tnnit ‹ulltma
isizwur 10
a-tga› aylliå-tt-iwiå a-tg tamåart-inu? åilad ha tamåart-nk. awi-tt tddut.» 20 yuœœa
fllas firøawn içddamn-ns, ssmsrn-t nttan d-tmåart-ns ula kullu ma-dars-illan.

13
1 yawn-d abram zå-miœr ntta d-tmåart-ns ula kullu ma-i¡¡af,
ibãa abram d-lu¡
imuddu s-lçla n-nagab. imun dids lu¡. 2 abram, tggut dars
lksibt d-nnÐqrt d-uwrå. 3 izri å-nagab ar-itkka tisgiw-an aylliå yakmur s-bayt-il.
ilkm adåar lli-å-ttin ikka-uçiyyam-ns å-gr bayt-il d-øay, 4 ibna gis yadlli akrkur
n-tårœi. izayd abram ar-daå-gis-yaqra i-ism n-sidi rbbi.
5 imma lu¡ lli-imunn d-abram, i¡¡af ula ntta ulli d-imugayn d-içiyyamn.
6 tggut bahra lksibt n-abram ula tin lu¡, aylliå ur-tn-sul-yumi-wakal-an s-sin.
7 ilin ula ayt-kanøan d-ayt-fariz å-tmazirt å-uwssan-an. tnkr ¡añit å-gr imksawn

n-abram d-win lu¡. 8 yini abram åakudan i-lu¡: «åir a-ur-tili kra n-¡añit å-griyi
dik ula å-gr imksawn-inu d-wink, ašku aytmatn a-nga. 9 is-ur-yusøi-wakal
å-lgddam-nk? nkr a-nbãu nkki dik. iå-trit tasga tañlma¡¡, dduå nkki s-tfasiyt.
iå-trit tafasiyt, dduå s-tñlma¡¡.» 10 yall lu¡ alln-ns ar-n-itmnad azaåar n-wasif
n-urdun, iñr-n akal-an išbø aman ar tamdint n-œuøar, ig zund tamazirt n-miœr,
zund talørœt n-sidi rbbi. å-uwssan-an ur-ta-ihlk sidi rbbi timdinin n-sadum
d-øamura. 11 isti lu¡ i-içf-ns kullu azaåar-an n-urdun, bãun i-ngratsn. imuddu lu¡
s-tsga n-usålay n-tafukt, 12 iqama abram å-tmazirt n-kanøan. izdå lu¡
å-gr-tmdinin n-uzaåar, issmatti içiyyamn-ns s-tama n-sadum. 13 imma
ayt-sadum, ayt-tæramiyt ad-gan, Ðçšnn bahra iskkirn-nsn å-iñri n-sidi rbbi.
14 isawl sidi rbbi s-abram å-lliå dids ibãa lu¡, yini-as: «all alln-nk åin å-tllit,

tmnadt s-lgddam-nk ula tiåurdin-nk, tmnadt ula s-ufasi-nk d-uñlmaã-nk. 15 hati


kullu tamazirt-ad tñrit, rad-ak-tt-fkå a-tg tink ula tin tarwa-nk kullu mayd iftan.
16 rad-ssigtå amud-nk zund tiñratin n-ugdrur å-wakal. mra is-illa yan iñãarn

a-iæasb tiñratin n-ugdrur n-wakal, ra-yiñãar a-iæasb amud-nk. 17 nkr ar-ttkkat


kullu tamazirt-ad zå-ttmi-ns ar ttmi yaãni, ašku kiyi a-mi-ra-stt-fkå kullutt.»
18 issmatti abram içiyyamn-ns åakudan, iddu izdå å-dar-uœåar n-tasaft n-mamra

å-tama n-æabrun. ibnu åin yan-ukrkur n-tårœi i-sidi rbbi.

14
å-uwssan n-amrafil agllid n-šinøar d-aryuk agllid n-alasar
1
abram ijjnjm lu¡
d-kidarløumr agllid n-øilam d-tidøal agllid n-guyim,
2 mmaån ntni d-baraø agllid n-sadum d-bršaø agllid n-øamura d-šinab agllid

n-adma d-šmibr agllid n-œabwim d-ugllid n-balaø lli-igan œuøar. 3 igldan-ad


ssmunn ikabarn-nsn å-uzaåar n-siddim. azaåar-an åilad illa-gis-umda immutn.
4 ašku sin d-mraw (12) n-usggÐas a-tqasan å-ddu-ufus n-kidarløumr, imma wis

kraã d-mraw (13) n-usggÐas øœan-t.


5 iffuå kidarløumr å-wis kkuñ d-mraw (14) n-usggÐas, ntta d-igldan

lli-dids-munnin, nrun ayt-rafaø å-tmdint n-øaštarut-qarnaym, nrun ayt-zuzi


å-ham, nrun ayt-aymi å-šawa-qritaym, 6 nrun ayt-æur zå-iwrar n-saøir ar aœåar
n-igg n-faran å-tama l-lçla. 7 wrrin ilmma f-uåaras-nsn s-øin-mišfa¡ lli-igan
qadaš, nrun kullu tamazirt n-ayt-øamaliq, nrun ula ayt-amur lli-izdån
å-æaœaœun-tamar.
isizwur 11
8 åakudan ad-ffuån igldan n-sadum d-øamura d-adma d-œabwim d-balaø
lli-igan œuøar. ssmunn-d ikabarn-nsn å-uzaåar n-siddim 9 baš ad-mmaån
d-kidarløumr agllid n-øilam d-tidøal agllid n-guyim d-amrafil agllid n-šinøar
d-aryuk agllid n-alasar. smmus igldan a-d-iffuån ad-mmaån d-kkuñ. 10 walaynni
ggutn igÐãyan n-zzft å-uzaåar n-siddim. lliå rwln igldan n-sadum d-øamura, iãr
kra gisn å-igÐãyan, rwln wiyyaã s-iwrar. 11 aškin-d kkuñ igldan-an yaãni, amñn
kullu ma-igan win sadum d-øamura, la ayda wala amššu, munn ilmma
d-uåaras-nsn. 12 awin didsn lu¡ lli-igan yus n-gÐmas n-abram ašku izdå å-sadum,
awin-t ntta ula kullu ma-i¡¡af.
13 yašk-id yan injm zå-imiå, yawi-d laçbar i-abram. iga abram zå-ayt-øibr,

isrs å-tama n-uœåar n-tasaft n-mamra n-ayt-amur. mamra iga gÐmas n-aškul
d-øanir, ntni kullutn skrn yadlli løhd å-gratsn d-abram.
14 lliå isfld abram is-ityamañ yus n-gÐmas, issmun-d irgazn dusnin lli-iluln

å-içiyyamn-ns. kraã id-miyya d-mraw d-tam (318) ad-gan. ffuån åakudan ññun
gisn ar tamdint n-dan. 15 ibãu fllasn abram içddamn-ns å-iã-an, yakÐi-n fllasn
inru-tn, iññu gisn ar æuba å-tsga n-dimašq lli-iwalan asmmiã. 16 ikks-asn-d ayda
kullut, yawi-d ula lu¡ lli-igan yus n-gÐmas, ntta d-wayda-ns d-tmåarin ula
mddn-ns kullutn.
17 lliå-d-iwrri abram tigira n-ma-inra kidarløumr d-igldan
malkiœadq ibark
abram lli-dids-illan, iffuå-d-ugllid n-sadum a-t-in-imnaggar
å-talat n-šawa lli-igan talat n-ugllid. 18 yašk-id ula
malkiœadq agllid n-salim, yawi-d aårum d-waman n-waãil iktin. ig nttan
amsakmur å-gr mddn d-rbbi amattuy. 19 malkiœadq ibark abram åakudan yini:
«a-tili lbaraka f-abram zå-rbbi amattuy lli-iskrn ignwan d-wakal. 20 a-yili læmd
i-rbbi amattuy lli-irurn inuwwašn-nk s-ddu-ufus-nk.» ifk-as ilmma abram tis
mrawt n-kullu ma-d-yumñ.
21 yini-ugllid n-sadum åakudan i-abram: «rar-iyi-d mddn, tasit ayda a-ig

wink.» 22 yini abram i-ugllid n-sadum: «hati ggulliå i-sidi rbbi amattuy lli-iskrn
ignwan d-wakal, 23 ur-tasiå ifili ula tassamt ula ætta yat-tåawsa zå-åaylli igan
wink, a-ur-imil tinit ‹nkki a-issånan abram.› 24 walu abla maylli ššan iøyyaln,
ula taåamt n-øanir d-aškul d-mamra lli-didi-imunn, ad-asn-tfkt taåamt-nsn.»

15
1tigira n-mayan yašk-id-wawal n-sidi rbbi i-abram
lwrt lli-s-iqawl rbbi
i-abram å-twañrit yini-as: «way-abram, ad-ur-tiksaãt. nkkin a-igan
antal-nk, gå walli-k-ijazan s-lçir.» 2 isawl-d abram irar-as:
«wa sidi rbbi, man lçir a-rad-iyi-yili, lliå a-zzrayå tudrt-inu bla tarwa? kullu
mad-¡¡afå, ra-t-iwrt liøazr gu-dimašq.» 3 izayd abram yini: «hati yan zå-willi
iluln å-içiyyamn-inu a-rad-iyi-ig awrrat, ašku ur-iyi-tfkit arraw.»
4 yašk-id-wawal n-sidi rbbi åakudan i-abram yini-as: «urd åwan a-ra-ig

awrrat-nk. ašku yuk lli-ra-tarut, nttan a-ra-k-iwrt.» 5 yawi-t rbbi s-brra yini-as:
«mnad-n å-ignwan, tæasbt-n itran iå-tñãart a-tn-tæasbt. åmkan a-ra-ig-
wamud-nk.» 6 yamn abram sidi rbbi åakudan, ig-t rbbi d-wad-f-irãa, 7 yini-as:
«nkki giå wad bdda illan, gå åwalli-k-id-yiwin zå-tmdint n-ur n-ayt-kaldan
f-ad-ak-fkå tamazirt-ad a-stti-te¡¡aft.» 8 isqsa-t abram åakudan: «wa sidi rbbi,
mamnk a-s-rad-issanå izd s-œœaæt ra-stt-¡¡afå nkki?» 9 yini-as: «awi-yyi-d
isizwur 12
yat-tmugayt dar kraã isggÐasn, d-yat taåa¡¡ dar kraã isggÐasn, d-yan-izimmr dar
kraã isggÐasn d-yat-tmilli d-yat-ttbirt.» 10 yawi-as-tn-d abram ibbi-tn ibãu-tn
f-mnaœœ, isrs kraygatt mnaœœ å-umnid n-gÐmas, imma igãaã isrs-tn-in bla-tn-ibbi.
11 d-åakud nna-d-gguzn igadrn f-tårœiw, ar-tn-i¡¡ay abram.
12 lliå a-n-te¡ar tafukt, ign abram yawi-t-in-iy¡s iññayn, ãrnt-d fllas tugtt

n-tillas ssiwidnin. 13 isawl-d srs sidi rbbi å-twargit yini-as: «sfld a-tissant
ma-ra-ijru. han amud-nk rad-gn iåribn å-yat-tmazirt lli-ur-igin tinsn. rad-gis-gn
ismgan, ar-tn-ssdullun ayt-tmazirt-an kkuñ id-miyya (400) n-usggÐas.
14 walaynni rad-utå læukm f-ayt-tmazirt-an lli-tn-igan d-ismgan, ssufåå-tn-d

zå-gis tigira, asin-d didsn lçir iggutn. 15 kiyi ra-truæt s-sslamt dar imzwura-nk,
ttyawmãalt tigira n-tudrt iåzzifn tfulki. 16 imma ntni rad-d-wrrin å-tis kkuñ¡
n-tasutin-nsn, ar-tømmarn tamazirt-ad n-ayt-amur, ašku ayt-amur ur-ta-kmmiln
lçКanat-nsn.»
17 truæ ilmma tafukt ãrnt-d tillas, imikk s-di-tban yat takat s-løafiyt

d-wawwu iggutn, tzri zå-gr igzman n-tårœiw. 18 iskr sidi rbbi åakudan løhd å-gras
d-abram yini-as: «amud-nk a-mi-rad-fkå akal-ad kullut, zå-wasif n-miœr ar asif
n-furat imqqurn, 19 fkå-asn gis timizar n-ayt-qin d-ayt-qaniz d-ayt-qadmun
20 d-ayt-æit d-ayt-fariz d-ayt-rafaø 21 d-ayt-amur d-ayt-kanøan d-ayt-girgaš

d-ayt-yabus.»

16
1 saray tamåart n-abram ur-jji-as-turu kra n-warraw. tlla dars
saray d-hagar
yat-tsmgt ullt-miœr, ism-ns hagar. 2 tsawl saray s-abram
tini-as: «sidi rbbi ur-iyi-yudji ad-aruå. zayd tkšmt f-tsmgt-inu a-ur-imil ¡¡afå
tarwa zå-gis.» isfld abram s-wawal n-tmåart-ns saray. 3 åakud lli-å-ikka abram
mraw isggÐasn å-tmazirt n-kanøan a-å-as-tfka saray tismgt-ns hagar ullt-miœr
ad-as-tg tamåart. 4 ikšm fllas abram tffuå ar-trbbu. lliå tñra hagar içf-ns ar-trbbu,
twrri tægr lallas. 5 tsawl saray åakudan s-abram tini-as: «ad-fllak-yili lbaãl-ad
dari illan. fkiå-ak tismgt-inu å-gr ifassn-nk, imma åilad å-a-trbbu, ur-sul-iyi-tgi
d-yat. aææ-inu, a-iækam sidi rbbi å-griyi dik.» 6 irar-as abram: «han tismgt-nm
å-ufus-nm. skr-as aynna ifulkin å-iñri-nm.» tddu saray åakudan ar-ttšqu bahra
d-hagar aylliå trwl nttat zå-dars.
7 yaf-tt-in lmalak n-sidi rbbi å-dar yat taløint å-lçla, å-tama n-uåaras

lli-itawin s-šur. 8 yini-as: «wa hagar tismgt n-saray, mani-di-tkkit ula mani trit?»
tini-as: «rwlå-d zå-lalla saray.» 9 yini-as lmalak n-sidi rbbi: «wrri s-dar lallam,
tknut å-ddu-ufus-ns.» 10 izayd lmalak n-sidi rbbi åakudan yini-as: «rad-ssigtå
amud-nm uggÐar n-ma-mi-iñãar bnadm a-t-iæasb.» 11 yini-as daå lmalak n-sidi
rbbi: «ha kmmi ar-trbbut, ra-tarut yan-warraw, tgt-as ism ismaøil [tga lmøna-ns
‹rbbi isfld›], ašku isfld rbbi sidim i-usmammi-nm. 12 ra-ig yum wad itazzaln zund
aåyul l-lçla. ra-ikkat kud yan d-ra-t-ikkat kud yan. ra-ingara d-kullu aytmas
yaggug fllasn.» 13 tg ism åakudan i-sidi rbbi lli-srs-isawln, tini-as ‹rbbi
lli-yyi-iñran›, ašku tnna d-içf-ns: «hati ñriå åid walli-yyi-igabln.» 14 ar-sul-ttinin
mddn i-wanu-an ‹bir-laæay-ruwi› [tga lmøna-ns ‹anu n-walli iddrn iñr-iyi›]. illa
å-gr qadaš d-barad.
15 taru hagar arraw i-abram, ig-as ism ismaøil. 16 abram illa dars tam

id-mraw d-sãis (86) n-usggÐas lliå-as-turu hagar ismaøil.


isizwur 13

17
1 lliå ilkm abram ¡ña n-id-mraw d-¡ña (99) n-usggÐas,
løhd lli-iskr rbbi
d-abram iban-as-d sidi rbbi yini-as: «nkki giå rbbi da-iñãarn i-kulši.
mun bdda didi, tgt wad ikmmln, 2 ašku rad-skrå løhd å-griyi
dik, ssigatå amud-nk bahra.» 3 iknu abram ar akal. izayd rbbi yini-as: 4 «åmkad
a-iga løhd lli-rad-dik-skrå. ra-tgt babas n-iqbiln ggutnin. 5 ur-sul-ra-ig ism-nk
abram [tga lmøna-ns ‹baba imqqurn›]. walaynni ra-ig ism-nk ibrahim [tga
lmøna-ns ‹babas n-mddn ggutnin›], ašku ra-k-gå d-babatsn n-iqbiln ggutnin.
6 rad-bahra-ssigtå amud-nk ard ig iqbiln, ålin zå-gisn igldan. 7 rad-zzgaå løhd

å-griyi dik ula kullu tasutin n-tarwa-nk tigira-nk. løhd idumn a-rad-skrå baš
ad-gå rbbi-nk, gå rbbi n-wamud-nk tigira-nk. 8 akal-ad å-a-ttlulliyt, rad-ak-t-fkå
kiyi ula amud-nk tigira-nk. akal-ad n-kanøan kullut, ra-t-¡¡afn kullu mayd iftan,
gå nkki rbbi-nsn.»
9 izayd rbbi yini i-ibrahim: «illa fllak a-tzzgat løhd-ad, kiyi ula kullu tasutin

n-tarwa-nk tigira-nk. 10 åmkad a-tga-tmatart l-løhd å-griyi dik ula amud-nk


tigira-nk. 11-12 ra-tskarm tañallit n-ddat i-kraygatt awtm å-gratun, tbbim ilmš
i-kraygatt azzan å-wis-tam-uwssan-ns. 13 kullu mayd iftan ra-ttñallam i-iwtman
kullutn, gn-iyt åwilli iluln å-içiyyamn-nun ula willi-di-tsåam zå-dar mddn iåribn
lli-ur-igin zå-wamud-nk. åmkad a-ra-tzzgam løhd å-griyi didun, tissanm izd løhd
idumn a-iga. 14 awtm nna-ur-izrin å-tñallit n-ubbay n-ilmš-ns, ra-ingara
d-mddn-inu, ašku ur-izga å-løhd ngriyi dik.»
15 yini daå rbbi i-ibrahim: «tamåart-nk saray,
awal n-rbbi
f-warraw n-saray ur-sul-rad-as-ttinit s-ism saray [tga lmøna-ns ‹çtalli
immaån›]. ra-ig ism-ns sarah [tga lmøna-ns ‹illis n-ugllid›].
16 ra-stt-barkå, fkå-ak dids yan-warraw. ra-stt-barkå a-twrri tg nttat innas

n-iqbiln. rad-ålin igldan zå-gr tarwa n-tarwa-ns.» 17 iknu ibrahim ar akal, imikk
ar-i㜜a yini d-içf-ns: «is-ra-sul-yaru yan ikkan miyya n-usggÐas? is-ra-sul-taru
sarah d-nttat tzri ¡ña n-id-mraw (90) n-usggÐas?» 18 yall ibrahim awal-ns i-rbbi
yini: «mra is-ufiå a-trãut f-ismaøil.» 19 irar-as-d rbbi: «uhu, tamåart-nk sarah
a-rad-ak-yaru yan-warraw, tgt-as ism isæaq [tga lmøna-ns ‹ar-i㜜a›]. rad-zzgaå
løhd å-griyi dids ula amud-ns tigira-ns. ra-ig løhd idumn. 20 imma ismaøil, sfldå
i-ma-fllas-tãalbt. ra-t-barkå ula nttan, ssigtå-as tarwa-ns bahra. ra-ig babas n-sin
d-mraw (12) n-umåar, skrå zå-gis yan-uqbil imqqurn. 21 walaynni løhd-inu
ra-t-zzgaå d-isæaq lli-rad-ak-taru sarah åasggÐas-ad-d-yuškan å-uzmz-ad.»
22 åmkan a-s-isawl rbbi d-ibrahim, yattuy ilmma fllas. 23 yawi ibrahim yus

ismaøil, yawi içddamn kullutn, åwilli iluln å-içiyyamn n-mddn-ns ula


åwilli-d-isåa, iññall-asn kullutn, ibbi-asn ilmš åassan åmklli-s-as-inna rbbi.
24 ibrahim, ¡ña n-id-mraw d-¡ña (99) n-usggÐas ad-dars-illan lliå izri å-tñallit

n-ddat-ns. 25 yus ismaøil, kraã d-mraw (13) n-usggÐas ad-dars-illan. 26 åassan


a-å-iññulla ibrahim d-yus ismaøil, 27 ntni d-iwtman kullutn, åwilli iluln
å-içiyyamn-ns ula åwilli-d-isåa zå-dar mddn iåribn lli-ur-igin zå-wamud-ns.

18
1 izri ma-izrin s-d-iban sidi rbbi i-ibrahim å-dar-uœåar
kraã irgazn lli-d-
ibann i-ibrahim n-tasaft n-mamra. tråa luqt å-tuññunt n-wass, iskiws
isizwur 14
ibrahim å-imi n-uçiyyam-ns. 2 yall alln-ns, ha kraã irgazn biddn-d srs. lliå-tn-iñra
inkr-d zå-imi n-uçiyyam, yazzl s-darsn iknu ar akal 3 yini: «a-sidi, iå-ufiå rrãa
å-iñri-nk, ad-ur-tzrit açddam-nk. 4 ad-awn-d-awiå aman, tsirdm iãarn-nun,
tsunfum å-ddu-uœåar 5 ard-d-awiå imikk n-uårum f-a-tssdusm ulawn-nun,
tkmmlm ilmma f-uåaras-nun, ašku tuškam-d åilad s-dar-uçddam-nun.» inin-as:
«skr åmklli-s-tnnit.» 6 yazzl ibrahim s-ugÐns n-uçiyyam s-dar sarah yini-as:
«æarru tasit-d kra¡¡ løbrat mqqurnin n-uggÐrn ifulkin, tøjnt aårum.» 7 yazzl
ibrahim s-dar imugayn, yawi-d yan igiz iãnin ijjin, ifk-t i-yan å-içddamn-ns,
iæarru nttan a-t-ijjujad. 8 yawi-d ilmma tikkilt d-ugÐfay d-igiz lli-issnwa, isrs-t-id
å-lgddam-nsn ar-šttan, ibidd å-ddu-uœåar ar-fllasn-itsççar.
9 sqsan-t ilmma: «manza tamåart-nk sarah?» yini-asn ibrahim: «hattin

å-uçiyyam.» 10 yini-as-d: «hati rad-d-dark-wrriå imal å-tizi-ad, yili


å-dar-tmåart-nk sarah yan-warraw.» tsfld-as sarah d-nttat tbidd å-tåurdin
n-ibrahim å-imi n-uçiyyam. 11 han ibrahim d-sarah mqqurn uwssrn å-isggÐasn,
d-nttat tzri tizi n-tarwa. 12 lliå tsfld i-wawal-an ar-t㜜a d-içf-ns tini: «aylliå hrmå
nkki, yuwssr-urgaz-inu, is-rad-sul-fjjijå?» 13 yini sidi rbbi i-ibrahim: «maç aylliå
a-t㜜a sarah tini ‹izd œœaæt rad-sul-aruå åilad å-uwssrå›? 14 is-illa kra mi
ur-iñãar rbbi da-bdda-illan? å-uzmz lli-s-nniå, rad-d-dark-wrriå imal å-tizi-ad,
yili dar sarah yan-warraw.» 15 imma sarah kšmnt-stt-tksaã trar-as-d:
«ur-a-㜜aå». irar-as-d: «uhu, ar-t㜜at.»
16 nkrn ilmma irgazn-an, imun didsn ibrahim a-tn-isafã å-uåaras. ftun aylliå

lkmn yan mani yattuyn å-a-n-tmnadn tamdint n-sadum å-tuggugt. 17 yini sidi rbbi
åakudan: «is-rad-ssrgså f-ibrahim ma-rad-skrå? 18 uhu, ra-ig nttan aqbil imqqurn
itjhhdn, d-nttan a-s-rad-barkå kullu iqbiln n-ddunit. 19 hati ñliå-t a-yuœœa tarwa-ns
ula tarwa n-tarwa-ns ad-amñn aåaras n-rbbi siditsn, ar-bdda-skarn ma-ifulkin
ula ma-igan læqq, baš ad-ssafuå i-ibrahim kullu ma-s-as-nniå.» 20 yini-as ilmma
sidi rbbi: «han ayt-tmdinin n-sadum d-øamura, ar-srsn-ssmummuyn mddn
ar-n-srsn-ssåuyyun s-dari, ašku lçКant lli-tsalan, han tÐçšn bahra. 21 ra-n-gguzå
ad-ñrå izd œœaæt ar-skarn kullu åaylli-s-a-d-srsn-ssåuyyun mddn s-dari.
iå-ur-a-skarn åmkan, rad-issanå.»
22 nkrn irgazn åakudan, zaydn s-tsga lli-å-tlla sadum. imma
aseqsi n-ibrahim
i-rbbi f-sadum ibrahim iqama åin, ibidd å-umnid n-sidi rbbi. 23 yakmur-d
srs ibrahim isqsa-t: «is-ra-tn-thlkt s-sin, walli ifulkin ula
walli yÐçšnn? 24 iå-llan å-tmdint-an smmus id-mraw (50) ifulkin, is-ra-thlkt
tamdint kullutt? is-ur-ra-stti-tadjt f-ssibt n-smmus id-mraw da-gis-illan fulkin?
25 izd s-œœaæt trit a-tn-thlkt s-sin, walli ifulkin ula walli yÐçšnn, tskrt å-ayt-ufulki

zund ayt-lçКant? walaynni ur-ra-tskrt åmkan. kiyi da-igan lqaãi n-ddunit kullutt,
is-ur-ra-tækamt s-læqq?» 26 yini-as sidi rbbi: «iå-ufiå å-sadum smmus id-mraw
(50) ifulkin, rad-adjå tamdint kullutt f-ssibt-nsn.» 27 yini-as ibrahim: «œamæ-iyi
nkki-ad ur-igin abla win-ugdrur d-iåd, iå-zømå ad-sawlå d-sidi. 28 iå-laæ smmus
zå-smmus id-mraw (50), is-ra-thlkt tamdint kullutt iå-zå-gis-laæ smmus?»
yini-as: «ur-ra-stt-hlkå iå-gis-ufiå kkuñ id-mraw d-smmus (45).» 29 yini-as daå
ibrahim: «iå-gis-llan kkuñ id-mraw (40)?» yini-as: «ur-ra-stt-hlkå iå-gis-ufiå
kkuñ id-mraw (40).» 30 yini-as daå ibrahim: «wa sidi, ad-ak-ur-flla-¡iyr
iå-daå-sawlå. iå-gis-llan kraã id-mraw (30)?» yini-as: «ur-ra-stt-hlkå iå-gis-ufiå
kraã id-mraw (30).» 31 yini-as: «œamæ-iyi iå-zømå ad-sawlå d-sidi. iå-gis-llan sin
isizwur 15
id-mraw (20)?» yini-as: «ur-ra-stt-hlkå iå-gis-ufiå sin id-mraw (20).» 32 yini-as:
«ad-ak-ur-flla-¡iyr a-sidi iå-sul-nniå yan-wawal. iå-gis-llan mraw?» yini-as:
«ur-ra-stt-hlkå iå-gis-ufiå mraw.» 33 åmkan a-s-isawl d-ibrahim, iddu ilmma sidi
rbbi. iwrri ibrahim s-dar takat-ns.

19
1 tadggÐat-an lkmn-in sin lmlayka-lli s-sadum. han lu¡
afukku n-lu¡
zå-sadum iskiws å-imi n-tmdint. lliå-tn-iñra, inkr a-tn-in-imnaggar,
iknu s-wakal 2 yini: «wa id-sidi, åir aškat-d s-tgmmi
n-uçddam-nun, a-gis-tsirdm iãarn-nun, tnsm ar zikk œbaæ, tkmmlm ilmma
f-uåaras-nun.» inin-as: «uhu, ra-nns å-usays.» 3 izayd lu¡ iãalb-tn bahra, munn
ilmma dids s-tgmmi. iskr-asn imnsi imqqurn, issnu-asn-d arçœiœ ar-šttan. 4 imikk
ur-ta-ginn inbgiwn, munn-d kullu irgazn n-tmdint, kullu irgazn n-sadum, zå-wad
imqqurn ar wad imññin, sutln kullu i-tgmmi, 5 ar-aqran i-lu¡ inin-as: «manza
irgazn-an dark igguzn å-iã-ad? awi-tn-d a-didsn-ngn.» 6 iffuå lu¡ s-dar
ayt-sadum-lli, iqqn-n tiflut n-tgmmi tiåurdin-ns, 7 yini-asn: «way-aytma, åir
ad-ur-tskrm wan løib-ad. 8 ha dari snat isti, ur-jji-tnt-d-ikki kra n-urgaz.
rad-awn-tnt-d-ssufåå, tskrm gisnt mknna tram. walaynni irgazn-ad dari illan,
ad-ur-asn-tskrm yat ašku inbgiwn ad-gan å-tgmmi-nu.» 9 rarn-as-d: «itti-n
fllanå.» inin: «åwad iga darnå åir abrrani, yiri åilad a-ginå-itækam. rad-ak-nskr
åilad ma-iøibn uggÐar n-irgazn-an.» ar-kullu-dææin lu¡ aylliå rad-rñn tiflut.
10 imma inbgiwn mdin-in ifassn-nsn åakudan, ldin-d lu¡ s-ugÐns n-tgmmi, rgln-d

tiflut, 11 ssbukãn kullu irgazn lli-illan dar imi n-tgmmi, zå-wad imññin ar wad
imqqurn, gammin ad-sul-afn tiflut.
12 sin irgazn-lli sqsan lu¡: «is-llan kra n-ayt-dark yaãni å-tmdint, iãulan-nk

nåd tarwa-nk nåd istik nåd kra n-tawjja yaãni? ssufå-tn zå-tmdint-ad. 13 han
ra-nhlk tamdint-ad, ašku isfld sidi rbbi i-tåuya n-mddn ar-bahra-ssmummuyn
s-ayt-sadum. yuzn-aå-d åilad a-stt-nhlk.» 14 iffuå lu¡ åakudan isawl s-iãulan-ns
lli-ra-itahl istis yini-asn: «nkrat tffuåm zå-åid, ašku sidi rbbi åilad ra-ihlk
tamdint-ad.» imma ntni åaln izd åir taãœa a-s-t-inna.
15 lliå-d-iåli-wass inin lmlayka i-lu¡: «æarru tawit tamåart-nk d-snat istik-ad,

a-ur-tmmtm s-løqubit lli-ra-iãr f-tmdint-ad.» 16 imma ntta sul ima¡l. amñn-t-id


irgazn åakudan zå-ufus-ns, d-ufus n-tmåart-ns d-ufus n-istis, ašku iræm-t sidi
rbbi. ssufån-tn zå-tmdint awin-tn s-brra. 17 lliå-tn-ssufån lmlayka yini-asn yan
gisn: «rwlat tjjnjmm tudrt-nun. a-ur-tmnadm s-tåurdin ula tbiddm ard-n-taggugm
zå-uzaåar. rwlat s-iwrar a-ur-thlkm.» 18 imma lu¡ irur-asn: «uhu a-id-sidi. 19 ssnå
is-trãam f-uçddam-nun, tskrm-iyi lçir iggutn tfukkam tudrt-inu, walaynni
ur-ñãarå ad-rwlå s-iwrar, a-ur-imil izri flla lhalak mmtå å-uåaras. 20 han
tamdint-an yaãni takmur-d a-srs-rwlå. tamdint imññin a-tga. åir adjat-iyi
a-srs-rwlå ašku åir tmññi, jjnjmå gis tudrt-inu.» 21 yini-as: «rad-fllak-rãuå ula
s-mayad, ur-rad-hlkå tamdint lli-s-tnnit. 22 walaynni æarru trwlt srs, ašku
ur-ñãarå ad-skrå kra ard-stti-tlkmt.» mayan a-f-a-ttinin i-tmdint-an ‹œuøar› [tga
lmøna-ns ‹tmññi›].
23 tåli-d-tafukt lliå iruæ lu¡ tamdint n-œuøar. 24 izzugz-d sidi
sidi rbbi ihlk sadum
s-løafiyt rbbi åakudan iñilliã l-lkÐbrit d-løafiyt f-sadum ula
f-øamura zå-ignwan. 25 ihlk timdinin-an ula kullu
isizwur 16
ma-gisnt-izdån, ihlk azaåar ula kullu ma-d-imåin å-wakal. 26 walaynni tamåart
n-lu¡ tmnad-n tiåurdin, twrri tg ifir n-tisnt.
27 zikk œbaæ iddu ibrahim s-illiå-ttin-ikka ibidd å-lgddam n-sidi rbbi.
28 issmaqql-n s-tsga n-sadum d-øamura ula s-tsga n-uzaåar kullut, iñr-n awwu

iåli-d zå-wakal-an s-lkušt imqqurn. 29 imma rbbi, åakud lliå ihlk timdinin
n-uzaåar, iswangm å-ibrahim, ijjnjm-d lu¡ zå-lhalak lli-s-ihlk timdinin lli-å-izdå
lu¡.
30 iffuå lu¡ åakudan zå-tmdint n-œuøar, iddu s-iwrar ntta
lu¡ d-snat istis
d-snat istis, ašku iksuã ur-iñãar a-izdå å-œuøar. åmkan
a-f-idda izdå d-snat istis å-yan ifri. 31 imikk tini-tfçddit i-¡ayyaã: «babatnå hati
yuwssr. ur-sul-illi kra n-urgaz å-ddunit mad-aå-itawin a-nskr tarwa åmklli kullu
skarn mddn. 32 ñr a-nfk i-babatnå a-isu aman n-waãil iktin, ngn dids, nili dids
tarwa f-a-idum-wamud n-babatnå.» 33 å-iã-an awint-as-d aman n-waãil iktin,
tkšm-tfçddit tgn d-babas, d-nttan ur-issin managu tgn ula managu tnkr. 34 ndid
azkka tini-tfçddit i-uwlltmas: «gnå nkki d-baba igãam. ñr ad-as-daå-nfk a-isu
å-iã-ad, tgnt dids ula kmmi ad-dids-nili tarwa f-a-idum-wamud-ns.» 35 å-iã-an
daå awint-as-d aman n-waãil iktin, tkšm ula çtalli imññin tgn dids, ur-issin
managu tgn ula managu tnkr. 36 åmkan a-s-wrrint ar-rbbunt istis n-lu¡
zå-babatsnt. 37 taru-tfçddit arraw tg-as ism ‹muwab›, ig nttan babas n-uqbil
n-ayt-muwab sul s-åassad. 38 taru çtalli imññin yan-warraw ula nttat, tg-as ism
‹bn-øammi›, ig nttan babas n-uqbil n-ayt-øammun sul s-åassad.

20
1 iffuå ibrahim zå-åin, imuddu s-lçla n-nagab, igawr å-gr
ibrahim d-sarah
å-dar abimalik qadaš d-šur. ik kra å-tmdint n-garar 2 yini-asn ibrahim
f-tmåart-ns sarah «hatti ulltma a-tga.» yazn-d abimalik
lli-igan agllid n-garar ma-d-itawin sarah. 3 iban-d rbbi å-iã-an i-abimalik
å-twargit yini-as: «han ra-tmmtt, ašku çtalli tiwit, tga tamåart n-wayya.» 4 imma
abimalik ur-ta-stt-ilkim, yini åakudan: «wa rbbi, is-ra-thlkt mddn lli-ur-iskirn kra
yÐçšnn? 5 is-urd nttan ad-iyi-innan tga ulltma? is-urd nttat a-innan ‹iga gÐma›?
ha-yyi s-uwl iœfan d-ifassn åusnin a-s-skrå mayad.» 6 yini-as rbbi åakudan
å-twargit: «ssnå izd ul iœfan a-s-ti-tskrt. æœarå-k nnit a-ur-tskrt kra l-løib
å-umnid-inu. ur-k-udjiå a-n-srs-tgt afus. 7 åilad rar tamåart i-urgaz-ns. han ntta
nnabi a-iga, ra-fllak-iññall a-sul-tddrt. walaynni iå-ur-tti-trurt, nniå-ak s-œœaæt
ra-tmmtt kiyi ula kullu mddn-nk.»
8 zikk œbaæ inkr abimalik, iår-d i-imåarn-ns s-dars, iøawd-asn f-kullu mayan,

wrrin iksaãn bahra. 9 iår-d abimalik i-ibrahim åakudan s-dars yini-as: «ma-iga
åayd-aå-tskrt? is-fllak-ttøddaå aylliå-iyi-tšškšmt nkki d-tgldit-inu s-løib-ad
yÐçšnn? han tskrt åaylli-s-ur-i眜a yan a-t-iskr.» 10 yini abimalik i-ibrahim:
«ma-å-tswangmt aylliå tskrt åmka?» 11 yini-as ibrahim: «ašku nniå d-içf-inu
‹mddn å-tmazirt-ad ur-a-tiksaãn rbbi. ra-yyi-nån awin tamåart-inu.› 12 d-nttat
s-œœaæt ulltma a-tga, ašku tga illis n-baba, waçça ur-tgi illis n-inna, iwiå-tt a-tg
tamåart-inu. 13 åakud lliå-iyi-d-issufå rbbi zå-gr ayt-takat n-baba f-ad-tlulliyå
å-ddunit iniå-as: ‹afulki-ad a-ra-yyi-tskart. kullu mani ntkka tinit flla: iga
gÐma.› »
isizwur 17
14 yawi-d abimalik åakudan ulli d-imugayn d-ismgan d-tsmgin ifk-tn
i-ibrahim, irar-as-d tamåart-ns sarah. 15 izayd abimalik yini-as: «ha tamazirt-inu
å-lgddam-nk. inna-k-iøjbn, tzdåt gis.» 16 yini i-sarah: «ha-yyi fkiå i-gÐmam alf
n-uqarid n-nnÐqrt f-ad-gn tamatart n-is-tbrrat zå-kullu kra igan løib, issann
mddn-nm ula wiyyaã kullutn is-ur-darm yat flla.» 17 iññall ibrahim åakudan
ar-itãalab rbbi, s-ijjuji rbbi abimalik, ijjuji tamåart n-abimalik ula tismgin-ns
aylliå wrrint ar-tarunt. 18 ašku ikka-ttin sidi rbbi iqqn iælgan n-ist-tgmmi
n-abimalik f-ssibt n-sarah tamåart n-ibrahim.

21
1 izri ma-izrin issafu sidi rbbi awal-ns, ibark sarah iskr-as
talalit n-isæaq
åmklli-s-inna. 2 tffuå ar-trbbu, taru yan-warraw i-ibrahim
åakud lliå yuwssr, å-tizi lli-as-imla rbbi. 3 ig ibrahim ism ‹isæaq› i-yus lli-as-turu
sarah. 4 iskr ibrahim tañallit n-ddat i-yus isæaq å-wis tam-uwssan-ns,
åmklli-t-yuœœa rbbi. 5 ikka ibrahim miyya n-usggÐas lliå-dars-ilul yus isæaq. 6 tini
sarah: «ifka-yyi rbbi ad-㜜aå. kullu wanna flla isfldn ra-didi-i㜜a.» 7 tzayd tini:
«han ur-illi ma-iñãarn a-yini i-ibrahim ‹ha sarah ra-tssngay tarwa.› imma åilad
ha-yyi uruå-as arraw å-twssrt-ns.»
8 ar-d-ittimåur-warraw, kksn-as ilmma tibbišt. iskr ibrahim
rbbi iøawn hagar
d-ismaøil imnsi imqqurn å-wass-an å-as-kkisn tibbišt. 9 imma sarah
tñra arraw lli-turu hagar ullt-miœr i-ibrahim, ar-i㜜a å-yus
isæaq, 10 tini i-ibrahim: «ssufå tismgt-ad nttat d-yus, ašku yus n-tsmgt ur-ra-iwrt
d-iwi isæaq.» 11 ibrahim ¡iyr-as bahra f-wawal-ad f-ssibt n-yus. 12 imma rbbi inna
i-ibrahim: «ad-ak-ur-¡iyr f-ssibt n-uæšmi ula f-ssibt n-tsmgt-nk. kra-s-ak-tnna
sarah, sfld srs. ašku isæaq a-zå-rad-ak-yili-wamud-nk. 13 imma yus n-tsmgt,
ra-zå-gis-skrå aqbil, ašku arraw-nk a-iga.»
14 zikk œbaæ inkr ibrahim, yawi-d aårum ifk-t i-hagar, yawi-d tayddidt

n-waman isrs-tt-in f-tåru¡¡-ns, issufå-tt nttat d-uæšmi. tftu ar-ttlulliy å-lçla


n-bir-šibaø. 15 lliå tmman-waman n-tayddidt, tfl aæšmi å-ddu yat-tœåart, 16 tftu
taggug-n fllas ma-itggan miyya n-uñmmuññl tskiws tini: «a-ur-tmnadå aæšmi
ar-itmmtat.» tqama åmkan å-tuggugt ar-talla ar-tssåuyyu. 17 imma rbbi isfld
i-tåuya n-uæšmi. iår-d lmalak n-rbbi zå-ignwan s-hagar yini-as: «ma-km-yaån
a-hagar? ad-ur-tiksaãt, ašku rbbi isfld i-tåuya n-uæšmi å-illiå illa. 18 nkr tssbiddt
aæšmi, tamñt-as å-ufus, ašku ra-zå-gis-skrå yan-uqbil imqqurn.» 19 irñm rbbi alln
n-hagar åakudan, tñr-n yan-wanu n-waman. tddu tømmr-d tayddidt s-waman, tfk
i-uæšmi a-issu. 20 aæšmi-an, illa dids rbbi ar-ittimåur. iqama ntta å-lçla, iwrri iga
angmar iæaršn s-lqus. 21 lliå igawr å-lçla n-faran, tawi-as-d innas yat-tslit
zå-tmazirt n-miœr.
22 izri ma-izrin s-d-yuška abimalik, nttan d-fikul lli-igan
ggullan ibrahim
d-abimalik ariyas n-inmmaån-ns, sawln s-ibrahim inin-as: «iban-aå
is-dik-illa rbbi å-kullu ma-tskart. 23 ggall-iyi åilad å-umnid
n-rbbi ur-sar-iyi-ttåãart ula tåãrt tarwa-nu ula tarwa-nsn. åmklli-bdda-srk-tfulkiå
ad-bdda-sri-ttfulkit, nkki d-tmazirt-ad å-tgawrt.» 24 yini-as ibrahim: «ha-yyi
ggulliå.» 25 yaštkka ilmma ibrahim f-abimalik f-ssibt n-yan-wanu n-waman,
ašku kkisn-as-t içddamn n-abimalik. 26 yini-as abimalik: «ur-ssinå manwa iskrn
åayan. ur-iyi-srs-tølmt d-ur-fllas-sfldå ar åila.» 27 yawi-d ibrahim kra n-uwlli
isizwur 18
d-imugayn ifk-tn i-abimalik, skrn løhd i-ngratsn. 28 iñli ibrahim zå-gr-uwlli-ns
ssa n-tlqqaåin waædutnt. 29 isqsa-t abimalik: «mad-gant ssa n-tlqqaåin-ad lli-tñlit
waædutnt?» 30 yini-as ibrahim: «a-tawit kiyi ssa n-tlqqaåin-ad zå-ufus-inu,
f-ad-gnt tuggÐa n-izd nkkin a-iåzan anu-ad.» 31 gn ism ‹bir-šibaø› åakudan
i-udåar-an [tga lmøna-ns ‹anu n-ssa› nåd ‹anu n-tgallit›], ašku åin a-å-ggullan
s-sin.
32 lliå skrn løhd å-bir-šibaø, inkr abimalik d-fikul lli-igan ariyas

n-inmmaån-ns, wrrin s-tmazirt n-ayt-filis¡in. 33 iññu ibrahim yat-tœåart


n-tammayt å-bir-šibaø, ar-yaqra åin i-ism n-rbbi da-bdda-illan, ig wad izgan
idum. 34 igawr ibrahim å-tmazirt n-ayt-filis¡in ussan ggutnin.

22
1 izri ma-izrin iqœad rbbi a-yarm ibrahim, isawl srs yini:
asattuy n-isæaq
«ibrahim.» yini-as: «ha nkki.» 2 yini: «nkr tawit yuk
lli-dark-igan yan, iga-t isæaq da-dark-iøzzan, tddut s-uwrir lli-rad-ak-mlå
å-tmazirt n-muriyah, tssattuyt-t åin a-d-yattuy.» 3 lliå ifaw-wass inkr ibrahim, ig
aælas i-uåyul-ns, yawi dids sin iøyyaln-ns, yawi ula yus isæaq. ibbi ikššuãn
ma-s-a-ijddr tiårœi, inkr iftu s-illi-s-as-inna rbbi. 4 wis kraã-uwssan yall ibrahim
alln-ns, iñr-n awrir å-tuggugt. 5 yini ibrahim i-iøyyaln-ns: «qamat åid d-uåyul.
nkki d-uæšmi ra-nddu ar-ntsjad, nwrri-d ilmma s-darun.» 6 yasi ibrahim ikššuãn
ma-s-a-ijddr tiårœi, isrs-tn-in f-tåÐraã n-yus isæaq, yasi å-ufus-ns asafu d-tuzzalt,
ftun ntni s-sin. 7 yini isæaq i-babas ibrahim: «wa baba.» yini-as: «ha nkki.»
yini-as-d: «hay-asafu d-ikššuãn, walaynni manza alqqaå ma-ittattuyn?» 8 yini-as
ibrahim: «rbbi a-ra-d-ifk alqqaå ma-ittattuyn a-iwi.» zaydn s-sin ftun.
9 lliå ruæn adåar lli-s-as-inna rbbi, ibnu ibrahim yan-ukrkur, issasstwa fllas

ikššuãn, ikrf yus isæaq isrs-t-in f-ukrkur å-iggi n-ikššuãn. 10 yasi ibrahim tuzzalt,
imdi-n afus-ns a-iårœ i-yus. 11 iår-d lmalak n-sidi rbbi åakudan zå-ignna yini-as:
«ibrahim ibrahim.» yini-as: «ha nkki.» 12 yini-as-d: «ad-ur-n-tgt afus s-uæšmi ula
tskrt-as kra. ssnå åilad is-a-yyi-ttuqqart bahra, ašku ur-flla-tæãit yuk
lli-dark-igan yan.» 13 yall ibrahim alln-ns, iñr-n å-tåurdin-ns yan-izimmr,
ityamañ å-waskawn å-tzggÐart. iddu ibrahim yamñ izimmr, iårœ-as issattuy-t
a-n-yattuy å-usnfl n-yus. 14 ig ibrahim ism i-udåar-an ‹yahwah-yirah› [tga
lmøna-ns ‹sidi rbbi ra-d-yawi›], åmklli-s-a-ttinin mddn sul s-åassad: «f-uwrir
n-sidi rbbi a-f-ra-d-yawi.»
15 iår-d lmalak n-sidi rbbi i-ibrahim tis snat-twal zå-ignna yini-as: 16 «ha-yyi

ggulliå-ak åilad s-ism-inu da-igan ‹wad bdda illan›, iniå-ak f-ssibt n-mayd tskrt,
lliå ur-flla-tæãit yuk lli-dark-igan yan, 17 ra-k-barkå s-lbaraka iggutn, ssigtå
amud-nk zund itran n-ignwan, ula zund amlal n-tama n-umda.
ra-inru-wamud-nk kullu inuwwašn-ns. 18 amud-nk a-s-rad-barkå kullu iqbiln
n-ddunit, ašku tskrt s-wawal-inu.» 19 iwrri-d ilmma ibrahim s-dar iøyyaln-ns,
nkrn ddun kullu s-bir-šibaø. igawr ibrahim å-bir-šibaø.
20 izri ma izrin isfld ibrahim f-gÐmas naæur is-as-turu milka tarwa. 21 ifçddi

iga ism-ns øuœ, ig gÐmas buz. yili ula qamwil lli-iwrrin ig babas n-aram. 22 yili
kasad d-æazu d-fildaš d-idlaf d-batwil. 23 iwrri batwil yaru rifqa. tam tarwa-yad
a-turu milka i-naæur gÐmas n-ibrahim. 24 ula tismgt lli-itahl naæur, iga ism-ns
rawma, turu-as ¡abaæ d-jaæam d-taæaš d-maøka.
isizwur 19

23
1 lliå tkka sarah å-tudrt-ns miyya d-sin id-mraw d-ssa (127)
lmut n-sarah ula
timãlt-ns n-usggÐas, 2 tmmt å-qiryat-arbaø lli-igan tamdint n-æabrun
å-tmazirt n-kanøan. ikšm ibrahim ar-fllas-yalla
ar-itnuwwaæ. 3 inkr-d ilmma ibrahim zå-tama n-talli-as-immutn, isawl s-ayt-æit
yini-asn: 4 «nkki giå aårib d-unbgi å-darun. fkat-iyi kra n-umããal å-darun
ma-å-a-n-m¡¡lå tamåart-ad-iyi-immutn, a-stt-in-gis-ssntalå f-iñri-nu.» 5 sawln
ayt-æit i-ibrahim inin-as: 6 «sfld a-sidi, han kiyi tgit anmåur n-rbbi å-gratnå. amñ
amããal nna-trit å-åwid darnå ødlnin, a-n-gis-tmãlt çtalli-ak-immutn. ætta yan
ginå ur-ra-yagÐi ad-ak-ifk amããal-ns, a-n-gis-tmãlt çtalli-ak-immutn.» 7 ibidd
ibrahim issknu-d içf-ns å-lgddam n-ayt-æit lli-igan ayt-tmazirt-an, 8 yini-asn:
«iå-awn-iga lça¡r a-n-mãlå çtalli-yyi-immutn, tskrm gigi lçir-ad, tãalbm øifrun
lli-igan yus n-œuæar 9 ad-iyi-ifl ifri n-makfila lli-i¡¡af. illa ifri-an å-içf n-igr-ns.
ad-iyi-t-izznz å-lgddam-nun s-watig-ns ikmmln, f-a-ti-¡¡afå nkki a-gis-skrå
amããal.» 10 illa åin øifrun, iskiws å-gr ayt-æit-an. isawl-d øifrun gu-æit åakudan
å-lgddam n-usays n-ayt-æit å-imi n-tmdint-ns, yini i-ibrahim: 11 «uhu a-sidi,
walaynni sfld-iyi. ha-yyi fkiå-ak igr-an ula ifri lli-gis-illan. mddn-ad
n-ayt-tmazirt-inu, hatni gan inagan. fkiå-ak-t. zayd tmãlt-n çtalli-ak-immutn.»
12 issknu-d daå ibrahim içf-ns å-lgddam n-ayt-tmazirt-an, 13 isawl s-øifrun

å-lgddam-nsn yini-as: «walaynni sfld-iyi iå-ak-iga lça¡r. rad-ak-fkå atig n-igr.


ãalbå-ak a-ti-tqblt f-a-gis-mãlå çtalli-yyi-immutn.» 14 isawl-d øifrun i-ibrahim
yini-as: 15 «sfld a-sidi, wan akal-an ra-ig-watig-ns kkuñ id-miyya (400) n-uqarid
n-nnÐqrt, walaynni ma-iga mayan å-gr-iyi dik? zayd tmãlt-n çtalli-ak-immutn.»
16 imšaška-d ibrahim d-øifrun, iøbbr-as iqaridn lli-s-as-inna å-lgddam n-ayt-æit,

kkuñ id-miyya (400) n-uqarid n-nnÐqrt s-løbar n-isbbabn.


17 åmkan a-s-iwrri i¡¡af ibrahim igr n-øifrun lli-illan å-makfila å-tsga

n-mamra lli-iwalan asålay n-tafult. i¡¡af ula ifri lli-gis-illan d-iœåarn lli-illan
å-igr. 18 isåa-t å-lgddam n-ayt-æit å-usays n-imi n-tmdint-ns. 19 imãl-n ilmma
ibrahim tamåart-ns sarah å-ifri lli-illan å-igr n-makfila å-tsga n-mamra
lli-iwalan asålay n-tafukt, ar-as-ttinin ula ‹æabrun›, yili å-wakal n-kanøan.
20 åmkan a-s-iwrri i¡¡af ibrahim igr ula ifri lli-gis-illan, isåa-t dar ayt-æit,

a-gis-iskr amããal.

24
1 ha ibrahim yuwssr, izzri isggÐasn ggutnin, ibark-as sidi
isæaq d-rifqa
rbbi å-kullu ma-dars-illan. 2 isawl s-walli imqqurn
å-içddamn n-uçiyyam-ns, ig walli igabln kullu ayda-ns, yini-as: «srs-d afus-nk
å-ddu-umœaã-inu, 3 f-ak-ssgallå s-sidi rbbi bab n-ignwan d-wakal urd ttawit taslit
i-iwi zå-istis n-ayt-kanøan lli-mi-zdåå å-gratsn, 4 walaynni ddu s-tmazirt-inu dar
tagÐmat-inu, tawit-d zå-gis taslit i-iwi isæaq.» 5 yini-as-uçddam: «walaynni
iå-tagÐi-tøyyalt a-d-didi-tmun s-tmazirt-ad, is-a-nawi yuk s-wakal-an
zå-di-tuškit?» 6 yini-as ibrahim: «han a-ur-tawit iwi s-åin. 7 ašku isawl sri sidi
rbbi bab n-ignwan lli-yyi-d-issufån zå-dar ayt-takat n-baba ula zå-tmazirt
lli-å-lulå, iggall-iyi yini: ‹amud-nk a-mi-rad-fkå tamazirt-ad.› d-nttan a-ra-yazn
lmalak-ns ad-ak-izwur s-åin f-a-di-tawit taslit i-iwi. 8 iå-ur-tri-tøyyalt
isizwur 20
a-d-dik-tmun, han ur-ra-fllak-tqama-tgallit-ad. imma iwi, a-ur-ti-tawit s-åin.»
9 ig-n-uçddam afus-ns å-ddu-umœaã n-sidis ibrahim, iggall-as f-mayan.
10 inkr-uçddam-lli yawi mraw irøman zå-irøman n-sidis iddu, yasi tirzzifin

šwanin zå-dar sidis. imuddu s-tmazirt n-aram n-gr isaffn, s-tmdint n-naæur.
11 lliå-n-iruæ, issutš irøman å-tama n-wanu n-waman å-brra n-tmdint. ig læal

tadggÐat tasaøt lli-å-a-di-tffuånt-tmåarin a-n-agÐmnt. 12 iår i-rbbi åakudan yini:


«wa rbbi da-illan, rbbi n-sidi ibrahim, kmml-iyi maylli-f-d-uškiå åassad, tssafut
lænant-nk izgan i-sidi ibrahim. 13 ha-yyi biddå å-tama n-uåbalu n-waman, han
istis n-tmdint-ad ar-di-tffuånt a-n-agÐmnt. 14 taøyyalt nna-mi-nniå ‹åir ssknu-d
agdur-nm ad-suå›, iå-iyi-tnna ‹su, hati rad-ssuå ula irøman-nk›, åmkan
a-s-rad-issanå izd taøyyalt-an a-igan çtalli trit i-uçddam-nk isæaq. åmkan
a-s-rad-issanå is-tssuwfit lænant-nk izgan i-sidi.»
15 ur-ta-ikmmil awal-an s-ha rifqa tffuå-d, tasi-d agdur f-tåru¡¡-ns. tga nttat

illis n-batwil lli-igan yus n-milka tamåart n-naæur lli-igan gÐmas n-ibrahim.
16 taøyyalt-ad tfulki bahra, ur-jji-stt-ilkim kra n-urgaz. tÐggz s-uåbalu tømmr-d

agdur-ns tåli-d. 17 yazzl-uçddam imnaggar-tt-in yini-as: «åir fk-iyi imikk


n-waman ad-suå zå-ugdur-nm.» 18 tini-as: «hak a-sidi a-tsut.» æina tzzugz-d
agdur s-gr ifassn-ns tfk-as a-isu. 19 lliå-ti-tñra išbø aman tsawl-d tini-as: «hati
rad-di-ttagÐmå ar-sswaå irøman-nk ard šbøn ula ntni.» 20 tæarru tffi-n agdur-ns
å-ifrã, tazzl daå s-wanu a-di-tagÐm, tzayd ar-di-ttagÐm i-kullu irøman-ns.
21 ifssa-urgaz ar-gis-itmnad. ira a-yissan is-as-ikmml sidi rbbi maylli iqœad nåd

uhu. 22 lliå ilmma swan irøman, ildi-as-d-urgaz yat-tçurœt n-uwrå iåÐlan d-snat
tannbalin mqqurnin n-uwrå i-ifassn-ns. 23 isqsa-tt: «ini-yyi, illis n-mit a-tgit?
is-illa å-tgmmi n-babam maniå a-nssan inbgiwn?» 24 tini-as: «nkki giå illis
n-batwil yus n-milka lli-turu i-naæur. 25 illa-darnå-walim d-lølf ula maniå
a-tnssam.» 26 iknu-urgaz ar akal isjd i-sidi rbbi 27 yini: «ulåå rbbi da-illan ig rbbi
n-sidi ibrahim, ašku ur-ifil lænant-ns izgan ula tayri-ns idumn i-sidi ibrahim,
izwur-iyi-d å-uåaras inmn s-tgmmi n-tagÐmat-ns.»
28 tazzl-tfruçt s-dar innas å-tgmmi, tini-asn f-kullu ma-ijran. 29 d-rifqa dars

gÐmas ism-ns laban, inkr åakudan yazzl-d s-dar-urgaz å-tama n-uåbalu. 30 ašku
iñra taçurœt d-tannbalin å-ifassn n-uwlltmas rifqa, isfld-as tnna: ‹ha
mad-iyi-inna-urgaz-an›. iddu s-dar-urgaz, yaf-t-in ibidd sul å-dar irøman å-tama
n-uåbalu. 31 yini-as: «ašk-id darnå ay-ambarki n-sidi rbbi. maç a-sul-tbiddt
å-brra? ha-yyi jjujadå tigmmi ula yan mani i-irøman.» 32 ikšm-urgaz s-tgmmi.
kksn itlsan i-irøman, fkn-asn alim d-lølf. awin-as-d aman a-isird iãarn-ns nttan
d-irgazn lli-dids-illan. 33 srsn-as-d ilmma tirmt, imma nttan inna-yasn:
«ur-rad-ššå ard iniå ma-f-d-uškiå.» yini-as-d laban: «sawl.»
34 yini-asn: «nkki giå açddam n-ibrahim. 35 sidi ibrahim, ibark gis sidi rbbi

issigt-as lçir, ifk-as ulli d-imugayn, ifk-as nnÐqrt d-uwrå d-ismgan d-tsmgin
d-irøman d-iåÐyal. 36 sarah tamåart n-sidi turu-as yan-warraw åakud lliå tuwssr,
d-warraw-an a-mi-ifka ibrahim kullu ma-dars-illan. 37 issgall-iyi sidi yini-yyi:
‹a-ur-di-tawit taslit i-iwi zå-istis n-ayt-kanøan lli-mi-zdåå nkki å-tmazirt-nsn,
38 walaynni ddu s-dar ayt-dar baba, tawit-d taslit i-iwi zå-tagÐmat-inu.› 39 iniå

nkki i-sidi: ‹walaynni iå-tagÐi-tøyyalt a-d-didi-tmun?› 40 irar-iyi-d: ‹sidi rbbi


lli-d-bdda-munå a-ra-yazn lmalak-ns a-dik-yili ikmml-ak maylli tqœadt,
f-a-di-tawit taslit i-iwi zå-tagÐmat-inu d-ayt-dar baba. 41 åmkan a-s-ra-tssafut
isizwur 21
awal lli-s-iyi-tggullit. walaynni iå-tddit s-dar-ayt-dari ur-ak-tt-id-fkin, han
ur-ra-fllak-tqama-tgallit-an.› 42 mayan a-f-d-uškiå åassad s-uåbalu iniå: ‹wa rbbi
da-illan, rbbi n-sidi ibrahim, kmml-iyi maylli-f-d-uškiå åila. 43 ha-yyi biddå
å-tama n-uåbalu n-waman. taøyyalt nna-d-iffuån a-n-tagÐm iniå-as: fk-iyi imikk
n-waman ad-suå zå-ugdur-nm, 44 tini-yyi: hak su, rad-di-ttagÐmå ula
i-irøman-nk, åmkan a-s-rad-issanå izd taøyyalt-an a-ira sidi rbbi i-yus n-sidi.›
45 ur-ta-kmmilå awal-an d-içf-inu, s-n-tuška rifqa tasi-n agdur f-tåru¡¡-ns, tÐggz

s-uåbalu tagÐm-d. iniå-as: ‹åir ad-iyi-tfkt ad-suå› 46 tæarru tzzugz-d agdur-ns


tini-yyi: ‹hak su, rad-ssuå ula irøman-nk.› suå åakudan, tfk i-irøman ad-sun ula
ntni. 47 sqsaå-tt ilmma: ‹illis n-mit a-tgit?› tini-yyi-d: ‹illis n-batwil yus n-naæur
lli-as-turu milka.› agÐlå-as åakudan taçurœt i-tnçar d-tannbalin i-ifassn. 48 knuå
sjdå i-rbbi da-illan, alåå rbbi n-sidi ibrahim lli-yyi-d-izwurn å-uåaras inmn
f-a-d-awiå illis n-ayt-dar sidi i-yus. 49 åilad iå-tram a-tssafum lænant izgan ula
tayri idumn lli-illan å-gratun d-sidi, tinim-iyi-t. iå-ur-trim, tinim-iyi-t, ad-issanå
ma-rad-skrå.»
50 yini-as laban d-batwil: «kullu mayad iga win sidi rbbi. urd nkkÐni

a-rad-ak-yini iyah nåd uhu. 51 ha rifqa å-tama-nk. awi-tt tddum f-a-stt-itahl yus
n-sidik åmklli-s-inna sidi rbbi.» 52 lliå isfld-uçddam n-ibrahim i-mad-nnan, iknu
daå ar akal isjd i-sidi rbbi. 53 ildi-d tirzzifin n-nnÐqrt d-uwrå d-tmlsa šwanin
ifk-tnt i-rifqa, ifk kra n-tåawsiwin åÐlanin i-gÐmas d-innas. 54 išš ilmma isu ntta
d-usmun-ns. nsn darsn å-iyã-an.
lliå nkrn zikk œbaæ yini-asn: «aznat-iyi åilad s-dar sidi.» 55 irar-as gÐmas
n-rifqa d-innas: «adj tafruçt a-sul-darnå-tk imikk, waçça åir mraw-uwssan, tddu
ilmma åakudan.» 56 yini-asn: «ad-ur-iyi-tssma¡lm åila å-iyi-ikmml sidi rbbi
maylli-f-d-uškiå. aznat-iyi ad-wrriå s-dar sidi.» 57 inin-as: «hiya a-d-når i-tfruçt
nsqsa-tt.» 58 årn-d i-rifqa inin-as: «is-trit a-tmunt d-urgaz-ad?» tini-asn:
«rad-dids-munå.» 59 aznn åakudan ulltmatsn rifqa nttat d-tmåart lli-stt-issngin,
ntnti d-uçddam n-ibrahim d-usmun-ns. 60 døun s-lbaraka i-rifqa inin-as: «zayd
a-ulltmatnå a-km-ig rbbi d-innas n-wafãan f-wafãan n-mddn, nrun tarwa
n-tarwa-nm kullu inuwwašn-nsn.» 61 tnkr rifqa d-tøyyalin-ns nint f-irøman ãfurnt
argaz-an. åmkan a-s-tmun rifqa d-uçddam-lli, amñn aåaras.
62 imma isæaq yuška-d zå-tsga n-bir-laæay-ruwi, iwrri igawr å-lçla n-nagab.
63 yat-tdggÐat iffuå a-ifjjij å-lçla, yall alln-ns s-n-iñra kra n-irøman kkan-d

aåaras. 64 tall rifqa alln-ns ula nttat, s-n-tñra isæaq. tÐggz-d zå-urøm, 65 tsqsa
açddam: «ma-iga-uøyyal-ad-d-iftan ad-aå-d-imnaggar?» yini-as-uçddam: «sidi
ayan.» tasi-d rifqa afawwu tdl srs. 66 isawl-uçddam ilmma d-isæaq, iøawd-as
f-kullu ma-iskr. 67 yawi-tt isæaq åakudan, išškšm-tt s-uçiyyam n-innas sarah.
itahl rifqa iæubbu-tt bahra. iwrri isæaq iœbr f-lmut n-innas.

25
1 izayd ibrahim itahl yat-tøyyalt ism-ns qa¡urah, 2 taru-as
lmut n-ibrahim ula
timãlt-ns zimran d-yaqšan d-madan d-midyan d-išbaq d-šuæ. 3 tarwa
n-yaqšan gan šaba d-dadan. tarwa n-dadan gan ayt-aššur
d-ayt-la¡uš d-ayt-lawmm. 4 tarwa n-midyan gan øayfa d-øifr d-æanuk d-abidaø
d-aldaøa. åwid kullu gan tarwa n-tarwa n-qa¡urah. 5 ifl ibrahim kullu ma-i¡¡af
isizwur 22
i-isæaq, 6 imma tarwa n-tsmgin lli-itahl, ifka-yasn tiwafkiw lliå sul iddr, yazn-tn
s-tsgiw n-usålay n-tafukt issaggug-tn-in f-yus isæaq.
7 åunškad ad-gan isggÐasn n-tudrt n-ibrahim, ikka miyya d-ssa n-id-mraw

d-smmus (175) n-usggÐas. 8 immt tigira n-uwssan ggutnin lli-izzri å-tudrt iåzzifn
ifulkin. tfl-t rruæ-ns lliå imqqur bahra išbø ussan, ityattay s-gr mddn-ns lli-zrinin.
9 awin-t tarwa-ns isæaq d-ismaøil mãln-t-in å-ifri n-makfila lli-illan å-igr n-øifrun

yus n-œuæar gu-æit. illa å-tsga n-mamra lli-iwalan asålay n-tafukt. 10 igr-an,
ikka-ttin isåa-t ibrahim å-dar ayt-æit, imãl-n gis tamåart-ns sarah, ityawmãal gis
ula ntta. 11 lliå immut ibrahim, ibark rbbi å-yus isæaq. igawr isæaq å-tama
n-bir-laæay-ruwi.
...................................
19 åmkad a-tga tasut n-isæaq lli-igan yus n-ibrahim. ibrahim
talalit n-øisu
d-yaøqub iga babas n-isæaq. 20 lliå ikka isæaq kkuñ id-mraw (40)
n-usggÐas, itahl rifqa illis n-batwil gu-aram lli-izdån
å-uzaåar n-aram. rifqa tga ulltmas n-laban gu-aram. 21 ar-itñalla isæaq i-sidi rbbi,
ar-as-itãalab f-tmåart-ns, ašku ur-tñãar a-trbbu. isfld sidi rbbi i-tñallit-ns,
tffuå-tmåart-ns rifqa ar-trbbu. 22 walaynni ar-tmmaån tarwa i-ngratsn
å-waælig-ns aylliå a-ttini: «maç a-yyi-ijra åmka?» tddu åakudan tsqsa sidi rbbi.
23 yini-as-d sidi rbbi: «snat-tasutin a-illan å-waælig-nm. sin iqbiln a-ra-tarut.

rad-bãun i-ngratsn. ra-itjhhd yan f-wayya. åwalli imqqurn a-ra-ig açddam


i-walli imññin.»
24 lliå tkmml ussan-ns, taru ikniwn. 25 åwalli-d-izwurn iga azggÐaå, d-ilm-ns

iga kullu ššør zund ahiãur, gn-as åakudan ism ‹øisu›. 26 iãfur-t-id gÐmas, iåwi-d
å-uwurz n-øisu s-ufus-ns, gn-as ism ‹yaøqub› [tga lmøna-ns ‹iåwi›]. lliå-tn-turu,
illa dar isæaq sãis id-mraw (60) n-usggÐas.
27 zaydn iæšmiyn ar-tmqqurn. ig øisu angmar iæaršn, izri ussan-ns å-tagant.

imma yaøqub iga aøyyal ihnnan ar-itqama å-gr içiyyamn. 28 isæaq babatsn, iøzza
dars øisu bahra, ašku ar-ištta zå-tfiyi n-tgÐmrt-ns. imma rifqa, iøzza dars yaøqub.
29 yan-wass ar-issnwa yaøqub kra n-tlçša, ikšm-d øisu zå-tagant inå-t-id lañ

bahra. 30 yini øisu i-yaøqub: «åir fk-iyi ad-ššå zå-uzggÐaå-an, hati inåa-yyi lañ.»
mayan a-f-as-gan ism ‹adum› [tga lmøna-ns ‹azggÐaå›]. 31 imma yaøqub irur-as:
«ssnfl-iyi srs læqq n-tfçddit-nk.» 32 yini-as øisu: «ha-yyi ar-tmmtatå s-lañ,
ma-yyi-akkÐ-tga-tçfddit?» 33 yini-as yaøqub: «ggall-iyi zwar fllas.» iggall-as
fllas. åmkan a-s-izznza tifçddit-ns i-yaøqub. 34 ifk-d ilmma yaøqub i-øisu aårum
d-tlçša n-tniltit, išš isu inkr iddu. øisu ur-igi tifçddit-ns d-yat.

26
1izri ma-izrin s-illa-uåÐni išqan å-tmazirt-an, zund
lwrt lli-s-iqawl rbbi
i-isæaq åwalli-stt-in-ikkan å-uwssan n-ibrahim. iræl isæaq s-tmazirt
n-garar dar abimalik agllid n-ayt-filis¡in. 2 ašku iban-as-d
sidi rbbi yini-as: «han a-ur-thuwwdt s-miœr, walaynni srs å-tmazirt
lli-rad-ak-mlå, 3 tgawrt gis, iliå dik barkå gik. ašku kiyi d-wamud-nk
a-mi-rad-fkå ikalln-ad kullutn, ssafuå tagallit lli-s-ggulliå i-babak ibrahim.
4 rad-ssigtå amud-nk zund itran n-ignwan, fkå-asn ikalln-ad kullutn. amud-nk

a-s-rad-barkå kullu iqbiln n-ddunit. 5 ašku ibrahim isfld s-wawal-inu, iskr s-kullu
ma-f-t-uœœaå sslmdå-as-t mlå-as-t.»
isizwur 23
6 åmkan a-s-iwrri isæaq igawr å-garar. 7 sqsan-t mddn n-åin
isæaq d-rifqa å-dar
abimalik f-tmåart-ns, yini-asn: «ulltma a-tga.» ašku iksuã, ur-iri
ad-asn-yini: «tga tamåart-inu.» iswangm d-içf-ns:
«ayt-tmazirt-ad ñãarn a-yyi-nån f-ssibt n-rifqa» ašku tfulki bahra å-walln
n-mddn. 8 izri ma-izrin ar yan-wass, ar-d-itmnad abimalik lli-igan agllid
n-ayt-filis¡in zå-tarryaæt, s-iñra isæaq ar-itløab d-tmåart-ns rifqa. 9 iår-d abimalik
i-isæaq yini-as: «ssnå åilad izd tamåart-nk a-tga. maç aylliå-aå-tnnit tga
ulltmak?» yini-as isæaq: «ašku swangmå ‹a-ur-mmtå f-ssibt-ns.› » 10 yini-as
abimalik: «ma-iga åayd ginå tskrt? mra is-ign yan å-mddn-nå d-tmåart-nk lukun
tiwit-aå-d tagat?» 11 yamr ilmma abimalik mddn-ns kullutn yini: «wanna iggrn
i-urgaz-ad nåd tamåart-ns, han lmut a-s-ra-immt.»
12 iqama isæaq å-tmazirt-an ar-ikkrz akal, yasi œœabt åasggÐas-an f-miyya

n-twal, ašku ibark gis sidi rbbi. 13 ar-dars-ittigat lçir aylliå iwrri i¡¡af ma-iggutn.
14 ilint-dars-uwlli d-imugayn d-mddn ggutnin aylliå wrrin ayt-filis¡in ar-ti-tæsadn.
15 kkan-ttin ayt-filis¡in ddan ssgln-in una n-waman kullutn lli-åzan içddamn

n-babas ibrahim, ømmrn-tn-in s-wakal. 16 yini ilmma abimalik i-isæaq: «zayd


itti-n zå-gratnå, ašku tugÐrt-aå åilad bahra.» 17 iffuå isæaq åakudan zå-wakal-an,
issbidd içiyyamn-ns å-talat n-garar igawr gis.
18 izayd isæaq iåza una n-waman lli-yadlli-iåza babas ibrahim, ašku

ssgln-tn-in ayt-filis¡in lliå immut. ig-asn isæaq ismawn lli-asn-iga babas.


19 walaynni lliå åzan içddamn n-isæaq å-talat, afn gis yat taløint n-waman

ddrnin, 20 ñin fllas imksawn n-garar d-win isæaq inin-asn: «aman-ad winå
ad-gan.» ig isæaq i-taløint-an ism ‹øisiq› [tga lmøna-ns ‹¡añit›], ašku ñin dids
fllas. 21 åzan ilmma anu yaãni ar-daå-fllas-tñin, ig-as ism ‹si¡na› [tga lmøna-ns
‹timiåt›]. 22 ifl åin, iåza anu yaãni ur-sul-a-fllas-tñin, ig-as ism ‹raæubut› [tga
lmøna-ns ‹lusøat›]. yini: «issusøa fllanå sidi rbbi f-a-nttigat åilad å-wakal.»
23 iffuå ilmma zå-åin, yawn s-tmdint n-bir-šibaø. 24 å-iã-an iban-as-d sidi rbbi

yini-as: «nkkin a-igan rbbi n-babak ibrahim. ad-ur-tiksaãt, ašku lliå dik
a-gik-barkå, ssigtå amud-nk f-ssibt n-ibrahim açddam-inu.» 25 ibnu isæaq
yan-ukrkur n-tårœi åin, ar-yaqra i-ism n-rbbi da-bdda-illan. issbidd içiyyamn-ns
å-udåar-an, åzan gis içddamn-ns yan-wanu.
26 yašk-id ilmma dars abimalik zå-garar, ntta d-aæuzzat lli-igan amšawar-ns

d-fikul lli-igan ariyas n-inmmaån-ns. 27 yini-asn isæaq: «maç a-d-dari-tuškam?


yak tæašam-iyi tssmsrm-iyi-d zå-darun.» 28 inin-as: «nñra mamnk a-dik-illa rbbi
da-illan, nini åir a-nggall i-ngratnå, nskr løhd nkkÐni dik s-tgallit,
29 f-a-ur-aå-tãrrut åmklli-ur-k-nãrra. ha-yaå ur-gik-nskir abla afulki, nazn-k

s-sslamt. ašku ambarki n-sidi rbbi a-tgit.» 30 iskr-asn isæaq imnsi imqqurn ššn
sun. 31 nkrn-d zikk œbaæ ggalln i-ngratsn, yazn-tn ilmma isæaq, ddun å-sslamt.
32 aškin-d içddamn n-isæaq åassan, sawln-as f-wanu yaãni lli-åzan inin-as:

«ha-yaå nlkm aman.» 33 ig i-wanu-an ism ‹šibaø› [tga lmøna-ns ‹tagallit›].


ar-ttinin i-tmdint-an ‹bir-šibaø› sul s-åassad.
34 imma øisu, lliå ikka kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas, itahl yahudit illis

n-biyri gu-æit, itahl ula basimat illis n-ilun gu-æit. 35 gnt ntnti wasmmum å-uwl
n-isæaq d-rifqa.
isizwur 24

27
1 izri ma-izrin yuwssr-d isæaq, llasnt-walln-ns ur-sul-isfaw.
yiwi yaøqub lbaraka
n-ifçddi iår-d i-yus ifçddi øisu yini-as: «wa iwi.» yini-as-d: «ha-yyi
a-baba.» 2 yini-as: «ha nkki mqqurå, ur-ssinå man ass
a-rad-mmtå. 3 åir qlld åilad s-lqus-nk d-uqrab n-iñãkan, tffuåt s-tagant
tgÐmrt-iyi-d kra n-tfiyi, 4 tskrt-iyi-d tirmt imimn lli-dari iøzzan, tawit-iyi-stt-id
a-stt-ššå, fkå-ak lbaraka n-uwl-inu ur-ta-mmutå.»
5 lliå inna isæaq awal-an i-yus øisu, hati tsfld-as rifqa. iddu øisu åakudan

s-tagant a-d-igÐmr kra n-tgÐmrt. 6 imma rifqa, hati tsawl d-yus yaøqub tini-as:
«hatin sfldå i-babak isawl d-gÐmak øisu inna-yas 7 ‹awi-yyi-d kra n-tgÐmrt,
tskrt-iyi-d tirmt imimn a-stt-ššå, fkå-ak lbaraka n-sidi rbbi ur-ta-mmutå.› 8 åilad
a-iwi, sfld s-wawal-inu tskrt ma-rad-ak-iniå. 9 åir zayd s-dar-uwlli, tawit-iyi-d
zå-gis sin ikrwan jjinin, a-zå-gisn-skrå i-babak tirmt imimn åmklli-stt-ira,
10 tawit-stt kiyi åakudan i-babak a-stt-išš ibark-k ur-ta-immut.» 11 isawl yaøqub

yini i-innas rifqa: «walaynni ha gÐma øisu iga kullu ššør, imma nkki hati ilm-inu
ur-gis ššør. 12 ksuãå a-ur-imil iggr-iyi-d baba, gå dars a¡nnañ, awiå-d i-içf-inu
nnølt urd lbaraka.» 13 tini-as innas: «nnølt nna gis a-iwi, a-flla-tili. åir sfld
s-wawal-inu, tddut tawit-iyi-tn-d.» 14 iddu yawi-tn-d i-innas, tskr yat-tirmt imimn
i-babas n-yaøqub åmklli-stt-ira. 15 rifqa llant dars å-tgmmi timlsa šwanin n-yus
imqqurn øisu, tasi-tnt-d tssls-tnt i-yus imññin yaøqub. 16 tssls ilmawn n-ikrwan
i-ifassn-ns d-umggrã-ns lli-å-ur-illi ššør. 17 tasi-d tirmt imimn d-uårum lli-tskr,
tsrs-tn-in å-ifassn n-yus yaøqub.
18 ikšm åakudan s-dar babas yini-as: «a-baba.» yini-as-d: «ha nkki. manwa

tgit a-iwi?» 19 yini yaøqub i-babas: «giå øisu ifçddi-nk. ha-yyi skrå
s-aylli-s-iyi-tnnit. åir nkr åila tskiwst tššt zå-tgÐmrt-inu f-a-yyi-ibark-uwl-nk.»
20 yini isæaq i-yus: «ma-tskrt a-iwi, aylliå-di-tgÐmrt æina?» yini-as: «rbbi sidik

a-yyi-ikmmln maylli riå.» 21 yini isæaq i-yaøqub: «åir akmur-d ad-ak-ggrå a-iwi,
issanå izd iwi øisu a-tgit nåd uhu.» 22 yakmur-n yaøqub s-dar babas, iggr-as
isæaq yini-as: «awal iga win yaøqub, walaynni ifassn gan win øisu.» 23 ur-t-yukÐz
ašku ššør n-ifassn-ns iga zund win gÐmas øisu. yiri åakudan a-t-ibark,
24 walaynni isqsa-t: «izd s-œœaæt iwi øisu a-tgit?» isawl-d yini-as: «nkkin

a-t-igan.» 25 yini-as: «fk-iyi-d ad-ššå zå-tgÐmrt-nk a-iwi f-a-k-ibark-uwl-inu.»


ifk-as išš, yawi-as-d aman n-waãil ktinin isu. 26 isawl daå babas isæaq yini-as:
«åir akmur-d tssudnt-iyi a-iwi.» 27 yakmur-n issudn-t. ikãu isæaq aãu n-tmlsa-ns,
ibark-t åakudan yini: «hay-aãu n-iwi iga zund win tagant lli-ibark sidi rbbi.
28 a-k-issu rbbi s-tåli n-ignwan, issmåi-ak-d œœabt n-wakal, issigt-ak imndi

d-waãil ard afun, 29 gn ayt-tqbilin içddamn-nk, ar-knnun ayt-tmizar


å-lgddam-nk, tgt siditsn n-tarwa n-innak, ar-d-knnun aytmak å-umnid-nk, tili
nnølt f-wanna-k-inøln, tili lbaraka i-wanna-yak-idøan s-lbaraka.»
30 lliå ibark isæaq å-yaøqub, åir iffuå-d yaøqub zå-dars s-d-iwrri gÐmas øisu

zå-dar-tgÐmrt. 31 iddu iskr ula nttan yat-tirmt imimn, yawi-tt-id i-babas yini-as:
«nkr a-baba, tššt zå-tgÐmrt-inu f-a-yyi-ibark-uwl-nk.» 32 yini-as babas isæaq:
«ma-tgit kiyi?» yini-as: «ifçddi-nk øisu ad-giå.» 33 isæaq ¡iyr-as bahra ar-itrgigiy
s-kigan, yini-as: «ma-iga åwalli-yad-d-igÐmrn yawi-yyi-d tagÐmrt ur-ta-di-tuškit,
ššå zå-gis barkå-t? hati åilad nttan a-yiwin lbaraka.» 34 lliå isfld øisu i-wawal
isizwur 25
n-babas yut s-yat-tåuyit bahra ismmumn, yini i-babas: «bark-iyi ula nkki
a-baba.» 35 yini-as: «gÐmak a-d-yuškan išmt-iyi, yawi lbaraka-nk.» 36 yini-as
øisu: «han ism-ns ‹yaøqub›, imšaška-d dids ism-an, ašku hati snat-twal
ayd-iyi-išmt. ikks-iyi yad tifçddit-inu. ha åilad yiwi-yyi lbaraka.» izayd yini
åakudan: «is-ur-iyi-sul-tudjit nkki kra l-lbaraka?» 37 irar-as-d isæaq: «giå-t nttan
d-sidik, gå kullu aytmas d-içddamn-ns. ssduså-t ula s-imndi d-waãil.
ma-rad-ak-sul-fkå a-iwi?» 38 yini øisu i-babas: «is a-baba ur-dark-tqama ætta yat
lbaraka? bark-iyi ula nkki a-baba.» ar-ilmma-issåuyyu øisu ar-yalla. 39 isawl-d
babas isæaq yini-as: «ra-tzdåt å-illiå ur-a-i¡¡ar-unñar n-ignwan ula da-ttmåay
œœabt n-wakal. 40 s-uwzzal-nk a-s-ra-ttddrt. ra-tgt açddam i-gÐmak, walaynni
iå-trit a-tnjmt, tbbit ilmma iælasn-ns zå-umggrã-nk.»
41 iwrri øisu ar-itkrhu yaøqub bahra f-ssibt l-lbaraka lli-s-t-ibark babas. yini

øisu d-içf-ns: «åir imikk ra-immt baba. ad-ukan-zrin-uwssan l-løzzat, rad-nåå


gÐma yaøqub.» 42 imma rifqa, hati tsfld f-aylli inna yus imqqurn øisu, tazn
ma-d-yaqran i-yus imññin yaøqub tini-as: «han gÐmak øisu ifjjij f-içf-ns ašku ira
a-k-inå, iskr d-içf-ns f-a-k-inå. 43 åilad a-iwi, sfld s-ma-rad-ak-iniå. nkr trwlt
s-dar gÐma laban å-tmazirt n-æaran, 44 tqamat-n dars kra n-uwssan ard zrin iriyn
gÐmak. 45 iå-iwrri ihnna ittu åaylli gis tskrt, ra-n-srk-aznå a-di-twrrit. maç aylliå
ra-yyi-tmmtm s-sin å-yan-wass?»
46 tsawl rifqa i-isæaq tini-as: «ha-yyi æašaå tudrt-inu f-ssibt n-tmåarin-an

istis n-æit. iå-itahl ula yaøqub yat zå-istis n-æit zund çtid, nåd kra
n-uwllt-tmazirt-ad, maç aylliå ra-sul-ddrå?»

28
1 iår-d isæaq åakudan i-yaøqub ibark-t yuœœa-t: «han
imudda yaøqub
s-dar laban ad-ur-ttahlt kra n-yat zå-ist-kanøan. 2 nkr tddut åilad
s-tmazirt n-aram, s-tgmmi n-batwil babas n-innak, tawit-d
yat zå-istis n-çalik laban a-tg tamåart-nk. 3 a-k-ibark rbbi da-iñãarn i-kulši,
issigt-ak tasut-nk, ifk-ak tarwa ggutnin, f-a-twrrit tgt aqbil n-tqbilin ggutnin.
4 ad-ak-ifk rbbi lbaraka lli-s-ibark ibrahim, ibark-k kiyi ula amud-nk, f-a-te¡¡aft

akal lli-å-a-ttlulliyt, ig akal lli-ifka rbbi i-ibrahim.» 5 åmkan a-s-t-yuzn isæaq.


inkr yaøqub åakudan imuddu s-uzaåar n-aram, s-dar laban lli-igan yus n-batwil
gu-aram. laban iga gÐmas n-rifqa lli-igan innas n-yaøqub d-øisu.
6 imma øisu issn is-ifka isæaq lbaraka i-yaøqub yazn-t s-uzaåar n-aram

a-gis-itahl. yissan is-t-yuœœa isæaq åakud lliå-t-ibark yini: ‹han ad-ur-ttahlt kra
n-yat zå-ist-kanøan›. 7 yissan is-iskr yaøqub s-wawal n-babas d-innas iddu
s-uzaåar n-aram. 8 åakudan å-issn øisu is-ur-øzzant ist-kanøan dar isæaq babas,
9 iddu s-dar ismaøil yus n-ibrahim, itahl-d zå-dars illis maælat ulltmas n-nabayut

f-tmåarin-ns yaãni.
10 imma yaøqub iffuå bir-šibaø imuddu s-tsga n-æaran.
tawargit n-yaøqub 11 ilkm yan-udåar iskr f-a-gis-ins, ašku truæ takÐya
å-bayt-il
n-tafukt. yasi yan-uñru zå-åin, ig-t å-ddu içf-ns ign.
12 imikk ar-itwarga s-iñra yat-tskala, ttrsn iãarn-ns f-wakal, ilkm içf-ns ar ignna,

ar-as-aqlayn lmlayka n-rbbi ar-as-di-tgguzn. 13 d-ha sidi rbbi ibidd srs å-twargit
yini-as: «nkki giå ‹wad bdda illan›, gå rbbi n-babak ibrahim ula win isæaq.
hay-akal-ad-f-tgnt, rad-ak-t-fkå kiyi d-wamud-nk 14 ra-yigat-wamud-nk zund
isizwur 26
agdrur n-wakal. tasutin-nk rad-ømmrnt ikalln zå-tsgiw n-um¡ar n-tafukt ar tisgiw
n-usålay-ns, ula zå-tsgiw n-usmmiã ar tisgiw n-tråi. kiyi d-wamud-nk
a-s-rad-barkå kullu tagÐmatin n-ddunit. 15 ha-yyi lliå bdda dik. ra-k-gablå
å-innas tddit, rarå-k-id s-wakal-ad. ur-ra-k-flå, d-rad-ssafuå kullu
ma-s-ak-nniå.»
16 ifaq-d yaøqub zå-iy¡s yini: «s-œœaæt illa ‹wad bdda illan› å-udåar-ad,

d-nkki ur-ssinå.» 17 iåuwã bahra yini: «mnšk a-s-issiksaã-udåar-ad. s-læqq iga


tigmmi n-rbbi, ig imi n-ignna.» 18 inkr yaøqub zikk œbaæ, yasi añru lli-iga å-ddu
içf-ns, issbidd-t a-ig ifir ibayynn, iffi fllas zzit. 19 ig ism ‹bayt-il› i-udåar-an [tga
lmøna-ns ‹tigmmi n-rbbi›]. kkan-ttin mddn ar-ttinin i-tmdint-an ‹luz›. 20 iggall
yaøqub åakudan yini: «iå-didi-imun rbbi, igabl-iyi å-uåaras-inu iåzzifn, ifk-iyi
mad-šttaå ula mad-lssaå, 21 ard wrriå s-sslamt s-takat n-baba, rad-gå ‹wad bdda
illan› d-rbbi-nu. 22 añru-ad lli-ssbiddå a-ig ifir ibayynn, ra-ig tigmmi n-rbbi-nu,
ar-ak-akkaå ula tis mrawt zå-kullu ma-yyi-takkat.»

29
1 izayd ilmma yaøqub imun d-uåaras-ns aylliå ilkm
yaøqub itahl layah
d-raæil yat-tmazirt å-tsga n-usålay n-tafukt. 2 ar-n-itmnad s-iñra
yan-wanu å-lçla. gnnt kra¡¡-tuwrutin n-uwlli å-tama-ns,
ašku anu-an a-zå-a-ssant. yili f-imi n-wanu-an yan-ifir bahra imqqurn. 3 åakud
nna-d-munnt-kullu-tuwrutin, ar-dææin imksawn ifir, ssittin-t f-imi n-wanu
ar-sswan ulli-nsn. tigira ar-traran ifir f-imi n-wanu. 4 yini yaøqub i-imksawn:
«ayt-mani a-tgam ay-aytma?» inin-as-d: «ayt-æaran a-nga.» 5 isqsa-tn: «is-tssnm
laban yus n-naæur?» inin-as: «nssn-t.» 6 isqsa-tn: «is-ihnna?» inin-as: «ihnna. ha
illis raæil, tmun-d d-uwlli-ns.» 7 izayd yaøqub yini-asn: «hay-azal sul iåzzif.
ur-ta-tlkim tizi a-tssnsm lksibt. sswayt ulli-nun åilad, tawim-tnt ad-sul-kksnt.»
8 rarn-as: «ur-as-nufi ard kullu munnt-tuwrutin, nssitti ilmma ifir f-imi n-wanu

nssu ulli.»
9 sul a-didsn-isawal s-di-tlkm raæil, tawi-d ulli n-babas, ašku nttat

a-tnt-ikssan. 10 yaøqub, lliå-n-iñra raæil illis n-çalis laban, nttat d-uwlli n-laban,
iddu issmatti ifir f-imi n-wanu, issu ulli n-çalis. 11 åakudan issudn yaøqub raæil,
yall awal-ns s-im¡¡awn l-lfræ 12 yini-as: «giå zå-tagÐmat n-babam, gå yus
n-rifqa.» tazzl raæil åakudan s-dar babas tini-as-t. 13 lliå isfld laban i-laçbar
n-yaøqub lli-igan yus n-uwlltmas, yazzl a-n-dids-imnaggar. iæbbl-t issudn-t
yawi-t s-tgmmi. iøawd-as yaøqub f-kullu ma-ijran. 14 yini-as laban: «hati içœ-inu
d-idammn-inu a-zå-tgit.» iqama dars yaøqub ayyur n-waãan.
15 yini laban ilmma i-yaøqub: «izd å-lliå tgit zå-ayt-dari, a-ra-dari-ttçdamt

bla yat? uhu, ml-iyi ma-igan tiårad-nk?» 16 laban i¡¡af snat istis. çtalli imqqurn
iga ism-ns layah, çtalli imññin iga ism-ns raæil. 17 layah šæant-as-twallin, imma
raæil nttat tfulki bahra å-tiddi-ns ula å-uwdm-ns. 18 iæubbu yaøqub raæil, yini
i-laban: «ra-dark-çdmå ssa n-isggÐasn f-ad-iyi-tfkt illik lli-imññin raæil.»
19 yini-as laban: «yuf ad-ak-tt-fkå, ula fkiå-tt i-kra n-yan yaãni. qama dari.»
20 åmkan a-s-dars-içdm yaøqub ssa n-isggÐasn f-raæil. zrin isggÐasn-an zund kra

n-uwssan drusnin, ašku iæubba-tt bahra.


21 yini ilmma yaøqub i-laban: «fk-iyi taslit-inu a-fllas-kšmå, ašku

kmmln-uwssan n-twuri-nu.» 22 iår-d laban i-ayt-åin kullutn, iskr tamåra.


isizwur 27
23 å-iã-an yawi-as-d illis yaãni layah, ikšm fllas. 24 ifk laban tismgt-ns zilfa
i-layah a-stti-ttqasa. 25 zikk œbaæ s-tt-iñra tga layah. yini i-laban: «ma-iga
åayad-iyi-tskrt? is urd raæil a-f-dark-çdmå? maç aylliå-iyi-tšmtt?» 26 irar-as
laban: «ur-darnå-tgi løada a-nfk tad imññin iå-ur-ta-nfki tifçddit. 27 kmml ssa
n-uwssan n-çtad, nfk-ak ilmma çtan yaãni, tçdmt daå dari ssa n-isggÐasn yaãni.»
28 iqbl yaøqub, ikmml ssa n-uwssan-ns. ifk-as ilmma laban illis raæil a-tg

tamåart-ns. 29 ifk laban tismgt-ns bilha i-illis raæil a-stti-ttqasa. 30 ikšm yaøqub
f-raæil ula nttat, tøzzu dars raæil uggÐar n-layah. izayd içdm dar laban ssa
n-isggÐasn yaãni. 31 lliå iñra sidi rbbi is-ur-tøzza layah, irñm aælig-ns, imma raæil
ur-a-ttaru.
32 twrri layah ar-trbbu, taru yan-warraw, tg-as ism ‹rawbin›
tarwa n-yaøqub
[tga lmøna-ns ‹ñr iwi›] ašku tnna: «iñra-d sidi rbbi
tadallit-nu. åilad ra-yyi-iæubbu-urgaz-inu.» 33 ar-daå-trbbu taru arraw yaãni tini:
«isfld sidi rbbi is-ur-øzzaå, ifk-iyi arraw-ad ula nttan», tg-as ism ‹šimøun› [tga
lmøna-ns ‹isfld›]. 34 ar-daå-trbbu taru arraw yaãni tini: «tawala-yad
ra-gigi-yamñ-urgaz-inu, ašku uruå-as kraã tarwa», tg-as ism ‹lawi› [tga
lmøna-ns ‹yumñ›]. 35 ar-daå-trbbu taru arraw yaãni tini: «tawala-yad rad-ttalåå
sidi rbbi», tg-as ism ‹yahuda› [tga lmøna-ns ‹tulåa›]. tk ilmma kra,
ur-sul-a-trbbu.

30
1 imma raæil lliå tñra ur-turu i-yaøqub, tæsad ulltmas bahra. tini i-yaøqub: «fk-iyi
tarwa nåd ad-mmtå.» 2 ibzg yaøqub f-raæil yini-as: «izd nkkin a-igan rbbi? is-urd
nttan a-n-fllam-iæœarn lållt n-waælig?» 3 tini-as: «ha tismgt-inu bilha, kšm fllas
a-ttaru f-ifaddn-inu, ¡¡afå nkki tarwa zå-gis.» 4 tfk-as ilmma tismgt-ns bilha
ad-as-tg tamåart, ikšm fllas. 5 tffuå bilha ar-trbbu taru i-yaøqub yan-warraw.
6 tsawl-d raæil tini: «åilad izzga-yyi rbbi læqq-inu, isfld i-wawal-inu, ifk-iyi

yan-warraw.» tg-as ism ‹dan› [tga lmøna-ns ‹iækam›]. 7 ar-daå-trbbu bilha tismgt
n-raæil, taru i-yaøqub arraw yaãni, 8 tini raæil: «timiåt imqqurn ad-mmaåå
d-uwlltma, hati nriå-tt.» tg-as ism ‹naftali› [tga lmøna-ns ‹imiå-inu›].
9 lliå tñra layah ur-sul-a-trbbu, tawi-d tismgt-ns zilfa, tfk-tt i-yaøqub ad-as-tg

tamåart. 10 taru ilmma zilfa tismgt n-layah yan-warraw i-yaøqub. 11 tsawl-d


layah tini: «zzhr a-dari-illan.» tg-as ism ‹gad› [tga lmøna-ns ‹zzhr›]. 12 taru zilfa
tismgt n-layah arraw yaãni i-yaøqub. 13 tini layah: «lfræ a-dari-illan. ‹tasaødit›
a-rad-iyi-ttinint-tmåarin.» tg-as ism ‹ašir› [tga lmøna-ns ‹lfræ›].
14 yan-wass å-uwssan n-tmgra n-irdn, iddu rawbin s-lçla, yaf-n gis tirkmin

n-trryal, yawi-tnt-d i-innas layah. tini raæil åakudan i-layah: «åir fk-iyi kra
zå-trryal lli-d-yiwi yum.» 15 tini-as: «is-ur-km-yuwdi tiwit-iyi argaz-inu, tirit ula
ad-iyi-tawit trryal n-iwi?» tini-as raæil: «han ra-dim-ign å-iã-ad, tfkt-iyi trryal
n-yum.» 16 lliå-d-yuška yaøqub zå-tagant tadggÐat, tffuå-d layah tmnaggar-t-in
tini-as: «iqqan-k-id a-flla-tkšmt ašku hati kÐriå-k s-trryal n-iwi.» ign dids
å-iã-an. 17 isfld rbbi i-maylli tnna layah, tffuå ar-trbbu taru i-yaøqub arraw wis
smmus. 18 tini layah: «ijaza-yyi rbbi f-lkra-nu, ašku fkiå tismgt i-urgaz-inu.»
tg-as ism ‹yassakar› [tga lmøna-ns ‹ityawkra›]. 19 ar-daå-trbbu layah taru
i-yaøqub arraw wis sãis. 20 tini layah: «ifka-yyi-d rbbi yat-twafka imqqurn. åilad
ra-sri-irãu-urgaz-inu, ašku uruå-as sãis tarwa.» tg-as ism ‹zabulun› [tga
isizwur 28
lmøna-ns ‹rrãa›]. 21 taru ilmma yat-tfruçt tg-as ism ‹dina› [tga lmøna-ns
‹læukm›].
22 walaynni rbbi iswangm å-raæil isfld-as, irñm aælig-ns 23 tffuå ar-trbbu taru

yan-warraw tini: «rbbi issitti flla løar.» 24 tg-as ism ‹yusf› [tga lmøna-ns ‹ittzad›],
ašku tnna: «ad-iyi-d-izayd sidi rbbi yan-warraw yaãni.»
25 tigira n-tlalit n-yusf i-raæil, isawl yaøqub s-laban yini-as:
ulli n-yaøqub
d-laban «adj-iyi ad-wrriå s-tmazirt-inu s-dar ayt-dari, 26 tfkt-iyi
timåarin-inu d-tarwa-nu lli-f-dark-çdmå, tsafãt-iyi åilad
ad-mudduå, ašku tssnt tawuri ayd-ak-skrå.» 27 yini-as laban: «iå-sri-trãit,
tsfldt-iyi. hati ñriå å-tšuwwaft izd ssibt-nk a-f-iyi-ibark sidi rbbi. 28 ini-yyi åila
mnšk a-trit å-tårad-nk, fkå-ak-t.» 29 irar-as yaøqub: «tssnt mamnk ad-dark-çdmå,
tñrt lksibt-nk tœab kullu mad-kkiå å-dark. 30 idrus ma-dark-illan åakud
lliå-d-uškiå, imma åilad hati iwrri iggut bahra. kullu mani tkkaå
ar-ak-gis-itbarak sidi rbbi. walaynni is-ur-iyi-d-iqqan åilad ad-asiå takat-inu
nkki?» 31 isqsa-t laban: «mnšk a-trit ad-ak-srs-tçllaœå?» irar-as yaøqub:
«ad-ur-iyi-ttçllaœt s-yat. walaynni skr s-wawal-ad, qamaå nkki ar-kssaå
tawrut-nk gablå-tt. 32 adj-iyi åassad ad-zriå å-gr-uwlli-nk kullutnt, ñliå zå-gisnt
kraygatt tahruyt nna-igan tabrart nåd takrka¡¡, d-kraygatt alqqaå nna-iãlan å-gr
ihray, ula kraygatt takrka¡¡ d-tbrart å-gr-waåaãn. mayan a-ra-ig tiårad-inu.
33 zå-åilad s-uflla ra-tissant is-dik-åwiå aåaras nåd uhu, ašku tiårad-inu

rad-ak-bannt s-walln-nk. kra ur-igin takrka¡¡ ula tabrart å-gr-waåaãn-inu, nåd


kra ur-igin iãili å-gr ihray-inu, ra-tissant is-ak-t-ukrå.» 34 yini-as laban: «waçça,
åmkan-s-tnnit a-ra-yili.» 35 walaynni iñli laban åassan kullu igzzayn d-ibrarn
zå-gr ibukirn, ula kullu tikrkaãin d-tbrarin ula kullu ma-å-tlla-tmlli zå-gr-tiåa¡¡n,
ula kullu ma-iãlan zå-gr ihray. yuœœu tarwa-ns a-tn-gabln. 36 yawi-tn s-mani
yaggugn zå-yaøqub s-twada n-kraã-uwssan.
imma yaøqub ar-sul-ikssa ulli n-laban lli-iqaman. 37 inkr yaøqub åakudan
yasi-d kra n-iœ¡¡wan n-ssfsaf zgzawnin d-lluz d-imršiq isrm-tn, iskr gisn ikrjan
mllulnin aylliå-di-tban-tmlli n-iœ¡¡wan. 38 iññu-tn å-tama n-ifraãn n-waman,
f-ad-ilin å-lgddam n-walln n-uwlli åakud nna-ssant. ašku ntnti iå-d-uškant
ad-sunt, ar-tragnt. 39 åakud nna-tragnt-uwlli å-lgddam n-iœ¡¡wan, ar-tarunt
tigzzayin d-tkrkaãin d-tbrarin. 40 izayd yaøqub iñli tihray, isswala-tnt i-igzzayn
d-iãalan å-tuwrut n-laban. izayd ilmma issmun tawrut-ns, iñli-tt zå-tin laban.
41 åakud nna-tragnt-uwlli nna-iœæan jjint, iññu yaøqub iœ¡¡wan å-tama n-ifraãn

å-lgddam n-walln-nsnt, baš a-tragnt å-lgddam n-iœ¡¡wan-an. 42 imma ulli


nna-iãøfn, ur-a-ysnt-itgga iœ¡¡wan. izri ma-izrin s-ha tilli ãøfnin kullutnt tin laban
ad-gant, imma tilli œæanin gant tin yaøqub. 43 åmkan a-s-iwrri yaøqub ar-itånu
bahra, igatnt-dars-tuwrutin d-tsmgin d-ismgan d-irøman d-iåÐyal.

31
1imikk s-isfld yaøqub is-a-ttinin tarwa n-laban: «han
tarula n-yaøqub
zå-dar laban yaøqub yusi kullu ma-igan win babatnå. ñrat ayda
n-babatnå a-zå-issåÐna içf-ns.» 2 iñr yaøqub udm n-laban
ur-sul-srs-ifræ zund åayd izrin. 3 yini sidi rbbi ilmma i-yaøqub: «wrri s-tmazirt
n-id-babak d-ayt-dark, ha-yyi lliå dik nkki.» 4 isafã yaøqub ma-d-yaqran i-raæil
d-layah ad-d-aškint s-lçla lli-å-iksa ulli-ns, 5 yini-asnt: «ñriå udm n-babatunt
isizwur 29
ur-sul-sri-ifræ zund åayd izrin, walaynni rbbi n-baba ad-bdda-didi-illan.
6 kunninti tssnmt izd s-taggÐst-inu a-s-çdmå dar babatunt. 7 iåãr-iyi babatunt,

issbddl tiårad-inu mrawt-twal, walaynni rbbi ur-t-yudji a-yyi-iskr kra n-ããrurt.


8 iå-inna babatunt tibrarin a-igan tiårad-inu, arunt-kullu-uwlli tibrarin. iå-inna

tigzzayin a-igan tiårad-inu, arunt-kullu-uwlli tigzzayin. 9 åmkan a-s-ikks rbbi


lksibt i-babatunt, ifk-iyi-tt nkki. 10 ašku å-uzmz lli-å-a-tragnt-uwlli, ñriå
å-yat-twargit, ibukirn lli-itragn d-tiåa¡¡n gan igzzayn d-ikrkaãn d-ibrarn.
11 yini-yyi lmalak n-rbbi å-twargit-an: ‹wa yaøqub›. iniå-as: ‹ha nkki›.
12 yini-yyi-d: ‹all alln-nk tmnadt kullu ibukirn-an itragn tiåa¡¡n, gan igzzayn

d-ikrkaãn d-ibrarn, ašku ñriå kullu mad-ak-iskr laban. 13 nkki giå rbbi
lli-ak-ibann å-bayt-il lliå tññåurt ifir tggallt-iyi. imma åilad nkr tffuåt
tamazirt-ad, twrrit s-tmazirt n-ayt-dark.› »
14 tsawl-d raæil d-layah inint-as: «is-sul-n¡¡af kra n-taåamt nåd kra l-lwrt

å-dar babatnå? 15 is-urd zund tibrraniyin ad-dars-nga? ašku izznza-yaå, ar-ištta


iqaridn lli-ginå-yumñ. 16 ayda kullu lli-ikkis rbbi i-babatnå, hati winå a-iga d-win
tarwa-nå. åilad kullu ma-s-ak-inna rbbi, skr-t.»
17 inkr yaøqub issni tarwa-ns d-tmåarin-ns f-irøman, 18 iœug kullu lksibt-ns,

yawi kullu ma-i¡¡af, ig-iyt turutin nåd ayda lli-iskr å-tmazirt n-aram, iskr
f-a-imuddu s-tmazirt n-kanøan s-dar babas isæaq. 19 imma laban, lliå idda a-ilass
ulli-ns, takÐr-as raæil laœnam n-tgmmi.
20 åmkan a-s-išmt yaøqub laban gu-aram, ašku ur-as-inni ra-iftu. 21 iæarru

yawi kullu ma-i¡¡af, ibbi asif n-furat, imuddu s-tsgiw n-iwrar n-giløad. 22 wis
kraã-uwssan isfld laban is-irwl yaøqub. 23 inkr yawi dids mddn-ns, iññu gis
tawada n-ssa n-uwssan, iãfur-t ar iwrar n-giløad. 24 walaynni å-iã-an iban-d rbbi
i-laban gu-aram å-twargit yini-as: «han ad-ur-tinit yat i-yaøqub, la awal imimn
wala awal ismmumn.» 25 izayd laban ilkm f-yaøqub å-iwrar n-giløad. åin
a-å-issbidd yaøqub içiyyamn-ns. issbidd ula laban d-mddn-ns içiyyamn-nsn
å-iwrar-an.
26 isawl laban s-yaøqub yini-as: «ma-iga åayd tskrt, tšmtt-iyi tawit-d isti

zund iå-iyi-tnt-tkkist s-uwzzal? 27 maç aylliå trwlt s-tntla tšmtt-iyi? mra


is-iyi-tølmt, lukun safãå-k s-uæwaš d-umarg s-wallun d-lu¡ar. 28 maç aylliå
ur-iyi-tudjt ad-ssudnå isti d-tarwa-inu? han anufl ayn tskrt. 29 hati åilad
itjhhd-ufus-inu a-kÐn-ãrruå, walaynni rbbi n-babak isawl-d sri igãam inna-yyi
‹han ad-ur-tinit yat i-yaøqub, la awal imimn wala awal ismmumn.› 30 ssnå
is-k-yaå-umarg n-ayt-dars n-babak, mayan a-f-di-tffuåt, walaynni maç
a-yyi-tukrt id-rbbi-nu?»
31 isawl-d yaøqub i-laban yini-as: «skrå åmkan ašku ksuãå a-yyi-tkkst istik

s-ifaddn. 32 imma id-rbbi-nk, iå-tn-tufit dar kra n-yan ginå, hati ur-sul-ra-iddr.
ssmaqql aynna igan wink tasit-t. mddn-nå rad-kullu-gn inagan.» yaøqub ur-issin
is-tn-di-tukr raæil.
33 ikšm laban s-uçiyyam n-yaøqub, ikšm s-win layah ula win snat-tsmgin,

walaynni ur-yufi yat. lliå-d-iffuå zå-uçiyyam n-layah ikšm s-win raæil. 34 raæil
nttat tusi yadlli laœnam n-tgmmi, tg-tn-in å-utllis n-urøm tskiws fllasn. issnubbš
laban açiyyam kullut, ur-tn-yufi. 35 tsawl-d raæil s-babas tini-as: «œamæ-iyi
a-sidi, ur-ñãarå ad-biddå ad-dik-nsallamå ašku uškan-iyi-d idammn.» åmkan
a-s-isiggl laban, ur-yufi laœnam.
isizwur 30
36 ibzg yaøqub åakudan, iñi d-laban yini-as: «mad-ak-skrå? man løar gik
skrå aylliå-iyi-di-tgÐmmrt s-åid? 37 yak tqllbt kullu ayda-nu, ma-n-gis-tufit iga
win takat-nk? ml-aå-t å-umnid n-ayt-dari d-ayt-dark, f-ad-ækamn s-læqq
å-gratnå. 38 sin id-mraw (20) n-usggÐas a-n-dark-kkiå. ur-jji-srgnt-thray-nk ula
tiåa¡¡n-nk. ur-jji-ššiå izamarn n-tuwrutin-nk. 39 ur-jji-ak-d-iwiå kra n-yat
tmmuãrs, nkki a-yusin åayan. tanna ittšan å-uzal nåd iã, tãalbt zå-gigi atig-ns.
40 ass f-wass ar-ssaå tiråi å-uzal ar-ssaå asmmiã d-iyã, d-walln-inu ur-a-ñrrant

i¡s. 41 sin id-mraw (20) n-usggÐas lliå å-tama n-takat-nk. han kkuñ d-mraw (14)
n-usggÐas çdmå dark f-snat istik, d-sãis isggÐasn çdmå dark f-uwlli-nk. tbddlt
ula tiårad-inu mrawt-twal. 42 mra is-ur-didi rbbi n-baba, lli-igan rbbi lli-s-yumn
ibrahim ig walli issæurma isæaq, mra is-ur-didi-illi nttan, lukun tsafãt-iyi nnit
s-ifassn çwanin. walaynni rbbi iñra tadallit ula tammara lli-ššiå, åayan
a-f-ak-issbayyn tanba¡¡-ns å-iã-ad izrin.»
43 isawl-d laban yini-as: «timåarin-ad gant isti, d-tarwa-nsnt tarwa-nu

ad-gan, tawrutin-ad tinu ad-gant, d-kullu mayd tmnadt iga winu. walaynni
ma-rad-sul-skrå åassad i-isti ula tarwa lli-urunt? 44 ašk-id åilad a-nskr løhd
å-griyi dik, ig inigi fllanå.» 45 yasi-d yaøqub yan-uñru åakudan, issbidd-t a-ig ifir
ibayynn. 46 yini i-mddn-ns: «ssmunat-d iñran.» asin-d iñran bnun yan-ukrkur, ššn
imkli kullutn å-tama n-ukrkur-an. 47 ig-as laban ism ‹yagar-sahaduta› [tga
lmøna-ns ‹akrkur n-tuggÐa›]. ig-as yaøqub ‹galøid› [tga lmøna-ns ‹akrkur
n-tuggÐa›]. 48 yini-as laban: «akrkur-ad iga inigi åassad å-griyi dik.» åmkan
a-s-as-gan ism ‹galøid›. 49 gn ism i-udåar-an ‹miœfah› [tga lmøna-ns ‹tiãaf›],
ašku inna-yas laban: «a-iãuf sidi rbbi å-griyi dik åakud nna-ur-sul-a-nñrra
i-ngratnå. 50 iå-tssdullit isti nåd iå-fllasnt-tiwit timåarin yaãni, waçça ur-illi
mad-iyi-t-ittinin, han rbbi a-igan inigi å-griyi dik.»
51 izayd laban yini i-yaøqub: «ssmaqql akrkur d-ifir lli-ssbiddå å-griyi dik.
52 akrkur-ad iga inigi, d-ifir-ad iga inigi, ur-sar-n-zriå awttu-ad s-dark a-k-ãrruå,

wala tzrit-t-id s-dari a-yyi-tãrrut. 53 rbbi n-ibrahim ula naæur ula babatsn
a-ra-iækam å-griyi dik.» iggall yaøqub åakudan s-rbbi lli-issæurma babas isæaq.
54 iårœ yaøqub i-yat-tårœi å-uwrir-an, iår-d i-mddn-ns kullutn ad-ššn tirmt. å-iã-an

nsan kullu å-uwrir-an. 55 zikk œbaæ inkr-d laban issudn istis d-tarwa-nsnt
ibark-tn, iddu iwrri s-tmazirt-ns.

32
1 imun yaøqub d-uåaras-ns s-t-id-mnaggarn kra l-lmlayka
iskr yaøqub
f-umnaggar d-øisu n-rbbi. 2 lliå-tn-iñra yini: «akabar n-rbbi ayad.» ig
i-udåar-an ism ‹maæanaym› [tga lmøna-ns ‹sin ikabarn›].
3 yazn yaøqub irqqasn a-t-zwarn s-dar gÐmas øisu å-iwrar n-saøir å-tmazirt

n-adum 4 yuœœa-tn: «åmkad a-ra-tinim i-sidi øisu: ‹inna-yak-uçddam-nk yaøqub,


dar laban a-å-n-gawrå, ma¡lå-n dars ar åilad. 5 ¡¡afå imugayn d-iåÐyal d-uwlli
d-ismgan d-tsmgin. aznå-n åilad a-k-ølmå a-sidi, baš ad-dark-afå rrãa.› »
6 wrrin-d irqqasn s-dar yaøqub inin-as: «nkka-d dar gÐmak øisu. hati ifta-d

a-k-id-imnaggar, munn-d dids kkuñ n-id-miyya (400) n-urgaz.» 7 iåuwã yaøqub


yiksaã bahra. inkr ibãu mddn-ns f-sin ikabarn, ntni d-uwlli d-imugayn d-irøman.
8 yini d-içf-ns: «iå-d-ilkm øisu yan zå-ikabarn yakÐi gis, a-ur-imil injm-ukabar

yaãni.»
isizwur 31
9 iññall yaøqub åakudan yini: «wa rbbi n-jddi ibrahim, rbbi n-baba isæaq,
wa sidi rbbi lli-yyi-d-innan ‹wrri s-tmazirt-nk s-dar ayt-dark f-a-gik-skrå
afulki.› » 10 nkki ur-sthllaå yat å-kullu mayd tskrt i-uçddam-nk s-lænant-nk izgan
ula s-tayri-nk idumn. åakud lliå bbiå asif-ad n-urdun, aømud kad-¡¡afå, imma
åilad ha-yyi s-sin ikabarn. 11 ãalbå-ak åilad a-yyi-tjjnjmt zå-ufus n-gÐma, zå-ufus
n-øisu, ašku ksuãå zå-gis a-d-fllanå-yakÐi, inå ula timåarin d-tarwa.
12 is-ur-iyi-tnnit ‹ra-gik-skrå afulki, ssigtå amud-nk zund amlal å-tama n-umda

lli-s-ur-iñãar yan a-iæasb tugtt-ns›?»


13 iqama åin å-iã-an, iñli ilmma zå-maylli dars illan yat-tsmåurt ma-yakka

i-gÐmas øisu, 14 sin id-miyya (200) n-taåa¡¡, d-sin id-mraw (20) n-ubukir, d-sin
id-miyya (200) n-thruyt, d-sin id-mraw (20) n-izimmr, 15 d-kra¡¡ id-mrawt (30)
n-trømt issngayn ntnti ula tarwa-nsnt, d-kkuñ¡ id-mrawt (40) n-tmugayt, d-mraw
(10) izgarn, d-snat id-mrawt (20) n-tåyult, d-mraw (10) iåÐyal. 16 ifk-tn tawrut
s-tuwrut i-içddamn-ns, yuœœa-tn: «zwurat-iyi lgddam, ar-tffalm tisaø
å-gr-tuwrutin.» 17 yini i-uçddam amzwaru: «iå-k-imnaggar gÐma øisu isqsa-k
‹win mi a-tgit? d-mani trit? d-tin mit a-tga lksibt-ad tœugm?› 18 tinit-as
‹tin-uçddam-nk yaøqub. yuzn-d tasmåurt-ad i-sidi øisu. d-ntta hati ifta-d
tigira-nå.› » 19 yuœœa åmkan wis sin ula wis kraã ula kullu willi œugnin tawrutin,
yini-asn: «åmkan a-s-a-ttinim i-øisu iå-t-in-tlkmm, 20 tinim-as daå
‹hay-açddam-nk yaøqub ifta-d nttan tigira-nå.› » ašku yaøqub inna d-içf-ns:
«iå-as-zzwurå tasmåurt-ad, a-ur-imil ithnna, irãu flla ur-ta-iñri udm-inu.»
21 åmkan a-s-as-tzwur-tsmåurt, imma nttan iqama d-ukabar-ns å-iã-an.
22 inkr yaøqub d-iyã, issmun-d snat-tmåarin-ns
rbbi immaå
d-yaøqub d-snat-tsmgin-ns d-tarwa-ns s-yan d-mraw (11), yazn-tn
ad-zrin zå-umsakkÐi n-wasif n-yabbuq. 23 lliå issukÐi
yaøqub kullu ma-i¡¡af s-tsga-yan yaãni, 24 iqama ntta waædut åin. immaå dids
yan-urgaz aylliå-d-iåli-wass. 25 iñr-urgaz is-ur-iñãar a-inru yaøqub, yut-t ilmma
å-nnig-umœaã, yakuf-uãar n-yaøqub å-tmiåt-an. 26 yini-as-urgaz: «rñm-iyi
ad-dduå, hati iåli-d-wass.» imma yaøqub irur-as: «ur-rad-ak-rñmå
ard-iyi-tbarkt.» 27 isqsa-t-urgaz: «ma-iga ism-nk?» yini-as: «yaøqub.» 28 yini-as:
«ur-sul-ra-ig ism-nk yaøqub. åilad ra-ig ism-nk israyil [tga lmøna-ns ‹immaå
d-rbbi›], ašku tmmaåt d-rbbi ula mddn tnrut.» 29 iãalb-t yaøqub: «åir ini-yyi
ma-iga ism-nk?» ijawb-as: «maç a-tsqsat å-ism-inu?» ibark-t åakudan.
30 adåar-an, iga-yas yaøqub ism ‹fanwil› [tga lmøna-ns ‹udm n-rbbi›], ašku

inna: «ñriå rbbi udm s-uwdm sul ddrå.» 31 tåli-d-fllas tafukt å-lliå izri fanwil,
ar-issbiãir ašku yaå-t-umœaã-ns. 32 mayan a-f-ur-a-šttan ayt-israyil sul s-åassad
løœbt lli-illan å-nnig-umœaã, ašku nttat a-å-ittut yaøqub.

33
1 yall yaøqub alln-ns imnad-n s-han øisu ifta-d, munn-d
imnaggar yaøqub
d-øisu dids kkuñ id-miyya (400) n-urgaz. ibãu yaøqub tarwa
i-innatsn, layah d-raæil d-snat-tsmgin. 2 izzwur snat-tsmgin
d-tarwa-nsnt lgddam, isstabøa-yasn layah d-tarwa-ns, issggru raæil d-yusf.
3 izayd yaøqub s-lgddam izwur-asn kullu, ar-iknnu ar akal ssa n-twal

aylliå-n-yakmur s-gÐmas. 4 imma øisu yuzzl-d imnaggar-t-id, yamñ-t-id iæbbl-t


issudn-t, ar-allan s-sin. 5 yall øisu alln-ns ar-itmnad timåarin d-tarwa, isqsa-t:
isizwur 32
«mad-gan åwid dik illan?» yini-as: «tarwa-inu ayad a-sidi, ifka-yyi-tn-d rbbi
s-lænant-ns.» 6 mattint-d snat-tsmgin d-tarwa-nsnt knun ar akal. 7 tmatti-d layah
ula nttat d-tarwa-ns knun ar akal. imatti-d ilmma yusf d-raæil knun ar akal.
8 isqsa-t øisu: «ma-tnuwwat å-ukabar-an l-lksibt lli-mnaggarå?» yini-as:

«a-flla-trãut a-sidi.» 9 irar-as øisu: «yuwda-yyi ma-dari-illan a-gÐma. adj


ma-te¡¡aft kiyi i-içf-nk.» 10 yini-as yaøqub: «uhu, iå-flla-trãit, qbl zå-gigi
tasmåurt-ad. ašku s-œœaæt lliå ñriå udm-nk, iga dari zund udm n-rbbi. hati tskrt
gigi afulki tssmræbat sri. 11 åir amñ lbaraka-yad lli-ak-d-iwiå, ašku inøm flla
rbbi, yuwda-yyi mad-dari-illan.» izayd iãalb-t bahra aylliå-tt-iqbl.
12 yini-as ilmma øisu: «rwaæ a-nmun d-uåaras, rad-ak-zwurå nkki.» 13 imma

yaøqub inna-yas: «tssnt a-sidi is-sul-mññin tarwa-nu, ar-ssngaynt-ula-uwlli


d-tmugayin. iå-fllasn-nssigt tawada n-yan-wass, hati ra-tmmt kullu lksibt. 14 åir
zayd zwar a-sidi. ha nkki ra-n-fttuå åir s-imikk s-unšk nna-mi-tñãar lksibt
å-lgddam-inu, ula s-unšk nna-mi-ñãarn tarwa, ard-k-in-lkmå a-sidi s-iwrar
n-saøir.» 15 yini-as øisu: «hiya ad-ak-flå kra zå-irgazn-ad-inu.» irar-as: «ur-illi
f-mi. åir a-flla-trãut a-sidi.» 16 iddu øisu åassan, iwrri s-saøir. 17 imma yaøqub
inkr imuddu s-œukkut. ibnu gis yat-tgmmi, iskr gis iæšaš i-lksibt-ns. mayan
a-f-a-ttinin i-udåar-an ‹œukkut› [tga lmøna-ns ‹iæšaš›].
18 iddu ilmma yaøqub s-šakim å-tmazirt n-kanøan, ilkm-tt s-sslamt. issbidd

içiyyamn-ns å-brra n-tmdint. åmkan a-s-ikmml amuddu-ns zå-tmazirt n-aram.


19 iså ilmma agzzum n-wakal lli-å-issbidd içiyyamn-ns, s-miyya n-uqarid

zå-ayt-æamur lli-igan babas n-šakim. 20 ibnu gis yan-ukrkur n-tårœi, ig-as ism
‹il-iluhi-israyil› [tga lmøna-ns ‹rbbi lli-igan rbbi n-israyil›].
...................................

35
1isawl-d rbbi s-yaøqub yini-as: «nkr tawnt s-bayt-il tzdåt
lwrt lli-s-iqawl rbbi
i-yaøqub åin, tbnut gis yan-ukrkur n-tårœi i-rbbi lli-ak-ibann lliå trwlt
i-gÐmak øisu.» 2 isawl yaøqub s-tawjja-ns d-usmun-ns
kullut yuœœa-tn: «luæat laœnam n-iåribn lli-darun-illan, tssåusm ddat-nun, tbddlm
timlsa-nun. 3 taškim-d a-nawn s-bayt-il, f-a-gis-bnuå yan-ukrkur n-tårœi i-rbbi
lli-yyi-isfldn å-wass n-taåuft, yili bdda didi kullu mad-kkiå.» 4 nkrn fkn i-yaøqub
kullu laœnam lli-darsn-illan, fkn-as ula tiçurœin lli-gan å-imzgan-nsn. imãl-tn
yaøqub å-ddu-uœåar n-igg lli-illan å-tama n-šakim.
5 nkrn åakudan ad-ræln. izzugz-d rbbi tiksaã ssiwidnin f-imzdån n-tmdinin

lli-d-yakmurn, f-ad-ur-ññun å-tarwa n-yaøqub. 6 iruæ yaøqub d-mddn-ns kullutn


s-tmdint n-luz, ar-as-ttinin ula ‹bayt-il›, tlla å-tmazirt n-kanøan. 7 ibnu gis
yan-ukrkur n-tårœi, ig i-udåar-an ism ‹il-bayt-il› [tga lmøna-ns ‹rbbi n-bayt-il›],
ašku åin a-å-as-d-iban rbbi åakud lliå irwl i-gÐmas. 8 tmmt åin dabura lli-issngin
rifqa, ttyawmãal å-ddu-uœåar n-tasaft lli-illan å-iyzdar n-bayt-il, gn-as ism
‹allun-bakut› [tga lmøna-ns ‹tasaft n-im¡¡awn›].
9 iban-d daå rbbi i-yaøqub lliå-d-iwrri zå-tmazirt n-aram, ibark gis.
10 yini-as: «iga ism-nk yaøqub, imma åilad ur-sul-ra-ig ism-nk yaøqub. ašku

‹israyil› a-ra-ig ism-nk.» åmkan a-s-iwrri iga ism-ns ‹israyil›. 11 yini-as rbbi:
«nkki giå rbbi da-iñãarn i-kulši. nniå-ak, taru tigatt. ra-tgt yan-uqbil
zå-ffuånt-tqbilin ggutnin, ålin igldan zå-gr tarwa n-tarwa-nk. 12 akal lli-fkiå
isizwur 33
i-ibrahim d-isæaq, ra-ig wink d-win-wamud-nk tigira-nk.» 13 yattuy fllas rbbi
åakudan zå-udåar lli-å-dids-isawl. 14 issbidd yaøqub yan ifir å-udåar-an
å-dids-isawl rbbi, ig ifir-an win-uñru, iffi fllas tawafka n-tissi, iffi fllas ula zzit.
15 ig yaøqub ism ‹bayt-il› i-udåar-an å-dids-isawl rbbi.
16 ræln ilmma zå-bayt-il. ur-ta-ruæn s-tmdint n-afrat s-tra
lmut n-raæil ula tin
isæaq raæil a-taru. yaški-tt-id-ungañ išqan bahra. 17 lliå-as-
bahra-iæawl-ungañ, tini-as talli-stt-issarun: «ad-ur-tiksaãt.
hati turut daå iwim yaãni.» 18 imma nttat tlla f-lmut. imikk ur-tffuå rruæ-ns, tg-as
ism ‹binuni› [tga lmøna-ns ‹yus n-tguãiy-inu›]. imma babas iga-yas ism
‹bnyamin› [tga lmøna-ns ‹iwi n-ufasi-inu›]. 19 tmmt raæil ttyawmãal å-tama
n-uåaras n-afrat, ar-as-ttinin ula ‹bitlaæm›. 20 issbidd yaøqub yan ifir
f-umããal-ns. sul s-åilad illa åin ifir n-umããal n-raæil. 21 izayd israyil imuddu,
izri lbrj n-øidri, issbidd ilmma açiyyam-ns.
22 lliå igawr israyil å-tmazirt-an, iddu rawbin ign d-bilha tismgt

lli-yadlli-itahl babas. han israyil isfld fllas.


tarwa n-yaøqub gan sin d-mraw (12). 23 tarwa lli-as-turu layah gan rawbin
lli-igan ifçddi, d-šimøun d-lawi d-yahuda d-yassakar d-zabulun. 24 tarwa n-raæil
gan yusf d-bnyamin. 25 tarwa n-bilha tismgt n-raæil gan dan d-naftali. 26 tarwa
n-zilfa tismgt n-layah gan gad d-ašir. åwin a-igan tarwa n-yaøqub lli-dars-iluln
å-tmazirt n-aram.
27 iwrri-d ilmma yaøqub s-dar babas isæaq å-mamra lli-igan qiryat-arbaø,

ar-as-ttinin ula ‹æabrun›. åin a-å-ttin-ikka igawr ibrahim d-isæaq. 28 izri isæaq
å-tudrt-ns miyya d-tam id-mraw (180) n-usggÐas, 29 imqqur bahra išbø ussan.
immt ilmma, tfl-t rruæ-ns, ityattay s-gr mddn-ns lli-zrinin. mãln-t-in tarwa-ns
øisu d-yaøqub.
...................................

37
1 izdå yaøqub å-tmazirt lli-å-ttin-ikka ar-itlulliy babas,
tiwargiwin n-yusf
a-stt-igan d-tmazirt n-kanøan. 2 åmkad a-iga-warra n-tasut
n-yaøqub.
yusf, lliå dars ssa d-mraw (17) n-usggÐas ar-ikssa ulli d-aytmas, ar-itøawan
tarwa n-bilha d-zilfa timåarin n-babas. imma yusf ar-d-ittaški ar-isawal i-babas
f-lçКant lli-skarn aytmas. 3 israyil, iøzza dars yusf uggÐar n-tarwa-ns yaãni,
ašku ilul dars å-tuwssrt-ns. iskr-as yan-uqššab ikÐlan. 4 imma aytmas, lliå-t-ñran
iøzza dar babas uggÐar-nsn, krhun-t bahra aylliå ur-sul-ñãarn a-ys-ttinin awal
iødln.
5 ha yan-wass iwarga yusf yat-twargit, yini fllas i-aytmas, wrrin åakudan

krhun-t s-uggÐar. 6 ašku inna: «åir sfldat i-twargit lli-wargaå. 7 ha nkkÐni ar-ntass
tadliwin å-igr, s-tnkr tadla-nu tbidd, munnt-d tadliwin-nun ssutlnt-as, knunt
kullutnt å-lgddam n-tadla-nu.» 8 rarn-as-d aytmas: «wah is-ra-fllanå-tgt agllid?
is-ra-fllanå-ttækamt?» krhun-t bahra f-ssibt n-twargiwin-ns ula iwaliwn-ns.
9 iwarga daå yat-twargit yaãni, yini fllas i-aytmas: «wargaå tawargit yaãni. ñriå

tafukt d-wayyur d-yan d-mraw (11) n-itri ar-knnun å-lgddam-inu.» 10 lliå fllas
inna i-babas d-aytmas, yakÐi gis babas yini-as: «matta tawargit-ad twargat?
isizwur 34
is-ra-n-našk, nkki d-innak d-aytmak, nknu-ak ar akal?» 11 æsadn-t aytmas bahra,
imma babas iæãa mayan å-uwl-ns.
12 yan-wass ddun aytmas ksn-in lksibt n-babatsn å-tsga
inza yusf f-ufus
n-aytmas n-tmdint n-šakim. 13 isawl israyil s-yusf yini-as: «tssnt
is-n-ksan aytmak å-šakim. nkr a-k-aznå s-darsn.» yini-as
yusf: «ha nkki». 14 yini-as babas: «åir zayd tñrt-n is-ihnna læal dar aytmak
d-uwlli, tawit-iyi-d laçbar.» yazn-t zå-talat n-æabrun s-tsgiw n-šakim. 15 ijlu yusf
åakudan å-lçla, imnaggar d-yan-urgaz. isqsa-t-urgaz: «ma-s-a-tsiggilt?»
16 yini-as: «ar-siggilå s-aytma. åir ini-yyi maniå ksan?» 17 yini-as-urgaz: «han

ræln zå-åid. sfldå nnan i-ngratsn: ‹rwaæat a-nddu s-dutan.› » iftu yusf åakudan
iãfur aytmas, yaf-tn-in å-uzaåar n-dutan.
18 lliå-t-in-ñran aytmas å-tuggugt, ur-ta-tn-in-ilkim, mšawarn i-ngratsn

mamnk a-s-ra-t-nån, 19 inin: «han bu-twargiwin yuška-d. 20 hiya a-t-nnå åilad,


nluæ-t-in å-kra n-tnuãfi, nini ‹išša-t kra l-luæš›, a-nñr mani rad-lkmnt-
twargiwin-ns.» 21 walaynni lliå isfld rawbin i-ma-ttinin wiyyaã, yiri
a-t-zå-gisn-ifukku, yini-asn: «ad-ur-nnå rruæ.» 22 yini-asn daå: «ad-ur-tffim
idammn n-bnadm. luæat-t-in å-tnuãfi-ad å-lçla, walaynni a-ur-ti-tãrrum.» illa
å-uwl n-rawbin a-t-zå-gisn-ifukku irar-t i-babas. 23 lliå-d-ilkm yusf s-dar aytmas,
kksn-as aqššab ikÐlan lli-ilsa, 24 amñn-t luæn-t-in å-tnuãfi içwan, ur gis aman.
25 skiwsn åakudan ad-ššn, alln ilmma alln-nsn s-n-ñran yan-ukabar

n-ayt-ismaøil å-tuggugt. kkan-d tamazirt n-giløad, asin-d tujjutin d-isafarn


d-lmurr f-irøman-nsn, irin a-tn-awin s-miœr. 26 yini yahuda åakudan i-aytmas:
«iå-nnåa gÐmatnå næãu idammn-ns, man lfaytt a-rad-aå-yili? 27 arayat a-t-nzznz
i-ayt-ismaøil-an. a-ur-fllas-yili-ufus-nå, ašku iga gÐmatnå, ig zå-içœan-nå.» rãun
aytmas s-wawal-ns. 28 lliå-tn-d-lkmn isbbabn-lli n-ayt-midyan, ssålin-d yusf
zå-tnuãfi, zznzn-asn-t s-sin id-mraw (20) n-uqarid n-nnÐqrt. awin-t s-miœr.
29 imma rawbin, å-lliå idda s-tnuãfi, ur-n-gis-yufi yusf, ¡iyr-as bahra ibbi

timlsit-ns. 30 iwrri-d dar aytmas yini-asn: «laæ afruç, aææ-inu ma-rad-skrå?»


31 asin-d aqššab n-yusf, årœn i-yan-ubukir, ssglan aqššab å-idammn-ns.
32 awin aqššab-an ikÐlan i-babas inin-as: «hati nufa åwad. ñr izd aqššab n-yuk

ayad nåd uhu?» 33 yakÐz-t yini-asn: «aqššab n-iwi ayad. kra l-luæš yÐçšnn
a-t-yuzan. aææ-inu, yusf iga igzman. yusf iga igzman.» 34 ibbi yaøqub malssa-ns
ibkis s-lçiš, ar-yalla f-yus kigan d-uwssan. 35 aškin-d kullu tarwa-ns d-istis
a-ti-tœbbarn, walaynni yagÐi a-iœbr. yini-asn: «uhu, rad-sul-allaå ard lkmå iwi
s-tdrut n-wakal.» åmkan a-iqama ar-fllas-yalla.
36 imma yusf, iwin-t ayt-midyan s-miœr. zznzn-t i-fu¡ifar lli-igan anmåur

n-waãafn l-lqœr n-firøawn agllid n-miœr.


...................................

39
1 lliå ityattay yusf s-miœr, iså-t fu¡ifar gu-miœr
yusf å-tgmmi
n-fu¡ifar zå-ayt-ismaøil lli-t-isshuwwdn s-åin. iga nttan anmåur
n-waãafn l-lqœr n-firøawn. 2 imma yusf, illa dids sidi rbbi,
iwrri iga wad injæn, içdm å-tgmmi n-sidis gu-miœr. 3 iñr sidis is-dids-illa sidi rbbi,
iñr kullu ma-iskar ar-as-t-ijjnjaæ sidi rbbi. 4 yusf ar-itqasa sidis, yaf rrãa å-iñri-ns,
ig-t ilmma d-ungabal f-tgmmi-ns, ifl kullu ma-dars-illan å-ddu-ufus-ns. 5 zå-wass
isizwur 35
lli-å-t-iga d-ungabal f-tgmmi-ns ula f-kullu ma-dars-illan, ha sidi rbbi ibark
tigmmi n-gu-miœr-an f-ssibt n-yusf. tlla lbaraka n-sidi rbbi å-kullu ma-i¡¡af, la
å-tgmmi ula å-igran. 6 åmkan a-s-ifl kullu ma-dars-illan å-ddu-ufus n-yusf.
ur-sul-a-itlhu s-yat abla tiram lli-ištta.
yusf iga wad ifulkin å-tiddi-ns d-uwdm-ns. 7 zrin kra n-uwssan s-trñm-¡i¡¡
n-tmåart n-sidis å-yusf tini-as: «ašk-id tgnt didi.» 8 imma nttan yagÐi, irar
i-tmåart n-sidis: «han sidi ur-sul-yusi lhmm i-yat å-tgmmi åilad å-gis-lliå nkki.
ifl kullu ma-dars-illan å-ddu-ufus-inu. 9 awal-inu å-tgmmi-ad iga zund awal-ns.
ur-iyi-ikks yat abla kmmi, ašku tgit tamåart-ns. taggug flla lçКant-ad imqqurn
iærmn å-iñri n-rbbi.» 10 tzayd nttat ass f-wass ar-ti-ttini i-yusf, imma ntta
ur-jji-iqbil a-dids-ign ula a-dids-yili.
11 yan-wass å-uwssan-an ikšm yusf s-tgmmi a-isala tawuri-ns, ttaå-d ætta

yan å-içddamn ur-illi å-tgmmi. 12 tåwi-t-id zå-tmlsit-ns tini-as: «gn didi.» imma
ntta irwl-as, ifl timlsit å-ufus-ns iffuå s-brra. 13 lliå-t-tñra ifl-as timlsit å-ufus irwl
s-brra, 14 tår i-imqasan n-tgmmi tini-asn: «ñrat, yiwi-d gu-øibr-an s-wammas-nå
a-ginå-i㜜a. ikšm-d dari a-didi-ign, utå åakudan s-tåuyit. 15 lliå-iyi-isfld
ar-ssåuyyuå, ifl timlsit-ns irwl iffuå s-brra.»
16 tæãu timlsit å-dars aylliå-d-yuška sidis n-yusf. 17 tøawd-as zund

iwaliwn-an tini-as: «ismg-an gu-øibr lli-di-tiwit, ikšm-d dari a-gigi-i㜜a. 18 utå


ukan s-tåuyit, ifl timlsit-ns irwl s-brra.» 19 lliå isfld sidis n-yusf i-tmåart-ns
ar-ttini «ha ma-gigi-iskr ismg-nk», ¡iyr-as bahra. 20 inkr åakudan yamñ yusf,
ig-t-in å-læbs å-illiå a-ttilin iæbbasn n-ugllid. d-åin a-å-iqama.
21 walaynni sidi rbbi illa d-yusf, issafu-as lænant-ns izgan, ifk-as rrãa

å-dar-ungabal l-læbs. 22 izri ma-izrin s-ifl-ungabal kullu iæbbasn yaãni


å-ddu-ufus n-yusf. hati kullu ma-ityawskarn å-læbs, nttan a-t-iskarn. 23 ur-sul-
a-itlhu-ungabal l-læbs s-aynna illan å-ddu-ufus n-yusf, ašku illa dids sidi rbbi,
d-kullu ma-iskar ar-as-t-ijjnjaæ.

40
1izri ma-izrin, ha walli itffin tissi i-ugllid n-miœr
tiwargiwin n-sin
iæbbasn d-walli-as-d-israsn aårum, ntni skrn kra ur-iøjib siditsn
agllid n-miœr. 2 iqlaql firøawn f-sin imqasan-lli, amåar
n-id-bu-tissi d-umåar n-id-bw-uårum. 3 iluæ-tn-in å-læbs å-tgmmi n-unmåur
n-waãafn. iga-t læbs lli-å-illa yusf. 4 anmåur n-waãafn yuœœa yusf a-tn-itqasa
å-læbs. qaman-in gis kigan d-uwssan.
5 ha yan-iyã wargan s-sin å-læbs, amåar bu-tissi d-umåar bw-uårum n-ugllid

n-miœr, kud yan d-twargit-ns, kud tawargit d-lmøna-ns. 6 ikšm darsn yusf zikk
œbaæ, imnad gisn iñr-tn åuwãn. 7 isqsa imåarn-an n-firøawn lli-dids-llanin å-læbs
n-tgmmi n-sidis, yini-asn: «maç aylliå-krsn-uwdmawn-nun åassad?» 8 inin-as:
«iwarga kud yan ginå yat-twargit, walaynni ur-illi mad-aå-imalan lmøna-nsnt.»
yini-asn yusf: «is-urd rbbi a-imalan lmøni? åir inyat-iyi-tnt.»
9 iøawd-umåar bu-tissi tawargit-ns i-yusf yini-as: «ñriå å-twargit yat ddilit

n-waãil å-lgddam-inu, 10 ilint å-ddilit kra¡¡-tœ¡¡win. ad-ukan-tluæ tayyawin


s-tjjujg, s-nwant-tzrmin n-waãil. 11 yili lkas n-firøawn å-ufus-inu, amñå-d aãil-lli,
ñmmå-t å-lkas, fkå-t-in å-ufus n-firøawn.» 12 isawl-d yusf yini-as: «åmkad a-tga
lmøna-ns. kra¡¡-tœ¡¡win gant kraã-uwssan. 13 wis kraã-uwssan ra-yall firøawn
isizwur 36
agayu-nk, irar-k s-udåar-nk, ar-as-daå-takkat lkas å-ufus-ns, åmklli tskart åayd
izrin lliå tgit amåar n-tissi. 14 walaynni swangm-iyi-d åakud lliå thnnat. åir
skr-iyi afulki-ad, tbdrt-iyi å-dar firøawn, tssufåt-iyi-n zå-tgmmi-ad. 15 ašku
s-ifaddn a-s-di-ttyattayå zå-tmazirt n-ayt-øibr. ula åid ur-gis-skirå
ma-f-a-yyi-di-tggan å-tnuãfi-ad.»
16 lliå isfld-umåar bw-uårum is-tfulki lmøna-yad, yini-d ula ntta i-yusf: «ñriå

ula nkki å-twargit-inu is-usiå kra¡¡-tryal n-tngwal f-iggi n-içf-inu. 17 çtalli n-uflla,
illa gis kullu ma igan aårum išwan lli-ittiri firøawn, walaynni han igãaã
ar-n-šttan zå-tryalt-an iwalan aflla.» 18 isawl-d yusf yini-as: «åmkad a-tga
lmøna-ns. kra¡¡-tryal gant kraã-uwssan. 19 wis kraã-uwssan ra-yall firøawn
agayu zå-gik, yagÐl-k f-yan-uggjdi, ar-šttan igãaã tifiyi-nk.»
20 ilkm løid n-tlalit n-firøawn å-wis kraã-uwssan, iskr imnsi imqqurn

i-imqasan-ns kullutn. yall-d agayu i-umåar bu-tissi d-umåar bw-uårum å-gr


imøawann-ns. 21 irar amåar bu-tissi s-twuri-ns, ar-n-daå-yakka lkas å-ufus
n-firøawn. 22 imma amåar bw-uårum, yugÐl-t åmklli-s-as-inna yusf. 23 walaynni
amåar-lli bu-tissi ittu yusf, ur-sul-a-t-id-iswingim.

41
1 zrin ilmma sin isggÐasn s-iwarga firøawn. iñr å-twargit-ns
tiwargiwin
n-firøawn is-ibidd å-tama n-wasif n-nnil. 2 ha ssa n-tmugayin ifulkin
jjint, ålint-d zå-nnil ffrdnt å-tzgzut. 3 s-ha ilmma ssa
n-tmugayin yaãni ihršn sdidnt, ggÐrant-asnt-d, ålint-d ula ntnti zå-nnil, biddnt
å-dar ¡iyyaã å-tama n-wasif. 4 imil ššnt-tmugayin lli-ihršn sdidnt ssa n-tmugayin
lli-ifulkin jjint. s-d-ifaq firøawn åakudan zå-iy¡s.
5 yawi-t-in daå i¡s s-iwarga tis snat-twal. iñr ssa n-tzlfin iømmrn fulkint,

ffuånt-d å-yan-u圜um. 6 s-ha ssa n-tzlfin içwan qqurnt s-uñawaã, måint-d tigira
n-¡iyyaã. 7 imil œr¡nt-tzlfin lli-içwan ssa n-tzlfin lli-išwan ømmrnt. s-d-ifaq
firøawn åakudan, yissan izd tawargit ayan. 8 hati zikk œbaæ-an tåufa rruæ-ns
bahra, yazn ma-d-yaqran i-kullu isææarn n-miœr ula kullu ayt-tækimt s-dars.
isawl-asn firøawn f-twargiwin-ns, walaynni ur-iñãar yan ad-as-iml lmøna-nsnt.
9 åakudan a-d-isawl-umåar bu-tissi i-firøawn yini-as: «åassad swangmå-d

ddnub-inu. 10 åakud lli-å-tqlaqlt a-firøawn f-imqasan-nk, tgt-aå-n nkki d-umåar


bw-uårum å-læbs å-tgmmi n-unmåur n-waãafn, 11 hati yan-iyã nwarga s-sin, kud
yan d-lmøna n-twargit-ns. 12 yili didnå yan-uøyyal gu-øibr, ig ismg å-dar-unmåur
n-waãafn. nini-as f-twargiwin-nå, iml-aå lmøna-nsnt. kud yan ginå, iml-as
lmøna n-twargit-ns. 13 imikk s-aå-ijra åmklli-aå-inna. nkki wrriå s-udåar-inu,
bw-uårum ityagal.»
14 yazn firøawn ma-d-yaqran i-yusf s-dars, æarrun a-t-id-awin zå-læbs. lliå

ikks azzar issnfl timlsa-ns, ikšm s-dar firøawn. 15 yini-as firøawn: «wargaå nkki
yat-twargit, walaynni ur-illi mad-iyi-imalan lmøna-ns. sfldå kiyi is-tñãart
a-tmalat lmøna n-twargit-nna mi-tsfldt.» 16 yini-as yusf: «ur-as-ñãarå nkki,
walaynni rbbi a-ra-d-issml i-firøawn awal ifulkin.»
17 izayd firøawn yini-as: «ñriå å-twargit is-biddå å-tama n-wasif n-nnil.
18 ålint-d ssa n-tmugayin ijjin fulkint zå-nnil, ffrdnt å-tzgzut. 19 ålint-d tigira-nsnt

ssa n-tmugayin yaãni ihršn sdidnt ãøfnt bahra. ur-jji-ñriå wan timugayin-an
å-wakal n-miœr. 20 imikk ha timugayin lli-isdidn hršnt ššant ssa n-tmugayin ijjin
isizwur 37
lli-tnt-d-izwurn. 21 walaynni lliå-tnt-ššant, ur-iñãar yan a-ifhm is-tnt-ššant, ašku
qamant hršnt åmklli gant å-isizwur. s-di-ttfaqå åakudan. 22 wargaå daå s-ñriå ssa
n-tzlfin iømmrn fulkint, ffuånt-d å-yan-u圜um. 23 ñrå daå ssa n-tzlfin yaãni
içwan qqurnt, krmnt bahra s-uñawaã, måint-d tigira n-¡iyyaã. 24 imil œr¡nt-tzlfin
lli-içwan ssa n-tzlfin lli-ifulkin. hati nniå i-isææarn tiwargiwin-ad, walaynni
ur-iñãar yan ad-iyi-iml lmøna-nsnt.»
25 isawl-d yusf yini i-firøawn: «tiwargiwin n-firøawn yan ad-gant.

issbayyn-d rbbi i-firøawn maylli ra-iskr nttan. 26 ssa n-tmugayin ifulkin gant ssa
n-isggÐasn, ssa n-tzlfin ifulkin gant ssa n-isggÐasn. lmøna-nsnt yat a-tga. 27 ssa
n-tmugayin isdidn hršnt lli-asnt-d-iggÐran gant ssa n-isggÐasn, åmkan ula tizlfin
lli-içwan qqurnt s-uñawaã, gant ssa n-isggÐasn l-lañ. 28 åmklli-s-nniå i-firøawn,
issbayyn-d rbbi i-firøawn maylli ra-iskr. 29 ssa n-isggÐasn-ad-d-iftan rad-fkn
œœabt bahra iggutn å-wakal n-miœr kullut. 30 walaynni rad-asn-d-ggrun ssa
n-isggÐasn l-lañ, ard ttun mddn œœabt lli-sttin-ikkan å-wakal n-miœr, ašku aåÐni
ra-išš kullu ma-illan å-wakal. 31 ur-sul-ra-iqama yat å-œœabt lli-sttin-ikkan
å-wakal, ašku rad-bahra-yÐçšn-uåÐni lli-rad-as-d-iggru. 32 lliå iwarga firøawn
tawargit-an f-snat-twal, ibayyn is-t-id-yura rbbi. hati ra-t-iskr rbbi å-mayd
yakmurn.
33 «a-isiggl firøawn åilad kra n-urgaz dar tafhimt d-tækimt, ig-t f-tmazirt

n-miœr. 34 izayd firøawn iskr ingabaln f-ikalln n-miœr ssa n-isggÐasn-ad n-œœabt
iggutn, f-ad-ñlayn yat å-kraygatt smmust-twal n-œœabt n-wakal, 35 ar-d-ssmunun
mad-šttan å-isggÐasn-ad l-lçir, æãun imndi å-kraygatt tamdint nna-illan
å-ddu-ufus n-firøawn. 36 ra-ig imndi-an lçzin ma-å-a-šttan mddn å-ssa n-isggÐasn
l-lañ lli-ra-d-iggru å-wakal n-miœr, f-ad-ur-tmmt-tmazirt s-lañ.»
37 irãu firøawn s-wawal-an ntta d-imøawann-ns kullutn.
iwrri yusf iga læakm 38
f-miœr yini ilmma firøawn i-imøawann-ns: «is-ra-naf kra
n-urgaz zund åwad å-illa rruæ n-rbbi?» 39 yini firøawn
åakudan i-yusf: «lliåd kiyi a-mi-d-issmla rbbi kullu mayad, ibayyn is-ur-illi yan
dar taækimt ula tafhimt zund kiyi. 40 ra-tækamt f-tgmmi-nu, ar-kullu-skarn
mddn-inu s-tnbaãin-nk. ra-yili kulši å-ddu-ufus-nk abla lørš-inu nkki.» 41 yini
daå firøawn i-yusf: «ha-yyi åilad giå-k d-læakm f-tmazirt n-miœr.» 42 ikks-d
firøawn taçurœt n-tmatart-ns zå-ufus-ns ig-tt-in å-ufus n-yusf, ils-as timlsa
l-lkttan išwan, yagÐl-as yat-tzra n-uwrå å-umggrã-ns. 43 ifk-as a-issidaw tis snat
lkrarœ n-tgldit-ns, ar-as-zggurun ibrraæn ar-ttinin: ‹balakat›. åmkan a-s-t-iga
d-læakm f-tmazirt n-miœr. 44 yini ilmma firøawn i-yusf: «nkki giå firøawn.
nniå-ak ur-ra-yall yan afus-ns ula aãar-ns å-tmazirt n-miœr bla s-wawal-nk.»
45 ig firøawn i-yusf ism ‹œafnat faøniyaæ› [tga lmøna-ns ‹isawl-d rbbi

s-iddr›]. ifk-as asnat illis n-fu¡ifaraø a-tg tamåart-ns. iga fu¡ifaraø akahan
n-rbbi-nsn å-tmdint lli-mi-ttinin ‹un›. åmkan a-s-iwrri yili yusf f-kullu tamazirt
n-miœr. 46 kraã id-mraw (30) n-usggÐas ad-dars-illan åakud lliå igra a-itqasa
firøawn agllid n-miœr, iffuå åakudan zå-dar firøawn iddu ar-itkka tamazirt n-miœr
kullutt.
47 ssa n-isggÐasn l-lçir ar-iskar-wakal œœabt iggutn. 48 ar-issmunu yusf imndi

iggutn å-tmazirt n-miœr ssa n-isggÐasn-an, iæãu-t å-tmdinin. kraygatt tamdint,


iæãa gis maylli-d-yusi zå-igran lli-as-sutlnin. 49 ar-issmunu yusf tugtt n-imndi
zund amlal n-tama n-umda, aylliå ur-sul-a-itæasab ašku mayan issurf læsab.
isizwur 38
50 ur-ta-lkimn isggÐasn l-lañ, laln å-dar yusf sin tarwa, turu-as-tn asnat illis
n-fu¡ifaraø lli-igan akahan å-tmdint lli-mi-ttinin ‹un›. 51 ig yusf i-ifçddi-ns ism
‹manaššah› [tga lmøna-ns ‹ssttu›], ašku inna «issttu-yyi rbbi timmariw-inu ula
kullu tawjja n-baba.» 52 ig i-wis sin ism ‹afraym› [tga lmøna-ns ‹œœabt›], ašku
inna «ifka-yyi rbbi œœabt å-tmazirt lli-å-dulliå.»
53 lliå zrin ssa n-isggÐasn n-œœabt lli-iggutn å-wakal n-miœr, 54 kšmn-d ssa

n-isggÐasn l-lañ åmklli-s-inna yusf. yili-uåÐni å-kullu timizar, walaynni å-wakal


n-miœr sul-gis-illa-uårum. 55 lliå illa lañ å-wakal n-miœr kullut, ar-n-ssåuyyun
mddn s-firøawn ar-dars-siggiln mad-šttan. isawl firøawn åakudan s-kullu
ayt-miœr yini-asn: «zaydat s-dar yusf. aynna-s-awn-inna, tskrm-t.» 56 lliå illa lañ
å-kraygatt mani, irñm yusf iæuna kullutn ar-izznza imndi i-ayt-miœr, ašku
išqa-uåÐni lli-illan å-wakal n-miœr. 57 ar-di-ttaškin ilmma ayt-tmizar yaãni
s-miœr, irin a-n-kullu-saån imndi zå-dar yusf, ašku illa-uåÐni išqan å-ddunit
kullutt.

42
1 lliå issn yaøqub is-illa imndi å-tmazirt n-miœr, yini
ddan aytmas n-yusf
s-miœr i-tarwa-ns: «maç a-tmnadm åir å-ingratun?» 2 izayd
yini-asn: «han sfldå is-illa imndi å-miœr. huwwdat tsåm-d
imndi a-sul-nddr, a-ur-nmmt.» 3 åmkan a-s-huwwdn mraw aytmas n-yusf ad-sån
imndi zå-miœr. 4 imma bnyamin gÐmas n-yusf, ur-t-yuzn yaøqub d-aytmas, ašku
iksuã srs ad-ur-as-ijru kra.
5 ilin tarwa n-israyil ula ntni å-gr mddn lli-d-yuškan ad-sån imndi, ašku

išqa-uåÐni å-wakal n-kanøan. 6 ha yusf iga læakm f-tmazirt n-miœr, ar-izznza


imndi i-kullu imzdån-ns. kšmn-in aytmas n-yusf s-dars, ssknun içf-nsn ar akal
å-lgddam-ns. 7 lliå iñra yusf aytmas yakÐz-tn, walaynni iskr zund iå-ur-tn-issin.
isawl srsn awal iqjrn isqsa-tn: «manizå-di-tuškam?» inin-as: «tamazirt n-kanøan
a-zå-d-nuška a-nså ma-nštta.» 8 yusf yukÐz aytmas walaynni ntni ur-t-ukÐzn.
9 ikti-d yusf tiwargiwin lli-fllasn-iwarga, irar-asn: «ibrgagn a-tgam. tuškam-d

a-tñrm mani iãøfn å-tmazirt-nå.» 10 inin-as: «uhu a-sidi, nkkÐnin imqasan-nk


nuška-d åir a-nså ma-nštta. 11 nga kullwaå tarwa n-yan-urgaz. mddn nmnin
a-nga. ur-akkÐ-ngi ibrgagn.» 12 irar-asn: «uhu. tuškam-d a-tñrm mani iãøfn
å-tmazirt-nå.» 13 inin-as: «nkkÐnin imqasan-nk, aytmatn a-nga s-sin d-mraw
(12), ng kullwaå tarwa n-yan-urgaz å-tmazirt n-kanøan. åwalli ginå imññin
iqama-n dar babatnå, d-yan yaãni laæ-t.» 14 irar-asn yusf: «åmklli-s-awn-nniå,
ibrgagn a-tgam. 15 åmkad a-s-rad-issanå izd læqq ayd ttinim nåd uhu. ggulliå
s-tudrt n-firøawn, ur-ttffuåm zå-åid ard-di-tawim gÐmatun lli-imññin. 16 aznat
yan giwn a-d-yawi gÐmatun, qaman wiyyaã å-læbs. mayad a-rad-iyi-iml izd læqq
ayd-iyi-tnnam, nåd f-tudrt n-firøawn ibrgagn a-tgam.» 17 ig-tn-in kullu å-læbs,
ifl-tn gis kraã-uwssan.
18 wis kraã-uwssan yini-asn yusf: «skrat mayad tddrm, ašku ar-tuqqarå rbbi.
19 iå-tgam mddn nmnin, adjat yan giwn a-iqama å-læbs, ddun wiyyaã asin imndi

ma-itfukkun ayt-darun zå-lañ, 20 tawim-d ilmma gÐmatun lli-imññin s-dari.


åmkan a-s-rad-bann iwaliwn-nun izd læqq ad-gan, ur-ra-tmmtm.» qbln ntni
mad-asn-inna. 21 inin i-ngratsn åakudan: «ha-yaå å-tassast f-ssibt l-lçКant
lli-yadlli-nskr i-gÐmatnå, ašku nñra taåuft n-uwl-ns lliå-aå-iãalb bahra, nagÐi
isizwur 39
ad-as-nsfld.» 22 yini-asn rawbin: «is-ur-awn-nniå ad-ur-tãrrum aæšmi? walaynni
ur-sri-tsfldm. ha-yaå åilad ar-nfrru atig n-idammn-ns.» 23 ntni ur-ssinn
is-a-itfham yusf awal-nsn, ašku illa yan ar-itrjam å-gratsn. 24 iffuå ntta åakudan
zå-darsn ar-yalla. iwrri-d ilmma isawl srsn, yuœœa ma-d-itamñn šimøun zå-gratsn
ikrf-t å-lgddam-nsn.
25 yamr ilmma yusf içddamn-ns ad-ømmrn itlsan n-aytmas s-imndi, rarn

i-kraygatt yan iqaridn-ns s-utllis-ns, fkn-asn ula løwin i-uåaras. åmkan ad-skrn.
26 asin aytmatn imndi f-iåÐyal-nsn ddun. 27 lliå lkmn adåar lli-å-rad-nsn å-iyã-an,

irñm yan gisn atllis-ns a-iølf aåyul-ns, yaf-n iqaridn-ns å-imi n-utllis. 28 yini
i-aytmas: «ha iqaridn-inu å-imi n-utllis. kra n-yan irur-iyi-tn-d.» iåufu-uwl-nsn
ar-trgigiyn s-tksaã, ar-smqsan i-ngratsn: «ma-iga åayad-aå-iskr rbbi?»
29 lliå ruæn dar babatsn yaøqub å-tmazirt n-kanøan, øawdn-as kullu

mad-asn-ijran, inin-as: 30 «argaz lli-igan læakm å-tmazirt-an isawl srnå awal


iqjrn, iåal is-n-nuška a-nbrgeg ma-illan å-tmazirt-ns. 31 nini-as: ‹nkkÐni nga
mddn nmnin, ur-akkÐ-ngi ibrgagn. 32 nga sin d-mraw (12) n-aytmatn, tarwa
n-yan babatnå. yan ginå laæ-t, d-walli imññin iqama-n å-dar babatnå å-wakal
n-kanøan.› 33 yini-aå-urgaz-an lli-igan læakm n-tmazirt-an: ‹åmkad
a-s-rad-issanå izd mddn nmnin a-tgam. flat yan giwn å-dari, tawim imndi
ma-itfukkun ayt-darun zå-lañ tamñm aåaras-nun, 34 tawim-d ilmma gÐmatun
lli-imññin s-dari. åmkan a-s-rad-issanå is-ur-tgim ibrgagn, ñrå is-tgam mddn
nmnin. d-åakudan a-rad-awn-fkå gÐmatun, tqamam å-tmazirt-ad ar-tsalam
tasbbabt.› »
35 ffin ilmma itlsan-nsn s-n-yufa kraygatt yan gisn tawmmist n-iqaridn-ns

å-utllis-ns. lliå ñran ntni d-babatsn tiwmmsin n-iqaridn, iksaãn bahra. 36 yini-asn
babatsn yaøqub: «aææ-inu, tçwam-iyi tigmmi. ha yusf laæ-t, ha šimøun laæ-t,
tirim åilad a-tawim ula bnyamin. aææ kullu åayad illa flla.» 37 yini rawbin
i-babas: «adj bnyamin å-ufus-inu, rad-ak-t-id-rarå. iå-ur-ak-t-id-rurå, tnåt
tarwa-nu s-sin.» 38 imma yaøqub irur-asn: «ur-ra-didun-ihuwwd iwi s-åin. ašku
gÐmas immut, d-nttan waædut a-d-iqaman. iå-as-ijra kra å-uåaras-nun, han
s-tguãi a-s-ra-tzzugzm ššib-inu s-tdrut n-wakal.»

43
1 išqa-bahra-uåÐni å-wakal. 2 lliå ššan kullu imndi
uškan-d daå
aytmatn s-miœr lli-d-iwin zå-miœr, yini-asn babatsn: «wrryat tsåm-aå-d
imikk n-ma-nštta.» 3 imma yahuda irur-as: «han
iølm-aå-urgaz-an s-maøqul yini-aå: ‹ur-ra-tñrm udm-inu iå-ur-d-didun-imun
gÐmatun.› 4 azn didnå gÐmatnå, nhuwwd nså-ak-d amššu. 5 walaynni
iå-ur-didnå-imun, ur-ra-nddu. ašku argaz-an inna-yaå: ‹iå-ur-d-didun-imun
gÐmatun, ur-ra-tñrm udm-inu.› » 6 irar-asn israyil: «maç a-yyi-tskrm
tamukrist-ad, tnnam i-urgaz-an ‹illa darnå yan gÐmatnå yaãni›?» 7 inin-as:
«isqsa-yaå-urgaz-an bahra, isqsa å-ayt-darnå yini: ‹is-sul-iddr babatun? is-darun
kra n-gÐmatun yaãni?› ur-as-nbdir abla maylli-f-aå-isqsa. maç nssn
is-rad-aå-yini ‹awyat-d gÐmatun s-åi›?» 8 yini yahuda i-babas israyil: «azn
aæšmi didi. ra-nnkr nddu åilad baš a-sul-nddr, a-ur-nmmt nkkÐni ula kiyi ula
tarwa-nå kullutn. 9 d-nkki ad-ak-t-iãmnn, tãalbt-t zå-ufus-inu. iå-ur-ak-t-id-rurå
isizwur 40
ssbiddå-t å-lgddam-nk, rad-asiå nkki løib kullu ma rad-kå å-tudrt-inu. 10 ašku
mra is-ur-a-ntma¡al, lukun ndda nwrri-d f-snat-twal.»
11 isawl-d ilmma babatsn israyil yini-asn: «iåd åmkan a-d-iqqann, skrat

s-wawal-ad. asyat kra zå-tmiçar n-tmazirt-nå å-itlsan-nun, a-tfkm tasmåurt


i-urgaz-an. awyat-as imikk l-lbçur d-tammnt d-tujjut imimn d-lmurr d-kawkaw
d-lluz. 12 tawim iqaridn f-snat-twal, trarm-as iqaridn lli-n-tufam å-imi
n-itlsan-nun. likun akkÐ ur-ssinn mddn-an mad-skrn. 13 tawim didun gÐmatun ula
nttan. nkrat åilad twrrim s-dar-urgaz-an. 14 ãalbå rbbi da-iñãarn i-kulši a-irar
argaz-an a-fllawn-iænnu, yadj gÐmatun yaãni d-bnyamin ad-d-didun-wrrin
s-dari. imma nkki, iå-iyi-tçwa-tgmmi, tçwu-iyt.» 15 nkrn aytmatn huwwdn
s-miœr, awin didsn tasmåurt-an, asin iqaridn f-snat-twal, imun didsn bnyamin,
aylliå biddn å-lgddam n-yusf. 16 imma yusf, lliå iñra is-didsn-illa bnyamin, yini
i-umåar lli-illan f-tgmmi-ns: «šškšm irgazn-ad s-tgmmi-nu, tårœt i-tårœi, tjjujadt
tirmt, ašku ra-didi-ššn imkli.» 17 iskr-umåar s-wawal-ns, yawi irgazn s-tgmmi
n-yusf.
18 lliå-tn-yiwi s-tgmmi n-yusf, iksaãn ntni bahra, inin d-içf-nsn: «f-ssibt

n-iqaridn lli-aå-d-iwrrin tawala-yan å-itlsan-nå, åayan a-f-ad-aå-d-išškšm s-åid.


yiri ad-aå-issmuttl yakÐi ginå, irar-aå a-ng ismgan, yawi iåÐyal-nå.» 19 lliå lkmn
imi n-tgmmi, biddn sawln d-umåar n-tgmmi n-yusf 20 inin-as: «œamæ-aå a-sidi,
tawala yaãni nuška-d a-nså amššu, 21 walaynni åassan lliå nlkm adåar
lli-å-ra-nns, nrñm itlsan-nå, naf-n iqaridn n-kraygatt yan å-imi n-utllis-ns. åunšk
lli-yadlli-gan ad-gan. ha-yaå åilad nusi-d iqaridn-an kullutn. hatni å-ufus-nå.
22 nasi-d didsn iqaridn yaãni, f-a-nzayd nså ma-nštta. ur-nssin mad-aå-n-isrsn

iqaridn-an å-itlsan-nå.» 23 yini-asn: «thnnayt d-içfawn-nun, ad-ur-tiksaãm. is-urd


rbbi-nun d-win babatun a-igan lçir å-itlsan-nun? ašku iqaridn-nun lkmn-iyi-d
tawala-yan.» issufå-asn-d ilmma šimøun. 24 izayd-urgaz išškšm-tn s-tgmmi
n-yusf, ifk-asn-d aman, sirdn iãarn-nsn. lliå ølfn iåÐyal-nsn, 25 æiyyln tasmåurt
lli-rad-fkn i-yusf. ar-srs-tqln a-d-yašk å-tuññunt n-wass, ašku sfldn
is-rad-dids-ššn imkli. 26 lliå-d-yuška yusf, awin-as-d tasmåurt s-tgmmi, knun ar
akal å-lgddam-ns. 27 isqsa-tn f-sslamt-nsn yini: «ula babatun is-ihnna? afqqir
lli-f-iyi-tsawlm yadlli, is-sul-iddr?» 28 inin-as: «amqasa-nk babatnå thnna dars
luqt, sul ukan iddr.» ssknun içfawn-nsn å-lgddam-ns.
29 yall yusf alln-ns s-a-itmnad bnyamin lli-igan gÐmas zå-innas, isqsa-tn:

«izd gÐmatun ayad, åwalli giwn imññin lli-f-iyi-tsawlm? a-k-ibark rbbi, a-iwi.»
30 iæarru yusf iffuå zå-darsn, ašku tbbi tasa-ns lliå iñra gÐmas, aškin-as-d

im¡¡awn, ikšm s-tæanut-ns ar-yalla. 31 isird ilmma udm-ns, inbã å-içf-ns, iffuå-d
yini: «awyat-d tirmt.» 32 ñlin-as-d tirmt-ns waædut, ñlin tin aytmas waædutn, ñlin
tin ayt-miœr lli-dids-šttanin waædutn. ašku ayt-miœr ur-a-drrun å-uruku
d-ayt-øibr. iærm åunškan å-dar ayt-miœr. 33 imma yusf issgawr aytmas
å-umnid-ns, kud yan å-tama n-wayya zå-wad imqqurn ar wad imññin. ar-tmnadn
å-ingratsn ar-tøjjabn. 34 ar-asn-in-imddi yusf tiw¡¡itin zå-maylli dars illan, imma
taw¡¡it lli-ifka i-bnyamin tugÐr tin wiyyaã f-smmust-twal. ššn sun fræn kullu dids.

44
1 yamr yusf åakudan amåar n-tgmmi-ns yini-as: «ømmr
yusf yurm aytmas
itlsan i-irgazn-ad s-imndi s-unšk nna-mi-ñãarn a-t-asin,
isizwur 41
tgt-n i-kraygatt yan gisn iqaridn-ns å-imi n-utllis-ns. 2 tæãut lkas-inu n-nnÐqrt
å-imi n-utllis n-walli gisn imññin, tgt-n dids iqaridn lli-s-isåa imndi.» iskr-umåar
maylli-s-as-inna yusf. 3 lliå a-d-itfaw-wass, isafã irgazn-an d-iåÐyal-nsn. 4 åir
ffuån zå-tmdint yan imikk, yamr yusf amåar n-tgmmi-ns yini-as: «nkr tññut
å-irgazn-an. iå-tn-in-tlkmt tinit-asn: ‹maç aylliå trurm ma-ifulkin s-ma-yÐçšnn?
5 is-urd lkas-an a-å-a-issa sidi ar-srs-itkašaf? han åayd tskrm yÐçšn bahra.› »
6 iddu-umåar. lliå-tn-in-ilkm, isqsa-tn åmkan. 7 rarn-as: «maç aylliå tnnit

a-sidi wan iwaliwn-ad? ur-jjid imqasan-nk a-iswangmn ad-skrn zund åaya.


8 tssnt iqaridn lli-n-nufa tawala-yan yaãni å-imawn n-itlsan-nå, hati nrur-ak-tn-d

zå-tmazirt n-kanøan. mamnk a-ra-niri a-nakÐr nnÐqrt nåd urå zå-tgmmi n-sidik?
9 ñr åilad, iå-tufit lkas dar kra n-yan ginå iqqan-t-id a-immt, nwrri ng kullwaå

ismgan å-ddu-ufus-nk a-sidi.» 10 irar-asn: «a-yili åmklli-s-tnnam, walaynni


wanna dar-t-in-ufiå, ntta waædut a-ra-dari-ig ismg. wiyyaã ur-ra-fllasn-yili yat.»
11 æarrun kullutn zzugzn-d itlsan-nsn s-wakal rñmn-tn. 12 ar-gisn-iššnubbuš-

umåar yan s-yan zå-win walli imqqurn ar walli imññin, yaf-n ilmma lkas å-utllis
n-bnyamin. 13 ¡iyr-asn kullu bahra, bbin timlsa-nsn. asin kullu f-iåÐyal-nsn
wrrin-d s-tmdint.
14 lliå ilkm yahuda d-aytmas s-dar yusf, afn-t-in sul illa å-tgmmi. ãrn

s-wakal å-lgddam-ns. 15 isawl-d yusf yini-asn: «ma-iga åayd tskrm? is-ur-tssinm


izd wan nkki iñãar a-itkašaf?» 16 yini-as yahuda: «ma-s-ra-nrar awal a-sidi?
ma-rad-ak-nini? mamnk a-s-ra-nssbrra içf-nå? ha-yaå åilad, rbbi iæasb-d fllanå
løib-nå. rad-kullu-ng ismgan-nk, a-sidi, nkkÐni ula walli dar ityafa lkas.»
17 imma yusf irur-asn yini: «ha nkki ur-rad-ñãarå ad-skrå åmkan. åir walli dar

ityafa lkas a-ra-d-dari-ig ismg. kunni awnat s-dar babatun å-sslamt.»


18 yakmur-n srs yahuda yini-as: «wa sidi, åir adj amqasa-nk ad-ak-iniå

yan-wawal a-sidi. ad-ak-ur-¡iyr f-umqasa-nk a-sidi, kiyi lli-dar taækimt


n-firøawn. 19 tsawlt yadlli i-imqasan-nk a-sidi, tsqsat-aå: ‹is-darun babatun nåd
kra n-gÐmatun yaãni?› 20 nenna-yak a-sidi: ‹illa darnå babatnå yuwssr bahra,
yili yan gÐmatnå imññin, yuru-t å-tuwssrt-ns. aæšmi-an, immut gÐmas, d-ntta
waædut a-iqaman å-tarwa n-innas, iøzzu bahra dar babas.› 21 tnnit åakudan
i-imqasan-nk: ‹awyat-t-id s-dari a-t-ñrå.› 22 nenna-yak a-sidi: ‹aæšmi-an,
ur-iñãar babas a-dids-ibãu. ašku iå-dids-ingara, ra-immt babas.› 23 walaynni
tnnit-aå: ‹iå-ur-di-tiwim gÐmatun imññin s-dari, ur-ra-tñrm udm-inu.› 24 nwrri
åakudan s-dar-umqasa-nk baba, nøawd-as awal lli-s-aå-tnnit a-sidi. 25 ik læal
ma-ikka yini-aå babatnå: ‹wrryat tsåm-aå-d kra n-ma-nštta.› 26 nrar-as:
‹ur-nñãar a-nhuwwd s-åin. abla iå-didnå-imun gÐmatnå imññin a-ra-nhuwwd.
ašku ur-nñãar a-nkšm s-dar læakm iå-ur-didnå-illi gÐmatnå imññin.› 27 isawl-d-
umqasa-nk baba yini-aå: ‹tssnm is-iyi-turu-tmåart-inu sin tarwa. 28 yan laæ-iyi-t,
iniå: yuza-t kra l-luæš, ha-yyi ur-jji-t-sul-ñriå zå-åakudan. 29 walaynni
iå-iyi-tiwim åwad ula nttan ijru-as kra, han s-tguãi a-s-ra-tzzugzm ššib-inu
s-tdrut n-wakal.› 30 åilad a-sidi, iå-n-wrriå s-dar-umqasa-nk baba, ma-rad-as-
yili iå-nnit-ur-didnå aæšmi-ad lli-dars-iøzzan uggÐar n-tudrt-ns? 31 iå-iñra
ur-didnå aæšmi, han lmut a-ra-t-yawi a-sidi, d-tguãi a-s-ra-nzzugz ššib
n-umqasa-nk babatnå s-tdrut n-wakal. 32 ašku nkki a-t-iãmnn i-baba, iniå-as:
‹iå-ur-ak-t-id-rurå å-laman, asiå nkki løib å-dark a-baba, kullu ma-rad-kå
å-tudrt-inu.› 33 åilad a-sidi, adj-iyi ad-qamaå å-udåar n-uæšmi, gå dark ismg,
isizwur 42
tadjt-t ntta a-iddu d-aytmas. 34 ašku man udm ra-n-skrå s-baba
iå-ur-didi-imun-uæšmi? ur-ñãarå ad-ñrå taguãi lli-ra-yasi baba åakudan.»

45
1 yusf ur-sul-iñãar a-yamñ å-içf-ns å-wammas
yusf isawl i-aytmas
n-willi-t-itqasan, yall awal-ns yamr-tn ad-kullu-
ffuån. ur-sul-dids-iqama abla aytmas lliå-asn-imla içf-ns. 2 ar-yalla s-jjhd.
sfldn-as ayt-miœr, sfldn-as ula ayt-tgmmi n-firøawn. 3 yini yusf åakudan
i-aytmas: «yusf ad-giå nkki. is-sul-iddr baba?» imma aytmas ur-ñãarn
ad-as-jawbn, ašku ksuãn bahra.
4 izayd yusf yini i-aytmas: «åir akmurat-d s-dari.» lliå-n-dars-akmurn

yini-asn: «nkki a-igan gÐmatun yusf lli-tzznzam s-miœr. 5 imma åilad, a-ur-tasim
taåuft ula tsshuwwlm içf-nun f-mamnk a-yyi-tzznzam s-åid, ašku rbbi
a-yyi-d-yuznn a-kÐn-d-zwurå baš ad-jjnjmå tudrt n-mddn. 6 ašku sin isggÐasn
ayd-s-illa-uåÐni å-tmazirt, d-smmus isggÐasn a-sul-iqaman, ur-ra-gisn-tili la
tiyrza ula tamgra. 7 yazn-iyi-d rbbi a-kÐn-d-zwurå, baš ad-qamant tasutin-nun
f-wakal, tnjm tudrt-nun s-ujnjm ihiyyan. 8 nniå-awn han urd kunni a-yyi-d-yuznn
s-åid, walaynni rbbi a-yyi-d-yuznn, ig-iyi d-umšawar i-firøawn ar-tækamå
å-tgmmi-ns, ig-iyi d-læakm f-tmazirt n-miœr kullutt. 9 æarrwat åilad twrrim s-dar
baba tinim-as: ‹inna-yak yuk yusf: han iga-yyi rbbi d-læakm f-miœr kullut. ašk-id
dari, a-ur-n-tma¡lt. 10 ra-tzdåt å-tsgiw n-gušn, takmurt-d sri kiyi d-tarwa-nk
d-tarwa-nsn d-uwlli d-imugayn ula kullu ma-dark-illan. 11 åin a-å-ra-ywn-akkaå
aynna-kÐn-i眜an, ašku ra-sul-yili-uåÐni smmus isggÐasn. ur-ra-k-i眜a yat kiyi
ula tawjja-nk wala lksibt-nk.› » 12 izayd yusf yini: «hati åilad tukÐzm-iyi,
yakÐz-iyi ula gÐma bnyamin, tissanm izd nkkin ayad srun isawaln. 13 inyat i-baba
f-luqr-ad dari illan å-miœr, tøawdm-as f-kullu ma-tñram. æarrwat tawim-d baba
s-åid.» 14 yamñ ilmma yusf gÐmas bnyamin å-gr ifassn-ns iæbbl-t-id ar-yalla.
iæbbl-t-id bnyamin ula nttan ar-yalla. 15 izayd yusf issudn aytmas kullutn
iæbbl-tn-d ar-yalla. ar-ilmma-dids-sawaln aytmas.
16 lliå sfldn ayt-tgmmi n-firøawn izd aytmas n-yusf a-d-yuškan, ifræ firøawn

d-imåarn-ns s-laçbar. 17 yini firøawn i-yusf: «sawl s-aytmak tinit-asn: ‹åmkad


a-ra-tskrm. asyat i-lbhaym-nun twrrim s-tmazirt n-kanøan, 18 tawim-d ilmma
babatun d-tawjja-nun twrrim-d s-dari. rad-awn-fkå akal lli-kullu-ifulkin å-miœr,
ar-tšttam zå-œœabt n-tmazirt.› 19 fkiå-ak ula awal-ad a-ysn-ti-tinit: ‹awyat lkrarœ
zå-miœr ma-f-a-di-ttasim tarwa-nun d-tmåarin-nun, tawim-d ula babatun
twrrim-d. 20 ad-ur-tlhum s-wayda lli-ra-n-tflm, ašku akal lli-kullu-ifulkin a-ra-ig
winun å-tmazirt n-miœr.› »
21 skrn tarwa n-israyil åmkan. ifk-asn yusf lkrarœ åmklli-t-yuœœa firøawn,

ifk-asn løwin i-uåaras. 22 ifk timlsit l-ljdid i-kud yan gisn, imma bnyamin
ifka-yas kraã id-miyya (300) n-uqarid n-nnÐqrt d-smmust-tmlsa l-ljdid. 23 yazn
yusf tiwafkiw-ad i-babas, mraw iåÐyal usin timiçar n-miœr, d-mrawt-tåÐyal usint
imndi d-uårum d-løwin lli-ra-iætajja babas i-umuddu. 24 isafã ilmma aytmas
yini-asn: «a-ur-tlamam i-ngratun å-uåaras.»
25 awnn-d zå-miœr aškin-d s-tmazirt n-kanøan s-dar babatsn yaøqub.
26 inin-as: «han yusf sul iddr, iwrri iga læakm f-tmazirt n-miœr kullutt.» imma

ntta, itåaša-uwl-ns ašku ur-tn-yumin. 27 walaynni lliå-as-øawdn f-kullu iwaliwn


isizwur 43
lli-s-asn-inna yusf, iñr ula lkrarœ lli-as-d-yuzn yusf baš a-t-asin s-miœr, twrri-d
ilmma rruæ babatsn yaøqub. 28 isawl åakudan israyil yini: «yuwda-yyi åir iwi
yusf, lliå sul iddr. rad-dduå a-t-ñrå ur-ta-mmutå.»

46
1 inkr israyil yasi kullu ma-i¡¡af imuddu s-bir-šibaø, iårœ gis
amuddu n-ayt-
yaøqub s-dar yusf i-tårœiw i-rbbi n-babas isæaq. 2 isawl-d rbbi s-israyil
å-tiwuñra n-iyã yini-as-d: «yaøqub, yaøqub». yini-as: «ha
nkki». 3 yini-as: «nkkin a-igan rbbi, gå rbbi n-babak. ad-ur-tiksaãt a-thuwwdt
s-miœr, ašku rad-gik-skrå åin yan-uqbil imqqurn. 4 ra-n-dik-huwwdå s-miœr,
ssawnå-d ilmma tarwa n-tarwa-nk zå-gis. han afus n-yusf å-isiggÐra a-ra-iqqn
alln-nk.»
5 iftu yaøqub åakudan zå-bir-šibaø. asin tarwa n-israyil babatsn d-tarwa-nsn

d-tmåarin-nsn å-lkrarœ lli-d-yuzn firøawn a-gisnt-ssidun. 6 awin didsn ula lksibt


d-wayda lli-¡¡afn å-tmazirt n-kanøan. åmkan a-s-ikšm yaøqub s-miœr ntta
d-wamud-ns, 7 a-t-igan d-tarwa-ns d-tarwa-nsn d-istitsn. hay-amud-ns kullut,
yiwi-t s-miœr.
...................................
26 sãis id-mraw d-sãis (66) ad-gan ayt-yaøqub lli-dars-iluln, gn amud-ns

lli-dids-ikšmn s-miœr, munnt-d-didsn ula timåarin n-tarwa-ns. 27 iæasb ula sin


tarwa n-yusf lli-yuru å-miœr. s-tga tasut n-yaøqub lli-illan å-miœr, ssa n-id-mraw
(70).
28 yuzn yadlli yus yahuda s-dar yusf, ad-as-izwur iml-as aåaras n-gušn.

åmkan a-s-lkmn akal n-gušn. 29 inkr yusf åakudan iqqn lkurriœa-ns, yawn
a-n-imnaggar babas israyil å-gušn. lliå-t-in-ilkm yusf, yamñ gis iæbbl-t-id iqama
ar-yalla. 30 yini ilmma israyil i-yusf: «åir mmtå-iyt åilad å-ñriå udm-nk, issanå
is-sul-tddrt.»
31 isawl ilmma yusf i-aytmas d-tawjja n-babas yini-asn: «rad-dduå a-n-ølmå

firøawn iniå-as: ‹han aytma d-tawjja n-baba uškan-d dari zå-tmazirt n-kanøan.
32 ntni ikssabn ad-gan ar-kssan lksibt, iwin-d didsn ulli d-imugayn ula kullu

mad-¡¡afn.› 33 imma kunni iå-awn-d-iåra firøawn s-dars isqsa-kÐn: ‹ma-igan


tawuri-nun?› 34 tinim-as: ‹imqasan-nk a-sidi, zå-mññiy-nå sul s-åilad, ikssabn
a-nga, nkkÐni ula imzwura-nå.› ra-kÐn-yadj åakudan a-tzdåm å-wakal n-gušn.»
ašku imksawn n-uwlli, hatni ærmn å-dar ayt-miœr.

47
1 iddu yusf s-dar firøawn yini-as: «yuška-d baba d-aytma
gawrn ayt-yaøqub
å-miœr zå-tmazirt n-kanøan, awin-d ulli-nsn d-imugayn-nsn
d-kullu mad-¡¡afn. hatni åilad å-gušn.» 2 yawi-d ilmma
smmus zå-aytmas išškšm-tn s-dar firøawn. 3 isqsa-tn firøawn: «ma-igan
tawuri-nun?» inin i-firøawn: «imqasan-nk a-sidi, imksawn n-uwlli a-nga nkkÐni
ula imzwura-nå.» 4 zaydn inin-as: «nuška-d a-ngawr a-sidi å-tmazirt-ad, ašku
illa-uåÐni išqan å-tmazirt n-kanøan, ur-sul-nufi maniå a-nkssa ulli. åilad nãalb
zå-gik a-tadjt imqasan-nk a-nzdå å-wakal n-gušn.»
5 yini ilmma firøawn i-yusf: «yuška-d dark babak d-aytmak. 6 ha tamazirt

n-miœr å-lgddam-nk, a-izdå babak d-aytmak å-wakal nna-gis-ifulkin. adj-tn


isizwur 44
ad-zdån å-wakal n-gušn. d-iå-tssnt kra n-irgazn æaršnin å-gratsn, tgt-tn d-imåarn
f-lksibt-inu nkki.»
7 inkr yusf åakudan yawi-d babas yaøqub, išškšm-t s-dar firøawn. ibark

yaøqub åakudan firøawn. 8 isawl firøawn s-yaøqub isqsa-t: «mnšk ayd tkkit
å-tudrt-nk?» 9 yini-as yaøqub: «ussan lli-å-a-tlulliyå å-ddunit, miyya d-kraã
id-mraw (130) n-usggÐas ad-gan. drusn šqun-uwssan lli-kkiå å-tudrt. ur-lkimn
unšk lli-kkan imzwura-nu å-uwssan n-ilulliyn-nsn.» 10 ibark daå yaøqub firøawn,
iffå ilmma zå-dars.
11 iddu yusf issasstwa-n babas d-aytmas å-miœr, ifk-asn ad-ømmrn akal

lli-kullu-ifulkin å-tmazirt n-miœr å-tsga n-raømsis, åmklli-t-yuœœa firøawn.


12 ar-yakka yusf amššu i-babas d-aytmas d-tawjja n-babas kullutn, kraygatt yan

d-unšk nna-gan tarwa-ns.


13 å-uwssan-an laæ amššu å-kraygatt mani. iwrri išqu-uåÐni
illa-uåni išqan
å-kraygatt mani aylliå bahra hršn ayt-miœr d-ayt-kanøan s-lañ. 14 ar-d-
issmunu yusf kullu iqaridn lli-illan å-tmazirt n-miœr
d-tmazirt n-kanøan, ašku ar-d-kullu-saån mddn imndi zå-dars. ar-n-itæãu iqaridn
å-tgmmi n-firøawn. 15 lliå tmman iqaridn å-miœr ula å-kanøan, aškin-d ayt-miœr
s-dar yusf ar-ti-tãalabn inin-as: «fk-aå ma-nštta. is-ra-ginå-tmnadt ar-ntmmtat
å-lgddam-nk? ašku tmman-aå iqaridn.» 16 yini-asn yusf: «iå-awn-laæ iqaridn,
awyat-d lksibt-nun, ssnflå-awn-tnt s-ma-tšttam.» 17 awin-d lksibt-nsn i-yusf.
iysan d-uwlli d-imugayn d-iåÐyal a-s-asn-issnfl amššu. asggÐas-an ar-asn-yakka
mad-šttan, fkn-as kullu lksibt-nsn.
18 lliå izri-usggÐas-an, aškin-d daå s-dars wis sin isggÐasn inin-as:

«ur-ra-fllak-nssntl a-sidi, ur-n¡¡af iqaridn. d-lksibt-nå tlla kullu å-ddu-ufus-nk.


ha-yaå å-lgddam-nk, ur-darnå abla içf-nå d-igran-nå. 19 is-ra-ginå-tmnadt
ar-ntmmtat å-lgddam-nk, nkkÐni ula igran-nå?
ssnfl-aå amššu s-içf-nå d-igran-nå. ra-ng ismgan i-firøawn, ig-wakal-nå wins,
tfkt-aå åir amud a-nddr, f-ad-ur-nmmt, içwu-wakal.» 20 iså yusf kullu akal
n-miœr i-firøawn. ayt-miœr kullutn zznzan-as igran-nsn, ašku iæawl-asn lañ.
åmkan a-s-iwrri-wakal iga kullu win firøawn. 21 ula mddn, iga-tn kullu yusf
d-ismgan, zå-ttmi n-miœr ar ttmi yaãni. 22 walaynni igran n-ikahann ur-tn-isåi,
ašku ikahann ar-tamñn tiårad-nsn zå-dar firøawn, ar-šttan zå-maylli-asn-yakka
firøawn, ur-tn-i眜a ad-zznzn igran-nsn.
23 isawl yusf s-mddn yini-asn: «ñrat åassad såiå-kÐn kunni ula ikalln-nun

i-firøawn. hay-amud, zaydat tkrzm akal. 24 å-uzmz n-tmgra ra-tñlim i-firøawn


tis smmust, tamñm kkuñ¡ i-içf-nun a-srsn-daå-tkrzm akal, ar-zå-gisn-tšttam
kunni d-ayt-darun d-tarwa-nun mññinin.» 25 inin-as: «tjjnjmt tudrt-nå a-sidi. lliå
nufa rrãa å-iñri-nk, ra-ng ismgan i-firøawn.» 26 ig-t yusf d-tnba¡¡ åakudan
å-tmazirt n-miœr, tlla sul s-åassad. ar-ttyawñlay tis smmust i-firøawn, abla igran
n-ikahann a-ur-i¡¡af firøawn.
27 åmkan a-s-wrrin ayt-israyil zdån å-tmazirt n-miœr å-wakal n-gušn.

ar-gis-te¡¡afn ayda ar-gis-tarun tarwa, aylliå a-di-ttigatn bahra. 28 ik yaøqub ssa


d-mraw (17) n-usggÐas å-tmazirt n-miœr, irgl miyya d-kkuñ id-mraw d-ssa (147)
n-usggÐas å-tudrt-ns. 29 lliå iqrrb a-immt, iår-d i-yus yusf yini-as: «iå-dark-øzzaå,
åir srs afus-nk å-ddu-umœaã-inu, tggallt-iyi s-læqq d-lænant ur-iyi-ttmãalt å-miœr.
30 riå a-n-gnå å-gr id-baba. åir asi-yyi zå-miœr, tmãlt-iyi-n didsn å-umããal-nsn.»
isizwur 45
yini-as yusf: «rad-skrå åmklli-s-tnnit.» 31 yini-as yaøqub: «ggall-iyi.» iggall-as
yusf. iknu israyil åakudan f-içf n-tisi-ns.

48
1 izri ma-izrin s-isfld yusf i-wawal: «han babak ihrš.» inkr
yaøqub ibark tarwa
n-yusf yawi dids sin tarwa-ns manaššah d-afraym. 2 lliå isfld
yaøqub izd yus yusf ayd dars yuškan, ig-n tiqqi-ns a-iskiws
f-tisi-ns. 3 isawl-d yaøqub lli-igan israyil s-yusf yini-as: «rbbi da-iñãarn i-kulši,
iban-iyi-d å-tmdint n-luz å-tmazirt n-kanøan, ibark-iyi 4 yini-yyi: ‹ha-yyi
rad-ak-ssigtå tasut-nk, fkå-ak tarwa ggutnin, ard twrrit tgt aqbil n-tqbilin ggutnin.
rad-fkå akal-ad i-wamud-nk tigira-nk, a-ti-¡¡afn kullu mayd iftan.› 5 imma åilad
sin tarwa-nk lli-dark-iluln å-tmazirt n-miœr, åakud lliå-ur-ta-d-dark-uškiå,
ra-tn-gå d-winu. afraym d-manaššah rad-gn winu zund rawbin d-šimøun.
6 walaynni tarwa nna-ra-dark-ilal tigira-nsn rad-gn wink, kšmn ntni å-lwrt n-sin

aytmatsn imzwura. 7 ašku lliå muddiå zå-tmazirt n-aram, taå-iyi-tguãi bahra,


ašku tmmut-iyi innak raæil å-uåaras å-tmazirt n-kanøan, ur-n-bahra-naggug
zå-tmdint n-afrat. mãlå-tt-in å-tama n-uåaras n-afrat.» ar-as-ttinin ula ‹bitlaæm›.
8 iñr israyil tarwa n-yusf isqsa-t: «mad-gan åwid?» 9 yini yusf i-babas:

«tarwa-nu ayad lli-yyi-ifka rbbi åid.» yini-as israyil: «åir ssakmur-iyi-tn-d


a-tn-barkå.» 10 israyil rmint-walln-ns ašku yuwssr bahra, idrus iñri-ns.
lliå-as-tn-in-issakmur yusf, issudn-tn iæbbl-tn. 11 yini israyil åakudan i-yusf:
«ur-tamå ad-ñrå udm-nk. hati åilad ifka-yyi rbbi ad-ñrå ula tarwa-nk.» 12 yusf
issmatti-d tarwa zå-dar ifaddn n-babas, issknu-n içf ar akal å-lgddam-ns.
13 izayd yusf åakudan issakmur-tn-in daå s-sin s-dar babas, yamñ afraym

s-ufasi-ns issbidd-t å-uñlmaã n-israyil, yamñ manaššah s-uñlmaã-ns issbidd-t


å-ufasi n-israyil. 14 imma israyil issnçalaf ifassn-ns, imdi-n afus-ns afasi isrs-t
f-içf n-afraym lli-mññin. isrs añlmaã-ns f-içf n-manaššah lli-igan ifçddi. 15 ibark
yusf åakudan yini: «ãalbå rbbi lli-d-munn id-baba ibrahim d-isæaq, ig rbbi
lli-yyi-iksan kullu mad-kkiå sul s-åassad, 16 ig lmalak lli-yyi-ifukkan zå-kullu
ma-yÐçšnn. ãalbå-as a-ibark tarwa-yad, baš a-fllasn-yili ism-inu d-ism n-id-baba
ibrahim d-isæaq. ad-asn-bahra-ttigatn tarwa å-wakal.»
17 imma yusf ¡iyr-as lliå iñra babas isrs-n afus-ns afasi f-içf n-afraym.

yamñ-d afus n-babas a-t-issitti zå-içf n-afraym isrs-t-in f-içf n-manaššah. 18 yini
yusf i-babas: «urd åmkan a-baba, ašku åwad yaãni a-igan ifçddi. srs-n fllas
afus-nk afasi.» 19 walaynni babas yagÐi, irar-as: «ssnå a-iwi, ssnå. ula nttan
ra-iwrri ig taqbilt, ig wad imqqurn. walaynni gÐmas imññin ra-t-yagÐr,
iwrri-wamud-ns ig kigan d-tqbilin.» 20 åmkan a-s-tn-ibark israyil åassan
yini-asn: «ismawn-nun a-s-ra-tdøun ayt-israyil s-lbaraka ar-ttinin: ‹a-k-ig rbbi
d-zund afraym ula zund manaššah.› » åmkan a-s-iga afraym amzwaru
f-manaššah. 21 yini israyil åakudan i-yusf: «han åir imikk rad-mmtå, walaynni
rbbi rad-didun-yili irar-kÐn s-wakal n-id-babatun. 22 kiyi a-mi-rad-zaydå
yat-tåru¡¡ f-tin aytmak, tga-tt-tåru¡¡ n-udrar lli-kkiså i-ayt-amur s-uwzzal d-lqus.»
isizwur 46

49
1 iår-d ilmma yaøqub i-tarwa-ns yini-asn: «munat-d
ibark yaøqub kullu
tarwa-ns ad-awn-mlå ma-ra-ywn-ijrru å-uwssan-ad-d-iftan.
2 akmurat-d ar-tsflidm a-tarwa n-yaøqub, trarm-d amññuå

s-babatun israyil.
3 «rawbin, kiyi a-igan ifçddi n-jjhd-inu, tgt lållt tamzwarut n-trugza-inu.

tzwurt å-tmuåra ula lquwwa. 4 walaynni tgit zund aman, ur-a-ttzgat. ur-sar-tgit
anmåur, ašku tålit s-tisi-nu tndst-stt, tålit s-illiå a-iggan babak.
5 «šimøun d-lawi aytmatn ad-gan, gn uzzal-nsn d-imqlad n-¡añit. 6 a-ul-inu,

rwl zå-tamunt-nsn, wala sar-didsn-tmšawart. ašku s-låaãab a-s-nåan mddn, ula


s-taãœa a-s-rurn izgarn ad-ssbiãirn. 7 çzu låaãab-nsn ašku išqa, tçzut
tanuwwašt-nsn ašku tqjr. ra-tn-a¡¡uå f-ayt-yaøqub, ssuktå-tn å-wakal n-israyil.
8 «yahuda, ra-k-ttalån aytmak, yili-ufus-nk f-umggrã n-inuwwašn-nk,

ar-knnun tarwa n-babak å-umnid-nk. 9 yahuda iga yus n-izm. tumñt a-iwi tagÐmrt
tasit-stt. zund izm nåd tizmt a-isskubbur ar-imddi. ma-izømn a-t-issduyy?
10 yahuda a-ra-yasi aømud n-tgldit. d-tarwa-ns a-ra-bdda-iækam, ard-d-yašk

åwalli mi tga-tgldit, skrn ayt-tmizar s-wawal-ns. 11 ra-yass asnus-ns d-uœåar


n-waãil, ikrf yus n-tåyult d-ddilit išwan, isird timlsa-ns s-waman n-waãil, issli
ibrdan-ns å-idammn n-ddilit. 12 zggÐaånt-walln-ns zund aman n-waãil, mlluln
uçœan-ns zund agÐfay.
13 «zabulun ra-ittrs å-tama n-umda, ig antal i-wanawn. awttu-ns ra-ig

tamdint n-œidun.
14 «yassakar iga aåyul iœæan, isskubbr å-gr itlsan. 15 yaf maniå a-ithnna, iñr

tamazirt tfulki. walaynni ra-n-ig aåruã-ns i-uñañu, ig ismg i-tmmara.


16 «dan ra-iækam f-mddn-ns, ig taqbilt å-gr ayt-israyil. 17 dan ra-ig algÐmaã

å-tama n-uåaras, ig ablinka å-tama n-tåarast, ilbi awurz i-wayyis, iãr-n-umnay


tiåurdin. 18 ajnjm-nk a-å-n-rjiå a-sidi rbbi.
19 «gad, ra-srs-takÐin-trubba n-iq¡¡aøn, imma ntta ra-srsn-iffuå iññu gisn.
20 «ašir, ra-tmim œœabt-ns, ra-yakka timimin i-igldan.
21 «naftali iga zund aznkÐã ar-itazzal s-inna ira, ar-itaru izÐnkaã fulkinin.
22 «yusf iga zund aœ¡¡a yakkan lållt, ig aœ¡¡a yakkan lållt å-tama n-taløint.

knt-d-tœ¡¡win-ns f-iggi n-tabya. 23 kurhan-t id-bu-iñãkan, akÐin gis ssrfufnn-t


bahra. 24 imma nttan, izga lqus-ns, ifsasn ifassn-ns, issdus-t rbbi itjhhdn
n-yaøqub, ig amksa n-israyil, ig ajarif-ns. 25 ra-k-iøawn rbbi n-babak, ibark gik
walli iñãarn i-kulši s-lbarakat n-ignwan tasawnt ula tin-tdrut n-wakal tagsart,
s-lbarakat n-tibbatin ula tin iælgan. 26 ha lbarakat n-babak mqqurnt f-idrarn
lli-dumnin, utint iwrar lli-bdda-llanin, ilint kullu f-içf n-yusf, ilint f-ignzi n-walli
ityawñlayn å-gr aytmas.
27 «bnyamin iga zund uššn, yaå-t-lañ ar-igÐmmr. zikk ar-iqqÐay ma-ištta,

tadggÐat ar-ya¡¡u tagÐmrt.»


28 åwin a-igan iqbiln n-ayt-israyil s-sin d-mraw (12),
lmut n-yaøqub ula
timãlt-ns d-åmkan a-s-tn-ibark babatsn, idøu i-kraygatt yan
s-lbaraka lli-as-igan. 29 yuœœa-tn ilmma yini-asn: «ha-yyi
rad-tyattayå s-dar ayt-dari. mãlat-iyi-n d-id-baba å-ifri lli-illan å-igr n-øifrun
gu-æit. 30 illa ifri-an å-igr lli-mi-ttinin ‹makfila›, å-tsga n-mamra lli-iwalan
isizwur 47
asålay n-tafukt, å-tmazirt n-kanøan. isåa ibrahim igr-an d-ifri-ns dar øifrun
gu-æit, baš a-t-i¡¡af a-gis-iskr amããal. 31 åin a-å-ityawmãal ibrahim d-tmåart-ns
sarah. åin a-å-ityawmãal isæaq d-tmåart-ns rifqa. åin a-å-mãlå layah. 32 ittsåa
igr-an d-ifri lli-gis-illan dar ayt-æit.» 33 lliå ikmml yaøqub iwaliwn lli-s-yuœœa
tarwa-ns, issmun-d iãarn-ns s-iggi n-tisi. tffuå-t rruæ-ns, ityattay s-gr mddn-ns
lli-zrinin.

50
1 iknu-n yusf f-uwdm n-babas ar-yalla issudn-t. 2 yamr yusf imqasan-ns i¡bibn
ad-jjujadn babas i-tmãlt. ænn¡n åakudan ddat n-israyil. 3 ik mayan kkuñ id-mraw
(40) n-wass, ašku åunškan a-itkka læn¡. ar-fllas-allan ayt-miœr ssa n-id-mraw
(70) n-wass. 4 lliå zrin-uwssan l-løzzat, isawl yusf s-ayt-tgmmi n-firøawn
yini-asn: «iå-darun-ufiå rrãa åilad, tbdrm-iyi å-dar firøawn, tsslkmm-as
iwaliwn-ad: 5 ‹han issgulla-yyi baba inna-yyi: åir imikk rad-mmtå. mãl-iyi-n
å-umããal lli-skrå i-içf-inu å-tmazirt n-kanøan. åin a-å-ra-yyi-n-tmãlt.› åir adj-iyi
åilad ad-dduå a-n-mãlå baba. ra-d-wrriå tigira.» 6 yini-as firøawn: «zayd tmãlt-n
babak åmklli-k-issgulla.»
7 imuddu yusf a-n-imãl babas. munn kullu dids imqasan n-firøawn,

d-imøawann n-tgmmi-ns, d-imåarn n-tmazirt n-miœr kullutn. 8 ddun dids ula


ayt-tgmmi n-yusf kullutn d-aytmas d-ayt-dars n-babas. ur-filn abla tarwa-nsn
d-uwlli-nsn d-imugayn-nsn å-wakal n-gušn. 9 munn dids id-bab l-lkrarœ d-id-bab
n-iysan, gn yan-ukabar bahra imqqurn. 10 lliå-n-lkmn anrar n-a¡ad å-tsga yaãni
n-wasif n-urdun, ibidd yusf ar-yalla f-babas ssa n-uwssan, ar-kullu-tnuwwaæn
s-im¡¡awn ggutnin. 11 ayt-kanøan lli-izdån åin, lliå-tn-ñran ar-allan ar-tnuwwaæn
å-unrar n-a¡ad inin: «kra l-løzzat išqan n-ayt-miœr ayad.» mayan a-f-gan ism
‹abil-miœrayim› i-udåar-an illan å-tsga-yan yaãni n-wasif n-urdun [tga lmøna-ns
‹løzzat n-ayt-miœr›].
12 åmklli-f-yuœœa yaøqub tarwa-ns, ad-as-skrn. 13 asin-t s-tmazirt n-kanøan,

mãln-t-in å-ifri lli-illan å-igr n-makfila å-tsga n-mamra lli-iwalan asålay


n-tafukt, a-t-igan d-igr lli-isåa ibrahim å-dar øifrun gu-æit baš a-t-i¡¡af a-gis-iskr
amããal. 14 imma yusf, lliå-n-imãl babas, iwrri s-miœr ntta d-aytmas d-kullu willi
dids munnin a-n-mãln babas.
15 imma aytmas n-yusf, lliå ssnn is-immut babatsn ar-ttinin:
rbbi inuwwa afulki
«yusf, is-ur-ra-yå-ikrhu åilad, irar-aå f-kullu åaylli gis nskr
yÐçšn?» 16 aznn awal i-yusf inin: «han babak, åakud lliå ur-ta-immut, yuœœa-yaå:
17 ‹inyat i-yusf: ãalbå-k a-tœamæt i-aytmak f-løib ula løar ula lçКant lli-gik-skrn.›

ha-yaå åilad nãalb-ak a-tœamæt f-løib n-içddamn n-rbbi n-babak.» ar-yalla yusf
lliå-as-nnan mayan. 18 aškin-d aytmas s-dars åakudan, knun å-lgddam-ns inin:
«ha-yaå a-sidi, imqasan-nk a-nga.» 19 yini-asn yusf: «ad-ur-tiksaãm. izd nkkin
a-igan rbbi? 20 kunni tnuwwam gigi ma-yÐçšnn, imma rbbi inuwwa srs afulki,
baš a-ijjnjm tudrt n-mddn ggutnin åmklli-tn-tñram ddrn sul s-åassad. 21 åilad
ad-ur-tiksaãm. ra-kÐn-asiå kunni ula tarwa-nun mññinin.» isshnna-tn yusf
izzøam-tn.
22 iqama yusf izdå å-miœr d-ayt-dars n-babas. izri yusf
lmut n-yusf
miyya d-mraw (110) n-usggÐas, 23 iñr tarwa n-afraym ard
tis kra¡¡ tasutin, iñr ula tarwa n-makir lli-igan yus n-manaššah. lliå-d-luln
isizwur 48
tarwa-yan, yasi-tn yusf f-ifaddn-ns. 24 isawl yusf ilmma s-aytmas yini-asn: «han
åir imikk rad-mmtå. walaynni rbbi ra-d-srun-yakmur a-kÐn-iøawn.
ra-kÐn-issawn zå-tmazirt-ad, yawi-kÐn s-wakal lli-f-iggulla i-ibrahim d-isæaq
d-yaøqub.» 25 issgall yusf tarwa n-israyil yini-asn: «s-œœaæt ra-d-srun-yakmur
rbbi, tssawnm åakudan içœan-inu zå-åid.» 26 åmkan a-s-immut yusf, irgl miyya
d-mraw (110) n-usggÐas. ænn¡n ddat-ns, gn-t å-yan œœnduq å-miœr.
49

ufuå
1
ar-ttigatn ayt-israyil 1 åmkad ad-gan ismawn n-tarwa n-israyil lli-munnin
å-miœr
d-babatsn yaøqub s-tmazirt n-miœr, kud yan d-tawjja-ns:
2 rawbin, šimøun, lawi, yahuda, 3 yassakar, zabulun, bnyamin, 4 dan, naftali,

gad, ašir. 5 imma yusf illa yadlli å-miœr. ssa n-id mraw (70) ad-gan kullu tarwa
n-tarwa n-yaøqub.
6 izri ma-izrin immt yusf d-aytmas kullutn ula kullu tasut-an. 7 walaynni

ayt-israyil ar-tarun ar-tzayadn ar-ttigatn ar-tømmarn tamazirt. 8 zrin isggÐasn


iåli-d yan-ugllid yaãni å-miœr, ur-issin yusf. 9 yini i-mddn-ns: «han ayt-israyil
wrrin ggutn. åir yan kra s-rad-fllanå-tjhhdn. 10 nkrat a-nñr mamnk a-ra-gisn-
ntækam a-ur-sul-tzayadn, a-ur-imil yili kra n-imiå øawnn inuwwašn-nå mmaån
didnå, ffuån ilmma zå-wakal-nå.»
11 åakudan a-fllasn-gan iriyasn n-twizi, irin a-tn-ssknun
firøawn iqœad a-tn-
issdullu s-isittitn ññaynin. rarn-tn ar-bnnun iårm n-fitum d-win
raømsis ma-å-a-itçzan firøawn. 12 walaynni kra
s-a-tn-ssdullun ar-ttigatn bahra, ømmrn akal. wrrin ayt-miœr ksuãn zå-ayt-israyil,
13 ar-fllasn-tšqun s-uggÐar, rarn-tn ad-tnhatafn s-tkrrayt zund ismgan. 14 ssærrun

gisn ussan-nsn s-tsmugit. ar-tqasan tallaåt d-u¡¡ibn ula kullu ma-igan tawuri
n-ikalln. tammara išqan a-å-tn-ssçdmn zund ismgan.
15 izayd-ugllid n-miœr isawl s-tilli ssarunin ist-øibr [ist-israyil], yat gisnt

ism-ns šifra, yat yaãni ism-ns fuøa, 16 yini-asnt: «åakud nna-ra-tssarumt ist-øibr,
lkmnt tizi n-tlalit, iå-darsnt-ilul-uæšmi tnåmt-t, iå-darsnt-tlul-tæšmiyt tadjmt-stt
a-tddr.» 17 walaynni tilli ssarunin ar-tuqqarnt rbbi, ur-skirnt s-wawal n-ugllid
n-miœr, adjnt iæšmiyn ad-ddrn. 18 iår-d-ilmma-ugllid n-miœr i-tilli ssarunin
yini-asnt: «maç aylliå tskrmt åmkan tadjmt iæšmiyn ad-ddrn?» 19 sawlnt-d tilli
ssarunin inint i-firøawn: «han timåarin n-ayt-øibr ur-gint zund ist-miœr. dusnt
ntnti, ar-ttarunt ur-ta-tnt-in-tlkim talli ra-tnt-issaru.»
20 f-mayan a-f-ibark rbbi å-tilli ssarunin, zaydn ar-ttigatn mddn-an. 21 ula

tilli ssarunin, lliå uqqrnt rbbi, ifk-asnt ula ntnti tarwa. 22 imma firøawn izuyd
yamr kullu mddn-ns yini: «aæšmi nna-d-iluln å-dar ayt-øibr, tluæm-t-in å-wasif
n-nnil, tadjm tiæšmiyin ad-ddrnt.»

2
1 å-uwssan-an inkr yan zå-tqbilt n-ayt-lawi, yawi taslit
talalit n-musa
zå-ist-lawi. 2 tffuå nttat ar-trbbu, taru yan-warraw.
lliå-ti-tñra ifulki, tssrgs-t kraã-iyrn, 3 aylliå ur-sul-tñãar a-ti-tæãu. tasi-d yat-tryalt
ttyawskar zå-waññmay, tåm-as zzft d-tfiñña, tg gis arraw, tsrs-tt-in
å-gr-waññmay n-wasif. 4 ulltmas n-warraw tbidd-n å-tuggugt a-tñr
ma-rad-as-ijru.
5 imikk s-di-thuwwd illis n-firøawn s-wasif a-tsird, ar-fttunt-tmqasatin-ns

å-tama n-wasif. tñr-n taryalt å-gr-waññmay, tazn tamqasat-ns a-stti-di-tawi.


6 trñm-tt s-a-gis-ttmnad arraw, d-ntta hati ar-yalla. tænnu gis tini: «yan å-tarwa
ufuå 50
n-ayt-øibr ayad.» 7 tsawl-d-uwlltmas n-warraw åakudan i-illis n-firøawn tini:
«is-ad-dduå ad-am-d-årå i-yat å-ist-øibr ma-ym-issngayn arraw-ad?» 8 tini-as
illis n-firøawn: «zayd.» tddu-tfruçt tår-d i-innas n-warraw. 9 tsawl-as illis
n-firøawn tini-as: «awi arraw-ad ar-iyi-ti-tssngayt. ra-ym-akkaå tiårad-nm.»
tawi-d-tmåart arraw ar-ti-tssngay. 10 lliå imqqur-uæšmi, tawi-t s-dar illis
n-firøawn, tg-t nttat d-yus. tg-as ism musa [tga lmøna-ns ‹ityawldday-d›], ašku
tnna d-içf-ns: «ldiå-t-id zå-waman.»
11 lliå imqqur musa, iffuå yan-wass s-dar mddn-ns, iñr
irwl musa s-midyan
anhataf iññayn lli-fllasn-illan. imnad yan gu-miœr ar-ikkat
yan gu-øibr lli-igan zå-mddn-ns. 12 igrawl åmk d-åmk, ur-iñri yan, yut gu-miœr-an
iæãu-t å-umlal. 13 ndid azkka iffuå daå, yaf-n sin å-ayt-øibr mmaån i-ngratsn.
isawl musa i-walli itøddan f-wayya yini-as: «maç a-tkkatt gÐmak?» 14 irar-as-d
nttan: «ma-k-igan d-uriyas ula læakm fllanå? is-trit a-yyi-tnåt åmklli tnåit
gu-miœr-an?» yiksaã musa åakudan, yini d-içf-ns: «aææ, wrrin ssnn mddn
mad-skrå.» 15 lliå isfld firøawn i-ma ijran, iskr f-a-inå musa. walaynni musa irwl
zå-dar firøawn, iddu igawr å-tmazirt n-midyan. iskiws musa å-tama n-yan-wanu.
16 åwalli igan amsakmur å-gr mddn d-rbbi å-tmazirt n-midyan, hati i¡¡af ssa

n-istis. aškint-d ntnti ar-tagÐmnt, ømmrnt ifraãn ad-ssunt-uwlli n-babatsnt.


17 aškin-d kra n-imksawn ¡¡ayn-tnt. inkr musa åakudan ifukku-tnt, izayd issu

ulli-nsnt. 18 lliå-n-kšmnt s-dar babatsnt raøwil, isqsa-tnt: «ma-ijran aylliå


ur-n-tma¡lmt åassad?» 19 inint-as: «ifukka-yaå yan gu-miœr zå-imksawn, yagÐm
issu ulli-nå.» 20 yini raøwil i-istis: «maniå illa? maç aylliå-t-in-tflmt? åramt-as-d
a-didnå-išš.» 21 irãu musa a-igawr å-dar-urgaz-an. ifk ilmma i-musa illis œifura,
22 taru-as yan-warraw. ig-as ism giršum [tga lmøna-ns ‹abrrani›], ašku inna: «giå

abrrani å-tmazirt n-iåribn.»


23 zrin isggÐasn immt-ugllid n-miœr. imma ayt-israyil
isfld rbbi i-twaåra
n-mddn-ns ar-ukan-sul-nddrn s-tkrrayt n-tsmugit, ar-ssmummuyn
ar-aqran i-ma-tn-itøawan, tlkm-twaåra-nsn rbbi. 24 isfld
rbbi i-tndra-nsn, iswangm løhd lli-iskr d-ibrahim d-isæaq d-yaøqub. 25 imnad rbbi
å-ayt-israyil, yissan mad-darsn-illan.

3
1 yan-wass ikssa musa ulli n-uãggÐal-ns yatru [raøwil]
tazggÐart lli-iømmrn
s-løafiyt lli-igan amsakmur å-dar ayt-midyan. yawi tawrut s-lçla
å-tsga lli-iwalan am¡ar n-tafukt, ilkm adrar n-rbbi
lli-mi-ttinin ‹æurib› [ar-as-ttinin ula ‹sinay›]. 2 iban-as-d lmalak n-sidi rbbi
å-wammas n-yat-tzggÐart s-ufdaddu l-løafiyt. ar-n-itmnad tazggÐart, tømmr
s-løafiyt walaynni ur-tjdir. 3 yini musa: «a-n-akmurå ad-mnadå å-løjb-an, ñrå
maç aylliå ur-tjdir-tzggÐart-an.» 4 sidi rbbi, lliå iñra musa yakmur-n a-gis-imnad,
iår-as-d zå-tuññunt n-tzggÐart yini-as-d: «musa, musa.» yini musa: «ha nkki.»
5 yini-as-d sidi rbbi: «a-ur-di-tlkmt åid. kkis turñiyin zå-iãarn-nk. han åin å-tbiddt

iga akal ityawñlayn i-rbbi-nk.» 6 izayd yini: «nkki a-igan rbbi n-babak, gå rbbi
n-ibrahim d-isæaq d-yaøqub.» idl musa udm-ns åakudan, ašku iksuã ur-iñãar
a-n-imnad å-rbbi.
7 yini-as sidi rbbi: «ha-yyi ñriå tadallit išqan lli-å-llan mddn-inu å-miœr,

sfldå-asn ar-ssmummuyn s-willi-tn-dææinin, ssnå takrrayt iggutn lli-å-llan.


ufuå 51
8 gguzå-d åilad a-tn-fukkuå zå-ifassn n-ayt-miœr, ssawnå-tn zå-wakal-an,
awiå-tn s-yat-tmazirt yusøan ifulkin, ingi-gis-ugÐfay d-tammnt. iga-t-wakal
n-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-amur d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus. 9 hati
åilad ilkm-iyi-d-usmammi n-ayt-israyil, ñrå arfufn lli-s-a-tn-ssrfufunn ayt-miœr.
10 nkr åilad ra-k-aznå s-dar firøawn baš a-di-tssufåt mddn-inu n-ayt-israyil

zå-miœr.»
11 imma musa inna i-rbbi: «mad-giå nkki aylliå-iyi-tuœœat ad-dduå s-firøawn

ssufåå-d ayt-israyil zå-miœr?» 12 yini-as rbbi: «ha-yyi rad-dik-iliå. d-åmkad


a-rad-ak-ig tamatart n-izd nkkin a-k-yuznn, ašku tigira n-ma-di-tssufåt mddn-nk
zå-miœr, adrar-ad a-å-ra-ttqasat rbbi-nk.»
13 yini ilmma musa i-rbbi: «iå-n-lkmå dar ayt-israyil iniå-asn ‹rbbi

n-imzwura-nun a-yyi-d-srun-yuznn,› sqsan-iyi ‹ma-iga ism-ns?› ma-s-rad-asn-


jawbå?» 14 yini rbbi åakudan i-musa: «nkki giå wad bdda illan. ini i-ayt-israyil
‹yuzn-iyi-d wad bdda illan.› » 15 izayd sidi rbbi yini i-musa: «ini i-ayt-israyil
‹rbbi da-bdda-illan, iga-t rbbi n-id-babatun, ig rbbi n-ibrahim, ig rbbi n-isæaq, ig
rbbi n-yaøqub, nttan a-yyi-d-srun-yuznn.› åmkan ad-bdda-iga ism-inu, issann-iyi
srs mddn n-kraygatt tasut n-tasutin. 16 zayd åilad tssmunt-d imåarn n-ayt-israyil
tinit-asn: ‹hati iban-iyi-d rbbi da-bdda-illan, iga-t rbbi n-id-babatun, ig rbbi
n-ibrahim d-isæaq d-yaøqub, yini-yyi: ha-yyi uggÐiå-d srun, ñrå mad-awn-
ityawskarn å-miœr. 17 nniå-awn åilad, ra-kÐn-ssawnå zå-tdallit n-miœr s-wakal
n-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-amur d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus,
s-yat-tmazirt ingi-gis-ugÐfay d-tammnt.› 18 rad-sfldn s-wawal-nk, tkšmt ilmma
kiyi d-imåarn n-ayt-israyil s-dar-ugllid n-miœr, tinim-as: ‹rbbi da-bdda-illan,
iga-t rbbi n-ayt-øibr, hati iban-d srnå. nãalb-ak åilad, adj-aå a-nmuddu tawada
n-kraã-uwssan å-lçla, baš a-nårœ å-umnid n-rbbi da-bdda-illan ig rbbi-nå.›
19 walaynni ssnå nkki is-ur-rad-awn-irñm-ugllid n-miœr a-tddum, abla
iå-n-fllas-igguz yan-ufus itjhhdn. 20 ha-yyi ra-n-mdiå afus-inu ar-kkatå ayt-miœr
s-kullu løjayb lli-rad-skrå å-wammas-nsn. tigira n-åayan a-rad-awn-irñm.
21 rad-fkå rrãa i-mddn-nk å-dar ayt-miœr, d-ur-ra-di-tffuåm s-ifassn çwanin.
22 ašku kraygatt tamåart ra-tãalb zå-tadjart-ns ullt-miœr ula tanna igawrn

å-tgmmi-ns, tãalb zå-gis irukutn n-nnÐqrt ula win-uwrå, tãalb timlsa tsslsm-tnt
i-tarwa-nun d-istitun. åmkan a-s-ra-tššm ayt-miœr.»

4
irar-as ilmma musa: «walaynni ur-ra-sri-sfldn mddn ula
1
timitar lli-imla sidi
rbbi i-musa qbln awal-inu. rad-iyi-inin: ‹ur-ak-d-iban rbbi
da-bdda-illan.› » 2 isqsa-t sidi rbbi: «ma-illan å-ufus-nk?»
yini-as: «aømud». 3 yini-as: «gr-t-in f-wakal.» igr-t-in åakudan f-wakal, s-iwrri
iga algÐmaã, irwl musa zå-gis. 4 izayd sidi rbbi yini i-musa: «mdi-n afus-nk
tamñt-t å-tmåilt-ns.» imdi-n afus-ns åakudan yamñ-t, s-iwrri iga aømud
å-ufus-ns. 5 yini-as sidi rbbi: «åmkan a-s-ra-k-amnn is-ak-d-iban rbbi
da-bdda-illan, iga-t rbbi n-id-babatsn ibrahim d-isæaq d-yaøqub.»
6 isawl-d daå sidi rbbi yini-as: «šškšm afus-nk s-uæbiš n-tmlsit-nk.» išškšm

musa åakudan afus-ns s-uæbiš-ns. lliå-t-id-issufå, hati ijdm, iwrri imllul zund
adfl. 7 izayd rbbi yini-as: «rar afus-nk s-uæbiš-nk.» irar afus-ns s-uæbiš.
lliå-t-id-daå-issufå, hati iwrri ilm ig åmklli yadlli iga. 8 yini-as rbbi:
ufuå 52
«iå-ur-srk-sfldn ula umnn-k s-tmatart tamzwarut, a-ur-imil amnn-k s-tis snat.
9 walaynni iå-ur-uminn s-snat-tmitar-ad ula sfldn s-wawal-nk, tasit-d imikk

n-waman zå-wasif n-nnil tffit-tn f-wakal iqqurn, s-rad-wrrin-waman lli-di-tusit


zå-wasif gn idammn f-taåart.»
10 irar musa i-sidi rbbi: «wa rbbi-nu, ur-giå bu-wawal, la åayd izrin ula åilad

å-tsawlt s-uçddam-nk. hati iññay ils-inu, išqu flla ad-sawlå.» 11 yini-as sidi rbbi:
«ma-iskrn imi n-bnadm? ma-iskrn bnadm a-ig añnñum nåd aãrãur? ma-t-iskrn
a-yisfiw nåd a-ibukã? is-urd nkki a-t-iskrn, nkki-ad igan wad bdda illan? 12 zayd
åilad, nkki a-ra-iøawn imi-nk, mlå-ak ma-ra-tinit.»
13 imma ntta irur-as: «wa rbbi-nu, åir azn kra n-yan yaãni.» 14 iåãb sidi rbbi

f-musa yini-as: «imma gÐmak harun gu-lawi, ssnå is-issn a-isawal. hatin åilad
ikka-d aåaras a-k-id-imnaggar. iå-k-iñra, ra-srk-ifræ. 15 zayd ar-srs-tsawalt kiyi,
ar-as-tmalat iwaliwn ma-ittini. rad-tøawanå imi-nk ula imi-ns, ar-awn-malaå
ma-ra-tskarm. 16 ra-isslkam iwaliwn-nk i-mddn, ig zund imi-nk, tgt zund rbbi-ns.
17 ra-tasit aømud-an å-ufus-nk ar-srs-tskart timitar.»
18 iddu musa åakudan iwrri s-dar-uãggÐal-ns yatru yini-as:
iwrri musa s-tmazirt
n-miœr «åir adj-iyi ad-wrriå s-dar aytma å-miœr ad-ñrå
is-sul-ddrn.» yini-as yatru: «zayd, a-dik-tmun sslamt.»
19 isawl-d sidi rbbi s-musa å-tmazirt-an n-midyan yini-as: «zayd twrrit s-miœr,

ašku willi-k-isiggiln a-k-nån, hatni mmutn.» 20 yawi musa tamåart-ns d-tarwa-ns


issni-tn f-yan-uåyul, iwrri s-tmazirt n-miœr. yasi dids aømud n-rbbi å-ufus-ns.
21 yini daå sidi rbbi i-musa: «iå-n-truæt s-miœr, trart løaql a-tskart å-lgddam

n-firøawn kullu løjayb lli-giå å-ufus-nk. walaynni hatin rad-ssiqarå ul-ns.


ur-ra-yadj mddn ad-ddun. 22 zayd tinit i-firøawn: ‹ha ma-inna rbbi da-bdda-illan.
israyil iga iwi ifçddi. 23 nniå-ak, rñm i-iwi a-yyi-itqasa. iå-tagÐit ad-as-trñmt,
ha-yyi rad-nåå ifçddi-nk.› »
24 lliå nsan å-yan-udåar å-uåaras, imnaggar-t sidi rbbi iskr f-a-t-inå. 25 taf

œifura yan-uñru n-uznad, tbbi ilmš i-yus, tggr-n srs i-iwurzan n-musa tini-as:
«s-œœaæt, asli n-idammn ad-iyi-tgit.» 26 yadj-t åakudan a-iddr. f-ssibt n-tñallit-an
a-f-as-tnna ‹asli n-idammn›.
27 inna-yad sidi rbbi i-harun: «ddu s-lçla a-n-tmnaggart d-musa.» iftu

imnaggar-t-in å-dar-udrar n-rbbi insallam dids. 28 isawl musa i-harun f-kullu


iwaliwn lli-f-t-id-yuzn sidi rbbi ula timitar lli-f-t-yuœœa a-tnt-iskar. 29 iddu ilmma
musa d-harun, ssmunn-d kullu imåarn n-ayt-israyil. 30 yini-asn harun kullu
iwaliwn lli-s-inna sidi rbbi i-musa, iskr timitar å-umnid-nsn. 31 amnn mddn-an.
lliå sfldn is-d-yuggÐa sidi rbbi s-ayt-israyil iñr tadallit lli-å-llan, ssknun
içfawn-nsn sjdn-as.

5
1 iddu musa d-harun åakudan, kšmn dar firøawn inin-as:
izuyd firøawn išqa
s-uggÐar «ha ma-inna wad bdda illan ig rbbi n-ayt-israyil: ‹adj
mddn-inu ad-ddun f-ad-iyi-skrn løid å-lçla.› » 2 irar-asn
firøawn: «ma-iga ‹wad bdda illan› aylliå a-ra-srs-sfldå rñmå i-ayt-israyil?
ur-ssinå wad bdda illan. uhu, ur-rad-rñmå i-ayt-israyil.» 3 inin-as åakudan:
«iban-aå-d rbbi n-ayt-øibr. adj-aå åilad a-nftu tawada n-kraã-uwssan å-lçla,
a-nårœ å-umnid n-wad bdda illan ig rbbi-nå, a-ur-imil yut-aå-d s-wa¡¡an nåd
ufuå 53
tiñña.» 4 irar-asn-ugllid n-miœr: «maç a-musa d-harun aylliå tram a-trñmm
i-mddn zå-twuri-nsn? wrryat åilad dar-twizi-nun.» 5 izayd firøawn yini-asn: «hati
åilad ggutn mddn å-tmazirt, tirim kunni a-tn-tssbiddm f-twuri-nsn.»
6 izayd firøawn åassan yuœœa iriyasn n-ayt-twizi d-ingabaln-nsn yini-asn:
7 «a-ur-sul-takkam i-mddn-an alim mad-tggan i-u¡¡ibn åmklli myurn ntni.

adjat-tn a-ttidun ar-d-ssmunun alim i-içf-nsn. 8 walaynni inyat-asn ad-sul-skarn


unšk lli-yadlli-skarn n-u¡¡ib. a-ur-asn-tssrçum yat. ašku øgzn ntni, åayan
a-f-a-tngmugn ar-ttinin: ‹a-nddu a-nårœ å-umnid n-rbbi-nå.› 9 srsat-n tawuri
iññayn f-mddn-an baš a-srs-tnhatafn bahra a-ur-sul-tlhun s-iwaliwn çwanin.»
10 ffuån iriyasn d-ingabaln n-ayt-twizi inin-asn: «inna-yawn firøawn

ur-sul-ra-ywn-yakka alim. 11 zaydat kunni ar-di-ttawim alim i-içf-nun


zå-innaå-ti-tufam, walaynni unšk lli-yadlli-tskarm n-u¡¡ib a-rad-sul-tskarm.»
12 akutn mddn åakudan å-wakal n-miœr kullut ad-d-ssmunun ilibi a-ig alim.
13 ñiyyrn-tn iriyasn inin-asn: «arayt-d å-wass åunšk lli-tskarm å-lliå
yujad-walim.» 14 zaydn iriyasn ar-kkatn ingabaln lli-ssbiddn f-ayt-israyil
inin-asn: «maç aylliå ur-tkmmilm tawuri, ur-tskirm åassad ula igãam unšk
lli-tskarm åayd izrin?»
15 ddun ingabaln n-ayt-israyil s-dar firøawn, ssmummÐin fllas sqsan-t: «maç

aylliå a-tskart åmkad a-sidi i-imqasan-nk? 16 ur-a-yå-d-akkan alim, sul ar-ttinin


‹skarat u¡¡ibn.› ha-yaå nkkÐnin a-išttan akuray imma mddn-nk kiyi a-f-illa
llum.» 17 irar-asn: «løgz ayan, løgz a-giwn-illan aylliå a-ttinim: ‹a-nddu nårœ
å-umnid n-rbbi da-illan.› 18 zaydat åilad s-twuri-nun. ur-ra-ywn-nakka alim,
walaynni skarat unšk lli-yadlli-tskarm n-u¡¡ib.» 19 ñrn ingabaln n-ayt-israyil izd
tamukrist yÐçšnn a-å-llan ašku inna-yasn: «a-ur-tssnaqœm yat zå-åaylli tskarm
n-u¡¡ib kraygatt ass.» 20 ffuån-d zå-dar firøawn, afn-d musa d-harun biddn ar-srsn
tqln, 21 inin-asn: «wa kunni, a-d-srun-yaggÐ sidi rbbi, irar-awn-d f-åayd tskrm.
ašku trurm firøawn d-imøawann-ns æašan-aå, tgm iñãi ifrsn å-ufus-nsn
ma-s-a-yå-nqqan.»
22 irar musa åakudan udm-ns s-sidi rbbi yini: «wa rbbi da-bdda-illan, maç

aylliå tzuydt tarfufnt i-mddn-ad? maç a-yyi-di-tuznt? 23 zå-lliå kšmå s-dar


firøawn ad-srs-sawlå s-ism-nk, hati izuyd išqu bahra d-mddn-ad. d-kiyi
ur-akkÐ-tfukkit mddn-nk.»

6
1 isawl-d sidi rbbi åakudan s-musa yini: «ra-tñrt åilad
iqawl rbbi i-mddn-
ns s-ujnjm ma-rad-skrå i-firøawn. ašku s-ufus itjhhdn a-s-ra-t-rarå
a-issufå mddn-ad, d-ufus itjhhdn a-s-rad-tn-i¡¡ay
zå-tmazirt-ns.»
2 yini ilmma rbbi i-musa: «nkkin a-igan ‹rbbi da-bdda-illan›. 3 kkiå-ttin

ssbayynå içf-inu i-ibrahim d-isæaq d-yaøqub s-‹rbbi da-iñãarn i-kulši›. walaynni


ur-asn-fkiå a-yyi-issann s-ism-inu ‹rbbi da-bdda-illan›. 4 skrå didsn løhd-inu
ma-s-a-ysn-akkaå akal n-kanøan, a-t-igan d-wakal lli-å-a-tlulliyn gn gis iåribn.
5 imma åilad sfldå i-tndra n-ayt-israyil lliå-tn-gan ayt-miœr d-ismgan, swangmå-d

løhd-inu. 6 mayan a-f-k-uœœaå a-tsawlt s-ayt-israyil tinit-asn awal-ad: ‹nkkin


a-igan rbbi da-bdda-illan. ra-kÐn-d-ssufåå zå-ddu iñañayn n-ayt-miœr,
fukkuå-kÐn-d zå-tsmugit-nsn, jjnjmå-kÐn-d s-umdday n-ufus-inu itjhhdn ula
ufuå 54
s-lækamat-inu šqanin. 7 ra-kÐn-gå d-mddn-inu, gå nkki rbbi-nun. åakudan
a-ra-tissanm is-giå rbbi siditun lli-kÐn-d-issufån zå-ddu iñañayn n-ayt-miœr,
8 šškšmå-kÐn-d s-wakal lli-f-ggulliå a-t-fkå i-ibrahim d-isæaq d-yaøqub,

fkå-awn-t a-ti-twrtm ula kunni. nkkin a-igan rbbi da-bdda-illan.› »


9 isawl musa s-ayt-israyil s-wawal-an, walaynni ur-srs-sfldn, ašku ttyagas

rruæ-nsn s-tsmugit-an išqan. 10 yini daå sidi rbbi i-musa: 11 «kšm s-dar firøawn
agllid n-miœr tinit-as awal-ad: ‹adj ayt-israyil ad-ffuån tamazirt-nk.› » 12 imma
musa irur i-sidi rbbi: «han ayt-israyil ur-sri-sfldn. mamnk a-ra-sri-isfld firøawn,
nkki-ad mi ur-åusn infurn-inu?»
13 åmkan a-s-isawl sidi rbbi s-musa d-harun f-ayt-israyil ula f-firøawn agllid

n-miœr, yuœœa-tn ad-d-ssufån ayt-israyil zå-wakal n-miœr.


...................................

7
1 isawl sidi rbbi s-musa yini-as: «ñr åilad, han giå-k d-zund
musa d-harun å-dar
firøawn rbbi i-firøawn, gå gÐmak harun d-zund nnabi-nk. 2 ra-ttinit
kullu ma-s-a-ki-tamrå, yini gÐmak harun i-firøawn a-yadj
ayt-israyil ad-ffuån tamazirt-ns. 3 walaynni rad-ssiqarå ul n-firøawn. timitar
d-løjayb ggutnin a-rad-skarå å-miœr, 4 imma nttan ur-ra-srun-isfld. ra-n-gå ilmma
afus-inu f-miœr, ar-fllas-kkatå lækamat šqanin, ssufåå-d ikabarn n-mddn-inu
n-ayt-israyil zå-miœr. 5 rad-issann ayt-miœr izd nkki a-igan rbbi da-illan
lliå-n-mdiå afus-inu f-miœr, ssufåå-d ayt-israyil zå-gratsn.»
6 iskr musa d-harun maylli-f-tn-yuœœa, skrn kullu s-wawal n-sidi rbbi. 7 lliå

sawln s-firøawn, ilin dar musa tam id-mraw (80) n-usggÐas, ilin dar harun tam
id-mraw d-kraã (83) n-usggÐas.
8 izayd sidi rbbi yini i-musa d-harun: 9 «iå-awn-inna firøawn ‹mlayt-iyi-d

kra l-løjb›, tinit åakudan i-harun ‹asi aømud-nk tluæt-t-in å-lgddam n-firøawn›,
ra-iwrri ig algÐmaã.» 10 ikšm musa d-harun s-dar firøawn, skrn åmklli-f-tn-yuœœa
sidi rbbi. iluæ-n harun aømud-ns å-lgddam n-firøawn d-imøawann-ns, hati iwrri
iga algÐmaã. 11 iår-d firøawn åakudan i-ayt-tækimt-ns d-išuwwafn-ns, skrn
isææarn n-miœr ula ntni åmkan s-ssiær-nsn. 12 kraygatt yan iluæ-n aømud-ns, s-han
iømad-lli wrrin gn ilgÐmaãn. imma aømud n-harun, hati iœr¡ iømad-nsn.
13 walaynni sul iqqur-uwl n-firøawn åmklli-s-inna sidi rbbi, ur-srsn-isfld.
14 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «han iqqur-uwl n-firøawn,
tagat n-idammn
yagÐi a-irñm i-mddn-inu. 15 ddu s-dar firøawn zikk œbaæ
å-tizi lli-å-a-itffuå s-dar-waman, tbiddt a-k-in-yaf å-tama n-wasif, tasit å-ufus-nk
aømud lli-iwrrin ig algÐmaã, 16 tinit-as: ‹yuzn-iyi-d srk rbbi da-bdda-illan, ig rbbi
n-ayt-øibr, inna-yak: adj mddn-inu ad-ddun a-yyi-tqasan å-lçla. imma kiyi sul
s-åilad ur-ta-trit a-tsfldt. 17 ha ma-yk-d-inna rbbi da-bdda-illan: åmkad
a-s-ra-tissant is-giå rbbi da-illan. aman-ad n-wasif n-nnil, ra-gisn-utå
s-uømud-ad illan å-ufus-inu, wrrin gn idammn. 18 rad-mmtn kullu islman
lli-gisn-illan, iwrri iÿÿu-wasif. ra-t-tkrhun ayt-miœr, ur-sul-rad-iæmaln ad-sun
aman-ns.› »
19 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «zayd tinit i-harun: ‹asi aømud-nk tmdit-n

afus-nk s-kullu maniå llan-waman å-miœr, ig-iyt tirgiw nåd isura nåd timdwin
ufuå 55
nåd ifraãn, ad-kullu-wrrin gn idammn.› rad-ilin idammn å-kraygatt mani
å-tmazirt n-miœr, ula å-irukutn n-ukššuã d-win-uñru.»
20 iskr musa d-harun åmklli-s-asn inna sidi rbbi. yall aømud, yut å-waman

n-wasif å-lgddam n-firøawn d-imøawann-ns. wrrin-kullu-waman n-wasif gn


idammn. 21 mmtn kullu islman lli-gisn-illan, iwrri-wasif iÿÿu. ur-sul-ñãarn
ayt-miœr ad-sun aman-ns. ilin idammn å-kraygatt mani å-tmazirt n-miœr. 22 imma
isææarn n-miœr ula ntni skrn åmkan s-ssiær-nsn. sul iqqur-uwl n-firøawn,
ur-srsn-isfld åmklli-s-inna sidi rbbi. 23 igrawl firøawn åakudan iddu s-tgmmi-ns,
imma åaylli ijran, ur-tt-akkÐ-gis-yiwi. 24 ayt-miœr ar-kullu-qqazn å-tama n-wasif
n-nnil ad-afn aman mad-ssan, ašku ur-ñãarn ad-sun aman n-wasif. 25 zrin ssa
n-uwssan tigira n-ma-yut sidi rbbi asif n-nnil.

8
1 yini-d sidi rbbi åakudan i-musa: «kšm s-dar firøawn
tagat n-igÐra
tinit-as: ‹inna-yak rbbi da-bdda-illan, adj mddn-inu
ad-ddun a-yyi-tqasan. 2 iå-tagÐit ad-asn-trñmt, han rad-utå kullu tamazirt-nk
s-igÐra. 3 ra-iømmr-wasif n-nnil s-igÐra, awnn s-tgmmi-nk ula s-uæanu
lli-å-a-tggant ula s-tisi-nk, kšmn s-dar imøawann-nk ula mddn-nk kullutn, kšmn
s-tfurna ula tiqœray. 4 ra-d-fllak-takÐin igÐra kiyi ula mddn-nk ula imøawann-nk
kullutn.› » 5 izayd sidi rbbi yuœœa musa: «ini i-harun: ‹mdi-n aømud lli-illan
å-ufus-nk s-trgiw d-isura d-tmdwin, tssawnt-d igÐra f-wakal n-miœr.› » 6 imdi-n
harun aømud-ns s-waman n-miœr, awnn-d igÐra ømmrn kullu tamazirt n-miœr.
7 walaynni ula isææarn skrn åmkan s-ssiær-nsn, ssawnn-d ula ntni igÐra f-wakal

n-miœr.
8 iår-d firøawn ilmma i-musa d-harun yini-asn: «ãalbat i-rbbi da-illan

a-n-yasi igÐra flla nkki d-mddn-inu. rad-adjå mddn-nun ad-ddun årœn å-umnid
n-rbbi da-illan.» 9 irar musa i-firøawn: «alå içf-nk tinit-iyi man tasaøt trit
ad-ãalbå f-ssibt-nk d-imøawann-nk d-mddn-nk baš a-n-fllak-ittin igÐra, kiyi
d-tgÐmma-nk, a-ur-d-sul-ssurfn ttmi n-wasif.» 10 yini-as firøawn: «azkka.»
irar-as musa: «åmkad-s-tnnit a-ra-yili, f-a-tissant is-ur-illi kra n-rbbi zund walli
bdda illan ig rbbi-nå. 11 ra-n-fllak-tyattayn igÐra kiyi d-tgÐmma-nk
d-imøawann-nk d-mddn-nk. ur-sul-rad-d-ssurfn ttmi n-wasif.» 12 iffuå-d musa
d-harun zå-dar firøawn. iår musa s-sidi rbbi iãalb-t f-ssibt n-igÐra åmklli-s-inna
i-firøawn. 13 iskr sidi rbbi maylli-as-iãalb musa, mmtn igÐra å-tgÐmma d-iswak
d-igran. 14 ssmunn-tn d-igudiyn aylliå ÿÿuÿÿan tamazirt kullutt. 15 walaynni lliå
iñra firøawn tagat-an tzri, issiqar ul-ns yagÐi daå a-sul-srsn-isfld, åmklli s-inna
sidi rbbi.
16 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «zayd tinit i-harun: ‹mdi-n
tagat n-wabiba
aømud-nk, tutt å-ugdrur n-wakal f-a-iwrri ig wabiba
å-kullu tamazirt n-miœr.› » 17 skrn åmkan, imdi-n harun aømud lli-illan å-ufus-ns,
yut å-ugdrur n-wakal, yili wabiba f-mddn d-lbhaym. iwrri-kullu-ugdrur n-wakal
iga wabiba å-kraygatt mani å-tmazirt n-miœr. 18 irin isææarn ad-skrn wabiba
åmkan s-ssiær-nsn, walaynni ur-ñãarn. hati illa wabiba f-mddn ula lbhaym
kullutn, 19 aylliå nnan isææarn i-firøawn: «askkir n-rbbi ayad.» walaynni ul
n-firøawn iqqur, ur-srsn-isfld, åmklli-s-inna sidi rbbi.
tagat n-izan
ufuå 56
20 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «nkr zikk œbaæ, tbiddt-n å-umnid n-firøawn å-tizi
lliå a-d-itffuå s-dar-waman, tinit-as: ‹ha ma-inna rbbi da-bdda-illan. adj
mddn-inu ad-ddun a-yyi-tqasan. 21 walaynni iå-ur-trñimt i-mddn-inu,
ra-n-srk-aznå izan, kiyi d-imøawann-nk d-mddn-nk ula tigÐmma-nk. rad-ømmrn
izan kullu tigÐmma n-ayt-miœr ula ikalln lli-å-llan. 22 åakudan rad-ñliå akal
n-gušn lli-å-zdån mddn-inu, a-ur-t-lkmn izan. åmkan a-s-ra-tissant is-lliå
å-wammas n-tmazirt-ad nkki-ad igan wad bdda illan. 23 åmkan a-s-rad-ñliå
mddn-inu zå-mddn-nk. tamatart-ad, han azkka a-ra-tili.› » 24 iskr sidi rbbi
åmkan, kšmn izan ggutnin s-tgmmi n-firøawn d-tgÐmma n-imøawann-ns ula
kullu akal n-miœr. thlk-tmazirt s-tugtt n-izan.
25 iår-d firøawn i-musa d-harun s-dars yini-asn: «zaydat tårœm åid å-umnid

n-rbbi-nun å-miœr.» 26 irar-as musa: «ur-izri a-nskr mayan, ašku tiårœiw


lli-mi-ra-nårœ i-rbbi-nå da-bdda-illan, hati ærmnt dar ayt-miœr. iå-aå-ñran
s-tårœiw lli-darsn-ærmnin, is-ur-ra-ginå-ññun s-iñran? 27 iqqan-aå-d a-nmuddu
tawada n-kraã-uwssan å-lçla, a-n-nårœ å-umnid n-rbbi-nå da-bdda-illan
åmklli-f-aå-yuœœa.» 28 yini-asn firøawn: «ra-kÐn-adjå a-tddum a-n-tårœm å-lçla
å-umnid n-wad illan ig rbbi-nun, walaynni a-ur-n-taggugm. døwat-iyi didun.»
29 yini-as musa: «åir a-n-ffuåå zå-dark, rad-ãalbå i-rbbi da-illan a-n-fllak-yasi

izan azkka, kiyi d-imøawann-nk d-mddn-nk. walaynni a-ur-iyi-daå-tåãrt, tagÐit


a-tadjt mddn-nå ad-ddun a-n-årœn å-umnid n-rbbi da-illan.» 30 iffuå-d musa
zå-dar firøawn iãalb sidi rbbi. 31 iskr sidi rbbi maylli-as-iãalb musa, issitti-n izan
f-firøawn d-imøawann-ns d-mddn-ns, aylliå ur-sul-tqama ætta yat-tizit.
32 walaynni firøawn issiqar daå ul-ns tawala yaãni, ur-yudji mddn ad-ddun.

9
1 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «kšm s-dar firøawn tinit-as
tagat å-lksibt
awal-ad: ‹ha ma-inna wad bdda illan ig rbbi n-ayt-øibr. adj
mddn-inu ad-ddun a-yyi-tqasan. 2 walaynni iå-tn-sul-tumñt tagÐit a-ysn-trñmt,
3 ra-yut-ufus n-rbbi da-illan lksibt n-wakal-nk s-yan-wa¡¡an bahra išqan. ra-yili

f-iysan d-iåÐyal d-irøman d-imugayn d-uwlli kullutn. 4 walaynni rbbi da-illan


ra-iñli lksibt n-ayt-israyil zå-tin ayt-miœr. ur-ra-tmmt ætta yat zå-kullu lksibt
n-ayt-israyil.› » 5 izzga sidi rbbi tizi yini: «azkka rad-skrå mayan å-wakal
n-miœr.» 6 ndid azkka iskr sidi rbbi åmklli-s-inna, tmmt kullu lksibt n-ayt-miœr.
imma lksibt n-ayt-israyil, ur-gis-tmmut ætta yat. 7 yazn firøawn ma-ys-d-itawin
laçbar, yaf-n lksibt n-ayt-israyil ur-gis-tmmut yat, walaynni sul iqqur-uwl-ns,
ur-irñim i-mddn-an.
8 yini daå sidi rbbi i-musa d-harun: «asyat-d urawn n-iåd
tagat n-uçbitn
zå-ufarnu, a-t-yall musa izuzzr-t å-lgddam n-firøawn.
9 ra-iwrri ig agdrur yafufn f-tmazirt n-miœr kullutt, iskr uçbitn šqanin i-mddn

d-lbhaym, ar-tbbaqin s-arsã å-wakal n-miœr kullutt.» 10 asin-d iåd n-ufarnu.


biddn å-lgddam n-firøawn, yall-t musa izuzzr-t, s-iwrri iga uçbitn šqanin,
ar-tbbaqin s-arsã å-mddn ula lbhaym. 11 isææarn ur-sul-ñãarn ad-biddn å-umnid
n-musa s-uçbitn lli-gisn ntni d-ayt-miœr kullutn. 12 walaynni sidi rbbi issiqar ul
n-firøawn, ur-srsn-isfld åmklli-s-inna sidi rbbi i-musa.
13 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «nkr zikk œbaæ, tbiddt
tagat n-ibruri
å-lgddam n-firøawn tinit-as awal-ad: ‹ha ma-inna wad
ufuå 57
bdda illan ig rbbi n-ayt-øibr. adj mddn-inu ad-ddun a-yyi-tqasan. 14 ašku åilad
rad-ssyagaså ul-nk s-tagatin šqanin s-uggÐar, kiyi d-imøawann-nk d-mddn-nk,
f-a-tissant is-ur-illi zund nkki å-ddunit kullutt. 15 ašku mra is-n-yadlli-srk-mdiå
afus-inu, utå-k kiyi d-mddn-nk s-kra n-wa¡¡an inqqan, lukun laæ-kÐn å-iggi
n-wakal. 16 walaynni mayad a-f-k-udjiå, f-ad-ak-ssbayynå tañããart-inu.
d-åmkad a-s-rad-sfldn mddn f-ism-inu å-ddunit kullutt. 17 imma kiyi
ar-ukan-sul-ttallt içf-nk f-mddn-inu, tagÐit ad-asn-trñmt ad-ddun. 18 hati azkka
tizi-ad ra-n-aznå ibruri išqan. ur-jji-illi zund nttan å-miœr zå-isizwur-ns ar åilad.
19 zayd åilad taznt ma-d-issmunun lksibt ula kullu ma-te¡¡aft å-igran, tšškšmt-tn

s-untal. ašku ra-yut ibruri mddn ula lbhaym nna-illan å-igran. d-willi ur-intiln
å-tgÐmma, rad-kullu-mmtn.› » 20 yili ma-yumnn awal-an n-sidi rbbi å-imøawann
n-firøawn, ssrwln-d ismgan-nsn ula lksibt-nsn s-tgÐmma-nsn. 21 imma willi
ur-tt-yiwin å-wawal n-sidi rbbi, udjan-in ismgan-nsn ula lksibt-nsn å-brra.
22 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «mdi-n afus-nk s-ignwan a-iãr ibruri f-kullu

tamazirt n-miœr, f-mddn ula lbhaym ula f-kullu ma-d-imåin å-igran å-wakal
n-miœr.» 23 imdi-n musa aømud-ns s-ignwan, yazn-d sidi rbbi iggign d-ibruri
ar-d-kkatn-usmann f-wakal, iffi-d sidi rbbi ibruri f-tmazirt n-miœr. 24 iggut ibruri
išqu bahra. ur-jji-illi wan ibruri-an å-wakal n-miœr zå-isizwur n-tmazirt.
zaydn-usmann ar-d-kkatn zå-tsga-yad ula çtad. 25 izayd ibruri ar-itkkÐm kullu
ma-illan å-igran n-tmazirt n-miœr kullutt, mddn ula lbhaym ula ma-d-imåin, irñ
kullu iœåarn. 26 imma akal n-gušn lli-å-llan ayt-israyil, nttan waædut a-å-ur-illi
ibruri.
27 yazn firøawn ma-d-yaqran i-musa d-harun s-dars yini-asn: «ha-yyi åilad

jliå. rbbi da-illan ad-dar læqq. jliå nkki ula mddn-inu. 28 ãalbat rbbi da-illan, ašku
yuwda-yaå zå-iggign n-rbbi d-ibruri-ns. ra-kÐn-adjå a-tddum, a-ur-sul-tqamam
åid.» 29 yini-as musa: «åir a-n-ffuåå zå-tmdint, ra-n-mdiå ifassn-inu s-rbbi
da-bdda-illan, bbin-in iggign laæ ibruri, f-a-tissant s-œœaæt, ddunit tga tin rbbi
da-bdda-illan. 30 imma kiyi d-imøawann-nk, ssnå is-ur-ta-trim a-stti-ttawim
å-rbbi-ad igan wad bdda illan.»
31 han tizi-an ityawhlak lkttan ula ¡umñin, ašku ¡umñin ar-d-ssufuånt tizlfin,

ula lkttan ijjujg. 32 imma irdn d-uãkkuy ur-tthlkn ašku ur-ta-d-måin.


33 izayd musa ifl firøawn åakudan iffuå zå-tmdint, imdi-n ifassn-ns s-sidi

rbbi, bbin-in iggign d-ibruri, ur-sul-a-d-itffi-unñar f-wakal. 34 walaynni firøawn,


lliå iñra anñar d-ibruri d-iggign bbin-in, ijlu daå. issiqar-uwl-ns ntta
d-imøawann-ns. 35 han iqqur-uwl n-firøawn, ur-yudji ayt-israyil ad-ddun,
åmklli-s-inna sidi rbbi f-ils n-musa.

10
1 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «kšm s-dar firøawn, ašku
tagat n-tmuråi
ssiqarå ul-ns d-win imøawann-ns baš ad-ssbayynå
timitar-ad-inu å-wammas-nsn, 2 ula baš a-taddrm i-tarwa-nun d-tarwa
n-tarwa-nun mamnk a-stt-zzriå f-ayt-miœr, ula mamnk ad-gant-tmitar lli-skrå
å-wammas-nsn. åmkan a-s-rad-kullu-tissanm is-giå rbbi da-bdda-illan.»
3 ikšm musa d-harun s-dar firøawn inin-as: «ha ma-inna wad bdda illan ig

rbbi n-ayt-øibr: ‹mnšk a-rad-sul-tagÐit a-tknut å-umnid-inu? adj mddn-inu


ad-ddun a-yyi-tqasan. 4 ašku han iå-sul-tagÐit a-trñmt i-mddn-inu, azkka
ufuå 58
ra-n-aznå tamuråi s-tmazirt-nk. 5 han tamuråi rad-kullu-tdl akal ard ur-iñãar yan
a-t-iñr. ra-tšš kullu mad-awn-ifl ibruri, tšš ula iœåarn nna-yawn-d-imåin å-igran.
6 ra-tømmr tigÐmma-nk ula tin imøawann-nk ula tin ayt-miœr kullutn. wan åayad

ur-jji-t-ñrin id-babatun ula imzwura-nun zå-lliå llan å-wakal ar åilad.› » igrawl


musa åakudan, iffuå zå-dar firøawn.
7 sawln-d imøawann n-firøawn inin-as: «argaz-ad, mnšk a-rad-aå-sul-imddi

tañqqurt? is-ur-ta-tfhimt, han miœr tthlk kullutt? adj irgazn-nsn ad-ddun


ad-tqasan wad illan ig rbbi-nsn.» 8 årn-d daå i-musa d-harun s-dar firøawn
yini-asn: «ddwat ar-ttqasam wad illan ig rbbi-nun. walaynni inyat-iyi manwi
giwn a-ra-iddu?» 9 irar-as musa: «ra-nddu kullwaå, ma-imññin ula ma-imqqurn.
ra-nawi tarwa-nå d-istitnå d-uwlli-nå d-imugayn-nå. ašku illa fllanå a-nzzri løid
n-rbbi da-bdda-illan.» 10 irar-asn firøawn: «illa kra yÐçšnn å-içf-nun. iå-ddiå ard
adjå tarwa-nun ad-didun-munn, ra-d-ibayyn izd s-œœaæt illa didun rbbi da-illan.
11 uhu. ddwat kunni n-irgazn a-ttqasam wad illan ig rbbi-nun, ašku mayan

a-tram.» ssufån-tn-d åakudan zå-dar firøawn.


12 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «mdi-n afus-nk f-tmazirt n-miœr

f-a-di-tåli-tmuråi f-wakal n-miœr, tšš kullu ma-d-imåin å-wakal, thlk kullu ma-ifl
ibruri.» 13 imdi-n musa aømud-ns f-wakal n-miœr, idæi-d sidi rbbi añawaã
zå-tsgiw n-usålay n-tafukt. ass-an iã ula azal ar-d-iœwaã f-wakal.
lliå-d-ifaw-wass han tamuråi, yiwi-tt-id-uñawaã. 14 tåli-tmuråi f-tmazirt n-miœr
kullutt, tggut bahra, ttrs f-kraygatt mani å-wakal. ur-jji-tlli zund tugtt
n-tmuråi-an, ula ra-sar-tili zund nttat. 15 tdl udm n-wakal tssllas-t kullut, tšš kullu
ma-d-ifl ibruri, ig-iyt ma-d-imåin å-wakal ula ma-igan lållt n-uœåar, aylliå
ur-sul-tqama kra n-tzgzut la å-iœåarn ula å-igran n-tmazirt n-miœr kullutt.
16 iæarru firøawn åakudan iår-d i-musa d-harun yini-asn: «ha-yyi jliå zå-læqq

n-wad illan ig rbbi-nun, jluå ula zå-læqq-nun. 17 ãalbå-kÐn tawala-yad


a-yyi-tœamæm åilad f-tjli-nu, tãalbm rbbi-nun a-n-flla-yasi tagat-ad inqqan.»
18 iffuå-d musa åakudan zå-dar firøawn iãalb sidi rbbi. 19 yawi-d sidi rbbi aãu

itjhhdn zå-um¡ar n-tafukt, yasi tamuråi iluæ-tt-in å-umda azggÐaå, aylliå


ur-sul-tqama ætta yat-tbrrušt å-tmazirt n-miœr. 20 walaynni sidi rbbi issiqar ul
n-firøawn, ur-yudji ayt-israyil ad-ddun.
21 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «mdi-n afus-nk s-ignwan
tagat n-tillas
a-d-ggÐznt tillas ssåuwãnin f-tmazirt n-miœr.» 22 imdi-n
musa afus-ns s-ignwan, s-llant tillas ãlanin f-wakal n-miœr kullut kraã-uwssan.
23 ur-sul-issfaw yan wayyaã wala iñãar yan a-imatti zå-illiå illa kraã-uwssan.

walaynni ayt-israyil ar-darsn-itfaw-uzal å-tsga lliå llan. 24 iår-d firøawn i-musa


åakudan yini-as: «ddwat ar-ttqasam wad illan, munn didun ula tarwa-nun,
walaynni flayt ulli d-imugayn-nun åid.» 25 irar-as musa: «uhu, i眜a ad-aå-tadjt
a-nawi maylli-mi-nqqrœ, f-a-njjujad tiårœiw jdrnin i-wad bdda illan ig rbbi-nå.
26 ra-nawi kullu lksibt-nå. ur-ra-nfl ætta yat-tfnzit åid. ašku illa fllanå

a-zå-gisn-nñli ma-s-a-ntqasa wad bdda illan ig rbbi-nå, d-ur-nssin


ma-s-ra-t-nqasa ard nlkm åin.» 27 walaynni issiqar sidi rbbi ul n-firøawn, yagÐi
ad-asn-irñm ad-ddun. 28 yini-as firøawn: «itti-n zå-iñri-nu. rar løaql kiyi,
a-ur-sar-tñrt udm-inu. han ass nna-daå-tñrit udm-inu ra-tmmtt.» 29 irar-as musa:
«åmklli-s-tnnit, ur-sar-rad-ñrå udm-nk.»
ufuå 59

11
1 yini sidi rbbi i-musa: «sul tqama yat tagat išqan a-srs-utå
awal n-rbbi f-tagat
tamggÐarut firøawn d-ayt-miœr. tigira-ns a-ra-kÐn-yadj a-tffuåm.
s-œœaæt ra-kÐn-i¡¡ay kullukÐn zå-tmazirt. 2 imma åilad sawl
s-mddn-nk tinit-asn: ‹ãalbat i-ayt-miœr tiåawsiwin n-nnÐqrt d-uwrå, kraygatt
argaz i-wadjar-ns d-kraygatt tamåart i-tadjart-ns.› » 3 ifk sidi rbbi åakudan
i-mddn-ns rrãa å-dar ayt-miœr. iga musa ula nttan argaz ihiyyan å-tmazirt n-miœr,
å-dar imøawann n-firøawn d-mddn-ns kullutn.
4 isawl musa yini: «ha ma-inna rbbi da-bdda-illan: ‹tuññunt n-iyã ra-n-ffuåå

s-wammas n-miœr, 5 mmtn kullu ifçdditn å-wakal n-miœr, zå-ifçddi n-firøawn


lli-igawrn f-lørš, ar ifçddi n-tsmgt lli-iññaãn å-tama n-uzrg, ula kraygatt ifçddi
å-lbhaym. 6 rad-ssåuyyun ar-allan å-tmazirt n-miœr kullutt. wan åayan ur-jji-illi,
ula ra-sar-yili. 7 imma ayt-israyil ntni ula lksibt-nsn, han aydi
ur-ra-darsn-issmass ils-ns, f-a-tissanm is-a-iññmñlay rbbi da-illan å-gr ayt-miœr
d-ayt-israyil.› 8 walaynni ra-n-dari-kullu-huwwdn imøawann-ad-nk, knun
å-lgddam-inu inin-iyi: ‹ffuå kiyi ula kullu mddn-an n-dar iãarn-nk.› tigira
n-mayan a-rad-dduå.» iffuå-d musa åakudan s-låaãab iråan zå-dar firøawn.
9 inna sidi rbbi i-musa: «ur-ra-srun-isflid firøawn, baš ad-igatnt løjayb-inu

å-wakal n-miœr.» 10 iskr musa d-harun kullu løjayb-an å-lgddam n-firøawn.


walaynni issiqar sidi rbbi ul n-firøawn, yagÐi a-irñm i-ayt-israyil ad-ffuån
tamazirt-ns.

12
1 isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun å-tmazirt n-miœr
idammn n-ilqqaån
yini-asn: 2 «ayyur-ad a-ra-ig ayyur amzwaru å-darun, ig
içf n-usggÐas. 3 sawlat s-kullu tamunt n-ayt-israyil, tinim-asn: ‹wis mraw-uwssan
å-wayyur-ad, illa f-kraygatt argaz bu-tgmmi a-d-yawi yan-ulqqaå, yili-ulqqaå
i-takat. 4 iå-drusn ayt-tgmmi ur-ñãarn i-ulqqaå kullut, imšaška-d-urgaz
d-wadjar-ns f-ad-bãun alqqaå f-tåamatin, åunšk nna-gan ntni nåd åunšk
lli-mi-iñãar kud yan a-t-išš. 5 kraygatt alqqaå a-ur-gis-yili kra l-løib, ig awtm
ikkan asggÐas, tstim-t-id zå-gr ihray nåd aåaãn. 6 tgablm-t ar ass wis kkuñ
d-mraw (14) å-wayyur-ad, f-ad-asn-kullu-årœn mddn n-tamunt n-ayt-israyil
å-takÐya n-tafukt. 7 asin ilmma kra å-idammn, åÐmn srsn tigÐmma lli-å-rad-ššn
f-snat-tsgiw n-imi d-iggi-ns. 8 å-iã-an rad-ššn tifiyi išwin f-løafiyt d-urçœiœ
d-ifskan ssmumnin. 9 i眜a-tt a-tšwi f-løafiyt. a-ur-zå-gis-tššm kra ur-inwin, ula
tssnwam-t å-waman. zaydat tššm içf ula ifnza ula ilawan. 10 a-ur-tflm kra ar
œbaæ, d-iå-awn-iqama ar œbaæ, tjdrm-t s-løafiyt. 11 åmkad a-s-ra-stti-tššm.
s-taggÐst å-wammas-nun, d-turñiyin å-iãarn-nun, d-uømud å-ufus-nun, tššm-tt
s-zzrb. hati iga løid n-usurf i-rbbi da-bdda-illan. 12 ašku å-iã-an a-å-rad-kå
tamazirt n-miœr, nåå kullu ifçdditn n-mddn ula win lksibt, utå læukm f-kullu
ma-tøbadn ayt-miœr. nkki a-igan wad bdda illan. 13 imma kunni, idammn-an
a-rad-awn-ig tamatart f-tgÐmma lli-å-tllam. tigmmi nna-f-ñriå idammn,
ra-stt-ssurfå. ur-ra-n-darun-tkšm tagat inqqan lli-s-rad-utå tamazirt n-miœr.
14 « ‹ kttyat-d ass-ad asggÐas ar asggÐas, kullu mayd iftan
tinbaãin l-løid
n-usurf å-kraygatt tasut n-tasutin, a-darun-ig løid n-rbbi
ufuå 60
da-bdda-illan. 15 ssa n-uwssan l-løid ra-tšttam arçœiœ. sittyat taçmirt
zå-tgÐmma-nun ass amzwaru, ašku zå-wass izwarn ar wis ssa-uwssan, wanna
iššan kra iktin, ra-ityawkkas zå-gr ayt-israyil. 16 ass amzwaru ra-ig
win-umnaggar f-rbbi, ula wis ssa n-uwssan ra-ig win-umnaggar f-rbbi.
a-ur-ttsalam kra n-twuri å-sin-uwssan-an, abla a-tjjujadm tirmt
lli-rad-kullu-tššm. 17 åmkan a-s-ra-tskarm løid n-urçœiœ, ašku å-wass-ad
a-å-d-ssufåå ikabarn-nun zå-wakal n-miœr. f-mayan a-f-rad-bdda-tskarm løid
å-wass-ad, kullu mayd iftan å-kraygatt tasut n-tasutin. 18 arçœiœ a-ra-tšttam
å-tdggÐat n-wass wis kkuñ d-mraw (14) å-wayyur izwarn, ar tadggÐat n-wass
wis sin id-mraw d-yan (21). 19 a-ur-tflm kra iktin å-tgÐmma-nun ssa
n-uwssan-an. ašku wanna iššan ma-iktin, han ra-ityawkkas zå-gr tamunt
n-ayt-israyil, ig-iyt abrrani nåd gu-darun. 20 innaå tzdåm a-ur-tššm kra iktin.
arçœiœ a-ra-tšttam.› »
21 iår-d ilmma musa i-kullu imåarn n-ayt-israyil yini-asn: «styayt

ilqqaån-nun, a-iårœ kraygatt bu-takat i-ulqqaå n-usurf, 22 yasi-d ilmma yat-tfust


n-uzukkÐni, issayk-tt-id å-idammn å-uruku, iåÐm srsn tisgiw n-imi d-iggi-ns,
tqamam kullu å-tgmmi. a-ur-d-iffuå yan zå-imi n-tgmmi-ns ar œbaæ. 23 ašku
ra-izri sidi rbbi a-yut ayt-miœr. tigmmi nna-å-iñra idammn å-tsgiw n-imi
d-iggi-ns, ra-issurf imi-an. ur-ra-yadj lmalak l-lfna a-ikšm s-tgÐmma-nun
a-kÐn-yut.
24 «åmkan a-ra-tskarm å-løid-nun, kud yan giwn ula tarwa-nun kullu mayd

iftan, 25 ar-ttqasam tanba¡¡-an åakud nna-truæm akal lli-rad-awn-ifk sidi rbbi


åmklli-s-awn-inna. 26 iå-kÐn-sqsan tarwa-nun: ‹maç a-ttqasam tinbaãin-ad?›
27 tinim-asn: ‹iga tiårœi n-usurf n-rbbi da-bdda-illan. ašku issurf tigÐmma

n-ayt-israyil å-miœr. yut ayt-miœr, ifl tigÐmma-nå.› » knun mddn åakudan sjdn
i-rbbi. 28 nkrn ilmma ayt-israyil skrn åmklli-f-yuœœa sidi rbbi musa d-harun.
åmkan ad-skrn.
29 tuññunt n-iã-an yut sidi rbbi kullu ifçdditn å-tmazirt
lmut n-ifçdditn
n-miœr, zå-ifçddi n-firøawn lli-iskiwsn f-lørš ar ifçddi
n-unkraf lli-igawrn å-usraf. yut ula kraygatt ifçddi å-lbhaym. 30 inkr firøawn
å-iã-an ntta d-imøawann-ns d-ayt-miœr kullutn ar-ssåuyyun ar-allan, ašku
ur-tlli-tgmmi å-wakal n-miœr å-ur-immut kra n-yan. 31 iår-d firøawn i-musa
d-harun å-iã-an yini-asn: «nkrat tffuåm zå-gr mddn-inu kunni d-ayt-israyil
kullukÐn, tddum tqasam rbbi da-illan åmklli-s-tnnam. 32 awyat ula ulli-nun
d-imugayn-nun åmklli-s-tnnam, tftum tdøum-iyi ula nkki s-lbaraka.»
33 nkrn ayt-miœr åakudan ar-zzrabn ayt-israyil ad-ffuån
ufuå n-ayt-israyil
zå-miœr zå-tmazirt åil åil a-ur-ma¡ln, ašku ar-ttinin i-ngratsn: «han
rad-kullu-nmmt.» 34 asin ayt-israyil løjin-nsn bla taçmirt,
gn-t å-tqœray, ssmuttln-tnt å-tmlsa-nsn gn-tnt f-tåÐraã-nsn. 35 ãalbn yadlli
i-ayt-miœr tiåawsiwin n-nnÐqrt d-win-uwrå ula timlsa, åmklli-s-asn-inna musa.
36 ifk-asn sidi rbbi rrãa å-dar ayt-miœr å-mad-asn-ãalbn. åmkan a-s-ššan

ayt-miœr.
37 muddun ayt-israyil åakudan zå-raømsis s-œukkut. yili ma-itggan sãis

id-miyya n-walf (600 000) n-urgaz ftun f-uãar, ilint-ula-tmåarin d-tarwa


mññinin. 38 awnn didsn ula yan mnnaw n-iåribn ula tugtt l-lksibt å-uwlli
ufuå 61
d-imugayn. 39 ssnun løjin lli-d-didsn-iwin zå-miœr, skrn zå-gis tirçœiœin lli-ur-iktin
ašku ssmsrn-tn ayt-miœr, ur-tn-udjin ad-skrn tirmt i-uåaras.
40 kkuñ id-miyya d-kraã id-mraw (430) n-usggÐas ad-kkan ayt-israyil å-miœr.
41 lliå izri-usggÐas wis kkuñ id-miyya d-kraã id-mraw (430), å-wass amggÐaru

n-usggÐas-an a-å-d-kullu-ffuån ikabarn n-mddn n-sidi rbbi zå-wakal n-miœr.


42 iã-an a-yuwz sidi rbbi f-a-tn-d-issufå zå-tmazirt n-miœr. f-mayan
a-f-a-bdda-tawzn ayt-israyil å-iã-an f-ism n-rbbi da-bdda-illan, asggÐas ar
asggÐas å-kraygatt tasut n-tasutin.
43 isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun yini-asn: «åmkad ad-gant-tnbaãin n-tårœi

n-usurf. a-ur-zå-gis-išš yan igan aårib, 44 walaynni ismg nna-ittsåan s-iqaridn,


išš-iyt zå-gis iå-as-tññullam i-ddat-ns. 45 a-ur-zå-gis-išš imkiri ula aårib
nna-darun-igan anbgi. 46 d-ugÐns n-tgmmi a-å-ra-stti-tššm. a-ur-tasim kra å-tfiyi
s-brra n-tgmmi, ula trñam içœan-ns. 47 illa f-tamunt n-ayt-israyil kullutt a-tqasa
løid. 48 iå-igawr kra n-ubrrani å-darun, yiri a-didun-išš løid n-usurf n-rbbi
da-bdda-illan, i眜a a-izzri ntta ula kullu iwtman-ns tañallit i-ddat. yakmur-d
ilmma a-išš løid, tgm-t åakudan d-gu-darun. walaynni a-ur-zå-gis-išš yan
ur-iññullin i-ddat-ns. 49 yat-tnba¡¡ a-fllawn-illan la kunni ula abrrani
nna-darun-igawrn.»
50 skrn kullu ayt-israyil åmklli-f-yuœœa sidi rbbi musa d-harun. åmkan

ad-skrn. 51 ass-an a-å-d-issufå sidi rbbi ayt-israyil akabar s-ukabar zå-wakal


n-miœr.

13
1 yini sidi rbbi i-musa: 2 «ñli-yyi kullu ifçdditn å-dar
akttay f-løjayb lli-
iskr rbbi ayt-israyil. kullu wanna-d-izwurn zå-waælig å-mddn ula
lbhaym, han winu a-iga.»
3 yini musa i-kullu mddn-an: «swingimat-d bdda åassad lli-å-di-tffuåm

zå-miœr, zå-wakal n-tsmugit. yiwi-kÐn-d zå-gis sidi rbbi s-ufus itjhhdn.


swingimat-t-id a-ur-sar-gis-tššm kra iktin. 4 åassad å-wayyur n-‹abib› ayd
tffuåm. 5 kraygatt imal ayyur-ad a-ra-ttqasam løid, åakud nna-kÐn-išškšm sidi
rbbi s-wakal n-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-amur d-ayt-æiwi d-ayt-yabus, a-t-igan
d-wakal lli-f-iggulla i-id-babatun ad-awn-t-ifk, ig akal lli-å-ingi-ugÐfay
d-tammnt. 6 ssa n-uwssan a-ra-tšttam arçœiœ, d-wis ssa n-uwssan-an a-ra-tskrm
løid i-sidi rbbi. 7 arçœiœ a-ra-tšttat ssa n-uwssan-an. ur-ra-darun-yili kra iktin ula
kra n-tçmirt å-kullu akal-nun. 8 ini åassan i-yuk: ‹ar-skarå åmkad ašku
swangimå-d maylli flla iskr sidi rbbi åakud lliå-d-ffuåå zå-miœr.› 9 rad-ak-ig
mayan zund tamatart å-tmšt n-ufus-nk, ula akttay å-gr-walln-nk,
f-ad-bdda-tswingimt å-ulmmud n-sidi rbbi ar-fllas-tsawalt. ašku s-ufus itjhhdn
a-s-k-id-issufå zå-miœr. 10 kraygatt asggÐas a-ra-tskart løid-ad å-uzmz-ns.
11 «åakud nna-kÐn-išškšm sidi rbbi s-wakal n-ayt-kanøan, ifk-awn-t

åmklli-s-awn-iggulla kunni d-id-babatun, 12 akkayat i-sidi rbbi kraygatt awtm


nna-d-izwurn zå-waælig. ašku kullu ifçdditn å-lksibt-nun, win sidi rbbi ad-gan.
13 imma kraygatt ifçddi å-iåÐyal, a-ti-tfrut s-yan-ulqqaå. iå-ur-ti-tfrit, trñt

amggrã-ns. kraygatt ifçddi å-tarwa n-bnadm, a-ti-tfrut. 14 åilad s-uflla iå-k-isqsa


yuk: ‹ma-tga lmøna n-mayad?› tinit-as: ‹s-ufus itjhhdn a-s-aå-d-issufå sidi rbbi
zå-miœr, zå-wakal n-tsmugit. 15 lliå issiqar firøawn içf-ns yagÐi ad-aå-d-irñm, inå
ufuå 62
sidi rbbi kraygatt ifçddi å-wakal n-miœr, ifçdditn n-mddn ula win lbhaym. mayan
a-f-a-qqrœå i-kraygatt awtm nna-d-izwurn zå-waælig, fkå-t i-sidi rbbi. imma
ifçdditn å-tarwa-nu, ar-tn-frruå. 16 rad-ak-ig mayan zund tamatart å-tmšt
n-ufus-nk ula lyamart å-gr-walln-nk. ašku s-ufus itjhhdn a-s-aå-d-issufå sidi rbbi
zå-miœr.› »
17 lliå-d-irñm firøawn i-mddn ad-ddun, ur-tn-issayk rbbi
tannalt l-løafiyt
d-umdlu akal n-ayt-filis¡in, waçça-d-srsn-yakmur. ašku inna rbbi:
«a-ur-imil tÐgrañ mddn iå-ftan mnaggarn-in d-imiå, skrn
f-ad-wrrin s-miœr.» 18 yawi-tn-d rbbi s-lçla, isslulliy-tn s-tsga n-umda azggÐaå.
åmkan a-s-d-iwnn ayt-israyil s-ikabarn-nsn zå-wakal n-miœr.
19 musa yusi dids içœan n-yusf, ašku yusf issgulla tarwa n-israyil yini-asn:

«s-œœaæt ra-d-srun-yakmur rbbi, tssawnm didun içœan-inu zå-åid.» 20 muddun


mddn zå-œukkut, srsn å-itam lli-iwalan l-lçla. 21 izwur-asn sidi rbbi å-tannalt
n-umdlu ad-asn-iml aåaras å-uzal, izwur-asn å-tannalt l-løafiyt ad-asn-isufu
d-iyã. åmkan a-s-a-fttun å-uzal ula iã. 22 ur-a-ttitti tannalt n-umdlu å-uzal ula tin
løafiyt å-iyã, hatti tzwur bdda i-mddn.

14
1 yini sidi rbbi åakudan i-musa: 2 «ini i-ayt-israyil
ayt-israyil bbin
amda azggÐaå ad-grawln wrrin s-tsga n-imi n-æirut, srsn å-gr migdul
d-umda, å-tama n-baøl-œafun. tasga-yan a-å-rad-srsn
å-tama n-umda. 3 ašku ra-yini firøawn f-ayt-israyil: ‹han mddn-an ar-tlulliyn
å-wakal, iåwi-tn lçla.› 4 åakudan a-rad-ssiqarå ul n-firøawn, iffuå-d nttan iññu
giwn. rad-nruå firøawn ula kullu ikabarn-ns, issann ayt-miœr is-giå rbbi
da-bdda-illan.» ftun ayt-israyil skrn åmkan.
5 lliå isfld-ugllid n-miœr is-kullu-rwln ayt-israyil, igllb-uwl-ns nttan

d-imøawann-ns, inin i-ngratsn: «matta çtad nskr aylliå nrñm i-ismgan-nå


n-ayt-israyil?» 6 iqqn firøawn lkurriœa-ns issmun-d irgazn-ns. 7 yawi dids sãist
id-miyya (600) l-lkurriœa iœæan, yawi ula kullu lkrarœ n-miœr, kud yat s-umnay-ns.
8 ftun ayt-israyil s-nniyt izgan, walaynni sidi rbbi issiqar ul n-firøawn agllid

n-miœr aylliå-d-iffuå iññu å-ayt-israyil. 9 ññun gisn ayt-miœr s-iysan n-firøawn


d-lkrarœ d-imnayn d-inmmaån-ns kullutn, lkmn-tn s-illiå srsn å-tama n-umda
å-imi n-æirut å-tama n-baøl-œafun.
10 lliå-n-ilkm firøawn, alln ayt-israyil alln-nsn s-a-n-tmnadn ayt-miœr ftan-d

srsn, iksaãn bahra. ar-aqran ayt-israyil s-sidi rbbi. 11 inin ntni i-musa: «is-ur-llin
ismãal å-miœr aylliå-aå-di-tiwit a-nmmt å-lçla-yad? mayd-aå-tskrt? maç
aylliå-aå-di-tssufåt zå-miœr? 12 is-ur-ak-nenni å-miœr: ‹fssa fllanå, tadjt-aå
a-ntqasa ayt-miœr›? ašku yuf-aå a-ntqasa ayt-miœr ula nmmut å-lçla-yad.»
13 isawl-d musa s-mddn yini-asn: «ad-ur-tiksaãm. biddat tzgam, tñrm åassad

mamnk a-ra-kÐn-ijjnjm sidi rbbi. han ayt-miœr lli-tñram åassad, ur-sar-ra-tn-


sul-tñrm. 14 åir thnnayat s-fllawn-immaå sidi rbbi.»
15 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «maç ad-sri-taqrat? ini i-ayt-israyil ad-zaydn.
16 all aømud-nk, tmdit-n afus-nk s-umda, tbãut aman f-sin. rad-ftun ayt-israyil

f-taåart å-wammas n-umda. 17 rad-ssiqarå ulawn n-ayt-miœr f-ad-kšmn ula ntni


tigira-nun. hati rad-nruå firøawn ula kullu inmmaån-ns ula lkrarœ d-imnayn-ns.
ufuå 63
18 rad-issann ayt-miœr is-giå rbbi da-bdda-illan lliå nriå firøawn d-lkrarœ
d-imnayn-ns.»
19 imatti ilmma lmalak n-rbbi lli-izggurun i-ukabar n-ayt-israyil, iwrri

s-tåurdin-nsn. tmatti ula tannalt n-umdlu lli-asn-izggurun, tbidd å-tåurdin, 20 tg


awttu ibãan gr-ukabar n-ayt-miœr d-win ayt-israyil. illas-umdlu f-yat-tsga, yisfiw
i-¡ayyaã iã kullut. ur-ilkim-ukabar wayya.
21 imdi-n musa afus-ns åakudan s-umda, yawi-d sidi rbbi aãu itjhhdn

zå-usålay n-tafukt, ar-idææi aman iã-an kullut, ibãu aman f-sin aylliå-di-tban
taåart. 22 kšmn ayt-israyil åakudan s-wammas n-umda, ftun f-wakal iqqurn,
ilin-waman zund agadir f-ufasi-nsn ula f-uñlmaã-nsn.
23 ññun gisn ayt-miœr, zaydn-iysan n-firøawn d-lkrarœ d-imnayn-ns kullutn,

kšmn å-taåart s-wammas n-umda tiåurdin-nsn. 24-25 åakudan ur-ta-d-ifaw-wass,


yaggÐ-n sidi rbbi s-ukabar n-ayt-miœr zå-tannalt l-løafiyt d-umdlu. issåññ rrwayã
l-lkrarœ aylliå ññaynt bahra. iduyy-kullu-ukabar n-ayt-miœr ar-ssåuyyun: «wrryat
zå-ayt-israyil trwlm, ašku ibidd didsn rbbi da-bdda-illan, immaå d-ayt-miœr.»
26 yini sidi rbbi åakudan i-musa: «mdi-n afus-nk f-umda f-ad-wrrin-waman

f-ayt-miœr ula lkrarœ d-imnayn-nsn.» 27 imdi-n musa afus-ns f-umda.


åmklli-d-itfaw-wass, ar-d-itwrri-umda s-illiå yadlli illa. rwln ayt-miœr afn-in
aman å-lgddam-nsn, issayk fllasn sidi rbbi s-unggay n-umda. 28 wrrin-waman
dln lkrarœ d-imnayn ula kullu ikabarn n-firøawn lli-tn-ãfurnin s-wammas
n-umda. ur-d-gisn-iqama ætta yan. 29 imma ayt-israyil ftan f-taåart å-wammas
n-umda, gn-asn-waman zund agadir f-ufasi ula f-uñlmaã.
30 åassan a-ijjnjm sidi rbbi ayt-israyil zå-ufus n-ayt-miœr. ñrn ayt-israyil

kullu ayt-miœr lli-mmutnin, ilin å-tamiw n-umda. 31 lliå ñran ayt-israyil mnšk
a-itjhhd-ufus n-sidi rbbi f-ayt-miœr, iksaãn zå-gis bahra. amnn bahra s-rbbi
da-illan ula s-uçddam-ns musa.

15
...................................
22 yini ilmma musa i-ayt-israyil ad-muddun zå-umda
aman smmumnin
d-wid mimnin azggÐaå. zaydn åakudan s-lçla n-šur. ftun kraã-uwssan
å-lçla, walaynni ur-gis-ufin aman. 23 lliå-n-lkmn marah,
ur-ñãarn ad-sun aman-ns ašku. åayan a-f-a-ys-ttinin marah. 24 wrrin mddn
ar-tngmugn f-musa ar-t-sqsan: «ma ra-nsu?» 25 iår musa åakudan s-sidi rbbi.
iml-as sidi rbbi yat-tœåart, iluæ-tt-in å-waman s-wrrin mimn.
iskr-asn sidi rbbi yat-tnba¡¡ izgan å-marah baš a-tn-srs-itarm åin. 26 yini-asn:
«iå-a-tsflidm s-kullu ma-ittini rbbi siditun, d-iå-a-tskarm ma-ifulkin å-iñri-nu,
d-iå-a-stti-ttawim å-aynna-f-kÐn-uœœaå, ar-ttsalam kullu ma-s-kÐn-umrå, han
ur-ra-kÐn-utå s-kra n-wa¡¡an zund willi-s-utå ayt-miœr. ašku nkki-ad igan wad
bdda illan, giå walli-kÐn-ijjujin.»
27 lkmn-d ilmma ilim. ilint gis snat d-mrawt (12) n-taløint n-waman d-ssa

n-id-mraw (70) n-tayniwt. srsn å-tama n-waman.

16
1 muddun ilmma zå-ilim aylliå tlkm kullu tamunt n-israyil
aårum zå-ignna
s-lçla n-siyn lli-illan å-gr ilim d-sinay. ass wis smmus
ufuå 64
d-mraw (15) n-wayyur wis sin tigira n-mad-ffuån zå-miœr a-å-srs-lkmn. 2 imma
tamunt n-ayt-israyil ar-kullu-tngmugn f-musa d-harun å-lçla-yan 3 ar-asn-ttinin:
«mra is-nmmut f-ufus n-sidi rbbi å-miœr, å-illiå a-ntgawar å-tama n-tkinin n-tfiyi
ar-ntšbaø aårum. imma kunni tiwim-aå-d s-lçla-yad a-tnåm kullu aqbil-nå
s-lañ.»
4 yini sidi rbbi åakudan i-musa: «ha-yyi ra-n-fllawn-tffiå aårum zund anñar

zå-ignwan. illa f-mddn ad-tffuån kraygatt ass ar-d-ssmunun unšk nna-f-lkmn


i-wass-an. åmkad a-s-ra-tn-armå, ñrå is-rad-skarn s-tnba¡¡-inu nåd uhu. 5 wis
sãis-uwssan åakud lliå a-tnawaln maylli-d-ssmunn, ra-n-afn is-iggut s-snat-twal
f-maylli-d-ssmunun å-uwssan yaãni.» 6 yini ilmma musa d-harun i-ayt-israyil
kullutn: «tadggÐat-ad ra-tissanm izd rbbi da-bdda-illan a-kÐn-d-issufån zå-wakal
n-miœr. 7 ula zikk œbaæ ra-tñrm lmajd n-rbbi da-illan, ašku isfld-awn yissan izd
nttan a-f-a-ttngmugm, ašku ma-nga nkkÐni aylliå a-fllanå-tngmugm?» 8 izayd
musa yini-asn: «ra-tissanm is-isfld sidi rbbi i-ingmugn-nun, iå-awn-d-ifka tifiyi
ma-tšttam å-tdggÐat, ifk-awn-d aårum ard tšbøm zikk œbaæ. ašku ma-nga nkkÐni?
urd nkkÐni a-f-a-ttngmugm, walaynni ar-ttngmugm f-rbbi da-bdda-illan.»
9 yini musa åakudan i-harun: «sawl s-kullu tamunt n-israyil tinit-asn:

‹akmurat-d s-umnid n-sidi rbbi, ašku han isfld i-ingmugn-nun.› » 10 sul a-isawal
harun s-tamunt n-ayt-israyil, s-grawln kullu s-tsga l-lçla. han iban-d lmajd n-sidi
rbbi å-umdlu. 11 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 12 «sfldå i-ingmugn
n-ayt-israyil. sawl srsn tinit-asn: ‹tadggÐat ra-tššm tifiyi, ula zikk œbaæ ra-tšbøm
aårum, tissanm åakudan is-giå rbbi da-bdda-illan, gå rbbi-nun.› »
13 lliå tlkm-tdggÐat aškint-d-tskÐrin n-igran, ømmrnt akal n-usras kullut. zikk

œbaæ tili-tåli iggutn f-wakal l-lçla lli-isutln i-usras. 14 imikk s-tzwa-tåli, s-illa kra
irwasn ilmšan sdidnin, idl udm n-wakal, isdid zund agris f-iggi n-wakal.
15 lliå-t-ñran ayt-israyil, ar-smqsan i-ngratsn: «ma-iga mayad?» ašku ur-ssinn

ma-iga. yini-asn-d musa: «aårum lli-awn-d-ifka sidi rbbi i-umššu ayad. 16 ha


luœiyt n-sidi rbbi inna-yawn: ‹ssmunat-d zå-gis, kraygatt yan giwn, unšk
nna-ra-išš. tasim-d yan-uœaãr [sin id-litru] i-kud yan darun illan
å-uçiyyam-nun.› »
17 nkrn ayt-israyil skrn åmkan. kra gisn issmunn imikk, kra issmunn kigan.
18 lliå-t-øbbrn s-uœaãr, afn-in wanna-d-issmunn kigan ur-as-d-išaã yat,

wanna-d-issmunn imikk ur-t-i眜a yat. kraygatt yan, hati issmun-d unšk


lli-ra-išš. 19 yini-asn musa: «han a-ur-zå-gis-tssnsm yat i-œbaæ.» 20 imma ntni,
kra gisn ur-isfld s-musa. ssnsn zå-gis kra i-œbaæ. faw-t-id iømmr s-tuwkka iÿÿu.
musa, ¡iyr-as f-mddn-an.
21 zaydn åmkan ass f-wass ar-t-id-ssmunun zikk œbaæ, kraygatt yan d-unšk

lli-ra-išš, ard-di-trqqa tafukt, ar-ifssi. 22 imma wis sãis-uwssan ssmunn-d win


snat-twal, ig sin iœuãar [kkuñ id-litru] i-yan. munn-d ilmma kullu imåarn
n-tamunt s-dar musa inin-as fllas. 23 yini-asn: «ha luœiyt n-sidi rbbi inna-yawn:
‹azkka ra-ig ass n-rraæt ikmmln, ig ass n-usunfu lli-ityawñlayn i-sidi rbbi.›
ssnwat åassad maylli tram a-ti-tssnum, tssiyysm maylli tram a-ti-tssiyysm,
tæãum aynna ur-tššim ar azkka.» 24 skrn ntni åmklli-s-asn-inna musa, æãun kra
ar azkka, afn-t-in ilmma ur-iÿÿi wala tlla-gis-tuwkka. 25 yini-asn musa: «iššayt
gis åassad, ašku iga ass n-usunfu ityawñlayn i-sidi rbbi. åassad ur-ra-ti-n-tafm
ufuå 65
f-wakal. 26 sãis-uwssan a-ra-t-id-tssmunum, imma wis ssa n-uwssan ar-itgga ass
n-usunfu, ur-ra-ittili åassan.»
27 iffuå kra å-mddn a-t-id-ssmunn å-wis ssa-uwssan, ur-t-in-ufin. 28 yini sidi

rbbi åakudan i-musa: «mnšk a-rad-sul-ttagÐim a-stti-ttawim å-luœiyat-inu


d-ilmmudn-inu? 29 ñrat, ar-awn-itsunfu rbbi siditun å-wis ssa-uwssan. mayan
a-f-a-ywn-akkaå å-wass wis sãis amššu i-sin-uwssan. gawrat ass wis ssa,
kraygatt yan å-illiå illa. a-ur-iffuå yan zå-illiå illa å-wis ssa-uwssan.» 30 sunfun
mddn åakudan å-wis ssa-uwssan.
31 amššu-an, gan-as ayt-israyil ism ‹man›. irwas amud l-lqzbur, imllul imim

zund brkuks ilan tammnt. 32 isawl-d musa yini: «ha luœiyt n-sidi rbbi inna-yawn:
‹æãwat zå-gis yan-uœaãr, ad-bdda-iqama å-dar kraygatt tasut n-tasutin, f-ad-ñrn
aårum lli-s-kÐn-ššušiå å-lçla tigira n-ma-kÐn-d-ssufåå zå-miœr.› » 33 yini ilmma
musa i-harun: «asi-d yan-ubuqqal, tgt gis yan-uœaãr n-‹man›. tsrst-t-in å-umnid
n-sidi rbbi, a-iqama i-kullu tasutin lli-ra-d-yašk.» 34 iskr harun åmklli-s-inna sidi
rbbi i-musa, isrs-t-in å-udåar n-tuggÐa ad-bdda-iqama.
35 kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas ad-šttan ayt-israyil ‹man›, aylliå lkmn akal

issmåayn. ar-šttan ‹man› aylliå lkmn tama n-wakal n-kanøan. 36 (mraw


n-uœaãr-an ra-ig løbrt.)

17
1 tftu ilmma tamunt n-ayt-israyil kullutt, ffuån zå-lçla
ingmugn å-massa
ula mariba n-siyn. ar-tmuddun ass f-wass åmklli-asn-imala sidi rbbi,
aylliå lkmn rafidim srsn gis. walaynni ur-gis aman
mad-ssan. 2 nkrn ar-tñin musa inin-as: «fk-aå aman a-nsu.» irar-asn musa: «maç
a-yyi-ttñim? maç aylliå a-ttarmm sidi rbbi?» 3 walaynni mddn-an, yaå-tn irifi
irin aman. zaydn ar-tngmugn f-musa inin-as: «ma-f-aå-di-tssiwnt zå-miœr? izd
f-ad-aå-tnåt nkkÐni d-tarwa-nå d-lksibt-nå s-irifi?» 4 ar-yaqra musa åakudan
s-sidi rbbi yini: «ma-rad-skrå i-mddn-ad? hati yakmur a-yyi-kkatn s-iñran.»
5 yini sidi rbbi i-musa: «zri s-lgddam n-mddn, tawit didk kra å-imåarn

n-ayt-israyil, tasit å-ufus-nk aømud lli-s-tutt å-wasif n-nnil, tftut. 6 ha-yyi


rad-biddå å-lgddam-nk f-uñru imqqurn å-æurib, tutt añru åakudan,
ffuån-d-zå-gis-waman f-ad-sun mddn.» iskr musa åmkan å-iñri n-imåarn
n-ayt-israyil. 7 ig ilmma ism i-udåar-an ‹massa› ula ‹mariba› [tga lmøna-nsn
‹ityaram› ula ‹¡añit›], ašku å-udåar-an a-å-ñin ayt-israyil d-rbbi da-illan armn-t,
ar-ttinin: «is-didnå-illa sidi rbbi nåd uhu?»
8 åakudan ad-d-uškan ayt-øamaliq, akÐin-d f-ayt-israyil
imiå d-ayt-øamaliq
å-rafidim. 9 yini musa i-yahušuø: «sti-aå kra n-irgazn,
tffuåm a-tmmaåm d-ayt-øamaliq. azkka rad-biddå nkki å-iggi n-tuwrirt d-uømud
n-rbbi å-ufus-inu.» 10 iskr yahušuø åmklli-s-as-inna musa, immaå d-ayt-øamaliq.
yawn musa d-harun d-æur s-iggi n-tuwrirt. 11 åakud nna-yull musa afus-ns,
ar-tnrun ayt-israyil. åakud nna-yudr i-ufus-ns, ar-tnrun ayt-øamaliq. 12 walaynni
wrrin ifassn n-musa ar-di-trmayn. asin-d yan-uñru åakudan, srsn-t åin iskiws
fllas. yall-as harun d-æur ifassn, yan å-tsga-yad d-yan å-tsga yaãni. zzgan
ifassn-ns åmkan aylliå-n-tãr tafukt. 13 ha yahušuø imgr ayt-øamaliq s-uwzzal
ifrsn.
ufuå 66
14 yini sidi rbbi i-musa: «ara awal-ad å-yan-warra n-ukttay, tårt-t ad-as-isfld
yahušuø: ‹hatin rad-sfiãå ayt-øamaliq zå-ddu ignwan, laæ-tn ur-sar-ra-tn-ibdr
yan.› » 15 ibnu musa yan-ukrkur n-tårœi, ig-as ism ‹rbbi da-illan iga rraya-nu,›
16 yini: «ašku tyalaln ifassn aylliå lkmn lørš n-rbbi da-illan. han ra-itmmaå sidi

rbbi d-ayt-øamaliq zå-tasut ar tasut.»

18
1 babas n-tmåart n-musa, iga ism-ns yatru, ig amsakmur
išawr musa
d-uãggÐal-ns yatru å-gr mddn d-rbbi å-tmazirt n-midyan. isfld f-kullu ma-iskr
rbbi f-ssibt n-musa d-mddn-ns n-ayt-israyil, ula f-mamnk
a-tn-d-issufå sidi rbbi zå-miœr. 2 yatru lli-igan aãggÐal n-musa, tlla dars illis
œifura tamåart n-musa, ašku ikka-ttin musa isafã-stt s-dar ayt-dars 3 nttat d-sin
tarwa-ns. yan gisn iga ism-ns giršum, ašku inna musa: «giå abrrani å-tmazirt
n-iåribn.» 4 ig ism i-wayyaã aliøazr, ašku inna: «iøawn-iyi rbbi n-baba,
ifukku-yyi-d zå-uwzzal n-firøawn.» 5 yašk-id yatru lli-igan aãggÐal n-musa,
yawi-d tamåart n-musa d-tarwa-ns s-illiå isrs å-lçla å-tama n-udrar n-rbbi.
6 yazn awal i-musa yini: «ha nkki aãggÐal-nk yatru uškiå-d s-dark, awiå-d

tamåart-nk d-tarwa-ns s-sin.» 7 iddu musa åakudan a-n-imnaggar d-uãggÐal-ns,


iknu å-umnid-ns issudn-t, ssmqsan f-œœaæt ula lhna, kšmn ilmma s-uçiyyam.
8 iøawd musa i-uãggÐal-ns f-kullu ma-iskr sidi rbbi i-firøawn d-ayt-miœr f-ssibt

n-ayt-israyil, iøawd-as f-tmmariw lli-zzrin å-uåaras ula mamnk a-tn-ijjnjm sidi


rbbi. 9 ifræ yatru s-ifulkitn lli-iskr sidi rbbi å-ayt-israyil lliå-tn-ifukka zå-gr ifassn
n-ayt-miœr.
10-11 yini yatru åakudan: «a-nškr sidi rbbi lli-kÐn-d-ifukkan zå-gr ifassn

n-ayt-miœr d-ifassn n-firøawn. ssnå åilad is-yugÐr wad bdda illan kullu id-rbbi
yaãni, ašku ijjnjm-d mddn-ad zå-ddu-ufus n-ayt-miœr, inru willi fllasn tøddanin.»
12 izayd yatru lli-igan aãggÐal n-musa issattuy tiårœi ijdrn i-rbbi, izayd tiårœiw

yaãni. imun-d ula harun d-imåarn n-ayt-israyil kullutn ad-ššn d-uãggÐal n-musa
å-umnid n-rbbi.
13 ndid azkka iskiws musa a-issnfaœal mddn, biddn dars zå-zikk œbaæ ar

tadggÐat. 14 lliå iñra-uãggÐal-ns kullu ma-iskar f-ssibt n-mddn-an yini-as: «matta


åmkad tskart f-mddn? maç aylliå a-ysn-tsflidt waæduk, biddn kullu dark zå-zikk
œbaæ ar tadggÐat?» 15 irar-as musa: «ašku ar-d-dari-ttaškin mddn ar-siggiln
s-rbbi. 16 åakud nna-tlla kra n-¡añit å-gratsn, ar-d-dari-ttaškin ad-ssnfaœalå
å-gr-urgaz d-wadjar-ns, ar-asn-malaå tinbaãin n-rbbi d-ulmmud-ns.» 17 yini-as
yatru: «ur-iœliæ åmklli tskart. 18 ašku ra-tssrmit içf-nk, tssrmit ula
mddn-ad-d-dark-ittaškin. hati iññay fllak, ur-ra-tiñãart a-ti-tskart waæduk.
19 sfld-iyi åilad, mlå-ak ma-tskart, iøawn-k srs rbbi. kiyi a-ra-n-ibidd d-mddn

å-umnid n-rbbi, ar-tssaqlayt iœraã-nsn s-dar rbbi, 20 ar-asn-tsslmadt tinbaãin


d-ulmmud, ar-asn-tmalat aåaras lli-å-rad-fttun ula iskkirn lli-ra-tsalan.
21 walaynni zayd sti kra n-irgazn æaršnin zå-gr mddn-nk. ad-gn wid ituqqarn

rbbi, zgan å-wawal-nsn, ur-æmiln rršwa. tgt-tn d-iriyasn f-mddn, a-yili kra
f-walf, d-kra f-miyya, d-kra f-smmus id-mraw, d-kra f-mraw. 22 tadjt-tn
ad-bdda-ssnfaœaln å-gr mddn. tamukrist nna-išqan, rad-ak-tt-id-awin, imma
tanna irçan, ra-stt-fssin ntni. åmkan a-s-rad-fllak-ssifsisn, asin ntni dik kra
ufuå 67
å-taññayt-an. 23 iå-tskrt åmkan, yamr-ak srs rbbi, rad-wrrin kullu mddn-an
å-sslamt s-dar takat-nsn, tqamat tdust ula kiyi.»
24 isfld musa s-uãggÐal-ns, iskr kullu ma-s-as-inna. 25 isti musa irgazn

æaršnin zå-kullu ayt-israyil, ig-tn d-iriyasn f-mddn, ig kra f-walf, d-kra f-miyya,
d-kra f-smmus id-mraw, d-kra f-mraw. 26 wrrin ntni ar-bdda-ssnfaœaln å-gr
mddn. ar-di-tawin timukrisin šqanin i-musa, imma tilli rçanin ar-tnt-fssin ntni.
27 imsafaã ilmma musa d-uãggÐal-ns, iftu yatru s-tmazirt-ns.

19
1 lkmn ayt-israyil lçla n-sinay å-wass izwarn n-wis
ayt-israyil å-dar-
udrar n-sinay kraã-iyrn tigira n-ma-d-ffuån zå-wakal n-miœr. 2 lliå
muddan ayt-israyil zå-rafidim, kšmn s-lçla n-sinay, srsn
å-lçla-yan å-tama n-udrar. 3 iåli musa åakudan a-n-yakmur s-rbbi. iår-as-d sidi
rbbi zå-iggi n-udrar yini-as: «ha ma-ra-tinit i-ayt-yaøqub, tmlt-t i-ayt-israyil:
4 ‹tñram mad-skrå i-ayt-miœr, tñrm mamnk a-kÐn-d-usiå zund iå-tllam f-tfrawin

n-igidr, awiå-kÐn-d s-dari. 5 åilad tasawnt, iå-a-tsflidm s-wawal-inu, tzgam


å-løhd-inu, ra-tgm mddn-inu lli-ñliå zå-gr kullu ayt-tmizar ad-gn winu. ddunit
kullutt tinu a-tga, 6 imma kunni ra-tgm ayt-tgldit-inu, tgm imsakmurn-inu, tgm
aqbil-inu amñlay.› åmkad ad-gan iwaliwn lli-s-ra-tinit i-ayt-israyil.»
7 yašk-id musa iår-d i-imåarn n-ayt-israyil, iml-asn kullu iwaliwn

lli-f-t-yuœœa sidi rbbi. 8 sawln-d mddn kullutn inin-as: «kullu ma-s-inna sidi rbbi,
ra-t-nskr.» iddu musa a-irar awal-nsn i-sidi rbbi. 9 yini sidi rbbi i-musa: «ha-yyi
ra-n-dark-aškiå å-umdlu iññayn, baš ad-sfldn mddn mamnk a-srk-sawalå, amnn
gik åilad ula bdda.» yini-as musa åakudan iwaliwn lli-s-as-nnan mddn.
10 yini sidi rbbi i-musa: «zayd s-dar mddn, tinit-asn ad-ssåusn içfawn-nsn

åassad d-uzkka, sirdn ula timlsa-nsn, 11 f-ad-æiyyln i-wis kraã-uwssan. ašku wis
kraã-uwssan rbbi da-bdda-illan ra-n-igguz f-udrar n-sinay å-iñri n-mddn kullutn.
12 skr awttu a-isutl i-udrar, tinit i-mddn-an: ‹ad-ur-tawnm i-udrar ula tggrm

i-tama-ns. wanna iggrn i-udrar, iqqan-t-id a-immt. 13 utat-t s-iñran nåd s-iñãkan
a-immt bla-t-isli yan s-ufus, ig-iyt lbhimt nåd bnadm, ur-ra-iddr.› ini i-mddn
ad-qln ard sfldn i-ijjij n-nnffar itjhhdn, awnn-d tizi-an i-udrar.» 14 iggÐz-d musa
åakudan zå-udrar s-dar mddn, yini-asn ad-ssåusn içf-nsn, sirdn ula timlsa-nsn.
15 yini-asn: «a-ur-ilkm yan tamåart-ns, tæiyylm i-wis kraã-uwssan.»
16 zikk œbaæ n-wis kraã-uwssan, yili iggig d-uwsman d-umdlu iññayn f-iggi

n-udrar, yili ijjij n-nnffar bahra itjhhdn, aylliå a-kullu-trgigiyn mddn å-udåar
lli-å-srsn. 17 inkr musa issufå-d mddn zå-usras f-a-n-mnaggarn d-rbbi. biddn
kullu å-tama n-udrar. 18 idl-wawwu kullu adrar n-sinay, ašku igguz-d fllas sidi
rbbi s-løafiyt. ar-yaqlay-wawwu zund awwu l-lkušt, indudi-kullu-udrar. 19 han
ijjij n-nnffar ar-d-itzayad s-uggÐar. åakudan isawl musa s-as-d-ijawb rbbi
s-iggig. 20 igguz-d sidi rbbi f-içf n-udrar n-sinay, iår-d i-musa a-iåli s-içf n-udrar,
iåli musa. 21 yini-as sidi rbbi: «gguz tølmt mddn a-ur-irin ad-ssurfn awttu baš
ad-ñrn wad bdda illan, a-ur-gisn-itthlk ma-iggutn. 22 ula imsakmurn
lli-d-itakmurn s-wad bdda illan, ini-asn ad-ssåusn içfawn-nsn, a-ur-tn-yut wad
bdda illan s-lhalak.» 23 yini musa i-sidi rbbi: «han ur-rad-iñãarn mddn ad-awnn
s-udrar n-sinay, ašku tølmt-aå tinit: ‹skr awttu i-udrar› a-ur-d-yakmur yan
s-dark.» 24 irar-as-d sidi rbbi: «gguz åilad, tawit-d dik harun tålim-d. walaynni
ufuå 68
a-ur-tadjt imsakmurn d-mddn yaãni ad-d-ssurfn awttu baš ad-d-ålin s-dar wad
bdda illan, a-ur-tn-utå s-lhalak.» 25 igguz musa åakudan s-dar mddn yini-asn
mayan.

20
1 isawl-d rbbi s-kullu iwaliwn-ad yini: 2 «nkki a-igan wad
mrawt luœiyat n-sidi
rbbi bdda illan, gå rbbi-nk lli-k-id-issufån zå-miœr, zå-wakal
n-tsmugit.
3 «a-ur-sar-ak-yili kra n-rbbi yaãni bla nkki.
4 «a-ur-sar-tskrt i-içf-nk kra n-œœurt inqšn, nåd kra n-ikÐlan irwasn kra illan

å-ignwan ula kra illan å-wakal ula kra illan å-waman n-gr ikalln, 5 baš
ad-as-tknnut ar-ti-ttqasat. ašku nkki da-igan rbbi sidik, giå wad išqan f-ma-igan
winu. winna-yyi-kurhanin, ar-traraå i-tarwa-nsn f-lçКant n-ayddarsn ar tis kra¡¡
ula tis kkuñ¡ tasutin. 6 walaynni ar-ssafawå lænant-inu izgan i-wafãan
n-willi-yyi-ittirin ar-tti-tawin å-luœiyat-inu.
7 «a-ur-sar-tbdrt å-wawal içwan ism n-‹wad bdda illan› ig rbbi-nk. ašku

wanna ibdrn ism n-rbbi da-bdda-illan å-wawal içwan, ur-ra-t-adjå bla løqubit.
8 «swingim-d bdda wis ssa-uwssan ad-dark-itgga ass amñlay. 9 sãis-uwssan

a-ra-ttçdamt ar-ttqasat kullu tawuri-nk, 10 imma wis ssa-uwssan ar-itgga ass


n-usunfu, ityawñlay i-wad bdda illan ig rbbi-nk. a-ur-gis-tskrt kra n-twuri kiyi
ula yuk ula illik ula amqasa-nk ula tamqasat-nk ula lksibt-nk ula abrrani
nna-dark-igawrn. 11 ašku nkki-ad igan wad bdda illan, sãis-uwssan a-å-skrå
ignna d-wakal d-umda ula kullu ma-gisn-illan, imma wis ssa-uwssan sunfiå.
mayan a-f-barkå nkki-ad bdda illan å-wis ssa-uwssan, gå-t d-wass amñlay.
12 «tawit-stt bdda å-babak d-innak, f-ad-igatn isggÐasn-nk å-wakal

lli-ak-ifka rbbi-nk da-bdda-illan.


13 «a-ur-tnåt. 14 a-ur-tznut. 15 a-ur-takÐrt. 16 a-ur-tinit tuggÐa n-tkrkas

f-wadjar-nk.
17 «a-ur-tirit i-içf-nk tigmmi n-wadjar-nk. a-ur-tirit tamåart n-wadjar-nk ula

amqasa-ns ula tamqasat-ns ula amugay-ns ula aåyul-ns ula kra yaãni igan
win-wadjar-nk.»
18 ar-kullu-tmnadn mddn usmann d-wawwu lli-idln adrar,
ksuãn mddn zå-rbbi
bahra ar-sflidn i-iggign d-ijjij n-nnffar itjhhdn. hatni åuwãn bahra
ar-trgigiyn, biddn-in kullu å-tuggugt. 19 ãalbn i-musa inin:
«sawl-d kiyi srnå, s-ak-nsfld. a-ur-d-srnå-isawl rbbi a-ur-imil nmmt.» 20 yini
musa i-mddn-an: «ad-ur-tåuwãm. hati yuška-d rbbi a-kÐn-yarm baš
a-d-bdda-tswingimm å-tksaã-ns d-a-ur-sar-tjlum zå-uåaras-ns.»
21 biddn-in sul mddn å-tuggugt, imma musa izuyd yakmur-n s-dar-umdlu

iãlan lli-å-illa rbbi. 22 isawl-d wad bdda illan s-musa yini: «ha ma-ra-tinit
i-ayt-israyil: ‹tñram s-walln-nun mamnk a-d-srun-sawlå zå-ignwan. 23 a-ur-tskrm
id-rbbi n-nnÐqrt tgm-tn-d didi. wala id-rbbi n-uwrå, a-ur-tn-tskrm i-içf-nun.›
24 bnu-iyi akrkur n-wakal, tårœt fllas i-tårœiw-nk jdrnin d-twafkiw n-sslamt, tårœt

fllas i-uwlli-nk d-imugayn-nk. kraygatt maniå ittrs ism-inu, ra-n-dark-aškiå


a-k-barkå åin.»
...................................
ufuå 69

23
20 [yini sidi rbbi i-musa:] «ha-yyi ra-n-aznå yal-lmalak
tamazirt lli-s-rad-
kšmn ad-awn-izwur, igabl-kÐn å-uåaras ard-kÐn-isslkm s-tmazirt
lli-awn-jjujadå. 21 awyat-stt bdda å-lmalak-an ar-srs-
tsflidm. a-ur-as-tti-tss¡iyarm. ašku yusi nttan ism-inu, d-ur-rad-awn-iœamæ
iå-ti-tøœam. 22 iå-a-srs-tsflidm ar-tskarm s-kullu ma-yawn-ttiniå, rad-gå nkki
anuwwaš i-inuwwašn-nun, gå amãaãã i-imãaããn-nun.
23 «lliå-awn-izwur lmalak-inu, isslkm-kÐn s-dar ayt-amur d-ayt-æit

d-ayt-fariz d-ayt-kanøan d-ayt-æiwi d-ayt-yabus, fnuå-tn kullu, 24 a-ur-tknum


å-lgddam n-id-rbbi-nsn, wala da-tn-ttqasam, wala tsalam iskkirn-nsn. çlwat
kullu mad-tøbadn ntni, trñm kullu ifariwn-nsn. 25 ra-yyi-ttqasam nkki-ad igan
rbbi siditun, s-awn-barkå å-ma-tšttam ula ma-tssam, ssanfå-awn kullu
ma-isshrašn. 26 ur-ra-tili yat isrgn ula yat ur-irbbun å-tmazirt-nun.
rad-awn-ssafuå ussan n-tudrt-nun.
27 «ra-n-aznå tawda-nu issåuwãn å-lgddam-nun, ssduyyå kullu iqbiln

lli-ra-tlkmm, rarå inuwwašn-nun ad-kullu-zå-giwn-rwln. 28 ra-n-aznå id-warññan


mqqurnin å-lgddam-nun, ad-ssrwln ayt-æiwi d-ayt-kanøan d-ayt-æit. 29 urd
yan-usggÐas a-å-ra-tn-kullu-¡¡ayå, a-ur-imil içwu-wakal ar-gis-ttigatn luæuš. 30
walaynni ra-tn-¡¡ayå imikk s-imikk å-lgddam-nun ard tigatm tømmrm tamazirt.
31 «ra-n-gå iwtta-nun zå-umda azggÐaå ar amda n-ayt-filis¡in, zå-lçla

imqqurn ar asif n-furat. rad-gå imzdån n-wakal-an å-ufus-nun, te¡¡aym-tn


å-lgddam-nun. 32 a-ur-didsn-tskrm kra l-løhd ntni ula id-rbbi-nsn. 33 ur-rad-zdån
ntni å-tmazirt-nun, a-ur-imil jlun-kÐn flla. ašku iå-tddam ard a-ttqasam
id-rbbi-nsn, s-œœaæt ra-ttyamañm å-tñqqurt.»

24
1 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «åli-d s-dari, kiyi d-harun
løhd lli-iskr rbbi
d-ayt-israyil d-nadab d-abihu [lli-igan tarwa n-harun] d-ssa n-id-mraw
(70) å-imåarn n-ayt-israyil, tknum å-tuggugt. 2 takmurt-d
ilmma kiyi waæduk s-dar wad bdda illan. a-ur-d-akmurn wiyyaã, wala ålin-d
dik mddn yaãni.»
3 iddu musa åakudan s-dar mddn, iml-asn kullu iwaliwn n-rbbi da-bdda-illan

ula tinbaãin-ns kullutnt. sawln-d mddn kullutn åakudan s-yan-wawal inin: «kullu
iwaliwn lli-s-inna sidi rbbi, ra-srsn-nskar.» 4 yara musa kullu iwaliwn n-sidi rbbi.
inkr-d ilmma zikk œbaæ, ibnu yan-ukrkur å-tama n-udrar, issbidd sin d-mraw (12)
n-ifir s-unšk lli-gant snat d-mrawt n-tqbilt n-ayt-israyil. 5 yazn kra n-iøyyaln
n-ayt-israyil, ssattuyn tiårœiw jdrnin, årœn daå i-imugayn ad-gn ‹tiwafkiw
n-sslamt› i-sidi rbbi. 6 yasi-d musa mnaœœ n-idammn-nsnt, ig-t-in å-imkiln.
d-mnaœœ yaãni, iffi-t-in f-ukrkur n-tårœi. 7 yasi-d arra l-løhd, iår-t f-mddn. inin-as
daå: «kullu ma-s-inna sidi rbbi, ra-t-nskar.» 8 yasi-d musa idammn-lli, irušš srsn
mddn, yini: «ha idammn l-løhd lli-diwn-iskr sidi rbbi mklli-awn-imla
s-iwaliwn-an.»
9 yawn ilmma musa d-harun d-nadab d-abihu d-ssa n-id-mraw (70) n-umåar

n-ayt-israyil, 10 s-n-ñran rbbi n-israyil. yili å-ddu iãarn-ns kra irwasn ifir n-uñru
ufuå 70
izgzawn iœfan zund ignwan. 11 ur-d-yut-ufus-ns imåarn-an n-ayt-israyil,
waçça-t-ñran, ššn sun kullu å-dars.
12 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «åli-d s-dari å-iggi n-udrar tqamat gis.

rad-ak-fkå tilwaæ n-uñru lli-f-uriå ilmmudn d-luœiyat baš a-tn-issann mddn.»


13 inkr musa yawi dids amqasa-ns yahušuø, iåli musa s-iggi n-udrar n-rbbi.
14 inna ntta i-imåarn: «qlat åid ard-d-darun-nwrri. ha harun d-æur å-gratun.

wanna dar kra n-¡añit, isslkm-asn-tt.»


15 iåli musa åakudan s-iggi n-udrar. idl-kullu-udrar s-umdlu. 16 iggÐz-d lmajd

n-sidi rbbi f-udrar n-sinay, idl-t-umdlu sãis-uwssan. wis ssa n-uwssan iår-d
i-musa zå-wammas n-umdlu. 17 mnadn-in ayt-israyil lmajd n-sidi rbbi f-içf
n-udrar, irwas løafiyt ijddrn. 18 ikšm musa s-umdlu, iåli s-iggi n-udrar. iqama-n
å-udrar kkuñ id-mraw (40) n-wass azal wala iã.
...................................

32
1 ñrn mddn is-n-ima¡l musa å-udrar, ur-d-igguz. munn-d
igiz n-uwrå
åakudan f-harun inin-as: «nkr tskrt-aå yan-rbbi
ma-yå-izggurun. imma argaz-an mi ttinin musa, lli-aå-d-issiwnn zå-wakal
n-miœr, ur-nssin mad-as-ijran.» 2 yini-asn harun: «kkisat-d tiçurœin n-uwrå
lli-illan å-imzgan n-tmåarin-nun d-tarwa-nun d-istitun, tawim-tnt-d s-dari.»
3 kksn kullu mddn tiçurœin zå-imzgan-nsn awin-tnt-d i-harun. 4 yamñ urå-an

zå-ifassn-nsn, issfsi-t iffi-t, iskr zå-gis yan igiz. inin åakudan: «way-ayt-israyil,
åwad a-igan rbbi-nun lli-kÐn-d-issiwnn zå-wakal n-miœr.» 5 lliå iñra harun
mayan, ibnu yan-ukrkur å-umnid n-igiz. izayd harun åakudan iølm-tn: «azkka
ra-ig løid n-rbbi da-bdda-illan.» 6 nkrn-d ilmma zikk œbaæ, ssattuyn tiårœiw
jdrnin, ssakmurn-in tiwafkiw n-sslamt. gawrn mddn ar-šttan ar-ssan, nkrn ilmma
ar-tfsadn.
7 yini sidi rbbi åakudan i-musa: «zayd åilad tgguzt, ašku mddn-nk

lli-di-tssiwnt zå-wakal n-miœr, hatnin ssndsn içfawn-nsn. 8 æina ffuån aåaras


lli-f-tn-umrå, skrn i-içf-nsn yan igiz n-uwrå ifsin, ar-as-tsjadn ar-fllas-qqrœn,
ar-ttinin: ‹way-ayt-israyil, ha rbbi-nun lli-kÐn-d-issiwnn zå-wakal n-miœr.› »
9 izayd sidi rbbi yini i-musa: «uggÐiå-n s-uqbil-an. hatni wid mi iqqur içf ad-gan.
10 adj-iyi åilad a-n-fllasn-zndå låaãab-inu ijddrn fnuå-tn. imma kiyi

rad-zå-gik-skrå aqbil imqqurn.»


11 isawl musa åakudan yiri bahra a-isshnnu rbbi sidis, yini: «wa sidi rbbi,

maç aylliå ra-tzndt låaãab-nk ijddrn f-mddn-nk lli-di-tssufåt zå-miœr s-tækimt


iggutn ula s-ufus itjhhdn? 12 maç aylliå ra-tadjt ayt-miœr a-ttinin: ‹hati lhalak
a-gisn-inuwwa rbbi-nsn åakud lli-å-tn-issufå, yiri a-tn-inå å-idrarn, ifnu-tn
zå-uwdm n-wakal?› ssaggug-n låaãab-nk ijddrn åilad, twrrit f-lhalak lli-tqœadt
f-mddn-nk. 13 ad-ur-tettut ibrahim d-isæaq d-israyil, içddamn-nk lli-mi-tggullit
s-içf-nk, tinit-asn: ‹rad-ssigatå amud-nun zund itran n-ignwan, fkå i-wamud-nun
kullu akal-ad lli-f-awn-ggulliå, baš a-t-¡¡afn kullu mad iftan.› » 14 iwrri sidi rbbi
åakudan f-lhalak lli-f-isawl ad-srs-yut mddn-ns.
15 igrawl-d musa igguz-d zå-udrar, yasi-d snat tilwaæ n-tuggÐa å-ufus-ns.

llant tirra å-snat-tsgiw n-tilwaæ, tyarant zå-tsga-ya ula çta. 16 tilwaæ-an, iskr-tnt
rbbi. ula tirra-yan tyawnqašnin å-tilwaæ, yura-tnt rbbi. 17 yahušuø åakudan isfld
ufuå 71
i-ijjij å-dar mddn ar-ssåuyyun, yini i-musa: «han sfldå i-mddn mmaån å-udåar
lli-å-srsn.» 18 isawl-d musa yini-as: «ijjij-an ur-igi zund tiåuya n-wid nranin ula
wid rñanin. ijjij n-uæwaš a-mi-sfldå.» 19 lliå-n-yakmur musa s-usras, iñr-n igiz
d-willi æušnin. iznd låaãab å-musa, yut s-tilwaæ zå-ifassn-ns, irñ-tnt å-tama
n-udrar. 20 yasi ilmma igiz lli-skrn, ijdr-t s-løafiyt, ikkÐm-t ig-t d-iåd, issukfs-t
f-waman, issu-t i-ayt-israyil.
21 yini musa i-harun: «mad-ak-skrn mddn-ad aylliå-tn-tjlit wan tijli-ad

yÐçšnn?» 22 yini-as harun: «wa sidi, ad-ur-iznd låaãab-nk. hati tssnt mddn-ad izd
ayt-lçКant ad-gan. 23 nnan-iyi: ‹skr-aå yan-rbbi ma-yå-izggurun, imma argaz-an
mi ttinin musa lli-aå-d-issiwnn zå-wakal n-miœr, ur-nssin mad-as-ijran.› 24
iniå-asn: ‹wanna dar kra n-uwrå, ikks-t-id. luæå-t-in åakudan å-løafiyt, iffuå-d
zå-gis igiz.› »
25 iñr musa mddn-an mamnk ad-rññmn i-kullu ma-igan
sidi rbbi isawl-d
s-musa tanba¡¡, ašku yudja-tn harun ad-rñmn i-içfawn-nsn, aylliå
wrrin rad-gn taãœa å-dar inuwwašn-nsn. 26 ibidd musa
åakudan å-imi n-usras, yini-asn: «wanna yumñn å-rbbi da-illan, yašk-id s-dari.»
munn-d dars kullu ayt-lawi. 27 yini-asn i-ayt-lawi: «ha ma-inna rbbi sidis
n-israyil: ‹a-iqqn kraygatt argaz tuzzalt f-umœaã-ns, ik-n i-usras zå-içf ar içf, inå
kud yan gÐmas, inå kud yan amddakkÐl-ns, inå kud yan adjar-ns.› » 28 skrn
ayt-lawi åmklli-s-asn-inna musa, immt å-mddn åassan ma-itggan kraã id-walf
(3000) n-urgaz. 29 yini musa i-ayt-lawi-an: «hati afus-nun åassad a-s-tñlim
f-a-ttqasam rbbi da-bdda-illan, kud yan s-watig n-yus ula gÐmas, baš ad-awn-ifk
lbaraka åassad.»
30 ndid azkka isawl musa s-mddn yini-asn: «han tjlam tijli yÐçšnn bahra.

rad-dduå åilad åliå s-dar sidi rbbi, iå-ufiå mamnk ad-dalå tijli-nun.» 31 iwrri
musa s-dar sidi rbbi yini: «aææ-inu, mddn-ad jlan tijli yÐçšnn, skrn i-içf-nsn
yan-rbbi zå-uwrå. 32 imma åilad, iå-tufit ad-asn-tœamæt f-tjli-nsn. walaynni
iå-ur-as-tufit, sfiã-iyi nkki zå-warra-nk lli-turit.» 33 isawl-d sidi rbbi s-musa yini:
«wanna zå-gigi ijlan, nttan a-rad-sfiãå zå-warra-inu. 34 imma åilad, zayd kiyi
tzwurt i-mddn s-illi-s-ak-nniå. ha lmalak-inu a-ra-ittidu å-lgddam-nk. walaynni
ra-d-sul-yašk-wass lli-å-ra-tn-øaqbå f-tjli-nsn.» 35 yut sidi rbbi mddn-an
s-yan-wa¡¡an ašku skrn igiz-an, iødl-asn-t harun.

33
1 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «zayd kiyi d-mddn lli-di-tssiwnt zå-wakal n-miœr,
tawnm zå-åid s-wakal lli-f-ggulliå i-ibrahim d-isæaq d-yaøqub iniå-asn: ‹ra-t-fkå
i-wamud-nun.› 2 ha-yyi ra-n-aznå yal-lmalak ad-awn-izwur, ¡¡ayå ayt-kanøan
d-ayt-amur d-ayt-æit d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus. 3 zaydat tawnm
s-yan-wakal lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt. walaynni ur-rad-iliå nkki
å-wammas-nun, a-ur-imil fnuå-kÐn å-uåaras, ašku mddn mi iqqur içf a-tgam.»
4 lliå sfldn mddn i-wawal-an išqan, ¡iyr-asn bahra. adrn i-içf-nsn, ur-sul-lsin

kra ikÐlan. 5 ašku inna sidi rbbi i-musa: «ini i-ayt-israyil: ‹mddn mi iqqur içf
a-tgam. han mra is-iwnå å-wammas-nun åir yat tasaøt, ra-kÐn-fnuå. åilad kksat
ikÐlan lli-tlsam f-ad-ñrå ma-rad-awn-skrå.› » 6 mayan a-f-ur-sul-lsin ayt-israyil
timlsa kÐlanin, tigira n-mad-fln adrar-an n-æurib.
ufuå 72
7 å-uwssan-an ar-n-issbiddad musa yan-uçiyyam yaggug-n
açiyyam
n-umnaggar f-usras. ig-as ism ‹açiyyam n-umnaggar›. wanna iran
a-isiggl s-sidi rbbi, iffuå s-uçiyyam n-umnaggar lli-illan
å-brra n-usras. 8 åakud nna-iffuå musa s-dar-uçiyyam n-umnaggar,
ar-kullu-nkkrn mddn, kraygatt yan ibidd å-imi n-uçiyyam-ns, ar-n-tmnadn
å-musa ar kiå ikšm s-uçiyyam. 9 åakud nna-ikšm musa s-uçiyyam, ar-di-ttgguz
tannalt n-umdlu, tbidd å-imi n-uçiyyam, ar-ilmma-isawal sidi rbbi d-musa.
10 åakud nna-ñran kullu mddn-an tannalt n-umdlu tbidd å-imi n-uçiyyam,

ar-kullu-tbiddadn ar-n-knnun, kraygatt yan å-imi n-uçiyyam-ns. 11 åmkan


a-s-a-isawal sidi rbbi d-musa udm s-uwdm, åmklli isawal-urgaz
d-umddakkÐl-ns. åakud nna-d-iwrri musa s-usras, ar-n-itqama-umqasa-ns
å-ugÐns n-uçiyyam-an, iga-t-uøyyal yahušuø lli-igan yus n-nuwn.
12 yini musa i-sidi rbbi: «ñr åilad. kiyi a-yyi-innan: ‹ssawn
sidi rbbi izzøam
musa mddn-ad›, walaynni ur-ta-yyi-tmlit manwa ra-didi-taznt.
tinit-iyi daå: ‹ssnå-k s-ism-nk, taft rrãa å-iñri-nu.› 13 imma
åilad iå-sri-trãit, ml-iyi iåarasn-nk f-a-k-issanå kiyi, afå rrãa å-iñri-nk. swangm
ula aqbil-ad, ašku mddn-nk ad-gan.» 14 irar-as-d: «nkki a-ra-dik-imun
ssunfuå-ak.» 15 yini-as musa: «iå-ur-ra-didi-tmunt, a-ur-aå-tssawnt zå-åid.
16 ašku mamnk a-s-ra-d-ibayyn rrãa lli-s-sri-trãit, nkki d-mddn-nk? is-urd

s-tamunt-nk didnå, f-a-ntyawñlay zå-kullu iqbiln yaãni lli-illan f-iggi n-wakal.»


17 yini-as sidi rbbi: «awal lli-s-iyi-tnnit a-rad-skrå, ašku rãiå srk, issanå-k

s-ism-nk.»
18 iãalb-as musa: «åir ml-iyi lmajd-nk.» 19 irar-as-d: «rad-zzriå kullu

afulki-nu å-umnid-nk, ølmå-k s-ism n-‹wad bdda illan›. rad-ræmå wanna riå
a-t-ræmå, ænnuå f-wanna riå a-fllas-ænnuå. 20 walaynni ur-tñãart a-tñrt udm-inu,
ašku bnadm ur-iñãar a-yyi-iñr iqama iddr.» 21 izayd sidi rbbi yini-as: «hati illa
å-tama-nu yan mani å-ra-tbiddt f-uñru. 22 ra-k-ssntalå å-usttiå n-uñru lliå a-izray
lmajd-inu, dlå-k s-ufus-inu ard zriå. 23 kkså ilmma afus-inu, tñrt amalu-nu. imma
udm-inu ur-ra-t-iñr yan.»

34
1 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «skr snat tilwaæ n-uñru zund
tinbaãin l-løhd
tilwaæ zwurnin. ra-gisnt-araå iwaliwn lli-llanin å-tmzwura
lli-trñit. 2 æiyyl i-zikk œbaæ, tålit-d zikk s-udrar n-sinay, tbiddt-d å-umnid-inu å-içf
n-udrar. 3 a-ur-dik-imun yan, ula iban yan å-udrar kullut, ula ksant-uwlli ula
imugayn å-tama n-udrar.» 4 iødl musa snat tilwaæ n-uñru zund tilli zwurnin. inkr
zikk œbaæ, iåli s-udrar n-sinay åmklli-t-yuœœa sidi rbbi, yasi dids snat tilwaæ
n-uñru. 5 iggÐz-d sidi rbbi åakudan å-umdlu, ibidd-d dids, iølm-t s-ism n-‹wad
bdda illan›. 6 åakudan a-izri sidi rbbi å-umnid-ns ar-yaqra yini: «wad bdda illan,
wad bdda illan, iga rbbi da-itænnun ar-itræam, ur-a-izrab a-iåãb, tigat dars lænant
izgan ula tayri idumn. 7 ar-iskar s-tayri izgan å-wafãan n-mddn. ar-itœamaæ
i-willi Ðçšnnin ula willi jlanin ula willi skarnin ddnub, walaynni ur-ra-tn-yadj
bla løqubit. ar-itrara f-lçКant l-lajdud i-tarwa-nsn ula tarwa n-tarwa-nsn, ar tis
kra¡¡ ula tis kkuñ¡ tasutin.»
8 iæarru musa iknu s-wakal isjd 9 yini: «iå-flla-trãit a-rbbi-nu, ãalbå-ak

a-rbbi-nu a-didnå-tmunt tilit å-wammas-nå, waçça qqurn içfawn n-mddn-ad.


ufuå 73
œamæ-aå f-lçКant-nå ula tijli-nå, tgt-aå d-wink.» 10 yini sidi rbbi i-musa: «ha-yyi
skrå løhd, d-rad-skarå løjayb å-iñri n-kullu mddn-nk, ur-jji-llint zund ntnti
å-ddunit kullutt ula å-dar kra n-uqbil yaãni. kullu iqbiln lli-awn-sutlnin, rad-ñrn
iskkirn n-rbbi da-bdda-illan, ašku rad-darun-skarå mad-bahra-issåuwãn.
11 «awyat-stt å-mayd-s-kÐn-umrå åassad. han rad-¡¡ayå å-lgddam-nun

ayt-amur d-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus. 12 rarat løaql


a-ur-tskrm kra l-løhd d-imzdån n-wakal lli-s-ra-tddum, a-ur-iwrri ig tañqqurt
ityawmdayn å-gratun. 13 çlwat ikÐrkar lli-f-a-tbççarn ntni, trñm ifariwn
lli-mi-knnun, tbbim tiggjda-nsn n-‹ašrah›. 14 a-ur-tqasam kra n-rbbi yaãni, ašku
rbbi da-mi ism-ns ‹wad bdda illan› iga wad išqan f-ma-igan wins. s-œœaæt šqiå
nkki f-ma-igan winu. 15 a-ur-tskrm kra l-løhd d-imzdån n-wakal-an, a-ur-imil
iørã-awn yan gisn åakud lliå a-qqrœn å-umnid n-id-rbbi-nsn ar-darsn-tfsadn, tššm
ula kunni zå-tårœi-ns, 16 tawim-d ula kra å-istitsn i-tarwa-nun, ddunt ntnti
ar-tfsadnt å-dar id-rbbi-nsnt, awint ula tarwa-nun ad-darsn-tfsadn.
17 «a-ur-sar-tskrm i-içf-nun kra n-id-rbbi zå-maylli ifssin. 18 åmklli-kÐn-

uœœaå a-ra-tzzraym løid n-urçœiœ. ssa n-uwssan a-ra-tšttam arçœiœ å-wayyur


n-‹abib›, ašku ayyur n-‹abib› a-å-di-tffuåm zå-miœr. 19 winu a-iga kraygatt awtm
nna-d-izwurn zå-waælig, kullu ifçdditn å-lksibt-nun å-imugayn ula ulli. 20 imma
ifçddi å-iåÐyal, a-ti-tfrrum s-yan-ulqqaå. walaynni iå-ur-ti-tfrim, trñm
amggrã-ns. kraygatt ifçddi å-tarwa-nun, a-ti-tfrrum. han a-ur-d-yakmur yan
s-lgddam-inu s-ifassn çwanin. 21 sãis-uwssan a-ra-ttçdamm, imma wis
ssa-uwssan iga win-usunfu, ig-iyt azmz n-tyuga ula win tmgra, a-gis-ttsunfum.
22 «tamgra tamzwarut n-irdn a-å-ra-tzzraym løid ‹win smmus id-mraw

n-wass›. ula tamgra tamggÐarut n-usggÐas a-å-ra-tzzraym ‹løid n-iæšaš›.


23 kra¡¡-twal å-usggÐas a-ra-di-tbiddadn kullu iwtman-nk å-lgddam n-rbbi siditun

da-bdda-illan, ig rbbi n-israyil. 24 å-uwssan-an å-rad-¡¡ayå iqbiln å-lgddam-nun


ssusøuå iwtta-nun, ur-ra-yili ma-n-iãmøn akal-nun, åakud nna-tawnm a-tbiddm
å-lgddam n-rbbi siditun kra¡¡-twal å-usggÐas. 25 idammn lli-ra-yyi-di-tssakmurm,
a-ur-n-didsn-tgm aårum iktin. a-ur-tssnsm tiårœi l-løid n-usurf i-œbaæ. 26 awyat-d
ma-ifulkin å-lållt tamzwarut n-wakal-nun s-tgmmi n-rbbi siditun. a-ur-tssnum
ikru å-ugÐfay n-innas.»
27 yini ilmma sidi rbbi i-musa: «ara iwaliwn-an, ašku s-iwaliwn-an

a-s-dik-skrå løhd kiyi d-ayt-israyil.» 28 ik-n musa å-dar sidi rbbi kkuñ id-mraw
(40) n-wass azal wala iã, ur-a-ištta ula da-issa. yara å-tilwaæ iwaliwn l-løhd
lli-igan mrawt-tnbaãin.
29 iggÐz-d musa åakudan zå-udrar n-sinay, yasi-d snat
ar-issmråa-uwdm
n-musa tilwaæ n-tuggÐa å-ufus. lliå-d-igguz musa, ur-issin
is-iqama-uwdm-ns ar-issmråa zå-umnaggar n-gras d-sidi
rbbi. 30 harun d-kullu ayt-israyil, å-lliå-n-mnadn, ñrn udm n-musa ar-issmråa,
iksaãn ur-ñãarn a-n-srs-akmurn. 31 iår-asn musa åakudan, yašk-id dars harun
d-kullu imåarn n-tamunt, isawl didsn musa. 32 akmurn-in ilmma kullu ayt-israyil,
iøawd-asn kullu ma-f-t-yuœœa sidi rbbi å-udrar n-sinay. 33 lliå ikmml musa
iwaliwn-ns, ig yan-waddal f-uwdm-ns. 34 åakud nna-ikšm s-umnid n-sidi rbbi
a-dids-isawl [å-uçiyyam n-umnaggar], ikks addal-an ard-d-iffuå. åakud nna-d-
iffuå, ar-d-isslkam i-ayt-israyil ma-f-t-yuœœa sidi rbbi. 35 åakud nna-d-iffuå,
ufuå 74
ar-ñrran ayt-israyil udm n-musa ar-issmråa, irar åakudan addal f-uwdm-ns ard
iwrri ikšm daå a-isawl d-sidi rbbi.
...................................

40
17-18 ass izwurn å-wayyur izwurn å-wis sin isggÐasn [tigira
tazdåt n-sidi rbbi
n-mad-ffuån miœr] a-å-issbidd musa açiyyam n-tzdåt
n-rbbi. ig-as tifggigin-ns d-tannalin-ns, ig-as tigusin d-isutar-ns. 19 ifsr asddul
isdidn f-iggi n-uçiyyam, ig ilmma fllas asddul iãnin, åmklli-t-yuœœa sidi rbbi.
20 yasi-d tilwaæ n-tuggÐa, isrs-tnt å-œœnduq. izzri ikurayn å-içurœan n-œœnduq, isrs

ilmma fllas ‹addal n-rræmt›. 21 išškšm œœnduq s-uçiyyam, yagÐl lçamiya


ma-issntaln œœnduq-an n-tuggÐa, åmklli-t-yuœœa sidi rbbi.
22 izayd musa ig-n ¡¡abla å-ugÐns n-uçiyyam å-brra l-lçamiya å-tsga

lli-iwalan ššamal. 23 isrs-n fllas aårum åmklli-t-yuœœa sidi rbbi. 24 isrs-n læska
å-ugÐns n-uçiyyam å-isiwala n-¡¡abla å-tsga lli-iwalan ljanub. 25 issrå-n gis
lqnadl å-umnid n-sidi rbbi, åmklli-t-yuœœa sidi rbbi. 26 ig-n tisi n-uwrå å-ugÐns
n-uçiyyam å-lgddam l-lçamiya. 27 ibççr ilmma gis s-tujjutin mimnin,
åmklli-t-yuœœa sidi rbbi.
28 yagÐl asntl å-imi n-uçiyyam. 29 ibnu tisi [n-wanas] i-tårœiw jdrnin å-brra

n-imi n-uçiyyam. issattuy ilmma fllas tiårœi ijdrn d-twafka n-imndi,


åmklli-t-yuœœa sidi rbbi. 30 isrs ¡¡as imqqurn å-gr-uçiyyam d-tisi n-tårœi, iømmr
s-waman n-irid 31 a-zå-gis-isirid musa d-harun d-tarwa-ns ifassn d-iãarn-nsn.
32 ar-siridn åakud nna-kšmn s-uçiyyam ula åakud nna-n-akmurn s-tisi n-tårœi,

åmklli-t-yuœœa sidi rbbi. 33 iskr musa rrff, isutl i-usarag lli-å-illa-uçiyyam d-tisi
n-tårœi, yagÐl asntl f-imi n-usarag. åmkan a-s-ikmml musa tawuri-an.
34 imatti-d-umdlu åakudan, idl açiyyam-an n-umnaggar, iømmr lmajd n-sidi

rbbi tazdåt-an. 35 ur-iñãar musa a-ikšm s-uçiyyam n-umnaggar, ašku


ittrs-fllas-umdlu, iømmr lmajd n-sidi rbbi tazdåt-ns. 36 zå-åakudan tasawnt åakud
nna-ityalal-umdlu f-uçiyyam, ar-tzayadn ayt-israyil f-umuddu-nsn. 37 imma
åakud nna-ur-ityalal, ar-tqaman ar ass nna-å-ityalal. 38 kullu ma-tmuddun,
illa-umdlu n-sidi rbbi f-uçiyyam å-uzal, tili fllas løafiyt å-iyã, ar-t-kullu-ttmnad
tamunt n-ayt-israyil.
75

ayt-lawi
1
luœiyat f-tårœiw
jdrnin
1 iåra-d sidi rbbi i-musa, isawl-d srs zå-uçiyyam
n-umnaggar, yini-as: 2 «sawl s-ayt-israyil tinit-asn: ‹iå-ira
kra n-yan giwn a-d-issakmur kra n-twafka i-rbbi da-illan, yawi-d lbhimt
zå-tuwrut n-imugayn nåd ulli. 3 iå-ira a-issattuy asakmur ijdrn zå-imugayn, ra-ifk
awtm å-ur-illi kra l-løib, yawi-t-id s-imi n-uçiyyam n-umnaggar baš a-fllas-irãu
rbbi da-illan. 4 ig afus-ns f-içf n-umugay lli-ra-issattuy. åmkan a-s-ra-fllas-irãu
rbbi a-t-id-ifukku. 5 iårœ-as ilmma å-umnid n-rbbi sidis, ifk idammn-ns
i-imsakmurn lli-igan tarwa n-harun. awin-tn ntni, ffin-tn-in f-tsgiw n-tisi n-tårœi
lli-illan å-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar. 6 yazu ilmma tiårœi-an, ibbi-tt
f-igzman. 7 ddun ilmma tarwa n-umsakmur harun ssrån-in løafiyt å-iggi n-tisi,
ssasstwan ikššuãn f-løafiyt. 8 srsn-in ilmma igzman n-tfiyi d-içf d-tadunt f-iggi
n-ikššuãn lli-råanin f-tisi. 9 imma adan d-ifnza, a-tn-d-zwar-isird s-waman.
izayd-ilmma-umsakmur ijdr tiårœi-an kullutt f-tisi, baš a-yattuy-waãu-ns imimn
s-løafiyt i-rbbi da-bdda-illan.› »
...................................

3
12 «iå-ira kra n-yan a-issakmur yan-waåaã, illa fllas
a-ur-tšttam tadunt
ula idammn a-t-yawi s-umnid n-rbbi sidis 13 isrs afus-ns f-içf n-waåaã,
iårœ-as å-lgddam n-uçiyyam n-umnaggar. asin ilmma
tarwa n-harun idammn-ns, ffin-tn-in å-tsgiw n-tisi n-tårœi. 14-15 ikks ilmma tadunt
lli-isutln i-wadan, ikks-d ula snat-tgññal d-tadunt lli-fllasnt-illan, ikks ula talli
illan å-tama-nsnt d-uãaã n-tasa, ifk-tn ad-gn asakmur ijdrn. 16 ra-tn-ijdr-
umsakmur f-tisi, a-ig amššu ijdrn s-waãu-ns imimn. han tadunt kullutt tga tin
rbbi da-illan. 17 skarat bdda s-tnba¡¡-ad kullu maniå a-tzddåm å-kraygatt tasut
n-tasutin. a-ur-sar-tššm tadunt ula idammn.»

4
1 yini sidi rbbi i-musa: 2 «sawl s-ayt-israyil tinit-asn: ‹iå-ijla
tinbaãin n-usakmur
f-tjli yan bla inuwwa, iskr kra å-aylli-f-kÐn-umrå a-ur-ti-tskrm,
ha ma-fllas-illan a-t-iskr. 3 iåd amsakmur ihiyyan a-ijlan,
yawi-d løqubit f-kullu mddn-ns, hati illa fllas a-iskr yan-umugay å-ur-illi kra
l-løib, issakmur-t-id i-rbbi da-illan a-ig ‹asakmur f-tjli›. 4 ra-d-yawi amugay-an
s-imi n-uçiyyam n-umnaggar, ig afus-ns f-içf n-umugay, iårœ-as å-umnid n-rbbi
da-illan. 5 yasi-d-umsakmur kra å-idammn n-umugay, išškšm-tn s-uçiyyam
n-umnaggar. 6 ar-itssayk aãaã-ns å-idammn-an, ar-itrušš ssa n-twal å-umnid
n-rbbi da-illan s-idammn-an å-lgddam l-lçamiya n-tæanut tamñlayt.
7 ig-n-ilmma-umsakmur kra å-idammn-an f-waskawn n-¡¡abla l-lbçur imimn

å-umnid n-rbbi da-illan å-uçiyyam n-umnaggar. iffi-n ilmma aynna-d-iqaman


å-idammn n-umugay å-ddu tisi n-tårœiw jdrnin lli-illan å-dar imi n-uçiyyam
n-umnaggar. 8 izayd åakudan ikks kullu tadunt i-umugay lli-igan ‹asakmur f-tjli›,
ayt-lawi 76
ikks ula tadunt lli-isutln i-wadan, 9 ikks-d ula snat-tgññal d-tadunt lli-fllasnt-illan,
ikks ula talli illan å-tama-nsnt d-uãaã n-tasa. 10 ra-ikks kullu tadunt-an åmklli
bdda ttyawkkas i-umugay n-‹twafka n-sslamt›, ijdr-tt-umsakmur f-tisi n-tårœiw
jdrnin. 11 imma ilm n-umugay d-tfiyi-ns kullutt, d-içf-ns d-ifnza-ns d-wadan-ns
d-umazir-ns, 12 ra-tn-kullu-yasi s-brra n-usras, s-mani iåusn lli-å-a-n-ttffim iåd,
ijdr kullu ma-iqaman å-umugay f-ikššuãn s-løafiyt. åmkan a-s-rad-kullu-
ityawjdar å-umdduz n-iåd.› »
...................................

10
1 nkrn tarwa n-harun nadab d-abihu, yasi kud yan
lmut n-nadab
d-abihu ta¡¡ast-ns, gn gisnt tirgin råanin, grn-in gisnt lbçur.
ssakmurn-in løafiyt lli-ur-izrin å-umnid n-sidi rbbi ula
yuœœa-tn fllas. 2 tffuå-d løafiyt itjhhdn åakudan zå-dar sidi rbbi, tjdr-tn kullu,
mmtn å-umnid n-sidi rbbi. 3 yini musa i-harun: «ha ma-inna rbbi da-bdda-illan:
‹rad-gå rbbi amñlay å-dar willi-d-sri-takmurnin, gå wad imqqurn å-iñri n-kullu
mddn-inu.› » imma harun ifssa.
...................................
8 isawl-d sidi rbbi s-harun yini-as: 9 «åakud nna-ra-tkšmt
tinbaãin
n-imsakmurn kiyi ula tarwa-nk s-uçiyyam n-umnaggar, a-ur-tsum kra
iktin ar-issmlilliy, a-ur-tmmtm. tgt mayad a-ig luœiyt izgan
tasutin f-¡iyyaã. 10 illa fllawn a-ta¡¡um ma-ityawñlayn i-rbbi siditun
zå-ma-ur-as-ityawñlayn, ar-ta¡¡um ula ma-indsn zå-ma-iåusn, 11 ar-tsslmadm
i-ayt-israyil kullu luœiyat lli-asn-mliå f-ils n-musa.»
...................................

11
1 isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun yini-asn: 2 «sawlat
tifiyi lli-izrin
i-umššu s-ayt-israyil tinim-asn: ‹ha ma-ra-izri a-ti-tšttam å-gr
lmçluqat lli-llanin f-wakal. 3 izri a-tšttam kullu
ma-mi-bãan ifnza ar-iglli ilfññ. 4 walaynni ma-mi-bãan ifnza ur-a-iglli ilfññ,
ur-izri a-ti-tšttam. zund arøm, waçça da-iglli ilfññ, ur-dars ifnza bãanin, hati
inds-awn. 5 åmkan d-walqniw n-ijarifn, waçça da-iglli ilfññ, ur-dars ifnza
bãanin, hati inds-awn. 6 ula awtil, waçça da-iglli ilfññ, ur-dars ifnza bãanin, hati
inds-awn. 7 ula ilf, waçça dars ifnza bãanin, ur-a-iglli ilfññ nttan, hati inds-awn.
8 a-ur-tšttam tifiyi l-lmçluqat-an ula tggrm i-tfiyi-nsn, hatni ndsn-awn.› »

...................................

13
1isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun yini-asn: 2 «iå-illa kra
luœiyat f-injdamn
n-yan dars kra n-ubzzag nåd kra n-iæbbi nåd kra iššbušçn
å-ilm-ns, ur-issin is-iñãar a-ig ljdam, i眜a-t a-ibidd å-lgddam n-harun nåd yan
å-tarwa-ns lli-ganin imsakmurn. 3 ra-n-yaggÐ-umsakmur ilm n-walli-yaå kra.
iå-iñra kra n-unñaã iwrri imllul å-ilm-ns, iban ula f-tfiyi-ns is-tuãn, han a¡¡an
l-ljdam ayan. wanna-å-iñra-umsakmur åayan, iølm srs is-inds.
...................................
ayt-lawi 77
38 «iå-illa kra n-urgaz nåd tamåart gis iæbba mllulnin å-ilm-ns, 39 i眜a amsakmur
a-tn-iñr. iå-mlluln iæbba awin s-twråi, åir tafuri ayn-d-iffuån å-ilm-ns, hati iåus
nttan.
40 «wanna-mi-iãr-wazzar n-tqašša n-içf, åir inaqœ-as-wazzar, hati iåus.
41 wanna-mi-iãr-wazzar n-ignzi, åir inaqœ-wazzar n-ignzi, hati iåus. 42 walaynni

iå-yuãn s-kra n-ubrray imlluln iddan s-tñuåi, iban å-tqašša n-içf nåd ignzi, han
ljdam ayan-d-iffuån å-tqašša n-içf ula å-ignzi. 43 i眜a amsakmur a-t-iñr. iå-yuãn
s-ubzzag-an imlluln iddan s-tñuåi å-tqašša n-içf nåd ignzi, d-iå-irwas åmklli
itgga ljdam å-ilm, 44 han argaz-an iga anjdam, ig wad indsn. i眜a amsakmur
a-srs-iølm is-inds, ašku illa-wa¡¡an f-içf-ns.
45 «wanna igan anjdam, illa fllas a-ilssa timlsa bbinin, ifsi azzar-ns, idl

anfur-ns n-uflla, ar-ittall awal-ns ar-ittini: ‹nndast, nndast.› 46 ra-ig wad indsn
maædd gis illa ljdam. hati nndast a-iga. ra-izdå waædut, tili-tzdåt-ns å-brra
n-usras.»
...................................

16
1isawl-d sidi rbbi s-musa tigira l-lmut n-sin tarwa n-harun
aåaã f-tjli n-ayt-
israyil lli-n-akmurnin s-umnid n-sidi rbbi mmtn. yini-as: 2 «ini
i-gÐmak harun a-ur-d-ikšm kraygatt luqt s-tæanut
ityawqdasn å-ugÐns l-lçamiya, å-dar-waddal n-rræmt lli-illan f-œœnduq l-løhd,
a-ur-imil immt. ašku rad-banå å-umdlu f-uflla n-waddal n-rræmt. 3 walaynni
åmkad a-s-illa f-harun a-d-ikšm s-tæanut ityawqdasn. a-d-yawi yan-umugay a-ig
asakmur f-tjli, d-yan izimmr a-ig tiårœi ijdrn. 4 ad-zwar-isird ddat-ns s-waman,
ils ilmma aqššab amñlay igan win lkttan, ils ssrwal l-lkttan, ibkis s-taggÐst
l-lkttan, ils rrñña l-lkttan. çtin a-igan timlsa timñlay. 5 yamñ-d ilmma sin-waåaãn
iwtman zå-dar tamunt n-ayt-israyil ad-gn asakmur f-tjli, d-yan izimmr a-ig tiårœi
ijdrn.
6 «ra-n-issakmur harun amugay-an f-løib nna-gis-illan, a-ifukku içf-ns

d-ayt-dars. 7 yawi-d ilmma sin-waåaãn, issbidd-tn å-umnid n-rbbi da-illan å-dar


imi n-uçiyyam n-umnaggar. 8 izayd harun åakudan igr-d fllasn aœåar. a-ig yan
gisn win rbbi da-illan, ig wayya win ‹øzazl› [tga lmøna-ns ‹tawaksa›]. 9 aåaã
lli-d-yaå-uœåar n-rbbi da-illan, rad-as-iårœ harun a-ig asakmur f-tjli. 10 imma
aåaã lli-d-yaå-uœåar n-‹øzazl›, ra-t-issbidd sul iddr å-umnid n-rbbi da-illan
a-kÐn-srs-ifukku. yazn-t ilmma s-lçla a-fllawn-ikks løib-nun.
11 «åmkad a-s-ra-n-issakmur harun amugay-an f-løib nna-gis-illan, a-ifukku

içf-ns d-ayt-dars. ra-iårœ i-umugay-an igan asakmur f-tjli-ns, 12 yasi-d ilmma


ta¡¡ast iømmrn s-trgin råanin zå-¡¡abla n-umnid n-rbbi da-illan, yasi-d ula
sin-uwrawn l-lbçur mimnin nådnin, išškšm-tn s-ugÐns l-lçamiya. 13 igr-n lbçur
f-trgin å-umnid n-rbbi da-illan, ard idl-wawwu l-lbçur addal n-rræmt lli-illan
f-œœnduq l-løhd, a-ur-imil immt nttan. 14 yasi-d ilmma kra å-idammn-an
n-umugay, ar-n-srs-itrušš s-uãaã-ns iggi n-waddal n-rræmt, izayd ar-n-srs-itrušš
izdar n-waddal n-rræmt s-uãaã-ns ssa n-twal.
15 «iårœ ilmma i-waåaã f-løib nna-illan å-mddn. yasi-d idammn n-waåaã

s-ugÐns l-lçamiya, irušš srsn iggi n-waddal n-rræmt ula izdar-ns, åmklli iskr
s-idammn n-umugay n-tjli. 16 åmkan a-s-ra-ifukku taæanut tamñlayt zå-nndast
ayt-lawi 78
n-ayt-israyil ula kullu tijli lli-s-jlan ntni. izayd iskr åmkan ula i-uçiyyam
n-umnaggar lli-bdda-illan å-wammas n-nndast-nsn.
17 «han a-ur-yili yan å-uçiyyam n-umnaggar, zå-tizi lli-å-ra-ikšm harun

s-tæanut ityawqdasn ard-d-zå-gis-iffuå. ašku ra-gis-ifukku içf-ns d-ayt-dars


d-kullu ayt-israyil. 18 iffuå-d ilmma s-dar ¡¡abla n-umnid n-rbbi da-illan
a-stt-ifukku ula nttat, yasi-d kra zå-idammn n-umugay d-win-waåaã ig-tn
i-waskawn n-¡¡abla å-kraygatt tasga. 19 irušš-tt s-idammn-an ssa n-twal
s-uãaã-ns, a-stt-issåus iñli-tt zå-nndast n-ayt-israyil.
20 «åmkan a-s-ra-ifukku harun taæanut ityawqdasn d-uçiyyam n-umnaggar

ula ¡¡abla. yawi-d ilmma aåaã lli-iqaman. 21 isrs ifassn-ns f-içf n-waåaã, iqrru
fllas s-kullu lçКanat lli-skrn ayt-israyil ula løib-nsn d-tjli-nsn, isrs-tn åmkan f-içf
n-waåaã, i¡¡ay-t åakudan s-lçla f-ufus n-kra n-urgaz yujadn i-uskkir-an.
22 aåaã-an a-yusin kullu lçКanat-nsn s-mani yaggugn. rñmn i-waåaã-an å-lçla.»

...................................

17
1 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «ini i-harun d-tarwa-ns
tlla tudrt å-idammn
d-ayt-israyil kullutn: ‹ha ma-s-kÐn-yuœœa rbbi da-illan.
3 iå-illa å-ayt-israyil yan iårœn i-umugay nåd izimmr nåd aåaã å-usras nåd

inåa-t-in å-brra, 4 d-nttan ur-t-id-yiwi s-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar


a-t-id-issakmur s-rbbi da-illan å-lgddam n-tzdåt n-rbbi da-illan, han rad-æasbå
argaz-an zund yan inåan rruæ. ig dari zund iå-iffi idammn n-bnadm. ra-yakuf
nttan zå-gr mddn-ns. 5 åmkan a-s-illa f-ayt-israyil a-ur-sul-qqrœn å-lçla.
iqqan-tn-d ad-di-tawin tiårœiw-nsn s-dar rbbi da-illan, ar-tnt-d-akkan
i-umsakmur å-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar, f-a-tnt-d-ssakmurn ad-gnt
tiwafkiw n-sslamt i-rbbi da-illan. 6 idammn n-tårœiw, ra-tn-d-iffi-umsakmur f-tisi
n-rbbi da-illan å-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar, ijdr tadunt-nsnt a-tg aãu imimn
i-rbbi da-illan. 7 a-ur-sul-qqrœn mddn i-tårœiw-nsn f-ism l-lmluk n-udadn
lli-di-tfsadn.› ad-asn-ig mayan tanba¡¡ idumn å-kraygatt tasut n-tasutin. 8 ha
ma-rad-asn-tinit: ‹iå-illa kra å-ayt-israyil ula å-iåribn lli-gawrnin å-darun
ma-issattuyn asakmur ijdrn nåd tiårœi, 9 d-nttan ur-t-id-yiwi s-dar imi n-uçiyyam
n-umnaggar a-t-id-issakmur s-rbbi da-illan, ra-yakuf ntta zå-gr mddn-ns.
10 « ‹ iå-illa kra å-ayt-israyil, ula å-iåribn lli-gawrnin å-darun, ma-išttan kra

å-llan idammn, rad-gllbå udm-inu f-walli išttan idammn, ssukfå-t zå-gr mddn-ns.
11 ašku tudrt n-ddat, idammn a-å-tlla. s-idammn-an å-tisi n-tårœi a-s-awn-fkiå

mamnk a-s-a-ttfukkum tudrt-nun, ašku tudrt lli-illan å-idammn a-ra-kÐn-ifukku.


12 mayan a-f-nniå i-ayt-israyil: han idammn, a-ur-tn-išš yan giwn. iniå ula

i-iåribn lli-gawrnin å-darun: han idammn, a-ur-tn-išš yan giwn.


13 « ‹ iå-illa kra å-ayt-israyil, ula å-iåribn lli-gawrnin å-darun, ma-igÐmmrn,

yamñ kra l-lhišt nåd kra n-ugãiã izrin i-umššu, illa fllas a-iffi idammn-ns, idl-tn
s-wakal. 14 ašku tudrt n-kraygatt lçliqt, idammn-ns a-å-tlla. idammn-ns a-igan
tudrt-ns. mayan a-f-nniå i-ayt-israyil: a-ur-tššm idammn l-lçliqt nna-illan. ašku
tudrt n-kraygatt lçliqt, idammn-ns a-å-tlla. wanna-tn-iššan, ra-yakuf.
15 « ‹ iå-illa kra å-ayt-israyil, ula å-iåribn lli-gawrnin å-darun, ma-išttan kra

n-miãrus nåd kra rñan-t luæuš, illa fllas a-iggu timlsa-ns isird kullu s-waman.
ayt-lawi 79
ra-ig ntta wad indsn ard-n-tãr tafukt, f-ad-ilmma-iåus. 16 walaynni iå-ur-iggwi
ula isird, ra-yasi nttan ddnub-ns.› »
...................................

19
1isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «sawl s-tamunt
luœiyat f-ma-iåusn
ula ma-indsn n-ayt-israyil kullutt tinit-asn: ‹åusat, ašku nkki-ad igan
rbbi-nun da-bdda-illan, giå wad iåusn. 3 illa f-kraygatt yan
giwn a-stt-itawi å-innas d-babas, ar-bdda-iñlay ussan-inu n-usunfu. ha-yyi giå
wad bdda illan gå rbbi-nun. 4 a-ur-tgrawlm s-laœnam, ula tødlm i-içf-nun id-rbbi
zå-maylli ifssin. ha-yyi giå rbbi da-bdda-illan gå rbbi-nun.
5 « ‹ iå-tram a-di-tssakmurm tiårœi n-sslamt s-rbbi da-illan, ssakmurat-stt-id

åmkad baš a-tamñm rrãa. 6 iššayt-stt ass nna-ys-tårœm nåd azkka-ns, walaynni
aynna-ywn-iqaman å-wis kraã-uwssan, tjdrm-tt s-løafiyt. 7 iå-ttyawšša wis
kraã-uwssan, han tajlçit a-tga, ur-gis rrãa. 8 wanna-stt-iššan, ra-yasi ddnub-ns,
ašku nttan a-indsn maylli ityawñlayn i-rbbi da-illan. zund åwan ra-yakuf zå-gr
mddn-ns.
9 « ‹ iå-a-tmggrm œœabt n-wakal-nun, ad-ur-tmggrm ar tamiw n-igr, ula

da-ttgrrum aynna iãrn i-išuwwaln. 10 ad-ur-ttkksm kullu lållt zå-igr-nun n-waãil,


ula da-ttgrrum aynna-yawn-iãrn. adjat-t i-imñlaã d-iåribn. ha-yyi giå rbbi
da-bdda-illan gå rbbi-nun.
11 « ‹ a-ur-takÐrm. a-ur-tåКšum. a-ur-tsskarksm f-ingratun. 12 a-ur-tggallm

s-ism-inu f-lbaãl, tndsm srs ism n-rbbi-nun. nkkin a-igan wad bdda illan.
13 « ‹ a-ur-ttøddat f-wadjar-nk ula tkkist-as ma-igan wins. a-ur-dark-nsnt-

tårad n-uçddam-nk ar œbaæ. 14 a-ur-trgmt aãrãur ula tskrt tabayããrt i-ubukaã,


walaynni uqqr bdda rbbi-nk. ha-yyi giå wad bdda illan.
15 « ‹ a-ur-tskrt s-ããulm å-lmækama. a-ur-ki-tjllu lænant f-umñluã ula

tidukkÐla n-unmåur, walaynni ækam bdda s-læqq f-wadjarn-nk. 16 a-ur-ttlulliyt


ar-tskart tanuwwašt å-gr mddn-nk. a-ur-taštkkat s-wadjar-nk f-kra-f-isthlla lmut.
ha-yyi giå wad bdda illan.
17 « ‹ a-ur-tkrhut gÐmak å-uwl-nk, walaynni sawal s-wadjar-nk s-lmøqul,

a-ur-imil ityafa gik løib f-ssibt-ns. 18 a-ur-tasit læsift f-uqbil-nk ula trurt-asn
f-mad-ak-skrn, walaynni a-ttirit adjar-nk zund içf-nk. ha-yyi giå wad bdda
illan.› »
...................................

20
10 « ‹ iå-ifsad kra n-yan d-tmåart n-wayya, iqqan-d a-immt walli ifsadn ula talli
ifsadn s-sin. 11 iå-ifsad kra n-yan d-tmåart n-babas, han izzudf løraãa n-babas.
iqqan-d ad-mmtn s-sin, ilin fllasn idammn-nsn. 12 iå-ifsad kra n-yan d-tmåart
n-yus, iqqan-d ad-mmtn s-sin. hatni skrn ma-issurfn tanba¡¡, ilin fllasn
idammn-nsn. 13 iå-ifsad kra n-yan d-uwtm zund nttan, mklli ikššm-urgaz f-tmåart
ns, han tajlçit ayn skrn s-sin. iqqan-d ad-mmtn, ilin fllasn idammn-nsn.› »
...................................
22 « ‹ skarat kullu ma-f-kÐn-uœœaå, tzgam bdda
añlay n-ayt-israyil
ad-åusn å-tnbaãin-inu, a-ur-kÐn-d-irar-wakal lli-s-ra-kÐn-awiå
ayt-lawi 80
a-gis-tzdåm. 23 a-ur-tskarm mklli skarn ayt-tmazirt-an lli-rad-¡¡ayå
å-lgddam-nun, ašku kurhiå-tn f-ssibt l-lçКanat lli-tsalan. 24 ha-yyi nniå-awn,
rad-awn-fkå akal-nsn a-ti-te¡¡afm ig lwrt-nun. ig yat-tmazirt lli-å-ingi-ugÐfay
d-tammnt. ha-yyi giå rbbi da-bdda-illan, gå rbbi-nun lli-kÐn-iñlin zå-kullu iqbiln.
25 f-mayan a-f-ra-ttñlaym lbhaym åusnin i-umššu zå-tilli ndsnin, ar-ttñlaym igãaã

åusnin zå-willi ndsnin. a-ur-ttndasm içf-nun s-kra lli-f-awn-nniå iga wad indsn
å-gr lbhaym d-igãaã ula ma-itštutuln f-wakal. 26 illa fllawn a-tåusm å-iñri-inu,
ašku nkki-ad igan rbbi da-bdda-illan, giå wad iåusn, ñliå-kÐn zå-kullu iqbiln
a-tgm winu. 27 imma argaz nåd tamåart nna-igan asææar nåd agzzan, lmut
a-t-id-iqqann. kkatat-t s-iñran, ilin idammn-ns f-içf-ns.› »
...................................

24
10yan-wass å-uwssan-an iffuå-d yan s-wammas
¡i¡¡ s-¡i¡¡, açœ s-waçœ
n-ayt-israyil, d-nttan babas iga gu-miœr, innas tga
ullt-israyil. immaå tizi-an d-yan gu-israyil, 11 yut å-ism n-rbbi da-bdda-illan.
awin-t mddn i-musa. ism n-innas iga šalumit illis n-dibri zå-tqbilt n-dan. 12 gn
fllas tiãaf ard-asn-d-iban mad-as-igan zå-dar sidi rbbi. 13 isawl-d sidi rbbi s-musa
yini: 14 «ssufå-d walli irgmn s-brra n-usras, ntta ula kullu willi-as-isfldn, srsn-in
ntni ifassn f-içf-ns. tut-t ilmma kullu tamunt s-iñran. 15 tsawlt åakudan
s-ayt-israyil tinit-asn: ‹han wanna irgmn rbbi sidis, ra-yasi ddnub-ns, 16 d-wanna
yutn å-ism n-walli bdda illan, iqqan-t-id a-immt. illa f-kullu tamunt a-ti-tut
s-iñran, ig-iyt aårib å-darun nåd gu-israyil. iå-yut å-ism n-rbbi da-illan, iqqan-t-id
a-immt.
17 « ‹ wanna inåan rruæ, iqqan-t-id a-immt. 18 wanna inåan kra l-lbhimt,

a-stt-ifru s-lbhimt zund nttat. 19 wanna issyagasn adjar-ns, i眜a-t


ad-as-ityawskar åmklli-as-iskr, 20 tirñi s-trñi, ¡i¡¡ s-¡i¡¡, açœ s-waçœ. åmklli
issyagas wayya, a-ra-ityagas ula ntta.› »
...................................

26
« ‹ a-ur-tskrm laœnam i-içf-nun, ula tssbiddm kra n-œœurt
1
lbaraka i-willi
itrãun rbbi ula ifir, ula tññam kra n-uñru inqšn ma-mi-ttknum
å-lgddam-ns å-wakal-nun. ašku nkkin a-igan rbbi
da-bdda-illan gå rbbi-nun. 2 ñlayat bdda ussan-inu n-usunfu, ar-ttuqqarm
adåar-inu amñlay. nkkin a-igan rbbi da-bdda-illan.
3 « ‹ iå-a-bdda-ttzgam å-tnbaãin-inu ar-tti-ttawim å-mayd-f-kÐn-uœœaå

ar-srs-tskarm, 4 rad-awn-in-taznå inñritn å-izmaz-nsn, ar-awn-yakka-wakal


œœabt-ns, fknt-awn-ula-tœåarin lållat-nsnt. 5 ra-tssrwatm ard-ilkm-uzmz n-waãil,
ar-ttkksm aãil ard-ilkm-uzmz n-tiyrza, ar-tšttam tiram-nun ar-ttšbaøm, tzdåm
å-wakal-nun å-laman. 6 rad-gå lhna å-tmazirt, ar-tgganm d-ur-illi
ma-kÐn-issiwidn. ra-n-ssittiå luæuš šqanin zå-wakal, d-ur-ra-ik-uwzzal n-imiå
tamazirt-nun. 7 ra-te¡¡aym inuwwašn-nun, ãrn s-uwzzal å-lgddam-nun. 8 smmus
giwn rad-¡¡ayn miyya, d-miyya rad-¡¡ayn afã, ar-¡¡arn inuwwašn-nun s-uwzzal
å-lgddam-nun. 9 ra-kÐn-gablå, gå giwn lållt a-ttigatm, ssafuå løhd å-griyi didun.
10 ra-tšttam zå-lçzin-nun ard tšbøm, ar-d-bdda-ttafa œœabt ¡ayya. 11 rad-zdåå
ayt-lawi 81
å-wammas-nun, d-ur-ra-kÐn-æašaå. 12 ra-tkkaå gratun, gå rbbi-nun, tgm-iyi
mddn-inu. 13 ha-yyi giå wad bdda illan, gå rbbi-nun lli-kÐn-d-issufån zå-wakal
n-miœr a-ur-n-darsn-tqamam tgam ismgan. bbiå ikššuãn i-iælasn-nun, f-a-tallm
içfawn-nun ar-tfttum.
14 « ‹ walaynni iå-ur-a-sri-tsflidm ula da-tskarm s-kullu
lhalak i-willi itøœun
rbbi mayd-f-kÐn-uœœaå, 15 d-iå-tægrm tinbaãin-inu tæašam
lækamat-inu tagÐim a-tqasam ma-f-kÐn-uœœaå, d-iå-trñam
løhd-inu, 16 ha ma-rad-awn-skrå. ra-n-srun-aznå ma-kÐn-issiwidn, aznå-n srun
a¡¡an isshrašn s-tawla, ar-issãøaf ar-issbukuã ar-issyagas ulawn-nun. bla lfaytt
a-ra-tkkrzm, ašku inuwwašn a-ra-išš œœabt-nun. 17 rad-fllawn-gllbå udm-inu,
adjå inuwwašn-nun a-kÐn-nrun, d-willi-kÐn-ikurhan a-ra-fllawn-iækam. han
ra-trwlm kunni, waçça ur-giwn-iññi yan. 18 iå-awn-ijra åmkan, sul
ur-ta-sri-tsfldm, rad-awn-zaydå løqubit f-ssa n-twal f-ssibt n-tjli-nun. 19 rad-rñå
timuåra n-zzømt-nun, rarå ignwan ad-darun-gn zund uzzal, rarå ikalln
ad-darun-gn zund anas. 20 bla lfaytt a-ra-ttnhatafm, ašku akal-nun
ur-sul-ra-yakka œœabt, ula aœåar-nun ur-sul-ra-yakka lållt. ›»
...................................

27
30 « ‹ yat zå-mrawt n-kullu ma-d-issmåay-wakal, han tga
yat zå-kraygatt
mrawt tin sidi rbbi, ig-iyt imndi n-igran ula lållat n-iœåarn, han
a-ttyawñlay i-sidi rbbi. 31 iå-ira yan a-ifru kra zå-tis
mrawt-an-t-iãfarn, illa fllas a-içllœ atig-ns, izayd fllas tis smmust. 32 imma tis
mrawt n-imugayn d-uwlli, kksayt yat zå-kraygatt mrawt n-kullu ma-izrayn
zå-ddu-ukuray n-umksa, a-ttyawñlay i-sidi rbbi. 33 a-ur-ta¡¡um wad iødln zå-wad
ihršn, ula tssnflm yan s-wayya. iå-idda kra n-yan ard-tn-issnfl, illa fllawn
a-tawim sin içfawn-an zå-dars, tñlim-tn s-sin i-sidi rbbi. ur-sul-ra-tn-ifru.› »
34 åmkan ad-gant luœiyat n-sidi rbbi lli-s-yuœœa musa å-udrar n-sinay baš

a-tnt-isslkm i-ayt-israyil.
82

tasutin
1
musa iæasb tamunt 1 wis sin isggÐasn tigira n-ufuå n-ayt-israyil zå-wakal
n-ayt-israyil
n-miœr, å-wass izwarn n-wayyur wis sin, isawl-d sidi rbbi
s-musa å-uçiyyam n-umnaggar å-lçla n-sinay yini-as: 2 «æasbat tamunt
n-ayt-israyil kullutt, tarat ismawn-nsn yan s-yan, kraygatt awtm s-tagÐmat-ns
d-uñur l-lajdud-ns. 3 zayd kiyi d-harun tæasbm kullu ma-ikkan sin id-mraw
n-usggÐas (20) s-uflla å-israyil, kullu ma-iñãarn a-iffuå s-imiå, tarat ismawn-nsn
akabar s-ukabar. 4 ra-k-iøawn yan-urgaz zå-kraygatt taqbilt. kud yan ra-ig içf
f-tagÐmat n-id-babas.»
...................................
44 iæasb-tn musa d-harun d-sin d-mraw (12) n-içf n-ayt-israyil, iddu kud yan gisn

iæasb taqbilt-ns. 45 æasbn å-ayt-israyil kullu ma-ikkan sin id-mraw (20) n-usggÐas
s-uflla, yiñãar a-itffuå s-imiå, kraygatt yan s-ism-ns d-uñur l-lajdud-ns. 46 willi
æasbn gan sãis id-miyya d-kraã n-walf, d-smmus id-miyya, d-smmus id-mraw
(603 550).
47 walaynni ur-æasbn taqbilt n-ayt-lawi, 48 ašku inna sidi
tawuri n-ayt-lawi
rbbi i-musa: 49 «taqbilt n-ayt-lawi, a-ur-tti-tæasbt ula
turit-stt å-gr-tqbilin n-israyil. 50 walaynni ñli ayt-lawi ad-tqasan açiyyam
n-tuggÐa, ar-tsalan irukutn-ns d-kullu ma-gis-illan. ntni a-ra-itasi açiyyam
d-irukutn-ns kullutn. ra-tgabaln açiyyam, ar-as-sslulliyn tazdåt-nsn. 51 åakud
nna-ra-imatti-uçiyyam, ayt-lawi a-ra-t-ifsin. d-åakud nna-ra-ittrs, ntni
a-ra-t-issbiddn. iå-t-in-ilkm kra n-yan ur-zå-gisn-igin, iqqan-d a-immt. 52 wiyyaã
n-ayt-israyil rad-ssbiddn içiyyamn-nsn akabar s-ukabar, kraygatt argaz s-ism-ns
d-mddn-ns. 53 imma ayt-lawi rad-sslulliyn tazdåt-nsn i-uçiyyam n-tuggÐa,
a-ur-yili çziyt f-tamunt n-ayt-israyil. han ayt-lawi a-ra-igabl açiyyam n-tuggÐa.»
54 skrn ayt-israyil åmkan. skrn s-kullu ma-f-yuœœa sidi rbbi musa.

...................................

5
1 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «ini i-ayt-israyil
a-ur-yili kra indsn
å-usras ad-ssufån zå-usras anjdam nna-gis-illan, ula wanna-zå-
ftan idammn nåd arsã, ula wanna indsn s-twaggra i-kra
immutn. 3 ssufåat-tn s-brra n-usras, gn-iyt iwtman nåd tiwtmin, ad-ur-ndsn asras
lli-å-zdåå nkki å-wammas-nsn.» 4 skrn ayt-israyil åmkan, ssufån-tn s-brra
n-usras. åmklli-f-yuœœa sidi rbbi musa, åmkan ad-skrn ayt-israyil.
5 isawl-d daå sidi rbbi s-musa yini-as: 6 «ini i-ayt-israyil: ‹iå-iffuå kra

n-urgaz nåd tamåart zå-uåaras n-rbbi da-illan ard itødda f-wayya, han løqubit
a-fllas-illan. 7 i眜a-t a-iqrra s-tøddiyt-ns, içllœ f-kullu lçКant lli-iskr, izayd-as
tis smmust-twal-ns, ifk-t i-walli-f-itødda.› »
...................................
tasutin 83

9
15 åass lli-å-ttbna-tzdåt n-rbbi, iwrri-umdlu idl tazdåt-an
amdlu d-løafiyt
f-tzdåt n-rbbi lli-igan açiyyam n-tuggÐa. lliå-n-tãr tafukt, iwrri-umdlu
irwas løafiyt f-iggi n-tzdåt n-rbbi ar zikk œbaæ. 16 åmkan
ad-bdda-ittili, ar-tt-idal-umdlu å-uzal, imma å-iyã ar-itrwas løafiyt. 17 åakud
nna-ityalal-umdlu f-uçiyyam, nkrn ayt-israyil muddun, d-innaå ittrs, srsn gis.
18 åmklli-asn-imala sidi rbbi, a-s-a-tmuddun ayt-israyil, d-åmklli-asn-imala,

a-s-a-srasn. maædd iqama-umdlu f-uçiyyam, ar-tqaman åin.


...................................

10
11 wis sin isggÐasn tigira n-ufuå zå-miœr, å-wass wis sin
amuddu zå-udrar
n-sinay id-mraw (20) n-wayyur wis sin, ityalal-umdlu f-uçiyyam
n-tuggÐa. 12 nkrn ayt-israyil muddun å-lçla n-sinay ftun ass
f-wass ar illiå-d-ittrs-umdlu å-lçla n-faran.
...................................
29 inna musa i-uãggÐal-ns æubab lli-igan yus n-raøwil [yatru] gu-midyan:

«ha-yaå ra-nmuddu s-illi-f-aå-inna sidi rbbi ‹rad-awn-t-fkå›. mun didnå, nskr gik
afulki, ašku sidi rbbi iqawl i-ayt-israyil s-ufulki.» 30 imma nttan irur-as: «uhu,
ur-rad-dduå. rad-wrriå s-tmazirt-inu s-dar ayt-dari.» 31 yini-as musa:
«a-ur-aå-tflt, ašku kiyi a-issnn maniå a-nsras å-lçla-ya, tgt kiyi zund alln-nå.
32 iå-didnå-tmunt, lçir nna-yaå-iskr sidi rbbi, rad-ak-t-nskr ula kiyi.»
33 åmkan a-s-nkrn zå-dar-udrar n-sidi rbbi, muddun tawada n-kraã-uwssan.

kraã-uwssan-an ar-ittidu œœnduq l-løhd å-lgddam-nsn, izwar-asn s-illiå


rad-sunfun. 34 åakud nna-ffuån zå-illiå srsn, yili-fllasn-umdlu n-sidi rbbi å-uzal.
35 åakud nna-usin œœnduq i-umuddu, yini musa: «nkr a-sidi rbbi tmzrt

inuwwašn-nk, rwln ula å-umnid-nk winna-k-kurhanin.» 36 d-åakud nna-ittrs


œœnduq i-usunfu yini: «wrri-d a-sidi rbbi s-wammas n-wafãan n-ayt-israyil.»

11
1 izri ma-izrin bdun mddn ar-tngmugn f-tmmara-nsn,
ingmugn n-ayt-
israyil isfld-asn sidi rbbi. lliå isfld sidi rbbi i-ma-ttinin, iznd
låaãab-ns aylliå tråa løafiyt n-sidi rbbi å-gratsn, tjdr kra
n-tsgiw å-usras. 2 årn-in mddn åakudan i-musa. iññall musa iãalb sidi rbbi,
s-tnaqœ løafiyt tçsi. 3 ig ilmma ism ‹tabøira› i-udåar-an [tga lmøna-ns ‹ajddar›],
ašku tråa løafiyt n-sidi rbbi å-gratsn.
4 bdun iåribn lli-d-didsn-imunn ar-tñuñãn tiram n-miœr, ar-ssåuyyun ula

ayt-israyil ar-ttinin: «amar yufan a-nšš kra n-tfiyi. 5 nkti-d islman lli-nštta å-miœr
bla iqaridn, d-lçyar d-lmnun d-læarrif d-uñalim d-tskrt. 6 imma åilad tmda
œœaæt-nå, ur-a-ntmnad abla åwad mi ttinin ‹man›.»
7 amššu-ad n-‹man› iga zund amud l-lqzbur, llun-ns iwrrå zund salaban.
8 ar-tffuån mddn ar-t-id-grrun. ar-t-ññaãn å-uzrg nåd ar-ti-tkkÐmn å-ufrdu.

ar-t-ssnwan å-tkinin, nåd ar-t-qrrfn ar-zå-gis-skarn tinnurin. tg-tirmt-ns zund


arçœiœ inwan å-zzit. 9 åakud nna-di-te¡¡ar-tåli å-iyã å-usras, ar-d-dids-itmunu
‹man›.
tasutin 84
10 isfld musa i-mddn ar-ssåuyyun, kraygatt yan d-tawjja-ns
¡iyr i-musa f-mddn-
ns å-imi n-uçiyyam-ns. iznd låaãab iråan n-sidi rbbi. ¡iyr
i-musa bahra, 11 yini musa i-sidi rbbi: «maç a-tgit
açddam-nk å-tmukrist-ad? mad-skrå ur-srs-trãit, aylliå flla tsrst kullu añañu
n-mddn-ad? 12 izd nkkin a-irban mddn-ad, aruå-tn-d zå-udis-inu aylliå-iyi-tuœœat
a-tn-asiå f-idmarn-inu åmklli ttasi-tmåart arraw-ns issumumn, ard-tn-sslkmå
tamazirt lli-f-tggullit a-stti-tfkt i-id-babatsn? 13 maniå rad-afå tifiyi
ma-s-a-ššbaøå kullu mddn-ad? hatni ar-flla-ssåuyyun ar-ttinin: ‹fk-aå tifiyi
ma-nštta.› 14 ur-ñãarå ad-asiå kullu mddn-ad waæduyy. hati asitti-yad iññay
bahra flla. 15 iåd åmkad a-gigi-trit, åir nå-iyi åil åil iå-flla-trãit,
a-ur-iyi-sul-taå-tguãi.»
16 yini sidi rbbi i-musa: «awi-yyi-d ssa n-id-mraw (70)
ssa n-id-mraw
n-umåar n-urgaz zå-gr imåarn n-ayt-israyil, ad-gn willi-s-tssnt
is-gan imåarn d-iriyasn å-dar mddn-nsn. tssmunt-tn-d,
biddn dik å-dar-uçiyyam n-umnaggar. 17 ra-n-gguzå ad-dik-sawlå, asiå zå-rruæ
lli-fllak-illan gå-t fllasn, baš ad-ak-øawnn å-uñañu n-mddn a-ur-ti-tasit waæduk.
18 zayd åilad tinit i-mddn: ‹ssåusat içfawn-nun i-uzkka, ašku ra-gis-tššm tifiyi.

rbbi siditun isfld-awn lliå a-tssåuyyum ar-ttinim: ma-rad-aå-d-ifk tifiyi ma-nštta?


tinim ula: han miœr a-å-aå-illa lçir. ñrat åilad rbbi siditun rad-awn-d-ifk tifiyi
ma-tšttam. 19 urd åir yan-wass a-ra-stti-tššm ula sin-uwssan, ula smmus ula
mraw ula sin id-mraw (20) n-wass. 20 ayyur n-waãan a-ra-stti-tšttam
ard-awn-di-tffuå zå-inçar tæašam-tt, ašku tagÐim rbbi siditun da-illan
å-wammas-nun, ar-tallam å-umnid-ns, ar-ttinim: maç a-d-nffuå zå-miœr?› »
21 yini-as musa åakudan: «mddn-ad dari illan gan sãis id-miyya n-walf (600 000)

n-yan, walaynni ar-ttinit: ‹rad-asn-fkå tifiyi mad-šttan ayyur n-waãan.›


22 is-ra-tn-yuwdu iå-nårœ i-tuwrutin n-uwlli d-imugayn? is-ra-tn-uwdun islman

n-umda iå-tn-d-nssmun?» 23 yini sidi rbbi i-musa: «is-igzzul-ufus n-wad bdda


illan? åilad a-ra-tñrt awal-inu is-ra-yafu nåd uhu.»
24 iffuå-d musa yini i-mddn maylli-as-d-inna sidi rbbi, issmun-d ssa

n-id-mraw (70) n-urgaz zå-gr imåarn n-ayt-israyil, isslulliy-tn i-uçiyyam.


25 igguz-d sidi rbbi åakudan å-umdlu isawl-d srs, yasi zå-rruæ lli-illan f-musa ig-t

f-ssa n-id-mraw n-umåar. lliå-fllasn-ittrs rruæ, ar-sawaln s-maylli-asn-imala


rbbi. åir tizi-an ad-skrn åmkan.
26 imma sin å-imåarn-an qaman å-usras, ur-ffuån s-uçiyyam. ismawn-nsn

gan aldad d-midad. ittrs-d fllasn rruæ ula ntni, ar-sawaln å-usras
s-maylli-asn-imala rbbi. 27 yazzl yan-uøyyal iølm musa yini-as: «han aldad
d-midad ar-sawaln s-wawal n-rbbi å-usras.» 28 isawl-d yahušuø yus n-nuwn
lli-igan amqasa n-musa zå-mññiy-ns, yini-as: «æœr-tn a-sidi musa.» 29 irar-as
musa: «is-trit a-yyi-tssimåurt f-wiyya? amar yufan ad-kullu-sawaln mddn n-sidi
rbbi s-wawal-ns, ig fllasn sidi rbbi rruæ-ns.» 30 iwrri-d ilmma musa d-imåarn
n-ayt-israyil s-usras.
31 sidi rbbi issnkr-d aãu åakudan, yawi-d tiskurin n-igran
rbbi yuzn-asn-d
tiskurin zå-tsga n-umda, iluæ-tn-d å-lçla lli-ilulliyn i-usras. igatnt
å-kraygatt tasga s-ma-itggan tawada n-wass. gudint
f-wakal ma-itggan sin iåalln. 32 ffuån mddn ar-d-smununn tiskurin å-wass-an
azal wala iã, wala wis sin-uwssan kullut. kud yan issmun-d uggÐar n-mraw
tasutin 85
isittitn, fsrn-tnt å-tamiw n-usras ad-iqarnt. 33 ar-sul-tfiññn tifiyi, ur-ta-stt-kmmln,
s-iznd låaãab n-sidi rbbi f-mddn-an, yut-tn s-wa¡¡an bahra išqan. 34 f-mayan
a-f-a-ttinin i-udåar-an ‹qibrut-hatawa› [tga lmøna-ns ‹ismãal n-ššhawa›], ašku
åin a-å-mãln willi bahra šthanin tifiyi. 35 muddun ilmma mddn zå-qibrut-hatawa
s-æaœirut, gawrn gis.

12
1 tnkr maryam d-harun rgmn å-musa f-ssibt n-uwllt-æabaš
targgimt n-maryam
d-harun lli-itahl, ašku yiwi-d ntta taslit zå-ayt-æabaš. 2 inin: «izd
musa waædut a-zå-d-isawl sidi rbbi? is-ur-d-zå-ginå-isawl
ula nkkÐni?» isfld sidi rbbi i-mad-nnan. 3 musa iga wad itœbarn uggÐar n-kullu
mddn lli-illan f-uwdm n-wakal. 4 isawl-d sidi rbbi åakudan s-musa d-harun
d-maryam yini-asn: «ffuåat-d s-kraãitun s-uçiyyam n-umnaggar.» ffuån
s-kraãitsn. 5 igguz-d sidi rbbi å-tannalt n-umdlu, ibidd å-imi n-uçiyyam, iår-d
i-harun d-maryam, akmurn-in sinitsn s-umnid-ns. 6 yini-asn: «sfldat
i-ma-rad-awn-iniå. wanna isawaln å-gratun s-iwaliwn n-rbbi siditun,
ar-as-malaå içf-inu å-tiwuñra, ar-srs-sawalå å-twargiwin, 7 imma açddam-inu
musa, urd åmkan a-illan å-griyi dids. hati ar-iskar maylli-kullu-gis-riå
å-wammas n-mddn-inu. 8 ar-srs-sawalå udm s-uwdm s-wawal inmn, urd s-lmøni
ntlnin. ar-itmnad ssift n-rbbi da-bdda-illan. maç ur-tksuãm aylliå-a-trggmm
å-uçddam-inu musa?»
9 iznd fllasn låaãab n-sidi rbbi ifl-tn. 10 lliå ityalal-umdlu f-uçiyyam, ha

maryam tjdm, tmllul zund adfl. igrawl harun å-maryam s-tt-iñra tga tanjdamt.
11 iãalb harun musa: «wa sidi a-ur-aå-tøaqbt nkkÐni-ad ijlan nskr s-unufl.
12 a-ur-tti-tadjt zund amsrug d-iffuån zå-waælig n-innas trkm mnaœœ n-tfiyi-ns.»
13 iår musa åakudan s-sidi rbbi yini: «wa rbbi, ãalbå-k åilad a-stti-tjjujit.»
14 irar-d sidi rbbi i-musa: «mra is-issufs babas f-uwdm-ns, is-ur-ra-trgs f-løib-ns

ssa n-uwssan? ssufåat-stt s-brra n-usras ssa n-uwssan, twrri-d ilmma tkšm.»
15 ssufån maryam s-brra n-usras ssa n-uwssan. ur-zuydn mddn f-umuddu-nsn

aylliå-di-twrri. 16 lliå izri mayan, nkrn mddn muddun zå-æaœirut, srsn å-lçla
n-faran.

13
1 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «azn kra n-irgazn
sin d-mraw n-inigi
iwnn s-kanøan a-n-aggÐn ñrn ma-illan å-wakal n-kanøan lli-fkiå
i-ayt-israyil. kraygatt taqbilt n-id-babatsn, taznt zå-gis
yan-umåar.» 3 yazn-tn ilmma musa zå-lçla n-faran, åmklli-s-as-inna sidi rbbi.
gn kullu irgazn-an imåarn å-gr ayt-israyil.
...................................
17 lliå-tn-yuzn musa a-n-aggÐn ñrn ma-illan å-wakal n-kanøan, yini-asn: «awnat

s-lçla n-nagab, tzaydm ilmma s-tmazirt n-iwrar, 18 tñrm mamnk


a-tga-tmazirt-an, tñrm ula mddn lli-gis-zdånin, is-tjhhdn nåd ãøfn? is-drusn nåd
ggutn? 19 tñrm mamnk a-iga-wakal lli-å-zdån, is-iødl nåd uhu? tñrm ula mamnk
ad-gant-tmdinin lli-å-zdån, izd åir tigÐmma nåd lulliyn-asnt igudar dusnin?
20 tñrm ula akal, is-ijji nåd ihiyf? is-gis taganin nåd uhu? zømat tawim-d kra

zå-lållat n-wakal-an.» tizi-an tga azmz n-waãil amzwaru. 21 awnn åakudan


tasutin 86
ar-taggÐan ñrn ma-illan å-wakal-an kullut, zå-lçla n-ñiyn ar tamdint n-raæub
å-tsga n-tizi n-æamat.
22 iwnn zwar s-lçla n-nagab, lkmn tamdint n-æabrun. ilint-gis-tqbilin

n-açiman d-šišay d-talmay, ntni gan kullu tarwa n-øanaq. æabrun ttbna ssa
n-isggÐasn ur-ta-ttbni-tmdint n-œuøan å-miœr. 23 huwwdn s-talat n-aškul, bbin gis
yan iñli å-tlla yat-tzrmt n-waãil imqqurn, asin-tt-id sin f-yan-ukuray. awin-d ula
kra zå-rrmman d-ikuzarn. 24 f-ssibt n-tzrmt lli-d-gis-bbin ayt-israyil a-f-gan
i-udåar-an ism ‹talat n-aškul› [tga lmøna-ns ‹tizrmt›].
25 kkuñ id-mraw (40) n-wass a-n-zzrin ar-n-taggÐan ñrn
tuggÐa f-wakal
d-imzdån-ns ma-illan å-wakal-an, wrrin-d ilmma. 26 lkmn-d musa
d-harun d-kullu tamunt n-ayt-israyil å-lçla n-faran å-tsga
n-qadaš. sawln-asn kullutn f-ma-illan, mln-asn lållat n-tmazirt-an. 27 inin i-musa:
«nkka-d akal lli-s-aå-tuznt. iœæa is-gis-ingi-ugÐfay d-tammnt. ula lållat-ns hatnti.
28 walaynni mddn lli-izdån å-wakal, tjhhdn ntni. timdinin-nsn mqqurnt bahra

s-igudar dusnin. nñra åin ayt-øanaq ula ntni. 29 ula lçla n-nagab, zdån gis
ayt-øamaliq. ula tamazirt n-iwrar, ømmrn-tt ayt-æit d-ayt-yabus d-ayt-amur. ilin
ayt-kanøan å-tama n-umda ar tama n-wasif n-urdun.»
30 imma kalab issfssa mddn å-umnid n-musa yini: «a-nzayd åilad nawn

s-wakal-an nømmr-t, ašku nñãar-as.» 31 imma willi dids munnin nnan: «ur-nñãar
a-nddu s-dar mddn-an, ašku tjhhdn fllanå.» 32 sawln i-ayt-israyil f-mnšk
a-s-išqa-wakal lli-n-uggÐan, inin: «han akal lli-nsslaka iga wad išttan imzdån-ns.
mddn lli-gis-nñra, hatni kullu åzzifn bahra. 33 nñr gis ula ‹nafilim› n-ayt-øanaq
lli-ganin tarwa n-iåzuyfa tjhhdnin. iban-aå içf-nå zund ibršan, d-åmkan a-nga
å-iñri-nsn ula ntni.»

14
1 ar-tssåuyyu tamunt n-ayt-israyil ar-kullu-allan å-iã-an.
ar-kullu-tngmugn
ayt-israyil
2 ar-kullu-tngmugn f-musa d-harun ar-asn-ttinin: «mra
is-nmmut å-miœr, ula mra is-nmmut åir å-lçla-yad. 3 maç
a-yå-d-yiwi sidi rbbi s-tmazirt-ad a-gis-nmmt s-uwzzal, tyamañnt-tmåarin-nå
d-tarwa-nå mññinin s-tgÐmrt? is-ur-aå-yuf åilad a-nwrri s-miœr?» 4 inin i-ngratsn:
«nkrat åilad a-nsti anmåur yaãni, nwrri s-miœr.» 5 iãr musa d-harun f-uwdm-nsn
s-wakal å-umnid n-kullu tamunt n-ayt-israyil.
6 imma yahušuø yus n-nuwn d-kalab yus n-yafunna
tuggÐa n-yahušuø
d-kalab lli-ganin zå-gr willi-n-yuggÐan akal-an, bbin timlsa-nsn,
7 inin i-kullu tamunt n-ayt-israyil: «akal lli-nsslaka, hati

ifulki bahra. iå-fllanå-irãa sidi rbbi, rad-aå-išškšm s-wakal-an ifk-aå-t, ig akal


8

lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt. 9 ad-ur-tñim d-sidi rbbi wala tksuãm zå-imzdån


n-wakal-an, ašku rad-gn aårum å-imi-nå. hati laæ-asn ma-tn-issntaln, illa didnå
rbbi da-illan. a-ur-zå-gisn-tiksaãm.»
10 walaynni tzuyd tamunt-an inin kullu a-tn-utn s-iñran.
musa iãalb rbbi
f-mddn-ns iban-d lmajd n-sidi rbbi åakudan i-ayt-israyil kullutn
å-uçiyyam n-umnaggar. 11 isawl-d sidi rbbi s-musa yini:
«mnšk a-ra-yyi-sul-ægrn mddn-ad? mnšk a-rad-qaman ur-iyi-uminn, waçça
kullu timitar lli-skrå å-wammas-nsn? 12 ra-tn-utå s-wa¡¡an, kkså-asn lwrt-nsn,
gå-k kiyi d-uqbil imqqurn itjhhdn yagÐr-tn.» 13 yini musa i-sidi rbbi: «walaynni
tasutin 87
rad-fllas-sfldn ayt-miœr, ašku zå-wammas-nsn a-zå-tssiwnt mddn-ad s-jjhd-nk,
14 inin fllas ula i-willi zdånin å-wakal-ad. hati sfldn izd kiyi a-sidi rbbi a-illan

å-tuññunt n-mddn-nk, ašku tbant-aå-d udm s-uwdm, tsrst fllanå amdlu-nk,


ar-aå-tzggurut s-tannalt n-umdlu å-uzal d-tin l-løafiyt å-iyã. 15 iå-tnåit mddn-ad
kullutn åilad, rad-inin iqbiln lli-isfldn i-laçbar-nk: 16 ‹ur-iñãar rbbi siditsn
a-išškšm mddn-ns s-wakal lli-f-iggulla ad-asn-t-ifk, åayan a-f-tn-inåa å-lçla.›
17 åilad a-rbbi-nu, a-tigat lquwwa-nk åmklli-s-aå-tqawlt tinit: 18 ‹rbbi

da-bdda-illan, iga wad ur-izrabn a-iåãb, tigat dars tayri izgan, ar-itœamaæ i-willi
Ðçšnnin ula willi jlanin, walaynni ur-ra-tn-yadj bla løqubit. ar-itrara f-lçКant
l-lajdud i-tarwa-nsn ula tarwa n-tarwa-nsn, ar tis kra¡¡ ula tis kkuñ¡ tasutin.›
19 åilad a-sidi rbbi ãalbå-ak a-tœamæt f-lçКant n-mddn-ad s-tugtt l-lænant-nk

izgan, åmklli-s-a-ysn-bdda-ttœamaæt zå-åakud lliå-d-ffuån zå-miœr sul s-åilad.»


20 yini-as sidi rbbi åakudan: «ha-yyi œamæå-asn
awal n-sidi rbbi
f-ayt-israyil åmklli-s-yyi-tãalbt. 21 awal iœæan zund tudrt-inu
ayd-awn-nniå, åmklli iœæa is-rad-kullu-tømmr ddunit
s-lmajd n-wad bdda illan.
22 han åwid iñran lmajd-inu d-timitar lli-skrå å-miœr ula å-lçla, armn-iyi

mrawt-twal, ur-a-sflidn s-wawal-inu, 23 ætta yan gisn ur-ra-iñr akal lli-f-ggulliå


a-t-fkå i-id-babatsn. ur-ra-t-iñr ætta yan å-åwilli-yyi-iægrn. 24 walaynni
açddam-inu kalab, issbayyn-d rruæ yaãni, iãfur-iyi zå-ttmi n-nniyt-ns.
ra-t-šškšmå s-tmazirt lli-d-isslaka, ¡¡afn-tt tarwa n-tarwa-ns, 25 waçça zdån
ayt-øamaliq d-ayt-kanøan åilad å-talatin-an. azkka wrryat å-uåaras l-lçla s-tsga
n-umda azggÐaå.»
26 isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun yini-asn: 27 «mnšk a-rad-sul-flla-ttngmug

tamunt-ad yÐçšnn? sfldå i-ingmugn n-mddn-ad n-ayt-israyil lli-s-a-flla-tngmugn.


28 sawl srsn tinit: ‹izga-wawal-ad zund tudrt-inu, inna-t wad bdda illan.

åaylli-mi-darun-sfldå a-s-rad-awn-rarå. 29 rad-kullu-tãrm tmmtm å-lçla-yad. han


willi dar sin id-mraw (20) n-usggÐas s-uflla å-læsab-nun, ar-flla-tngmugn, 30 ætta
yan gisn ur-ra-ikšm s-tmazirt lli-s-qawlå a-kÐn-srs-awiå a-gis-tzdåm, abla kalab
yus n-yafunna d-yahušuø yus n-nuwn. 31 imma tarwa-nun lli-f-tnnam
rad-tyamañn s-tgÐmrt, ntni a-rad-šškšmå, çalãn akal lli-ur-trim. 32 han kunni
rad-kullu-tãrm tmmtm å-lçla-ya. 33 kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas a-rad-kssan
tarwa-nun lksibt å-lçla, ar-trfufunn f-ssibt-nun kunni-ad ur-yuminn, ard tmmtm
kunni kullukÐn å-lçla. 34 åunšk lli-gan-uwssan å-di-tsslakam akal-an, a-rad gn
isggÐasn lli-ra-tasim løqubit-an, kraygatt ass s-usggÐas. kkuñ id-mraw (40)
n-wass a-gis-tkkam, d-kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas a-ra-tñrm mamnk
a-kÐn-teãaããaå. 35 nkki-ad igan rbbi siditun ayd isawln. s-œœaæt rad-skrå åayan
i-kullu tamunt-ad yÐçšnn lli-d-flla-imšaškan. lçla-yad a-å-rad-kullu-tmmtm,
ttmmum gis.› »
36 imma irgazn lli-yuzn musa a-n-aggÐn akal, wrrin-d ar-tøawadn

f-wakal-an is-yÐçšn, rarn tamunt kullutt a-ttngmug f-musa, 37 mmutn ntni


s-wa¡¡an åakudan å-umnid n-sidi rbbi, kullu willi itøawadn is-yÐçšn-wakal.
38 iqama åir yahušuø yus n-nuwn d-kalab yus n-yafunna å-gr willi iddan ad-ñrn

ma-illan å-wakal-an.
39 lliå isslkm musa iwaliwn-an i-kullu ayt-israyil,
ttrñan ayt-israyil
taå-tn-tguãi bahra. 40 nkrn zikk œbaæ irin ad-awnn
tasutin 88
s-iwrar-an ar-ttinin: «ha-yaå åila ra-nawn s-illi-s-aå-iqawl rbbi siditnå, ašku
iban ginå is-njla bahra.» 41 imma musa irur-asn: «maç åilad a-tram a-tanfm
i-wawal n-sidi rbbi bla lfaytt? 42 ad-ur-tawnm. han ra-ttrñm f-ufus
n-inuwwašn-nun. ašku sidi rbbi ur-didun-illi. 43 ayt-øamaliq d-ayt-kanøan a-illan
å-lgddam-nun, ra-tãrm s-uwzzal. ašku twrrim ur-sul-tãfurm sidi rbbi, d-nttan
ur-ra-didun-yili.» 44 imma ntni ssmqqurn içfawn-nsn, awnn s-iwrar. walaynni
ur-iffuå œœnduq l-løhd n-sidi rbbi zå-usras wala iffuå musa zå-gis. 45 ha
ayt-øamaliq d-ayt-kanøan lli-izdån å-iwrar-an huwwdn-d srsn åakudan, utn-tn
rñn-tn, ññun gisn aylliå lkmn tamdint n-æurma.

15
1 yini sidi rbbi i-musa: «sawl s-ayt-israyil tinit-asn: 2 ‹ha
luœiyat f-twafkiw
d-isakmurn ma-fllawn-illan åakud lliå tkšmm akal lli-awn-fkiå
a-gis-tzdåm. 3 iå-n-tssattuym tawafka s-løafiyt a-ig aãu
imimn i-rbbi siditun zå-imugayn nåd ulli, ig-iyt tiårœi ijdrn nåd tiårœi n-sslamt
nåd tayafut n-tgallit nåd tawafka l-lçir nåd tin løid, 4 illa f-wanna iran
a-issakmur tiårœi-ns i-rbbi sidis, ad-as-izayd ula tawafka n-imndi. ra-tg nttat
yan-uåÐrraf n-uggÐrn [kraã id-kilu], ityawrway s-rrbø n-tbÐqqalt n-zzit [yan litru]
5. izayd ula tawafka n-tissi i-kraygatt tiårœi ijdrn ula tin sslamt. ra-tg nttat rrbø

n-tbÐqqalt n-waman n-waãil iktin [yan litru] i-kraygatt alqqaå.


...................................
22-23 « ‹ ha ma-fllawn-illan iå-tddam ard tjlum bla
luœiyat f-wanna ijlan
tnuwwam. ašku luœiyat lli-f-kÐn-yuœœa rbbi siditun f-imi
n-musa llant bdda f-kraygatt tasut zå-wass lli-å-tnt-inna rbbi siditun tasawnt.
24 iå-ur-srsnti-tskirm bla tnuwwam åayan, wala tssn fllas tamunt, hati illa f-kullu

tamunt a-n-tssattuy yan-umugay a-ig tiårœi ijdrn, tfk-d aãu imimn i-rbbi siditun.
tzaydm-as tawafka n-imndi d-twafka n-tissi åmklli-f-kÐn-uœœaå, tzaydm ula
yan-waåaã f-tjli-nun. 25 åmkan a-s-ra-ifukku-umsakmur kullu tamunt
n-ayt-israyil. rad-asn-œamæå ašku ur-nuwwan ad-jlun, fkn fllas asakmur ijdrn
f-tjli-nsn i-rbbi siditsn. 26 rad-œamæå i-kullu tamunt n-ayt-israyil, ntni d-ibrraniyn
nna-darsn-igawrn, ašku mddn kullutn jlan bla nuwwan.
27 « ‹ iå-ijla åir yan giwn bla inuwwa, illa fllas a-iskr yat taåa¡¡ ikkan

yan-usggÐas a-tg asakmur f-tjli-ns. 28 åmkan a-ra-ifukku-umsakmur å-umnid


n-rbbi siditun walli ijlan bla inuwwa. ra-t-ifukku, œamæå-as. 29 yat-tnba¡¡
a-rad-darun-yili f-wanna ijlan bla inuwwa, ig-iyt gu-darun n-ayt-israyil, nåd
abrrani igawrn darun.
30 « ‹ imma wanna inuwwan a-iffuå aåaras, ig-iyt gu-darun n-ayt-israyil nåd

abrrani igawrn darun, han iægr rbbi siditun. ra-yakuf ntta zå-gr mddn-ns. 31 han
iægr awal n-rbbi siditun, yanf i-maylli-f-uœœaå. ra-yakuf nttan, tili fllas
løqubit-ns.»
32 lliå llan ayt-israyil å-lçla, afn-in yan-urgaz ar-issmunu ikššuãn å-wis ssa

n-uwssan. 33 awin-t-id willi-t-in-yufan ar-issmunu ikššuãn, s-umnid n-musa


d-harun d-tamunt n-mddn kullutn. 34 gn-t-in å-ddu tiãaf, ašku ur-ssinn
ma-rad-as-skrn. 35 yini-d sidi rbbi i-musa åakudan: «iqqan-d argaz-an a-immt.
i眜a kullu tamunt a-t-in-tkkat s-iñran å-brra n-usras.» 36 awin-t s-brra n-usras,
utn-t s-iñran aylliå immut, åmklli-s-yuœœa sidi rbbi musa.
tasutin 89
...................................

16
1 inkr yan gu-lawi ism-ns quraæ, iga yus n-yiœhar lli-igan
¡añit n-ayt-quraæ
yus n-qahat, nttan d-kra å-ayt-rawbin ismawn-nsn datan
d-abiram lli-igan tarwa n-aliyab, d-uwn lli-igan yus n-falat, 2 awin irgazn nkrn
s-musa ntni d-sin id-miyya d-smmus id-mraw (250) n-urgaz n-ayt-israyil
lli-ganin içfawn å-gr tamunt, tyawssann ntni s-ismawn-nsn. 3 munn-d f-musa
d-harun inin-asn: «han tssurfm awttu. ašku ayt-tamunt, hatni gan kullu imñlayn
n-sidi rbbi, yili nttan å-wammas-nå kullwaå. maç a-tssimåurm içfawn-nun
f-tamunt n-sidi rbbi?» 4 lliå isfld musa i-åayan, iãr f-uwdm-ns s-wakal. 5 yini
ilmma i-quraæ d-usmun-ns: «ard iåli-wass, ra-d-issbayyn sidi rbbi manwa iñli
i-içf-ns a-n-srs-yakmur. wanna isti, nttan a-ra-n-srs-issakmur. 6 skrat åmkad
a-quraæ, kiyi d-usmun-nk. awyat-d ta¡¡asin-nun azkka, 7 tgm-d gisnt tirgin råanin
d-lbçur s-umnid n-sidi rbbi. wanna isti sidi rbbi, nttan a-ra-ig amñlay-ns. han
kunni ayd issurfn åilad awttu ay-ayt-lawi.»
8 izayd musa yini i-quraæ: «åir sfldat ay-ayt-lawi. 9 tawuri-nun, is-ur-darun

tgi yat? hati iñli-kÐn sidi rbbi n-israyil zå-gr tamunt n-mddn-ns
f-a-n-srs-ttakmurm tqasam-t å-tzdåt-ns, tbiddm ula å-umnid n-tamunt
n-ayt-israyil ar-asn-ttçdamm. 10 yadj-k kiyi d-aytmak kullutn n-ayt-lawi
a-n-srs-ttakmurm. imma åilad, is-tram ad-kullu-tgm imsakmurn tfukkum willi
jlanin? 11 han sidi rbbi a-s-tnkrt kiyi d-usmun-nk. imma harun, ma-iga nttan
aylliå a-fllas-ttngmugm?»
12 yazn musa ma-d-yaqran i-datan d-abiram lli-igan tarwa n-aliyab s-dars.

imma ntni rurn-as-d: «ur-ra-n-dark-našk. 13 is-ur-dark-igi yat, å-lliå-aå-di-tssufåt


zå-wakal lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt, trart-aå-d a-nmmt å-lçla-ya, tirit ula a-tgt
içf-nk d-læakm fllanå? 14 ha-yaå åilad ur-aå-tšškšimt s-wakal lli-å-ingi-ugÐfay
d-tammnt, ula tfkit-aå a-n¡¡af urtan d-igran n-waãil. is-ra-di-tåzat alln
i-mddn-ad? uhu, ur-ra-n-našk s-dark.»
15 nkrn-d iriyn å-musa bahra yini i-sidi rbbi: «ad-ur-tqblt asakmur-nsn.

ur-jji-tøddaå f-kra n-yan gisn, wala umñå zå-gisn kra n-tåyult.» 16 yini musa
åakudan i-quraæ: «a-di-tæaãrt kiyi d-usmun-nk azkka å-umnid n-sidi rbbi, kiyi
d-ntni d-harun. 17 a-d-yasi kraygatt yan ta¡¡ast-ns, ig gis lbçur, yawi-tt-id kraygatt
yan s-umnid n-sidi rbbi. rad-gnt snat id-miyya d-smmust id-mrawt (250)
n-ta¡¡ast-nsn, wala tink, wala tin harun, kraygatt yan d-ta¡¡ast-ns.»
18 åmkan a-s-d-yiwi kud yan ta¡¡ast-ns, gn gisnt tirgin råanin d-lbçur, biddn

å-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar ntni d-musa d-harun. 19 issmun-d fllasn quraæ
kullu tamunt å-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar. iban-d lmajd n-sidi rbbi åakudan
i-tamunt kullutt.
20 yini-d sidi rbbi åakudan i-musa d-harun: 21 «ittyat-n zå-gr tamunt-an

f-a-tn-fnuå s-yat-twal.» 22 iãr musa d-harun f-uwdmawn-nsn s-wakal inin: «wa


rbbi, wa rbbi da-itggan rruæ å-kullu ma-i¡¡afn tifiyi, iå-ijla yan, is-ra-tçzut tamunt
kullutt?» 23 yini sidi rbbi i-musa: 24 «sawl s-tamunt-an tinit-asn: ‹aggugat
zå-dar-tzdåt n-quraæ d-datan d-abiram.› » 25 inkr musa iddu s-dar datan
d-abiram, ãfurn-t imåarn n-ayt-israyil. 26 isawl s-tamunt yini-asn: «ittyat
zå-içiyyamn n-mddn-an Ðçšnnin. d-a-ur-tggrm i-kra igan winsn, a-ur-kÐn-tawi
tasutin 90
løqubit-nsn.» 27 ittin åakudan zå-dar-tzdåt n-quraæ d-datan d-abiram. iffuå-d
datan d-abiram biddn å-imi n-içiyyamn-nsn, ntni d-tmåarin-nsn d-tarwa-nsn
d-wazzann-nsn mññinin.
28 isawl daå musa yini: «åmkad a-s-ra-tissanm izd sidi rbbi a-yyi-d-yuznn

ad-skarå kullu iskkirn-ad, ur-a-tn-skarå zå-içf-inu. 29 iå-mmutn åwid åmklli kullu


tmmtatn mddn, nåd iå-asn-ijra åaylli ijrrun i-kullu mddn, ra-d-iban is-urd sidi
rbbi a-yyi-d-yuznn. 30 walaynni iå-iskr sidi rbbi kra ur-illin, irñm-wakal išš-tn
ntni d-kullu ma-igan winsn, ggÐzn åakudan s-dar willi mmutnin d-ntni sul ddrn,
ra-tissanm mddn-ad is-ægrn sidi rbbi.»
31 åir inna iwaliwn-an, istå-wakal å-ddawatsn. 32 irñm-wakal iœr¡-n mddn-an

d-ayt-darsn. iœr¡-n ayt-quraæ kullutn d-wayda-nsn kullut. 33 ggÐzn ntni ula kullu
ma-igan winsn, d-ntni sul ddrn, s-udåar n-willi mmutnin. iqqn-fllasn-wakal,
tthlkn å-wammas n-tamunt laæ-tn. 34 lliå sfldn ayt-israyil i-tåuya-nsn, rwln kullu
willi-asn-isutln ar-ttinin: «ad-ur-aå-n-iœr¡-wakal ula nkkÐni.» 35 tffuå-d løafiyt
zå-dar sidi rbbi åakudan, tfnu irgazn lli-n-issakmurn lbçur s-sin id-miyya
d-smmus id-mraw (250).
36 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 37 «ini i-aliøazr lli-igan yus n-umsakmur

harun: ‹ssitti ta¡¡asin-an zå-løafiyt, tssuktt-n tirgin-nsnt å-mani yaggugn.› 38 ašku


tyawñlaynt-iyi ta¡¡asin n-irgazn lli-mmutnin f-tjli-nsn. zayd ilmma tãrrqm-tnt
ad-gnt ma-s-a-tdalm tisi n-tårœi. ašku ssakmurn-tnt-d å-umnid n-rbbi siditsn,
hatnti tyawñlaynt-iyi. åmkan a-rad-bdda-gnt tamatart i-ayt-israyil.»
39 iddu-umsakmur aliøazr, yasi-d ta¡¡asin n-wanas lli-d-yadlli-ssakmurn willi

jdrnin, zaydn ãrrqn-tnt skrn zå-gisnt asddul i-tisi n-tårœi. 40 iskr aliøazr
åmklli-s-as-inna sidi rbbi f-imi n-musa. iga mayan lyamart ma-s-a-d-kttin
ayt-israyil, a-ur-sar-n-yakmur yan a-ibççr å-umnid n-sidi rbbi, abla imsakmurn
lli-ganin amud n-harun, a-ur-imil ijru-asn zund quraæ d-usmun-ns.
41 ndid azkka ar-kullu-ttngmug tamunt n-ayt-israyil f-musa d-harun inin-asn:

«wa kunni tnåam ayt-sidi rbbi.» 42 lliå-di-tmun tamunt-an f-musa d-harun,


grawln kullu s-uçiyyam n-umnaggar, ñrn amdlu idl-t, iban-d lmajd n-sidi rbbi.
43 imatti-n musa d-harun s-lgddam n-uçiyyam n-umnaggar. 44 yini sidi rbbi

åakudan i-musa: 45 «ittyat zå-gr tamunt-an a-tn-fnuå s-yat-twal.» imma ntni ãrn
s-sin f-uwdmawn-nsn s-wakal. 46 yini musa i-harun: «asi ta¡¡ast-nk, tømmrt-stt
s-trgin råanin zå-tisi n-tårœi, tgt gis lbçur, tæarrut tawit-stt s-wammas n-tamunt
tfukkut-tn. ašku igguz-d fllasn çziyt zå-dar sidi rbbi. han a¡¡an ar-d-izzigiz.»
47 yasi-tt harun åmklli-s-as-inna musa, yazzl s-wammas n-tamunt, walaynni han

a¡¡an ar-d-izzigiz å-gr mddn. ig-n lbçur ar-itfukku mddn. 48 ibidd åmkan å-gr
willi mmutnin d-willi ddrnin, s-ibidd-wa¡¡an. 49 imma willi mmutnin s-wa¡¡an-an
gan kkuñ d-mraw n-walf d-ssa n-id miyya (14 700), bla willi mmutnin s-tåawsa
n-quraæ. 50 iwrri-d ilmma harun s-dar musa å-imi n-uçiyyam n-umnaggar.
ibidd-wa¡¡an.

17
isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «sawl s-ayt-israyil,
1
tayyawin å-uømud
n-harun tamñt zå-darsn sin d-mraw (12) n-uømud, kraygatt taqbilt
d-uømud-ns, awin-ak-tn-d imåarn-nsn s-sin d-mraw, tarat
ism n-kraygatt amåar f-uømud-ns, 3 tarat ism n-harun f-uømud n-ayt-lawi. ašku
tasutin 91
ra-ig yan-uømud i-kraygatt içf n-tqbilt. 4 tsrst-tn-in ilmma å-uçiyyam
n-umnaggar å-lgddam n-œœnduq n-tuggÐa, å-illiå a-didun-tmnaggarå. 5 han argaz
nna-stiå, ra-yut-uømud-ns s-tayyawin. åmkan a-s-rad-gå ttmi i-ingmugn
lli-fllawn-tngmugn ayt-israyil.» 6 isawl musa s-ayt-israyil, fkn-as-d kullu
imåarn-nsn iømad, kraygatt amåar d-uømud-ns s-sin d-mraw. yili-uømud
n-harun å-gr iømad-nsn. 7 isrs-n musa iømad-an å-umnid n-sidi rbbi å-uçiyyam
n-tuggÐa.
8 ndid azkka ikšm musa s-uçiyyam n-tuggÐa, yaf-n aømud n-harun lli-igan

win ayt-lawi, yut s-tayyawin d-ijddign d-lluz inwan. 9 yasi-d musa kullu
iømad-lli zå-umnid n-sidi rbbi s-dar ayt-israyil kullutn, ar-gisn-tmnadn. yasi
kraygatt yan aømud-ns. 10 yini sidi rbbi i-musa: «rar aømud n-harun s-lgddam
n-œœnduq n-tuggÐa, ad-bdda-iqama ig tamatart i-imøœan, tssbiddt ingmugn-nsn
flla, a-ur-mmtn.» 11 åmkan a-iskr musa. åmklli-f-t-yuœœa sidi rbbi, åmkan a-iskr.
...................................

20
1 å-wayyur amzwaru tlkm tamunt n-ayt-israyil s-lçla
lmut n-maryam
n-ñiyn, gawrn å-tsga n-qadaš. tmmt gis maryam,
ttyawmãal gis.
2 lliå ur-llin-waman dar tamunt, munn-d daå f-musa
aman ffuån-d
zå-uñru d-harun. 3 ñin mddn-an d-musa inin-as: «mra is-nmmut
åakud lliå mmutn aytmatnå å-umnid n-sidi rbbi. 4 maç
a-di-tiwim tamunt n-sidi rbbi s-lçla-ya, a-gis-nmmt nkkÐni d-lksibt-nå? 5 maç
a-yå-di-tssiwnm zå-miœr s-taåart-ad yÐçšnn? ur-tgi i-imndi wala tga i-tazart wala
aãil wala rrmman, wala gis aman n-tissi.» 6 iddu musa d-harun zå-dar tamunt
s-dar imi n-uçiyyam n-umnaggar, ãrn f-uwdmawn-nsn s-wakal. iban-asn-d
lmajd n-sidi rbbi. 7 yini sidi rbbi i-musa: 8 «asi aømud, tssmunt-d mddn kullutn,
kiyi d-gÐmak harun. tsawlm s-uñru å-lgddam-nsn, tinim-as a-d-irñm i-waman.
tssufåt-asn-d aman zå-uñru, tssut tamunt ula lksibt-nsn.»
9 yasi-d musa aømud zå-tzdåt n-sidi rbbi åmklli-t-yuœœa. 10 issmun-d musa

d-harun mddn kullutn å-lgddam n-uñru, yini-asn: «åir sfldat a-imøœan.


is-ad-awn-d-nssufå aman zå-uñru-ad?» 11 yall afus-ns yut s-uømud-ns å-uñru
snat-twal, ffuån-d-waman ggutnin. tsu kullu tamunt, tsu ula lksibt-nsn. 12 imma
sidi rbbi åakudan inna-d i-musa d-harun: «han urd nkki a-å-tumnm, ašku
ur-yyi-tgim d-rbbi amñlay å-lgddam n-ayt-israyil. f-åayan urd kunni a-ra-išškšm
tamunt-ad s-wakal lli-asn-fkiå.» 13 aman-an gan ‹aman n-mariba› [tga lmøna-ns
‹¡añit›], ašku åin a-å-ñin ayt-israyil d-rbbi da-illan, issbayyn-asn-d is-iga rbbi
amñlay.
14 yazn musa irqqasn zå-qadaš s-dar-ugllid n-adum yini-as:
tanuwwašt n-ayt-
adum «awal-ad iga zå-gÐmak israyil. tssnt kullu tammara
lli-fllanå-izrin. 15 tsfldt is-ttin-kkan huwwdn id-babatnå
s-miœr, ngawr-n å-miœr isggÐasn ggutnin, tøddan fllanå ayt-miœr nkkÐni
d-id-babatnå. 16 ar-ilmma-naqra s-rbbi da-illan, isfld i-wawal-nå, yazn-d
yal-lmalak issufå-aå-d zå-miœr. ha-yaå åilad nlla å-qadaš lli-igan tamdint
å-tama n-tmazirt-nk. 17 nãalb-ak ad-aå-tadjt a-nzri zå-tmazirt-nk. ur-ra-nkšm
s-kra n-igr ula kra n-uwrti n-waãil, ula nswa zå-kra n-wanu. aåaras n-ugllid
tasutin 92
a-ra-nk, ur-ra-nanf la s-ufasi wala añlmaã ard nzri iwtta-nk.» 18 irar-as-d adum
åakudan yini: «uhu, ur-ra-tzrim zå-tmazirt-inu. han ra-n-srun-nffuå s-uwzzal.»
19 inin-as ayt-israyil: «aåaras n-ugllid a-mi-ra-nawn. aman nna-dark-nswa

nkkÐni d-lksibt-nå, nfk-ak atig-nsn. ur-nri abla ad-as-ng aãar nzri.» 20 irar-asn-d:
«han ur-ra-tzrim.» iffuå-d adum d-irgazn-ns, yawi-d akabar itjhhdn
a-d-fllasn-yakÐi. 21 åmkan a-s-yagÐi adum a-yadj ayt-israyil ad-zrin
zå-wakal-ns. wrrin-d ilmma ayt-israyil zå-åin.
22 tmuddu ilmma kullu tamunt n-israyil zå-qadaš aylliå
lmut n-harun
tlkm s-dar-udrar n-hur. 23 isawl-d sidi rbbi s-musa d-harun
å-dar-udrar n-hur å-tama n-tmazirt n-adum, yini-asn: 24 «ra-ityattay harun åila
s-gr mddn-ns lli-zrinin. ur-ra-ikšm s-wakal lli-fkiå i-ayt-israyil, ašku tøœam
awal-inu å-dar-waman n-mariba. 25 awi harun d-yus aliøazr, tålim s-udrar n-hur.
26 kks i-harun timlsa-ns, tsslst-tnt i-yus aliøazr. åin a-å-ra-immt harun ityattay

s-gr mddn-ns.» 27 iskr musa maylli-f-t-yuœœa sidi rbbi, ålin s-udrar n-hur å-umnid
n-tamunt kullutt. 28 ikks musa timlsa i-harun, issls-tnt i-yus aliøazr, immt harun
åin å-iggi n-udrar. iggÐz-d ilmma musa d-aliøazr zå-udrar. 29 mddn-an kullutn
ñran is-immut harun. ar-allan ayt-israyil f-harun kraã id-mraw (30) n-wass.

21
1 agllid n-øarad iækam å-lçla n-nagab, ig nttan
tinri f-kra å-ayt-
kanøan zå-ayt-kanøan. isfld is-umñn ayt-israyil aåaras n-atarim.
iffuå-d yakÐi fllasn, yawi kra gisn s-iskraf. 2 ggalln
ayt-israyil i-sidi rbbi åakudan inin-as: «iå-tgit mddn-an å-gr ifassn-nå, ra-nfnu
timdinin-nsn, nfk-ak kullu ma-gisnt-illan.» 3 isfld sidi rbbi i-wawal n-ayt-israyil,
ig mddn-an n-ayt-kanøan å-gr ifassn-nsn, fnun-tn ntni d-tmdinin-nsn. gn ism
‹æurma› i-udåar-an [tga lmøna-ns ‹lfna›].
4 muddun mddn zå-udrar n-hur, kn aåaras n-umda azggÐaå
algÐmaã n-wanas
baš ad-anfn i-wakal n-adum. walaynni ur-sul-gisn
ma-itœbarn å-uåaras. 5 ar-sawaln mddn-an å-rbbi ula musa inin: «maç
aylliå-aå-di-tiwim zå-miœr a-nmmt å-lçla-ya? ur-gis ma-nštta ula ma-nssa.
iæaša-uwl-nå amššu-ad ifssusn.» 6 yazn-d sidi rbbi ilgÐmaãn å-illa ssmm, lbin
mddn, immt kigan å-ayt-israyil. 7 aškin-d mddn s-dar musa inin-as: «ha-yaå njla
bahra, ašku nsawl å-sidi rbbi ula gik. ññall i-sidi rbbi åilad, tãalbt-as
a-n-fllanå-yasi ilgÐmaãn-ad.» iññall musa åakudan f-mddn. 8 irar-d sidi rbbi
i-musa: «skr yan-ulgÐmaã zå-wanas, tallt-t f-iggi n-yan-uggjdi. wanna
ityawlbayn imnad-n gis, ra-iddr.» 9 iskr musa yan-ulgÐmaã zå-wanas, ig-t-in
f-uggjdi. wanna ilbi kra n-ulgÐmaã, imnad-n å-walli n-wanas iddr.
...................................
21 aznn ayt-israyil irqqasn s-siæun agllid n-ayt-amur
tinri f-siæun d-ayt-
amur inin-as: 22 «nãalb-ak ad-aå-tadjt a-nzri zå-tmazirt-nk.
ur-ra-nkšm s-kra n-igr ula kra n-uwrti n-waãil, ula nswa
zå-kra n-wanu. aåaras n-ugllid a-ra-nk ard nzri iwtta-nk.» 23 walaynni siæun
ur-yudji ayt-israyil ad-zrin zå-tmazirt-ns. issmun kullu irgazn-ns ffuån-d
s-ayt-israyil å-lçla, lkmn-tn å-uduwwar n-yahaœ akÐin fllasn. 24 imma ayt-israyil
utn-t s-uwzzal, amñn akal-ns zå-wasif n-arnun ar asif n-yabbuq, ¡¡afn-t ar awttu
n-ayt-øammun, ašku awttu n-øammun idus. 25 amñn ayt-israyil kullu
tasutin 93
timdinin-an. åmkan a-s-kullu-ømmrn timdinin n-ayt-amur zå-æašbun ar kullu
ma-ys-isutln.
...................................
31 gawrn ayt-israyil å-wakal n-ayt-amur. 32 yazn musa
tinri f-øug d-ayt-
bašan ma-n-itaggÐn tamazirt n-yaøzr, ddun ilmma amñn
iduran-an, ssufån ayt-amur lli-gisn-llanin. 33 zaydn ilmma
awnn i-uåaras s-tmazirt n-bašan. iffuå-d øug agllid n-bašan d-irgazn-ns
ad-d-fllasn-akÐin mmaån didsn å-dar-tmdint n-idrøi. 34 yini sidi rbbi i-musa:
«ad-ur-zå-gis-tiksaãt. hatin giå-t å-ufus-nk, ntta d-mddn-ns d-tmazirt-ns, tskrt-as
åmklli tskrt i-siæun agllid n-ayt-amur lli-sttin-ikkan izdå å-æašbun.» 35 zaydn
åmkan nrun-t ntta d-tarwa-ns d-mddn-ns kullutn aylliå ur-sul-gisn-iqama yan.
wrrin ¡¡afn tamazirt-ns.

22
1 muddun ayt-israyil, srsn ilmma å-uzaåar n-muwab
agllid n-muwab
yuzn s-baløam å-tama n-wasif n-urdun å-illiå-n-ngabaln d-tmdint n-ariæa.
2 balaq lli-igan yus n-œiffur, ig agllid n-muwab, iñra kullu

mad-skrn ayt-israyil i-ayt-amur. 3 åuwãn ayt-muwab iksaãn bahra, ašku ggutn


ayt-israyil. 4 inin ayt-muwab i-imåarn n-ayt-midyan: «tamuråi-an ra-thlk kullu
ma-darnå-illan. rad-aå-ššn åmklli šttan imugayn tuga n-igran.» inkr balaq
lli-igan yus n-œiffur, ig agllid n-muwab å-uwssan-an, 5 yazn irqqasn s-baløam
lli-igan yus n-baøur å-tmdint n-fatur å-tama n-wasif n-furat å-tmazirt n-øamaw,
iår-as-d s-dars yini: «ha yan-uqbil iffuå-d zå-miœr, idl kullu udm n-wakal. hati
åilad isrs-d å-tama-nu. 6 ašk-id tøawnt-iyi ašku tjhhdn flla, tdøut-asn s-nnølt
a-ur-imil nruå-tn ¡¡ayå-tn zå-wakal-ad. ašku ssnå wanna tbarkt ra-ig ambarki,
d-wanna tnølt ra-ig unøil.»
7 ddun imåarn n-muwab d-win midyan, awin atig n-ssiær å-ufus-nsn, ruæn

dar baløam inin-as awal n-balaq. 8 yini-asn: «a-tnsm å-dari å-iã-ad. azkka
ra-ywn-rarå awal s-aynna-s-iyi-d-inna sidi rbbi.» qaman ilmma iriyasn
n-muwab å-dar baløam. 9 yašk-id rbbi s-baløam yini-as: «mad-gan irgazn-ad
dark illan?» 10 yini baløam i-rbbi: «yuzn-tn-d sri balaq yus n-œiffur agllid
n-muwab a-yyi-d-inin: 11 ‹ha yan-uqbil iffuå-d zå-miœr, idl kullu udm n-wakal.
ašk-id tøawnt-iyi tdøut-asn s-nnølt, a-ur-imil ñãarå a-n-fllasn-akÐiå ¡¡ayå-tn.› »
12 irar-d rbbi i-baløam: «a-ur-didsn-tmunt wala tnølt mddn-an, ašku imbarkiyn

ad-gan.» 13 inkr baløam zikk, yini i-iriyasn n-balaq: «wrryat s-tmazirt-nun, ašku
sidi rbbi ur-iyi-yudj a-didun-munå.» 14 nkrn iriyasn n-muwab wrrin s-dar balaq
inin-as: «yagÐi baløam a-d-didnå-imun.»
15 yazn daå balaq iriyasn yaãni, ggutn øzzun f-imzwura. 16 aškin-d dar

baløam inin-as: «ha mad-ak-inna balaq yus n-œiffur: ‹a-ur-tadjt kra a-k-in-iæœar
a-ur-d-dari-taškt, 17 ašku s-œœaæt ra-k-ssrbæå. d-kra-s-iyi-tnnit ra-t-skrå. ašk-id
tøawnt-iyi tnølt aqbil-ad.› » 18 isawl-d baløam yini i-imøawann n-balaq:
«iå-akkÐ-yyi-ifka balaq tigmmi-ns iømmrn s-nnÐqrt d-uwrå, ur-rad-iñãarå
ad-ssurfå awal n-rbbi da-bdda-illan ig rbbi-nu, la å-ma-imqqurn ula
å-ma-imññin. 19 ula kunni, åir ad-dari-tqamam å-iã-ad, f-ad-issanå
is-ra-yyi-d-yini sidi rbbi awal yaãni.» 20 iban-d rbbi i-baløam å-iã-an yini-as:
tasutin 94
«lliå-d-uškan irgazn-ad a-k-awin, nkr tmunt didsn, walaynni a-ur-tskrt abla
s-wawal nna-s-ak-nniå.»
21 zikk œbaæ inkr baløam iælls taåyult-ns, imun d-iriyasn
amuddu n-baløam
d-tåyult-ns n-muwab. 22 issudu baløam f-tåyult-ns, ilin dids sin
içddamn-ns. walaynni lliå idda, iznd fllas låaãab n-rbbi,
s-ha lmalak n-sidi rbbi ibidd srs å-uåaras iqqn-as-t. 23 taåyult, tñra nttat lmalak
n-sidi rbbi ibidd å-uåaras d-tuzzalt å-ufus-ns, tanf zå-uåaras tkšm s-igr. yut
baløam taåyult a-stt-id-irar. 24 ibidd daå srs lmalak å-yat-tåarast inukman å-gr
igran n-waãil, yili-uåÐrab å-tsga-yad d-çta. 25 taåyult, lliå tñra lmalak n-sidi rbbi,
tmun d-uåÐrab, tmzi dids aãar n-baløam. yut-stt nttan tis snat-twal. 26 izayd
lmalak n-sidi rbbi s-lgddam-ns, ibidd å-yan mani bahra inukman, ur-gis maniå
a-tzray la f-ufasi ula f-uñlmaã. 27 lliå-tñra-tåyult lmalak n-sidi rbbi, tñl å-ddu
baløam. ibzg fllas baløam, yut-stt daå s-uømud-ns. 28 åakudan a-irñm sidi rbbi
imi i-tåyult, tsawl s-baløam tini-as: «mad-ak-skrå aylliå-iyi-tutt kra¡¡-twal?»
29 irar baløam i-tåyult: «ašku tgit-iyi d-taãœa. mra is-dari kra n-tuzzalt å-ufus,

ra-km-nåå åil åil.» 30 tini-tåyult i-baløam: «is-urd taåyult-nk ad-giå,


ar-iyi-tssudut kullu ma-tkkit sul s-åassad? is-jji-ak-skrå zund åassad?» yini-as:
«uhu.» 31 åakudan a-irñm sidi rbbi alln n-baløam, ar-itmnad lmalak n-sidi rbbi
ibidd å-uåaras d-tuzzalt å-ufus-ns. issknu-d baløam içf-ns ar akal. 32 yini-as
lmalak n-sidi rbbi: «maç aylliå tutt taåyult-nk kra¡¡-twal? uškiå-d nkkin
a-k-æœarå, ašku å-iñri-nu aåaras yÐçšnn ayd tumñt. 33 taåyult-ad tñra-yyi tanf-iyi
kra¡¡-twal. mra is-ur-iyi-tunf, lukun nåiå-k, adjå-tt nttat a-tddr.» 34 yini baløam
åakudan i-lmalak n-sidi rbbi: «ha-yyi jliå, ur-ssinå is-d-sri-tbiddt å-uåaras. åilad
iå-yÐçšn mayd skrå å-iñri-nk, rad-wrriå s-dari.» 35 yini lmalak n-sidi rbbi
i-baløam: «mun d-irgazn-an, walaynni ad-ur-tinit abla awal nna-s-ak-nniå.»
izayd baløam åakudan d-iriyasn n-balaq.
36 lliå isfld balaq is-d-yuška baløam, iffuå a-t-in-imnaggar å-tmdint

n-muwab lli-illan å-ttmi n-tmazirt-ns å-uwttu n-wasif n-arnun. 37 yini balaq


i-baløam: «is-ur-n-srk-uzinå a-di-taškt åil åil s-dari? maç aylliå ur-di-tuškit?
is-tåalt is-ur-ñãarå a-k-ssrbæå s-lçir?» 38 yini baløam i-balaq: «ha-yyi uškiå-d
s-dark. walaynni is-ñãarå nkki ad-iniå kra? awal nna-yyi-d-iga rbbi å-imi-nu
a-s-rad-sawlå.» 39 imun baløam d-balaq, lkmn tamdint n-qiryat-æuœut. 40 iårœ gis
balaq i-imugayn d-uwlli, yazn kra å-tårœiw i-baløam d-iriyasn lli-dids-illan.
41 ndid azkka inkr balaq yawi baløam, issawn-t s-bamut-baøl a-n-imnad kra

å-ayt-israyil lli-n-yakmurn.

23
1 yini baløam åakudan i-balaq: «bnu-yyi åid ssa n-ikÐrkar,
awal amzwaru
n-baløam tawit-iyi-d ssa n-imugayn d-ssa n-izamarn.» 2 iskr balaq
maylli-s-as-inna baløam, zaydn s-sin ssattuyn yan-umugay
d-yan izimmr f-kraygatt akrkur. 3 yini ilmma baløam i-balaq: «bidd å-dar
isakmurn-nk jdrnin. rad-dduå nkki a-ur-imil yašk-id sidi rbbi imnaggar-iyi-d.
aynna-yyi-d-imla, rad-ak-t-iniå.» iddu baløam åakudan s-mani içwan yattuy.
4 yašk-id rbbi s-dar baløam. yini-as baløam: «han skrå ssa n-ikÐrkar, ssakmurå

yan-umugay d-yan izimmr f-kraygatt yan gisn.» 5 ig-n sidi rbbi awal å-imi
n-baløam. yini-as ilmma: «wrri s-dar balaq tinit-as awal-ad.» 6 iwrri-d s-dars,
tasutin 95
yaf-t-id ibidd sul å-tama n-tårœiwin-ns jdrnin, ntta d-iriyasn n-muwab kullutn.
7 isawl-d baløam yut-as lmøna-yad yini:

«yiwi-yyi-d balaq zå-wakal n-aram,


agllid n-muwab, zå-iwrar n-ššrq:
‹ašk-id dari a-tnølt yaøqub,
tnkrt a-tçzut ayt-israyil.›
8 mamnk a-rad-nølå yan ur-inøil rbbi?
mamnk a-rad-çzuå yan ur-içzi walli illan?
9 zå-iggi n-ijarifn a-zå-tn-in-uggÐiå,
d-içf n-iwrar a-zå-tn-in-mnadå.
han aqbil-an ittrs waædut,
ityawñlay zå-gr iqbiln.
10 yaøqub iga zund amlal.
ma-iñãarn a-iæasb tiñratin-ns?
ma-issnn mnšk a-illan å-ugdrur-ns?
amar yufan ad-mmtå lmut n-yan iœlaæn,
tggru-yyi s-mklli-s-rad-as-tggru.»

11 yini balaq i-baløam: «mayd-iyi-tskrt? iwiå-k-id a-tnølt inuwwašn-inu, d-ha


kiyi lbaraka ayd-s-tn-tbarkt.» 12 irar-as-d baløam: «is-ur-iyi-i眜a ad-iniå
ma-d-iga sidi rbbi å-imi-nu?»
13 yini-as balaq: «åir ašk-id didi s-mani yaãni, tñrt-tn-in ula
wis sin iwaliwn
n-baløam zå-åin. åir kra idrusn a-ra-n-gisn-tñrt, urd kullutn.
nøl-iyi-tn-in zå-åin.» 14 yawi-t s-igr n-œufim lli-illan å-içf
n-uwrir n-bisgah, ibnu gis ssa n-ikÐrkar issattuy yan-umugay d-yan izimmr
f-kraygatt akrkur. 15 yini baløam i-balaq: «bidd å-dar isakmurn-nk jdrnin.
rad-dduå a-n-mnaggarå d-sidi rbbi.» 16 yašk-id sidi rbbi s-dar baløam, ig
yan-wawal å-imi-ns. yini-as ilmma: «wrri s-dar balaq tinit-as awal-ad.»
17 iwrri-d s-dars, yaf-t-id ibidd sul å-tama n-tårœiwin-ns jdrnin, ntta d-iriyasn

n-muwab. isqsa-t balaq: «ma-s-d-inna rbbi da-bdda-illan?» 18 isawl-d baløam


yut-as lmøna-yad yini:

«nkr a-balaq tsfldt-iyi,


trñmt imñgan-nk a-yus n-œiffur.
19 rbbi ur-igi bnadm a-isskirkis,
wala iga yus n-urgaz a-ti-tigÐrañ.
iå-iqawl s-kra, is-ur-ra-t-ikmml?
iå-ifka awal-ns, is-ur-ra-t-issafu?
20 hati yuœœa-yyi ad-barkå.
d-lbaraka-ns, ur-ñãarå a-stt-rarå.»
...................................

27
12 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: «åli s-uwrir-ad
awal n-rbbi
f-yahušuø n-øabarim, tñrt akal lli-fkiå i-ayt-israyil. 13 tigira
tasutin 96
n-ma-ti-tñrit, ra-ttyattayt s-gr id-babak, åmklli ityattay gÐmak harun. 14 ašku
tøœam awal-inu å-lçla n-ñiyn, åakud lli-å-didi-tñi tamunt. ur-yyi-tgim d-rbbi
amñlay å-lgddam n-ayt-israyil åakud lli-å-d-ffin-waman.» aman-an gan win
mariba å-qadaš å-lçla n-ñiyn.
15 isawl musa åakudan i-sidi rbbi yini: 16 «wa rbbi da-bdda-illan, wa rbbi

da-itggan rruæ å-kullu ma-i¡¡afn tifiyi, ãalbå-ak a-tñlit yan-urgaz ma-itggan içf
f-tamunt-ad, 17 baš a-itffuå ar-d-ikššm å-lgddam-nsn, ar-asn-izgguru iå-ffuån ula
iå-kšmn, a-ur-tg tamunt n-sidi rbbi zund ulli bla amksa.» 18 yini sidi rbbi i-musa:
«awi yahušuø yus n-nuwn. iga nttan wad å-illa rruæ-inu. tsrst fllas afus-nk,
19 tssbiddt-t-in å-lgddam n-umsakmur aliøazr ula tamunt kullutt, tuœœat-t

å-umnid-nsn. 20 tfkt-as kra zå-tækimt-nk baš ad-srs-tsflid kullu tamunt


n-ayt-israyil. 21 ra-itbiddad å-lgddam n-umsakmur aliøazr, a-n-igar aliøazr aœåar
n-‹urim› å-umnid n-sidi rbbi baš a-yissan ma-fllas-illan a-t-iskr. s-wawal-ns
a-s-ra-itffuå ntta ula tamunt n-ayt-israyil kullutt, d-wawal-ns a-s-rad-d-kššmn.»
22 iskr musa maylli-f-t-yuœœa sidi rbbi, yawi yahušuø issbidd-t å-lgddam

n-umsakmur aliøazr d-tamunt kullutt. 23 isrs fllas musa ifassn-ns, yuœœa-t


åmklli-s-as-d-inna sidi rbbi.

28
1 isawl-d sidi rbbi s-musa yini-as: 2 «uœœa ayt-israyil
isakmurn n-kraygatt
ass tinit-asn: ‹rarat løaql a-yyi-di-takkam isakmurn-inu
n-umššu ijdrn s-waãu-ns imimn, ar-iyi-tn-di-tssakmurm
å-izmaz-nsn.› 3 tinit-asn: ‹åmkad a-iga-usakmur ijdrn lli-ra-takkam i-rbbi
siditun. kraygatt ass ssattuyat-n sin ilqqaån kkanin asggÐas å-ur-illi kra l-løib.
4 tjdrm yan å-ilqqaån-an zikk, wayya å-tdggÐat. 5 tzaydm-as tawafka n-imndi,

a-tg yan-uåÐrraf n-uggÐrn [kraã id-kilu], ityawrway s-rrbø n-tbÐqqalt n-zzit iœfan
[yan litru]. 6 ad-yaqlay-waãu-ns imimn kraygatt ass, ig asakmur ijdrn
åmklli-f-yuœœa rbbi siditun å-udrar n-sinay. 7 tzaydm-as ula tawafka n-tissi, a-tg
rrbø n-tbÐqqalt n-waman n-waãil iktin [yan litru], tffim tawafka-yan n-tissi
å-tæanut tamñlayt å-umnid n-rbbi siditun. 8 tjdrm wis sin ilqqaån å-tdggÐat,
tzaydm-as tawafka n-imndi d-tin-waman n-waãil iktin zund zikk, a-ig asakmur
ijdrn s-waãu imimn i-rbbi siditun.
9 « ‹ kraygatt ass n-usunfu skarat sin ilqqaån kkanin
isakmurn n-wass
n-usunfu asggÐas å-ur-illi kra l-løib. kud yan, tzaydm-as tawafka
n-imndi, a-tg sin iåurfan n-uggÐrn [sãis id-kilu] ityawrwayn
s-zzit, tzaydm-as ula tawafka n-tissi. 10 ssattuyat-tn-in kraygatt ass n-usunfu,
ad-agÐrn asattuy n-uwssan yaãni ula tawafka-nsn n-tissi.
11 « ‹ talalit n-kraygatt ayyur, zaydat tssattuym-n asakmur
isakmurn å-tlalit
n-wayyur ijdrn i-rbbi siditun, a-ig sin igayzn zå-tuwrut, d-yan izimmr,
d-ssa n-ilqqaån kkanin asggÐas å-ur-illi kra l-løib.
12 tzaydm i-kraygatt amugay tawafka n-imndi, a-tg kraã iåurfan n-uggÐrn [tña

n-id-kilu] ityawrwayn s-zzit. tzaydm i-kraygatt izimmr tawafka n-imndi, a-tg sin
iåurfan n-uggÐrn [sãis id-kilu] ityawrwayn s-zzit. 13 tzaydm i-kraygatt alqqaå
tawafka n-imndi, a-tg yan-uåÐrraf n-uggÐrn [kraã id-kilu] ityawrwayn s-zzit.
åmkan a-ra-ig asakmur ijdrn s-waãu-ns imimn ar-ti-tssattuym i-rbbi siditun.
14 zaydat-asn tiwafkiw-ad n-tissi, a-tg mnaœœ n-tbÐqqalt n-waman n-waãil iktin
tasutin 97
i-kraygatt amugay, tg tulut n-tbÐqqalt i-kraygatt izimmr, tg rrbø n-tbÐqqalt
i-kraygatt alqqaå. åmkan ad-gan isakmurn jdrnin å-tlalit n-kraygatt ayyur å-iyrn
n-usggÐas. 15 skarat ula yan ikru zå-waåaãn a-ig asakmur f-tjli-nun i-rbbi siditun,
tzaydm-t i-usattuy n-kraygatt ass ula tawafka-ns n-tissi.
16 « ‹ ass wis kkuñ d-mraw (14) å-wayyur izwurn
isakmurn å-løid
n-usurf n-kraygatt asggÐas a-ra-ig løid n-usurf i-rbbi siditun. 17 ass
wis smmus d-mraw (15) ula nttan ra-ig løid. tzrim ssa
n-uwssan ar-gisn-tšttam arçœiœ. 18 ass amzwaru å-uwssan-an skrat a-d-kullu-
tmnaggarm d-rbbi-nun. a-ur-gis-tqasam kra n-twuri. 19 ssattuyat asakmur ijdrn
i-rbbi siditun, a-ig sin imugayn zå-tuwrut, d-yan izimmr, d-ssa n-ilqqaån kkanin
asggÐas. tqllbm-tn a-ur-gisn-yili kra l-løib. 20 tzaydm i-kud yan gisn tawafka
n-imndi ityawrwayn s-zzit, a-tg kraã iåurfan n-uggÐrn [tña n-id-kilu] i-umugay,
tg sin iåurfan [sãis id-kilu] i-izimmr, 21 tg yan-uåÐrraf i-kraygatt alqqaå å-ssa
n-ilqqaån-an. 22 skarat ula yan-waåaã a-ig asakmur f-tjli-nun a-kÐn-ifukku.
23 tzaydm-tn i-usattuy n-zikk œbaæ lli-bdda-tssattuym kraygatt ass. 24 åmkan

a-ra-takkam i-rbbi siditun isakmurn-inu n-umššu ijdrn s-waãu-ns imimn kraygatt


ass å-ssa-uwssan-an, tzaydm-tn i-usattuy n-kraygatt ass ula tawafka-ns n-tissi.
25 wis ssa n-uwssan-an, tskrm daå a-d-kullu-tmnaggarm d-rbbi-nun.
a-ur-gis-tqasam kra n-twuri.
26 « ‹ ass l-lållt tamzwarut lli-å-ra-tssakmurm tawafka
isakmurn l-lållt
tamzwarut n-imndi amzwaru i-rbbi siditun, å-uzmz l-løid n-win smmus
id-mraw (50) n-wass, skrat a-d-kullu-tmnaggarm
d-rbbi-nun. a-ur-gis-tqasam kra n-twuri. 27 ssattuyat asakmur s-waãu imimn
i-rbbi siditun, a-ig sin imugayn, d-yan izimmr, d-ssa n-ilqqaån kkanin asggÐas.
28 kud yan, tzaydm-as tawafka n-imndi, a-tg kraã iåurfan n-uggÐrn [tña n-id-kilu]

ityawrwayn s-zzit i-kraygatt amugay, tg sin iåurfan [sãis id-kilu] i-izimmr, 29 tg


yan-uåÐrraf [kraã id-kilu] i-kraygatt alqqaå å-ssa n-ilqqaån-an. 30 skrat ula
yan-waåaã, a-ig asakmur f-tjli-nun a-kÐn-ifukku. 31 tzaydm-tn ntni
d-twafkiw-nsn n-tissi i-usattuy n-kraygatt ass ula tawafka-ns n-imndi. tqllbm-tn
a-ur-gisn-yili kra l-løib.› »
...................................
98

tinbaãin
1
kšmat s-wakal
n-kanøan
1 iwaliwn-ad a-s-isawl musa s-kullu ayt-israyil å-tsga
yaãni n-wasif n-urdun, åakud lliå llan å-lçla n-øaraba
å-tama n-suf, å-gr-tmdint n-faran d-tmdinin n-tufil d-laban d-æaœirut d-dizahab.
2 tawada n-yan d-mraw (11) n-wass a-illan zå-æurib ar qadaš-barniø å-uåaras

n-iwrar n-saøir.
3 å-usggÐas wis kkuñ id-mraw (40) [tigira n-ufuå zå-miœr], å-wass izwurn

n-wayyur wis yan d-mraw (11), isawl musa s-ayt-israyil s-kullu mad-as-d-imla
sidi rbbi a-tn-fllas-yuœœa, 4 tigira n-ma-inra siæun agllid n-ayt-amur lli-iækamn
å-æašbun, nttan d-øug agllid n-bašan lli-iækamn å-øaštarut d-idrøi. 5 ibdu musa
ar-asn-itfasar almmud-ad, d-ntni sul llan å-tsga-yan yaãni n-wasif n-urdun
å-wakal n-muwab, yini-asn: 6 «isawl-d srnå rbbi siditnå å-dar-udrar n-æurib yini:
‹kigan ayd tgawrm å-dar-udrar-ad. 7 nkrat a-tmuddum, tzaydm s-dar iwrar
n-ayt-amur d-iduran-nsn å-lçla n-øaraba, tddum s-tmizar n-iwrar d-igsarn, ula
s-lçla n-nagab, ula s-tamiw n-umda imqqurn, tkšmm s-wakal n-ayt-kanøan
d-ayt-lubnan ar asif imqqurn lli-igan asif n-furat. 8 ha-yyi srså-awn-in akal-ad
å-lgddam-nun. kšmat srs, te¡¡afm akal lli-f-ggulliå i-id-babatun ibrahim d-isæaq
d-yaøqub ad-asn-t-fkå ntni d-wamud-nsn tigira-nsn.› »
...................................

4
1 «åilad ay-ayt-israyil, sfldat s-tnbaãin ula lækamat
awyat-stt bdda
å-luœiyat n-rbbi lli-rad-awn-sslmdå, tzaydm ar-srsnti-tskarm. åmkad
a-s-ra-tddrm, tkšmm te¡¡afm akal lli-awn-ifka rbbi
da-bdda-illan ig rbbi n-id-babatun. 2 awal-ad-s-kÐn-uœœaå, a-ur-as-tzaydm yat,
ula tnaqœm-as yat, ad-bdda-stti-ttawim å-luœiyat n-rbbi siditun lli-s-kÐn-uœœaå.
3 «tñram s-walln-nun maylli iskr rbbi siditun å-uwrir n-baøl-faåur, å-lliå ifna

zå-gratun kullu willi itøbadn ‹baøl› lli-igan rbbi n-faåur. 4 imma willi giwn
umñnin å-rbbi siditun, hati kullukÐn tddrm sul s-åassad.
5 «sslmdå-awn yad kullu tinbaãin d-lækamat lli-s-iyi-yuœœa sidi rbbi-nu, baš

a-tnti-ttsalam å-wakal lli-s-ra-tkšmm a-ti-te¡¡afm. 6 awyat-stt bdda gisn


ar-srsn-tskarm. åmkan a-s-rad-ñrn ayt-tmizar yaãni is-darun løaql ula tafhimt.
åakud nna-sfldn i-tnbaãin-ad, ra-ttinin: ‹s-œœaæt ayt-løaql ula tafhimt
a-iga-uqbil-ad ihiyyan.› 7 is-illa kra n-uqbil yaãni ihiyya åmka, yakmur srs
rbbi-ns åmklli-d-srnå-yakmur rbbi siditnå åakud nna-srs-naqra? 8 is-illa kra
n-uqbil ihiyya åmka, i¡¡af tinbaãin d-lækamat œlaænin zund almmud
lli-rad-awn-fkå åassad?
9 «walaynni rarat løaql ad-bdda-tgablm ul-nun kullu ussan n-tudrt-nun,

a-ur-imil tettum tiåawsiwin lli-ñrant-walln-nun, fiãnt zå-løaql-nun. zaydat


ar-tnti-taddrm i-tarwa-nun d-tarwa n-tarwa-nun.»
...................................
tinbaãin 99
23 «rarat løaql a-ur-tettum løhd n-rbbi siditun lli-didun-iskr.
a-ur-ttqasam id-rbbi
yaãni a-ur-tddum tskrm kra n-œœurt inqšn nåd kra n-ikÐlan irwasn
kra-f-kÐn-yuœœa rbbi siditun a-ur-darun-yili. 24 ašku rbbi
siditun iga zund løafiyt ifnnun, ig wad išqan f-ma-igan wins. 25 tigira n-ma-turum
tarwa ula tarwa n-tarwa, tmyurm akal-an, iå-tddam ard thlkm içf-nun, tskrm kra
n-œœurt inqšn trwas kra illan, tsalam ma-yÐçšnn å-iñri n-rbbi siditun ard fllawn
iåãb, 26 giå fllawn åassad ignna d-wakal d-inagan, ra-kÐn-ifnu æina å-wakal-an
lli-f-ra-tbbim asif n-urdun a-ti-te¡¡afm. ur-ra-gis-tma¡lm, han ra-kÐn-gis-ifnu
laæ-kÐn. 27 ra-kÐn-issukt sidi rbbi å-gr iqbiln, twrrim tidrasm å-gr ayt-tmizar
lli-s-kÐn-i¡¡ay, 28 ar-darsn-ttqasam id-rbbi n-ukššuã d-uñru, tyawskarn s-ifassn
n-bnadm, ur-ñãarn ad-ñrran ula da-sflidn ula da-šttan ula da-tkãun. 29 walaynni
zå-åin a-zå-ra-di-tsiggilm rbbi siditun. s-œœaæt ra-ti-tafm iå-a-ti-tsiggilm zå-ttmi
n-içf-nun d-ttmi n-uwl-nun. 30 å-uwssan-an å-a-tzraym å-tnukmut, ijru-awn kullu
åayan, ra-di-twrrim s-rbbi siditun ar-tsflidm s-ma-ittini. 31 ašku rbbi siditun iga
wad itænnun, ur-ra-kÐn-ifl ula ifna-kÐn ula ittu løhd lli-iskr s-tgallit d-id
babatun.»
...................................

5
1 izayd musa issmun-d kullu ayt-israyil yini-asn: «sfldat
mrawt luœiyat n-sidi
rbbi ay-ayt-israyil i-tnbaãin d-lækamat lli-s-ra-kÐn-uœœaå
åassad, baš a-tnti-tlmdm, tlhum srsnt ar-srsnti-tskarm.
2 ašku rbbi da-illan ig rbbi-nå iskr didnå løhd å-æurib.

...................................
6 «yini: ‹nkki a-igan wad bdda illan, gå rbbi-nk lli-k-id-issufån zå-miœr, zå-wakal

n-tsmugit.
7 « ‹ a-ur-sar-ak-yili kra n-rbbi yaãni bla nkki.
8 « ‹ a-ur-sar-tskrt i-içf-nk kra n-œœurt inqšn, nåd kra n-ikÐlan irwasn kra

illan å-ignwan ula kra illan å-wakal ula kra illan å-waman n-gr ikalln, 9 baš
ad-as-tknnut ar-ti-ttqasat. ašku nkki da-igan rbbi sidik, giå wad išqan f-ma-igan
winu. winna-yyi-kurhanin, ar-traraå i-tarwa-nsn f-lçКant n-ayddarsn ar tis kra¡¡
ula tis kkuñ¡ tasutin. 10 walaynni ar-ssafawå lænant-inu izgan i-wafãan
n-willi-yyi-ittirin ar-tti-tawin å-luœiyat-inu.
11 « ‹ a-ur-sar-tbdrt å-wawal içwan ism n-‹wad bdda illan› ig rbbi-nk. ašku

wanna ibdrn ism n-rbbi da-bdda-illan å-wawal içwan, ur-ra-t-adjå bla løqubit.
12 « ‹ skar bdda f-wis ssa n-uwssan ad-dark-itgga ass amñlay,
åmklli-k-yuœœa rbbi sidik. 13 sãis-uwssan a-ra-ttçdamt ar-ttqasat kullu tawuri-nk,
14 imma wis ssa n-uwssan ar-itgga ass n-usunfu, ityawñlay i-wad bdda illan ig

rbbi-nk. a-ur-gis-tskrt kra n-twuri kiyi ula yuk ula illik ula amqasa-nk ula
tamqasat-nk ula amugay-nk ula aåyul-nk ula kra å-lksibt-nk ula abrrani
nna-dark-igawrn, baš a-isunfu-umqasa-nk ula tamqasat-nk zund kiyi.
15 swangm-d is-ttin-tkkit tgit ismg å-wakal n-miœr, issufå-k-id rbbi sidik zå-åin

s-uåruã itjhhdn d-ufus imdin. f-mayan a-f-k-yuœœa rbbi sidik ad-bdda-ttggat wis
ssa n-uwssan d-wass n-usunfu.
16 « ‹ tawit-stt bdda å-babak d-innak, åmklli-k-yuœœa rbbi sidik, f-ad-igatn

isggÐasn-nk, yili-ak lçir å-wakal lli-ak-ifka rbbi-nk da-bdda-illan.


tinbaãin 100
17 « ‹ a-ur-tnåt. 18 a-ur-tznut. 19 a-ur-takÐrt. 20 a-ur-tinit tuggÐa n-tkrkas
f-wadjar-nk.
21 « ‹ a-ur-tirit i-içf-nk tamåart n-wadjar-nk. a-ur-tirit tigmmi n-wadjar-nk

ula igr-ns ula amqasa-ns ula tamqasat-ns ula amugay-ns ula aåyul-ns ula kra
yaãni igan win-wadjar-nk.› »
...................................

6
1 «åmkad ad-gant luœiyat d-tnbaãin d-lækamat
rrãa n-rbbi
lli-f-iyi-yuœœa rbbi siditun ad-awn-tnt-sslmdå, baš
ad-bdda-srsnti-tskarm å-wakal lli-s-ra-tbbim asif te¡¡afm-t. 2 åmkad
a-s-ra-ttuqqarm rbbi siditun, iå-a-stti-ttawim å-kullu tinbaãin-ns d-luœiyat-ns
lli-f-kÐn-uœœaå, kunni d-tarwa-nun ula tarwa n-tarwa-nun, kullu ussan
n-tudrt-nun. d-åmkad a-s-rad-igatn-uwssan-nun. 3 sfldat ay-ayt-israyil trarm
løaql ad-bdda-srsnti-tskarm, baš a-tilim å-lçir, tigatm bahra å-wakal
lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt, åmklli-s-awn-iqawl rbbi da-illan ig rbbi
n-id-babatun.
4 «sfld a-israyil. rbbi da-bdda-illan, nttan waædut a-igan rbbi-nå. 5 a-ttirit

rbbi sidik zå-ttmi n-içf-nk d-ttmi n-uwl-nk d-ttmi n-tñããart-nk. 6 iwaliwn-ad


lli-f-k-uœœaå åassad, æãu-tn å-uwl-nk, 7 ar-tn-bdda-tsslmadt i-tarwa-nk,
ar-tn-taddrt åakud nna-tskiwst å-tgmmi-nk, d-åakud nna-tftit å-uåaras, d-åakud
nna-tgnt ula åakud nna-tnkrt. 8 krs-tn ad-gn tamatart å-tmšt n-ufus-nk, gn
lyamart å-gr-walln-nk, 9 tarat-tn f-tsgiw n-imi n-tgmmi-nk ula f-win-tmdint-nk.
10 «åakud nna-kÐn-išškšm rbbi siditun s-wakal lli-f-iggulla i-id-babatun

ibrahim d-isæaq d-yaøqub ad-awn-t-ifk, ra-n-gis-tafm timdinin mqqurnin


fulkinin, urd kunni a-tnt-ibnan. 11 tafm-n gis tigÐmma ømmrnin s-tmiçar, urd
kunni a-tnt-iømmrn. tafm-n una ttåzanin, urd kunni a-tn-iåzan. tafm-n igran
n-waãil d-urtan n-zzit, urd kunni a-tn-iññan, rad-zå-gisn-tšttam ar-ttšbaøm.
12 rarat løaql åakudan, han da-tettum rbbi siditun lli-kÐn-d-issufån zå-wakal

n-miœr, zå-tmazirt n-tsmugit. 13 wad bdda illan ig rbbi-nun, nttan a-ttuqqarm


ar-ti-ttqasam ar-ttgallam s-ism-ns.
14 «a-ur-tsiggilm s-kra n-id-rbbi yaãni å-gr id-rbbi n-iqbiln lli-awn-sutlnin.
15 ašku rbbi siditun lli-illan å-wammas-nun, hati iga wad išqan f-ma-igan wins.

a-ur-fllawn-iznd låaãab-ns, ifnu-kÐn zå-uwdm n-wakal. 16 a-ur-ttarmm rbbi


siditun åmklli-ti-turmm å-massa. 17 awyat-stt bdda å-luœiyat n-rbbi siditun,
ar-tzzgam tuggÐa-ns d-tnbaãin-ns lli-f-kÐn-yuœœa. 18 skarat maylli iœlaæn d-maylli
ifulkin å-iñri n-rbbi siditun, baš a-tilim å-lçir, tkšmm akal ifulkin lli-f-iggulla
a-t-ifk i-id-babatun, te¡¡afm-t kunni, 19 tigira n-ma-i¡¡ay rbbi siditun kullu
inuwwašn-nun å-lgddam-nun, åmklli-s-inna s-wawal izgan.
20 «å-mayd yuškan, iå-k-isqsa yuk: ‹ha tuggÐa-yad d-tnbaãin-ad
d-lækamat-ad, maç aylliå-kÐn-srsnt-yuœœa rbbi siditnå?› 21 tsawlt åakudan tinit
i-yuk: ‹nkka-tt-in nga ismgan å-dar firøawn å-miœr. issufå-aå-d sidi rbbi zå-miœr
s-ufus itjhhdn. 22 iskr sidi rbbi timitar d-løjayb mqqurnin šqanin f-miœr ula
f-firøawn d-kullu ayt-tgmmi-ns, nñra-tnt nkkÐni. 23 issufå-aå-d baš ad-aå-d-yawi
s-åid, ifk-aå akal lli-f-iggulla i-id-babatnå ad-asn-t-ifk. 24 yuœœa-yaå sidi rbbi
a-nskar s-kullu tinbaãin-ad ar-bdda-ntuqqar rbbi siditnå, baš a-nili å-lçir kullu
tinbaãin 101
ussan-nå, ar-itæœar f-tudrt-nå. mayan a-f-nqama nlla sul s-åassad. 25 rrãa n-rbbi
siditnå a-rad-aå-yili, iå-a-bdda-ntrara løaql ar-nskar s-kullu luœiyat-ad
lli-f-aå-yuœœa.› »

7
1 «ha ma-ra-fllawn-yili åakud nna-kÐn-isslkm rbbi siditun
a-ur-di-tmšaškam
d-ayt-løar s-wakal lli-s-ra-tkšmm a-ti-te¡¡afm, tigira n-ma-i¡¡ay
iqbiln-ad ggutnin å-lgddam-nun. ayt-æit d-ayt-gargaš
d-ayt-amur d-ayt-kanøan d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus, ssa n-iqbiln ad-gan,
mqqurn tjhhdn fllawn. 2 åakud nna-yawn-tn-in-isrs rbbi siditun tnrum-tn, illa
fllawn a-tn-kullu-tfnum. a-ur-didsn-tskrm løhd, wala tænnam fllasn.
3 a-ur-zå-darsn-ttahalm. a-ur-takkam istitun i-tarwa-nsn, ula da-di-ttawim istitsn

i-tarwa-nun, 4 a-ur-ssgrawln tarwa-nun ard fln rbbi siditun, ddun ar-tqasan


id-rbbi yaãni, iznd fllawn låaãab n-rbbi siditun, ifnu-kÐn åakudan. 5 uhu, ha
ma-fllawn-illan ad-asn-ti-tskrm. çlwat-asn ikÐrkar lli-f-a-tbççarn, trñm ula
ifariwn lli-mi-knnun, tbbim tiggjda n-‹ašrah›, tjdrm s-løafiyt kullu ma-igan œœurt
inqšn.
6 «ašku aqbil amñlay a-tgam, iñli-kÐn rbbi siditun zå-gr
iñli-kÐn rbbi a-tgm
wins kullu iqbiln n-ddunit a-tgm wins. 7 urd f-ssibt n-ma-tggutm
f-iqbiln yaãni a-f-kÐn-ira sidi rbbi iñli-kÐn. s-œœaæt han
kunni a-idrusn å-iqbiln kullutn. 8 walaynni f-ssibt n-ma-fllawn-iænna sidi rbbi,
yiri a-issafu ula tagallit lli-s-iggulla i-id-babatun, mayan a-f-kÐn-d-issufå s-ufus
itjhhdn, ifukku-kÐn-d zå-tmazirt n-tsmugit, zå-ufus n-firøawn agllid n-miœr.
9 issanat åilad izd rbbi siditun a-igan rbbi n-œœaæt, ig rbbi da-izgan å-wawal-ns,

ig wad issuwfan løhd ula tayri idumn i-walf n-tasut n-willi dar iøzza awin-tt
bdda å-luœiyat-ns. 10 ig wad itraran i-winna-t-kurhanin mad-asn-igan, ifnu-tn.
han ur-ra-irçu d-wanna-t-ikurhan, rad-as-irar f-mad-as-igan. 11 rarat løaql
ad-bdda-tskarm s-luœiyat d-tnbaãin d-lækamat-ad lli-f-kÐn-uœœaå åassad.
12 «iå-a-tsflidm s-lækamat-ad, tzgam gisnt ar-srsnti-tskarm, ra-iqama rbbi

siditun å-løhd-ns ula tayri-ns izgan lli-s-iqawl s-tgallit i-id-babatun.


13 ra-giwn-iænnu, ibark giwn, issigat-kÐn. ra-ig lbaraka å-lållt n-ddat-nun ula

tin-wakal-nun, ibark å-irdn d-waãil d-zzit, ibark å-lållt l-lksibt-nun å-warrawn


n-imugayn ula win-uwlli å-wakal lli-f-iggulla i-id-babatun ad-awn-t-ifk.
14 imbarkiyn a-ra-tgm uggÐar n-kullu iqbiln. ur-ra-giwn-yili kra n-urgaz ula kra

n-tmåart ur-i¡¡afn tarwa, ula illa å-lksibt-nun. 15 ra-n-fllawn-issanf sidi rbbi kullu
ma-igan tamaãunt. ætta yan å-wa¡¡ann šqanin lli-tñram å-miœr
ur-ra-t-id-fllawn-isrs. walaynni ra-tn-in-izzugz f-kullu winna-kÐn-kurhanin.
16 illa fllawn a-thlkm kullu iqbiln lli-rad-awn-in-isrs rbbi siditun. rarat løaql

a-ur-gisn-ttænnum wala da-ttqasam id-rbbi-nsn, a-ur-kÐn-in-tåwi-tñqqurt-nsn.


17 «iå-idda ard-awn-yini içf-nun: ‹iqbiln-an tjhhdn fllanå,
rbbi ra-tn-i¡¡ay
s-warññan mamnk a-s-ra-namñ akal-nsn?› 18 a-ur-zå-gisn-tiksaãm.
swangmat-d maylli iskr rbbi siditun i-firøawn d-kullu
ayt-miœr. 19 swangmat-d tassasin šqanin lli-tñram, ula timitar d-løjayb
lli-s-kÐn-d-issufå rbbi siditun s-uåruã itjhhdn d-ufus imdin. åmkan a-ra-iskr rbbi
siditun i-kullu iqbiln lli-zå-tksuãm. 20 ašku rbbi siditun ra-itazn id-warññan
mqqurnin s-wammas-nsn, ard ifnu winna qamanin rgsn fllawn. 21 a-ur-zå-gisn-
tinbaãin 102
tiksaãm, ašku rbbi siditun illa å-wammas-nun, ig ntta rbbi imqqurn issiwidn.
22 imikk s-imikk a-s-ra-i¡¡ay rbbi siditun iqbiln-an å-lgddam-nun. ur-ra-tn-thlkm

å-yat-twal, a-ur-imil igatn fllawn luæuš å-wakal-an. 23 walaynni rbbi siditun


ra-tn-issduyy s-uduyy išqan, isrs-awn-tn-in å-lgddam-nun ard-tn-laæ.
24 rad-awn-in-isrs igldan-nsn å-ufus-nun, tsfiãm ismawn-nsn zå-ddu ignwan.

ur-ra-yiñãar yan a-kÐn-iæœar ard-tn-kullu-tfnum. 25 jdrat s-løafiyt kullu ma-igan


œœurt inqšn n-id-rbbi-nsn, trarm løaql a-ur-tirim nnÐqrt ula urå lli-gisnt-illan, wala
tusim-t i-içf-nun, a-ur-kÐn-in-tåwi-tñqqurt-nsnt. ašku tajlçit ad-gant dar rbbi
siditun. 26 a-ur-tšškšmm kra ijlçn s-tgmmi-nun, a-ur-kÐn-dids-içzu. krhwat-t
bahra tægrm-t, ašku çziyt a-iga.»

8
1 «rarat løaql a-tskarm s-kullu luœiyat lli-f-kÐn-uœœaå
swangmat-d løjayb
n-rbbi åassad, f-a-tddrm ar-ttigatm, tkšmm akal lli-f-iggulla sidi
rbbi i-id-babatun, te¡¡afm-t. 2 swangmat-d kullu aåaras
lli-å-awn-izwur rbbi siditun kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas å-lçla, baš
a-kÐn-issdullu ar-kÐn-itarm f-a-yissan ma-illan å-uwlawn-nun, is-ra-stti-ttawim
å-luœiyat-ns nåd uhu. 3 s-œœaæt issdulla-kÐn ifl-kÐn s-lañ, ifk-awn ilmma a-tššm
‹man› lli-ur-tssinm kunni wala ssnn-t id-babatun. åmkan a-s-awn-isslmd is-urd
aårum ka-s-a-itddr bnadm, walaynni ar-itddr bnadm s-kraygatt awal
nna-d-ikkan imi n-sidi rbbi. 4 kunni kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas ayad
ur-balant-tmlsa-nun wala bzgn iãarn-nun. 5 swangmat-d åilad tissanm å-uwl-nun
izd åmklli itšqu bnadm d-tarwa-ns f-trbiyt, åmkan a-didun-itšqu rbbi siditun
f-trbiyt-nun.
6 «tawyat-stt å-kullu ma-f-kÐn-yuœœa rbbi siditun, ar-tfttum å-iåarasn-ns

ar-t-bdda-ttuqqarm. 7 ašku rbbi siditun ra-kÐn-išškšm s-wakal ifulkin, ig akal


lli-å-llant talatin n-waman ula taløinin d-iåbula ftanin å-izaåarn ula å-iwrar. 8 ig
akal lli-å-llan irdn d-¡mñin d-waãil d-tazart d-rrmman, ig akal ula n-zzit
d-tammnt. 9 ig akal lli-å-rad-awn-itšaã-uårum, d-ur-ra-kÐn-gis-i眜a yat. ig akal
lli-mi-gan ula iñran-ns uzzal, d-ra-tqazm anas å-iwrar-ns. 10 hati ra-tšttam
ar-ttšbaøm, ar-ttalåm rbbi siditun f-wakal ifulkin lli-awn-ifka.
11 «rarat løaql a-ur-tettum rbbi siditun ard twrrim ur-a-stti-ttawim

å-luœiyat-ns d-lækamat-ns d-tnbaãin-ns lli-f-kÐn-uœœaå åassad. 12 ašku iå-tššam


tšbøm, tbnum tigÐmma fulkinin tzdåm gisnt, 13 igatn darun imugayn d-uwlli, tigat
darun nnÐqrt d-uwrå, yigat-darun-wayda bahra, 14 twrrim ar-ttallm içf-nun
åakudan, tettum rbbi siditun lli-kÐn-d-issufån zå-wakal n-miœr zå-tmazirt
n-tsmugit, 15 izwur-awn å-lçla yusøan išqan å-gr ilgÐmaãn d-iårdmiwn lli-å-illa
ssmm d-ikalln rufanin å-ur-llin-waman, issufå-awn-d aman zå-uñru iqqurn,
16 iššuš-awn ‹man› lli-ur-ssinn id-babatun å-lçla, baš a-kÐn-issdullu ar-kÐn-itarm

f-ad-awn-t-issggru s-lçir, 17 han da-ttinim d-içf-nun: ‹han adwas-nå d-jjhd


n-ufus-nå a-s-nwrri n¡¡af ayda-yad kullut.› 18 swangmat-d rbbi siditun, ašku nttan
ad-awn-ifkan adwas-an a-te¡¡afm ayda, baš a-izzga løhd lli-f-iggulla
i-id-babatun, åmklli iskar sul s-åassad.
19 «walaynni iå-tddam ard tettum rbbi siditun, tãfurm id-rbbi yaãni

ar-tn-ttqasam ar-asn-tknnum, ha-yyi ølmå-kÐn åassad, ra-kÐn-ifnu laæ-kÐn.


tinbaãin 103
20zund iqbiln lli-ifna sidi rbbi å-lgddam-nun, åmkan a-ra-kÐn-ifnu ula kunni,
ašku ur-tti-tiwim å-wawal n-rbbi siditun.»

9
1«sfldat ay-ayt-israyil. åilad a-ra-tbbim asif n-urdun,
rbbi ra-ifnu iqbiln
tjhhdnin tkšmm a-te¡¡afm akal n-iqbiln mqqurnin tjhhdn fllawn,
te¡¡afm ula timdinin dusnin s-igudar attuynin ar ignwan.
2 han ayt-tmazirt-an dusn åzzifn, gn tarwa n-øanaq lli-f-a-tsflidm ar-fllasn-ttinin:

‹ma-iñãarn a-ibidd å-umnid n-ayt-øanaq?› 3 nniå-awn åassad f-a-tissanm, åwalli


rad-awn-izwur zund løafiyt ifnnun, iga-t rbbi siditun. nttan a-ra-tn-ifnu,
issknuki-tn å-lgddam-nun, ard te¡¡afm akal-nsn. ra-tn-laæ æina,
åmklli-s-awn-iqawl sidi rbbi.
4 «walaynni åakud nna-tn-i¡¡ay rbbi siditun å-lgddam-nun, a-ur-ttinim

d-içf-nun: ‹f-ssibt n-ma-nga wid œlaænin a-f-aå-d-išškšm sidi rbbi a-n¡¡af


akal-ad.› uhu, f-ssibt l-lçКanat lli-skarn iqbiln-an a-f-a-tn-i¡¡ay å-lgddam-nun.
5 urd f-ssibt n-is-tœlaæm nåd œfan-uwlawn-nun a-f-ra-n-tkšmm te¡¡afm akal

n-iqbiln-an, walaynni f-lçКant-nsn a-f-a-tn-i¡¡ay rbbi siditun å-lgddam-nun,


issafu ula awal lli-s-iggulla i-id-babatun ibrahim d-isæaq d-yaøqub. 6 nniå-awn
a-tissanm, urd f-ssibt n-is-tgam wid œlaænin a-f-rad-awn-ifk sidi rbbi akal-ad
ifulkin a-ti-te¡¡afm, ašku han tgam aqbil mi iqqur içf.»
...................................

18
«åakud nna-n-tkšmm s-wakal lli-awn-ifka rbbi siditun,
9
a-ur-tskarm zund
ayt-kanøan han da-ttirim a-ttsalam iskkirn jlçnin n-iqbiln-an.
10 a-ur-yili å-gratun yan idæin yus nåd illis i-løafiyt, wala

illa giwn yan itgzann, ula yan istfaln, ula yan itqddašn, ula yan ismiyyaãn, 11 ula
yan itaran læruz, ula yan isqsan ljnun, ula yan itsæarn, ula yan isiggiln willi
mmutnin. 12 ašku wanna isalan iskkirn-an, han bu-tjlçit a-iga dar sidi rbbi. f-ssibt
n-iskkirn-an jlçnin a-f-a-tn-i¡¡ay rbbi siditun å-lgddam-nun. 13 illa fllawn a-tgm
bla løib å-iñri n-rbbi siditun. 14 han iqbiln lli-mi-ra-te¡¡afm akal-nsn, ar-sflidn
s-iqddašn d-išuwwafn. imma kunni, ur-kÐn-yudj rbbi siditun a-tskarm åmkan.»
...................................

19
15 «iå-illa yan iœrãn i-wayya f-kra l-lçКant nåd kra
tanba¡¡ n-sin ula
kraã inagan n-tøddiyt, ur-yuwdi åir yan inigi. ur-ra-izga-uœraã abla
s-tuggÐa n-sin nåd kraã inagan. 16 iå-d-inkr kra n-inigi
bu-tkrkas, yaštkka s-kra n-yan f-kra l-lmøœiyt, 17 iqqan-t-id nttan
d-walli-s-yaštkka ad-biddn s-sin å-umnid n-sidi rbbi d-umnid n-imsakmurn
d-imåarn lli-itækamn å-uwssan-an. 18 illa f-imåarn ad-ldin taåawsa-yan
s-lmøqul. iå-n-ufan inigi-an iga bu-tkrkas yaštkka s-gÐmas s-tkrkas,
19 iqqan-kÐn-d ad-as-tskrm åmklli-s-inuwwa a-t-iskr i-gÐmas, baš a-tssittim

lçКant zå-gratun. 20 åmkan a-s-rad-sfldn mddn f-åaylli ijran, wrrin kullu iksaãn,
d-ur-sar-rad-daå-skrn zund lçКant-an å-darun. 21 ad-ur-gis-tænnum. ækamat
fllas, rruæ s-rruæ, ¡i¡¡ s-¡i¡¡, açœ s-waçœ, afus s-ufus, aãar s-uãar.»
tinbaãin 104
...................................

21
«iå-illa yan ijlan iskr kra-f-t-id-iqqan a-immt, tagÐlm-t
22
luœiyt f-yan immutn
f-uggjdi a-immt f-uggjdi, 23 han ad-ur-tadjm ddat-ns a-tns å-iã-an
f-uggjdi. mãlat-stt-in å-wass-an, ašku kullu wanna
ityagaln, han içzi-t rbbi. rarat løaql ad-ur-ttndasm tamazirt lli-awn-ifka rbbi
siditun a-tg lwrt-nun.»

22
1 «iå-tñrit amugay n-gu-darun nåd ahruy-ns irwl-as-d,
luœiyat yaãni
ad-ur-fllas-taddrt i-walln. illa fllak a-ti-trart i-gu-darun.
2 iå-fllak-yaggug bab-ns nåd ur-tssint win mit a-iga, tadjt-t å-dark å-tgmmi-nk

ard gis isqsa bab-ns trart-as-t. 3 åmkan a-tskart i-uåyul-ns nåd malssa-ns, nåd
aynna ijlan i-gu-darun taft-t. ur-izri a-fllas-taddrt i-walln.
4 «iå-tñrit aåyul n-gu-darun nåd amugay-ns iãr å-uåaras, a-ur-fllas-taddrt

i-walln. illa fllak a-tøawnt gu-darun a-t-yall tssbiddm-t.


5 «ur-izri i-tmåart a-tls timlsa n-irgazn, wala izri i-urgaz a-ils timlsa

n-tmåarin. ašku wanna iskrn åmkan, jjliçt a-iga dar rbbi siditun.
6 «iå-n-tufit kra n-ugdf å-tœåart nåd f-wakal, tili-gis-tgãi¡¡ d-tglay-ns nåd

tarwa-ns tdl-tn, ad-ur-tasit tagãi¡¡ d-warraw-ns. 7 iå-di-tusit tiglay nåd tarwa-ns,


adj innatsn f-a-tqamat å-lçir tiåzaf tudrt-nk.
8 «iå-tbnit tigmmi l-ljdid, sslulliy-as aåÐrab i-ukÐfaf-ns, a-ur-n-zå-gis-iãr

yan, ilin idammn-ns f-tgmmi-nk.


9 «a-ur-tkkrzt kra n-wamud å-igr-nk n-waãil, a-ur-ttyawhlak œœabt n-yan

d-lållt n-wayya.
10 «a-ur-tssmunut amugay d-uåyul å-tyuga åakud nna-tkrzt.
11 «a-ur-tlssat timlsit nna-å-tçlã taãut d-lkttan.»

...................................

24
16 «a-ur-tækamm f-yan s-lmut f-ssibt n-mad-skrn tarwa-ns, nåd f-ssibt
n-mad-skrn id-babas. åwalli iskrn ma-yÐçšnn a-f-tlla lmut.»
...................................

27
14 «illa f-ayt-lawi ad-alln awal-nsn brræn i-kullu ayt-israyil
çziyt a-iga
inin:
15 ‹çziyt a-iga wanna issbiddn kra n-œœurt inqšn nåd kra n-œœurt zå-maylli

ifsin, ttyawskar f-ufus n-usiyyaå, ar-as-iknnu å-tntla. wan åayan iga tajlçit
å-iñri n-sidi rbbi.› rad-kullu-sawln mddn inin ‹amin›.
16 « ‹ çziyt a-iga wanna issæššamn babas nåd innas.› rad-kullu-inin mddn

‹amin›.
17 « ‹ çziyt a-iga wanna issittin añru n-uwttu n-wadjar-ns.› rad-kullu-inin

mddn ‹amin›.
tinbaãin 105
18 « ‹ çziyt a-iga wanna ijlan abukaã issanf-t i-uåaras.› rad-kullu-inin mddn
‹amin›.
19 « ‹ çziyt a-iga wanna ikkisn læqq i-yan igan abrrani nåd igigil nåd

tahjjalt.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.


20 « ‹ çziyt a-iga wanna ifsadn d-tmåart n-babas, ašku izzudf løraãa

n-babas.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.


21 « ‹ çziyt a-iga wanna ifsadn d-kra l-lbhimt.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.
22 « ‹ çziyt a-iga wanna ifsadn d-uwlltmas, tg-iyt s-babas nåd innas.›

rad-kullu-inin mddn ‹amin›.


23 « ‹ çziyt a-iga wanna ifsadn d-tãggÐalt ns.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.
24 « ‹ çziyt a-iga wanna inåan adjar-ns s-tntla.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.
25 « ‹ çziyt a-iga wanna yumñn tikki a-iffi idammn n-yan ur-iskirn kra

yÐçšnn.› rad-kullu-inin mddn ‹amin›.


26 « ‹ çziyt a-iga wanna ur-izzgan iwaliwn n-ulmmud-ad å-iskkirn-ns.›

rad-kullu-inin mddn ‹amin›.»

28
1 «iå-a-bdda-tsflidm s-ma-ittini rbbi siditun, tawim-tt
lbarakat i-willi
isflidn s-wawal å-kullu luœiyat-ns lli-f-kÐn-uœœaå åassad, ra-kÐn-yall rbbi
siditun f-kullu iqbiln n-ddunit. 2 s-œœaæt iå-a-tsflidm
s-ma-ittini rbbi siditun, rad-awn-ilint kullu lbarakat-ad afunt-awn. 3 imbarkiyn
a-ra-tgm å-tmdint, d-imbarkiyn a-ra-tgm å-igran. 4 tambarkit a-ra-tg lållt
n-ddat-nun ula tin wakal-nun ula tin lksibt-nun å-imugayn ula ulli. 5 tambarkit
a-ra-tg-tsklt-nun ula taqœrit-nun. 6 imbarkiyn a-ra-tgm åakud nna-tkšmm ula
åakud nna-tffuåm.
7 «inuwwašn nna-d-srun-nkrnin, ra-tn-irñ sidi rbbi å-umnid-nun.
ra-d-srun-aškin zå-yat-tsga, rwln zå-giwn s-ssa n-tsgiw. 8 ra-fllawn-yara sidi rbbi
lbaraka å-iæuna l-lçzin-nun ula kullu ma-å-tgam ifassn-nun, ibark-kÐn å-wakal
lli-rad-awn-ifk rbbi siditun. 9 ra-kÐn-ig sidi rbbi d-uqbil lli-d-iñli i-içf-ns,
åmklli-s-awn-iggulla, iå-a-stti-ttawim å-luœiyat n-rbbi siditun tãfurm aåaras-ns.
10 åakudan a-rad-kullu-ñrn ayt-tmizar n-ddunit is-tusim ism n-rbbi da-bdda-illan.

rad-wrrin ntni iksaãn zå-giwn. 11 sidi rbbi rad-awn-issigt lçir å-lållt n-ddat-nun
ula tin l-lksibt-nun ula tin-wakal-nun å-tmazirt lli-f-iggulla i-id-babatun
ad-awn-tt-ifk. 12 rad-awn-d-irññm sidi rbbi lçzin-ns n-ufulki zå-ignwan,
ar-d-yakka anñar å-uzmz-ns i-wakal-nun, ar-itbarak å-kullu tawuri n-ifassn-nun,
ard te¡¡afm ma-tr¡¡lm i-iqbiln ggutnin, d-ur-ra-tlkmm f-ur¡¡al n-yan. 13 ra-kÐn-yall
sidi rbbi d-ur-ra-kÐn-izzugz, ig-kÐn d-ugayu urd aqzzib, iå-a-stti-ttawim å-luœiyat
n-rbbi siditun lli-f-kÐn-uœœaå åassad, ar-srsnti-tskarm 14 wala da-ttanfm s-ufasi
ula s-uñlmaã i-iwaliwn-ad-s-kÐn-uœœaå åassad, wala tsigglm s-kra n-id-rbbi
yaãni a-tn-ttqasam.
15 «walaynni iå-ur-a-tsflidm s-wawal n-rbbi siditun ula
nnølat i-willi ur-
isflidn s-wawal da-ttraram løaql a-tskarm s-kullu luœiyat-ns d-tnbaãin-ns
lli-f-kÐn-uœœaå åassad, rad-fllawn-ilint kullu nnølat-ad
afunt-awn. 16 çziyt a-ra-tgm å-tmdint, d-çziyt a-ra-tgm å-igran. 17 çziyt a-ra-tg
tisklt-nun ula taqœrit-nun. 18 çziyt a-ra-tg lållt n-ddat-nun ula tin-wakal-nun ula
tinbaãin 106
tin lksibt-nun å-imugayn ula ulli. 19 çziyt a-ra-tgm åakud nna-tkšmm ula åakud
nna-tffuåm.»
...................................

29
29 «tiåawsiwin lli-intln gant tin rbbi siditnå, imma
tiåawsiwin lli-aå-d-
imla rbbi tiåawsiwin lli-aå-d-imla gant tinå d-tin tarwa-nå åilad ula
kullu mayd iftan, baš a-nskar s-kullu iwaliwn
n-ulmmud-ad.»

30
...................................
11 «han luœiyt-ad s-kÐn-uœœaå åassad, ur-fllawn-tšqi ula
styat afulki urd
lçКant taggug fllawn. 12 ur-n-tlli å-ignna a-tinim: ‹ma-rad-aå-iåli
s-ignna ad-aå-tt-id-yawi f-ad-as-nsfld ar-srs-nskar?› 13 ula
tlla-n å-ttmi yaãni n-umda a-tinim: ‹ma-rad-aå-ibbi amda ad-aå-tt-id-yawi
f-ad-as-nsfld ar-srs-nskar?› 14 hay-awal yakmur-d srun. illa å-imi-nun, yili
å-uwl-nun f-a-srs-tskarm.
15 «ñrat, srså åassad å-lgddam-nun afulki d-tudrt ula lçКant d-lmut.
16 iå-a-tskarm s-luœiyat n-rbbi siditun lli-f-kÐn-uœœaå åassad, d-iå-a-ttirim rbbi

siditun ar-bdda-ttmunum d-iåarasn-ns, ar-tti-ttawim å-luœiyat-ns d-tnbaãin-ns


d-lækamat-ns, hati ra-tddrm ar-ttigatm, ibark-kÐn rbbi siditun å-wakal
lli-s-ra-tkšmm a-ti-te¡¡afm.
17 «walaynni iå-fllas-tssgrawlm ul-nun ur-a-srs-tsflidm, ttyawlddaym-n

a-tknnum i-id-rbbi yaãni ar-tn-ttqasam, 18 ha-yyi ølmå-kÐn åassad, ra-kÐn-ifnu


laæ-kÐn. akal lli-f-ra-tbbim asif n-urdun a-srs-tkšmm te¡¡afm-t, ur-ra-n-gis-
tma¡lm.
19 «giå fllawn åassad ignna d-wakal d-inagan, srså å-lgddam-nun tudrt ula

lmut, lbaraka ula nnølt. iniå-awn, styat tudrt f-a-tddrm kunni d-wamud-nun,
20 ar-bdda-ttirim rbbi siditun, ar-tsflidm s-ma-ittini, ttåwim bdda gis, ašku nttan

a-å-tlla tudrt-nun ula tugtt n-uwssan-nun, baš a-tqamam å-wakal lli-f-iggulla


i-id-babatun ibrahim d-isæaq d-yaøqub ad-asn-t-ifk.»

31
1 izayd musa isawl s-kullu ayt-israyil yini-asn awal-ad:
musa izzøam ayt-
israyil
2 «ha-yyi kmmlå miyya d-sin id-mraw (120) n-usggÐas,
ur-sul-ñãarå a-tffuå ar-kššmå. inna-yyi-d sidi rbbi:
‹ur-ra-tbbit kiyi asif-ad n-urdun.› 3 walaynni rbbi siditun ra-ibbi asif
å-lgddam-nun, ifnu iqbiln-an å-lgddam-nun f-a-te¡¡afm timizar-nsn. yahušuø
a-rad-awn-izwur åmklli inna sidi rbbi. 4 ra-iskr sidi rbbi i-iqbiln-an åmklli iskr
i-siæun d-øug igldan n-ayt-amur, ntni ula timizar-nsn lli-ifna. 5 rad-awn-tn-in-
isrs sidi rbbi å-lgddam-nun f-ad-asn-tskrm åmklli gant kullu luœiyat
lli-f-kÐn-uœœaå. 6 gat-n tiqqi tzømm. ad-ur-tåuwãm ula tksuãm zå-uwdmawn-nsn,
ašku rbbi siditun a-ra-didun-imun. ur-sar-kÐn-in-ifl ula iwrri-d fllawn.»
7 iår musa i-yahušuø s-dars åakudan, yini-as å-umnid n-kullu ayt-israyil:

«g-n tiqqi tzømt, ašku ra-tkšmt kiyi d-mddn-ad s-wakal lli-f-iggulla sidi rbbi
tinbaãin 107
i-id-babatsn ad-asn-t-ifk, tbãut-asn-t a-t-te¡¡afn. 8 sidi rbbi a-rad-ak-izwur, yili
dik. ur-ra-k-in-ifl ula iwrri-d fllak. ad-ur-tiksaãt ula tusit taåuft.»
9 yara musa kullu almmud-ad, ifk arratn i-imsakmurn n-ayt-lawi lli-itasin

œœnduq l-løhd n-sidi rbbi, ula kullu imåarn n-ayt-israyil. 10 yuœœa-tn musa yini:
«kraygatt ssa n-isggÐasn å-tizi lli-å-a-ttœamaæm f-ur¡¡al n-gratun å-løid n-iæšaš,
11 lli-å-n-munn kullu ayt-israyil ad-biddn å-umnid n-rbbi siditun å-udåar

lli-ra-iñli nttan, årat almmud-ad f-ayt-israyil baš ad-as-kullu-sfldn. 12 ssmunat-d


mddn kullutn, irgazn d-tmåarin d-tarwa mññinin, ntni d-ibrraniyn
nna-darun-igawrn, tmlm-asn-t baš ad-lmdn ad-tuqqarn rbbi siditsn, rarn bdda
løaql ad-skarn s-kullu iwaliwn n-ulmmud-ad. 13 a-t-issann ula tarwa-nsn
lli-ur-jji-as-isfldn, baš ad-lmdn ula ntni ad-tuqqarn rbbi siditun kullu ussan-nun
å-wakal lli-f-ra-tbbim asif n-urdun a-ti-te¡¡afm.»
...................................

32
48 isawl-d sidi rbbi s-musa åassan yini-as: 49 «awn s-iwrar
isawl-d sidi rbbi
s-musa n-øabarim å-tmazirt-ad n-muwab, tålit s-uwrir n-nabu
lli-ingabaln d-ariæa, tñrt-n akal n-kanøan lli-fkiå
i-ayt-israyil a-ti-¡¡afn. 50 ra-n-tmmtt å-uwrir lli-s-tålit, ttyattayt s-gr mddn-nk
lli-zrinin, åmklli immut gÐmak harun å-udrar n-hur ityattay s-gr imzwura-ns.
51 ašku tffuåm zå-wawal-inu å-umnid n-ayt-israyil å-dar-waman n-mariba

å-qadaš å-lçla n-ñiyn. ur-iyi-tgim d-rbbi amñlay å-iñri n-ayt-israyil. 52 tuggugt


a-zå-ra-n-tñrt akal lli-fkiå i-ayt-israyil, walaynni ur-ra-srs-tkšmt.»
...................................

34
1 yawn musa zå-izaåarn n-muwab s-uwrir n-nabu, iåli s-içf
lmut n-musa
n-bisgah lli-ingabaln d-ariæa. iml-as-n sidi rbbi akal kullut
zå-giløad ar dan, 2 iml-as-n akal lli-ra-ig win ayt-naftali d-win ayt-afraym
d-ayt-manaššah, iml-as kullu akal n-yahuda ar amda imqqurn å-tuggugt. 3 iml-as
lçla n-nagab, iml-as azaåar n-ariæa lli-igan tamdint n-tayniwin, ar tamdint
n-œuåar. 4 yini-as sidi rbbi: «åwad a-igan akal lli-f-ggulliå i-ibrahim d-isæaq
d-yaøqub a-t-fkå i-wamud-nsn. ha-yyi udjå alln-nk a-t-in-ñrnt, walaynni
ur-ra-srs-tbbit.»
5 åmkan a-s-immut musa açddam n-sidi rbbi å-wakal n-muwab, åmklli fllas

inna sidi rbbi. 6 imãl-t nttan å-wakal n-muwab, å-talat lli-ingabaln d-bayt-biyur,
imma amããal-ns ur-t-issin yan sul s-åassad. 7 lliå immut musa, illa dars miyya
d-sin id-mraw (120) n-usggÐas, ur-inaqœ iñri-ns ula rmin ifaddn-ns. 8 kraã
id-mraw (30) n-wass ad-allan ayt-israyil f-musa å-izaåarn n-muwab, aylliå
kmmln-uwssan l-løzzat-ns.
9 yahušuø yus n-nuwn iømmr s-rruæ n-tækimt, ašku isrs fllas musa ifassn-ns.

zaydn ayt-israyil ar-srs-sflidn, ar-skarn åmklli-f-tn-yuœœa sidi rbbi f-imi n-musa.


10 zå-uwssan-an sul s-åassad ur-jji-d-iban å-ayt-israyil kra n-nnabi zund musa,

issn-t sidi rbbi udm s-uwdm. 11 ur-jji-illi wan nttan å-løjayb d-tmitar ggutnin
lli-s-t-yuzn sidi rbbi a-tn-iskar å-wakal n-miœr, å-dar firøawn d-imøawann-ns ula
tinbaãin 108
å-tmazirt-ns kullutt. 12 ur-jji-illi yan zund musa lli-iskarn s-ufus itjhhdn
ma-imqqurn ar-issiwid å-iñri n-kullu ayt-israyil.
109

yahušuø
1
sidi rbbi izzøam 1 lliå immut musa açddam n-sidi rbbi, isawl-d sidi rbbi
yahušuø
s-yahušuø yus n-nuwn, d-ntta ikka-ttin iga amøwan
n-musa. yini-as sidi rbbi: 2 «åilad hay-açddam-inu musa immut. nkr kiyi ula
kullu mddn-ad a-tbbim asif n-urdun s-wakal lli-fkiå i-ayt-israyil. 3 inna-f-n-ttrsn
iãarn-nun, hati fkiå-awn-t åmklli-s-qawlå i-musa. 4 winun a-ra-ig-wakal zå-lçla
ar idrarn l-lubnan, ar asif imqqurn lli-igan asif n-furat, te¡¡afm kullu akal
n-ayt-æit, ar amda imqqurn å-tsga n-um¡ar n-tafukt. 5 kullu ussan n-tudrt-nk
ur-ra-yiñãar yan a-d-srk-inkr. ha nkki, åmklli lliå d-musa a-ra-dik-iliå.
ur-sar-k-in-filå ula wrriå-d fllak. 6 g-n tiqqi tzømt, ašku f-ufus-nk a-f-rad-¡¡afn
mddn-ad akal lli-f-ggulliå i-id-babatsn ad-asn-t-fkå. 7 åir g-n tiqqi tzømt bahra,
trart løaql a-tskart s-ulmmud kullut lli-f-k-yuœœa-uçddam-inu musa.
ad-as-ur-tanft la s-ufasi ula s-uñlmaã, f-a-tnjæt å-innas tddit.
8 a-ur-sar-yitti-warra n-ulmmud-ad zå-imi-nk. ar-gis-tswingimt å-iyã ula azal,

afad ad-bdda-trart løaql a-tskart s-kullu ma-gis-ityaran. åmkan


a-s-rad-bdda-ttkmmalt ma-ttqœadt, d-åmkan a-s-rad-bdda-tnjæt. 9 is-ur-k-uœœaå
‹g-n tiqqi tzømt›? ad-ur-ttiksaãt ula da-ttasit taåuft, ašku rbbi sidik a-ra-dik-yili
å-innas tddit.»
10 yuœœa yahušuø iriyasn n-mddn-ns yini-asn: 11 «zryat
isawl yahušuø s-ayt-
israyil å-wammas n-usras tinim i-mddn: ‹jjujadat tiram
i-içfawn-nun, ašku hati kraã-uwssan a-iqaman. ra-tbbim
asif n-urdun åakudan, tkšmm a-te¡¡afm akal lli-awn-ifka rbbi siditun.› »
12 isawl ilmma yahušuø s-ayt-rawbin d-ayt-gad d-mnaœœ zå-tqbilt

n-manaššah yini-asn: 13 «ktyat-d awal lli-s-kÐn-yuœœa musa açddam n-sidi rbbi


lliå inna: ‹rbbi siditun ifka-yawn maniå a-tsunfum, ifk-awn akal-ad.› 14 akal-ad
lli-awn-ifka musa å-tsga-yad n-urdun, åilad ra-gis-qamant-tmåarin-nun
d-tarwa-nun d-lksibt-nun. imma kunni n-irgazn dusnin, ra-tbbim asif
s-ikabarn-nun tzwurm i-aytmatun ad-asn-ttøawanm, 15 ard issunfu sidi rbbi
i-aytmatun zund kunni, ¡¡afn ula ntni ikalln lli-asn-ifka rbbi siditun. twrrim-d
ilmma s-wakal-ad-nun te¡¡afm-t. iga akal lli-awn-ifka musa açddam n-sidi rbbi
å-tsga-yad n-urdun lli-iwalan asålay n-tafukt.»
16 jawbn i-yahušuø: «kullu ma-f-aå-tuœœat, ra-t-nskr, d-innas-aå-tuznt nddu

srs. 17 åmklli nsflid s-kullu ma-inna musa, ra-srk-nsflid ula kiyi. åir a-dik-yili
rbbi sidik åmklli illa d-musa. 18 wanna iøœan luœiyat-nk, yagÐi a-isfld s-wawal
nna-f-ti-tuœœat, hati illa fllas a-immt. åir g-n tiqqi-nk tzømt.»

2
yazn yahušuø yus n-nuwn sin irgazn zå-ši¡¡im s-tntla
1
tumn raæab ullt-
ariæa ad-sslakan akal-an. yuœœa-tn: «ddwat taggÐm-n tñrm
ma-illan å-tmazirt-an, bahra tamdint n-ariæa.» ddun ntni
aylliå lkmn tigmmi n-yat-tmggant ism-ns raæab, gguzn å-dars. 2 isfld-ugllid
n-ariæa i-wawal: «han kra n-irgazn n-ayt-israyil uškan-d d-iyã, ad-d-aggÐn ñrn
yahušuø 110
ma-illan å-tmazirt-nå.» 3 yazn-d-ugllid n-ariæa s-raæab yini-as: «ssufå-aå-d
irgazn-an darm ikšmn s-tgmmi, ašku uškan-d ad-d-aggÐn ñrn kullu ma-illan
å-tmazirt.» 4 walaynni tæãa-tn-tmåart-an, trar awal i-mddn-an: «s-œœaæt uškan-d
dari kra n-irgazn, nkki ur-ssinå ayt-mani ad-gan. 5 lliå ãrnt tillas, ffuån ntni
ur-ta-iqqin imi n-tmdint. ur-ssinå mani kkan. åilad azzlat, ra-fllasn-tlkmm
å-uåaras.» 6 imma nttat tssåli-tn s-ukÐfaf, tæãu-tn å-gr ifškan l-lkttan
lli-yadlli-gis-tssnmala. 7 ddun imazann n-ugllid ar-srsn-siggiln å-uåaras
lli-itawin s-isukkay n-wasif n-urdun. åir ffuån imazann-an s-iqqn imi n-tmdint.
8 imma sin irgazn-an, ur-ta-ginn tåli darsn raæab s-ukÐfaf, 9 tini-asn: «ssnå

rbbi da-bdda-illan ifka-yawn akal-ad, ašku umñnt-aå-tksaã-nun, tåašan kullu


imzdån n-tmazirt f-ssibt-nun. 10 ašku nsfld f-rbbi da-illan mamnk a-izzwa aman
n-umda azggÐaå å-umnid-nun åakud lliå-di-tffuåm zå-miœr, nsfld f-maylli tskrm
i-sin igldan n-ayt-amur, tfnum siæun ula øug å-tsga yaãni n-urdun. 11 åir nsfld
fllas s-tåašan-uwlawn-nå, tqqaji rruæ n-kraygatt yan ginå f-ssibt-nun, ašku rbbi
da-illan ig rbbi-nun, nttan a-igan rbbi n-ignwan å-uflla, ig rbbi n-wakal å-iyzdar.
12 åir ggallat-iyi åilad s-rbbi da-bdda-illan, abla iå-tskrm afulki å-ayt-dar baba

åmklli giwn skrå afulki, tfkm-iyi tamatart l-laman 13 n-is-ra-tadjm baba d-inna
d-aytma d-istma å-tudrt, tadjm-asn mddn-nsn, tjjnjmm-aå zå-lmut.» 14 inin-as
irgazn: «ããmant n-tudrt-nå a-illan f-tinun ar lmut. iå-ur-tnnim i-yan
f-tåawsa-yad-nå, ha nkkÐni åakud nna-yaå-ifka sidi rbbi akal-ad, rad-am-nssafu
lænant d-laman.»
15 tzzugz-tn-in ilmma s-izikr zå-yan-warryaæ, ašku tigmmi-ns tlla å-ugadir

n-tmdint. 16 tini-asn: «ddwat s-iwrar, a-ur-diwn-mnaggarn willi-kÐn-siggilnin.


trgsm åin kraã-uwssan, ard-d-wrrin ntni, tamñm ilmma aåaras-nun.» 17 inin-as
irgazn: «tagallit lli-s-aå-tssgullit, ur-ra-stt-nttu, 18 walaynni tizi nna-d-nkšm
s-tmazirt-ad, krs ifili-ad izggÐaån å-warryaæ lli-zå-aå-tzzugzt, tssmunt-d babam
d-innam d-aytmam d-kullu ayt-dar babam å-tgmmi. 19 han wanna-d-iffuån d-imi
n-tgmmi-nm s-brra, idammn-ns f-içf-ns, nkkÐni ur-fllanå-illi yat. walaynni kra
dim illan å-tgmmi, nkkÐni a-f-llan idammn-ns, iå-n-srs-iga kra n-yan afus.
20 imma kmmi, iå-tnnit taåawsa-yad-nå i-wiyya, han ur-sul-fllanå-illi
maylli-f-aå-tssgullit.» 21 tini-asn: «waçça, åmklli-s-tnnam a-ra-yili.» tazn-tn
åakudan ddun, tkrs ifili izggÐaån å-warryaæ.
22 ddun awnn s-iwrar, gawrn gisn kraã-uwssan. willi-tn-siggilnin kkan srsn

aåaras kullut ur-tn-ufin, wrrin ilmma s-tmdint. 23 zaydn sin irgazn åakudan,
huwwdn zå-iwrar bbin asif, wrrin-d s-dar yahušuø yus n-nuwn, øawdn-as f-kullu
ma-ijran. 24 inin i-yahušuø: «s-œœaæt sidi rbbi iga akal-an å-gr ifassn-nå. han
imzdån-ns kullutn tåašan f-ssibt-nå.»

3
1 ndid azkka inkr yahušuø zikk œbaæ, muddun ayt-israyil
ayt-israyil bbin asif
n-urdun kullutn zå-ši¡¡im, aylliå lkmn tama n-wasif n-urdun. srsn
åin ur-ta-t-bbin. 2 tigira n-kraã-uwssan, nkrn iriyasn
ar-zrayn å-gr mddn å-usras 3 inin-asn: «åakud nna-tñram imsakmurn n-ayt-lawi
usin œœnduq l-løhd n-rbbi siditun, nkrat zå-illiå tskiwsm tãfurm-t. 4 walaynni
ffalat ma-itggan alf n-uñmmuññl å-gratun dids, a-ur-n-srs-takmurm. åmkan
a-s-ra-tissanm maniå a-ttidum, ašku ur-jji-tkkim aåaras-ad.» 5 isawl yahušuø
yahušuø 111
s-mddn yini-asn: «ssåusat içfawn-nun ašku azkka ra-iskr sidi rbbi løjayb
å-wammas-nun.»
6 yini ilmma yahušuø i-imsakmurn: «asyat œœnduq l-løhd, tddum tbbim asif

å-umnid n-mddn.» asin œœnduq l-løhd åakudan, zwurn-asn. 7 yini sidi rbbi
i-yahušuø: «zå-åassad tasawnt ra-k-ssimåurå å-iñri n-kullu ayt-israyil,
f-ad-issann izd åmklli lliå nkki d-musa a-ra-dik-iliå ula kiyi. 8 zayd tuœœat
imsakmurn lli-yusin œœnduq l-løhd tinit-asn: ‹iå-tlkmm aman n-wasif n-urdun,
tbiddm åin å-waman n-urdun.› » 9 isawl yahušuø s-ayt-israyil yini-asn: «aškat-d
s-åid tsfldm i-iwaliwn n-rbbi siditun.» 10 izayd yahušuø yini-asn: «åmkad
a-s-ra-tissanm is-illa rbbi da-iddrn å-wammas-nun, tamnm izd s-œœaæt ra-i¡¡ay
å-lgddam-nun ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-æiwi d-ayt-fariz d-ayt-girgaš
d-ayt-amur d-ayt-yabus. 11 ñrat œœnduq l-løhd n-walli igan sidis n-ddunit kullutt,
ra-izri å-wasif n-urdun å-umnid-nun. 12 åilad styat sin d-mraw n-urgaz zå-tqbilin
n-israyil, kraygatt argaz zå-tqbilt. 13 ha imsakmurn lli-yusin œœnduq l-løhd n-rbbi
da-illan ig sidis n-ddunit kullutt, åakud nna-ttrsn iwurzan n-iãarn-nsn å-waman
n-urdun, ra-n-bbin-waman lli-d-ikkan aflla, gudin kullu zund tawrirt.»
14 ssukfn mddn kullu içiyyamn-nsn ad-bbin asif n-urdun, zwurn-asn

imsakmurn, usin œœnduq l-løhd. 15 å-uzmz-an n-tmgra ar-bdda-inggi-wasif, ard


zrin-waman tamiw-ns. lliå-t-in-lkmn imsakmurn lli-yusin œœnduq, åir kšmn-in
iãarn-nsn aman n-tama n-wasif, 16 s-bbin-waman lli-d-ikkan aflla, gudin zund
tawrirt å-tuggugt å-tama n-tmdint n-adam lli-iwalan œartan.
bbin-in-kullu-waman lli-huwwdnin å-uzaåar n-urdun s-umda n-tisnt. zaydn
mddn bbin asif åakudan å-umnid n-tmdint n-ariæa. 17 biddn sul imsakmurn
lli-yusin œœnduq l-løhd n-sidi rbbi, qaman å-wakal iqqurn å-tuññunt n-wasif
n-urdun. zrin kullu ayt-israyil å-taåart, aylliå ibbi-kullu-uqbil-nsn asif n-urdun.

4
1 lliå bbin kullu mddn-an asif n-urdun, isawl-d sidi rbbi
usin iñran zå-wasif
s-yahušuø yini-as: 2 «sti sin d-mraw (12) n-urgaz zå-gr
mddn, kraygatt argaz zå-tqbilt, 3 tuœœat-tn tinit-asn: ‹asyat sin d-mraw (12) n-uñru
zå-åid, zå-tuññunt n-wasif å-illiå biddn imsakmurn, tawim-tn didun, tsrsm-tn
å-udåar lli-å-ra-tnsm å-iã-ad.› » 4 isti yahušuø sin d-mraw n-urgaz zå-gr
ayt-israyil, kraygatt argaz zå-tqbilt, iår-asn-d s-dars. 5 yini-asn yahušuø: «zaydat
s-tuññunt n-wasif å-illiå illa œœnduq l-løhd n-rbbi siditun, yasi-d kraygatt yan
giwn yan-uñru f-tåÐraã-ns s-unšk lli-gant-tqbilin n-ayt-israyil. 6 rad-awn-ig
mayad tamatart å-wammas-nun. åilad s-uflla iå-kÐn-sqsan tarwa-nun:
‹mad-awn-ønan iñran-ad?› 7 tinim-asn: ‹bbin-waman n-urdun å-umnid n-œœnduq
l-løhd n-sidi rbbi. lliå-d-izri zå-wasif n-urdun, bbin-in-waman n-urdun.› åmkan
a-s-rad-gn iñran-ad akttay i-ayt-israyil kullu mayd iftan.»
8 skrn ayt-israyil maylli-f-tn-yuœœa yahušuø, asin-d sin d-mraw n-uñru

zå-tuññunt n-wasif, s-unšk lli-gant-tqbilin n-ayt-israyil, åmklli-s-inna sidi rbbi


i-yahušuø. awin-tn-d s-udåar lli-å-nsan. 9 åin a-å-issbidd yahušuø sin d-mraw
n-uñru lli-d-usin zå-tuññunt n-wasif, zå-dar iãarn n-imsakmurn lli-yusin œœnduq.
ilin iñran-an sul s-åassad. 10 ašku å-tuññunt n-wasif a-å-biddn imsakmurn
lli-yusin œœnduq, aylliå yuwfa-kullu-wawal lli-f-yuœœa sidi rbbi yahušuø a-t-yini
i-mddn, s-mklli nnit yuœœa musa yahušuø. æarrun mddn bbin kullu asif. 11 lliå
yahušuø 112
kullu zå-gis zrin, izri-d ula œœnduq l-løhd n-sidi rbbi d-imsakmurn, ar-tn-tmnadn
mddn.
12 ayt-rawbin d-ayt-gad d-mnaœœ-an zå-tqbilt n-manaššah bbin asif

s-ikabarn-nsn. ntni a-izwurn i-kullu ayt-israyil åmklli-s-asn-inna musa. 13 ibbi


ma-itggan kkuñ id-mraw n-walf (40 000) s-ikabarn-nsn å-umnid n-sidi rbbi,
bkisn i-imiå, s-uzaåar n-ariæa. 14 ass-an a-å-issmqqur sidi rbbi yahušuø å-iñri
n-kullu ayt-israyil, gn fllas luqr kullu ussan n-tudrt-ns åmklli-t-gan f-musa.
15 isawl-d sidi rbbi s-yahušuø yini-as: 16 «amr i-imsakmurn lli-yusin œœnduq

l-løhd ad-d-awnn zå-wasif n-urdun.» 17 yini yahušuø i-imsakmurn: «awnat-d


zå-urdun.» 18 åir iwnn imsakmurn lli-yusin œœnduq l-løhd n-sidi rbbi zå-tuññunt
n-urdun, åir srsn iwurzan-nsn å-iggi n-taåart, s-d-wrrin-waman n-urdun s-illiå
ttin kkan, ngin aylliå zrin tamiw-ns zund åayd izrin.
19 wis mraw-uwssan å-wayyur izwurn ad-d-iwnn mddn zå-wasif n-urdun.

srsn å-illi mi-ttinin ‹gilgal›. takmur s-ariæa å-tsga lli-iwalan asålay n-tafukt.
20 sin d-mraw (12) n-uñru lli-d-usin zå-wasif n-urdun, issbidd-tn yahušuø

å-gilgal. 21 yini i-ayt-israyil: «tarwa-nun zå-åilad s-uflla, åakud nna-sqsan


id-babatsn: ‹mad-ønan iñran-ad?› 22 tmlm-asn lmøna tinim: ‹bbin ayt-israyil asif
n-urdun f-taåart, 23 ašku rbbi siditun izzwa aman n-urdun å-lgddam-nun aylliå
tbbim asif. iskr rbbi siditun åmklli yadlli iskr i-umda azggÐaå, izzwa-t
å-lgddam-nå aylliå nzri. 24 åmkan a-s-rad-issann kullu ayt-tmizar n-ddunit mnšk
a-itjhhd-ufus n-rbbi da-bdda-illan, d-åmkan a-s-ra-tiksaãm rbbi siditun kullu
mayd iftan.› »

5
1sfldn fllas kullu igldan n-ayt-amur lli-llanin å-tsga-yad
ññullan i-willi-d-
iluln å-lçla n-wasif n-urdun lli-iwalan am¡ar n-tafukt, ula kullu igldan
n-ayt-kanøan å-tama n-umda imqqurn. lliå ssnn is-izzwa
sidi rbbi aman n-urdun å-lgddam n-ayt-israyil aylliå-t-bbin, tåašan-uwlawn-nsn,
tqqaji rruæ-nsn f-ssibt n-ayt-israyil.
2 isawl sidi rbbi s-yahušuø åakudan yini-as: «skr kra n-tiñña zå-uñru imsidn,

tñallm i-iwtman n-ayt-israyil zund tawala tamzwarut.» 3 ddun skrn tiñña zå-uñru
imsidn, ññalln i-iwtman n-ayt-israyil å-gibøa-haøralut [tga lmøna-ns ‹awrir
n-ilmšan›]. 4 mayad a-f-asn-iññulla yahušuø, ašku kullu iwtman lli-d-iffuån
zå-miœr, lli-iñãarn i-imiå, hati mmutn lliå a-tmuddun å-lçla tigira n-ma-d-ffuån
zå-miœr. 5 s-œœaæt willi-d-zå-gis-iffuån, zzrin yadlli tañallit, walaynni willi darsn
iluln å-lçla åakud lliå-d-muddan zå-miœr, ur-tt-zzrin. 6 ašku kkuñ n-id-mraw (40)
n-usggÐas a-tmuddun ayt-israyil å-lçla, aylliå kullu mmutn willi-d-iffuån
zå-miœr, lli-iñãarn i-imiå, ašku ur-rin ad-sflidn s-wawal n-sidi rbbi. åayan
a-f-asn-iggulla sidi rbbi ur-ñrran akal lli-f-iggulla i-id-babatsn ad-aå-t-ifk, ig
akal lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt. 7 imma tarwa-nsn lli-mi-d-ifka taåamt-nsn,
iññulla-yasn yahušuø i-ddat, ašku ur-zzrin tañallit å-uåaras.
8 lliå kmmln tañallit n-ddat i-kullu mddn-an, qaman å-illiå llan å-usras aylliå

jjin. 9 isawl-d sidi rbbi s-yahušuø yini-as: «åassad ssænkuriå zå-giwn løar
n-miœr.» mayan a-f-a-ttinin i-udåar-an ‹gilgal› sul s-åassad [tga lmøna-ns
‹aænkuri›].
yahušuø 113
10lliå-n-tãr tafukt å-wass wis kkuñ d-mraw (14) n-wayyur-an, sul gawrn
ayt-israyil å-gilgal ad-zzrin løid n-usurf å-uzaåar n-ariæa. 11 ndid azkka l-løid
n-usurf, ššn arçœiœ d-tzlfin zå-lållt n-wakal-an. 12 wis kraã-uwssan-an
a-ibbi-umššu n-‹man›, tigira n-mad-ššan zå-lållt n-wakal-an. ur-sul-a-d-itgguz
‹man› i-ayt-israyil. hati åasggÐas-an ar-šttan zå-œœabt n-wakal n-kanøan.
13 yili ilmma yahušuø å-tama n-ariæa, yall alln-ns
ariyas n-ikabarn
n-rbbi a-n-imnad. ha yan-urgaz ibidd å-lgddam-ns, tili tuzzalt
å-ufus-ns. yakmur-n srs yahušuø isqsa-t: «izd nkkÐni
a-zå-tgit nåd inuwwašn-nå?» 14 irar-as-d: «uhu, nkki giå ariyas n-ikabarn n-rbbi
da-illan. mayad a-f-d-uškiå.» iãr yahušuø s-wakal, iknu f-uwdm-ns. isqsa-t:
«ma-ra-tinit a-sidi i-uçddam-nk?» 15 isawl-d-uriyas n-ikabarn n-sidi rbbi yini-as:
«kkis turñiyin zå-iãarn-nk, ašku åid å-tbiddt ityawñlay i-rbbi-nk.» iskr yahušuø
åmkan.

6
1 tqqn-tmdint n-ariæa, rgln-tt-id f-ssibt n-ayt-israyil.
agadir idusn
n-tmdint n-ariæa ur-iñãar yan a-ikšm wala iffuå. 2 isawl-d sidi rbbi
s-yahušuø yini-as: «ha-yyi giå-n ariæa d-ugllid-ns
d-imdwas-ns æaršnin å-ufus-nk. 3 a-ttidum kunni n-inmmaån ar-di-ttlulliym
i-tmdint yat-twal å-wass, ard tkmmlm sãis-uwssan. 4 ar-didun-ttidun ula ssa
n-imsakmurn, zwurn i-œœnduq l-løhd, kud yan s-isk-ns n-izimmr. wis ssa
n-uwssan ra-ttidum ar-ttlulliym i-tmdint ssa n-twal, œuãn ilmma imsakmurn
å-waskawn-nsn. 5 åakud nna-utn å-waskawn-nsn s-uœwaã iåzzifn, iå-tsfldm
i-ijjij-an n-waskawn, ad-alln mddn awal-nsn utn s-yat-tåuyit itjhhdn, s-iãr-ugadir
n-tmdint s-wakal, awnn srs mddn, ikšm kud yan zå-umnid-ns.»
6 iår-d yahušuø yus n-nuwn åakudan i-imsakmurn yini-asn: «asyat œœnduq

l-løhd, tñlim zå-giwn ssa, kud yan gisn a-yasi isk n-izimmr, ad-zwurn i-œœnduq
l-løhd n-sidi rbbi.» 7 yini ilmma i-mddn: «zaydat ar-ttidum ar-ttlulliym i-tmdint,
tadjm willi bkisnin i-imiå ad-zwurn i-œœnduq l-løhd n-sidi rbbi.»
8 åmklli-s-tn-yuœœa yahušuø ad-skrn mddn kullutn. zaydn ssa n-imsakmurn

s-ssa n-waskawn n-izimmr, ar-ttidun å-umnid n-sidi rbbi, ar-œwaãn å-waskawn,


iggru-asn œœnduq l-løhd n-sidi rbbi. 9 ar-ttidun willi bkisnin i-imiå, zwurn
i-imsakmurn lli-iœwaãn å-waskawn, ãfurn-tn wiyyaã å-tåurdin n-œœnduq l-løhd.
åmkan a-iqama ijjij n-waskawn. 10 imma yahušuø yuœœa mddn yini-asn:
«ad-ur-tåuwwtm, ula tnnam kra ityawsflidn, ula tudjm kra n-wawal a-d-ik
infurn-nun ar ass lli-å-rad-awn-iniå a-trñmm i-yat-tåuyit. åakudan a-ra-tutm
s-tåuyit.» 11 åmkan a-s-ifta œœnduq l-løhd n-sidi rbbi aylliå-d-ilulliy i-tmdint
yat-twal. wrrin-d ilmma s-usras, nsn gis.
12 inkr-d yahušuø zikk œbaæ. asin daå imsakmurn œœnduq l-løhd. 13 zaydn ssa

n-imsakmurn s-waskawn n-izimmr, ar-ttidun å-lgddam n-œœnduq l-løhd n-sidi


rbbi, ar-œwaãn å-waskawn. zwurn-asn willi bkisnin i-imiå, ggrun-asn wiyyaã
å-tåurdin n-œœnduq l-løhd n-sidi rbbi, iqama ijjij n-waskawn. 14 ftun åassan
lli-igan wis sin-uwssan aylliå-d-lulliyn i-tmdint yat-twal, wrrin-d ilmma s-usras.
åmkan ad-skarn sãis-uwssan.
15 wis ssa n-uwssan nkrn-d zikk, bæra-d-ifaw-wass, ftun åmklli bdda,

walaynni lulliyn-d i-tmdint ssa n-twal. åassan waædut a-d-lulliyn i-tmdint ssa
yahušuø 114
n-twal. 16 tis ssa n-twal, lliå-n-œuãn imsakmurn å-waskawn, yini yahušuø i-mddn:
«utat s-tåuyit åilad. ha sidi rbbi ifka-yawn tamdint. 17 çziyt a-tga-tmdint-ad å-iñri
n-sidi rbbi, iqqan-tt-id lfna, nttat ula kullu ma-gis-illan. abla tamggant raæab
a-ra-iqama tddr, nttat d-willi kullu dids illan å-tgmmi-ns, ašku tæãa inagan
lli-d-nuzn. 18 walaynni rarat løaql a-ur-n-takmurm s-aynna igan çziyt,
a-ur-di-tzzugzm lfna f-içfawn-nun iå-tusim kra igan çziyt, tzzugzm-d lfna ula
f-usras n-ayt-israyil thlkm-t. 19 imma nnÐqrt d-uwrå d-irukutn n-wanas d-uwzzal,
hatni ra-tyawñlayn i-sidi rbbi kšmn s-lçzin n-sidi rbbi.»
20 lliå œuãn åakudan å-waskawn, rñmn mddn i-tåuyit. hati åir sfldn

i-uœwaã-an n-waskawn, alln awal-nsn utn s-tåuyit itjhhdn, s-iãr-ugadir n-tmdint


åakudan s-wakal. awnn mddn s-tmdint, ikšm kud yan zå-umnid-ns, amñn
tamdint. 21 fnun s-uwzzal imsidn kullu ma-illan å-tmdint å-irgazn ula timåarin,
ma-imqqurn ula ma-imññin, imugayn ula ulli ula iåÐyal.
22 isawl yahušuø s-sin irgazn lli-n-itaggÐn ma-illan
tnjm raæab zå-lfna
n-ariæa å-tmazirt yini-asn: «kšmat s-tgmmi n-tmggant, tssufåm-d
tamåart d-mddn-ns åmklli-f-as-tggullam.» 23 kšmn ntni
ssufån-d raæab d-babas d-innas d-aytmas d-mddn-ns, awin-d ayt-dars kullutn,
srsn-tn-in å-brra n-usras n-ayt-israyil. 24 jdrn ilmma s-løafiyt tamdint ula kullu
ma-gis-illan. abla nnÐqrt d-uwrå d-irukutn n-wanas d-uwzzal, srsn-tn-in å-lçzin
n-tzdåt n-sidi rbbi. 25 imma tamggant-lli raæab d-ayt-tgmmi n-babas ula mddn-ns
kullutn, yudja-tn yahušuø ad-qaman ddrn. ha nttat tzdå å-wakal n-ayt-israyil sul
s-åassad, ašku nttat a-iæãan imazann lli-yuzn yahušuø a-n-aggÐn ma-illan
å-tmdint n-ariæa.
26 idøu yahušuø åakudan yini: «a-içzu sidi rbbi wanna sul inkrn a-ibnu

tamdint-ad n-ariæa. iå-iåza llsas-ns, ad-as-immt ifçddi-ns. iå-as-issbidd iflwan,


ad-as-immt-umññi-ns.» 27 yahušuø, illa dids sidi rbbi, ityawssan å-wakal-an
kullut.

7
1 walaynni øœan ayt-israyil s-åaylli igan win lfna. øaçan
tarula å-umnid
n-ayt-øay lli-igan yus n-karmi lli-igan yus n-zabdi lli-igan yus
n-zaraæ zå-tqbilt n-yahuda, han yusi-d kra zå-åaylli içza
sidi rbbi. iwrri iznd låaãab n-sidi rbbi f-ayt-israyil.
2 yazn yahušuø kra n-irgazn zå-ariæa s-tmdint n-øay lli-yakmurn

s-bayt-awin, tlla å-tama n-bayt-il å-tsga n-usålay n-tafukt. yini-asn: «awnat


taggÐm-n s-tmazirt-an.» awnn ntni a-n-taggÐan tamdint n-øay. 3 wrrin-d ilmma
s-dar yahušuø inin-as: «a-ur-tssawnt kullu mddn-nå s-øay. qaddan sin id-walf
nåd kraã n-urgaz ad-awnn rñn ayt-øay. ad-ur-tssiælt kullu mddn-ad s-åin, ašku
drusn imzdån-ns.» 4 yawn ilmma ma-itggan kraã id-walf (3000) n-urgaz zå-gr
mddn-an. imma ntni rwln-d å-umnid n-ayt-øay. 5 zaydn ayt-øay nån gisn
ma-itggan kraã id-mraw d-sãis (36) n-urgaz, ññun-d gisn zå-imi n-tmdint ar
šabarim, aylliå lkmn agsar ar-tn-kkatn åin.
ha mayn ijran issfsi ul n-mddn, ¡iyr-asn bahra. 6 ibbi yahušuø malssa-ns,
iknu f-uwdm-ns ar akal å-lgddam n-œœnduq n-sidi rbbi ar tadggÐat, ntta ula
imåarn n-ayt-israyil, zuzzrn agdrur f-içfawn-nsn. 7 yini yahušuø: «aææ a-sidi
rbbi, maç aylliå-di-tzzrit mddn-ad zå-wasif n-urdun? izd åir f-a-yå-tluæt å-ufus
yahušuø 115
n-ayt-amur ad-aå-fnun? mra is-nqnøa s-mad-darnå-illan å-tsga-yan yaãni
n-urdun nqama-n gis. 8 wa sidi rbbi-nu, ma-rad-iniå åila å-rwln ayt-israyil
å-umnid n-inuwwašn-nsn? 9 ha ra-fllas-sfldn ayt-kanøan d-imzdån n-wakal-ad
kullutn, nkrn-d ntni sutln-aå, sfiãn ism-nå zå-ddunit. ula ism-nk imqqurn,
ma-ra-srs-tskrt?»
10 isawl-d sidi rbbi yini i-yahušuø: «nkr. maç aylliå tkÐnit
øaçan a-iøœan rbbi
f-uwdm-nk? 11 han ayt-israyil øœan-iyi, rñn løhd
lli-f-tn-uœœaå. usin-d kra zå-åaylli igan win lfna, akÐrn-t sskarksn fllas, æãun-t
å-gr ifškan-nsn. 12 åayan a-f-ur-ñãarn ayt-israyil ad-biddn å-umnid
n-inuwwašn-nsn. rwln-d zå-inuwwašn-nsn ašku skrn ntni çziyt.
ur-sul-rad-didun-iliå iå-ur-tfnim åaylli çziå zå-gratun. 13 nkr tssåust mddn,
tinit-asn: ‹ssåusat içf-nun i-uzkka. ašku ha ma-inna walli bdda illan ig rbbi
n-israyil. çziyt a-illan å-wammas-nun ay-ayt-israyil. ur-ra-tiñãarm a-tbiddm
å-umnid n-inuwwašn-nun abla iå-tfnam çziyt lli-illan å-gratun.› 14 æaãrat-d zikk
œbaæ s-tqbilin-nun. taqbilt nna-å-d-yuška-uœåar n-rbbi siditun, ra-di-tæaãr
s-tagÐmatin-ns. tagÐmat nna-å-d-yuška-uœåar, ra-di-tæaãr s-takatin-ns. ayt-takat
nna-å-d-yuška, rad-d-æaãrn yan s-yan. 15 wanna-å-d-yuška-uœåar, nttan a-igan
çziyt. iqqan-d a-ijdr s-løafiyt ntta ula kullu ma-dars-illan, ašku irña løhd-inu,
iskr løar i-israyil.»
16 ndid azkka inkr-d yahušuø zikk œbaæ issæaãr-d ayt-israyil taqbilt s-taqbilt,

yašk-id-uœåar å-tqbilt n-yahuda. 17 issæaãr-d taqbilt n-yahuda, yašk-id-uœåar


å-tagÐmat n-ayt-zaraæ. issæaãr-d tagÐmat n-ayt-zaraæ s-takatin-nsn,
yašk-id-uœåar å-zabdi. 18 issæaãr-d ayt-takat-ns yan s-yan, yašk-id-uœåar å-øaçan
lli-igan yus n-karmi lli-igan yus n-zabdi lli-igan yus n-zaraæ zå-tqbilt n-yahuda.
19 isawl yahušuø s-øaçan yini-as: «wa iwi, alå lmajd n-rbbi sidis n-israyil, tqrrat

åilad tmlt-iyi ma-tskrt. ad-ur-flla-tssntlt yat.» 20 ijawb-d øaçan i-yahušuø yini:


«iœæa is-øœiå rbbi sidis n-israyil, skrå åmkad. 21 ñriå yan-uslham ifulkin bahra
å-gr lçir-an, ig win babil, ñrå ma-itggan sin id-miyya (200) n-uqarid n-nnÐqrt,
ñrå yan-u¡¡ib n-uwrå ra-yuwzn kra n-smmus id-mraw (50) n-nnÐqrt, iriå-tn
asiå-tn. hati mãlå-tn å-ddu-wakal å-uçiyyam-inu. nnÐqrt twala izdar.»
22 yazn yahušuø irqqasn, azzln s-uçiyyam-ns, afn-in tiåawsiwin-lli,

tyawmãalnt å-uçiyyam, twala nnÐqrt izdar. 23 awin-tnt-d zå-ugÐns n-uçiyyam,


sslkmn-tnt-d i-yahušuø d-ayt-israyil kullutn, srsn tiåawsiwin-an å-lgddam n-sidi
rbbi. 24 inkr yahušuø ula kullu ayt-israyil, awin øaçan yus n-zaraæ, nttan d-nnÐqrt
d-uslham d-u¡¡ib n-uwrå, d-tarwa-ns d-istis d-imugayn-ns d-iåÐyal-ns d-uwlli-ns
d-uçiyyam-ns d-kullu ma-dars-illan, ssawn-tn s-talat n-øaçur. 25 yini-as yahušuø:
«maç a-yå-d-tiwit lhalak? sidi rbbi a-ra-k-ihlk åassad.» ar-t-kkatn kullu
ayt-israyil s-iñran. jdrn-tn s-løafiyt, ar-tn-kkatn s-iñran, 26 ssmunn-in agudi
n-iñran f-iggi-ns, iqama åin sul s-åassad. iwrri-d sidi rbbi åakudan zå-låaãab-ns
iråan. åayan a-f-a-ttinin i-udåar-an ‹talat n-øaçur› sul s-åassad [tga lmøna-ns
‹lhalak›].

8
1 yini sidi rbbi i-yahušuø: «ad-ur-ttiksaãt ula da-ttasit
ayt-israyil iwnn daå
s-øay taåuft. nkr tawit dik kullu inmmaån, tawnm s-øay. ha-yyi
giå agllid n-øay d-mddn-ns d-tmdint-ns d-wakal-ns
yahušuø 116
å-ufus-nk. 2 ra-tskrt i-øay d-ugllid-ns åmklli tskrt i-ariæa d-ugllid-ns. imma
lçir-ns d-lksibt-ns, winun a-rad-gn, tawim-tn te¡¡afm-tn. zaydat trgsm å-tåurdin
n-tmdint.»
3 inkr yahušuø d-inmmaån kullutn awnn s-øay. isti yahušuø kraã id-mraw

n-walf (30 000) å-imdwas æaršnin yazn-tn å-iyã, 4 yuœœa-tn yini: «zaydat trgsm
å-tåurdin n-tmdint. ad-ur-bahra-fllas-taggugm. tzzgam içf-nun tujadm. 5 nkki
d-usmun-inu, hati ra-n-nakmur s-tmdint, ard-d-ffuån ad-d-fllanå-akÐin zund
tawala tamzwarut. ra-nrwl åakudan å-umnid-nsn. 6 ntni ra-d-ginå-ññun
ard-n-mattin zå-tmdint, ašku rad-inin: ‹hatni rwln zund tawala tamzwarut.›
åmkan a-ra-zå-gisn-nrwl. 7 tnkrm-d kunni åakudan zå-illiå trgsm, tkšmm
s-tmdint tamñm-tt, ašku rbbi siditun iga-tt å-ifassn-nun. 8 åakud nna-tumñm
tamdint, tssråm gis løafiyt. skrat åmklli-s-inna siditnå, trarm løaql
s-mayd-f-kÐn-uœœaå.» 9 yazn-tn yahušuø, ddun s-illiå rad-rgsn, gawrn å-gr bayt-il
d-øay å-tsga lli-iwalan am¡ar n-tafukt. imma yahušuø insa å-iã-an å-gr mddn-ns.
10 ndid azkka inkr-d yahušuø zikk œbaæ, issmun-d mddn-ns, izwur-asn ntta

d-imåarn n-ayt-israyil, awnn s-øay. 11 ãfurn-t inmmaån lli-dids-illan, akmurn-in


s-umnid n-tmdint, srsn å-tsga n-øay lli-iwalan asmmiã. tili yat talat tkka gratsn
d-øay. 12 yazn ma-itggan smmus id-walf (5000) n-urgaz ad-rgsn å-gr bayt-il
d-øay å-tsga n-um¡ar n-tafukt. 13 lliå bãan mddn-ns, yili-yan-ukabar å-tsga
n-tmdint lli-iwalan asmmiã, irgs wayya å-tsga-ns lli-iwalan am¡ar n-tafukt.
imma yahušuø insa å-iã-an å-talat.
14 zikk œbaæ, lliå-tn-in-iñra-ugllid n-øay, iæarru iffuå-d ntta d-irgazn-ns

kullutn n-ayt-tmdint, skrn f-imiå d-ayt-israyil å-uzaåar n-wasif n-urdun. ntta


ur-issin is-illa ma-irsgn å-tåurdin n-tmdint. 15 iskr yahušuø d-usmun-ns
n-ayt-israyil zund iå-ksuãn zå-ayt-øay, rwln-asn s-lçla. 16 ar-aqran ayt-tmdint
i-ngratsn baš ad-kullu-ffuån ññun gisn. ffuån-d åakudan kullutn ññun å-yahušuø,
fln-in tamdint-nsn. 17 ur-sul-iqama ætta yan-urgaz å-tmdint n-øay ula å-bayt-il.
hatnin ffuån-d kullu ññun å-ayt-israyil. fln-in tamdint trñm.
18 yini sidi rbbi i-yahušuø: «mdi-n aæriš lli-illan å-ufus-nk s-øay, ašku

afus-nk a-å-ra-stt-gå.» imdi-n yahušuø aæriš lli-illan å-ufus-ns s-tmdint.


19 åmklli-n-imdi afus-ns, nkrn willi rgsnin, azzln zå-illiå llan, kšmn s-tmdint

amñn-tt. æarrun ssrån gis løafiyt. 20 grawln ayt-øay tiåurdin ñrn-in awwu å-tmdint
iåli s-ignwan. ur-sul-ñãarn ad-rwln la s-åid ula åin, ašku wrrin-d fllasn ayt-israyil
lli-irwln s-lçla, gllbn-d f-willi gisn ññanin. 21 lliå iñra yahušuø d-ayt-israyil
is-ttyamañ-tmdint f-ufus n-willi rgsnin, ñrn-in awwu å-tmdint iåli s-uflla, gllbn-d
ar-kkatn å-irgazn n-øay. 22 ffuån-d ilmma wiyyaã zå-tmdint. ilin ilmma ayt-øay
å-wammas n-ayt-israyil zå-tsga-yad ula çtan. ar-gisn-kkatn aylliå ur-sul-iqama
ma-iddrn ula ma-injmn. 23 imma agllid n-øay, umñn-t sul iddr, awin-t-id
i-yahušuø.
24 lliå nåan ayt-israyil kullu irgazn n-øay å-lçla lli-å-gisn-ññan, fnun-tn kullu

s-uwzzal imsidn, wrrin-d ayt-israyil s-tmdint n-øay, utn ma-gis-iqaman s-uwzzal


imsidn. 25 willi mmutnin åassan gan sin d-mraw n-walf (12 000) å-irgazn wala
timåarin, ašku åunškan ad-gan ayt-øay. 26 yahušuø ur-d-irur afus-ns d-uæriš
lli-n-imdi, aylliå ifna kullu imzdån n-øay. 27 imma lksibt d-lçir n-tmdint,
usin-tn-d ayt-israyil ¡¡afn-tn, åmklli-s-inna sidi rbbi lliå fllas yuœœa yahušuø.
yahušuø 117
28 åmkan a-s-ijdr yahušuø tamdint n-øay, irar-tt tga tawrirt n-içrubba, tqama
åmkan sul s-åassad. 29 yagÐl agllid n-øay å-yat-tœåart ar tadggÐat. lliå-n-tãr
tafukt, yuœœa yahušuø fllas. zzugzn-d ddat-ns zå-tœåart, luæn-tt-in å-dar imi
n-tmdint, ssmunn-d fllas yan-ugudi imqqurn n-iñran, yili åin sul s-åassad.
30 ibnu yahušuø åakudan yan-ukrkur n-tårœi å-udrar n-øibal
yahušuø ar-yaqra
f-mddn-ns i-rbbi da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil, 31 åmklli-s-inna
musa açddam n-sidi rbbi i-ayt-israyil. ibnu-t åmklli ityaran
å-warra n-ulmmud n-musa, s-iñran kmmlnin, ur-jji-tn-yut-uwzzal. zaydn
ssattuyn fllas isakmurn jdrnin i-sidi rbbi, årœn i-tårœiw n-sslamt. 32 yara yahušuø
å-iñran-an almmud lli-sttin ikka yura-t musa, yara-t åin å-iñri n-ayt-israyil.
33 biddn ayt-israyil kullutn, gn-iyt iåribn nåd ayt-tqbilin, ntni d-imåarn

d-ingabaln d-læukkam-nsn, å-snat-tamiw n-œœnduq l-løhd n-sidi rbbi å-lgddam


n-imsakmurn n-ayt-lawi lli-t-itasin. ibidd mnaœœ gisn å-tsga lli-iwalan adrar
n-garizim, mnaœœ yaãni å-tsga lli-iwalan adrar n-øibal, baš ad-døun s-lbaraka
i-ayt-israyil, åmklli-f-yuœœa musa açddam n-sidi rbbi å-isizwur. 34 izayd ilmma
yahušuø ar-yaqra kullu iwaliwn n-ulmmud s-lbarakat ula nnølat, åmklli ityaran
å-warra n-ulmmud. 35 kullu maylli-f-yuœœa musa, iåra-t-id yahušuø f-kullu
tamunt n-ayt-israyil, ur-n-gis-ifil ætta yan-wawal. sfldnt-as-ula-tmåarin ula
iæšmiyn ula iåribn lli-izdån å-gratsn.

9
1 izri ma-izrin s-fllas-sfldn kullu igldan lli-ækamnin
læilt n-ayt-gibøun
å-tsga-yad n-wasif n-urdun, å-tmizar n-iwrar d-igsarn ula
kullu tamiw n-umda imqqurn, ar awttu l-lubnan, zå-gisn igldan n-ayt-æit
d-ayt-amur d-ayt-kanøan d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus. 2 munn-d kullu
åakudan, mšaškan-d f-ad-mmaån d-yahušuø d-ayt-israyil.
3 imma imzdån n-gibøun, lliå sfldn f-åaylli iskr yahušuø i-tmdinin n-ariæa

d-øay, 4 skrn yat læilt zund iå-gan imazann zå-mani yaggugn. gn i-iåÐyal-nsn
itlsan iqdimn, d-wayddidn n-waman n-waãil lli-balanin stån ttgnun. 5 lsn turñiyin
ttšanin d-ibrdan bbinin. asin løwin gis aårum iqqurn d-ma-iåmln. 6 aškin-d s-dar
yahušuø å-usras å-gilgal, sawln-as nttan d-ayt-israyil, inin-as: «han tamazirt
yaggugn a-zå-d-nuška. skrat didnå åilad yal-løhd.» 7 rarn ayt-israyil
i-ayt-æiwi-an: «walaynni ur-nssin, yak ur-tzdåm å-tama-nå. mamnk
a-s-rad-didun-nskr kra l-løhd?» 8 inin ntni i-yahušuø: «imqasan-nk a-nga.»
isqsa-tn yahušuø: «ayt-mani a-tgam? manizå-di-tuškam?» 9 inin-as: «tamazirt
bahra yaggugn a-zå-d-nuška a-sidi, ašku nsfld f-ism n-rbbi da-illan ig rbbi-nun,
nsfld f-kullu ma-iskr å-miœr. 10 nsfld ula f-ma-iskr i-sin igldan n-ayt-amur å-tsga
yaãni n-wasif n-urdun, a-tn-igan d-siæun agllid n-æašbun d-øug agllid n-bašan
lli-iækamn å-øaštarut. 11 han imåarn-nå d-ayt-tmazirt-nå kullutn uœœan-aå inin:
‹awyat didun løwin i-uåaras, tddum a-n-didsn-tmnaggarm tinim-asn: nkkÐni
imqasan-nun a-nga. skrat didnå løhd.› 12 ñrat aårum l-løwin-nå, niwi-t-id
zå-tgÐmma-nå sul iråa, åass lliå nffuå a-d-nmuddu s-darun. hati åilad iqqur
imruri. 13 hay-ayddidn n-waman n-waãil, ljdid ad-gan å-wass lli-å-tn-nømmr.
ñrat-tn åila stån. ha timlsa-nå ula turñiyin-nå, balant kullu å-uåaras ašku yaggug
bahra.» 14 qllbn-asn ayt-israyil kra å-løwin-nsn, walaynni ur-sqsan sidi rbbi.
yahušuø 118
15 iskr didsn yahušuø sslamt, ifk-asn løhd a-tn-yadj ddrn, ggalln-asn ula imåarn
n-tamunt.
16 zrin kraã-uwssan tigira n-mad-didsn-skrn løhd, s-sfldn izd adjarn-nsn

ad-gan, zdån å-tama-nsn. 17 zaydn ayt-israyil muddun kraã-uwssan aylliå lkmn


timdinin-nsn. gnt-tmdinin-nsn gibøun d-kafira d-birut d-qiryat-yøarim.
18 ur-tn-utn ayt-israyil, ašku ggullan-asn imåarn n-tamunt s-rbbi da-illan ig rbbi

n-israyil, walaynni ar-kullu-tngmugn ayt-israyil f-imåarn. 19 sawln-d kullu


imåarn s-tamunt-nsn kullutt inin-asn: «hati nggulla-yasn s-rbbi da-illan ig rbbi
n-israyil. åilad ur-nñãar a-n-srsn-ng afus. 20 åmkad a-ra-srsn-nskr. ra-tn-nadj
ddrn, a-ur-d-fllanå-igguz çziyt f-ssibt n-tgallit lli-s-asn-nggulla.» 21 inin-asn daå
imåarn: «adjat-tn ddrn, gn darnå willi-d-izddmn ar-di-taggÐmn i-kullu tamunt.»
skrn-asn åmklli-s-asn-qawln imåarn.
22 imma yahušuø iåra-yasn-d s-dars yini-asn: «maç aylliå fllanå tsskarksm

tinim: ‹nkkÐni naggug-n bahra fllawn›, d-ha kunni tzdåm åir å-tama-nå? 23 hati
åilad nnølt a-fllawn-illan, rad-bdda-tgm ismgan ar-di-tzddmm ikššuãn
ar-di-ttagÐmm aman i-tzdåt n-rbbi-nu.» 24 jawbn i-yahušuø inin: «ašku nssn
nkkÐnin imqasan-nk izd s-œœaæt rbbi da-illan ig rbbi-nun yuœœa açddam-ns musa
ad-awn-ifk akal-ad kullut, ifnu kullu imzdån-ns å-lgddam-nun. nksuã bahra
f-tudrt-nå zå-giwn. mayan a-f-nskr åmkan. 25 ha-yaå åilad å-gr ifassn-nk. aynna
igan læqq d-lmøqul å-iñri-nk, tskrt-aå-t.» 26 åmkad ad-asn-iskr yahušuø, ifukku-tn
zå-ufus n-ayt-israyil, ur-tn-nåin. 27 irar-tn yahušuø ad-gn åwilli-d-izddmn
ar-di-taggÐmn i-tamunt n-ayt-israyil s-dar tisi n-tårœi n-sidi rbbi å-udåar-ns
amñlay sul s-åassad.

10
1agllid n-urušalim ism-ns aduni-œadaq, isfld f-mamnk
tbidd tafukt f-gibøun
a-yumñ yahušuø tamdint n-øay ifnu-tt, isfld is-skrn i-øay
d-ugllid-ns åmklli skrn i-ariæa d-ugllid-ns, isfld ula f-ayt-gibøun is-skrn sslamt
d-ayt-israyil zdån å-gratsn. 2 iwrri yiksaã bahra, ašku gibøun tga tamdint itjhhdn,
tg yat å-tmdinin n-igldan, d-nttat tugÐr øay, d-irgazn-ns gan kullu imdwas. 3 inkr
aduni-œadaq agllid n-urušalim yazn s-huham agllid n-æabrun, d-firam agllid
n-yarmut, d-yafiø agllid l-laçiš, d-dabir agllid n-øiglun, yini-asn: 4 «aškat-d
tøawnm-iyi a-n-nakÐi f-ayt-gibøun ašku skrn sslamt d-yahušuø d-ayt-israyil.»
5 munn-d smmus igldan-an n-ayt-amur, a-tn-igan d-ugllid n-urušalim d-win

æabrun d-win yarmut d-win laçiš d-win øiglun. awnn-d ntni d-ikabarn-nsn, srsn
å-lgddam n-gibøun, akÐin-in ilmma fllas.
6 aznn-d ayt-gibøun s-yahušuø å-usras å-gilgal inin-as: «ad-ur-tflt

imqasan-nk. æarru tawnt-d s-darnå, tøawnt-aå tfukkut-aå, ašku munn-d kullu


fllanå igldan n-ayt-amur lli-iækamn å-iwrar.» 7 yawn yahušuø åakudan zå-gilgal
ntta d-inmmaån d-imdwas æaršnin kullutn. 8 yini sidi rbbi i-yahušuø:
«a-ur-zå-gisn-tiksaãt, ašku giå-tn å-ufus-nk. ur-rad-zå-gisn-ibidd å-umnid-nk
ætta yan-urgaz.» 9 yawn yahušuø d-mddn-ns zå-gilgal, kn iã kullut å-uåaras,
aylliå-n-fllasn ukÐin å-yat tasaøt lli-ur-åaln. 10 issduyy-tn sidi rbbi å-lgddam
n-ayt-israyil, rñn-tn tirñi išqan å-gibøun, ññun gisn ar agsar n-bayt-æurun,
ar-tn-kkatn aylliå lkmn øziqah d-maqida. 11 lliå rwln å-lgddam n-ayt-israyil,
huwwdn sul å-ugsar n-bayt-æurun, yut-tn-d sidi rbbi s-iñran mqqurnin zå-ignwan,
yahušuø 119
ar-tmmtatn å-uåaras ar tamdint n-øziqah. han åwilli mmutnin s-ibruri utin åwilli
nåan ayt-israyil s-uwzzal.
12 isawl yahušuø s-sidi rbbi åassan å-ifka sidi rbbi ayt-amur å-gr ifassn

n-ayt-israyil. yini å-umnid n-ayt-israyil: «bidd a-tafukt f-gibøun, tqamat-n


ay-ayyur f-talat n-ayalun, 13 s-tbidd tafukt iqama-wayyur, aylliå rurn ayt-israyil
f-inuwwašn-nsn åaylli skrn.» is-ur-ityara mayan å-warra n-yašar? tbidd tafukt
å-wammas n-ignwan, ur-tzrb a-n-tãr ass kullut. 14 ur-jji-illi zund ass-an
å-ma-t-id-izwurn ula å-ma-ys-d-iggÐran, lliå isfld sidi rbbi s-wawal n-yan igan
bnadm, ašku hati immaå sidi rbbi f-ssibt n-ayt-israyil.
15 iwrri-d ilmma yahušuø d-kullu ayt-israyil s-usras
lmut n-smmus
igldan å-gilgal. 16 imma smmus igldan-an rwln rgsn å-yan ifri
å-maqida. 17 ilkm-d-wawal i-yahušuø: «hati nufa igldan
s-smmus rgsn å-yan ifri å-maqida.» 18 yini-asn: «ssknukyat iñran mqqurnin f-imi
n-ifri, tgm fllas tiãaf, 19 walaynni ad-ur-tma¡lm åin. ññwat å-inuwwašn-nun,
ar-di-ttbbim winna-d-yagurn, wala tudjm-tn ad-kšmn s-tmdinin-nsn. ašku rbbi
siditun iga-tn å-ufus-nun.» 20 irñ-tn yahušuø d-ayt-israyil tirñi išqan
aylliå-tn-kullu-fnan. idrus ma-iqaman irwl s-tmdinin lli-mi-sutln igudar dusnin.
21 wrrin-d ilmma mddn kullutn å-laman s-dar yahušuø å-usras å-maqida.

ur-sul-iñãar yan a-yini kra f-ayt-israyil.


22 yini ilmma yahušuø: «rñmat imi n-ifri åilad, tawim-d smmus igldan-an

s-dari.» 23 ssufån-tn-d zå-ifri, awin-as-d igldan-lli s-smmus, agllid n-urušalim


d-win æabrun d-win yarmut d-win laçiš d-win øiglun. 24 lliå-tn-d-iwin s-dar
yahušuø, iår-d yahušuø i-irgazn n-israyil kullutn s-dars, yini i-iriyasn n-inmmaån
lli-yadlli-dids-itmunun: «aškat-d tsrsm iãarn-nun f-imggraã n-igldan-ad.»
aškin-d, srsn iãarn-nsn f-imggraã-nsn. 25 yini yahušuø i-irgazn-ns:
«ad-ur-tiksaãm ula tusim taåuft. gat-n tiqqi tzømm, ašku åmkad a-ra-iskr sidi
rbbi i-kullu inuwwašn-nun nna-di-tmmaåm.» 26 yut-tn ilmma yahušuø inå-tn,
agÐln-tn å-smmust-tœåarin. qaman tyagaln å-tœåarin ar tadggÐat. 27 lliå-n-tãr
tafukt, yuœœa yahušuø fllasn. zzugzn-d ddat-nsn zå-tœåarin, luæn-tnt-in å-ifri
lli-å-yadlli-rgsn. ssmunn-d fllasn iñran mqqurnin f-imi n-ifri, ilin åin sul s-åassad.
28 ula tamdint n-maqida, yumñ-tt yahušuø åassan. yut-stt nttat d-ugllid-ns

s-uwzzal imsidn, ifnu kullu imzdån-ns, ur-gis-ifil kra n-yan iddr. iskr i-ugllid
n-maqida åmklli iskr i-win ariæa.
29 izayd yahušuø, munn dids kullu ayt-israyil. izri
tinri f-tmizar
l-ljanub zå-maqida s-tmdint l-libna, immaå d-ayt-libna. 30 ig sidi
rbbi tamdint-an d-ugllid-ns å-ufus n-ayt-israyil. yut-stt
s-uwzzal imsidn nttat ula kullu imzdån-ns, ur-gis-ifil kra n-yan iddr. iskr
i-ugllid-ns åmklli iskr i-win ariæa.
31 izayd ilmma yahušuø, munn dids kullu ayt-israyil zå-libna s-tmdint

l-laçiš. igli-tt immaå dids. 32 ig sidi rbbi laçiš å-ufus n-ayt-israyil. yamñ-tt å-wis
sin-uwssan, yut-stt s-uwzzal imsidn nttat ula kullu imzdån-ns, åmklli iskr i-libna.
33 yawn-d huram agllid n-gazar åakudan baš a-iøawn i-ayt-laçiš, imma yahušuø

yut-t ntta d-irgazn-ns aylliå ur-gisn-ifil yan.


34 izayd ilmma yahušuø, munn dids kullu ayt-israyil zå-laçiš s-øiglun. glin-tt

mmaån dids. 35 amñn-tt åassan, utn-tt s-uwzzal imsidn. ifnu kullu imzdån-ns
åassan, åmklli iskr i-laçiš.
yahušuø 120
36yawn ilmma yahušuø, munn dids kullu ayt-israyil zå-øiglun s-æabrun.
mmaån dids, 37 amñn-tt, utn-tt s-uwzzal imsidn, nttat d-ugllid-ns d-iduran-ns ula
kullu imzdån-ns. ur-gis-ifil kra n-yan iddr. iskr-as åmklli iskr i-øiglun, ifnu-tt
nttat d-imzdån-ns kullutn.
38 iwrri-d yahušuø, munn dids kullu ayt-israyil s-dabir, immaå dids,
39 yamñ-tt nttat d-ugllid-ns d-iduran-ns. yut-tn s-uwzzal imsidn, ifnu kullu

imzdån-ns. ur-gis-ifil kra n-yan iddr. åmklli iskr i-æabrun d-libna d-ugllid-ns,
åmkan a-iskr i-dabir d-ugllid-ns.
40 åmkan a-s-yut yahušuø kullu timizar n-iwrar ula tin lçla n-nagab ula tin

igsarn ula tin talatin ula kullu igldan-nsn. ifnu kullu ma-å-illa-unfus, ur-ifil kra
n-yan iddr, åmklli-t-yuœœa rbbi sidis n-israyil. 41 yut-tn yahušuø zå-qadaš-barniø
ar åazza, yut kullu tamazirt n-gušan ar gibøun. 42 yamñ yahušuø kullu igldan-an
d-ikalln-nsn s-yat-twal, ašku rbbi sidis n-israyil a-immaån f-israyil. 43 iwrri-d
ilmma yahušuø d-kullu ayt-israyil s-usras å-gilgal.

11
1 lliå isfld yabin agllid n-æaœur f-kullu mayan, yazn s-yubab
tinri f-tmizar
n-ššamal agllid n-madun ula s-ugllid n-šimrun ula win akšaf. 2 yazn
ula s-igldan lli-llanin å-iwrar å-tsgiw lli-iwalan asmmiã,
yazn s-willi llanin å-uzaåar n-jalil å-tsgiw lli-iwalan tiråi. yazn s-willi iækamn
å-igsarn ula å-tamiw n-dur å-tsgiw n-um¡ar n-tafukt. 3 yazn s-ayt-kanøan
lli-llanin å-snat-tsgiw n-wasif n-urdun, a-tn-igan d-ayt-amur d-ayt-æit d-ayt-fariz
d-ayt-yabus å-tmizar n-iwrar. yazn ula s-ayt-æiwi å-tama n-udrar n-æarmun
å-tmazirt n-miœfah. 4 ffuån-d åakudan kullutn s-ikabarn-nsn. igatn bahra zund
amlal n-tama n-umda, skrn kigan d-iysan d-lkrarœ. 5 munn-d kullu igldan-an
d-ikabarn-nsn, srsn å-tama n-uåbalu n-mayrum, skrn f-ad-kullu-mmaån
d-ayt-israyil.
6 yini sidi rbbi i-yahušuø: «a-ur-zå-gisn-tiksaãt ašku azkka wan tasaøt-ad

ra-n-rarå kullu mddn-an mmutn å-lgddam n-ayt-israyil. tddum ilmma tbbim løœbt
i-ifaddn n-iysan-nsn, tjdrm ula lkrarœ-nsn s-løafiyt.» 7 iddu yahušuø
d-inmmaån-ns kullutn, ffuån srsn å-tama n-uåbalu n-mayrum akÐin-in fllasn.
8 ig-tn sidi rbbi å-ufus n-ayt-israyil, utn-tn ññun gisn ar tamdint imqqurn n-œidun

ula misrafut-mayim. zaydn ar talat n-miœfah å-tsga n-usålay n-tafukt, utn-tn


aylliå ur-sul-gisn-iqama kra n-yan iddr. 9 iskr-asn yahušuø åmklli-s-as-inna sidi
rbbi, ibbi løœbt i-ifaddn n-iysan-nsn, ijdr lkrarœ-nsn s-løafiyt.
10 igrawl-d yahušuø åakudan yamñ tamdint n-æaœur, inå agllid-ns s-uwzzal.

å-uwssan-an tagldit n-æaœur a-itjhhdn f-kullu tiglday-an yaãni. 11 yut kullu


imzdån-ns s-uwzzal ifnu-tn, aylliå ur-sul-gis-iqama ma-å-illa-unfus, ijdr tamdint
n-æaœur s-løafiyt. 12 yamñ yahušuø timdinin-an kullutnt d-igldan-nsnt, yut-tnt
s-uwzzal imsidn ifnu-tnt, åmklli-t-yuœœa musa açddam n-sidi rbbi. 13 walaynni
timdinin attuynin, ur-tnt-jdirn ayt-israyil, abla æaœur waædutt a-ijdr yahušuø.
14 asin ayt-israyil kullu lçir n-tmdinin-an d-lbhaym-nsnt, imma imzdån-nsnt,

nåan-tn kullu s-uwzzal fnun-tn, ur-gisnt-filn ma-å-illa-unfus. 15 åmklli yuœœa sidi


rbbi açddam-ns musa, åmkan a-f-yuœœa musa yahušuø, d-åmkan a-iskr yahušuø.
iskr kullu ma-f-yuœœa sidi rbbi musa, ur-n-gis-ifil yat.
yahušuø 121
16 åmkan a-s-yumñ yahušuø akal-an kullut. ilint-gis-tmizar n-iwrar d-lçla
n-nagab kullut, d-wakal n-gušan kullut, d-igsarn å-tsgiw n-umda imqqurn
d-uzaåar n-wasif n-urdun. ilin gis kullu iwrar n-israyil d-izaåarn-ns, 17 zå-udrar
n-æalaq å-tama n-saøir ar baøl-gad å-talat l-lubnan å-tama n-udrar n-æarmun.
yamñ kullu igldan-nsn yut-tn inå-tn. 18 ussan ggutnin a-immaå yahušuø
d-igldan-an. 19 ætta yat-tmdint ur-tskir sslamt d-ayt-israyil abla ayt-æiwi lli-izdån
å-gibøun. amñn-tnt kullu s-imiå. 20 ašku iqœad sidi rbbi a-issiqar ulawn-nsn
aylliå-d-ffuån ad-mmaån d-israyil baš a-tn-kullu-laæ, ifnu-tn bla rræmt
åmklli-f-yuœœa sidi rbbi musa.
21 iddu yahušuø å-uwssan-an, isfiã ayt-øanaq [lli-igan iåzuyfa tjhhdnin]

zå-iwrar, zå-æabrun ula dabir ula øanab, zå-iwrar n-yahuda d-iwrar n-israyil
kullutn, ifnu-tn yahušuø ntni d-tmdinin-nsn. 22 ur-sul-iqama yan å-ayt-øanaq
å-wakal n-ayt-israyil. yili sul kra gisn å-åazza d-gatt d-ašdud. 23 åmkan a-s-yumñ
yahušuø akal-an kullut, åmklli-s-kullu-inna sidi rbbi i-musa. ifk-t yahušuø
i-ayt-israyil a-ig lwrt-nsn, baš a-gis-te¡¡af kraygatt taqbilt taåamt-ns.
isunfu-wakal åakudan zå-imiå.
...................................

13
1 lliå yuwssr yahušuø, izzri isggÐasn ggutnin, yini-as-d sidi
timizar lli-sul-
iqaman rbbi: «hati åilad tuwssrt tmqqurt å-isggÐasn, illa-sul-wakal
iggutn ma-tte¡¡afm. 2 ikalln-ad sul-awn-qaman. timizar
n-ayt-filis¡in ula tin ayt-gašur kullutnt, 3 ašku kkant-sttin gant tin ayt-kanøan,
zå-uwttu n-miœr å-wasif n-šiæur, ar awttu n-øaqrun å-tsgiw lli-iwalan asmmiã.
hati åilad ar-gisnti-tækamn smmus iriyasn n-ayt-filis¡in å-tmdinin n-åazza
d-ašdud d-ašqalun d-gatt d-øaqrun. iqama-ula-wakal n-ayt-øawwi å-tsgiw
lli-iwalan tiråi. 4 iqama-kullu-wakal n-ayt-kanøan zå-møara n-ayt-œidun ar afaq
å-uwttu n-ayt-amur. 5 iqama-ula-wakal n-ayt-gabal, d-idrarn l-lubnan kullutn ar
tisgiw n-usålay n-tafukt, zå-baøl-gad å-tama n-udrar n-æarmun ar tizi n-æamat.
6 qaman ula kullu iwrar zå-lubnan ar misrafut-mayim, hati ømmrn-tn ayt-œidun.

ra-tn-¡¡ayå kullutn å-lgddam n-ayt-israyil.


«imma åilad, gr-d aœåar f-tmizar-an, baš a-tnt-wrtn ayt-israyil
åmklli-f-k-uœœaå. 7 bãu akal kullut f-¡ña n-tqbilin, ula mnaœœ lli-d-iqaman
zå-tqbilt n-manaššah, f-a-gis-amñnt lwrt-nsnt.» 8 imma taqbilt n-rawbin d-tin gad
d-mnaœœ yaãni zå-manaššah umñnt yadlli lwrt-nsnt. ifka-yasnt-t musa açddam
n-sidi rbbi å-tsga yaãni n-wasif n-urdun lli-iwalan asålay n-tafukt.
...................................

14
1åmkad a-ityawbãa-wakal n-kanøan baš a-te¡¡af kraygatt
snat d-mrawt
n-tqbilt d-lwrt-nsnt taqbilt lwrt-ns. ibãu-asnt-t-umsakmur aliøazr d-yahušuø
yus n-nuwn d-içfawn n-tagÐmatin n-tqbilin n-ayt-israyil.
2 grn-d aœåar f-¡ña n-tqbilin-an d-mnaœœ n-tqbilt, åmklli-f-yuœœa sidi rbbi f-imi

n-musa. 3 ašku snat-tqbilin d-mnaœœ yaãni, ifka-yasnt yad musa akal å-tsga yaãni
n-wasif n-urdun a-ig lwrt-nsnt. walaynni ur-ifki kra l-lwrt å-gratsn i-ayt-lawi.
4 wrrin ayt-yusf gan snat-tqbilin n-manaššah d-afraym. imma ayt-lawi
yahušuø 122
ur-asn-ifki taåamt å-wakal abla kra n-tmdinin ma-å-a-zddån, ula igÐdlan-nsnt
ma-å-a-kssan ulli d-imugayn-nsn. 5 bãun ayt-israyil akal åakudan,
åmklli-f-yuœœa sidi rbbi musa.
6 lliå llan å-gilgal, aškin-d kra zå-ayt-yahuda s-dar
zzømt n-umåar
kalab yahušuø, isawl-d kalab yus n-yafunna lli-igan zå-ayt-qaniz
yini-as: «hati tssnt ma-inna sidi rbbi i-uçddam-ns musa
fllanå nkki dik å-qadaš-barniø. 7 tizi-an llan dari kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas,
lliå-iyi-yuzn musa açddam n-sidi rbbi zå-qadaš-barniø a-n-aggÐå ñrå ma-illan
å-wakal. wrriå-d ilmma iniå-as fllas kullu ma-illan å-uwl-inu. 8 han aytma
lli-didi-yiwnn, ntni ssåašan ulawn n-mddn, imma nkki ãfurå sidi rbbi da-igan
rbbi-nu zå-ttmi n-nniyt-inu. 9 iggall-iyi musa åassan yini-yyi: ‹s-œœaæt akal
lli-f-n-tsrst aãar-nk a-ra-ig lwrt-nk, kiyi d-tarwa-nk kullu mayd iftan, ašku
zå-ttmi n-nniyt-nk a-s-tãfurt sidi rbbi-nu.› 10 hati åilad yudja-yyi sidi rbbi å-tudrt
åmklli-s-iqawl, kkuñ id-mraw d-smmus (45) n-usggÐas ayad, zå-åassan å-inna
sidi rbbi awal-an i-musa, lliå a-sul-tlulliyn ayt-israyil å-lçla. ha-yyi åilad rglå
tam id-mraw d-smmus (85) n-usggÐas. 11 nkki sul duså åassad zund ass
lli-å-iyi-yuzn musa. tjhhdå åilad åmklli tjhhdå å-tizi-an. ujadå i-imiå ar-tffuåå
ar-kššmå. 12 åilad fk-iyi iwrar-ad lli-s-iyi-iqawl sidi rbbi åassan. ašku tsfldt
tizi-an f-mamnk a-gisn-zdån ayt-øanaq [lli-igan iåzuyfa tjhhdnin] å-tmdinin
mqqurnin mi sutln igudar dusnin. iå-didi-illa sidi rbbi, ra-tn-¡¡ayå zå-åin
åmklli-s-iqawl.»
13 idøu-as yahušuø åakudan s-lbaraka, ifk æabrun i-kalab yus n-yafunna a-ig

lwrt-ns. 14 åmkan a-s-twrri æabrun tg lwrt n-kalab yus n-yafunna zå-ayt-qaniz,


i¡¡af-tt sul s-åassad, ašku iãfur zå-ttmi n-nniyt-ns rbbi da-illan ig rbbi
n-ayt-israyil.
...................................

15
13kalab yus n-yafunna, ifka-yas yahušuø taåamt å-gr ayt-yahuda, åmklli-t-yuœœa
sidi rbbi. taåamt-ns tga tamdint n-æabrun lli-mi-ttinin ‹qiryat-arbaø› åayd izrin.
arbaø ikka-ttin iga wad izwurn å-ayt-øanaq. 14 izayd kalab i¡¡ay zå-gis tarwa
n-øanaq s-kraã, ismawn-nsn šišay d-açiman d-talmay, gan zå-wamud n-øanaq.
...................................

18
tmun-d kullu tamunt n-ayt-israyil å-šiluh, ssbiddn åin
1
ssa n-tqbilin ur-
umñnt lwrt-nsnt açiyyam n-umnaggar. ihnna-kullu-wakal å-lgddam-nsn.
2 walaynni qamant ssa n-tqbilin n-israyil ur-ta-kšimnt

s-wakal lli-igan lwrt-nsnt. 3 yini yahušuø i-ayt-israyil: «mnšk a-ra-sul-tma¡lm


a-tkšmm te¡¡afm akal lli-awn-ifka rbbi da-illan ig rbbi n-id-babatun?»
...................................

21
aškin-d ilmma içfawn n-tagÐmatin n-ayt-lawi
1
lwrt n-ayt-lawi
s-dar-umsakmur aliøazr ula s-dar yahušuø yus n-nuwn ula
s-dar içfawn n-tagÐmatin n-tqbilin n-ayt-israyil. 2 sawln-asn å-tmdint n-šiluh
yahušuø 123
å-wakal n-kanøan inin: «sidi rbbi yuœœa f-imi n-musa ad-aå-tyawfkant-tmdinin
ma-å-a-nzddå ula maniå a-nkssa lksibt-nå.» 3 skrn mddn n-ayt-israyil åakudan
s-mklli-f-yuœœa sidi rbbi, ñlin timdinin-ad d-igÐdlan-nsnt zå-lwrt-nsn, fkn-tnt
i-ayt-lawi.
...................................
43 åmkan a-s-ifka sidi rbbi i-ayt-israyil kullu akal
kraygatt awal hati
yuwfa lli-f-iggulla a-t-ifk i-id-babatsn, kšmn srs zdån gis.
44 ifk-asn sidi rbbi lhna å-kraygatt tasga, åmklli-f-iggulla

i-id-babatsn. ætta yan å-inuwwašn-nsn ur-ibidd å-lgddam-nsn, ašku iga-n sidi


rbbi kullu inuwwašn-an å-ufus-nsn. 45 ur-iãr ætta yan å-iwaliwn fulkinin
lli-s-iqawl sidi rbbi i-ayt-israyil. kraygatt awal, hati yuwfa.
...................................

23
1 kigan a-izrin tigira n-ma-isshnna sidi rbbi ayt-israyil
yahušuø yuœœa
imåarn n-israyil zå-kullu inuwwašn lli-asn-isutln, yuwssr yahušuø, izzri
isggÐasn ggutnin bahra. 2 iår-d yahušuø i-kullu ayt-israyil
s-dars, isawl s-imåarn d-içfawn d-læukkam d-ingabaln, yini-asn: «ha-yyi åilad
uwssrå mqqurå å-isggÐasn. 3 kunni tñram kullu ma-iskr rbbi siditun f-ssibt-nun
i-kullu iqbiln-an. ašku rbbi siditun ad-fllawn-immaån. 4 ñrat, bãiå-awn s-uœåar
timizar n-iqbiln lli-iqaman ddrn, åmklli-awn-bãiå tilli yadlli nriå, f-ad-kullu-gn
lwrt i-tqbilin-nun, zå-wasif n-urdun ar amda imqqurn å-tsga n-um¡ar n-tafukt.
5 rbbi siditun ra-tn-i¡¡ay å-lgddam-nun, issitti-tn-in zå-iñri-nun. ra-te¡¡afm

akal-nsn åmklli-s-awn-iqawl rbbi siditun. 6 gat-n tiqqi-nun bahra, tawim-tt


å-kullu ma-ityaran å-warra n-ulmmud n-musa, ar-bdda-srs-tskarm.
a-ur-as-tanfm la s-ufasi ula s-uñlmaã. 7 ad-ur-ttmunum d-iqbiln lli-iqaman
å-gratun, ula da-taddrm ismawn n-id-rbbi-nsn, ula da-srsn-ttgallam ula
da-tn-ttqasam, ula da-tknnum å-lgddam-nsn. 8 amñat å-rbbi siditun åmklli
tskarm sul s-åassad. 9 ašku sidi rbbi a-i¡¡ayn iqbiln mqqurnin tjhhdnin
å-lgddam-nun. kunni sul s-åassad, ur-illi yan iñãarn a-ibidd å-lgddam-nun. 10 kud
yan giwn iñãar a-i¡¡ay alf, ašku rbbi siditun a-fllawn-itmmaån
åmklli-s-awn-iqawl.
11 «rarat løaql ad-bdda-ttirim rbbi siditun. 12 ašku iå-twrrim tzdim

içfawn-nun d-iqbiln lli-iqaman ddrn å-tamiw-nun, iå-tzuydm ar-zå-darsn-


ttahalm ar-n-darsn-ttmunum ar-d-darun-tmunun, 13 issanat s-lmøqul, rbbi siditun
ur-sul-ra-i¡¡ay iqbiln-an å-lgddam-nun. rad-awn-gn tañqqurt ula ššbkt, gn azfl
i-tÐåraã-nun d-isnnann i-walln-nun, ard-kÐn-ifnu rbbi siditun zå-wakal-ad ifulkin
lli-awn-ifka.
14 «ha nkki åilad, imikk rad-kmmlå aåaras-inu zund kullu ma-n-ikkan

ddunit-ad. kunni tssnm kullukÐn å-içf-nun d-uwl-nun, is-ur-iãir ætta yan


zå-iwaliwn fulkinin lli-s-iqawl sidi rbbi f-ssibt-nun. hatni kullu uwfan darun,
ur-iãir ætta yan gisn. 15 walaynni åmklli-s-awn-uwfan kullu iwaliwn fulkinin
lli-s-iqawl rbbi siditun åayd izrin f-ssibt-nun, åmkan a-s-rad-awn-issafu ula kullu
iwaliwn-ns šqanin, ard-kÐn-ifnu rbbi siditun zå-wakal-ad ifulkin lli-awn-ifka.
16 iå-twrrim trñam løhd n-rbbi siditun lli-f-kÐn-yuœœa, tddum tqasam id-rbbi yaãni
yahušuø 124
ar-asn-tknnum, ra-fllawn-iznd låaãab-ns åakudan, laæ-kÐn å-yat tasaøt
zå-wakal-ad ifulkin lli-awn ifka.»

24
1 issmun-d yahušuø kullu tiqbilin n-ayt-israyil å-tmdint
styat manwa ra-
ttqasam n-šakim, iår-d i-imåarn d-içfawn d-læukkam d-iriyasn
d-ingabaln-nsn, æaãrn-d å-umnid n-sidi rbbi. 2 isawl
yahušuø s-mddn kullutn yini: «ha ma-inna wad bdda illan ig rbbi n-ayt-israyil:
‹å-zman zdån id-babatun taraæ d-tarwa-ns ibrahim d-naæur å-tsga yaggugn
n-wasif n-furat, qasan id-rbbi yaãni. 3 awiå-d ilmma babatun ibrahim
zå-tsga-yan n-wasif n-furat, ssaykå-t akal n-kanøan kullut, ssigtå-as ilmma
amud-ns. fkå-as isæaq, 4 fkå i-isæaq yaøqub d-øisu. fkå ilmma i-øisu iwrar n-saøir
a-tn-i¡¡af. imma yaøqub ntta d-tarwa-ns huwwdn s-miœr. 5 aznå ilmma musa
d-harun, utå miœr s-tagatin ggutnin lli-skrå å-wammas-ns. tigira n-mayan
ssufåå-kÐn-d zå-gis.
6 « ‹ lliå-d-ssufåå id-babatun zå-miœr, lkmn amda. han ayt-miœr ññan

å-id-babatun s-lkrarœ d-imnayn ar amda-yan azggÐaå. 7 lliå a-aqran s-rbbi


siditsn, gå tillas å-gratun d-ayt-miœr, sswrriå-d amda fllasn ntni, dln-tn-waman.
tñrm s-walln-nun mad-skrå å-miœr. tkm ilmma tugtt n-uwssan å-lçla.
8 awiå-kÐn-d tigira s-wakal n-ayt-amur lli-izdån å-tsga yaãni n-wasif n-urdun.

akÐin-in fllawn, gå-tn å-ufus-nun, fnuå-tn å-lgddam-nun, twrrim te¡¡afm


akal-nsn. 9 inkr ilmma balaq lli-igan yus n-œiffur agllid n-muwab yakÐi
f-ayt-israyil, yazn s-baløam yus n-baøur iår-as-d a-kÐn-inøl. 10 agÐiå nkki
ad-sfldå i-baløam, izayd nttan ar-awn-itdøu s-lbaraka, fukkuå-kÐn-d zå-ufus-ns.
11 tbbim-d ilmma asif n-urdun taškim-d s-tmdint n-ariæa. mmaån didun iriyasn

n-ariæa, ntni d-ayt-amur d-ayt-fariz d-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-girgaš


d-ayt-æiwi d-ayt-yabus, gå-tn kullu å-ifassn-nun. 12 uznå id-warññan
å-lgddam-nun a-tn-¡¡ayn ntni d-sin igldan n-ayt-amur å-lgddam-nun, urd
s-uwzzal ula iñãkan-nun. 13 fkå-awn ikalln lli-f-ur-tutm tammara, fkå-awn
timdinin lli-ur-tbnim. ha kunni sul-gisnti-tzdåm, ar-tšttam lållt n-igran n-waãil
d-uwrtan n-zzit lli-ur-tññim.› »
14 [yini-asn yahušuø:] «illa fllawn åilad a-ttuqqarm sidi rbbi
ar-bdda-ti-ttqasam s-nniyt iœæan izgan. kkisat id-rbbi lli-qasan id-babatun å-tsga
yaggugn n-wasif n-furat ula å-miœr. qasayat rbbi da-bdda-illan. 15 iå-awn-iban
yÐçšn a-ttqasam rbbi da-illan, styat i-içf-nun åassad manwa ra-ttqasam, izd
id-rbbi lli-qasan id-babatun å-tsga yaggugn n-wasif, nåd id-rbbi n-ayt-amur
lli-mi-tømmrm akal-nsn? imma nkki d-ayt-takkat-inu, ra-ntqasa rbbi
da-bdda-illan.»
16 sawln-d mddn åakudan inin-as: «uhu, ur-sard nkkÐni a-ra-ifl rbbi

da-bdda-illan baš a-nddu ar-ntqasa id-rbbi yaãni. 17 ašku rbbi siditnå da-illan,
nttan ad-aå-d-issiwnn nkkÐni d-id-babatnå zå-miœr, zå-tmazirt n-tsmugit, iskr
timitar hiyyanin å-iñri-nå, igabl-aå bdda å-uåaras lli-d-nkka å-gr kullu iqbiln
lli-mi-nzri zå-wammas-nsn. 18 i¡¡ay å-lgddam-nå kullu iqbiln n-ayt-amur
lli-izdån å-wakal-ad. f-mayan a-f-aå-d-iqqan ula nkkÐni a-nqasa rbbi
da-bdda-illan, ašku nttan a-igan rbbi-nå.»
yahušuø 125
19 irar yahušuø åakudan i-mddn yini: «uhu, ur-ra-tiñãarm a-ttqasam rbbi
da-illan, ašku iga wad ityawñlayn zå-kullu ma-yÐçšnn, išqu f-ma-igan wins.
ur-rad-awn-iœamæ iå-twrrim tøœam nåd tjlam. 20 iå-tddam ard tflm rbbi da-illan
ar-ttqasam id-rbbi iåribn, han ra-giwn-igrawl irñ-kÐn ifnu-kÐn tigira
n-ma-giwn-iskr afulki.» 21 inin mddn i-yahušuø: «uhu, ra-nqasa rbbi da-illan.»
22 yini ilmma yahušuø i-mddn: «hati tgam inagan f-içfawn-nun is-tstim rbbi

da-bdda-illan a-ti-tqasam.» inin-as: «ha-yaå nga inagan.» 23 yini-asn: «nkrat


åilad tkkism id-rbbi iåribn lli-tskrm å-darun, trarm ulawn-nun s-dar rbbi da-illan
ig rbbi n-israyil.» 24 inin mddn i-yahušuø: «rbbi siditnå da-bdda-illan, nttan
ra-nqasa, awal-ns a-s-ra-nskar.»
25 åassan a-iskr yahušuø løhd d-mddn å-šakim, izzga-yasn tinbaãin

d-lækamat. 26 yara yahušuø iwaliwn-an å-warra n-ulmmud n-rbbi. yasi-d yan ifir
imqqurn, issbidd-t å-ddu-uœåar n-igg lli-illan å-tama n-tzdåt n-sidi rbbi. 27 yini
yahušuø i-mddn kullutn: «ifir-ad, hati iga fllanå inigi, ašku isfld i-kullu iwaliwn
lli-s-aå-d-inna rbbi da-bdda-illan. iå-twrrim tåãrm å-gratun d-rbbi-nun,
rad-fllawn-ig inigi.» 28 isafã ilmma yahušuø mddn kullutn, kraygatt yan s-wakal
lli-t-id-yuškan å-lwrt.
29 lliå izri mayan, immt yahušuø yus n-nuwn açddam n-sidi
lmut n-yahušuø
rbbi. illa dars miyya d-mraw (110) n-usggÐas. 30 mãln-t-in
å-wakal l-lwrt-ns å-timnat-saraæ lli-illan å-iwrar n-afraym å-tsga n-udrar
n-gaøaš lli-iwalan asmmiã.
31 ayt-israyil ar-tqasan sidi rbbi kullu ussan n-yahušuø, ula kullu ussan

n-imåarn lli-iqaman ddrn å-tgira n-yahušuø, gn willi issnn kullu maylli iskr sidi
rbbi f-ssibt n-ayt-israyil.
32 imma içœan n-yusf lli-d-ssiwnn ayt-israyil zå-miœr, mãln-tn-in å-šakim,

å-igr lli-isåa yaøqub zå-ayt-æamur babas n-šakim s-miyya n-uqarid. illa igr-an
å-lwrt n-ayt-yusf.
33 immt ula aliøazr lli-igan yus n-harun, mãln-t-in å-tmdint n-gibøa

lli-d-yuškan i-yus finæas, tlla å-iwrar n-afraym.


126

iriyasn
1
imiå d-ayt-kanøan 1 lliå immut yahušuø, ddun ayt-israyil sqsan sidi rbbi:

«manwi ginå a-ra-izwur ad-awnn utn ayt-kanøan?» 2 isawl-d sidi rbbi yini:
«ayt-yahuda a-ra-yawn. hati giå akal-an å-ufus-nsn.» 3 inin ilmma ayt-yahuda
i-aytmatsn ayt-šimøun: «munat-d didnå s-taåamt-nå a-gis-nut ayt-kanøan, nmun
didun ula kunni tigira s-taåamt-nun.» nkrn ayt-šimøun munn didsn. 4 awnn
ayt-yahuda åakudan, ig sidi rbbi ayt-kanøan d-ayt-fariz å-ufus-nsn, nrun mraw
id-walf (10 000) å-tmdint n-bazaq. 5 afn-in agllid aduni-bazaq å-tmdint n-bazaq,
mmaån dids, nrun mddn-an n-ayt-kanøan d-ayt-fariz. 6 imma aduni-bazaq
irwl-asn. ãfurn-t amñn-t, bbin-as ikmzn d-tfdnin mqqurnin. 7 yini aduni-bazaq:
«ssa n-id-mraw (70) n-ugllid a-mi-bbiå ikmzn d-tfdnin mqqurnin, ar-grrun
ibruzziyn n-uårum å-ddu lmida-inu. åaylli-asn-skrå, irur-iyi-t rbbi.» awin-t
ilmma s-urušalim, immt gis.
8 akÐin-in ayt-yahuda f-tmdint n-urušalim, amñn-tt utn-tt
kšmn ayt-yahuda
s-lwrt-nsn s-uwzzal imsidn, jdrn-tt s-løafiyt. 9 huwwdn ilmma irgazn
n-yahuda ad-mmaån d-ayt-kanøan lli-izdån å-iwrar ula
å-lçla n-nagab ula å-igsarn lli-iwalan amda. 10 akÐin-in ayt-yahuda f-ayt-kanøan
imzdån n-tmdint n-æabrun, lli-mi-ttinin ‹qiryat-arbaø› åayd izrin, nrun šišay
d-açiman d-talmay.
11 zaydn zå-åin akÐin f-imzdån n-tmdint n-dabir, lli-mi-ttinin qiryat-sifr åayd

izrin. 12 yini kalab tizi-an: «wanna yutn qiryat-sifr yamñ-tt, rad-as-fkå illi øaçsa
a-tg tamåart-ns.» 13 iddu øutniyal yus n-qanaz lli-igan gÐmas imññin n-kalab,
yamñ tamdint-an. ifk-as kalab illis øaçsa a-tg tamåart-ns. 14 lliå tkšm
dar-urgaz-ns, iñiyyr-tt a-tãalb zå-babas kalab a-ifk yan igr i-illis. lliå tgguz nttat
f-uåyul-ns, isqsa-tt kalab: «ma-km-i眜an?» 15 tini-as: «fk-iyi yat lbaraka.
lliå-iyi-n-tgit å-lçla n-nagab, fk-iyi dids taløinin n-waman.» izayd ifk-as taløinin
n-uflla d-tin izdar.
16 imma ayt-qin lli-igan tarwa n-uãggÐal n-musa, iwnn ula ntni d-ayt-yahuda

zå-tmdint n-tayniwin s-lçla n-yahuda lli-illan å-nagab å-tama n-øarad, munn


didsn zdån åin å-gratsn.
17 ddun ayt-yahuda d-aytmatsn ayt-šimøun, nrun ayt-kanøan imzdån

n-tmdint n-œafat, fnun-tn kullutn. gn ilmma ism ‹æurma› i-tmdint-an. 18 zaydn


ayt-yahuda amñn tamdint n-åazza d-iduran-ns, ula ašqalun d-iduran-ns, ula
øaqrun d-iduran-ns. 19 yili sidi rbbi d-ayt-yahuda, ømmrn timizar n-iwrar,
walaynni ur-ñãarn ad-¡¡ayn imzdån n-uzaåar, ašku ¡¡afn ntni lkrarœ n-uwzzal.
20 tamdint n-æabrun ttyawfka i-kalab åmklli-f-yuœœa musa, i¡¡ay zå-gis tarwa

n-øanaq s-kraã.
21 imma ayt-bnyamin ur-¡¡ayn ayt-yabus imzdån n-tmdint
qaman ayt-yabus
å-urušalim n-urušalim. zdån ayt-yabus å-gr ayt-bnyamin å-urušalim
sul s-åassad.
22 imma ayt-yusf iwnn a-n-akÐin f-tmdint n-bayt-il, yili
kšmn ayt-yusf
s-lwrt-nsn didsn sidi rbbi. 23 iddu kra å-ayt-yusf s-tntla a-n-aggÐn
iriyasn 127
bayt-il lli-mi-ttinin luz åayd izrin. 24 ñrn yan-urgaz iffuå-d zå-tmdint. inin-as
inagan-lli: «ml-aå manizå ra-nkšm s-tmdint, s-gik-nskr lçir.» 25 iml-asn
manizå-a-kššmn. utn ilmma tamdint-an s-uwzzal imsidn. aznn argaz-an
d-ayt-dars å-laman. 26 iddu nttan s-tmazirt n-ayt-æit, ibnu gis yat-tmdint, ig-as
ism luz. iqama ism-an sul s-åassad.
27 imma ayt-manaššah ur-¡¡ayn imzdån n-bayt-šan
qaman ayt-kanøan
å-wakal d-iduran-ns, ula imzdån n-taønak d-iduran-ns, ula imzdån
n-dur d-iduran-ns, ula imzdån n-yablaøam d-iduran-ns, ula
imzdån n-magiddu d-iduran-ns. ašku ayt-kanøan umñn å-tmizar-an. 28 qaman
ntni åin, aylliå wrrin ayt-israyil tjhhdn fllasn ar-tn-ssçdamn s-twizi, walaynni
ur-tn-kullu-ssufån.
29 ula ayt-afraym ur-¡¡ayn ayt-kanøan imzdån n-gazar. sul qaman

ayt-kanøan-an zdån å-gratsn.


30 ula ayt-zabulun ur-¡¡ayn imzdån n-qi¡run d-imzdån n-nahlul. sul qaman

ayt-kanøan-an zdån å-gratsn, ar-tn-ssçdamn s-twizi.


31 ula ayt-ašir ur-¡¡ayn imzdån n-øakku, ula imzdån n-œidun, ula imzdån

n-æalab, ula imzdån n-akzib, ula imzdån n-æalba, ula imzdån n-afaq, ula imzdån
n-raæub. 32 zdån ayt-ašir å-gr ayt-kanøan lli-igan ayt-tmazirt-an, ašku
ur-tn-¡¡ayn.
33 ula ayt-naftali ur-¡¡ayn imzdån n-bayt-šams ula imzdån n-bayt-øanat.

zdån å-gr ayt-kanøan lli-igan ayt-tmazirt-an. walaynni imzdån n-bayt-šams


d-bayt-øanat wrrin ar-tçdamn s-twizi.
34 imma ayt-dan, nkrn srsn ayt-amur, dæin-tn s-iwrar, ur-tn-udjn ad-huwwdn

s-uzaåar. 35 zdån sul ayt-amur-an å-uwrir n-æaras ula å-ayalun d-šaølbim.


qaman aylliå wrrin ayt-yusf tjhhdn fllasn ar-tn-ssçdamn s-twizi. 36 illa-uwttu
n-ayt-amur å-tizi n-øaqrabbim, zå-salaø s-uflla.

2
1 yawn ilmma lmalak n-sidi rbbi zå-gilgal s-bukim,
¡iyr i-sidi rbbi f-ayt-
israyil yini-asn: «hati ssiwnå-kÐn-d zå-miœr, šškšmå-kÐn-d
s-wakal-ad lli-f-ggulliå a-t-fkå i-id-babatun, iniå-awn:
‹ur-sar-rñiå løhd lli-illan å-griyi didun. 2 ula kunni a-ur-sar-tskrm kra l-løhd
d-imzdån n-wakal-ad. çlwat ikÐrkar-nsn n-tårœi.› walaynni ur-tsfldm kunni
s-wawal-inu. matta åayd tskrm? 3 åilad rad-awn-iniå, ur-sul-rad-¡¡ayå mddn-an
å-lgddam-nun. hati rad-awn-gn isnnann å-tsgiw-nun. han id-rbbi-nsn rad-awn-gn
tañqqurt.» 4 åir inna lmalak n-sidi rbbi iwaliwn-an i-kullu ayt-israyil, s-ulln ntni
awal-nsn ar-allan. 5 gn ism ‹bukim› i-udåar-an [tga lmøna-ns ‹id-bu-im¡¡awn›].
årœn gis åakudan å-umnid n-sidi rbbi.
6 isafã ilmma yahušuø kullu mddn n-ayt-israyil, iftu
akutn ayt-israyil
s-ikalln-nsn kraygatt yan a-i¡¡af akal l-lwrt-ns. 7 zaydn ayt-israyil
ar-tqasan sidi rbbi kullu ussan n-yahušuø, ula kullu ussan
n-imåarn lli-iqaman ddrn tigira n-yahušuø, gn willi ñranin kullu iskkirn mqqurnin
lli-iskr sidi rbbi f-ssibt n-ayt-israyil. 8 immt ilmma yahušuø yus n-nuwn açddam
n-sidi rbbi, ilin dars miyya d-mraw (110) n-usggÐas. 9 mãln-t-in å-gr iwtta
l-lwrt-ns å-timnat-æaras lli-illan å-iwrar n-afraym å-tsga n-udrar n-gaøaš
iriyasn 128
lli-iwalan asmmiã. 10 izri ma-izrin s-ttyattay kullu tasut-an s-dar id-babatsn,
tašk-id tasut yaãni ur-tssin sidi rbbi, ula tssn kullu ma-iskr f-ssibt n-israyil.
11 wrrin ayt-israyil ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi,
lænant n-rbbi ula
låaãab-ns ar-tqasan ‹id-baøl›. 12 hatni fln rbbi da-bdda-illan, ig rbbi
n-id-babatsn, ig walli-tn-d-issufån zå-wakal n-miœr. ãfurn
id-rbbi yaãni, ar-knnun i-id-rbbi n-iqbiln lli-asn-isutln, ss¡iyrn-tt i-sidi rbbi bahra.
13 fln rbbi da-illan ar-tqasan id-rbbi ‹baøl› d-‹øaštarut›. 14 iznd låaãab n-sidi rbbi

f-ayt-israyil, ifl-tn i-imççarn lli-išttan ayda-nsn, ifk-tn å-ufus n-inuwwašn-nsn


lli-asn-isutln. ur-sul-ñãarn ad-biddn å-umnid-nsn. 15 åakud nna-ffuån,
ar-tn-issdullu-ufus n-sidi rbbi, åmklli-f-asn-iggulla ula åmklli-tn-ihddid. hatni
ar-tn-taånt-tguãiwin bahra.
16 walaynni sidi rbbi ar-asn-d-issnkar iriyasn, ar-tn-tfukkun zå-ifassn

n-willi-tn-itakÐrn. 17 walaynni ar-sul-tagÐin mddn ad-sflidn s-iriyasn-nsn, ašku


wrrin ar-tfsadn d-id-rbbi yaãni ar-asn-knnun. imikk a-tkkan, s-a-tffuån
zå-uåaras n-id-babatsn lli-iskarn s-luœiyat n-sidi rbbi, agÐin ad-skarn åmkan.
18 åakud nna-yasn-iskr sidi rbbi ariyas, yili sidi rbbi d-uriyas-an, ifukku-tn

zå-ufus n-inuwwašn-nsn kullu ussan n-tudrt n-uriyas-an. ašku sidi rbbi


ar-bahra-gisn-itænnu, åakud nna-nddrn f-tøddiyt d-trfufnt lli-s-tmrrtn f-ufus
n-inuwwašn-nsn. 19 walaynni tizi nna-immut-uriyas, grawln daå ar-tfsadn uggÐar
n-tasut lli-izrin, wrrin ãfurn id-rbbi yaãni ar-tn-tqasan ar-asn-knnun. ur-rin ad-fln
åaylli tsalan d-åaylli myurn içfawn-nsn qqurnin.
20 iznd låaãab n-sidi rbbi tigira f-ayt-israyil yini: «lliå rñan mddn-ad løhd

lli-f-uœœaå id-babatsn, ula da-sflidn ntni s-wawal-inu, 21 ha-yyi ula nkki


ur-sul-rad-¡¡ayå å-lgddam-nsn ætta yan-uqbil zå-willi-d-ifl yahušuø lliå immut.
22 rad-armå ayt-israyil s-iqbiln-an, f-ad-ñrå is-rad-rarn løaql ad-bdda-fttun

å-uåaras n-rbbi siditsn åmklli gis ftan id-babatsn, nåd uhu.» 23 yudja sidi rbbi
iqbiln lli-ur-i¡¡ay f-ufus n-yahušuø, qaman ntni tigira-ns.

3
1 yudja sidi rbbi iqbiln-an baš ad-srsn-itarm mddn
iqbiln lli-iqaman
å-wakal n-ayt-israyil lli-ur-izzrin ussan n-imiå å-kanøan. 2 yiri
a-iml i-kullu tasutin n-ayt-israyil mamnk a-iga imiå,
f-ad-issann willi ur-ta-izzrin imiå mamnk a-iga. 3 ha mad-gan iqbiln lli-yudja.
smmus iriyasn n-ayt-filis¡in ula kullu mddn n-ayt-kanøan, ntni d-ayt-œidun,
d-ayt-æiwi lli-izdån å-idrarn l-lubnan zå-udrar n-baøl-æarmun ar tizi n-æamat.
4 yudja-tn sidi rbbi ad-srsn-itarm ayt-israyil, f-a-iñr is-rad-skarn ayt-israyil

s-luœiyat-ns lli-f-yuœœa imzwura-nsn f-ufus n-musa. 5 åmkan a-s-zdån ayt-israyil


å-gr ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-amur d-ayt-fariz d-ayt-æiwi d-ayt-yabus.
6 awin-d istitsn s-littihal, fkn ula ntni istitsn i-tarwa-nsn, wrrin ar-tqasan

id-rbbi-nsn.
7 ar-tsalan ayt-israyil ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi. ttun rbbi
ariyqas øutniyal
da-bdda-illan ig rbbi-nsn, ar-tqasan id-rbbi ‹baøl›
d-‹øaštarut›. 8 iznd låaãab n-sidi rbbi f-ayt-israyil, ig-tn å-ufus n-kušan-
rišøatayim agllid n-tmazirt n-aram lli-illan å-gr isaffn mqqurnin. wrrin
ayt-israyil gn imqasan å-ddu-ufus-ns tam isggÐasn. 9 walaynni lliå a-aqran
ayt-israyil i-sidi rbbi, issnkr-d sidi rbbi yan-unjjam i-ayt-israyil, a-t-igan
iriyasn 129
d-øutniyal yus n-qanaz lli-igan gÐmas imññin n-kalab. inkr nttan ijjnjm-tn. 10 yili
fllas rruæ n-sidi rbbi, iækam f-ayt-israyil, iffuå ilmma s-imiå. ig sidi rbbi
å-ufus-ns kušan-rišøatayim agllid n-aram, itjhhd fllas inru-t. 11 tsunfu-ilmma-
tmazirt kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas, aylliå immut øutniyal yus n-qanaz.
12 wrrin daå ayt-israyil ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi
ariyas ayhud
rbbi. tizi-an issdus sidi rbbi øiglun agllid n-muwab a-inkr
s-ayt-israyil, ašku salan ma-yÐçšnn å-iñri-ns. 13 øiglun issmun-d ayt-øammun
d-ayt-øamaliq s-dars, ddun kullu akÐin f-ayt-israyil, amñn tamdint n-tayniwin.
14 wrrin ayt-israyil gn imqasan å-ddu-ufus n-øiglun agllid n-muwab tam d-mraw

(18) n-usggÐas.
15 walaynni lliå a-aqran ayt-israyil i-sidi rbbi, issnkr-d sidi rbbi yan-unjjam

i-ayt-israyil, ism-ns ayhud, iga yus n-gira zå-tqbilt n-bnyamin, ig bu-uñlmaã.


aznn-t ayt-israyil a-yawi ããabiyt i-øiglun agllid n-muwab. 16 iødl ayhud
yat-tuzzalt ilan sin imawn, tåzzif s-iåil. ikrs-tt å-ddu-uslham-ns f-umœaã-ns afasi.
17 iddu ikšm s-dar øiglun agllid n-muwab ad-as-n-isrs ããabiyt. iga øiglun

yan-urgaz bahra iãnin. 18 lliå-as-n-isrs ayhud ããabiyt kullutt, iffuå ntta


d-willi-stt-id-dids-yusin. 19 walaynni lliå ilkm dar iñran nqšnin å-tama n-gilgal,
iwrri waædut s-dar-ugllid yini-as: «dari yan-wawal intln ay-agllid, riå
ad-ak-t-iniå.» yamr-ugllid imqasan-ns yini-asn: «fssayt» s-ffuån kullu zå-dars.
20 yakmur-n srs ayhud å-tmœriyt lli-å-a-itzzuzwu waædut, yini-as: «dari

yan-wawal zå-rbbi i-kiyi ay-agllid.» inkr-ugllid f-lkursi-ns. 21 ig-n ayhud afus-ns


añlmaã, ildi-d tuzzalt zå-umœaã-ns afasi, yut-t å-waælig. 22 tkšm gis tuzzalt,
ikšm-ula-ufus n-tuzzalt, tmun-d-fllas tadunt, ašku ur-d-issukf tuzzalt
zå-waælig-ns. iffi-d-umazir-ns. 23 imma ayhud iffuå åakudan zå-imi n-tmœriyt,
irar-d tiflwin irgl-tnt.
24 lliå idda, aškin-d imqasan n-ugllid afn-in tiflwin n-tmœriyt rglnt, swangmn

d-içf-nsn: «hatin åir idl iãarn-ns å-uzuzwu n-tmœriyt?» 25 qln aylliå usin lhmm.
lliå-ur-asn-irñim tiflwin n-tmœriyt, gn-in tasarut rñmn-tt, afn-in siditsn immut iãr
s-wakal.
26 lliå ma¡ln ntni, injm zå-gisn ayhud. izri iñran lli-nqšnin, iruæ s-tmdint

n-saøira. 27 lliå-n-ilkm, ar-ikkat nnffar å-iwrar n-afraym. huwwdn ilmma dids


ayt-israyil zå-iwrar izwur-asn, 28 yini-asn: «ãfurat-iyi ašku sidi rbbi iga-yawn
inuwwašn-nun n-ayt-muwab å-ufus-nun.» huwwdn dids, qqnn isukkay n-wasif
n-urdun f-ayt-muwab, ur-sul-udjn yan a-ibbi åmk ula åmk. 29 utn ilmma
ma-itggan mraw id-walf (10 000) å-ayt-muwab, gn kullu irgazn dusnin æaršnin,
ur-gisn-injm yan. 30 knun ayt-muwab åassan å-ddu-ufus n-ayt-israyil,
tsunfu-tmazirt tam id-mraw (80) n-usggÐas.
31 tigira n-ayhud illa šamgar yus n-øanat. inå sãis id-miyya
ariyas šamgar
(600) n-urgaz å-ayt-filis¡in s-usggÐi n-imugayn. ula nttan
ijjnjm ayt-israyil.

4
tigira n-ma-immut ayhud, wrrin daå ayt-israyil ar-tsalan
1
awal n-dabura
i-umåar baraq ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi. 2 iluæ-tn sidi rbbi å-ufus
n-yabin agllid n-kanøan lli-iækamn å-tmdint n-æaœur.
ariyas n-inmmaån-ns, iga ism-ns sisra, izdå å-æarušat-hagwim. 3 ilint dars ¡ña
iriyasn 130
n-id-miyya (900) l-lkurriœa n-uwzzal, ar-itødda f-ayt-israyil ar-fllasn-itšqu sin
id-mraw (20) n-usggÐas. nkrn ayt-israyil ar-aqran s-sidi rbbi a-tn-zå-gis-ifukku.
4 ussan-an ar-ttækam dabura tamåart l-lafidut f-ayt-israyil, ar-tsawal

s-wawal n-rbbi. 5 ar-ttskiwis nttat å-ddu-tayniwt n-dabura lli-illan å-gr rama


d-bayt-il å-iwrar n-afraym, ar-d-dars-ttaškin ayt-israyil a-tn-tssnfaœal.
6 yan-wass tsafã tår-d i-baraq yus n-abinuøam s-dars zå-qadaš-naftali, tini-as:

«is-ur-k-yuœœa rbbi sidis n-israyil yini-ak: ‹zayd tssmunt irgazn-nk, tawit mraw
id-walf (10 000) zå-ayt-naftali d-ayt-zabulun s-dar-udrar n-tabur. 7 ra-n-dark-
ldiå sisra ariyas n-inmmaån n-yabin a-n-dik-imnaggar å-dar-wasif n-qišun, nttan
d-lkrarœ d-ikabarn-ns, luæå-t-in å-ufus-nk›?» 8 isawl-d baraq s-dabura yini-as:
«iå-didi-tmunt, ha-yyi rad-dduå. iå-ur-didi-tmunt, ur-rad-dduå.» 9 tini-as: «zayd,
rad-dik-munå, walaynni ur-ra-k-alån mddn f-ma-ra-tskrt. ašku sidi rbbi ra-iluæ
sisra å-ufus n-tmåart.» tnkr dabura tmun d-baraq s-qadaš. 10 issmun-d baraq
ayt-zabulun d-ayt-naftali s-qadaš, ãfurn-t mraw n-id-walf (10 000) n-urgaz,
tmun dids dabura ula nttat.
11 tizi-an ikka-ttin æabir gu-qin ifl tagÐmat-ns n-ayt-qin
tinri f-sisra
d-inmmaån-ns lli-igan tarwa n-æubab aãggÐal n-musa. yuška-d æabir
zå-tuggugt, isrs açiyyam-ns å-dar-uœåar n-tasaft
å-œaønannim lli-illan å-tama n-qadaš.
12 isfld sisra i-wawal: «han baraq yus n-abinuøam yiwn s-udrar n-tabur.»
13 inkr sisra åakudan issmun-d ¡ña n-id-miyya (900) l-lkurriœa n-uwzzal lli-dars,

ula kullu irgazn lli-dids-llanin, ftun zå-æarušat-hagwim ar asif n-qišun. 14 tini


dabura åakudan i-baraq: «nkr ašku åassad a-iluæ sidi rbbi sisra å-ufus-nk.
is-ur-iffuå sidi rbbi å-lgddam-nk?» ihuwwd baraq zå-udrar n-tabur, ãfurn-t mraw
id-walf (10 000) n-urgaz. 15 ha sidi rbbi issduyy sisra s-uwzzal imsidn, ntta ula
lkrarœ d-inmmaån-ns å-umnid n-baraq. igguz-d sisra zå-lkurriœa-ns, irwl ig-as
aãar. 16 iññu baraq åakudan å-lkrarœ d-inmmaån ar æarušat-hagwim. mmtn kullu
ayt-imiå n-sisra s-uwzzal, ur-gisn-iqama yan.
17 imma sisra irwl f-uãar s-dar-uçiyyam n-yaøil tamåart n-æabir gu-qin, ašku

yabin agllid n-æaœur iskr yadlli sslamt d-ayt-æabir gu-qin. 18 tffuå-d yaøil
a-n-tmnaggar sisra tini-as: «ftu-d a-sidi, taškit-d s-dari. ad-ur-tiksaãt.» ikšm
s-dars å-uçiyyam. tdl-t s-yan-ufawwu. 19 yini-as: «åir fk-iyi-d imikk n-waman
ad-suå, ašku yaå-iyi irifi.» trñm tagšult n-ugÐfay tffi-as-d zå-gis isu-t, tdl-t daå.
20 yini-as: «bidd å-imi n-uçiyyam. iå-d-yuška kra n-yan isqsa-km: ‹is-illa kra

n-yan åid?› tinit-as: ‹uhu›.» 21 walaynni lliå ign sisra, yawi-t-in-iy¡s ašku irmi
bahra. tasi-d yaøil tamåart n-æabir yat-tgust n-uçiyyam, tasi ula amayg
å-ufus-ns. ar-n-srs-ttlkas, tkkÐm tagust-an å-uœafñ n-içf-ns aylliå tkšm å-wakal
immt. 22 imma baraq sul-n-iñña å-sisra, tffuå-d yaøil a-t-in-tmnaggar, tini-as:
«ašk-id ad-ak-mlå åwalli tsiggilt.» ikšm s-uçiyyam-ns yaf-n sisra immut,
tili-tgust å-uœafñ-ns.
23 åassan a-isskÐna rbbi yabin agllid n-kanøan, inru-t å-lgddam n-ayt-israyil.
24 iwrri ar-itjhhad-ufus n-ayt-israyil f-yabin agllid n-kanøan aylliå itthlk-ugllid

yabin n-kanøan.
...................................
iriyasn 131

6
1 wrrin ayt-israyil ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi,
ariyas gidøun
ig-tn sidi rbbi å-ufus n-ayt-midyan ssa n-isggÐasn.
2 itjhhd-ufus n-ayt-midyan f-ayt-israyil, aylliå skrn i-içf-nsn maniå a-tntaln

f-ayt-midyan å-ifran d-ijarifn d-idrarn. 3 åakud nna-krzn, ar-d-srsn-tawnn


ayt-midyan d-ayt-øamaliq d-ayt-tmizar lli-iwalan asålay n-tafukt. 4 ssbiddn-d
içiyyamn å-ikalln-nsn, ššn-asn kullu lållat n-wakal-nsn ar iwtta n-åazza.
ur-a-ffaln ma-iddrn i-ayt-israyil, la ulli ula imugayn ula iåÐyal. 5 ašku
ar-di-tawnn zund tamuråi s-tugtt l-lksibt-nsn d-içiyyamn-nsn. åakud nna-d-kšmn
s-tmazirt ar-tt-çllun. ur-iñãar yan a-iæasb mddn-nsn ula irøman-nsn. 6 wrrin hršn
ayt-israyil bahra f-ssibt n-ayt-midyan. ar-aqran ayt-israyil åakudan s-sidi rbbi
a-tn-iøawn.
7 lliå a-aqran ayt-israyil s-sidi rbbi f-ssibt n-ayt-midyan, 8 yazn-asn-d sidi

rbbi yan nnabi yini-asn: «ha ma inna wad bdda illan ig rbbi n-israyil: ‹nkki
a-kÐn-d-issiwnn zå-miœr, ssufåå-kÐn-d zå-tmazirt n-tsmugit. 9 fukkuå-kÐn zå-ufus
n-ayt-miœr, d-ufus n-kullu willi srun issnukman. ¡¡ayå-tn å-lgddam-nun, fkå-awn
akal-nsn. 10 iniå awn, nkkin a-igan rbbi da-illan, gå rbbi-nun. ad-ur-ttiksaãm
id-rbbi n-ayt-amur lli-mi-tzdåm å-wakal-nsn. walaynni kunni ur-tsfldm
s-wawal-inu.› »
11 yašk-id lmalak n-sidi rbbi s-uduwwar n-øafrah, igawr å-ddu-uœåar n-igg

lli-igan win yuwaš gu-abiøazar. tizi-an illa gidøun lli-igan yus n-yuwaš
ar-issrwat irdn å-lmøœœrt n-waãil, baš a-tn-iæãu f-ayt-midyan. 12 iban-as-d
lmalak n-sidi rbbi yini-as: «sidi rbbi illa dik, ay-amdwas iæaršn.» 13 isawl-d
gidøun yini-as: «åir a-sidi, iå-illa sidi rbbi didnå, maç ad-aå-ijra kullu åayad?
maç aylliå ur-sul-a-ttilint løjayb lli-f-aå-sawln id-babatnå ar-ttinin: ‹issiwn-aå-d
sidi rbbi zå-miœr›? hati åilad ifl-aå, iluæ-aå-n å-ufus n-ayt-midyan.» 14 imnad gis
sidi rbbi åakudan yini-as: «ddu s-jjhd lli-dark-illan, tjjnjmt ayt-israyil zå-ufus
n-ayt-midyan. is-urd nkki a-k-yuznn?» 15 irar-as-d gidøun: «wa sidi,
ma-s-rad-jjnjmå ayt-israyil? ha-tagÐmat-nå ad-kullu-iãøfn å-tqbilt n-manaššah,
d-nkki ad-kullu-imññin å-tgmmi n-baba.» 16 yini-as-d sidi rbbi: «ha-yyi
ra-dik-iliå. ra-tutt ayt-midyan yat-twal ãrn.» 17 yini-as gidøun: «iå-ufiå rrãa
å-iñri-nk, ml-iyi-d kra n-tmatart ma-s-a-tissanå izd kiyi ayd-sri-isawaln. 18 åir
a-ur-tddut. qama åi ard-ak-d-awiå tawafka-inu, srså-tt-in å-umnid-nk.» yini-as:
«ha-yyi rad-qamaå åi ard-di-twrrit.»
19 ikšm gidøun ijjujad yan ikru, iskr arçœiœ s-yat løbrt n-uggÐrn [22 litru]. ig

tifiyi-ns å-yat-tryalt, ig aman n-tfiyi å-yat-tkint, yawi-as-tn-d s-ddu-uœåar n-igg,


isrs-tn-in å-umnid-ns. 20 yini-as lmalak n-sidi rbbi: «asi tifiyi d-urçœiœ tgt-tn-in
f-uñru-an, tffit fllasn aman n-tfiyi.» iskr gidøun åmkan. 21 imdi-n lmalak n-sidi
rbbi içf n-uømud lli-illan å-ufus-ns, iggr-n srs i-tfiyi d-urçœiœ, s-tukÐi løafiyt
f-uñru, tjdr-tfiyi d-urçœiœ, laæ ilmma lmalak n-sidi rbbi i-iñri-ns. 22 åakudan a-issn
gidøun izd lmalak n-sidi rbbi ayan. yini gidøun: «aææ-inu a-sidi rbbi-nu, ašku
ñriå lmalak n-sidi rbbi udm s-uwdm.» 23 irar-as-d sidi rbbi: «sslamt fllak.
ad-ur-tiksaãt. han ur-ra-tmmtt.» 24 ibnu gidøun åin yan-ukrkur n-tårœi i-sidi rbbi,
ig-as ism ‹sidi rbbi iga sslamt›. yili-ukrkur-an sul s-åassad å-øafrah lli-igan tin
ayt-abiøazar.
iriyasn 132
25isawl-as-d sidi rbbi å-iã-an yini-as: «awi-d amugay zå-tuwrut n-babak,
a-ig wis sin lli-dar ssa n-isggÐasn. tçlut akrkur n-‹baøl› lli-iskr babak, tbbit
taggjdit n-‹ašrah› lli-illan å-tama-ns. 26 tbnut yan-ukrkur i-rbbi sidik å-iggi
n-ujarif-ad l-laman, tssngaddat iñran-ns. tawit-d amugay-an wis sin,
tssakmurt-t-in s-tårœi ijdrn f-ukššuã n-‹ašrah› lli-tbbit.» 27 yawi gidøun åakudan
mraw irgazn zå-imqasan-ns, iskr åmklli-s-as-d-inna sidi rbbi. walaynni iksuã
zå-ayt-tgmmi d-ayt-tmdint aylliå ur-iñãar a-t-iskr å-uzal, iskr-t d-iyã.
28 zikk œbaæ nkrn-d ayt-tmdint, afn-d akrkur n-‹baøl› içÐla,
ttyawbbay-ula-tggjdit n-‹ašrah› lli-illan å-tama-ns, ityawjdar-ula-umugay wis
sin f-ukrkur l-ljdid. 29 ar-ttinin i-ngratsn: «ma-iskrn åayad?» ddun ar-sqsan
ar-ššnubbušn aylliå wrrin ar-ttinin: «gidøun yus n-yuwaš a-t-iskrn.» 30 ddun
ayt-tmdint inin i-yuwaš: «awi-aå-d yuk. iqqan-d a-immt ašku içÐla akrkur
n-‹baøl›, ibbi ula taggjdit n-‹ašrah› lli-illan å-tama-ns.» 31 irar yuwaš
i-willi-n-fllas-biddnin: «is-tram a-tmmaåm f-‹baøl›, nåd tram a-ti-tfukkum?
wanna fllas immaån, ra-ityawnåa, ur-ra-t-id-faw. iå-iga kra n-rbbi, adjat-t
a-immaå f-içf-ns ula f-ukrkur-ns da-içÐlan.» 32 åassan ad-gan i-gidøun ism
‹yarubbaøl›, ar-ttinin: «adjat ‹baøl› a-t-id-yut iå-as-içÐla akrkur-ns.»
33 å-uwssan-an ad-d-munn kullu ayt-midyan d-ayt-øamaliq d-ayt-tmizar

lli-iwalan asålay n-tafukt, bbin-d asif n-urdun srsn içiyyamn-nsn å-uzaåar


n-izraøil. 34 imma gidøun, idæi-t rruæ n-sidi rbbi, yut nnffar, nkrn-d ayt-abiøazar
ãfurn-t. 35 yazn irqqasn s-kullu tamazirt n-ayt-manaššah, nkrn-d ula ntni ãfurn-t.
yazn ula s-tmizar n-ayt-ašir d-ayt-zabulun d-ayt-naftali, awnn-d kullu munn-d
darsn.
36 yini ilmma gidøun i-rbbi: «izd s-œœaæt ra-tjjnjmt ayt-israyil f-ufus-inu

åmklli-s-tnnit? 37 ha-yyi ra-n-ssuå yat-thiãurt n-taãut å-unrar. iå-di-tãr-tåli


f-taãut waædutt, iqama-wakal lli-as-isutln iqqur, åmkan a-s-rad-issanå
is-ra-tjjnjmt ayt-israyil f-ufus-inu åmklli-s-tnnit.» 38 åmkan a-ijran. lliå-d-inkr
gidøun zikk œbaæ, iddu yasi-d tahiãurt iñm-tt, ffuån-d zå-gis-waman ggutnin,
iømmr srsn yan-ubuqqal. 39 yini gidøun i-rbbi: «ad-ur-ak-¡iyr flla. adj-iyi
ad-sul-zå-gik-ãalbå yat-tåawsa. rad-armå tawala yaãni s-thiãurt. adj tahiãurt
n-taãut a-tzwu, tili-kullu-tåli f-wakal.» 40 iskr rbbi åmkan å-iã-an. tqama-thiãurt
waædutt a-izwan, imma akal, tlla-fllas-tåli.

7
1zikk œbaæ inkr yarubbaøl lli-mi ism-ns gidøun, ntta d-kullu
gidøun inra ayt-
midyan willi dids illan, ddun srsn å-dar taløint n-æarud. imma asras
n-ayt-midyan illa å-uzaåar å-tsga n-uwrir n-mura
lli-iwalan asmmiã.
2 isawl sidi rbbi s-gidøun yini-as: «hay-asmun-nk iggut bahra. ur-ufiå a-n-gå

ayt-midyan å-ufus-nsn, a-ur-ssfurrugn ayt-israyil ar-ttinin: ‹jjhd-nå ad-aå-


ijjnjmn.› 3 nkr tbrræt i-mddn-an tinit-asn: ‹wanna iksuãn d-wanna itrgigiyn,
a-iæarru iwrri zå-iwrar-ad n-giløad iddu s-dars.› » wrrin åakudan sin id-mraw
d-sin n-walf (22 000) å-mddn-an. qaman mraw id-walf (10 000).
4 yini sidi rbbi i-gidøun: «hatin sul ggutn mddn-an. awi-tn thuwwdm kullu

s-tama n-waman. åin a-å-rad-ak-tn-armå. wanna-f-ak-nniå ‹åwad ra-dik-imun›,


imun dik. wanna-f-ak-nniå ‹åwad ur-ra-dik-imun›, ad-ur-dik-imun. 5 izayd
iriyasn 133
gidøun isshuwwd mddn-ns s-dar-waman. yini sidi rbbi i-gidøun: «winna itllån
aman s-ils-nsn åmklli issa-widi, ñli-tn zå-willi yutšn f-ifaddn ad-sun.» 6 kraã
id-miyya (300) n-urgaz ad-gan willi itllån aman lli-d-usin ifassn-nsn ar imi,
imma wiyyaã kullutn utšn f-ifaddn knun ar-ssan. 7 yini sidi rbbi i-gidøun: «han
kraã id-miyya lli-itllån aman, ntni a-s-ra-kÐn-jjnjmå, gå ayt-midyan å-ufus-nk.
adj mddn-an yaãni ad-ddun kud yan s-dars.» 8 isafã mddn-an n-ayt-israyil kud
yan s-illiå izdå, fln-as lmunt-nsn ula nnffarat-nsn. åaman sul dids kraã id-miyya.
han asras n-ayt-midyan illa å-iyzdar-nsn å-uzaåar.
9 å-iã-an a-inna sidi rbbi i-gidøun: «nkr thuwwdt s-usras-nsn, ašku giå-tn

å-ufus-nk. 10 iå-tksuãt a-srsn-thuwwdt, zayd s-darsn s-tntla kiyi d-umqasa-nk


fura, 11 ard tsfldt i-ma-ttinin i-ngratsn, s-rad-fllasn-tjhhdn ifassn-nk baš a-takÐit
f-usras-nsn.» ihuwwd gidøun d-umqasa-ns fura, akmurn-in s-dar inmmaån
lli-iãufn å-tsgiw n-usras. 12 ggutn bahra ayt-midyan d-ayt-øamaliq d-kullu
ayt-tmizar lli-iwalan asålay n-tafukt, ømmrn azaåar kullut zund tamuråi.
irøman-nsn gan zund amlal n-tama n-umda, ur-iñãar yan a-tn-iæasb.
13 lliå-tn-in-ilkm gidøun, isfld i-yan-urgaz ar-isawal i-umddakkÐl-ns
f-yat-twargit, yini: «hati ñriå å-twargit-inu yat-tngult n-¡mñin tænkuri-d s-usras
n-midyan, tlkm-d yan-uçiyyam, tut-t tssknuki-t trar-as aflla s-iyzdar,
iãr-uçiyyam-an s-wakal.» 14 irar-d-umddakkÐl-ns: «åayan ur-igi abla tuzzalt
n-gidøun yus n-yuwaš gu-israyil. ha rbbi iga-n ayt-midyan d-ukabar-nå kullut
å-ufus-ns.»
15 lliå isfld gidøun i-twargit d-lmøna-ns, yalå rbbi. iwrri-d s-usras

n-ayt-israyil yini-asn: «nkrat ašku sidi rbbi iga akabar n-ayt-midyan


å-ufus-nun.» 16 ibãu kraã id-miyya n-urgaz lli-dids-illan f-kra¡¡-trubba, ifk-asn
kullutn nnffarat å-ifassn-nsn, ifk-asn ula ibÐqqaln çwanin d-isufa å-ugÐns-nsn. 17
yini-asn: «tmnadat-n gigi. mknna skrå, tskrm-t. ha-yyi rad-dduå s-yat-tsga
n-usras-nsn. mknna skrå, tskrm-t. 18 iå-utå nnffar nkki d-trabbut-inu, tutm ula
kunni nnffarat-nun å-kraygatt tasga n-usras-nsn, tåuwwtm tinim: ‹s-ism n-sidi
rbbi d-gidøun.› »
19 tuññunt n-iyã iddu gidøun d-miyya n-urgaz lli-dids-illan, lkmn tasga

n-usras å-tasaøt lli-å-a-ssnfaln aãafn. utn åakudan nnffarat, rñn ibÐqqaln lli-illan
å-ifassn-nsn. 20 zaydn kra¡¡-trubba-yan utn kullu nnffarat, rñn ibÐqqaln, asin isufa
å-uñlmaã d-nnffarat å-ufasi, ar-œwaãn ar-tåuwwatn ar-ttinin: «tuzzalt n-sidi rbbi
d-gidøun.» 21 biddn åmkan sutln i-usras. han inmmaån n-midyan ar-kullu-tazzaln
ar-ssåuyyun ar-rggÐln. 22 izayd ijjij-an n-kraã id-miyya n-nnffar, s-igllb sidi rbbi
tuzzalt n-kraygatt yan å-umddakkÐl-ns å-ugÐns n-usras kullut. rwln inmmaån-an
ar bayt-ši¡¡ah å-tsga n-œararah, zaydn ar awttu n-abal-maæulah å-tama n-¡abbat.
23 tffuå-tbrraæt å-wakal n-naftali d-ašir d-manaššah, aškin-d irgazn n-ayt-israyil

ññun kullu å-ayt-midyan.


24 yazn gidøun irqqasn s-kullu iwrar n-ayt-afraym yini-asn: «huwwdat-d

a-tamñm isukkay n-waman f-ayt-midyan ar bayt-barah ula asif n-urdun.»


tffuå-tbrraæt åakudan ad-munn kullu irgazn n-ayt-afraym, amñn isukkay ar
bayt-barah d-wasif n-urdun. 25 åwin ilmma sin iriyasn n-ayt-midyan, øurab d-zib.
nån øurab å-tama n-uñru n-øurab, nån zib å-tama l-lmøœœrt n-waãil n-zib, ññun
å-ayt-midyan. awin-d ilmma içfawn n-øurab d-zib i-gidøun å-tsga yaãni n-wasif
n-urdun.
iriyasn 134

8
1 imma irgazn n-ayt-afraym sqsan gidøun: «matta
iñña gidøun å-igldan
n-midyan åmkad-aå-tskrt? maç aylliå ur-aå-di-tårit lliå tffuåt
a-tmmaåt d-ayt-midyan?» zaydn ar-t-bahra-tñin. 2 irar-asn:
«mad-skrå nkki å-lgddam n-maylli tskrm kunni? tigri n-waãil å-dar ayt-afraym
tugÐr tamgra n-waãil å-dar ayt-abiøazar. 3 han afus-nun a-å-n-iluæ rbbi øurab
d-zib iriyasn n-midyan. ma-mi-ñãarå nkki a-ingadda d-maylli tskrm?» hddnn
åakudan lliå sfldn i-ma-inna.
4 yašk-id gidøun s-wasif n-urdun, ibbi-t-id ntta d-usmun-ns s-kraã id-miyya

(300). hatni waçça tåašan, sul gisn ññan. 5 yini åakudan i-ayt-tmdint n-œukkut:
«åir fkat kra n-tngwal n-uårum i-åwid-iyi-d-iãfarn f-uãar ašku tåašan, d-nkki sul
ññiå å-zabaæ d-œalmunnaø igldan n-midyan.» 6 rarn-as-d iriyasn n-œukkut:
«is-dark tidikal n-zabaæ d-œalmunnaø å-ufus-nk aylliå ra-nfk aårum
i-inmmaån-nk?» 7 yini-asn gidøun: «waçça. åakud nna-iga sidi rbbi zabaæ
d-œalmunnaø å-ufus-inu, rad-srutå tifiyi-nun s-tskra ula s-isnnann l-lçla.» 8 iddu
zå-åin, yawn s-tmdint n-fanwil, iãalb i-imzdån-ns kra n-uårum, rarn-as-d
ayt-fanwil zund ayt-œukkut. 9 yini åakudan i-ayt-fanwil: «åakud nna-d-wrriå
s-sslamt, rad-çluå lbrj-ad.»
10 illa zabaæ d-œalmunnaø å-lçla n-qarqur, ntni d-inmmaån-nsn s-ma-itggan

smmus d-mraw n-walf (15 000). åunškan a-iqaman å-inmmaån n-ayt-tmizar


lli-iwalan asålay n-tafukt, ašku id-bu-uwzzal lli-gisn-immutn gan miyya d-sin
id-mraw n-walf (120 000). 11 yawn gidøun ik aåaras n-ikssabn, izri f-nubaæ
d-yujbaha å-tsgiw n-usålay. yakÐi-n f-inmmaån n-midyan å-yat tasaøt
lli-ur-åaln. 12 irwl zabaæ d-œalmunnaø igldan n-midyan, iññu gisn yamñ zabaæ
d-œalmunnaø, ijlu kullu akabar-nsn.
13 iwrri-d ilmma gidøun yus n-yuwaš zå-imiå, ik-d agsar n-æaras. 14 yamñ

yan-uøzri gu-œukkut isqsa-t f-iriyasn d-imåarn n-œukkut, yara-yas ismawn-nsn


s-ssa n-id-mraw d-ssa (77). 15 iddu gidøun åakudan s-dar ayt-œukkut yini-asn:
«ha zabaæ d-œalmunnaø lli-s-gigi-¡¡nñm lliå-iyi-tnnam: ‹is-dark tidikal n-zabaæ
d-œalmunnaø å-ufus-nk aylliå ra-nfk aårum i-irgazn-nk lli-itåašan?› » 16 yamñ
imåarn n-tmdint, yasi-d taskra d-isnnann l-lçla, isslmd srsn ayt-œukkut. 17 içlu
ula lbrj n-fanwil, inå irgazn n-tmdint-an.
18 yini ilmma gidøun i-zabaæ d-œalmunnaø: «ma-tnnam f-irgazn lli-tnåam

å-tabur?» inin-as: «åmklli tgit ad-gan. kud yan iga zund yus n-igldan.»
19 yini-asn: «aytma ad-gan, tarwa n-inna. f-tudrt n-sidi rbbi, mra is-tæœarm

f-tudrt-nsn, ur-ra-kÐn-nåå.» 20 yini åakudan i-yatar yus ifçddi: «nkr, nå-tn.»


imma aøzri-an ur-d-ildi tuzzalt-ns, iksuã ašku sul iga aøzri. 21 yini-as zabaæ
d-œalmunnaø: «nkr kiyi tutt-aå. ašku jjhd a-s-a-ityawssan-urgaz.» inkr gidøun
åakudan inå zabaæ d-œalmunnaø, yasi timayyurin åÐlanin lli-ityagaln i-imggraã
n-irøman-nsn.
22 inin ilmma irgazn n-ayt-israyil i-gidøun: «ftu, a-tgt agllid
isggÐasn ggÐranin
n-gidøun fllanå, kiyi d-yuk d-yus n-yuk, ašku tjjnjmt-aå zå-ufus
n-ayt-midyan.» 23 irar-asn gidøun: «ur-rad-fllawn-gå
agllid, ula iga-t-fllawn-yiwi. sidi rbbi a-fllawn-igan agllid.» 24 izayd yini-asn:
«åir yat-tåawsa a-ra-giwn-ãalbå. ad-iyi-d-ifk kraygatt yan giwn tiçurœin
iriyasn 135
zå-maylli yumñ å-imiå.» ašku willi nran gan ayt-ismaøil, ar-tggan tiçurœin
n-uwrå å-imñgan-nsn. 25 inin-as: «s-lfræ a-s-rad-ak-tnt-nfk.» ssun yan-uslham
f-wakal, yašk-id kud yan iluæ-n fllas tiçurœin zå-maylli yumñ å-imiå. 26 sin
id-mraw (20) n-kilu ad-uwznnt-tçurœin n-uwrå lli-zå-darsn-yumñ,
ilint-ula-tmayyurin d-tzrar d-islhamn zggÐaånin n-igldan n-midyan, ilint-tšrar
lli-tggan i-imggraã n-irøman-nsn. 27 iddu gidøun iskr zå-uwrå-an yan-ubannka
ma-zå-a-d-lddin snat-tkššuãin, issbidd-t å-tmdint-ns n-øafrah. wrrin ayt-israyil
ar-tåãarn rbbi s-ubannka-yan ar-as-knnun, iwrri ig tañqqurt i-gidøun d-ayt-dars.
28 imma ayt-midyan kÐnan å-ddu-ufus n-ayt-israyil. ur-sul-ñãarn ad-alln içf-nsn.

tsunfu-tmazirt kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas å-uwssan n-gidøun.


29 iwrri yarubbaøl yus n-yuwaš s-tgmmi-ns igawr. 30 ilin dars ssa n-id-mraw

(70) n-warraw, ašku ggutnt-tmåarin lli-itahl gidøun. 31 ula tismgt-ns lli-itahl


å-šakim turu-as yan-warraw, ig-as ism abimalik. 32 immt gidøun yus n-yuwaš
lliå yuwssr bahra. mãln-t-in å-umããal n-babas yuwaš å-tmdint n-øafrah å-wakal
n-ayt-abiøazar.
33 åir immut gidøun s-wrrin daå ayt-israyil ar-tfsadn d-‹id-baøl›, gn

baøl-barit d-rbbi-nsn. 34 mddn-an n-ayt-israyil ur-sul-a-d-swingimn rbbi siditsn


da-bdda-illan lli-tn-ijjnjamn åayd izrin zå-ufus n-kullu inuwwašn lli-asn-isutln.
35 ur-sul-a-tuqqarn tarwa n-yarubbaøl lli-mi-ism-ns gidøun, ula da-ysn-traran

f-ufulki iggutn lli-iskr babatsn å-israyil.

9
1 iddu abimalik lli-igan yus n-yarubbaøl s-dar id-çalis
ariyas abimalik
å-šakim. isawl srsn ntni ula kullu-tagÐmat n-ayt-dars
n-innas yini-asn: 2 «sqsayt iriyasn n-šakim kullutn tinim-asn: ‹mad-awn-yufn,
izd ad-kullu-fllawn-ækamn ssa n-id-mraw (70) n-warraw n-yarubbaøl, nåd
a-fllawn-iækam yan? d-ad-ur-tettum izd idammn-nun d-içœ-nun a-zå-giå.› »
3 ddun id-çalis ar-tøawadn kullu iwaliwn-ns i-iriyasn n-šakim, aylliå

walan-uwlawn-nsn i-abimalik ar-ttinin: «gÐmatnå a-iga.» 4 fkn-as-d ssa


n-id-mraw (70) n-uqarid n-nnÐqrt zå-tgmmi lli-å-a-tøbadn baøl-barit. ikru srsn
abimalik kra n-id-bu-ijrman fssusnin ãfurn-t. 5 iddu s-tgmmi n-babas å-tmdint
n-øafrah, yaf-n ssa n-id-mraw (70) n-aytmas zå-babas yarubbaøl, inå-tn kullu
f-yan-uñru. imma yutam lli-imññin å-tarwa n-yarubbaøl, iqama sul iddr ašku
irgs-as. 6 munn-d ilmma kullu iriyasn n-šakim d-win bayt-millu, ddun gn
abimalik d-ugllid å-dar-uœåar n-tasaft å-tama n-ifir n-šakim.
...................................
22 iækam abimalik f-ayt-israyil kraã isggÐasn. 23 yazn rbbi yat rruæ n-tnuwwašt

å-gr abimalik d-iriyasn n-šakim. ddun iriyasn n-šakim ar-tknadn abimalik.


24 lbaãl lli-iskr abimalik, hati iwrri-d f-içf-ns, wrrin-d fllas idammn n-ssa

n-id-mraw (70) n-aytmas lli-inåa, wrrin-d ula f-ayt-šakim lli-issdusn ifassn-ns


aylliå-tn-inåa.
...................................

10
1 lliå immut abimalik inkr-d tulaø lli-igan yus n-fuwa
ariyas tulaø
lli-igan yus n-dudu a-ifukku ayt-israyil. ig nttan zå-tqbilt
iriyasn 136
n-yassakar, izdå å-tmdint n-šamir å-iwrar n-afraym. 2 iækam f-ayt-israyil sin
id-mraw d-kraã (23) n-usggÐas, immt ilmma ityawmãal å-šamir.
3 tigira-ns inkr-d yayir gu-giløad, iækam f-ayt-israyil sin
ariyas yayir
id-mraw d-sin (22) n-usggÐas. 4 llan dars kraã id-mraw (30)
n-warraw ar-ssidun kraã id-mraw (30) n-uåyul, ¡¡afn kra¡¡ id-mrawt (30) n-tmdint
lli-mi-ttinin æawut-yayir sul s-åassad, ilint å-wakal n-giløad. 5 immt ilmma yayir
ityawmãal å-qamun.
6 wrrin daå ayt-israyil ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi
ayt-israyil fln rbbi-
nsn rbbi. ar-tqasan ‹baøl› d-‹øaštarut› d-id-rbbi n-tmazirt
n-aram d-win œidun d-win muwab d-win ayt-øammun
d-win ayt-filis¡in. fln rbbi da-illan, ur-sul-a-ti-tqasan. 7 iznd låaãab n-sidi rbbi
f-ayt-israyil, iluæ-tn-in å-ufus n-ayt-filis¡in d-ayt-øammun. 8 brin ayt-israyil
åasggÐas-an ñãan-tn. tam d-mraw (18) n-usggÐas ad-skarn åmkan i-kullu
ayt-israyil å-tsga-yan yaãni n-wasif n-urdun, å-tmazirt n-giløad lli-yadlli igan
akal n-ayt-amur. 9 zaydn ayt-øammun bbin asif n-urdun a-n-akÐin f-tqbilin
n-yahuda d-bnyamin d-afraym. han ayt-israyil, aånt-tn-tguãiwin bahra.
10 ar-daå-aqran ayt-israyil s-sidi rbbi inin: «nskr-ak ma-yÐçšnn bahra, ašku

nfl rbbi-nå ar-ntqasa ‹id-baøl›.» 11 isawl-d sidi rbbi i-ayt-israyil yini-asn:


«is-ur-kÐn-d-fukkiå zå-ayt-miœr d-ayt-amur d-ayt-øammun d-ayt-filis¡in? 12 lliå
srun ssnukman ayt-œidun d-ayt-øamaliq d-ayt-maøun, tnkrm ar-sri-taqram,
is-ur-kÐn-d-fukkiå zå-ufus-nsn? 13 imma kunni, hati tflm-iyi tddum ar-ttqasam
id-rbbi yaãni. åayan a-f-ur-sul-ra-kÐn-fukkuå. 14 zaydat åilad ar-taqram s-id-rbbi
lli-tstim, a-kÐn-fukkun å-tasaøt n-tnukmut-nun.» 15 inin ilmma ayt-israyil i-sidi
rbbi: «s-œœaæt nskr ma-yÐçšnn bahra, d-aynna igan læqq å-iñri-nk, tskrt-aå-t,
walaynni åir fukku-aå åassad.» 16 kksn ntni id-rbbi iåribn zå-darsn åakudan,
wrrin ar-tqasan rbbi da-bdda-illan. ula ntta iwrri ur-sul-iæmil takrrayt lli-illan
f-ayt-israyil.
17 tffuå-tbrraæt å-dar ayt-øammun ad-d-munn, srsn å-wakal n-giløad.

munn-d ula ayt-israyil, srsn å-miœfah. 18 inin iriyasn n-ayt-giløad i-ngratsn:


«wanna ginå izwurn immaå d-ayt-øammun, nttan a-ra-ig içf f-kullu imzdån
n-giløad.»

11
1iftaæ gu-giløad iga amdwas iæaršn. giløad a-igan babas,
ariyas iftaæ
walaynni innas tga tamggant. 2 ha tamåart n-giløad twrri
ula nttat turu kra n-tarwa. lliå mqqurn ntni, ssmsrn iftaæ inin-as:
«ur-ra-didnå-twrtt å-tgmmi n-babatnå, ašku tgit yus n-tmåart yaãni.» 3 irwl iftaæ
zå-aytmas, iddu iqama-n å-wakal n-¡ub, ar-n-dars-tmununn kra n-id-bu-ijrman
ar-dids-tlulliyn.
4 izri ma-izrin s-nkrn ayt-øammun ad-mmaån d-ayt-israyil. 5 lliå skrn

ayt-øammun f-imiå d-ayt-israyil, ddun imåarn n-giløad ad-d-awin iftaæ zå-wakal


n-¡ub. 6 inin-as: «ašk-id tgt ariyas-nå a-nmmaå d-ayt-øammun.» 7 irar iftaæ
i-imåarn n-giløad: «is-urd kunni a-yyi-ikurhan, tssmsrm-iyi-d zå-tgmmi n-baba?
maç a-d-sri-tuškam åilad å-tllam å-tnukmut?» 8 inin imåarn n-giløad i-iftaæ:
«mayan a-yå-d-dark-yiwin åilad, baš ad-didnå-tmunt a-nmmaå d-ayt-øammun,
tgt kiyi içf f-kullu imzdån n-giløad.» 9 irar iftaæ i-imåarn n-giløad yini-asn:
iriyasn 137
«iå-iyi-daå-tšškšmm s-darun f-ad-mmaåå d-ayt-øammun, d-iå-iyi-tn-d-isrs sidi
rbbi å-umnid-inu, s-œœaæt rad-fllawn-gå içf.» 10 inin imåarn n-giløad i-iftaæ: «sidi
rbbi a-igan inigi å-gratnå iå-ur-nskir åmklli-s-tnnit.» 11 iddu iftaæ imun d-imåarn
n-giløad, rãun srs mddn a-ig içf d-uriyas fllasn. lliå lkmn miœfah, iøawd iftaæ
i-iwaliwn-ns å-umnid n-sidi rbbi.
12 yazn iftaæ irqqasn s-ugllid n-ayt-øammun yini-as: «ma-illan å-griyi dik

aylliå-d-dari-tuškit a-didi-tmmaåt f-wakal-inu?» 13 irar-d-ugllid n-ayt-øammun


i-irqqasn n-iftaæ yini: «ašku ayt-israyil, åakud lli-å-d-iwnn zå-miœr, kksn-iyi akal
lli-igan winu zå-isaffn n-arnun d-yabbuq ar asif n-urdun. rarat-iyi-t-id åilad
s-sslamt.» 14 yazn daå iftaæ irqqasn i-ugllid n-ayt-øammun 15 yini-as: «ha
mad-ak-inna iftaæ. ayt-israyil ur-umñn akal n-ayt-muwab wala win
ayt-øammun, 16 ašku lliå-d-iwnn ayt-israyil zå-miœr, kn-d lçla d-umda azggÐaå
aylliå lkmn qadaš. 17 aznn ilmma ayt-israyil irqqasn s-ugllid n-adum inin-as: ‹åir
adj-aå a-nzri zå-wakal-nk.› yagÐi-ugllid n-adum ad-asn-isfld. aznn åmkan
s-ugllid n-muwab, yagÐi ula nttan a-tn-yadj. biddn ayt-israyil gawrn å-qadaš.
18 «muddun ilmma å-lçla, sutln-d i-wakal n-adum d-win muwab, lkmn awttu

n-muwab lli-iwalan asålay n-tafukt, srsn å-tsga yaãni n-wasif n-arnun. walaynni
ur-kšimn s-tmazirt n-muwab, ašku asif n-arnun a-igan awttu-ns. 19 aznn ilmma
ayt-israyil irqqasn s-siæun agllid n-ayt-amur lli-iækamn å-æašbun, inin-as: ‹åir
adj-aå a-nzri zå-tmazirt-nk s-wakal-nå.› 20 walaynni siæun ur-yumin is-rad-zrin
ayt-israyil åmkan zå-tmazirt-ns. inkr siæun issmun-d kullu mddn-ns, srsn
å-yahaœ, mmaån åakudan d-ayt-israyil. 21 imma rbbi da-bdda-illan ig rbbi
n-ayt-israyil isrs-n siæun d-kullu inmmaån-ns å-ufus n-ayt-israyil, nrun-tn. wrrin
¡¡afn kullu tamazirt n-ayt-amur lli-igan imzdån n-wakal-an. 22 ¡¡afn kullu
tamazirt n-ayt-amur, zå-wasif n-arnun ar asif n-yabbuq, zå-lçla ar asif n-urdun.
23 åmkan a-iskr rbbi da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil, ikks ayt-amur

zå-wakal-ad, f-a-t-¡¡afn mddn-ns n-ayt-israyil. mamnk a-s-ra-ti-te¡¡aft kiyi?


24 is-ur-te¡¡aft akal lli-ak-ifka kamuš da-igan rbbi-nk, n¡¡af ula nkkÐni akal

lli-aå-d-yumñ rbbi siditnå a-ig winå?


25 «is-tuft balaq yus n-œiffur agllid n-muwab? is-jji-iñi nttan d-ayt-israyil,

nåd jji-d-inkr a-didsn-immaå? 26 kraã id-miyya (300) n-usggÐas ayd zdån


ayt-israyil å-æašbun d-iduran-ns, zdån å-øarøur d-iduran-ns, zdån å-kullu-
tmdinin å-tamiw n-wasif n-arnun. maç aylliå-ur-tnti-tumñm å-isggÐasn-an?
27 nkki ur-fllak-ffuåå aåaras, imma kiyi tÐçšnt sri lliå tnuwwat ad-didi-tmmaåt.

ha-læakm iga-t rbbi da-illan. a-iækam nttan åassad å-gr ayt-israyil


d-ayt-øammun.» 28 walaynni agllid n-ayt-øammun ur-tt-yiwi å-wawal lli-as-yuzn
iftaæ.
29 igguz-d rruæ n-sidi rbbi f-iftaæ, izri å-tmazirt n-giløad
tagallit n-iftaæ
d-tin manaššah, iftu s-tmdint n-miœfah å-giløad, izayd
zå-miœfah aylliå ilkm dar ayt-øammun. 30 iggall iftaæ i-sidi rbbi yini: «iå-tgit
ayt-øammun å-ufus-inu, 31 rad-ak-fkå aynna-d-iffuån zå-imi n-tgmmi-nu
a-yyi-d-imnaggar å-tizi nna-d-wrriå å-sslamt zå-dar ayt-øammun. ra-t-ssattuyå
a-ig tiårœi ijdrn i-sidi rbbi.» 32 ibbi iftaæ asif åakudan s-dar ayt-øammun
a-didsn-immaå. ig-tn sidi rbbi å-ufus-ns. 33 ar-tn-ikkat zå-øarøur ar tamiw
n-minnit, içlu snat id-mrawt (20) n-tmdint, irñ-tn tirñi išqan ar abal-karamim.
åmkan a-s-wrrin ayt-øammun knun å-ddu-ufus n-ayt-israyil.
iriyasn 138
34 iwrri-d ilmma iftaæ s-tgmmi-ns å-miœfah, s-ha illis tffuå-d a-ti-di-
tmnaggar s-tilluna d-tš¡¡aæt. nttat waædutt a-dars-illan, ur-i¡¡af kra n-ufruç nåd
kra n-tfruçt yaãni. 35 lliå-tt-iñra, ibbi timlsit-ns yini: «aææ a-illi, tjdrt tasa-nu,
tssaåt-iyi taguãi išqan. ašku ggulliå i-sidi rbbi, d-ur-ñãarå ad-wrriå f-tgallit-inu.»
36 tini-as: «wa baba, iå-tggullit i-sidi rbbi, skr-iyi ma-tnnit å-tgallit-nk, ašku

ifka-yak læqq-nk å-inuwwašn-nk n-ayt-øammun.» 37 tini ilmma i-babas:


«ãalbå-ak åir taåawsa-yad. adj-iyi sin-iyrn a-tlulliyå å-iwrar, nkki
d-tmddukkÐalin-inu, ar-allaå f-tarwa lli-ur-rad-aruå.» 38 yini-as: «zayd.» yadj-tt
sin-iyrn. tddu nttat d-tmddukkÐalin-ns s-iwrar ar-talla f-tarwa lli-ur-ra-taru.
39 lliå kmmln sin-iyrn, twrri-d s-dar babas, iskr-as åaylli-f-iggulla. nttat

ur-jji-tkki dar-urgaz. wrrin ilmma ayt-israyil ar-skarn åmkad. 40 asggÐas ar


asggÐas ar-ttidunt-tøyyalin ar-n-allant kkuñ-uwssan f-illis n-iftaæ gu-giløad.

12
1 imma ayt-afraym, tffuå-darsn-tbrraæt ad-munn. bbin-d
iftaæ immaå d-ayt-
afraym asif s-tmdint n-œafun inin i-iftaæ: «maç a-n-tbbit a-tmmaåt
d-ayt-øammun, ur-aå-tølmt nkkÐni a-dik-nmun? åilad
rad-fllak-njdr tigmmi-nk s-løafiyt.» 2 yini-asn iftaæ: «nkki d-mddn-inu, tnkr
yat-¡añit išqan å-gratnå d-ayt-øammun. ølmå-kÐn-in åakudan walaynni
ur-iyi-zå-gisn-tfukkim. 3 lliå-kÐn-ñriå ur-trim a-yyi-zå-gisn-tfukkum, œamæå
å-tudrt-inu bbiå-n s-dar ayt-øammun. iluæ-tn sidi rbbi åakudan å-ufus-inu. lliåd
åmkan a-ijran, ma-f-d-dari-tiwnm åassa a-didi-tmmaåm?» 4 issmun-d iftaæ kullu
irgazn n-giløad, immaå d-ayt-afraym. zaydn irgazn n-giløad ar-tn-kkatn, ašku
sfldn-asn ar-gisn-rggmn s-wawal-ad: «kunni n-ayt-giløad tgam zå-ayt-afraym,
trwlm zå-wammas n-afraym d-manaššah.» 5 amñn ayt-giløad isukkay n-wasif
n-urdun a-ur-sul-zå-gisn-bbin ayt-afraym. wanna-d-irwln zå-wakal n-afraym
iãalb i-ayt-giløad yini: «adjat-iyi ad-bbiå», ar-t-sqsan: «izd gu-afraym a-tgit?»
iå-asn-inna: «uhu», 6 rarn-as: «ini šibbulat», yini ntta: «sibbulat», ašku ur-iñãar
a-t-yini s-mklli iga. amñn-t åakudan nån-t å-tama n-isukkay n-wasif n-urdun.
mmtn kkuñ id-mraw d-sin n-walf (42 000) å-ayt-afraym å-uwssan-an.
7 sãis isggÐasn a-iækam iftaæ f-ayt-israyil. immt ilmma iftaæ gu-giløad

ityawmãal å-tmdint-ns å-wakal n-giløad.


8 tigira-ns iækam ibœan gu-bitlaæm f-ayt-israyil. 9 ilin dars
ariyas ibœan
kraã id-mraw (30) n-ufruç d-kra¡¡ id-mrawt (30) n-tfruçt.
isstahl istis s-brra n-tagÐmat-ns, yawi-d kra¡¡ id-mrawt n-tslit i-tarwa-ns zå-brra
n-tagÐmat-ns. ssa n-isggÐasn a-iækam ibœan f-ayt-israyil. 10 immt ilmma
ityawmãal å-bitlaæm.
11 tigira-ns yili ilun gu-zabulun, iækam f-ayt-israyil mraw
ariyas ilun
isggÐasn. 12 immt ilun gu-zabulun, ityawmãal å-ayalun
å-wakal n-zabulun.
13 tigira-ns yili øabdun lli-igan yus n-hillil gu-firøatun,
ariyas øabdun
iækam f-ayt-israyil. 14 ilin dars kkuñ id-mraw (40) n-tarwa,
d-kraã id-mraw (30) n-tarwa n-tarwa-ns, ar-ssidun ssa n-id-mraw (70) n-uåyul.
iækam f-ayt-israyil tam isggÐasn. 15 immt ilmma øabdun yus n-hillil gu-firøatun,
ityawmãal å-firøatun å-wakal n-afraym, å-iwrar n-ayt-øamaliq.
iriyasn 139

13
1 wrrin daå ayt-israyil ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi
talalit n-uriyas
šamšun rbbi. iluæ-tn-in å-ufus n-ayt-filis¡in kkuñ id-mraw (40)
n-usggÐas. 2 yili yan-urgaz å-tmdint n-œurøah zå-tqbilt
n-dan ism-ns manuwaæ. tamåart-ns ur-tli tarwa wala jji trba. 3 yan-wass iban-d
lmalak n-sidi rbbi i-tmåart-an yini-as: «hati åilad, ur-jji-turut wala jji trbit,
walaynni ra-tffuåt ar-trbbut tarut yan-warraw. 4 rar løaql åilad a-ur-tssat kra
iktin ula kra issmlilliyn, d-a-ur-tšttat aynna indsn. 5 ašku ra-trbbut tarut
yan-warraw. d-a-ur-sar-ik lmus f-wazzar-ns. ašku aæšmi-an ra-ig wad
ityawñlayn i-rbbi zå-waælig n-innas, iffuå ilmma a-ifukku ayt-israyil zå-ufus
n-ayt-filis¡in.» 6 tddu-tmåart-lli tini i-urgaz-ns: «yuška-d sri yan-uçddam n-rbbi,
irwas-iyi lmalak n-rbbi s-lmajd-ns iggutn. ur-t-sqsaå gu-mani a-iga, wala
imla-yyi ism-ns. 7 inna-yyi: ‹hati ra-tffuåt ar-trbbut tarut yan-warraw. a-ur-tssat
ma-iktin ula ma-issmlilliyn, wala da-tšttat ma-indsn, ašku arraw-an ra-ig wad
ityawñlayn i-rbbi, zå-waælig n-innas ar ass lli-å-immut.› »
8 iññall manuwaæ i-sidi rbbi yini: «a-rbbi-nu, åir a-di-taznt açddam-nk

lli-d-yad-tuznt, f-ad-aå-iml ma-ra-nskar i-uæšmi-ad ra-d-ilal?» 9 isfld rbbi


i-wawal n-manuwaæ, yašk-id daå lmalak n-rbbi s-tmåart d-nttat tskiws å-igr,
ur-dids-illi-urgaz-ns manuwaæ. 10 tæarru-tmåart tazzl tini i-urgaz-ns: «han
iban-d-daå-sri-urgaz-lli n-åassan.» 11 inkr manuwaæ iãfur tamåart-ns, yašk-id
dar-urgaz-an isqsa-t: «izd kiyi a-igan argaz lli-isawln s-tmåart-ad?» yini-as-d:
«nkki a-t-igan.» 12 isqsa-t manuwaæ: «tizi nna-yuwfa-wawal-nk,
ma-s-ra-itnbaã-uæšmi å-tudrt-ns ula ma-s-ra-ilhu?» 13 yini lmalak n-sidi rbbi
i-manuwaæ: «han kullu mad-nniå i-tmåart-nk, a-srs-trar løaql. 14 a-ur-tštta
ma-d-ikkan ddilit, wala da-tssa ma-iktin ula ma-issmlilliyn, wala da-tštta kra
indsn. illa fllas a-stti-ttawi å-kullu ma-f-tt-uœœaå.»
15 yini manuwaæ i-lmalak n-sidi rbbi: «brrk darnå ad-ak-d-njjujad yan ikru,

nsrs-t-id å-umnid-nk.» 16 irar-d lmalak n-sidi rbbi i-manuwaæ: «waçça gigi


tumñt, ur-rad-ššå tirmt-nk. iå-trit a-tskrt tiårœi ijdrn, ssattuy-tt i-rbbi sidik.»
manuwaæ ur-issin izd lmalak n-sidi rbbi ayan. 17 izayd manuwaæ isqsa lmalak
n-sidi rbbi: «ma-iga ism-nk baš a-k-nuqqr åakud nna-yuwfa-wawal-nk?»
18 irar-as-d lmalak n-sidi rbbi: «maç a-tsqsat å-ism-inu? hati yattuy-n bahra

fllak.» 19 yasi-d manuwaæ ikru-ns, izayd-as tawafka n-imndi, issattuy-tn f-uñru


i-sidi rbbi lli-iskarn løjayb. iqama manuwaæ d-tmåart-ns ar-gis-tmnadn. 20 lliå
iåli-ufdaddu l-løafiyt zå-uñru n-tårœi s-ignwan, yattuy lmalak n-sidi rbbi
å-ufdaddu n-tårœi. ar-gis-itmnad manuwaæ d-tmåart-ns, knun åakudan
f-uwdm-nsn ar akal.
21 lliå ur-sul-a-itban lmalak n-sidi rbbi i-manuwaæ d-tmåart-ns, åakudan

a-issn manuwaæ izd lmalak n-sidi rbbi ayan. 22 yini i-tmåart ns: «s-læqq ra-nmmt
ašku nñra rbbi.» 23 imma tamåart-ns tnna-yas: «mra is-inuwwa sidi rbbi
ad-aå-inå, lukun ur-iqbil tiårœi ijdrn d-twafka n-imndi f-ufus-nå, wala
issmla-yaå-d kullu tiåawsiwin-ad åassad, wala inna-yaå-d wan iwaliwn-ad.»
24 taru-ilmma-tmåart yan-warraw, tg-as ism šamšun. yimåur-uæšmi, ibark-t sidi

rbbi. 25 ibdu rruæ n-sidi rbbi ar-t-idææi å-usras n-ayt-dan å-gr-tmdinin n-œurøah
d-aštawul.
iriyasn 140

14
1 ihuwwd šamšun s-tmdint n-timnah. iñr yat-tøyyalt
šamšum d-uwllt-
filis¡in å-timnah, tga yat zå-istis n-ayt-filis¡in. 2 yawn-d ilmma yini
i-babas d-innas: «ñriå yat-tøyyalt å-timnah zå-istis
n-ayt-filis¡in. zaydat tawim-iyi-tt-id a-tg tamåart-inu.» 3 irar-as-d babas d-innas:
«is-ur-tlli kra n-tøyyalt å-tagÐmat-nk nåd kullu taqbilt-nå, aylliå trit a-di-tawit
taslit zå-dar ayt-filis¡in-an id-bu-ilmš?» walaynni izuyd šamšun yini i-babas:
«awi-yyi-tt-id, ašku nttat a-å-ñriå maylli riå.» 4 babas d-innas ur-ssinn izd sidi
rbbi a-t-inuwwan, ašku iqœad srs kra å-ayt-filis¡in. å-uwssan-an ayt-filis¡in
a-iækamn f-ayt-israyil.
5 ihuwwd šamšun ntta d-babas d-innas s-timnah. zrin zå-gr igran n-waãil

å-tama n-timnah, s-had srs yan ikzin n-izm, yašk-id srs ar-issunggu. 6 igguz-d
fllas rruæ n-sidi rbbi s-jjhd, yamñ-t å-gr ifassn-ns ibãu-t zund iå-ibãa ikru.
walaynni ur-t-inni i-babas d-innas. 7 ihuwwd åakudan ar-isawal d-tøyyalt,
d-nttat a-å-iñra šamšun maylli ira.
8 zrin kra n-uwssan, iddu šamšun s-dars a-stt-itahl. lliå illa ntta å-uåaras,

igllb-n a-iñr ddat n-izm. ha yan-uglif n-tizzwa illa å-miãrus n-izm iskr tammnt.
9 ikrã zå-gis kra s-ifassn-ns, izayd å-uåaras-ns ar-tt-ištta. ilkm-n babas d-innas

ifk-asn zå-gis, ššn-tt. walaynni ur-asn-inni is-d-ikrã tammnt-an zå-miãrus n-izm.


10 ihuwwd babas s-dar ayt-tgmmi n-tslit.

izayd šamšun ijjujad imnsi imqqurn åin, ašku åmkan ad-myurn iøyyaln.
11 lliå-t-ñran ayt-åin, awin-d kraã id-mraw (30) n-uøyyal ad-dids-gawrn.
12 yini-asn šamšun: «ha yat-tæajiyt, fsyayt-iyi-tt. iå-tti-tfsim å-ssa n-uwssan-ad

n-tmåra, fkå-awn kraã id-mraw (30) n-usmuttl l-lkttan d-kraã id-mraw (30)
n-usddul n-ttub. 13 iå-ur-tti-tfsim, tfkm-iyi kunni kraã id-mraw (30) n-usmuttl
l-lkttan d-kraã id-mraw (30) n-usddul n-ttub.» inin-as: «ml-aå taæajiyt-nk
ad-as-nsfld.» 14 yini-asn: «iffuå-umššu zå-walli išttan, tffuå tamimt zå-walli
itjhhdn.» zrin kraã-uwssan, ur-ñãarn ad-fsin taæajiyt-an.
15 wis kkuñ-uwssan inin i-tmåart n-šamšun: «ssfjjij argaz-nm
ard-aå-d-zå-gis-tldit afssay n-tæajiyt, a-ur-km-njdr kmmi d-ayt-tgmmi n-babam
s-løafiyt. is-aå-di-tåram s-tmåra ad-aå-takÐrm?» 16 tddu-tmåart n-šamšun
ar-fllas-talla tini-as: «ssnå is-iyi-tæašat, ur-iyi-trit. tnnit yat-tæajiyt i-mddn-inu,
ur-iyi-tmlit afssay-ns.» yini-as: «s-læqq ur-tt-mliå i-baba d-inna. is-rad-am-tt-mlå
kmmi?» 17 ar-fllas-talla ssa n-uwssan lli-tkka-tmåra-nsn. wis ssa n-uwssan
imla-yas afssay ašku tssnukma srs. tddu tini-tt åakudan i-ayt-tmazirt-ns. 18 wis
ssa-uwssan, ur-ta-n-tãr tafukt, aškin-d irgazn n-tmdint inin i-šamšun: «ma-imimn
f-tammnt, ula ma-itjhhdn f-izm?» irar-asn šamšun: «mra is-ur-tkrzm s-tgizt-inu,
ur-ra-tissanm taæajiyt-inu.» 19 igguz-d fllas rruæ n-sidi rbbi s-jjhd, ihuwwd
s-ašqalun yut kraã id-mraw (30) n-urgaz, ikks-asn-d maylli lssan, ifk-t i-willi
fsinin taæajiyt. iznd gis låaãab ijddrn, iwrri s-tgmmi n-babas. 20 twrri
ttfk-tmåart-ns i-umddakkÐl n-šamšun lli-dids-ibiddn å-tmåra.

15
1 zrin kra n-uwssan aylliå-d-ilkm-uzmz n-tmgra n-irdn,
šamšun inra ayt-
filis¡in iddu šamšun a-d-iñr tamåart-ns. yawi dids yan ikru yini:
iriyasn 141
«ra-n-kšmå f-tmåart-inu å-tæanut-ns.» walaynni ur-t-yudji babas nttat a-n-ikšm,
yini-as: 2 «nkki åalå is-tti-tæašat, fkå-tt i-umddakkÐl-nk. ha ulltmas imññin,
is-ur-tti-tuf å-ufulki? åir ad-ak-nssnfl çtad s-çtan.» 3 irar-asn šamšun: «åilad
ur-ra-flla-yili llum iå-skrå kra yÐçšnn å-ayt-filis¡in.» 4 iddu yamñ kraã id-miyya
(300) n-ubaåuå. kraygatt sin gisn, izdi iš¡ban-nsn, ikrs gisn tasafut. 5 issrå ilmma
tisufa, irñm-asn å-gr imndi n-igran n-ayt-filis¡in. ijdr-asn tadliwin ula irdn
lli-illan å-igran, d-uœåar n-waãil ula win zzit. 6 inin ayt-filis¡in i-ngratsn: «manwa
iskrn åayad?» rarn-asn: «šamšun lli-igan aãggÐal n-gu-timnah, ašku ikks-as
tamåart-ns ifk-tt i-umddakkÐl-ns.» ddun ayt-filis¡in jdrn-tt nttat ula babas
s-løafiyt. 7 izayd šamšun yini-asn: «lliå tskrm åmkan, ur-ra-kÐn-flå
ard-giwn-amñå læqq-inu.» 8 yakÐi-n fllasn yut-tn s-jjhd, irñ-tn zå-umœaã d-ufud.
ihuwwd ilmma igawr å-gr ijarifn n-øi¡am.
9 awnn ilmma ayt-filis¡in, srsn å-wakal n-ayt-yahuda, munn-d a-n-akÐin

f-uduwwar l-laæi. 10 inin-asn irgazn n-ayt-yahuda: «maç a-d-srnå-tiwnm?»


rarn-asn: «a-nkrf šamšun nskr-as åmklli-aå-iskr, mayan a-f-d-niwn.» 11 huwwdn
kraã id-walf (3000) n-urgaz n-ayt-yahuda s-gr ijarifn n-øi¡am, inin i-šamšun:
«is-ur-tssint ayt-filis¡in is-a-tækamn f-tmazirt-nå? matta åayd-aå-tskrt?» irar-asn:
«mklli-yyi-skrn ad-asn-skrå.» 12 inin-as: «nhuwwd-d a-k-nkrf åilad, nsrs-k-in
å-ufus n-ayt-filis¡in.» yini-asn šamšun: «ggallat-iyi is-ur-ra-yyi-tkkatm kunni.»
13 rarn-as: «uhu, ur-ra-k-nnå. åir a-k-nkrf nfk-k-in å-ufus-nsn.» krfn-t s-sin

izakarn l-ljdid, ssawnn-t-id zå-gr ijarifn.


14 lliå-n-ilkm aduwwar l-laæi, aškin-d ayt-filis¡in a-t-id-mnaggarn, utn

s-tåuya. igguz-d fllas rruæ n-sidi rbbi s-jjhd, wrrin izakarn f-iåalln-ns zund lkttan
lli-ifsin s-løafiyt, ãrn iskraf zå-ifassn-ns. 15 iñr åin yat-tqÐsmart n-imi n-uåyul sul
tzgzaw, imdi-n afus yasi-tt-id, yut srs alf n-urgaz. 16 yini šamšun: «igudiyn
f-igudiyn s-tqÐsmart n-uåyul. s-tqÐsmart n-uåyul a-s-nåiå alf n-urgaz.» 17 åir
inna-t, iluæ-n taqÐsmart zå-ufus-ns. wrrin ar-ttinin i-udåar-an ‹ramat-laæi› [tga
lmøna-ns awrir n-tqÐsmart].
18 yaå-t ilmma irifi bahra, iår s-sidi rbbi yini: «åilad å-tkmmlt afukku-ad

ihiyyan f-ufus n-uçddam-nk, is-ra-yyi-tadjt ad-mmtå s-irifi, ãrå å-ifassn


n-id-bu-ilmš-an?» 19 issbbaqi-d rbbi agÐãi iqqurn lli-illan å-laæi, ffuån-d-zå-gis-
waman. isu šamšun, twrri-t-id rruæ n-tudrt. mayan a-f-a-ys-ttinin ‹øin-haqquri›
[tga lmøna-ns taløint n-walli iåran], tili å-laæi sul s-åassad. 20 sin id-mraw (20)
n-usggÐas a-iækam šamšun f-ayt-israyil å-uwssan n-ayt-filis¡in.

16
1 iddu šamšun s-åazza iñr yat-tmggant ikšm dars. 2 sfldn ayt-åazza i-wawal:
«yuška-d šamšun s-darnå.» lulliyn i-tgmmi, mdin-as iã kullut å-imi n-tmdint.
fssan kra illa-iyã inin: «a-nql ard ifaw-wass nnå-t.» 3 imma šamšun ign ar
tuññunt n-iyã, inkr åakudan yamñ å-iflwan n-imi n-tmdint zå-iåÐmran-nsn,
issukf-tn ntni d-ifggagn-nsn. ig-tn f-tåÐraã-ns yasi-tn s-iggi n-uwrir lli-iwalan
æabrun.
4 tigira n-mayan iæubbu yat-tmåart å-talat n-suraq, ism-ns
šamšun å-tgmmi
n-dalila dalila. 5 awnn iriyasn n-ayt-filis¡in s-dar-tmåart-an inin-as:
«ssfjjij-t ard-aå-d-zå-gis-tldit mani-d-srs-ttkka lquwwa-yan
iriyasn 142
itjhhdn, tissant mamnk a-ra-fllas-nssayk a-t-nkrf nssdullu-t. kud yan ginå
rad-am-ifk alf d-miyya (1100) n-nnÐqrt.»
6 tddu dalila tini i-šamšun: «åir ini-yyi mani-d-srk-ttkka lquwwa-yad

itjhhdn, tmlt-iyi mamnk a-ra-k-ikrf yan iran a-k-issdullu.» 7 irar-as šamšun:


«iå-iyi-krfn s-ssa n-tssuyma n-ilm izgzawn ur-ta-qqurnt, rad-ãøfå, gå åmklli iga
bnadm.» 8 awin-d iriyasn n-ayt-filis¡in ssa n-tssuyma n-ilm izgzawn ur-ta-qqurnt,
tkrf-t nttat srsnt. 9 rgsn dars kra n-irgazn å-ugÐns n-tgmmi. tini-as: «ha srk
ayt-filis¡in a-šamšun.» imma ntta ibbi tissuyma zund åmklli ifsi ifili l-lkttan
iå-ikÐãa løafiyt. gammin ad-issann mani-d-srs-ttkka lquwwa-ns itjhhdn.
10 tini ilmma dalila i-šamšun: «hati ¡¡nñt gigi, tsskarkst flla. åir ini-yyi åilad

mamnk a-s-ra-ttyawkrraft?» 11 irar-as: «iå-iyi-krfn s-izakarn l-ljdid


lli-ur-jji-ityawlddayn å-kra, rad-ãøfå, gå åmklli iga bnadm.» 12 tasi-d dalila
izakarn l-ljdid, tkrf-t srsn, tini-as: «ha srk ayt-filis¡in a-šamšun.» ilin daå kra
n-irgazn rgsn å-ugÐns n-tgmmi. imma ntta ibbi izakarn f-iåalln-ns zund kra
n-ifili.
13 tini daå dalila i-šamšun: «han kiyi sul a-gigi-¡¡nañt, ar-flla-tsskirkist.

ini-yyi åilad mamnk a-s-ra-ttyawkrraft?» irar-as: «iå-tñãat ssa n-tÐkyaã


n-wazzar-inu s-ifalan n-idd, tqqnt-tnt å-tgust, rad-ãøfå, gå åmklli iga bnadm.»
14 lliå i¡¡as, tñãa ssa n-tÐkyaã n-wazzar-ns s-ifalan n-idd, tqqn-tnt å-yat-tgust

tini-as: «ha srk ayt-filis¡in a-šamšun.» imma ntta ifaq-d zå-iy¡s, issukf tagust
d-uœ¡¡a n-idd lli-gis-illan.
15 tini-as ilmma: «mamnk a-ttinit ‹æubbiå-km› d-uwl-nk ur-didi-illi?

kra¡¡-twal ayd gigi ¡¡nañt, d-ur-ta-yyi-tnnit mani-d-srk-ttkka lquwwa-nk itjhhdn.»


16 tzayd tñiyyr-t ar-gis-tqqaz ass f-wass s-wawal-ns, aylliå iæaša tudrt-ns yiri

a-immt. 17 iml-as åakudan kullu ma-illan å-içf-ns yini: «ur-jji-ikki lmus içf-inu,
ašku giå wad ityawñlayn s-rbbi zå-waælig n-inna. iå-iyi-ityawkkas-wazzar,
ra-yyi-tfl lquwwa-nu, wrriå ãøfå, gå åmklli iga bnadm.»
18 lliå tssn dalila is-as-imla kullu ma-illan å-içf-ns, tazn ma-d-yaqran

i-iriyasn n-ayt-filis¡in tini-asn: «aškat-d daå, ašku imla-yyi kullu ma-illan


å-içf-ns.» aškin-d dars iriyasn, awin-as-d nnÐqrt å-ifassn-nsn. 19 tssgn-t
f-ifaddn-ns nttat aylliå-t-yiwi-yi¡s, tår-d i-ma-ys-issmakkrãn ssa n-tÐkyaã
n-wazzar-ns. tbdu ar-ti-tssdullu, d-ntta hati laæ-as lquwwa-ns. 20 tini-as: «ha srk
ayt-filis¡in a-šamšun.» ifaq-d zå-iy¡s yini d-içf-ns: «rad-ffuåå åmklli bdda, ssusså
içf-inu dduå.» ntta ur-issin is-t-ifl sidi rbbi. 21 amñn-t ayt-filis¡in ssukfn-d alln-ns,
sshuwwdn-t s-åazza. krfn-t s-ssnasl n-wanas, rarn-t a-iññaã imndi å-læbs.
22 walaynni azzar n-içf-ns lli-ssmakkrãn, ar-d-itmåay.
23 izri ma-izrin s-d-munn iriyasn n-ayt-filis¡in ad-årœn
lmut n-šamšun
i-yat-tårœi ihiyyan å-umnid n-rbbi-nsn dagun. zaydn fræn
i-ngratsn ar-ttinin: «rbbi-nå, hati isrs-aå-d šamšun anuwwaš-nå å-ufus-nå.»
24 lliå-t-ñran kullu mddn n-ayt-filis¡in, ar-ttalån rbbi-nsn ar-ttinin: «ha rbbi-nå

isrs-aå-d šamšun anuwwaš-nå, ig walli içÐlan tamazirt-nå, inå ginå ma-iggutn.»


25 lliå kullu fjjijn f-uwlawn-nsn inin: «awyat-d šamšun ad-aå-iløb.» awin-d

šamšun zå-læbs, iløb å-umnid-nsn. ssbiddn-t å-gr tannalin. 26 yini šamšun


i-uøyyal lli-as-yumñn afus: «adj-iyi ad-ggrå i-tannalin lli-yusin tigmmi,
ad-fllasnt-snndå.» 27 tigmmi-an tømmr s-irgazn d-tmåarin, ilin gis kullu iriyasn
iriyasn 143
n-ayt-filis¡in. yili å-ukÐfaf ma-itggan kraã id-walf (3000) n-urgaz d-tmåart
ar-di-tfrrajn å-šamšun ar-itløab.
28 iår šamšun åakudan i-sidi rbbi yini: «wa sidi rbbi, åir swangm-iyi-d,

tfkt-iyi daå lquwwa åir tawala-yad, f-ad-rarå i-ayt-filis¡in f-walln-inu.» 29 yamñ


šamšun å-snat tannalin n-tuññunt lli-yusin tigmmi, yat å-ufasi-ns d-yat
å-uñlmaã-ns, isnnd fllasnt. 30 yini: «ad-mmtå nkki d-ayt-filis¡in.» idæi tannalin
s-kullu lquwwa-ns, tãr-d-tgmmi f-iriyasn ula kullu mddn lli-gis-illan. han willi
inåa s-lmut-ns utin willi inåa å-tudrt-ns.
31 huwwdn-d ilmma aytmas d-ayt-dars kullutn, asin-t ssawnn-t-id, mãln-t

å-usmãal n-babas manuwaæ å-gr œurøah d-aštawul. sin id-mraw (20) n-usggÐas
a-iækam šamšun f-ayt-israyil.

17
1 illa yan-urgaz ism-ns miçayah izdå å-iwrar n-afraym.
œœurt n-nnÐqrt å-dar
miçayah
2 yini i-innas: «tssnt alf d-miyya (1100) n-uqarid n-nnÐqrt
lli-am-laæ, tnølt walli-tn-yukÐrn, tinit-iyi fllasn. hatni llan
dari. nkki a-tn-yusin.» tini-as innas: «a-k-ibark sidi rbbi a-iwi.» 3 irar i-innas alf
d-miyya (1100) n-uqarid-lli. tini-as innas: «nnÐqrt-ad illan åilad å-ufus-inu,
ñliå-tt kullu i-sidi rbbi a-srs-iskr iwi yat-œœurt ifsin inqšn. mayan a-f-a-yk-tt-rarå
åilad.» 4 tasi-d innas sin id-miyya (200) n-uqarid zå-willi-as-d-irur, tfk-tn
i-uœiyyaå, iskr zå-gisn yat-œœurt ifsin inqšn. ssbiddn-tt å-tgmmi n-miçayah.
5 iskr-urgaz-an miçayah yan-udåar a-gis-itøbad, iskr yan-ubannka ma-zå-

a-tyawlddayn snat-tkššuãin, iskr ula laœnam mññinin, iñli yan zå-tarwa-ns


ad-as-ig amsakmur. 6 å-uwssan-an ur-illi-ugllid å-dar ayt-israyil. kraygatt yan
ar-iskar aynna ifulkin å-iñri-ns.
...................................
144

raøut
1
tahjjalt nuømi
d-tslatin-ns
1 å-uwssan lli-å-a-tækamn iriyasn, illa-uåÐni å-wakal
n-israyil. iddu yan-urgaz gu-bitlaæm å-yahuda a-igawr
å-tmazirt n-muwab, ntta d-tmåart-ns d-sin tarwa-ns. 2 iga ism-ns alimalik, ig ism
n-tmåart-ns nuømi, gn ismawn n-sin tarwa-nsn maælun d-kilyun. gan ntni
zå-tagÐmat n-ayt-afrata. ffuån zå-bitlaæm å-wakal n-yahuda, ddun kšmn
s-tmazirt n-muwab zdån gis. 3 izri ma-izrin immt alimalik argaz n-nuømi, tqama
nttat d-sin tarwa-ns. 4 awin ntni tislatin zå-ist-muwab, iga ism n-yat øurfa, ig ism
n-tis snat raøut. zdån åin ma-itggan mraw isggÐasn. 5 immt ilmma maælun
d-kilyun s-sin. åmkan a-s-tqama-tmåart, mmutn-as sin tarwa-ns d-urgaz-ns.
6 lliå tlla nuømi å-tmazirt n-muwab, tsfld is-d-yakmur sidi rbbi s-mddn-ns

ifk-asn amššu. tskr f-a-di-twrri s-tmazirt-ns, nttat d-tslatin-ns. 7 tffuå-d zå-åin


nttat d-tslatin-ns s-snat, munnt-d d-uåaras lli-itawin s-wakal n-yahuda. 8 tsawl
nuømi s-snat-tslatin-ns tini-asnt: «wrryamt kunninti kud yat s-tgmmi n-innas.
ad-didunt-iskr sidi rbbi s-tayri iænnan, åmklli tskrmt d-willi mmutnin ula didi
nkki. 9 ad-awnt-ifk sidi rbbi rraæt i-kud yat å-tgmmi n-urgaz-ns.» tssudn-tnt tiri
a-didsnti-tmsifiã. im¡¡awn a-s-ullnt awal-nsnt åakudan, 10 inint-as: «uhu,
ra-dim-nmun s-dar ayt-darm.» 11 tini-asnt nuømi: «åir wrryamt a-isti. maç aylliå
ra-didi-tmunmt? is-sul dari tarwa å-waælig-inu ad-awnt-gn islan? 12 wrryamt
a-isti d-uåaras-nunt. ha nkki uwssrå, ur-sul-giå i-littihal. iå-akkÐ-dari rrja,
yawi-yyi kra n-urgaz å-iã-ad, aruå dids tarwa, 13 is-ra-tqlmt ard mqqurn?
is-ra-tqamamt bla littihal f-ssibt-nsn? uhu a-isti, ha tasa-nu ar-tbrri f-ssibt-nunt,
ašku hati iffuå-d-sri-ufus n-sidi rbbi.» 14 allnt daå awal-nsnt s-im¡¡awn. tssudn
øurfa tafqqirt-ns tmsafaã dids, imma raøut tumñ sul gis.
15 tini-as nuømi: «han tanu¡¡-nm twrri s-dar ayt-dars d-id-rbbi-ns. zayd tmunt

dids.» 16 trar-as raøut: «ad-ur-iyi-tssåwit a-km-flå dduå zå-tama-nm. ašku innas


tddit a-s-rad-dduå, d-innaå tgawrt a-å-rad-gawrå. ayt-darm ra-tn-gå d-ayt-dari,
d-rbbi-nm ra-t-gå d-rbbi-nu. 17 d-innaå tmmutt a-å-rad-mmtå, d-åin
a-å-rad-tyawmãalå. ggulliå s-sidi rbbi a-yyi-iøddb s-uggÐar, iå-illa ma-yyi-dim-
ya¡¡un abla lmut.» 18 lliå tñra nuømi raøut mamnk ad-bahra-tumñ a-dids-tmun,
ur-sul-as-tnni yat. 19 ftunt s-snat aylliå lkmnt bitlaæm.
lliå-n-kšmnt s-bitlaæm, ar-ttmussu-tmdint ar-kullu-ssmqsant-tmåarin: «izd
s-œœaæt nuømi ayad?» 20 trar-asnt: «a-ur-iyi-taqramt s-‹nuømi›, walaynni
aqramt-iyi s-‹mara›, ašku wasmmum išqan a-flla-izzri rbbi itjhhdn. 21 ddiå nkki
s-ifassn ømmrnin, irar-iyi-d sidi rbbi s-ifassn çwanin. maç a-yyi-ttinim ‹nuømi›?
sidi rbbi ur-sri-irãi. imzi-yyi walli itjhhdn.»
22 åmkan a-s-di-twrri nuømi, nttat d-tslit-ns raøut ullt-muwab. uškant-d

zå-tmazirt n-muwab, lkmnt-d bitlaæm å-uwssan imzwura n-tmgra n-¡mñin.

2
1 illa åin yan zå-ayt-dars n-urgaz n-nuømi, ig wad iæaršn
buøaz gu-bitlaæm
i¡¡af lçir, ig zå-tagÐmat n-alimalik, ism-ns buøaz.
raøut 145
2 tini raøut ullt-muwab i-tfqqirt-ns nuømi: «adj-iyi ad-dduå s-dar-tmgra,
ar-grruå taydrt nna-iãrn i-wanna dar ufiå rrãa å-iñri-ns.» tini-as: «zayd a-illi.»
3 tddu s-illiå a-mggrn, ar-tgrru taydrt lli-iãrn i-išuwwaln. ttaå-d tasga n-igr

lli-tlkm, tga tin buøaz lli-igan zå-tagÐmat n-alimalik. 4 s-ha buøaz yuška-d
tasaøt-an zå-bitlaæm. yini i-išuwwaln: «a-kÐn-iøawn sidi rbbi.» inin-as-d:
«a-k-ibark sidi rbbi.» 5 yini ilmma buøaz i-uøyyal lli-illan f-išuwwaln: «illis
n-mit a-tga-tøyyalt-an?» 6 yini-as-d walli illan f-išuwwaln: «taøyyalt-an tga
ullt-muwab lli-d-imunn d-nuømi zå-wakal n-muwab. 7 tãalb zå-gigi tini-yyi: ‹åir
adj-iyi ad-grruå å-gr tadliwin ar-ssmunuå ma-iãrn i-išuwwaln.› åmkan
a-s-di-tuška, tzayd zå-zikk sul s-åilad, abla yan imikk a-tsunfa å-umalu.»
8 isawl-d buøaz åakudan i-raøut yini-as: «sfld a-illi. a-ur-tddut a-tgrrut å-kra

n-igr yaãni. qama å-gr-tøyyalin-inu. a-ur-tddut s-mani yaãni. 9 awi-tt åir


å-igr-ad, tãfurt willi-t-imggrn. han uœœaå iøyyaln a-ur-am-ggrn. iå-km-yaå irifi,
tddut tsut å-irukutn lli-d-ugÐmn iøyyaln.» 10 tssknu-d içf-ns ar akal tini-as: «maç
aylliå ufiå rrãa å-iñri-nk, tssæssat sri d-nkki tabrraniyt ad-giå?» 11 isawl-d buøaz
yini-as: «sfldå f-kullu ma-tskrt i-tfqqirt-nm zå-lliå-am-immut-urgaz. sawln-iyi
mamnk a-n-tflt babam d-innam d-tmazirt lli-å-tlult, taškit-d s-dar mddn
lli-ur-tssint. 12 ad-am-içllœ sidi rbbi f-maylli tskrt, issafu-am-t rbbi da-illan, ig
rbbi n-ayt-israyil lli-s-di-tuškit a-tntlt å-ddu-tfrawin-ns.» 13 tini-as åakudan:
«amar yufan ad-sul-afå rrãa å-iñri-nk a-sidi, ašku tsshnnat-iyi åilad å-tsawlt
s-tmqasat-nk, waçça ur-giå zå-tmqasatin-nk.»
14 lliå tlkm tasaøt n-imkli, yini-as buøaz: «ašk-id tiššt imikk n-uårum,

ar-tssaykt tuffañin-nm aman n-waãil.» tgawr å-tama n-išuwwaln, imdi-as-n


buøaz kra n-tzlfin. tšš aylliå tšbø, iqama-yas-d sul. 15 lliå tdda a-tgrru, yuœœa
buøaz iøyyaln-ns yini-asn: «adjat-stt a-tgrru ætta å-gr tadliwin, a-ur-tti-tssæššmm.
16 ldyat-as-d ula kra n-tiydrin zå-tadliwin, tadjm-tt a-tgrru. a-ur-tti-tñim.»
17 ar-tgrru raøut å-igr-an ar takÐya n-tafukt. ar-tssusus ilmma maylli tgÐra,

ig ma-itggan løbrt n-¡mñin. 18 tasi-tnt twrri-d s-tmdint. tml i-tfqqirt-ns


maylli-di-tssmun, tldi-d ula maylli-as-iqaman lliå tšbø, tfk-as-t. 19 tsqsa-tt-
tfqqirt-ns: «manizå-di-tgÐrit åassad? maniå-n-tçdmt? a-ig ambarki walli srm
issæssan.» tsawl nttat i-tfqqirt-ns f-walli dar tçdm tini: «argaz lli-dar-çdmå
åassad, iga ism-ns buøaz.» 20 tini nuømi i-tslit-ns: «ad-as-tili lbaraka n-sidi rbbi
lli-ur-iwrrin f-tayri-ns izgan f-willi iddrn ula f-willi immutn.» tzayd nuømi
tini-as: «argaz-an iga-yaå kra. ig yan zå-willi iñãarn ad-aå-ssntln.» 21 tini-as
raøut ullt-muwab: «yuœœa-yyi: ‹ad-ur-tflt iøyyaln-inu ard kmmln kullu
tamgra-nu.› » 22 tini nuømi i-tslit-ns raøut: «ifulki a-illi a-tmunt d-tøyyalin-ns,
a-ur-imil ijru-am kra å-kra n-igr yaãni.» 23 åmkan a-s-tqama nttat å-gr-tøyyalin
n-buøaz ar-tgrru, aylliå tkmml-tmgra n-¡mñin wala tin irdn. tzdå å-dar-tfqqirt-ns.

3
1tini-as-tfqqirt-ns nuømi: «is-ur-rad-am-sigglå s-rraæt-nm
raøut tdda s-unrar
a-illi, f-ad-am-tili sslamt? 2 han buøaz lli-mi-ttmunut
d-tøyyalin-ns, is-ur-aå-igi kra? hati å-iã-ad ra-izuzzur ¡umñin å-unrar. 3 sird åilad
tññåurt içf-nm, tdlt s-ufawwu-nm, thuwwdt s-dar-unrar. walaynni han
ad-ur-yissan-urgaz-an is-tllit åin ard išš isu. 4 tgablt-t-in ar tissant maniå ign, tqlt
raøut 146
ar-t-in-yawi-yi¡s, tftut ilmma tallt f-tama n-iwurzan-ns tgnt. nttan rad-am-iml
ma-ra-tskrt.» 5 tini-as raøut: «kullu ma-tnnit ra-t-skrå.»
6 thuwwd raøut s-unrar, tskr åmklli-s-as-tnna-tfqqirt-ns. 7 lliå išša buøaz isu

ifjjij f-içf-ns, iddu ign å-tama n-taffa n-¡mñin. tašk-id nttat s-tntla, tall f-tama
n-iwurzan-ns tgn. 8 å-tuññunt n-iyã iggÐd-urgaz zå-iy¡s-ns igrawl, s-d-yufa
yat-tmåart tgn å-dar iwurzan-ns. 9 yini-as: «ma-tgit kmmi?» tini-as-d:
«tamqasat-nk raøut ad-giå. fsr flla inrfl n-uslham-nk, ašku tgit-iyi antal.»
10 yini-as: «a-km-ibark sidi rbbi a-illi. afulki-ad gigi tskrt yugÐr walli izwurn,

ašku ur-tsigglt kra n-uøyyal dar ayda ula kra n-uøyyal ur-dar yat. 11 åilad a-illi,
ad-ur-tiksaãt. rad-skrå s-mayd tãalbt, ašku hay-ayt-tmdint-inu kullutn ssnn is-tgit
tamåart iœlaæn. 12 iœæa is-giå yan zå-intaln-nm, walaynni illa yan-untal yaãni,
iga-yam kra uggÐar-inu. 13 qama sul å-iã-ad ar zikk œbaæ a-nñr. iå-ira a-km-idl,
han ifulki iå-km-idl. iå-ur-iri a-km-idl, ha-yyi nniå-am s-tudrt n-sidi rbbi
ard-km-dlå nkki. gn åilad ar œbaæ.»
14 tgn å-tama n-iwurzan-ns ar zikk œbaæ, tnkr-d ur-ta-di-tåli tifawt a-ur-tt-iñr

yan, ašku inna-yas buøaz: «a-ur-yissan yan is-di-tuška kra n-tmåart s-unrar.»
15 izayd yini-as: «mdi-d tamlæaft-an-å-tmuttlt, tamñt å-inrfal-ns.» tmdi-as-tt-in,

iffi-as-d gis sãist løbrat n-¡mñin. twrri-d åakudan s-tmdint. 16 lliå-n-tkšm,


tsqsa-tt-tfqqirt-ns: «ma-ijran a-illi?» tøawd-as f-kullu ma-iskr-urgaz-an
f-ssibt-ns, 17 tini: «ifka-yyi-d sãist løbrat n-¡mñin, yini-yyi: ‹urd s-ifassn çwanin
a-s-ra-twrrit dar-tfqqirt-nm.› » 18 tini-as nuømi: «skiws a-illi ard tissant
ma-s-ra-tggru-tåawsa-yad, ašku ur-ra-isunfu-urgaz-an åassad ard ikmml maylli
inna.»

4
yawn buøaz s-dar imi n-tmdint iskiws, s-hay-antal yaãni
1
buøaz itahl raøut
izri, ig walli-f-isawl buøaz. yini-as buøaz: «ašk-id a-gÐma,
gawr åid.» yašk-id s-tama-ns iskiws. 2 iår-d buøaz i-mraw irgazn zå-imåarn
n-tmdint yini-asn: «gawrat åid.» skiwsn didsn. 3 yini ilmma i-walli igan antal:
«han nuømi lli-d-iwrrin zå-tmazirt n-muwab tra a-tzznz akal n-gu-darnå
alimalik. 4 swangmå is-flla-illa ad-ak-t-iniå, f-a-ti-tsåt å-umnid n-åwid igawrn
åi d-umnid n-imåarn n-tmdint. iå-trit åilad a-ti-tfrut, fru-t. iå-ur-trit a-ti-tfrut,
tinit-t ad-issanå. ašku kiyi ad-dar læqq amzwaru a-ti-tfrut. nkki walaå-k-in
å-mayan.» irar-as-d: «ra-t-fruå.» 5 yini buøaz åakudan: «ass nna-tsåit akal-an
zå-ufus n-nuømi, tawit dids ula raøut ullt-muwab lli-mi-immut-urgaz, tskrt dids
amud ma-itwrratn ism n-walli immutn.» 6 irar-as-d åwalli igan antal: «lliå iga
åmkan, ur-ñãarå ad-fruå akal-an, a-ur-imil jluå lwrt-inu. zayd tfrut-t kiyi, ašku
ur-as-ñãarå.»
7 å-uwssan-an kkan-ttin mddn n-ayt-israyil ar-skarn åmkad. iå-ran ad-zzgan

awal f-kra såan nåd kra fran, ra-ikks yan gisn turñiyt-ns ifk-tt i-wayyaã. 8 lliå
inna åwalli igan antal i-buøaz: «zayd tsåt-t kiyi», hati ikkis turñiyt-ns. 9 yini
buøaz i-imåarn d-mddn kullutn: «kunni tgam inagan åassad nis-såiå kullu
ma-igan win alimalik d-kullu ma-igan win kilyun d-maælun zå-dar nuømi.
10 awiå dids ula raøut ullt-muwab lli-mi-immut maælun, a-tg tamåart-inu,

f-ad-dids-skrå amud ma-itwrratn ism n-walli immutn, a-ur-yitti ism n-walli


immutn zå-gr aytmas ula zå-gr tamunt n-tmazirt-ns. d-ha kunni tgam inagan
raøut 147
åassad.» 11 inin-as kullu willi igawrn å-dar imi n-tmdint ntni d-imåarn: «nga
nkkÐni inagan. a-ig sidi rbbi tamåart lli-ra-ikšm s-tgmmi-nk d-zund raæil d-layah
lli-iskrn snatitsnt tasut i-israyil. a-tgt kiyi wad idusn å-tmazirt n-afrata, tgt wad
ityawssann å-tmdint n-bitlaæm, 12 ig-wamud lli-rad-ak-ifk sidi rbbi zå-tmåart-an
zund win fariœ lli-turu tamar i-yahuda.»
13 yawi buøaz raøut, tg tamåart-ns. ikšm fllas, ifk-as sidi
tfræ nuømi
d-tadjarin-ns rbbi a-trbbu, taru yan-warraw. 14 inint-tmåarin åakudan
i-nuømi: «ad-kullu-nttalå sidi rbbi lli-ur-km-ifiln bla antal.
a-t-ig rbbi d-walli-mi-ityawssan ism-ns å-gr ayt-israyil. 15 ra-ig ntta walli
ra-issddr rruæ-nm, yasi tawssrt-nm, ašku turu-am-t-tslit-nm lli-dar-tøzzat, d-nttat
tuf-am ssa n-tarwa.» 16 tasi nuømi arraw-an tssgn-t f-ifaddn-ns, twrri nttat tg
talli-t-itrbbun. 17 gnt tadjarin-ns ism ‹øubid› i-warraw-an, ar-ttinint:
«ilul-d-warraw i-nuømi». ra-iwrri ig ntta babas n-yassa lli-igan babas n-dawd.
18 åmkad ad-gant tasutin n-fariœ. fariœ yuru æaœrun. 19 æaœrun yuru aram.

aram yuru øamminadab. 20 øamminadab yuru naæšun. naæšun yuru salmun.


21 salmun yuru buøaz. buøaz yuru øubid. 22 øubid yuru yassa. yassa yuru dawd.
148

arra amzwaru n-œamwil


1
talalit n-œamwil 1 ikka-tt-in yan-urgaz å-tmdint n-rama n-ayt-œuf å-iwrar

n-afraym, iga ism-ns alqanah. ig yus n-yaruæam lli-igan yus n-alihu lli-igan yus
n-tuæu zå-tagÐmat n-œuf lli-igan zå-tqbilt n-afraym. 2 itahl snat-tmåarin. iga ism
n-yat æanna, ig ism n-¡ayyaã faninna. ttaå-d faninna te¡¡af tarwa, imma æanna
ur-te¡¡af tarwa.
3 asggÐas ar asggÐas ar-itawn alqanah zå-tmdint-ns a-isjd i-sidi rbbi

l-lmlayka å-šiluh, iårœ-n f-ism-ns å-dar æufni d-finæas tarwa n-øali lli-ganin
imsakmurn n-sidi rbbi. 4 ass nna-iårœ alqanah ar-bdda-ya¡¡u taåamin i-tmåart-ns
faninna nttat d-tarwa-ns d-istis. 5 imma æanna, ar-as-yakka snat taåamin, ašku
tøzza dars, waçça-yas-iqqn sidi rbbi aælig-ns. 6 walaynni takna-ns faninna
ar-gis-¡¡nañ bahra, ar-as-tti-tss¡iyar ašku iqqn-as sidi rbbi aælig-ns. 7 ar-ijrru
åmkan kraygatt asggÐas. åakud nna-tiwn s-tzdåt n-sidi rbbi, ar-gis-¡¡nañ
takna-ns, ar-talla æanna, tagÐi a-sul-tšš. 8 yini-as-urgaz-ns alqanah: «wa æanna,
maç a-tallat? maç aylliå ur-a-tšttat? maç ad-bahra-yuãn-uwl-nm? ha nkki,
is-ur-am-ufå mraw tarwa?»
9 tigira n-mad-ššan sun å-šiluh, tnkr æanna tffuå. tasaøt-an illa-umsakmur

øali, igawr f-lkursi å-tama n-imi n-tzdåt n-sidi rbbi. 10 ¡iyr i-æanna bahra,
ar-ttñalla i-sidi rbbi, ar-talla zå-uwl-ns ityagasn. 11 tggall tagallit-ad tini: «wa
sidi rbbi l-lmlayka, iå-trãit a-di-tmnadt tassast n-tçddamt-nk, d-iå-iyi-di-
tswangmt ur-iyi-tettut, d-iå-tzuydt tfkt i-tçddamt-nk yan-uæšmi, ra-t-ñliå a-ig
wink kullu ussan n-tudrt-ns, ur-sar-issmakkrã içf-ns.» 12 lliå tqama ar-sul-ttñalla
å-umnid n-sidi rbbi, han øali ar-itmnad å-imi n-æanna. 13 nttat ar-ttñalla s-uwl-ns,
ar-tmussun infurn-ns, walaynni ur-isfld øali i-kra n-wawal. iåal is-tga tamåart
taskayriyt. 14 yini-as øali: «mnšk a-ra-tqamat åmka ar-ttnufult s-tissi? kkis fllam
aman n-waãil issmlilliyn.» 15 trar-as-d æanna: «uhu a-sidi, giå tamåart mi-tåufa
rruæ-ns bahra. ur-swiå ma-iktin ula ma-issmlilliyn. ha-yyi ar-di-ttffiå ma-illan
å-uwl-inu å-umnid n-sidi rbbi. 16 ad-ur-tæasbt taçddamt-nk zund mmu-løar, ašku
f-tugtt n-usmammi d-tguãi a-f-ssiåzifå tañallit.» 17 isawl øali yini-as: «zayd
s-sslamt. ad-am-ifk rbbi n-israyil maylli-zå-gis-tãalbt.» 18 tini-as: «ad-afå rrãa
å-iñri-nk a-sidi.» tffuå-tmåart åakudan, ur-sul-ikrs-uwdm-ns, tddu ar-tštta.
19 nkrn-d zikk œbaæ, šjdn å-umnid n-sidi rbbi, muddun ilmma s-tgmmi-nsn

å-rama. ikšm alqanah f-tmåart-ns æanna, d-nttat iswangm-tt-id sidi rbbi. 20 tffuå
ilmma ar-trbbu, aylliå tlkm luqt-ns taru yan-uæšmi. tg-as ism œamwil, ašku tnna:
«ãalbå-t zå-sidi rbbi.»
21 izri ma-izrin, yawn alqanah d-kullu ayt-tgmmi-ns
añlay n-warraw
i-rbbi a-n-iårœ i-tårœi n-usggÐas f-ism n-sidi rbbi, issafu
tagallit-ns. 22 imma æanna ur-didsn-tmun. tnna i-urgaz-ns:
«ard kkså tibbišt i-iwi, awiå-t åakudan a-n-iæaãr å-umnid n-sidi rbbi, iqama-n
bdda åin.» 23 isawl-d-urgaz-ns alqanah yini-as: «skr aynna ifulkin å-iñri-nm, tqlt
ard-as-ukan-tkkst tibbišt. nra åir a-yafu-wawal sidi rbbi.» tqama-tmåart
ar-tssngay yus aylliå-as-tkkis tibbišt. 24 lliå-as-tti-tkkis, tssawn-t dids, waçça sul
1 œamwil 149
imññi. tawi yan-umugay ikkan kraã isggÐasn, d-løbrt n-uggÐrn [20 litru],
d-tayddidt n-waman n-waãil iktin, tsslkm-t tazdåt n-sidi rbbi å-šiluh. 25 årœn
ilmma i-umugay, awin aæšmi s-dar øali. 26 tini-as: «wa sidi, f-tudrt n-rruæ-nk
a-sidi, nkkin a-igan tamåart lli-yadlli-ibiddn åid å-dark ar-tñallaå i-sidi rbbi.
27 aæšmi-ad ãalbå zå-sidi rbbi, ikmml-iyi sidi rbbi tañallit-inu. 28 åmkan a-f-t-ñliå

i-sidi rbbi. kullu ma-ra-ik å-tudrt-ns, hati ityawñlay i-sidi rbbi.» išjd øali åakudan
i-sidi rbbi.

2
...................................
11 iwrri-d ilmma alqanah s-tgmmi-ns å-rama. iqama-n-
tawuri n-uæšmi
œamwil uæšmi ar-itsala tawuri n-sidi rbbi å-dar-umsakmur øali.
12 tarwa n-øali gan id-bu-ijrman, ur-ssinn sidi rbbi. 13 skrn

yat-tnba¡¡ a-tili å-gr imsakmurn d-mddn, tga åmka. wanna iårœn i-kra n-tårœi, sul
a-tnggÐa-tfiyi å-waman, ar-di-ttaški-uøyyal n-umsakmur yasi-d yat tazzrt å-llan
kraã ikawãn. 14 ar-n-srs-ikkat å-uruku, ig-iyt ikin nåd agdur nåd ¡¡njra.
aynna-di-tusi tazzrt-an, yawi-t i-umsakmur. åmkan ad-skarn å-šiluh i-kullu
mddn n-ayt-israyil lli-d-darsn-ittaškin. 15 d-kra yaãni, wanna iårœn, ur-ta-ijdir
tadunt, ar-d-srs-ittaški yus n-umsakmur yini-as: «ara tifiyi a-stt-iššwi-umsakmur,
ašku ur-ra-iqbl tifiyi inwan å-waman. ira tifiyi ur-inwin.» 16 iå-as-inna-urgaz-an:
«ql ard tjdr tadunt, tasit ilmma unšk nna-trit», irar-as: «uhu, fk-iyi-tt åil åil, nåd
a-stt-awiå s-ifaddn.» 17 han tarwa n-øali ffuån aåaras bahra å-iñri n-sidi rbbi,
ašku ægrn ma-ityawfkan i-sidi rbbi.
18 œamwil ar-itqasa tawuri-ns å-umnid n-sidi rbbi, ig aæšmi yagsn s-tbannka

l-lkttan n-umsakmur. 19 kraygatt asggÐas ar-as-tskar innas yan-uqššab imññin,


ar-as-ti-di-ttawi åakud nna-tiwn nttat d-urgaz-ns ad-årœn i-tårœi n-usggÐas. 20 øali
ar-itdøu s-lbaraka i-alqanah d-tmåart-ns tizi-an, ar-as-ittini: «ad-ak-ifk sidi rbbi
tarwa å-tmåart-ad. ad-ak-içlf arraw lli-tñli nttat i-sidi rbbi.» wrrin ilmma
s-tgmmi-nsn. 21 ibark sidi rbbi å-æanna, tzayd ar-trbbu, taru sul kraã ifrçan
d-snat-tfrçin. ar-ittimåur-uæšmi œamwil å-umnid n-sidi rbbi.
22 imma øali yuwssr bahra, ar-isflid f-kullu mad-skarn tarwa-ns i-kullu

mddn n-ayt-israyil. yissan ula is-a-ggan ntni d-tmåarin lli-iskarn tawuri å-dar
imi n-uçiyyam n-umnaggar. 23 yini-asn: «maç a-tskarm åmkan? han ar-sflidå
å-dar kullu mddn f-tillay-nun Ðçšnnin. 24 uhu a-tarwa-nu, ur-fulkin laçbar-ad
fllawn ttinin ayt-sidi rbbi. 25 iå-itødda yan f-bnadm, ra-tn-issnfaœal rbbi,
walaynni iå-itødda yan f-sidi rbbi, manwa ra-tn-issnfaœal?» walaynni agÐin
ad-sfldn s-babatsn, ašku sidi rbbi iqœad fllasn lmut. 26 imma aæšmi œamwil
ar-itzayad å-tiddi ula å-rrãa dar sidi rbbi ula mddn.
27 yašk-id yan-uçddam n-rbbi s-dar øali yini-as: «ha
awal n-rbbi f-tarwa
n-øali ma-inna rbbi da-illan: ‹is-ur-a-n-ssbayyanå içf-inu i-jddik
[harun] d-warraw-ns, åakud lliå sul llan å-miœr å-ddu-ufus
n-firøawn? 28 is-ur-t-ñliå nttan zå-gr kullu tiqbilin n-ayt-israyil, ad-iyi-ig
amsakmur iåli s-dar tisi-nu n-tårœi ar-itbççar, ar-yaggs s-ubannka n-tkššuãin
å-umnid-inu? hati ayt-dars n-babak a-mi-fkiå taåamt å-kullu tiwafkiw jdrnin
lli-ssakmurn ayt-israyil. 29 maç a-ttægarm tiårœiw d-twafkiw lli-f-uœœaå ad-ilint
å-udåar-inu? maç a-tssimåurt tarwa-nk flla, ar-ttasim igzman šwanin zå-kullu
1 œamwil 150
tiwafkiw n-mddn-inu n-ayt-israyil baš a-srsnti-tssãnaym içfawn-nun?› 30 hati
inna-yak sidi rbbi n-israyil: ‹åayd izrin qawlå f-warraw-nk d-warraw n-jddik
is-rad-bdda-kššmn ar-tffuån å-umnid-inu.› imma åilad inna-yak sidi rbbi: ‹han
yaggug flla mayan. ašku willi-yyi-ituqqarn a-ra-tuqqarå. d-willi-yyi-iægrn,
ur-rad-dari-gn yat. 31 han rad-d-aškin-uwssan å-rad-kkså imdwas-nk
d-win-warraw n-jddik, a-ur-sul-gisn-yili yan ilkmn tawssrt. 32 tizi-an n-tnukmut,
ra-tmnadt s-¡i¡¡ yÐçšnn å-tmiçar lli-ra-ityawfka i-ayt-israyil, imma arraw-nk
ur-sar-ra-gisn-iqama ma-ituwssurn. 33 åir yan giwn a-ur-rad-kkså zå-dar-udåar
n-tårœiw-inu. nttan ra-t-adjå ad-bukãnt-walln-ns s-im¡¡awn, ityagas-ula-uwl-ns
s-tguãiwin, ašku rad-mmtn kullu tarwa n-warraw-nk s-uwzzal n-bnadm.
34 rad-ak-tban-tmatart-an å-ma-ra-ijru i-sin tarwa-nk æufni d-finæas, ašku

rad-mmtn s-sin å-yan-wass. 35 rad-skrå i-içf-inu yan-umsakmur iœlaæn. ra-iskar


s-ma-illan å-uwl-inu d-içf-inu. rad-zzgaå tasut n-wamud-ns, ar-bdda-ikššm
ar-itffuå å-umnid n-walli ññåurå nkki. 36 kullu wanna-d-iqaman å-wamud-nk
ra-d-dars-yašk, iknu iãalb-as yan-uqarid n-nnÐqrt nåd yat-tngult n-uårum yini:
åir adj-yyi ad-skarå kra å-twuri n-imsakmurn ma-f-a-šttaå imikk n-uårum.› »

3
1 izayd-uøzri œamwil ar-itsala tawuri n-sidi rbbi åmklli-
ar-d-yaqra sidi rbbi
i-œamwil as-imala øali. idrus ma-mi-d-ittaški-wawal n-sidi rbbi
å-uwssan-an, yidrus ma-iñrran ma-d-itkkan dar sidi rbbi.
2 å-uwssan-an ign øali d-iyã å-tæanut-ns. ar-as-d-itnaqaœ iñri aylliå

ur-bahra-isfaw, 3 walaynni ur-ta-içsi lqndil n-rbbi. ign œamwil å-ugÐns n-udåar


n-sidi rbbi å-illiå illa œœnduq l-løhd. 4 iår-d sidi rbbi åakudan i-œamwil. isawl-d
œamwil yini: «ha nkki.» 5 yazzl s-dar øali yini-as: «tårit-iyi. ha nkki.» irar-as:
«uhu, ur-ak-åriå a-iwi. wrri maniå a-tggant.» iddu œamwil ign. 6 iår-d daå sidi
rbbi yini: «œamwil.» inkr-d œamwil yazzl daå dar øali yini-as: «tårit-iyi-d. ha
nkki.» irar-as: «uhu, ur-ak-åriå. wrri maniå a-tggant.» 7 œamwil nttan ur-ta-issin
sidi rbbi, ur-ta-yas-d-iban-wawal-ns. 8 iår-as-d daå sidi rbbi tis kra¡¡-twal. inkr
iddu dar øali yini-as: «tårit-iyi-d. ha nkki.» yissan øali åakudan izd sidi rbbi
a-d-yaqran i-uøzri. 9 yini øali i-œamwil: «zayd maniå a-tggant. iå-ak-daå-iåra,
tinit-as: ‹sawl a-sidi rbbi, hay-açddam-nk ar-isflid.› » iwrri œamwil s-udåar-ns
ign.
10 yašk-id sidi rbbi ibidd, iår-as-d zund tiwaliw timzwura yini: «œamwil,

œamwil.» irar-as œamwil yini: «sawl, hay-açddam-nk ar-isflid.» 11 yini ilmma


sidi rbbi i-œamwil: «hati rad-skrå å-israyil ma-ijjhijjiyn imzgan i-wanna fllas
isfldn. 12 åassan a-rad-ssafuå i-øali kullu mad-nniå f-warraw-ns zå-isizwur ar
isiggÐra. 13 ašku ølmå-t is-rad-utå løqubit idumn f-warraw-ns f-ssibt
l-lçКanat-nsn lli-f-issn. ašku skrn bdda tarwa-ns f-çziyt, d-nttan ur-tn-iæœar.
14 åayan a-f-ggulliå åilad i-ayt-øali, ur-sar-ra-ttyawdal lçКant n-ayt-øali s-tårœi

ula tawafka.»
15 ign œamwil aylliå-d-iåli-wass, irñm tiflwin n-tgmmi n-sidi rbbi. yiksaã

œamwil a-iml tawañrit-an i-øali. 16 iår-d øali i-œamwil yini: «wa iwi œamwil.»
yini-as: «ha nkki.» 17 yini-as øali: «ma-iga-wawal lli-s-ak-d-inna?
a-ur-t-flla-tæãut. ad-ak-iskr rbbi uggÐar iå-flla-tssntlt yan-wawal
1 œamwil 151
å-åaylli-ak-d-inna.» 18 yini-as œamwil åakudan f-kullu, ur-fllas-iæãi yat. yini
ilmma øali: «sidi rbbi ayan. aynna dars ifulkin, iskr-t.»
19 yimåur œamwil, yili dids sidi rbbi. d-sidi rbbi ur-a-itadj yan-wawal

n-œamwil a-iãr s-wakal å-kullu ma-ittini. 20 kullu ayt-israyil zå-ttmi n-dan ar tin
bir-šibaø ssnn is-iñli sidi rbbi œamwil a-ig nnabi. 21 iban-d daå sidi rbbi å-šiluh.
s-wawal-ns a-s-a-d-issban sidi rbbi içf-ns i-œamwil å-šiluh.

4
1awal n-œamwil ar-itkka kullu akal n-israyil. izri ma-izrin,
ayt-filis¡in umñn
œœnduq l-løhd ffuån ayt-israyil ad-mmaån d-ayt-filis¡in, srsn å-dar-uñru
n-abanøazr. ayt-filis¡in srsn å-tama n-tmdint n-afaq.
2 ssngaddan ayt-filis¡in tirubba-nsn a-n-mnaggarn d-ayt-israyil. inkr imiå, ttrñn

ayt-israyil å-umnid n-ayt-filis¡in. ãrn gisn ma-itggan kkuñ id-walf (4000) n-urgaz
å-udåar-an å-mmaån. 3 lliå-d-wrrin åwilli iqaman ddrn s-usras, inin imåarn
n-ayt-israyil: «maç aylliå-aå-irña sidi rbbi åassad å-umnid n-ayt-filis¡in? ftwat
a-d-nawi œœnduq l-løhd n-sidi rbbi zå-šiluh, a-yili å-wammas-nå a-yå-ijjnjm
zå-ufus n-inuwwašn-nå.» 4 aznn ayt-israyil åakudan s-šiluh ma-d-itawin œœnduq
l-løhd n-sidi rbbi l-lmlayka, lli-zå-iskr lørš-ns å-gr lmçluqat tjhhdnin. munn-d
tarwa n-øali æufni d-finæas åakudan, awin-d œœnduq l-løhd n-rbbi.
5 lliå-d-ilkm œœnduq l-løhd n-sidi rbbi s-dar-usras, alln ayt-israyil awal-nsn,

utn kullu s-yat-tåuyit itjhhdn aylliå iålaål-wakal. 6 lliå sfldn ayt-filis¡in i-uqqryan
n-tåuyit, ar-ssmqsan: «matta åayd d-uqqryan d-tåuyit itjhhdn illan å-usras
n-ayt-øibr?» issann ilmma is-d-ilkm œœnduq l-løhd n-rbbi da-illan s-usras.
7 iksaãn ayt-filis¡in åakudan ar-ttinin: «ikšm-d yan rbbi s-usras-nsn.» ar-ttinin:

«taguãi a-ra-yå-yili, ašku zund åayad ur-jji-aå-ijri. 8 taguãi ayd-aå-illan.


ma-ra-yå-ifukku zå-ufus n-rbbi-an itjhhdn? rbbi-an a-ikkatn ayt-miœr s-kullu kra
igan a¡¡an å-lçla. 9 nkrat zømat ay-ayt-filis¡in, tgm irgazn. a-ur-twrrim tgm
ismgan dar ayt-øibr-an, åmklli darun gan ntni. gat-n tirugza-nun tmmaåm.»
10 mmaån ayt-filis¡in bahra aylliå rñan ayt-israyil, irwl kud yan gisn s-illiå

izdå. ar-tn-kkatn bahra ar-tn-nqqan. ãrn å-ayt-israyil kraã id-mraw n-walf


(30 000) n-urgaz lli-iftan f-uãar. 11 ityamañ œœnduq l-løhd n-rbbi, mmtn ula tarwa
n-øali æufni d-finæas.
12 ha yan zå-ayt-bnyamin yuzzl zå-imiå, yašk-id åassan
lmut n-øali
s-šiluh, ibbi timlsit-ns izuzzr agdrur f-içf-ns. 13 lliå-d-ilkm
šiluh, ha øali igawr f-lkursi-ns å-tama n-uåaras ar-itql, ašku ar-itrgigiy-uwl-ns
f-œœnduq l-løhd n-rbbi. lliå-n-ikšm-urgaz-lli s-tmdint, iøawd-asn f-ma-ijran,
ar-kullu-ssåuyyun ayt-tmdint. 14 isfld øali i-tåuyit isqsa-tn: «ma-f-inkr-
uqqryan-ad?» yazzl-d-urgaz-an yini-as-t. 15 øali ntta dars ¡ña n-id-mraw d-tam
(98) n-usggÐas, bukãnt-as-walln ur-sul-isfaw. 16 yini-urgaz-lli i-øali: «nkkin
a-d-irwln zå-imiå åassad.» isqsa-t: «ma-gis-ijran a-iwi?» 17 isawl-d
walli-d-yiwin laçbar yini: «rwln ayt-israyil å-lgddam n-ayt-filis¡in. han mddn-nå
rñan tirñi išqan, ula tarwa-nk s-sin æufni d-finæas mmutn, ityamañ ula œœnduq
n-rbbi.» 18 lliå ibdr œœnduq n-rbbi, iãr-n øali tiåurdin zå-lkursi-ns å-tama n-imi,
irñ-umggrã-ns immt, ašku yuwssr nttan d-iññay. kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas
a-iækam f-ayt-israyil.
1 œamwil 152
tlla-åin-tslit-ns, tga tamåart n-finæas, d-nttat ar-trbbu, tqrrb a-taru. lliå
19

tsfld is-ityamañ œœnduq n-rbbi, tsfld ula is-immut-ufqqir-ns d-urgaz-ns,


yamñ-tt-ungañ, tknu s-wakal taru. 20 aylliå tfta a-tmmt inint-as tilli-stt-issarun:
«ad-ur-tiksaãt, hati yan-warraw ayd turut.» imma nttat ur-asnt-di-trur awal ula
tiwi-tt gisnt. 21 tg i-uæšmi-an ism ‹içabud›, tini: «ityattay lmajd f-israyil», ašku
ityamañ œœnduq l-løhd n-rbbi, immt-ula-ufqqir-ns d-urgaz-ns. 22 tini nttat:
«ityattay lmajd f-israyil» ašku ityamañ œœnduq n-rbbi.

5
1 lliå umñn ayt-filis¡in œœnduq l-løhd n-rbbi, asin-t
tgguz-d tagat f-ayt-
filis¡in zå-abanøazr s-tmdint n-ašdud. 2 zaydn ilmma ayt-filis¡in
šškšmn œœnduq n-rbbi s-tgmmi n-rbbi-nsn ‹dagun›, srsn-t-in
å-tama n-dagun. 3 zikk œbaæ, lliå-d-nkrn ayt-ašdud, afn-in dagun iãr-d s-wakal
f-uwdm-ns å-lgddam n-œœnduq n-sidi rbbi. alln dagun åakudan, rarn-t s-illiå
yadlli illa. 4 ndid azkka nkrn daå zikk œbaæ, afn-in dagun iãr-d s-wakal
f-uwdm-ns å-lgddam n-œœnduq n-sidi rbbi, irñ-ugayu n-dagun d-sin ifassn-ns,
ttrsn kullu f-løtbt n-tgmmi, ur-as-d-iqama abla ammas-ns. 5 åayan
a-f-ur-a-ttakÐln imsakmurn n-dagun d-mddn yaãni f-løtbt n-dagun, åakud
nna-kšmn s-tgmmi n-dagun å-ašdud, sul s-åassad.
6 iwrri-ufus n-sidi rbbi iññay f-ayt-ašdud, ar-tn-issiwid ar-tn-ikkat s-ibzzagn

å-tfiyi-nsn å-tmdint n-ašdud d-iduran-ns. 7 lliå ñran ayt-ašdud ma-illan, inin:


«han a-ur-sul-darnå-iqama œœnduq n-rbbi n-israyil, ašku išqa-fllanå-ufus-ns
nkkÐni ula rbbi-nå dagun.» 8 aznn ad-d-munn kullu iriyasn n-ayt-filis¡in,
sqsan-tn: «ma-ra-nskr s-œœnduq n-rbbi n-israyil?» rarn-d: «a-ityattay œœnduq
n-rbbi n-israyil s-tmdint n-gatt.» awin œœnduq n-rbbi n-israyil åakudan s-gatt.
9 lliå-t-iwin s-åin, iggÐz-d-ufus n-sidi rbbi f-tmdint-an, aylliå kullu duyyn

ayt-tmdint. yut mddn kullutn, willi mqqurnin ula willi mññinin,


ar-ttbzag-tfiyi-nsn s-ibzzagn šqanin. 10 œafãn daå œœnduq n-rbbi s-tmdint
n-øaqrun. åir ilkm øaqrun, ar-kullu-ssåuyyun ayt-øaqrun ar-ttinin: «hati iwin-d
srnå œœnduq n-rbbi n-israyil f-ad-aå-nån nkkÐni d-mddn-nå.» 11 aznn daå
ad-d-munn kullu iriyasn n-ayt-filis¡in, inin-asn: «ssittyat-n fllanå œœnduq n-rbbi
n-israyil, trarm-t s-tmazirt-ns, a-ur-aå-inå nkkÐni d-mddn-nå.» ašku duyyn
ayt-tmdint-an s-tawda išqan, iññay-fllasn-ufus n-rbbi bahra. 12 willi ur-mmutnin,
ttut-tfiyi-nsn s-ibzzagn, tåli-tåuyit-nsn ar ignna.

6
ssa n-iyrn a-ikka œœnduq n-sidi rbbi å-tmazirt n-filis¡in.
1
iwrri-d œœnduq
s-wakal n-israyilårn-d ilmma ayt-filis¡in i-imsakmurn-nsn d-išuwwafn-nsn
sqsan-tn: «ma-ra-nskr i-œœnduq n-rbbi-nsn? mlat-aå mamnk
a-s-ra-t-nrar s-udåar-ns.» 3 inin-asn: «iå-ra-trarm œœnduq n-rbbi n-israyil,
a-ur-ti-taznm bla yat. i眜a-kÐn ad-as-tfkm ma-s-a-tfrrum løib-nun. åmkan
a-s-ra-tjjim, tissanm maç aylliå ur-n-fllawn-yusi afus-ns.» 4 sqsan-tn:
«ma-rad-as-nfk a-nfru løib-nå?» inin-asn: «fkat-as smmus ibzzagn n-uwrå
d-smmus iårãayn n-uwrå, unšk lli-gan iriyasn n-ayt-filis¡in. ašku kunni
d-iriyasn-nun, yan-wa¡¡an a-kÐn-yutn kullukÐn. 5 i眜a-kÐn a-tødlm kra irwasn
ibzzagn-nun d-kra irwasn iårãayn lli-išttan kullu tamazirt-nun, f-a-tuqqrm rbbi
1 œamwil 153
n-israyil, a-ur-imil issifsas fllawn afus-ns kunni d-id-rbbi-nun d-tmazirt-nun.
6 maç a-sul-tssiqarm içf-nun åmklli-sttin-kkan ar-ssiqarn ayt-miœr d-firøawn

içfawn-nsn? is-ur-ssmsrn mddn-an tigira n-ma-tn-issrfufn rbbi-nsn bahra, ffuån


ilmma ddun? 7 åilad awyat-d yat lkurriœa l-ljdid, tawim-d snat-tfunasin
ssngaynin f-ur-jji-kkin iælasn, tqqnm-asnt lkurriœa. tawim-asnt-d tarwa-nsnt
s-ugrur. 8 tasim-d œœnduq n-rbbi-nsn, tgm-t f-lkurriœa. tskrm yat taœnduqt
å-tama-ns, tgm gis tiåawsiwin lli-tødlm zå-uwrå lli-tfkam f-løib-nun. trñmm
ilmma i-œœnduq a-iddu. 9 gablat-t a-tñrm mani ra-ik. iå-yiwn d-uåaras
n-tmazirt-ns s-tsga n-bayt-šams, tissanm izd rbbi-nsn a-d-fllanå-izzugzn
tagatin-ad. iå-ur-iddi s-åin, tissanm is-urd afus-ns a-yå-yutn, walaynni åir
tiwi-t-id luqt.»
10 skrn åmkan, awin-d snat-tfunasin ssngaynin, qqnn-tnt i-lkurriœa, fln-in

tarwa-nsnt å-ugrur. 11 gn œœnduq n-sidi rbbi å-lkurriœa nttan d-taœnduqt lli-å-llan


iårãayn n-uwrå d-ibzzagn lli-ødln. 12 zaydnt-tfunasin nmnt d-uåaras s-tsga
n-bayt-šams, ur-unfnt s-ufasi ula añlmaã, munnt-d dids ar-ssunggunt. ãfurn-tnt
iriyasn n-ayt-filis¡in aylliå lkmnt iwtta n-bayt-šams. 13 tizi-an ayt-bayt-šams
ar-mggrn irdn å-uzaåar. lliå ulln alln-nsn ñrn œœnduq l-løhd, fræn srs bahra.
14 tzayd lkurriœa tlkm igr n-yahušaø gu-bayt-šams, tbidd gis. illa åin yan-uñru

imqqurn. ssfrsin ikššuãn l-lkurriœa, ssattuyn tifunasin s-usakmur ijdrn i-sidi rbbi.
15 zzugzn-d ayt-lawi œœnduq n-sidi rbbi ula taœnduqt lli-illan å-tama-ns,

lli-å-llant-tåawsiwin n-uwrå, srsn-tn f-uñru-an imqqurn. zaydn åassan


ayt-bayt-šams ssattuyn isakmurn jdrnin, årœn i-tårœiw f-ism n-sidi rbbi.
16 lliå-tn-ñran smmus iriyasn n-ayt-filis¡in, wrrin s-øaqrun åassan.
17 åmkad ad-gan ibzzagn n-uwrå lli-d-fkan ayt-filis¡in i-sidi rbbi ad-frun

løib-nsn. yan iga win ašdud, yan win åazza, yan win ašqalun, yan win gatt, yan
win øaqrun. 18 fkn-d iårãayn n-uwrå f-unšk lli-gant-tmdinin n-smmus iriyasn-nsn,
a-tnt-igan d-tmdinin lli-mi-sutln igudar dusnin, ilin iduran å-brra-nsnt. imma
añru-an imqqurn lli-f-srsn œœnduq n-sidi rbbi, iga nttan inigi sul s-åassad, illa
å-igr n-yahušaø gu-bayt-šams.
19 imma ayt-bayt-šams, yut sidi rbbi kra gisn ašku uggÐan-in agÐns n-œœnduq

n-sidi rbbi, immt gisn ssa n-id-mraw (70) n-urgaz. ar-kullu-allan mddn ašku
yut-tn s-trñi išqan. 20 inin åakudan ayt-bayt-šams: «ma-iñãarn a-ibidd å-umnid
n-sidi rbbi da-igan wad bahra iœfan? manis ra-t-nazn a-n-fllanå-yaggug?» 21 aznn
irqqasn s-imzdån n-qiryat-yøarim inin-asn: «han ayt-filis¡in rurn-d œœnduq n-sidi
rbbi. huwwdat-d tawim-t-in s-darun.»

7
1 aškin-d ayt-qiryat-yøarim, ssawnn œœnduq l-løhd n-sidi rbbi, šškšmn-t s-tgmmi
n-abinadab lli-illan å-tuwrirt, ñlin yus aliøazr a-t-igabl. 2 iggut ma-ikka œœnduq
l-løhd å-qiryat-yøarim. illa åin ma-itggan sin id-mraw (20) n-usggÐas
zå-wass-an, aylliå wrrin ayt-israyil ar-kullu-tnuwwaæn f-sidi rbbi.
3 isawl œamwil s-kullu ayt-israyil yini-asn: «iå-tram
œamwil a-iækamn
f-ayt-israyil a-di-twrrim s-sidi rbbi zå-ttmi n-uwl-nun, ssittyat id-rbbi
iåribn d-ilahat n-‹øaštarut› zå-gratun, trarm ulawn-nun
s-rbbi da-illan tqasam-t waædut, s-kÐn-ijjnjm zå-ufus n-ayt-filis¡in.» 4 nkrn
1 œamwil 154
ayt-israyil åakudan ssittin id-rbbi n-‹baøl› d-‹øaštarut›, ar-tqasan sidi rbbi
waædut.
5 yini-asn œamwil: «ssmunat-d kullu ayt-israyil å-miœfah, ññallå i-sidi rbbi

å-ljiht-nun.» 6 munn-d kullu å-miœfah, agÐmn-d aman ffin-tn-in å-umnid n-sidi


rbbi. añumn ass-an ar-ttinin: «nskr nkkÐni ma-yÐçšnn bahra å-sidi rbbi.» miœfah
a-å-a-itækam œamwil f-ayt-israyil. 7 sfldn ayt-filis¡in is-munn ayt-israyil
å-miœfah, awnn srsn iriyasn n-ayt-filis¡in. lliå sfldn ayt-israyil f-åayan, iksaãn
zå-ayt-filis¡in. 8 inin ayt-israyil i-œamwil: «a-ur-tbiddt, zayd ar-taqrat i-rbbi
siditnå å-ljiht-nå baš a-yå-ijjnjm zå-ufus n-ayt-filis¡in.» 9 yawi-d œamwil
yan-ulqqaå issumumn, issattuy-t i-sidi rbbi s-tårœi ijdrn. izayd œamwil ar-yaqra
i-sidi rbbi å-ljiht n-ayt-israyil, isfld-as sidi rbbi. 10 sul iqama œamwil igabl tiårœi
a-tjdr, akmurn-d ayt-filis¡in ad-akÐin f-ayt-israyil. åakudan a-fllasn-issbbaqi sidi
rbbi iggign tjhhdnin, issduyy ayt-filis¡in, rñn åassan å-lgddam n-ayt-israyil.
11 ffuån ayt-israyil zå-miœfah, ññun å-ayt-filis¡in ar-tn-kkatn aylliå ruæn izdar

n-bayt-kar.
12 yawi-d œamwil yan-uñru imqqurn issbidd-t å-gr miœfah d-šin, ig-as ism

‹abanøazr› [tga lmøna-ns ‹añru l-lmøawnt›]. yini: «iøawn-aå sidi rbbi sul
s-åilad.» 13 ãrn ayt-filis¡in, ur-sul-a-d-ssurufn iwtta n-ayt-israyil. han afus n-sidi
rbbi iãaããa ayt-filis¡in kullu ussan n-œamwil. 14 wrrin daå ayt-israyil ømmrn
kullu timdinin lli-asn-kkisn ayt-filis¡in, zå-øaqrun ar gatt, fukkun ula akal-nsn
zå-ufus n-ayt-filis¡in. tili sslamt å-gr ayt-israyil d-ayt-amur ula ntni.
15 iækam œamwil f-ayt-israyil kullu ussan n-tudrt-ns. 16 asggÐas ar asggÐas

ar-ittidu ar-itlulliy å-tmdinin n-bayt-il d-gilgal d-miœfah, ar-issnfaœal å-gr mddn


n-ayt-israyil å-tmizar-an kullutnt. 17 ar-d-ilmma-itwrri s-tmdint n-rama, ašku åin
a-å-tlla-tgmmi-ns. åin daå ar-itækam f-ayt-israyil, ibnu gis yan-ukrkur n-tårœi
i-sidi rbbi.

8
1 lliå yuwssr œamwil, ig-n tarwa-ns f-ad-ækamn
ãalbn a-fllasn-yili
yan-ugllid f-ayt-israyil. 2 iga ism n-ifçddi-ns yuwil, ig ism n-wayya
abiyah, ar-tækamn å-tmdint n-bir-šibaø. 3 walaynni
tarwa-ns ur-ftin å-uåaras lli-ikka babatsn, jlun ntni ar-tamñn rriba d-rršwa,
ar-ssøwwajn læqq.
4 munn-d kullu imåarn n-ayt-israyil, aškin-d s-dar œamwil å-rama, 5 inin-as:

«hati tuwssrt, d-tarwa-nk ur-a-fttun å-uåaras lli-tkkit. åilad ñr-aå kra n-yan
a-fllanå-ig agllid, a-fllanå-iækam zund kullu iqbiln.» 6 ¡iyr i-œamwil lliå-as-ãalbn
ad-asn-iñr kra n-yan a-ig agllid a-fllasn-iækam. iññall œamwil i-sidi rbbi. 7 yini-d
sidi rbbi i-œamwil: «sfld s-wawal n-mddn-an d-kullu ma-s-ak-nnan. han urd kiyi
ad-agÐin, walaynni nkki ad-agÐin a-ur-fllasn-gå agllid. 8 ašku åmklli-ak-skrn
åilad ad-iyi-bdda-skarn, zå-lliå-tn-d-ssiwnå zå-miœr sul s-åassad, fln-iyi ddun
ar-tqasan id-rbbi yaãni. 9 sfld åilad s-wawal-nsn, walaynni fk-asn tuggÐa-yad
s-lmøqul, tmlt-asn ma-rad-asn-iskr-ugllid lli-ra-fllasn-iækam.»
10 yini œamwil iwaliwn-an n-sidi rbbi i-mddn lli-as-iãalbn
isawl œamwil
f-ugllid-an agllid, 11 yini-asn: «åmkad a-rad-gnt-tnbaãin n-ugllid
lli-ra-fllawn-iækam. ra-yawi tarwa-nun ad-as-œwagn
lkrarœ, ar-as-tnayn f-iysan, ar-tazzaln ula å-lgddam l-lkrarœ. 12 rad-fllawn-issbidd
1 œamwil 155
kra giwn ad-gn iriyasn f-walf, d-iriyasn f-smmus id-mraw (50). isti wiyyaã
ad-kkrzn ikalln-ns, ar-mggrn œœabt-ns, ar-as-tødaln imqlad n-imiå d-imassn
l-lkrarœ. 13 ra-yawi istitun ad-tødalnt tujjutin ar-tqasant isnwitn ar-tøjannt aårum.
14 rad-awn-ikks maylli ifulkin å-tbæirin-nun d-igran n-waãil d-urtan n-zzit, ifk-tn

i-imøawann-ns. 15 rad-awn-issitti yat å-kraygatt mrawt å-imndi d-waãil,


ar-tn-yakka i-imøawann-ns d-imqasan-ns. 16 rad-awn-yawi içddamn d-tçddamin
d-willi ifulkin å-iøyyaln-nun d-iåÐyal-nun, issçdm-tn å-dars. 17 yawi-awn ula yat
å-kraygatt mrawt n-uwlli. ra-twrrim tgm içddamn-ns. 18 han ussan-an
ra-tssåuyyum f-ssibt n-ugllid lli-tskrm i-içf-nun, walaynni ur-ra-srun-isfld sidi
rbbi å-uwssan-an.»
19 walaynni ur-rin mddn a-stt-awin å-wawal n-œamwil, rarn-as: «uhu, nra

a-fllanå-yili-ugllid, 20 a-ng ula nkkÐni zund kullu iqbiln. agllid-nå


ra-fllanå-iækam, ar-itffuå å-lgddam-nå, ar-itmmaå imaån-nå.» 21 lliå isfld
œamwil i-kullu iwaliwn n-mddn, iøawd-asn å-umnid sidi rbbi. 22 isawl-d sidi rbbi
s-œamwil yini-as: «sfld s-wawal-nsn, tgt fllasn kra n-yan d-ugllid.» yini ilmma
œamwil i-ayt-israyil: «zaydat kraygatt yan iddu s-tmdint-ns.»

9
1 yili yan-urgaz gu-bnyamin ism-ns qiš yus n-abiyal lli-igan
šawl imnaggar
d-œamwil yus n-œarur lli-igan yus n-bakurat lli-igan yus n-afiyaæ. ig
nttan gu-bnyamin ig amdwas iæaršn. 2 yili dars yus ism-ns
šawl, ig aøzri ifulkin å-iñri. ur-illi ma-t-yufn å-ufulki-an å-gr ayt-israyil, d-nttan
iåzzif fllasn kullu, lkmn-as åir taåru¡¡.
3 ha yan-wass jlan iåÐyal i-qiš babas n-šawl. yini qiš i-yus šawl: «awi dik

yan å-iøyyaln, tddut a-tsigglt iåÐyal.» 4 iftu ik iwrar n-afraym, izri å-wakal
n-šališa, ur-tn-ufin. kn akal n-šaølim, ur-gis-llin. zrin zå-wakal n-ayt-bnyamin,
ur-tn-gis-ufin. 5 lliå kšmn s-wakal n-œuf, yini šawl i-uçddam-ns lli-dids-illan:
«rwaæ a-nwrri s-darnå, a-ur-isrs baba lhmm n-iåÐyal yasi winå s-uggÐar.»
6 yini-as-uçddam-ns: «hati illa yan-uçddam n-rbbi å-tmdint-ad, ar-ti-tuqqarn

mddn. kullu ma-ittini, ar-itafaw-wawal-ns. a-dars-nddu åilad, a-ur-imil iml-aå


man aåaras a-ra-namñ.» 7 yini-as šawl: «iå-dars-ndda, ma-ra-nfk i-ssiyd-an?
aårum itmma-yaå zå-twulkt. ur-darnå tawafka ma-nakka i-uçddam n-rbbi.
mad-darnå-sul-illan?» 8 isawl-d-daå-uçddam yini: «illa å-ufus-inu yan rrbø
n-uqarid n-nnÐqrt. ra-t-fkå i-uçddam n-rbbi ad-aå-iml aåaras.» 9 åayd izrin å-dar
ayt-israyil, iå-idda yan a-isqsa rbbi, ar-ittini: «hiya a-nddu dar-umannay.» ašku
kkan-ttin ar-ttinin ‹amannay› i-wanna-mi-nttini ‹nnabi› åilad. 10 yini šawl
åakudan i-uçddam-ns: «ifulki. rwaæ a-dars-nddu.» ftun s-tmdint lli-å-illa-
uçddam-an n-rbbi.
11 lliå iwnn i-uwsawn n-tmdint-an, mnaggarn kra n-tøyyalin ffuånt-d

a-n-agÐmnt, sqsan-tnt: «is-illa-åid-umannay?» 12 inint-asn-d: «hatin


å-lgddam-nun. æarrwat. bæra-d-yuška s-tmdint, ašku rad-årœn mddn åassad
å-iggi n-uwrir. 13 åir kšmat s-tmdint s-ra-t-in-tafm ur-ta-yiwn s-uwrir a-n-gis-išš.
ašku mddn ur-rad-ššn ard idøu s-lbaraka f-tårœi, f-ad-ilmma-ššn willi
ityawøraãn. awnat s-t-in-tufam åilad.» 14 awnn åakudan s-tmdint. lliå-n-kšmn,
ha œamwil iffuå-d imnaggar-tn, d-ntta yujad a-yawn s-uwrir.
1 œamwil 156
15 œamwil, isawl-d srs sidi rbbi å-wass lli-izrin, ur-ta-d-yuški šawl, inna-yas:
16 «azkka zund tasaøt-ad, rad-ak-n-aznå yan zå-wakal n-bnyamin. ññåur-t a-ig

amzwar f-mddn-inu n-ayt-israyil. ra-ifukku mddn-inu zå-ufus n-ayt-filis¡in. ašku


mnadå-n å-mddn-inu, sfldå i-usmammi-nsn.» 17 åir iñra œamwil šawl
s-as-d-daå-isawl sidi rbbi yini: «ha walli-f-ak-sawlå. nttan a-ra-itnbaã
å-mddn-inu.»
18 izayd šawl yakmur-n s-œamwil å-imi n-tmdint, isqsa-t: «åir ini-yyi maniå

tlla-tgmmi n-umannay?» 19 isawl-d œamwil yini-as: «nkkin a-igan amannay.


awnat tzwurm-iyi s-iggi n-uwrir, ašku ra-didi-tššm åassad. azkka ra-k-adjå
a-ttddut, mlå-ak kullu ma-illan å-uwl-nk. 20 imma iåÐyal-nk lli-ijlan kraã-uwssan
ayad, ad-ur-sul-gisn-tswingimt, han tyafan. åilad manwa mi illa kullu lçir
n-israyil? is-urd kiyi d-ayt-dar babak?» 21 isawl-d šawl yini-as: «nkki, is-urd
gu-bnyamin ad-giå, zå-tqbilt lli-kullu-imññin å-israyil? is-urd tagÐmat-nå
a-kullu-imññin å-gr tagÐmatin n-bnyamin? ma-f-iyi-tnnit awal-ad?»
22 izayd œamwil yawi šawl d-uçddam-ns, išškšm-tn s-uæanu, issgawr-tn

å-umnid n-kraã id-mraw (30) n-urgaz lli-ityawøraãn. 23 yini œamwil i-walli


issnwan: «awi-d taåamt lli-ak-fkiå, uœœaå-k fllas a-stti-d-tæãut å-dark.» 24 yasi-d
bu-isnwi aãar d-ma-d-imun, isrs-t-id å-lgddam n-šawl. izayd œamwil yini-as: «ñr
mayd-ak-næãa, ittrs-d å-umnid-nk. išš ašku næãa-yak-t ar tasaøt-ad, baš a-tššt
d-mddn-ad lli-mi-ørãå.» išš šawl å-dar œamwil åassan.
25 huwwdn ilmma zå-uwrir s-tmdint. jjujadn i-šawl maniå a-iggan å-iggi

n-tgmmi. 26 zikk œbaæ lliå-d-ifaw-wass, iår-d œamwil i-šawl f-iggi n-tgmmi,


yini-as: «nkr a-k-safãå d-uåaras-nk.» inkr-d šawl, imun dids œamwil s-brra.
27 lliå huwwdn s-brra n-tmdint, yini œamwil i-šawl: «ini i-uçddam-nk a-izwur

lgddam.» lliå izri lgddam, isawl daå œamwil yini-as: «bidd imikk ad-ak-mlå awal
n-rbbi.»

10
1 yasi-d œamwil yat-tbÐqqalt imññin n-zzit, iffi-tt-id f-içf
añåur n-šawl i-tgldit
n-šawl issudn-t yini: «is-ur-k-iñli sidi rbbi a-tgt amzwar
f-mddn-ns n-ayt-israyil? 2 iå-n-dari-tffuåt åassad, ra-tmnaggart sin irgazn å-tama
n-umããal n-raæil å-œalœaæ å-wakal n-bnyamin. rad-ak-inin: ‹han iåÐyal
lli-s-tffuåt ar-tsiggilt, ufan-tn. imma babak isrs lhmm n-iåÐyal, yasi winun
s-uggÐar ar-ittini: ma-rad-skrå f-iwi?› 3 tzaydt ilmma d-uåaras-nk ard tlkmt aœåar
n-tasaft n-tabur. ra-k-mnaggarn kraã irgazn iwnn s-dar rbbi å-bayt-il. yan yusi
kraã ikrwan, wis sin yusi kra¡¡-tngwal, wis kraã yusi tayddidt n-waman n-waãil
iktin. 4 rad-fllak-sllmn fkn-ak snat-tngwal, tamñt-tnt zå-ufus-nsn. 5 truæt ilmma
gibøa-aluhim [awrir n-rbbi], tlla gis lqКla n-ayt-filis¡in. åakud nna-tlkmt
tamdint-an, ra-tmnaggart yat tamunt l-lanbiya huwwdn-d zå-uwrir s-rribab
d-wallun d-uøwwad d-lu¡ar, ar-sawaln s-mad-asn-d-imala rbbi. 6 ra-k-in-idæi
rruæ n-sidi rbbi ar-tsawalt å-gratsn s-mad-ak-imala rbbi. ra-tbddlt kiyi tgt argaz
l-ljdid. 7 tizi-an å-ak-d-bannt-tmitar-ad, skar aynna yufa-ufus-nk a-t-iskr, ašku
illa dik rbbi. 8 thuwwdt ilmma tzwurt-iyi s-gilgal. ha-yyi ra-n-huwwdå s-dark
baš a-n-ssattuyå isakmurn jdrnin, årœå i-tårœiw n-sslamt. ssa n-uwssan a-ra-tqlt
åin ard-n-dark-aškå, mlå-ak ma-ra-tskrt.»
1 œamwil 157
9 igrawl šawl ifl œamwil, s-ifka rbbi ul l-ljdid i-šawl. jrunt-as-ilmma-
tmitar-an kullutnt åassan. 10 lliå-n-lkmn gibøa, ha yat tamunt l-lanbiya
imnaggar-tn, idæi-t rruæ n-rbbi, ar-isawal å-gratsn s-mad-as-d-imala rbbi.
11 willi-t-yadlli-issnn, lliå-t-ñran ar-isawal å-gr lanbiya s-maylli-as-d-imala rbbi,

ar-kullu-ssmqsan i-ingratsn: «ma-ijran i-yus n-qiš? is-iga šawl ula ntta


zå-lanbiya?» 12 isawl-d yan-urgaz gu-åin yini: «imma åwid, ma-igan babatsn?»
bdun mddn ar-kkatn awal ar-ttinin: «is-iga šawl ula ntta zå-lanbiya?» 13 lliå
ikmml iwaliwn lli-as-d-imla rbbi, iddu s-uwrir-an.
14 ha ømmis n-šawl isqsa-t ilmma ntta d-uçddam-ns: «manis tddam?»

irar-as: «ndda a-nsiggl s-iåÐyal. lliå-ur-tn-nufi, nkmml s-dar œamwil.» 15 izayd


ømmis n-šawl isqsa-t: «ini-yyi, ma-s-awn-inna œamwil?» 16 yini šawl i-ømmis:
«inna-yaå s-læqq, han iåÐyal, ufan-tn.» imma taåawsa n-tgldit lli-f-as-isawl
œamwil, ur-as-fllas-inni yat.
17 iår-d ilmma œamwil i-mddn s-umnid n-sidi rbbi å-miœfah.
ibidd šawl å-umnid 18 yini i-ayt-israyil: «ha ma-inna rbbi da-bdda-illan ig rbbi
n-mddn-ns
n-israyil: ‹nkkin a-d-issiwnn ayt-israyil zå-miœr,
fukkuå-kÐn-d zå-ufus n-ayt-miœr d-ifassn n-kullu igldan lli-srun-issnukmun.›
19 imma åassad, han kunni tagÐim rbbi-nun lli-kÐn-ijjnjmn zå-kullu
timmariw-nun ula kullu tassasin-nun, tinim-as: ‹uhu, ssbidd fllanå kra n-yan a-ig
agllid-nå.› åilad æaãrat-d å-umnid n-rbbi siditun s-tqbilin-nun wala
tagÐmatin-nun.»
20 iår-d ilmma œamwil f-ad-d-kullu-munnt-tqbilin n-israyil s-dars.
ttyawstay-zå-gratsnt-tqbilt n-bnyamin. 21 iñli taqbilt n-bnyamin s-tagÐmatin-ns.
ttyawstay zå-gratsnt tagÐmat n-ma¡ri. zå-gisnt a-zå-ityawstay šawl yus n-qiš.
ddun ar-srs-siggiln, ur-t-ufin. 22 sqsan daå sidi rbbi inin: «is-ur-ta-d-yuški nttan?»
yini-d sidi rbbi: «hatin irgs å-gr ifškan.» 23 azzln awin-t-id zå-åin, ibidd å-gr
mddn. iåzzif fllasn kullu, lkmn-as åir taåru¡¡. 24 yini œamwil i-mddn kullutn:
«is-tñram walli isti sidi rbbi? hati ur-illi zund nttan å-gr mddn kullutn.» alln
awal-nsn åakudan ar-kullu-ttinin: «tudrt i-ugllid.»
25 isawl œamwil åakudan s-mddn f-tnbaãin n-tgldit d-twuriwin-ns, yara-tnt

å-yan-warra, isrs-t-in å-umnid n-sidi rbbi. isafã ilmma œamwil mddn kullutn,
kraygatt yan s-tgmmi-ns. 26 iwrri šawl ula ntta s-tgmmi-ns å-gibøa, munn dids
kra n-irgazn æaršnin lli-mi-n-iggr rbbi i-uwl-nsn. 27 walaynni kra n-id-bu-ijrman
ar-ttinin: «åwad, mamnk a-s-ra-yå-ijjnjm?» ægrn-t, ur-as-fkin tasmåurt. imma
ntta ifssa.

11
1 izri ma-izrin s-d-yiwn naæaš agllid n-ayt-øammun, igli
šawl inra ayt-
øammun tamdint n-yabiš å-wakal n-giløad. inin kullu ayt-yabiš
i-naæaš: «skr didnå løhd, ng-ak içddamn.» 2 irar-asn naæaš
gu-øammun: «ra-didun-skrå løhd s-yan ššrã. rad-ssukfå ¡i¡¡ tafasiyt i-kraygatt
yan giwn, a-yili løar å-kullu ayt-israyil.» 3 inin-as imåarn n-yabiš: «adj-aå ssa
n-uwssan ard nazn irqqasn s-kullu timizar n-israyil. iå-ur-illi ma-yå-itfukkun,
nsllm-ak içfawn-nå.» 4 aškin-d irqqasn s-gibøa, tga tamdint n-šawl. øawdn
i-mddn f-ma-ijran, ar-kullu-ssåuyyun ar-allan.
1 œamwil 158
5 tasaøt-an a-d-yuška šawl zå-igran, issalsa-d imugayn. isqsa: «ma-yaån
ayt-tmazirt aylliå a-allan?» øawdn-as f-wawal lli-d-iwin irqqasn n-yabiš. 6 lliå
isfld šawl i-wawal-an, idæi-t rruæ n-rbbi, iznd gis låaãab iråan. 7 yawi-d sin
imugayn ibãu-tn f-igzman, isafã-tn f-ufus n-irqqasn s-kullu timizar n-israyil,
yini: «wanna-ur-d-iffuån a-iãfur šawl d-œamwil, åmkad a-ra-ijru i-imugayn-ns.»
ãrnt-tksaã n-sidi rbbi f-mddn, ffuån-d kullu s-yan-uwl. 8 iæasb-tn åakudan
å-tmdint n-bazaq, yaf-n gisn kraã id-miyya n-walf (300 000) n-ayt-israyil,
d-kraã id-mraw n-walf (30 000) n-ayt-yahuda. 9 inin ilmma i-irqqasn
lli-d-darsn-uškanin: «inyat i-ayt-yabiš å-giløad: ‹azkka ur-ta-tråi tafukt,
ra-tnjmm.› » ddun irqqasn sslkmn awal i-ayt-yabiš, fræn bahra. 10 inin ilmma
ayt-yabiš i-naæaš: «azkka ra-n-darun-nffuå, tskrm ginå aynna ifulkin
å-iñri-nun.» 11 ibãu šawl å-iã-an irgazn-ns f-kra¡¡-trubba. zikk œbaæ kšmn s-usras
n-ayt-øammun, ar-tn-kkatn aylliå iråa-wass. akutn willi gisn iqaman, ur-sul-illi
yan imunn d-wayya.
12 inin ilmma mddn i-œamwil: «manza willi ittinin:
fræn ayt-israyil
s-ugllid-nsn ‹is-rad-fllanå-iækam šawl?› awyat-tn-d åila a-tn-nnå.»
13 irar-asn šawl: «ur-ra-nnå yan åassad. ašku åassad

a-issuwfa sidi rbbi ajnjm i-ayt-israyil.» 14 isawl œamwil åakudan s-mddn yini:
«rwaæat a-nddu s-gilgal nzzga tagldit.» 15 ddun mddn kullutn s-gilgal, gn šawl
d-ugllid-nsn å-umnid n-sidi rbbi å-gilgal. årœn åin i-tårœiw n-sslamt å-umnid
n-sidi rbbi. ifræ bahra šawl d-kullu mddn n-ayt-israyil.

12
1 isawl œamwil s-kullu ayt-israyil yini-asn: «ha-yyi sfldå
awal n-œamwil
i-ayt-israyil s-wawal-nun å-kullu ma-s-iyi-tnnam, skrå fllawn agllid.
2 hati åilad agllid a-rad-awn-izgguru. nkki uwssrå šiybå,

tarwa-nu hatni didun. zå-mññiy-inu a-ywn-zwurå sul s-åassad. 3 ha nkki, fkat


flla tuggÐa å-umnid n-sidi rbbi d-umnid n-walli iññåur. is-iwiå amugay i-kra
n-yan? is-iwiå aåyul i-kra n-yan? is-jji-ãlmå kra n-yan? is-jji-tøddaå f-kra n-yan?
is-jji-umñå rršwa zå-dar kra n-yan a-fllas-dlå alln-inu? fkat flla tuggÐa,
s-awn-t-id-rurå.» 4 inin-as: «ur-aå-tãlmt ula ttøddat fllanå ula tumñt kra zå-dar
kra n-yan ginå.» 5 yini-asn: «sidi rbbi a-fllawn-igan inigi, ig-ula-umñåur-ns inigi
åassad, ur-tufim yat å-ufus-inu.» inin-as-d kullu: «iga nttan inigi.»
6 izayd œamwil yini i-mddn: «inigi iga-t sidi rbbi lli-istin musa d-harun,

issawn-d id-babatun zå-wakal n-miœr. 7 imma åilad biddat a-giwn-zzgaå læqq


å-umnid n-sidi rbbi f-kullu ifulkitn lli-awn-iskr sidi rbbi kunni d-id-babatun. 8 lliå
idda yaøqub s-miœr, ar-aqran id-babatun s-sidi rbbi. yazn-asn-d musa d-harun,
ssufån-d id-babatun zå-miœr, zzdån-tn å-wakal-ad. 9 ttun ilmma rbbi siditsn,
iluæ-tn å-ufus n-sisra ariyas n-inmmaån n-æaœur, iluæ-tn daå å-ufus n-ayt-filis¡in,
iluæ-tn ula å-ufus n-ugllid n-muwab, ar-tn-kullu-kkatn. 10 årn åakudan i-sidi rbbi
ar-ttinin: ‹ha-yaå njla bahra, ašku nfl rbbi da-illan ar-ntqasa id-rbbi ‹baøl›
d-‹øaštarut›. imma åilad fukku-aå zå-ifassn n-inuwwašn-nå baš a-k-nqasa kiyi.›
11 yazn-d sidi rbbi yarubbaøl d-baraq d-iftaæ d-œamwil, ifukku-kÐn-d zå-ufus

n-inuwwašn-nun zå-kraygatt tasga, aylliå tzdåm å-laman. 12 walaynni lliå tñram


naæaš agllid n-øammun yiwn-d srun, tinim-iyi-d: ‹uhu, nra kra n-ugllid
a-fllanå-iækam,› waçça s-læqq iga rbbi siditun agllid-nun. 13 åilad hay-agllid
1 œamwil 159
lli-tram tãalbm-t. ašku issbidd fllawn sidi rbbi yan-ugllid. 14 iå-a-bdda-ttuqqarm
rbbi siditun ar-ti-ttqasam, ar-tsflidm s-ma-ittini, iå-ur-sar-a-ttægarm luœiyat
n-rbbi siditun, iå-tzuydm kunni d-ugllid lli-fllawn-iækamn ar-bdda-tfttum
å-uåaras n-rbbi siditun, hati mayan ifulki-awn. 15 walaynni iå-ur-a-tsflidm
s-wawal n-rbbi siditun, tægrm luœiyat-ns, han afus n-rbbi siditun a-ra-kÐn-iãaãã
åmklli iãaãã id-babatun. 16 biddat åilad tñrm løjb-ad ra-iskr sidi rbbi å-iñri-nun.
17 is-urd azmz n-tmgra n-irdn ayad? rad-årå i-sidi rbbi a-d-yazn iggig d-unñar,

f-a-tñrm tissanm is-bahra-yÐçšn åaylli tskrm å-iñri n-sidi rbbi, lliå tãalbm
ad-awn-yili kra n-ugllid.» 18 iår œamwil åakudan i-sidi rbbi. yazn-d iggig d-unñar
åassan, s-wrrin kullu mddn-an ksuãn bahra zå-sidi rbbi ula zå-œamwil.
19 inin mddn kullutn i-œamwil: «ññall i-rbbi sidik, tãalbt-as f-içddamn-nk

a-ur-nmmt. ašku kullu åaylli nskr yÐçšn, nzayd-as lçКant-ad lliå nãalb
ad-aå-yili kra n-ugllid.» 20 yini œamwil i-mddn: «ad-ur-tiksaãm. waçça tskrm
kullu åayan yÐçšnn, a-ur-tffuåm zå-uåaras n-sidi rbbi. zaydat tqasam sidi rbbi
zå-ttmi n-uwl-nun. 21 a-ur-n-tgllbm s-dar kra ur-akkÐ-igin yat, ur-a-itnfaø ula
da-ijjnjam, ašku ur-igi yat. 22 ha rbbi da-illan, f-ssibt n-ism-ns imqqurn
a-f-ur-ra-ifl mddn-ns, ašku irãa a-kÐn-ig d-mddn-ns. 23 imma nkki, yaggug flla
ad-åãrå sidi rbbi bbiå tiñulla-nu f-ssibt-nun. rad-awn-malaå aåaras lli-iœlaæn
inm. 24 åir a-ttuqqarm sidi rbbi, ar-ti-ttqasam s-nniyt izgan d-uwl iœfan.
swangmat-d løjayb mqqurnin lli-awn-iskr. 25 walaynni iå-tzuydm ar-ttsalam
ma-yÐçšnn, han ra-kÐn-ihlk kunni ula agllid-nun.»

13
1 izayd šawl iækam f-ayt-israyil yan-usggÐas. wis sin
iskr šawl f-imiå
d-ayt-filis¡in isggÐasn 2 iñli kraã id-walf (3000) n-urgaz zå-ayt-israyil.
issmun sin id-walf (2000) s-dars å-tmdint n-miçmaš
d-iwrar n-bayt-il, yili-walf (1000) å-dar yus yunatan å-tmdint n-gibøa
n-bnyamin. åwilli iqaman å-irgazn, yazn-tn kud yan s-illiå izdå. 3 ha yunatan
inra lqКla n-inmmaån n-filis¡in å-gibøa, sfldn fllas ayt-filis¡in. izayd šawl yut
nnffar å-tmazirt kullutt yini: «sfldat ay-ayt-øibr.» 4 sfldn kullu ayt-israyil is-inra
šawl lqКla n-ayt-filis¡in d-is-wrrin ÿÿan ayt-israyil å-tnçar n-ayt-filis¡in.
tffuå-tbrraæt ad-d-kullu-munn irgazn ad-ãfurn šawl å-gilgal.
5 munn-d ayt-filis¡in a-n-akÐin f-ayt-israyil s-kraã id-mraw n-walf (30 000)

l-lkrarœ, d-sãis id-walf (6000) n-umnay, d-tugtt n-inmmaån zund amlal n-tama
n-umda. awnn-d srsn å-miçmaš, å-tsga n-bayt-awin lli-iwalan asålay n-tafukt.
6 ñrn irgazn n-israyil içfawn-nsn is-llan å-tassast išqan, ašku inukma fllasn læal

bahra. rwln mddn-nsn åakudan, rgsn å-ifran d-igÐãyan d-ijarifn d-ismãal


d-tnuãfiw. 7 kra å-irgazn-an n-ayt-øibr bbin asif n-urdun zå-isukkay s-wakal
n-gad d-giløad. imma šawl sul illa å-gilgal ntta d-willi-t-iãfurn, ar-kullu-trgigiyn.
8 iql šawl ssa n-uwssan åunšk lli-dids-iskr œamwil,
iga šawl içf-ns
d-umsakmur walaynni ur-d-yuški œamwil s-gilgal. bdun mddn
ar-fllas-takutn. 9 yini šawl: «awyat-d dari tiårœi d-twafkiw
n-sslamt.» izayd nttan issattuy tiårœi ijdrn. 10 lliå tjdr-tårœi, ha œamwil yuška-d.
iffuå šawl a-n-dids-imnaggur insallam dids. 11 imma œamwil isqsa-t: «ma-tskrt?»
yini-as šawl: «ñriå mddn ar-flla-takutn, d-kiyi ur-di-tuškit å-luqt lli-nskr,
d-ayt-filis¡in hatni munn-d å-miçmaš. 12 iniå d-içf-inu: ‹åikk s-d-flla-huwwdn
1 œamwil 160
ayt-filis¡in å-gilgal, d-nkki ur-ta-ãalbå rrãa n-sidi rbbi.› s-bzzez flla a-s-ssattuyå
tiårœi ijdrn.» 13 yini œamwil åakudan i-šawl: «anufl ayn tskrt. ur-tti-tiwit å-luœiyt
lli-f-k-yuœœa rbbi sidik. mra is-srs-tskrt, lukun izzga tagldit-nk f-ayt-israyil kullu
mayd iftan. 14 walaynni ur-ra-tdum-tgldit-nk åilad. han sidi rbbi isiggl kra n-yan
yakmurn s-uwl-ns, iñli-t sidi rbbi a-ig amzwar f-mddn-ns, ašku kiyi ur-tskirt
f-maylli-f-k-yuœœa sidi rbbi.» 15 inkr œamwil iffuå gilgal. imma wiyyaã ãfurn šawl
s-dar inmmaån yaãni, awnn dids zå-gilgal s-gibøa å-wakal n-bnyamin. izayd
šawl iæasb mddn lli-dids-illan, gn ma-itggan sãis id-miyya (600) n-urgaz.
16 iqama šawl d-yus yunatan d-usmun-nsn å-gibøa å-wakal n-bnyamin.

imma ayt-filis¡in srsn å-miçmaš. 17 han kra¡¡-trubba n-ayt-filis¡in ffuånt-d


zå-usras-nsn f-ad-fllasn-akÐin akÐrn-asn ma-darsn-illan. yat-trabbut tkka aåaras
n-øafrah s-wakal n-šuøal. 18 ¡ayyaã tkka aåaras n-bayt-æurun. ¡ayyaã yaãni tkka
aåaras n-uwttu lli-n-yuggÐan s-uzaåar n-œabuøim å-tama l-lçla.
19 tizi-an ætta yan-umzil ur-t-ufin å-wakal n-israyil kullut, ašku nnan

ayt-filis¡in: «a-ur-imil ødln ayt-øibr i-içf-nsn tuzzal d-iñãkan.» 20 kud yan


å-ayt-israyil, iå-ira a-issfrs tamkrazt nåd amadir nåd aglzim nåd asmmawd,
ar-ithuwwad s-dar ayt-filis¡in. 21 ig-watig n-ussfrs-an snat-tqaridin n-nnÐqrt
i-tmkrazt ula amadir, ig yat-tqaridt i-ussfrs n-uglzim nåd amnqaš. 22 lliå-d-ilkm-
wass n-imiå, han ur-ufin kra n-tuzzalt ula kra n-iñãi dar-usmun n-šawl
d-yunatan. åir šawl d-yus yunatan a-tn-i¡¡afn.
...................................

14
47 lliå iåli šawl s-tgldit f-ayt-israyil, immaå d-kullu
šawl inra inuwwašn
n-mddn-ns inuwwašn-ns å-kraygatt tasga. immaå d-ayt-muwab
d-ayt-øammun d-ayt-adum d-igldan n-œuba, immaå ula
d-ayt-filis¡in. kullu manis idda, ar-itnru mddn-an. 48 izayd izøm bahra å-imiå,
yut ayt-øamaliq, ifukku ayt-israyil zå-ifassn n-willi-tn-itakÐrn.
49 tarwa n-šawl gan yunatan d-yašwi d-malkišuø. imma ismawn n-istis

s-snat, tifçddit tga mayrab, talli imññin tga mikal. 50 ism n-tmåart-ns iga
aæinuøam illis n-aæimaøaœ. ariyas n-inmmaån-ns iga abnar yus n-nar lli-igan
ømmis n-šawl. 51 ašku qiš babas n-šawl, ula nar babas n-abnar, ntni s-sin gan
tarwa n-abiyal.
52 illa imiå išqan d-ayt-filis¡in kullu ussan n-šawl. imma šawl innaå iñra kra

n-yan idusn ula kra n-yan iæaršn, yawi-t-id s-gr-usmun-ns.

15
1 isawl œamwil s-šawl yini-as: «sidi rbbi a-yyi-d-yuznn
immaå šawl d-ayt-
øamaliq yadlli a-k-ññåurå a-tgt agllid f-mddn-ns n-ayt-israyil. sfld
åilad i-wawal n-sidi rbbi. 2 ha ma-inna sidi rbbi l-lmlayka:
‹rad-rarå læsab i-ayt-øamaliq f-åaylli skrn i-ayt-israyil, tørrãn-asn å-uåaras
åakud lliå-d-iwnn zå-miœr. 3 nkr åilad tutt ayt-øamaliq, tfnut kullu
ma-darsn-illan. a-ur-zå-gisn-tænnut. zayd tnåt irgazn d-tmåarin d-tarwa mññinin
d-wid ssumumnin, tnåt ula imugayn d-uwlli d-irøman d-iåÐyal.› »
4 iår-d šawl i-irgazn-ns, iæasb-tn å-tmdint n-¡alaym. gn sin id-miyya n-walf

(200 000) n-urgaz lli-iftan f-uãar, ilin ula mraw id-walf (10 000) n-urgaz
1 œamwil 161
n-ayt-yahuda. 5 ilkm šawl s-tama n-tmdint n-øamaliq, iql å-talat iãuf. 6 yini
åakudan i-ayt-qin: «ffuåat-d zå-gr ayt-øamaliq tddum, a-ur-kÐn-hlkå didsn. ašku
afulki a-tskrm å-ayt-israyil lliå-d-iwnn zå-miœr.» ffuån ayt-qin åakudan zå-gr
ayt-øamaliq. 7 yakÐi-n ilmma šawl f-ayt-øamaliq, ar-tn-ikkat zå-æawila ar šur
å-iwtta n-miœr. 8 yamñ agag agllid n-øamaliq sul iddr, ifnu kullu mddn-ns
s-uwzzal ifrsn. 9 walaynni iænna šawl d-irgazn-ns å-agag nttan d-maylli ifulkin
å-uwlli d-imugayn d-igayzn ãninin d-ilqqaån ula kullu ma-igan lçir, ur-rin
a-tn-fnun. imma kullu ma-iãøfn iæfu, fnan-t.
10 yašk-id-wawal n-sidi rbbi s-œamwil yini-as: 11 «tÐgrañ-iyi
šawl ur-iskir
s-wawal n-rbbi å-lliå-n-giå šawl d-ugllid, ašku iwrri zå-uåaras-inu,
ur-a-iskar s-luœiyat-inu.» ¡iyr i-œamwil bahra. iã-an kullut
insa ar-yaqra s-sidi rbbi. 12 inkr œamwil zikk œbaæ a-n-imnaggar šawl, walaynni
nnan-as mddn: «idda šawl s-karmal. hatin issbidd gis yan-uñru ma-s-a-t-id-kttin
mddn, izayd ilmma ihuwwd s-gilgal.» 13 iddu œamwil s-dars. lliå-t-in-ilkm,
yini-as-d šawl: «a-k-ibark sidi rbbi. ha-yyi kmmlå luœiyt n-sidi rbbi.» 14 irar-as
œamwil: «ma-iga-uqqryan-ad n-uwlli mi sflidå, d-uqqryan n-imugayn ar-n-ikkat
å-imzgan-inu?» 15 yini-as šawl: «iwin-tn-d irgazn zå-dar ayt-øamaliq, ašku
ænnan å-ma-ifulkin å-uwlli d-imugayn ad-asn-årœn i-rbbi sidik. imma wiyyaã,
nfna-tn.» 16 yini œamwil åakudan i-šawl: «bidd. rad-ak-mlå awal lli-s-iyi-d-inna
sidi rbbi å-iã-ad.» yini-as: «sawl.»
17 yini-as œamwil: «waçça tmññit dar içf-nk, is-urd kiyin a-igan içf i-tqbilin

n-israyil, iññåur-k sidi rbbi a-tgt agllid f-ayt-israyil? 18 han yuzn-k sidi rbbi
a-tssafut ma-iqœad, yini: ‹ddu tfnut ayt-øamaliq ašku gan ayt-ããulm, ar-tn-tkkatt
ard-tn-kullu-laæ.› 19 maç aylliå ur-tskirt s-wawal n-sidi rbbi? maç aylliå-n-tukÐit
f-lçir-nsn, tskrt ma-yÐçšnn å-grak dids?» 20 yini-as šawl: «uhu, skrå s-wawal
n-sidi rbbi. dduå ssafuå ma-iqœad sidi rbbi lliå-iyi-yuzn, awiå-d agag agllid
n-øamaliq, fnuå ayt-øamaliq. 21 awin-d ilmma irgazn ma-ifulkin å-uwlli
d-imugayn zå-lçir-nsn lli-ra-nfnu, f-ad-asn-årœn i-rbbi sidik å-gilgal.»
22 yini-as œamwil: «manwa-s-a-itrãu sidi rbbi? izd yan yakkan isakmurn

d-tårœiw jdrnin, nåd yan iskarn s-wawal n-sidi rbbi? han yuf a-srs-isfld yan, ula
ifka-yas tiårœi. yuf a-srs-irar løaql, ula ifka-yas tadunt n-izamarn. 23 ašku yan
ur-srs-isflidn iga zund yan itsalan lçКant n-ssiær. d-yan fllas istånan iga zund
yan itqasan tajlçit l-laœnam. kiyi, lliå tagÐit awal n-sidi rbbi, ula nttan yagÐi-k
a-sul-tgt agllid.»
24 yini šawl i-œamwil: «ha-yyi jliå. ssurfå luœiyt n-sidi rbbi d-iwaliwn-nk.

ašku ksuãå zå-irgazn-inu skrå s-wawal-nsn.» 25 åilad åir œamæ-iyi f-tjli-nu, tmunt
didi ad-wrriå a-n-šjdå å-umnid n-sidi rbbi.» 26 irar œamwil i-šawl:
«ur-ra-dik-munå, ašku tagÐit awal n-sidi rbbi, yagÐi-k ula sidi rbbi a-sul-tgt agllid
f-israyil.» 27 igllb œamwil a-iddu, yamñ-t-id šawl zå-tama n-uslham-ns s-ibbi. 28
yini-as œamwil: «åmkad a-s-ibbi sidi rbbi tagldit n-israyil zå-ufus-nk åassad,
ifk-tt i-yan-k-yufn å-inggÐan-nk. 29 han rbbi l-lmajd n-israyil ur-a-isskirkis ula
da-itåla¡, ašku ur-igi bnadm da-itåla¡n.» 30 yini-as åakudan: «jliå nkki. walaynni
skr-iyi sul luqr å-umnid n-imåarn n-mddn-inu d-umnid n-ayt-israyil, tmunt-d didi
ad-wrriå a-n-šjdå å-umnid n-rbbi sidik.» 31 iwrri-d œamwil imun d-šawl, išjd šawl
å-lgddam n-sidi rbbi.
1 œamwil 162
32 yini ilmma œamwil: «awyat-iyi-d agag agllid n-øamaliq.» yašk-id dars
agag s-zzømt, yini d-içf-ns: «hati åilad tzri tawala ismmumn l-lmut.» 33 yini-as
œamwil: «åmklli tkkis tuzzalt-nk tarwa i-tmåarin a-ra-tg innak bla tarwa
å-gr-tmåarin.» yazu-t œamwil å-lgddam n-sidi rbbi å-gilgal.
34 iddu œamwil åakudan s-rama, imma šawl yiwn s-tgmmi-ns å-gibøa

n-šawl. 35 zå-tizi-an ur-jji-sul-iñri œamwil šawl, walaynni taå-t-sul-tguãi f-šawl.


tÐgrañ sidi rbbi å-lliå iga šawl d-ugllid f-israyil.

16
1 isawl-d sidi rbbi s-œamwil yini-as: «mnšk
añåur n-dawd
i-tgldit a-ra-k-sul-taå-tguãi f-šawl? han ur-sul-t-riå a-ig agllid
f-israyil. nkr tasit-d isk, tømmrt-t s-zzit tddut. ra-k-aznå
s-dar yassa gu-bitlaæm, ašku tarwa-ns a-å-skrå i-içf-inu agllid.» 2 irar-as œamwil:
«mamnk a-rad-dduå? han mayad iå-fllas-isfld šawl, ra-yyi-inå.» yini-as-d sidi
rbbi: «awi dik yat-tgizt tinit: ‹uškiå-d ad-srså tiårœi i-sidi rbbi›, 3 tårt-d i-yassa
s-dar-tårœi, s-rad-ak-mlå ma-ra-tskrt. ašku rad-iyi-tññåurt walli rad-ak-n-mlå.»
4 iskr œamwil s-wawal n-sidi rbbi, yašk-id s-bitlaæm. ffuån-d imåarn n-tmdint

a-t-id-mnaggarn ar-trgigiyn, sqsan-t: «izd sslamt a-f-di-tuškit?» 5 yini-asn:


«sslamt. tiårœi i-sidi rbbi a-f-d-uškiå. zaydat tssåusm içfawn-nun, tmunm didi
s-dar-tårœi.» iddu ntta issåus yassa d-tarwa-ns, yawi-tn-d-dids s-dar-tårœi.
6 lliå-d-munn, imnad œamwil å-aliyab, yini d-içf-ns: «ha walli ra-iññåur sidi

rbbi, ibidd åila å-umnid-ns.» 7 walaynni inna sidi rbbi i-œamwil: «ad-ur-tmnadt
udm-ns ula tiåzi n-tiddi-ns, ašku ur-t-riå. urd åmklli itmnad bnadm a-itmnad rbbi
sidik. bnadm ar-iñrra ma-itbann i-walln, imma rbbi sidik ar-iñrra ma-illan
å-uwl.» 8 iår-d ilmma yassa i-abinadab, izzri-t å-umnid n-œamwil, imma nttan
inna: «ula åwad, ur-t-isti sidi rbbi.» 9 izayd yassa izzri šammah, yini-as: «ula
åwad, ur-t-isti sidi rbbi.» 10 izayd yassa izzri tarwa-ns s-ssa å-umnid n-œamwil.
yini œamwil i-yassa: «sidi rbbi ur-isti ætta yan å-åwid.» 11 isawl daå œamwil
i-yassa isqsa-t: «izd kullu tarwa-nk llan åid?» yini-as: «iqama-n-umññi, d-ntta
iksa ulli.» yini œamwil i-yassa: «azn srs a-d-yašk, ašku ur-ra-nšš ard yili åid.»
12 yazn srs yašk-id-uæšmi, s-hati iœfa llun-ns, ifulki å-walln-ns d-uwdm-ns. yini

sidi rbbi: «nkr tññåurt-t, ašku nttan ayan.» 13 yasi-d œamwil isk-lli n-zzit, iññåur-t
å-wammas n-aytmas. rruæ n-sidi rbbi ar-idææi dawd zå-åassan tasawnt. inkr
œamwil iddu s-rama.
14 imma šawl, ifl-t rruæ n-sidi rbbi, tašk-id srs yat rruæ
iwrri dawd ar-itqasa
šawl yÐçšnn zå-dar sidi rbbi ar-ti-tssiwid. 15 inin-as
imøawann-ns: «han yat rruæ yÐçšnn zå-dar rbbi
a-k-issiwidn.16 åir a-sidi, azn-aå nkkÐnin imqasan-nk a-nddu a-nsiggl kra n-yan
issnn bahra i-lu¡ar. åakud nna-di-tuška rruæ-an yÐçšnn zå-dar rbbi, ra-itggr
i-lu¡ar s-thnnat.» 17 yini šawl i-imøawann-ns: «ñrat-iyi kra n-yan issnn bahra
i-lu¡ar, tawim-iyi-t-id.» 18 yini-as-d yan å-iøyyaln-ns: «ñriå nkki yan å-tarwa
n-yassa gu-bitlaæm issn i-lu¡ar bahra, ig amdwas iæaršn yujad i-imiå, yissan
a-isawl, ifulki å-uwdm-ns, yili dids sidi rbbi.» 19 yazn šawl irqqasn s-yassa
yini-as: «azn-iyi-d yuk dawd lli-ikssan ulli.» 20 yawi-d yassa yan-uåyul, ig-as
asitti n-uårum d-tayddidt n-waman n-waãil iktin d-yan ikru, yazn-tn i-šawl f-ufus
n-yus dawd. 21 ilkm dawd dar šawl iqasa-t. iøzzu bahra dar šawl, iwrri ig
1 œamwil 163
walli-as-itasin imqlad-ns. 22 yazn ilmma šawl s-yassa yini-as: «adj dawd
a-d-dari-iqama ar-yyi-itqasa, ašku rãiå srs.» 23 åakud nna-di-tuška rruæ-an
zå-dar rbbi s-šawl, yasi-d dawd lu¡ar. ar-as-itggr s-ifassn ard isunfu šawl ithnnu,
tfl-t ilmma rruæ-lli yÐçšnn.

17
1 ssmunn ayt-filis¡in ikabarn-nsn i-imiå, munn kullu
imiå d-ayt-filis¡in
å-sukuh å-wakal n-yahuda, srsn-d å-afas-dammim lli-illan
å-gr sukuh d-øziqah. 2 imun šawl d-irgazn n-israyil ula ntni, srsn å-uzaåar
n-aylah. ssngaddan tirubba-nsn ad-mmaån d-ayt-filis¡in. 3 biddn-in ayt-filis¡in
å-ugsar-an, biddn-d ayt-israyil å-ugsar-ad, tili talat å-gratsn.
4 iffuå-d yan-unmmaå zå-usras n-ayt-filis¡in, ism-ns gulyat gu-gatt. iåzzif

s-kraã id-mitru. 5 ig yan-usddul n-wanas i-içf. ils yan-ubannk ittødln zå-ikrãn


n-wanas i-idmarn-ns, yili å-ubannk-an ma-itggan smmus id-mraw (50) n-kilu.
6 tiåanimin n-iãarn-ns, isutl-asnt-wanas. yagÐl yan iñãi n-wanas å-gr-tåÐraã-ns.
7 tirgåt n-uæriš-ns tga zund tifggigt n-uœ¡¡a, ssa n-id-kilu n-uwzzal a-illan å-içf

n-uæriš-an. izwur-as-d walli-as-d-itasin amsntl-ns. 8 ibidd nttan yall awal-ns


iår-d i-ikabarn n-ayt-israyil yini: «maç a-di-tffuåm tssngaddam tirubba-nun
i-imiå? is-urd nkki a-igan gu-filis¡in, tgm kunni imqasan n-šawl? styat giwn
yan-urgaz a-d-ihuwwd s-dari. 9 iå-iñãar a-didi-immaå inå-iyi, ng darun imqasan.
iå-t-nriå nåå-t, tgm darnå imqasan tqasam-aå.» 10 izayd iår-asn-d gu-filis¡in yini:
«ha-yyi ar-rggmå å-ikabarn n-israyil åassad. fkat-iyi-d yan-urgaz a-nmmaå nkki
dids.» 11 lliå isfld šawl d-ayt-israyil kullutn i-wawal n-gu-filis¡in-an, Ðggdn
iksaãn bahra.
12 imma dawd iga yus n-yan gu-afrata lli-izdån å-bitlaæm å-yahuda, ism-ns

yassa. yuwssr yassa å-uwssan n-šawl, imqqur å-lømr-ns, ilin dars tam tarwa.
13 kraã imzwura å-tarwa n-yassa ãfurn šawl s-imiå. ismawn n-kraã tarwa-ns

lli-iddan s-imiå, iga ifçddi-ns aliyab, iwala-t-in abinadab, ig wis kraã šammah.
14 imma dawd iga walli kullu gisn imññin. kraã lli-gisn-mqqurnin a-iãfurn šawl.
15 imma dawd imyur a-d-itkka dar šawl, ar-daå-itwrri a-ikssa ulli n-babas

å-bitlaæm. 16 gu-filis¡in-an, kkuñ id-mraw (40) n-wass a-d-itffuå, ar-d-itbiddad


åakud nna-di-tåli tafukt ula åakud nna-truæ.
17 yini yassa i-yus dawd: «awi i-aytmak løbrt-ad n-trufin, d-mrawt-

tngwal-ad, tæarrut s-dar aytmak å-usras. 18 tawit ula mrawt tikkilin qqurnin,
tfkt-tnt i-uriyas n-inmmaån. tñrt mamnk ad-gan aytmak, tawit-iyi-d kra n-tmatart
zå-gisn.»
19 llan ntni d-šawl d-kullu inmmaån n-israyil å-uzaåar n-aylah f-ad-mmaån

d-ayt-filis¡in. 20 inkr-d dawd zikk œbaæ, ifl ulli-ns i-ungabal, yawi løwin iddu
åmklli-t-yuœœa babas. lliå-n-ilkm asras n-inmmaån, yaf-tn-in skrn f-ad-ffuån
s-imiå ar-tåuwwatn s-wawal n-imiå. 21 ngaddant-trubba n-ayt-israyil, ngaddant
ula tin ayt-filis¡in, ngabaln ikabarn-nsn s-sin. 22 ifl dawd løwin lli-d-yiwi
å-dar-waãaf n-ifškan, yazzl s-dar inmmaån, yaf-n aytmas isqsa-tn f-sslamt-nsn.
23 sul a-didsn-isawal s-had anmmaå gu-filis¡in ism-ns gulyat gu-gatt, iffuå-d

zå-gr-trubba n-ayt-filis¡in, iøawd daå i-wawal-an åmklli imyur. isfld-as dawd.


24 kullu ayt-israyil, lliå ñran anmmaå-an iksaãn bahra ar-zå-gis-rggÐln.
25 ar-ttinin ayt-israyil: «is-tñram argaz-ad ar-d-ittaški ar-d-irggm ayt-israyil? han
1 œamwil 164
wanna-t-inåan, ra-t-iånu-ugllid s-lmal ijfan, ifk-as illis, irñm i-ayt-dar babas
zå-ããabiyt n-israyil.» 26 isqsa dawd irgazn lli-ibiddn å-tama-ns: «ma-ra-yili
i-urgaz nna-inåan gu-filis¡in-an, issitti løar f-ayt-israyil? ašku ma-iga
gu-filis¡in-an bu-ilmš indsn aylliå a-irggm ikabarn n-rbbi iddrn?» 27 øawdn-as-d
mddn-an zund iwaliwn imzwura inin-as: «mayan a-ra-yili i-wanna-t-inåan.»
28 isfld gÐmas imqqurn aliyab i-ma-inna i-irgazn-an, ibzg aliyab f-dawd yini:

«maç aylliå-di-thuwwdt s-åid? ma-mi-n-tflt imikk-an n-uwlli å-lçla? nkki ssnå


lbsalt-nk ula nniyt yÐçšnn n-uwl-nk. trit åir a-tñrt imiå, åayan a-f-di-thuwwdt.»
29 yini-as dawd: «mad-skrå åila? is-ur-izri ad-sqsaå?» 30 igllb dawd s-dar yan

yaãni, isqsa-t wan asqsi-an, øawdn-as-d mddn-an zund wiyyaã.


31 lliå sfldn i-wawal n-dawd, iddu kra gisn ibdr-t i-šawl, iår-as-d s-dars.
32 yini dawd i-šawl: «a-ur-itåaša-uwl n-yan f-ssibt-ns. amqasa-yad-nk a-ra-iddu

immaå d-gu-filis¡in-an.» 33 yini šawl i-dawd: «ur-tñãart a-tbiddt å-lgddam


n-gu-filis¡in-an tmmaåt dids, ašku åir aøzri sul imññin a-tgit, imma nttan
anmmaå a-iga zå-mññiy-ns.» 34 walaynni izuyd dawd yini i-šawl: «wa sidi
ar-kssaå ulli n-baba. åakud nna-d-yuška izm nåd ddubb a-ikks yat zå-tuwrut,
35 ññuå gis utå-t, kkså-as-tt-id zå-imi-ns. iå-d-flla-yukÐi, amñå-t zå-tamart-ns

utå-t nåå-t. 36 nåiå a-sidi izmawn d-ddubbat. han gu-filis¡in-an bu-ilmš ra-ig zund
ntni, ašku irgm å-ikabarn n-rbbi iddrn.» 37 izayd dawd yini: «sidi rbbi
lli-yyi-d-ifukkan zå-waskarn n-izm ula zå-waskarn n-ddubbat a-ra-yyi-ifukku
zå-ufus n-gu-filis¡in.» yini šawl åakudan i-dawd: «zayd a-dik-yili sidi rbbi.»
38 inkr šawl issls timlsa-ns n-imiå i-dawd, ig-as asddul n-wanas f-içf, ig-as

abannk ittødln zå-ikrãn n-wanas. 39 izayd dawd ibkis s-tuzzalt n-šawl f-iggi
n-tmlsa-yan. yiri a-iftu s-ur-iñãar ašku ur-imyur mayan. yini i-šawl: «han
ur-ñãarå ad-ftuå s-mayad, ašku ur-t-myurå.» ikks-tn dawd åakudan. 40 yasi
akuray-ns å-ufus, isti smmus igÐntrn n-uñru zå-talat, ig-tn å-uåÐlaf n-tqÐrabt-ns
n-umksa. yasi ildi å-ufus-ns, iddu s-dar gu-filis¡in.
41 iftu-d gu-filis¡in yakmur-d s-dar dawd, izwur-as-d walli
dawd iffuå a-immaå
d-gulyat itasin amsntl-ns. 42 lliå iñra dawd iægr-t, ašku åir aøzri
a-iga, iœfu llun-ns, ifulki i-iñri. 43 isawl-d gu-filis¡in s-dawd
yini-as: «is-giå aydi aylliå-d-sri-tusit ikurayn?» izayd gu-filis¡in ar-irggm dawd
s-ism n-id-rbbi-ns. 44 yini ilmma gu-filis¡in i-dawd: «akmur-d sri ad-fkå tifiyi-nk
i-igãaã n-ignwan d-luæuš n-tagant.» 45 yini-n dawd i-gu-filis¡in: «kiyi tusit-d sri
uzzal d-uæriš d-iñãi, imma nkki usiå-n srk ism n-rbbi da-illan, ig rbbi l-lmlayka,
ig rbbi n-ikabarn n-israyil, ašku nttan a-å-a-trggmt. 46 åassad ra-k-id-iluæ sidi
rbbi å-ufus-inu, nåå-k bbiå-ak içf, fkå tifiyi n-ikabarn n-filis¡in åassad i-igãaã
n-ignwan d-luæuš l-lçla. åmkad a-s-rad-issann kullu imzdån n-ddunit is-illa yan
igan rbbi å-dar ayt-israyil. 47 rad-ñrn kullu willi-d-imunn åassad is-urd uzzal
d-uæriš a-s-a-itfukku rbbi da-illan. ašku imiå iga win sidi rbbi. ra-kÐn-d-iluæ
å-ifassn-nå.»
48 inkr gu-filis¡in iftu-d, yakmur-d a-d-imnaggar dawd, yazzl dawd ula nttan

s-umnid n-ayt-filis¡in a-t-in-imnaggar. 49 ig-n dawd afus s-tÐqrabt, yasi-d zå-gis


yan-uñru, ig-t å-ildi, iñrã-as srs. yaški-as-n å-ignzi, ikšm gis. iãr f-uwdm-ns
s-wakal. 50 åmkan a-s-inra dawd gu-filis¡in s-ildi d-uñru, yut gu-filis¡in inå-t.
dawd, ur-yusi uzzal å-ufus. 51 yazzl åakudan ibidd-n å-tama n-gu-filis¡in, yamñ
å-uwzzal n-gulyat, ildi-t-id zå-uåÐlaf-ns inå-t, ibbi-as içf.
1 œamwil 165
lliå ñran ayt-filis¡in amdwas-nsn immut rwln. 52 nkrn ayt-israyil
d-ayt-yahuda ar-tåuwwatn, ññun å-ayt-filis¡in ar tisgiw n-gatt d-imawn n-øaqrun.
ãrn imugas n-ayt-filis¡in å-uåaras zå-šaøaraym ar gatt d-øaqrun. 53 wrrin-d
ilmma ayt-israyil s-illi-zå-ññan å-ayt-filis¡in, awin-asn kullu ma-darsn-illan
å-usras-nsn. 54 yasi dawd içf n-gu-filis¡in, yawi-t-id s-urušalim, ig imqlad-ns
å-uçiyyam-ns.
55 imma šawl, lliå iñra dawd mamnk a-iffuå a-n-imnaggar d-gu-filis¡in-an,

isawl i-abnar lli-igan ariyas n-inmmaån-ns, isqsa-t: «way-abnar, yus n-mit


a-iga-uøzri-an?» yini-as abnar: «f-tudrt-nk ay-agllid, ur-ssinå.» 56 yini-as-ugllid:
«zayd sqsa, yus n-mit a-iga-ugÐilal-an?» 57 lliå-d-iwrri dawd zå-tnaåa
n-gu-filis¡in, yawi-t-id abnar s-umnid n-šawl, yasi-d sul içf n-gu-filis¡in
å-ufus-ns. 58 isqsa-t šawl: «yus n-mit a-tgit ay-aøzri?» yini-as dawd: «yus
n-umqasa-nk yassa gu-bitlaæm.»

18
1 lliå izri-wawal-an å-gr dawd d-šawl, iøzzu dawd dar
tiddukkÐla ngr dawd
d-yunatan yunatan zund içf-ns, iwrri iga amddakkÐl-ns s-rruæ d-rruæ.
2 yawi-t šawl åassan, ur-sul-t-yudji a-iwrri s-tgmmi

n-babas. iskr yunatan løhd å-gras d-dawd ašku iøzza dars zund içf-ns. 4 ikks-d
3

yunatan aslham-ns ifk-t i-dawd, ifk-as ula timlsa-ns n-imiå, d-uwzzal-ns d-lqus
d-taggÐst-ns. 5 izayd dawd ar-itffuå s-imiå, ar-itnjaæ å-kraygatt manis-t-yuzn
šawl. ig-t ilmma d-içf f-inmmaån. ifulki mayan å-iñri n-kullu mddn, ifulki ula
å-iñri n-imøawann n-šawl.
6 åakud lliå-d-wrrin irgazn s-darsn, iwrri-d dawd ula nttan
yusi šawl
tanuwwašt f-dawd zå-tnaåa n-gu-filis¡in, ffuånt-d-tmåarin zå-kullu timdinin
n-israyil ar-ttirirnt ar-tæušnt, baš a-d-mnaggarnt d-ugllid
šawl, ar-kullu-tfraænt s-illuna d-id-rribab. 7 allnt awal-nsnt ar-tnjawabnt
i-ngratsnt: «šawl inåa id-walf-ns, dawd inåa mraw n-id-walf.» 8 ibzg šawl
f-wawal-an, iqama-gis bahra, yini d-içf-ns: «fkant i-dawd mraw n-id-walf,
fknt-iyi åir id-walf. ur-as-iqama abla tagldit?» 9 zå-åassan a-itmnad šawl dawd
s-gar ¡i¡¡.
10 ndid azkka tašk-id daå rruæ yÐçšnn zå-dar rbbi s-šawl, ar-issåuyyu

å-ugÐns n-tgmmi-ns. dawd ar-as-itggr i-lu¡ar, åmklli-as-iskar ass f-wass. imma


šawl, illa dars yan-uæriš å-ufus-ns. 11 imil inkr šawl iluæ aæriš, yini d-içf-ns:
«rad-qqnå dawd å-uåÐrab.» yanf-as åakudan dawd snat-twal.
12 hati šawl iksuã zå-dawd, ašku dawd, illa dids sidi rbbi, ifl-t nttan. 13 ikks-t

ilmma šawl zå-tgmmi-ns, ig-t d-içf f-walf n-unmmaå. izayd dawd ar-itffuå
s-imiå ar-d-ikššm å-iñri n-mddn. 14 ar-itnjaæ dawd å-kullu ma-iskar, ašku illa
dids sidi rbbi. 15 lliå-t-iñra šawl ar-bdda-itnjaæ, iwrri iåuwã zå-gis. 16 walaynni
ayt-israyil d-ayt-yahuda kullutn, iøzza darsn dawd, ašku ñran-t ar-itffuå s-imiå
ar-d-ikššm.
17 yini ilmma šawl i-dawd: «ha illi tifçddit mayrab,
dawd itahl illis
n-šawl rad-ak-tt-fkå a-tg tamåart-nk. walaynni riå-k a-tgt iwi
izømn, tmmaåt imaån n-sidi rbbi.» ašku šawl inna d-içf-ns:
«yuf a-ittut f-ufus n-ayt-filis¡in, ula ittut f-ufus-inu.» 18 yini dawd åakudan i-šawl:
«mad-giå nkki, d-mad-gan ayt-dari ula tagÐmat n-baba å-gr ayt-israyil, aylliå
1 œamwil 166
rad-gå nkki aãggÐal i-ugllid?» 19 walaynni lliå tlkm tizi a-ttfk mayrab illis n-šawl
i-dawd, ttfk åakudan i-øadriyal gu-maæulah a-tg tamåart-ns.
20 imma mikal illis yaãni n-šawl, nttat ar-ttiri dawd. lliå fllas isfld šawl,

iøjb-t mayan. 21 yini šawl d-içf-ns: «ad-as-tt-fkå a-ur-imil tg løwin å-tñqqurt


n-ayt-filis¡in a-t-amñn.» izayd šawl yini daå i-dawd: «ra-tgt aãggÐal-inu åila.»
22 yuœœa šawl imøawann-ns ad-sawln s-dawd å-tntla inin-as: «hay-agllid ifræ srk,

tøzzat ula dar kullu imøawann-ns. ra-tgt aãggÐal åilad i-ugllid.» 23 åmkan
a-s-a-n-tmšmušn imøawann n-šawl å-imñgan i-dawd. irar-asn: «is-tåalm is-irça
ad-gå aãggÐal i-ugllid? nkki ur-giå wad i¡¡afn ayda ula ššan.» 24 ddun imøawann
dar šawl inin-as: «ha ma-ittini dawd, inna åmkad d-åmkad.» 25 yini-asn šawl:
«inyat i-dawd: ‹han agllid ur-a-gik-isiggil tamrwast abla miyya n-ilmš
n-ayt-filis¡in, baš a-ištfu-ugllid å-inuwwašn-ns.› » šawl, ikka gis ntta a-issknuki
dawd f-ufus n-ayt-filis¡in. 26 imma dawd, lliå isfld i-mad-nnan imøawann, irãu
bahra a-ig aãggÐal i-ugllid. 27 ur-ta-tzri luqt, iddu dawd, yawi dids irgazn-ns, inå
sin id-miyya (200) å-ayt-filis¡in, yasi-d ilmšan-nsn i-ugllid, isrs-as åunšk lli-ira,
baš a-ig aãggÐal-ns. ifk-as šawl illis mikal åakudan a-tg tamåart-ns. 28 walaynni
lliå iñra šawl is-illa sidi rbbi d-dawd, yissan ula is-a-ti-ttiri illis mikal, 29 yiksaã
zå-dawd s-uggÐar, yasi fllas tanuwwašt kullu ussan n-tudrt-ns.
30 ar-di-tffuån iriyasn n-ayt-filis¡in ad-ssnkarn imiå. åakud nna-d-ffuån,

ar-tn-itnru dawd uggÐar n-kullu iriyasn n-šawl, aylliå iwrri ism-ns ityawssan
bahra.

19
...................................
11 yazn šawl kra n-irqqasn s-tgmmi n-dawd a-t-ãufn, baš
inuwwa šawl a-inå
dawd a-t-inå zikk œbaæ. tini-as-tmåart-ns mikal: «iå-ur-tnjmt
s-tudrt-nk å-iã-ad, ra-k-nån azkka.» 12 tzzugz-t mikal
zå-yan-warryaæ, irwl injm. 13 tasi-d mikal yal-laœnam n-tgmmi, tsrs-t å-tisi, tg
yat lmçdda n-ššør n-waåaã dar içf-ns, tdl-tt s-ufawwu. 14 yazn šawl kra n-irqqasn
ad-amñn dawd, imma mikal trur-asn-d: «han yaå-t kra.» 15 yazn daå šawl
irqqasn a-n-aggÐn s-dawd, yini-asn: «awyat-t-id f-tisi-ns baš a-t-nåå.» 16 lliå
kšmn irqqasn, afn-in laœnam f-tisi, d-lmçdda n-ššør å-dar içf-ns. 17 yini šawl
i-mikal: «maç a-yyi-tšmtt trñmt i-unuwwaš-inu aylliå injm?» trar-d mikal i-šawl:
«hati inna-yyi: ‹adj-iyi ad-dduå. maç aylliå ra-km-nåå kmmi?› »
18 irwl dawd injm, iddu s-dar œamwil å-rama, yini-as f-kullu mad-as-iskr

šawl. iddu nttan d-œamwil, qaman å-nayut. 19 ityawnna i-šawl: «han dawd illa
å-nayut å-rama.» 20 yazn šawl kra n-irqqasn ad-amñn dawd. imil mnaggarn ntni
yat-trabbut l-lanbiya ar-sawaln s-mad-asn-imala rbbi, izwur-asn œamwil.
igguz-d rruæ n-rbbi f-irqqasn n-šawl ar-sawaln ula ntni s-mad-asn-imala rbbi.
21 lliå isfld šawl f-mayan, yazn irqqasn yaãni, s-a-sawaln ula ntni

s-mad-asn-imala rbbi. yazn daå šawl irqqasn yaãni tis kra¡¡-twal, ar-daå-sawaln
ula ntni s-mad-asn-imala rbbi. 22 iddu ilmma ula nttan s-rama, ilkm tanuãfi
imqqurn lli-illan å-siçu, isqsa-tn: «maniå illa œamwil d-dawd?» inin-as: «hatnin
å-nayut å-rama.» 23 izayd s-nayut å-rama, iggÐz-d fllas rruæ n-rbbi ula nttan. lliå
a-ifttu å-uåaras, ar-isawal s-mad-as-imala rbbi, aylliå ilkm nayut å-rama. 24 ikks
ula nttan timlsa-ns, izayd ar-isawal å-umnid n-œamwil s-mad-as-imala rbbi. iårã
1 œamwil 167
f-wakal bla timlsit, ik azal ula iã åmkan. mayan a-f-a-ttinin mddn: «izd ula šawl
iga zå-lanbiya?»
...................................

22
1 irwl dawd zå-åin, iddu s-ifri n-øadullam. lliå ssnn aytmas
munn-d mddn s-dar
dawd d-ayt-dar babas is-illa åin, huwwdn s-dars. 2 munn-d dars
kullu willi illan å-tnukmut, d-kullu willi iãfur ddin, d-kullu
willi mi tjdr tasa-nsn. iwrri ntta iga içf fllasn, yili dids ma-itggan kkuñ id-miyya
(400) n-urgaz.
3 iddu dawd s-miœfah å-tmazirt n-muwab, yini i-ugllid n-muwab: «åir adj

baba d-inna a-d-dark-gawrn, ard issanå ma-ra-yyi-iskr rbbi.» 4 qaman


å-dar-ugllid n-muwab kullu ussan lli-n-irgs dawd å-gr ijarifn.
5 yini ilmma nnabi gad i-dawd: «ad-ur-tqamat å-ijarifn. ffuå-d tkšmt s-wakal

n-yahuda.» iffuå-d dawd åakudan, iddu s-tagant n-æarit.


...................................

24
1yan-wass iwrri-d šawl zå-imiå d-ayt-filis¡in, inin-as: «han
dawd iga šawl
å-laman dawd irgs å-lçla n-øin-gadi.» 2 yawi šawl kraã id-walf
(3000) n-urgaz itjhhdn zå-gr kullu ayt-israyil, iddu a-isiggl
s-dawd d-irgazn-ns å-dar ‹ijarifn n-udadn›. 3 lliå ifta šawl, ilkm dar-wazrib
n-uwlli, ikšm s-yan ifri a-gis-idl iãarn-ns. ttaå-d ifri-an, illa gis dawd d-irgazn-ns,
gawrn å-iwñña aggugnin å-ugÐns-ns. 4 inin irgazn i-dawd: «wan åassad
a-f-ak-inna sidi rbbi: ‹rad-gå anuwwaš-nk å-ufus-nk, a-gis-tskrt aynna zå-gik
ifulkin.› » inkr dawd imatti-n s-tntla, ibbi-d inrfl zå-uslham n-šawl. 5 yakÐi-uwl
n-dawd åakudan å-iñra is-d-ibbi inrfl n-uslham i-šawl. 6 yini i-irgazn-ns:
«a-yyi-iæœar sidi rbbi a-ur-skrå åayan i-sidi-ad igan amñåur n-rbbi da-illan.
ad-ur-fllas-allå afus-inu, lliåd amñåur n-sidi rbbi a-iga.» 7 issbidd dawd irgazn-ns
s-wawal-an, a-ur-n-akÐin f-šawl. imma šawl iffuå zå-ifri a-ikmml f-uåaras-ns.
8 iãfur-t dawd åakudan s-brra n-ifri, iår i-šawl yini: «wa sidi agllid.»

igrawl-d šawl tiåurdin. yutš dawd åakudan f-ifaddn-ns, issknu udm-ns ar akal,
9 isawl dawd yini-as: «maç a-tsflidt s-mddn lli-ak-ittinin: ‹han dawd ira

a-k-ihlk›? 10 åassad tñrit s-walln-nk mamnk a-k-ifka sidi rbbi å-ufus-inu å-ifri.
nnan-iyi irgazn-inu a-k-nåå, walaynni ænnaå gik iniå ‹ur-rad-allå afus-inu f-sidi,
ašku iga amñåur n-rbbi da-illan.› 11 mnad-d a-baba, tñrt-d inrfl n-uslham-nk
å-ufus-inu. ha-yyi bbiå-ak-d inrfl n-uslham-nk, ur-k-nåiå kiyi, baš a-tissant åilad,
tfhmt is-ur-gik-qœadå kra n-ššrr ula kra n-tkndawt. ur-dik-Ðçšinå s-yat, waçça
tgÐmmrt tudrt-inu. 12 a-iækam sidi rbbi å-griyi dik, yamñ-iyi gik læqq. nkki han
ur-ra-n-srk-gå afus. 13 åmklli nnan willi zrinin: ‹uçššin a-d-itkka ma-yÐçšnn.›
s-œœaæt afus-inu ur-sar-k-ilkim. 14 ma-f-d-iffuå-ugllid n-israyil? ma-å-tññit åilad?
is-urd aydi immutn? is-urd aggurdi? 15 a-fllanå-ig sidi rbbi lqaãi, issnfaœal å-griyi
dik. a-iåli s-tåawsa-nu, izzga læqq-inu, ifukku-yyi zå-ufus-nk.»
16 åir ikmml dawd iwaliwn-an, isqsa-t šawl: «izd awal-nk ayan a-iwi

dawd?» yall awal-ns ar-yalla. 17 yini ilmma šawl i-dawd: «tœlaæt kiyi uggÐar-inu,
ašku nkki ar-gik-skarå ma-yÐçšnn, kiyi ar-iyi-ti-ttrarat s-ufulki. 18 åassad
1 œamwil 168
tmlit-iyi mamnk a-gigi-tskrt afulki, ašku yiwi-yyi-n sidi rbbi ar afus-nk, sul
ur-iyi-tnåit. 19 wanna yumñn anuwwaš-ns, is-rad-as-irñm s-laman? ad-ak-içllœ
sidi rbbi s-lçir f-ufulki-ad gigi tskrt åassad. 20 ssnå åilad izd s-œœaæt ra-tgt agllid,
tzga-tgldit n-israyil f-ufus-nk. 21 ggall-iyi åilad s-sidi rbbi ur-tfnnut amud-inu
tigira-inu, ula tsfiãt ism-inu zå-tasut n-id-baba.» 22 iggall dawd i-šawl åakudan.
iddu šawl s-tgmmi-ns. imma dawd d-irgazn-ns wrrin daå s-illiå rgsn å-ijarifn.
...................................

31
1izri ma-izrin nkrn-d ayt-filis¡in ad-mmaån d-ayt-israyil.
lmut n-šawl
rwln irgazn n-israyil åakudan å-lgddam n-ayt-filis¡in,
tyagasn ãrn å-udrar n-gilbuø. 2 ññun ayt-filis¡in å-šawl d-tarwa-ns, nån yunatan
d-abinadab d-malkišuø tarwa n-šawl. 3 ittgli šawl å-imiå išqan, lkmn-t-id
id-bu-lqus s-iñãkan, ityagas imæakka bahra. 4 yini šawl i-walli-as-itasin
imqlad-ns: «ldi-d tuzzalt-nk tkmmlt-iyi, a-ur-d-aškin id-bu-ilmš-an ar-gigi-tazun
ssrfufnn-iyi.» walaynni ur-iñãar bu-imqlad a-iskr mayan, ašku iksuã bahra.
yasi-d šawl tuzzalt, iãr-n fllas. 5 bu-imqlad, lliå-t-iñra immut, iãr-n ula nttan
f-tuzzalt-ns immt å-tama-ns. 6 åassan a-immut šawl d-tarwa-ns s-kraã, immt
walli-as-itasin imqlad ula kullu irgazn lli-dids-llanin. 7 lliå fllas sfldn ayt-israyil
å-tsga yaãni n-talat-an, ula willi llanin å-tsga yaãni n-wasif n-urdun, lliå sfldn
is-immut šawl d-tarwa-ns, d-is-rwln kullu inmmaån n-israyil, nkrn ula ntni fln
timdinin-nsn rwln. aškin-d ayt-filis¡in zdån gisnt.
8 ndid azkka aškin-d ayt-filis¡in ad-kššãn inaåan, afn-in šawl d-kraã

tarwa-ns ãrn å-udrar n-gilbuø. 9 bbin-as içf, kksn-as imqlad-ns. aznn irqqasn
s-kullu tisgiw n-wakal n-filis¡in, ad-brræn s-laçbar å-tgmmi l-laœnam-nsn ula
å-dar kullu mddn-nsn. 10 srsn-in imqlad-ns å-tgmmi lli-å-a-tqasan ilaha
‹øaštarut›, agÐln ddat-ns f-ugadir n-tmdint n-bayt-šan. 11 walaynni lliå sfldn
imzdån n-yabiš å-giløad f-åaylli skrn ayt-filis¡in i-šawl, 12 nkrn-d imdwas-nsn,
ftun å-iã-an kullut aylliå lkmn bayt-šan, zzugzn-d ddat n-šawl d-tin tarwa-ns
zå-ugadir n-bayt-šan, awin-tnt-d s-tmdint n-yabiš, jdrn-tnt gis. 13 ssmunn ilmma
içœan, mãln-tn-in å-ddu-uœåar n-tannayt lli-illan å-yabiš, añumn ssa n-uwssan.
169

arra wis sin n-œamwil


1
...................................
amarg n-dawd
f-šawl d-yunatan dawd yaå-t-umarg n-šawl d-yus yunatan, yasi fllasn
17

amarg-ad. 18 yuœœa mddn-ns a-t-sslmadn i-ayt-yahuda.


åmklli ityaran å-warra n-yašar yini:

19 «immut lmajd-nm a-israyil å-iggi n-iwrar-nm.


aææ-inu ãrn inmåurn.
20 a-ur-ti-taddrm å-tmdint n-gatt, wala tnnam-t å-iswak n-ašqalun,
a-ur-frænt ist-filis¡in, wala da-ttakÐint istitsn n-id-bu-ilmš.»
...................................

2
åakudan a-isqsa dawd sidi rbbi yini: «is-ad-awnå s-kra
1
iåli dawd s-tgldit
n-ayt-yahuda n-tmdint å-tmazirt n-yahuda?» yini-as-d: «awn.» isqsa-t
dawd: «manta gisnt a-s-rad-awnå?» yini-as: «æabrun.»
2 yawn dawd s-æabrun ntta d-tmåarin-ns s-snat. gant aæinuøam ullt-izraøil

d-abigayil tahjjalt n-nabal gu-karmal. 3 yawi dids dawd irgazn n-usmun-ns, kud
yan d-ayt-tgmmi-ns. zdån kullu å-æabrun d-iduran-ns. 4 aškin-d ilmma imåarn
n-yahuda, ññåurn dawd a-ig agllid f-ayt-yahuda.
inin ilmma i-dawd: «ayt-yabiš å-giløad, ntni a-n-imãln šawl.» 5 yazn dawd
irqqasn s-dar ayt-yabiš å-giløad, yini-asn: «a-kÐn-ibark sidi rbbi, ašku tayri izgan
a-tskrm å-siditun šawl lliå-t-in-tmãlm. 6 a-didun-iskr sidi rbbi åilad s-lænant
izgan d-tayri idumn. ula nkki ra-giwn-skarå afulki f-ssibt n-maylli tskrm. 7 gat-n
tiqqi-nun åilad tzømm. waçça immut siditun šawl, ññåurn-iyi ayt-yahuda
ad-fllasn-gå agllid.»
8 imma amzwar f-løskr n-šawl, ism-ns abnar yus n-nar,
išbušat iga agllid
f-ayt-israyil yiwi išbušat lli-igan yus n-šawl, izzri-t s-maæanaym å-tsga
yaãni n-wasif n-urdun, 9 ig-t-in d-ugllid f-tmizar n-giløad
d-ašur d-izraøil d-afraym d-bnyamin ula f-kullu ayt-israyil. 10 išbušat yus n-šawl,
llan dars kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas lliå-t-in-gan d-ugllid f-israyil, iækam sin
isggÐasn. imma ayt-tqbilt n-yahuda ãfurn dawd. 11 ig dawd agllid f-ayt-yahuda
ssa n-isggÐasn d-sãis-iyrn å-æabrun.
...................................

3
1kigan a-iqama imiå å-gr ayt-šawl d-ayt-dawd. izayd dawd ar-d-itdus, imma
ayt-šawl ar-di-tæfun.
...................................
2 œamwil 170

4
5 inkr rakab d-baøna, tarwa n-rimmun gu-birut, qœadn
lmut n-išbušat
tigmmi n-išbušat lli-igan yus n-šawl. lkmn-tt-in å-tuññunt
n-wass, iæma læal d-ntta ign. 6 skrn is-a-siggiln s-irdn, kšmn s-ugÐns n-tgmmi,
utn-t å-waælig immt. injm rakab d-gÐmas baøna åakudan. 7 ašku lliå-n-kšmn ntni
s-tgmmi, ufan-t-in ign f-tisi-ns å-uæanu n-tguni, utn-t nån-t bbin-as içf. asin-d
içf-ns, ftun iã-an kullut å-uzaåar n-urdun. 8 awin-d içf n-išbušat i-ugllid dawd
å-æabrun, inin i-ugllid: «ha içf n-išbušat yus n-unuwwaš-nk šawl lli-isiggiln
tudrt-nk. ha sidi rbbi yumñ læqq-nk åassad å-šawl d-wamud-ns a-sidi agllid.» 9
imma dawd irur i-rakab d-gÐmas baøna tarwa n-rimmun gu-birut, yini-asn:
«f-tudrt n-sidi rbbi lli-d-ifukkan rruæ-inu zå-kraygatt tassast, 10 åakud
lliå-d-yuška yan inna-yyi-d ‹han šawl immut›, iåal is-rad-fræå s-laçbar-an. nttan
umñå-t nåå-t å-œiqlaå, rarå-as åmkan f-laçbar-ns. 11 uggÐar n-åayan a-s-rad-rarå
åilad i-ayt-løar-ad ikšmn s-dar yan iœlaæn, nån-t-in f-tisi-ns å-tgmmi-ns.
is-ur-ra-giwn-amñå læqq n-idammn-ns, fnuå-kÐn zå-wakal?» 12 yamr dawd
iøyyaln-ns åakudan, nån-tn bbin-asn ifassn d-iãarn, agÐln-tn å-tama n-ifrã
n-æabrun. imma içf n-išbušat, iwin-t mãln-t-in å-umããal n-abnar å-æabrun.

5
1 aškint-d ilmma kullu tiqbilin n-israyil s-dar dawd
dawd agllid f-kullu
ayt-israyil å-æabrun, inin-as: «nkkÐni idammn-nk d-içœan-nk
a-zå-nga. 2 åayd izrin, lliå fllanå iga šawl agllid, kiyi
a-izggurun i-ayt-israyil s-imiå åakud nna-nffuå ula åakud nna-d-nkšm. yini-ak
sidi rbbi å-uwssan-an: ‹kiyi a-ra-ikssa mddn-inu n-israyil, d-kiyi a-rad-asn-ig
amzwar.› » 3 aškin-d kullu imåarn n-ayt-israyil s-dar dawd å-æabrun. iskr didsn
løhd åin å-umnid n-sidi rbbi, ññåurn-t a-ig agllid f-kullu ayt-israyil.
4 dawd llan dars kraã id-mraw (30) n-usggÐas lliå iwrri ig agllid, tk-tgldit-ns

kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas. 5 iækam å-æabrun ssa n-isggÐasn d-sãis-iyrn


f-ayt-yahuda waædutn, iækam ilmma å-urušalim kraã id-mraw d-kraã (33)
n-usggÐas f-ayt-israyil d-ayt-yahuda kullutn.
6 iffuå-ugllid d-irgazn-ns a-n-akÐin f-tmdint n-urušalim, mmaån d-ayt-yabus

lli-izdån å-wakal-an. inin ntni i-dawd: «ur-ra-di-tkšmt s-åid. han åir ibukaãn-nå
d-ibiãarn-nå a-ra-k-in-irar.» ašku ar-ttinin i-ngratsn: «dawd ur-sar-d-ikšim
s-åid.» 7 walaynni dawd yumñ tamdint-an n-œiyun [urušalim] lli-mi-isutl-ugadir
idusn, twrri tg tamdint n-dawd.
...................................

6
1 issmun daå dawd kullu irgazn tjhhdnin n-israyil, gan kraã
yiwn-d œœnduq
s-urušalim id-mraw n-walf (30 000). 2 inkr dawd yawi asmun-ns kullut
s-baøla å-yahuda, f-a-d-zå-gis-ssawnn œœnduq l-løhd n-rbbi
lli-f-illa ism n-sidi rbbi l-lmlayka, iskr zå-gis lørš-ns å-gr lmçluqat tjhhdnin.
3 asin-d œœnduq n-rbbi, srsn-t f-yat lkurriœa l-ljdid, awin-t-id zå-tgmmi

n-abinadab lli-illan f-yat-tuwrirt. tarwa n-abinadab øuzza d-açiyu œugn lkurriœa


l-ljdid 4 lli-f-illa œœnduq n-rbbi. açiyu a-stt-iguwwdn.
2 œamwil 171
5 ifræ dawd d-ayt-israyil kullutn å-umnid n-sidi rbbi, ar-ttirirn s-lu¡ar
d-rribab d-illuna d-nnaqus d-tqrqawin. 6 lliå lkmn anrar n-naçun, ig-n øuzza
afus-ns yamñ å-œœnduq, ašku ø¡rn imugayn lli-ijurrn lkurriœa. 7 iznd låaãab n-sidi
rbbi f-øuzza, yut-t rbbi åin f-ssibt n-ddœart-ns, immt å-tama n-œœnduq n-rbbi.
8 iåãb dawd å-lliå iñra sidi rbbi ihlk øuzza. adåar-an, ar-as-ttinin ‹fariœ-øuzza›

sul s-åassad [tga lmøna-ns ‹itthlk øuzza›]. 9 åassan iwrri dawd iksuã zå-sidi rbbi,
yini: «han išqa a-d-dari-yašk œœnduq n-rbbi.» 10 ur-sul-iri dawd a-n-išškšm
œœnduq s-tmdint n-dawd. yawi-t s-tgmmi n-øubid-adum gu-gatt. 11 iqama-n
œœnduq løhd n-sidi rbbi kraã-iyrn å-tgmmi n-øubid-adum gu-gatt, s-ibark sidi rbbi
å-øubid-adum d-kullu ayt-tgmmi-ns.
12 ityawnna i-ugllid dawd: «han sidi rbbi ibark å-ayt-tgmmi n-øubid-adum

d-kullu ma-dars-illan f-ssibt n-œœnduq n-rbbi.» iddu dawd issawn-d œœnduq n-rbbi
zå-tgmmi n-øubid-adum s-tmdint n-dawd, fræn srs mddn. 13 lliå a-zzigizn willi
yusin œœnduq n-sidi rbbi wis sãis isurufn, iårœ dawd i-yan-umugay iãnin.
14 ar-itakÐi dawd s-kullu jjhd-ns å-umnid n-sidi rbbi, ibkis s-ubannka l-lkttan.
15 åmkad a-s-d-issiwn dawd wala kullu ayt-israyil œœnduq l-løhd n-sidi rbbi,

ar-kullu-ttalln awal-nsn s-lfræ ar-kkatn s-nnffarat.


16 lliå-d-ikšm œœnduq n-sidi rbbi s-tmdint n-dawd, taggÐ-n
dawd d-mikal illis
n-šawl mikal illis n-šawl zå-yan-warryaæ, s-a-ttmnad agllid dawd
ar-itakÐi ar-itštaæ å-umnid n-sidi rbbi, tægr-t å-uwl-ns.
17 šškšmn œœnduq n-sidi rbbi, srsn-t-in å-udåar-ns å-tuññunt n-uçiyyam

lli-fllas-iskr dawd. izayd ifk isakmurn jdrnin d-twafkiw n-sslamt å-umnid n-sidi
rbbi. 18 lliå ikmml dawd isakmurn jdrnin d-twafkiw n-sslamt, ibark kullu
mddn-an s-ism n-sidi rbbi l-lmlayka. 19 ifk yat-tngult n-uårum d-yan ibri n-tfiyi
d-yat tummit n-zzbib i-kud yan å-irgazn d-tmåarin n-tamunt-an n-ayt-israyil,
ddun ilmma mddn, kraygatt yan s-tgmmi-ns.
20 iddu dawd a-ibark ayt-tgmmi-ns, imma mikal illis n-šawl tffuå-d

a-n-dids-tmnaggar. tini-as: «awa åassad imqqur-ak ššan ay-agllid n-israyil, lliå


tzzudft iãarn-nk i-walln n-tmqasatin n-imqasan-nk zund kra n-unafal itkksn bla
iæšm.» 21 yini dawd i-mikal: «å-umnid n-sidi rbbi a-å-skrå mayan. nttan
a-yyi-istin å-udåar n-babam wala f-ayt-tgmmi-ns kullutn, ig-iyi d-ugllid
f-ayt-israyil lli-igan mddn n-rbbi da-illan. ha-yyi rad-sul-fræå å-umnid n-sidi
rbbi. 22 d-rad-sul-ssdulluå içf-inu s-uggÐar, gå wad imññin å-walln-nm, walaynni
mqqurå å-dar-tmqasatin lli-s-tnnit.» 23 han mikal illis n-šawl, ur-jji-turu aylliå
tmmut.

7
izri ma-izrin, izdå-ugllid dawd å-tgmmi-ns, ifk-as sidi rbbi
1
awal n-sidi rbbi
i-dawd asunfu zå-inuwwašn-ns å-kraygatt tasga. 2 yini-ugllid
i-nnabi natan: «ñr åilad, ha nkki zdåå å-tgmmi n-ukššuã
n-idgl, imma œœnduq n-rbbi hati illa åir å-uçiyyam.» 3 yini natan i-ugllid: «zayd
skr kullu ma-s-ak-inna-uwl-nk, ašku sidi rbbi illa dik.»
4 yašk-id-wawal n-sidi rbbi å-iã-an i-natan yini-as: 5 «ddu tinit i-uçddam-inu

dawd: ‹ha ma-inna rbbi sidik: is-rad-iyi-tbnut tigmmi ma-å-a-zddåå? 6 ur-jji-zdåå


å-kra n-tgmmi, zå-åakud lliå-d-ssiwnå ayt-israyil zå-miœr sul s-åassad. açiyyam
a-å-skrå tazdåt-inu, ar-tmattayå zå-udåar s-wayya. 7 kullu innas a-tmudduå
2 œamwil 172
d-ayt-israyil, is-jji-nniå awal-ad i-kra å-iriyasn n-israyil lli-uœœaå ad-kssan
mddn-inu n-ayt-israyil? is-jji-nniå: maç aylliå ur-jji-yyi-tbnim kra n-tgmmi
zå-ukššuã n-idgl?›
8 «åilad ini awal-ad i-uçddam-inu dawd: ‹ha ma-inna sidi rbbi l-lmlayka.

iwiå-k-id zå-issakan lli-å-a-ttãfart ulli, baš a-tgt amzwar i-mddn-inu


n-ayt-israyil. 9 lliå dik nkki åinna tkkit, ssukfå kullu inuwwašn-nk å-lgddam-nk.
rad-sul-ssimåurå ism-nk, zund ismawn n-inmåurn n-ddunit. 10 hati ñliå akal-ad
i-mddn-inu n-ayt-israyil, ññuå-tn gis f-ad-zdån å-wakal-nsn, a-ur-sul-tndudiyn.
ur-sul-rad-fllasn-ttakÐln ayt-imiå 11 zund ussan lli-å-giå iriyasn f-mddn-inu
n-ayt-israyil. ašku fkiå-ak asunfu åilad zå-kullu inuwwašn-nk. hati åilad ølmå-k
nkki-ad igan rbbi sidik is-rad-zzgaå tasut n-wamud-nk. 12 tizi nna-kmmln-
uwssan-nk tgnt å-gr id-babak, rad-ssåliå amud n-ddat-nk, zzgaå tagldit-ns
tigira-nk. 13 d-nttan a-ra-ibnu tigmmi i-ism-inu. rad-zzgaå lørš n-tgldit-ns kullu
mayd iftan. 14 d-ra-t-gå d-zund iwi, gå dars ntta zund babas. iå-iffuå aåaras,
ra-t-rbbaå s-ukuray n-bnadm, s-ããrbat n-ufus n-mddn. 15 walaynni
ur-ra-fllas-asiå lænant-inu izgan, åmklli-stt-usiå f-šawl lli-ssittiå å-lgddam-nk.
16 rad-bdda-tdum-tgldit-nk d-wamud n-tgmmi-nk å-umnid-inu, izga lørš-nk kullu

mayd iftan.› » 17 s-iwaliwn-an a-s-isawl natan s-dawd åmklli-s-as-imla rbbi


ma-ra-yili.
...................................

8
1 tigira n-mayan iffuå dawd inru ayt-filis¡in, irñ-tn ikks-asn
dawd issusøa
tagldit-ns akal n-matag-hammah zå-ufus-nsn. 2 inru ula ayt-muwab,
issårã inmmaån-nsn f-wakal s-kraã œœfuf, issål-tn s-izikr.
inå gisn sin œœfuf, yadj œœff yaãni iddr. wrrin gn ayt-muwab içddamn å-ddu-ufus
n-dawd, ar-as-di-tawin ããabiyt.
3 iddu dawd a-izzga tagldit-ns f-wakal å-tama n-wasif n-furat, inru

hadad-øazar lli-igan yus n-raæub agllid n-œuba. 4 yamñ-as dawd alf d-ssa
n-id-miyya (1700) n-umnay, d-sin id-mraw n-walf (20 000) n-urgaz lli-iftan
f-uãar. ibbi løœbt n-ifaddn i-kullu-iysan l-lkrarœ, ifl zå-gisn ma-itqaddan miyya
l-lkurriœa.
5 lliå-d-uškan ayt-aram zå-tmdint n-dimašq ad-øawnn hadad-øazar agllid

n-œuba, inå gisn dawd sin id-mraw d-sin-walf (22 000) n-urgaz n-ayt-aram. 6 iskr
ilmma lqКlat i-løskr-ns å-iduran n-aram lli-ilulliyn i-dimašq. wrrin gn ayt-aram
içddamn å-ddu-ufus n-dawd ar-as-di-tawin ããabiyt. ifk sidi rbbi i-dawd a-inru
kullu manis a-ittidu. 7 yasi-d dawd timsntlin n-uwrå lli-tasin-waãafn
n-hadad-øazar, yawi-tnt-d s-urušalim. 8 yasi-d-ugllid dawd anas iggutn zå-ba¡iæ
d-birutay lli-ganin timdinin n-hadad-øazar.
9 lliå isfld tuøi agllid n-æamat is-inra dawd kullu inmmaån n-hadad-øazar,
10 yazn-d yus yuram s-dar-ugllid dawd, baš a-gis-isqsa yalå-t f-mamnk a-immaå

d-hadad-øazar inru-t. ašku hadad-øazar ikka-tt-in ar-bahra-itmmaå d-ugllid tuøi.


yawi-as-d yuram tismåurin n-nnÐqrt d-tin-uwrå d-tin-wanas. 11 ifk-tnt-ugllid
dawd i-sidi rbbi, åmklli-as-ifka kullu nnÐqrt d-uwrå lli-d-yiwi zå-dar kullu
ayt-tmizar lli-inra. 12 gan-tn ayt-adum d-ayt-muwab d-ayt-øammun d-ayt-filis¡in
2 œamwil 173
d-ayt-øamaliq. ifk-as ula kra å-wayda lli-d-ikks i-hadad-øazar yus n-raæub agllid
n-œuba.
13 ism n-dawd iwrri imqqur s-uggÐar lliå-d-iwrri zå-tnaåa n-tam d-mraw

n-walf (18 000) n-urgaz n-ayt-adum å-uzaåar n-tisnt. 14 iskr ilmma lqКlat
i-løskr-ns å-tmazirt n-adum kullutt, wrrin ayt-adum kullutn gn içddamn
å-ddu-ufus n-dawd. ifk sidi rbbi i-dawd a-inru kullu manis a-ittidu. 15 åmkan
a-s-iækam dawd f-kullu akal n-israyil, ar-izzga tinbaãin l-læqq å-dar kullu
mddn-ns. 16 ig yuwab yus n-œaruyah amzwar f-løskr-ns.
...................................

11
1 lliå-d-ikšm-uzmz n-tuga, ig azmz lli-å-a-tffuån igldan
dawd d-tmåart
n-uriyah s-imiå, yazn dawd amzwar-ns yuwab d-iriyasn-ns
d-iøskriyn n-ayt-israyil, ddun ar-kkatn ayt-øammun, glin
tamdint n-rabba. imma dawd iqama å-urušalim.
2 yat-tdggÐat inkr-d dawd zå-tisi-ns, ar-itlulliy å-ukÐfaf n-tgmmi n-tgldit-ns,

s-a-n-itmnad yat-tmåart ar-tsirid i-içf-ns, hatti tfulki bahra i-iñri. 3 yazn dawd
isqsa å-tmåart-an. yini-as-d yan: «nttat, is-ur-tgi batšibaø illis n-aliøam, tg
tamåart n-uriyah gu-æit?» 4 yazn srs dawd irqqasn a-stt-id-awin. tašk-id s-dars,
ign dids. d-nttat åassan a-tsird zå-usggÐrd. twrri ilmma s-tgmmi-ns. 5 tffuå-tmåart
tasi aælig, tazn s-dawd tini-as: «ha-yyi ar-rbbuå.»
6 yazn dawd s-yuwab yini-as: «azn-iyi-d uriyah gu-æit.» yazn-as-t-id yuwab.
7 lliå-d-ikšm uriyah s-dar dawd, isqsa-t dawd f-yuwab d-løskr mamnk ad-gan,

isqsa-t f-laçbar n-imiå. 8 yini ilmma i-uriyah: «zayd s-tgmmi-nk tsunfut.» iffuå-d
uriyah zå-tgmmi n-ugllid, isstabøa-yas dawd yat-tsmåurt. 9 walaynni ur-ihuwwd
uriyah s-tgmmi-ns. ign nttan å-dar imi n-tgmmi n-ugllid å-gr imqasan n-sidis.
10 inin åakudan i-dawd: «uriyah ur-ihuwwd s-tgmmi-ns.» yini dawd i-uriyah:

«is-urd-bæra-di-tuškit zå-umuddu? maç aylliå ur-thuwwdt s-tgmmi-nk?» 11 yini-d


uriyah i-dawd: «han œœnduq l-løhd, nttan d-iøskriyn n-israyil d-yahuda, llan kullu
å-iæšaš, isrs sidi yuwab d-imqasan-nk a-sidi å-lçla. is-rad-dduå nkki s-tgmmi-nu
ar-šttaå ar-ssaå gnå d-tmåart-inu? f-tudrt-nk ula tudrt n-uwl-nk, ur-skarå
åmkan.» 12 yini dawd i-uriyah: «qama sul åid åassad, azkka adjå-k a-tddut.»
iqama uriyah å-urušalim ass-an d-ndid azkka-ns. 13 iår-as dawd a-dids-išš isu
dids, ifk-as aman n-waãil iktin aylliå imlilliy. walaynni lliå yaå-uzal, iftu a-ign
å-ufawwu-ns å-gr imqasan n-sidis, ur-iddi s-tgmmi-ns.
14 zikk œbaæ yara dawd yat-tbrat i-yuwab, yazn-tt å-ufus n-uriyah. 15 yura

å-tbrat-an: «g-n uriyah å-œœff l-lgddam å-illiå išqa imiå, twrrim-d fllas a-ittut
immt.» 16 izayd yuwab igli tamdint, ig-n uriyah å-illi-s-issn is-gis inuwwašn
tjhhdnin. 17 ffuån-d inmmaån n-ayt-tmdint åakudan, mmaån d-yuwab. iãr kra
å-irgazn n-dawd, immt ula uriyah gu-æit. 18 yazn yuwab laçbar n-imiå i-dawd,
19 yuœœu arqqas yini-as: «sslkm kullu laçbar n-imiå i-ugllid, 20 walaynni

iå-ilmma-iqlaql irar-ak: ‹maç aylliå-n-bahra-takmurm s-tmdint a-didsn-


tmmaåm? maç ur-tssinm is-rad-kkatn s-iñãkan zå-iggi n-igudar? 21 ma-yadlli-
inåan abimalik yus n-yarubbušat? is-urd tamåart a-d-fllas-iluæn añru n-uzrg
zå-iggi n-ugadir, immt å-tmdint n-tabaœ? maç a-n-takmurm kunni s-ugadir?›
tinit-as åakudan awal-ad: ‹han amqasa-nk uriyah gu-æit ula nttan immut.› »
2 œamwil 174
22 iddu-urqqas-lli s-dar dawd, ifk-as kullu laçbar åmklli-s-as-inna yuwab.
23 yini-as-urqqas: «tjhhdn fllanå inuwwašn, ffuån-d srnå s-brra n-tmdint,

walaynni nrur-tn ar imi n-tmdint. 24 utn-aå-d id-bu-lqus zå-iggi n-ugadir, iãr kra
å-imqasan n-ugllid, immt-ula-umqasa-nk uriyah gu-æit.» 25 yini dawd i-urqqas:
«sslkm awal-ad i-yuwab: ‹ad-ur-gik-iqama åayan. ašku uzzal, ur-tssint manwa
ra-išš. zayd ar-tkkat tamdint s-jjhd tnrut-stt.› zzøam-t åilad s-wawal-an.»
26 lliå tsfld-tmåart n-uriyah is-immut-urgaz-ns, ar-talla f-urgaz-ns. 27 lliå

zrin-uwssan l-løzzat-ns, yazn srs dawd. yawi-tt-id s-tgmmi-ns itahl-tt, taru-as


yan-warraw. walaynni åaylli iskr dawd, hati yÐçšn å-iñri n-sidi rbbi.

12
1 yazn-d sidi rbbi natan i-dawd. lliå-t-in-ilkm yini-as:
awal n-natan i-dawd
«kkan-tt-in å-yat-tmdint sin irgazn. yan i¡¡af ma-iggutn,
yan ur-dars yat. 2 walli dar iggut, i¡¡af tugtt n-uwlli d-tugtt n-imugayn, 3 imma
wayya igllin ur-i¡¡af abla yat-tlqqaåt imññin lli-d-isåa. issnkr-tt-id å-dars,
ar-di-ttimåur å-gr tarwa-ns, ar-tštta å-aylli ištta, ar-tssa å-uruku-ns nttan, ar-tgan
f-idmarn-ns, tg dars zund illis. 4 yan-wass yašk-id yan-unbgi dar-urgaz lli-i¡¡afn
ma-iggutn, ur-iri a-iårœ i-yat zå-uwlli-ns nåd imugayn-ns a-t-id-isrs i-unbgi
lli-d-dars-yuškan. inkr ikks-d i-igllin-an talqqaåt-ns, iårœ-as isrs-tt-in i-unbgi-ns.»
5 dawd, iznd gis låaãab f-urgaz-an, yini i-natan: «f-tudrt n-sidi rbbi, iqqan-d

a-immt-urgaz lli-iskrn åayan. 6 ula talqqaåt-an, ad-as-tt-irar f-kkuñ¡-twal


lliå-as-iskr åmkan, ašku han ur-gis-iænna.»
7 yini natan åakudan i-dawd: «kiyin a-igan argaz-an. ha ma-inna rbbi

da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil: ‹ññåurå-k a-tgt agllid f-israyil, fukkuå-k


zå-ufus n-šawl, 8 fkå-ak ula tigmmi n-sidik d-tmåarin-ns å-gr ifassn-nk. fkå-ak
ayt-israyil d-ayt-yahuda. iå-ur-k-yuwdi mayan, zaydå-ak sul uggÐar. 9 maç
a-tægrt awal n-rbbi sidik, tskrt ma-yÐçšnn å-iñri-nu? ha kiyi tutt uriyah gu-æit
s-uwzzal, tkkst-as-d tamåart-ns a-tg tink. tnåt-t s-uwzzal n-ayt-øammun, 10 åilad
ur-sar-ityattay-uwzzal f-ayt-tgmmi-nk. ašku tægrt-iyi tawit tamåart n-uriyah
gu-æit a-tg tink.› 11 ha ma-inna sidi rbbi: ‹rad-fllak-ssnkrå ššrr å-ugÐns
n-tgmmi-nk, kkså-ak ula timåarin-nk å-lgddam n-walln-nk, fkå-tnt i-unggu-nk,
ar-didsnt-iggan iban å-tuññunt n-wass. 12 kiyi tskrt-t å-tntla, imma nkki
rad-ak-skrå åayan iban å-tuññunt n-wass a-t-ñrn kullu ayt-israyil.› » 13 yini dawd
i-natan: «Ðçšnå nkki s-sidi rbbi.» yini-as natan: «sidi rbbi issmatti fllak lçКant
lli-tskrt, ur-ra-tmmtt. 14 walaynni lliå tægrt sidi rbbi bahra s-uskkir-an,
ra-immt-warraw lli-rad-ak-ilal.» 15 iddu natan åakudan s-tgmmi-ns.
yut sidi rbbi arraw lli-turu-tmåart n-uriyah i-dawd, iwrri
immut-warraw
n-dawd yaãn bahra. 16 dawd ar-isiggil rbbi f-ssibt n-warraw, yañum
izayd sul yañum, ikšm iårã f-wakal iã kullut. 17 biddn-d
fllas imåarn n-tgmmi-ns, irin a-t-ssnkrn zå-wakal, imma nttan yagÐi, d-ur-iqbil
a-didsn-išš aårum. 18 wis ssa n-uwssan immt-warraw. iksaãn imqasan n-dawd
ad-as-inin immut, ašku nnan i-ngratsn: «ñrat, lliå sul iddr-warraw, ur-a-yaå-isflid
lliå a-srs-nsawal. mamnk a-rad-as-nini: ‹han arraw immut›? iñãar a-iskr kra
yÐçšnn å-içf-ns.» 19 walaynni lliå iñra dawd imqasan-ns ar-tmšmušn i-ingratsn,
yissan is-immut-warraw. isqsa-tn: «izd immut-warraw?» inin-as-d: «immut.»
20 inkr dawd åakudan zå-wakal, isird iññåur içf-ns ibddl timlsa-ns, ikšm s-udåar
2 œamwil 175
n-sidi rbbi iknu-as. iwrri-d ilmma s-tgmmi-ns, iãalb ma-ištta. srsn-as-t-id, išš.
21 inin-as ilmma imqasan-ns: «mayd tskrt? lliå sul iddr-warraw, tañumt

ar-fllas-tallat. lliå immut, tnkrt ar-tšttat.» 22 yini-asn: «lliå-sul-iddr-warraw,


añumå ar-allaå ašku nniå: ‹ma-issnn is-ra-yyi-d-iræm sidi rbbi, yadj arraw iddr.›
23 åilad å-immut, ma-f-rad-sul-añumå? is-ñãarå a-t-id-rarå s-tudrt? rad-dduå nkki

s-dars, walaynni ur-ra-d-iwrri ntta s-dari.»


24 iddu dawd isshnnu tamåart-ns batšibaø, ign dids ikšm fllas, taru-as arraw

yaãni, ig-as ism suliman. iøzzu suliman bahra dar sidi rbbi. 25 yazn-d sidi rbbi
awal f-imi n-nnabi natan, ig-as ism ‹yadidayah› ašku ‹iøzza dar sidi rbbi›.
...................................
176

arra amzwaru f-igldan


...................................

2
dawd yuœœa yus
suliman
1 lliå akmurn-uwssan a-immt dawd, yuœœa yus suliman
yini-as: 2 «imikk rad-munå d-uåaras n-kullu ma-illan
å-ddunit. g-n tiqqi-nk tgt argaz. 3 skar s-kullu ma-f-k-yuœœa rbbi sidik, ar-tfttut
å-iåarasn-ns, ar-ttlhut s-tnbaãin-ns d-luœiyat-ns d-lækamat-ns d-tuggÐa-ns åmklli
kullu ityaran å-ulmmud n-musa. åmkan a-s-ra-ttnjaæt å-kullu ma-tskart ula kullu
manis a-ttidut, 4 f-a-izzga sidi rbbi awal lli-flla-inna: ‹iå-a-traran tarwa-nk løaql
s-uåaras-nsn, ar-fttun å-umnid-inu s-nniyt izgan zå-ttmi n-uwl-nsn d-ttmi
n-içf-nsn, ur-sar-rad-ak-laæ yan f-lørš n-israyil.› »
...................................
10 immt ilmma dawd, ign å-gr id-babas, ityawmãal
lmut n-dawd
å-tmdint n-dawd [urušalim]. 11 ikka-tt-in iga agllid
f-ayt-israyil kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas. iækam å-æabrun ssa n-isggÐasn, iækam
å-urušalim kraã id-mraw d-kraã (33) n-usggÐas. 12 iåli suliman s-lørš n-babas
dawd, tzga-tgldit-ns trœu.
...................................

3
1 iskr suliman løhd l-littihal d-firøawn agllid n-miœr. yawi-d
suliman iãalb
tafhimt illis n-firøawn s-tmdint n-dawd, tzdå gis aylliå
tkmml-tbnnayt n-tgmmi n-ugllid d-tgmmi n-sidi rbbi
d-ugadir lli-ra-isslulliy i-urušalim. 2 å-uwssan-an ar-sul-qqrœn mddn f-ikÐrkar
å-iggi n-iwrar, ašku ur-ta-ttbni-tgmmi f-ism n-rbbi da-bdda-illan.
3 suliman ira sidi rbbi bahra, iãfur luœiyat n-babas dawd, walaynni ar-iqqrœ

ar-itbççar å-iggi n-iwrar. 4 yan-wass idda suliman s-gibøun a-n-iårœ, ašku åin
a-å-illa-ukrkur ihiyyan. imyur suliman a-n-issakmur alf n-tårœi ijdrn f-ukrkur-an.
5 iban-d sidi rbbi i-suliman å-gibøun, å-yat-twargit å-iyã, yini-as rbbi: «ãalb

kra trit ad-ak-t-fkå.» 6 yini-as suliman: «åayd izrin tskrt d-uçddam-nk baba dawd
s-tayri idumn izgan, ašku ar-ifttu å-umnid-nk s-nniyt iœfan d-uwl iåusn d-wawal
inmn, yamñ bdda gik. kiyi tqamat dids s-tayri-nk iggutn izgan, tfkt-as arraw
a-igawr åassad f-lørš-ns. 7 åilad a-sidi rbbi-nu tgit-iyi d-ugllid, nkki açddam-nk,
å-udåar n-baba dawd, waçça sul mññiå nkki, ur-ta-ssinå mamnk a-tffuåå ula
mamnk a-kššmå. 8 hay-açddam-nk å-wammas n-mddn-nk lli-tñlit i-içf-nk. gn
ntni aqbil imqqurn. ur-iñãar yan a-iæasb tugtt-nsn ula issn mnšk ad-gan.
9 f-mayan a-f-ak-ãalbå åilad, a-tfkt i-uçddam-nk løaql itfhamn, baš ad-issanå

mamnk ad-tækamå f-mddn-nk, ar-ñlayå ma-ifulkin zå-ma-yÐçšnn. ašku


ma-iñãarn a-iækam f-uqbil-ad-nk ihiyyan?»
10 irãu siditnå s-wawal n-suliman lli-s-as-iãalb mayan. 11 yini-as rbbi: «lliå

tãalbt mayan, ur-tãalbt tiåzi n-tudrt nåd tugtt n-wayda i-içf-nk, nåd lmut
i-inuwwašn-nk, lliå tãalbt tafhimt a-tissant ma-yÐåñann, 12 rad-ak-skrå åilad
s-wawal-nk. hati fkiå-ak løaql a-ttfhamt ar-tññmñlayt uggÐar n-kullu
1 igldan 177
ma-k-izwurn ula kullu ma-rad-ak-iggru, 13 fkå-ak ula maylli ur-tãalbt, a-t-igan
d-wayda d-ššan sinitsn. ur-ra-yili zund kiyi å-gr igldan kullu ussan-nk.
14 d-iå-a-bdda-tfttut å-iåarasn-inu, ar-tskart s-tnbaãin d-luœiyat-inu zund babak

dawd, han rad-ak-ssigatå ussan-nk.»


15 ifaq-d suliman åakudan zå-iy¡s, yissan izd tawargit ayan. yašk-id

s-urušalim, ibidd å-lgddam n-œœnduq l-løhd n-sidi rbbi, issattuy tiårœiw jdrnin
d-isakmurn n-sslamt, iskr imkli imqqurn i-içddamn-ns kullutn.
16 ttaå-d snat-tmgganin uškant-d biddnt å-umnid n-ugllid.
awal n-suliman 17 tsawl-d yat gisnt tini: «wa sidi, nzdå nkki d-tmåart-ad
i-snat-tmgganin
å-yat-tgmmi. aruå arraw, d-nttat tlla didi å-tgmmi. 18 zrin
kraã-uwssan s-turu-tmåart-ad ula nttat. ng waæduyaå å-tgmmi, ur-darnå yan
abla nkkÐninti s-snat. 19 imil immt d-iyã yus n-tmåart-ad, ašku tgn tgllb fllas.
20 tnkr ilmma å-tuññunt n-iyã, sul ¡¡aså nkki, tsrs yus lli-immutn f-tibbišt-inu,

tasi-d iwi zå-tama-nu, tsrs-t-in f-tibbišt-ns. 21 lliå-d-nkrå zikk œbaæ ad-ssngiå iwi,
afå-t-in immut. akÐzå-t ilmma is-ur-igi iwi lli-uruå.» 22 tsawl-d tis snat åakudan
trar-as: «uhu, åwad iddrn a-igan winu. walli immutn a-igan winm.» trar-as
¡ayyaã: «uhu, iwi ayd iddrn. yum a-immutn.» åmkan a-s-a-ttinint å-umnid
n-ugllid.
23 isawl-d-ugllid yini: «ha yat ar-ttini: ‹iwi a-iddrn, yum a-immutn.› ¡ayyaã

ar-ttini: ‹uhu, yum a-immutn, iwi a-iddrn.› » 24 yini-ilmma-ugllid: «awyat-iyi-d


yat-tuzzalt.» awin-d tuzzalt i-ugllid. 25 yamr-ugllid åakudan: «bãwat-asnt arraw
f-mnaœœ. fkat mnaœœ i-yat, tfkm mnaœœ yaãni i-¡ayyaã.» 26 tsawl-d-tmåart
lli-mi-iddr-warraw, nttat tænna å-yus bahra, tini i-ugllid: «wa sidi, fk-as wad
iddrn. a-ur-ti-tnåt.» imma ¡ayyaã trur-d: «a-ur-ig winm ula winu. bãwat-t.»
27 isawl-d-ugllid åakudan yamr-tn: «fkat arraw iddrn i-tmåart tamzwarut.

a-ur-ti-tnåm. ašku nttat a-igan innas.» 28 sfldn kullu ayt-israyil f-tnba¡¡-an


lli-s-iækam-ugllid, ar-ti-tuqqarn bahra ašku ñran is-as-ifka rbbi taækimt a-izzga
læqq.

4
...................................
20 å-uwssan-an ar-ttigatn ayt-yahuda d-ayt-israyil aylliå
taækimt n-suliman
ula timiçar-ns gan zund amlal n-tama n-umda, ar-šttan ar-ssan ar-tfraæn.
21 iækam suliman f-kullu timizar zå-wasif n-furat ar akal

n-ayt-filis¡in, ula ar iwtta n-miœr. ar-as-di-tawin ayt-tmizar-an ããabiyt, ilin


å-ddu-ufus-ns kullu ussan n-tudrt-ns.
22 ass f-wass ar-ištta suliman d-mddn-ns uggÐar n-sãis id-walf (6000) litru

n-ibrin, d-uggÐar n-kraã d-mraw n-id-walf (13 000) litru n-uggÐrn, 23 d-mraw
imugayn ãninin, d-sin id-mraw (20) n-umugay n-tiyssa, d-miyya n-uhruy. ilin
ula izÐnkaã d-tzÐnkaãin d-ma-tn-irwasn, ilin ula ifullusn ãninin. 24 ašku iækam
nttan f-kullu timizar zå-wasif n-furat ar tisgiw lli-å-a-n-te¡ar tafukt, zå-tmdint
n-tifsaæ ar tin åazza. ilin kullu igldan-an å-ddu-ufus-ns zå-wasif n-furat ar am¡ar
n-tafukt, tili-as sslamt gras d-willi-as-isutln zå-kraygatt tasga. 25 zdån
ayt-yahuda d-ayt-israyil å-laman, kraygatt yan å-ddu ddilit-ns ula å-ddu
tazart-ns, zå-ttmi n-dan ar ttmi n-bir-šibaø kullu ussan n-suliman. 26 ilin kkuñ
id-mraw n-walf (40 000) n-wayyis l-lkurriœa å-rrwa n-suliman, d-sin d-mraw
1 igldan 178
n-walf (12 000) n-wayyis n-umnay. 27 willi-n-iga d-læukkam f-tmizar-an
ar-di-tawin amššu i-ugllid suliman, kud yan d-wayyur-ns, baš a-ištta-ugllid
suliman d-usmun-ns kullut. ur-ætajjan yat. 28 ar-di-tawin ula ¡umñin d-walim
i-iysan œæanin d-wid fssusnin å-idåarn-nsn, kud yan d-twala-ns.
29 ifk rbbi i-suliman taækimt d-tfhimt yugÐrn lqyas, ifk-as løaql yusøan, zund

amlal n-tama n-umda. 30 taækimt n-suliman tugÐr taækimt n-kullu ayt-tmizar


å-tsgiw n-usålay n-tafukt ula kullu taækimt n-ayt-miœr. 31 ašku ar-itfham uggÐar
n-kullu mddn, uggÐar n-aytan gu-azraæ, d-hayman d-kalkul d-dardaø tarwa
n-maæul. ityawssan nttan å-gr kullu iqbiln lli-as-isutln. 32 isawl s-kraã id-walf
(3000) n-umrwas. issmurg alf d-smmus (1005) n-umarg. 33 ar-isawal f-kullu
ma-igan aœåar, zå-idgl lli-inkkrn å-lubnan, ar azukkÐni lli-d-itmåayn å-iåÐrban.
ar-isawal f-lhyuš d-igãaã d-ifaårn d-islman. 34 ar-di-ttaškin mddn zå-kullu iqbiln
ad-sflidn i-tækimt n-suliman, ula zå-dar kullu igldan n-ddunit lli-isfldn
f-tækimt-ns.
...................................

6
1 igra suliman å-tbnnayt n-tgmmi n-sidi rbbi å-usggÐas wis
ibna suliman tigmmi
n-rbbi kkuñ id-miyya d-tam id-mraw (480) tigira n-ufuå
n-ayt-israyil zå-wakal n-miœr. ig asggÐas wis kkuñ n-tgldit
n-suliman f-israyil, å-wayyur n-‹zif› lli-igan wis sin-iyrn.
...................................
11 yašk-id-wawal n-sidi rbbi s-suliman yini-as: 12 «ha tigmmi-ad tbnnut,

iå-a-bdda-tfttut å-tnbaãin-inu, ar-tzzgat lækamat-inu, ar-tti-ttawit å-luœiyat-inu


ar-srsnt-tskart, rad-ak-ssafuå awal lli-s-qawlå i-babak dawd. 13 rad-zdåå å-gr
ayt-israyil. ur-sar-rad-flå mddn-inu n-israyil.» 14 izayd suliman ibnu tigmmi-an
ikmml-tt.
...................................

8
1 åakudan issmun-d suliman imåarn n-ayt-israyil, d-kullu
ikšm œœnduq
s-tgmmi n-rbbi içfawn n-tqbilin, d-inmåurn n-tagÐmatin n-ayt-israyil,
ad-biddn å-umnid n-ugllid suliman å-urušalim, baš
ad-d-ssawnn œœnduq l-løhd n-sidi rbbi zå-tmdint n-dawd lli-mi-ttinin ‹œiyun›.
2 munn-d kullu irgazn n-israyil s-dar-ugllid suliman å-wass l-løid å-wayyur

n-‹aytanim› lli-igan wis ssa n-iyrn.


3 mattin-d kullu imåarn n-ayt-israyil. nkrn imsakmurn asin-d œœnduq.
4 ssawnn-d œœnduq l-løhd n-sidi rbbi. ssawnn-d ula açiyyam n-umnaggar,

d-irukutn imñlayn lli-illan å-uçiyyam-an. hatni imsakmurn d-ayt-lawi


a-tn-d-yusin. 5 ibidd-ugllid suliman å-lgddam n-œœnduq, nttan d-kullu tamunt
n-israyil lli-d-dars-imunn, ar-qqrœn i-ihray d-imugayn ggutnin, ur-iñãar yan
a-tn-iæasb ula issn mnnaw ad-gan. 6 zaydn ilmma imsakmurn, šškšmn œœnduq
l-løhd n-sidi rbbi s-udåar-ns, s-tæanut lli-n-illan kullu å-ugÐns n-tgmmi tamñlayt,
a-stt-igan d-tæanut ityawqdasn, å-ddu ifrawn l-lmçluqat tjhhdnin. 7 ašku
lmçluqat-an tjhhdnin fsrn ifrawn-nsn f-iggi n-illiå illa œœnduq, ssmulun i-œœnduq
d-ikurayn-ns. 8 åzzifn ikurayn-an aylliå a-di-tbayyann içfawn-nsn å-tæanut
1 igldan 179
tamñlayt å-lgddam n-tæanut ityawqdasn, walaynni ur-a-di-tbayyann å-brra. ilin
åin sul s-åassad. 9 ur-illi yat å-œœnduq abla snat tilwaæ n-uñru lli-gis-isrs musa
å-dar-udrar n-æurib, lliå iskr sidi rbbi løhd d-ayt-israyil, åakud lliå-d-ffuån
zå-wakal n-miœr.
10 ffuån-d ilmma imsakmurn zå-tæanut tamñlayt, s-ha yat-tmdlut tømmr

tigmmi n-sidi rbbi. 11 ur-ñãarn imsakmurn ad-biddn f-twuri-an f-ssibt n-tmdlut,


ašku lmajd n-sidi rbbi a-iømmrn tgmmi n-sidi rbbi.
12 isawl suliman åakudan yini: «åayd izrin inna sidi rbbi:
idøa suliman
s-lbaraka i-mddn-ns ‹rad-zdåå å-umdlu illasn.› 13 s-œœaæt bniå-ak åilad
yat-tgmmi yattuyn ma-å-a-tzddåt kullu mayd iftan.»
14 igrawl-d-ugllid åakudan, idøu s-lbaraka i-tamunt n-ayt-israyil kullutn, d-ntni

biddn åin 15 izayd suliman yini: «ambarki a-iga rbbi da-illan ig rbbi n-israyil
lli-issuwfan s-ufus-ns awal n-imi-ns lli-s-iqawl i-baba dawd lliå inna: 16 ‹zå-wass
lli-å-d-ssufåå mddn-inu n-ayt-israyil zå-miœr, ur-stiå kra n-tmdint å-gr-kullu
tiqbilin n-israyil a-gis-ttbnu-tgmmi ma-f-a-ittili ism-inu. walaynni ñliå dawd a-ig
agllid f-mddn-inu n-ayt-israyil.› 17 han illa å-uwl n-baba dawd a-ibnu yat-tgmmi
f-ism n-rbbi da-illan ig rbbi n-israyil. 18 imma sidi rbbi inna i-baba dawd: ‹lliå
tnuwwat å-uwl-nk a-tbnut yat-tgmmi f-ism-inu, ifulki-ak ma-tnuwwat å-uwl-nk.
19 walaynni ur-ra-tbnut tigmmi-an. ašku yuk lli-rad-dark-ilal, nttan a-ra-ibnu

tigmmi f-ism-inu.› 20 hati åilad issuwfa sidi rbbi awal-ns izgan. ašku åliå nkki
s-lørš n-israyil å-udåar n-baba dawd, åmklli-s-inna sidi rbbi, bnuå tigmmi f-ism
n-rbbi da-illan ig rbbi n-israyil. 21 skrå gis adåar i-œœnduq lli-å-illa løhd lli-iskr
sidi rbbi d-id-babatnå, åakud lliå-tn-d-issufå zå-wakal n-miœr.»
22 ibidd suliman å-lgddam n-tisi n-tårœi n-sidi rbbi, å-umnid
tañallit n-suliman
f-tgmmi n-rbbi n-kullu tamunt n-ayt-israyil. yall ifassn-ns s-ignwan 23 yini:
«wa rbbi da-illan, wa rbbi n-israyil, ur-illi kra n-rbbi zund
kiyi å-ignwan n-uflla ula å-wakal n-iyzdar. tumñt bdda å-løhd-nk, tssbayynt-d
tayri-nk izgan i-içddamn-nk lli-ifttun å-umnid-nk zå-ttmi n-uwl-nsn, 24 tssafut
awal lli-s-tqawlt i-uçddam-nk baba dawd. tnnit-t åayn izrin s-imi, tssafut-t
åassad s-ufus. 25 åilad a-sidi rbbi, a-rbbi n-israyil, skr i-uçddam-nk baba dawd
maylli-s-as-tqawlt lliå-as-tnnit: ‹iå-a-traran tarwa-nk løaql s-uåaras-nsn, ar-fttun
å-umnid-inu åmklli tfttut kiyi å-umnid-inu, ur-sar-rad-ak-laæ yan a-igawr
å-umnid-inu f-lørš n-israyil.› 26 åilad a-rbbi n-israyil, ãalbå-ak a-tkmmlt awal-nk
lli-s-tqawlt i-uçddam-nk baba dawd.
27 «walaynni izd œœaæt ra-izdå rbbi å-wakal? ha ignwan ula tattuyt n-ignwan

ur-k-uwmin, mamnk a-ra-k-tamu-tgmmi-ad lli-bniå? 28 walaynni sfld i-tñallit


n-uçddam-nk a-sidi rbbi-nu, tssæssut s-mayd-zå-gik-ãalbå åassad å-a-yk-aqraå
ar-tñallaå å-umnid-nk. 29 adj alln-nk ad-tmnadnt å-iyã ula azal å-tgmmi-ad
lli-f-tnnit ‹rad-fllas-yili ism n-rbbi da-illan,› f-ad-bdda-tsflidt i-tñulla
nna-s-a-tñallaå s-tsga lli-s-tlla-tgmmi-ad. 30 sfld i-ma-itãalab-uçddam-nk ula
mddn-nk n-ayt-israyil, åakud nna-tñallan s-umnid n-åid. sflid å-ignna lli-igan
tazdåt-nk, d-åakud nna-tsfldt, tœamæt-aå.
31 «iå-illa yan iskrn kra yÐçšnn å-wayyaã, yini-as a-izzga awal-ns s-tgallit,

iå-d-yuška s-tgmmi-ad iggall å-umnid n-tisi n-tårœi-nk, 32 sfld kiyi å-ignna, tkšmt
tssnfaœalt içddamn-nk, tutt læukm f-wanna iskrn lçКant, trart fllas kullu åaylli
iskr yÐçšn, tbrrat wanna iœlaæn, tfkt-as f-ufulki-ns.
1 igldan 180
33 «iå-ttrñan mddn-nk n-ayt-israyil, inru-tn-unuwwaš-nsn ašku ffuån
zå-uåaras-nk, iå-d-srk-wrrin ar-aqran i-ism-nk, ar-tñallan ar-ki-tãalabn
å-tgmmi-ad, 34 sfld kiyi å-ignna, tœamæt i-ufuå n-mddn-nk n-ayt-israyil, trart-tn-d
s-wakal-ad lli-tfkit i-id-babatsn.
35 «iå-d-fllasn-qqnn ignwan, ibbi-n-unñar ašku ffuån zå-uåaras-nk,

iå-ññullan åakudan s-umnid n-åid, ar-aqran i-ism-nk, wrrin-d zå-ufuå-nsn


lli-f-tn-tssknukit, 36 sfld kiyi å-ignna, tœamæt i-ufuå n-içddamn-nk n-ayt-israyil
lli-ganin mddn-nk, tsslmdt-asn aåaras iœlaæn a-gis-fttun, tfkt-asn-d anñar
f-wakal-ad-nk lli-tfkit i-mddn-nk a-ig lwrt-nsn.
37 «iå-illa-uåÐni å-tmazirt nåd a¡¡an nåd añawaã nåd tilišt nåd tamuråi nåd

tawkka, iå-igli-unuwwaš imawn n-tmdinin-nsn, mknna tga tagat nåd tamaãunt,


38 iå-iãalb yan å-mddn-nk n-ayt-israyil, nåd ar-kullu-srk-aqran, yissan kraygatt

yan ma-yaån ul-ns imdi-n srk ifassn-ns s-umnid n-tgmmi-ad, 39 sfld kiyi å-ignna
lli-igan tazdåt-nk, tœamæt-asn, trart-d i-kud yan f-kullu iskkirn-ns, kiyi da-issnn
ulawn-nsn. ašku kiyi waæduk a-issnn ma-illan å-uwlawn n-kullu tarwa n-bnadm.
40 åmkan a-s-ra-ki-ttuqqarn kullu ussan n-tudrt-nsn å-wakal-ad lli-tfkit

i-id-babatnå.
41 «åmkan d-ubrrani ula nttan, waçça ur-igi å-mddn-nk n-ayt-israyil,

iå-d-yuška zå-tmazirt yaggugn f-a-k-itqasa. 42 ašku rad-sfldn f-ism-nk imqqurn,


d-uåruã-nk itjhhdn, d-ufus-nk imdin. iå-d-yuška ar-itñalla s-umnid n-tgmmi-ad,
43 sfld kiyi å-ignna lli-igan tazdåt-nk, tskrt-as kullu åmklli-ak-iãalb, baš ad-wrrin

kullu iqbiln n-ddunit issann ism-nk, ar-ki-tuqqarn zund mddn-nk n-israyil, issann
izd ism-nk a-illan f-tgmmi-ad lli-bniå.
44 «iå-ffuån mddn-nk ad-mmaån d-unuwwaš-nsn å-innas-tn-tuznt,
iå-d-grawln s-umnid n-tmdint-ad lli-tñlit ula tigmmi-ad lli-bniå f-ism-nk,
ar-tñallan i-rbbi siditsn, 45 sfld kiyi å-ignna i-tñallit-nsn d-maylli tãalabn,
tamñt-asn læqq-nsn.
46 «iå-skrn lçКant å-gratsn dik, ašku ur-illi yan ur-iskirn kra yÐçšnn, imil

tåãbt fllasn tsllmt-tn å-ufus n-unuwwaš-nsn, ard-tn-awin s-iskraf s-tmazirt


n-unuwwaš-an, ig-iyt mani yaggugn nåd mani yakmurn. 47 iå-d-rurn ulawn-nsn
s-dark å-tmazirt lli-s-tyattayn s-iskraf, fln iskkirn-nsn Ðçšnnin, ar-k-siggiln
å-wakal n-unuwwaš-nsn ar-ttinin: ‹ha-yaå njla bahra zå-uåaras-nk, nanf-ak nskr
ma-yÐçšnn.› 48 iå-d-wrrin s-uåaras-nk zå-ttmi n-uwl-nsn d-ttmi n-içf-nsn,
å-wakal n-unuwwaš lli-tn-yiwin s-iskraf, ar-ak-tñallan s-umnid n-wakal-ad-nsn
lli-tfkit i-id-babatsn, d-umnid n-tmdint-ad lli-tñlit ula tigmmi-ad lli-bniå f-ism-nk,
49 sfld kiyi å-ignna lli-igan tazdåt-nk i-tñallit-nsn d-maylli tãalabn, tamñt-asn

læqq-nsn. 50 tœamæt i-mddn-nk lli-iskrn ma-yÐçšnn å-gratsn dik, tœamæt-asn


å-kullu-tkndawt lli-s-a-ki-tknadn, tfkt-asn lænant å-iñri n-willi-tn-yiwin s-iskraf,
baš a-gisn-ænnun. 51 ašku ntni a-igan mddn-nk d-ayt-tmazirt-nk lli-di-tssufåt
zå-miœr, zå-ufarnu issfsayn uzzal.
52 «adj alln-nk ad-tmnadnt å-maylli-ak-itãalab-uçddam-nk ula å-maylli-ak-

tãalabn mddn-nk n-ayt-israyil, ar-asn-sflidn imzgan-nk åakud nna-yak-aqran.


53 ašku tñlit-tn zå-gr kullu iqbiln n-ddunit f-ad-gn wink, a-sidi rbbi da-bdda-illan,

åmklli-s-tnnit f-ufus n-uçddam-nk musa åakud lliå-di-tssufåt id-babatnå


zå-miœr.»
1 igldan 181
54 åmkan a-yull suliman tañallit-ns d-ddøut-ns i-sidi rbbi,
yuœœa suliman
mddn-ns d-nttan yutš f-ifaddn-ns å-lgddam n-tisi n-tårœi, imdi-n
ifassn-ns s-ignwan. inkr-d ilmma 55 ibidd, yall awal-ns idøu
s-lbaraka i-kullu tamunt n-israyil yini: 56 «ambarki a-iga sidi rbbi lli-d-ifkan
asunfu i-mddn-ns n-ayt-israyil, issafu kullu ma-s-inna. ur-iãr ætta yan-wawal
zå-iwaliwn fulkinin lli-s-iqawl f-ufus n-uçddam-ns musa. 57 imma åilad, ãalbå
ad-didnå-yili rbbi siditnå, åmklli illa d-id-babatnå. a-ur-aå-sar-ifl ula iwrri
fllanå. 58 ad-aå-d-bdda-itrara ulawn-nå s-dars, f-ad-bdda-nfttu å-iåarasn-ns,
ar-tt-ntawi å-luœiyat-ns d-tnbaãin-ns d-lækamat-ns lli-f-yuœœa id-babatnå.
59 ad-attuyn iwaliwn-ad lli-s-ãalbå å-umnid n-sidi rbbi, qaman å-dar rbbi siditnå

å-iyã ula azal. a-yamñ læqq i-uçddam-ns ula læqq i-mddn-ns n-ayt-israyil ass
f-wass mknna iætajja-wass-an. 60 åmkan a-s-rad-kullu-issann iqbiln n-ddunit izd
rbbi siditnå a-igan rbbi n-œœaæt, issann is-ur-illi abla nttan. 61 amñat åilad å-rbbi
siditnå s-nniyt n-uwl-nun izgan, ar-bdda-tfttum f-tnbaãin-ns, ar-bdda-tskarm
s-luœiyat-ns, åmklli tnuwwam åassad.»
62 iårœ-ilmma-ugllid d-kullu ayt-israyil å-umnid n-sidi rbbi. 63 ifk suliman

tiårœiw n-sslamt i-sidi rbbi, gant sin id-mraw d-sin n-walf (22 000) n-umugay,
d-miyya d-sin id-mraw n-walf (120 000) n-uwlli. åmkan a-s-iñli-ugllid d-kullu
ayt-israyil tigmmi-an i-rbbi da-bdda-illan. 64 izayd-ugllid åassan, iñli-as ula
å-usarag, adåar lli-illan å-umnid n-tgmmi n-sidi rbbi, issattuy gis tiårœiw jdrnin
ula imndi ula tadunt n-sslamt. ašku tmññi tisi n-wanas lli-illan å-lgddam n-tgmmi
n-sidi rbbi, ur-tuwmi isakmurn-an jdrnin d-win imndi ula tadunt n-sslamt.
65 åmkan a-izzri suliman løid å-umnid n-sidi rbbi, nttan d-kullu ayt-israyil.

munn-d s-kigan zå-kraygatt tasga, zå-imi n-æamat ar asif n-miœr, qaman å-umnid
n-rbbi siditnå ssa n-uwssan. 66 wis tam-uwssan yadj mddn-an ad-wrrin s-darsn.
døun kullu s-lbaraka i-ugllid, iftu kud yan s-illiå izdå. fræn fjjijn-uwlawn-nsn
f-kullu ifulkitn lli-iskr sidi rbbi å-uçddam-ns dawd d-mddn-ns n-ayt-israyil.

9
1 lliå ikmml suliman tabnnayt n-tgmmi n-sidi rbbi ula
awal n-sidi rbbi
i-suliman tigmmi n-ugllid ula kullu ma-s-irãa suliman a-t-iskr,
2 iban-d sidi rbbi i-suliman tis snat-twal, åmklli-as-d-iban

å-gibøun. 3 yini-as: «han sfldå i-tñallit-nk ula ma-ttãalabt å-umnid-inu, ñliå


i-içf-inu tigmmi-ad lli-tbnit. ra-fllas-yili ism-inu bdda, qamant-gis-walln-inu
d-uwl-inu kullu mayd iftan. 4 imma kiyi, iå-a-tfttut å-umnid-inu zund babak
dawd s-nniyt izgan d-uwl iœfan, iå-a-tskart s-kullu ma-f-k-uœœaå, ar-tti-ttawit
å-tnbaãin d-lækamat-inu, 5 han rad-zzgaå lørš n-tgldit-nk f-ayt-israyil kullu mayd
iftan, åmklli-s-qawlå i-babak dawd iniå-as: ‹ur-sar-rad-ak-laæ yan f-lørš
n-israyil.› 6 walaynni iå-tffuåt zå-uåaras-inu, kiyi nåd tarwa-nk, iå-ur-a-stti-
ttawim å-tnbaãin d-luœiyat-inu lli-awn-in-mliå, iå-tddam ar-ttqasam id-rbbi
yaãni ar-asn-ttsjadm, 7 han rad-ssittiå ayt-israyil zå-wakal lli-asn-fkiå, flå
tigmmi lli-ñliå i-ism-inu, ard iwrri ig ism n-israyil løar, ar-srs-rggmn iqbiln yaãni
i-ngratsn. 8 ra-tg-tgmmi-ad uçrib, itøjjb gis wanna izrin, yut s-unfus yini: ‹maç
a-iskr sidi rbbi åmkad i-tmazirt-ad d-tgmmi-ad?› 9 rarn-as-d åakudan: ‹ašku fln
rbbi siditsn lli-d-issufån id-babatsn zå-wakal n-miœr, ãfurn id-rbbi yaãni
1 igldan 182
ar-asn-tsjadn ar-tn-tqasan. åayan a-f-d-fllasn-izzugz sidi rbbi-nsn tagat-ad
išqan.› »
...................................

10
1 lliå tsfld-tgllidt n-saba f-kullu ma-iskar suliman s-ism
tagllidt n-saba
n-rbbi da-illan, tašk-id dars a-ti-tarm s-isqsitn šqanin.
2 tlkm-d urušalim nttat d-yan-ukabar imqqurn s-irøman yusin isafarn hiyyanin

ula tugtt n-uwrå d-iñran åÐlanin. tkšm dar suliman, ar-as-taddr kullu ma-illan
å-içf-ns. 3 ar-as-d-itrara suliman f-kullu isqsitn-ns. ur-illi kra intln ula kra
mi-ur-iñãar-ugllid ad-as-t-ifasr. 4 lliå tñra-tgllidt n-saba kullu taækimt n-suliman,
tñr tigmmi lli-ibna, 5 tñr tiram lli-ittrsn f-lmida-ns, d-igiwr n-imøawann-ns,
d-twuriw n-imqasan-ns d-tmlsa-nsn, d-id-bu-tissi lli-t-itqabaln, tñr isakmurn
jdrnin lli-n-issattuy å-tgmmi n-rbbi da-bdda-illan, hattin issduhda-tt kullu mayan
bahra.
6 tini ilmma i-ugllid: «hati iœæa maylli mi fllak sflidå å-tmazirt-inu

f-iskkirn-nk ula taækimt-nk. 7 walaynni ur-uminå tiåawsiwin-an ar åilad


å-d-uškiå ñrå-tnt s-walln-inu. imma åilad maylli mi sfldå ur-akkÐ-igi mnaœœ
n-mayd dark illan. hati taækimt-nk d-wayda-nk ugÐrn kullu ma-s-iyi-nnan mddn.
8 imbarkiyn ad-gan içddamn-nk. d-imbarkiyn ad-gan imqasan-nk lli-itbiddadn

å-umnid-nk, ar-bdda-sflidn i-tækimt-nk. 9 ambarki a-iga sidi rbbi-nk


lli-fllak-irãan, isrs-k f-lørš n-ayt-israyil. ašku issdum tayri-ns i-israyil, ig-k fllasn
d-ugllid ad-darsn-tzzgat læqq d-ufulki.» 10 tzayd nttat tfk i-ugllid kkuñ id-walf
(4000) n-kilu n-uwrå, tawi-as-d ma-iggutn å-isafarn hiyyanin d-iñran åÐlanin.
tugtt n-isafarn-an lli-tfka-tgllidt n-saba i-ugllid suliman, ur-jji-sul-ikšim zund
åunškan zå-åassan tasawnt.
11 å-uwssan-an ar-zrayn-wanawn n-ugllid æiram zå-umda, ar-di-tawin urå

zå-ufir, ar-di-tawin ula tugtt n-ukššuã n-almug d-iñran åÐlanin zå-wakal n-ufir.
12 akššuã-an a-zå-iskr suliman tannalin n-tgmmi n-sidi rbbi d-tin-tgmmi n-ugllid,

iskr zå-gis ula lu¡arat d-rribabat i-ayt-umarg. ur-jji-sul-illi ma-d-itawin zund


akššuã-an n-almug ula ma-t-sul-iñran sul s-åassad.
13 ifk-ugllid suliman i-tgllidt n-saba kullu ma-stt-iøjbn, ifk-as maylli-zå-gis-

tãalb, issafu-as zå-lçir lli-išaãn å-ufus n-ugllid suliman. twrri ilmma s-tmazirt-ns
nttat d-içddamn-ns.
...................................
23 yugÐr-ugllid suliman kullu igldan n-ddunit å-wayda
timuåra n-suliman
d-tækimt. 24 ar-d-kullu-dars-ttaškin ayt-tmizar n-ddunit, irin
ad-sfldn i-tækimt lli-as-ifka rbbi å-løaql-ns. 25 asggÐas ar asggÐas ar-di-ttaškin,
yawi-d kud yan tasmåurt-ns å-irukutn n-nnÐqrt d-uwrå d-tmlsa d-lmurr d-isafarn
d-iysan d-isrdan.
...................................

11
1 imma agllid suliman iæubba kigan d-tmåarin ist-tmizar
timåarin lli-ijlan
suliman yaãni, urd åir illis n-firøawn waædutt. yawi-d timåarin
zå-tmazirt n-muwab d-øammun d-adum d-œidun d-æit,
1 igldan 183
2 zå-iqbiln lli-f-inna sidi rbbi i-ayt-israyil: «a-ur-zå-darsn-ttettahalm, ula
da-n-zå-darun-tettahaln. ašku s-œœaæt rad-rarn ulawn-nun s-dar id-rbbi-nsn.»
walaynni suliman ar-tnt-itæubbu bahra iåwi gisnt. 3 itahl ssa n-id-miyya (700)
n-istis n-igldan, d-kra¡¡ id-miyya (300) n-tsmgt. jlunt-tmåarin-ns ul-ns. 4 ašku lliå
yuwssr suliman, ldint-tmåarin-ns ul-ns s-dar id-rbbi yaãni. ur-sul-iqama yumñ
å-rbbi sidis s-uwl izgan, åmklli gis yumñ babas dawd. 5 ašku suliman idda
ar-isiggil ‹øašturat› lli-tøbadn ayt-œidun, ar-isiggil ‹milkum› lli-igan jjliçt
n-ayt-øammun. 6 iwrri ar-iskar suliman ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi. ur-sul-iãfur
rbbi da-illan zå-ttmi n-uwl-ns zund babas dawd. 7 izayd suliman ibnu yan-ukrkur
ma-å-a-tøbadn ‹kamuš› lli-igan jjliçt n-ayt-muwab, å-uwrir å-tama n-urušalim
lli-iwalan asålay n-tafukt. ibnu wayyaã i-‹mulaç› lli-igan jjliçt n-ayt-øammun.
8 åmkan a-iskr i-kullu timåarin-ns tibrraniyin, zaydnt ntnti ar-qqrœnt ar-tbççarnt

i-id-rbbi-nsnt.
9 iåãb sidi rbbi f-suliman, ašku igllb-uwl-ns zå-rbbi da-illan
sidi rbbi iwrri
iãaããa suliman ig rbbi n-israyil lli-as-d-ibann snat-twal 10 yuœœa-t
f-tåawsa-yad yini-as: «a-ur-sar-ttøbadt id-rbbi yaãni.»
imma suliman ur-iqama å-wawal-an. 11 isawl-d sidi rbbi åakudan s-suliman
yini-as: «lliå a-ttsalat åmkan, lliå ur-sul-a-stti-ttawit å-løhd-inu ula tinbaãin-inu
lli-s-k-uœœaå, ha-yyi rad-ak-kkiså tagldit-nk, fkå-tt i-yan å-içddamn-nk.
12 walaynni f-uwdm n-babak dawd, ur-rad-skrå mayan å-uwssan-nk. ra-stt-kkiså

i-yuk. 13 ula åmkan ur-rad-as-kkså tagldit kullutt. rad-sul-fkå yat-tqbilt i-yuk


f-uwdm n-uçddam-inu dawd, ula f-ssibt n-urušalim lli-ñliå a-tg tinu.»
...................................
26 yan zå-willi yulln afus-nsn f-ugllid, iga ism-ns yarabøam
awal n-rbbi
i-yarabøam yus n-naba¡ gu-afraym zå-tmdint n-œridah, ig yan
zå-içddamn n-suliman. ism n-innas iga œaruøa, tg nttat
tahjjalt. 27 åayad a-f-yusi ãiãã d-ugllid. igra suliman a-iømmr talat å-wawgÐns
n-urušalim s-iñran, iqqn anqubbi imqqurn lli-illan å-ugadir n-tmdint n-babas
dawd. 28 han yarabøam iga aøyyal iæaršn. lliå-t-iñra suliman ar-itçdam s-zzømt,
ig-t d-ungabal f-twizi n-tqbilt n-ayt-yusf. 29 yan-wass iffuå yarabøam
zå-urušalim, yaf-t-in nnabi aæiyah gu-šiluh å-uåaras. ilsa aæiyah aslham l-ljdid.
ilin ntni s-sin å-lçla, ur-didsn yan. 30 yamñ-d aæiyah aslham-ns l-ljdid, ibbi-t f-sin
d-mraw (12) n-ugzzum.
31 yini i-yarabøam: «asi mraw igzman i-içf-nk, ašku ha ma-inna rbbi

da-illan ig rbbi n-israyil. yan imikk rad-bbiå tagldit zå-ufus n-suliman, fkå-ak
gis mrawt-tqbilin. 32 ntta rad-as-sul-tqama yat-tqbilt f-uwdm n-uçddam-inu dawd
ula f-ssibt n-tmdint n-urušalim lli-ñliå zå-gr kullu tiqbilin n-ayt-israyil. 33 ašku
fln-iyi ddun ar-tøbadn ‹øašturat› n-ayt-œidun, d-‹kamuš› n-ayt-muwab,
d-‹milkum› n-ayt-øammun. ur-a-fttun f-iåarasn-inu, ula da-skarn ma-iœlaæn
å-iñri-nu, ula da-stti-tawin å-tnbaãin-inu d-lækamat-inu åmklli iskar babas dawd.
34 ur-rad-as-kkså tagldit kullutt. s-œœaæt rad-sul-iqama ig agllid kullu ussan

n-tudrt-ns, f-uwdm n-uçddam-inu dawd lli-stiå, izga å-tnbaãin d-luœiyat-inu.


35 walaynni rad-kkså tagldit i-yus, fkå-ak gis mrawt-tqbilin. 36 ra-tqama

yat-tqbilt i-yus, fkå-as-tt f-ad-bdda-tili yat-tsafut i-uçddam-inu dawd


å-umnid-inu å-tmdint n-urušalim lli-ñliå a-fllas-yili ism-inu. 37 imma kiyi,
rad-ak-fkå a-tækamt f-kullu mani trit, tgt agllid n-israyil. 38 iå-a-tskart s-kullu
1 igldan 184
ma-f-a-k-tuœœaå, ar-bdda-tfttut å-iåarasn-inu, ar-tskart ma-iœlaæn å-iñri-nu,
ar-tti-ttawit å-tnbaãin d-luœiyat-inu, åmklli iskar-uçddam-inu dawd, hati
rad-dik-iliå, zzgaå-ak tasut n-wamud-nk, åmklli skrå i-dawd. rad-ak-fkå israyil,
39 ssdulluå amud n-dawd, walaynni urd bdda.»
40 suliman ar-isiggil åakudan a-inå yarabøam, walaynni inkr yarabøam irwl

s-miœr, s-dar šišaq agllid n-miœr. iqama-n åin aylliå immut suliman.
41 iskkirn yaãni n-suliman ula kullu ma-itsala ula
lmut n-suliman
taækimt-ns, is-ur-tyaran å-warra n-iskkirn n-suliman?
42 ikka-tt-in iga suliman agllid f-kullu ayt-israyil kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas

å-urušalim. 43 ign ilmma suliman å-gr id-babas, ityawmãal-n å-tmdint n-babas


dawd. iwala-t-in yus raæbøam, iwrri ig agllid.

12
1 iddu raæbøam [yus n-suliman] s-tmdint n-šakim, ašku
ñin ayt-israyil d-yus
n-suliman munn-d kullu ayt-israyil å-šakim a-t-gn d-ugllid. 2 isfld
fllas yarabøam yus n-naba¡ lli-irwln zå-suliman s-miœr.
iwrri-d yarabøam åakudan zå-miœr. 3 aznn srs mddn, årn-as-d. yašk-id yarabøam
d-kullu tamunt n-ayt-israyil s-dar raæbøam inin-as: 4 «ikka-ttin babak isrs fllanå
aælas iññayn. åilad ssifsas fllanå tiwizi išqan d-uælas iññayn lli-d-fllanå-isrs
babak, s-k-nqasa.» 5 irar-asn-d: «ddwat ard zrin kraã-uwssan, twrrim-d.» ddun
åakudan mddn-an.
6 izayd-ugllid raæbøam imšawar d-imåarn lli-sttin-kkanin biddn d-babas

suliman lliå sul iddr, isqsa-tn: «ma-ttinim? man awal s-rad-rarå i-mddn-an?»
7 inin-as: «iå-tufit a-tgt açddam i-mddn-ad åassad, tqasat-tn trart-asn s-iwaliwn

šwanin, rad-gn içddamn-nk kullu mayd iftan.» 8 walaynni yagÐi tanba¡¡


n-imåarn, iddu imšawar d-inggÐan-ns lli-sttin-ikka ar-didsn-itgawar å-mññiy-ns,
biddn åilad å-tama-ns. 9 isqsa-tn: «ma-ttinim kunni? man awal s-rad-rarå
i-mddn-an lli-yyi-iãalbn a-fllasn-ssifsaså aælas lli-fllasn-isrs baba?» 10 sawln-d
inggÐan-ns lli-d-itgawar å-mññiy-ns inin: «ha ma-ra-tinit i-mddn-an lli-ak-innan
babak isrs fllasn aælas iññayn, irin-k kiyi a-t-fllasn-tssifsast. ha ma-rad-asn-tinit:
‹talãa¡¡-inu tœæa f-umœaã n-baba. 11 baba isrs fllawn aælas iññayn, nkki
rad-awn-zaydå ma-iññayn f-uælas-an. baba ikrz srun s-izakarn, imma nkki
ra-srun-krzå s-iårdmiwn.› »
12 wis kraã-uwssan iwrri-d yarabøam d-mddn kullutn s-dar-ugllid raæbøam

åmklli-s-asn-inna: «ar wis kraã-uwssan, twrrim-d dari.» 13 irar-d-ugllid i-mddn


s-wawal iqjrn, yagÐi tanba¡¡ n-imåarn, 14 isawl srsn åmklli-s-as-nnan inggÐan-ns
mññinin, yini-asn: «baba isrs fllawn aælas iññayn, imma nkki rad-awn-zaydå
ma-iññayn f-uælas-an. baba ikrz srun s-izakarn, imma nkki ra-srun-krzå
s-iårdmiwn.» 15 ur-isfld-ugllid s-mddn, ašku iqœad sidi rbbi åmkan, baš a-issafu
awal-ns lli-s-d-inna sidi rbbi f-imi n-nnabi aæiyah gu-šiluh i-yarabøam yus
n-naba¡.
16 mddn-an n-kullu tiqbilin n-israyil, lliå ñran agllid ur-srsn-isfld, rarn ntni

i-ugllid: «mad-aå-illan å-wakal n-dawd? man lwrt ra-n¡¡af å-dar yus n-yassa?
wrryat s-darun ay-ayt-israyil. awyat-stt å-ma-igan winun ay-ayt-dawd.» akutn
ayt-israyil åakudan, wrrin s-darsn. 17 raæbøam iækam sul f-kra å-ayt-israyil
lli-izdån å-tmdinin n-yahuda. 18 walaynni agllid raæbøam, lliå yuzn aduram
1 igldan 185
lli-igan angabal f-twizi s-dar ayt-israyil, nkrn ar-t-kullu-kkatn s-iñran aylliå
immut. irwl-ugllid raæbøam åakudan, issudu lkurriœa-ns iwrri s-urušalim.
19 åmkan a-s-wrrin ar-tñin ayt-israyil d-ayt-tgldit n-dawd sul s-åassad.
20 lliå sfldn kullu ayt-israyil is-d-iwrri yarabøam s-darsn,
yarabøam agllid
n-israyil årn-as-d s-umnid n-tamunt-nsn, gn-t d-ugllid f-israyil
kullut. ur-illi ma-iãfurn ayt-dawd abla taqbilt n-yahuda
waædutt.
21 lliå ilkm raæbøam s-urušalim, issmun-d kullu ayt-yahuda d-ayt-bnyamin,

gan miyya d-tam id-mraw n-walf (180 000) n-urgaz itjhhdn ujadn i-imiå,
f-ad-mmaån d-ayt-israyil rarn-d tagldit i-raæbøam yus n-suliman. 22 walaynni
yuška-d-wawal n-rbbi s-šmaøyah lli-igan açddam n-rbbi yini-as: 23 «sawl
s-raæbøam yus n-suliman agllid n-yahuda, tsawlt s-kullu ayt-yahuda
d-ayt-bnyamin d-mddn-an yaãni, tinit-asn: 24 ‹ha ma-inna sidi rbbi: ad-ur-tawnm
a-tmmaåm d-aytmatun n-ayt-israyil. wrryat kraygatt yan s-tgmmi-ns, ašku nkki
a-iqœadn mayd ijran.› » s-sfldn åakudan s-wawal n-sidi rbbi, ddun kullu wrrin
s-darsn, åmklli-s-asn-inna sidi rbbi.
25 imma yarabøam ibna tamdint n-šakim å-iwrar n-afraym
ayt-israyil ar-tøbadn
laœnam izdå gis. ik imikk ifl-tt, iddu daå ibnu tamdint n-fanwil.
26 yini yarabøam d-içf-ns: «nkki iå-ur-skirå yat,
ra-twrri-tgldit i-ayt-dawd. 27 iå-a-tawnn mddn-inu s-urušalim a-n-qqrœn å-tgmmi
n-sidi rbbi, rad-daå-irin-uwlawn-nsn raæbøam agllid n-yahuda lli-yadlli-igan
siditsn. ra-yyi-nån nkki, ãfurn raæbøam agllid n-yahuda.» 28 imšawar d-willi dids
illan, iødl sin igayzn zå-uwrå, yini i-mddn: «hati išqa fllawn ad-bdda-ttawnm
s-urušalim. ha id-rbbi-nun lli-kÐn-d-issiwn zå-miœr.» 29 issbidd yan å-bayt-il,
issbidd wayya å-dan. 30 åmkan a-s-wrrin mddn ar-bahra-jllun, aylliå a-tmuddun
ar tuggugt n-dan a-n-æaãrn å-umnid n-walli gis illan. 31 izayd yarabøam ibnu
lqubbat å-iggi n-iwrar, iskr-asnt imsakmurn zå-gr kullu mddn, ur-gin zå-ayt-lawi.
32 iskr-asn yal-løid å-wis tam-iyrn å-wass wis smmus d-mraw (15), zund løid

å-dar ayt-yahuda, issattuy gis isakmurn f-ukrkur n-tårœi. åmkan a-iskar å-bayt-il,
ar-iqqrœ f-igayzn lli-iødl. izzdå imsakmurn å-bayt-il f-a-tqasan ikÐrkar lli-ibna
å-iggi n-iwrar.
...................................

14
19 iskkirn yaãni n-yarabøam, mamnk a-itmmaå ula mamnk
lmut n-yarabøam
a-itækam, hati tyaran å-warra n-uwssan n-igldan
n-ayt-israyil. 20 tk-tgldit n-yarabøam sin id-mraw d-sin (22) n-usggÐas, ign ilmma
å-gr id-babas. iwala-t-in yus nadab, iwrri ig agllid.
21 iækam raæbøam yus n-suliman å-wakal n-yahuda. lliå
ayt-yahuda qasan
tajlçit iåli raæbøam s-tgldit, ilin dars kkuñ id-mraw d-yan (41)
n-usggÐas. iækam ssa d-mraw (17) n-usggÐas å-tmdint
n-urušalim lli-iñli sidi rbbi å-gr kullu tiqbilin n-israyil a-fllas-yili ism-ns. innas
n-raæbøam, iga ism-ns naømah, tg ult-øammun. 22 walaynni ar-skarn ayt-yahuda
ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi, ss¡iyrn-as-tt s-lçКanat lli-tsalan uggÐar n-kullu
åaylli salan id-babatsn. 23 ašku zuydn ntni bnun ikÐrkar, ssbiddn ifariwn d-tggjda
n-‹ašrah› å-iggi n-kraygatt awrir yattuyn ula å-ddu kraygatt aœåar izgzawn.
1 igldan 186
24 ilin å-wakal-an imggann imkiriyn lli-itfsadn f-ism n-id-rbbi-nsn, ar-tqasan
kullu tajlçit n-iqbiln lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam n-ayt-israyil.
25 wis smmus isggÐasn å-tgldit n-raæbøam, iwnn-d šišaq agllid n-miœr, yakÐi

f-urušalim. 26 yakÐr irukutn åÐlanin n-tgmmi n-sidi rbbi, d-win-tgmmi n-ugllid,


yawi-tn kullutn. izayd yakÐr kullu timsntlin n-uwrå lli-iskr suliman. 27 inkr-ugllid
raæbøam ig-n timsntlin n-wanas å-udåar-nsnt, ifk-tnt å-ifassn n-iriyasn n-waãafn
lli-itbiddadn å-imi n-tgmmi n-ugllid. 28 åakud nna-ikšm-ugllid s-tgmmi n-sidi
rbbi, ar-n-tasin-waãafn timsntlin-an, rarn-tnt ilmma s-uæanu n-tiãaf.
29 iskkirn yaãni n-raæbøam ula kullu ma-itsala, is-ur-tyaran å-warra

n-iskkirn n-igldan n-yahuda? 30 illa bdda imiå å-gr raæbøam d-yarabøam. 31 ign
ilmma raæbøam å-gr id-babas, ityawmãal-n d-id-babas å-tmdint n-dawd. ism
n-innas iga naømah ullt-øammun. iwala-t-in ilmma yus abiyam, iwrri ig agllid.

15
...................................
wis sin id-mraw (20) n-usggÐas å-tgldit n-yarabøam agllid
9
asa agllid n-yahuda
n-israyil, iwrri ig asa agllid f-ayt-yahuda. 10 iækam asa
kkuñ id-mraw d-yan (41) n-usggÐas å-urušalim. ism n-innas iga maøkah illis
n-abišalum. 11 ar-iskar asa ma-iœlaæn å-iñri n-sidi rbbi, åmklli iskar jddis dawd.
12 issitti zå-wakal-an kullu imggann imkiriyn lli-itfsadn f-ism n-id-rbbi-nsn, issitti

kullu laœnam lli-skrn id-babas. 13 ikks i-innas maøkah ssul¡a lli-ittilin å-dar innas
n-ugllid, ašku tssbidd nttat yat-tggjdit n-‹ašrah›. ibbi-as taggjdit-an, ijdr-tt å-talat
n-qidrun. 14 imma ikÐrkar lli-illan å-iggi n-iwrar, hatni ur-ittin. walaynni yumñ
bdda asa å-sidi rbbi s-nniyt n-uwl izgan kullu ussan n-tudrt-ns. 15 yawi-d
tiåawsiwin n-uwrå d-nnÐqrt d-irukutn åÐlanin lli-yadlli-ifka nttan d-babas i-sidi
rbbi, išškšm-tn s-tgmmi n-sidi rbbi. 16 illa bdda imiå å-gr asa d-baøša agllid
n-israyil kullu ussan-nsn.
...................................

16
29asggÐas wis kraã id-mraw d-tam (38) å-tgldit n-asa agllid
aæab agllid n-israyil
n-yahuda, iwrri ig aæab yus n-øumri agllid f-ayt-israyil.
iækam aæab yus n-øumri f-ayt-israyil å-tmdint n-samira sin id-mraw d-sin (22)
n-usggÐas. 30 iskr aæab yus n-øumri ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi uggÐar n-kullu
willi-t-izwurn. 31 izayd lçКant-ad i-tilli-å-itabøa yarabøam yus n-naba¡. itahl
izabal illis n-atbaøl agllid n-ayt-œidun, iddu ar-itqasa ‹baøl› ar-as-itsjad. 32 iskr
yat-tisi n-tårœi i-‹baøl› å-tgmmi n-‹baøl› lli-ibna ntta å-samira. 33 izayd aæab
issbidd yat-tggjdit n-‹ašrah›. han aæab iwrri iss¡iyr-tt i-rbbi da-illan ig rbbi
n-israyil uggÐar n-kullu igldan n-israyil lli-t-izwurn.
34 å-uwssan-ns a-å-inkr æiyal gu-bayt-il, ibnu daå tamdint n-ariæa. atig

n-ifçddi-ns abiram a-s-isrs llsas-ns, ula s-watig n-yus imññin sagub a-s-ibna
imawn-ns. mmtn s-sin åmklli-s-yad-inna sidi rbbi s-wawal-ns f-imi n-yahušuø
yus n-nuwn.
1 igldan 187

17
1 iliyah gu-tišbi iga yan å-åwilli igawrn å-wakal n-giløad.
iliyah å-uwssan
n-uåÐni isawl iliyah s-ugllid aæab yini-as: «f-tudrt n-rbbi da-illan ig
rbbi n-israyil lli-tqasaå, ur-ra-ttili la tiåli ula anñar
å-isggÐasn-ad abla s-wawal-inu.»
2 yaški-as-d-ilmma-wawal n-sidi rbbi yini-as: 3 «ffuå zå-åid, tddut s-tsgiw

n-usålay n-tafukt, trgst å-dar talat n-kirit å-tsga yaãni n-wasif n-urdun. 4 ra-tssat
zå-talat-an. han umrå i-ihaqqayn a-yk-n-tawin ma-tšttat.» 5 iddu åakudan iskr
s-wawal n-sidi rbbi, igawr å-dar talat n-kirit å-tsga n-wasif n-urdun lli-iwalan
asålay. 6 zikk œbaæ ar-as-di-tawin ihaqqayn aårum d-tfiyi. tadggÐat
ar-as-di-tawin daå aårum d-tfiyi. ar-issa aman n-talat.
7 ik ma-ikka s-a-di-ttiqar talat, ašku laæ anñar å-wakal-an.
tahjjalt ullt-œarfat 8 yašk-id-wawal n-sidi rbbi s-iliyah yini-as: 9 «nkr tddut

s-tmdint n-œarfat å-wakal n-œidun, tgawrt åin. hati umrå i-yat-thjjalt ad-ak-takka
ma-tšttat.» 10 inkr åakudan iddu s-œarfat. lliå-n-ilkm imi n-tmdint, had yat-thjjalt
ar-tssmunu tikššuãin. iår-as yini-as: «åir awi-yyi-d yat-tqÐllalt n-waman
ad-suå.» 11 lliå-n-tgrawl ad-as-tn-di-tawi, iår-as daå yini-as: «åir g-d dim
yat-tuffañt n-uårum å-ufus-nm.» 12 tini-as-d: «f-tudrt n-rbbi sidik, ur-dari kra
inwan. ur-sul-dari-iqama abla yan-uwmmañ n-uggÐrn å-tkint d-yan imikk n-zzit
å-tbÐqqalt. ha-yyi ar-ssmunuå yan snat-tkššuãin ma-s-a-ssnwaå mad-šttaå nkki
d-iwi, a-t-nš nmmt ilmma s-lañ.» 13 yini-as iliyah: «ad-ur-tiksaãt. zayd tskrt
åmklli-s-tnnit, walaynni skr-iyi-d zwar zå-gis yat-tngult imññin, tawit-iyi-stt-id.
tskrt ilmma i-kmmi d-yum ma-tšttam. 14 ašku ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi
n-israyil: ‹tikint n-uggÐrn ur-ra-tçwu, d-tbÐqqalt n-zzit ur-ra-tšæu, ar ass
lli-å-d-yiwi sidi rbbi anñar i-wakal.› 15 tddu s-tgmmi-ns tskr s-wawal n-iliyah,
s-hati illa dars ma-ištta iliyah d-nttat d-ayt-tgmmi-ns yan mnnaw-uwssan.
16 tikint n-uggÐrn ur-tçwi, d-tbÐqqalt n-zzit ur-tšæi, åmklli-s-inna sidi rbbi

s-wawal-ns f-imi n-iliyah.


17 izri ma-izrin s-yuãn yus n-tmåart-an lal n-tgmmi, iæawl-as-wa¡¡an aylliå

ur-sul-a-itnffas. 18 tini nttat i-iliyah: «ma-yyi-tãfart ay-açddam n-rbbi, tuškit-d


dari a-yyi-di-tssktit ddnub-inu, trart-iyi-d s-lmut n-iwi?» 19 yini-as: «fk-iyi-d
yum» yasi-t-id iliyah zå-gr ifassn n-innas, issåli-t s-tadwarit lli-å-a-itgawar nttan,
isrs-t f-tisi-ns. 20 ar-yaqra i-rbbi da-bdda-illan yini: «wa sidi rbbi-nu, maç
a-tzuydt tammara i-thjjalt-ad lli-dar-tgawarå, aylliå-as-immut ula yus?» 21 iñl
iliyah f-uæšmi kra¡¡-twal, ig taåuyit s-rbbi da-illan yini: «wa sidi rbbi-nu, åir
a-di-trart tudrt i-uæšmi-ad.» 22 isfld sidi rbbi s-wawal-n-iliyah, twrri-t-id tudrt
iddr. 23 yasi-d iliyah aæšmi, izzugz-t-id zå-tadwarit s-ugÐns n-tgmmi ifk-t i-innas.
yini-as iliyah: «ñr, ha yum iddr.» 24 tini-tmåart i-iliyah: «ssnå åilad izd açddam
n-rbbi a-tgit, issanå izd læqq a-iga-wawal n-sidi rbbi da-d-itffuån zå-imi-nk.»

18
1zrin-uwssan ggutnin, ar wis kraã isggÐasn, yašk-id-wawal
imnaggar iliyah n-sidi rbbi i-iliyah yini-as: «ddu tbant-n s-aæab, s-n-uznå
d-ugllid aæab anñar f-wakal.» 2 inkr iliyah iftu a-n-iban i-aæab.
1 igldan 188
å-uwssan-an illa-uåÐni išqan å-tmazirt-an n-samira. 3 iår-d aæab i-øubadyah
lli-illan f-tgmmi-ns. øubadyah iga wad bahra ituqqarn sidi rbbi. 4 lliå a-tnqqa
izabal lanbiya n-sidi rbbi, yawi øubadyah miyya n-nnabi issrgs-tn, smmus
id-mraw (50) i-ifri, ar-asn-yakka aårum d-waman. 5 yini aæab i-øubadyah: «zayd
tsslakat tamazirt kullutt, tsigglt s-taløinin ula talatin, a-ur-imil naf kra n-tuga
mad-šttan-iysan d-isrdan a-ur-kullu-mmtnt lbhaym.» 6 åmkan a-s-bãan tamazirt
i-ngratsn a-stt-kullu-sslakan. iddu aæab s-yat-tsga, iddu øubadyah s-¡ayya.
7 lliå ifta øubadyah å-uåaras, ha iliyah imnaggar-t. yakÐz-t øubadyah, iknu

s-wakal å-umnid-ns, isqsa-t: «izd kiyin aya, a-sidi iliyah?» 8 yini-as: «nkkin
ayad. wrri tinit i-sidik: ‹ha iliyah illa åid.› » 9 irar-as-d: «man løib gigi illan
a-sidi, aylliå trit a-yyi-n-tluæt å-ufus n-aæab a-yyi-inå? 10 f-tudrt n-sidi rbbi-nk,
hati yuzn-ugllid ma-srk-isiggiln å-kraygatt tamazirt ula kraygatt tagldit
nna-illan. akud nna-yas-nnan: ‹ur-illi åid›, ar-itzayad ar-tn-issgalla å-tgldit-an
ula tamazirt-an baš a-yissan izd œœaæt ur-k-ufin. 11 imma åilad tnnit-iyi: ‹wrri
tinit i-sidik: ha iliyah illa åid.› 12 ad-ukan-dik-ngaraå, ra-k-yasi rruæ n-sidi rbbi
s-kra n-mani lli-ur-ssinå. iå-ddiå iniå-t i-aæab yašk-id ur-k-id-yufi, s-iyi-inåa
a-sidi, waçça da-tuqqarå rbbi da-illan zå-lliå mññiå. 13 is-ur-tsfldt a-sidi f-maylli
skrå, lliå a-tnqqa izabal lanbiya n-sidi rbbi? hati ssrgså miyya n-nnabi n-sidi
rbbi, smmus id-mraw (50) i-ifri, ar-asn-akkaå aårum d-waman. 14 kiyi åilad
tnnit-iyi: ‹wrri tinit i-sidik: ha iliyah illa åid.› hati ra-yyi-inå.» 15 yini-as iliyah:
«nniå-ak f-tudrt n-sidi rbbi l-lmlayka lli-tqasaå, ra-n-srs-banå åassad.» 16 iddu
øubadyah åakudan a-n-imnaggar d-aæab, iølm-t. yašk-id aæab a-d-imnaggar
d-iliyah.
17 lliå-n-iñra aæab iliyah, yini-as-d aæab: «izd kiyin ayad, a-walli ijllun

ayt-israyil?» 18 irar-as iliyah: «urd nkkin a-ijllun ayt-israyil. kiyi d-ayt-dar babak
a-tn-ijlan, lliå tflm luœiyat n-sidi rbbi, tãfurm ‹id-baøl›. 19 imma åilad azn
ma-d-issmunun kullu ayt-israyil s-dari å-udrar n-karmal, tawit-d kkuñ id-miyya
d-smmus id-mraw (450) n-nnabi n-‹baøl›, tawit-d ula kkuñ id-miyya (400)
n-nnabi n-‹ašrah› lli-išttan å-lmida n-izabal.»
20 yazn aæab s-kullu mddn n-ayt-israyil, issmun-d lanbiya
iliyah d-lanbiya
n-baøl kullutn å-udrar n-karmal. 21 yakmur-n iliyah s-kullu
mddn-an yini-asn: «mnšk a-rad-sul-tssbiãirm å-gr sin
iåarasn? ñrat kunni. iåd sidi rbbi a-igan rbbi n-œœaæt, tãfurm-t. iåd ‹baøl› a-t-igan,
tãfurm-t.» fssan mddn-an, ur-as-d-rurn s-yat. 22 izayd iliyah yini-asn: «nkki
waæduyy ayd sul iqaman å-lanbiya n-sidi rbbi, imma lanbiya n-‹baøl› gan kkuñ
id-miyya d-smmus id-mraw (450). 23 awyat-d sin imugayn, f-ad-stin lanbiya
n-‹baøl› yan gisn, bbin-t f-igzman, srsn-t-in f-ikššuãn. walaynni ad-ur-ssrån
løafiyt. amugay yaãni, ra-t-jjujadå srså-t-in f-ikššuãn. ula nkki ur-rad-ssråå
løafiyt. 24 tårm i-ism n-rbbi-nun, årå nkki i-ism n-rbbi da-bdda-illan. rbbi
nna-d-irurn s-løafiyt, nttan a-igan rbbi n-œœaæt.» sawln-d mddn-an kullutn inin:
«ifulki-wawal.» 25 yini iliyah åakudan i-lanbiya n-‹baøl›: «zwurat tstim
yan-umugay tjjujadm-t, ašku kunni a-iggutn, tårm i-ism n-rbbi-nun, walaynni
ad-ur-tssråm løafiyt.»
26 asin-d amugay lli-stin jjujadn-t, zaydn ar-aqran i-ism n-‹baøl› zå-zikk

œbaæ ar tuññunt n-wass ar-ttinin: «wa baøl, jawb-aå.» ur-sfldn i-yat ula ijawb-asn
yan. zaydn ar-takÐin ar-tlulliyn i-ukrkur n-tårœi lli-bnan. 27 lliå tlkm tuññunt
1 igldan 189
n-wass, ar-gisn-ite¡nañ iliyah yini-asn: «aqrayat-as s-jjhd. is-urd rbbi a-iga? han
irwas is-a-iswingim d-içf-ns, nåd is-idda a-n-immass, nåd is-imudda, nåd is-ign
ar-d-itfaq.» 28 zaydn ntni ar-as-aqran s-jjhd, ar-tbbin ddat-nsn åmklli myurn
s-tuzzal d-iæraš, aylliå-zå-gisn-ngin idammn. 29 tzri tuññunt n-wass, sul
a-ukan-ssåuyyun, aylliå tlkm tasaøt lli-å-rad-ssattuyn asakmur-nsn, walaynni
ur-sfldn i-yat, ula ijawb-asn yan, ula yiwi-tt gisn yan.
30 yini iliyah åakudan i-mddn kullutn: «akmurat-d s-dari.» munn-d fllas

mddn kullutn. inkr ar-ibnnu akrkur n-sidi rbbi lli-içÐlan. 31 yasi-d sin d-mraw
n-uñru, åunšk lli-gant-tqbilin n-tarwa n-yaøqub, lli-mi-inna sidi rbbi: «ism-nk
ra-ig ‹israyil›.» 32 ibnu akrkur s-iñran-an i-ism n-rbbi da-bdda-illan. iåz asaru
isslulliy-t i-ukrkur. ra-yasi-usaru-an ma-itggan kkuñ d-mraw (14) litru n-imndi.
33 issasstwa ikššuãn, ibbi amugay f-igzman, isrs-t-in f-ikššuãn. yini ilmma:

«ømmrat-d kkuñ ibÐqqaln n-waman tffim-tn f-tårœi d-ikššuãn.» 34 yini-asn


ilmma: «øawdat-as.» øawdn-as. yini-asn: «øawdat-as tis kra¡¡-twal» øawdn-as
daå tis kra¡¡-twal. 35 zrin-waman f-ukrkur kullut, iømmr-usaru ula nttan
s-waman.
36 lliå truæ tasaøt lli-igan i-usattuy n-usakmur, yakmur-n nnabi iliyah iññall

yini: «wa rbbi da-bdda-illan, wa rbbi n-ibrahim d-isæaq d-israyil, ssbayyn-d


i-mddn-ad åassad ad-issann izd kiyin a-igan rbbi n-ayt-israyil, issann ula izd
açddam-nk ad-giå, d-wawal-nk a-s-skrå kullu mayad. 37 sfld-iyi a-sidi rbbi,
tjawbt-iyi baš ad-issann mddn-ad izd kiyin a-igan rbbi n-œœaæt, trart-d ulawn-nsn
s-dark a-sidi rbbi.» 38 åakudan a-di-tgguz løafiyt n-sidi rbbi, tjdr kullu tiårœi
d-ikššuãn d-iñran d-wakal, tsu ula aman n-usaru. 39 lliå ñran kullu ayt-israyil
mayan, knun f-uwdm-nsn ar akal, ar-ttinin: «sidi rbbi a-igan rbbi n-œœaæt. walli
bdda illan a-igan rbbi.» 40 yini-asn iliyah: «amñat lanbiya n-‹baøl›,
a-ur-gisn-injm yan.» amñn-tn, yawi-tn iliyah s-dar talat n-qišun, iårœ-asn åin.
41 yini iliyah åakudan i-aæab: «nkr tššt tsut. ha ijjij n-unñar
sidi rbbi yuzn-d
anñar iggutn ifta-d.» 42 inkr aæab a-išš isu. imma iliyah iåli s-içf
n-udrar n-karmal, iknu ar akal, ig agayu-ns å-gr ifaddn-ns.
43 yini i-uçddam-ns: «åli tmnadt-n åilad s-tsga n-umda.» iåli imnad-n yini-as-d:

«ur-iban yat.» izayd ar-t-daå-itazn ssa n-twal ar-as-ittini: «ddu daå». 44 tis ssa
n-twal yini-as-d-uçddam-ns: «han yat-tmdlut imññin unšk n-tdiklt n-ufus,
ar-di-taqlay zå-umda.» yini-as iliyah: «zayd tinit i-aæab: ‹qqn lkurriœa-nk
thuwwdt, a-ur-imil igli-k-id-unñar.› » 45 imikk s-wrrin ignwan ar-di-tlassn
s-imdla ãlanin. inkr-d-ilmma-waãu, ar-d-i¡ar-unñar iggutn. issudu aæab
lkurriœa-ns aylliå ilkm tamdint n-izraøil. 46 yili-d-ufus n-sidi rbbi f-iliyah, yass
taggÐst-ns yazzl, izwur aæab s-imi n-izraøil.

19
1 ar-yaddr aæab i-izabal kullu maylli iskr iliyah ula mamnk
irwl iliyah s-lçla
a-inåa kullu lanbiya s-tuzzalt. 2 tazn izabal yan-urqqas
s-iliyah tini-as: «ggulliå s-id-rbbi a-yyi-øddbn s-uggÐar, iå-ur-ak-skirå
åmklli-asn-tskrt. ra-tmmtt kiyi ur-ta-tlkim tasaøt-ad azkka.» 3 yiksaã iliyah, irwl
ar-itazzal a-ijjnjm tudrt-ns, aylliå ilkm bir-šibaø å-wakal n-yahuda, ifl gis
açddam-ns.
1 igldan 190
4 izayd nttan waædut, iftu å-lçla tawada n-wass, aylliå-n-ilkm yat-tœåart
n-tlggutt, iskiws å-ddawas, yiri a-immt yini: «yuwda-yyi åunškad a-sidi rbbi. asi
tudrt-inu, ašku ha-yyi ur-ufå id-baba.» 5 iñl å-ddu-tœåart-an n-tlggutt i¡¡as. s-ha
yal-lmalak iggr-as yini-as: «nkr tššt.» 6 imnad åakudan s-iñra å-tama n-içf-ns
yat-tngult n-tannurt d-yat-tbÐqqalt n-waman. išš isu, ign daå. 7 imikk s-d-iwrri
lmalak n-sidi rbbi tis snat-twal, iggr-as yini-as: «nkr tššt. han
iåzzif-fllak-uåaras.» 8 inkr išš isu, ar-ifttu s-tdwast n-tirmt-an kkuñ id-mraw (40)
n-wass azal wala iã, aylliå ilkm æurib lli-igan adrar n-rbbi.
9 ikšm s-yan ifri åin, igawr gis. hay-awal n-sidi rbbi
isawl-d sidi rbbi
s-iliyah yuška-d srs yini-as: «ma-tskart åid a-iliyah?» 10 yini-as:
«ha-yyi ar-iyi-bahra-tkkat tunfust f-rbbi da-illan ig rbbi
l-lmlayka. ašku ayt-israyil fln løhd-nk, çlun ikÐrkar-nk, nån lanbiya-nk s-tuzzalt.
ha nkki waæduyy a-iqaman, ula nkki ar-sri-siggiln a-yyi-kksn tudrt-inu.»
11 irar-as-d: «ffuå tbiddt f-udrar å-umnid n-rbbi sidik.» izri sidi rbbi åakudan.

inkr-d-waãu itjhhdn iqjrn, yut idrarn, irñ ijarifn å-umnid n-sidi rbbi. walaynni
sidi rbbi ur-illi å-waãu. lliå izri-waãu, indudi-wakal s-jjhd, walaynni sidi rbbi
ur-illi å-undudi. 12 lliå izri-undudi, ttabøa-t-id løafiyt ijddrn, walaynni sidi rbbi
ur-illi å-løafiyt. lliå tzri løafiyt, itabøa-tt-id imikk n-wawal ifssusn ithnnan.
13 lliå-as-isfld iliyah, idl udm-ns s-uslham-ns, iffuå ibidd å-imi n-ifri,

s-as-d-yuška yan-wawal isqsa-t: «ma-tskrt åid a-iliyah?» 14 ijawb nttan yini:


«ha-yyi ar-iyi-bahra-tkkat tunfust f-rbbi da-illan ig rbbi l-lmlayka. ašku
ayt-israyil fln løhd-nk, çlun ikÐrkar-nk, nån lanbiya-nk s-tuzzalt. ha nkki
waæduyy a-iqaman, ula nkki ar-sri-siggiln a-yyi-kksn tudrt-inu.» 15 yini-as-d sidi
rbbi: «ddu twrrit å-uåaras lli-di-tkkit, tmunt dids ar lçla n-dimašq. åakud
nna-n-truæt, tññåurt gis æazayil a-ig agllid f-ayt-aram, 16 tññåurt yahu yus n-nimši
a-ig agllid f-ayt-israyil, tññåurt ališaø yus n-šafa¡ gu-abal-maæulah a-ig nnabi
tigira-nk. 17 wanna injmn zå-tuzzalt n-æazayil, inå-t yahu. wanna injmn
zå-tuzzalt n-yahu, inå-t ališaø. 18 walaynni rad-adjå å-ayt-israyil ssa n-id-walf
(7000) ur-jji-n-kÐnin i-‹baøl› wala ssudnn-t.»
19 iffuå-d iliyah åakudan zå-åin. yaf-n ališaø yus n-šafa¡,
imnaggar iliyah
d-ališaø d-nttan ar-ikkrz å-tasaøt-an s-snat d-mrawt (12) n-tyuga
n-umugay å-umnid-ns, imun ntta d-tis snat d-mrawt. izri
iliyah s-dars, iluæ-n fllas aslham-ns. 20 ifl ališaø imugayn, yazzl iãfur iliyah
yini-as: «åir adj-iyi ad-dduå ssudnå-n baba d-inna, munå ilmma dik.» irar-as:
«wrri. mad-ak-skrå nkki?» 21 igrawl ališaø iddu, yasi sin imugayn-an iårœ-asn,
issnu tifiyi-nsn å-waman s-ikššuãn n-tyuga, ibãu-tt i-mddn-ns ar-kullu-šttan. inkr
ilmma imun d-iliyah ar-as-itøawan.
...................................

21
yan-uwrti n-waãil illa å-tama n-tgmmi n-aæab agllid
1
urti n-waãil lli-igan
win nabut n-samira, ig urti-an win nabut gu-izraøil. 2 yan-wass isawl
aæab s-nabut yini-as: «fk-iyi urti-ad n-waãil a-gis-skrå
tibæirt l-lçÐãrt, ašku yakmur-d s-tgmmi-inu. rad-ak-tt-ssnflå s-ma-t-yufn
å-uwrtan n-waãil. nåd iå-trit, rad-ak-fkå atig-ns s-iqaridn.» 3 isawl-d nabut
irar-as: «a-yyi-iæœar sidi rbbi a-ur-ak-fkå lwrt n-id-baba.» 4 iwrri aæab
1 igldan 191
s-tgmmi-ns iqlaql, iqama-gis-wawal n-nabut gu-izraøil lli-s-as-inna:
«ur-rad-ak-fkå lwrt n-id-baba.» iñl f-tisi-ns, irar udm-ns s-uåÐrab, yagÐi a-sul-išš.
5 tkšm-n-dars-tmåart-ns izabal tsqsa-t: «ma-k-yaån aylliå tqlaqlt tagÐit

a-tššt?» 6 yini-as: «ašku sawlå s-nabut gu-izraøil nniå-as: ‹zznz-iyi urti-nk


n-waãil. nåd iå-trit, ad-ak-tt-ssnflå s-ma-t-yufn å-uwrtan n-waãil.› irar-iyi-d:
‹ur-rad-ak-t-fkå.› » 7 tsawl-d izabal tini-as: «izd kiyin a-igan agllid f-israyil nåd
uhu? nkr tššt, tfjjijt f-içf-nk. rad-ak-fkå urti n-nabut gu-izraøil.»
8 tzayd izabal tara tibratin s-ism n-aæab, tršm-tnt s-rršm-ns, tazn-tnt i-imåarn

d-inmåurn n-tmdint lli-å-izdå nabut. 9 tara å-tbratin-an: «brræat s-uñum, tssbiddm


nabut å-umnid n-mddn, 10 tawim-d sin id-bu-ijrman ad-srs-aštkkan, fkn fllas
tuggÐa inin: ‹ha kiyi trgmt rbbi d-ugllid.› tssufåm-t-in ilmma, ar-ti-tkkatm s-iñran
ard immt.» 11 ddun imåarn d-inmåurn d-ayt-tmdint-ns, skrn åmklli-s-asn-tnna
izabal å-tbratin. 12 brræn s-uñum, ssbiddn nabut å-umnid n-mddn, 13 aškin-d sin
id-bu-ijrman ar-srs-taštkkan. zaydn id-bu-ijrman-an fkn fllas tuggÐa å-umnid
n-kullu mddn, ar-ttinin: «han nabut irgm rbbi d-ugllid.» ssufån-t åakudan s-brra
n-tmdint, ar-t-kkatn s-iñran aylliå immut. 14 aznn s-izabal inin-as: «han nabut
nrjm-t s-iñran immt.»
15 lliå tsfld izabal is-ittut nabut s-iñran immt, tini i-aæab: «nkr tamñt urti

n-waãil lli-s-yagÐi nabut gu-izraøil ad-ak-t-izznz. ašku nabut ur-sul-iddr, han


immut.» 16 lliå isfld aæab is-immut nabut, inkr ihuwwd s-uwrti n-nabut gu-izraøil
a-t-yamñ i-içf-ns.
17 yašk-id-wawal n-sidi rbbi åakudan s-iliyah gu-tišbi
awal n-rbbi i-ugllid
aæab yini-as: 18 «nkr thuwwdt a-n-tmnaggart aæab lli-igan agllid
n-israyil å-samira. hatin illa å-uwrti n-waãil n-nabut,
ihuwwd srs a-t-yamñ i-içf-ns. 19 sawl srs tinit-as: ‹ha ma-inna sidi rbbi: is-ur-tnåit
takÐrt?› tinit-as daå: ‹ha mad-ak-d-inna sidi rbbi: å-illiå llån-iyãan idammn
n-nabut, åin a-å-rad-llån-iyãan idammn-nk ula kiyi.› »
20 yini aæab i-iliyah: «is-iyi-tufit ay-anuwwaš-inu?» irar-as: «ufiå-k ašku

tzznzit içf-nk a-tskrt ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi. 21 han rad-fllak-zzugzå lhalak,
fnuå kullu amud-nk, bbiå kullu iwtman zå-ayt-aæab, gn-iyt uãøifn nåd imdwas,
å-wakal n-israyil. 22 rad-rarå tasut-nk a-tg zund tasut n-yarabøam yus n-naba¡,
d-zund tasut n-baøša yus n-aæiyah, ašku tss¡iyrt-iyi-tt tjlut ayt-israyil bahra.»
23 yini daå sidi rbbi f-izabal: «han iãan a-ra-išš izabal å-ugÐns n-ugadir n-izraøil.
24 han wanna immutn å-ayt-aæab å-tmdint, ra-t-ššn-iyãan. wanna immutn

å-ayt-aæab å-brra, ra-t-ššn igãaã n-ignwan.»


25 ur-jji-illi ma-izznzan içf-ns zund aæab lli-tldi-tmåart-ns izabal f-a-iskar

ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi. 26 ar-itsala åaylli bahra ijlçn lliå iãfur laœnam,
åmklli yadlli skarn ayt-amur lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam n-ayt-israyil.
27 lliå isfld aæab i-iwaliwn-an, ibbi timlsit-ns, ils lçiš i-ddat-ns yañum. iqama

ar-iggan s-lçiš ar-izzigiz s-twada iññayn. 28 yašk-id-wawal n-sidi rbbi s-iliyah


gu-tišbi yini-as: 29 «is-tñrit mamnk a-issdulla aæab içf-ns å-umnid-inu? lliå
issdulla içf-ns å-umnid-inu, ur-ra-n-zzugzå lhalak å-uwssan-ns, walaynni
å-uwssan n-yus a-å-ra-n-zzugzå lhalak f-ayt-aæab.»

22
...................................
1 igldan 192
51 å-usggÐas wis ssa d-mraw (17) å-tgldit n-yahušafa¡ agllid
aæazyah agllid
n-israyil n-yahuda, iwrri ig aæazyah yus n-aæab agllid f-ayt-israyil
å-samira, iækam f-ayt-israyil sin isggÐasn. 52 ar-itsala
ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi, iãfur aåaras n-babas d-innas, d-win yarabøam yus
n-naba¡ lli-irurn ayt-israyil ad-bahra-jlun. 53 ar-itqasa ‹baøl› ar-as-itsjad,
ar-tt-iss¡iyar i-rbbi da-illan ig rbbi n-israyil, ar-iskar kullu åmklli iskar babas.
193

arra wis sin f-igldan


...................................

2
ityalal iliyah s-ignna 1 lliå ifta iliyah d-ališaø å-uåaras zå-gilgal, tlkm tizi
lli-å-ra-yall sidi rbbi iliyah å-yat-tmziwit s-ignna. 2 yini iliyah i-ališaø: «åir qama
åid, ašku sidi rbbi yuzn-iyi åilad s-bayt-il.» irar-as ališaø: «f-tudrt n-sidi rbbi
d-tudrt-nk, ur-k-ffalå.» zaydn åakudan huwwdn s-bayt-il. 3 tffuå-d tamunt
l-lanbiya lli-illan å-bayt-il a-n-mnaggarn d-ališaø, inin-as: «is-tssnt sidi rbbi
is-ra-n-fllak-yasi sidik åassad?» yini-asn: «ssnå. ad-ur-sul-tinim yat.»
4 yini-as iliyah: «wa ališaø, åir qama åid, ašku sidi rbbi yuzn-iyi s-tmdint

n-ariæa.» irar-as: «f-tudrt n-sidi rbbi d-tudrt-nk, ur-k-ffalå.» munn ilmma s-ariæa.
5 taški-d tamunt l-lanbiya lli-illan å-ariæa s-dar ališaø, inin-as: «is-tssnt sidi rbbi

ra-n-fllak-yasi sidik åassad?» yini-asn: «ssnå. ad-ur-sul-tinim yat.» 6 yini-as


ilmma iliyah: «åir qama åid, ašku sidi rbbi yuzn-iyi s-wasif n-urdun.» irar-as:
«f-tudrt n-sidi rbbi d-tudrt-nk, ur-k-ffalå.» zaydn ilmma s-sin. 7 aškin-d smmus
id-mraw (50) zå-tamunt l-lanbiya, biddn-in å-tuggugt. ibidd iliyah d-ališaø
å-tama n-urdun. 8 ikks iliyah aslham-ns issnuãu-t, yut srs aman n-wasif,
s-bãan-waman f-sin, kra s-tsga-ya d-kra s-¡ayya, zrin sinitsn zå-taåart.
9 lliå zgrn, yini iliyah i-ališaø: «ãalb-iyi kra ad-ak-t-skrå ur-ta-n-fllak-

ttyattayå?» yini-as ališaø: «åir a-flla-yili rruæ-an gik illan f-snat-twal.» 10 yini-as
iliyah: «išqa mayd tãalbt, walaynni iå-iyi-tñrit åakud lliå a-n-fllak-ttyattayå,
rad-ak-yili ma-tãalbt. iå-ur-iyi-tñrit, han ur-rad-ak-yili.» 11 zaydn ftun jmøan
i-ngratsn, s-had lkrarœ l-løafiyt d-iysan l-løafiyt, zrin zå-gratsn, ityalal iliyah
åakudan å-tmziwit s-ignna. 12 iñr-t-in ališaø, yall awal-ns yini: «wa baba, wa
baba, lkrarœ d-imnayn n-israyil.» laæ-t ilmma i-iñri-ns. yamñ ališaø å-ma-ilsa
ibbi-t f-sin. 13 yasi-d aslham n-iliyah lli-as-d-iãrn, iddu daå ibidd å-tama n-wasif
n-urdun. 14 yamñ å-uslham lli-d-iãrn, yut srs aman yini: «is-sul-illa sidi rbbi
n-iliyah?» åir yut aman, s-bãan-waman s-tsga-ya ula çta, izgr ališaø åakudan.
15 imma tamunt-an l-lanbiya zå-tmdint n-ariæa,
rruæ n-iliyah ittrs
f-ališaø lliå-t-in-ñran å-tuggugt, inin: «rruæ n-iliyah ayd ittrsn
f-ališaø.» aškin-d a-d-dids-mnaggarn. knun ar akal
å-umnid-ns, 16 inin-as: «ha-yaå åilad a-sidi, smmus id-mraw (50) n-umdwas
ad-darnå-illan. åir adj-tn ad-ddun ar-siggiln s-sidik, a-ur-imil yusi-t rruæ n-sidi
rbbi s-kra n-udrar nåd kra n-talat.» irar-asn: «uhu, a-ur-tn-taznm.» 17 walaynni
ssåwin-as aylliå iæššm yini-asn: «aznat-tn.» aznn smmus id-mraw (50) n-urgaz
åakudan, ar-srs-siggiln kraã-uwssan ur-t-ufin. 18 wrrin-d ilmma s-dars, d-ntta
ar-srsn-itql å-ariæa, irar-asn-d: «is-ur-awn-nniå ad-ur-tddum?»
19 sawln imzdån n-ariæa inin i-ališaø: «hati ifulki læal å-tmdint-ad,

åmklli-stti-tmnadt a-sidi, walaynni aman-ns Ðçšnn, d-wakal-ns ur-a-issmåay.»


20 yini-asn: «awyat-d yan-uruku l-ljdid, tgm-d gis tisnt.» awin-as-t-id. 21 iddu

s-taløint n-waman, iluæ-n gis tisnt yini: «ha ma-inna sidi rbbi: ‹hati ssåuså
aman-ad. åilad s-uflla ur-ra-gisn-yili ma-inqqan ula ma-isragn.› » 22 åmkan
a-s-åusn-waman-an sul s-åassad, åmklli-s-inna ališaø å-wawal-an.
2 igldan 194
23 yawn zå-åin s-tsgiw n-bayt-il. lliå illa å-uåaras, ha yan mnnaw iæšmiyn
ffuån-d zå-tmdint ar-gis-㜜an ar-as-ttinin: «way-amÿÿuã, itti-n. way-amÿÿuã,
itti-n.» 24 igrawl gisn ar-gisn-itmnad, iñi-tn s-ism n-rbbi da-illan. ffuånt-d
åakudan snat ddubbat zå-tagant, ssyagasnt kkuñ id-mraw d-sin (42)
å-iæšmiyn-an. 25 iftu ališaø zå-åin s-udrar n-karmal, iwrri ilmma s-samira.
...................................

4
1tašk-id-tmåart n-yan nnabi zå-tamunt l-lanbiya s-dar
ališaø d-zzit n-thjjalt
ališaø, tssmummÐi fllas tini: «wa sidi, argaz-inu immut.
kiyi tssnt is-iga wad bahra ituqqarn sidi rbbi. åilad yuška-d sri walli-as-iãfurn,
yiri a-yawi tarwa-nu s-sin ad-as-gn ismgan.» 2 yini-as ališaø: «ma-trit
ad-am-t-skrå? ini-yyi-d mad-darm-illan å-tgmmi?» tini-as: «a-sidi, ur-dari yat
å-tgmmi abla yat-tbÐqqalt n-zzit.» 3 yini-as ališaø: «ffuå åilad trãlt-d irukutn
çwanin zå-dar tadjarin-nm kullutnt. a-ur-mññin irukutn-an ula drusn. 4 tkšmt
ilmma s-tgmmi, tqqnt-d tiflut f-içf-nm d-tarwa-nm, tzaydt ar-ttffit zzit
lli-darm-illan å-irukutn-an kullutn. wanna iømmrn, tssanft-t f-tsga.» 5 tddu-
tmåart s-tgmmi-ns, tqqn-d tiflut f-içf-ns nttat d-tarwa-ns. ar-as-di-tawin tarwa
irukutn-an çwanin, ar-gisn-ttffi zzit. 6 lliå ømmrn irukutn kullutn, tini daå i-yus:
«awi-d aruku yaãni.» irar-as-d: «ur-sul-iqama kra n-uruku.» s-tbbi zzit åakudan.
7 tašk-id ilmma tini ma-ijran i-uçddam n-rbbi. yini-as åakudan: «ddu tzznzt zzit,

tfrut d-walli-am-iãfurn. aynna-d-iqaman, tøišt srs kmmi d-tarwa-nm.»


8 yan-wass izri ališaø å-tmdint n-šunam. tzdå gis yat-tmåart
ališaø d-yus n-uwllt-
šunam i¡¡afn ayda, tssbrrk-t ad-darsn-išš aårum. zå-åassan
tasawnt, luqt nna-izri zå-uåaras-an, ar-darsn-ittidu a-išš
tirmt. 9 tini ilmma i-urgaz-ns: «hati åilad ssnå argaz lli-darnå-itkkan, izd açddam
n-rbbi a-iga. 10 nkr ad-as-nbnu yat tadwarit s-iåurban å-ukÐfaf f-iggi n-tgmmi,
ng-as gis tisi d-lmida d-lkursi d-lqndil, a-gis-itgawar åakud nna-d-darnå-yuška.»
11 yan-wass yašk-id ališaø, ikšm s-tadwarit isunfu gis. 12 yini ilmma

i-uçddam-ns giæzi: «år-d i-tmåart-ad ullt-šunam.» iår-as-d, tašk-id tbidd


å-umnid-ns. 13 yuœœa-t a-yini i-tmåart: «hati tssiælt içf-nm fllanå. imma åilad
ma-trit ad-am-t-nskr? is-a-nini kra f-ssibt-nm i-ugllid nåd anmåur l-løskr?»
trar-as-d: «ha-yyi zdåå å-gr mddn-inu.» 14 isqsa daå açddam-ns: «walaynni
ma-rad-as-nskr?» isawl-d giæzi yini-as: «ur-dars tarwa, d-urgaz-ns yuwssr.»
15 yini-as ališaø: «år-as-d daå.» iår-as-d, tbidd å-dar imi. 16 yini-as ališaø: «zund

tizi-ad å-usggÐas da-d-yuškan, ra-tasit iwim å-gr ifassn-nm.» trar-as-d: «uhu


a-sidi, ay-açddam n-rbbi, ad-ur-¡¡nañt å-tçddamt-nk.» 17 walaynni tffuå ar-trbbu,
taru yan-warraw å-tizi lli-s-as-inna ališaø å-usggÐas-an-d-yuškan.
18 yimåur-uæšmi, iffuå yan-wass s-dar babas lli-n-illan å-dar išuwwaln.
19 yini åakudan i-babas: «aææ-inu, inåa-yyi içf bahra. aææ a-içf-inu.» yini babas

i-yan å-içddamn-ns: «asi-t s-dar innas.» 20 yasi-t yawi-t i-innas. igawr-uæšmi


å-igiwal n-innas ar tuññunt n-wass immt. 21 tåli-tmåart s-ukÐfaf, tsrs-t-in f-tisi
n-uçddam n-rbbi, tqqn-d fllas tiflut tffuå. 22 tår i-urgaz-ns tini: «azn-iyi-d yan
zå-içddamn d-tåyult, f-ad-æarruå s-dar-uçddam n-rbbi wrriå-d ilmma.»
23 yini-as: «maç aylliå ra-dars-tddut åassad? ur-igi løid n-wayyur nåd ass
2 igldan 195
n-usunfu.» tini-as: «ihnna læal.» 24 tælls taåyult tini i-uçddam: «œug-tt s-zzrb.
a-ur-fllas-talwat ard-ak-t-iniå.»
25 tssudu aylliå tlkm dar-uçddam n-rbbi å-udrar n-karmal.
lliå-tt-in-iñra-uçddam n-rbbi å-tuggugt, yini i-uçddam-ns giæzi: «han ullt-šunam
ayan. 26 azzl åil åil tmnaggart-stt-in tsqsat-stt: ‹is-darm-ihnna læal? is-ihnna læal
dar-urgaz-nm? is-ihnna læal dar-uæšmi?› » trar-as-d åakudan: «ihnna læal.»
27 lliå-n-tlkm s-dar-uçddam n-rbbi å-udrar, tãr-n f-iãarn-ns tamñ gisn. yiri giæzi

a-stt-issitti, walaynni açddam n-rbbi inna: «adj-tt, ašku tæawl-as-tguãi, d-nkki


issntl-t flla sidi rbbi, ur-iyi-stt-imli.» 28 tini-as: «izd nkkin ad-zå-gik-iãalbn arraw
a-sidi? is-ur-ak-nniå: ‹ad-ur-gigi-¡¡nañt›?» 29 yamr ališaø i-giæzi yini-as: «ass
taggÐst-nk, tasit aømud-inu tddut. iå-tmnaggart kra n-yan, ad-ur-fllas-tsllmt.
iå-ak-d-inna kra n-yan sslam, ad-as-ur-trart awal. zayd tsrst aømud-inu f-uwdm
n-uæšmi.» 30 tsawl-d ilmma innas n-uæšmi tini-as: «f-tudrt n-sidi rbbi d-tudrt-nk,
ur-k-ffalå.» inkr åakudan iãfur-tt. 31 giæzi ntta izwur-tn ilkm-n, isrs aømud
f-uwdm n-uæšmi, walaynni ur-isawl-uæšmi ula immuss. iwrri-d a-n-imnaggur
d-ališaø yini-as: «ur-ifaq-uæšmi.»
32 ilkm ališaø tigmmi, iñr aæšmi immut ittrs f-tisi-ns. 33 ikšm s-tadwarit,

iqqn-d tiflut fllasn s-sin, iññall ar-itãalab sidi rbbi. 34 inkr ilmma iñl f-uæšmi,
issmnaggar imi-ns d-win-uæšmi, d-walln-ns d-tins, d-ifassn-ns d-wins. imikk, sul
fllas iñl, ar-di-ttæmu ddat n-uæšmi. 35 inkr ališaø ar-ifttu å-tadwarit. iddu iwrri-d
iñl daå fllas. aæšmi åakudan, tut-t tinzi ssa n-twal, s-d-irñm alln-ns. 36 iår ališaø
i-giæzi yini-as: «år-d i-ullt-šunam.» iår-as-d. lliå-d-dars-tuška, yini-as: «asi
yum.» 37 tašk-id tknu ar akal å-dar iãarn-ns, tasi ilmma yus tffuå.
...................................

5
1 anmåur l-løskr n-ugllid n-aram, iga ism-ns naøman. ig
ališaø d-naøman gu-
aram wad ihiyyan iøzzan dar sidis, ašku f-ufus-ns a-f-ijjnjæ sidi
rbbi ayt-aram å-imiå. ig nttan amdwas iæaršn, walaynni
illa gis ljdam. 2 åayd izrin å-a-n-takÐin ayt-aram f-ikalln n-ayt-israyil
a-tn-d-akÐrn, asin-d didsn ula yat-tæšmiyt imññin. twrri nttat tg tismgt
å-dar-tmåart n-naøman. 3 tini ilmma i-lallas: «amar yufan a-d-ik sidi dar nnabi
lli-illan å-samira, ra-t-ijjuji zå-ljdam.» 4 iddu naøman åakudan s-dar-ugllid-ns
yini-as: «ha ma-tnna-tæšmiyt ullt-tmazirt n-israyil. mayan a-tnna.» 5 yini-as-
ugllid n-aram: «ddu åilad. rad-aznå tabrat i-ugllid n-israyil.»
iffuå yawi dids mrawt løbrat n-nnÐqrt [340 kilu], d-ssa n-id-mraw (70) kilu
n-uwrå, d-mrawt-tmlsa hiyyanin. 6 yasi tabrat i-ugllid n-israyil, ityara gis:
«tabrat-ad, isslkm-ak-tt-in-uçddam-inu naøman lli-ak-n-uznå a-ti-tjjujit
zå-ljdam lli-gis-illan.» 7 imma agllid n-israyil, lliå iåra tabrat-an, ibbi timlsit-ns
yini: «is-giå rbbi f-ad-nqqaå ar-ssdarå, aylliå-iyi-d-yuzn awal ad-jjujiå argaz-ad
zå-ljdam? ñrat is-ur-isiggl mamnk a-yyi-n-ilddi s-imiå.»
8 imma açddam n-rbbi ališaø, lliå isfld is-ibbi-ugllid n-israyil malssa-ns,

yazn s-ugllid yini-as: «maç aylliå tbbit malssa-nk? adj-t a-d-dari-yašk, a-yissan
is-illa nnabi å-israyil.» 9 yašk-id ilmma naøman d-iysan-ns d-lkrarœ, ibidd å-imi
n-tgmmi n-ališaø. 10 yazn-as ališaø yan-urqqas yini-as: «ddu tsirdt ssa n-twal
å-wasif n-urdun, s-ra-twrri-tfiyi-nk åmklli-stt-in-tkka, tåust.» 11 imma naøman
2 igldan 196
iqlaql, ifl åin yini: «åalå nkki is-ra-d-iffuå ibidd, iår i-ism n-rbbi da-illan ig
rbbi-ns, issayk afus-ns f-illiå illa ljdam ijji. 12 is-ur-darnå asif n-abana d-wasif
n-farfar å-dimašq, d-ntni ufn kullu aman n-israyil? is-ur-ñãarå a-gisn-sirdå ntni
åuså?» nkrn-d gis iriyn bahra, ibrrm iftu. 13 walaynni akmurn srs içddamn-ns
inin-as: «a-sidi, mra is-zå-gik-iãalb nnabi a-tskrt kra išqan, is-ur-ra-ti-tskrt?
åilad maç a-ur-tsirdt åmklli inna, tåust?» 14 igguz naøman iddm å-wasif n-urdun
ssa n-twal, åmklli-s-as-inna-uçddam n-rbbi, s-twrri-tfiyi-ns tg zund tin kra
n-warraw imññin iåus.
15 iwrri-d naøman åakudan s-dar-uçddam n-rbbi, nttan
læukm n-rbbi f-giæzi
d-usmun-ns kullut, yašk-id ibidd å-umnid-ns yini: «ssnå
åilad is-ur-illi kra n-rbbi å-ddunit abla å-wakal n-israyil. amñ zå-gigi, a-sidi,
tasmåurt-ad.» 16 irar-as ališaø: «f-tudrt n-sidi rbbi lli-tqasaå, ur-rad-dark-amñå
yat.» izayd ar-as-issåway walaynni yagÐi-t ališaø. 17 yini-as ilmma naøman:
«iå-tagÐit a-stti-tamñt a-sidi, åir adj-iyi ad-didi-awiå sin isittitn n-wakal
f-isrdan-inu, ašku zå-åilad tasawnt ur-rad-skrå kra n-usakmur ijdrn ula kra
n-tårœi f-kra n-rbbi yaãni, abla sidi rbbi da-illan waædut. 18 walaynni a-sidi, riå
ad-ãalbå ad-iyi-iœamæ sidi rbbi, iå-ira-ugllid-inu a-ikšm s-tgmmi n-rbbi-ns
‹rimmun› a-gis-itøbad, ar-iswar f-ufus-inu, knuå ula nkki å-tgmmi n-rimmun.
iå-kÐniå å-tgmmi n-rimmun a-sidi, ad-iyi-iœamæ sidi rbbi, iå-skrå åmkan.»
19 yini-as ališaø: «zayd s-sslamt.»

ur-ta-n-yaggug naøman, 20 s-iswangm giæzi lli-igan amqasa n-uçddam


n-rbbi ališaø, yini d-içf-ns: «hati irça sidi d-naøman gu-aram. ur-yumñ yat
zå-maylli-as-d-yiwi å-ifassn-ns. f-tudrt n-sidi rbbi, rad-azzlå tiåurdin-ns, amñå-d
kra zå-dars.» 21 iddu giæzi iãfar naøman. lliå-t-in-iñra naøman ar-n-dars-itazzal,
iggÐz-d zå-lkurriœa-ns a-t-in-imnaggar. isqsa-t: «is-ihnna læal?» 22 yini-as:
«ihnna. åir isafã-iyi-d sidi, inna-yak: ‹hati åilad uškan-d dari sin iøyyaln
zå-tamunt l-lanbiya å-iwrar n-afraym. åir ad-asn-tfkt yat løbrt n-nnÐqrt
d-snat-tmlsa hiyyanin.› » 23 yini-as naøman: «waçça, walaynni a-trãut
a-zå-gigi-tamñt snat løbrat.» issåwi-as-tnt, ig-as snat løbrat n-nnÐqrt å-snat lçnaši
yass-tnt, d-snat-tmlsa hiyyanin, irbu-tnt i-sin å-içddamn-ns. asin-tnt-d å-lgddam
n-giæzi. 24 lliå-n-ilkm tawrirt, yamñ darsn snat lçnaši-an, iæãu-tnt-in å-tgmmi,
imsafaã d-irgazn-an ddun. 25 ikšm åakudan ibidd å-umnid n-sidis. isqsa-t ališaø:
«mani-di-tkkit a-giæzi?» yini-as-d: «ur-d-kkiå mani a-sidi.» 26 isawl-d ališaø
yini-as: «is-ur-dik-imun-uwl-inu lliå-d-igrawl-urgaz-an zå-lkurriœa-ns a-n-dik-
imnaggar? izd tizi-ad a-iœlaæn a-gis-tamñt nnÐqrt ula timlsa, nåd urtan n-zzit
d-igran n-waãil, nåd ulli d-imugayn, nåd ismgan d-tsmgin? 27 åayan
a-f-ra-gik-islå ljdam lli-stt-in-ikkan å-naøman, kiyi d-wamud-nk kullu mayd
iftan.» iffuå-d åakudan zå-dars ijdm, iwrri imllul zund adfl.

6
1 yan-wass sawln-d lanbiya n-tamunt lli-illan d-ališaø
ališaø d-uglzim
inin-as: «hati tnukma-srnå-tgmmi-ad å-dark-nzdå. 2 åir
adj-aå a-nddu s-tama n-urdun f-a-d-zå-gis-yasi kud yan ginå yan-usatur
ma-s-a-nbnnu maniå a-nzddå.» yini-asn: «zaydat.» 3 yini-as ilmma yan gisn:
«rwaæ a-sidi, mun didnå.» yini-d: «ra-nmun.» 4 imun didsn. lliå-n-lkmn asif
n-urdun, ar-tbbin iœåarn. 5 lliå a-itbbi yan gisn aœåar, iãr-as-n içf n-uglzim
2 igldan 197
å-waman dranin, ig taåuyit yini: «aææ-inu a-sidi, åir rãlå-t-id.» 6 yini-as-uçddam
n-rbbi: «maniå-ak-n-iãr?» iml-as illiå-as-n-iãr. ibbi-d ališaø yan-ukuray,
iluæ-t-in åin, s-d-iåli-uwzzal f-waman, yini-as: «asi-t-id.» 7 imdi-n afus-ns
yasi-t-id.
8 lliå a-itmmaå-ugllid n-aram d-ayt-israyil, ar-itmšawar
isan d-lkrarœ
l-løafiyt d-iriyasn-ns yini-asn: «rad-asn-nmdi å-udåar n-flan.»
9 yazn-uçddam n-rbbi s-ugllid n-israyil åakudan yini-as:

«ad-ur-tzrit å-udåar n-flan. han mdin-ak gis ayt-aram.» 10 irar-ugllid n-israyil


løaql å-illif-t-iølm-uçddam n-rbbi. åmkan a-s-imyur a-t-itølam, aylliå injm
mnnawt-twal. 11 ¡iyr bahra i-ugllid n-aram f-mayan, issmun-d iriyasn-ns
yini-asn: «mlayt-iyi manwa giwn a-itkkan ljiht n-ugllid n-israyil?» 12 isawl-d yan
å-iriyasn-ns yini-as: «uhu a-sidi agllid. han ališaø lli-igan nnabi å-israyil, ar-ittini
i-ugllid n-israyil iwaliwn lli-ttinit kiyi ula å-uæanu lli-å-a-tggant.» 13 yini-asn:
«zaydat tsigglm srs maniå illa, f-a-srs-aznå ma-t-id-itamñn.» inin-as ilmma:
«hatin illa å-tmdint n-dutan.» 14 yazn iysan d-lkrarœ d-iøskriyn ggutnin, lkmn
d-iyã, glin tamdint-an.
15 zikk œbaæ inkr-d-uçddam n-umqasa n-rbbi iffuå, s-n-iñra iøskriyn ggutnin

d-iysan d-lkrarœ sutln i-tmdint. iwrri yini i-sidis: «aææ a-sidi, ma-ra-nskr?»
16 yini-as ališaø: «ad-ur-tiksaãt ašku willi didnå illan utin willi didsn illan.»
17 iññall ališaø yini: «wa sidi rbbi, åir a-trñmt alln-ns a-yisfiw.» irñm sidi rbbi

alln n-uøyyal s-iñra ma-illan. han adrar-an iømmr s-iysan d-lkrarœ l-løafiyt sutln
i-ališaø. 18 lliå-d-huwwdn ayt-aram a-t-amñn, iññall ališaø i-sidi rbbi yini-as:
«åir a-tutt mddn-an s-ubukã.» yut-tn-d åakudan s-ubukã åmklli iãalb ališaø.
19 isawl srsn ališaø yini-asn: «hati ijla-yawn-uåaras, tjlu-yawn-tmdint. ãfurat-iyi

åilad, a-kÐn-awiå s-dar walli tsiggilm.» izwur-asn s-tmdint n-samira.


20 lliå-n-kšmn s-samira iññall ališaø yini: «wa sidi rbbi, rñm alln n-mddn-an

ad-mnadn.» irñm sidi rbbi alln-nsn, s-ñran içfawn-nsn å-tuññunt n-samira. 21 åir
yukÐz-tn-d-ugllid n-israyil, yini i-ališaø: «izd a-tn-utå, a-baba? izd a-tn-utå?»
22 irar-as: «uhu, a-ur-tn-tutt. is-izri a-tnåt willi-di-tumñt s-tuzzalt d-lqus?

srs-asn-d aårum d-waman ad-ššn sun, ddun ilmma s-dar siditsn.»


23 iskr-asn-ugllid imkli imqqurn. lliå ššan sun, irñm-asn, ddun s-dar siditsn.

zå-tizi-an ur-sul-a-di-tgguzn ayt-aram a-n-akÐrn zå-wakal n-israyil.


...................................

16
1 asggÐas wis ssa d-mraw (17) å-tgldit n-faqaæ yus
aæaz agllid
n-yahuda n-ramalyah, iwrri ig aæaz yus n-yutam agllid f-ayt-yahuda.
2 ilin dars sin id-mraw (20) n-usggÐas lliå iåli s-tgldit.

iækam sãis d-mraw (16) n-usggÐas å-urušalim. walaynni ur-iskir ma-iœlaæn å-iñri
n-rbbi sidis, åmklli iskar jddis dawd. 3 iãfur aåaras n-igldan n-ayt-israyil,
aylliå-n-idæi yus i-løafiyt åmklli myurn iqbiln lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam
n-ayt-israyil s-iskkirn-nsn jlçnin. 4 ar-iqqrœ ar-itbççar å-iggi n-iwrar ula tiwrar
ula å-ddu kraygatt aœåar izgzawn.
...................................
2 igldan 198

17
1 asggÐas wis sin d-mraw (12) å-tgldit n-aæaz agllid
hušaø agllid
n-israyil n-yahuda, iwrri ig hušaø yus n-aylah agllid f-ayt-israyil
å-tmdint n-samira, iækam ¡ña n-isggÐasn. 2 iskr ma-yÐçšnn
å-iñri n-sidi rbbi, waçça ur-iskir åunšk lli-skarn igldan n-israyil lli-t-izwurn.
3 yawn-d srs šalmanasar agllid n-ayt-aššur. iwrri ig hušaø å-ddu-ufus-ns

aylliå-a-ys-itçllaœ ããabiyt. 4 imikk s-n-yufa-ugllid n-aššur is-t-iåãr hušaø. ašku


yuzn irqqasn s-dar-ugllid n-miœr lli-mi-ism-ns su, ibbi fllas ula ããabiyt
lli-yadlli-yakka kraygatt asggÐas. yamñ-t-ugllid n-aššur åakudan, iqqn-as-n
å-læbs. 5 yawn-d-ilmma-ugllid n-aššur, yamñ akal n-israyil, yašk-id s-tmdint
n-samira igli-tt kraã isggÐasn.
6 asggÐas wis ¡ña å-tgldit n-hušaø a-yumñ-ugllid n-aššur
ukuf n-ayt-israyil
s-wakal n-aššur tamdint n-samira, yawi mddn n-ayt-israyil s-tmazirt
n-aššur. issgawr-tn å-tmdint n-æalaæ, ula å-tama n-wasif
n-çabur å-tsga n-guzan, ula å-tmdinin n-ayt-maday.
7 ijra åayan ašku Ðçšnn ayt-israyil å-gratsn d-rbbi siditsn lli-tn-d-issiwnn

zå-wakal n-miœr, zå-ddu-ufus n-firøawn agllid n-miœr. ddun ar-tøbadn id-rbbi


yaãni, 8 ar-skarn s-tnbaãin n-iqbiln lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam n-ayt-israyil, ula
tinbaãin lli-zuydn igldan n-israyil. 9 ar-tsalan ayt-israyil iskkirn ur-œlaænin, åãrn
rbbi siditsn å-tntla. bnun ikÐrkar i-içf-nsn å-kullu timdinin-nsn zå-iårm imññin ar
tamdint imqqurn idusn. 10 ssbiddn i-içf-nsn ifariwn d-tggjda n-‹ašrah› f-kraygatt
awrir yattuyn ula å-ddu kraygatt aœåar izgzawn. 11 ar-n-tbççarn f-kullu ikÐrkar
zund iqbiln lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam-nsn, ar-tsalan iskkirn Ðçšnnin, ss¡iyrn-tt
bahra i-sidi rbbi. 12 ar-tqasan laœnam lli-f-tn-yumr sidi rbbi: «ad-ur-tskarm
åayan.» 13 hati ihddid sidi rbbi ayt-israyil d-ayt-yahuda s-kraygatt nnabi
d-kraygatt yan iñran ma-ys-imala rbbi ar-ittini: «wrryat-d zå-iåarasn-nun
Ðçšnnin, ar-tti-ttawim å-luœiyat-inu d-tnbaãin-inu, åmklli kullu illan å-ulmmud
lli-f-uœœaå id-babatun, mlå-awn-t f-ufus n-içddamn-inu lanbiya.»
14 walaynni agÐin ad-sflidn, ssiqarn iguya-nsn zund id-babatsn lli-ur-yuminn

rbbi siditsn. 15 ægrn tinbaãin-ns d-løhd lli-iskr d-id-babatsn d-tuggÐa-ns


lli-s-a-tn-ithddid. ddun ãfurn ma-içwan, wrrin çwun ula ntni, zund iqbiln
lli-asn-isutln lli-f-tn-yumr sidi rbbi a-ur-skarn zund ntni. 16 fln kullu luœiyat n-rbbi
siditsn, skrn i-içf-nsn sin igayzn zå-maylli ifsin, ar-skarn tiggjda n-‹ašrah›,
ar-tsjadn i-ikabarn n-ignwan, ar-tqasan ‹baøl›, 17 ar-n-dææin tarwa-nsn d-istitsn
i-løafiyt, ar-tsææarn ar-tqddašn, ar-zznzan içfawn-nsn f-ad-skarn ma-yÐçšnn
å-iñri n-sidi rbbi. ar-as-tt-ss¡iyarn s-uggÐar 18 aylliå iåãb sidi rbbi bahra
f-ayt-israyil. issufå-tn åakudan zå-iñri-ns.
ur-sul-tqama abla taqbilt n-yahuda waædutt. 19 imma ayt-yahuda ula ntni
ur-a-skarn s-luœiyat n-rbbi siditsn. ar-fttun å-iåarasn lli-skrn ayt-israyil i-içf-nsn.
20 ifl sidi rbbi kullu tiqbilin n-israyil, issdullu-tn isllm-tn å-ifassn n-willi-d-itgguzn

a-tn-in-akÐrn, aylliå-tn-issufå kullu zå-iñri-ns.


21 zå-åakud lliå akufn ayt-israyil zå-ayt-tgldit n-dawd, gn yarabøam yus

n-naba¡ d-ugllid-nsn, hatin issaggug-tn yarabøam zå-uåaras n-sidi rbbi, ildi-tn


ad-skarn mad-bahra-yÐçšnn. 22 zaydn ilmma ayt-israyil, ur-filn kullu iskkirn
Ðçšnnin n-yarabøam, ar-tn-sul-tsalan 23 aylliå issufå sidi rbbi ayt-israyil
2 igldan 199
zå-iñri-ns, åmklli-s-tn-ihddid f-ufus n-kullu içddamn-ns lanbiya. ittin ayt-israyil
zå-wakal-nsn s-tmazirt n-aššur sul s-åassad.
24 yawi-d-ilmma-ugllid n-aššur kra n-mddn zå-tmazirt n-babil ula

zå-tmdinin n-kut d-øawa d-æamat d-safarwayim, izzdå-tn å-tmdinin n-samira


å-udåar n-ayt-israyil. ømmrn samira, zdån å-tmdinin-ns.
...................................

18
1 asggÐas wis kraã å-tgldit n-hušaø yus n-aylah agllid
æizqiyah agllid
n-yahuda n-israyil, iwrri ig æizqiyah yus n-aæaz agllid f-ayt-yahuda.
2 ilin dars sin id-mraw d-smmus (25) n-usggÐas lliå iåli

s-tgldit, iækam sin id-mraw d-¡ña (29) n-usggÐas å-urušalim. ism n-innas iga abiy
illis n-zakaryah. 3 iskr nttan ma-iœlaæn å-iñri n-sidi rbbi, zund kullu åmklli iskar
jddis dawd. 4 issitti ikÐrkar lli-llanin å-iggi n-iwrar, irñ ifariwn, ibbi tiggjda
n-‹ašrah›, irñ ula algÐmaã n-wanas lli-iskr musa ig-t d-igzman, ašku wrrin
ayt-israyil ar-as-tbççarn å-uwssan-an, ar-as-ttinin ‹naæuštan› [tga lmøna-ns
‹algÐmaã n-wanas›]. 5 æizqiyah yumn bahra å-rbbi da-illan ig rbbi n-israyil.
ur-illi yan å-igldan n-yahuda zund nttan, la å-willi-t-zwurnin ula
å-åwilli-as-d-ggÐranin. 6 ašku yumñ bahra å-sidi rbbi. iãfur-t bdda, ur-t-ifil.
ar-bdda-iskar s-luœiyat n-sidi rbbi lli-f-yuœœa musa. 7 innas iffuå, injæ gis. yili
dids sidi rbbi. ur-iri a-iskar s-wawal n-ugllid n-aššur, hati iøœa-t. 8 yut ayt-filis¡in
ar tamdint n-åazza d-iwtta-ns, inru iåÐrman mññinin ula timdinin mqqurnin
dusnin.
...................................
13 walaynni å-usggÐas wis kkuñ d-mraw (14) å-tgldit
umñn ayt-aššur
timdinin n-yahuda n-æizqiyah, a-d-yiwn sanæarib agllid n-aššur. yakÐi-d
f-kullu timdinin n-yahuda lli-mi-isutl-ugadir idusn,
yamñ-tnt. 14 isafã æizqiyah s-ugllid n-aššur å-tmdint l-laçiš yini-as: «ha-yyi jliå.
åir itti-n zå-gigi, d-aynna-zå-gigi-tãalbt, fkå-ak-t.» ifrã-fllas-ugllid n-aššur ¡ña
n-id-walf (9000) n-kilu n-nnÐqrt, d-¡ña n-id-miyya (900) n-kilu n-uwrå. 15 issmun
æizqiyah kullu nnÐqrt lli-illan å-tgmmi n-sidi rbbi ula å-iæuna l-lçzin å-tgmmi
n-ugllid, yazn-as-tt. 16 izayd æizqiyah ikrã ula urå lli-s-dln iflwan n-tgmmi n-sidi
rbbi ula tannalin lli-illan å-tsgiw n-imi, yazn-t i-ugllid n-aššur. 17 walaynni
izuyd-ugllid n-aššur, yazn-d anmåur l-løskr d-unmåur l-lçzin-ns d-umšawar
n-ugllid s-dar æizqiyah, yazn-d didsn yan-ukabar n-iøskriyn ggutnin zå-tmdint
l-laçiš, awnn-d s-urušalim. lliå-d-lkmn, biddn å-tama n-trga n-ifrã n-uflla,
å-uåaras lli-itawin s-igr n-umssird, 18 ar-d-aqran i-ugllid. iffuå darsn alyaqim yus
n-æilqiyah lli-illan f-tgmmi n-ugllid, d-šibna lli-igan aktatbi, d-yuwaæ yus n-asaf
lli-igan abrraæ n-ugllid.
19 yini-asn-d-umšawar n-ugllid n-aššur: «inyat i-æizqiyah:
awal n-ayt-aššur
i-æizqiyah ‹ha ma-inna-ugllid imqqurn igan agllid n-aššur:
ma-s-ttønnat? 20 is-tåalt izd iwaliwn a-s-ra-tdust tnrut
å-imiå? manwa-f-ttklt åilad aylliå-iyi-tøœit? 21 han a-ur-ttkklt f-miœr. ašku
aøkkaz-an, han iga zund aåanim irñan lli-ra-ibbi afus n-wanna fllas iswrn.
åmkan a-iga-ugllid n-miœr i-wanna fllas iøwwln. 22 walaynni iå-iyi-tnnam: rbbi
siditnå a-f-nttkl, is-urd rbbi-an a-mi-issitti æizqiyah ikÐrkar-ns l-lbçur
2 igldan 200
d-win-tårœi, iølm ayt-yahuda d-ayt-urušalim yini: a-ur-ttøbadm abla å-umnid
n-tisi-ad n-tårœi å-urušalim? 23 rwaæ åilad a-di-tmšaškat d-sidi agllid n-aššur. ha
sin id-walf (2000) n-wayyis a-rad-ak-fkå, iå-tñãart ad-asn-taft imnayn.
24 walaynni iå-tøwwlt f-ayt-miœr ad-ak-d-fkn lkrarœ d-imnayn, mamnk

a-s-ra-n-tæœart yal-lqb¡an imññin å-løskr n-sidi? 25 d-kra yaãni, is-tåalt bla sidi
rbbi a-s-d-iwnå ad-çluå tamdint-ad? han sidi rbbi ad-iyi-innan: awn s-tmazirt-an
tçlut-stt.› »
26 isawl-d alyaqim yus n-æilqiyah d-šibna d-yuwaæ inin i-umšawar n-ugllid

n-aššur: «åir sawal a-sidi s-iwaliwn n-ayt-aram, ašku ar-tn-ntfham.


a-ur-d-srnå-tsawalt s-wawal n-ayt-yahuda, a-ur-imil sfldn-as mddn-ad illan
f-igudar.» 27 irar-asn-d-umšawar n-ugllid yini: «is-tåalm izd åir siditun ula kunni
waædukÐn a-mi-yyi-d-yuzn sidi ad-awn-d-sslkmå iwaliwn-ad? is-ur-iyi-d-yuzn
ula s-irgazn-ad iskiwsn f-igudar, lli-ra-ištta amazir-nsn sun aman-nsn zund
kunni?»
28 ibidd-umšawar n-ugllid n-aššur, yall awal-ns yini
isawl-umšawar
s-ayt-urušalim s-iwaliwn n-ayt-yahuda: «sfldat i-wawal n-ugllid imqqurn
igan agllid n-aššur. 29 ha ma-inna-ugllid: ‹a-ur-tadjm
æizqiyah a-kÐn-ijlu, ašku ur-iñãar a-kÐn-ijjnjm zå-ufus-inu.› 30 a-ur-tadjm
æizqiyah a-kÐn-irar a-tøwwlm f-sidi rbbi iå-awn-inna: ‹sidi rbbi rad-aå-ifukku
s-œœaæt, ur-ra-tãr-tmdint-ad å-ufus n-ugllid n-aššur.› 31 ad-ur-tsfldm s-æizqiyah,
ašku ha ma-inna-ugllid n-aššur: ‹skrat didi sslamt, tffuåm-d s-dari, s-ra-ištta
kraygatt yan giwn zå-ddilit-ns d-tazart-ns, ar-issa kraygatt yan aman zå-ifrã-ns,
32 ard-n-aškiå a-kÐn-awiå s-yan-wakal zund akal-nun, s-yan-wakal n-imndi

d-uœåar n-waãil, s-yan-wakal n-uårum d-waman n-waãil, d-win zzit d-tammnt,


f-a-gis-tddrm wala tmmutm. ad-ur-tsfldm s-æizqiyah iå-ira a-kÐn-ijlu, yini-awn
sidi rbbi ra-kÐn-ifukku. 33 is-jji-illa yan å-id-rbbi n-iqbiln, ifukka tamazirt-ns
zå-ufus n-ugllid n-aššur? 34 ma-ijran i-id-rbbi n-æamat d-arfad? ma-ijran i-id-rbbi
n-safarwayim d-haynaø d-øiwa? is-fukkan samira zå-ufus-inu? 35 is-illa yan
å-id-rbbi n-tmizar-an ifukka tamazirt-ns zå-ufus-inu, baš a-tåalm is-ra-yiñãar
rbbi siditun a-ifukku urušalim zå-ufus-inu?› »
36 fssan kullu mddn-an, ur-as-jawbn s-yat, ašku yumr-tn-ugllid:
«a-ur-as-trarm awal.» 37 iddu alyaqim yus n-æilqiyah lli-illan f-tgmmi n-ugllid,
d-šibna lli-igan aktatbi, d-yuwaæ yus n-asaf lli-igan abrraæ n-ugllid, kšmn s-dar
æizqiyah, bbin timlsa-nsn, øawdn-as iwaliwn n-umšawar n-ugllid n-aššur.

19
1 lliå isfld-ugllid æizqiyah i-åayan, ibbi timlsit-ns. ils lçiš
awal n-išaøyah
i-ugllid æizqiyah i-ddat-ns, iddu s-tgmmi n-sidi rbbi. 2 inkr ilmma yazn
alyaqim lli-illan f-tgmmi, d-šibna lli-igan aktatbi,
d-inmåurn n-imsakmurn, lsn kullu lçiš, ddun s-dar nnabi išaøyah yus n-amuœ.
3 inin-as: «ha ma-inna æizqiyah: ‹åassad iga ass n-tguãi d-løqubit d-tdallit. han

tarwa ruæn tizi n-tlalit walaynni laæ jjhd ma-s-a-di-tlalan. 4 amar yufan a-isfld
rbbi sidik i-kullu åaylli inna-umšawar lli-d-yuzn-ugllid n-aššur a-irggm å-rbbi
iddrn. a-t-iøaqb rbbi sidik f-iwaliwn lli-mi-isfld zå-dars. åilad ssattuy ddøut-nk
å-ljiht n-åwid sul iqaman å-mddn-nå.› »
2 igldan 201
5 lliå-d-uškan içddamn-an n-ugllid æizqiyah s-dar nnabi išaøyah, 6 yini-asn
išaøyah: «inyat i-siditun: ‹ha ma-inna sidi rbbi: ad-ur-tiksaãt f-ssibt n-iwaliwn
lli-mi-tsfldt ar-iyi-srsn-rggmn içddamn n-ugllid n-aššur. 7 han ra-gis-gå yan rruæ
ma-s-a-isflid i-kra l-laçbar, ard iwrri s-tmazirt-ns. rarå-t ilmma a-iãr s-uwzzal
å-wakal-ns.› »
8 iddu-umšawar åakudan iwrri s-dar-ugllid n-aššur, ašku
tabrat n-ayt-aššur
i-æizqiyah isfld is-ifl tamdint l-laçiš. yaf-t-in immaå d-ayt-tmdint
l-libna. 9 tizi-an a-isfld-ugllid n-aššur i-laçbar n-is-d-iffuå
tirhaqah agllid n-æabaš a-dids-immaå. yazn daå irqqasn s-æizqiyah yuœœa-tn:
10 «inyat awal-ad i-æizqiyah agllid n-yahuda: ‹ad-ur-tadjt rbbi-nk lli-f-ttklt

a-k-ijlu yini-ak: ur-ra-ttyawfka urušalim å-ufus n-ugllid n-aššur. 11 ašku tsfldt


f-mad-skrn igldan n-aššur i-kullu timizar, mamnk a-s-tnt-fnan. is-ra-tnjmt kiyi?
12 han iqbiln lli-çÐlan id-baba, is-tn-fukkan id-rbbi-nsn, iqbiln n-guzan d-æaran

d-raœaf d-ayt-øadan lli-illan å-talassar? 13 is-ur-tssint ma-ijran i-ugllid n-æamat


d-win arfad d-win safarwayim d-win hinaø d-win øiwa?› »
14 yamñ æizqiyah tabrat zå-ufus n-irqqasn, iår-tt. yawn æizqiyah åakudan

s-tgmmi n-sidi rbbi, ifsr tabrat å-umnid n-sidi rbbi. 15 iññall æizqiyah å-umnid
n-sidi rbbi yini: «wa sidi rbbi n-israyil da-iskrn lørš-nk å-gr lmçluqat tjhhdnin,
kiyi a-igan rbbi. ur-illi abla kiyi å-kullu timizar n-ddunit. kiyi a-iskrn ignwan
d-wakal. 16 åilad a-sidi rbbi, rar-d imñgan-nk tsfldt, trñmt-d alln-nk a-sidi rbbi,
tmnadt. tsfldt i-iwaliwn n-sanæarib lli-d-yuzn a-irggm å-rbbi da-iddrn. 17 iœæa
a-sidi rbbi, igldan n-aššur çÐlan kullu iqbiln d-ikalln-nsn, 18 luæn-in id-rbbi-nsn
å-løafiyt. ašku ur-gin id-rbbi. ur-gin abla ikššuãn d-iñran tyawskarnin s-ifassn
n-bnadm. åayan a-f-tthlkn. 19 åilad a-rbbi siditnå, jjnjm-aå zå-ufus-ns,
f-ad-kullu-issann ayt-tmizar n-ddunit izd kiyi waæduk a-igan rbbi
da-bdda-illan.»
20 isafã išaøyah yus n-amuœ åakudan s-ugllid æizqiyah
awal n-išaøyah
f-ugllid n-aššur yini-as: «ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi n-israyil: ‹sfldå
i-åaylli-s-tdøit i-sanæarib agllid n-aššur.› 21 awal-ad
a-s-fllas-inna rbbi da-illan:

« ‹ ar-gik-t㜜a-tøyyalt, tægr-k illis n-œiyun.


ha illis n-urušalim ar-tssmussu içf-ns å-trula-nk.
22 manwa-å-a-¡¡nañt? d-manwa trggmt?
manwa-f-tullt awal? d-manwa-f-tssattuyt içf-nk?
is-urd nkki da-igan rbbi amñlay n-ayt-israyil?
23 ¡¡nñt gigi s-irqqasn-nk tinit:
lkrarœ ad-dari-iggutn, kkiå srsnt iggi n-idrarn, lkmå tuggugt l-lubnan,
bbiå-n aœåar n-idgl iåzzifn, bbiå ula lbnz-nsn ifulkin,
ømmrå-n idåarn-nsn aggugnin, sslakaå-d ula taganin-nsn buålanin.
24 hati åzaå una å-ikalln iåribn, ar-zå-gisn-ssaå aman.
s-tmsilt n-iãarn a-s-kullu-zzwiå tirgiw n-miœr.
25 walaynni is-ur-tsfldt i-mayad? nuwwaå-t nkki zå-zikk zman.
mnšk ayd qœadå a-d-darun-yili åayd darun illan åilad,
f-a-trart timdinin dusnin ad-gnt igudiyn n-iñran.
26 ha imzdån-nsnt kullu ttrñan, bjrn ilin agÐri,
2 igldan 202
zund tuga l-lçla d-ugÐlas imåin å-lbur,
d-zund tazgzut n-iggi n-tgÐmma, tqqur ur-ta-di-tåli.
27 hati ssnå iå-tgawrt ula iå-tffuåt ula iå-tkšmt,
issanå ula mnšk ad-bahra-flla-thajt.
28 lliå flla thajt, lkmn-d isfurrugn-nk imñgan-inu,
rad-gå tuwk¡¡ å-inçar-nk, d-ulgamu å-imi-nk,
a-twrrit d-uåaras lli-di-tkkit.

29 « ‹ çtad a-rad-awn-ig tamatart. åasggÐas-ad ra-tšttam å-aylli-d-issmåi-

wakal bla tayrza. wis sin isggÐasn ra-tšttam å-aylli-daå-issmåi-wakal. imma wis
kraã isggÐasn ra-gis-tkkrzm ar-tmggrm, ar-ttññum igran n-waãil ar-tšttam
lållt-nsn. 30 ha willi sul iqaman å-ayt-yahuda, rad-daå-utn s-iñuran tagsart,
ar-akkan lållt tasawnt. 31 ašku hati urušalim a-zå-rad-ffuån åwilli iqaman. awrir
n-œiyun a-ra-ik-ukabar n-willi injmn. rbbi l-lmlayka, s-tayri-ns itjhhdn
a-s-ra-t-iskr.›
32 «ha ma-inna sidi rbbi åilad f-ugllid n-aššur: ‹ur-ra-d-ikšm s-tmdint-ad, ula

yut-stt-id s-kra n-iñãi, ula yusi-d srs kra n-umsntl, ula issgudi-d fllas akal
ma-s-ad-srs-yaqlay. 33 aåaras lli-d-ikka a-å-ra-iwrri. ur-ra-d-ikšm s-tmdint-ad.
inna-t rbbi da-bdda-illan. 34 ašku rad-æœarå f-tmdint-ad, jjnjmå-tt f-uwdm-inu ula
f-uwdm n-uçddam-inu dawd.› »
35 å-iã-an iffuå-d lmalak n-sidi rbbi, yut miyya d-tam
mmutn inmmaån
n-ayt-aššur id-mraw d-smmus n-walf (185 000) å-udåar l-løskr
n-ayt-aššur. lliå-d-nkrn mddn zikk œbaæ, afn-tn-d kullu
mmutn. 36 inkr sanæarib agllid n-aššur åakudan ifl åin, iwrri s-dars. izdå å-tmdint
n-ninwah. 37 yan-wass ar-itøbad å-tgmmi n-rbbi-ns ‹nisruç›, nkrn tarwa-ns
adrammalak d-šaraœar, utn-t s-uwzzal nån-t, rwln s-tmazirt n-arara¡. iwrri ig yus
asaræaddun agllid å-udåar-ns.

20
1 å-uwssan-an a-yuãn æizqiyah aylliå iqrrb a-immt. yašk-id
yuãn-ugllid æizqiyah
dars nnabi išaøyah yus n-amuœ yini-as: «ha mad-ak-inna
sidi rbbi: ‹uœœa ayt-tgmmi-nk, ašku ra-tmmtt, ur-ra-tjjit.› » 2 irar æizqiyah udm-ns
s-uåÐrab, iññall i-rbbi da-illan yini: 3 «wa sidi rbbi, åir swangm mamnk
a-bdda-fttuå å-umnid-nk s-nniyt iœfan d-uwl izgan, ar-skarå ma-iœlaæn å-iñri-nk.»
ar-yalla æizqiyah im¡¡awn ærranin. 4 åakudan ur-ta-d-iffuå išaøyah zå-tuññunt
n-tgmmi-an, yašk-as-d-wawal n-sidi rbbi yini-as-d: 5 «wrri s-dar æizqiyah
lli-izggurun i-mddn-inu, tinit-as: ‹ha mad-ak-inna sidi rbbi n-jddik dawd: hati
sfldå i-tñallit-nk, ñrå im¡¡awn-nk. hati ra-k-jjujiå. wis kraã-uwssan ra-tawnt
s-tgmmi n-rbbi sidik, 6 s-rad-ak-zaydå i-tudrt-nk smmus d-mraw (15) n-usggÐas.
ra-k-fukkuå kiyi d-tmdint-ad zå-ufus n-ugllid n-aššur. rad-æœarå f-tmdint-ad
f-uwdm-inu d-uwdm n-uçddam-inu dawd.› » 7 yini ilmma išaøyah: «awyat-d
yan-u¡¡ib n-tazart.» awin-t-id, srsn-t f-uçbit n-ugllid baš a-ijji.
8 yini æizqiyah i-išaøyah: «ma-tga tamatart lli-s-rad-issanå is-ra-yyi-ijjuji

sidi rbbi, awnå s-tgmmi n-sidi rbbi å-wis kraã-uwssan?» 9 yini-as išaøyah:
«åmkad a-igan tamatart zå-dar sidi rbbi, baš a-tissant is-ra-iskr
maylli-s-ak-iqawl. manwa gisn trit, izd a-izayd-umalu s-mrawt-tskÐfal nåd
2 igldan 203
a-inaqœ s-mrawt?» 10 yini-as-d æizqiyah: «irça a-izayd-umalu s-mrawt-tskÐfal.
adj amalu a-inaqœ s-mrawt-tskÐfal.» 11 yall nnabi išaøyah awal-ns iår s-sidi rbbi,
s-d-irur amalu å-iggi n-uskÐfl n-aæaz s-mrawt-tskÐfal lli-izri.
12 å-uwssan-an a-d-yuzn-ugllid n-babil irqqasn s-dar
irqqasn zå-tmazirt
n-babil æizqiyah, ašku isfld f-æizqiyah is-yuãn. awin-as-d tibratin
d-yat-tsmåurt. ism n-ugllid n-babil iga marudaç-baladan
yus n-baladan. 13 issmræba srsn æizqiyah, iml-asn kullu ma-illan å-lçzin-ns
å-nnÐqrt d-uwrå d-isafarn hiyyanin d-zzit išwan d-imqlad n-imiå ula kullu
ma-illan å-iæuna n-tgldit-ns. ur-ifil æizqiyah ætta yat taåawsa ur-asn-tt-imli
å-tgmmi-ns ula å-tgldit-ns kullutt. 14 yašk-id ilmma nnabi išaøyah s-dar-ugllid
æizqiyah isqsa-t: «ma-s-ak-nnan irgazn-an? manizå-d-dark-uškan?» yini-as
æizqiyah: «uškan-d zå-yat-tmazirt yaggugn, zå-babil.» 15 yini-as: «mad-ñran
å-tgmmi-nk?» yini-as æizqiyah: «ñran kullu ma-illan å-tgmmi-inu. ur-illi kra
å-iæuna-nu ur-asn-t-mliå.» 16 yini išaøyah åakudan i-æizqiyah: «sfld i-wawal
n-sidi rbbi: 17 ‹han rad-d-aškin-uwssan å-ra-ityattay kullu ma-illan å-tgmmi-nk
s-babil, ityattay kullu ma-d-æãan id-babak ar åilad. han ur-ra-d-sul-iqama yat.
inna-t rbbi da-illan. 18 ra-ityattay kra å-tarwa n-tarwa-nk f-ad-wrrin gn ingabaln
zuzlnin å-tgmmi n-ugllid n-babil.› » 19 yini æizqiyah åakudan i-išaøyah:
«ifulki-wawal n-sidi rbbi lli-s-tnnit.» ašku inna d-içf-ns: «iå-illa lhna d-laman
å-uwssan-inu, yili-iyt ma-ra-yili.»
20 iskkirn yaãni n-æizqiyah ula zzømt-ns itjhhdn, ula mamnk a-iskr ššarij

d-trga lli-d-yiwin aman s-ugÐns n-tmdint-ns, is-ur-kullu-tyaran å-warra n-iskkirn


n-igldan n-yahuda? 21 ign ilmma æizqiyah å-gr id-babas, iwrri ig yus manaššah
agllid å-udåar-ns.

21
1 lliå iåli manaššah s-tgldit n-yahuda, ilin dars sin d-mraw
manaššah agllid
n-yahuda (12) n-usggÐas, iækam smmus id-mraw d-smmus (55)
n-usggÐas å-urušalim. ism n-innas iga æafœiba. 2 iskr
ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi, åmklli myurn iqbiln lli-i¡¡ay sidi rbbi å-lgddam
n-ayt-israyil s-iskkirn-nsn jlçnin. 3 ibnu daå ikÐrkar lli-içÐla babas æizqiyah. iskr
iñran ma-f-a-qqrœn f-‹baøl›. issbidd yat-tggjdit n-‹ašrah› åmklli iskr aæab agllid
n-israyil. ar-itsjad i-kullu itran n-ignwan ar-tn-itøbad. 4 ibnu tisiwin n-tårœi yaãni
å-tgmmi n-sidi rbbi lli-f-inna sidi rbbi: «urušalim a-f-rad-gå ism-inu.» 5 ibnu
ikÐrkar i-kullu itran n-ignwan å-sin isaragn n-tgmmi n-sidi rbbi, 6 idæi-n yus
i-løafiyt. ar-issfal ar-itqddaš, ar-isqsa isææarn d-igzzann, ar-bahra-itsala
ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi, iss¡iyr-as-tt bahra. 7 iskr taggjdit inqšn n-‹ašrah›,
issbidd-stt å-tgmmi tamñlayt lli-f-isawl sidi rbbi i-dawd d-yus suliman yini-asn:
«ha tigmmi-ad d-tmdint-ad n-urušalim lli-stiå å-gr kullu tiqbilin n-israyil,
rad-fllas-gå ism-inu kullu mayd iftan. 8 ur-rad-adjå iãarn n-ayt-israyil ad-jlun
zå-wakal lli-fkiå i-id-babatsn, iå-a-bdda-traran løaql ad-skarn ntni s-kullu
ma-f-tn-uœœaå, ar-tti-tawin å-ulmmud kullut lli-s-tn-yuœœa-uçddam-inu musa.»
9 walaynni ur-sfldn s-sidi rbbi. izayd manaššah ar-tn-ijllu aylliå a-tsalan

ma-yÐçšnn uggÐar n-iqbiln lli-ifna sidi rbbi å-lgddam n-ayt-israyil.


10 isawl-d sidi rbbi f-ufus n-içddamn-ns lanbiya yini: 11 «lliå iskr manaššah

agllid n-yahuda kullu tajlçit-an, iskr lçКant uggÐar n-ayt-amur lli-t-izwurn,


2 igldan 204
ildi-n ayt-yahuda ijlu-tn s-laœnam-ns, 12 ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi n-israyil:
‹ra-n-zzugzå tammara išqan bahra f-urušalim d-tmazirt n-yahuda ard a-jjhijjiyn
imzgan i-kullu wanna fllas isfldn. 13 ra-n-mdiå f-urušalim izikr lli-s-ssålå samira,
ula lmizan n-ifili lli-s-ækamå f-ayt-tgldit n-aæab. rad-sfiãå urušalim åmklli sfaãn
mddn aruku. ra-t-sfiãå, gllbå-t ilmma f-uwdm-ns. 14 åwilli iqaman å-mddn-inu,
ra-tn-flå, sllmå-tn å-ufus n-inuwwašn-nsn, ad-zå-gisn-skrn tagÐmrt kksn-asn
kullu ma-darsn-illan. 15 ašku ar-tsalan ma-yÐçšnn å-iñri-nu, ar-iyi-tt-ss¡iyarn
zå-wass lli-å-d-ffuån id-babatsn zå-miœr sul s-åassad.› »
...................................

22
1 lliå iåli yušiyah s-tgldit n-yahuda, ilin dars tam isggÐasn.
yušiyah agllid
n-yahuda iækam kraã id-mraw d-yan (31) n-usggÐas å-urušalim. ism
n-innas iga yadida illis n-ødayah gu-baœqat. 2 ar-iskar
ma-iœlaæn å-iñri n-sidi rbbi, iãfur aåaras n-jddis dawd, ur-as-yunf la s-ufasi ula
s-uñlmaã.
3 asggÐas wis tam d-mraw (18) å-tgldit-ns, inkr-ugllid yušiyah yazn aktatbi

šafan lli-igan yus n-aœalyah lli-igan yus n-mašullam s-tgmmi n-sidi rbbi. yuœœa-t
yini: 4 «awn s-dar-umsakmur ihiyyan æilqiyah f-ad-ak-iml kullu nnÐqrt
lli-d-ikšmn s-tgmmi n-sidi rbbi. tga nnÐqrt-an talli ssmunun-waãafn n-imi zå-dar
mddn. 5 fkat nnÐqrt-an å-ufus n-ingabaln n-twuri n-tgmmi n-sidi rbbi, a-stt-a¡¡un
f-içddamn lli-ra-itødal aynna içÐlan å-tgmmi n-sidi rbbi. 6 åmkan a-s-ra-yili
å-dar ibnnayn d-injjarn d-iæjjarn ma-s-a-saån akššuã d-iñran ngaddanin,
ad-srsn-ødln tigmmi-an tamñlayt. 7 walaynni a-ur-zå-gisn-tãalbm læsab f-nnÐqrt
lli-ityawfkan å-ufus-nsn, ašku ayt-læqq ad-gan.»
8 yan imikk s-d-isawl-umsakmur ihiyyan æilqiyah s-uktatbi
amsakmur yufa arra
l-løhd šafan yini-as: «hati ufiå arra n-ulmmud å-tgmmi n-sidi
rbbi.» ifk æilqiyah arra-yan i-šafan iår gis. 9 yašk-id-uktatbi
šafan s-dar-ugllid iøawd-as f-ma-ijran yini: «han içddamn-nk ssmunn-d nnÐqrt
lli-illan å-tgmmi tamñlayt, fkn-tt å-ufus n-ingabaln n-twuri n-tgmmi n-sidi rbbi.»
10 izayd-uktatbi šafan yini i-ugllid: «ha yan-warra, ifka-yyi-t-id-umsakmur

æilqiyah.» ar-gis-yaqra šafan åakudan f-ugllid.


11 lliå isfld-ugllid i-iwaliwn n-warra-yan n-ulmmud, ibbi timlsit-ns.
12 yamr-ugllid amsakmur æilqiyah, d-aæiqam yus n-šafan, d-øaçbur yus

n-miçayah, d-uktatbi šafan, d-øasayah lli-igan asççar n-ugllid, yini-asn:


13 «ddwat tsqsam sidi rbbi, ma-flla-illan nkki d-mddn-inu ula taqbilt n-yahuda

kullutt f-ssibt n-iwaliwn lli-illan å-warra-yad ityafan. is-ur-fllanå-ttyawznad


løafiyt l-låaãab n-sidi rbbi, ašku ur-a-sflidn id-babatnå s-iwaliwn n-warra-yad
ula da-skarn s-kullu ma-d-fllanå-ityaran?»
14 inkr-umsakmur æilqiyah d-aæiqam d-øaçbur d-šafan d-øasayah, ddun

ad-sqsan tannabit æuldah tamåart n-šallum lli-igan yus n-tiqwah lli-igan yus
n-æaræas lli-igan angabal n-tmlsa hiyyanin. tzdå nttat å-tsga l-ljdid n-urušalim.
15 trar-asn-d awal tini: «ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi n-israyil: ‹inyat i-urgaz

lli-kÐn-d-dari-yuznn: 16 ha ma-inna rbbi da-illan: ra-n-zzugzå lhalak f-tmazirt-ad


d-imzdån-ns, åmklli kullu ityaran å-warra lli-iåra-ugllid n-yahuda. 17 ašku fln-iyi
ddun ar-tbççarn i-id-rbbi yaãni, ss¡iyrn-iyi-tt s-iskkirn n-ifassn-nsn, aylliå gigi
2 igldan 205
iznd låaãab f-tmazirt-ad d-ur-sar-içsi.› 18 inyat daå i-ugllid n-yahuda
lli-kÐn-d-yuznn a-tsqsam sidi rbbi: ‹ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi n-israyil
f-iwaliwn-an mi-tsfldt. 19 lliå trñmt ul-nk, tadrt-d i-içf-nk å-umnid n-rbbi da-illan,
tsfldt i-maylli nniå f-tmdint-ad d-imzdån-ns, mamnk a-ra-n-ãrn s-lhalak d-çziyt,
hati tbbit malssa-nk ar-tallat å-umnid-inu. ha-yyi sfldå-ak åakudan. inna-t rbbi
sidik. 20 f-ssibt n-mayan, ra-k-ssmunå d-id-babak, tÐggzt s-usmãal-nk s-sslamt.
ur-rad-ñrnt-walln-nk kullu lhalak lli-rad-zzugzå f-tmdint-ad.› » wrrin åakudan
awin awal-an i-ugllid.

23
1 yazn-ugllid yušiyah åakudan ad-d-dars-munn kullu
yušiyah issåus
tamazirt-ns imåarn n-yahuda d-urušalim. 2 yawn-ugllid s-tgmmi n-sidi
rbbi, munn dids ayt-yahuda d-imzdån n-urušalim
d-imsakmurn d-lanbiya, d-mddn kullutn zå-wid mññinin ar wid mqqurnin.
ar-fllasn-yaqra kullu iwaliwn lli-illan å-warra l-løhd lli-ityafan å-tgmmi n-sidi
rbbi. 3 ibidd-ugllid å-tama n-tannalt, iskr løhd å-gras d-sidi rbbi baš a-ifttu
å-uåaras n-sidi rbbi, ar-tt-itawi å-luœiyat-ns d-tuggÐa-ns d-tnbaãin-ns zå-ttmi
n-uwl-ns d-ttmi n-içf-ns, ar-bdda-iskar s-iwaliwn l-løhd lli-tyaranin å-warra-yan.
kšmn ula mddn-an kullutn å-løhd-an.
4 izayd-ugllid yamr amsakmur ihiyyan æilqiyah, d-imsakmurn yaãni,

d-waãafn n-imi, ad-ssufån zå-tgmmi n-sidi rbbi kullu irukutn lli-ityawskarn


i-‹baøl› d-‹ašrah› d-itran n-ignwan. ijdr-tn å-brra n-urušalim å-igran å-talat
n-qidrun, yawi iåd-nsn s-bayt-il. 5 issmsr igurramn lli-sttin-kkan ñlin-tn igldan
n-yahuda a-tbççarn f-ikÐrkar å-tmdinin n-yahuda d-iduran n-urušalim. issmsr
ula willi itbççarn i-‹baøl› ula tafukt ula ayyur ula imanarn ula kullu itran
n-ignwan. 6 issufå taggjdit n-‹ašrah› zå-tgmmi n-sidi rbbi, yawi-tt s-talat n-qidrun
å-brra n-urušalim, ijdr-tt å-talat n-qidrun, ikkÐm-tt aylliå tga iåd, izuzzr-t
f-ismãal n-ayt-tmdint. 7 içlu tiæuna n-imggann imkiriyn lli-illan å-tgmmi n-sidi
rbbi, ula tin-tmåarin lli-iz¡¡an ijwayn i-‹ašrah›.
8 issufå yušiyah kullu imsakmurn lli-illan å-tmdinin n-yahuda. inds-asn

ikÐrkar lli-f-a-tbççarn, zå-ttmi n-gibøa ar ttmi n-bir-šibaø. içlu ikÐrkar å-imawn


n-tmdinin, içlu ula akrkur lli-illan å-tsga tañlma¡¡ n-imi n-yahušuø lli-igan læakm
n-tmdint. 9 ur-yudji imsakmurn-an n-ikÐrkar ad-d-awnn s-dar tisi n-tårœi n-sidi
rbbi å-urušalim, walaynni ar-šttan arçœiœ d-imsakmurn yaãni. 10 inds-n-ugllid ula
afarnu n-‹tufat› lli-illan å-talat n-yus n-hinnum, a-ur-n-sul-idæi yan yus nåd illis
i-løafiyt f-rbbi-ns ‹mulaç›. 11 issitti iysan lli-stt-in-kkan ñlin-tn igldan n-yahuda
i-‹tafukt› å-dar imi n-tgmmi n-sidi rbbi, å-tama n-uæanu n-natan-malaç lli-igan
amqasa n-ugllid, ijdr lkrarœ n-‹tafukt› s-løafiyt. 12 içlu-ugllid tisiwin n-tårœi
lli-stt-in-kkan skrn-tnt igldan n-ayt-yahuda f-ukÐfaf å-iggi n-uæanu n-aæaz, ula
tisiwin lli-iskr manaššah å-sin isaragn n-tgmmi n-sidi rbbi, irñ-tnt kullu ar-n-itffi
igzman-nsnt å-talat n-qidrun. 13 inds-ugllid ikÐrkar lli-illan å-brra n-urušalim
å-tsga n-usålay n-tafukt å-tama n-uwrir n-çziyt [lli-igan awrir n-zzitun].
ikÐrkar-an, ibna-tn suliman agllid n-israyil i-‹øašturat› lli-igan jjliçt n-ayt-œidun,
d-‹kamuš› lli-igan jjliçt n-ayt-muwab, d-‹milkum› lli-igan jjliçt n-ayt-øammun.
14 irñ yušiyah ifariwn-an, ibbi tiggjda n-‹ašrah›, iømmr idåarn-nsn s-içœan n-willi

mmutnin.
2 igldan 206
15 iddu yušiyah içlu akrkur n-tårœi å-uwrir n-bayt-il. akrkur-an, ibna-t
yarabøam yus n-naba¡ lli-ilddin ayt-israyil ijlu-tn bahra. içlu-t ijdr-t, ig-t d-iåd.
ijdr ula taggjdit n-‹ašrah›. 16 igrawl-n yušiyah åakudan, s-iñra tugtt n-ismãal
å-uwrir-an. isafã ma-d-issmunun içœan zå-ismãal, ijdr-tn f-ukrkur n-tårœi inds-t,
åmklli-s-inna sidi rbbi f-imi n-uçddam n-rbbi lli-yad-ikašfn f-kullu mayan.
17 yini-asn-ilmma-ugllid: «ma-iga ifir-an-n-tmnadå?» inin-as-d ayt-tmdint: «iga

amããal n-uçddam n-rbbi lli-d-yuškan zå-wakal n-yahuda, ikašf f-kullu mayd


tskrt kiyi å-ukrkur n-bayt-il.» 18 yini-asn: «adjat-t. ad-ur-tssmassm içœan-ns.» fln
içœan-ns d-win nnabi yaãni lli-d-yuškan zå-wakal n-samira s-åin.
19 izayd yušiyah ikks kullu lqubbat n-tårœiw å-tmdinin n-samira. lqubbat-an,

bnan-tnt igldan n-ayt-israyil, ss¡iyrn-tt srsnt i-sidi rbbi. iskr-asnt yušiyah åmklli
kullu iskr å-bayt-il. 20 iårœ i-kullu imsakmurn n-id-rbbi-nsn f-ikÐrkar-nsn, ijdr
fllasn içœan n-willi mmutnin. iwrri-d ilmma s-urušalim.
21 yamr-ugllid mddn kullutn yini-asn: «skrat f-løid n-usurf
iskr yušiyah løid
n-usurf n-rbbi siditun åmklli ityaran å-warra-yad l-løhd.» 22 ašku
løid n-usurf, ur-sul-a-t-skarn tigira n-uwssan n-iriyasn
lli-itækamn f-ayt-israyil. laæ-t ula å-uwssan n-kullu igldan n-israyil d-yahuda.
23 walaynni asggÐas wis tam d-mraw (18) å-tgldit n-yušiyah, skrn løid n-usurf

i-sidi rbbi å-urušalim.


24 izayd yušiyah ikks isææarn d-igzzann, issitti laœnam d-ifariwn d-ikÐlan

jlçnin lli-tøbadn mddn å-tmazirt n-yahuda d-urušalim. iskr f-a-izzga iwaliwn


n-ulmmud lli-tyaranin å-warra lli-yufa-umsakmur æilqiyah å-tgmmi n-sidi rbbi.
25 ur-illi yan zund ntta å-igldan lli-t-izwurn, ašku yumñ å-sidi rbbi zå-ttmi

n-uwl-ns d-ttmi n-içf-ns d-ttmi n-jjhd-ns. wala illa yan zund nttan
å-åwilli-as-d-iggÐran. ar-tt-itawi bdda å-kullu ma-illan å-ulmmud n-musa.
...................................
207

arra amzwaru f-uwssan


...................................

4
yaøbiœ iga udm imqqurn å-gr aytmas [å-ayt-yahuda]. ism
9
tañallit n-yaøbiœ
n-‹yaøbiœ›, tga-yas-t innas ašku tnna: «tammara
a-s-t-uruå.» 10 iår ilmma yaøbiœ s-rbbi n-israyil yini: «amar yufan a-gigi-tbarkt,
tssusøut iwtta-nu, yili-didi-ufus-nk, tssanft flla ma-itãrrun ula ma-issmrratn.»
ifk-as rbbi ma-iãalb.
...................................
208

arra wis sin f-uwssan


...................................

35
lmut n-yušiyah
å-imiå
20 tigira n-kullu mayan, lliå issngadda yušiyah tigmmi
tamñlayt, ttaå-d naçu agllid n-miœr yiwn-d yiri a-izri
s-wasif n-furat, ašku iskr f-imiå å-karkamiš. iffuå srs yušiyah a-n-dids-immaå.
21 yazn-d srs naçu irqqasn yini-as: «ma-illan å-griyi dik ay-agllid n-yahuda? urd

kiyi a-s-n-ftiå åassad, walaynni skrå f-unuwwaš-inu ad-dids-mmaåå. yuœœa-yyi


rbbi ad-æarruå. balak a-ur-tbiddt å-uåaras i-rbbi a-ur-imil ihlk-k, ašku illa didi.»
22 walaynni ur-t-yudj yušiyah. inkr ils zund mddn-ns baš a-n-dids-immaå. ur-isfld

s-wawal n-naçu lli-s-as-d-isawl rbbi. iskr f-imiå å-uzaåar n-magiddu.


23 ttaå-d ayt-lqus utn agllid yušiyah. yini-ugllid i-içddamn-ns: «asyat-iyi

zå-åid, ašku tyagaså bahra.» 24 alln-t-id içddamn-ns zå-lkurriœa-yan, asin-t


å-lkurriœa yaãni, awin-t-id s-urušalim. immt åin, ityawmãal å-gr ismãal
n-id-babas. ar-kullu-fllas-allan ayt-yahuda d-ayt-urušalim.
25 yasi fllas nnabi irmiyah yan-umarg. kullu ayt-umarg d-ist-umarg

ar-ssmurign f-yušiyah sul s-åassad. tyaran imurign-an å-warra n-imurign, myurn


ayt-israyil a-tn-ttirirn. 26 iskkirn yaãni n-yušiyah, ula mamnk a-iåwi
å-ma-ityaran å-ulmmud n-sidi rbbi, 27 d-maylli iqœad zå-isizwur ar isiggÐra,
ityara kullu å-warra n-igldan n-israyil d-yahuda.

36
1 nkrn ayt-tmazirt åakudan awin yahuwaæaz yus n-yušiyah,
tijli n-igldan
imggura n-yahuda gn-t d-ugllid å-udåar n-babas å-urušalim. 2 lliå iåli
yahuwaæaz s-tgldit, ilin dars sin id-mraw d-kraã (23)
n-usggÐas. iækam kraã-iyrn å-urušalim. 3 ikks-t ilmma-ugllid n-miœr å-urušalim,
ifrã f-ayt-tmazirt-ns ããabiyt n-kraã id-walf (3000) n-kilu n-nnÐqrt d-kraã
id-mraw (30) n-kilu n-uwrå. 4 izayd-ugllid n-miœr ig-n nnit gÐmas alyaqim
d-ugllid f-yahuda d-urušalim, ibddl-as ism s-yahuyaqim. imma gÐmas
yahuwaæaz lli-ikks naçu agllid n-miœr, yiwi-t dids s-miœr.
5 lliå iåli yahuyaqim s-tgldit, ilin dars sin id-mraw d-smmus (25) n-usggÐas.

iækam yan d-mraw (11) n-usggÐas å-urušalim. ar-iskar ma-yÐçšnn å-iñri n-rbbi
sidis. 6 yawn-d srs nabuçadnaœr agllid n-babil, ikrf-t s-ssnasl n-wanas a-t-yawi
s-tmazirt n-babil. 7 yasi nabuçadnaœr kra å-irukutn n-tgmmi n-sidi rbbi, ig-tn-in
ilmma å-tgmmi n-tgldit-ns å-babil. 8 iskkirn yaãni n-yahuyaqim, d-tåawsiwin
jlçnin lli-itsala, d-åaylli-as-ijran, han ityara kullu å-warra n-igldan n-israyil
d-yahuda. iwrri ig yus yahuyaçin agllid å-udåar-ns.
9 lliå iåli yahuyaçin s-tgldit, ilin dars tam d-mraw (18) n-usggÐas. iækam

kraã-iyrn d-mraw-uwssan å-urušalim. ar-iskar ma-yÐçšnn å-iñri n-sidi rbbi.


10 å-uzmz n-tuga å-usggÐas-an, yuzn-d-ugllid nabuçadnaœr ma-itawin yahuyaçin

s-babil, ntta d-irukutn åÐlanin n-tgmmi n-sidi rbbi. ig-n ilmma ømmis œidqiyah
d-ugllid f-yahuda d-urušalim.
2 ussan 209
11 lliå iåli œidqiyah s-tgldit, ilin dars sin id-mraw d-yan (21) n-usggÐas. iækam
yan d-mraw (11) n-usggÐas å-urušalim. 12 ar-iskar ma-yÐçšnn å-iñri n-rbbi sidis.
ur-iññmññi içf-ns å-umnid n-nnabi irmiyah lli-d-isawaln s-wawal n-sidi rbbi.
13 izayd iøœu agllid nabuçadnaœr waçça-t-yad-issgulla s-rbbi. issiqar agayu-ns

izzøam ul-ns a-ur-isiggl rbbi da-illan ig rbbi n-israyil. 14 åmkan ad-gan ula
inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-mddn kullutn, ar-tsalan kullu iskkirn jlçnin n-iqbiln
iåribn. ndsn tigmmi n-sidi rbbi lli-iñli i-içf-ns å-urušalim.
15 han rbbi da-illan ig rbbi n-id-babatsn ar-d-srsn-itazn irqqasn-ns, izayd

ar-tn-d-sul-itazn, ašku iænna bahra å-mddn-ns ula tigmmi-ns. 16 walaynni


ar-¡¡nañn å-irqqasn n-rbbi, ægrn iwaliwn-ns, ar-tknadn ula lanbiya-ns, aylliå iznd
låaãab n-sidi rbbi f-mddn-ns bahra, aylliå ur-sul-illi mamnk a-tnjamn.
17 åayan a-f-d-srsn-issiwn agllid n-ayt-babil, yut
ukuf n-ayt-yahuda
s-babil iøyyaln-nsn s-uwzzal å-tgmmi tamñlayt. ur-iænna å-yan,
ig-iyt aøzri ula taøzrit, ig-iyt argaz ula afqqir. ifl-tn kullu
å-ufus-ns. 18 ikks ugllid n-babil kullu irukutn zå-tgmmi n-rbbi, wid mññinin ula
wid mqqurnin. yasi kullu ma-ittæãan å-lçzin n-tgmmi n-sidi rbbi, d-ma-ittæãan
å-tgmmi n-ugllid ula dar iriyasn-ns. yawi-t kullu s-wakal n-babil. 19 jdrn tigmmi
n-rbbi, çlun agadir n-urušalim, jdrn kullu tigÐmma mqqurnin s-løafiyt, rñn kullu
irukutn šwanin. 20 yawi dids willi injmn i-uwzzal s-babil, wrrin gn ismgan å-dars
ntta d-tarwa-ns, aylliå tnkr-tgldit n-faras. 21 åmkan a-s-yuwfa-wawal n-sidi rbbi
f-imi n-irmiyah. iwrri ifjjij-wakal s-usunfu lli-as-igan, isunfa kullu maædd içwa,
aylliå uwfan ssa n-id mraw (70) n-usggÐas.
...................................
210

øazra
1
lamr n-kuraš agllid
n-faras
1 asggÐas amzwaru å-tgldit n-kuraš agllid n-faras
a-å-yuwfa-wawal n-sidi rbbi lli-s-inna f-imi n-nnabi
irmiyah. idæi sidi rbbi rruæ n-kuraš, aylliå yura yal-lamr, issufå-t s-tgldit-ns
kullutt, yini:
2 «hay-awal n-kuraš agllid n-faras. kullu tiglday n-ddunit, ifka-yyi-tnt rbbi

da-illan ig rbbi n-ignwan. yuœœa-yyi åilad ad-as-bnuå yat-tgmmi å-urušalim


lli-illan å-wakal n-yahuda. 3 winna illan zå-mddn-ns å-gratun, a-didsn-yili
rbbi-nsn, awnn s-urušalim å-yahuda, ad-daå-bnun tigmmi n-rbbi da-illan ig rbbi
n-israyil, ig rbbi da-illan å-urušalim. 4 ula ayt-tgldit-inu da-mi-zdån å-tama-nsn,
illa fllasn ad-øawnn willi gisn iqaman, fkn-asn nnÐqrt d-uwrå d-imassn
d-lbhaym, awin-asn-d ula tiwafkiw yaãni i-twuri n-tgmmi n-rbbi å-urušalim.»
5 nkrn içfawn n-tagÐmatin n-ayt-yahuda d-ayt-bnyamin d-imsakmurn

d-ayt-lawi, kraygatt yan mi idæi rbbi rruæ-ns a-yawn s-urušalim, ad-daå-bnun


tigmmi n-sidi rbbi. 6 øawnn-tn-kullu-wadjarn-nsn s-irukutn n-nnÐqrt d-uwrå ula
s-imassn d-lbhaym d-tåawsiwin åÐlanin, zaydn-asn ula tiwafkiw yaãni. 7 ula
agllid kuraš issufå-d irukutn n-tgmmi n-sidi rbbi lli-yiwi nabuçadnaœr
zå-urušalim ig-tn-in yadlli å-tgmmi n-id-rbbi-ns. 8 issufå-tn-d kuraš agllid n-faras
f-ufus n-mitradat bu-lçzin, iæasb-tn nttan i-šišbaœœar lli-igan amåar
n-ayt-yahuda.
9 åmkad ad-gan irukutn-an: kra¡¡ id-mrawt (30) n-tkint n-uwrå, d-walf

(1000) n-tkint n-nnÐqrt, d-sin id-mraw d-¡ña (29) n-uruku l-lbçur, 10 d-kra¡¡
id-mrawt (30) n-ta¡¡ast n-uwrå, d-kkuñ¡ id-miyya d-mrawt (410) n-ta¡¡ast
n-nnÐqrt, d-walf (1000) n-uruku yaãni. 11 smmus id-walf d-kkuñ n-id-miyya
(5400) ad-gan kullu irukutn-an n-uwrå d-nnÐqrt. issawn-tn ilmma šišbaœœar
zå-babil s-urušalim, åakud lliå-d-iwnn imsukfn.

2
1 åmkad ad-gan ayt-tmazirt-nå lli-d-yiwnn zå-gr willi
wrrin-d imsukfn
s-wakal n-yahuda issukf nabuçadnaœr agllid n-babil yawi-tn s-tmazirt
n-babil. wrrin-d ntni s-urušalim ula s-wakal n-yahuda,
kraygatt yan s-tmdint-ns. 2 munn-d kullu d-zarubbabil d-yahušaø d-naæamyah
d-sarayah d-raølayah d-murdaçay d-bilšan d-misfar d-bigway d-raæum d-baøna.
...................................
64 åunškad a-tga kullu tamunt n-mddn-an, kkuñ id-mraw d-sin n-walf, d-kraã

id-miyya d-sãis id-mraw (42 360). 65 ilin ula içddamn d-tçddamin s-ssa n-id-walf
d-kraã id miyya d-kraã id-mraw d-ssa (7337), ilin ula inããamn d-tnããamin s-sin
id-miyya (200). 66 iysan-nsn gan ssa n-id-miyya d-kraã id-mraw d-sãis (736).
isrdan-nsn gan sin id-miyya d-kkuñ id-mraw d-smmus (245). 67 irøman-nsn gan
kkuñ id-miyya d-kraã id-mraw d-smmus (435). iåÐyal-nsn gan sãis id-walf d-ssa
n-id-miyya d-sin id-mraw (6720).
øazra 211
68 lliå lkmn illiå-ttin-tkka tlla-tgmmi n-sidi rbbi å-urušalim, yašk-id kra
å-içfawn n-tagÐmatin, awin-d tiwafkiw zå-darsn baš ad-daå-ttbnu-tgmmi n-rbbi
å-udåar-ns. 69 ifk kud yan unšk lli-mi-iñãar i-lçzin n-twuri-an, aylliå ilkm
ma-itggan smmus id-miyya (500) n-kilu n-uwrå, d-sin id-walf d-tam id-miyya
(2800) n-kilu n-nnÐqrt, d-miyya n-tmlsit n-imsakmurn.
70 wrrin zdån imsakmurn d-ayt-lawi d-kra å-mddn å-urušalim d-iduran-ns.

zdån inããamn d-waãafn n-imawn d-içddamn n-tgmmi n-rbbi å-tmdinin-nsn.


wrrin zdån kullu ayt-israyil å-tmdinin n-imzwura-nsn.

3
1 lliå ilkm-wayyur wis ssa, ilin mddn n-ayt-israyil
tabnnayt n-ukrkur
n-tårœi å-tmdinin-nsn, munn-d kullu åakudan å-urušalim. 2 inkr
yahušaø yus n-yuœadaq, ntta d-imsakmurn yaãni,
d-zarubbabil yus n-šyaltyal d-ayt-dars, bnun akrkur n-tårœi i-rbbi n-israyil, baš
a-n-fllas-ssattuyn isakmurn jdrnin, åmklli ityaran å-ulmmud n-musa açddam
n-rbbi. 3 waçça ksuãn zå-ayt-tmizar lli-asn-isutln, skrn akrkur-an å-udåar-ns,
ssattuyn fllas isakmurn jdrnin i-sidi rbbi. kraygatt ass zikk œbaæ ula tadggÐat
ar-fllas-ssattuyn isakmurn jdrnin. 4 zzrin løid n-iæšaš åmklli ityaran, s-isakmurn
jdrnin ass f-wass s-unšk lli-tga-tnba¡¡ n-uwssan-an. 5 zaydn ilmma s-isakmurn
jdrnin n-kraygatt ass, d-win içf n-iyrn d-win-uwssan l-løyad n-sidi rbbi, ula
s-twafkiw yaãni lli-akkan mddn i-sidi rbbi. 6 zå-wass-an amzwaru å-wayyur wis
ssa, ar-n-ssattuyn isakmurn jdrnin i-sidi rbbi. imma tigmmi tamñlayt n-sidi rbbi,
ur-ta-yasstwa llsas-ns. 7 fkn ilmma iqaridn i-içddamn n-uñru d-ukššuã. fkn ula
amššu d-tissi d-zzit i-ayt-œidun d-ayt-œur, baš ad-di-tawin akššuã n-idgl f-umda
zå-lubnan ar lmrsa n-yafa, s-mklli-f-tn-yuœœa kuraš agllid n-faras.
8 asggÐas wis sin tigira n-ma-d-lkmn s-udåar n-tgmmi
tabnnayt n-tgmmi
tamñlayt n-sidi rbbi å-urušalim, å-wayyur wis sin, a-igra zarubbabil
yus n-šyaltyal å-tbnnayt, ntta d-yahušaø yus n-yuœadaq
d-willi iqaman å-aytmatsn, d-imsakmurn d-ayt-lawi d-willi-d-kullu-yuškan
zå-uskrf [n-babil] s-urušalim. ñlin zå-ayt-lawi willi dar sin id-mraw n-usggÐas
s-uflla, ad-gabln tabnnayt n-tgmmi n-sidi rbbi. 9 åmkan a-s-iwrri yahušaø
d-tarwa-ns d-aytmas, ula qadmiyal d-tarwa-ns zå-wamud n-hudadyah,
ar-kullu-tgabaln willi ibnnun tigmmi n-rbbi. øawnn-tn tarwa n-æinadad d-wiyyaã
å-tarwa-nsn d-aytmatsn lli-igan zå-ayt-lawi.
10 lliå ssasstwan ibnnayn llsas n-tgmmi n-sidi rbbi, aškin-d imsakmurn

s-tmlsa-nsn, biddn å-udåar-nsn ar-œwaãn nnffarat, biddn ayt-lawi lli-igan tarwa


n-asaf ar-kkatn iqrqawn. ar-kullu-tmjjadn sidi rbbi åmklli-sttin-ikka yuœœa dawd
agllid n-israyil. 11 ar-ttirirn ar-tmjawabn ar-ttalån sidi rbbi ar-ti-tškarn ar-ttinin:
«ašku nttan a-ifulkin, ar-bdda-iskar i-ayt-israyil s-lænant-ns izgan.» alln kullu
wiyyaã awal-nsn ar-ttalån sidi rbbi s-tåuyit itjhhdn, ašku yasstwa llsas n-tgmmi
n-sidi rbbi. 12 walaynni ifqqirn å-imsakmurn d-ayt-lawi d-içfawn n-tagÐmatin
lli-sttin-ikkan ñran tigmmi tamzwarut, iggut gisn ma-yallan ar-nddrn, lliå ñran
llsas n-tgmmi-ad l-ljdid yasstwa. imma wiyyaã ar-kullu-kkatn s-tåuya l-lfræ,
13 aylliå ur-ñãarn mddn ad-ñlin tiåuya n-taãœa zå-tin im¡¡awn. ašku ar-kkatn

s-tåuya tjhhdnin aylliå-n-sfldn mddn å-tuggugt i-ijjij-an.


øazra 212

4
1 lliå sfldn inuwwašn n-ayt-yahuda d-ayt-bnyamin is-gran
tanuwwašt n-iåribn
tarwa n-imsukfn ar-bnnun yat-tgmmi tamñlayt i-sidi rbbi
n-israyil, 2 ddun s-dar zarubbabil d-içfawn n-tagÐmatin inin-asn: «adjat-aå
a-didun-nbnnu, ašku ula nkkÐni ar-ntñalla i-rbbi-nun ar-fllas-nqqrœ zå-uwssan
n-asaræaddun agllid n-aššur lli-aå-d-yiwin s-åid.» 3 irar-asn zarubbabil
d-yahušaø d-içfawn n-tagÐmatin n-ayt-israyil: «ur-illi yat å-gratnå didun
å-tbnnayt n-yat-tgmmi i-rbbi-nå. nkkÐni waæduyaå a-ra-stt-ibnu i-sidi rbbi
n-israyil, åmklli-aå-yuœœa kuraš agllid n-faras.»
4 ddun ilmma mddn-an iåribn ar-zzÐgrañn ayt-yahuda, ar-tn-ssiwidn baš

ad-ssbiddn tabnnayt. 5 krun-d fllasn kra n-imšawarn mad-asn-ite¡ln f-maylli


qœadn. zaydn åmkan kullu ussan n-kuraš agllid n-faras ar ussan n-daryus agllid
n-faras. 6 aran ula i-ugllid aæašwiruš, å-isizwur n-tgldit-ns, ar-taštkkan s-imzdån
n-yahuda d-urušalim. 7 ula å-uwssan n-artaæšašta agllid n-faras, inkr bišlam
d-mitradat d-¡abil d-usmun-nsn, aznn ula ntni yat-tbrat i-ugllid, ttyara s-iwaliwn
d-id-lif n-ayt-aram.
8 yara ula læakm raæum d-uktatbi šimšay yat-tbrat i-ugllid artaæšašta,

ar-gis-taštkkan s-ayt-urušalim inin: 9 «f-ufus l-læakm raæum d-uktatbi šimšay


d-usmun-nsn å-lquãat d-læukkam d-inmåurn d-içfawn n-ayt-faras d-ayt-arak
d-ayt-babil d-ayt-šuša da-igan ayt-øalam 10 d-kullu wiyyaã å-iqbiln
lli-d-yiwi-ugllid imqqurn ihiyyan asnabbar, izzdå-tn å-tmdinin n-samira
d-tmazirt-ad kullutt lli-illan å-tsga yaãni n-wasif [n-furat].» 11 ha ma-ityaran
å-tbrat lli-uznn: «i-ugllid artaæšašta zå-içddamn-nk n-ayt-tmazirt å-tsga yaãni
n-wasif. 12 a-ityawssan åilad å-dark ay-agllid, f-uwdayn lli-d-yuškan zå-dark
s-darnå, hatni munn å-urušalim ar-daå-bnnun tamdint-an yÐçšnn iøœan, ar-zzgan
agadir-ns ar-tœlaæn llsas-ns. 13 a-iølm-ugllid åilad, iå-ttbna-tmdint-ad
ikmml-ugadir-ns, ur-sul-rad-akkan imzdån-ns ããabiyt ula nnkkas ula tafri¡¡.
ra-yidras ilmma ma-d-ikššmn s-œœnduq n-ugllid. 14 nkkÐni-ad išrkn å-tisnt
n-ugllid, ur-iødil a-ntmnad ma-k-iãrran. mayan a-f-ak-n-nuzn nølm-k-in
ay-agllid, 15 baš a-tsigglt å-warra n-iskkirn n-id-babak. ra-n-taft tamdint-ad
å-warra n-iskkirn, tissant izd tamdint iøœan a-tga, ar-tt-ssduyyn imzdån-ns
zå-zman, ar-ttãrru igldan yaãni d-tmizar yaãni. åayan a-f-twrri-tmdint-ad tçÐla.
16 nølm-k åilad ay-agllid, iå-tdda-tmdint-ad ard daå ttbnu ikmml-ugadir-ns,

ur-sul-ra-tækamt kiyi f-wakal-ad å-tsga-yad yaãni n-wasif.»


17 yazn-d-ugllid awal irar-asn: «i-læakm raæum d-uktatbi
agllid n-faras
issbidd tabnnayt šimšay d-usmun-nsn lli-izdån å-samira d-tmazirt n-tsga
yaãni n-wasif, ad-awn-tili sslamt. 18 tabrat lli-aå-di-tuznm,
hati ttyawåra å-umnid-inu, fhmå ma-gis-illan. 19 uœœaå mddn-inu ad-siggln. hati
ufan izd zå-zman ar-nkkrn ayt-tmdint-an s-igldan, ar-ssnkarn timiåt d-ssibt.
20 afn-in is-ttin-kkan igldan tjhhdnin å-urušalim ar-tækamn f-kullu tamazirt-an

lli-illan å-tsga-yan yaãni n-wasif, ar-zå-gis-tamñn ããabiyt d-nnkkas d-tfri¡¡.


21 åilad amrat mddn-an ad-ssbiddn tawuri-an, a-ur-ttbnu-tmdint-an abla

s-wawal-inu. 22 rarat løaql a-ur-tma¡lm f-lamr-ad, a-ur-imil izayd kra itãrrun


ma-igan win-ugllid.»
øazra 213
23raæum d-uktatbi šimšay d-usmun-nsn, lliå fllasn ttyawåra-tbrat-an
zå-ugllid artaæšašta, æarrun ddun s-dar-uwdayn å-urušalim, ssbiddn-tn f-twuri
s-ifaddn ula s-uwzzal. 24 åakudan a-tbidd-tbnnayt n-tgmmi n-rbbi å-urušalim.
tbidd ar asggÐas wis sin å-tgldit n-daryus agllid n-faras.

5
1 tizi-an a-isawal nnabi æaggay d-nnabi zakaryah yus
lanbiya æaggay
d-zakaryah n-øiddu s-wawal n-sidi rbbi i-uwdayn lli-illan å-tmazirt
n-yahuda d-tmdint n-urušalim. ar-srsn-sawaln s-ism n-rbbi
n-israyil lli-fllasn-illan. 2 inkr ilmma zarubbabil yus n-šyaltyal d-yahušaø yus
n-yuœadaq, grn daå ar-bnnun tigmmi n-rbbi å-urušalim, munn didsn lanbiya
n-rbbi ar-tn-zzøamn.
3 yašk-id srsn tattnay læakm n-tsga yaãni n-wasif, ntta d-šatar-buznay

d-usmun-ns, sqsan-tn: «ma-yawn-innan a-tbnnum tigmmi-ad, tkmmlm


tissgÐar-ad?» 4 sqsan-tn daå: «mad-gan ismawn n-irgazn lli-ibnnun tigmmi-ad?»
5 imma imåarn n-uwdayn, tgabl-tn ¡i¡¡ n-rbbi-nsn. ur-ñãarn mddn-an ad-ssbiddn

tawuri ard aznn laçbar i-ugllid daryus, yašk-id lamr ityaran zå-dar-ugllid.
...................................

6
1 yuœœa-ugllid daryus mddn-ns ad-siggiln åakudan å-uæanu
lamr n-daryus agllid
n-faras n-warratn å-lçzin n-babil. 2 afn ilmma yan-warra å-lqœr
n-aæmata å-tmazirt n-maday, tyaran gis iwaliwn-ad: «arra
f-iskkirn. 3 asggÐas amzwaru å-tgldit n-kuraš, issufå-d-ugllid lamr f-tgmmi n-rbbi
å-urušalim yini: ‹a-ttbnu-tgmmi d-udåar lli-å-a-qqrœn i-tårœiw f-llsas-ns iœæan.
a-tølu s-kraã id-mraw (30) n-mitru, tusøu s-unškan, 4 ilin iñran mqqurnin, ittrs
yan f-wayya ar wis kraã, ad-kullu-sutln i-kkuñ¡-tsgiw-ns, yili-wabya n-ukššuã
f-iggi-nsn. a-ittfru-watig-ns zå-œœnduq n-ugllid. 5 ad-wrrin ula irukutn n-uwrå
d-nnÐqrt n-tgmmi n-rbbi lli-d-yusi nabuçadnaœr zå-tgmmi-an tamñlayt
å-urušalim yawi-tn-d s-babil. a-n-ittrs kraygatt aruku å-udåar-ns å-tgmmi
tamñlayt å-urušalim. srsat-tn-in å-tgmmi n-rbbi.› »
6 yara ilmma daryus yini: «i-tattnay læakm n-tsga yaãni n-wasif,

d-šatar-buznay d-usmun-nsn l-læukkam å-tsga yaãni n-wasif. aggugat fllasn,


7 tflm tawuri-an n-tgmmi n-rbbi a-tzayd, tadjm læakm n-uwdayn d-imåarn-nsn

ad-bnnun tigmmi-an n-rbbi å-udåar-ns. 8 ha lamr-inu mamnk a-ra-tøawnm


imåarn-an n-uwdayn å-tbnnayt n-tgmmi-an n-rbbi. ra-tfrrum atig-ns i-mddn-an
zå-ããabiyt n-ugllid lli-ikššmn å-tsga-yan yaãni n-wasif. a-ur-fllas-tma¡lm wala
tšæam fllas. 9 akkayat-asn aynna-f-lkmn å-izgarn d-izamarn d-ilqqaån
a-tn-ssattuyn s-dar rbbi n-ignwan, nåd irdn d-tisnt d-waman n-waãil d-zzit
nna-ran imsakmurn å-urušalim. akkayat-asn ass f-wass, d-a-ur-fllasn-tšæum,
10 baš ad-zaydn ar-n-ssakmurn ma-isshnnun rbbi n-ignwan, ar-ti-tãalabn

a-izziåzif tudrt n-ugllid d-tarwa-ns. 11 amrå daå, iå-idda yan ard ibddl lamr-ad,
rad-as-d-ityawkkas yan-usatur zå-tgmmi-ns ityagal gis, tçlu-tgmmi-ns tg
amdduz. 12 åilad a-inkr rbbi lli-igan ism-ns f-udåar-an, a-ihlk agllid nåd aqbil
nna-iskrn f-a-ibddl lamr-ad nåd a-içlu tigmmi-an n-rbbi å-urušalim. nkki daryus
ayd issufån lamr-ad. skrat srs, a-ur-tma¡lm.»
øazra 214
13 iddu tattnay læakm n-tsga yaãni n-wasif åakudan, ntta
kmmln tabnnayt
n-tgmmi n-rbbi d-šatar-buznay d-usmun-nsn, skrn s-wawal lli-asn-d-
yuzn-ugllid daryus, ur-ma¡ln. 14 åmkan a-s-zuydn imåarn
n-uwdayn ar-bnnun, åmklli-tn-izzøam nnabi æaggay d-nnabi zakaryah yus
n-øiddu. kmmln tabnnayt s-lamr n-rbbi n-israyil d-win kuraš d-daryus
d-artaæšašta igldan n-faras. 15 kmmln tabnnayt n-tgmmi tamñlayt å-usggÐas wis
sãis n-tgldit n-ugllid daryus, å-wis kraã-uwssan å-wayyur ‹adar›.
16 zaydn mddn n-ayt-israyil åakudan, munn-d imsakmurn d-ayt-lawi

d-imsukfn yaãni, a-n-srsn tigmmi-an å-gr ifassn n-rbbi s-lfræ iggutn. 17 lliå-n-srsn
tigmmi-an å-gr ifassn n-rbbi, ssakmurn-as-n gis miyya n-umugay d-sin id-miyya
(200) n-izimmr d-kkuñ id-miyya (400) n-ulqqaå. ssakmurn-in ula sin d-mraw
(12) n-ubukir ad-gn ‹asakmur f-tjli› f-unšk lli-gant-tqbilin n-ayt-israyil. 18 ttbãun
ilmma imsakmurn f-trubba-nsn, ttbãun ula ayt-lawi f-trubba-nsn, f-ad-tlhun
s-twuri n-rbbi å-urušalim, åmklli ityaran å-warra n-musa.
19 izri ma-izrin iruæ-wass wis kkuñ d-mraw (14) å-wayyur
skrn løid n-usurf
amzwaru, nkrn tarwa n-imsukfn, skrn f-løid n-usurf. 20 nkrn
imsakmurn d-ayt-lawi ssåusn içfawn-nsn aylliå kullu åusn. åakudan ad-årœn
i-ilqqaån n-usurf f-ssibt n-kullu tarwa n-imsukfn ula f-imsakmurn ula f-içf-nsn,
21 ššn gis mddn n-ayt-israyil lli-d-iwrrin zå-uskrf [n-babil]. ššn didsn ula kullu

ayt-usmun-nsn lli-iñlin içfawn-nsn zå-nndast n-iqbiln iåribn, irin a-tqasan rbbi


da-illan ig rbbi n-israyil. 22 zzrin løid n-urçœiœ s-lfræ ssa n-uwssan, ašku issfræ-tn
sidi rbbi lli-d-issgrawln ul n-ugllid n-aššur s-darsn, aylliå-tn-iøawn å-twuri
n-tgmmi n-rbbi, a-t-igan d-rbbi n-israyil.

7
1tigira n-mayan å-uwssan n-artaæšašta agllid n-faras, illa
yiwn-d-uktatbi
øazra s-urušalim yan-urgaz ism-ns øazra yus n-sarayah lli-igan yus
n-øzaryah lli-igan yus n-æilqiyah 2 lli-igan yus n-šallum
lli-igan yus n-œaduq lli-igan yus n-aæi¡ub 3 lli-igan yus n-amaryah lli-igan yus
n-øzaryah lli-igan yus n-marayut 4 lli-igan yus n-zaraæyah lli-igan yus n-øuzzi
lli-igan yus n-buqqi 5 lli-igan yus n-abišuø lli-igan yus n-finæas lli-igan yus
n-aliøazr lli-igan yus n-harun lli-igan anmåur n-imsakmurn. 6 å-uwssan-an
a-d-yiwn øazra zå-babil. ig nttan aktatbi iæaršn å-ulmmud n-musa lli-d-imla sidi
rbbi n-israyil. ifka-yas-ugllid kullu ma-zå-gis-iãalb, ašku illa-dids-ufus n-rbbi
sidis.
7 awnn-d dids kra n-mddn n-ayt-israyil d-kra n-imsakmurn d-ayt-lawi

d-inããamn d-waãafn d-içddamn å-usggÐas wis ssa n-tgldit n-artaæšašta. 8 ilkm-d


urušalim å-wayyur wis smmus å-usggÐas wis ssa n-tgldit. 9 ass amzwaru
n-wayyur amzwaru a-d-iffuå zå-babil a-imuddu, ilkm-d urušalim å-wass
amzwaru n-wayyur wis smmus, ašku illa-dids-ufus ifulkin n-rbbi-ns. 10 ašku
øazra, hati izzga ul-ns a-itlmad ma-ityaran å-ulmmud n-sidi rbbi
ar-bdda-srs-iskar, ar-ilmma-isslmad tinbaãin d-lækamat n-sidi rbbi i-ayt-israyil.
...................................
øazra 215

8
31 ass wis sin d-mraw (12) å-wayyur amzwaru a-d-nffuå zå-dar-wasif n-ahawa
nmuddu s-urušalim. yili-didnå-ufus n-sidi rbbi, ijjnjm-aå zå-ifassn n-inuwwašn
d-iq¡¡aøn n-uåaras, 32 aylliå-d-nruæ urušalim, nsunfu gis kraã-uwssan. 33 wis
kkuñ-uwssan nkšm s-tgmmi n-rbbi-nå, nøbbr nnÐqrt d-uwrå d-irukutn, nfk-tn
å-ufus n-marimut lli-igan yus n-umsakmur uriyah. yili dids aliøazr yus n-finæas,
ntta d-ayt-lawi yuzabad yus n-yahušaø d-nuøadyah yus n-binnwi. 34 nøbbr
kraygatt kra, næasb mnšk a-illan, nara-t åakudan å-yan-warra.
35 munn-d ilmma tarwa n-imsukfn lli-d-iwrrin zå-uskrf [n-babil],

ssakmurn-in tiwafkiw jdrnin i-rbbi n-israyil, skrn sin d-mraw (12) n-umugay
f-kullu ayt-israyil, d-¡ña n-id-mraw d-sãis (96) n-izimmr, d-ssa n-id-mraw d-ssa
(77) n-ulqqaå. fkn ula sin d-mraw (12) n-ubukir ad-gn ‹asakmur f-tjli›. kullu
mayan iga asakmur ijdrn i-sidi rbbi.
36 sslkmn lamr n-ugllid i-iriyasn-ns d-inmåurn-ns lli-iækamn f-tmazirt

lli-illan å-tsga yaãni n-wasif, wrrin ula ntni ar-tøawann mddn å-twuri n-tgmmi
n-rbbi.

9
1 lliå skrn kullu mayan, aškin-d dari iriyasn n-mddn-nå
timåarin ula nndast
n-iqbiln inin-iyi: «han ayt-israyil d-imsakmurn d-ayt-lawi ur-ñlin
içf-nsn zå-iqbiln n-ddunit ula zå-iskkirn-nsn jlçnin.
ur-ngaran d-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-fariz d-ayt-yabus d-ayt-øammun
d-ayt-muwab d-ayt-miœr d-ayt-amur. 2 ašku iwin kra zå-istitsn tahln-tnt, fkn-tnt
ula i-tarwa-nsn, aylliå iwrri-wamud amñlay içlã d-win iqbiln n-ddunit. han
içfawn d-inmåurn n-mddn-nå a-izwurn å-tjli-ad.» 3 lliå sfldå nkki i-åayan, bbiå
aqššab-inu d-uslham-inu, bjrå azzar n-içf-inu d-tamart-inu, gawrå duhduå.
4 aškin-d kullu willi ituqqarn awal n-rbbi n-israyil, munn-d flla f-ssibt n-tjli

n-willi yakufn. gawrå duhduå aylliå tlkm tizi n-usakmur n-tdggÐat. 5 tasaøt
n-usakmur n-tdggÐat, nkrå zå-tdallit-inu, åmklli ibbi-uqššab-inu d-uslham-inu,
ãrå f-ifaddn-inu, mdiå-n ifassn-inu s-rbbi da-illan ig rbbi-nu 6 iniå:
«wa rbbi-nu, ha-yyi æššmå bahra. ur-ñãarå a-n-allå udm-inu s-dark
a-rbbi-nu, ašku ar-ttigatn iskkirn-nå Ðçšnnin, ar-ttrasn f-iguya-nå aylliå lkmn
løyub-nå ignna. 7 nÐçšn dik zå-uwssan n-id-babatnå sul s-åassad. f-ssibt
n-iskkirn-nå Ðçšnnin a-f-nãr nkkÐni d-igldan-nå d-imsakmurn-nå å-ufus n-igldan
n-tmizar yaãni. tsllmt-aå i-uwzzal d-ukuf d-tmççart d-tdallit išqan sul s-åassad.
8 imma åilad tizi idrusn ayd-ginå-tskrt afulki a-rbbi siditnå, tadjt kra ginå

a-iqama, tgt-aå-n yat-tgust izgan å-udåar-nk amñlay, tisfiwt i-walln-nå


a-rbbi-nå, trart-aå-d imikk n-rrja å-uwssan n-tsumgit-nå. 9 ašku ha-yaå ismgan
a-nga, walaynni ur-aå-tflt a-rbbi-nå å-tsmugit-nå. tssbayynt-aå-d lænant-nk izgan
å-umnid n-igldan n-faras, trart-aå-d imikk n-rrja baš a-nbnu tigmmi n-rbbi-nå,
nœlaæ ula içrubba-ns, tgt-aå antal å-wakal n-yahuda d-urušalim.
10 «imma åilad a-rbbi-nå, ma-ra-nini f-åayd darnå illan? ha-yaå nfl luœiyat
11 lli-s-tuœœat mddn-nk f-imi n-içddamn-nk lanbiya tinit: ‹akal lli-s-ra-tkšmm

a-ti-te¡¡afm, han akal indsn a-iga s-nndast n-iqbiln s-iskkirn-nsn jlçnin


lli-t-iømmrn s-tjlçit-nsn zå-ttmi ar ttmi yaãni. 12 a-ur-takkam istitun i-tarwa-nsn,
øazra 216
wala da-di-ttawim istitsn i-tarwa-nun, wala da-ttirim sslamt-nsn ula lçir-nsn.
åmkan a-s-ra-tzaydm ar-ttdusm ar-tšttam å-tmiçar n-wakal, tflm-t-id ilmma
i-tarwa-nun ad-asn-ig lwrt idumn.›
13 «imma åilad å-aå-ijra kullu åayd išqan f-ssibt n-iskkirn-nå Ðçšnnin ula

løyub-nå da-iggutn, hati ur-aå-tøaqbt a-rbbi-nå f-unšk lli-sthllant lçКanat-nå.


tudjt sul åwid ginå iqaman. 14 is-a-nzayd ar-nrñña luœiyat-nk, ar-ntettahal
d-iqbiln-ad lli-itsalan iskkirn-an jlçnin? is-ur-ra-fllanå-tåãbt tfnut-aå,
a-ur-ginå-iqama yan ula injm yan? 15 wa rbbi da-illan, wa rbbi n-israyil, kiyi
a-igan wad itækamn s-læqq, ašku ha-yaå åassad ur-ngi abla willi-d-iqaman njmn,
d-nkkÐni nÐçšn bahra å-iñri-nk. ur-ginå yan iñãarn a-n-ibidd å-umnid-nk f-ssibt
n-åayd nskr.»

10
1 sul a-itñalla øazra ar-itqrra ar-yalla ar-n-iknnu å-umnid
isawl øazra s-ayt-
yahuda n-tgmmi n-rbbi, s-d-fllas-imun ma-iggutn å-irgazn
d-tmåarin d-iæšmiyn n-ayt-israyil, ašku ar-kullu-allan
s-im¡¡awn ærranin. 2 isawl-d šakanyah yus n-yaæyal lli-igan zå-tarwa n-øilam,
yini i-øazra: «ha-yaå nåãr å-gratnå d-rbbi-nå, nšškšm-d s-darnå timåarin tiåribin
zå-iqbiln n-ddunit. walaynni illa sul rrja å-israyil f-tåawsa-yad. 3 a-nnkr åilad
nskr yal-løhd å-gratnå d-rbbi-nå a-nssufå kullu timåarin-ad tiåribin d-tarwa-nsnt.
ra-nskr s-wawal-nk a-sidi, kiyi ula willi bahra ituqqarn luœiyat n-rbbi. ra-nskr
ula s-mklli illan å-ulmmud n-rbbi. 4 nkr åilad ašku å-ufus-nk a-å-tlla-tåawsa-yad,
d-nkkÐni ha-yaå dik. g-n tiqqi-nk tskrt-t.» 5 inkr øazra issgall inmåurn
n-imsakmurn d-ayt-lawi d-kullu mddn-an n-ayt-israyil f-ad-skrn åmkan,
ggalln-as.
6 yitti ilmma øazra zå-umnid n-tgmmi n-rbbi, iddu s-tzdåt n-yahuæanan yus

n-alyašib, izzri gis iã ur-išši ur-iswi, ašku ar-inddr f-tkndawt n-imsukfn.


7 tffuå-ilmma-tbrraæt å-kullu-tmazirt n-yahuda d-urušalim ad-d-kullu-munn

imsukfn å-urušalim. 8 amrn daå iriyasn d-imåarn: «wanna-n-ima¡ln uggÐar


n-kraã-uwssan ur-d-yuški, rad-as-kullu-ittfnu-wayda-ns, ityawkkas ula ntta
zå-tamunt n-imsukfn.»
9 ur-ta-zrin kraã-uwssan munn-d kullu irgazn n-ayt-yahuda
tanba¡¡ f-tmåarin
tiåribin d-ayt-bnyamin å-urušalim. ig ass wis sin id-mraw (20)
å-wayyur wis ¡ña. gawrn kullu mddn-an å-usarag å-umnid
n-tgmmi n-rbbi, ar-trgigiyn f-ssibt n-tåawsa-yan ula f-ssibt n-unñar iggutn.
10 inkr-umsakmur øazra yini-asn: «ha kunni tåãrm sidi rbbi, ttahlm timåarin

tiåribin, tzaydm bahra i-løib lli-illan å-ayt-israyil. 11 qrrayat åilad i-rbbi sidis
n-id-babatun, tskrm ma-t-irãan, tñlim içf-nun zå-iqbiln n-ddunit ula zå-tmåarin
tiåribin.» 12 sawln-d mddn-an kullutn alln awal-nsn inin: «iœæa mayd tnnit. illa
fllanå a-t-nskr. 13 walaynni ha-tamunt-ad tggut, ig læal azmz n-inñritn, ur-nñãar
a-sul-nbidd å-brra. tamukrist-ad ur-ra-tfsi åir å-yan-wass nåd sin, ašku ha-yaå
njla zå-uåaras bahra. 14 adj iriyasn-nå ad-sawaln f-ssibt n-tamunt kullutt, tårm
ilmma i-ayt-tmdinin-nå lli-itahln s-tmåarin tiåribin f-ad-d-aškin s-urušalim å-tizi
nna-ysn-tmlam, ntni d-imåarn d-lquãat n-tmdint-nsn, ard fllanå yitti låaãab iqjrn
n-rbbi-nå f-ssibt n-tåawsa-yad.» 15 awal-an, qbln-t kullu abla yunatan yus
øazra 217
n-øasahal d-yaæazyah yus n-tiqwah, ibidd didsn mašullam d-šabbtay lli-igan
å-ayt-lawi.
16 åmkan nnit ad-skarn tarwa n-imsukfn. amsakmur øazra isti kra å-irgazn

lli-igan içfawn n-tagÐmatin, yara ism-nsn d-tagÐmat lli-zå-gan. å-wass amzwaru


å-wayyur wis mraw ad-gawrn ar-ssnubbušn å-åaylli illan. 17 zaydn åmkan ar ass
amzwaru å-wayyur amzwaru, zzrin kullu irgazn lli-itahln timåarin tiåribin. 18 afn
kra å-tarwa n-imsakmurn ula ntni tahln timåarin tiåribin, ism-nsn maøsiyah
d-aliøazr d-yarib d-gadalyah zå-wamud n-yahušaø yus n-yuœadaq d-aytmas.
19 mšaškan-d kullu, gn-d afus f-ad-ssufån timåarin-nsn, yawi-d kud yan izimmr

zå-tuwrut a-ig asakmur f-løib-ns.


...................................
218

naæamyah
1
tañallit n-naæamyah 1 iwaliwn n-naæamyah yus n-æakalyah. asggÐas wis sin

id-mraw (20) å-wayyur n-‹kislu›, lliå nkki å-tmdint n-šušan lli-igan tad ihiyyan
[å-tmazirt n-faras]. 2 yašk-id æanani lli-igan yan å-aytma, ntta d-kra n-irgazn
yaãni, zå-wakal n-yahuda. sqsaå-tn å-uwdayn lli-n-iqaman njmn zå-ukuf,
sqsaå-tn ula å-tmdint n-urušalim. 3 inin-iyi: «willi-n-iqaman njmn zå-ukuf,
hatnin å-tmmara d-tdallit išqan. içÐla-ugadir n-urušalim, tyawjdarn imawn-ns
s-løafiyt.»
4 lliå sfldå i-åaylli ttinin, gawrå ar-bahra-allaå. yan mnnaw-uwssan

ar-nddrå, ha-yyi añumå ar-tñallaå å-umnid n-rbbi n-ignna 5 ar-ttiniå: «wa rbbi
da-bdda-illan, wa rbbi n-ignna, wa rbbi imqqurn issiwidn lli-bdda-issuwfan løhd
ula tayri idumn i-willi dar tøzzat awin-tt bdda å-luœiyat-nk, 6 adj imzgan-nk
ad-ssæssun, tadjt alln-nk ad-isfiwnt, tsfldt åilad i-tñallit n-uçddam-nk. ha-yyi
å-iyã ula azal ar-ki-tãalabå f-ayt-israyil lli-igan içddamn-nk, ar-tqrraå
s-lçКanat n-ayt-israyil lli-gik-nskr. ha nkki ula tagÐmat n-baba nÐçšn dik. 7 nåãr
gik bahra, ur-nskir s-luœiyat d-tnbaãin d-lækamat lli-s-tumrt açddam-nk musa.
8 wa siditnå, swangm-d awal lli-s-tumrt açddam-nk musa lliå-as-tnnit:

‹iå-iyi-tåãrm, ra-kÐn-ssuktå å-gr iqbiln, 9 walaynni iå-d-dari-twrrim tzgam


å-luœiyat-inu ar-srsnt-tskarm, han waçça giwn illa ma-n-yakutn å-tuggÐag
n-ddunit, ra-tn-d-ssmunå, awiå-tn-d s-udåar lli-stiå a-fllas-yili ism-inu.› 10 hatni
åilad içddamn-nk ad-gan, gn mddn-nk lli-di-tfukkit s-lquwwa-nk iggutn
d-ufus-nk itjhhdn. 11 wa siditnå, adj imzgan-nk ad-sfldn s-mayd itãalab-
uçddam-nk ula mayd tãalabn içddamn-nk lli-itfraæn s-luqr n-ism-nk. ãalbå-k
a-tjjnjæt açddam-nk åassad, a-flla-iænnu-urgaz-an.» ašku å-uwssan-an kkiå-ttin
giå walli itffin tissi i-ugllid.

2
1 asggÐas wis sin id-mraw (20) å-tgldit n-artaæšašta,
naæamyah d-ugllid
n-faras å-wayyur n-‹nisan›, lliå-d-ttrsn-waman n-waãil å-lgddam
n-ugllid, asiå zå-waman-an ffiå i-ugllid. hati ur-jjid nkki
a-mi-¡iyr å-umnid n-ugllid. 2 isqsa-yyi nttan: «lliå ur-thršt, maç a-ikrs-uwdm-nk?
åayan ur-igi abla taguãi n-uwl.» iksaãå åakudan bahra, 3 iniå i-ugllid:
«ad-bdda-tdum tudrt-nk ay-agllid. mamnk a-ur-ra-ikrs-uwdm-inu lliå
tçÐla-tmdint lli-å-llan ismãal n-id-baba, tthlkn ula iflwan-ns s-løafiyt?»
4 isqsa-yyi-ugllid: «ma-trit?» ãalbå i-rbbi n-ignna, 5 iniå i-ugllid: «iå-ira-ugllid,

d-iå-yufa-uçddam-nk rrãa å-iñri-nk, ra-yyi-taznt s-wakal n-yahuda, s-tmdint


n-ismãal n-id-baba a-stt-daå-bnuå.» 6 isawl-d-ugllid, d-tgllidt tgawr å-tama-ns,
yini-yyi: «mnšk a-ra-n-tkt å-umuddu-nk? managu ra-di-twrrit?» mlå-as managu
a-ra-d-wrriå, s-irãa-ugllid åakudan a-yyi-yazn. 7 iniå ilmma i-ugllid: «iå-trit
ay-agllid, ad-iyi-tfkt tibratin a-tnt-awiå i-læukkam å-tsga-yan yaãni n-wasif,
f-a-yyi-adjn ad-zriå zå-tmazirt-nsn ard lkmå akal n-yahuda. 8 tfkt-iyi ula
yat-tbrat i-ungabal asaf lli-illan f-taganin n-ugllid, f-ad-iyi-ifk akššuã
naæamyah 219
ma-s-a-skarå isutar i-imawn å-ugadir lli-ilulliyn i-tgmmi tamñlayt, ula i-ugadir
n-tmdint, ula tigmmi lli-å-rad-zdåå nkki.» ifk-iyi-ugllid maylli-as-ãalbå, ašku
illa-flla-ufus ifulkin n-rbbi-nu.
9 yazn-didi-ugllid iriyasn l-løskr d-imnayn. aškiå-d s-dar læukkam n-tsga

yaãni n-wasif, fkå-asn tibratin zå-ugllid. 10 lliå isfld sanballa¡ lli-igan aårib
zå-ayt-æurun, nttan d-umøawan ¡ubiyah lli-igan zå-ayt-øammun, ¡iyr-asn bahra,
ašku ñran is-d-yuška yan iqœadn lçir i-ayt-israyil.
11 åmkad a-d-iwnå s-urušalim, kå gis kraã-uwssan. 12 nkrå
naæamyah
å-urušalim ilmma d-iyã, nkki d-kra idrusn å-irgazn. ur-mliå i-yan
maylli iga rbbi-nu å-uwl-inu a-t-skrå f-urušalim. ur-dari
kra l-lbhimt abla talli ssudiå. 13 ffuåå d-iyã zå-imi n-talat, kå dar taløint
n-ulgÐmaã s-imi n-umazir, ar-n-taggÐaå igudar n-urušalim lli-içÐlan d-imawn-ns
lli-itthlkn s-løafiyt. 14 zriå ilmma s-dar imi n-taløint d-tmda n-ugllid, aylliå
ur-sul-illi mani-zå-a-tzray lbhimt lli-ssudiå. 15 awnå ilmma d-iyã i-talat
ar-n-taggÐaå agadir. åmkan ad-d-wrriå, kšmå-d zå-imi n-talat. 16 ur-ssinn
læukkam manis ddiå ula mad-skarå. ur-ta-nniå yat i-uwdayn ula imsakmurn ula
içfawn ula læukkam ula wiyyaã lli-ra-iskr tawuri.
17 sawlå srsn ilmma iniå-asn: «kunni tñram taguãi-ad å-nlla, mamnk a-tçÐla

urušalim, jdrn imawn-ns s-løafiyt. aškat-aå-d åilad a-nbnnu agadir n-urušalim,


nssitti løar-ad fllanå illan.» 18 iniå-asn ilmma f-mamnk a-didi-illa-ufus n-rbbi-nu
s-ufulki, iniå-asn f-iwaliwn lli-s-iyi-inna-ugllid. rarn-iyi-d åakudan inin: «a-nnkr
nbnu.» zaydn åakudan jjujadn ifassn-nsn i-twuri-ad iœlaæn. 19 walaynni lliå fllas
isfld sanballa¡ gu-æurun d-umøawan ¡ubiyah gu-øammun d-gašam lli-igan aørab,
ar-ginå-¡¡nañn ægrn-aå ar-ttinin: «ma-iga åayd tnawlm? is-tram a-tøœum agllid?»
20 rarå-asn åakudan: «rbbi n-ignna a-rad-aå-itøawan s-lçir. ra-nnkr nkkÐnin

içddamn-ns ar-nbnnu. imma kunni ur-darun taåamt ula læqq ula kra igan winun
å-urušalim.»
...................................

4
1 lliå isfld sanballa¡ is-nzuyd ar-nbnnu agadir, nkrn-d gis
tabnnayt n-ugadir
iriyn iqlaql bahra, i¡nñ å-uwdayn 2 yini å-lgddam
n-mddn-ns d-iøskriyn n-ayt-samira: «mayd skarn-uwdayn-ad ihruœœin? is-åaln
is-rad-ssbiddn içf-nsn? is-rad-årœn f-ad-kmmln å-yan-wass? is-rad-d-rarn tudrt
ula i-iñran lli-ityawjdarn å-igudiyn n-usttif?» 3 yili ¡ubiyah gu-øammun
å-tama-ns yini: «åayd bnnun ntni, iå-srs-iåli-ubaåuå, han ra-d-içlu iñran-ns.»
4 sfld a-rbbi-nå mamnk a-yå-ægrn, trart ta¡nañt-ad f-içf-nsn, tluæt-tn-in å-ufus

n-ma-tn-itakÐrn, awin-tn s-iskraf s-mani yaggugn. 5 a-ur-tdlt løib-nsn ula tsfiãt


ããulm-nsn zå-iñri-nk, ašku rgmn-k å-umnid n-ibnnayn.
6 åmkad a-s-nbna agadir kullut aylliå-t-nsslkm mnaœœ å-tiddi-ns, ašku mddn

zzgan ul-nsn ad-tçdamn. 7 imma sanballa¡ d-¡ubiyah d-waørabn d-ayt-øammun


d-ayt-ašdud, lliå sfldn is-ittødl-ugadir n-urušalim, ittbnu gis maylli içÐlan, nkrn-d
gisn iriyn. 8 mšaškan-d f-urušalim a-n-fllas-akÐin ssmrwin-tt. 9 nññall åakudan
i-rbbi-nå, nskr aãafn å-iyã ula azal f-ssibt-nsn.
10 ula ayt-yahuda ar-ttinin: «d-åwid itasin isittitn, hati çwan ifaddn-nsn,

igatn fllanå igudiyn-ad n-usttif. ur-nñãar a-nkmml agadir-ad.» 11 zaydn


naæamyah 220
inuwwašn-nå ar-ttinin: «ra-nk ammas-nsn nnå-tn, bla ssnn ula ñran yat, nssbidd
tawuri-nsn.» 12 ula udayn lli-n-izdån å-gr inuwwašn-nå ar-di-ttaškin inin-aå
mnnawt-twal: «rad-fllawn-akÐin zå-kraygatt tasga.» 13 ssbiddå ilmma mddn
s-ugÐns n-ugadir å-innaå sul izdr, asin uzzal d-iærišn d-lqwas. 14 mnadå-n kullu
gisn, nkrå ilmma sawlå s-içfawn n-tagÐmatin d-ingabaln d-wiyyaã kullutn iniå:
«a-ur-zå-gisn-tiksaãm. swangmat-d siditun mnšk a-imqqur ar-issiwid, tmmaåm
f-aytmatun d-tarwa-nun d-istitun d-tmåarin-nun d-tgÐmma-nun.»
15 sfldn inuwwašn-nå is-nfaq i-mad-nuwwan, issann is-asn-irña rbbi

åaylli-f-d-mšaškan. nwrri åakudan s-ugadir, izayd kud yan f-twuri-ns.


16 walaynni zå-åassan mnaœœ n-içddamn-inu ar-tsalan tabnnayt, mnaœœ yaãni

ar-tasin iærišn d-tmsntlin d-lqwas d-ibannkiwn. biddn iriyasn ar-tgabaln kullu


mddn-an n-ayt-yahuda lliå a-bnnun agadir. 17 ula willi itasin isittitn ar-tasin
s-yan-ufus, asin tuzzalt å-wayyaã. 18 ar-bnnun ibnnayn, d-kraygatt yan
d-tuzzalt-ns å-tsga-ns. ibidd bu-nnffar å-tama-inu. 19 iniå i-içfawn d-ingabaln
d-wiyyaã kullutn: «han tggut-twuri, tlla å-ugadir kullut, d-nkkÐni nttbãa naggug
f-ingratnå. 20 han innaå-n-tsfldm i-ijjij n-nnfar, tmunm-d s-darnå. hati rbbi-nå
a-ra-fllanå-immaå.»
21 nzayd ar-ntlhu s-twuri. mnaœœ gisn ar-tasin iærišn, zå-lliå ifaw-wass

aylliå-a-di-tbayyann itran. 22 uœœaå-tn ilmma a-tqaman ula d-iyã å-urušalim,


kraygatt yan d-uçddam-ns, ad-fllanå-tãufn d-iyã, ar-tsalan tawuri å-uzal. 23 nkki
d-aytma d-içddamn-inu d-waãafn lli-didi-illan, ur-jji-nkkis maylli nlsa. iqama
kud yan d-tuzzalt-ns å-tsga-ns.

5
1 å-uwssan-an a-å-tnkr-tåuyit iggutn, ar-ssmummuyn
naæamyah iøawn
willi ãøfnin irgazn d-tmåarin-nsn s-aytmatsn ayt-yahuda. 2 ašku illa
gisn ma-ittinin: «ha-yaå nggut nkkÐni d-tarwa-nå d-istitnå.
awi-aå-d imndi a-nšš nddr.» 3 inin wiyyaã: «ha-yaå nrhn igran-nå d-urtan
n-waãil d-tgÐmma-nå, a-srsn-nså imndi f-ssibt n-uåÐni-ad.» 4 inin wiyyaã:
«ha-yaå nrãl-d iqaridn ma-s-a-nfrru ããabiyt i-ugllid f-igran-nå d-urtan-nå
n-waãil.» 5 ar-ttinin: «aytmatn a-nga, nšrk didsn idammn, tarwa-nå gan zund
winsn, walaynni iqqan-aå-d ad-asn-nzznz tarwa-nå d-istitnå s-tsmugit. han kra
å-istitnå åilad, wrrint gant tismgin. ur-darnå ma-nskar, ašku han igran-nå
d-urtan-nå n-waãil, å-ufus n-wiyyaã a-å-llan.»
6 lliå sfldå i-ma-ttinin ula mamnk a-ssåuyyun, ¡iyr-iyi bahra. 7 swangmå

d-içf-inu, ñiå åakudan d-içfawn n-tagÐmatin d-ingabaln iniå-asn: «han kunni,


is-ur-a-itamñ kraygatt yan giwn ma-igan win gÐmas?» ssmunå-d fllasn yat
tamunt imqqurn, 8 iniå-asn: «ha nkkÐni nga-n tiqqi-nå ar-d-nsaå aytmatnå
n-ayt-yahuda lli-inzan s-dar ayt-tmizar yaãni. imma kunni, han tzuydm
ar-tzznzam aytmatun, baš a-tn-d-daå-nsaå.» fssan ntni, ur-ssinn ma-rad-inin.
9 iniå-asn: «han yÐçšn åaylli tskarm. is-ur-kÐn-i眜a a-tfttum s-tksaã n-rbbi-nå,

baš a-ur-ginå-te¡nañn ayt-tmizar yaãni lli-igan inuwwašn-nå? 10 ula nkki


d-aytma d-içddamn-inu ar-nr¡¡l iqaridn d-imndi i-mddn, walaynni i眜a-yaå
kullwaå a-ur-sul-zå-gisn-nãalb maylli-asn-nãfur. 11 rarat-asn igran-nsn d-urtan
n-waãil d-zzit d-tgÐmma-nsn, trarm-asn ula maylli darsn tumñm å-iqaridn d-irdn
d-waman n-waãil d-zzit ma-yugÐrn ar¡¡al-nsn.» 12 sawln-d åakudan inin:
naæamyah 221
«rad-asn-nrar kullu mayan, d-ur-ra-zå-gisn-nãalb yat. ra-nskr s-mklli tnnit» årå
åakudan i-imsakmurn, ssgallå mddn å-umnid-nsn ad-skrn s-wawal lli-s-nnan.
13 ssusså igiwal n-tmlsit-inu iniå-asn: «wanna ur-iskirn s-wawal-an, a-t-issuss

rbbi zå-tgmmi-ns d-twuri-ns. a-yasus åmkad, a-ur-sul-dars-yili yat.» tjawb-d


kullu tamunt-an inin: «amin», ar-ttalån sidi rbbi. skrn mddn åakudan s-mklli
qawln.
14 zå-tizi lli-å-iyi-iga-ugllid d-læakm å-wakal n-yahuda, sin d-mraw (12)

n-usggÐas ayan, zå-usggÐas wis sin id-mraw (20) å-tgldit n-artaæšašta ar asggÐas
wis kraã id-mraw d-sin (32), ur-jji-ššiå nkki d-aytma zå-umššu lli-igan læqq
l-læakm. 15 kkan-ttin læukkam lli-yyi-d-izwurn ar-bahra-ññuñayn f-mddn,
ar-zå-gisn-tamñn kkuñ id-mraw (40) n-uqarid n-nnÐqrt i-wass, gan win tirmt
d-tissi. ula içddamn-nsn ar-tøddan f-mddn. imma nkki ur-jji-skirå åmkan, ašku
ar-bahra-tuqqarå rbbi. 16 sslhuå içf-inu åir s-tbnnayt n-ugadir. han içddamn-inu
ar-n-kullu-tmunun f-twuri-an. ur-jjid nkkÐnin a-isåan kra n-wakal i-içf-nå.
17 ar-dari-šttan miyya d-smmus id-mraw (150) n-yan, gan ntni ayt-yahuda

d-içfawn n-tagÐmatin d-wiyyaã nna-d-darnå-yuškan zå-iqbiln lli-aå-isutln.


18 kraygatt ass ar-asn-skarå yan-umugay d-sãis ihray ãninin d-ifullusn. kraygatt

mraw-uwssan ar-asn-di-tawiå tayddidin d-tÐgšlin n-waman n-waãil iktin. d-nkki


ur-jji-ãalbå amššu lli-igan læqq l-læakm, ašku ssnå is-ra-iññay f-mddn. 19 wa
rbbi-nu, swangm-d kullu maylli skrå f-mddn-ad, trãut flla.

6
1 isfld sanballa¡ d-¡ubiyah d-gašam lli-igan aørab,
tirggam n-inuwwašn
d-wiyyaã å-inuwwašn-nå, is-kmmlå agadir. ur-sul-iqama
mani gis içÐlan, waçça ur-ta-giå iflwan i-imawn tizi-an. 2 yazn-d sri sanballa¡
d-gašam inin-iyi: «ašk-id a-nmnaggar å-kra n-mani å-uzaåar n-unu.» walaynni
nuwwan ad-iyi-skrn kra yÐçšnn. 3 aznå-asn irqqasn iniå: «tawuri ihiyyan ayd
qasaå. ur-ñãarå a-n-ggÐzå. maç aylliå rad-flå tawuri a-tbidd, ggÐzå-n s-darun?»
4 aznn-d sri kkuñ¡-twal, ar-asn-traraå åmkan. 5 tis smmust-twal yazn-d daå sri

sanballa¡ açddam-ns, yasi-d yat-tbrat irñmn å-ufus-ns, 6 ityara gis: «han lkmn
laçbar-nk i-ayt-tmizar, ula gašam ar-tt-fllak-ittini, han tqœadt kiyi d-uwdayn
a-tøœum agllid. åayan a-f-a-tbnnum agadir. ar-fllak-ttinin is-trit a-tgt içf-nk
d-ugllid-nsn, 7 tskrt kra l-lanbiya a-srk-tbrraæn å-urušalim ar-ttinin: ‹hay-agllid
illa å-wakal n-yahuda.› s-œœaæt iwaliwn-an, ølayn ad-ruæn agllid. i眜a-k
a-di-taškt s-darnå a-d-nmšaška i-ngratnå.» 8 aznå-as åakudan iniå:
«åaylli-s-tnnit, han ur-akkÐ-illi åayan. tskrt-t åir zå-içf-nk.» 9 ašku nnan ntni,
iå-aå-ssiwdn rad-alwan ifassn-nå å-twuri a-ur-sar-tkmml. wa rbbi, zayd åilad
tssdust ifassn-inu.
10 kšmå s-dar šmaøyah yus n-dalayah yus n-mahi¡abil lli-iæuddan

å-tgmmi-ns. yini-yyi: «rwaæ a-nmun s-tgmmi n-rbbi, s-ugÐns n-tæanut tamñlayt,


nrgl-d fllanå tiflwin-ns. ašku rad-d-aškin a-k-nån. hatnin d-iyã a-rad-d-aškin
a-k-nån.» 11 rarå-as: «izd wan nkki da-irggÐl? izd wan nkki a-ra-ikšm s-tgmmi
tamñlayt qamaå ddrå? uhu, ur-ra-srs-kšmå.» 12 fhmå åakudan is-urd rbbi
ad-as-imlan awal-an, walaynni ikÐra-t ¡ubiyah d-sanballa¡ a-yyi-t-yini.
13 d-åayad a-f-t-kÐran, baš ad-iksaãå skrå åaylli iffuån aåaras, ssçsrn ism-inu
naæamyah 222
baš a-gigi-¡¡nañn. 14 wa rbbi-nu, a-ur-tettut i-¡ubiyah d-sanballa¡ åaylli gigi skrn,
ula tettut tannabit nuøadyah d-lanbiya yaãni lli-iran a-yyi-ssiwidn.
15 åmkan a-s-ikmml-ugadir å-wass wis sin id-mraw
ikmml-ugadir
n-urušalim d-smmus (25) n-wayyur ‹alul›. tiwi-tbnnayt-ns smmus
id-mraw d-sin (52) n-wass. 16 lliå fllas sfldn kullu
inuwwašn-nå, hatni ksuãn kullu iqbiln lli-aå-isutln. wrrin ñran içf-nsn is-ur-gin
yat, ašku ssnn izd rbbi-nå a-yå-iøawnn aylliå tkmml-twuri.
17 walaynni iggut å-içfawn n-tagÐmatin n-ayt-yahuda ma-itaznn tibratin

i-¡ubiyah å-uwssan-an, åmklli-tn-d-lkkmnt-tbratin zå-dars. 18 ašku iggut


å-ayt-yahuda mad-dids-iskrn tagallit, lliå itahl illis n-šakanyah yus n-araæ, yawi
illis n-mašullam yus n-baraçyah i-yus yahuæanan. 19 ar-di-ttaškin mddn
ar-iyi-sawaln f-ifulkitn lli-iskr ¡ubiyah, ar-ttidun ar-as-addrn ula iwaliwn-inu.
imma ntta izuyd ar-iyi-d-itazn tibratin a-yyi-issiwid.

7
1 lliå tkmml-tbnnayt n-ugadir, ssrœuå iflwan, ssbiddå aãafn
naæamyah iæasb
tagÐmatin n-imawn d-inããamn d-ayt-lawi å-idåarn-nsn, 2 gå urušalim
å-ddu-ufus n-gÐma æanani, ntta d-æananyah lli-igan ariyas
l-lqœr, ašku iga bab l-læqq ar-ituqqar rbbi uggÐar n-wiyyaã. 3 iniå-asn:
«ad-ur-tnurñumm imawn n-urušalim ard-di-trå tafukt, tqqnm-tn ilmma sul
llan-waãafn baš ad-zzgan iflwan s-ifggign. styat aãafn zå-gr imzdån n-urušalim,
a-n-itbiddad kra gisn å-lbruj n-ugadir d-kra å-lgddam n-tgÐmma-nsn.» 4 ašku
tusøa-tmdint tmqqur å-uwssan-an, walaynni drusn imzdån-ns, ašku
ur-ta-tyawbnant-tgÐmma lli-içÐlan.
5 ig ilmma rbbi å-uwl-inu ad-d-ssmunå içfawn n-tagÐmatin d-ingabaln

d-wiyyaã kullutn, baš ad-æasbå tagÐmat n-kraygatt tasut. tizi-an ufiå arra
n-tasutin n-willi-d-izwurn is-d-iwnn, tyaran gis ismawn-nsn. 6 åmkad ad-gan
ayt-tmazirt-nå lli-d-yiwnn zå-gr willi issukf nabuçadnaœr agllid n-babil yawi-tn
s-babil. wrrin-d ntni s-urušalim ula s-wakal n-yahuda, kraygatt yan s-tmdint-ns.
...................................
73 åmkan ad-wrrin zdån imsakmurn å-tmdinin-nsn, ntni d-ayt-lawi d-waãafn

n-imawn d-inããamn d-kra iggutn å-mddn-nå. lliå ilkm-wayyur wis ssa, ilin
içddamn n-tgmmi tamñlayt ula kullu ayt-israyil å-tmdinin-nsn.

8
1munn-d kullu åakudan s-usarag å-umnid n-imi n-waman
øazra ar-yaqra
f-ayt-urušalim å-urušalim, ãalbn aktatbi øazra ad-d-yawi arra n-ulmmud
n-musa lli-s-yuœœa sidi rbbi ayt-israyil. 2 åmkan a-s-d-yiwi-
umsakmur øazra arra n-ulmmud s-umnid n-tamunt-an å-irgazn ula timåarin ula
kullu ma-iñãarn a-ifhm ma-mi-isflid. ig læal ass amzwaru å-wayyur wis ssa.
3 ibidd å-içf n-usarag å-umnid n-imi n-waman, ar-fllasn-yaqra zå-zikk œbaæ ar

tuññunt n-wass, å-umnid n-irgazn d-tmåarin d-kullu willi iñãarn ad-fhmn.


ar-kullu-sflidn mddn s-ma-illan å-warra n-ulmmud, rarn srs løaql. 4 ibidd-uktatbi
øazra f-wadkkÐan n-ukššuã lli-ityawskarn i-tåri-an. ibidd dids å-tsga-ns tafasiyt
mattityah d-šamaø d-øanayah d-uriyah d-æilqiyah d-maøsiyah, ibidd ula
naæamyah 223
å-uñlmaã-ns badayah d-mišayal d-malkiyah d-æašum d-æašbaddana d-zakaryah
d-mašullam.
5 ar-gis-tmnadn mddn kullutn lliå irñm arra-yan, ašku illa øazra å-mani

fllasn yattuyn. lliå-t-irñm, nkrn kullu mddn-an biddn. 6 isawl øazra ar-ittalå sidi
rbbi da-yugÐrn kullu kra illan, inin ilmma mddn kullutn: «amin, amin», alln
ifassn-nsn s-ignwan. adrn ilmma i-içf-nsn, ssknun udmawn-nsn s-wakal šjdn
i-sidi rbbi. 7 sul biddn kullu åin, ar-tn-tøawann ayt-lawi ad-fhmn almmud. gn
ismawn n-ayt-lawi-an yahušaø d-bani d-šarabyah d-yamin d-øaqqub d-šabbtay
d-hudiyah d-maøsiyah d-qali¡a d-øzaryah d-yuzabad d-æanan d-balayah.
8 ar-fllasn-aqran imikk s-imikk å-warra-yan n-ulmmud n-rbbi, ar-tfasarn

lmøna-ns baš ad-kullu-fhmn tiåri.


9 lliå sfldn mddn i-iwaliwn n-ulmmud, ar-kullu-allan. isawl srsn naæamyah

lli-igan læakm, nttan d-øazra lli-igan amsakmur d-uktatbi, ula ayt-lawi


lli-tn-isslmadn, inin i-tamunt n-mddn-an: «åassad iga ass iñlin s-rbbi siditun.
ad-ur-gis-tallam ula da-ttnddrm.» 10 yini-asn ilmma: «zaydat s-sslamt, tššm
ma-iãnin, tsum ma-imimn, taznm tiåamatin i-willi ur-dar yat, ašku åassad iñli
s-siditnå. ad-awn-ur-¡iyr, ašku lfræ n-sidi rbbi a-igan adwas-nun.» 11 zaydn
ayt-lawi ar-tn-kullu-sshnnun inin-asn: «fssayt, ašku åassad iga ass amñlay.
ad-awn-ur-¡iyr.» 12 ddun mddn-an kullutn s-sslamt ad-šttan ar-ssan aznn
tiåamatin. ar-kullu-tfraæn i-ngratsn, ašku fhmn iwaliwn lli-mi-sfldn.
13 ndid azkka munn-d kullu içfawn n-tagÐmatin
løid n-iæšaš
n-ayt-yahuda, ntni d-imsakmurn d-ayt-lawi, s-dar-uktatbi
øazra, skrn f-ad-kullu-siggiln å-warra n-ulmmud. 14 afn-in å-ulmmud
lli-f-tn-yuœœa sidi rbbi f-ufus n-musa is-i眜a ayt-israyil ad-zdån å-iæšaš
å-uwssan l-løid n-wayyur wis ssa. 15 i眜a-tn daå a-srs-tølamn ar-tbrraæn å-kullu
timdinin-nsn ula å-urušalim ar-ttinin: «ffuåat s-iwrar tawim-d tiœ¡¡win n-zzit
d-tayda d-rriæan ula talãayin n-tayniwin ula tin iœåarn yaãni s-tfrawin-nsn, tskrm
srsnt iæšaš åmklli ityaran å-ulmmud.»
16 ffuån mddn åakudan awin-d tiœ¡¡win, skrn iæšaš i-içf-nsn, kraygatt yan

å-iggi n-tgmmi-ns nåd å-usarag n-tgmmi-ns, skrn-tn ula å-usarag n-tgmmi n-rbbi
d-usays å-dar imi n-waman ula å-dar imi n-afraym. 17 kullu tamunt
n-willi-d-yuškan zå-uskrf [n-babil] skrn iæšaš zdån gisn. ar-kullu-tfraæn bahra,
ašku ur-jji-skirn ayt-israyil åmkan zå-uwssan n-yahušuø yus n-nuwn ar åassan.
18 ass f-wass, zå-wass izwurn ar wad iggÐran, ar-fllasn-yaqra øazra å-warra

n-ulmmud. ssa n-uwssan ad-skrn løid. wis tam-uwssan skrn tamunt ihiyyan
åmklli illan å-tnba¡¡ n-rbbi.

9
1 munn-d daå ayt-israyil å-wass wis sin id-mraw d-kkuñ
tbidd tamunt
å-umnid n-rbbi (24) n-wayyur-an. hatni añumn lsn lçiš, ar-zuzzurn agdrur
f-içfawn-nsn. 2 åakudan ad-bãan ayt-israyil içf-nsn
zå-kullu mddn n-iqbiln yaãni. biddn ar-tqrrun s-tjli-nsn, qrrun ula s-iskkirn
Ðçšnnin n-id-babatsn. 3 biddn kullu åin ma-itggan kra¡¡ tasaøin, ar-aqran å-warra
n-ulmmud n-rbbi siditsn. zaydn kra¡¡ tasaøin yaãni ar-tqrrun i-rbbi siditsn
ar-ti-ttalån. 4 biddn ayt-lawi å-iskÐfal, ismawn-nsn yahušaø d-bani d-qadmiyal
d-šabanyah d-bunni d-šarabyah d-bani d-kanani, alln awal-nsn ar-aqran i-rbbi
naæamyah 224
siditsn. 5 sawln-d ilmma ayt-lawi yahušaø d-qadmiyal d-bani d-æašabniyah
d-šarabyah d-hudiyah d-šabanyah d-bataæyah, inin: «nkrat a-ttalåm rbbi da-illan
ig rbbi-nun kullu ma-izrin ula kullu mayd iftan.»
inin ilmma: «ambarki a-iga lmajd n-ism-nk, yattuy f-kullu
løjayb n-rbbi ula
tijli n-mddn-ns læmd n-bnadm, yagÐr kullu ma-s-a-t-nttalå. 6 kiyi waæduk
a-igan rbbi da-bdda-illan. kiyi a-iskrn ignwan d-ignna
f-uflla n-ignwan, ula kullu ikabarn-nsn. tskrt akal ula kullu ma-gis-illan, tskrt
imdwan ula kullu ma-gisn-issudun. kiyi ad-asn-yakkan kullu tudrt. ar-ak-tsjadn
ula ikabarn n-ignwan. 7 kiyi a-igan rbbi da-bdda-illan. tgt rbbi lli-istin abram,
tssufåt-t-id zå-tmdint n-ur zå-tmazirt n-ayt-kaldan, tgt-as ism ibrahim. 8 tufit-t-in
yumn gik s-nniyt n-uwl-ns, tskrt dids løhd baš a-tfkt i-wamud-ns akal
n-ayt-kanøan d-ayt-æit d-ayt-amur d-ayt-fariz d-ayt-yabus d-ayt-girgaš. tssafut
awal-nk, ašku ar-bdda-tskart s-læqq.
9 «tñrt ilmma tadallit n-id-babatnå å-wakal n-miœr, tsfldt ula i-tåuyit-nsn

å-dar-umda azggÐaå. 10 s-tmitar d-løjayb a-s-tutt firøawn d-içddamn-ns ula kullu


ayt-tmazirt-ns, ašku tssnt mnšk ad-fllasn-ssfurrugn, d-åmkan a-s-iwrri ityawssan
ism-nk bahra sul s-åassad. 11 tbãut amda å-lgddam-nsn, zrin f-taåart å-wammas
n-waman. tluæt-n willi gisn iññan å-tdrut n-waman, ggÐzn zund iñran å-uduyy
n-umda. 12 tzwurt-asn s-tannalt n-umdlu å-uzal, d-tannalt l-løafiyt å-iyã,
ad-asn-tsufut aåaras lli-tn-d-iqqann. 13 tÐggzt-d darsn f-udrar n-sinay, tsawlt-d
srsn zå-ignna, tfkt-asn lækamat nmnin d-ilmmudn œæanin d-tnbaãin d-luœiyat
œlaænin. 14 tmlt-asn ass lli-tñlit i-usunfu. tzaydt tamrt-tn f-ufus n-uçddam-nk
musa s-luœiyat d-tnbaãin d-ilmmudn. 15 lliå-tn-yaå lañ, tfkt-asn-d aårum
zå-ignna. lliå-tn-yaå irifi, tssufåt-d aman zå-ujarif. tinit-asn ilmma ad-d-kšmn
¡¡afn akal lli-f-tggullit ad-asn-ti-tfkt.
16 «walaynni ar-ssfurrugn id-babatnå, ssiqarn içf-nsn. ur-a-skarn
s-luœiyat-nk, 17 agÐin a-srk-sflidn. ur-a-swingimn å-løjayb lli-tskrt å-wammas-
nsn. ssiqarn ul-nsn, irin ad-ñlin yan ma-ysn-izggurun ad-wrrin s-tsmugit å-miœr.
walaynni kiyi tgit rbbi da-itœamaæn, tgt wad itænnun ar-ttræamt. ur-a-tzrabt
a-tåãbt, tigat dark tayri izgan. ur-tn-akkÐ-tfilt. 18 zaydn ntni skrn igiz zå-ma-ifsin,
inin i-ngratsn: ‹åwad a-igan rbbi-nun lli-kÐn-d-issiwnn zå-wakal n-miœr.› hatni
ægrn-k bahra. 19 imma kiyi tgit wad bahra itræamn. ur-tn-tfilt å-lçla, wala laæ-asn
tannalt n-umdlu lli-asn-izggurun å-uzal, wala laæ-asn tannalt l-løafiyt
lli-asn-itisfiwn aåaras lli-tn-d-iqqann d-iyã. 20 taznt-d rruæ-nk ifulkin
a-tn-isslmad. ur-asn-tkkist aårum n-‹man› i-imi-nsn, tfkt-asn ula aman å-tizi
n-irifi. 21 kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas a-tn-tusit å-lçla, ur-jji-tn-i眜a yat.
ur-balant-tmlsa-nsn ula bzgn iãarn-nsn.
22 «tfkt-asn ilmma tiglday d-iqbiln, tbãut-asn-in iwtta å-tuggugt. wrrin ¡¡afn

akal n-siæun agllid n-æašbun, d-win øug agllid n-bašan. 23 tssigtt tarwa-nsn zund
itran n-ignwan, tšškšmt-tn-d s-wakal lli-s-tnnit i-id-babatsn ra-srs-kšmn ¡¡afn-t.
24 åmkan ad-kšmn tarwa-nsn s-wakal ¡¡afn-t, ašku tssknukit imzdån n-wakal

å-lgddam-nsn, tsrst-n ayt-kanøan å-ufus-nsn, ntni d-igldan-nsn d-iqbiln lli-illan


å-wakal, f-a-gisn-skrn mknna ran. 25 amñn timdinin dusnin d-igran jjinin, ¡¡afn
tigÐmma ømmrnt s-lçir, afn-in tinuãfiwin tyawåzant, d-uwrtan n-waãil d-win zzit
d-iœåarn l-lållat ggutnin. ar-šttan šbøn, wrrin œæun ar-tfjjijn s-tugtt n-tmiçar
lli-asn-tfkit.
naæamyah 225
26 «walaynni hatni nkrn, ñin dik øœun-k. luæn-in almmud-nk s-tåurdin
n-tadawt-nsn. nån ula lanbiya-nk lli-tn-itñin f-a-tn-d-rarn s-dark. zaydn ægrn-k
bahra. 27 tgt-tn-in åakudan å-ufus n-inuwwašn-nsn, ar-tn-bahra-ssrfufunn. å-tizi
n-trfufnt ar-n-srk-aqran, tsfldt-asn-d zå-ignna. tskrt s-rræmt-nk da-iggutn,
tfkt-asn-d injjamn ma-tn-itfukkun zå-ufus n-inuwwašn-nsn.
28 «walaynni åakud nna-thnnan, wrrin daå ar-skarn ma-yÐçšnn å-iñri-nk.

tgt-tn-in daå å-ufus n-inuwwašn-nsn, ar-tn-taããrn. imma ntni grawln-in daå


s-dark ar-srk-aqran, tsfldt-asn å-ignna. mnnawt-twal a-tn-ttfukkit s-rræmt-nk
da-iggutn. 29 ar-tn-ttñit baš a-tn-di-trart s-uåaras-nk. imma ntni ar-sul-ssfurrugn,
ur-a-sflidn s-luœiyat-nk, ula da-skarn s-lækamat-nk lli-s-a-itddr wanna srsnt
iskarn. rarn-in srk taåru¡¡ lli-izaån, ssiqarn fllak içfawn-nsn, agÐin a-srk-sflidn.
30 tugtt n-isggÐasn a-ysn-ttœbart, ar-tn-ttñit s-rruæ-nk f-ufus l-lanbiya. imma ntni

agÐin a-srk-sflidn. tgt-tn-in åakudan å-ufus n-iqbiln n-ddunit. 31 walaynni tgit


wad bahra itræamn, ur-tn-tfnit ula tflt-tn. ašku tgit rbbi da-itænnun ar-itræam.
32 «wa rbbi-nå, wa rbbi imqqurn itjhhdn issiwidn, wa rbbi da-izgan bdda

å-løhd-nk d-tayri-nk iœæan, tssnt kullu tikrrayin lli-fllanå-izrin nkkÐni d-igldan-nå


d-iriyasn d-imsakmurn d-lanbiya d-id-babatnå ula mddn-nk kullutn zå-uwssan
n-igldan n-aššur sul s-åassad. wa rbbi, a-ur-ig kullu åayan kra imññin å-iñri-nk.
33 åaylli kullu fllanå izrin, læqq a-s-fllanå-tækamt. ha kiyi tskrt ma-iœlaæn, imma

nkkÐni nskr ma-yÐçšnn. 34 ašku ur-skirn igldan-nå d-iriyasn-nå d-imsakmurn-nå


d-id-babatnå s-ulmmud-nk, ula sfldn s-luœiyat-nk ula tuggÐa-nk lli-s-a-tn-ttñit.
35 ur-rin a-k-qasan, lliå a-tfjjijn å-tgldit-nsn s-lçir iggutn lli-asn-tfkit, å-wakal

yusøan ijjin lli-asn-tjjujadt, agÐin ad-d-wrrin zå-iskkirn-nsn Ðçšnnin. 36 ha-yaå


åilad nga ismgan å-wakal-ad lli-tfkit i-id-babatnå a-tfraæn s-lållat-ns
d-timiçar-ns. ha-yaå nga gis ismgan. 37 akal-ad ar-itazn timiçar-ns i-igldan
lli-fllanå-tgit f-ssibt n-kullu ma-nskr yÐçšn. ar-tækamn f-ddat-nå ula lbhaym-nå
mknna-tn-iøjbn, nili å-tnukmut išqan. 38 f-ssibt n-åayan, ha-yaå åilad nra a-nskr
løhd izgan, nara-t å-yan-warra, ršmn-t iriyasn-nå d-ayt-lawi d-imsakmurn-nå.»

10
...................................
28 mšaškan-d mddn kullutn [d-inmåurn-nsn]. munn-d
tagallit n-ayt-
yahuda imsakmurn d-ayt-lawi d-waãafn n-imawn d-inããamn
d-içddamn n-tgmmi tamñlayt ula kullu willi iñlin içf-nsn
zå-iqbiln n-ddunit ad-skarn s-ulmmud n-rbbi, ntni d-tmåarin-nsn d-tarwa-nsn
d-istitsn, kullu willi iñãarn ad-fhmn issann ma-illan. 29 biddn d-aytmatsn
inmåurn, ggalln ad-bdda-skarn s-ulmmud n-rbbi lli-d-ifka f-ufus n-uçddam-ns
musa, ar-tti-tawin å-kullu luœiyat n-rbbi siditnå d-lækamat-ns d-tnbaãin-ns
ar-bdda-srsnt-skarn. ãalbn a-tn-içzu rbbi iå-rñan tagallit-an. 30 inin: «ur-ra-nakka
istitnå i-iqbiln n-ddunit, ula da-d-ntawi istitsn i-tarwa-nå. 31 iå-a-di-tawin
ayt-iqbiln å-wass n-usunfu kra inzzan nåd kra n-imndi, ur-ra-d-darsn-nså yat
å-wass n-usunfu ula å-uwssan lli-ityawñlayn i-rbbi. kraygatt ssa n-isggÐasn
ra-nfl igran-nå ad-ssikkin, nsfiã læsab i-kullu wanna-mi-n-nãfur kra. 32 nfrã åilad
f-içf-nå a-yakka kud yan ginå yat-tqaridt n-nnÐqrt kraygatt asggÐas f-twuri
n-tgmmi n-rbbi-nå. 33 mayan a-s-ra-nskar aårum lli-n-ittrsn å-umnid n-rbbi,
d-isakmurn n-imndi n-kraygatt ass, ula tiårœiw jdrnin n-kraygatt ass,
naæamyah 226
d-win-uwssan n-usunfu d-içfawn n-iyrn d-løyad yaãni, ula tiwafkiw timñlay
d-isakmurn ma-itfukkun wanna ijlan å-ayt-israyil, ula kullu ma-igan tawuri
n-tgmmi n-rbbi-nå.»
...................................

12
27 lliå ujadn a-n-srsn agadir n-urušalim å-gr ifassn n-rbbi,
tamunt l-lfræ
å-urušalim årn-d i-kullu ayt-lawi innaå-n-llan, ad-d-aškin s-urušalim,
f-ad-kullu-fræn s-mayan ar-ttalån rbbi ar-tasin imurign
s-iqrqawn d-rribab d-lu¡ar.
...................................
43 årœn åassan i-tugtt n-tårœiw ar-kullu-tfraæn, ašku issfræ-tn rbbi s-lfræ iggutn.

frænt-ula-tmåarin d-tarwa mññinin. sfldn mddn å-tuggugt i-lfræ n-urušalim.


...................................

13
1 ar-aqran f-mddn åassan å-warra n-musa, aylliå lkmn
tijli ula nndast
å-urušalim agzzum lli-å-ityara f-ayt-øammun d-ayt-muwab, a-ur-sar-
ikšm yan gisn s-tamunt n-ayt-rbbi. 2 ašku åakud lliå
muddan ayt-israyil å-lçla, ur-asn-d-iwin aårum ula aman, walaynni kÐran fllasn
baløam ad-asn-idøu s-nnølt, imma rbbi-nå irur nnølt s-lbaraka. 3 åir tsfld tamunt
i-åaylli ityaran, nkrn mddn åakudan ssufån kullu iåribn zå-gr ayt-israyil.
4 walaynni ur-ta-ijri mayan, han amsakmur alyašib lli-illan f-iæuna n-tgmmi

n-rbbi-nå, ifka yan-uæanu imqqurn i-¡ubiyah [gu-øammun], ašku alyašib iga kra
i-¡ubiyah. 5 aæanu-an kkan-ttin ar-gis-tæãun imndi n-isakmurn, ula lbçur
d-irukutn, ula tis mrawt å-imndi d-waman n-waãil d-zzit lli-f-yuœœa rbbi
a-tyawfkan i-ayt-lawi d-inããamn d-waãafn n-imawn, ilint gis ula tiåamatin
n-imsakmurn. 6 tizi lli-å-as-ifka aæanu-an, ur-lliå nkki å-urušalim, ašku ddiå
s-dar artaæšašta agllid n-babil å-usggÐas wis kraã id-mraw d-sin (32) å-tgldit-ns,
kkiå-n dars kra. amñå ilmma lidn å-dar-ugllid, 7 wrriå-d s-urušalim. afå-d lçКant
lli-iskr alyašib f-ssibt n-¡ubiyah, lliå-as-ijjujad aæanu-an å-usarag n-tgmmi
n-rbbi. 8 ¡iyr-iyi bahra, luæå-d kullu ifškan n-¡ubiyah zå-uæanu s-brra. 9 uœœaå
åakudan ad-ssåusn iæuna. šškšmå-d daå srsn irukutn n-tgmmi n-rbbi d-imndi
n-isakmurn ula lbçur.
10 afå-n ula tiåamatin n-ayt-lawi ur-a-ysn-tyawfkant, fln ilmma tiwuriw-nsn

ntni d-inããamn, iwrri kud yan s-igr-ns. 11 ñiå inmåurn åakudan iniå-asn: «maç
aylliå tbidd-twuri n-tgmmi n-rbbi?» ssmunå-d içddamn rarå-tn-d
s-dar-twuriw-nsn. 12 awin-d ilmma kullu ayt-yahuda yat zå-kraygatt mrawt
n-imndi d-waman n-waãil d-zzit s-iæuna l-lçzin. 13 gå iæuna l-lçzin å-ddu-ufus
n-umsakmur šalamyah d-uktatbi œaduq, ntni d-badayah lli-igan å-ayt-lawi.
ar-tn-itøawan æanan yus n-zakkur lli-igan yus n-mattanyah. ašku iban gisn
is-gan id-bab l-læqq. uœœaå-tn ad-a¡¡un tiåamatin f-aytmatsn. 14 swangm-iyi-d
a-rbbi-nu f-mayan, d-ad-ur-tsfiãt læsab n-ufulki lli-skrå å-tgmmi n-rbbi-nu
d-twuriw-ns.
15 å-uwssan-ad ñriå kra n-mddn å-wakal n-yahuda ar-taããrn aãil å-lmøœœrt

å-wass n-usunfu. ar-di-tasin tafiw n-imndi, ar-tnt-ssaqlayn f-iåÐyal, ar-di-tasin


naæamyah 227
ula aãil d-waman-ns d-ikuzarn d-kraygatt kra igan asitti, ar-tn-d-šškšamn
s-urušalim å-wass n-usunfu. ñiå-tn iniå-asn a-ur-zznzan amššu å-wass-an. 16 ula
ayt-œur lli-izdån å-urušalim ar-di-tawin islman d-kraygatt kra igan ssliøt,
ar-tn-zznzan i-ayt-yahuda å-wass n-usunfu ula å-wammas n-urušalim. 17 ñiå
içfawn n-tagÐmatin n-ayt-yahuda åakudan iniå-asn: «matta lçКant-ad ttsalam
ar-tndasm ass n-usunfu? 18 is-urd åmkad ad-skrn id-babatun åayd izrin,
aylliå-d-izzugz rbbi-nå kullu tagat-ad išqan fllanå nkkÐni ula tamdint-ad? han
ar-ttzayadm i-låaãab-ns f-ayt-israyil åilad å-a-ttndasm ass n-usunfu.»
19 å-tdggÐat lli-iqaman i-wass n-usunfu, ur-ta-d-ãrnt tillas å-dar imawn

n-urušalim, amrå mddn ad-qqnn iflwan d-a-ur-tn-rñmn ard izri-wass n-usunfu.


gå kra å-içddamn-inu f-iflwan f-a-ur-d-ikšm kra n-usitti å-wass n-usunfu.
20 zå-åassan ad-nsan isbbabn d-wiyyaã izznzan ssliøt å-brra n-urušalim yat-twal

nåd snat. 21 ølmå-tn ilmma iniå: «a-ur-sul-ttnsam å-brra n-tmdint. wanna iøawdn
i-åmkan, ra-t-amñå.» zå-tizi-an ur-sul-a-di-ttaškin ass n-usunfu. 22 uœœaå ayt-lawi
ad-ssåusn içfawn-nsn munn-d ilmma ad-ãufn imawn, f-ad-issann kullu mddn
is-ityawñlay-wass n-usunfu i-rbbi. swangm-d mayan a-rbbi-nu trãut flla, tænnut
gigi s-tugtt n-tayri-nk izgan.
23 å-uwssan-an ñriå kra å-uwdayn tahln ist-ašdud d-ist-øammun
d-ist-muwab. 24 afå-n mnaœœ n-tarwa-nsn ar-sawaln s-wawal n-ayt-ašdud nåd
iqbiln yaãni. ur-ssinn ad-sawaln s-wawal n-ayt-yahuda. 25 ñiå-tn nølå-tn, utå kra
gisn, bjrå azzar-nsn. ssgallå-tn s-rbbi iniå asn: «ad-ur-takkam istitun i-tarwa-nsn,
ula da-di-ttawim istitsn i-tarwa-nun ula i-içfawn-nun. 26 is-urd zund çtid a-ijlan
suliman agllid n-israyil? han ur-illi zund nttan å-kullu igldan n-iqbiln yaãni,
iøzzu dar rbbi-ns, ig-t d-ugllid f-kullu ayt-israyil. walaynni timåarin tiåribin
a-t-ijlan ula nttan. 27 is-rad-awn-nsfld, nåãr rbbi-nå s-lçКant-ad imqqurn, baš
a-ntahl timåarin tiåribin zund kunni?» 28 yili yan å-gratnå, ig zå-tarwa
n-yahuyadaø yus n-alyašib lli-igan anmåur n-imsakmurn, itahl illis n-sanballa¡
gu-æurun. nkrå åakudan ssmsrå-t zå-dari. 29 a-ur-tettut mddn-an a-rbbi-nu, ašku
ndsn tamunt n-imsakmurn, rñn løhd n-imsakmurn d-ayt-lawi.
30 åmkan a-s-tn-ssåuså zå-kullu ma-igan win iqbiln yaãni, bãuå tiwuriw

i-imsakmurn d-ayt-lawi, kraygatt yan d-ma-ra-iskar. 31 uœœaå mddn ad-di-tawin


ikššuãn å-tasaøin n-isakmurn ula tin-twafkiw l-lållt tamzwarut. swangm-iyi-d
a-rbbi-nu i-ufulki.
228

astir
1
aæašwiruš agllid
n-faras
1 å-uwssan n-ugllid aæašwiruš lli-iækamn f-miyya d-sin
id-mraw d-ssa (127) n-tmazirt zå-wakal l-lhnd ar akal
n-æabaš, 2-3 å-wis kraã isggÐasn n-tgldit-ns, lliå iskiws-ugllid aæašwiruš f-lørš-ns
å-šušan lli-igan tamdint-ns tamzwarut, iskr yan-imnsi imqqurn i-kullu
inmåurn-ns d-imøawann-ns. munn-d dars iriyasn l-løskr n-ayt-faras
d-ayt-maday, ntni d-içfawn d-inmåurn n-tmizar-ns kullutn. 4 zrin ussan ggutnin
ar-asn-imala timiçar-ns ula lhibt n-tgldit-ns ula tugtt n-wayda-ns ula kullu
timuåra lli-dars-illan. åmkan a-iskar miyya d-tam id-mraw (180) n-wass. 5 lliå
kmmln-uwssan-an, iskr-ugllid imnsi yaãni i-kullu mddn-ns lli-illan å-tmdint-an
idusn n-šušan, zå-wad imqqurn ar wad imññin. ssa n-uwssan ad-dars-tmunun
å-usarag n-talørœt n-tgmmi n-tgldit-ns.
...................................
10 wis ssa n-uwssan-an, lliå bahra ifjjij-ugllid aæašwiruš
tagllidt wašti
s-waman n-waãil iktin, yuœœa mhuman d-bizzta d-æarbuna
d-bigta d-abagta d-zitar d-karkas lli-igan ssa n-ingabaln-ns zuzlnin,
11 ad-d-ssæaãrn tagllidt wašti s-lgddam-ns, tg-n ttaj-ns n-tgldit, baš a-iml

i-mddn-ns d-inmåurn-ns mnšk a-s-bahra-tfulki, ašku nttat tfulki bahra å-iñri.


12 walaynni lliå sslkmn ingabaln zuzlnin lamr n-ugllid i-tgllidt wašti, tagÐi

a-d-dars-tddu. nkrn-d iriyn å-ugllid, iåãb bahra.


13 izayd-ugllid isqsa ayt-tækimt lli-ifhmn izmaz, åmklli imyur a-itmšawar

d-willi issnn å-lqanun d-lækamat. 14 imšiwirn-ns gan ssa n-iriyasn n-faras


d-maday, ismawn-nsn karšana d-šitar d-admata d-taršiš d-maras d-marsana
d-mamukan. gn ntni willi srs yakmurn ilin dids ar-dids-tgawarn f-tgldit-ns.
15 yini-asn-ugllid: «ma-s-inna lqanun a-t-nskr å-tgllidt wašti lli-irñan lamr

n-ugllid aæašwiruš lli-stt-in-ilkmn f-imi n-ingabaln zuzlnin?» 16 isawl-d


mamukan å-lgddam n-ugllid d-iriyasn-ns yini: «tagllidt wašti, urd agllid waædut
a-å-tskr løar, walaynni tskr-t å-kullu iriyasn ula kullu ayt-tmizar-nk ay-agllid
aæašwiruš. 17 ašku åaylli tskr-tgllidt, rad-fllas-sfldnt-kullu-tmåarin, wrrint ægrnt
irgazn-nsnt ar-ttinint: ‹han agllid aæašwiruš a-yumrn ad-as-n-ssæaãrn tagllidt
wašti, tagÐi a-d-dars-tddu.› 18 åassad nnit, han kullu timåarin n-iriyasn n-faras
d-maday lli-isfldn f-åaylli tskr-tgllidt, rad-wrrint ar-aå-tjawabnt åmkan, tigat
bahra lægriwt ula låaãab å-ingratnå. 19 iå-trãit ay-agllid s-wawal-ad, ssufå
tanba¡¡ n-ugllid a-ur-sar-sul-tk-tgllidt wašti lgddam-nk, tarat tanba¡¡-ad å-lqanun
n-faras d-maday a-ur-sar-titti. tñlit ilmma yat yaãni lli-stt-yufn, a-tg tagllidt
å-udåar-ns. 20 iå-tffuå-tnba¡¡-ad n-ugllid ar-srs-ntbrraæ å-kullu tisgiw n-tgldit-nk
imqqurn, rad-kullu-tuqqarnt-tmåarin irgazn-nsnt, å-dar inmåurn ula å-dar
wiyyaã.»
21 awal-an iøjb agllid d-iriyasn, iskr maylli-s-inna mamukan. 22 yazn tibratin

s-kullu timizar n-tgldit, kraygatt tamazirt s-tirra-ns, d-kraygatt aqbil s-wawal-ns,


yini-asn a-iækam-kraygatt-urgaz å-tgmmi-ns, ar-isawal s-wawal n-uqbil-ns.
astir 229

2
1 tigira n-mayan, lliå ihnna låaãab n-ugllid aæašwiruš,
twrri astir tga
tagllidt iswangm-d wašti ula åaylli tskr ula ma-s-fllas-iækam.
2 sawln-d ilmma iøyyaln lli-igan imqasan n-ugllid inin-as:

«adj içddamn-nk ad-ak-siggiln tifrçin fulkinin bahra å-iñri. 3 skr ingabaln å-kullu
timizar n-tgldit-nk ad-d-awin kullu tifrçin fulkinin s-tgmmi n-tmåarin
å-tmdint-ad tamzwarut n-šušan, ilint å-ddu-ufus n-higay angabal izuzln lli-tgit
ay-agllid f-tmåarin, ifk-asnt ilmma tujjutin ma-s-a-siridnt. 4 tafruçt nna-yufan
rrãa dar-ugllid, a-tg nttat tagllidt å-udåar n-wašti.» awal-an iøjb agllid, iskr srs.
5 illa yan-uwday å-tmdint idusn n-šušan, iga ism-ns murdaçay yus n-yayir

lli-igan yus n-šamøi lli-igan yus n-qiš zå-ayt-bnyamin. 6 ig yan zå-åwilli akufnin
zå-urušalim å-usmun n-yakunyah [lli-mi-ttinin yahuyaçin] agllid n-yahuda,
åakud lliå-t-id-ikks nabuçadnaœr agllid n-babil. 7 murdaçay ar-itrbba illis
n-ømmis, ašku immut-as babas d-innas. iga ism-ns hadassah, ar-as-daå-ttinin
astir. tafruçt-an tfulki bahra la å-uwdm-ns ula å-tiddi-ns. lliå-as-immut babas
d-innas, iskr gis murdaçay zund illis.
8 izri ma-izrin sfldn mddn s-tnba¡¡ ula lamr n-ugllid. munnt-d kigan d-tfrçin

å-tmdint idusn n-šušan å-ddu-ufus n-higay, awin astir ula nttat s-tgmmi n-ugllid
s-dar higay lli-illan f-tmåarin. 9 ttaå-d tafruçt tøjb higay, taf rrãa å-iñri-ns.
ur-ima¡l ifk-as tujjutin ma-s-a-tsirid, iñli-as taåamt-ns å-umššu. isti-as ssa
n-tsççarin zå-tgmmi n-ugllid, issmatti-tt nttat d-tsççarin-ns s-illi kullu iødln
å-tgmmi n-tmåarin. 10 astir ur-tnni i-yan man aqbil ula man tagÐmat zå-tga, ašku
yuœœa-tt murdaçay f-mayan. 11 ass f-wass ar-ifttu murdaçay å-tama n-usarag
n-tmåarin, a-ur-imil isfld is-thnna astir, yissan ma-rad-as-yili.
12 kraygatt yat å-tfrçin-an, iqqan-tt-id a-tzzri asggÐas ar-gis-tssfulki içf-ns

s-mklli gant-tnbaãin n-tmåarin. sãis-iyrn ra-gisn-tñååur s-zzit l-lmurr, sãis yaãni


s-tujjutin mimnin, f-ad-ilmma-tlkm-twala-ns a-n-tkšm s-dar-ugllid aæašwiruš.
13 tizi nna-ra-tkšm dar-ugllid, ittfk-as aynna tra, a-t-dids-tawi zå-dar-tmåarin

s-tgmmi n-ugllid. 14 ra-n-dars-tkšm tadggÐat, tzayd ilmma zikk œbaæ s-tgmmi


tis-snat n-tmåarin, å-ddu-ufus n-šaøašgaz angabal izuzln n-ugllid lli-illan
f-tsmgin lli-itahl-ugllid. ur-ra-tkšm tawala yaãni s-dar-ugllid abla iå-srs-ifræ
bahra iår-as-d s-ism-ns.
15 tlkm-twala n-astir a-tkšm s-dar-ugllid. tg nttat illis n-abiæayil ømmis

n-murdaçay lli-stt-igan d-illis. tizi-an ur-tãalb yat abla maylli-as-imla higay


angabal izuzln n-ugllid lli-illan f-tmåarin. han astir tufa rrãa å-iñri n-kullu
ma-stt-iñran.
16 wis mraw-iyrn lli-mi-ttinin ‹¡ibit›, ad-iwin astir dar-ugllid aæašwiruš

å-tgmmi-ns, å-wis ssa isggÐasn n-tgldit-ns. 17 iæubbu-ugllid astir uggÐar n-kullu


timåarin yaãni, taf rrãa å-iñri-ns, tøzza dars uggÐar n-kullu tifrçin yaãni. ig-as
ttaj n-tgldit f-içf-ns, ig-tt nttat d-tgllidt å-udåar n-wašti. 18 iskr-ugllid yan imnsi
imqqurn i-imøawann-ns d-iriyasn-ns, ar-as-ttinin ‹imnsi n-astir›. issikki ããabiyt
å-kullu timizar-ns, ifk timiçar i-mddn-ns s-ljudit n-igldan hiyyanin.
19 tawala yaãni ssmunn-d tifrçin. iqama murdaçay
murdaçay iøawn
agllid ar-itgawar å-dar imi imqqurn n-tgmmi n-ugllid. 20 astir
ur-jji-tnni i-yan man aqbil ula man tagÐmat zå-tga,
astir 230
åmklli-stt-yuœœa murdaçay, ašku tmyur astir a-tqama å-wawal n-murdaçay
åmklli-stt-irbba.
21 å-uwssan-an å-a-itgawar murdaçay å-dar imi n-tgmmi n-ugllid, qlaqln

sin-waãafn n-uågÐmmi. gan ntni ingabaln zuzlnin n-ugllid, ismawn-nsn bigtan


d-taraš. ar-tmšiwirn i-ngratsn mamnk a-rad-nån agllid aæašwiruš. 22 murdaçay
iwrri issn mad-nuwwan, yini-t i-tgllidt astir, tinit-t nttat i-ugllid f-ism
n-murdaçay. 23 lliå ššnubbšn å-tåawsa-yan, afn-tt-in åmkan a-tga, agÐln-in sin
irgazn-an å-usatur. aran åaylli ijran å-warra n-iskkirn n-uwssan å-umnid
n-ugllid.

3
1 izri ma-izrin iskr-ugllid aæašwiruš f-a-issimåur haman
iqœad haman a-ihlk
udayn lli-igan yus n-hammadata zå-ayt-agag. issåli-t ig-t-in
f-lkursi lli-yattuyn f-kullu iriyasn n-usmun-ns.
2 ar-as-knnun kullu imqasan n-ugllid lli-itkkan imi n-tgmmi n-ugllid,
ar-n-tbndaqn i-haman, ašku åmkan a-s-yumr-ugllid f-ssibt-ns. walaynni
murdaçay ur-a-ys-iknnu ula da-ys-itbndaq. 3 sawln-d imqasan n-ugllid lli-illan
å-dar imi n-tgmmi n-ugllid sqsan murdaçay: «maç aylliå ur-a-tskart s-lamr
n-ugllid?» 4 zaydn ass f-wass ar-t-sqsan åmkan, imma ntta ur-tt-gisn-yiwi. ddun
ilmma inin-t i-haman ad-ñrn is-ra-iqama murdaçay å-wawal-ns, ašku inna-yasn
izd uday a-iga. 5 lliå iñra haman is-ur-a-ys-iknnu murdaçay ula da-ys-itbndaq,
nkrn-d gis iriyn. 6 walaynni ur-t-yuwdi a-inå åir murdaçay waædut. lliå-t-ølmn
f-uqbil lli-zå-iga murdaçay, ar-isiggil åakudan mamnk a-ithlak kullu udayn
lli-illan å-tgldit n-aæašwiruš kullutt, ašku iga murdaçay zå-gisn.
7 asggÐas wis sin d-mraw (12) n-ugllid aæašwiruš, å-wayyur amzwaru

lli-mi-ttinin ‹nisan›, grn-d aœåar lli-mi-ttinin ‹aœåar n-bur› å-umnid n-haman,


a-iñr man ayyur d-man ass a-å-ra-iskr åaylli ira. yaški-asn-d å-wayyur wis sin
d-mraw (12) lli-mi-ttinin ‹adar›. 8 yini ilmma haman i-ugllid aæašwiruš: «han
illa yan-uqbil yakut å-kraygatt mani, bãun mddn-ns å-gr iqbiln yaãni å-kullu
timizar n-tgldit-nk. tinbaãin-nsn ur-gint zund tin iqbiln yaãni, d-ur-a-skarn
s-tnbaãin-nk ay-agllid. åayan a-f-ur-ak-iœlaæ a-tn-sul-tadjt åmkan ay-agllid.
9 iå-trãit s-wawal-ad ay-agllid, tssufåt lamr ad-kullu-fnun. rad-fkå kraã id-miyya

d-smmus-walf (35 000) n-kilu n-nnÐqrt å-ifassn n-willi skarnin tawuri n-ugllid,
ad-ttrsn å-lçzin n-ugllid.» 10 ikks-d-ugllid taçurœt zå-ufus-ns, ifk-tt åakudan
i-haman yus n-hammadata zå-ayt-agag lli-igan anuwwaš n-uwdayn.
11 yini-ugllid i-haman: «han nnÐqrt tga tink, ula mddn-an gan wink. skr srsn

aynna ifulkin å-iñri-nk.»


12 issmun-d iktatbin n-ugllid å-wass wis kraã d-mraw (13) å-wayyur

amzwaru, aran lamr åmklli-s-asn-t-inna haman i-kullu læukkam n-ugllid


d-inmåurn n-tmizar-ns d-iriyasn n-iqbiln-ns. aznn lamr-an s-kraygatt tamazirt
s-id-lif-ns, ula kraygatt aqbil s-tirra-ns, s-ism n-ugllid aæašwiruš, ršmn-tn
s-tçurœt-ns. 13 aznn tibratin-an f-ufus n-imazzaln s-kullu timizar n-tgldit, baš
ad-hlkn udayn nån-tn fnun-tn kullutn, zå-wid mññinin ar wid mqqurnin, timåarin
ula iæšmiyn kullutn å-yan-wass. iga-t-wass wis kraã d-mraw (13) å-wayyur wis
sin d-mraw (12) lli-mi-ttinin ‹adar›, kksn-asn ula ayda-nsn. 14 uœœan ad-ølmn
mddn å-kullu timizar f-lamr lli-illan å-warra-yan, baš ad-kullu-æiyyln mddn
astir 231
i-wass-an. 15 ffuån imazzaln æarrun ad-sslkmn awal n-ugllid, brræn s-lamr ula
å-tmdint idusn n-šušan. iskiws-ugllid d-haman ad-ssan, imma kullu ayt-tmdint
n-šušan duhdan.

4
1 lliå isfld murdaçay f-åaylli kullu ityawskarn, ibbi
tskr astir f-a-tbidd
d-mddn-ns timlsit-ns, ils lçiš, ig iåd f-içf-ns. iffuå åakudan ar-ittall
awal-ns å-wammas n-tmdint, ar-bahra-issåuyyu s-tguãi.
2 yawn s-dar imi imqqurn n-tgmmi n-ugllid ibidd, ašku yan ilsan lçiš,

ur-darsn-izri a-n-ikšm d-imi n-tgmmi n-ugllid. 3 kraygatt tamazirt


nna-n-tlkm-tnba¡¡ n-ugllid d-lamr-ns, nkrnt-gis-tndriwin ggutnin å-dar-uwdayn,
ar-tañumn s-im¡¡awn ar-ssmummuyn. yigat gisn ma-iggan å-lçiš d-iåd.
4 ula tagllidt astir, lliå-d-dars-uškant-tøyyalin-ns d-imqasan-ns zuzlnin

inin-as f-murdaçay, taå-tt-bahra-tguãi. tazn-as timlsa baš a-ikks lçiš ils-tnt,


imma ntta ur-iri. 5 tår-d astir i-hataç angabal izuzln lli-iñli-ugllid a-fllas-itsççar,
tuœœa-t a-iddu s-dar murdaçay a-t-isqsa f-ma-ijran ula maç aylliå iskr åmkan.
6 iffuå hataç s-dar murdaçay å-usarag n-tmdint å-tama n-imi imqqurn n-ugllid.
7 iøawd-as murdaçay f-kullu mad-as-ijran, yini-as mnnaw iqaridn a-s-iqawl

haman a-tn-ifk i-lçzin n-ugllid baš a-ifnu udayn kullutn. 8 ifk-d murdaçay i-hataç
arra l-lamr lli-iffuån å-tmdint n-šušan ma-s-a-tn-ifnnu, iãalb-as a-t-iml i-astir
ifasr-as-t. izayd iãalb-as a-yuœœa astir a-tddu s-dar-ugllid, tãalb-as rrãa
tssæurmu-t zå-ljiht n-mddn-ns. 9 iwrri hataç s-dar astir, iøawd-as iwaliwn
n-murdaçay. 10 tsawl astir åakudan i-hataç, tuœœa-t a-iddu daå s-dar murdaçay
yini-as: 11 «hati ityawssan dar kullu imqasan n-ugllid ula å-dar kullu mddn
å-tmizar n-ugllid, iå-ikšm yan nåd yat s-dar-ugllid å-ugÐns n-tgmmi-ns
bla-yas-iåra s-dars, yat-tnba¡¡ a-rad-as-yili. lmut a-t-id-iqqann, abla
iå-as-d-imdi-ugllid akuray-ns n-uwrå baš a-iddr. nkki ur-iyi-d-iåri-ugllid s-dars
kraã id-mraw (30) n-wass ayad.»
12 awin-d iwaliwn n-astir i-murdaçay. 13 iãalb-asn murdaçay ad-rarn awal

i-astir yuœœa-tt: «a-ur-tswangmt kmmi is-ra-tnjmt å-tgmmi n-ugllid zå-åaylli


ra-ijru i-kullu-uwdayn. 14 iå-tfssat å-tizi-ad, ra-d-yašk-ujnjm d-lhna i-uwdayn
zå-mani yaãni, walaynni ra-thlkt kmmi d-tagÐmat n-babam laæ-kÐn. ma-issnn
izd f-ssibt n-wan tizi-ad a-f-truæt tagldit?» 15 tazn-tn astir åakudan ad-inin
i-murdaçay: 16 «zayd tssmunt kullu udayn lli-illan å-šušan, tølmt-tn s-uñum
å-ljiht-inu. ad-ur-tššm ula tswam kraã-uwssan azal wala iã. nkki d-tøyyalin-inu
ula nkkÐninti ra-nañum, kšmå ilmma s-dar-ugllid, waçça ssurfå lqanun.
d-iå-iyi-di-tqqan lmut, mmtå-iyt.» 17 iddu murdaçay åakudan iskr kullu
maylli-f-ti-tuœœa astir.

5
wis kraã-uwssan tls astir timlsa-ns n-tgldit, tddu s-usarag
1
astir tjjujad imnsi
å-ugÐns n-tgmmi n-ugllid, tbidd å-dar imi n-uæanu ihiyyan
n-ugllid. tizi-an iskiws-ugllid å-uæanu-an f-lørš n-tgldit-ns, iwala-d imi. 2 iñr
tagllidt astir tbidd-n å-usarag, irãu srs imdi-as-d akuray n-uwrå lli-illan
å-ufus-ns. takmur-n astir, tggr-n i-içf n-ukuray. 3 yini-as-ugllid: «ma-km-yaån
a-tagllidt astir? ma-trit a-tãalbt? waçça iga mnaœœ n-tgldit-inu, rad-am-t-fkå.»
astir 232
4 tini-as astir: «iå-trãit ay-agllid s-wawal-inu, ad-di-taškt åassad kiyi d-haman
s-imnsi lli-jjujadå i-ugllid.» 5 yini-ugllid i-imqasan-ns: «æarrwat tawim-d haman
a-nskr s-mayd tãalb astir.» iddu-ilmma-ugllid d-haman s-imnsi lli-tjjujad astir.
6 lliå a-ssan aman n-waãil iktin tigira n-imnsi, yini-ugllid i-astir: «ma-trit?

rad-am-t-fkå. ma-ra-zå-gigi-tãalbt? waçça iga mnaœœ n-tgldit-inu, rad-am-t-


ssafuå.» 7 tsawl-d astir tini-as: «mayd riå ula mayd rad-ãalbå, 8 iå-ufiå rrãa
å-iñri-nk ay-agllid, d-iå-ak-iga lça¡r ad-iyi-tfkt mad-sigglå tskrt-iyi mad-ãalbå,
a-di-taškt kiyi d-haman s-imnsi lli-rad-awn-skrå azkka. rad-ak-jawbå tizi-an
f-maylli-f-iyi-tsqsat.»
9 iffuå-d haman åassan ifræ ifjjij-uwl-ns. walaynni
iqœad haman a-inå
murdaçay lliå-d-iffuå, iñr murdaçay å-dar imi n-tgmmi n-ugllid, iñr
is-ur-as-ibidd ula da-itrgigiy å-umnid-ns. nkrn-d gis iriyn
bahra f-murdaçay. 10 walaynni haman yumñ å-içf-ns, iddu s-tgmmi-ns, iår-d
i-imddukkÐal-ns d-tmåart-ns zaraš s-dars. 11 ibdu ar-ittalå içf-ns f-tugtt
n-wayda-ns d-tugtt n-tarwa-ns, ula f-mamnk a-t-issåli-ugllid ig-t f-uflla n-kullu
imøawann-ns d-iriyasn-ns. 12 yini-asn haman: «ula tagllidt astir, ur-tørã i-kra
n-yan a-n-imun d-ugllid s-imnsi lli-tskr abla nkki. ula azkka nkki waæduyy
a-mi-tørã a-n-munå d-ugllid s-dars. 13 walaynni kullu mayan ur-dari-igi yat, ašku
ar-sul-ñrraå uday-an murdaçay ar-itgawar å-dar imi imqqurn n-tgmmi n-ugllid.»
14 tsawl-d-tmåart-ns zaraš d-imddukkÐal-ns kullutn inin-as: «zayd tskrt

yan-usatur tgt-t f-tannalin n-ukššuã, a-yili å-tiddi-ns sin id-mraw d-smmus (25)
mitru. zikk œbaæ tinit i-ugllid a-n-gis-yagÐl murdaçay, tddut ilmma s-lfræ kiyi
d-ugllid s-dar imnsi.» haman iøjb-t-wawal-an ijjujad asatur.

6
1å-iã-an igammi-yi¡s a-yawi agllid, yamr imqasan-ns
ira-ugllid a-issimåur
murdaçay ad-as-d-awin arra n-ukttay, a-t-igan d-warra n-iskkirn
n-uwssan. årn-t-id f-ugllid. 2 ttaå-d agzzum lli-åran, ityara
gis f-murdaçay mamnk a-iølm s-bigtan d-taraš, ingabaln zuzlnin lli-yadlli-ganin
aãafn n-uågÐmmi, skrn f-ad-nån agllid aæašwiruš. 3 isqsa-ugllid imqasan-ns:
«man luqr ula man timuåra a-ityawskarn i-murdaçay f-mayan?» inin-as
imqasan-ns: «ur-as-ityawskar yat.» 4 isqsa-tn-ugllid: «manwa illan åilad
å-usarag?» ttaå-d haman bæra-d-ikšm s-usarag n-tgmmi n-ugllid, yiri ad-as-iãalb
a-yagÐl murdaçay f-usatur lli-as-ijjujad. 5 inin imqasan i-ugllid: «haman a-illan,
ibidd å-usarag.» yini-ugllid: «awyat-t-id.» 6 lliå ikšm haman yini-as-ugllid:
«ma-ra-ityawskar i-urgaz nna-s-irãa-ugllid a-t-issimåur?» yini haman d-içf-ns:
«manwa-s-irãa-ugllid a-t-issimåur abla nkki?» 7 ijawb ilmma i-ugllid yini:
«argaz nna-s-irãa-ugllid a-t-issimåur, 8 ad-as-d-awin timlsa n-tgldit zund malssa
n-ugllid, awin-d ula ayyis lli-f-a-itnay-ugllid s-ttaj n-tgldit f-içf-ns.
9 a-ttfknt-tmlsa d-wayyis åakudan å-ufus n-yan ihiyyan å-iriyasn n-ugllid,

f-ad-sslsn i-urgaz lli-s-irãa-ugllid a-t-issimåur, ssidun-t f-wayyis å-usays


n-tmdint, zwurn-as ar-tbrraæn: ‹åmkad a-ityawskarn i-yan-s-irãa-ugllid
a-t-issimåur.› » 10 yini-ugllid åakudan i-haman: «æarru tawit-d timlsa d-wayyis
åmklli-s-tnnit, tskrt åmkan i-uwday murdaçay lli-itgawarn å-dar imi n-tgmmi
n-ugllid. a-ur-n-tflt yat zå-åaylli-s-kullu-tnnit.» 11 yawi-d haman timlsa
astir 233
d-wayyis, issls-tnt i-murdaçay issidu-t f-wayyis å-usays n-tmdint, izwur-as
ar-itbrraæ: «åmkad a-ityawskarn i-yan-s-irãa-ugllid a-t-issimåur.»
12 lliå izri mayan iwrri-d murdaçay s-dar imi imqqurn n-tgmmi n-ugllid.

imma haman idl udm-ns iæarru s-tgmmi-ns ar-inddr. 13 iøawd haman i-tmåart-ns
zaraš d-imddukkÐal-ns f-kullu mad-as-ijran. jawbn-as-d imšawarn-ns
d-tmåart-ns zaraš inin: «lliå iga murdaçay zå-uqbil n-uwdayn, d-kiyi tgguzt
ar-ttknukit å-lgddam-ns, han ur-sar-ti-tnrit. s-læqq ra-tãrt å-umnid-ns.» 14 sul
a-dids-sawaln s-d-lkmn ingabaln zuzlnin n-ugllid, ssæarrun-t-in s-dar imnsi
lli-tskr astir.

7
1 ikšm-ugllid d-haman ad-ššn imnsi å-dar-tgllidt astir tis
imnsi wis sin å-dar
astir snat-twal. 2 lliå a-ssan aman n-waãil iktin tigira n-imnsi
yini-as-daå-ugllid: «ma-trit a-tagllidt astir? rad-am-t-fkå.
ma-ra-zå-gigi-tãalbt? waçça iga mnaœœ n-tgldit-inu, rad-am-t-ssafuå.»
3 tsawl-d-tgllidt astir tini-as: «iå-ufiå rrãa å-iñri-nk ay-agllid, d-iå-iga lça¡r

i-ugllid, riå zå-gik a-tjjnjmt tudrt-inu. ãalbå zå-gik a-tjjnjmt ula mddn-inu. 4 ašku
ha-yaå nnza, nkki ula mddn-inu, a-nmmt ntyawhlak laæ-aå. mra is-nnza a-ng åir
ismgan d-tsmgin, ur-rad-iniå yat, ašku tanukmut-nå ur-tgi ma-s-a-zziwizå
agllid.» 5 irar-as-d-ugllid aæašwiruš åakudan, isqsa tagllidt astir: «manwa
inuwwan åayan? maniå illa åwan izømn a-iskr åmkan?» 6 tini-as astir: «amãaãã
d-unuwwaš, hati iga-t bu-løar-ad haman.» ãrnt-d-tksaã bahra å-haman åakudan
å-umnid n-ugllid d-tgllidt.
7 inkr-ugllid ifl lkas-ns, ¡iyr-as bahra, iffuå s-talørœt n-tgmmi. haman iqama

ar-issæurmu tagllidt astir f-tudrt-ns, ašku iñra izd ššrr a-gis-iqœad-ugllid.


8 lliå-d-iwrri-ugllid zå-talørœt s-uæanu n-imnsi, yaf-n haman ikÐna-n f-tisi

lli-å-tlla astir. yini-ugllid: «is-ira a-itødda ula f-tgllidt å-lgddam n-iñri-nu


å-tgmmi-nu?» sul-a-isawal s-d-dln imqasan-ns udm i-haman. 9 isawl-d æarbuna
åakudan lli-igan yan zå-ingabaln zuzlnin lli-itsççarn f-ugllid yini: «han asatur
lli-iødl haman a-n-gis-yagÐl murdaçay lli-ijjnjmn agllid s-wawal-ns, illa
å-tiddi-ns sin id-mraw d-smmus (25) mitru, hatin sul ibidd å-tama n-tgmmi
n-haman.» yini-asn-ugllid: «agÐlat-t-in fllas.» 10 agÐln haman f-usatur lli-iskr
f-murdaçay. hddnn ilmma iriyn n-ugllid.

8
1 åassan a-ifka-ugllid aæašwiruš i-tgllidt astir tigmmi
lamr n-ugllid
f-uwdayn n-haman lli-igan anuwwaš n-uwdayn. ikšm murdaçay
s-lgddam n-ugllid, ašku tnna astir i-ugllid mad-as-iga.
2 ildi-d-ugllid taçurœt lli-ikkis i-haman, ifk-tt i-murdaçay. tfk ula astir tigmmi

n-haman å-ufus n-murdaçay.


3 tsawl daå astir å-umnid n-ugllid, tknu å-dar iãarn-ns, ar-ti-tssæurmu

s-im¡¡awn a-issanf ããrurt lli-s-inuwwa haman yus n-agag a-srs-ihlk udayn.


4 imdi-d-ugllid akuray n-uwrå i-astir, tnkr tbidd å-umnid n-ugllid, 5 tini-as:

«iå-ak-iga lça¡r ay-agllid, d-iå-ufiå rrãa å-iñri-nk, d-iå-ak-ibayyn is-iga læqq,


d-iå-sul-dark-øzzaå, a-tarat yal-lamr ma-isfaãn tibratin lli-yura haman yus
n-hammadata n-ayt-agag, iqœad srsnt a-ifnu udayn lli-illan å-kullu timizar-nk
astir 234
ay-agllid. 6 ašku mamnk a-rad-iñãarå a-tmnadå lhalak n-mddn-inu? mamnk
a-rad-iæmalå a-n-aggÐå s-lfna n-tagÐmat-inu?» 7 isawl-d-ugllid aæašwiruš
åakudan i-tgllidt astir d-uwday murdaçay yini: «ha tigmmi n-haman, fkiå-tt
i-astir, d-nttan ityagal f-usatur, ašku imdi-n afus-ns a-yut udayn. 8 walaynni lamr
nna-ityaran s-ism n-ugllid ittršm s-tçurœt n-ugllid, ur-iñãar a-ifiã. zaydat åilad
taram yal-lamr yaãni mknna tram å-ljiht n-uwdayn s-ism n-ugllid, tršmm-t
s-tçurœt-inu.»
9 årn-d åakudan i-iktatbin n-ugllid. ig læal ass wis sin id-mraw d-kraã (23)

å-wayyur wis kraã lli-mi-ttinin ‹siwan›. aran kullu ma-f-tn-yuœœa murdaçay


å-ljiht n-uwdayn f-a-t-aznn i-læukkam d-inmåurn d-iriyasn å-kullu timizar
n-tgldit, zå-wakal l-lhnd ar akal n-æabaš. miyya d-snat id-mrawt d-ssa (127)
n-tmazirt a-mi-uran, kraygatt tamazirt s-tirra-ns, d-kraygatt aqbil s-iwaliwn-ns,
aran ula i-uwdayn s-tirra-nsn d-iwaliwn-nsn.
10 yara murdaçay tibratin-an s-ism n-ugllid aæašwiruš, iršm-tnt s-tçurœt

n-ugllid, yazn-tnt f-ufus n-imnayn f-iysan fssusnin lli-iluln å-rrwa n-ugllid,


tyawñlayn i-twuri n-ugllid. 11 iølm srsnt is-yudja-ugllid udayn å-kraygatt tamdint
ad-munn mmaån f-tudrt-nsn. yadj-tn ad-hlkn kra igan ayt-tmazirt nåd ayt-uqbil
nna-fllasn-yukÐin s-imqlad, nån-tn fnun-tn ntni d-iæšmiyn-nsn d-tmåarin-nsn,
kksn-asn ula ayda-nsn, 12 å-kullu timizar n-ugllid aæašwiruš, å-yan-wass,
a-t-igan d-wass wis kraã d-mraw (13) å-wayyur wis sin d-mraw (12) lli-mi-ttinin
‹adar›. 13 yuœœa-tn ad-ølmn s-lamr n-warra-yan å-kraygatt tamazirt ula å-dar
kraygatt aqbil baš ad-æiyyln-uwdayn i-wass-an f-ad-amñn læqq å-inuwwašn-nsn.
14 ffuån imazzaln æarrun f-iysan fssusnin lli-ityawñlayn i-twuri n-ugllid,

ar-tazzaln s-wawal n-ugllid. ar-tbrraæn s-lamr-an ula å-tmdint idusn n-šušan.


15 iffuå murdaçay zå-dar-ugllid, ils timlsa n-tgldit tizgzawin d-tumlilin, ig-n

rrñña imqqurn n-uwrå, d-uslham azggÐaå l-lkttan ilggÐaån. ayt-tmdint n-šušan


ar-ttalln awal-nsn ar-tfraæn. 16 fjjijn-uwdayn s-lhna d-løzz d-luqr lli-darsn-illan.
17 fræn-uwdayn å-kullu timizar d-tmdinin, ula kullu inna tlkm-tnba¡¡ n-ugllid

d-lamr-ns. ig darsn ass ihiyyan, skrn gis imnsiwn mqqurnin. iggut ula å-ayt-iqbiln
yaãni ma-ittinin izd udayn ad-gan, ašku wrrin ar-bahra-tuqqarn udayn.

9
1 ayyur wis sin d-mraw (12) lli-mi-ttinin ‹adar›, å-wass wis
thnnan-uwdayn
zå-inuwwašn-nsn kraã d-mraw (13), tlkm tizi a-ttut-tnba¡¡ n-ugllid d-lamr-ns.
ass-an a-å-qœadn inuwwašn n-uwdayn a-tn-nrun, imil
iwrri-wass-an ig åwalli-å-nran-uwdayn willi-tn-kurhanin. 2 munn-uwdayn å-illiå
zdån å-tmdinin n-kullu timizar n-ugllid aæašwiruš, a-n-mdin ifassn-nsn utn åwilli
qœadnin a-tn-hlkn. tizi-an ur-iñãar yan a-ibidd å-lgddam-nsn, ašku ãrnt-tksaã-nsn
å-kullu iqbiln-an. 3 nkrn kullu iriyasn n-tmizar-an, ntni d-læukkam d-inmåurn
d-ingabaln, øawnn i-uwdayn, ašku ksuãn zå-murdaçay. 4 ašku murdaçay iwrri
iga wad ihiyyan å-tgmmi n-ugllid. ityawssan ism-ns å-kullu timizar-an, ašku
ar-itzayad-urgaz-an murdaçay å-tmuåra. 5 utn-uwdayn kullu inuwwašn-nsn
s-uwzzal, nån-tn fnun-tn. skrn åmklli ran å-kullu willi-tn-ikurhan. 6 ula å-tmdint
idusn n-šušan, nåan-uwdayn smmus id-miyya (500) n-urgaz fnun-tn.
...................................
astir 235
16munn-uwdayn lli-illan å-tmizar yaãni n-ugllid ad-mmaån ula ntni f-tudrt-nsn.
thnnun åakudan zå-inuwwašn-nsn. nån ssa n-id-mraw d-smmus n-walf (75 000)
å-åwilli-tn-ikurhan, walaynni ur-n-gin afus s-wayda-nsn. 17 ijra mayan å-wass
wis kraã d-mraw (13) å-wayyur ‹adar›. sunfun ilmma å-wass wis kkuñ d-mraw
(14), gn-t d-wass l-løid d-lfræ.
...................................

10
1 ifrã-ugllid aæašwiruš tiwizi f-ayt-tmizar-ns kullutn, ula
iøzza murdaçay dar
mddn-ns f-willi illan å-tama n-umda. 2 han kullu iskkirn-ns tjhhdnin,
ula tiåawsiwin mqqurnin lli-iskr, ula mamnk a-issåli
murdaçay s-mani yattuyn, is-ur-kullu-tyaran å-warra n-iskkirn n-uwssan
n-igldan n-ayt-maday d-ayt-faras? 3 ašku uday murdaçay, iwrri iga
walli-n-iwalan agllid aæašwiruš. ar-t-bahra-tuqqarn-uwdayn, iøzza dar aytmas
kullutn, ašku ira lçir i-uqbil-ns, isiggl sslamt i-kullu tagÐmat-ns.
236

ayyub
1
ayyub d-tarwa-ns 1 ikka-tt-in å-tmazirt n-øuœ yan-urgaz ism-ns ayyub. iga

nttan wad iœlaæn inm, yawi-tt bdda å-rbbi, yanf i-kullu ma-yÐçšnn. 2 luln dars
ssa n-ifrçan d-kra¡¡-tfrçin. 3 ilin dars ssa n-id-walf (7000) n-içf n-uwlli, d-kraã
id-walf (3000) n-urøm, d-smmust id-miyya (500) n-tyuga n-imugayn, d-smmus
id-miyya (500) n-uåyul, igatn bahra dars imqasan. argaz-an yugÐr kullu
ayt-tmizar å-tsgiw n-usålay n-tafukt.
4 myurn tarwa-ns ad-skarn imnsi imqqurn å-tgÐmma n-ingratsn kud yan

s-wass-ns, ar-taznn ar-d-aqran i-kra¡¡ istmatsn ar-didsn-šttant ar-ssant. 5 åakud


nna-kmmln-uwssan n-imnsi, ar-srsn-itazn ayyub baš a-tn-issåus. ar-d-inkkr zikk
œbaæ a-n-issakmur i-rbbi tiårœi ijdrn f-kraygatt yan gisn. ašku ar-ittini: «ur-ssinå
is-jlan tarwa-inu, rgmn rbbi å-uwl-nsn.» åmkan a-iskar ayyub kullu ussan-ns.
6 ha yan-wass munn-in lmlayka n-rbbi a-n-æaãrn å-lgddam
ši¡an inuwwa a-
yarm ayyub n-sidi rbbi. yili å-gratsn ši¡an ula nttan. 7 yini sidi rbbi
i-ši¡an: «mani-di-tkkit?» irar-d ši¡an i-sidi rbbi: «åir
ar-tlulliyå å-wakal ar-gis-fttuå.» 8 yini sidi rbbi i-ši¡an: «is-tlhit s-uçddam-inu
ayyub? ur-illi yan å-ddunit zund nttan. ig argaz ikmmln inm, ar-tt-itawi å-rbbi-ns,
ar-itanf i-kullu ma-yÐçšnn.» 9 irar-d ši¡an åakudan i-sidi rbbi yini: «izd bla lfaytt
a-s-a-stt-itawi ayyub å-rbbi-ns? 10 is-ur-as-tsutlt ifrig i-içf-ns d-tgmmi-ns d-kullu
ma-igan wins zå-kraygatt tasga, tbarkt å-iskkirn n-ifassn-ns, tssigtt ula lksibt-ns
f-wakal? 11 walaynni mdi-n afus-nk, tutt kullu ma-dars-illan, s-k-irgm
f-uwdm-nk.» 12 yini ilmma sidi rbbi i-ši¡an: «kullu ma-dars-illan, hatin å-ufus-nk.
abla nttan s-içf-ns, a-ur-n-srs-tmdit afus-nk.» iffuå ši¡an åakudan zå-dar sidi
rbbi.
13 izri ma-izrin, yan-wass munn-in tarwa n-ayyub d-istis
laæ tarwa-ns ula
ayda-ns å-tgmmi n-gÐmatsn amqqur, ar-šttan ar-ssan aman n-waãil
iktin. 14 imma ayyub, yuška-d dars yan-urqqas yini-as: «lliå
a-kkrzn izgarn frdn iåÐyal å-tama-nsn, 15 han ayt-saba ukÐin fllasn awin-tn, nån
imqasan s-uwzzal, d-nkki waæduyy a-injmn ad-ak-t-iniå.» 16 ar-sul-isawal
s-d-yuška yan yaãni yini-as: «han løafiyt n-rbbi tgguz-d zå-ignwan tjdr ulli
d-imqasan tšš-tn kullu, d-nkki waæduyy a-injmn ad-ak-t-iniå.» 17 ar-sul-isawal
nttan s-d-yuška yan yaãni yini-as: «han ayt-kaldan munn-d s-kra¡¡-trubba,
akÐin-d f-irøman awin-tn, nån imqasan s-uwzzal, d-nkki waæduyy a-injmn
ad-ak-t-iniå.» 18 ar-sul-isawal nttan s-d-yuška yan yaãni yini-as: «han tarwa-nk
d-istik ar-šttan ar-ssan aman n-waãil iktin å-tgmmi n-gÐmatsn amqqur,
19 s-hay-aãu itjhhdn ikka-d lçla, yut kkuñ¡-tåmrin n-tgmmi, tãr-d fllasn tnå-tn,

d-nkki waæduyy a-injmn ad-ak-t-iniå.»


20 inkr ayyub åakudan, ibbi aslham-ns, issmakkrã azzar-ns, iknu ar akal

isjd, 21 yini: «bla yat ad-d-ffuåå zå-waælig n-inna, hati bla yat a-rad-wrriå. sidi
rbbi a-ifkan, d-nttan a-yiwin. ambarki a-iga ism n-sidi rbbi.» 22 kullu åayan,
ur-iffuå ayyub aåaras n-rbbi, ula iga rbbi d-wad iskrn kra yÐçšnn.
ayyub 237

2
ass yaãni munn daå lmlayka n-rbbi a-n-æaãrn å-lgddam
1
laæ-as ula œœaæt-ns
n-sidi rbbi. iæaãr-n ula ši¡an å-gratsn å-umnid n-sidi rbbi.
2 yini sidi rbbi i-ši¡an: «mani-di-tkkit?» irar-as-d: «åir ar-tlulliyå å-wakal

ar-gis-fttuå.» 3 yini sidi rbbi i-ši¡an: «is-tlhit s-uçddam-inu ayyub? ur-illi yan
å-ddunit zund nttan. ig argaz ikmmln inm, ar-tt-itawi å-rbbi-ns, ar-itanf i-kullu
ma-yÐçšnn. waçça-yyi-d-fllas-tssnkrt a-itthlk bla sabab, izga bdda å-uåaras-ns
ikmmln.» 4 irar ši¡an åakudan i-sidi rbbi yini-as: «ilm s-ilm. kullu ma illan dar
bnadm, ra-t-ifk a-ijjnjm rruæ-ns. 5 walaynni mdi-n afus-nk, tutt içœan-ns
d-tfiyi-ns s-k-irgm f-uwdm-nk.» 6 yini daå sidi rbbi i-ši¡an: «hatin å-ufus-nk. abla
rruæ-ns, a-ur-tti-tlkmt.»
7 iffuå ši¡an zå-dar sidi rbbi, yut ayyub s-iæbba šqanin zå-wallaå n-iãarn-ns

ar aflla n-içf-ns. 8 igawr ayyub å-wammas n-iåd, yasi-d tazgwit ar-srs-ikkÐmz


ddat-ns. 9 tsawl-srs-tmåart-ns tini-as: «is-sul-tumñt å-uåaras-nk ikmmln? rgm
rbbi tmmtt.» 10 imma nttan irur-as: «tsawlt kmmi åmklli sawalnt tujhilin. izd
a-nqbl ma-išwan zå-dar rbbi bla nqbl ma-išqan?» kullu åayan, sul ur-isawl
ayyub s-kra iffuån aåaras n-rbbi.
11 lliå sfldn kraã imddukkÐal n-ayyub f-kullu tiåufiwin
kraã imddukkÐal
n-ayyub lli-iqasa, aškin-d ntni, kud yan zå-illiå-n-illa. ismawn-nsn
alifaz gu-tayman, d-bildad gu-šuæ, d-œufar gu-naømat. skrn
ntni f-ad-dars-munn a-ti-tœbbarn ar-ssfjjijn f-uwl-ns. 12 lliå-t-in-ñran zå-tuggugt
ur-t-ukÐzn. alln awal-nsn, ar-allan, bbin islhamn-nsn, zuzzrn-d agdrur
f-içfawn-nsn. 13 gawrn dids f-wakal ssa n-uwssan d-ssa n-waãan. fssan ntni
ur-as-nnin yat, ašku ñran tugtt n-tguãi lli-fllas-illan.

3
1 tigira n-åayan irñm ayyub imi-ns, inøl ass n-tlalit-ns,
tÐgrañ ayyub
f-tlalit-ns
2 yini ayyub:

3 «yuf mra is-ur-illi-wass lli-å-d-lulå, wala illa iã-an-å-nnan ‹ittzuyd bnadm.›


4 mra is-illas-wass-an, ur-t-iæasb rbbi amattuy, wala tåli-d-fllas tifawt.
5 mra is-t-æãant tillas d-imula l-lmut, ggÐzn-d fllas imdla ññaynin,
idl-t ma-iãlan.
6 mra is-åwint tillas dranin iã-an, a-ur-sul-yili å-uwssan n-usggÐas,
ula ityawæasab å-gr-iyrn lli-zrinin.
7 mra is-ur-ilul yan å-iã-an, ula sfldn mddn i-tÐåriyt l-lfræ.
8 adjat willi itnøaln ussan, ad-nøln ass-an.
adjat-tn ad-ssduyyn lquwwat n-tdrut.
9 a-ur-isfiwn itran n-zikk œbaæ å-iã-an, ula tåli-d fllas tafukt lli-iñuñã,
ula utn-d gis iznzarn imzwura.
10 ašku ur-n-flla-iqqin tiflut n-uælig n-inna, ula idl alln-inu f-tmmara.

11 «aææ-inu, maç aylliå ur-mmutå å-tizi n-tlalit?


maç a-ur-ttuwfaå åakudan å-d-ffuåå zå-waælig?
12 maç a-yyi-usin ifaddn, ar-yyi-ssngaynt tibbišin?
ayyub 238
13 mra is-mmutå tizi-an, lukun gnå å-lhna yawi-yyi-yi¡s,
14 sunfuå å-dar igldan d-iriyasn n-zman,
dar willi bnanin igudar-ad darnå çÐlanin,
15 dar inmåurn lli-¡¡afnin urå, ømmrn tigÐmma-nsn s-nnÐqrt.
16 mra is-giå amsrug, ttæãuå åakudan zå-mddn.
mra is-giå arraw ur-iñrin azal.
17 åin a-å-iæudda uduyy n-ayt-løar, d-åin a-å-ufan ayt-tmmara ad-sunfun.
18 åin a-å-d-munn ayt-iskraf s-sslamt,
ur-sul-a-sflidn i-trggam n-ingabaln.
19 imqqurn d-imññiyn, åin a-å-gan yan,
tyawfsayn kullu ismgan zå-ufus n-id-siditsn.
20 maç a-ttfka tifawt i-yan taå-tguãi?
maç a-ttfka tudrt i-yan mi tsmmum tasa-ns?
21 hati iñuñã lmut d-nttat tagÐi-t. ar-fllas-iqqaz uggÐar l-lknz irgsn.
22 iå-yufa a-ilkm amããal, ifjjij ifræ bahra.
23 maç a-ttfka tifawt i-yan mi ur-iban-uåaras, igli-t rbbi zå-kraygatt tasga?
24 ha-yyi ar-šttaå isgunfal urd aårum, ngint-zå-gigi-tndriwin zund aman.
25 ašku åaylli ksuãå ayd-iyi-ijran. taåuft lli-usiå ayd-å-knukiå.
26 laæ-iyi lhna, laæ dari sslamt, trwl zå-gigi rraæt.
ha-uduyy ka-d-dari-yuškan.»

4
1 isawl-d alifaz gu-tayman yini-as: 2 «is-trit a-tœbrt i-yan
awal n-alifaz
izømn ad-ak-yini yan-wawal? is-illa ma-iñãarn a-fllak-
iæœar ils-ns? 3 ašku kiyi ad-yadlli-isslmadn mddn ggutnin, tssdust ifassn ãøfnin.
4 iwaliwn-nk a-d-issnkarn wanna tut-tbayããrt, tzzgat ifaddn çwanin. 5 imma

åilad tjra gik, ur-tñãart a-tœbrt. tlkm-k-id, ¡iyr-ak. 6 is-ur-tdust f-ssibt


n-ma-ttuqqart rbbi? is-ur-dark rrja iggutn f-ssibt n-ma-tzgat å-uåaras iœlaæn?
7 «swangm å-mayad. is-jji-itthlk yan iœfan? is-jji-fnan willi nmnin? 8 maylli

ñriå nkki, winna krznin lçКant d-winna zrønin lhul, åayan ad-mggrn. 9 tthlkn
ntni s-unfus n-rbbi, ifnu-tn s-ssç¡ lli-d-fllasn-iœuã. 10 han izm ar-itåuwwat.
ar-ikkat izm s-wawal iqjrn. imil rñan uçœan i-izmawn-lli tjhhdnin. 11 izm
nna-idusn, iå-as-laæ tagÐmrt ra-immt, akutn kullu tarwa n-tizmt.
12 «ilkm-iyi-d yan-wawal å-tntla, ssæssaå s-kra ar-iyi-itmšmuš å-umññuå.
13 aškint-iyi-d-twargiwin å-iyã åakud lliå-iyi-n-yiwi i¡s iññayn, 14 ssåuwãn-iyi

iswingimn, ar-sri-tkkat tawda, ar-tndudiyn kullu içœan-inu. 15 han yat rruæ tsli
udm-inu, tssbidd kullu inñaãn n-içf-inu. 16 tqama åin walaynni ur-tt-ukÐzå
mamnk a-tga. ibidd kra å-umnid-inu ifssa. imikk sfldå i-yan-wawal inna:
17 ‹bnadm lli-itmmtatn, is-iñãar a-ig wad iœlaæn å-iñri n-rbbi? is-iñãar bnadm a-ig

wad iœfan å-umnid n-walli-t-içlqn?› 18 han rbbi ur-a-itamn ula å-içddamn-ns. ula
lmlayka-ns, ar-gisn-itukkÐad løib. 19 s-uggÐar a-s-ra-itukkÐad å-winna mi-tga
ddat-nsn zå-tallaåt, ig llsas-nsn å-ugdrur n-wakal, ar-tnåadn zund tatuni.
...................................
ayyub 239

5
17 [izayd alifaz yini:] «ambarki a-iga wanna iñi rbbi f-løib-ns. a-ur-ak-¡iyr
iå-k-issnm walli iñãarn i-kulši. 18 hati ar-issyagas, walaynni ar-itqqn aggasn-an.
ar-irñña, imdi-d ilmma ifassn-ns ad-jjujin.»
...................................

6
24 [ijawb ayyub yini:] «sslmadat-iyi s-fssaå nkki,
isawl-d ayyub
tssfhmm-iyi mamnk a-s-jliå. 25 ssnå is-šqan iwaliwn
n-œœaæt, imma kunni ar-ttakÐim f-ma-içwan. 26 is-tram a-tœlaæm yan iqnãn,
d-iwaliwn-inu gan zund aãu iå-izri? 27 iban fllawn is-ur-ra-ttæšamm a-di-tgarm
takššu¡¡ f-igigiln, ar-ttmtawam a-tzznzm asmun-nun. 28 mnadat åilad
å-uwdm-inu, tñrm is-a-fllawn-sskirkiså. 29 åir bddlat iswingimn-nun
a-ur-flla-tluæm lbaãl. bddlat åilad, tñrm is-dari læqq. 30 is-urd œœaæt a-ttiniå?
is-ur-iñãar ils-inu a-ya¡¡u s-umããay ma-yÐçšnn zå-ma-išwan?»

7
...................................
7 [yini ilmma ayyub i-rbbi:] «swangm-d izd zund yat-tunfust a-tzray tudrt-inu,
d-ur-sar-n-gis-ñriå lçir. 8 kiyi-ad gigi itmnadn, ur-sul-ra-yyi-tñrt. iå-sri-tsigglt,
ur-sul-ra-yyi-taft. 9 åmklli tfsi-tmdlut laæ-tt, åmkan a-itgga yan igguzn s-udåar
n-willi mmutnin. ur-sar-d-zå-gis-inkir. 10 ur-sul-a-d-itwrri s-tgmmi-ns, wala
sar-t-id-kttin ayt-tmazirt-ns. 11 f-åayan a-f-ur-sul-rad-fssaå. taåuft n-uwl
a-yyi-idæin ad-sawalå, d-usmmum n-tasa-nu ayd-s-a-ssmummuyå. 12 izd amda
idran ad-giå, nåd luæš lli-gis-illan, aylliå-iyi-tglit? 13 ha-yyi ar-ttiniå: ‹tisi-nu
a-å-rad-afå asunfu, d-usddul-inu a-flla-issifsasn takrrayt.› 14 walaynni
ar-iyi-tssiwidt s-twargiwin, ar-iyi-tssåufut s-tiwuñra, 15 ard iriå ad-qqajiå mmtå,
a-ur-sul-ssmussuå içœan-inu. 16 ha-yyi kurhiå tudrt-inu. ur-sul-riå ad-ddrå åilad
tasawnt. adj-iyi, han ussan-inu zund tunfust ad-gan.
17 «ma-iga bnadm aylliå-a-gis-tswingimt ar-ti-ttgabalt? 18 ar-gis-tsiggilt zikk

œbaæ ar-ti-ttarmt ass kullut. 19 is-ur-ra-n-trart alln-nk flla, tadjt-iyi ad-zzriå


ilufñan? 20 a-walli igabln bnadm, iå-jliå nkki, mad-ak-iddan? maç a-yyi-tstit
tniyyšt flla? maç aylliå-dark-giå zund iå-tusit añañu? 21 maç aylliå ur-iyi-tœamæt
f-løib nna-gigi-illan, tssurft aynna skrå yÐçšn? imikk rad-gnå å-ddu-wakal,
tsigglt sri, ur-ra-yyi-taft.»

8
1 isawl-d bildad gu-šuæ åakudan yini: 2 «mnšk a-rad-sul-
awal n-bildad
ttinit wan iwaliwn-an? åaylli-d-ikkan imi-nk iga zund aãu
itjhhdn. 3 is-iga rbbi wad issmuttuln læqq? izd walli iñãarn i-kulši a-issmiyyaln
ma-yÐåñann? 4 iban å-tarwa-nk, is-jlan i-rbbi, iluæ-tn-in åakudan f-tjli-nsn.
5 imma kiyi, iå-a-tsiggilt rbbi, tãalbt walli iñãarn i-kulši a-k-id-iræm,
6 iå-iœfa-uwl-nk tzgat å-uåaras inmn, s-œœaæt ra-inkr nttan a-k-iøawn, irar-ak-d

læqq-nk. 7 rad-ak-yigat lçir å-isiggÐra uggÐar n-mad-dark-illan å-isizwur.»


...................................
ayyub 240
20 [izayd bildad yini:] «s-œœaæt ur-igi rbbi wad itçzun yan ikmmln, ula iga wad
itøawann willi Ðçšnnin. 21 rad-daå-iømmr imi-nk s-taãœa, irar infurn-nk a-ttirirn
s-lfræ. 22 imma willi-k-rgmnin, rad-kullu-næaššamn. willi Ðçšnnin, rad-asn-laæ
açiyyam.»

9
1 ijawb ayyub åakudan yini: 2 «mayn tnnit, ssnå izd œœaæt
isawl-d ayyub
a-iga. walaynni mamnk a-iñãar bnadm a-ig wad iœlaæn dar
rbbi? 3 mra is-ira yan a-itmjaæad d-rbbi, ur-ra-yaf yan-wawal ma-s-a-ys-itjawab
f-walf n-usqsi. 4 han iga aækim å-iswingimn-ns, itjhhd å-iskkirn-ns. is-illa
ma-t-iãaããan inru-t?

5 «ar-itkkis idrarn å-tizi ur-åaln, d-ssç¡-ns a-s-a-tn-issknuki.


6 ar-issmussu ddunit zå-illiå tlla, ar-trgigiynt tannalin l-llsas-ns.
7 yamr tafukt s-ur-di-tsfaw, irgl f-itran s-ur-d-bann.
8 nttan waædut a-ifsrn ignwan, ar-itaããr taãangiwin n-umda.
9 iskr imanarn mqqurnin n-iyã, isrs itran å-iæuna l-ljanub.
10 tiåawsiwin mqqurnin a-itsala, ur-illi ma-tnt-ifhmn.
ar-iskar løjayb, ur-iñãar yan a-tnt-iæasb.
11 hati izri zå-tama-nu, ur-t-ñriå. ar-n-itkka dari, ur-a-srs-ssæssaå.
12 iå-ra-ikks kra, ma-ra-t-iæœar? ma-iñãarn ad-as-yini ‹mayd tskrt?› »
...................................

10
1 [izayd ayyub yini:] «ha-yyi kurhiå tudrt-inu. rad-ssufåå asmammi-inu
d-ur-rad-fssaå. rad-sawlå s-wasmmum n-tasa-nu, 2 iniå i-rbbi: ‹a-ur-flla-tækamt.
ini-yyi maç aylliå sri tnkrt tasit didi ãiãã? 3 is-dark-ifulki a-flla-ttøddat, tægrt
mayd skrn ifassn-nk, trãut f-iskkirn n-ayt-løar?› »
...................................

11
1 isawl-d œufar gu-naømat åakudan yini: 2 «is-ur-illi
awal n-œufar
ma-itraran f-kullu iwaliwn-an çwanin? is-ra-nadj
bu-taqqurt a-iåal is-yÐåñan? 3 is-izri a-tssfssat mddn s-isfurrugn-nk?
is-ur-ra-k-issæššam yan f-¡¡nñ-nk? 4 ha kiyi ar-ttdøut tinit: ‹iœæa mayd ttiniå, œfuå
å-iñri n-rbbi.› 5 amar yufan a-d-isawl rbbi, irñm-d fllak infurn-ns, 6 iml-ak
taækimt lli-intln f-bnadm, f-a-tissant ur-a-yk-d-itrara rbbi åunšk lli-sthllan
ddnub-nk. 7 is-tñãart a-di-tssbayynt tiåawsiwin ntlnin n-rbbi? is-tufit a-tlkmt
iwtta n-walli iñãarn i-kulši? 8 han attuyn f-ignwan. ma-rad-asn-tskrt kiyi? drun
f-udåar n-willi mmutnin. ma-fllasn-tssnt kiyi? 9 åzzifn f-wakal n-ddunit, usøun
f-waman n-umda. 10 iå-ira rbbi a-yanf i-yan, nåd a-t-yamñ, nåd a-t-issmun
d-wiyyaã, ma-ra-t-iæœar? 11 han issn id-bu-ijrman, ar-itmnad iskkirn Ðçšnnin.
is-ur-ra-fllasn-yut læsab? 12 imma bnadm, mra is-iñãar-uæšmi a-d-ilal zå-tåyult
n-tagant, lukun iñãar-unafal a-iwrri ig bu-tfhimt.
13 «iå-tfkit ul-nk i-rbbi, tmdit-n srs ifassn-nk, 14 iå-tluæt lçКant nna-tusit

å-ufus-nk, d-iå-ur-tudjit lbaãl a-izdå å-uçiyyam-nk, 15 s-œœaæt ra-tallt içf-nk bla


ayyub 241
tæšmt, tbiddt å-laman, ur-ra-tiksaãt yat. 16 ra-tettut kullu tiguãiwin-nk, gnt dark
zund aman iå-zrin. 17 ra-tsufu tudrt-nk uggÐar n-azal, gn ula imula-ns zund
tawaåla n-tafukt. 18 rad-bdda-thnnut ašku illa dark rrja iœæan, tmnadt å-kraygatt
tasga tsunfut å-laman. 19 ra-tgnt d-ur-ra-yili ma-k-issiwidn, igatn willi isiggiln
a-k-rãun. 20 imma willi Ðçšnnin, han rad-llasnt-walln-nsn, ur-rad-issann manis
a-rggÐln, d-ur-sul-ra-n-rjun å-yat, abla tunfust-nsn iggÐran.

12
1ijawb ayyub åakudan yini: 2 «tåalm izd kunni a-ihiyyan
isawl-d ayyub
å-mddn. tåalm iå-kÐn-laæ, laæ taækimt. 3 walaynni ur-kkiå
ddawatun. tlla-dari-tfhimt ula nkki. ma-ur-issinn wan tiåawsiwin-an? 4 ar-gigi-
㜜an imddukkÐal-inu, nkki lli-yaqran i-rbbi s-iyi-d-ijawb. ar-gigi-¡¡nañn, nkki
da-iœlaæn œfuå. 5 imma yan dar ihnna læal, ar-itægar taguãi lli-yutn yan mi
inšg-uãar. 6 han içiyyamn n-iq¡¡aøn a-å-illa lçir. willi itmmaån d-rbbi a-iqaman
å-laman, asin laœnam-nsn å-ufus-nsn.

7 «sqsa lbhaym, ra-k-sslmadnt. d-igãaã n-ignwan, mln-ak-t-id.


8 d-imåyan n-wakal, ra-k-sslmadn. d-islman n-umda, ølmn-k srs.
9 kullu åwin, is-illa å-gratsn ma-ur-issinn izd afus n-sidi rbbi a-tn-iskrn?
10 å-ufus-ns a-å-tlla tudrt n-kullu ma-iddrn,
ar-yakka unfus i-kullu ma-igan bnadm.

11 «is-ur-a-tmiyyazn imzgan awal, åmklli imããi ils amššu?


12 taækimt tga tin ifqqirn, tašk-id-tfhimt s-tugtt n-uwssan.
13 rbbi ad-dar taækimt ula tañããart, izga å-ulmmud ula tafhimt.
14 kra içÐla nttan, ur-iñãar yan a-t-daå-ibnu.
d-wanna mi iqqn, ur-illi ma-rad-as-irññm.
15 iå-ibbi inñritn, ra-yiqar-wakal. iå-tn-d-yuzn, ar-tssayakn f-tmazirt.
16 nttan ad-dar lquwwa ula taækimt iœæan.
å-ufus-ns a-å-illa walli ijlan ula walli ijllun wiyya.
17 ar-issmsar imšawarn bla yat, ar-issnuful læukkÐam.
18 ar-itkkis tanba¡¡ i-igldan, ibkis-asn s-twuri.
19 ar-issmsar imsakmurn bla yat, ar-d-iss¡ar içfawn mqqurnin.
20 ar-itqqn ils i-willi dar iwaliwn ødlnin, irar imåarn a-ur-sul-tmiyyazn yat.
21 ar-itffi løar f-iriyasn, ikks imqlad i-inmmaån.
22 ar-d-issbayyan maylli-n-intln å-tdrut iãlan, yisfiw i-ma-irgsn å-tillas l-lmut
23 ar-issusøu timizar, ar-tnt-ithlak. ar-issimåur iqbiln, ar-tn-issitti.
24 ar-itkkis løaql i-inmåurn n-ddunit, irar-tn ar-tlulliyn å-lçla içwan.
25 irar-tn ar-tændllun zund iskayriyn, ar-ssdrfašn å-tillas bla tifawt.»

13
...................................
24 [izayd ayyub yini i-rbbi:] «maç aylliå-flla-tssntalt udm-nk, tskrt gigi zund
yan-ak-igan amãaãã? 25 is-trit a-tøaqbt ifr yiwi-waãu? is-trit a-¡¡alit i-walim
iqqurn? 26 hati turit flla tiåawsiwin šqanin, tæasbt flla ddnub n-mññiy-inu. 27 tqqnt
ayyub 242
iãarn-inu s-ssnasl, tãuft kullu mani-di-tkkaå, tskrt iwtta i-iwurzan-inu. 28 ha-yyi
ar-tršuå zund kra ihrmn, zund timlsit da-tšša tatunit.

14
1 «kraygatt bnadm iluln zå-tmåart, drusn-uwssan-ns, ømmrn s-tmmara. 2 issufå
tayyawt d-ujddig, imikk s-isllaw, izri zund amalu laæ-t. 3 izd wan åwan
a-tssmuqqult a-yyi-tawit tækamt flla? 4 ma-iñãarn a-d-yasi ma iœfan zå-mani
indsn? ur-iñãar yan. 5 lliå tæasbt ussan n-bnadm, tissant mnnaw-iyrn a-ra-izri,
tglit-t s-iwtta ma-ur-issuruf. 6 zayd tssanft flla alln-nk ad-zriå ass-inu å-lhna zund
imkiri å-twuri-ns.
7 «ha taœåart, dars rrja. iå-ttyawbbay, ra-tçllf d-ur-sar-ãrn lçluf-ns. 8 waçça

uwssrn iñuran-ns å-wakal, immt ugÿÿa-ns å-ugdrur, 9 åir a-tkããu aman s-di-tluæ
s-tayyawin-ns, tssufå tiœ¡¡win-ns zund afruç bæra ityawññan. 10 imma bnadm,
iå-immut, hatin itmma. iå-as-laæ unfus, ma-ys-sul-illan? 11 zund tamda f-tssayk
taåart, nåd asif f-bbin-waman izwu, 12 åmkan a-ra-iñl-urgaz, ur-sar-inkir.
iå-ur-ittin ignwan, ur-ra-d-ifaq bnadm, ula iduyy zå-iy¡s.
13 «amar yufan a-yyi-n-tæãut dar willi mmutnin, tssntlt-iyi-n ard izri

låaãab-nk. amar yufan ad-iyi-tskrt lajal, ar tigira-ns tktit-iyi-d. 14 iå-immut


bnadm, is-rad-daå-iddr? ujadå ad-qlå kullu ussan n-tkrrayt-inu, mra is-ufiå
a-yyi-tskrt zå-ljdid tigira, 15 tårt-iyi-d jawbå-ak, tirit mayd tskrt s-ifassn-nk,
16 tgablt aåaras-inu bla da-ttæasabt ddnub-inu, 17 tæãut løyub-inu å-uwmmis,

a-ur-sul-gigi-ibayyn kra yÐçšnn.


18 «zund adrar itmdun ar-d-i¡ar, nåd zund ajarif itndudiyn zå-udåar-ns,
19 nåd zund asif injjrn iñran, nåd zund anggay ikkrãn agdrur n-wakal, åmkan

a-s-a-ttkkist rrja i-bnadm. 20 tnrut-t yat-twal s-itmma, tbddlt udm-ns tssmsrt-t.


21 iå-njæn tarwa-ns, ur-ra-yissan, nåd dullan, ur-ra-stt-gisn-yawi. 22 ur-a-issæssa

abla s-ungañ n-ddat-ns, d-ur-a-yalla abla f-içf-ns.»

15
1 isawl-d alifaz gu-tayman åakudan yini: 2 «izd iswingimn
¡añit n-alifaz
çwanin a-s-a-isawal yan igan aækim, iømmr-uælig-ns
s-waãu iråan? 3 is-ra-itjaæad s-waqqur ibasln ula s-iwaliwn å-ur-tlli lfaytt? 4 han
da-ttettut tiksaã n-rbbi, tæœart ula ma-t-isiggiln. 5 ddnub-nk ayd irñmn imi-nk,
d-tæssaqt a-issmussun ils-nk. 6 han imi-nk ayd fllak iækamn urd nkki, d-infurn-nk
ayd fllak igan inagan.
7 «izd kiyi a-d-iluln amzwaru å-bnadm? izd ur-ta-tyawskarn iwrar, a-ttzuydt

kiyi? 8 is-ttin-tkkit å-umšawar n-rbbi? is-tåalt izd åir kiyi a-i¡¡afn taækimt?
9 is-tssnt kra ur-t-nssin nkkÐni? is-tfhmt kra fllanå intln? 10 illa å-gratnå kra išibn

d-kra yuwssrn, hatni ugÐrn babak. 11 is-ur-tqnøt s-iwaliwn rçanin lli-s-a-k-itœbbar


rbbi? 12 is-urd wasmmum n-tasa-nk ayd-k-ijllun? maç a-tkkat s-walln? 13 maç
a-tzzbzagt rruæ-nk f-rbbi, aylliå a-di-tffin wan iwaliwn-an zå-imi-nk? 14 is-iñãar
bnadm a-ig wad iœfan? is-iñãar yan-d-iluln zå-tmåart a-ig wad iœlaæn dar rbbi?
15 han ur-a-itamn rbbi ula å-lmlayka-ns imñlayn. ignwan ula ntni ur-œfin

å-iñri-ns. 16 s-uggÐar a-s-ra-itukkÐad å-bnadm lli-ijlçn iøwwj ar-issa lçКant zund


aman.»
...................................
ayyub 243

19
1 ijawb ayyub åakudan yini: 2 «mnšk a-rad-sul-tqdm
irur-d ayyub
i-imddukkÐal-ns tasa-nu, ar-iyi-tssyagasm s-iwaliwn. 3 mrawt-twal
ayd-iyi-trgmm. is-ur-tæšimm a-gigi-takÐim? 4 mra is-ffuåå
aåaras, nkki waædiyi a-thmma-tjli. 5 iå-tram a-flla-tssimåurm içf-nun tlumm-iyi
f-tdallit-inu, 6 issanayt izd rbbi a-yyi-issknukin, issmuttl-iyi å-ššbkt-ns.
7 «ha-yyi ar-ssåuyyuå iniå: ‹taøddiyt ayad› walaynni ur-iyi-d-ijawb. årå-as

a-yyi-iøawn, imma læqq ur-akkÐ-iban. 8 iqqn flla aåaras a-ur-zriå, issllas flla ula
tiåarasin lli-riå. 9 ikks flla ššan lli-liå, issitti ula ttaj i-içf-inu. 10 yut-iyi
zå-kraygatt tasga, yawi kullu ma-dari-illan, issukf rrja-nu åmklli takuf-tœåart.
11 iznd låaãab-ns flla, ig-iyi d-yan zå-inuwwašn-ns. 12 munn-d flla ikabarn-ns,

sslulliyn i-uçiyyam-inu igudiyn n-imiå.


13 «issngara-yyi-d d-aytma, agÐin-iyi imddukkÐal-inu. 14 fln-iyi ayt-dari,

ttun-iyi laæbab-inu. 15 gå abrrani dar ayt-takat-inu ula dar-tmqasatin n-tgmmi-nu,


skrn zå-gigi zund aårib. 16 ar-aqraå s-umqasa-inu, yagÐi a-yyi-issadmr, waçça
da-t-ssæurmuå s-imi. 17 tamåart-inu ur-sul-tæmil unfus-inu, tarwa n-inna kurhan
tuÿÿu¡-inu. 18 ægrn-iyi ula læšum mññinin, åakud nna-nkrå ar-gigi-rggmn. 19 hatni
æašan-iyi kullu læbab-inu, wrrin flla willi dari øzzanin. 20 ha ilm-inu d-tfiyi-nu
åwin å-içœan-inu, ur-dari-injim abla ilm n-uçœan. 21 ænnwat, ænnwat zå-gigi,
a-imddukkÐal-inu. ašku yut-iyi-d-ufus n-rbbi. 22 maç a-yyi-ttzayadm taguãi f-tin
rbbi? is-ur-ta-tšbøm zå-tfiyi-nu?
23 «amar yufan a-tyaran iwaliwn-inu. amar yufan a-tzmmimn å-yan-warra.
24 amar yufan a-tyaran s-lqlm n-uwzzal å-talluæt n-rrœaœ, nåd a-tyawnqašn

å-uñru ad-bdda-qaman. 25 ašku ssnå is-bdda-iddr walli ra-yyi-ifukku, ra-ibidd


f-wakal n-ddunit-ad å-isiggÐra. 26 tigira n-ma-imda ilm-inu, rad-ñrå rbbi
å-ddat-inu. 27 nkki a-ra-t-iñr, urd wayya, mnadå-n gis s-walln-inu. åmkan
a-iñuñã-uwl å-ugÐns-inu.»
...................................

22
1 isawl-d alifaz gu-tayman åakudan yini: 2 «man nnfaøt
awal n-alifaz f-sidi
rbbi illan å-bnadm i-rbbi? s-læqq wanna igan afhim ar-issnfaø
åir içf-ns. 3 iå-akkÐ-tœlaæt, is-ra-srs-ifræ walli iñãarn
i-kulši? iå-œfan kullu iskkirn-nk, man lfaytt ad-as-gisn-illan? 4 izd f-ssibt
n-ma-ti-ttuqqart a-f-a-k-itñi yaštkka srk? 5 han tggut lçКant lli-gik-illan. s-læqq,
ddnub-nk ssurfn ttmi.»
...................................

23
ijawb ayyub åakudan yini: 2 «sul s-åassad
1
isawl ayyub f-sidi
rbbi ismmum-usmammi-inu, ar-sul-nddrå ašku iññay-flla-
ufus-ns. 3 amar yufan ad-issanå maniå ra-t-afå. amar yufan
a-n-akmurå s-lørš-ns, 4 ssåliå aœraã-inu s-lgddam-ns, sawlå-as s-iwaliwn
l-lmøqul, 5 issanå ma-s-ra-yyi-d-ijawb, fhmå ma-ra-yyi-d-yini. 6 is-ra-yiri
ayyub 244
a-didi-immaå s-lquwwa-ns itjhhdn? uhu, ra-isfld i-wawal-inu, 7 afå dars nkki-ad
inmn a-d-dids-mšaškaå, irñm-iyi walli flla iækamn anurñm idumn.
8 «ha-yyi ddiå s-tsga n-usålay n-tafukt, ur-t-in-ufiå. dduå s-tsga n-um¡ar-ns,

ur-iyi-n-gis-iban. 9 iå-iskr kra å-tsgiw lli-iwalan asmmiã, ur-t-ñriå. iå-illa å-tsgiw


lli-iwalan tiråi, ur-t-in-ukÐzå. 10 imma ntta issn aåaras-ad å-a-ttiduå. tigira
n-ma-yyi-yurm, rad-d-ffuåå zund urå iœfan. 11 ašku ãfurn iãarn-inu laturat
n-iãarn-ns. munå bdda d-uåaras-ns, d-ur-jji-zå-gis-jliå. 12 rãuå s-iwaliwn
n-imi-ns uggÐar n-taåamt-inu å-tirmt, d-ur-jji-unfå i-luœiyat n-infurn-ns. 13 ha
ntta, åmklli iga a-iga, d-ur-illi ma-iñãarn a-t-irar. d-aynna iqœad, ra-t-iskr.
14 ra-ikmml ma-gigi-inuwwa, d-nttan kigan a-iqœad a-t-iskr. 15 mayan a-f-åuwãå

å-umnid-ns. åakud nna-gis-swingimå, ar-bahra-tiksaãå. 16 rbbi issåufa ul-inu.


walli iñãarn i-kulši, hati issiwd-iyi. 17 walaynni tillas d-imula ãlanin lli-dlnin
udm-inu, hatni ur-iyi-ssfssan.»
...................................

25
isawl-d bildad gu-šuæ åakudan yini: 2 «rbbi ar-itækam
1
awal n-bildad
f-bnadm ar-issiwid, ar-izzga sslamt å-tattuyt-ns. 3 is-æuddan ikabarn
l-lmlayka-ns? is-illa mani-f-ur-a-tkkat tifawt-ns? 4 mamnk
a-iñãar bnadm a-ig wad iœlaæn å-umnid n-rbbi? mamnk a-iñãar yan-d-iluln
zå-tmåart a-ig wad iœfan? 5 iå-ur-as-isfaw-wayyur ula œfan itran å-iñri-ns,
6 mamnk a-ur-dars-inaqœ bnadm lli-igan zund abççuy, ula yus n-bnadm

lli-irwasn tawkka?»
...................................

27
1isawl-d daå ayyub yini: 2 «ggulliå s-tudrt n-rbbi itjhhdn
isawl-d ayyub f-içf-
ns lli-yyi-ikksn læqq-inu issyagas tasa-nu, 3 maædd sul gigi
tqama rruæ, ula tunfust n-rbbi å-tnçar-inu, 4 ur-tkkant-
tkrkas infurn-inu wala immussa ils-inu s-lbaãl. 5 ur-sar-rad-awn-iniå ‹kunni
ad-dar læqq.› rad-zgaå å-tnba¡¡-inu ar lmut. 6 ašku ssnå bahra is-giå wad iœlaæn,
amñå bdda å-wawal-an. kullu mad-skrå å-uwssan-inu, ur-fllas-tÐgrañ ul-inu.»
...................................

31
1 [isawl-d daå ayyub yini:] «ha-yyi skrå løhd d-walln-inu. iå-n-mnadå å-kra
n-tøyyalt, 2 man lçir a-rad-iyi-yili zå-dar rbbi n-ignna? man lwrt
a-ra-yyi-d-ifk-umattuy lli-iñãarn i-kulši? 3 is-urd tagat a-d-iqqann ayt-løar, yili
lhalak i-willi skarnin ma-yÐçšnn? 4 is-ur-a-itgabal kullu tiåarasin-inu,
ar-iyi-itæasab kraygatt asurf?
5 «iå-munå d-uåaras n-tkrkas, nåd yuzzl-uãar-inu s-tkndawt, 6 adjat rbbi

a-yyi-yuwzn s-lmizan l-læqq, f-a-iñr is-giå wad iœfan.


7 «iå-iffuå-uãar-inu zå-uåaras, nåd iãfur-uwl-inu åaylli tñra ¡i¡¡-inu, nåd islå

kra indsn å-ufus-inu, 8 adjat wiyya ad-ššn maylli krzå, yakuf ula mad-ññiå nkki.
9 «iå-iãfur-uwl-inu kra n-tmåart, nåd mdiå-tt å-imi n-tgmmi n-wadjar-inu,
10 adjat tamåart-inu a-tññaã dar kra n-yan yaãni, knun-in fllas wiyya. 11 løar
ayyub 245
imqqurn a-ra-ig åayan, ig lmøœiyt ma-f-a-ikkat læukm. 12 ig løafiyt ijddrn ar lfna,
thlk añur n-kullu lållt-inu.
13 «iå-nakrå açddam-inu nåd taçddamt-inu å-ma-igan winsn, tizi

nna-flla-taštkkan, 14 ma-rad-iniå åakud nna-flla-ibidd rbbi? ma-s-ra-ys-jawbå,


iå-iyi-fllas-isqsa? 15 walli-yyi-içlqn å-udis n-inna, is-ur-t-içlq ula nttan? is-urd
yan rbbi a-yå-iskrn s-sin?
16 «iå-ssrgså f-umñluã ma-iætajja, nåd flå alln n-thjjalt ar-brrint, 17 nåd æãiå

aårum i-içf-inu, ur-t-bãiå d-igigil. 18 hati zund babas a-t-rbbaå, sul mññiå nkki,
d-ar-tøawanå tanna iãøfn kullu ussan-inu.
19 «iå-ñriå yan å-usmmiã d-ur-dars ma-s-a-itæbu ddat-ns, nåd yan iñlãn

laæ-as timlsit, 20 iå-ur-iyi-škirn içœan-ns, d-iå-ur-ti-tssråi taãut n-uwlli-nu,


21 iå-ššiå yan igan igigil, issanå is-ra-t-nruå å-lmækama, 22 adjat taåru¡¡-inu a-tãr

zå-ddat-inu, takuf-tåÐma n-ufus zå-tsga-nu. 23 ašku ha-yyi ksuãå tagat n-rbbi,


wala ñãarå a-n-biddå å-lgddam l-lmajd-ns issiwidn.
24 «mra is-ddiå ar-tønnaå s-uwrå, iniå i-uwrå iœfan: ‹kiyi a-å-n-rjiå.›, 25 nåd

fræå s-tugtt n-wayda, ula lçir lli-skrå s-ifassn-inu, 26 nåd mnadå-n å-tafukt
issklulun, nåd ayyur issmråan å-twada-ns, 27 aylliå-t-iãfar-uwl-inu, ssudnå
afus-inu døuå srs. 28 mra is-åãrå ula åmkan å-rbbi amattuy, ra-ig lmøœiyt
imqqurn ma-f-a-ikkat læukm.
29 «mra is-fræå s-ugÐri lli-illan i-unuwwaš-inu, nåd rãiå s-ššrr lli-fllas-izrin.
30 walaynni ur-udjiå imi-nu a-t-içzu, ula døiå i-tudrt-ns s-nnølt.
31 «mra is-nnan ayt-uçiyyam-inu: ‹illa åid ma-ur-išbøn tifiyi›. 32 walaynni

ar-bdda-rññmå tiflwin i-yan-d-imuddan, d-ur-jji-flå abrrani a-ins å-tsukt.


33 «mra is-ssntalå ddnub-inu zund wiyyaã, æãuå-n løib-inu å-ugÐns n-uwl,
34 ašku ksuãå a-yyi-ægrn mddn, d-ur-ñãarå i-trggam n-tagÐmatin-inu, aylliå fssaå

ur-nniå yat wala ffuåå s-mani. 35 amar yufan yan iran a-yyi-isflid.
«ha-yyi åilad rad-ršmå awal-inu, adjat rbbi da-iñãarn i-kulši a-yyi-d-ijawb.
amar yufan ad-dari amœraã ityaran s-ufus n-walli-yyi-iœrãn 36 s-œœaæt ra-t-agÐlå
i-tåÐraã-inu, sslulliyå-t i-içf-inu zund rrñña. 37 rarå-as læsab f-kullu isurfn-inu,
akmurå-n srs s-zzømt.
38 «iå-sri-issmummÐi-wakal-inu, d-iãrfan ar-allan f-ingratsn, 39 d-iå-ššiå

œœabt bla friå d-išuwwaln, flå imzdån-ns tåašan s-lañ, 40 adjat-t ad-issmåay
isnnann urd irdn, iåli-d gis wazkkun urd ¡umñin.» åmkan ad-kmmln iwaliwn
n-ayyub.

32
1 fssan åakudan irgazn-an s-kraã, ur-sul-jawbn i-ayyub,
ibzg alihu
f-imddukkÐal-ns ašku iga wad iœlaæn å-dar içf-ns. 2 walaynni nkrn-d iriyn
å-alihu yus n-baraçil lli-igan zå-ayt-buz zå-tagÐmat n-ram.
ibzg bahra f-ayyub ašku ira a-izzga læqq-ns, urd win rbbi. 3 ibzg ula f-kraã
n-imddukkÐal n-ayyub, ašku ur-ñãarn ad-jawbn i-iwaliwn n-ayyub waçça
da-ttinin is-ijla. 4 ikka-ttin alihu ifssa maædd da-sawaln ntni d-ayyub, ašku
ugÐrn-t å-lømr. 5 walaynni lliå iñra kraã irgazn-an ur-darsn ma-s-a-ys-traran,
nkrn-d gis iriyn bahra.
6 isawl-d alihu yus n-baraçil gu-buz yini: «ha nkki sul mññiå, imma kunni

tkkam isggÐasn ggutnin. mayan a-f-æšmå, ur-ñãarå ad-awn-mlå mad-swingimå.


ayyub 246
7 iniå d-içf-inu: ‹adj ussan ad-sawaln, d-isggÐasn ggutnin ad-sslmadn taækimt.›
8 walaynni bnadm ar-itfham s-rruæ lli-gis-illan, ig-tt-unfus n-walli iñãarn i-kulši.
9 urd åir willi izrin isggÐasn ggutnin a-i¡¡afn taækimt, d-urd willi yuwssrn a-issnn

ma-yÐåñann. 10 mayan a-f-awn-nniå åilad: ‹sfldayt-iyi, mlå-awn ula nkki


iswingimn-inu.› »
...................................

33
[izayd alihu yini i-ayyub:] «han iwaliwn-nk ur-åÐñann.
12
awal n-alihu f-rbbi
ula bnadm rad-ak-mlå ma-illan. ašku rbbi yugÐr bnadm bahra. 13 maç
aylliå-a-srs-ttaštkkat ar-ttinit: ‹ur-a-d-itjawab f-isqsitn
n-bnadm›? 14 hati ar-d-isawal rbbi åmk ula åmk, walaynni bnadm ur-ifhim
mayan. 15-16 s-twargit ula tawañrit n-iyã a-s-a-irññm imñgan n-yan. lliå ign å-tisi
yawi-t i¡s, åakudan a-t-itñi rbbi ar-t-issiwid, 17 f-a-t-id-issanf i-uskkir yÐçšnn,
iæœar-t a-ur-issattuy içf-ns. 18 d-åmkan a-s-a-d-itkkis rruæ n-bnadm i-ugÐãi
l-lmut, ifukku tudrt-ns zå-uwzzal inqqan.
19 «yan yaãni ar-t-itñi rbbi s-ingañn å-tisi-ns, aãnn ula içœan-ns, 20 tæaša

tasa-ns aårum, ula adis-ns ur-sul-a-ittiri tirmt imimn. 21 ar-as-te¡¡ar-tfiyi-ns


ard-stt-laæ, bann-d içœan-ns lli-dlnin. 22 takmur rruæ-ns s-umããal, tlkm tudrt-ns
ibrraæn l-lmut. 23 walaynni iå-illa kra l-lmalak izuyd ibidd å-gras d-rbbi, ig yan
zå-walf l-lmalak lli-imalan i-bnadm mad-as-iœlaæn, 24 iænnu gis yini: ‹rñm-as
a-ur-iggÐz s-ugÐãi l-lmut, ašku ufiå ma-t-id-ifrrun. 25 adj tifiyi-ns a-tjji, twrri tg
zund mññiy-ns, twrri ula ddat-ns tg zund ussan-ns imzwura.› 26 iññall bnadm-an
i-rbbi, irãu fllas, iñr udm n-rbbi, yall awal-ns åakudan s-lfræ, ašku irur-t daå a-ig
wad dars iœlaæn. 27 ar-itbrraæ å-lgddam n-mddn ar-ittini: ‹ha-yyi jliå zå-uåaras
n-rbbi, ssmuttlå maylli inmn, walaynni ur-iyi-irur f-åmklli-yyi-igan. 28 hati
ifukka rruæ-inu a-ur-tgguz s-ugÐãi l-lmut, ifk-iyi tudrt ad-daå-isfiwå tifawt.›
29 han åmkan a-iskar rbbi i-bnadm. snat-twal ar kra¡¡, 30 a-itkkis tudrt-ns i-ugÐãi

l-lmut, f-a-yisfiw tifawt n-tudrt.»


...................................

34
10 [izayd alihu yini:] «sfldayt-iyi ay-ayt-tfhimt. ur-sard rbbi a-iskrn kra yÐçšnn.
walli iñãarn i-kulši ur-sar-inuwwa kra iffuån læqq. 11 ašku mknna gan iskkirn
n-yan, a-f-rad-as-içllœ. d-aynna itsala, a-f-rad-as-irar. 12 s-œœaæt rbbi ur-ra-iskr
kra yÐçšnn. walli iñãarn i-kulši ur-ra-issmuttl læqq. 13 ma-t-yuœœan f-ddunit? ula
ma-n-igan kullu timizar å-ufus-ns? 14 ha ntta, mra is-ira a-ikks rruæ-ns i-bnadm,
issmun-d kullu tunfusin s-dars, 15 rad-kullu-çsin mddn, wrrin daå s-ugdrur
n-wakal.»
...................................

37
14 [izayd alihu yini:] «wa ayyub, sfld i-wawal-ad. fssa åilad ar-tswingimt
å-løjayb lli-iskr rbbi. 15 is-tssnt mamnk a-itækam rbbi å-imdla, yamr usmann
a-zå-gisn-kkatn? 16 is-tølmt mamnk a-issrggig timdliwin å-tattuyt? is-tfhmt
løjayb n-walli issnn kraygatt kra? 17 kiyi lli-f-a-tærrunt-tmlsa åakud
ayyub 247
nna-d-ikka-waãu iråan f-wakal, 18 is-tñãart a-tdlt ignwan åmklli iskar rbbi ard
rwasn lmri n-wanas? 19 sslmd-aå mamnk a-nsawal s-rbbi. ur-darnå awal
ingaddan, ašku tillas a-å-nlla. 20 ur-zømå nkki ad-sawlå s-rbbi, a-ur-imil iniå kra
ifnu-yyi.
21 «han tafukt, ur-iñãar yan a-n-gis-itmnad, iå-tsfaw å-ignwan tigira

n-ma-tn-isfiã-waãu. 22 bann-in isklulan-ns iwrrån å-ššamal, yašk-id rbbi


s-lmajd-ns issiwidn. 23 ha walli iñãarn i-kulši, yattuy-n f-bnadm, ttjhhd-
tmuåra-ns. ig wad bahra iœfan d-ur-sar-issmuttl læqq. 24 mayan a-f-a-zå-gis-
tiksaãn mddn. ula willi åalnin is-gan ayt-tækimt, han ur-dars-gin yat.»

38
isawl-d sidi rbbi s-ayyub åakudan zå-tmziwit yini-as:
1
isawl-d sidi rbbi
s-ayyub «ma-iga åwad issllasn aåaras, ar-isawal f-ma-ur-issin?
2
3 bkis tgt argaz f-a-k-sqsaå tsslmdt-iyi. 4 maniå tllit åakud

lliå ssrœiå llsas n-ddunit? sawl-iyi fllas iå-tgit bu-tfhimt. 5 ma-iøbbrn tiåzi ula
tadrut? ml-iyi-t iå-tssnt. mad-asn-igan izikr issål-tn? 6 man tisiliw
a-f-biddnt-tåariwin-ns? manwa isrsn añru n-uwñu-ns 7 åakud lliå a-kullu-ttirirn
itran n-œbaæ, ar-tsbbaæn lmlayka n-rbbi s-lfræ? 8 ma-iqqnn amda s-iflwan åakud
lliå-d-ibbaqi zå-waælig n-wakal? 9 nkkin ad-as-isslsan imdla, ssmuttlå-t
s-iæzman n-tillas. 10 gliå-t s-iwtta, gå-as ifggign d-iflwan, 11 iniå-as: ‹ar åid
a-ra-di-ttidut, d-ur-sar-ti-tssurft. d-åid a-å-rad-tbiddadnt taãangiwin-nk
tfššišnin.›
12 «izd kiyi yan-wass å-uwssan-nk a-yumrn azal a-d-ifaw, tssmlt i-tafukt

manizå a-di-taqlay, 13 f-a-tåwi nttat å-tamiw n-wakal, tssuss ayt-løar zå-gis.


14 tifawt-ns a-itbddaln œœurt n-ddunit zund tallaåt da-ittutn s-¡¡abø, ar-tbannt

ssifat-ns zund inaãan n-tmlsit, 15 rwln zå-gis ayt-lçКant, irñ-asn-ufus


lli-s-a-kkatn.
16 «is-tkšmt s-iåbula n-umda, tftut å-iåarasn n-tdrut? 17 is-ak-rñmn iflwan

n-tillas dranin, taggÐt-n s-udåar n-willi mmutnin? 18 is-tñrit mnšk a-s-tusøa


ddunit? ini-yyi f-kullu mayan iå-ti-tssnt.»
...................................

39
19 [izayd sidi rbbi yini i-ayyub:] «izd kiyi a-ifkan ifaddn i-wayyis, tsslst-t azig
i-umæyun? 20 is-as-tskrt a-itakÐi zund tamuråi, ar-issiwid mddn s-usfarray
n-inçar-ns?»
...................................
26 «izd taækimt-nk a-isslmadn lbaz mamnk a-itrggig, ifsr ifrawn-ns a-imuddu

s-ljanub? 27 izd f-luœiyt-nk a-f-a-itaylal igidr s-tattuyt, iskr-n agÐdf-ns å-iggi


n-ujarif?»
...................................

40
1 izayd sidi rbbi yini i-ayyub: 2 «yan itaštkkan, is-dars ma-s-a-iœœlaæ walli iñãarn
i-kulši? adj walli itñin d-rbbi a-ijawb.» 3 isawl-d ayyub åakudan yini i-sidi rbbi:
ayyub 248
4 «ha nkki ur-giå yat. ma-rad-ak-iniå? åilad rad-srså afus-inu f-imi. 5 yat-twal
ayd sawlå, ur-sul-rad-jawbå. snat-twal, ur-sul-rad-as-zaydå yat.»
6 isawl-d daå sidi rbbi s-ayyub zå-tmziwit yini-as: 7 «bkis tgt argaz

f-a-k-sqsaå tsslmdt-iyi. 8 is-tnnit ‹rbbi a-iffuån aåaras›? is-trit a-flla-tækamt baš


a-tmlt is-tÐåñant? 9 is-dark taåru¡¡ itjhhdn zund tin rbbi? is-dark awal n-iggig
zund nkki?»
...................................

41
11 [izayd sidi rbbi yini i-ayyub:] «is-illa mad-iyi-ifkan kra, iãfur-iyi-t
ad-as-t-rarå? han kullu ma-illan å-ddu ignwan, winu a-iga.»
...................................

42
1 isawl ayyub i-sidi rbbi åakudan yini: 2 «ssnå is-tñãart
ayyub yudr i-içf-ns
i-kraygatt kra. d-aynna tqœadt, ur-illi ma-ra-t-iæœar. 3 tnnit:
‹ma-iga åwad issllasn aåaras, ar-isawal f-ma-ur-issin?› s-œœaæt sawlå
f-ma-ur-fhimå, lhuå-n s-løjayb lli-flla yattuyn ssurfnt tawassna-nu. 4 tinit: ‹sfld
åilad, ra-k-sqsaå, tsslmdt-iyi.› 5 kkiå-ttin sfldå fllak s-imñgan-inu, imma åilad
ñriå-k s-walln-inu. 6 ha nkki ægrå içf-inu. s-ugdrur d-iåd a-s-rad-ssdulluå
içf-inu.»
7 lliå ikmml sidi rbbi iwaliwn-ns i-ayyub, isawl-d sidi rbbi
iåãb rbbi
f-imddukkÐal s-alifaz gu-tayman yini-as: «iznd låaãab-inu fllak kiyi
n-ayyub d-imddukkÐal-nk s-sin, ašku ur-flla-tnnim læqq
åmklli-t-inna-uçddam-inu ayyub. 8 nkrat åilad tawim ssa
n-imugayn d-ssa n-izamarn, tddum s-dar-uçddam-inu ayyub, tssattuym-iyi-d
tiårœiw jdrnin f-ssibt-nun. ra-fllawn-iññall-uçddam-inu ayyub, sfldå
i-ma-fllawn-iãalb, f-a-ur-awn-rarå f-åmklli iga-unufl-nun. ašku han
ur-flla-tnnim læqq åmklli-t-inna-uçddam-inu ayyub.» 9 iddu alifaz gu-tayman
d-bildad gu-šuæ d-œufar gu-naømat, skrn åmklli-s-asn-inna sidi rbbi, irãu sidi rbbi
s-tñallit n-ayyub.
10 lliå iññulla ayyub f-imddukkÐal-ns, irar-as-d sidi rbbi lçir
sidi rbbi irur-d lçir
i-ayyub lli-sttin-dars-ikkan, izayd-as sidi rbbi snat-twal
f-mad-yadlli-i¡¡af. 11 aškin-d dars kullu aytmas d-istmas
d-willi-t-ssnnin åayd izrin, ššn dids aårum å-tgmmi-ns, ar-dids-allan ar-ti-tœbbarn
f-kullu tiåufiwin lli-d-fllas-izzugz sidi rbbi. izayd kud yan gisn ifk-as yan-uqarid
d-yat-tçurœt n-uwrå.
12 ibark sidi rbbi å-uwssan ggÐranin n-ayyub uggÐar n-isizwur-ns. ilin dars

kkuñ d-mraw n-walf (14 000) n-içf n-uwlli, d-sãis n-id-walf (6000) n-urøm,
d-walf (1000) n-tyuga n-imugayn, d-walf (1000) n-uåyul. 13 ilin ula dars ssa
n-ifrçan d-kra¡¡-tfrçin. 14 ig ism i-tmzwarut ‹yamima›, ig i-tis snat ism ‹qaœiøa›,
ig i-tis kra¡¡ ‹qarn-haffuk›. 15 ur-llint å-tmazirt-an kullutt kra n-tøyyalin fulkint
uggÐar n-istis n-ayyub. ifk-asnt babatsnt lwrt å-gr aytmatsnt. 16 tigira n-mayan
iddr sul ayyub miyya d-kkuñ id-mraw (140) n-usggÐas, iñr tarwa-ns d-tarwa
n-tarwa-ns ar tis kkuñ¡ tasutin. 17 immt ilmma ayyub, imqqur å-lømr išbø ussan.
249

imurign
1
ambarki

1 ambarki a-iga-urgaz lli-ur-ifttun f-iswingimn n-ayt-løar,


ula da-itmunu d-uåaras n-imøœan,
ula da-itgawar å-gr i¡nnañn.
2 hati almmud n-sidi rbbi a-s-a-itfraæ.
almmud-ns a-å-a-iswingim å-iyã ula azal.
3 iga zund taœåart å-tama n-isura n-waman,
ar-takka lållt å-uzmz-ns, ifrawn-ns ur-a-tsllawn.
kullu ma-iskar ar-d-itawi lçir.
4 ur-ra-yili lçir i-willi Ðçšnnin.
gan ntni zund alim lli-issitti løwin.
5 ur-rad-zgan ayt-lçКant å-wass l-læsab.
ur-rad-biddn imøœan å-gr willi-f-irãa rbbi.
6 ašku sidi rbbi ar-itgabal aåaras n-willi-f-irãa.
imma aåaras n-ayt-løar ar-itawi s-lhalak.

4
i-rrays n-umarg, s-imassn l-lu¡ar, amarg n-dawd
asunfu l-laman
1 sfld i-twaåra-nu, a-rbbi l-læqq-inu.
tsshnnut-iyi å-tasaøt n-tnukmut,
tænnut flla tsfldt i-mayd-ak-ãalbå.

2 wa tarwa n-bnadm, mnšk a-rad-sul-tgm løzz-inu d-løar?


mnšk a-rad-sul-tirim tikrkas, tfræm s-ibaãan?
3 issanat is-iñli sidi rbbi bu-lænant a-ig wins,
ar-iyi-isflid sidi rbbi akud nna-yas-aqraå.

4 iå-tqlaqlm, ad-ur-tskrm f-kra yÐçšnn.


gnat f-tisi tswangmm d-içfawn-nun tfssam.
5 tgm-n kullu rrja-nun å-sidi rbbi,
tawim-as-d isakmurn lli-as-igan.
6 iggut ma-ittinin: «amar yufan lçir.
isfiw-d fllanå a-sidi rbbi s-tifawt n-uwdm-nk.»

7 ha nkki tssfræt ul-inu


uggÐar n-willi dar iggut imndi d-waman n-waãil iktin.
8 sslamt a-å-rad-gnå, yawi-yyi-yi¡s,
ašku kiyin a-sidi rbbi ad-iyi-igan å-usunfu l-laman.
imurign 250

8
i-rrays n-umarg, f-rriæ n-‹gittit›, amarg n-dawd
wa-rbbi siditnå
1 wa rbbi siditnå,
ism-nk a-imqqurn å-ddunit kullutt.
læmd-nk iømmr ignwan,
2 zå-ils n-iæšmiyn ula azzann.
tattuyt f-ayt-¡añit d-imiå,
tssfssat inuwwašn-nk.

3 ullå alln-inu s-ignwan,


annayå-n ayyur d-itran
lli-tskrt s-ifassn-nk,
tššaškit-tn-d å-udåar-nsn.
4 ma-iga bnadm aylliå a-gis-tswingimt?
ula yus n-bnadm aylliå-tt-gis-tiwit kiyi?
5 tfkit-as ttaj l-lmajd d-lhibt
å-ddu ayt-ignwan åir imikk,
6 a-iækam å-maylli tødlt.
7 trart å-ddu iãarn-ns ulli ula ifunasn,
luæuš ula igãaã n-ignwan,
8 islman ula ma-itkkan imdwan.

9 wa rbbi siditnå,
ism-nk a-imqqurn å-ddunit kullutt.

11
i-rrays n-umarg, win dawd
zugå nkki s-dar sidi
rbbi

1 zugå nkki s-dar sidi rbbi.


maç a-yyi-sul-ttinim:
«rwl zund agãiã s-idrarn»?
2 ašku ayt-lçКant mdin gigi lqus.
hatni zdin iñãi d-tzikrt-ns,
baš ad-d-utn zå-usklu å-åwad mi iœfa-uwl.

3 iå-idda ard kullu içlu llsas,


ma-ra-iskr wad iœlaæn?

4 sidi rbbi illa å-tgmmi-ns tamñlayt,


yili-n lørš-ns å-tattuyt n-ignwan.
ar-d-itmnad å-tarwa n-bnadm,
ar-d-ituwzan kullu iskkirn-nsn.
imurign 251
5 ar-d-issmuqqul wad iøwwjn d-wad inmn,
ar-itkrhu wanna dar tøzza timiåt.

6 a-d-iluæ tirgin f-ayt-lçКant,


issu-asn añawaã l-lkÐbrit d-løafiyt ijddrn.
7 ašku sidi rbbi, iøzza dars læqq,
d-iskkirn œlaænin a-s-a-itrãu,
d-willi inmn a-ra-iñr udm-ns.

12
i-rrays n-umarg, f-rriæ n-‹šaminit›, amarg n-dawd
ašk-id tjjnjmt-aå
1 wa sidi rbbi ašk-id tjjnjmt-aå.
ur-sul-iqama yan iskarn afulki.
ur-sul-illi ma-å-tqama nniyt.
2 kud yan ar-itasi tikrkas s-wadjar-ns.
d-wanna itškarn, takndawt a-f-iskr.
3 ašk-id a-sidi rbbi tqqnt infurn n-ikndawn.
tbbit alsiwn n-willi issfurrugn,
4 ar-ttinin «s-wawal a-s-ra-nmmaå,
d-ils a-s-ra-nnru, ur-ra-yå-yiñãar yan.»
5 imma sidi rbbi hati inna-yyi: «åilad a-rad-nkrå.
ašku ššan imñlaã ar-ssmummuyn igllinn,
ra-tn-gå å-laman lli-ñuñãn.»
6 iwaliwn n-sidi rbbi iwaliwn œfanin ad-gan,
zund nnÐqrt å-uruku f-iggi n-takat, tœfu s-ssa n-twal.
7 wa sidi rbbi gabl-aå å-laman,
tssntlt-aå bdda zå-tasut-ad yÐçšnn.
8 hati lulliyn-aå id-bu-šmutit,
iøzzu ma-yÐçšnn dar tarwa n-bnadm.

15
amarg n-dawd
wa-rbbi ma-ra-n-
ikšm?

1 wa sidi rbbi, ma-ra-n-ikšm s-untal-nk?


d-ma-ra-tadjt a-ig anbgi f-uwrir-nk amñlay?
2 wanna-å-ur-illi løib, ar-iskar afulki.
ar-ittini læqq s-nniyt n-uwl-ns.
3 d-ur-a-itadj targgimt a-tk infurn-ns.
ula da-ittini gar awal f-wadjar-ns.
ula da-itasi takndawt f-umddakkÐl-ns.
4 izga bdda å-wawal-ns,
iqama gis waçça å-uzmz išqan.
yuqqr wanna iksuãn sidi rbbi,
imma yan içza ur-a-stt-gis-itawi.
imurign 252
5 ur-a-itãalab uggÐar n-ur¡¡al-ns,
ula da-itamñ tikki a-isskarks f-yan iœfan.
yan imunn d-uåaras-an, ur-illi ma-ra-t-issmass.

16
tallåat n-dawd
aåaras n-tudrt
1 ssntal-iyi a-rbbi,
ašku kiyin a-å-zawgå.
2 nniå i-sidi rbbi: «kiyin a-igan rbbi-nu,
ur-dari kra ifulkin abla kiyi.»

3 åwilli tñlit ad-gn wink å-ddunit,


ntni a-ihiyyan, d-ntni a-s-a-tfraæå.
4 imma willi itazzaln s-dar id-rbbi iåribn,
hatni ar-ssigatn tiguãiw i-içf-nsn.
ur-ra-didsn-tmunuå lliå a-n-ssakmurn idammn,
wala da-tñallaå s-ism n-id-rbbi-nsn.

5 kiyi a-sidi rbbi a-igan taåamt-inu l-lçir,


hati lkas-nk a-zå-a-ssaå,
ar-iyi-tssafawt ma-flla-tqœadt.

6 ttrsn-iyi-d iwtta f-ikalln flujjanin.


mnšk a-ifulki lwrt-inu.

7 škrå i-sidi rbbi lli-yyi-imalan aåaras.


ula d-iyã ar-iyi-itnœaæ-uwl-inu.
8 ar-tti-tawiå å-sidi rbbi ass kullut,
yili bdda å-tama-nu, d-ur-sar-knukiå.
9 mayan a-f-ifjjij-uwl-inu,
ar-issmråa-uwdm-inu s-lfræ,
hati ddat-inu tqama å-laman,
10-11 d-ur-ra-n-tflt rruæ-inu å-tdrut n-wakal.
hati tmlit-iyi-d aåaras n-tudrt,
d-ur-ra-tadjt amñlay-nk a-irkm å-umããal.
å-dark a-å-illa lfræ ikmmln,
tama-nk a-å-rad-fjjijå kullu mayd iftan.

19
i-rrays n-umarg, amarg n-dawd
timuåra n-rbbi
1 ignwan a-issmalan timuåra n-rbbi,
tattuyt ar-ttbrraæ s-iskkirn-ns.
2 azal ar-yakka laçbar i-uzal,
d-iyã ar-tn-imala i-iyã å-tgira-ns.
imurign 253
3 ur-nsfld i-iwaliwn ula tajmmaøt,
4 imma timitar-nsn kkant kraygatt mani,
truæ-twaåra-nsn ttmi n-wakal.

iskr rbbi å-ignna tazdåt i-tafukt.


5 zikk a-tnkkr zund asli zå-tgmmi,
s-lfræ a-s-a-ttazzal zund yan itjhhdn.
6 hati ar-di-taqlay zå-ttmi n-ignwan,
tkl ard-di-tlulliy s-ttmi yaãni.
ur-illi ma-ra-irgs zå-tråi-ns iærran.

7 hati yuwfa-ulmmud n-sidi rbbi,


ar-bdda-issdus ul-nå.
hati zgant tuggÐa n-sidi rbbi,
gnt tafhimt i-ibujadiyn.
8 hati åÐñannt-tnbaãin n-sidi rbbi,
ar-bdda-ssfraænt tasa-nå.
hati åusnt luœiyat n-sidi rbbi,
ar-bdda-tisfiwnt i-walln-nå.
9 hati œfant-tksaã n-sidi rbbi,
yan å-llant ra-ibidd idum.
hati zgant lækamat n-sidi rbbi,
ar-bdda-ssrœant læqq.

10 iøzzu-wawal-nk uggÐar n-uwrå,


iøzzu f-kigan n-uwrå iœfan.
imim f-tammnt ula timqqa n-imšã.
11 ar-ithdu willi-k-itqasan.
d-wanna srs iskarn, lçir a-rad-as-yili.

12 ur-nssin løib lli-intln å-uwl-nå.


ssåus-iyi a-rbbi zå-ma-gigi-irgsn.
13 tæœart-iyi a-ur-ffuåå zå-wawal-nk,
ula ækamn gigi iskkirn Ðçšnnin.
åmkad a-s-rad-gå yan dar ul iœfan,
ula rad-jluå zå-uåaras-nk.

14 rar iwaliwn n-ils-inu d-iswingimn n-uwl-inu


a-k-rãun a-sidi rbbi,
ašku kiyin a-igan ajarif l-laman,
tgt walli-yyi-ifukkan.
imurign 254

22
i-rrays n-umarg, f-rriæ n-‹tznkС¡ å-twaåla n-tafukt›,
wa rbbi-nu maç
a-yyi-tflt? amarg n-dawd

1 wa rbbi-nu, wa rbbi-nu, maç a-yyi-tflt?


maç a-n-flla-taggugt, ur-iyi-tjjnjmt,
wala tlhit s-iwaliwn n-tndra-nu?
2 wa rbbi-nu, ar-ak-aqraå å-uzal, ur-iyi-di-tjawbt.
ar-ak-aqraå ula iã, sul ur-thnnaå.

3 kiyi tgit wad ifulkin iœfan,


tømmrt tulåa n-ayt-israyil.
4 kiyi a-å-umnn id-babatnå,
tfukkut-tn-d åmklli gik umnn.
5 kiyi a-s-a-aqran njmn.
d-kiyi a-å-umnn, ur-jji-næaššamn.

6 ha nkki, tawkka ad-giå, urd bnadm.


ægrn-iyi mddn, ur-darsn-giå yat.
7 kullu wanna-yyi-iñran, ar-gigi-i㜜a.
rñmn gigi imi, ar-ssmussun aqllal inin:
8 «hati istamn å-sidi rbbi. inyat-as a-t-ifukku.
tinim-as a-t-ijjnjm, iå-fllas-irãa.»
9 kiyi a-yyi-d-yusin zå-waælig,
tsshnnut-iyi f-tibbišin n-inna.
10 kiyi a-f-a-ttkalå zå-lliå lulå.
rbbi-nu a-tgit zå-waælig n-inna.
11 a-ur-n-flla-taggugt åilad å-flla-tlla-tguãi,
d-nkki ur-dari ma-yyi-itøawann.

12 hati sutln-iyi ifunasn ggutnin,


zund izgarn qjrnin n-bašan.
13 ar-flla-ssunggun zund izmawn šqanin,
rñmn-d imawn-nsn ad-iyi-lbin.
14 hati tffi œœaæt-inu zund aman,
nurñmn kullu içœan-inu,
ilggÐaå-uwl-inu zund tikira.
ifsi-n å-ugÐns n-idmarn-inu.
15 hati iqqur-ufud-inu zund azgwi,
anåa a-å-n-islå ils-inu,
d-ugdrur l-lmut a-å-iyi-tññlt.
16 hati lulliyn-iyi-iyãan,
igli-yyi-ukabar n-id-bu-løar.
nqbn ifassn d-iãarn-inu.
17 zzudfn kullu içœan-inu.
imurign 255
ar-gigi-tmnadn s-¡¡nñ,
18 bãun timlsa-nu i-ngratsn.
grn-d aœåar f-uqššab-inu.

19 wa sidi rbbi, a-ur-n-flla-taggugt.


way-adwas-inu, æarru-d a-yyi-tøawnt.
20 jjnjm rruæ-inu zå-uwzzal,
ula tudrt-inu zå-waskarn n-iyãan.
21 fukku-yyi zå-imi n-izmawn,
ula zå-waskawn n-izgarn n-tagant.
22 rad-tmjjadå ism-nk å-lgddam n-aytma,
ar-ki-ttalåå å-wammas n-tamunt.

23 æmdayt i-sidi rbbi, a-willi-t-ituqqarn,


tssimåurm-t a-kullu tarwa n-yaøqub,
tknum ay-ayt-israyil å-umnid-ns.
24 ašku ur-iægir wad iãøfn,
ula ifl igllin-ad å-urfufn.
hati isfld i-twaåra-nu,
ur-n-flla-idil udm-ns.

25 kiyi a-rad-tæmadå å-tamunt imqqurn.


ssafuå tagallit-inu å-dar willi-k-ituqqarn.
26 ra-yili-umššu i-imñlaã ar-tšbaøn.
yili læmd n-sidi rbbi å-åwilli-t-isiggiln,
tili œœaæt i-uwl-nun åilad tasawnt.
27 ra-gis-swingimn ayt-tmizar aggugnin,
grawln-d kullu s-dar rbbi da-illan,
knun-d tagÐmatin n-iqbiln å-umnid-ns.
28 ašku tagldit, tin sidi rbbi a-tga.
d-nttan a-iækamn f-iqbiln n-ddunit.
29 rad-as-knun willi issãnayn içf-nsn,
sjdn-as willi igguzn å-ugdrur n-wakal.
ur-ñãarn ntni ad-æœarn f-tudrt-nsn.
30 rad-fln tarwa-nsn a-tqasan sidi rbbi,
ar-addrn siditsn i-tasut da-d-iftan.
31 aškin-d ar-tbrraæn i-willi ra-d-ilal
f-maylli iskr s-ufulki-ns izgan.

23
amarg n-dawd
sidi rbbi a-yyi-iksan
1 sidi rbbi a-yyi-iksan, ur-ra-yyi-i眜a yat.
2 yawi-yyi-d ad-sunfuå å-igran zgzawnin.
izwur-iyi-d s-tama n-taløinin l-lhna.
3 issdus ul-inu, iguwwd-iyi å-iåarasn l-læqq,
imurign 256
åmklli iga ism-ns iøzzan.
4 waçça zriå å-talat n-umalu l-lmut,
ur-ksuãå gar ašku kiyi a-didi-illan.
aømud d-uøkkaz a-s-a-yyi-tzzøamt.
5 tjjujadt-iyi tirmt å-wammas n-inuwwašn-inu,
tññåurt içf-inu s-zzit,
tømmrt lkas-inu ar imi.
6 afulki d-tayri izgan a-rad-bdda-didi-yili,
kullu ussan n-tudrt-inu.
å-untal n-sidi rbbi a-å-rad-qamaå,
kullu ma-rad-ddrå.

24
amarg n-dawd
agllid imqqurn
1 akal win sidi rbbi a-iga
ula kullu ma-gis-illan.
ddunit tin sidi rbbi a-tga
ula kullu ma-gis-izdån.
2 isrs llsas-ns å-gr imdwan,
ibnu-tt f-iggi n-waman.

3 ma-ra-iåli s-uwrir n-sidi rbbi?


ma-ra-ibidd å-udåar-ns amñlay?
4 wanna dar ifassn åusnin d-uwl iœfan.
ur-a-išškšam içf-ns i-lbaãl,
ula da-yakka tuggÐa n-tkrkas.
5 nttan a-å-ra-ibark sidi rbbi.
ra-t-ijjnjm irãu fllas.
6 åmkan ad-gan åwilli srs isiggiln,
akmurn-in s-rbbi n-imzwura-nsn.

7 ittyayt a-iflwan,
rñmayt a-imawn n-zman,
a-ikšm-ugllid imqqurn.
8 ma-igan agllid imqqurn?
iga-t sidi rbbi lli-idusn itjhhd,
inru kullu ma-dids-immaån.
9 ittyayt a-iflwan,
rñmayt a-imawn n-zman,
a-ikšm-ugllid imqqurn.
10 ma-igan agllid imqqurn?
iga-t sidi rbbi da-iñãarn i-kulši,
nttan a-igan agllid imqqurn.
imurign 257

25
amarg n-dawd
kiyin a-å-n-giå rrja
1 kiyin a-sidi rbbi a-mi-n-ullå rruæ-inu.
2 kiyin a-rbbi-nu a-å-bahra-umnå.
a-ur-iyi-tadjt ad-næaššamå,
wala tudjt inuwwašn a-flla-ssfurrugn.
3 s-læqq ur-sar-inæaššam wanna-n-gik-irjan.
han iknnadn a-ra-inæaššam s-wawal-nsn içwan.

4 wa sidi rbbi, mala-yyi-d kullu ma-tqœadt,


ar-iyi-tsslmadt iåarasn-nk,
5 tguwwdt-iyi s-læqq n-ulmmud-nk,
ašku kiyin a-igan rbbi anjjam-inu,
d-kiyin a-å-a-n-trjuå ass kullut.
6 wa sidi rbbi a-ur-tettut rræmt-nk ula tayri-nk izgan,
ašku zå-zman ad-bdda-srsnti-tskart.
7 a-ur-di-tswingimt ddnub n-mññiy-inu
ula mamnk ad-jliå zå-uåaras-nk.
awi-tt gigi åilad s-tayri-nk izgan,
tskrt a-sidi rbbi s-ufulki-nk yuwfan.

8 ifulki sidi rbbi, ig wad bdda inmn,


ar-imala aåaras i-wanna zå-gis ijlan.
9 ar-itguwwad å-uåaras l-læqq yan iran a-isfld
ar-isslmad ma-iqœad i-yan iran a-t-yissan.
10 sidi rbbi ar-bdda-iskar s-læqq ula lænant
i-willi iqaman å-løhd-ns ula å-tuggÐa-ns.

11 f-ssibt n-ism-nk a-rbbi da-bdda-illan,


a-f-ãalbå a-yyi-tœamæt, ašku iggut løib-inu.
12 manwa å-bnadm a-ituqqarn sidi rbbi?
nttan a-mi-ra-iml aåaras a-t-yamñ.
13 lçir a-å-ra-iqama-uwl-ns,
i¡¡af-wamud-ns akal.
14 sidi rbbi iga amddakkÐl n-willi-t-ituqqarn,
d-ntni a-mi-ra-d-imala løhd-ns.
15 rurå-n bdda alln-inu s-rbbi da-illan,
ašku nttan a-d-itkksn iãarn-inu zå-ššbkt.

16 mnad gigi tænnut flla,


ha-yyi å-urfufn d-ur-dari yan.
17 tggut-tkrrayt n-uwl-inu.
ašk-id tkkst flla taåuft-ad.
18 mnad-d å-tguãi-nu išqan,
imurign 258
tœamæt-iyi f-kullu løyub-inu.
19 ñr matta åunškad gan inuwwašn-inu,
han tanuwwašt iqjrn ayd-s-a-yyi-tkrhun.
20 ãuf tudrt-inu, tfukkut-iyi,
d-a-ur-iyi-tadjt ad-næaššamå,
ašku kiyin a-å-zawgå.
21 amsntl-inu iga-t-uwl inmn d-nniyt iœfan,
ašku kiyin a-å-n-giå rrja.
22 fukku ayt-israyil a-rbbi,
zå-kullu tiåufiwin-nsn.

27
amarg n-dawd
ma-zå-rad-iksaãå?
1 sidi rbbi iga tifawt-inu ig anjjam-inu.
ma-zå-rad-iksaãå?
sidi rbbi iga lbrj-inu iæãu tudrt-inu.
ma-ra-yyi-issiwd?
2 iå-d-uškan id-bu-lçКant a-yyi-hlkn,
rad-knukin ãrn inuwwašn-an.
3 d-iå-iyi-sutln ayt-imiå ggutnin,
ur-ra-yiksaã-uwl-inu.
d-iå-d-kullu-ålin s-imqlad n-imiå,
ha nkki rad-zømå.

4 yat-tåawsa ad-ãalbå zå-sidi rbbi,


åir nttat ad-riå.
ãalbå-as ad-zdåå å-tgmmi-ns tamñlayt
kullu ma-rad-ddrå,
ar-gis-swingimå å-illiå illa nttan,
issanå tamimt-ns.
5 ra-yyi-iæãu sidi rbbi å-ddu-tduli-ns
å-uzmz n-tnukmut.
rad-bdda-yyi-issntal å-untal-ns izgan,
ig-iyi-n f-ujarif yattuyn l-laman,
6 yall içf-inu f-inuwwašn lli-yyi-isutln.
rad-allå awal-inu s-lfræ iggutn,
ssakmurå-as-n tiwafkiw å-untal-ns amñlay,
asiå amarg, ayrirå i-sidi rbbi.

7 sfld-iyi a-sidi rbbi, ha-yyi åriå-ak-n.


ænnu flla tøawnt-iyi.
8 tnnit: «akmurat-d tissanm-iyi.»
yini-ak-uwl-inu: «kiyi a-sidi rbbi a-s-n-akmurå.»
9 a-ur-twrrit taggugt-n zå-gigi.
ha kiyi a-igan løawan-inu.
imurign 259
a-ur-iyi-tagÐit tbzgt flla tflt-iyi.
ha kiyi a-igan anjjam-inu.
10 iå-iyi-akkÐ-ifl baba ula immi,
kiyi a-sidi rbbi ra-yyi-bdda-tirit.
11 ml-iyi a-sidi rbbi ma-gigi-tqœadt,
tguwwdt-iyi bdda å-uåaras yasstwan,
ar-iyi-tssinift i-willi-yyi-itkrhun.
12 a-ur-iyi-tflt å-ufus n-inuwwašn
ar-flla-sskirkisn ar-gigi-rggmn.
13 umnå is-rad-ñrå å-tudrt n-ddunit-ad
afulki n-sidi rbbi.

14 rju åilad å-sidi rbbi, tdust tzzøamt ul-nk.


rju åilad å-sidi rbbi.

30
amarg n-dawd, tallåat å-tizi n-unurñm n-tgmmi tamñlayt
izri-iyã ifaw-wass
1 ra-ki-tmjjadå a-sidi rbbi, ašku tullt-iyi-d.
ur-tudjt inuwwašn-inu ad-flla-ssfurrugn.
2 åriå-n srk a-sidi rbbi-nu, tjjujit-iyi.
3 tasit-iyi-d zå-udåar n-willi mmutnin,
trart-iyi-d tudrt-inu a-ur-gguzå s-tdrut.

4 ttirirayt i-sidi rbbi ay-ayt-uåaras-ns,


talåm ism-ns yattuyn iœfan.
5 hati låaãab-ns åir yan kra a-itqama,
imma rrãa-ns idum kullu ma-tlla tudrt,
waçça da-tma¡aln im¡¡awn n-iyã,
ar-d-itfaw lfræ zikk œbaæ.

6 lliå dari thnna luqt ar-ttiniå: «ur-sar-ndudiå»,


7 tssdust-iyi s-rrãa-nk a-sidi rbbi zund adrar.
åir tdlt-n flla udm-nk, tasi-yyi tawda.
8 kiyi a-mi-n-åriå a-rbbi da-illan.
wa rbbi-nu, åila ænnu flla.
9 iå-gguzå s-ugÐãi l-lmut,
ma-s-ra-k-nføan idammn-inu?
izd agdrur n-wakal a-ra-k-ittalå,
ar-isawal f-tayri-nk izgan?
10 sfld a-sidi rbbi, tænnut flla,
tgt aøwin-inu, a-rbbi da-bdda-illan.

11 hati tusit-n flla tandra, trart-iyi a-takÐiå.


tkkst-iyi lçiš, tsslst-iyi lfræ.
12 udm issmråan a-s-a-yk-ttirirå
imurign 260
d-ur-sar-fssaå.
kiyin a-sidi rbbi-nu a-rad-tškarå
kullu mayd iftan.

32
tallåat n-dawd
tasaøt n-taåuft
1 ambarki a-iga wanna mi iœamæ sidi rbbi f-tjli-ns,
issitti fllas åaylli-t-issæššamn.
2 ambarki a-iga wanna mi ur-iæasb sidi rbbi ddnub-ns,
ula sul tqama-tkndawt å-uwl-ns.

3 lliå ur-ta-yak-qrraå, tmda-gigi-kullu-tdwast,


ha-yyi ar-nddrå ass kullut.
4 å-iyã ula azal iññay-flla-ufus-nk.
zund aœåar å-œœif iærran ad-sllawn içœan-inu.
5 qrraå-ak åakudan mamnk ad-ffuåå zå-wawal-nk,
ur-qamaå æãiå åaylli-yyi-issrkan.
iniå-ak «tÐgrañ-iyi a-sidi rbbi f-åaylli skrå yÐçšn.»
tssittit flla åakudan taññayt n-ddnub-inu.

6 nkrayt ay-ayt-rbbi tårm-as å-tizi n-taåuft,


ur-ra-kÐn-yadj a-kÐn-yawi-unggay.
7 kiyi a-igan antal-inu tæãut-iyi å-tasaøt n-tnukmut,
tsslulliyt-iyi tallåatin n-sslamt.

8 rad-ak-mlå aåaras lli-k-id-iqqann,


iniå-ak ula mamnk a-gis-tfttut.
9 a-ur-tgm imddila zund agmar d-usrdun,
ar-skarn s-ifaddn ma-ira siditsn,
s-ulgamu d-twuriyt a-s-a-gisn-itækam.

10 tayri n-sidi rbbi a-ilulliyn i-wanna gis yumnn,


imma willi itsalan ma-yÐçšnn, ar-asn-ttigat-tguãi.

11 fræat s-sidi rbbi tfræm s-uggÐar,


kunni da-iftan å-uåaras n-ufulki.
tallm awal-nun tirirm i-rbbi,
kunni da-i¡¡afn ul iœfan.

33
fræat s-sidi rbbi
1 fræat s-sidi rbbi a-kullu willi-f-irãa.
illa f-willi inmn a-ti-ttalån.
imurign 261
2 kkatat rribab ar-ttškarm rbbi da-illan,
ar-as-ttirirm s-imis bu-mraw lu¡rat.
3 asyat-as amarg l-ljdid,
s-tijjijt l-lu¡ar išwan ula s-twaåra l-lfræ.

4 hati yÐåñan-wawal n-sidi rbbi,


iban-d laman-ns å-kullu ma-iskar.
5 sidi rbbi, iøzza-dars-ufulki ula læqq,
tømmr ddunit s-tayri-ns izgan.

6 awal n-sidi rbbi a-s-tyawskarn ignwan,


d-uœwaã n-imi-ns a-s-kullu-llan itran.
7 issmun aman n-umda issgudi-tn,
iæãu aman n-tdrut å-tnuãfi-ns.
8 illa f-kullu ddunit a-ttuqqar sidi rbbi,
åuwãn kullu imzdån n-wakal å-umnid-ns.
9 aynna-s-inna yili, d-aynna-s-yumr ijru.

10 sidi rbbi ar-issmuttul imšiwirn n-iqbiln,


ar-irñña ma-tnuwwan ayt-tmizar.
11 kra iqœad sidi rbbi a-rad-bdda-yili,
izga maylli inuwwa-uwl-ns zå-tasut ar tasut.
12 ambarki a-iga-uqbil da-mi-iga siditsn rbbi da-illan,
imbarkiyn ad-gan willi iñli ad-gn wins.
13 ar-d-itmnad sidi rbbi zå-ignwan,
igabl kullu tarwa n-bnadm.
14 igawr f-lørš ar-d-issmuqqul,
iñr kullu imzdån n-ddunit.
15 nttan a-içlqn ul n-kraygatt yan,
ar-ituwzan kullu iskkirn-ns.

16 urd tugtt l-løskr a-s-a-itnjam-ugllid,


nåd afus itjhhdn a-itfukkun bab n-imiå.
17 yan itønnan s-wayyis, rad-as-yili-ugÐri.
urd bu-ifaddn a-ra-t-ifukku zå-uwzzal.
18 sidi rbbi a-itgabaln willi-t-ituqqarn,
gn-n kullu rrja-nsn å-tayri-ns izgan.
19 d-nttan a-ra-ifukku rruæ-nsn zå-lmut,
ijjnjm tudrt-nsn å-uzmz n-uåÐni.

20 ha-yaå ar-ntql s-sidi rbbi,


nttan a-igan aøwin-nå ig antal-nå.
21 nttan a-s-a-itfraæ-uwl-nå,
ašku ntønna s-ism-ns yattuyn iœfan.
22 a-fllanå-tili tayri-nk izgan a-sidi rbbi,
ašku rrja-nå gik a-å-n-illa.
imurign 262

34
amarg n-dawd, lliå iskr zund inufl å-dar abimalik,
mãyat afulki n-rbbi
aylliå-t-issmsr iddu
1 ra-ttalåå sidi rbbi kraygatt luqt.
ar-bdda-itkka læmd-ns imi-nu.
2 ul-inu ar-issøzza rbbi da-illan.
sfldayt-iyi a-igllinn, tfjjijm.
3 nkrat a-didi-ttmjjadm sidi rbbi,
a-kullu-nssattuy ism-ns iøzzan.

4 sigglå s-sidi rbbi åikkan isfld-iyi,


ifukku-yyi-d zå-kullu ma-yyi-issiksaãn.
5 willi srs ittalln alln, hatni ar-sufun,
d-ur-sar-næaššamn-uwdmawn-nsn.
6 giå igllin årå i-sidi rbbi, isfld-iyi,
ijjnjm-iyi zå-kullu ma-yyi-ihuwwln.
7 hati isslulliy-d lmalak n-sidi rbbi
i-willi-t-ituqqarn, ar-tn-d-itfukku.

8 mãyat tñrm mnšk a-s-ifulki sidi rbbi.


ambarki a-iga wanna gis izawgn.
9 uqqrat sidi rbbi å-kraygatt luqt a-imñlayn-ns,
ašku willi-t-ituqqarn, ur-ra-tn-i眜a yat.
10 ula ikzinn n-izm ar-tiãøafn s-lañ,
imma willi isiggiln sidi rbbi, ur-ra-ysn-tlaæ ma-ifulkin.

11 aškat-d a-tarwa tsfldm-iyi,


f-ad-awn-sslmdå a-ttuqqarm sidi rbbi.
12 is-illa ma-iran a-issfjjij tudrt-ns,
issigt ussan-ns, i¡rræ bdda å-lçir?
13 i眜a a-tssittit løib zå-ils-nk,
tkkst takndawt i-infurn-nk,
14 twrrit-d zå-ma-yÐçšnn, ar-ttsalat afulki,
ar-tsiggilt sslamt, tññut gis a-stti-tamñt.

15 alln n-sidi rbbi ar-tgabalnt willi iœlaæn,


imñgan-ns rñmn-d i-ismummÐin-nsn.
16 udm n-sidi rbbi iga ãiãã i-ayt-løar,
ra-isfiã akttay-nsn zå-wakal.
17 imma willi yaqran s-sidi rbbi, hati isfld-asn,
ifukku-tn zå-kullu ma-tn-ihuwwln.
18 sidi rbbi yakmur-d s-wanna-mi-tjdr tasa-ns,
ar-ijjnjam willi mi ttyagas rruæ.

19 ar-ttigatnt tassasin dar yan iœlaæn,


imurign 263
ifukku-t sidi rbbi zå-kraygatt yat,
20 ijjnjm içœan-ns, ur-gisn-irñi yan.
21 taguãi a-s-rad-hlkn ayt-lçКant,
yili læukm f-willi ikurhan ayt-ufulki.
22 sidi rbbi ra-ifukku tudrt n-içddamn-ns,
ur-ra-ihlk yan zå-åwilli gis izawgn.

37
amarg n-dawd
rad-as-kullu-tggru
s-sslamt

1 ad-ur-tqlaqlt f-ssibt n-ayt-løar,


wala tæsadt willi itsalan lçКant.
2 åir imikk rad-sllawn zund tuga,
iqarn zund igÐlasn l-lbur.
3 amn å-sidi rbbi tsalat afulki,
s-tzdåt å-wakal tksst å-laman.
4 ssfræ içf-nk s-rbbi da-illan,
ifk-ak ma-ira-uwl-nk.
5 g-n aåaras-nk å-gr ifassn n-sidi rbbi,
tamnt gis d-nttan a-ra-t-ikmml.
6 ra-irar afulki-nk a-yisfiw zund azal,
ar-issmråa læqq-nk zund tuññunt n-wass.

7 åir thnna å-lgddam n-sidi rbbi, tqlt srs s-œœbr.


ad-ur-tqlaqlt f-bu-tillay da-itnjaæn å-iskkirn-ns.
8 ssitti-n fllak iriyn, tssçsit låaãab lli-gik-illan,
ašku han aqlaql ar-itawi s-ššrr
9 rbbi da-illan ra-issukf ayt-løar,
d-willi-n-gis-irjan a-ra-i¡¡af akal.
10 åir imikk rad-laæ bu-lçКant.
iå-srs-tsigglt å-illiå illa, ur-sul-ra-t-in-taft.
11 han willi itœbarn a-ra-i¡¡af akal,
fræn bdda ntni s-sslamt yuwfan.

12 bu-lçКant ar-imddi i-wad iœlaæn,


ar-fllas-itigñañ uçœan-ns.
13 imma siditnå ar-i㜜a å-bu-lçКant,
iñr-n ass l-lhalak-ns yakmur-d.
14 ayt-løar ldin-d uzzal, mdin ula lqus,
ad-utn willi dar idrus d-willi ur-dar yat,
irin ad-årœn i-willi isalan afulki.
15 imma ntni, rad-rñn lqwas-nsn,
ikÐi-n-uwzzal å-uwl-nsn.
imurign 264
16 imikk nna-illan å-ufus n-yan iœlaæn
yuf kigan lli-¡¡afn ayt-lçКant ggutnin.
17 sidi rbbi a-yusin willi œlaænin,
irñ taåru¡¡ n-ayt-løar.
18 sidi rbbi a-igabln ussan n-willi œfanin,
yili-asn lwrt idumn.
19 rad-šbøn å-uwssan n-uåÐni inqqan,
d-ur-rad-næaššamn å-uzmz išqan.
20 han ayt-løar rad-tthlkn laæ-tn,
zrin inuwwašn n-sidi rbbi zund ijddign l-lçla,
imikk s-tn-laæ, åmklli tlaæ awwu.

21 ar-d-ir¡¡l bu-lçКant, ur-akkÐ-a-itrara.


imma wad iœlaæn da-yakka s-lænant.
22 willi-å-ibark sidi rbbi a-ra-i¡¡af akal,
imma willi içza, rad-kullu-zå-gis-akufn.
23 iå-irãa sidi rbbi s-uåaras n-yan,
da-gis-izzga tawada-ns.
24 waçça-t-yut ifikš, ur-ra-n-iãr f-uwdm-ns,
ašku sidi rbbi ad-as-yumñn afus.
25 kkiå-tt-in mññiå, ha-yyi åilad uwssrå,
ur-jji-ñriå yan iœlaæn, ityawfal waædut,
ula ñriå tarwa-ns ar-tjaran aårum.
26 ass kullut ar-itænnu ar-ir¡¡l,
imbarkiyn a-rad-gn tarwa-ns.

27 itti zå-lçКant, ar-ttsalat afulki,


hati ra-tzdåt bdda å-wakal.
28 ašku sidi rbbi, iøzza dars læqq,
ur-sar-ifil willi yumñn aåaras-ns.
kullu mayd iftan rad-fllasn-itæœar,
issukf amud n-willi Ðçšnnin.
29 willi œlaænin a-ra-i¡¡af akal,
rad-gis-zdån kullu mayd iftan.
30 imi n-wad iœlaæn ar-isawal s-tækimt,
d-ils-ns ar-bdda-izzga læqq.
31 almmud n-rbbi-ns a-illan å-uwl-ns,
d-ur-sar-nšgn iãarn-ns.
32 han bu-lçКant ar-itãuf walli iœlaæn,
ar-bdda-isiggil mamnk a-ra-t-ihlk.
33 imma sidi rbbi ur-ra-t-ifl å-ufus-ns,
d-ur-ra-t-yadj a-fllas-ittut lbaãl.

34 rju-n å-sidi rbbi, tqamat å-uåaras-ns,


hatin ra-k-yall baš a-te¡¡aft akal,
tñrt willi Ðçšnnin akufn zå-gis.
imurign 265
35 ñriå bu-lçКant lli-iqjrn ar-issiwid,
zund aœåar ibuålan ifsrn iœ¡¡wan-ns.
36 yan kra d-ntta ur-sul-iqama,
hati sigglå srs, ur-t-sul-ufiå.

37 tmnad å-wad iœfan, tawit-stt å-wad inmn,


ašku rad-as-kullu-tggru s-sslamt.
38 han imøœan ra-tthlkn laæ-tn,
d-lfna a-s-ra-tggru i-ayt-lçКant.
39 sidi rbbi a-ra-ijjnjm willi œlaænin,
ig-asn antal l-laman å-tizi n-tnukmut.
40 sidi rbbi a-ra-tn-iøawn ifukku-tn,
ifukku-tn zå-ayt-løar ijjnjm-tn,
ašku nttan a-å-a-n-tzawagn.

40
i-rrays n-umarg, amarg n-dawd
iswangm-iyi-d bdda
1 giå-n rrja-nu å-sidi rbbi, qamaå ar-srs-tqlå.
igrawl-d ilmma sri, isfld i-twaåra-inu.
2 yall-iyi-d zå-tnuãfi n-uqqryan
å-wammas n-ubluñ idran,
issbidd iwurzan-inu f-uñru irœan,
izzga tawada-nu å-uåaras yasstwan.
3 ig amarg l-ljdid å-imi-nu,
amarg l-læmd i-rbbi-nå.
iggut ma-ra-yyi-iñr iåuwã,
iwrri yamn å-sidi rbbi.
4 ambarki a-iga-urgaz lli-istamnn å-sidi rbbi,
ur-a-ibnnu f-id-bu-isfurrugn,
ula da-itãfur id-bu-tkrkas.

5 wa sidi rbbi-nu, ggutnt løjayb-nk


ula tiåawsiwin lli-ginå-tqœadt.
hati iskkirn-nk ssurfn læsab.
iå-a-fllasn-sawalå, ur-rad-iñãarå a-tn-kmmlå.

6 tiårœiw d-twafkiw, ur-a-tnti-ttirit,


walaynni trñmt imñgan-inu ad-sflidå.
tiårœiw jdrnin d-isakmurn f-tjli,
ur-jjid kiyi a-srsn-irãan.
7 imma nkki nniå-ak: «ha-yyi uškiå-d,
åmklli flla ityaran å-warra-nk,
8 iriå ad-skrå ma-trit a-rbbi-nu.
hati almmud-nk illa å-uwl-inu.»
imurign 266
9 brræå s-ujnjm å-tamunt imqqurn,
tssnt a-sidi rbbi is-ur-qqinå imi-nu.
10 sawlå-asn f-tayri-nk idumn.
ur-fssaå f-mamnk a-yyi-tfukkit.
ur-ssrgså f-tamunt imqqurn
lænant-nk ula tayri-nk izgan.

11 wa sidi rbbi, a-ur-n-flla-tæãut rræmt-nk.


zayd tgablt-iyi s-tayri-nk ula lænant-nk izgan.
12 hati kigan d-lçКanat ayd-iyi-isutln,
ssaykn flla ddnub-inu ssbukãn-iyi.
hatnin utin inñaãn n-içf-inu, ššåašan ul-inu.
13 wa sidi rbbi, rãu flla tjjnjmt-iyi.
æarru-d a-rbbi da-illan, tøawnt-iyi.
14 had flla willi iran a-yyi-kksn tudrt.
ašk-id tssmuttlt-tn f-ad-kullu-næaššamn.
ha willi inuwwan a-yyi-ssyagasn.
ssgrawl-tn tiåurdin ad-amñn agÐri.
15 hay-ayt-løar ar-gigi-¡¡nañn.
ssåuwã-tn f-çziyt lli-rad-asn-yili.

16 ad-kullu-srk-fjjijn willi-k-isiggiln.
fræn willi iran ajnjm-nk
ar-bdda-ttinin: «mnšk a-s-imqqur sidi rbbi.»
17 nkki ur-giå yat wala dari yat,
walaynni rbbi-nu iswangm-iyi-d bdda.
kiyi tgit aøwin-inu tgt anjjam-inu.
a-ur-n-tma¡lt åilad a-rbbi-nu.

42
i-rrays n-umarg, almmud n-ayt-quraæ
a-ul-inu
1 åmklli ittiri-uznkÐã løin lli-zå-ftan-waman,
åmkan a-k-ttiriå a-rbbi.
2 ha-yyi yaå-iyi irifi-nk a-rbbi iddrn.
managu ra-n-akmurå ad-dik-mnaggarå?
3 å-iyã ula azal im¡¡awn a-igan tirmt-inu.
ar-iyi-ttinin bdda «manza rbbi-nk?»
4 ar-ttbbi tasa-nu åakud nna-d-swingimå
ussan-an å-a-tmunuå d-aytma ggutnin.
ar-asn-zgguruå s-tgmmi tamñlayt,
ar-ntall awal-nå ar-nttalå rbbi,
ar-as-nttirir s-tallåatin l-lfræ.

5 wa ul-inu, maç a-ki-taå-tguãi?


maç aylliå tåufit å-ugÐns-inu?
imurign 267
rju-n åilad å-rbbi, ašku rad-as-daå-tæmadå.
nttan a-igan anjjam-inu ig rbbi-nu.

6 wa rbbi kiyi a-å-a-swingimå,


ašku taguãi a-ibbin å-uwl-inu.
7 tawi-yyi zund anggay n-wasif n-urdun,
zund aman ãrnin zå-æarmun å-udrar n-miœøar.
8 å-uzal a-flla-ttili tayri n-sidi rbbi,
d-iyã s-imurign a-s-a-yas-ttirirå.
ar-tñallaå i-walli-yyi-d-yakkan tudrt.
9 sqsaå rbbi lli-yyi-igan ajarif l-laman,
«maç aylliå-iyi-tflt?
maç a-tudjit ayt-løar a-yyi-tnåadn?»
10 ar-iyi-brrin ntni s-¡¡nñ-nsn.
ar-iyi-ttinin bdda «manza rbbi-nk?»

11 wa ul-inu, maç a-ki-ttaå-tguãi?


maç aylliå tåufit å-ugÐns-inu?
rju-n åilad å-rbbi, ašku rad-as-daå-tæmadå.
nttan a-igan anjjam-inu ig rbbi-nu.

51
i-rrays n-umarg, amarg n-dawd,
wa rbbi skr gigi ul
iœfan lliå-d-srs-yuška nnabi natan tigira n-ma-ikšm f-batšibaø

1 wa rbbi, ænnu flla s-tayri-nk idumn,


tsfiãt takndawt-inu s-rræmt-nk yuwfan.
2 sird-iyi bahra zå-løib-ad skrå,
tssåust-iyi zå-lçКant-inu.
3 ašku ssnå mnšk a-s-jliå nkki,
ar-bdda-swingimå å-lbaãl-inu.
4 kiyin ad-åãrå s-uggÐar,
skrå ma-yÐçšnn å-iñri-nk.
trart-d flla s-wawal yÐåñann,
tækamt flla s-læqq iœæan.

5 zå-ungañ n-tlalit ad-skarå lçКant.


gå bu-ddnub zå-lliå tusi inna aælig.
6 ssnå izd læqq a-trit å-uwl n-yan.
sslmd-iyi taækimt a-gigi-ttnbaã.
7 rušš-iyi s-uzukkÐni, œfuå.
sird-iyi, mllulå uggÐar n-udfl.
8 adj-iyi ad-daå-sfldå i-taãœa ma-issfraæn,
trart-d içœan lli-tbrit ad-daå-fjjijn.
9 dl alln-nk f-tkndawin-inu,
tsfiãt flla læsab l-løyub-inu.
imurign 268

10 wa rbbi, skr gigi ul iœfan,


trart-d rruæ izgan å-ugÐns-inu.
11 a-ur-iyi-te¡¡ayt zå-dark a-rbbi,
wala tkkst flla rruæ-nk iœfan.
12 fk-iyi ad-daå-fræå s-ujnjm-nk,
tssdust-iyi s-nniyt a-k-bdda-rãuå.
13 rad-malaå iåarasn-nk i-imøœan,
wrrin-d dark willi ijlan.

14 fukku-yyi a-rbbi zå-watig n-idammn-an,


f-a-ittirir ils-inu f-ufulki-nk, ay-anjjam-inu.
15 wa rbbi-nu, rñm infurn-inu,
s-ha imi-nu ar-itbrraæ s-læmd-nk.
16 mrad is-ra-tfræt s-tårœiw, rad-ak-tnt-fkå,
imma kiyi ur-a-ttrãut s-twafkiw jdrnin.
17 tawafka lli-ira rbbi, tga-tt rruæ irñan.
d-uwl ityagasn s-nndamt, ur-ra-ti-tægart a-rbbi.

18 a-trãut f-œiyun tskrt-as afulki,


tbnut daå igudar n-urušalim.
19 tfræt åakudan s-tårœiw œlaænin,
d-isakmurn jdrnin lli-rad-ak-ityawfka,
ar-ak-n-tattuyn igayzn f-umåraœ-nk.

62
i-rrays n-umarg, f-rriæ n-‹yadutun›, amarg n-dawd.
ur-sar-asuså
1 rbbi waædut ad-dar-siggilå asunfu,
dars a-å-¡¡afå laman.
2 rbbi waædut a-igan ajarif-inu
ig lbrj ig antal-inu,
ur-sar-mmussiå.

3 ar managu a-ra-tirim a-ttakÐlm f-bnadm,


tirim a-yyi-tssãrm zund aåÐrab ikÐnan,
zund tabya ihrmn?
4 ar-kn-itøjab a-taddrm tikrkas,
tskrm f-a-yyi-di-tgrm zå-tarigt-inu.
da-takkam tamimt s-ils
imma ul iømmr s-wasmmum.

5 rbbi waædut ad-dar-siggilå asunfu,


d-nttan a-å-n-giå rrja.
6 rbbi waædut a-igan ajarif-inu
ig lbrj ig antal-inu,
imurign 269
ur-sar-asuså.
7 rbbi waædut a-ra-yyi-issbidd å-laman,
d-nttan a-ra-issattuy ism-inu,
ig ajarif izgan ig azwag-inu.

8 way-aytma tiqayt å-rbbi å-kraygatt tasaøt,


tinim-as f-kullu ma-issåufun ul-nun,
nttan a-å-a-ntzawag.
9 hati amñluã zund tunfust a-izray,
imma bu-wayda tawargit ka-iga.
ntni s-sin hatin fssusn f-yat-tunfust,
ar-srsn-yaqlay lmizan.
10 a-ur-tbnnum s-ma-di-tkkism s-ifaddn,
ula da-ttawim rrja s-ma-di-tukÐrm.
iå-d-yuška lçir iggutn a-ur-fllas-tskrm.

11 hati yat-twal isawl sidi rbbi,


tis snat-twal sfldå-as inna,
nttan ad-bdda-iækamn å-kullu ma-illan.
12 d-nttan ad-aå-iran s-lænant-ns izgan,
d-nttan a-itçllaœn i-kraygatt yan f-ma-iskr.

63
amarg n-dawd, lliå illa å-lçla n-yahuda
nkrå zikk
1 wa rbbi tgit rbbi-nu,
nkrå zikk ar-srk-siggilå.
ul-inu inåa-t irifi-nk,
zund akal iqqurn s-irifi.
tåaša ddat-inu s-umarg-nk,
zund illi ur-jji-kkin-waman.
2 riå a-n-dik-iliå å-udåar-nk,
ssmaqqlå åin taækimt l-lmajd-nk.
3 ujadå a-ki-tmjjadå a-rbbi,
ha-tayri-nk tuf dari tudrt,
4 ra-ki-ttalåå kullu ma-rad-ddrå,
mdiå-ak-n ifassn ññallå.

5 tømmrt ul-inu s-tamimt-nk.


asiå-ak amarg-ad s-lfræ.
6 ktiå-k-id å-tizgag n-iyã.
kiyi a-å-a-swingimå å-tisi.
7 kiyi a-igan løawan-inu,
d-umalu-nk a-å-a-ttirirå.
8 ul-inu iåwi bdda gik,
d-ufus-nk a-yyi-bdda-yusin.
imurign 270

9 åwilli-yyi-inuwwan s-lhalak
ra-n-tyawgarn s-tdrut n-wakal,
10 rad-ãrn å-imiå ššn-tn-uwššann.
11 ifræ-ugllid s-mayd iskr rbbi,
alån-k åwilli uqqrnin ism-nk.
fssan åwilli fllak sskirkisnin.

66
i-rrays n-umarg, tallåat, amarg
allayt awal-nun
a-imzdån n-ddunit

1 allayt awal-nun a-imzdån n-ddunit,


ar-taqram i-rbbi s-lfræ iggutn,
2 ar-ttirirm ar-ttmjjadm ism-ns,
ar-kullu-ttalåm timuåra-ns.
3 tinim i-rbbi: «mnšk a-s-a-ssåuwãn iskkirn-nk.
mnšk a-tggut lquwwa-nk itjhhdn,
aylliå a-n-tkmmašn inuwwašn-nk å-umnid-nk.
4 ar-ak-tsjadn kullu imzdån n-ddunit,
ar-ak-ttirirn, ar-tsbbaæn i-ism-nk.»

5 aškat-d a-tñrm ma-iskr rbbi.


løjayb-ns ar-ssåuwãnt tarwa n-bnadm.
6 irur amda ig taåart, bbin ula asif f-uãar.
åin a-å-nfræ s-iåarasn-ns.
7 ar-bdda-itnbaã-ufus-ns itjhhdn,
ãufnt-walln-ns kullu ayt-tmizar,
a-ur-srs-nkrn imøœan.
8 alåat rbbi-nå a-iqbiln n-ddunit,
a-itkka læmd-ns ula darun.
9 nttan a-iæœarn f-tudrt-nå,
ur-yudji iãarn-nå ad-nšgn.

10 wa rbbi, hati turmt-aå, tœœfut-aå zund nnÐqrt.


11 tgt-aå å-ššbkt, tsrst fllanå ma-iññayn.
12 tawit-d imnayn ar-taããrn içfawn-nå.
tzzrit-aå zå-løafiyt d-unggay n-waman,
tssufåt-aå-d tigira s-udåar l-laman.

13 rad-dduå s-tgmmi-nk s-isakmurn jdrnin,


ssafuå kullu maylli-f-ak-ggulliå,
14 fkå-ak maylli-s-ak-qawln infurn-inu,
inna-yak-t imi-nu å-tasaøt n-tnukmut.
15 rad-ak-ssattuyå ma-iãnin å-tårœiw jdrnin,
s-wawwu n-izamarn d-win imugayn d-ibukirn.
imurign 271

16 aškat-d tsfldm, a-willi ituqqarn rbbi,


mlå-awn kullukÐn ma-iskr å-tudrt-inu.
17 nttan a-mi-iåra imi-nu
d-nttan a-ittalå ils-inu.

18 mrad is-æãiå kra l-løib å-uwl-inu,


ur-rad-iyi-isfld rbbi-nu.
19 s-læqq isfld-iyi rbbi,
yawi-tt å-mad-as-ãalbå.
20 a-yili læmd i-rbbi lli-ur-d-iqqin f-tñallit-inu,
ula ikks flla tayri-ns izgan.

78
almmud n-rrays asaf
ra-t-nmala i-tasut-
ad-d-yuškan

1 wa mddn-inu, sfldat i-ulmmud-inu,


trarm-d imñgan s-ma-rad-awn-iniå.
2 lmøna n-ma-ijran a-f-rad-rñmå imi,
mlå-awn-d maylli intln f-tasut-ad.
3 nkka-ttin nsfld-as nissan fllas,
ar-aå-t-addrn id-babatnå.
4 ur-ra-t-nssntal f-tarwa-nsn.
d-ra-t-nmala i-tasut-ad-d-yuškan,
ad-sfldn f-ifulkitn n-rbbi da-illan,
issann jjhd-ns d-løjayb lli-iskr.

5 rbbi izzga tuggÐa-ns å-ayt-yaøqub,


issrœu ilmmadn-ns å-ayt-israyil.
yuœœa id-babatnå a-tn-sslmadn i-tarwa-nsn,
6 f-a-fllasn-tissan tasut da-d-yuškan,
zaydn ilmma willi rad-darsn-ilal.
mln-tn ula ntni i-tarwa-nsn.
7 åmkan a-s-ra-n-kullu-gn rrja-nsn å-rbbi.
d-ur-sar-rad-ttun iskkirn-ns.
ar-tt-bdda-tawin å-luœiyat-ns.
8 a-ur-wrrin gn zund id-babatsn,
lli-igan tasut n-imøœan, iqqur içf-nsn,
d-ntni ur-tzga nniyt n-uwl-nsn.
wala tra rruæ-nsn a-tmun d-rbbi.

9 han ayt-afraym lli-iqlldn s-lqus,


wrrin tiåurdin å-wass n-imiå.
10 ur-zgan ntni å-løhd n-rbbi,
agÐin ad-skarn s-ulmmud-ns.
imurign 272
11 ttun iskkirn-ns d-løjayb lli-asn-imla.
12 løjayb a-iskr å-iñri n-id-babatsn,
å-uzaåar n-œuøan å-wakal n-miœr.
13 ibãu amda izzgr-tn å-wammas-ns,
issbidd aman issgudi-tn-in.
14 azal ar-asn-izgguru å-umdlu,
ula s-tifawt l-løafiyt iã kullut.
15 å-wammas l-lçla a-å-istå iñran issu-tn,
zund iå-d-ngin-waman zå-tdrut n-wakal.
16 issufå-asn-d taløint zå-ujarif,
huwwdn-d-darsn-waman zund asif.

17 imma ntni zuydn ar-ti-tknadn,


ar-tøœun rbbi amattuy å-lçla.
18 gn å-uwl-nsn ad-armn rbbi,
ãalbn ma-tšthun å-tiram mimnin.
19 sawln å-rbbi inin: «is-iñãar rbbi
a-d-isrs tirmt å-lçla?
20 waçça yut añru, ffint-d taløinin n-waman,
is-iñãar a-d-isrs ula aårum i-mddn-ns, ifk-aå tifiyi?»
21 isfld-asn sidi rbbi, nkrn-d gis iriyn,
tznd løafiyt-ns f-ayt-yaøqub.
22 iåãb f-ayt-israyil ašku ur-uminn å-rbbi
ula rjan-in å-ujnjm-ns.
23 imil yamr imdla n-tattuyt,
irñm-d iflwan n-ignna,
24 ar-d-fllasn-izzuguz aårum n-‹man› zund anñar,
ifk-asn-d imndi n-ignna a-t-šttan.
25 ar-tšbaøn mddn-an aårum l-lmlayka,
ar-asn-d-isras maylli-tn-yuwdan.
26 issnkr-d añawaã zå-usålay n-tafukt,
idæi-d aãu zå-tsgiw n-tråi.
27 iffi-d fllasn tifiyi zund tiñratin n-wakal,
issayl-asn-d igãaã zund amlal n-imdwan.
28 iluæ-tn-in å-wammas n-usras-nsn,
lulliyn-d kullu i-içiyyamn-nsn.
29 ššn zå-gisn åakudan aylliå šbøn,
ašku ifka-yasn-d rbbi maylli šthan.
30 ur-ta-kmmiln maylli ran,
sul illa å-imi-nsn,
31 iåãb fllasn rbbi, inå imdwas-nsn,
issãr iøyyaln zå-ayt-israyil.

32 waçça kullu åayan, qaman å-tkndawt.


ñran løjayb-ns walaynni ur-gis-uminn.
33 irar ilmma ussan-nsn zrin zund yat-tunfust,
imurign 273
isstmmu isggÐasn-nsn s-tawda.
34 lliå a-tn-inqqa, bdun ar-t-siggiln,
wrrin-d s-nniyt-nsn ar-gis-sqsan.
35 ktin-d izd rbbi ad-asn-igan ajarif l-laman,
ktin-d izd walli yattuyn a-tn-d-ifukkan.
36 zaydn ar-ti-ttalån s-iwaliwn çwanin,
tikrkas a-mi-isfld zå-infurn-nsn.
37 ur-rin a-gis-amñn s-nniyt n-uwl-nsn,
ula skrn f-ad-zgan å-løhd-ns.
38 imma ntta iga wad itræamn.
hati idl ddnub-nsn, ur-tn-ifni.
mnnawt-twal ad-asn-issunf iriyn-ns.
ur-yudji låaãab a-fllasn-iznd.
39 issn izd åir tifiyi ad-gan,
zund aãu da-izrayn ur-sar-d-iwrri.

40 mnnawt-twal a-t-øœan å-lçla,


ar-as-tt-ss¡iyarn å-izaåarn aggugnin.
41 kigan d-twal a-tarmn œœbr-ns,
ar-ssqlaqaln rbbi amñlay n-ayt-israyil.
42 ur-sul-rin ad-d-swingimn tañããart-ns,
ula å-wass lli-å-tn-d-ifukka zå-unuwwaš.
43 ur-a-d-kttin timitar lli-d-imla å-miœr,
ula løjayb lli-iskr å-uzaåar n-œuøan,
44 irur isaffn-nsn gn idammn,
d-ur-ñãarn ad-sun å-iåbula-nsn.
45 irñm-d fllasn izan ggutnin ar-tn-lbbin,
yazn-asn-d igÐra ad-ssrkun tamazirt.
46 ifk ilmma œœabt n-igran i-tmuråi,
yadj lållt-nsn i-ibršan.
47 aãil igr-t-id s-ibruri,
ikuzarn issçœr-tn s-ugris.
48 yut kullu lksibt-nsn s-ibruri,
ula lbhaym-nsn s-uwsman.
49 irñm-d i-uqlaql d-urfufn ula låaãab ijddrn,
zund yan-ukabar l-lmlayka lli-ifnnun.
50 ur-n-iæœar iriyn-ns ula issunf-asn lmut.
isrs-n tudrt-nsn i-wa¡¡an inqqan.
51 yut kullu ifçdditn n-ayt-miœr,
imzwura n-udwas-nsn å-içiyyamn n-ayt-æam.

52 izwur-d ilmma i-mddn-ns zund tawrut,


iœug-tn zund ulli å-wammas l-lçla.
53 yawi-tn å-laman a-ur-iksaãn yat,
han ula inuwwašn-nsn, iœr¡-tn-umda.
54 isslkm-tn ar awttu n-wakal lli-iñli,
imurign 274
s-uwrir-ad lli-ifra s-ufus-ns afasi.
55 hati i¡¡ay iqbiln å-lgddam-nsn,
ibãu-asn ikalln lli-rad-¡¡afn,
izzdå tiqbilin n-israyil å-iduran-nsn.

56 nkrn daå ar-tarmn rbbi amattuy,


øœun-t, ur-tt-iwin å-tuggÐa-ns.
57 fln-t åãrn-t zund id-babatsn,
øwwjn zund lqus lli-izgaln ããrbt.
58 ss¡iyrn-as-tt lliå a-knnun i-iñran nqšnin,
ssqlaqln-t s-ikÐrkar-nsn å-iggi n-iwrar.
59 isfld-asn sidi rbbi nkrn-d gis iriyn,
iwrri f-ayt-israyil åakudan ifl-tn.
60 iffuå tazdåt-ns lli-illan å-šiluh,
ifl açiyyam lli-å-illa å-wammas n-bnadm.
61 yadj œœnduq l-løhd-ns a-ityamañ,
ig tamatart l-lmajd-ns å-ufus n-inuwwašn.
62 iluæ-n mddn-ns å-ifassn n-ayt-uwzzal,
izzugz låaãab-ns f-willi igan wins.
63 d-løafiyt a-išttan iøyyaln å-gratsn,
laæ i-tøyyalin tallåatin n-tmåra.
64 ãrn imsakmurn kullutn s-uwzzal,
d-ur-ufint-tmåarin-nsn mamnk a-allant.

65 inkr-d rbbi-nå zund yan-d-yukÐin zå-iy¡s,


zund amdwas lli-ihajn ar-itåuwwat.
66 hati issrwl inuwwašn-ns issukt-tn,
irar-tn a-tn-bdda-tigÐrañ.
67 ur-iñli tarwa n-yusf ula isti taqbilt n-afraym.
68 hati ira taqbilt n-yahuda,
d-uwrir n-œiyun lli-dars-iøzzan.
69 ibnu tazdåt-ns zund ignna yattuyn,
izzga-tt zund ddunit lli-rad-bdda-idum.
70 isti dawd a-ig açddam-ns,
yawi-t-id zå-gr-tuwrutin n-uwlli,
71 a-ur-sul-itãfur tihray lli-ssngaynin,
walaynni a-ikssa mddn-ns n-ayt-yaøqub,
d-ayt-israyil lli-ra-ig lwrt-ns.
72 izayd ntta ar-tn-ikssa s-uwl inmn,
d-ifassn æaršnin a-s-a-ysn-izgguru.

86
tañallit n-dawd
sfld i-wawal-inu
tjawbt-iyi-d

1 wa sidi rbbi, sfld i-wawal-inu tjawbt-iyi-d,


imurign 275
ašku ha-yyi ãøfå, ætajjaå ma-yyi-itøawann.
2 æœar f-tudrt n-uçddam-nk ašku aåaras-nk ayd-å-biddå.
jjnjm-iyi ašku umnå gik d-kiyin a-igan rbbi-nu.
3 ænnu-d gigi a-sidi rbbi, ar-ak-aqraå ass kullut.
4 ssfræ ul n-uçddam-nk, ašku kiyi a-mi-n-ullå rruæ-inu.
5 wa rbbi-nu, tgit wad ifulkin ar-ttœamaæt,
tigat dark lænant izgan i-wanna-yk-yaqran.
6 akmur-d a-sidi rbbi, tsfldt i-twaåra-nu,
tssæssut sri, ãalbå-ak a-flla-trãut.
7 å-wass n-tnukmut a-yk-aqraå,
ašku ssnå is-a-yyi-di-ttjawabt.

8 wa rbbi-nu, ur-illi zund kiyi å-gr id-rbbi n-ddunit.


ur-illi ma-iskarn zund iskkirn-nk.
9 rad-d-kullu-aškin ayt-tmizar lli-tskrt,
knun-d å-umnid-nk a-rbbi, ar-tmjjadn ism-nk.
10 ašku kiyi a-imqqurn ar-tskart løjayb.
kiyi waæduk a-igan rbbi.

11 ml-yyi a-sidi rbbi ma-gigi-tqœadt,


baš ad-fttuå å-uåaras-nk l-læqq.
zzga nniyt n-uwl-inu ad-bdda-ituqqar ism-nk.

12 ar-ki-ttalåå a-sidi rbbi-nu zå-ttmi n-uwl-inu,


rad-tmjjadå ism-nk kullu mayd iftan.
13 ašku ssnå is-iyi-trit s-tayri-nk idumn.
tjjnjmt rruæ-inu zå-udåar n-willi mmutnin.

14 wa rbbi, nkrn-d sri ayt-isfurrugn.


gn tarabbut issiwidn, irin a-yyi-nån,
d-ntni ur-a-stt-gik-tawin.
15 imma kiyi a-rbbi-nu, hati tgit wad itænnun ar-itræam,
ur-a-tzrabt a-tåãbt, tigat dark lænant izgan ula tayri idumn.
16 mnad gigi tænnut flla,
tssdust açddam-nk s-udwas-nk,
tjjnjmt yus n-tçddamt-nk.
17 wa sidi rbbi, ml-iyi-d tamatart n-is-flla-trãit,
a-stt-ñrn willi-yyi-ikurhan, wrrin æšmn,
issann izd kiyi a-yyi-iøawnn tsshnnut-iyi.

90
tañallit n-musa açddam n-rbbi
ar-zrayn-uwssan-nå
1 wa rbbi kiyin a-igan azwag-nå
zå-tasut n-tasutin.
2 å-ur-ta-luln idrarn ula tskrt akal
imurign 276
tkkit-ttin bdda tgit rbbi, ra-tgt rbbi dima.
3 ar-ttrarat imzdån n-ddunit s-wakal,
tinit «wrryat a-tarwa n-bnadm.»
4 alf n-usggÐas gan å-iñri-nk
zund igãam lli-izrin, zund tasaøt n-iyã.
5 da-ttawit bnadm zund anggay n-wasif,
nzri kullwaå zund tawargit,
zund tuga imåin zikk œbaæ.
6 tmåi-d zikk tnkr tut s-ujddig,
tsllaw tiqar s-tdggÐat.
7 issåuwã-aå låaãab-nk ihlk-aå ssç¡-nk,
8 tssbayynt kullu ddnub-nå å-lgddam-nk.
tzzudft a-rbbi åaylli idln å-uwlawn-nå,
9 s-låaãab a-s-a-ttbbit tudrt-nå,
zund tunfust ad-zrayn-uwssan-nå.
10 sa n-id-mraw ad-gan isggÐasn n-bnadm,
nåd tam id-mraw i-yan iœæan.
ur-gisn-nzzri abla takrrayt d-tmmara,
æina-s-tmman nayll zå-åi.
11 ma-issnn jjhd n-ssç¡-nk a-rbbi?
ma-issnn tiksaã l-låaãab-nk?
12 sslmd-aå a-rbbi a-ntæasab ussan-nå
afad a-iømmr-uwl-nå s-tækimt-nk.
13 ar managu a-sidi rbbi a-ra-fllanå-tili tagat?
ænnu fllanå twrrit-d s-içddamn-nk.
14 tømmar-aå zikk s-tayri-nk izgan,
a-nfræ ar-ak-nttirir kullu ussan-nå.
15 fk-aå-d a-rbbi ussan l-lfræ
unšk n-win-tguãiwin lli-zå-aå-tzzrit.
fk-aå-d a-rbbi isggÐasn l-lfræ
unšk n-win-tnukmut lli-fllanå-izrin.
16 ml-aå-d a-rbbi lquwwa n-iskkirn-nk,
tssbayynt-d lmajd-nk i-tarwa-nå.
17 a-fllanå-yili-ufulki n-sidi rbbi
tbarkt iskkirn n-ifassn-nå.
d-iskkirn n-ifassn-nå, bark-tn a-rbbi.

95
aškat-d a-nttirir
i-rbbi da-illan

1 aškat-d a-nttirir i-rbbi da-illan,


nall awal nfræ s-unjjam-nå izgan.
2 nkšm s-umnid-ns ar-t-ntškar,
nall awal nfræ s-tallåatin n-tulåa.
imurign 277

3 mnšk a-imqqur rbbi da-illan,


ig agllid yattuyn f-id-rbbi n-ddunit.
4 afus-ns a-å-llan iñuran n-wakal,
d-wins ad-gan içfawn n-idrarn.
5 amda idran iga wins ašku iskr-t,
d-ifassn-ns a-issngaddan lbur.

6 munat-aå-d a-nknu nsjd i-rbbi da-illan,


nutš å-umnid n-walli-aå-d-içlqn.
7 ašku nttan a-igan rbbi-nå,
ng tawrut n-ugdal-ns d-uwlli lli-iksa.

åassad iå-tsfldm i-wawal-ns,


8 ad-ur-tssiqarm ul-nun,
åmklli ijran å-mariba
ula åmklli skrn åassan å-massa å-lçla.
9 ašku åin a-å-iyi-urmn id-babatun.
waçça ñran kullu mad-skrå, ãaããan-iyi.
10 kkuñ id-mraw (40) n-usggÐas æašaå tasut-an,
iniå: «mddn-an ar-bdda-ijllu-uwl-nsn,
ur-jji-rin ad-munn d-iåarasn-inu.»
11 s-låaãab a-s-fllasn-nniå awal-ad izgan:
«ntni ur-sar-rad-kšmn s-usunfu-inu.»

100
amarg n-tulåa
allayt awal ifræn
i-sidi rbbi

1 allayt awal ifræn i-sidi rbbi,


a-imzdån n-ddunit kullutt,
2 tqasam rbbi da-illan s-lfræ,
takmurm-d s-umnid-ns ar-ttirirm.
3 issanat is-iga rbbi wad bdda illan.
nttan ad-aå-iskrn, nga wins.
mddn-ns a-nga, ng tawrut lli-iksa.
4 kšmayt zå-imawn-ns ar-ti-ttškarm.
tzrim s-isaragn-ns ar-ti-ttalåm.
tasim-as tulåa, tæmdm i-ism-ns.
5 ašku sidi rbbi ifulki bahra.
ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.
tlla bdda tayri-ns f-kraygatt tasut.
imurign 278

101
amarg n-dawd
rad-asiå amarg
1 rad-asiå amarg l-læqq ula tayri izgan.
kiyi a-sidi rbbi a-mi-rad-ttirirå.
2 ra-ttiduå nkki å-uåaras inmn.
managu a-rbbi a-ra-d-dari-taškt?
rad-skarå nkki d-ayt-tgmmi-nu s-uwl iœfan.
3 ur-rad-adjå alln-inu a-tmnadnt kra issrkawn.
ur-rad-gawrå d-willi ittun rbbi
ula rad-kšmå å-iskkirn-nsn.
4 ur-rad-sskarkså ula rad-d-mšaškaå d-willi Ðçšnnin.
5 rad-ssfsaå nkki wanna irggmn å-wadjar-ns.
ur-rad-œbrå i-yan issfurrugn iægr wiyyaã.
6 rad-fræå nkki s-willi ituqqarn rbbi.
rad-iriå nkki åwilli yumñn aåaras inmn.
rad-ilin ntni å-tgmmi-nu ar-dari-tqasan.
7 ur-rad-adjå id-bu-tkrkas ad-didi-zdån.
ur-rad-adjå ayt-sin-uwdmawn ad-dari-qaman.
8 rad-ssfsaå ayt-løar å-tgldit-inu kraygatt ass.
rad-ssufuåå åwilli Ðçšnnin zå-tmdint n-sidi rbbi.

103
amarg n-dawd
æmd i-rbbi
1 æmd i-sidi rbbi a-ul-inu,
ula kullu ma-gigi-illan,
tmjjdt ism-ns iøzzan.
2 æmd i-sidi rbbi a-ul-inu.
a-ur-tettut kullu timiçar-ns.
3 ar-ak-itœamaæ f-kullu ddnub-nk.
ar-ijjuji kullu timuãan-nk.
4 ar-issinif ddat-nk i-umããal.
ig-ak ttaj n-tayri d-rræmt.
5 ibark kullu ussan n-tudrt-nk.
irar afud-nk zund jjhd l-lbaz.
6 ar-itbddad sidi rbbi d-yan-f-iãr lbaãl,
iækam s-læqq ifk-as taåamt-ns.

7 imla i-musa ma-iqœad,


yadj ayt-israyil ad-ñrn ma-iskar.
8 sidi rbbi ar-itænnu ar-itræam,
yigat dars œœbr ula tayri izgan.
9 ur-ra-n-itqama bdda å-låaãab,
ur-ra-yå-ig d-willi ikurha.
imurign 279
10 ur-ra-yå-bdda-itñi f-ddnub-nå,
ula da-yaå-yakka f-åunšk lli-sthllan.
11 tigat tayri-ns f-willi-t-ituqqarn
sunšk lli-attuyn ignwan f-wakal.
12 issaggug-n fllanå ddnub-nå
sunšk lli-n-yaggug lårb f-ššrq.
13 åmklli itænnu yan å-tarwa-ns,
a-itænnu sidi rbbi å-åwilli-t-ituqqarn
14 ašku issn ma-zå-ntyawskar,
iswangm-d izd åir akal a-nga.

15 hati zund tuga ad-zrayn-uwssan-nå.


nmåi-d nimåur zund ajddig n-tagant,
16 iœuã-d-waãu yawi-t,
laæ ajddig içwu-udåar-ns.
17 tayri n-sidi rbbi ur-dars ttmi,
tlla bdda f-willi-t-ituqqarn.
ar-bdda-iskar s-ufulki-ns izgan,
i-kullu tasutin n-mddn-ns,
18 i-willi umñnin å-løhd-ns,
awin-tt bdda å-luœiyat-ns.
19 iækam sidi rbbi kullu ma-illan,
iskr lørš-ns å-iggi n-ignwan.

20 æmdat i-sidi rbbi a-lmlayka tjhhdnin,


kunni da-isflidn i-iwaliwn n-rbbi,
ar-kullu-tskarm s-mad-awn-ittini.
21 æmdat i-sidi rbbi a-inmåurn n-ignwan,
kunni da-iskarn ma-giwn-ittiri.
22 æmdat i-sidi rbbi a-kullu lmçluqat
inna-å-n-tllamt å-ddu-ufus-ns.
æmd i-sidi rbbi a-ul-inu.

107
ar-bdda-iskar
s-lænant-ns izgan

1 alåat sidi rbbi ašku nttan a-ifulkin,


ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.
2 alåat sidi rbbi a-kunni lli-ifukka,
ikks-kÐn-d i-lhalak ig-kn å-laman.
3 issmun-kn-d kullukÐn zå-tmizar aggugnin,
yawi-kn-d zå-uñlmaã ula afasi,
zå-usålay n-tafukt ar am¡ar-ns.

4 kra giwn ar-itlulliy å-lbur içwan.


imurign 280
ur-ufin tamdint ma-å-a-tgguzn.
5 itåaša-uwl-nsn tãr-tdwast-nsn,
inå-tn irifi ula lañ iggutn.
6 å-tnukmut-an ad-åran i-sidi rbbi,
hati ijjnjm-tn zå-taåuft-nsn.
7 yawi-tn æina å-yan-uåaras inmn,
aylliå ruæn tamdint lli-å-rad-zdån.
8 ad-alån sidi rbbi f-lænant-ns da-izgan,
d-løjayb lli-iskar f-ssibt n-bnadm.
9 ar-isswa rbbi kullu wanna yaå irifi,
ar-iššbaø s-lçir wanna inåa lañ.

10 kra giwn ityawkrraf s-ssnasl n-uwzzal,


rfufnn å-tillas d-umalu l-lmut.
11 åin a-å-qaman ašku øœan rbbi,
ægrn ntni luœiyat n-walli yattuyn.
12 issknuki-tn s-unhataf išqan,
ãrn s-wakal, laæ ma-tn-itøawann.
13 å-tnukmut-an ad-åran i-sidi rbbi,
hati ijjnjm-tn zå-taåuft-nsn.
14 issufå-tn-d zå-tillas ula amalu l-lmut,
ibbi ssnasl-nsn irñm-asn.
15 ad-alån sidi rbbi f-lænant-ns da-izgan,
d-løjayb lli-iskar f-ssibt n-bnadm.
16 ar-irñña rbbi iflwan n-wanas,
ar-itbbi ula ifggign n-uwzzal.

17 kra giwn iwrri inufl s-ddnub-ns,


hršn ašku ffuån zå-iwaliwn n-rbbi.
18 krhun amššu akmurn-in s-lmut.
19 å-tnukmut-an ad-åran i-sidi rbbi,
hati ijjnjm-tn zå-taåuft-nsn.
20 yazn-d awal æina, hati ijjuji-tn,
ikks-tn-d i-lhalak n-umããal illasn.
21 ad-alån sidi rbbi f-lænant-ns da-izgan,
d-løjayb lli-iskar f-ssibt n-bnadm.
22 ad-fkn i-rbbi tiwafkiw n-ššukr,
ar-ttirirn bdrn kullu iskkirn-ns.

23 ar-ssudun wiyyaã å-wanawn f-imdwan,


ar-saån ar-zznzan å-tama n-waman.
24 å-umda idran a-å-ñran løjayb n-sidi rbbi,
åin a-å-ssmaqqln jjhd n-iskkirn-ns.
25 yazn-d awal yawi-d aãu itjhhdn,
issduyy amda issattuy taãangiwin.
26 ar-aqlayn ar iggi ar-tgguzn ar izdar,
imurign 281
åuwãn bahra akmurn ad-çsin.
27 ar-tmlilliyn ar-¡¡arn zund iskayriyn,
duhdun ur-akkÐ-ssinn ma-rad-skrn.
28 å-tnukmut-an ad-åran i-sidi rbbi,
hati ijjnjm-tn zå-taåuft-nsn.
29 issfssa aãu issbidd taãangiwin,
30 isshnnu ul-nsn s-umda izgan.
yawi-tn å-laman ar antal lli-ran.
31 ad-alån sidi rbbi f-lænant-ns da-izgan,
d-løjayb lli-iskar f-ssibt n-bnadm.
32 ad-æmdn sidi rbbi å-tamunt n-mddn-ns,
mjjdn-t å-umnaggar n-imåarn.

33 issruæ-d taåart i-isaffn n-waman,


irar taløinin gnt igÐãyan irufan.
34 lliå iñra lçКant n-willi åin izdån,
irar akal išwan ig amlal imarån.
35 ifk taløinin i-lbur irufan,
irar akal iqqurn ig timdwin n-waman.
36 yawi-d s-tmazirt-an åwilli inåa lañ,
bnun yat-tmdint a-gis-zdån.
37 awin-d amud ññun aœåar n-waãil,
asin timiçar zå-igran-nsn.
38 ibark-tn rbbi igatn darsn tarwa,
ur-yudji a¡¡an a-ilkm lksibt-nsn.
39 lliå knukin ntni, nrun-tn inuwwašn,
ãrn å-trfufnt ula takrrayt.
40 yasi-n fllasn rbbi willi fllasn ittakÐln,
ijlu-tn-in å-lçla yaggugn.
41 ikks-d åwilli døfnin i-tnukmut išqan,
issigt-asn tarwa zund lksibt-nsn.

42 fræn ayt-ufulki s-mayd iskr rbbi,


imma ayt-lçКant laæ-asn ma-ttinin.
43 yan dar løaql, a-stt-yawi å-kullu mayad,
iswangm å-lænant n-sidi rbbi da-izgan.

111
iga wad itænnun ar-
itræam

1 a-yili læmd i-rbbi da-bdda-illan.


rad-alåå sidi rbbi zå-ttmi n-uwl-inu
å-umnaggar ula tamunt n-willi nmnin.

2 mnšk ad-mqqurn iskkirn n-sidi rbbi.


imurign 282
willi srsn ifraæn ar-gisn-swingimn.
3 iban lmajd-ns d-lhibt-ns å-kullu ma-iskar,
d-ur-sar-rad-tmmun ifulkitn-ns,
4 ar-aå-d-isskttay s-løjayb-ns.

sidi rbbi iga wad itænnun ar-itræam.


5 ar-yakka tirmt i-willi-t-ituqqarn,
d-ur-sar-ra-ittu løhd n-gratnå dids.
6 imla i-mddn-ns lquwwa n-iskkirn-ns,
lliå-asn-ifka ikalln n-iqbiln yaãni.

7 læqq ula laman a-s-a-iskar,


izga bdda å-tnbaãin-ns.
8 rad-qamant kullu mayd iftan,
afunt s-læqq ula lmøqul.
9 imdi-d afus-ns a-d-ifukku mddn-ns,
izzga didsn løhd idumn,
ism-ns a-yattuyn ar-issiwid.
10 tiksaã n-walli bdda illan ar-tawint s-tækimt,
d-wanna-t-ituqqarn a-rad-dar-tigat-tfhimt.
ad-as-yili læmd kullu mayd iftan.

113
ignwan d-wakal
1 æmdayt i-rbbi da-bdda-illan.
æmdayt a-kullu içddamn-ns,
æmdayt i-ism n-wad bdda illan.
2 a-yili lmajd i-ism n-rbbi,
åilad ula kullu mayd-d-iftan.
3 a-yili læmd i-ism n-rbbi,
zå-usålay n-tafukt ar am¡ar-ns.
4 yattuy rbbi f-kullu timizar,
lmajd-ns iømmr ignwan.
5 ma-igan zund rbbi siditnå?
yattuy f-kullu ma-illan.
6 ar-d-issmuqqul zå-tattuyt,
igabl ignwan d-wakal.
7 ar-ittall amñluã zå-ugdrur,
ikks-d ula igllin zå-umdduz.
8 issgawr-tn d-imåarn,
å-gr imåarn n-mddn n-rbbi.
9 tamåart lli-ur-i¡¡afn tarwa,
ar-as-yakka takat tasaødit,
ard ttaru tfræ d-tarwa-ns.
æmdayt i-rbbi da-bdda-illan.
imurign 283

117
sbbæayt i-rbbi
1 sbbæayt i-rbbi da-bdda-illan,
ay-ayt-tmizar kullukÐn,
talåm-t a-kullu iqbiln n-ddunit.
2 tggut fllanå lænant-ns izgan,
ur-ra-yaå-ifl å-ddunit ula liçrt.
sbbæayt i-rbbi da-bdda-illan.

118
škrå-k ašku tsfldt-iyi
1 alåat sidi rbbi ašku nttan a-ifulkin,
ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.
2 inyat ay-ayt-israyil:
«ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.»
3 inyat a-tarwa n-harun:
«ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.»
4 inyat a-willi ituqqarn sidi rbbi:
«ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.»

5 tizi n-tassast åriå i-rbbi da-illan,


isfld-iyi issufå-iyi-d s-illi yusøan.
6 sidi rbbi ibidd didi, ur-ksuãå yat.
ma-ra-yyi-iskr bnadm?
7 sidi rbbi ibidd didi, ig aøwin-inu,
ñrå tirñi n-willi-yyi-ikurhan.

8 yuf a-izawg yan å-sidi rbbi wala ittkl f-bnadm.


9 yuf a-izawg yan å-sidi rbbi wala ittkl f-iriyasn.
10 kkan-ttin iqbiln kullutn glin-iyi.
s-ism n-rbbi da-illan, bbiå-tn zå-ddunit.
11 hati glin-iyi-d zå-kraygatt tasga.
s-ism n-rbbi da-illan, bbiå-tn zå-ddunit.
12 hati glin-iyi-d zund uglif n-tizzwa,
imil jdrn zund afrig laæ-tn.
s-ism n-rbbi da-illan, bbiå-tn zå-ddunit.
13 dæin-iyi s-ifaddn aylliå rad-ãrå,
yašk-id sidi rbbi, ig-iyi tannalt.
14 rbbi da-illan a-s-zømå ar-ttirirå,
iwrri iga anjjam-inu.

15 hay-awal nsfld-as å-içiyyamn n-ayt-ufulki,


hatni fræn kullu s-unjjam-nsn:
imurign 284
«afus n-sidi rbbi a-itjhhdn.
16 afus n-sidi rbbi a-inran,
afus n-sidi rbbi a-itjhhdn.»

17 ur-rad-mmtå, ha-yyi rad-sul-ddrå,


ar-addrå iskkirn n-rbbi da-illan.
18 issnm-iyi sidi rbbi s-løqubit išqan,
walaynni ur-iyi-n-idæi i-lmut.

19 rñmayt imawn s-dar walli iœlaæn,


a-n-zå-gisn-kšmå ar-ttalåå sidi rbbi.
20 åwad a-igan imi lli-itawin s-sidi rbbi,
rad-zå-gis-kšmn willi œlaænin.

21 ha-yyi škrå-k ašku tsfldt-iyi,


twrrit tgit anjjam-inu.
22 hay-añru lli-n-luæn ibnnayn,
nttan a-iwrrin iga içf n-uåÐñu.
23 mayad, sidi rbbi a-t-iskrn,
nñra-t ar-gis-ntøjjab.

24 åwad a-igan ass lli-iskr sidi rbbi,


ra-srs-nfræ ar-gis-ntfjjij.

25 sfld a-sidi rbbi tjjnjmt-aå,


sfld a-sidi rbbi, tssnjæt-aå.
26 ambarki a-iga åwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi,
nssbrrk-kÐn-in zå-tgmmi n-rbbi da-illan.
27 walli bdda illan, nttan a-igan rbbi.
isufa fllanå tifawt-ns.
asyat-d tiœ¡¡win, tmunm-d f-løid
tmnaggarm-n dar tisi n-tårœi.

28 rbbi-nu a-tgit, d-kiyi a-ra-tškarå,


rbbi-nu a-tgit, d-kiyi a-ra-tmjjadå.
29 alåat sidi rbbi ašku nttan a-ifulkin,
ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.

119
tifawt i-uåaras-inu
1 imbarkiyn ad-gan willi ifttun å-uåaras inmn,
ar-bdda-skarn s-ulmmud n-sidi rbbi.
2 imbarkiyn ad-gan willi-stt-itawin å-tuggÐa-ns,
ar-t-bdda-siggiln zå-ttmi n-uwl-nsn.
3 hatni ur-a-tlhun s-kra yÐçšnn,
imurign 285
ar-bdda-fttun å-iåarasn-ns.

4 tmlit-aå iwaliwn-nk baš a-bdda-srsn-nskar.


5 riå bahra ad-ãfurå aåaras-nk, zgaå bdda å-tnbaãin-nk.
6 ur-rad-næaššamå ašku ar-tti-tawiå å-luœiyat-nk.
7 rad-lmdå lækamat-nk alåå-k s-uwl iœfan.
8 a-ur-n-flla-twrrit ula tflt-iyi, ašku rad-zgaå å-tnbaãin-nk.

9 mamnk a-ra-iœfu-uøyyal å-kullu iåarasn-ns?


abla iå-iga awal-nk d-ungabal-ns.
10 ha nkki ar-k-siggilå zå-ttmi n-uwl-inu.
a-ur-iyi-tadjt ad-ffuåå zå-luœiyat-nk.
11 æãiå awal-nk å-uwl-inu a-ur-skrå kra yÐçšnn å-iñri-nk.
12 ar-ki-ttalåå a-sidi rbbi. zayd tsslmdt-iyi tinbaãin-nk.
13 ar-sawalå i-wiyyaã f-lækamat lli-tnnit.
14 tuggÐa f-iskkirn-nk øzzant dari uggÐar n-uwrå iggutn.
15 rad-swingimå å-ma-tskart, ar-tti-tawiå å-ma-ttinit.
16 tinbaãin-nk a-s-a-tfraæå, d-ur-sar-ttuå awal-nk.

17 fk-iyi mad-ætajjaå a-sidi, baš ad-ddrå skrå s-wawal-nk,


18 trñmt alln-inu ad-tmnadå løjayb å-ulmmud-nk.
19 nkki giå aårib å-ddunit. a-ur-flla-tssntlt luœiyat-nk.
20 iã wala azal inåa-yyi-umarg l-lækamat-nk.

21 ašk-id tñit ayt-isfurrugn,


tçzut willi yunfn i-luœiyat-nk.
22 a-ur-tn-tadjt a-yyi-ægrn rgmn-iyi,
ašku umñå bdda å-tuggÐa-nk.
23 waçça da-flla-tmšiwirn iriyasn,
hay-açddam-nk ar-iswingim å-tnbaãin-nk.
24 tuggÐa-nk a-å-iyi-tlla tamimt, gnt imšiwirn-inu.
...................................
68 kiyi tfulkit ar-tskart afulki.
sslmd-iyi tinbaãin-nk.
69 id-bu-isfurrugn ar-iyi-aqqÐman tikrkas-nsn,
imma nkkin umñå å-luœiyat-nk zå-ttmi n-uwl-inu.
70 ntni uwlawn-nsn tdl-tn-tduwunt,
imma nkki tlla-yyi-tamimt å-ulmmud-nk.
71 tarfufnt lli-zzriå, illa-yyi-gis-ufulki,
ašku lmdå srs tinbaãin-nk.
72 almmud zå-imi-nk yuf dari afãan n-uwrå ula nnÐqrt.
...................................
98 luœiyat-nk fkant-iyi taækimt uggÐar n-inuwwašn-inu,
ilint bdda didi.
99 fhmå uggÐar n-kullu imslmdn-inu,
ašku ar-bdda-swingimå å-tuggÐa-nk.
imurign 286
100 tlla-dari-twassna uggÐar n-ifqqirn,
ašku ar-tti-tawiå å-tnbaãin-nk.
101 æœarå iãarn-inu f-uåaras yÐçšnn,
baš ad-bdda-zgaå å-wawal-nk.
...................................
105 awal-nk iga lqndil i-iãarn-inu,
ig tifawt i-uåaras-inu.
...................................
130 anurñm n-iwaliwn-nk a-d-yakkan tifawt,
ig tafhimt iggutn i-ibujadiyn.
...................................
147 ur-ta-ifaw-wass a-n-srk-aqraå,
rjuå-n å-wawal-nk.
148 tizgag n-iyã sul rñmnt-walln-inu,
ar-swingimå å-maylli-s-tqawlt.
...................................
165 lhna iggutn a-illan i-willi dar imim-ulmmud-nk,
d-ur-sard ifikš a-yutn aãar-nsn.
166 giå-n rrja-nu å-ujnjm-nk a-sidi rbbi,
d-luœiyat-nk a-s-a-skarå.
...................................
174 ha-yyi ñuñãå ajnjm-nk a-sidi rbbi,
d-ulmmud-nk a-å-iyi-tlla tamimt.
175 adj tudrt-inu a-ki-ttalå,
ula lækamat-nk a-yyi-ssdusn.
176 ha-yyi allufå zund ahruy ijlan.
siggl s-uçddam-nk, ašku ur-a-tettuå luœiyat-nk.

121
amarg n-isiwan
åwalli-k-igabln
1 ullå alln-inu s-idrarn.
mani ra-d-sri-tk lmøawnt?
2 dar sidi rbbi a-ra-d-sri-tk lmøawnt,
rbbi lli-iskrn ignwan d-wakal.
3 hati yuwz bdda åwalli-k-igabln,
ur-sar-yudji aãar-nk a-inšg.
4 åwalli bdda igabln ayt-israyil
ur-a-itnuddum ula da-iggan.
5 sidi rbbi illa bdda å-tama-nk ig angabal-nk,
6 ur-ra-k-tut tafukt å-uzal ula ayyur d-iyã.
7 sidi rbbi a-ra-igabl tudrt-nk,
ra-k-issntal zå-kullu ma-ra-k-ibri.
8 kullu manis a-ttidut å-kraygatt tasaøt,
sidi rbbi a-ra-k-igabl zå-åikk tasawnt.
imurign 287

126
amarg n-isiwan
taãœa d-im¡¡awn
1 lliå-d-issuãa sidi rbbi imzwagn s-lmdint-ns
nkkÐni irwas-aå zund iå-a-ntwarga.
2 ar-kullu-nttirir s-tallåatin l-lfræ,
ar-kullu-n㜜a s-lfræ iggutn.
inin ayt-tmizar «rbbi iskr-asn løjayb.»
3 mayad a-f-nfræ ašku løjayb ad-aå-iskr.
4 sswrri-aå-d a-sidi rbbi, tfkt lçir i-tmazirt-nå,
zund taløinin n-waman å-lçla irufan.
5 åwilli ffuånin luæn-in amud s-im¡¡awn,
ntni a-ra-imgr s-tallåatin l-lfræ.
6 åwalli iffuån yasi amud ar-yalla,
nttan a-ra-d-ikšm yasi-d tadliw s-tallåatin l-lfræ.

127
amarg n-isiwan, win suliman
tawafka n-rbbi
1 iå-urd sidi rbbi a-ibnnun tigmmi,
bla lfaytt a-tnhatafn ibnnayn-ns.
iå-urd sidi rbbi a-igabln tamdint,
bla lfaytt a-tawzn ingabaln-ns.
2 bla lfaytt a-tšttam aårum n-tkrrayt,
ar-tnkkrm zikk œbaæ tawzm å-iyã,
ašku ar-yakka rbbi i-iæbibn-ns,
ar-asn-itujad d-ntni sul gnn.
3 tawafka n-sidi rbbi a-stt-igan d-warraw,
s-lbaraka-ns a-s-aå-tlla lållt n-waælig.
4 iga-warraw dar yan-t-iskrn å-mññiy-ns
zund iñãkan å-ufus n-yan immaån.
5 ambarki a-iga wanna dar ggutn tarwa.
ur-illi ma-ra-t-inru å-usays n-uœraã.

128
amarg n-isiwan
imbarkin
1 imbarkiyn ad-gan willi ituqqarn sidi rbbi, ssudun å-uåaras-ns.
2 ra-tššt lållt n-twuri n-ifassn-nk, tfræt tšbøt lçir.
3 zund ddilit da-yakkan lållt a-ra-tg-tmåart å-ugÐns n-tgmmi-nk.
zund lçlf n-zzit a-rad-lulliyn tarwa i-lmida-nk.
4 åmkad a-ra-ibark sidi rbbi å-wanna-t-ituqqarn.
5 a-gik-ig sidi rbbi lbaraka-yad zå-tmdint-ns tamñlayt,
tkšmt s-lçir n-urušalim kullu ussan n-tudrt-nk,
6 yiåzif lømr-nk ard tñrt tarwa n-tarwa-nk.
imurign 288
a-tili sslamt i-ayt-israyil.

130
amarg n-isiwan
iskraf
1 tadrut ayd-zå-a-n-srk-aqraå a-sidi rbbi.
2 sfld i-wawal-inu, ãalbå-ak a-flla-tænnut.
3 mra is-tæasbt ddnub-nå a-sidi rbbi, ma-ra-ifulki å-iñri-nk?
4 imma kiyi ar-aå-ttœamaæt baš a-stt-bahra-gik-ntawi.
5 awal-nk a-å-n-rjiå a-sidi rbbi, qlå a-yyi-tøawnt.
6 iriå a-d-sri-takmurt a-sidi rbbi,
uggÐar n-ma-ittiri-waãaf n-iyã a-d-iåli-wass,
uggÐar n-ma-ittiri-waãaf n-iyã a-d-iåli-wass.

7 way-ayt-israyil gayt-n rrja å-sidi rbbi.


iga wad dar tggut lænant izgan.
8 yujad a-yaå-inurñm zå-iskraf,
ifukku-d ayt-israyil zå-lhalak.

131
amarg n-isiwan, win dawd
udrå i-içf-inu
1 wa sidi rbbi, ha-yyi udrå i-içf-inu å-umnid-nk.
ur-a-ttallå alln-inu s-ma-flla-yattuyn.
ula da-tlhuå s-ma-mi-ur-ñãarå.
ula da-sul-swingimå å-ma-ur-lkimå.
2 ha nkki fssaå sshnnaå ul-inu,
zund azzan ihnnan ign f-tibbišt n-innas.
zund azzan ihnnan a-iga-uwl-inu.
3 way-ayt-israyil, gat-n rrja å-sidi rbbi zå-åikk tasawnt.

133
amarg n-isiwan, win dawd
amšaška n-aytmatn
1 mnšk a-imim ifulki
iå-d-mšaškan aytmatn s-yan-uwl.
2 iga zund zzit išwan f-ugayu,
taddum ilmma f-tamart,
taddum f-tamart n-harun,
ar tamiw n-tmlsa-ns.
3 ig zund tiåli å-udrar n-æarmun,
taddum f-iwrar n-œiyun.
åin a-å-iqawl sidi rbbi s-lbaraka,
tga-tt tudrt lli-idumn.
imurign 289

138
amarg n-dawd
lænant-nk ula tayri-
nk izgan

1 ar-ki-tškarå a-sidi rbbi zå-ttmi n-uwl-inu.


å-umnid n-kullu ayt-ignna ar-ak-ttirirå.
2 ar-knnuå s-tsga n-tgmmi-nk tamñlayt,
mjjdå ism-nk f-lænant-nk ula tayri-nk izgan.
hati tssattuyt awal-nk d-ism-nk
f-iggi n-kullu ma-illan.
3 å-wass lli-å-ak-åriå, hati tsfldt-iyi,
tssmasst rruæ-inu s-zzømt.
4 kullu igldan n-ddunit ra-ki-ttalån a-sidi rbbi,
åakud nna-sfldn i-maylli-s-tnnit.
5 ar-kullu-ttirirn f-ma-tqœadt a-sidi rbbi,
ašku iggut lmajd n-walli bdda illan.
6 waçça yattuy sidi rbbi, ar-d-itlhu s-ayt-iyzdar.
imma içfawn mqqurnin, ar-tn-in-itannay å-tuggugt.

7 waçça ftiå å-wammas n-tnukmut,


tjjnjmt bdda tudrt-inu.
tæœart-n flla takurhit n-inuwwašn,
tfukkut-iyi-d s-ufus-nk afasi.
8 sidi rbbi ra-issafu maylli gigi iqœad.
tayri-nk izgan a-sidi rbbi, rad-bdda-tdum.
mayd skrn ifassn-nk, a-ur-ti-tflt.

139
i-rrays n-umarg, amarg n-dawd
tawassna
1 wa sidi rbbi tñrit agÐns-inu tissant-iyi,
2 tissant iå-gawrå ula iå-nkrå,
tissant-d zå-tuggugt ma-å-a-swingimå.
3 tissant iå-ffuåå ula iå-gnå,
tissant a-rbbi kullu mad-skarå.
4 ur-ta-immuss ils-inu,
tssnt a-sidi rbbi kullu ma-rad-iniå.
5 tsutlt-iyi bdda zå-kraygatt tasga,
tæœart flla s-jjhd n-ufus-nk.
6 tøjjbå a-rbbi å-twassna-yad-nk,
tattuy bahra flla, ur-as-ñãarå.

7 manis rad-dduå ad-anfå i-rruæ-nk?


ula manis rad-rwlå a-fllak-rgså?
imurign 290
8 iå-åliå s-ignna, åin a-å-tllit kiyi.
iå-n-gnå å-tdrut n-wakal ula åin tllit gis.
9-10 iå-nkrå ayllå s-usålay n-tafukt,
ula åin afus-nk a-ra-yyi-iguwwd.
iå-bbiå amda zdåå-n å-tsga yaggugn,
ula åin ra-yyi-gis-yamñ-ufus-nk afasi.
11-12 iå-ãalbå tillas a-yyi-dlnt,
å-iñri-nk a-rbbi ur-akkÐ-llasnt.
iå-ãalbå azal a-iwrri ig iã,
å-dark a-rbbi iga iã zund azal,
tillas ula tifawt yan ad-dark-gant.

13 kiyin a-iskrn igzman n-ddat-inu,


tzzdit-iyi-n s-tntla å-waælig n-inna.
14 tøjjbå å-tækimt lli-s-iyi-tçlqt.
løjb ad-gan kullu iskkirn-nk.
issanå mayad bahra, iæmd-k-uwl-inu.
15 lliå-iyi-di-tçlqt å-tdrut n-ddunit,
ur-fllak-ntiln içœan n-wazzan.
tødlt iñuran-inu å-uruku irgsn,
16 ar-iyi-tmnadt lliå ur-ta-lulå.
tarat flla ussan n-tudrt-inu kullutn.
ilin å-warra-nk ur-ta-ñriå tifawt.

17 tøjjbå a-rbbi å-iswingimn-nk.


kraygatt kra illan ar-gis-tswingimt.
18 iå-tn-kullu-ssmunå rad-igatn f-umlal,
sul ur-rad-issanå mamnk a-tgit.

19 amar yufan a-thlkt ayt-lçКant a-rbbi,


tssittit-n flla åwid inuwwan ad-nqqan.
20 hatni ar-gik-¡¡nañn ar-rggmn å-ism-nk.
21 is-ur-kurhiå willi-k-ikurhan a-sidi rbbi?
is-ur-æašaå willi srk yusin tanuwwašt?
22 ur-tn-æmilå ula sar ra-tn-iæmalå.
hati giå-tn d-inuwwašn-inu.

23 wa rbbi siggl gigi tissant ul-inu.


arm-iyi tissant mad-swingimå,
24 tñrt is-gigi-illa kra yÐçšnn,
tguwwdt-iyi-bdda å-uåaras idumn.
imurign 291

143
amarg n-dawd
yaå-iyi irifi-nk
1 wa sidi rbbi sfld i-twaåra-nu,
tssæssut sri, ãalbå-ak a-flla-tænnut,
tjawbt-iyi-d s-tayri-nk d-ufulki-nk izgan.
2 a-ur-n-tawit açddam-nk s-lmækama-nk,
ašku ur-illi yan iœlaæn å-umnid-nk.

3 hay-anuwwaš ar-isshraš løaql-inu,


imzi tudrt-inu d-wakal,
izzugz-iyi å-tillas zund willi mmutnin å-zman,
4 aylliå ttåaša rruæ, iåuwã-uwl-inu.
5 ha-yyi ktiå-d ussan lli-zrinin,
ar-addrå i-içf-inu kullu ma-tskrt,
ar-d-swingimå iskkirn n-ifassn-nk.

6 ha-yyi mdiå-ak-n ifassn-inu,


yaå-iyi irifi-nk zund akal iqqurn.
7 æarru-d a-sidi rbbi, tøawnt-iyi.
imikk ur-tçsi rruæ-inu.
a-ur-n-flla-tdlt udm-nk,
a-ur-munå d-willi iggÐzn s-ugÐãi l-lmut.
8 sawl-iyi-d zikk f-lænant-nk izgan,
ašku kiyi a-å-umnå.
ml-iyi aåaras ma-å-a-ttiduå,
ašku kiyi a-mi-n-ullå rruæ-inu.
9 jjnjm-yyi a-sidi rbbi zå-inuwwašn-inu,
ašku gik a-å-zawgå.
10 sslmd-iyi a-tlhuå s-ma-k-irãan,
ašku kiyin a-igan rbbi-nu.
adj rruæ-nk ifulkin a-yyi-iguwwd
å-uåaras yasstwan.
11 s-ism-nk a-rbbi da-bdda-illan,
æœar f-tudrt-inu.
tfukkut rruæ-inu zå-tnukmut
s-ufulki-nk izgan.
12 s-tayri-nk idumn
a-s-ra-tfnut inuwwašn-inu,
thlkt willi isshrašn løaql-inu,
ašku ha nkki açddam-nk ad-giå.
imurign 292

145
amarg n-tulåa, win dawd
ra-ki-tmjjadå
ay-agllid imqqurn

1 ra-ki-tmjjadå ay-agllid imqqurn,


rad-bdda-ttalåå ism-nk kullu mayd iftan.
2 kraygatt ass ra-ki-tškarå a-rbbi-nu,
ar-tæmadå ism-nk kullu mayd iftan.

3 mnšk a-s-imqqur sidi rbbi. tuška-d dids tulåa.


ur-illi ma-ilkmn tawassna n-tmuåra-ns.
4 tasut ra-ttøawad i-¡ayyaã f-iskkirn-nk,
ar-tbrraæn f-lquwwat lli-tqœadt.
5 ra-ttalån lmajd-nk lli-issmråan s-ufulki,
ar-addrå kullu løjayb lli-tskrt.
6 rad-sawaln f-lækamat-nk issiwidn,
ar-asn-malaå mnšk a-tmqqurt.
7 ra-tasin imurign f-ufulki-nk ikmmln,
ar-ttirirn f-læqq lli-s-a-bdda-tskart.

8 sidi rbbi iga wad itænnun ar-itræam.


ur-a-izrab a-iåãb, tigat dars tayri izgan.
9 sidi rbbi ar-iskar afulki i-kullu ma-illan,
ar-itænnu f-kullu ma-içlq.

10 kullu ma-tçlqt a-sidi rbbi ra-k-ittalå,


ar-ki-tškarn kullu ayt-uåaras-nk.
11 rad-sawaln f-lmajd n-tgldit-nk,
ar-addrn tañããart-nk itjhhdn.
12 ar-tølamn tarwa n-bnadm s-lquwwat-nk,
ula tagldit-nk lli-issmråan s-ufulki.
13 tagldit-nk a-igan tad bdda idumn,
rad-bdda-ttækamt f-kullu tasutin.

sidi rbbi iga wad issuwfan iwaliwn-ns,


ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.
14 sidi rbbi iga tannalt i-wanna ra-iãr,
yall-d wanna illan å-ddu taññayt.

15 tyalalnt-srk-walln n-kullu ma-illan,


ar-asn-di-takkat tiram å-uzmz-nsnt.
16 ar-ttnurñumt tidiklt n-ufus-nk,
ar-tššbaøt kullu ma-iddrn s-tamimt.

17 sidi rbbi iga wad bdda iqœadn afulki,


imurign 293
ar-bdda-iskar s-lænant-ns izgan.
18 sidi rbbi yakmur-d s-wanna-n-srs-yaqran,
s-wanna-n-srs-yaqran s-nniyt n-uwl-ns.
19 ar-yakka i-willi-t-ituqqarn aynna-f-lkmn,
ar-isflid i-tåuya-nsn ifukku-tn.
20 sidi rbbi ar-issntal winna-t-ittirin,
imma willi Ðçšnnin, ra-tn-kullu-ihlk.

21 tulåa n-sidi rbbi a-s-ra-isawal imi-nu,


f-a-d-inkr kullu ma-igan tifiyi,
ar-ittalå ism-ns iœfan kullu mayd iftan.
294

imrwasn
1
tafhimt ula
tawassna

1 imrwasn n-suliman yus n-dawd, agllid n-israyil.


2 taækimt ula tanba¡¡ a-ra-yili i-wanna-ysn-isflidn.
lmøni ntlnin a-ra-srsn-ifhm,
3 ilmd srsn a-stt-itawi å-ma-igan læqq d-œœaæt d-lmøqul.
4 rad-ssmsadn løaql i-wanna igan abujadi,
ar-ssmalan ma-illan ula ma-iœlaæn i-wanna igan afruç.
5 iå-a-ysn-isflid bu-tækimt ra-itzayad å-ulmmud-ns.
iå-a-ysn-isflid bu-tfhimt ra-yissan iåarasn šwanin.
6 åmkad a-s-rad-wrrin mddn ar-tissann lmøni d-imrwasn,
ar-tfhamn tiæajiyin d-isqsitn lli-llanin å-dar id-bu-tækimt.

7 tiksaã n-sidi rbbi a-itawin s-twassna.


wanna itægarn taækimt ula tanba¡¡, anafal a-iga.
...................................
2
laman ula lhna
1 wa iwi, iå-a-tsflidt s-iwaliwn-inu, ar-ttæãut luœiyat-inu å-uwl-nk,
2 iå-a-trññmt imzgan-nk i-ulmmud, ar-n-ttggat tiqqi-nk a-tfhmt,
3 iå-a-tssøyyaãt i-tækimt ar-di-taqrat i-tfhimt s-dark,
4 iå-a-srs-tsiggilt zund nnÐqrt, ar-srs-ttqllabt zund urå irgsn,
5 ha kiyi ra-tfhmt tiksaã n-walli bdda illan, tlkmt tawassna n-rbbi.
6 ašku rbbi da-illan, nttan a-d-yakkan taækimt.
d-imi-ns a-di-ttkka-twassna ula lfhmt.
7 ar-issnjaæ willi œlaænin, ar-itæœar f-willi nmnin,
8 ar-itgabal tawada n-willi iskarn s-læqq,
ar-itãuf aåaras n-willi igan ayt-lænant.

9 åmkad a-s-ra-tfhmt læqq d-œœaæt d-lmøqul, tissant kullu tiåarasin n-ufulki.


10 ašku taækimt ra-tkšm s-içf-nk, ula tawassna ra-tssfraæ ul-nk.
11 rad-bdda-tilit å-laman ašku tssnt a-tññmñlayt,
tqamat å-lhna ašku tfhmt ma-ittilin.
12 taækimt a-ra-k-issanf i-uåaras l-løar ula tamunt n-ayt-tkndawt,
13 tfukku-k ula zå-willi ifln ma-iœlaæn ar-fttun å-tillas,
14 fræn ntni a-tsalan ma-ihršn, rãun s-ma-yÐçšnn iøwwj,
15 gn imuttiln ar-skarn mnnaw-uwdmawn.

16 taækimt a-ra-k-issaggug zå-tmåart itfsadn


imrwasn 295
ula tamggant itårrun mddn s-iwaliwn-ns mimnin.
17 tfl nttat walli ttahl å-mññiy-ns, tettu løhd n-rbbi-ns.
18 han wanna ikšmn s-tgmmi-ns, ikšm s-lmut.
wanna dids imunn, imun dids s-umããal.
19 ur-ra-d-iwrri yan dars iddan, ula ra-d-yaãu s-uåaras n-tudrt.

20 åmkad a-s-ra-ttøišt d-mddn fulkinin, tmunt d-uåaras n-willi-s-irãa rbbi.


21 ašku willi œlaænin a-ra-izdå å-wakal-ad, d-willi nmnin a-ra-gis-iqama.
22 imma willi Ðçšnnin rad-tyawbbayn zå-wakal,
d-imåãarn rad-kullu-zå-gis-akufn.
3
amn å-rbbi issnm-ak
aåaras

1 wa iwi, a-ur-tettut ilmmudn-inu.


tgt luœiyat-inu å-uwl-nk baš ad-bdda-stt-gisnti-ttawit.
2 han rad-ak-zaydn ussan d-isggÐasn, sshnnun tudrt-nk.
3 a-ur-tadjt lænant izgan ula tayri idumn a-k-flnt.
tgt-tnt d-tifilit å-umggrã-nk, tarat-tnt f-talluæt n-uwl-nk.
4 åmkan a-s-ra-tamñt rrãa, tgt bu-løaql å-dar rbbi ula bnadm.
5 amn å-sidi rbbi zå-ttmi n-uwl-nk, d-a-ur-ttkalt f-tfhimt n-içf-nk.
6 kullu ma-tqœadt, swangm å-sidi rbbi, s-ak-issnm tiåarasin-nk.
7 a-ur-tinit d-içf-nk is-tgit bu-tækimt,
walaynni iksaã sidi rbbi, tanft i-kullu ma-yÐçšnn.
8 åmkan a-s-rad-ak-tili œœaæt i-ddat-nk ula tadwast i-içœan-nk.

9 zzwur sidi rbbi å-tmiçar nna-dark-illan,


ar-as-takkat timzwura n-kullu lållat-nk.
10 åmkan a-s-ra-tømmarn iæuna-nk,
ar-tfiyyaãnt-tçabatin-nk s-waman n-waãil.
11 wa iwi, rar løaql iå-k-issnm sidi rbbi, a-ur-ak-¡iyr iå-k-iñi.
12 ašku sidi rbbi ar-itñi wanna dars iøzzan, åmklli itñi-urgaz yus nna-s-ifræ.

imbarkin ad-gan
ayt-tækimt

13 ambarki a-iga wanna yufan taækimt ula yan i¡¡afn lfhmt.


14 ašku ra-ti-tnføa uggÐar n-nnÐqrt, tawi-d lçir uggÐar n-uwrå.
15 tøzza nttat uggÐar l-ljuhr. kullu ma-ttirit, ur-ra-iruæ atig-ns.
16 afus-ns afasi, tlla gis tudrt iåzzifn. imma añlmaã-ns, illa-gis-wayda d-ššan.
17 yan dids imunn ra-ifttu s-lfræ, yaf-n kullu iåarasn-ns gan win lhna.
18 tga taœåart n-tudrt i-wanna gis iåwin.
isaødiyn ad-gan winna bdda gis yumñn.
19 taækimt a-s-izzugz sidi rbbi llsas n-ddunit, d-tfhimt a-s-ifsr ignwan.
20 tawassna a-s-issbbaqi iåbula n-tdrut n-wakal,
imrwasn 296
d-srs a-s-a-d-issaddum tiåli zå-imdla.

21 wa iwi, a-ur-tadjt taækimt iœæan d-iñmñlayn ad-ffuån zå-gr-walln-nk.


22 rad-ak-gn tudrt i-uwl-nk, gn tifilit išwan å-umggrã-nk.
23 srsn a-s-rad-bdda-tfttut å-uåaras-nk s-laman, d-ur-sar-ra-yut ifikš aãar-nk.
24 åakud nna-tñlt ur-ra-tiksaãt, d-åakud nna-tgnt ra-imim-iy¡s-nk.

25 a-ur-ttasit taåuft f-tagat issiwidn ula lhalak ittutn f-ayt-løar.


26 ašku sidi rbbi a-ra-ig laman-nk, igabl aãar-nk a-ur-sar-ityamañ.

27 a-ur-tæãut afulki f-wanna-t-isthllan iå-tñãart kiyi ad-as-ti-tskrt.


28 a-ur-tinit i-wadjar-nk «zayd ar azkka fkå-ak» iå-dark ma-ys-takkat.
29 a-ur-tnuwwat ššrr å-wadjar lli-izdån s-nniyt iœfan å-tama-nk,
30 wala taštkkat s-yan bla sabab d-nttan ur-ak-iskir yat.
31 a-ur-tæsadt yan itøddan f-wiyya, ula da-tskart zund nttan.
32 ašku sidi rbbi ikurha willi dar iøzza ma-iøwwjn,
walaynni ar-itmšawar d-willi dar iøzza ma-inmn.
33 sidi rbbi ar-itçzu tigmmi n-ayt-lçКant,
walaynni ar-itbarak tazdåt n-ayt-ufulki.
34 ar-ite¡nañ å-willi te¡nañnin,
walaynni ar-yakka rrãa-ns i-willi tœbarnin.
35 hay-ayt-tækimt rad-wrtn ššan,
imma ayt-unufl rad-amñn agÐri.
4
...................................
tinbaãin n-willi
¡¡afnin tafhimt

18 taåarast n-willi œlaænin tga zund anqaš n-tafukt, ar-di-ttisfiw ard iåli-wass.
...................................
23 taåawsa ihiyyan a-stt-igan ad-bdda-tgablt ul-nk,
ašku ar-d-zå-gis-tfttu taløint n-tudrt.
...................................
6
6 ddu s-dar-tuwãfit ay-amøgaz, tmnadt å-maylli tskar, tlmdt dars taækimt.
7 waçça ur-dars agllid ula angabal ula amåar,
8 ar-tssmunu lmunt-ns å-œœif, ar-ttæãu amššu-ns å-tizi n-tmgra.
9 mnšk a-rad-sul-tgnt ay-amøgaz? managu a-ra-di-tnkrt zå-iy¡s?
10 imikk n-unuddm d-imikk n-tguni d-imikk n-iniãi n-ifassn a-tsunfut,
11 s-k-id-yuška ññlã zund amççar, inå-k lañ zund aq¡¡aø.

12 han bu-løar ula bu-lbaãl, s-wawal iøwwjn a-s-a-itlulliy,


13 ar-issmnqaš ¡i¡¡-ns, ar-itšiyyar s-uãar-ns, ar-itnaøt s-uãaã-ns,
14 ar-itnuwwa ššrr å-uwl-ns yÐçšnn, ar-bdda-issnkar ¡añit.
15 imma nttan ra-ti-tut tagat å-yat tasaøt ur-itam,
imrwasn 297
ra-itthlk åakudan, d-ur-ra-yaf mamnk a-itjji.

16 sãist-tåawsiwin a-itkrhu sidi rbbi, d-ssa ur-a-tnt-itiæmal:


17 ¡i¡¡ itægarn, d-ils isskirkisn, d-ufus itffin idammn åusnin,
18 d-uwl itnuwwan ššrr, d-iãarn itazzaln å-lçКant,
19 d-inigi n-ññur lli-d-issunfusn ibaãan,
d-wanna issnkarn ¡añit å-gr aytmatn.
...................................
8
17 [tnna-tækimt:] «hati øzzan dari winna dar øzzaå,
d-winna-yyi-isiggiln s-nniyt a-ra-yyi-yaf.»
...................................
9
10 tiksaã n-sidi rbbi a-itawin s-tækimt.
d-twassna n-rbbi amñlay a-å-tlla-tfhimt.
...................................
10
7 wanna-d-iswangmn yan iœlaæn, rad-as-ig lbaraka,
walaynni ism n-yan yÐçšnn ra-irku.
...................................
11 imi n-yan iœlaæn iga løin n-tudrt,
walaynni imi n-yan yÐçšnn ar-issntal ššrr lli-gis-illan.
12 tanuwwašt ar-di-tssnkar ¡añit, imma lænant ar-tssntal løyub nna-illan.
...................................
26 zund lçll i-uçœan, nåd zund awwu i-walln, a-iga-umøgaz i-willi-t-yuznn.
...................................
11
yan inmn ula yan
iøwwjn

1 lmizan itåКšun, ikurha-t sidi rbbi. imma œœruf kmmlnin, ifræ srsn.
2 wanna issimåurn içf-ns, han tadallit a-rad-as-iggru,
imma wanna iññimñayn içf-ns, taækimt a-rad-as-yili.
3 yan inmn, tinmn-ns a-ys-imalan ma-ra-iskar.
imma yan iøwwjn, ra-t-in-tlddi-tkndawt-ns i-lhalak.
...................................
12 yan itægarn adjar-ns ur-i¡¡af løaql, imma bu-tfhimt åir ifssa.
13 bu-iwunnan ar-izzuduf aynna intln,
imma yan mi tzga rruæ-ns ra-yadj tiåawsiwin åmklli dlnt.
14 aqbil nna-ur-dar ma-ys-imalan ma-iskar, hati ra-iãr,
imma aqbil nna-dar tugtt n-imšiwirn, nttan a-ra-injm.
15 wanna iãmnn aårib ra-gis-yaæl,
imma wanna issrwaln afus-ns zå-ããmant ra-ithnnu.
...................................
imrwasn 298

12
aåaras n-ufulki
d-win lçКant

14 bnadm ar-iššbaø ul-ns s-lållt n-imi-ns,


åmklli-d-itrara lmøišt-ns s-twuri n-ifassn-ns.
15 anafal iåal is-kullu-åÐñann iskkirn-ns,
imma aækim ar-isflid i-ššwar n-wiyyaã.
16 anafal æina-s-gis-ibayyn-uqlaql-ns,
imma bu-løaql ar-iskar zund iå-ur-isfld i-trggam.
17 inigi ifulkin ar-izzga læqq,
imma inigi yÐçšnn ar-izzga ibaãan.
18 illa ma-issyagasn s-iwaliwn qjrnin zund tuzzalt,
imma ils n-bu-tækimt ar-ijjuji aggasn.
19 wanna isawaln s-tkrkas, åir imikk s-ra-t-laæ,
imma yan isawaln s-læqq rad-bdda-iqama.
20 takndawt a-iømmrn ul n-winna skarnin f-ššrr,
imma willi skarnin f-sslamt, lfræ ad-asn-illan.
21 yan iœlaæn ur-ra-t-ilkm kra l-lada,
imma willi Ðçšnnin ar-bdda-fllasn-itšqu læal.
22 sidi rbbi ar-itægar infurn sskirkisnin,
ar-itfraæ s-winna dar awal l-læqq.
23 bu-løaql ar-issntal tawassna-ns,
imma inafaln myurn a-tbrraæn s-unufl-nsn.
24 afus nna-itçdamn s-lmøqul a-ra-iækam,
imma wad itøgazn rad-as-d-iggru-unhataf n-twizi.
25 taåuft n-uwl a-iññuñayn bnadm,
imma awal iænnan da-t-issifsis.
26 yan iœlaæn ra-imala aåaras ifulkin i-usmun-ns,
imma aåaras n-ayt-lçКant, han ra-tn-kullu-ijllu.
27 urd amøgaz a-ra-yamñ tagÐmrt,
imma yan itçdamn s-lmøqul ra-i¡¡af timiçar.
28 aåaras n-rbbi ar-d-itawi s-tudrt,
yan dids imunn ur-ra-ilkm lmut.
13
...................................
ayt-løaql ula inafaln
12 rrja itma¡aln ar-isshraš ul n-yan,
imma añuñã yuwfan iga-yas taœåart n-tudrt.
...................................
20 wanna itmunun d-ayt-tækimt ra-iwrri ig bu-tækimt,
imma asmun n-inafaln ra-ig bu-tmmara.
...................................
imrwasn 299

14
8 bu-løaql, s-tækimt-ns a-s-a-istay iåarasn-ns,
imma anafal, s-unufl-ns a-s-a-ijllu wiyyaã.
...................................
12 iåwi bnadm yan-uåaras, iåal is-yÐåñan,
walaynni tigira ar-t-itawi s-lmut.
...................................
15 låКim ar-itamn kulši,
imma bu-løaql ar-iswingim å-illiå ra-yakÐl.
...................................
26 tiksaã n-sidi rbbi gant lbrj idusn, ar-gis-tzugn tarwa-ns.
27 tiksaã n-sidi rbbi gant taløint n-tudrt, ar-ssinifnt bnadm i-tñqqurin l-lmut.
...................................
30 ul ihnnan ar-yakka tudrt i-ddat, imma tanuwwašt ar-tssduwwab içœan.
31 yan itøddan f-umñluã, hatin iægr walli-t-içlqn,
imma yan ituqqarn rbbi ar-itøawann wanna iætajjan.
...................................
15
1 ljawab ihnnan a-issinifn iriyn,
imma awal iqjrn ar-tn-d-issnkar.
2 ils n-bu-tækimt ar-ittalå tawassna,
imma imawn n-inafaln ngin bdda s-unufl.
3 alln n-sidi rbbi ar-tmnadnt kraygatt mani,
ãufnt mddn Ðçšnnin ula willi fulkinin.
4 ils ijjujin iga zund taόart n-tudrt,
imma ils itknadn ar-issyagas rruæ n-bnadm.
5 anafal ar-itægar tanba¡¡ n-babas,
imma wanna isflidn i-walli-t-itñin, nttan ad-dar løaql.
...................................
8 tiårœiw jdrnin f-ufus n-mddn Ðçšnnin, ar-tnt-itkrhu sidi rbbi,
imma tañallit f-imi n-yan iœlaæn ar-srs-itrãu.
...................................
16 yuf imikk s-tksaã n-sidi rbbi, wala ayda iggutn d-išabukn dids.
17 tirmt n-tuga å-tamunt n-tayri tuf igiz iãnin å-tamunt n-tnuwwašt.
...................................
22 yan iqœadn taåawsa bla da-itmšiwir, ra-ti-tigÐrañ,
imma yan iskrn imšawarn ggutnin ra-injæ.
23 yan ijawbn s-lmøqul, illa dars ma-s-a-itfraæ.
awal å-tizi-ns, mnšk a-s-ifulki.
...................................
16
tudrt ihnnan
7 iå-a-itrãu sidi rbbi s-iskkirn n-yan,
ar-as-d-itrara ula inuwwašn-ns ad-d-dids-mšaškan.
imrwasn 300
8 yuf imikk s-rrãa n-rbbi, wala œœabt iggutn s-ããulm.
9 løaql n-yan a-itqœadn aåaras-ns, walaynni sidi rbbi a-izzgan tawada-ns.
...................................
18 yan issimåurn agayu-ns ra-irñ, d-yan ittalln içf-ns ra-iãr.
...................................
32 yan itœbarn yuf yan itmmaån. yan inbãn å-içf-ns yuf yan inran tamdint.
...................................
17
1 tuffañt n-uårum iqqurn s-lhna tuf tigmmi n-tmåra d-tmiåt gis.
2 açddam lli-iskarn s-lmøqul ra-iækam f-yus n-tgmmi lli-iskarn løar,
i¡¡af taåamt å-lwrt n-aytmatn.
3 tlla takat i-nnÐqrt, yili lkir i-uwrå, imma sidi rbbi ar-iœœfaw ulawn.
...................................
9 yan iœamæn f-ããrurt, hati issmåi-d tayri,
imma yan yaddrn ma-ijran ar-ya¡¡u imddukkÐal.
10 yan-wawal išqan ra-n-ibbi kra å-ufhim uggÐar n-miyya n-ukuray å-unafal.
...................................
17 ira-k-umddakkÐl-nk bdda, imma gÐmak ilul-d a-k-iøawn å-tizi n-tnukmut.
...................................
22 ul ifræn ar-d-itrara œœaæt, imma rruæ irñan ar-issiqar içœan.
...................................
27 ha bu-twassna ar-ituwzan iwaliwn-ns, ula bu-tfhimt ar-itnbaã å-rruæ-ns.
...................................
18
2 anafal ur-a-ittiri a-ifhm ma-illan, nttan ur-t-iøjib abla a-issftu rri-ns.
...................................
9 yan yalwan å-twuri-ns, iga nttan gÐmas n-walli içllun.
10 ism n-sidi rbbi iga lbrj idusn, yazzl srs wad iœlaæn s-injm.
...................................
13 yan itjawabn i-wawal ur-ta-yas-isfld, ra-iæšm f-unufl-ns.
...................................
22 wanna yufan taslit, afulki ayn yufa, yamñ rrãa zå-dar sidi rbbi.
...................................
24 tugtt n-imddukkÐal ur-ra-n-fllak-æœarn takrrayt,
imma yan-umddakkÐl izgan ra-dik-ibidd uggÐar n-gÐmak.

19
...................................
sflid i-ššwar tawit-
stt å-tnba¡¡

11 yan i¡¡afn løaql, hatin ur-a-itqlaqal æina,


ar-gis-itban-ufulki åakud nna-iãurãr i-ddœart.
...................................
18 ssnm yuk maædd gis rrja.
imrwasn 301
ad-ur-tadjt ul-nk a-dids-irçu a-ur-imil izayd itthlk.
...................................
20 sflid i-ššwar, tawit-stt å-tnba¡¡, f-a-twrrit tigira te¡¡aft taækimt.
21 iggut ma-iqœad bnadm å-uwl-ns,
walaynni maylli inuwwa sidi rbbi, nttan a-ra-yili.
22 tayri izgan a-tra luqt å-bnadm, d-umñluã yuf bu-tkrkas.
23 yan yuqqrn sidi rbbi ra-išbø tudrt, ar-inssa å-laman, d-ur-ra-t-ilkm lada.
24 amøgaz ar-n-issgla afus-ns å-tmkilt, ur-iñãar a-t-id-yall s-imi-ns.
...................................
20
9 ma-iñãarn a-yini: «ha-yyi ssåuså ul-inu, arudå zå-lçКant-inu»?
...................................
22 ad-ur-tinit: «rad-rarå f-lçКant lli-yyi-ityawskarn»,
walaynni ql s-sidi rbbi, ra-k-ijjnjm.
...................................
27 rruæ n-bnadm a-igan lqndil n-sidi rbbi, ar-imala kullu ma-irgsn å-ugÐns-ns.
...................................
21
2 yÐåñan dar bnadm kullu ma-iqœad d-içf-ns,
imma sidi rbbi ar-ituwzan nniyt n-uwl.
3 ar-itrãu sidi rbbi s-yan iækamn s-læqq uggÐar n-yan-n-issakmurn tiårœiw.
...................................
23 wanna itnbaãn å-imi-ns d-ils-ns, ar-issinif içf-ns i-tassasin.
...................................
25 tayri n-umøgaz a-t-inqqan, ašku ifassn-ns agÐin tawuri.
26 ass kullut ar-iswingim å-ma-ira. imma yan iœlaæn, ar-yakka s-ssçawt.
...................................
22
3 afhim ar-n-itmnad ma-itãrrun å-tuggugt yanf-as,
tinbaãin n-willi
tnjaænin imma iåšimn da-gis-zrayn aæln gis.
...................................
6 rbba arraw f-uåaras lli-t-i眜an, ard yimåur ur-ra-t-ifl.
7 imyur bu-wayda a-itækam f-umñluã,
imma yan irãln zå-dar wayya ra-iwrri ig dars ismg.
8 wanna izrøn ããulm ra-iwrri imgr ããrurt, irñ-as-ula-uømud lli-s-a-ikkat.
9 wanna isiggiln a-iøawn wiyyaã ra-yamñ lbaraka,
ašku ar-ya¡¡u aårum-ns d-imñlaã.
...................................
24
5 bu-tækimt idus, bu-twassna iæarš.
6 s-tækimt a-s-ra-tmmaåt, d-imšiwirn ggutnin a-s-ra-tnrut.
...................................
11 fukku willi-n-tldi lmut, ar-ssbiãirn s-udåar n-tårœi-nsn.
12 iå-tnnit «åayan ur-fllas-nssin», is-ur-rad-as-isfld åwalli ituwzann ul-nk?
imrwasn 302
is-ur-ra-t-yissan åwalli iãufn rruæ-nk?
is-ur-ra-d-irar i-bnadm f-iskkirn-ns?
...................................
16 ssa n-twal a-i¡¡ar yan iœlaæn inkr,
imma willi Ðçšnnin, da-tn-ikkat ifikš tasaøt n-tnukmut knukin.
...................................
25
25 lçbar ifulkin da-d-ikkan tamazirt yaggugn
iga zund aman zuzwanin dar yan yaå irifi.
...................................
26
20 ra-tçsi løafiyt nna-mi laæ ikššuãn, tbbi ula ¡añit nna-mi laæ tabrgagt.
...................................
27
imddukkÐal
d-aytmatn

1 ad-ur-tssfurrugt f-uzkka,
ašku ur-tssint ma-ra-d-yawi-wass.
2 adj wayyaã a-k-ittalå, urd s-imi-nk,
tadjt yan yaãni a-k-iškr, urd s-infurn-nk.
...................................
5 tuf ¡añit ibayynn tayri intln.
6 amddakkÐl nna-k-issyagasn, lçir a-yk-ira,
imma yan-ak-iran ššrr, ra-k-issudun bahra.
...................................
10 ad-ur-tflt amddakkÐl-nk ula win babak,
wala tddit s-tgmmi n-gÐmak ass n-tassast-nk.
yuf-ak-wadjar yakmurn gÐmak yaggugn.
...................................
17 tuzzalt ar-tssmsad ¡ayya, ula argaz ar-issmsad wayya.
...................................
21 nnÐqrt ar-ttyaram s-takat, d-uwrå ar-ityaram s-lkir,
imma bnadm ar-ityaram s-rrãa n-wiyyaã.
...................................
28
iwaliwn n-bnadm
ula win rbbi

13 wanna issntaln løyub-ns ur-ra-itnjaæ,


imma wanna srsn itqrran ifl-tn, rad-as-tili rræmt.
14 ambarki a-iga wanna bdda ituqqarn sidi rbbi,
imma yan issiqarn ul-ns rad-as-tggru s-lhalak.
...................................
imrwasn 303

29
1 yan imyurn a-issiqar içf-ns f-walli-t-issnamn,
hati ra-irñ å-yat tasaøt, d-ur-sar-ijji.
...................................
11 anafal ar-itffi iriyn-ns, imma bu-tækimt ar-tn-in-itæœar å-ugÐns-ns.
...................................
15 akuray d-wawal išqan a-s-a-itlmad-warraw taækimt,
imma aæšmi iskarn aynna ira ra-issnæaššam innas.
...................................
17 ssnm yuk s-ra-k-isshnnu ar-bdda-issfraæ ul-nk.
18 innaå ur-illi yan iñrran ma-d-ikkan dar rbbi, rad-kullu-jlun mddn,
imma yan iskarn s-ulmmud-ns rad-as-tili lbaraka.
...................................
20 iå-tñrit yan da-izrab a-isawl, ra-yÐåñan-unafal uggÐar-ns.
...................................
23 wanna issimåurn içf-ns, rad-as-di-tggru-tdallit,
imma yan iññimñayn içf-ns ra-yamñ rrãa.
...................................
25 wanna itiksaãn zå-bnadm, han imdi tañqqurt i-içf-ns,
imma yan ittkln f-sidi rbbi rad-bdda-yili å-laman.
...................................
30
5 kraygatt awal n-rbbi, hati yÐåñan. ra-ig rbbi antal i-willi gis zawgnin.
6 a-ur-tzaydt i-iwaliwn-ns, a-ur-k-iñi, ig-k d-bu-tkrkas.

7 snat-tåawsiwin a-zå-gik-ãalbå, a-sidi rbbi.


d-a-ur-iyi-fllasnt-tinit uhu maædd ddrå.
8 ssaggug-n flla takndawt d-tkrkas,
d-a-ur-iyi-tfkt ññlã ula låina.
åir akka-yyi amššu nna-yyi-iqaddan,
9 a-ur-dari-yafu s-k-ttuå kiyi, ar-ttiniå «ma-iga sidi rbbi?»
nåd ad-ñlãå akÐrå, ššæššmå ism n-rbbi da-illan.
...................................

31
tamåart ullt-tækimt
10 tamåart iæaršn, ma-stt-yufan? tuf nttat ljuhr iåÐlan.
11 argaz-ns ar-gis-istaman bahra, d-ur-sar-iætajja yat.
12 nttat ar-as-tskar afulki kullu ussan n-tudrt-ns, d-ur-a-ys-tskar ma-ihršn.
13 ar-tsiggil taãut d-lkttan, ar-ttfraæ s-twuri n-ifassn-ns.
14 ar-di-ttawi lmunt-ns zå-tuggugt zund anawn n-isbbabn.
15 ar-di-tnkkr ur-ta-d-ifaw-wass, ar-tjjujad tirmt i-ayt-tgmmi,
ar-ta¡¡u i-tçddamin-ns.
16 tsqsa å-kra n-igr tså-t, tññu gis aãil s-ma-di-trur s-ifassn-ns.
imrwasn 304
17 ar-ttass taggÐst-ns i-lçdmt, tšmmr iåalln-ns i-twuri.
18 tssn mamnk a-ttrbaæ lçir, d-ur-a-tssnsa lqndil-ns d-iyã.
19 ar-tllm s-tsnayt å-ufus-ns ula tiñãit å-gr iãuãan-ns.
20 ar-trññm tidikal-ns i-imñlaã, tmdi-n ifassn-ns i-winna llanin å-tnukmut.
21 ur-a-ttiksaã s-ayt-tgmmi-ns iå-a-i¡ar-udfl,
ašku tsslssa kullu mddn-ns s-taãut.
22 ar-tskar ifuwwa i-tisi-ns, ig malssa-ns lkttan išwan d-ttub azggÐaå.
23 ityawssan-urgaz-ns å-usays n-tmdint, ar-iskiwis å-gr imåarn n-tmazirt.
24 ar-ttødal timlsa l-lkttan ar-tnti-tzznza,
ar-ttødal ula tigÐas kÐlanin ar-tnti-ttazn i-isbbabn.
25 ar-tsslssa içf-ns s-læqq ula lmøqul, tfræ s-aynna-d-iwin-uwssan.
26 taækimt a-s-a-bdda-tsawal, ar-tsslmad f-lænant izgan.
27 ar-tti-ttawi å-twuriwin n-tgmmi-ns.
ur-a-tštta aårum nna-ur-di-trur s-tåru¡¡-ns.
28 ar-nkkrn tarwa-ns ar-as-ttinin ‹tambarkit›,
inkr-ula-urgaz-ns ar-tt-ittalå yini:
29 «ggutnt-tmåarin lli-itsalan afulki, imma kmmi tuf-tnt kullutnt.»
30 han afulki n-¡i¡¡ iga amåãar, ula zzin da-izray,
imma tamåart ituqqarn sidi rbbi, tsthlla a-stt-nttalå.
31 akka-yas f-lållt n-ifassn-ns.
ar-tti-ttalån iskkirn-ns å-usays n-tmdint.
305

amslmd
1
kullu kra illan ur-gis
amya
1 iwaliwn n-umslmd lli-igan yus n dawd, ig agllid
å-urušalim.
2 bla amya, bla amya, åmkan a-s-a-ittini-umslmd. ur-gis amya, ur-gis amya,

kullu kra illan, ur-gis amya. 3 man lfaytt a-illan i-bnadm å-kullu-unhataf
lli-s-a-itnhataf å-ddu tafukt?
4 tzri tasut, tggru-as ¡ayyaã, imma akal åmklli iga ad-bdda-iga. 5 ar-di-taqlay

tafukt ar-n-te¡ar, åakud nna-n-tãr ar-tæarraw s-illi-zå-a-di-taqlay. 6 ar-iœwaã-


waãu s-ljanub, ar-d-itwrri s-ššamal, ar-itlulliy ard iwrri-waãu s-illiå ttin ikka.
7 isaffn ar-kullu-tazzaln s-umda, walaynni ur-jji-iømmir-umda, ašku
ar-di-twrrin-waman s-isaffn lli-zå-d-uškan.
8 kraygatt kra illan, ar-issrmay bnadm. ur-t-qaddan iwaliwn ma-s-a-isawal,

ula da-ttømmar ¡i¡¡ s-mayd ttmnad, ula da-itšbaø-umññuå s-ma-mi-isflid.


9 maylli izrin a-rad-daå-yili, d-åaylli ityawskarn a-rad-daå-ityawskar. ur-illi

yat igan ljdid å-ddu tafukt. 10 is-illa kra ar-fllas-ttinin «hati ljdid ayad»? ula nttan
illa-yad zå-zman, izwur-aå-d kullwaå. 11 ašku mddn ur-a-d-swingimn maylli
izrin. ula mayd darnå illan, ur-ra-t-id-swingimn willi-aå-d-ggÐranin.
12 nkki amslmd giå agllid f-israyil å-urušalim. 13 sslhiå
tawassna ula taguãi
içf-inu ad-siggilå ar-sqsaå s-tækimt-inu å-kullu
ma-ityawskarn å-ddu ignwan. mnšk a-tšqa-twuri lli-d-ifka rbbi i-tarwa n-bnadm
ad-srs-tlhun. 14 ñriå kullu ma-ityawskarn å-ddu tafukt, hati bla amya a-iga, zund
yan itakÐin a-yamñ aãu. 15 aynna iøwwjn, ur-iñãar a-inm, d-aynna inaqœn
ur-iñãar a-ityawæasab.
16 nniå d-içf-inu: «ha-yyi wrriå ¡¡afå taækimt iggutn, agÐrå kullu

willi-yyi-izwurn is-a-tækamn å-urušalim. ñriå kigan d-tåawsiwin aylliå ssnå


ma-illan fhmå-t.» 17 sslhiå içf-inu s-twassna n-tækimt ula tin-umuøãr d-unufl,
walaynni ufiå-n ula mayan iga zund yan itakÐin a-yamñ aãu. 18 ašku tugtt
n-tækimt, gis tugtt n-unkkid. yan itzayadn å-twassna, ar-itzayad å-tguãi.

2
1nniå i-içf-inu: «hiya åilad a-k-armå s-rršuq. åir tfjjij
rršuq ur-gis amya
d-ugayu-nk.» walaynni ufiå ula mayan, ur-gis amya. 2 iniå
f-taãœa «anufl ka-tga», iniå f-rršuq «man lfaytt gis illan?»
3 skrå ilmma d-içf-inu ad-ssfræå ddat-inu s-waman n-waãil iktin.

tini-yyi-tækimt-inu ad-armå anufl, f-ad-ñrå ma-ra-ifulki i-tarwa n-bnadm


a-t-skarn å-uwssan drusnin lli-zzrayn å-ddu ignwan.
4 skrå ilmma tiåawsiwin mqqurnin, bnuå tigÐmma i-içf-inu, ññuå aãil

å-igran. 5 skrå talørœin d-uwrtan i-içf-inu, ññuå gisn tiœåarin s-kullu ma-igan lållt.
6 skrå ifraãn n-waman ma-s-a-sswaå iœåarn lli-d-yaqlayn å-uwrtan. 7 såå-d

ismgan d-tsmgin, ¡¡afå ula wiyyaã lli-d-iluln å-tgmmi-nu. ssigatå å-dari lksibt,
imugayn d-uwlli uggÐar n-kullu willi-yyi-d-izwurn å-urušalim. 8 ssmunå-d nnÐqrt
amslmd 306
d-uwrå d-lknuz zå-dar igldan ula iqbiln. ilin dari inããamn d-tmããanin, d-tsmgin
ma-issfraæn ul n-bnadm.
9 åliå nkki s-tmuåra iggutn, agÐrå kullu willi-yyi-d-izwurn å-urušalim,

ar-bdda-skarå s-tækimt-inu. 10 aynna tra ¡i¡¡, amñå-t-id i-içf-inu. mknna iga rršuq,
ur-t-kkiså i-uwl-inu. ašku tøjb-iyi-twuri lli-f-a-tnhatafå, d-mayan a-igan
tiårad-inu f-twuri. 11 ar-ilmma-tmnadå å-kullu iskkirn n-ifassn-inu, ula takrrayt
lli-utå f-twuri-an, afå-n mayan kullut ur-gis amya, ig zund yan itakÐin a-yamñ
aãu. ur-tlli kra l-lfaytt å-ddu tafukt.
12 wrriå ilmma ar-siggilå å-tækimt d-umuøãr d-unufl. ašku
taækimt ur-gis amya
sqsaå içf-inu: «ma-ra-iskr wanna-yyi-d-iggÐran å-tgldit?
walu abla maylli yadlli skrå nkki?» 13 ñriå-n is-tlla lfaytt å-tækimt uggÐar n-unufl,
åmklli tlla lfaytt å-tifawt uggÐar n-tillas, 14 ašku yan i¡¡afn taækimt ar-itmnad
s-walln-ns, imma anafal ar-ifttu å-tillas, walaynni ufiå-tn-in å-isiggÐra-nsn yan
ad-gan. 15 iniå d-içf-inu: «åaylli-s-tggÐra i-unafal a-s-ra-yyi-tggru ula nkki. man
lfaytt ad-dari å-tugtt n-tækimt-inu?» iniå: «ula åayan ur-igi amya.» 16 ašku åir
imikk, la bu-tækimt wala anafal ra-tn-ttun mddn. ur-sul-ra-tn-d-swingimn kullu
mayd iftan. ñr mamnk a-itmmtat bu-tækimt zund anafal. 17 wrriå nkki æašaå
tudrt, ašku kullu ma-ityawskarn å-ddu tafukt issaå-iyi taguãi. han ur-gis amya,
ig zund yan itakÐin a-yamñ aãu.
18 wrriå æašaå kullu tawuri lli-s-a-tnhatafå å-ddu tafukt,
tawuri ur-gis amya
ašku iqqan-iyi-d ad-flå kulši i-walli ra-yyi-d-iggru.
19 ma-issnn is-ra-ig ntta bu-tækimt nåd anafal? walaynni ra-yamñ kullu

maylli-f-utå tammara å-ddu tafukt s-tækimt lli-dari-illan. ula åayan, ur-gis amya.
20 iwrri-uwl-inu åakudan ¡iyr-as bahra f-tkrrayt lli-s-a-tnhatafå å-ddu tafukt.
21 ašku bnadm ar-itsala tawuri-ns s-tækimt d-twassna iæaršn, ifl-tt ilmma

f-a-gis-iršq yan ur-fllas-yutn tammara. ula åayan, ur-gis amya, ig lbaãl išqan.
22 ašku sqsaå içf-inu: «ma-ra-yili i-bnadm f-tmmara-yan kullutt ula takrrayt

n-uwl-ns lli-s-a-itnhataf å-ddu tafukt?» 23 kullu ussan-ns ar-ti-taå-tguãi,


thuwwl-t-bdda-twuri-ns. ula iã ur-a-itafa-uwl-ns rraæt. ula åayan ur-gis amya.
24 bnadm, ur-dars-illi ma-yufn åwad, a-ištta ar-issa ar-iššfjjij f-uwl-ns

s-twuri-ns. ñriå ula mayan ikka-d afus n-rbbi, 25 ašku ma-iñãarn a-ištta ifjjij
iå-ur-as-t-ifki rbbi? 26 ašku wanna-f-irãa rbbi, ar-as-yakka taækimt d-twassna
d-lfræ. imma bu-lçКant, ar-t-issçdam a-issmunu ar-issgudi åir afad a-t-ifk
i-walli-f-irãa rbbi. ula åayan, ur-gis amya, ig zund yan itakÐin a-yamñ aãu.

3
1 kraygatt kra ila tizi-ns. yili-uzmz i-kraygatt taåawsa
kraygatt kra, tlla
tizi-ns å-ddu ignwan: 2 tizi n-tlalit ula tizi l-lmut, tizi n-uwñu ula
tizi n-uwkuf n-uwñu. 3 tizi n-tnaåa ula tizi n-ujjuji, tizi n-trñi
ula tizi n-tbnnayt, 4 tizi n-im¡¡awn ula tizi n-taãœa, tizi n-tndra ula tizi n-uæwaš,
5 tizi å-a-ttgarm iñran ula tizi å-a-tssmunum iñran, tizi å-a-ttæbbalm ula tizi

å-a-ur-ttæbbalm, 6 tizi å-a-tsiggilm ula tizi å-a-ttfalm, tizi å-a-ttæãum ula tizi
å-a-ttluæm, 7 tizi n-ušrrig ula tizi n-tgni, tizi n-tfssi ula tizi n-waqqur, 8 tizi n-tayri
ula tizi n-¡añit, tizi n-imiå ula tizi n-sslamt.
9 man lfaytt illan i-uçddam å-unhataf-ns? 10 ñriå tiwuriw lli-ifka rbbi

ad-srsnt-tlhun tarwa n-bnadm. 11 iskr kraygatt taåawsa tfulki å-tizi-ns. d-kra


amslmd 307
yaãni, yudja mddn ad-swingimn å-liçrt ur-ilin ttmi, walaynni ur-iñãar bnadm
a-yissan iskkirn n-rbbi zå-isizwur ar isiggÐra. 12 ñriå nkki is-ur-asn-illi ma-yufn
åwad, a-tfraæn ar-skarn afulki maædd tqama tudrt-nsn. 13 d-kra yaãni, ra-ifulki
i-kraygatt yan iå-a-ištta ar-issa ar-itfraæ s-twuri-ns, ašku mayan a-igan tawafka
n-rbbi i-bnadm.
14 ñrå aynna iskr rbbi, hati rad-bdda-idum, ur-tñãart ad-as-tzaydt kra wala

tnaqœt-as kra. iskr-t rbbi åmkan baš ad-iksaãn mddn å-umnid-ns. 15 kullu
ma-illan åilad, ikka-ttin illa. kullu ma-ra-yili, illa yad. kullu ma-izrin, itabøa-t
rbbi s-læsab.
16 d-kra yaãni ñriå-t å-ddu tafukt. innaå a-tlhun mddn
lmut n-bnadm ula
lbhaym s-lqanun da-ittili ššrr, d-innaå a-tlhun s-læqq da-ittili ššrr.
17 iniå d-içf-inu, rbbi ra-yut læukm f-wad iœlaæn ula wad

yÐçšnn, ašku kraygatt taåawsa d-kraygatt askkir, tla tizi-ns.


18 iniå daå d-içf-inu, ha tarwa n-bnadm, ar-tn-itarm rbbi baš ad-fhmn izd

zund lbhaym ad-gan. 19 ašku åaylli ijrrun i-tarwa n-bnadm a-ijrrun i-lbhaym.
åmklli itmmtat yan a-itmmtat wayya. s-yat rruæ a-s-a-kullu-ssunfusn. bnadm
ur-yugir lbhaym s-yat. han kraygatt kra, ur-gis amya. 20 ašku s-yan mani
a-s-rad-kullu-gguzn. tyawskarn kullu zå-ugdrur n-wakal, wrrin ilmma s-ugdrur.
21 is-illa ma-issnn is-a-ttattuy rruæ n-bnadm s-uflla, ar-ttgguz rruæ l-lbhimt s-tdrut

n-wakal?
22 afå åmkan is-ur-illi ma-yufn åwad, a-ifræ yan s-twuri-ns, ašku mayan

ad-as-illan. ma-iñãarn ad-as-iml ma-ra-yili tigira l-lmut-ns?

4
mnadå-n daå s-ñriå taøddiyt lli-tqasan mddn å-kraygatt
1
taøddiyt å-ddu
tafukt mani å-ddu tafukt. ñrå-n im¡¡awn n-willi-f-iãr lbaãl,
d-ur-illi ma-fllasn-issfjjijn. ayt-ããulm ad-dar afud, imma
wiyyaã ur-darsn ma-fllasn-issfjjijn. 2 iniå d-içf-inu, willi mmutnin, hatni raæan
f-willi iqaman å-tudrt, 3 walaynni yuf-tn s-sin wanna ur-ta-d-iluln, ur-jji-iñri
iskkirn Ðçšnnin lli-tyawskarnin å-ddu tafukt.
4 ñrå ilmma maç aylliå a-itnhataf bnadm ar-itæraš å-twuri-ns. ur-iri abla

a-yati adjar-ns. ula åayan ur-gis amya, ig zund yan itakÐin a-yamñ aãu.
5 hay-anafal ar-issnaãaw ifassn-ns, ar-ištta å-œœaæt-ns. 6 walaynni yat tummit

l-lhna tuf snat tummitin n-tkrrayt f-tummañt n-waãu.


7 mnadå-n daå s-ñriå kra yaãni å-ur-illi-umya å-ddu tafukt. 8 yan igan

waædut, ur-i¡¡af arraw ula gÐmas, walaynni ar-bdda-itnhataf, igammi a-isunfu,


ur-sar-šbønt-walln-ns ayda. ur-jji-isqsa içf-ns «manwa-f-a-tnhatafå?
manwa-f-kkså i-içf-inu rraæt?» ula åayan ur-gis amya, ig tawuri isshrašn.
...................................

5
iå-tddit s-tgmmi n-rbbi, rar løaql s-ma-tskart. yuf
1
tiksaã n-sidi rbbi
a-n-takmurt a-tsflidt, wala da-n-takkat tiårœiw n-inafaln
lli-iskarn lçКant bla da-gis-swingimn. 2 a-ur-tsawalt bla tswingimt, ula
da-izrab-uwl-nk a-yini kra n-wawal å-lgddam n-rbbi. lliå-n-illa rbbi å-ignna, tilit
kiyi f-wakal, rar løaql ad-idrasn iwaliwn-nk. 3 ašku yan itlhun s-tåawsiwin
amslmd 308
ggutnin, ra-t-jllunt-twargiwin, d-yan dar iwaliwn ggutnin, ra-ig imi-ns
d-win-unafal. 4 iå-tqawlt i-rbbi s-kra, a-ur-tma¡lt a-ti-tssafut, ašku ur-a-itrãu
s-inafaln. ssafu maylli-s-as-tqawlt.
...................................
10 wanna dar øzzan iqaridn, ur-sar-išbø iqaridn, d-wanna
timiçar n-ddunit-ad
dar iøzza-wayda ur-sar-t-qaddant-tårad-ns. ula åayan
ur-gis amya.
...................................
12 i¡s n-umkrz imim-as, zund iå-išša imikk zund iå-išša kigan. imma tayafut

n-bu-wayda ur-a-ti-ttadja a-i¡¡as.


...................................

6
11 kra-s-a-ttigatn iwaliwn, ar-ittidras-umya. man lfaytt a-gisn-illan i-bnadm?
12 ašku ma-issnn ma-ra-iœlaæ i-yan, å-uwssan drusnin n-tudrt-ns lli-fllas-izrayn
zund amalu bla amya? ula ma-iñãarn a-iml i-yan ma-ra-ijru tigira-ns å-ddu
tafukt?
...................................

7
8 han isiggÐra n-tåawsa yuf isizwur-ns. yuf yan dar-illa-uwl
taggug-tfhimt
f-bnadm itœbarn yan dar-illa-uwl issfurrugn.
...................................
20 ur-illi yan iœlaæn å-ddunit ar-bdda-iskar afulki wala jji yÐçšn.

...................................
23 kullu mayan urmå-t s-tækimt, iniå «rad-gå aækim», walaynni
sul-n-flla-yaggug. 24 aynna sttin ikkan, hatin yaggug, iwrri idru bahra. ma-iñãarn
a-t-ilkm? 25 ha-yyi rurå løaql-inu ad-siggilå issanå kraygatt kra illan ula mamnk
a-s-illa, iriå ad-fhmå ula lçКant n-unafal d-lçlawt n-umøãur.
26 afå-n åakudan kra iærran uggÐar l-lmut, a-stt-igan d-tmåart
da-mi-iga-uwl-ns tañqqurt ula ššbkt, gn ula ifassn-ns iskraf. han
ur-ra-zå-gis-itnjam abla wanna f-irãa rbbi, imma bu-lçКant ar-n-dars-ityamañ.
27 inna-umslmd, ha mad-ufiå åakud lliå a-ssmunuå tiåawsiwin yat s-yat

f-ad-issanå kullu ma-illan. 28 s-nniyt-inu a-s-a-siggilå, walaynni ur-iyi-iffuå


læsab. ufiå-n yan å-gr irgazn kullutn, walaynni å-gr-tmåarin ur-ufiå yat. 29 han
taåawsa-yad kad-ufiå. rbbi iskr bnadm inm, walaynni ntni ar-ssigatn išabukn.

8
...................................
14 illa kra yaãni ur-gis amya å-iggi n-wakal. mddn ødlnin
tntl lmøna n-kullu
ma-illan ar-asn-ijrru åaylli sthllan mddn Ðçšnnin, ula mddn Ðçšnnin
ar-asn-ijrru maylli sthllan mddn ødlnin. nniå nkki, åayan
ula ntta, ur-gis amya. 15 iniå daå, ur-illi ma-yufn lfræ, ašku bnadm ur-dars kra
n-ufulki å-ddu tafukt abla a-išš isu ifræ. mayan a-igan lfaytt-ns å-tkrrayt lli-ikkat
kullu ussan n-tudrt lli-as-ifka rbbi å-ddu tafukt.
amslmd 309
16 lliå rurå ul-inu ad-issanå taækimt, ar-n-taggÐaå tiwuriw lli-tsalan mddn
å-ddunit, iã ula azal alln ur-a-ñrrant i¡s. 17 aggÐå-n ula iskkirn n-rbbi, afå-n
is-ur-iñãar bnadm a-ifhm kullu maylli ityawskarn å-ddu tafukt. waçça
da-itmmaå bnadm a-t-ifhm, ur-ra-yissan lmøna-ns. ar-ttinin id-bu-tækimt
is-t-ssnn, walaynni ula ntni ur-t-fhimn.

9
1 kullu mayan, æãiå-t å-uwl-inu. ar-swingimå å-willi
willi mmutnin ur-
ssinn yat œlaænin d-willi dar-tækimt ula maylli skarn, mamnk
a-kullu-llan å-ufus n-rbbi. walaynni ur-issin yan gisn
ma-rad-as-yili, is-ra-fllas-irãu rbbi nåd ikurha-t. 2 yan ad-kullu-gan
å-ma-rad-asn-ijru, ig-iyt wad inmn nåd wad iøwwjn, ig-iyt wad ifulkin nåd wad
yÐçšnn, ig-iyt wad iœfan nåd wad indsn, ig-iyt wad yakkan tiårœi nåd wad
ur-tt-yakkan. zund walli iskarn lçir zund walli iskarn løar, zund walli itgallan
s-rbbi zund walli ur-itgallan. 3 åwad a-išqan å-kullu ma-ityawskarn å-ddu tafukt.
kullu mddn, zund zund a-rad-asn-iggru.
d-kra yaãni, ulawn n-tarwa n-bnadm ømmrn s-ma-yÐçšnn, maædd ddrn
illa-unufl å-uwl-nsn, ittin ilmma s-dar willi mmutnin. 4 imma yan sul iqaman
å-willi ddrnin, hati i¡¡af rrja. s-œœaæt aydi iddrn yuf izm immutn. 5 ašku willi
ddrnin ssnn is-rad-mmtn, imma willi mmutnin ur-ssinn yat. ur-sul-rad-amñn kra
n-tårad, ašku ur-sul-a-tn-d-iktti yan. 6 ntni, laæ-asn ma-tn-itrãun, ula
ma-tn-itkrhun, ula ma-ttirin i-içf-nsn. ur-sul-¡¡afn taåamt å-ma-ityawskarn å-ddu
tafukt.
7 zayd åilad ar-tšttat tirmt-nk tfræt, tsut aman n-waãil
fjjij f-içf-nk maædd
tufit-as tssfjjijt f-uwl-nk, ašku mayan a-s-irãa rbbi. 8 ls timlsa
n-uæwaš, tññåurt içf-nk tfjjijt. 9 zzri tudrt-nk d-tmåart
lli-dark-iøzzan kullu ussan n-tudrt lli-ak-ifka rbbi å-ddu tafukt bla amya. ašku
åunškan a-tga taåamt lli-k-id-yuškan å-tudrt-nk ula å-twuri lli-s-a-ttnhataft
å-ddu tafukt. 10 aynna-mi-yufa-ufus-nk a-t-iskr, skr-t s-kullu tiqqi-nk, ašku
ur-tlli-twuri ula tanba¡¡ ula tawassna ula taækimt å-udåar n-willi mmutnin
lli-s-ra-tddut.
11 ñriå kra yaãni å-ddu tafukt. yan ifssusn å-tizzla ur-a-bdda-izgguru å-ššala,

ula willi tjhhdnin å-imiå ur-a-bdda-tnrun wiyyaã, ula willi ¡¡afnin taækimt
ur-a-bdda-trbaæn lmøišt, ula willi dar tafhimt ur-a-bdda-ssigatn ayda, ula willi
dar tawassna ur-a-bdda-tamñn rrãa. ašku ar-asn-d-kullu-itawi læal ula luqt kra
ur-itam yan.
...................................
17 yuf i-yan a-isfld i-iwaliwn hnnanin å-dar bu-tækimt, wala isfld i-waqqur

itjhhdn å-dar-unmåur n-inafaln.


18 taækimt tuf imqlad n-imiå, walaynni yan bu-løar ar-issçœar tugtt n-ufulki.

11
...................................
5 iå-ur-tssint mamnk a-di-tuška rruæ s-içœan å-waælig
sidi rbbi a-issnn ar-
itæasab n-tmåart irbbun, ur-sar-ra-tissant mamnk ad-gan iskkirn
n-rbbi lli-içlqn kraygatt kra.
amslmd 310
6 luæ-n amud-nk zikk œbaæ, d-a-ur-tæœart afus-nk tadggÐat, ašku ur-tssint
manwa gisn a-ra-isçÐr, izd åwan nåd åwad, nåd rad-kullu-sçÐrn.
...................................
9 fræ ay-aøzri å-uwssan n-tmñiyt-nk, ar-itfjjij-uwl-nk lliå sul tmññit. amñ aåaras

lli-iøjbn alln-nk yiri-t-uwl-nk, walaynni issan is-ra-dik-inæasab rbbi f-kullu


mayan.
...................................

12
amarg f-tuwssrt
n-bnadm

1 swingim å-åwalli-k-içlqn sul tmññit, ur-ta-tlkimt ussan n-tkrrayt,


ur-ta-k-id-lkimn isggÐasn lli-å-ra-ttinit: «ur-iyi-iøjib yat».
2 swingim gis ur-ta-yk-llasnt tifawin n-tafukt d-wayyur d-itran,
ula-da-d-dark-twrrin imdla tigira n-unñar.
3 ussan-an a-ra-trgigiyn-waãafn n-tgmmi, knun-d ula irgazn dusnin,
gammint-sul-tzrgin ad-ñaãnt ašku drusnt,
bukãnt ula tilli taggÐanin zå-tarryaæin,
4 qqnnt-tflwin f-tsukt, ar-ttfssa taqqurt n-izrgan,
ar-k-sul-ssnkarnt tallåatin n-igãaã,
walaynni zrin fllak imurign n-ist-uæwaš.
5 ussan-an a-å-ra-tgammit ma-yattuyn, ar-k-issiwid aynna illan å-uåaras.
hati ijjujg lluz, ar-ttštutul-tmuråi, imma bnadm ur-sul-gis-tqama ššhawa.
ašku yakmur a-iddu s-tgmmi-ns idumn,
nkrn willi fllas allanin ar-tlulliyn å-tswak.
6 swingim gis ur-ta-tbbi-tzikrt n-nnÐqrt, ur-ta-trñi-tkint n-uwrå,
ur-ta-tfrsi-tbÐqqalt dar-uåbalu, ur-ta-trñi tajrrart n-iggi n-wanu,
7 ula iwrri-ugdrur s-wakal lli-d-ikka,
twrri rruæ s-dar rbbi lli-stt-id-ifkan.

8 kullu mayan ur-akkÐ-gis-illi-umya. åmkan a-s-inna-


awal iggÐran
n-umslmd umslmd. kraygatt kra illan, ur-gis amya. 9 lliå i¡¡af-umslmd
taækimt, ar-isslmad mddn f-maylli issn. ig-n tiqqi-ns
ad-bdda-isflid i-imrwasn, ar-tn-ituwzan ar-tn-issngadda. 10 izayd-umslmd
ar-isiggil s-iwaliwn mimnin, yara maylli igan lmøqul ula læqq.
11 iwaliwn n-id-bu-tækimt gan zund ikurayn å-ufus n-umksa, gn zund tigusin

ar-tnt-zzgan willi-tnt-d-issmunn. 12 rar løaql a-iwi, a-ur-asn-tzaydt yat. han tirra


n-warratn ggutnin ur-¡¡afnt ttmi. tugtt n-tåri ar-tssrmay ddat n-bnadm.
13 hati tsfldt i-kullu ma-illan. hay-awal iggÐran. iksaã rbbi, tawit-stt bdda

å-luœiyat-ns. awal-an a-issmunn kullu ma-illan f-bnadm. 14 rbbi ra-yut læukm


f-kullu ma-ityawskarn ula kullu ma-intln, ig-iyt ma-ifulkin nåd ma-yÐçšnn.
311

tallåat n-suliman
...................................

8
amarg f-tayri

6 g-iyi d-rršm f-uwl-nk,


tgt-iyi d-rršm f-iåil-nk.
ašku tdum tayri zund lmut
tšqu låira-ns zund amããal.
ar-tjddr zund løafiyt itjhhdn,
tg zund timziwlt n-rbbi.
7 aman ggutnin ur-rad-iñãarn ad-ssçsin tayri,
gammin isaffn nginin a-stt-sfiãn.
mra is-iskr yan f-a-ifk kullu ayda n-tgmmi-ns f-tayri,
ur-ra-yamñ abla læagriwt.
...................................
312

išaøyah
1
tijli n-ayt-yahuda 1 maylli-n-iñra išaøyah yus n-amuœ, iban-as-d å-uwssan

n-øuzziyah d-yutam d-aæaz d-æizqiyah lli-ganin igldan n-ayt-yahuda. iñra


ma-ra-ijru i-tmazirt n-yahuda ula tamdint n-urušalim.
2 sfldayt a-ignwan, tgt-n amññuå ay-akal, ašku sidi rbbi ayd isawln: «rbbaå

tarwa ssimåurå-tn, imma ntni hatni øœan-iyi. 3 azgr issn bab-ns, ula aåyul issn
asds n-sidis, walaynni ayt-israyil ur-ssinn, mddn-inu ur-fhimn.»
4 taguãi a-å-tllam, ay-aqbil ijlan. taguãi a-å-tllam, a-lqum iññayn s-ddnub,

amud l-lçКant, tarwa l-lhalak. fln rbbi da-bdda-illan, ægrn amñlay n-ayt-israyil,
gllbn ntni wrrin tiåurdin. 5 is-sul-tram akuray aylliå sul tåuwwåm? ihrš içf-nun
bahra, d-uwl kullut itåaša. 6 zå-ttmi n-uãar ar iggi n-içf, laæ-asn œœaæt. gan kullu
ibrrayn d-iæbba, msln ula s-idammn n-tiggas. ur-illi ma-tn-isiridn ula iqqn-asn
tiggas ula ma-tn-issilwiån s-zzit. 7 tamazirt-nun tçwa, jdrnt-tmdinin s-løafiyt.
ar-šttan ibrraniyn ikalln-nun å-lgddam n-walln-nun. tçwu-tmazirt, hlkn-tt iåribn.
8 han tamdint n-œiyun [urušalim] tbidd waædutt, zund taæšušt iqaman å-igr

n-waãil, zund aøriš iqaman å-uwrti l-lmnun, zund tamdint lli-mi-sutln ikabarn
n-iøskriyn. 9 mra is-urd sidi rbbi l-lmlayka a-ginå-ifln yan imikk iddrn, lukun
nfna åmklli tfna-tmdint n-sadum ula tamdint n-øamura.
10 sfldayt i-wawal n-rbbi da-bdda-illan, a-imåarn-ad lli-igan zund win

sadum. sfldayt i-ulmmud n-rbbi-nå, ay-ayt-tmdint-ad lli-igan zund ayt-øamura.


11 inna-yawn sidi rbbi: «mad-iyi-illan å-tugtt n-tårœiw-ad lli-yyi-takkam?

yuwda-yyi zå-isakmurn n-izamarn jdrnin ula zå-tadunt l-lbhaym jjinin.


ur-a-yyi-ssfraæn idammn n-izgarn d-ilqqaån d-ibukirn.
12 «ma-kÐn-iãalbn a-di-ttakÐlm å-isaragn n-tgmmi-nu, åakud nna-di-tkšmm

a-d-sri-takmurm? 13 ur-giwn-riå a-di-ttawim tiwafkiw l-lbaãl. han ula lbçur-nun,


æašaå-t. ula tamunt f-tlalit n-wayyur d-uwssan n-usunfu d-imnaggarn n-tœbiæ,
ur-æmilå løibada n-willi Ðçšnnin. 14 tamunt f-tlalit n-iyrn ula løyad
lli-f-a-ttæiyyalm, ula ntni iæaša-tn-uwl-inu. iññay kullu åayan flla.
issrmi-yyi-uñañu-an usiå. 15 åakud nna-d-sri-tullm ifassn-nun, ssanfå-awn
alln-inu. waçça da-ttñallam bahra, ur-rad-awn-sfldå, ašku ømmrn ifassn-nun
s-idammn n-bnadm. 16 sirdat zwar ulawn-nun tåusm, tkksm zå-iñri-nu lçКanat
lli-ttsalam. tbbim iskkirn-nun Ðçšnnin, 17 tlmdm a-tskarm afulki, tzzgam læqq,
tjjnjmm ula wanna iãrn å-ããulm, tssntlm igigiln, tbiddm d-thjjalin.»
18 inna-yawn rbbi da-bdda-illan: «aškayt-d a-nmšawar i-ngratnå. waçça

bahra zggÐaån ddnub-nun, ra-tgm umliln zund adfl. waçça tåÐmam s-uzggÐaå,
ra-tœfum zund taãut. 19 iå-tnuwwam a-sri-tsflidm, ra-tšttam zå-tmiçar n-wakal.
20 walaynni iå-tagÐim, nåd tqamam tøœam, han uzzal a-ra-kÐn-imgr. rbbi da-illan

ayd isawln.»
21 ñrat tamdint lli-sttin-ikkan tga tamåart l-laman, hatti
asmammi f-urušalim
twrri tga tamggant. tazdåt n-mddn ødlnin, hatti tømmr
s-willi nqqanin. 22 nnÐqrt-nm twrri tga asttif. aman n-waãil-nm wrrin lmusn.
išaøyah 313
23 han inmåurn-nm wrrin øœan gn imddukkÐal n-imççarn. tøzza darsn tikki,
ar-tãfurn tismåurin. ur-a-ssntaln igigiln ula da-sflidn i-uœraã n-thjjalin.
24 åayan a-f-inna siditnå rbbi l-lmlayka, igan rbbi itjhhdn n-ayt-israyil:

«ha-yyi rad-thnnuå zå-inuwwašn-inu, rarå i-imãaããn-inu f-mad-iyi-skrn, 25 allå


fllawn afus-inu, jdrå giwn irkan lli-kÐn-imsln, ssittiå zå-giwn kullu ma-igan
asttif. 26 rad-awn-fkå læukkam fulkinin zund imzwura, rarå-awn-d imšawarn
zund willi zrinin. rad-awn-ttinin mddn «ayt-tmdint lli-irãan rbbi, ayt-tmdint
lli-å-illa laman.» 27 ayt-œiyun, s-læqq a-s-ra-kÐn-ifukku sidi rbbi, d-ufulki
a-ra-yili i-wanna-d-giwn-iwrrin zå-lçКant. 28 imma imøœan d-imjlan
ra-tn-kullu-ihlk, ifnu willi srs irurn tadawt.
29 «han ra-kÐn-tigÐrañ f-iœåarn n-igg lli-dar-ttøbadm, tæšmm ula f-uwrtan

lli-tñlaym i-larwaæ. 30 ašku ra-tgm zund aœåar n-igg mi sllawn ifrawn-ns, zund
urti å-ur-llin-waman. 31 han åwilli tjhhdnin rad-gn zund lkttan, gn iskkirn-nsn
zund amdggÐig. hatni s-sin rad-kullu-jdrn, d-ur-illi ma-ra-tn-issçsi.»

2
awal lli-d-ibann i-išaøyah yus n-amuœ. iñra gis tamazirt
1
awal f-ayt-tmizar
n-ddunit n-yahuda d-tmdint n-urušalim.
2 å-uwssan ggÐranin ra-ibidd-uwrir n-tgmmi n-sidi rbbi

f-uflla n-kullu idrarn, ityattay f-kraygatt awrir, ar-d-kullu-srs-fttun ayt-tmizar


n-ddunit. 3 aškin-d iqbiln ggutnin ar-ttinin:

«nkrat a-nawn s-uwrir n-rbbi da-illan.


ra-nawn s-tgmmi n-rbbi n-yaøqub,
baš ad-aå-isslmad aåaras-ns
ar-nskar s-ma-t-irãan.»
ašku ra-d-iffuå-ulmmud zå-œiyun,
iffuå-d-wawal n-sidi rbbi zå-urušalim.
4 ra-yut læukm f-tmizar n-ddunit,
issnfaœal iqbiln ggutnin.
rad-kkÐmn ssyuf-nsn, skrn zå-gisn imkrazn,
kkÐmn iærišn-nsn skrn zå-gisn ilkkuwsa.
ur-sul-ra-yall-uqbil uzzal f-wayya,
ula rad-sul-tlmadn mamnk a-tmmaån.
5 way-ayt-yaøqub, aškat-d
a-nfttu å-tifawt n-sidi rbbi.
...................................

5
amarg f-igr n-waãil
1 rad-asiå amarg f-uæbib-inu, ig amarg n-tayri f-igr-ns n-waãil.
aæbib-inu i¡¡af igr n-waãil f-uwrir bahra ijjin.
2 igllb akal-ns, issitti iñran, iññu gis aœåar n-waãil ifulkin,
ibnu yal-lbrj å-tuññunt-ns, iåza gis ula lmøœœrt.
irju-n gis a-iskar aãil imimn, walaynni wasmmum kad-as-iga.
išaøyah 314
3 åilad a-imzdån n-urušalim d-ayt-yahuda,
ækamat å-griyi d-igr-inu n-waãil.
4 ma-sttin-ikkan i眜a igr-inu n-waãil ur-as-t-skirå nkki?
lliå-n-gis-rjiå a-iskar aãil imimn, maç a-iskar wasmmum?
5 åilad rad-awn-mlå ma-rad-skrå i-igr-inu n-waãil.
rad-kkså ifrig-ns a-t-šttan luæuš, çluå tissgÐar-ns a-fllas-ttakÐln mddn.
6 ra-t-rarå a-iqqar, ur-sul-ra-yaf ma-t-itzbarn ula ma-t-itnqašn.
taskra d-isnnann a-ra-gis-itmåay.
uœœuå ula timdliwin a-ur-d-fllas-tlaqnt i-unñar.
7 ašku ayt-israyil a-igan igr n-waãil n-rbbi l-lmlayka,
gn ayt-yahuda aœåar lli-iñña ifræ srs.
irju-n gisn ad-skarn s-læqq, imil yaf-tn-in ar-darsn-tffin idammn n-bnadm.
irju-n gisn afulki, yaf-tn-in ar-fllasn-ssåuyyun mddn.
...................................

6
1 asggÐas lli-å-immut-ugllid øuzziyah, ñriå siditnå iskiws
iban-d sidi rbbi
i-išaøyah f-lørš, illa-n å-tattuyt iølan. inrfal n-tmlsit-ns ømmrn-d
tigmmi n-rbbi. 2 å-uflla ssutln-as lmlayka n-‹sarafim›,
kraygatt yan i¡¡af sãis ifrawn. sin ar-srsn-idal udm-ns, sin ar-srsn-idal iãarn-ns,
sin ar-srsn-itaylal. 3 ar-tmjawabn i-ngratsn ar-ttinin: «amñlay, amñlay, amñlay
a-iga rbbi l-lmlayka. lmajd-ns iømmr kullu ddunit.» 4 immussa kullu llsas
n-tannalin s-ijjij n-twaåra-nsn, tømmr-tgmmi n-rbbi s-wawwu. 5 iniå nkki
åakudan: «taguãi ad-iyi-illan. ha-yyi hlkå, ašku ndsn infurn-inu, zdåå å-wammas
n-yan-uqbil lli-mi-ndsn infurn-nsn, d-nkki ha-yyi ñriå agllid da-igan sidi rbbi
l-lmlayka.» 6 yayll-d dari åakudan yan zå-sarafim, yasi-d yat-trgit iråan.
yusi-tt-id s-iåÐmdan zå-dar ¡¡abla l-lbçur. 7 iggr-d srs i-imi-nu yini-yyi-d: «hatti
tggr i-infurn-nk, yitti fllak åaylli-k-indsn, tyawsfaãn ddnub-nk.»
8 sfldå åakudan i-wawal n-siditnå inna: «manwa ra-nazn?
isawl-d sidi rbbi
s-išaøyah manwa ra-iddu s-ism-nå?» jawbå: «ha nkki, azn-iyi.»
9 yini-yyi-d: «zayd, tinit i-mddn-an: ‹sflidat bahra,
walaynni ur-ra-tfhmm maylli-mi-tsfldm. mnadat bahra, walaynni ur-ra-tissanm
maylli tmnadm.› 10 ssiqar içfawn n-mddn-ad, tqqnt imzgan-nsn, tssbukãt
alln-nsn, f-ad-ur-ñrn s-walln-nsn ula sfldn s-imzgan-nsn ula fhmn å-içf-nsn,
a-ur-wrrin jjin.» 11 iniå ilmma: «ar managu a-siditnå?» irar-iyi-d: «ard
gnt-tmdinin içrubba, laæ gisnt imzdån, çlunt-ula-tgÐmma, laæ gisnt mddn. ard
twrri-tmazirt tg lçla içwan. 12 åmkan a-ra-iskr rbbi da-illan, issitti bnadm s-mani
yaggugn ard wrrin çwun ikalln å-tmazirt kullutt. 13 waçça gis iqama yan
å-kraygatt mraw, rad-daå-ttyawjdar zund aœåar n-igg nåd aœåar n-tasaft mi
iqama-ugÿÿa tigira n-ma-ityawbbay. hay-agÿÿa-ns a-å-illa-wamud amñlay.»

7
å-uwssan n-aæaz agllid n-ayt-yahuda lli-igan yus n-yutam
1
awal n-rbbi i-ugllid
n-yahuda lli-igan yus n-øuzziyah, inkr raœin agllid n-aram ntta
d-faqaæ yus n-ramalyah agllid n-israyil, awnn-d s-tmdint
n-urušalim ad-dids-ssnkrn imiå, walaynni ur-ñãarn a-stt-nrun. 2 ilkm-wawal
išaøyah 315
agllid n-yahuda: «han ayt-aram d-ayt-afraym [israyil] munn-d fllanå.»
ar-itrgigiy-uwl n-aæaz d-win mddn-ns, åmklli tmussun iœåarn n-tagant s-ijawan.
3 isawl-d sidi rbbi s-išaøyah yini-as: «ffuå åilad kiyi d-yuk ‹šar-yašub›, tftum

a-n-tmnaggarm aæaz å-dar içf n-trga n-ifrã n-uflla, å-uåaras lli-itawin s-igr
n-umssird. 4 tinit-as: ‹rar løaql. åir thnna. a-ur-tiksaãt ula iåuwã-uwl-nk
zå-låaãab ijddrn n-raœin d-ayt-aram ula yus n-ramalyah, ašku åir iåd d-wawwu
a-iqaman å-sin ikššuãn-an råanin. 5 han ayt-aram mšaškan-d d-yus n-ramalyah
d-ayt-afraym, skrn f-a-k-nrun ar-ttinin: 6 ftwat a-nnkr s-tmazirt n-yahuda, nssiwd
imzdån-ns, namñ-tt i-içf-nå, ng yus n-¡abil d-ugllid fllas. 7 ha ma-inna siditnå
rbbi da-bdda-illan. mayan ur-ra-yili wala ra-ijru. 8 ašku içf n-aram tga-t dimašq.
içf n-dimašq iga-t raœin. sãis id-mraw d-smmus (65) n-usggÐas a-ra-izri,
s-ra-trñ-tqbilt n-afraym, laæ-tt. 9 içf n-afraym tga-t samira. içf n-samira iga-t yus
n-ramalyah. iå-ur-tzgam å-liman, ur-ra-tilim å-laman.› »
10 isawl daå sidi rbbi s-aæaz yini-as: 11 «ãalb yat-tmatart
tamatart
n-øimmanwil i-rbbi da-illan ig rbbi-nk. a-tdru ar tadrut n-wakal, nåd
a-tattuy ar tattuyt n-ignna.» 12 imma aæaz irur-as:
«ur-rad-ãalbå ula rad-armå sidi rbbi.» 13 isawl-d išaøyah yini-as: «sfldat a-tasut
n-dawd. is-ur-kÐn-yuwdi a-tssrmaym mddn, aylliå tram a-tssrmaym ula rbbi-nu.
14 imma siditnå nttan a-rad-awn-d-ifk yat-tmatart. ha taøyyalt ra-trbbu, taru

yan-warraw, tg-as ism ‹øimmanwil› [tga lmøna-ns ‹rbbi didnå›]. 15 ra-ištta tikkilt
d-tammnt, lliå issn a-yagÐi ma-yÐçšnn, yamñ å-ma-ifulkin. 16 ašku lliå
ur-ta-issin-wazzan a-yagÐi ma-yÐçšnn yamñ å-ma-ifulkin, rad-kullu-çlunt-
tmizar n-igldan s-sin lli-zå-tåuwãm. 17 imma kiyi d-mddn-nk ula tasut n-babak,
ra-d-fllawn-izzri sidi rbbi kra n-uwssan, ur-jji-llin zund ntni zå-lliå tngara-tqbilt
n-afraym d-tin yahuda, ašku ra-d-srun-issawn agllid n-aššur.
18 åassan ra-issinsg sidi rbbi i-izan ad-d-aylln zå-taløinin n-isaffn n-miœr,

issinsg i-tizzwa ad-d-ayllnt zå-ikalln n-aššur. 19 aškin-d kullu ttrsn å-talatin ula
å-ijarifn, ømmrn izggÐarn d-igÐdlan. 20 åassan ra-ywn-issmakkrã sidi rbbi
s-tuzzalt lli-d-ikÐra zå-tsga yaãni n-wasif n-furat, a-stt-igan d-ugllid n-aššur.
rad-awn-ikks azzar n-ugayu d-inñaãn n-iãarn, issitti-awn ula tamart. 21 åassan
a-ra-iæãu-ukssab yat-tmugayt imññin nåd snat-thray, 22 ar-zå-gisnt-issa agÐfay
iggutn ar-di-ttšaã tikkilt. ašku wanna iqaman isul å-tmazirt ra-ištta tikkilt
d-tammnt. 23 innaå yadlli tlla alf n-ddilit n-waãil iskarn alf n-uqarid n-nnÐqrt,
ra-iwrri ar-issmåay taskra d-isnnann å-uwssan-an, 24 ar-gis-gÐmmrn mddn s-lqus
d-iñãkan, ašku iømmr-wakal kullut s-isnnann d-tskra. 25 han iwrar lli-å-a-tkkrzm
ar-ttnqašm, ur-sul-ra-tn-ttkkam, ašku ømmrn s-tskra d-isnnann. ra-gisn-trññmm
i-imugayn, frdnt-gisn-uwlli.

8
isawl-d daå sidi rbbi yini-yyi: «asi-d yat talluæt imqqurn,
1
ra-d-yašk løskr
n-ayt-aššur tarat fllas s-id-lif n-mddn-an: ‹mahir-šalal æaš-baz› [tga
lmøna-ns ‹ayda idda, tagÐmrt ttyattay›].» 2 awiå-d ilmma
nkki sin mddn å-illa laman ad-flla-gn inagan. gan-tn uriyah anmåur n-tgmmi
n-rbbi d-zakaryah yus n-yabrakyah.
3 munå ilmma d-tnnabit, tffuå ar-trbbu, taru yan-warraw. yini-yyi-d sidi

rbbi: «g-as ism ‹mahir-šalal æaš-baz›. 4 ašku lliå ur-ta-jji-issin-wazzan a-yini


išaøyah 316
‹wa baba› nåd ‹wa inna›, rad-kullu-ityattay-wayda n-dimašq ula tagÐmrt
n-samira s-ufus n-ugllid n-aššur.»
5 yini-yyi daå sidi rbbi: 6 «mddn-ad agÐin ad-ssun zå-waman n-šiluh

lli-ftanin s-tawil, hajn s-raœin d-yus n-ramalyah. 7 imma rbbi siditun


ra-d-srsn-issngi asif imqqurn lli-igan agllid n-aššur s-lquwwa-ns iggutn, izzri
fllasn anggay itjhhdn, ar-d-aqlayn-waman ard ssurfn tamiw, åwin zå-ugmmaã
ar wayya. 8 ra-d-ffin s-jjhd f-wakal n-yahuda, ålin-d fllas ard ruæn taqqayt
i-bnadm. rad-fsrn ifrawn-nsn f-wakal-nk a-‹øimmanwil›.»
9 šqwat ay-ayt-tmizar walaynni ra-trñm. sfldat a-iqbiln aggugnin. bkisat

s-imqlad-nun walaynni ra-trñm. 10 mšawarat i-ngratun, walaynni ur-ra-gis-tili


lfaytt. tssufåm awal, walaynni ur-ra-izga. ašku hati rbbi illa didnå.
11 yamñ gigi sidi rbbi s-ufus-ns idusn, issuggã-iyi
afus idusn n-rbbi
da-illan f-ad-ur-munå d-uåaras n-mddn-ad, yini-yyi: 12 «ad-ur-
ttinim ‹ssiba› i-kullu ma-mi-ttinin mddn-ad ‹ssiba›.
ad-ur-tiksaãm zå-åaylli-zå-a-tiksaãn wala tuggÐdm. 13 walaynni swangmat
å-sidi rbbi l-lmlayka, tissanm izd nttan a-igan amñlay, d-nttan a-zå-a-ttiksaãm
d-nttan a-zå-ra-ttuggÐdm. 14 åwalli igan antal-nun amñlay, nttan a-ra-ig ifir
ma-tn-issknukin, ig tabayããrt i-sin iqbiln n-israyil, ig tañqqurt ula ššbkt i-imzdån
n-urušalim. 15 han iggut ma-ra-yut ifikš, ãrn rñn, tyamañn awin-tn.»
16 ssmuttl-d arra n-tuggÐa, trglt almmud å-uwlawn n-imæãarn-inu.
17 rad-sul-qlå s-sidi rbbi lli-issntaln udm-ns f-ayt-yaøqub, ra-n-sul-gis-rjuå. 18 ha

nkki d-tarwa-yad-iyi-ifka sidi rbbi. nga timitar d-løjayb å-israyil, zå-dar sidi rbbi
l-lmlayka lli-ibiddn å-uwrir n-œiyun. 19 rad-awn-ttinin mddn: «sqsayt išuwwafn
d-iqddašn lli-ijrubbujn ar-sshi¡¡irn. is-ur-i眜a ayt-tmazirt ad-sqsan id-rbbi-nsn?
is-ur-tn-d-iqqan ad-sqsan willi mmutnin f-willi ddrnin?» 20 trart-asn: «amñat
å-ulmmud d-tuggÐa.» ašku iwaliwn lli-s-a-sawaln ntni ur-sugirn yat. 21 taåuft ula
lañ a-s-ra-tlulliyn å-wakal. åakud nna-tn-yaå lañ, rad-d-gisn-nkrn iriyn, rgmn
agllid-nsn d-id-rbbi-nsn. mnadn-in s-ignwan, 22 mnadn ilmma s-wakal. han
taåuft d-tillas d-imula n-tkrrayt a-rad-asn-gis-yili, ard-tn-idæi rbbi s-tillas
ssiwidnin.

9
1 imma willi-f-yadlli-tzri-tkrrayt, ur-ra-n-qaman å-imula.
rad-aå-d-ilal yan-
warraw ikka-ttin issdulla akal n-zabulun d-win naftali, walaynni
rad-ttmjdn ayt-tama n-umda, ula tisgiw yaãni n-wasif
n-urdun, ula tamazirt n-jalil lli-å-llan ayt-tmizar n-ddunit. 2 mddn lli-ifttun
å-tillas, hatni ñran tifawt ihiyyan. åwilli izdån å-wakal n-umalu l-lmut, hati tåli-d
fllasn tifawt.
3 tssfræt aqbil-nk a-rbbi, tssfjjijt f-mddn-nk. hatni fræn bahra s-mayd tskrt,

åmklli tfraæn mddn åakud nna-ssmunun tamgra nåd ar-a¡¡un ma-d-gÐmrn. 4 ašku
trñit iælasn ññaynin, tkkst aømud f-tåÐraã-nsn, trñt akuray n-walli fllasn itøddan,
zund tirñi lli-ijran i-ayt-midyan åayd izrin. 5 ašku løafiyt a-ra-išš œœbba¡ n-iãarn
n-ayt-imiå, tjdr ula malssa-nsn lli-iåÐman s-idammn. 6 hati rad-aå-d-ilal
yan-warraw, ittfk-aå-d yan iwitnå. lamr n-mddn-ns a-ra-yasi f-tåÐraã-ns.
rad-as-aqran s-ismawn-ad: amslmd l-løjayb, rbbi itjhhdn, babatnå idumn, bab
n-sslamt. 7 lamr-ns a-rad-bdda-izayd f-lørš n-dawd. sslamt n-tgldit-ns
išaøyah 317
ur-sar-rad-dars-yili ttmi. læqq d-ufulki a-s-ra-stt-izzga, issdus-as åilad ula kullu
mayd iftan. rbbi l-lmlayka, s-tayri-ns itjhhdn a-s-ra-t-iskr.

...................................

10
12 åakud nna ikmml siditnå kullu ma-ra-iskr å-uwrir
læukm n-rbbi
f-ugllid n-aššur n-œiyun ula tamdint n-urušalim, ra-yut læukm f-ugllid
n-aššur lli-ittalån içf-ns ar-issimåur agayu-ns. 13 ašku
ar-ittini: «nkki a-stt-iskrn s-lquwwa n-ufus-inu d-tækimt n-içf-inu, ašku giå nkki
afhim. ssittiå iwtta i-iqbiln n-ddunit, kkså-asn-d ma-illan å-lçzin-nsn. zund azgr
itjhhdn a-s-ssknukiå ayt-lørš. 14 mdiå-n afus-inu s-ugdf, afå-n gis lknuz n-tmizar.
åmklli usin mddn tiglay lli-fln igãaã, åmkan a-s-d-kkiså timiçar n-ddunit. ur-illi
ma-issussn ifrawn-ns, ula ma-irñmn aqabbu-ns ar-issåuyyu.»

15 walaynni is-ra-itfššiš-ušaqqur f-walli srs itbbin?


nåd is-ra-issfurrug lmnšar f-walli-t-yusin?
izd aømud a-issmussun walli-t-ittalln?
nåd aøkkaz a-itamñn å-åwalli ur-igin akššuã?
16 han siditnå rbbi l-lmlayka ra-yazn a¡¡an ma-iššhrašn iøskriyn-ns dusnin,
issrå løafiyt å-wammas n-tmuåra-ns zund tasafut ijddrn.
17 tifawt n-israyil a-ra-ig asafu, ig-umñlay-ns afdaddu l-løafiyt.
å-yan-wass a-å-ra-tjddr isnnann-ns, tšš ula taskra-ns.
18 tagant ijjin d-wakal ibuålan, sidi rbbi a-ra-ihlk kullu ma-gisn-illan,
åmklli tmddu œœaæt n-wanna yuãn ard immt.
19 ra-yidras ma-iqaman å-tœåarin n-tagant,
ard-tnt-iæasb-uæšmi imññin yara-tnt.

20 å-uwssan-an ha åwilli qamanin ddrn å-ayt-israyil, d-willi njmnin


å-ayt-yaøqub, ur-sul-rad-ttkln f-walli-tn-ikkatn, ašku rad-ttkln s-nniyt f-sidi rbbi
amñlay n-ayt-israyil. 21 imikk-an iqaman zå-ayt-yaøqub, imikk-an iqaman
a-ra-d-iwrri s-dar rbbi itjhhdn. 22 waçça da-ttigatn ayt-israyil zund amlal å-tama
n-umda, ur-ra-d-zå-gisn-iwrri abla ma-idrusn. lhalak a-fllasn-ityaran, d-læqq
a-ra-tn-isfiã. 23 han siditnå rbbi l-lmlayka ra-ihlk kullu ma-illan å-tmazirt-ad,
ašku åayan a-fllas-ityaran.
24 ha ma-inna siditnå rbbi l-lmlayka: «wa mddn-inu n-ayt-œiyun,

ad-ur-tiksaãm zå-ayt-aššur. waçça da-kÐn-kkatn s-uœllab, asin srun akuray,


åmklli-awn-skrn ayt-miœr åayd izrin, 25 yan imikk ra-ikmml çziyt-inu fllawn,
iwrri yut-tn ntni ard kullu tthlkn.»

...................................
išaøyah 318

11
ayyaw zå-ugÿÿa
n-yassa

1 yan-wayyaw ra-d-iffuå zå-ugÿÿa n-yassa [babas n-dawd],


yan-uœ¡¡a zå-iñuran-ns a-ra-yakka lållt.
2 rruæ n-sidi rbbi a-ra-d-fllas-ittrs,
ig rruæ n-tækimt ula tafhimt,
ig rruæ n-tnba¡¡ ula tañããart,
ig rruæ n-twassna ula tiksaã n-sidi rbbi.
3 hati s-lfræ a-s-ra-ituqqar rbbi da-illan.
ur-ra-itnbaã s-mad-ñrant-walln-ns,
ula da-itækam s-maylli-mi-sfldn imzgan-ns.
4 walaynni ra-itækam i-imñlaã s-læqq,
ar-yakka i-igllinn n-ddunit mad-asn-igan.
s-uømud n-imi-ns a-s-ra-ikkat ddunit,
s-uœwaã n-infurn-ns a-s-ra-ihlk ayt-lçКant.
5 ra-ibkis idmarn-ns s-ufulki ikmmln,
ibkis iãarn-ns s-tayri idumn.

laman ikmmln
å-ddunit

6 ha uššn ra-itgawar d-ulqqaå, ign wagrzam å-tama n-ikru.


ha igiz ra-iffrd d-warraw n-izm, iks-tn-uæšmi imññin.
7 ha tamugayt ra-ttksa d-ddubba, ¡¡asn tarwa-nsnt å-lhna.
d-ha izm ra-ištta alim zund amugay.
8 hay-azzan issumumn ra-itløab å-dar tansa n-bu-skka,
ig-n-uæšmi afus-ns f-uçbu n-ulgÐmaã.
9 ur-ra-yili ma-issyagasn ula ma-ithlakn å-kullu awrir-inu amñlay,
ašku ra-tømmr ddunit s-twassna n-sidi rbbi åmklli dln-waman imdwan.
10 åassan ra-ibidd-uñur n-yassa, ig tamatart i-iqbiln n-ddunit.
ra-t-kullu-siggiln ayt-tmizar, iømmr-untal-ns s-lmajd.
...................................

12
iwrri iga anjjam-inu
1 ra-ttinit å-uwssan-an: «wa sidi rbbi, ulåå-k bahra.
waçça flla tåãbt, tssunft flla låaãab-an, tsshnnut ul-inu.
2 rbbi a-igan anjjam-inu. rad-fllas-ttklå d-ur-sar-rad-iksaãå yat.
sidi rbbi da-illan, nttan a-yyi-issdusn,
d-nttan a-f-a-ttirirå, iwrri iga anjjam-inu.»
3 s-lfræ a-s-ra-di-ttagÐmm aman mimnin zå-wanu n-ujnjm.
4 ra-ttinim å-uwssan-an: «alåat sidi rbbi,» ar-taqram i-ism-ns,
išaøyah 319
ar-ttbrraæm i-ayt-tmizar n-ddunit f-mayd iskr,
ar-asn-tmalam mnšk a-s-imqqur ism-ns,
5 ar-ttirirm i-sidi rbbi, ašku iskr løjayb,
ar-tsslkamm lçbar ifulkin i-kullu ddunit.
6 allayt awal-nun a-imzdån n-œiyun, tasim tallåat l-lfræ,
ašku imqqur rbbi amñlay n-israyil å-wammas-nun.
...................................

25
ra-issitti lmut isfiã
im¡¡awn

1 wa sidi rbbi kiyi a-igan rbbi-nu, ra-k-tmjjadå ar-ttalåå ism-nk.


hati tskrt løjayb lli-tnuwwat zå-isizwur, tssafut maylli yad tqœadt.
2 trurt timdinin gnt uçribn, trart iåÐrman dusnin gn igudiyn n-iñran.
tçlut lbruj å-tmdinin n-iåribn, ur-ra-sar-ttbnun.
3 ra-k-tmjjadn iqbiln tjhhdnin,
iksaãn zå-gik ayt-tmdinin mqqurnin n-tmizar qjrnin.
4 hati tgit adåar l-laman i-imñlaã,
tgt ula adåar l-laman i-willi illan å-tnukmut,
tgt antal å-lfrtunt, tgt ula amalu å-tråi n-tafukt.
han aœwaã n-willi qjrnin iga zund ããrbat n-ijawan å-uåÐrab,
5 ig zund tiqiqt n-tafukt å-wakal iqqurn.
imma kiyi ar-tssfssat ijjijn n-iåribn.
åmklli ttzuzwu-tråi iå-fllas-tzri-tmdlut,
åmkan a-s-a-ttbbit isfurrugn n-willi qjrnin.

6 f-uwrir-ad [n-urušalim] a-f-ra-iskr sidi rbbi l-lmlayka


imnsi imqqurn i-ayt-tmizar n-kullu ddunit,
ar-šttan kullu ma-ifulkin, ar-ssan aman n-waãil imimn,
ar-šttan ma-ifulkin iãni, ar-ssan aman n-waãil išwan.
7 å-uwrir-ad a-å-ra-ikks lkÐfn lli-ilulliyn i-kullu ddunit,
issitti lçamiya lli-idln kullu timizar.
8 ra-issitti lmut, d-ur-sar-sul-tlli.
isfiã rbbi siditnå im¡¡awn zå-kullu udmawn,
ikks løar f-mddn-ns å-ddunit kullutt.
hati sidi rbbi ayd isawln.

9 åassan a-ra-ttinin:
«ñrat, rbbi-nå ayad. nkka-ttin nrja-n gis ad-aå-ijjnjm.
sidi rbbi ayad, nkka-ttin nrja-n gis.
imma åilad, yuška-d-unjjam-ns. nfræ s-lfræ iggutn.»
10 f-uwrir-ad a-f-ra-isrs sidi rbbi afus-ns,
yaãr anuwwaš-ns åmklli ityaãar-walim å-umazir.
11 ra-ifsr ifassn å-umdduz ar-itñalla, åmklli-tn-ifsr-uøwwam å-waman.
imma sidi rbbi ra-n-iluæ isfurrugn-ns ula šš¡art n-ifassn-ns,
išaøyah 320
12 issknuki igudar attuynin n-tmdinin-ns,
iluæ-tn s-wakal, ifl-tn å-ugdrur.

26
sslamt yuwfan ula
tankra s-tudrt
1 åassan a-rad-asin amarg-ad å-tmazirt n-yahuda:

hatti tdus-tmdint-nå, ašku rbbi ad-as-isslulliyn igudar n-ujnjm.


2 rñmat imawn-ns a-d-ikšm-uqbil iœlaæn, iga-t wad irãan rbbi.
3 wanna izgan å-nniyt-ns, rad-fllas-tæœart s-sslamt yuwfan ašku yumn gik.
4 amnat å-sidi rbbi åilad ula bdda, ašku rbbi siditnå iga ajarif idumn.
5 hati izzugz-d ayt-uflla, issknu-d tamdint yattuyn.
iluæ-tt s-wakal, ifl-tt å-ugdrur,
6 aãrn-tt iãarn n-imñlaã d-iwurzan n-willi ãøfnin.

7 ar-tssnamt aåaras i-willi-k-irãan,


tssasstwat taåarast i-willi iskarn s-læqq.
8 ar-nfttu å-uåaras n-tnbaãin-nk a-sidi rbbi, nrju-n gik.
ur-nri abla a-k-nissan kiyi, nswangm-d ma-tskrt.
9 amarg-nk a-itaån-uwl-inu å-iyã, zikk zikk rruæ-inu ar-ki-tsiggil.
åakud nna-d-bannt-tnbaãin-nk å-ddunit, lmdn imzdån-ns ma-igan læqq.
10 iå-tskrt lçir i-bu-lçКant, ur-ra-ilmd a-izzga læqq.
rad-bdda-iskar ma-yÐçšnn å-wakal-ad ifulkin,
ašku ur-a-gis-itmnad timuåra n-sidi rbbi.
11 afus-nk yujad a-yut læukm a-sidi rbbi,
imma willi Ðçšnnin ur-a-t-ñrran.
ml-asn mnšk a-s-dark-øzzan mddn-nk, baš ad-æšmn ntni,
ašku løafiyt a-ra-ihlk kullu inuwwašn-nk.

12 fk-aå sslamt a-sidi rbbi.


ašku maylli kullu nskar, kiyi a-t-ginå-iskrn.
13 wa sidi rbbi-nå, han id-siditnå yaãni ækamn ginå,
walaynni ism-nk waædut a-ntuqqar.
14 ntni kullu mmutn, ur-rad-daå-ddrn.
imula ad-gan åila, ur-rad-sul-biddn.
ašku lhalak a-s-tn-tutt, ur-sul-a-tn-d-kttin mddn.
15 hati tssmqqurt aqbil a-sidi rbbi, hati tssmqqurt aqbil,
tbayyn-d-gis-tmuåra-nk, tssusøut tamazirt, tdæit iwtta-ns.

16 wa sidi rbbi, å-uzmz n-tnukmut a-å-wrrin ar-k-siggiln,


åakud lliå-tn-tutt s-løqubit, a-k-ãalbn s-nniyt.
17 zund tamåart irbbun, tlkm tizi-ns a-taru, ar-ttmussu s-ingañn ar-tssåuyyu,
åmkan a-nga å-umnid-nk a-sidi rbbi.
18 ar-nrbbu ar-ntmussu s-ungañ, naru ilmma aãu.
ur-nsugir yat å-wakal-nå, wala nuru bnadm a-iømmr ddunit.
išaøyah 321
19 willi-ak-mmutnin rad-wrrin ddrn, tnkr-d ddat n-kraygatt yan.
wa imzdån n-wammas n-wakal, ttfaqayt ar-ttirirm s-lfræ.
ašku åmklli-di-tssmåay-tåli ijddign,
åmkan a-ra-d-issufå-wakal willi gis ityawmãaln.
...................................

27
lållt n-israyil å-kullu
ddunit

2 åassan ha igr n-waãil išwan, asyat fllas amarg.


3 nkki rbbi da-illan a-igan aãaf-ns.
ass kullut ar-t-sswaå, gablå-t azal d-iyã, a-ur-t-iãrru yan.
4 ur-iyi-fllas-¡iyr.
mra-is-d-sri-issufå taskra d-isnnann,
ra-n-ruæå jdrå gis kullu ma-yÐçšnn
5 amar yufan ad-amñn å-untal-inu,
skrn didi sslamt, skrn didi sslamt.
6 å-uwssan-an ra-izzugz yaøqub iñuran-ns,
issufå israyil ayyawn-ns,
yut s-ujddig, iømmr kullu ddunit s-lållt.
...................................

30
aggjdi å-uflla
n-uwrir

15 ha ma-inna rbbi siditnå, ig rbbi amñlay n-israyil:


«wrryat-d tzgam, s-tnjmm. amnat tfssam, s-tnram.»
walaynni kunni ur-trim, 16 tinim: «uhu, ra-nrwl s-iysan.»
tÐåñanm is-ra-trwlm.
tnnam: «ra-nazzl s-iysan fssusnin.»
walaynni rad-fllawn-ifsasn willi giwn ññanin.
17 alf giwn a-ra-irwl iå-d-fllawn-yukÐi yan.
rad-kullu-trwlm iå-d-fllawn-ukÐin smmus.
ur-ra-giwn-iqama abla yan,
ig zund aggjdi å-uflla n-uwrir,
d-zund aømud n-rraya å-iggi n-tuwrirt.

18 ašku sidi rbbi iql sul a-giwn-iænnu, inkr a-kÐn-iræm.


iga wad itækamn s-læqq. imbarkiyn ad-gan willi-n-gis-rjanin.
19 rad-zdån mddn-ns å-œiyun, ur-sul-ra-tallam å-urušalim.
iå-fllas-tssmummÐim, s-œœaæt ra-giwn-iænnu.
åakud nna-yawn-isfld, s-læqq rad-awn-ijawb.
20 waçça-yawn-iššuša siditun tanukmut, issu-yawn tarfufnt,
hay-amslmd-nun ur-sul-ra-n-iæãu içf-ns.
išaøyah 322
ra-t-ñrnt-walln-nun,
21 sfldn imzgan-nun i-wawal zå-tåurdin,
åakud nna-tgrawlm s-ufasi nåd añlmaã,
yini: «hay-aåaras, ftwat gis.»
...................................

35
rad-d-wrrin willi-d-
ifra rbbi

1 ra-ifræ lçla ula akal iqqurn, ifjjij lbur yut s-ujddig.


2 rad-kullu-buålun zund afru, ar-ttirirn s-lfræ.
ittfk-asn lmajd zund tagant l-lubnan,
fulkin zund iwrar n-karmal d-šarun.
åakudan a-rad-ñrn lmajd n-rbbi da-illan, mnadn afulki n-rbbi-nå.
3 ssdusat ifassn ãøfnin, tzzgam ifaddn çwanin,
4 tinim i-willi mi-iåuwã-uwl-nsn: «zømat, ad-ur-tiksaãm yat.
ha rbbi-nun ifta-d a-kÐn-ijjnjm.
ra-yut læukm irar i-kud yan f-maylli isthlla.»

5 åakudan ra-irñm alln n-ibukaãn, irñm imzgan n-iãrãar.


6 ra-itakÐi-ubiãar zund aznkÐã, ar-ittirir ula ils n-uñnñum s-lfræ.
ha løyun rad-baqqin å-lbur, ftun isaffn å-lçla.
7 amlal iråan ra-ig timdwin, ig-wakal irufan iåbula n-waman.
å-illi tkkan-uwššann, d-illiå a-ttsllaw tuga, a-å-ra-itmåay-waññmay.
8 åin a-å-ra-yili-uåaras yusøan, ar-as-ttinin ‹aåaras amñlay›.
ur-ra-gis-ifttu yan indsn, yili åir i-willi-t-iran. ur-ra-t-afn inafaln.
9 ur-ra-gis-yili kra n-izm, d-ur-ra-srs-yawn kra l-luæš,
zund åayan ur-ra-gis-yili. imma willi-d-ifra rbbi, ntni a-ra-gis-ifttu.
10 ašku rad-d-wrrin willi-d-ifra sidi rbbi, aškin-d s-œiyun ar-ttirirn.
rad-asn-yili lfræ ur-sar-itmmin.
isaødiyn d-imbarkiyn a-rad-gn,
trwl-zå-gisn-tndra ula taguãi.
...................................

40
«ssfjjijayt f-mddn-inu, tssfjjijm fllasn. inna-t rbbi-nun.
1
tabrraæt l-lçbar
ifulkin sawlayt s-urušalim s-wawal l-lænant, tårm-as tinim: ‹han
2

ttmma løqubit lli-fllam-illan. iœamæ sidi rbbi i-løyub-nm.


irur-am kullu mad-am-igan f-ddnub-nm.› 3 ha yan-wawal ar-itbrraæ ar-ittini:
‹jjujadayt aåaras i-sidi rbbi å-lçla, tssnmm abrid yusøan i-rbbi-nå å-lbur.›
4 ra-tngadda kraygatt talat, yasstwa kraygatt adrar d-uwrir, inm-ugsar ula

asawn, wrrin ijarifn gn azaåar. 5 åakudan a-ra-d-iban lmajd n-sidi rbbi, ñrn-t
kullu mddn.» hati sidi rbbi a-t-innan.

6 ha yan-wawal inna: «brræ.» sqsaå-t: «ma s-rad-brræå?»


išaøyah 323
«bnadm kullut zund tuga a-iga. tzri lhibt-ns zund ajddig l-lçla.
7 imil isuã gis rruæ n-sidi rbbi, s-tsllaw tuga yasus-ujddig-ns.
s-œœaæt bnadm tuga ka-iga. 8 tsllaw tuga yasus-ujddig-ns,
imma awal n-rbbi-nå izga bdda.»

9 awnat s-udrar yattuyn, ay-ayt-œiyun, a-ibrraæn l-lçbar ifulkin,


tallm awal-nun s-jjhd, ay-ayt-urušalim, a-ibrraæn l-lçbar ifulkin.
tallm awal bla tksuãm, tinim i-tmdinin n-yahuda: «ha rbbi-nun yuška-d.»
10 ha rbbi siditnå yuška-d s-lquwwa, d-ufus-ns a-ra-iækam.
yawi-d dids willi ijjnjm, issmun-d willi ganin wins.
11 ra-iks tawrut-ns zund amksa, yasi-d ilqqaån å-gr ifassn-ns.
ra-tn-yamñ f-idmarn-ns, issrçu aåaras i-tilli ssngaynin.

timuåra n-rbbi da-


illan

12 ma-iñãarn a-iøbbr imdwan s-uraw-ns, issål ignwan s-tardazin n-ufus?


ma-iñãarn a-d-issmun agdrur n-ddunit å-yat løbrt,
yuwzn idrarn d-iwrar s-lmizan?
13 ma-iñãarn a-yissan rruæ n-sidi rbbi?
ma-igan amšawar-ns, iml-as ma-iskar?
14 nttan, ma-iãalb ad-as-issfhm lmøni? ma-t-isslmdn a-iækam s-læqq?
mad-as-d-issbayynn kra ur-issin? mad-as-imlan a-iskar s-lmøqul?
15 han iqbiln gan zund timqit iãrn zå-ddlu, fssusn f-ugdrur ittrsn f-lmizan.
yusi nttan igzirn å-tuggugt n-imdwan zund tiñratin n-umlal.
16 tagant l-lubnan ur-tqadda i-ujddar, ula lbhaym-ns i-tårœi ijdrn.
17 kullu timizar n-ddunit mññint å-iñri-ns.
iå-tnt-akkÐ-iæasb, ur-rad-dars-gnt yat.
18 ma-s-ra-tssrwasm rbbi? is-tñãarm a-tskrm œœurt-ns?
19 han yal-laœnam, lmøllm ka-t-iødln, d-uœiyyaå kad-as-iåÐman urå,
iskr-as ula ssnasl zå-nnÐqrt.
20 amñluã ur-dars ma-yakka abla takššu¡¡ ur-ta-iršin,
isiggl s-lmøllm iæaršn ad-as-zå-gis-iødl laœnam ur-i¡arn.

21 is-ur-tssinm? is-ur-tsfldm? is-ur-awn-ityawnna zå-isizwur?


is-ur-tfhimm mamnk ttyawskar ddunit?
22 illa yan igawrn f-uflla n-tkurt n-wakal.
han imzdån-ns gan dars zund ibršan,
ifsr fllasn ignwan zund aæayk,
idl-tn zund açiyyam, ntaln mddn å-ddawas.
23 ar-iss¡ar igldan, ar-issitti ula læukkam n-ddunit.
24 hatni krzn amud-nsn, ññun aœåar-nsn, utn s-iñuran,
imil iœuã fllasn, sllawn. awin-tn ijawan åmklli tawin alim.

25 inna rbbi amñlay: «ma-s-ra-yyi-tssrwasm? is-illa kra zund nkki?»


26 allayt alln-nun s-ignwan ar-tmnadm. manwa iskrn mayd gisn illan?
išaøyah 324
åwalli-d-issufuån itran zund løskr, iæœu kraygatt yan s-nnmra-ns,
iår i-kraygatt yan s-ism-ns,
ašku iggut jjhd-ns, tmqqur lquwwa-ns. ur-gisn-laæ yan.
27 way-ayt-yaøqub maç a-tsawalm? way-ayt-israyil maç a-ttinim:
«sidi rbbi ur-a-iñrra ma-yå-ijrrun, d-ur-a-yå-yakka læqq-nå.»?
28 is-ur-tsfldm wala tssnm izd sidi rbbi a-igan wad bdda idumn?
nttan a-iskrn ddunit ula kullu ma-gis-illan.
ur-a-itrmay ula da-itåaša. løaql-ns, ur-iñãar yan a-ilkm ttmi-ns.
29 ar-izzøam wanna itåašan, ar-issdus wanna iãøfn.
30 ula iøyyaln da-trmayn ar-tåašan, ula igÐilaln da-tn-ikkat ifikš.
31 imma willi-n-rjanin å-sidi rbbi, rad-asn-d-irar afud-nsn.
ra-taylaln s-ifrawn zund igadrn, ar-tazzaln ur-rmin, ftun bla tåašan.

41
ra-k-asiå s-ufus-inu 1 [yini sidi rbbi:] «fssayt å-umnid-inu ay-ayt-tmizar
itjhhdn
lli-n-illan å-tamiw n-imdwan. zømat a-iqbiln n-ddunit,
takmurm-d sri f-a-di-trarm awal. rwaæat a-nmun nzzga læqq.
2 «manwa-d-giwn-yiwin åwad-d-yuškan zå-usålay n-tafukt, inru kullu

mad-as-ibiddn å-uåaras? manwa isllmn iqbiln å-ddu-ufus-ns, aylliå a-itaããr


igldan å-ddu iãarn-ns, imzi-tn s-uwzzal aylliå-zå-gisn-iskr agdrur, izuzzr-tn
s-iñãkan aylliå gan zund alim, 3 iññu gisn å-iåarasn lli-ur-jji-ikki, izri ilmma
å-laman. 4 manwa iqœadn mayad issafu-t? manwa yaqran i-tasutin zå-isizwur?
nkkin a-t-igan, gå rbbi da-bdda-illan. gå amzwaru, iliå sul d-walli iggÐran.
5 «ñran-t-in ayt-tmizar lli-n-illan å-tamiw n-imdwan, iksaãn. ar-trgigiyn

iqbiln aggugnin n-ddunit. ar-kullu-tmunun ad-møawann i-ngratsn. 6 kud yan


izzøam adjar-ns, yini i-gÐmas: ‹g-n tiqqi-nk.› 7 amzil ar-izzøam aœiyyaå. åwalli
issngaddan s-lm¡irqa ar-izzøam walli ikkatn s-imgd. ar-ttinin i-bab l-llæam:
‹ifulki mayad.› ar-zzgan laœnam-nsn s-imsmarn a-ur-tndudiyn.
8 «imma kiyi a-israyil açddam-inu, kiyi a-yaøqub lli-ñliå, amud n-ibrahim

amddakkÐl-inu, 9 kiyi ad-d-iwiå zå-ttmi n-ddunit, årå-ak-n å-tuggugt iniå-ak:


‹açddam-inu a-tgit. ñliå-k, ur-k-filå.› 10 ad-ur-tiksaãt, ašku nkki ad-dik-illan.
ad-ur-thuwwlt, ašku nkkin a-igan rbbi-nk. ra-k-ssduså øawnå-k asiå-k s-ufus-inu
itjhhdn. 11 han åwilli-k-ikurhan, rad-rñn ãrn. han åwilli fllak yusin tanuwwašt,
ra-tn-hlkå fnuå-tn. 12 iå-tsigglt s-willi dik immaån, ur-sul-ra-tn-taft. ašku åwilli
dik issnkarn imiå, hatni laæ-tn å-ddunit.
13 «nkki-ad igan rbbi sidik, ha-yyi umñå-ak å-ufus afasi iniå-ak:

‹ad-ur-tiksaãt. ra-k-øawnå.› 14 ad-ur-tiksaãt a-tawkka n-yaøqub, wala tiksaãm


a-igllinn n-ayt-israyil. inna-yawn åwalli bdda illan: ‹ra-kÐn-øawnå.› ašku
åwalli-kÐn-d-ifran, iga-t rbbi amñlay n-ayt-israyil. 15 ra-kÐn-rarå a-tgm zund lluæ
n-rrwa lli-mi-msidn-uwçœan-ns, f-a-tsrwatm idrarn tmzim-tn, tskrm zå-iwrar
zund alim inådn. 16 ra-tn-tzuzzrm, yasi-tn-waãu, tssukt-tn-tmziwit, tfræm kunni
s-rbbi da-illan, tønnam s-rbbi amñlay n-israyil.
17 «iå-ddan igllinn d-imñlaã ar-siggiln s-waman ur-tn-ufin, iqqur ils-nsn

s-irifi, rad-asn-jawbå nkki da-igan rbbi siditsn. ur-ra-tn-flå nkki da-igan rbbi
n-israyil. 18 rad-d-rñmå i-isaffn å-gr iñran n-idrarn, rñmå-d i-iåbula å-wammas
išaøyah 325
n-talatin, rarå lçla a-ig timdwin n-waman, æyuå-d akal iqqurn s-taløinin. 19 å-lçla
a-å-rad-ññuå idgl, ssmåiå-d ikiãu d-rriæan d-iœåarn n-zzit. å-lbur a-å-rad-ssnkrå
tayda, ssmåiå-d tasaft d-lbnz. 20 f-ad-ñrn mddn issann ar-kullu-swingimn, fhmn
izd afus n-rbbi da-illan a-iskrn åmkan, issafu-t rbbi amñlay n-ayt-israyil.»
...................................

42
1 [yini sidi rbbi:] «hay-açddam-inu lli-usiå, ig åwalli ñliå
açddam n-sidi rbbi
nkki, ifræ-srs-uwl-inu. giå gis rruæ-inu, d-nttan a-ra-isslkm
læqq i-tmizar n-ddunit. 2 ur-ra-itåuwwat ula da-ittall awal-ns ula da-itbrraæ
å-tsukt. 3 aåanim nna-ikÐnan ur-ra-t-irñ, d-tftilt nna-iqrrbn a-tçsi ur-ra-stt-issns.
ra-izzga læqq å-kraygatt mani. 4 ur-ra-irmi ula ra-iqnã ard issrœu læqq å-ddunit.
han ayt-tmizar å-tamiw n-imdwan ar-tqln s-ulmmud-ns.»
5 ha ma-inna rbbi siditnå da-bdda-illan, ig åwalli iskrn ignwan ifsr-tn, isrs

akal ula kullu ma-gis-illan. ar-yakka unfus i-imzdån n-ddunit, ar-d-itazn rruæ
i-willi gis ddrnin. 6 isawl nttan yini: «nkkin a-igan åwalli bdda illan. åriå-ak
åilad a-tzzgat læqq, amñå-ak å-ufus, gablå-k bdda. ñliå-k a-tskrt løhd å-griyi
d-bnadm, tgt tifawt i-tmizar n-ddunit. 7 ra-trñmt alln i-ibukaãn, tfsit-d
i-willi-n-ityamañn å-læbs, tssufå-d åwilli-n-igawrn å-tillas. 8 nkkin a-igan ‹wad
bdda illan›, åmkan a-iga ism-inu. lmajd lli-dari-illan, ur-ra-t-yamñ wayya, ula
tulåa-nu ur-ra-stt-flå i-laœnam. 9 maylli-f-sawlå åayd izrin, hati ijra. iniå-awn
åilad f-tåawsiwin l-ljdid, sawlå-awn fllasnt ur-ta-jrint.»

asyayt amarg l-ljdid


10 asyayt amarg l-ljdid i-sidi rbbi, talåm-t å-kullu tisgiw n-ddunit,
wa-kunni lli-issidun f-waman dranin, ula kullu ma-itkkan imdwan,
way-ayt-tamiw n-imdwan, ula kullu ma-gisnt-izdån.
11 allayt awal-nun ay-ayt-lbur d-tmdinin-nun,
ula kunnin ay-ayt-qidar d-iduran-nun.
asyayt llåa tfræm a-imzdån n-salaø, tallm awal-nun f-iggi n-idrarn,
12 ad-kullu-ttmjjadm sidi rbbi, ar-ti-ttalåm ula å-tamiw n-imdwan.
...................................

43
18 [yini sidi rbbi:] «a-ur-tlhum s-ma-izrin ula da-tswingimm
rad-sfiãå ddnub-nun
å-tåawsiwin n-zman. 19 ha-yyi åilad skrå-awn ma-igan
ljdid. hati ibda. is-ur-ti-tñrim? rad-skrå yan-uåaras å-lçla, skrå isaffn å-lbur. 20
ra-yyi-tuqqarn luæuš, gn-iyt uššann nåd anøimn. ašku ar-akkaå aman i-lçla, zzriå
isaffn å-lbur, baš ad-ssuå mddn-inu imñlayn. 21 gan willi skrå i-içf-inu ad-tbrraæn
s-ufulki-nu.
22 «imma kunni ay-ayt-yaøqub ur-a-sri-tsiggilm, iban giwn ay-ayt-israyil

is-iyi-tæašam. 23 ur-sul-a-yyi-di-ttawim ulli-nun i-tårœiw jdrnin, ula


da-yyi-ttuqqarm s-isakmurn-nun. nkki ur-fllawn-frãå tiwafkiw mqqurnin, ula
ãalbå zå-giwn lbçur iggutn. 24 ur-iyi-tsåim aåanim imimn ula tššbaøm-iyi
s-tadunt n-tårœiw, walaynni tssigtm flla ddnub-nun, tssrmim-iyi s-lçКanat-nun.
išaøyah 326
25 imma nkki giå walli ra-isfiã ddnub-nun, ašku nkki a-iran mayan,
d-ur-sar-rad-ktiå mamnk a-tjlam.
26 «inyat-iyi kullu ma-ijran å-griyi didun a-fllas-nsawl, tmlm-iyi aœraã-nun

f-a-nñr is-darun læqq. 27 han babatun amzwaru ijla, øœun-iyi ula willi-n-llanin
s-wawal å-griyi didun. 28 åayan a-f-ssdulliå inmåurn n-tgmmi-nun tamñlayt, flå
ayt-yaøqub i-lfna, flå israyil i-trggam.»
...................................

45
18hay-awal n-rbbi da-bdda-illan. nttan a-igan rbbi lli-iskrn
grawlat-d sri ay-ayt-
tmizar ignwan. iskr ula akal issngadda-t issrœu-t. ur-t-iskir a-içwu,
ašku iqœad a-gis-izdå bnadm. yini: «nkkin a-igan rbbi
da-illan. ur-illi abla nkki. 19 ur-sawlå å-tntla ula å-mani illasn. ur-nniå i-wamud
n-yaøqub: ‹siggilat-iyi å-mani içwan.› nkki rbbi da-illan ar-sawalå s-læqq,
ar-ttiniå maylli igan œœaæt.
20 «munat-d taškim-d, a-willi-n-sul-iqaman å-ayt-tmizar n-ddunit,
takmurm-d kullukÐn s-dari. wa kunni-an yusin laœnam n-ukššuã, ar-ttñallam
i-yan rbbi lli-ur-iñãarn a-kÐn-ijjnjm, nniå-awn ur-tssinm yat. 21 sawlat
f-içfawn-nun, ar-ttmšiwirm i-ngratun. manwa iølmn å-mayd izrin s-mayd ijran
åilad? manwa-yawn-t-id-imlan zå-isizwur? is-urd nkki lli-igan rbbi
da-bdda-illan? ur-illi wayya bla nkki. giå rbbi l-læqq, gå anjjam. ur illi abla nkki.
22 grawlat-d sri tnjmm, ay-ayt-tmizar n-ddunit kullutt. ašku nkkin a-igan rbbi,

ur-illi wayyaã. 23 içf-inu a-s-ggulliå. awal l-læqq ayd ikkan imi-nu, ur-ra-d-iwrri.
nkki a-mi-ra-d-iknu kraygatt afud, iqrra-yyi kraygatt ils 24 ar-ittini: ‹sidi rbbi
waædut a-å-illa læqq ula lquwwa.› rad-d-sri-aškin kullu åwilli-yyi-ikurhan, hatni
kullu tÐgrañ-tn. 25 imma amud n-israyil, nkki rbbi da-illan rad-asn-fkå læqq-nsn,
d-ntni rad-sri-fræn.»

46
...................................
8 [yini sidi rbbi:] «swangmat-d mayad, kunni lli-ijlan,
ra-n-srså anjjam
å-œiyun tzzgam løaql tktim-t-id, 9 tswangmm-d maylli ijran å-zman.
ašku nkkin a-igan rbbi, ur-illi wayyaã. nkkin a-igan rbbi,
ur-illi zund nkki. 10 ar-malaå zå-isizwur ma-ra-yili å-isiggÐra. zikk zman
ad-sawalå f-ma-ra-ijru tigira, ar-ttiniå: ‹maylli qœadå nkki, nttan a-ra-yili. maylli
nuwwaå, nttan a-ra-ijru.› 11 ha-yyi åriå-d i-igidr zå-usålay n-tafukt, årå-d i-urgaz
zå-tmazirt yaggugn a-iskr ma-gis-qœadå. hati nniå-t, ra-t-skrå. nuwwaå-t
ra-t-kmmlå.
12 «sfldat-iyi a-içfawn qqurnin lli-n-yaggugn f-læqq. 13 hati ssakmurå-d ass

l-læqq-inu, ur-n-bahra-yaggug. ur-ra-n-ima¡l-ujnjm-inu. ra-n-srså anjjam å-œiyun,


ssbayynå lmajd-inu å-israyil.»
...................................

48
12 [yini sidi rbbi:] «sfldat-iyi ay-ayt-yaøqub d-ayt-israyil
ra-di-twrrim
zå-wakal n-babil lli-mi-åriå. nkkin a-t-igan. nkkin a-igan amzwaru gå
išaøyah 327
amggÐaru. 13 afus-inu a-izzugzn llsas n-wakal, afasi-inu a-ifsrn ignwan. åakud
nna-yasn-åriå, biddn-d kullu itran å-umnid-inu. 14 munat-d kullukÐn tsfldm.
is-illa å-gratun ma-sttin-ikkan iølm f-mayd ijrrun? rbbi siditun a-iskrn åwalli
ra-issafu kullu mad-qœadå å-ayt-babil, yili-n-ufus-ns f-ayt-kaldan. 15 nkkin
a-isawln årå-as, awiå-t-id. s-œœaæt ra-ikmml ma-srs-qœadå. 16 akmurat-d sri,
tsfldm i-wawal-ad. zå-isizwur ur-jji-sawlå å-tntla, d-åakud nna-sawalå, ha-yyi
zzgaå awal.»
yuzn-iyi-d rbbi siditnå åilad s-rruæ-ns. 17 ha ma-inna sidi rbbi lli-kÐn-d-ifran,
ig rbbi amñlay n-ayt-israyil: «nkkin a-igan åwalli bdda illan, gå rbbi-nun.
ar-awn-sslmadå ma-ywn-iœlaæn, ar-awn-malaå aåaras ma-å-a-tfttum. 18 mra
is-tti-tiwim å-luœiyat-inu, lukun ingi darun lhna zund asif, ar-fllawn-
zrayn-uwssan isaødiyn zund taãangiwin n-umda, 19 iwrri ig-wamud-nun zund
amlal, igatn tarwa-nun zund tiñratin-ns. ur-sard ism-nsn a-ra-ibbi, wala ittmæa
dari.»
20 ffuåat-d zå-babil, tæarrum zå-ayt-kaldan, tallm awal-nun ar-ttbrraæm

s-lfræ, tsslkmm awal s-kullu ddunit ar-ttinim: «ha sidi rbbi ifukka-d açddam-ns
yaøqub.» 21 lliå-asn-izwur å-lçla, ur-tn-yudj ad-rufun. issufå-asn-d aman
zå-uñru, issbbaqi ajarif ftun-d zå-gis-waman. 22 walaynni inna sidi rbbi: «han
ur-tlli sslamt i-willi Ðçšnnin.»

49
1 sfldat-iyi ay-ayt-tamiw n-imdwan, tawim-tt å-wawal-inu
ra-ilkm-ujnjm ar
ttmi n-ddunit ay-ayt-tmizar aggugnin. iåra-yyi-d sidi rbbi å-waælig
n-inna, iñli ism-inu ur-ta-lulå. 2 iskr å-imi-nu tuzzalt
imsidn, issntal-iyi s-umalu n-ufus-ns. irar-iyi zund iñãi ifrsn, iæãu-iyi å-uqrab-ns.
3 yini-yyi: «kiyi a-igan açddam-inu a-israyil, ra-gik-ibayyn lmajd-inu.» 4 imma

nkki rurå-as: «ha-yyi nhatafå bla lfaytt. gå-n tiqqi-nu, ur-qãiå walu. ur-sugirå
yat.» walaynni sidi rbbi a-rad-iyi-izzga læqq. s-œœaæt ra-yyi-ijaza rbbi-nu.
5 åilad isawl-iyi-d sidi rbbi. iga walli-yyi-iskrn å-waælig n-inna ad-gå

açddam-ns, skrå sslamt å-gras d-ayt-yaøqub, sswrriå-d ayt-israyil s-dars. hati


øzzaå å-iñri n-rbbi da-illan. issdus-iyi rbbi-nu s-lquwwa-ns. 6 yini-yyi: «s-læqq
tgit açddam-inu f-a-tssbiddt tiqbilin n-yaøqub f-iãarn-nsnt, tsswrrit-d
ma-n-sul-iqaman å-ayt-israyil. walaynni uggÐar n-mayan a-ra-tskrt. ra-k-gå
d-tifawt i-kullu timizar, f-a-ilkm-ujnjm-inu ar ttmi n-ddunit.»
7 ha ma-inna sidi rbbi lli-d-ifukkan ayt-israyil, ig rbbi-nun amñlay. ha

ma-inna i-yan bahra idullan, ægrn-t ayt-tmizar n-ddunit, iwrri ig ismg dar willi
ækamnin: «ra-k-akÐzn igldan nkrn, ra-k-ñrn tarwa n-igldan knun ar akal. ašku
rbbi da-illan, hati izzga awal-ns. iñli-k rbbi amñlay n-israyil.»
8 ha ma-inna sidi rbbi: «å-uzmz n-rrãa a-rad-ak-jawbå,
rad-d-aškin mddn-
inu zå-tuggÐag å-wass n-ujnjm a-ra-k-øawnå. ha-yyi gablå-k, ñliå-k a-tskrt
løhd å-griyi d-bnadm, trart akal i-mddn-inu, tbãut-asn lwrt
å-ikalln çÐlanin. 9 ra-tinit i-ayt-læbs: ‹ffuåat-d›, tinit i-ayt-tillas: ‹aškat-d
s-tifawt›. rad-ffrdn å-tama n-uåaras, ar-tafan igÐdlan å-iwrar l-lçla. 10
ur-ra-tn-yaå lañ ula fad. ur-ra-tn-tãrru-tråi wala tut-tn tafukt. ašku izwur-asn
åwalli gisn iænnan, yawi-tn s-tama n-iåbula n-waman. 11 rad-gå aåaras å-kullu
idrarn-inu, ssasstwaå abrid yusøan i-mddn-inu. 12 ñrat-tn, rad-d-aškin
išaøyah 328
zå-tuggÐag, kra zå-tsgiw lli-iwalan asmmiã, kra zå-tsgiw n-um¡ar n-tafukt, kra
zå-tamiw n-wasif n-nnil.
13 «ttirirat a-ignwan, tfræt ay-akal. tallm awal-nun a-idrarn, ttlqm i-llåa. hati

sidi rbbi ra-issfjjij f-mddn-ns, iænnu å-wid bahra rfufnnin. 14 imma œiyun
ar-sul-ttini: ‹sidi rbbi ur-tt-gigi-yiwi. hati ittu-yyi walli igan bab n-inu.›
15 walaynni is-tñãar-tmåart issngayn a-tettu azzan-ns? is-ur-a-ttænnu å-warraw

n-waælig-ns? iå-akkÐ-ti-tettu nttat, ur-ra-km-ttuå nkki. 16 ha-yyi nqšå ism-nm


å-tdikal n-ifassn-inu, ar-d-bdda-swingimå igudar-nm. 17 ñr, hati ar-di-tæarrawn
willi ra-km-ibnnu, ar-rggÐln willi-km-içllun. 18 all alln-nm tmnadt, hatni
ar-d-kullu-tmunun aškin-d srm. inna-yam rbbi da-illan, izga-wawal-ad zund
tudrt-inu: ‹ra-tn-kullu-tlst zund nnÐqrt, tbkist srsn zund taslit.› 19 waçça
thlk-tmazirt-nm, issikki-wakal-nm, çlunt-tmdinin-nm, hati rad-ømmrn ard
nukmun imzdån-nsn. s-œœaæt ra-n-zå-gim-ittin åwilli-km-ššanin. 20 ha tarwa
n-urfufn-nm rad-am-inin: ‹ñr, hatti tnukma-yaå-tmazirt-ad. fk-aå åilad mani
yusøan.› 21 rad-ilmma-ttinit d-içf-nm: ‹ma-yyi-d-kullu-yurun tarwa-yad?
tkka-ttin tçwa-yyi-tgmmi, laæ-iyi arraw, ssmsrn-iyi, ssaggugn-iyi-n. imma åwid,
ma-tn-d-issnkrn? kkiå-ttin waæduyy. mani-d-kkan åwid ggutnin?› »
22 ha ma-inna rbbi siditnå da-bdda-illan: «ha rad-allå afus-inu i-ayt-tmizar

n-ddunit, sillfå-n i-iqbiln aggugnin. ntni a-rad-am-d-yasi tarwa-nm å-gr


ifassn-nsn, awin-d istim f-iåÐraã-nsn. 23 igldan a-ra-ig imqasan i-tarwa-nm,
d-tgldin a-ra-tn-issngay. rad-adrn i-içf-nsn ar-knnun s-wakal å-umnid-nm,
ar-km-bahra-tuqqarn. åakudan a-ra-tissant izd nkkin a-igan åwalli bdda illan,
d-ur-sar-ra-inæaššam wanna-n-gigi-irjan.»
...................................

50
ha ma-inna sidi rbbi: «is-tåalm is-friå i-mddn-inu åmklli
1
lliå-n-åriå ur-iyi-d-
ijawb yan ifrru-urgaz i-tmåart-ns? manza tabrat-nun l-lfra? is-tåalm
is-kÐn-zznziå a-tgm ismgan, åmklli izznza-urgaz tarwa-ns
i-tsmugit? walaynni f-ssibt n-ddnub-nun a-f-udjiå wiyyaã a-kÐn-amñn awin-kÐn.
ttyattaym f-ssibt l-lçКanat-nun. 2 mad-darun-illan? lliå-n-uškiå ur-n-ufiå yan.
lliå-n-åriå ur-iyi-d-ijawb yan. inyat-iyi, is-igzzul-ufus-inu aylliå ur-iñãar
a-kÐn-ifukku? is-ãøfå aylliå ur-ñãarå a-kÐn-jjnjmå? hati umrå amda s-iqqur, rarå
asif ig lbur, d-islman bla aman da-tÿÿun, mmtn s-irifi. 3 hati da-dalå ignwan
s-tillas, sslså-asn lçiš iãlan.»

sidi rbbi irñm


imzgan-inu

4 ifka-yyi-d sidi rbbi-nu ils n-yan itlmadn,


f-ad-issanå man iwaliwn s-rad-ssduså wanna irmin.
ass f-wass ar-iyi-d-issfaq zikk zikk, ad-sfldå i-ma-yyi-d-isslmad.
5 sidi rbbi-nu irñm imzgan-inu.
ur-t-øœiå ula gllbå tiåurdin.
6 ha-yyi giå-n tadawt-inu i-willi-yyi-ikkatn,
gå-n imudal i-willi-yyi-ibjjrn tamart.
išaøyah 329
ur-dilå udm-inu f-willi-yyi-irggmn ar-d-flla-ssufusn.
7 sidi rbbi da-illan a-igan amøwan-inu, ur-jji-næaššamå.
zzgaå udm-inu zund añru iqqurn. ssnå is-ur-rad-næaššamå.
8 hati illa didi walli-yyi-issbrran.
wanna iran a-didi-iñi, inyat-as a-didi-imnaggar udm s-uwdm.
d-wanna sri yaštkkan, inyat-as a-d-inkr iœrã-iyi.
9 ha sidi rbbi da-illan, nttan a-yyi-itøawann.
manwa iñãarn a-flla-izzga aœraã-ns?
hatni rad-kullu-balan zund aqššab, tšš-tn tunya.
...................................

51
1[yini sidi rbbi:] «sfldayt-iyi a-willi isiggiln s-læqq, a-willi
tifawt i-ayt-tmizar
n-ddunit isiggiln s-rbbi da-illan. iniå-awn: ‹aggÐat-n s-ujarif lli-zå-
di-ttyawbbaym, taggÐm-n s-lmødn lli-zå-ttyawskarm.
2 taggÐm-n s-ibrahim babatun ula sarah lli-kÐn-yurun.› lliå åriå i-ibrahim, hati

iga waædut. barkå gis, ssigatå-as. 3 ašku rbbi da-illan ra-issfjjij f-ayt-œiyun, issfræ
imzdån n-içrubba-yan, irar ikalln-nsn çwanin ad-gn zund akal n-øadan, irar lbur
a-irwas talørœt n-rbbi da-illan. åin a-å-rad-fræn mddn fjjijn, alln awal-nsn
ar-tškarn ar-ttirirn.
4 «sfldayt-iyi a-mddn-inu, tawim-tt gigi ay-aqbil-inu. ašku
ra-n-iffuå-ulmmud zå-dari, gå læqq-inu d-tifawt i-ayt-tmizar n-ddunit. 5 yan kra
ra-tn-fukkuå, yan imikk ra-tn-jjnjmå, mdiå-n ifassn-inu ad-ækamå f-ayt-tmizar
n-ddunit. hati ar-d-gigi-trjun ayt-tsgiw n-imdwan aggugnin, qln sri
ad-asn-in-mdiå afus. 6 allayt alln-nun s-ignwan, tmnadm ula s-wakal. han
ignwan ra-tn-laæ zund awwu, iršu-wakal zund timlsit, mmtn imzdån-ns zund
izan. imma kunni ra-kÐn-fukkuå s-ufukku idumn, jjnjmå-kÐn s-ujnjm
ur-sar-itmmin.
7 «sfldayt a-willi issnn ma-igan læqq, a-willi-mi-ityara-ulmmud-inu

f-uwlawn-nsn. ad-ur-tiksaãm tirggam n-mddn, ula da-kÐn-ssiwidnt nnølat-nsn.


8 ašku ra-tn-tšš-tuwkka zund ibrdan, tšš-tn tunya zund taãut. imma kunni

ra-kÐn-fukkuå s-ufukku idumn, jjnjmå-kÐn s-ujnjm lli-rad-bdda-yili i-kullu


tasutin.»
9 nkr-d åilad a-sidi rbbi, tnkrt a-trart lquwwa i-ufus-nk, åmklli tnkrt å-zman

dar tasutin lli-zrinin. is-urd kiyin a-irñan ‹raæab›, tfnut lhišt-an imqqurn? 10 is-urd
kiyi a-izzwan aman dranin, tskrt å-wammas n-umda aåaras ma-å-a-zrayn mddn
lli-di-tfukkit? 11 hati rad-d-wrrin willi-d-ifra sidi rbbi, aškin-d s-œiyun ar-ttirirn.
rad-asn-yili lfræ ur-sar-itmmin. isaødiyn d-imbarkiyn a-rad-gn,
trwl-zå-gisn-tndra ula taguãi.
12 [yini sidi rbbi:] «nkkin ayad, giå walli-kÐn-isshnnun. ma-kÐn-yaån aylliå

a-ttiksaãm mddn lli-itmmtatn ula bnadm da-izrayn zund tuga, 13 tettum rbbi
siditun lli-kÐn-içlqn, ifsr ignwan izzugz llsas n-wakal, ar-ttrgigiym s-tksaã ass
kullut zå-låaãab n-walli fllawn itøddan yiri a-kÐn-ihlk? ma-iga akkÐ nttan ula
låaãab-ns? 14 imikk s-di-tyawfsayn willi ityamañn. ur-rad-mmtn ula gguzn
s-umããal ula rad-asn-laæ aårum. 15 ašku nkkin a-igan walli bdda illan, gå
rbbi-nun. gå walli issduyyn amda aylliå a-nddrnt taãangiwin-ns. ism-inu iga
išaøyah 330
‹wad bdda illan›, gå rbbi l-lmlayka. 16 ha-yyi giå-n iwaliwn-inu å-imi-nk,
ssntalå-k s-umalu n-ufus-inu. ha-yyi ññiå-n ignwan å-illi-asn-igan, zzugzå kullu
llsas n-wakal, iniå i-ayt-œiyun: ‹kunni a-igan mddn-inu.› »
...................................

52
1nkr-d åilad a-œiyun, tnkrt-d a-trart lquwwa i-ufus-nm, tlst
ra-kÐn-d-fruå bla
aqarid timlsa-nm šwanin a-urušalim tamdint tamñlayt. ašku
ur-sul-ra-srm-kššmn willi ærmnin ula willi ndsnin. 2 sus
içf-nm zå-ugdrur, tålit tgawrt a-urušalim, tfsit izakarn zå-umggrã-nm a-illis
n-œiyun lli-illan å-iskraf. 3 ašku ha ma-inna sidi rbbi: «tnzam bla atig,
ra-kÐn-d-fruå bla aqarid.»
4 ha ma-inna rbbi siditnå: «å-isizwur skrn mddn-inu f-ad-huwwdn s-miœr

gawrn gis, tøddan ilmma fllasn ayt-aššur. 5 imma åilad ma-iga åayd ijran?» yini
sidi rbbi: «han kksn mddn-inu awin-tn bla atig. ar-gisn-te¡nañn willi fllasn
iækamn, ar-tægarn ism-inu ass kullut. 6 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, mddn-inu
rad-issann ism-inu. åassan a-rad-issann izd nkki a-t-innan ur-ta-ijri. s-œœaæt ha
nkki didun.»
7 mnšk a-s-tfulki-twada n-walli-d-iftan f-idrarn, yasi-d lçbar ifulkin,

ar-itbrraæ f-sslamt, yawi-d awal isshnnan, ar-itbrraæ f-ujnjm, ar-ittini i-œiyun:


«rbbi-nm a-iækamn.» 8 sfld i-ingabaln-nm, ulln awal-nsn s-lfræ ar-kullu-ttirirn,
ašku ñrant-walln-nsn sidi rbbi iwrri-d s-œiyun. 9 munat-d ay-ayt-içrubba
n-urušalim ar-ttirirm, ašku sidi rbbi isshnna mddn-ns, hati ifra urušalim. 10 imdi-d
sidi rbbi afus-ns amñlay å-iñri n-kullu ayt-tmizar. han kullu imzdån n-ddunit
rad-tmnadn ajnjm n-rbbi-nå.
11 ffuåat, ffuåat kunni zå-åin, d-ad-ur-tggrm i-kra indsn. ffuåat zå-wammas

[n-babil], a-willi itasin irukutn n-rbbi, tssåusm içfawn-nun. 12 urd s-tizzla


a-s-ra-tffuåm, ula s-trula a-s-rad-di-taškim. ašku rad-awn-izwur sidi rbbi,
iggru-awn rbbi n-ayt-israyil.

arfufn n-uçddam
n-rbbi
13 [yini sidi rbbi:]

«hay-açddam-inu ra-iæarš.
ra-iåli ityalal yattuy bahra.
14-15 åunšk lli-zå-gis-ñman mddn ggutnin,
åunškan a-s-ra-gis-tøjjabn ayt-tmizar ggutnin.
ašku ityagas aylliå ur-sul-irwas argaz,
ur-sul-tban œœurt-ns zund tin bnadm.
han igldan rad-qqnn imi-nsn f-ssibt-ns,
ašku iban-asn-d kra ur-jji-asn-t-inni yan,
issann kra lli-mi-ur-jji-sfldn ar åilad.»

53
1 ma-yumnn mayd-mi-darnå-sfldn?
ma-mi-d-iban-ufus n-sidi rbbi?
išaøyah 331
2 hati ar-d-yaqlay å-umnid-ns zund lçlf imññin,
zund añur lli-d-imåin å-wakal irufan.
ur-d-gis-ibayyn-ufulki ula lhibt ma-gis-ntmnad,
ur-išwi i-iñri a-t-nttiri.
3 nægr-t ngr srs, ig bu-tguãi imyur takrrayt.
ig srnå wad-f-a-ssgrawaln mddn udmawn-nsn.
ityawægar, ur-darnå-igi yat.

tgguz-d fllas løqubit


lli-aå-igan

4 s-œœaæt yusi nttan tikrrayin-nå, yall tiguãiwin-nå.


nåal is-iga yan f-illa læukm, yut-t rbbi issrfufn-t.
5 walaynni hati ddnub-nå a-f-ityagas,
d-lçКanat-nå a-f-ityawbrray.
tÐggz-d fllas løqubit lli-aå-iskrn sslamt.
s-waggasn-ns a-s-njji.
6 ha nkkÐni zund ulli ad-kullu-njla, kud yan d-illi ira.
han sidi rbbi isrs-d fllas løqubit lli-aå-igan.

7 ãlmn-t ssrfufnn-t, d-ntta ur-irñim imi-ns.


zund alqqaå lli-ldin ad-as-årœn,
zund ahruy lli-ifssan å-umnid n-willi-t-itlassn,
ur-irñim imi-ns.
8 ækamn fllas s-lbaãl awin-t.
ma-ra-yaddr tarwa-ns?
tæudda-yas tudrt n-ddunit-ad.
f-ssibt l-løyub n-mddn-inu a-f-ittut.
9 skrn-as amããal å-gr mddn Ðçšnnin,
imun d-bu-wayda lliå immut.
imma ntta ur-jji-issyagas yan,
ula kkant-tkrkas imi-ns.

ra-iñr tarwa-ns,
igatn-uwssan-ns

10 sidi rbbi a-iqœadn a-t-ibri, d-nttan a-t-issuãnn.


walaynni lliå ifka içf-ns a-içllœ f-ddnub,
ra-iñr tarwa-ns, igatn-uwssan-ns,
ikmml maylli gis iqœad rbbi da-illan.
11 ra-iñr œœabt n-tmmara n-uwl-ns iqnøa.

[yini sidi rbbi:] «açddam-inu lli-s-rãiå, s-twassna-ns a-s-ra-irar mddn ggutnin


ad-fllasn-rãuå, yasi løqubit-nsn. 12 ra-t-ñliå a-iækam, ar-ya¡¡u timiçar-ns i-kigan.
ašku ifka kullu mad-dars ar lmut, ibidd d-willi ffuånin zå-wawal-inu. yasi ddnub
n-mddn ggutnin, ar-iyi-itãalab ad-œamæå i-willi ffuånin zå-wawal.»
išaøyah 332

54
1 «asi amarg l-lfræ, a-talli ur-jji-yurun.
all awal-nm ar-ttirirt, a-talli ur-jji-ikki-ungañ.
ašku tamåart ityawfaln, rad-atin tarwa-ns win talli itahln.»
sidi rbbi a-t-innan.
2 «ssusuø tisgiw n-uçiyyam-nm, tfsrt asddul n-tzdåt-nm,
tzziåzift izakarn, tzzgat tigusin.
3 ašku ra-ttzayadt s-ufasi ula añlmaã,
¡¡afnt tasutin-nm timizar n-ddunit,
ømmrn tarwa-nm timdinin çÐlanin.

4 «ad-ur-tiksaãt, ašku ur-ra-km-issæššm yan.


ad-ur-tuggÐdt, ašku ur-sul-ra-tdullut.
ra-tettut isggÐasn l-løar lli-fllam-izrin å-mññiy-nm,
wala tktit-d ussan lli-å-a-ttinin mddn is-tgit tahjjalt.
5 ašku åwalli-km-içlqn, nttan a-igan argaz-nm,
ism-ns iga ‹sidi rbbi l-lmlayka›.
åwalli-km-d-ifran iga amñlay n-israyil,
d-nttan a-iækamn ddunit kullutt.»
...................................

55
årayt srs maædd-d-
srun-yakmur
1 [yini sidi rbbi:]

«aškat-d a-kullu willi yaå irifi, aškat-d s-dar-waman,


yašk-id ula wanna ur-dar aqarid, yašk-id a-iså išš.
aškat-d tsåm agÐfay d-waman n-waãil bla iqaridn wala atig.
2 maç a-takkam iqaridn-nun f-ma-ur-igin aårum,
ar-ttnhatafm f-ma-ur-iššbaøn?
sfldat-iyi. sfldat tššm ma-ifulkin,
s-ifræ-uwl-nun s-umššu imimn.
3 rñmat imzgan-nun taškim-d sri.
sfldat-iyi baš a-twrri rruæ-nun tddr.
rad-didun-skrå løhd idumn
s-tayri-nu izgan lli-s-qawlå i-dawd.
4 åmklli-t-giå d-inigi i-ayt-tmizar,
d-içf d-unmåur i-iqbiln n-ddunit.
5 s-œœaæt ra-n-taqram i-ayt-tmizar lli-ur-tssinm,
azzln-d darun iqbiln lli-ur-kÐn-issinn,
ašku iban-d giwn lmajd n-rbbi siditun da-bdda-illan,
ig amñlay n-israyil.»

6 sigglat sidi rbbi maædd illa å-gratun,


tårm srs maædd-d-srun-yakmur.
išaøyah 333
7 wanna yÐçšnn, illa fllas a-ingara d-uåaras-ns,
ula bu-lbaãl a-ibddl iswingimn-ns.
i眜a-tn ad-grawln s-sidi rbbi baš a-tn-iræm,
wrrin-d s-rbbi-nå, ašku yujad ad-asn-iœamæ f-kullu åaylli skrn.

8 inna sidi rbbi:


«ur-a-swingimå åmklli tswingimm,
ula da-skarå åmklli tskarm.
9 ašku åunšk lli-attuyn ignwan f-wakal
a-s-attuyn iskkirn-inu f-winun,
attuyn ula iswingimn-inu f-winun.
10 åmklli-d-itgguz-unñar d-udfl, ur-sul-a-twrrin s-ignwan,
walaynni ar-sswan akal ard issmåi, yut s-ujddig,
ifk amud i-umkraz ula aårum n-umššu,
11 åmkan a-iga-wawal lli-n-iffuån zå-imi-nu.
ur-ra-d-sri-iwrri bla lfaytt, walaynni ra-iskr maylli qœadå,
iqãu låarad lli-s-t-in-uznå.
12 ašku ra-tffuåm s-lfræ, zwurå-awn s-sslamt.
idrarn d-iwrar å-umnid-nun rad-alln awal-nsn ar-ttirirn.
ula iœåarn l-lçla rad-alln ifassn-nsn ar-kkatn rršš.
13 illiå llan isnnann, ra-d-gis-tmåi tayda,
ula illiå tlla-tskra, ra-d-gis-imåi rriæan.
åin a-å-ra-itmjjd ism n-‹rbbi da-bdda-illan›,
ig tamatart idumn lli-ur-ra-sar-ifnu.»
...................................

57
14 ra-ityawnna: «ssmunwat, ssmunwat akal, tjjujadm
aåaras n-sslamt
aåaras, tssittim kullu ma-igan ifikš å-umnid n-mddn-inu.»
15 ašku ha ma-inna rbbi da-ityalaln ig amattuy, yili å-mani izgan idum, ityawñlay

ism-ns zå-kullu ma-yÐçšnn: «ha-yyi lliå nkki å-mani ityawñlayn å-tattuyt, iliå
ula d-wanna mi ityagas-uwl issæssa is-ur-igi yat, baš ad-ssduså walli
mi-ityagas-uwl, zzøamå rruæ n-walli issæssan is-ur-igi yat. 16 ašku ur-rad-qamaå
ar-bdda-tñiå, ula da-tåãabå kullu mayd iftan, a-ur-ttåaša rruæ-nun å-umnid-inu,
ula ttåaša tunfust n-tudrt lli-giwn-giå.
17 «han ããulm lli-s-a-ssrbaæn içf-nsn a-yyi-stt-iss¡iyrn bahra. åãbå fllasn,

utå-tn, ssntlå fllasn udm-inu. hatni sul tabøan tijli n-uwlawn-nsn, 18 ñriå-tn mnšk
ad-hršn. walaynni ra-tn-jjujiå, awiå-tn-d s-uåaras-inu, rarå-asn-d rraæt, gå-tn
å-lhna, gå ula læmd å-imi n-willi yallan.
19 «sslamt, sslamt a-ra-yili i-willi-n-aggugnin ula willi-d-akmurnin. inna-t

rbbi da-bdda-illan. ra-tn-kullu-jjujiå. 20 imma willi Ðçšnnin, gan ntni zund amda
bdda itmussun, ur-iñãar a-ihnnu. taãangiwin-ns a-d-itluæn tarkkut ula tallaåt.
21 han ur-tlli sslamt i-willi Ðçšnnin.» rbbi-nu a-t-innan.
išaøyah 334

58
1 [yini sidi rbbi:] «allayt awal-nun s-jjhd, tbrræm zund
uñum lli-s-irãa sidi
rbbi nnffar, tinim i-mddn-inu f-åaylli skrn yÐçšn, tñim
ayt-yaøqub f-løyub-nsn. 2 hati kraygatt ass ar-iyi-di-
tñallan, ar-tdøun is-fræn s-uåaras-inu, zund iå-gan aqbil iskarn afulki, zund
iå-ur-jji-filn almmud n-rbbi-nsn. hati ar-zå-gigi-tãalabn ad-zzgaå læqq, iøjb-tn
a-n-takmurn s-rbbi-nsn. ar-ttinin: 3 ‹maç aylliå nañum ur-tt-ginå-tiwit, nssdullu
içfawn-nå ur-d-ginå-tgllbt?› han ass n-uñum-nun ar-ttrãum åir içfawn-nun,
ar-ttãlamm içddamn-nun. 4 ar-ttañumm f-a-ttñim tmmaåm, ar-tkkatm i-ngratun
s-ukkÐim l-lbaãl. wan uñum-an tskarm å-uwssan-ad, ur-akkÐ-ra-isslkm awal-nun
s-ignna. 5 izd wan uñum-an ad-riå? is-ra-yyi-iøjb-wass-an å-a-issdullu bnadm
içf-ns? is-riå a-yadr yan i-ugayu-ns zund aññmay, ign f-lçiš d-iåd? is-tåalm izd
åmkan a-iga ‹uñum› ula ‹ass irãan rbbi›?
6 «uñum lli-s-rãiå nkki, åmkad a-iga. a-tfssim timukrisin n-tøddiyt, trñmm

izakarn n-ããulm, tfukkum willi-f-iãr lbaãl, tssittim iskraf lli-illan f-mddn. 7 bãu
aårum-nk d-wanna inåa lañ, tšškšmt imñlaã n-tsukt s-tgmmi-nk, tfkt i-wanna
yaå-usmmiã ma-ilssa. ad-ur-tssntalt içf-nk f-aytmak. 8 d-åmkan a-s-ra-tisfiw
tifawt-nk zund anqaš n-tafukt, tnkr-d gik tudrt l-ljdid. afulki-nk a-rad-ak-izwur,
iggru-ak lmajd n-rbbi sidik. 9 ra-n-tårt s-rbbi sidik, jawbå-ak. tgt-n sri taåuyit,
ra-yk-d-rarå: ‹ha nkki›.
«iå-tkkist zå-darun taøddiyt ula ¡i¡¡ yÐçšnn ula tuggÐa n-tkrkas, 10 iå-a-takkat
içf-nk f-willi yaå lañ ar-tššbaøt ul n-imñlaã, han tifawt-nk ra-tisfiw å-tillas, iwrri
dark iã ig zund azal. 11 ra-k-bdda-iguwwd rbbi sidik, ar-ššbaøå ul-nk
s-ma-ifulkin, ar-ssduså içœan-nk. ra-tgt zund urti išbøn aman, tgt zund løin
zå-bdda-ftan-waman.»
...................................

59
1 ñrayt han ur-igzzul-ufus n-sidi rbbi aylliå ur-iñãar
lhalak n-ayt-løar
a-ijjnjm. d-ur-iññay-umññuå-ns aylliå ur-iñãar a-isfld.
2 walaynni iskkirn-nun Ðçšnnin a-kÐn-issngaran d-rbbi-nun. løyub-nun
a-n-fllawn-issntaln udm-ns aylliå ur-a-ywn-isflid.
3 ašku han ifassn-nun ndsn s-idammn, d-iãuãan-nun s-lçКant. imawn-nun

ar-ssufuån ibaãan, d-alsiwn-nun ar-ssfurrugn s-lbaãl. 4 ur-illi yan yakkan tuggÐa


n-œœaæt, wala illa yan iœraãn s-ma-yÐåñann. ar-bnnun f-ttumla içwan,
ar-tøawadn s-tkrkas. hatni ar-rbbun s-læilt, ar-tarun çziyt. 5 ar-skarn tiglay
n-bu-skka, d-wanna-tnt-iœr¡n, hati išša lmut. d-tanna gisnt ityaãarn,
ra-d-zå-gis-iffuå-ulgÐmaã. ar-ñ¡¡an ššbkt n-rrtila, 6 walaynni aœ¡¡a-nsn ur-iœlaæ
i-malssa. œœnaøt-nsn ur-a-tdal løar-nsn. tawuri-nsn ur-tgi abla tillay Ðçšnnin.
ar-n-mddin ifassn-nsn ad-ssyagasn mddn. 7 ññun iãarn-nsn å-aynna yÐçšnn,
ar-tazzaln ad-ffin idammn n-uwl iœfan. ur-a-swingimn abla å-ma-iøibn. ar-fttun
å-iåarasn n-ããrurt ula lhalak. 8 imma aåaras n-sslamt ur-t-akkÐ-ssinn, d-tåarasin
l-læqq ur-jji-tnt-kkin. skrn i-içf-nsn iåarasn lulliynin. wanna gisn ifttun,
ur-sar-yufi sslamt.
...................................
išaøyah 335

60
tillas ula tifawt
1 nkr tisfiwt [a-urušalim], ha tifawt-nm tuška-d,
iåli-d fllam lmajd n-sidi rbbi.
2 han tillas dlnt akal, imdla llasnin dln iqbiln n-ddunit,
imma kmmi rad-fllam-tåli tifawt n-rbbi da-illan,
iban-d gim lmajd-ns.
3 rad-d-aškin ayt-tmizar s-tifawt-nm,
munn-d igldan s-unqaš l-lmajd-nm.

4 all alln-nm tmnadt s-kraygatt tasga.


ha tarwa-nm munn-d kullu zå-tuggugt,
d-istim, usin-tnt-d f-tsgiw.
5 ra-tn-tñrt tøjbt bahra,
ar-ikkat-uwl-nm s-lfræ.
hati ssliøt n-imdwan aggugnin ra-d-gim-tffi,
d-tmiçar n-tmizar n-ddunit rad-d-srm-aškint.
6 tugtt n-irøman ra-tømmr akal-nm.
ikabarn n-midyan d-øifa rad-d-munn d-win saba, asin-d urå d-lbçur,
ar-kullu-tbrraæn s-lçbar ifulkin, ar-tmjjadn sidi rbbi.
...................................
igudar n-ujnjm
d-imawn n-tulåa

18 [yini sidi rbbi:]


«ur-sul-ra-tsflidt f-kra l-lbaãl å-wakal-nm,
ula kra ityagasn ula kra itthlkn å-gr iwtta-nm.
ra-tgt ism i-igudar-nm ‹ajnjm›,
tgt i-imawn-nm ‹tulåa›.
19 tafukt ur-sul-ra-tg tifawt-nm azal,
ula da-ttirit ayyur ad-am-isufu d-iyã.
ašku sidi rbbi a-ra-ig tifawt-nm idumn,
ifaw gim lmajd n-rbbi-nm.
20 ur-sul-ra-darm-ttakÐi tafukt,
ula da-n-fllam-i¡ar-wayyur,
ašku sidi rbbi a-ra-ig tifawt-nm idumn,
tmman darm ussan n-im¡¡awn.
21 wid œlaænin a-rad-kullu-gn mddn-nm,
wrtn akal kullu mayd iftan.
gan aœ¡¡a lli-ññiå, skrå-tn s-ifassn-inu
f-a-d-gisn-ssbayynå lmajd-inu.
22 walli gisn idrusn a-ra-ig tasut iggutn,
d-walli kullu imññin a-ra-ig aqbil imqqurn.
nkkin a-igan walli illan,
išaøyah 336
ra-t-skrå å-uzmz-ns, ur-ra-n-ima¡l.»

61
tabrraæt l-lçbar
ifulkin

1 hati illa flla rruæ n-sidi rbbi da-bdda-illan,


ašku iñli-yyi sidi rbbi ad-tbrraæå i-imñlaã s-lçbar ifulkin,
yazn-iyi-d ad-ssmunå tiggas n-willi mi-ibbi-uwl,
iniå i-willi tyamañnin: «hati ttyawrñamm»,
ølmå willi llanin å-iskraf: «hati ttyawfsaym»,
2 iniå-asn: «ilkm-d-uzmz a-d-iban rrãa n-sidi rbbi f-mddn-ns,
irar i-inuwwašn-ns mad-asn-igan.»
yazn-iyi-d ad-sshnnuå kullu willi taå-tguãi,
3 sslkmå i-willi allanin å-œiyun ttaj n-ufulki å-udåar n-iåd,
ññåurå ayt-im¡¡awn s-zzit l-lfræ,
sslså i-willi mi ttåaša rruæ-nsn ‹timlsit n-ššukr›,
ard a-fllasn-ttinin mddn: ‹aœåar l-læqq lli-iñña sidi rbbi
f-a-d-gis-iban lmajd-ns.›

4 rad-bnun içrubba n-zman,


ssålin igudar ãrnin,
œlaæn timdinin tyawhlaknin,
ssngaddan kullu mad-çÐlant tasutin lli-zrinin.
5 iåribn a-rad-awn-ikssa ulli-nun,
ibrraniyn a-rad-awn-ikkrz igran-nun ar-frrn aãil-nun.
6 imma kunni ra-tgm ‹imsakmurn n-sidi rbbi›,
ar-awn-ttinin ‹içddamn n-rbbi-nå›.
ra-tšttam zå-tmiçar n-tmizar n-ddunit,
ar-ttfjjijm s-lmajd lli-darsn-illan.
7 hati tzri-tdallit-nm, yili-am lçir f-snat-twal.
zrin-uwssan lli-å-a-ttnæaššamm, tfræm s-mad-awn-illan.
s-œœaæt rad-¡¡afn lçir f-snat-twal å-wakal-nsn,
yili-asn lfræ idumn.

8 «ašku nkki rbbi siditun, giå wad iran læqq.


ur-æmilå lbaãl ula tamççart.
s-lænant izgan a-s-ra-tn-barkå,
fkå-asn løhd lli-ur-sar-ra-itmmu.
9 tarwa n-tarwa-nsn, ra-yimåur ism-nsn å-dar-tmizar n-ddunit,
ityawssan-ula-wamud-nsn å-gr iqbiln aggugnin.
kullu wanna-tn-iñran ra-fllasn-yakka tuggÐa,
ar-ittini: ‹åwid, ibark gisn rbbi da-illan.› »

10 ha-yyi fræå bahra s-sidi rbbi,


iømmr-uwl-inu s-lfræ n-rbbi-nu.
išaøyah 337
hati isslsa-yyi timlsit n-ujnjm,
idl-iyi s-uslham n-ufulki-ns,
zund asli igan ttaj l-lhibt f-ugayu-ns,
d-zund taslit issfulkin içf-ns s-tåawsiwin n-nnÐqrt.
11 ašku åmklli-d-issmåay-wakal tuga,
issmåi-d ula igr maylli gis ityawkrazn,
åmkan a-s-ra-d-issmåay rbbi siditnå
læqq ula læmd å-iñri n-kullu timizar.
...................................

63
rad-sawlå f-lænant izgan n-sidi rbbi, ar-ti-ttalåå f-kullu
7
iwrri ig-asn anjjam
mad-aå-iskr. ašku iggut bahra mayd-aå-ifka sidi rbbi.
afulki iggutn ayd iskr å-ayt-israyil s-rræmt-ns ula tugtt l-lænant-ns izgan. 8 ašku
inna: «s-œœaæt gan ntni mddn-inu, gn tarwa-nu lli-ur-ra-yyi-iåãr.» iwrri ig-asn
anjjam. 9 å-kullu tarfufnt-nsn, irfufn didsn ula nttan, iggÐz-d ad-didsn-yili
ijjnjm-tn. s-tayri d-lænant-ns a-s-tn-d-ifukka, yall-tn yasi-tn kullu ussan n-zman.
10 imma ntni øœan-t, ss¡iyrn-tt i-rruæ-ns iœfan. iwrri ntta ar-tn-itãaããa

ar-didsn-itmmaå.
11 swangmn-d ilmma mddn-ns ussan n-musa ula tasut-ns lli-izrin.

ar-ssmqsan: «maniå illa rbbi lli-d-issiwnn tawrut d-umksa-ns zå-wammas


n-umda? maniå illa walli igan rruæ-ns iœfan å-wammas-nsn? 12 maniå illa
walli-n-igan afus-ns itjhhdn f-ufus n-musa, ibãu aman n-umda å-umnid
n-mddn-ns, aylliå iwrri ism-ns imqqur å-dar kraygatt tasut n-tasutin?» 13 hati
izwur-asn å-gr-waman dranin, zaydn ar-fttun zund iysan å-lçla, ur-a-tn-ikkat
ifikš. 14 yawi-tn-d rruæ n-sidi rbbi s-maniå a-tsunfun, zund imugayn huwwdnin
s-uzaåar. åmkan a-s-tzwurt i-mddn-nk å-umuddu-nsn, aylliå iwrri ism-nk imqqur
bahra.
15 ssmuqql-d åilad zå-ignwan, tmnadt-d zå-tattuyt tamñlayt l-lmajd-nk. maç

aylliå ur-a-di-ttbayyan tayri-nk itjhhdn ula lquwwa n-tñããart-nk?


is-ur-k-yaå-umarg-nå, iqama gik læal-nå? 16 kiyi a-igan babatnå. waçça
ur-aå-issin ibrahim, ula yukÐz-aå yaøqub, kiyi a-sidi rbbi ad-bdda-igan babatnå,
tgt walli-aå-d-itfukkun zå-zman. 17 wa sidi rbbi, maç a-yaå-tudjt a-njllu
zå-uåaras-nk? maç a-tssiqart ulawn-nå aylliå-ur-tt-gik-niwi? wrri-d tøawnt
içddamn-nk d-tqbilin n-mddn-nk. 18 tigmmi-nk tamñlayt tkka-ttin tga tin
imñlayn-nk, imma åilad inuwwašn-nå ukÐln fllas. 19 nwrri nga zund willi
ur-jji-igin mddn-nk, zund iå-ur-jji-nusi ism-nk.

64
amar yufan a-tbbit lçamiya n-ignna tgguzt-d. rad-mmassn
1
a-tbbit lçamiya
idrarn å-umnid-nk. 2 zund amdggÐig-n-yukÐin å-ifskan,
n-ignna tgguzt-d
tzayd løafiyt ard a-tbrburn-waman. åmkan a-ra-ig ism-nk
å-dar inuwwašn-nk, ard a-trgigiyn ayt-tmizar å-umnid-nk. 3 åayd izrin løjayb
ssiwidnin a-tskrt, ur-jji-nñri zund ntnti. tgguzt-d aylliå mmussan idrarn
å-umnid-nk. 4 zå-zman ur-jji-isfld-umññuå ula tmnad ¡i¡¡ kra n-rbbi bla kiyi
išaøyah 338
ar-iskar lfaytt i-willi-n-gis-irjan. 5 s-œœaæt ar-ttmunut d-wanna ifræn a-iskar
afulki, d-wanna iswingimn å-maylli-gis-ttirit.
imma nkkÐni tåãbt fllanå. ha-yaå sul nunf i-wawal-nk. mnšk ayad nqama
å-ddnub-nå? mamnk a-ra-naf a-nnjm? 6 nwrri kullwaå ng zund kra indsn. kullu
ifulkitn-nå gan zund timlsit imsln. ha-yaå nsllaw aylliå nqqur zund ifrawn,
awint-aå lçКanat-nå zund ijawan. 7 ur-illi yan yaqran i-ism-nk. ur-illi ma-inkrn
a-gik-yamñ. hati tssntalt-n udm-nk fllanå, tflt-aå å-tassast løyub-nå.
8 imma kiyi a-sidi rbbi, sul tgit babatnå. nkkÐni nga idqqi, tgt kiyi afççar,

ng kullwaå tawuri n-ifassn-nk. 9 ad-ur-tåãbt bahra a-sidi rbbi, wala


ad-bdda-tswingimt åaylli nskr yÐçšn. mnad-d ginå, tissant izd kullwaå mddn-nk
a-nga. 10 ha timdinin lli-tñlit i-içf-nk wrrint gant lçla, thlk œiyun, tçwu nnit
urušalim. 11 afulki n-tgmmi tamñlayt lli-å-a-k-ttalån lajdud-nå, hati ijdr s-løafiyt.
ula kullu idåarn lli-darnå-øzzanin, wrrin gan içrubba. 12 lliå-aå-kullu-ijra åayan,
a-sidi rbbi, is-ur-rad-aå-tskrt yat? is-ra-tfssat, tadjt-aå å-tdallit-ad?

65
1 [yini sidi rbbi:] «ujadå å-uwssan-an ad-jawbå i-willi
willi njmnin ula
willi tthlknin ur-iyi-iãalbn, ssbayynå içf-inu i-willi ur-sri-isiggln,
ar-ttiniå ‹ha nkki, ha nkki› i-uqbil lli-ur-yaqran i-ism-inu.
2 mdiå-n ifassn-inu ass kullut i-mddn lli-yyi-iãaããan, ãfurn ntni aåaras ur-iœlaæn.

ar-skarn mad-ran i-içf-nsn, 3 ar-iyi-bdda-sshrašn. ar-n-ssakmurn tiwafkiw


å-uwrtan lli-ñlin i-larwaæ. ar-ssaqlayn lbçur f-ikÐrkar n-u¡¡ibn. 4 ar-tgabaln
imããaln, ar-tgawarn iã kullut å-idåarn ntlnin. ar-šttan tifiyi n-walfan, yili
ma-iærmn å-tmkilin-nsn. 5 ar-ttinin: ‹bidd-n åin a-ur-iyi-di-tlkmt, ha-yyi åuså
fllak.› wan mddn-an gan dari zund awwu yaqlayn s-tnzar, zund løafiyt ijddrn
ass kullut. 6 ha mad-dari-ityaran å-læsab-nsn: ‹ur-rad-fssaå. rad-asn-rarå
mad-asn-igan. s-læqq rad-asn-rarå f-lçКanat lli-skrn ntni ula lçКanat lli-skrn
lajdud-nsn.› inna-t rbbi da-bdda-illan. 7 ašku ar-tbççarn i-larwaæ f-idrarn,
ar-iyi-tægarn f-iggi n-iwrar. rad-asn-øbbrå atig n-kullu åaylli skrn.»
8 ha ma-inna sidi rbbi: «iå-ñran mddn tizrmt å-ddilit, issann
is-ra-gis-ilin-waman n-waãil, ar-ttinin: ‹a-ur-tti-tluæt, ašku tlla gis lbaraka.›
åmkan a-rad-dari-gn içddamn-inu. ur-ra-tn-kullu-luæå. 9 rad-d-ssufåå amud
i-ayt-yaøqub, fkå i-ayt-yahuda tarwa ma-itwrratn iwrar-inu. mddn-inu imñlayn
a-ra-i¡¡afn tamazirt-ad, zdån gis içddamn-inu. 10 akal n-šarun ra-ig igÐdlan
i-uwlli n-mddn-inu lli-sri-isiggiln. tg talat n-øaçur ma-å-a-kllan imugayn-nsn.
11 imma kunni lli-ifln rbbi da-illan, tettum awrir-inu amñlay, ar-n-tssakmurm

tiram i-‹zzhr›, ar-n-tffim aman iktin i-‹lqadar›, 12 ha nkki qddrå fllawn a-tmmtm
s-uwzzal, tadrm i-içf-nun a-ttyawåraœm. ašku åriå-awn ur-iyi-tjawbm, sawlå
srun ur-iyi-tsfldm. han ar-tskarm ma-yÐçšnn bahra å-iñri-nu, ar-ttnawalm åaylli
ur-æmilå.»
13 åayan a-f-a-ywn-ittini rbbi siditun: «han rad-šbøn içddamn-inu, imma

kunni ra-tqamam s-lañ. rad-ssan içddamn-inu, imma kunni ra-tqamam s-irifi.


rad-tfraæn içddamn-inu, imma kunni ra-tnæaššamm. 14 ha-içddamn-inu ra-ttirirn
s-lfræ n-uwl-nsn, imma kunni ra-tssåuyyum s-tiggas n-uwl-nun, ar-tnddrm s-tguãi
lli-ibbin å-rruæ-nun. 15 ur-ra-ig ism-nun abla nnølt f-ils n-mddn-inu. ra-kÐn-hlkå
nkki rbbi siditun, fkå ism yaãni i-içddamn-inu. 16 wanna itdøun s-lbaraka
išaøyah 339
å-tmazirt-ad, ism n-‹rbbi l-læqq› a-s-ra-itdøu. wanna itgallan å-tmazirt-ad, ‹rbbi
l-læqq› a-s-ra-itgalla. ašku laæ kullu tiguãiwin n-åayd izrin, ssittiå-tnt-in f-iñri-nu.

ignwan l-ljdid
d-wakal l-ljdid

17 «ñrat, ha-yyi skrå ignwan l-ljdid d-wakal l-ljdid.


ur-ra-di-tkttim åaylli-awn-ijran åayd izrin wala tswangmm-t.
18 nkrat tfræm s-mayd skrå åilad s-lfræ idumn.
ašku ha-yyi skrå urušalim ad-kullu-tg lfræ, gå mddn-ns d-isaødiyn.
19 rad-rãuå f-urušalim, fræå s-mddn-inu.
ur-sul-ra-gis-tsflidm i-ma-yallan s-im¡¡awn ula ma-issåuyyun f-tguãi.
20 ur-sul-ra-gis-immt-wazzan ikkan åir kra idrusn,
wala illa-urgaz ur-ikmmiln ussan-ns.
wanna izrin miyya n-usggÐas, rad-darun-ig zund wad imññin.
mra is-ur-ilkim miyya, lukun tnnam ‹ittut fllas løiqab›.
21 rad-bnnun tigÐmma ar-gisnt-zddån,
ar-tññun aœåar n-waãil ar-šttan lållt-ns.
22 ur-sul-rad-bnnun tigÐmma, zdån gisnt wiyya.
ula da-tññun aœåar, ar-zå-gis-šttan wiyya.
ašku åunšk lli-gan-uwssan n-iœåarn a-rad-gn-uwssan n-mddn-inu.
rad-fræn mddn-inu imñlayn s-twuri n-ifassn-nsn s-lfræ idumn.
23 ur-ra-tnhatafn bla lfaytt,
wala ra-tarun tarwa a-fllasn-zraynt tawdiwin.
ra-fllasn-tili lbaraka n-rbbi da-illan,
ntni ula tasutin n-tarwa-nsn.
24 hati ur-ta-yyi-årin, a-rad-asn-jawbå,
sul a-sawaln, sfldå-asn.
25 hati uššn d-ulqqaå rad-ffrdn,
d-izm ra-ištta alim zund amugay,
ig-ugdrur amššu n-ulgÐmaã.
ur-ra-yili ma-issyagasn ula ma-ithlakn
å-kullu awrir-inu amñlay.
inna-t rbbi da-bdda-illan.»

66
1ha ma-inna sidi rbbi: «ignna iga lørš-inu, ig-wakal añru
rrãa n-sidi rbbi
lli-f-a-n-sraså iãarn-inu. man tigmmi a-rad-iyi-tbnum? man
taæanut a-å-rad-sunfuå? 2 is-urd afus-inu a-iskrn kullu tiåawsiwin-ad aylliå
wrrint llant?» sidi rbbi ayd isawln. «åmkad a-ra-ig yan-s-rãiå nkki. a-ig wad
iññimñayn içf-ns, issæssu å-uwl-ns, ar-itrgigiy f-wawal-inu.»
...................................
12 ha ma-inna sidi rbbi [f-urušalim]: «han ra-n-gis-ffiå lhna zund asif,

ftunt-d-srs-tmiçar n-tmizar zund løin ingin. ra-tgt zund azzan issumumn lli-tusi
innas f-tsga-ns, ar-ti-tssrkaã f-ifaddn-ns. 13 åmklli tssfjjij-tmåart f-warraw-ns,
išaøyah 340
åmkan a-ra-fllawn-ssfjjijå. s-œœaæt ra-tfjjijm å-urušalim. 14 ra-tñrm mayan
ifræ-uwl-nun, buålun içœan-nun zund tuga.»
ra-d-iban is-illa-ufus n-sidi rbbi d-içddamn-ns, yili låaãab-ns
f-inuwwašn-ns. 15 ašku ha sidi rbbi, s-løafiyt a-s-ra-d-yašk, munnt-d dids lkrarœ
l-lfrtunt itjhhdn, a-d-izzugz låaãab-ns iråan, yut løqubit s-løafiyt ijddrn. 16 ašku
løafiyt d-uwzzal a-s-ra-yut sidi rbbi læukm f-kullu bnadm, igatn willi
ra-ityawhlak f-ufus n-rbbi da-bdda-illan.
...................................
341

irmiyah
1
añlay n-irmiyah 1 iwaliwn n-nnabi irmiyah yus n-æilqiyah lli-igan yan

å-imsakmurn n-rbbi å-tmdint n-øanatut å-wakal n-bnyamin. 2 ar-d-ittaški-wawal


n-sidi rbbi i-irmiyah å-usggÐas wis kraã d-mraw (13) n-tgldit n-yušiyah yus
n-amun agllid n-yahuda. 3 ar-as-d-sul-ittaški å-uwssan n-yahuyaqim yus
n-yušiyah agllid n-yahuda, ar asggÐas wis yan d-mraw (11) å-tgldit n-œidqiyah
yus n-yušiyah agllid n-yahuda, ar akud lliå akufn imzdån n-urušalim [s-babil]
å-wayyur wis smmus.
4 yuška-yyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 5 «ur-ta-k-skirå å-waælig n-innak,

a-k-ssnå. ur-ta-tlult, a-k-giå d-winu, ñliå-k a-tgt nnabi i-ayt-tmizar n-ddunit.»


6 imma nkki rurå-as: «aææ a-sidi rbbi-nu, ur-ssinå mamnk ad-sawalå ašku åir

afruç ad-giå.» 7 walaynni inna-yyi-d sidi rbbi: «ad-ur-ttinit ‹åir afruç ad-giå›,
ašku kullu wanna-s-k-uznå, ra-dars-tddut, ar-tsawalt s-kullu ma-f-k-uœœaå.
8 a-ur-tn-tiksaãt, ašku lliå bdda dik a-k-jjnjamå. inna-t rbbi da-bdda-illan.»
9 imdi-d ilmma sidi rbbi afus-ns, iggr-d i-imi-nu yini-yyi: «hati giå awal-inu

å-imi-nk. 10 ñr åassad giå-k f-tmizar ula tiglday, a-tssukuft ar-tssknukit, ar-trññat


ar-tçllut, ar-ttññut ar-tbnnut.»
11 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi isqsa-yyi: «ma-tñrit, a-irmiyah?» iniå-as:

«ñriå yan-uœ¡¡a l-lluz.» 12 yini-yyi-d sidi rbbi: «tÐåñant, ašku iwzå f-wawal-inu
a-t-ssafuå.»
13 isawl-iyi-d daå sidi rbbi isqsa-yyi: «ma-tñrit?» iniå-as: «ñriå yan ikin

ar-isyas, hatin imiyyl-d zå-ššamal.» 14 yini-yyi-d sidi rbbi åakudan: «ra-d-iffi


ššrr zå-ššamal f-kullu imzdån n-wakal-ad. 15 ašku ha-yyi ra-n-årå åilad i-kullu
tiqbilin n-tglday n-ššamal. inna-t rbbi da-bdda-illan. imikk rad-d-aškin, ssbiddn
kullu løruš-nsn å-imawn n-urušalim, sutln i-igudar n-tmdint ula kullu timdinin
n-yahuda. 16 rad-utå læukm f-mddn-inu, ašku Ðçšnn sri bahra. fln-iyi ar-tbççarn
i-id-rbbi iåribn, ar-tøbadn åaylli ødln ifassn-nsn.
17 «imma kiyi, ass taggÐst-nk tnkrt, tinit-asn kullu ma-f-k-uœœaå.

a-ur-zå-gisn-tæššmt a-ur-imil ssæššmå-k å-darsn. 18 ha-yyi giå-k åassad d-tmdint


ilan agadir, d-uømud n-uwzzal, d-uåÐrab n-wanas, baš a-tbiddt tzgat å-wammas
n-tmazirt-ad kullutt, å-lgddam n-igldan n-yahuda d-iriyasn d-imsakmurn
n-tgmmi tamñlayt ula kullu imzdån n-tmazirt. 19 rad-dik-mmaån walaynni
ur-ra-k-nrun, ašku lliå bdda dik a-k-jjnjamå. inna-t rbbi da-bdda-illan.»

2
1 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 2 «ddu ar-ttbrraæt
ayt-yahuda fln sidi
rbbi i-tmdint n-urušalim tinit: ‹ha ma-inna rbbi da-illan.
swangmå-d tayri-nm lliå sul tmññit. trit-iyi s-tayri n-tslit.
tmunt didi å-lçla å-wakal lli-ur-tkki-tiyrza. 3 ityawñlay israyil a-ig win rbbi
da-illan, ig lållt tamzwarut n-tmgra-ns. wanna fllas itøddan, iwrri-d fllas åayan,
iggÐz-d fllas lhalak. inna-t rbbi da-bdda-illan.› »
irmiyah 342
sfldat i-wawal n-sidi rbbi ay-ayt-yaøqub, ula kunni kullukÐn ay-ayt-tqbilin
4

n-israyil. 5 ha ma-inna rbbi da-illan: «man løib a-gigi-ufan imzwura-nun,


aylliå-d-sri-rurn tadawt, ddun ãfurn anufl, wrrin ntni nufln? 6 ur-a-ssmqsan:
‹ma-ginå-ira sidi rbbi lli-aå-d-issiwn zå-tmazirt n-miœr, ar-aå-d-izgguru å-lçla
irufan, igabl-aå å-wakal lli-iømmrn s-iñran d-igÐãyan, å-wakal n-taåart d-tillas,
å-wakal lli-å-ur-a-izray yan ula izdå gis yan?› 7 ha-yyi iwiå-kÐn-d s-wakal
iflujjan, a-gis-ttfraæm s-œœabt n-tmiçar-ns. walaynni å-lliå-di-tkšmm
s-wakal-inu, ha kunni tndsm-t, trarm lwrt-inu ijlç. 8 han imsakmurn
ur-a-ssmqsan: ‹ma-ginå-ira sidi rbbi?› d-willi yusin almmud ur-iyi-ssinn.
imksawn n-tuwrut-inu, hatni øœan-iyi. lanbiya ar-tkašafn s-ism n-‹baøl›,
ar-tãfurn lçlawt içwan. 9 åayan a-f-a-sul-didun-tmmaåå, d-åmkan
a-rad-sul-mmaåå d-tasutin n-tarwa-nun. inna-t rbbi da-bdda-illan.
10 «bbyat s-igzir n-qubruœ tmnadm-m, taznm s-œœaæra n-qadar taggÐm-n,

tsqsam is-jji-darsn-ijra zund åayd darun illan. 11 is-illa kra n-uqbil ibddln
id-rbbi-ns s-wiyya, waçça ur-akkÐ-llin id-rbbi-an? imma mddn-inu bddln
lmajd-nsn s-lçlawt içwan. 12 Ðggdat f-åayad ay-ayt-ignwan ar-ttrgigiym, tqama
giwn tawda. inna-t rbbi da-bdda-illan. 13 ašku mddn-inu jlan f-snat-twal. fln-iyi
nkki da-igan aåbalu n-waman ddrnin, ddun åzan i-içf-nsn tinuãfiw stånin
da-ur-itamñn aman.»
...................................

6
biddat å-gr iåarasn
ar-ttmnadm

16 ha ma-inna rbbi da-illan:


«biddat å-gr iåarasn ar-ttmnadm,
tsqsam maniå a-zrayn ayt-zman.
åin a-å-illa-uåaras iœlaæn.
ftwat gis, tafm asunfu i-uwlawn-nun.
imma ntni ar-ttinin: ‹ur-nri a-gis-nfttu.›
17 gå ilmma fllawn aãafn iniå:
awyat-stt å-ijjij n-nnffar.
imma kunni trurm-d: ‹ur-nri a-stt-gis-nawi.›
18 åayan a-f-rad-iniå:
sfldat a-iqbiln n-ddunit,
tmnadt a-tamunt n-mddn-inu,
tissanm ma-rad-asn-ijru.
19 tsfldt ula kiyi ay-akal
i-lhalak lli-rad-zzugzå f-mddn-ad,
ig mad-asn-igan f-iskkirn-nsn.
ašku awal-inu, ur-rin a-ys-sflidn,
ula almmud-inu, agÐin a-srs-skarn.»
...................................
irmiyah 343

9
wanna iran a-itønna
23 ha ma-inna rbbi da-illan:
«wanna igan aækim, a-ur-itønna s-tækimt-ns.
wanna itjhhdn, a-ur-itønna s-ljhd-ns.
wanna i¡¡afn ayda, a-ur-itønna s-wayda-ns.
24 ašku wanna iran a-itønna,
illa fllas a-itønna s-twassna-nu
ula tafhimt nizd nkki da-bdda-illan
a-iskarn s-lænant d-læqq d-ufulki å-ddunit.
ašku tiåawsiwin-an ad-dari-iøzzan.»
inna-t rbbi da-bdda-illan.
...................................

11
yini-yyi sidi rbbi: «brræ s-kullu iwaliwn-ad å-tmdinin
6
mddn-inu rñan
løhd-inu n-yahuda ula tiswak n-urušalim, tinit-asn: ‹sfldayt
i-iwaliwn l-løhd-ad, ar-srsn-tskarm. 7 ašku s-lmøqul
a-s-ølmå imzwura n-mddn-nun åakud lliå-tn-d-ssiwnå zå-tmazirt n-miœr,
ar-tn-tølamå sul s-åassad, ar-tn-tuœœaå ad-skarn s-mad-asn-ttiniå. 8 walaynni
ur-a-srs-skarn ntni ula da-sri-sflidn. kraygatt yan ar-iskar aynna-yas-
imla-uwl-ns iqqurn yÐçšnn. åayan a-f-d-fllasn-zzugzå kullu ma-ityaran å-løhd
å-griyi didsn, ašku uœœaå-tn a-srs-skarn, d-ntni ur-srs-skirn.› »
9 yini-yyi daå sidi rbbi: «han ayt-yahuda d-imzdån n-urušalim mšaškan-d,
10 wrrin s-løyub n-imzwura-nsn lli-yagÐin ad-sflidn s-iwaliwn-inu, ãfurn id-rbbi

iåribn ar-tn-tqasan. han ayt-israyil d-ayt-yahuda rñan løhd lli-skrå


d-imzwura-nsn lli-zrinin. 11 åayan a-f-inna rbbi da-illan: ‹ra-n-fllasn-zzugzå yat
tagat, d-ur-ra-zå-gis-njmn. waçça da-sri-aqran, ur-rad-asn-sfldå.› 12 rad-ddun
ayt-tmdinin n-yahuda d-ayt-urušalim ar-aqran s-id-rbbi lli-mi-tbççarn, walaynni
ur-rad-iñãarn id-rbbi-nsn a-tn-fukkun å-tizi n-tagat-an. 13 way-ayt-yahuda, åunšk
lli-gant-tmdinin-nun ad-gan id-rbbi-nun. åunšk lli-gant-tswak n-urušalim ad-gan
ikÐrkar l-løar lli-tbnam a-fllasn-ttbççarm i-‹baøl›.
14 «ad-ur-tññallt kiyi f-mddn-ad, ula a-tãalbt ula ad-iyi-tårt f-ssibt-nsn. ašku

iå-a-sri-aqran å-tizi n-tagat, ur-rad-asn-sfldå. 15 is-izri a-di-tkšm talli æubbiå


s-tgmmi-nu, d-nttat ar-sul-tskar taæramiyt? izd tiårœiw a-ra-fllawn-issanf tagat?
is-ra-ttalåm içfawn-nun f-lçКant lli-tskarm? 16 åayd izrin iga-yam rbbi sidim
ism ‹tazitunt izgzawn ifulkin s-lållt bahra išwan›, imma åilad ra-km-ijdr
s-ijawan tjhhdnin n-ifdudda l-løafiyt lli-ra-išš kullu iœ¡¡wan-nm. 17 sidim rbbi
l-lmlayka lli-km-iññan, hati yura fllam ššrr. ašku han ayt-israyil d-ayt-yahuda
salan iskkirn bahra Ðçšnnin, ss¡iyrn-iyi-tt bahra s-tårœiw lli-jddrn i-‹baøl›.»

...................................
irmiyah 344

14
tÐgrañ ayt-yahuda
f-iskkirn-nsn

19 izd [a-sidi rbbi] ur-sar-trit ayt-yahuda?


izd ikurha-uwl-nk ayt-œiyun?
maç a-yå-tssyagast aylliå ur-nñãar a-njji?
nkka-ttin nrja-n sslamt, walaynni ur-aå-d-iban lçir.
nrja-n azmz n-ujjuji, walaynni tawda a-yå-d-yuškan.
20 wa sidi rbbi, tÐgrañ-aå bahra f-ma-nskr,
tÐgrañ-aå ula f-iskkirn n-imzwura-nå,
ašku nssn is-gik-nksr ma-yÐçšnn bahra.
21 f-ssibt n-ism-nk, a-ur-aå-tflt,
d-a-ur-tadjt wiyyaã a-¡¡nañn å-tgldit-nk.
swangm-d løhd lli-didnå-tskrt, a-ur-ti-trñt.
22 is-illa ma-iñãarn a-d-yawi anñar å-id-rbbi çwanin n-iqbiln n-ddunit?
izd ignwan a-iqœadn ad-d-akkan aman?
kiyi waæduk a-å-n-nga rrja, a-rbbi-nå da-bdda-illan,
ašku kiyi a-iskarn kullu mayad.

15
1isawl-d sidi rbbi åakudan yini-yyi: «mra is-ibidd musa
sidi rbbi ifl mddn-ns
d-œamwil å-griyi d-mddn-ad, ur-ra-gisn-ænnuå. ssmsr-tn
zå-iñri-nu, tadjt-tn ad-ddun. 2 iå-k-sqsan: ‹manis ra-nddu?› tinit-asn: ‹ha ma-inna
rbbi da-illan. willi mi illa-wa¡¡an, rad-ddun s-wa¡¡an. willi mi-illa ssif, rad-ddun
s-ssif. willi mi-illa-uåÐni, rad-ddun s-uåÐni. willi mi-illa-uskrf, rad-ddun
s-uskrf.› »
...................................

17
ul n-bnadm
d-iswingimn-ns

5 ha ma-inna rbbi da-illan:


«çziyt a-iga-urgaz nna-ittkln f-bnadm,
ar-itønnu s-mddn, ar-ijllu-uwl-ns zå-sidi rbbi.
6 iga zund tazggÐart å-lçla, ur-sar-ra-gis-iñr lçir.
taåart irufan a-å-ra-izdå, å-illi imarån yaggug f-bnadm.
7 ambarki a-iga-urgaz nna-ittkln f-sidi rbbi,
ar-itønnu s-walli bdda illan.
8 iga zund taœåart iññan å-tama n-waman,
tssufå-d iñuran-ns å-usaru iftan.
ur-a-ttiksaã zå-izmaz n-tråi, zgzawn bdda ifrawn-ns.
ur-ra-tåufu å-usggÐas l-lhif, ar-takka lållt, ur-sar-tssikki.
irmiyah 345
9 «bnadm ar-t-itknad-uwl-ns uggÐar n-kra illan,
ihrš bahra. ma-iñãarn a-t-ifhm?
10 imma nkki rbbi da-illan,
ar-siggilå å-uwl n-bnadm, ar-tarmå iswingimn-ns,
baš ad-rarå i-kraygatt yan f-ma-iqœad ula lållat lli-iskar.»
...................................

18
awal lli-d-yuškan zå-sidi rbbi i-nnabi irmiyah inna: 2 «nkr
1
aruku lli-içœrn i-bu-
idqqi thuwwdt s-tgmmi n-bu-idqqi. åin a-å-rad-ak-mlå
awal-inu.» 3 dduå åakudan huwwdå s-tgmmi n-bu-idqqi,
afå-t-in å-dar llulb ar-iskar yan-uruku zå-tallaåt. 4 imil içœr-as-uruku-an å-gr
ifassn-ns. izayd bu-idqqi iødl zå-gis aruku yaãni, iskr zå-gis åmklli ira ntta a-t-ig.
5 åakudan a-yyi-d-yuška-wawal n-sidi rbbi yini: 6 «way-ayt-israyil,

is-ur-ñãarå a-zå-giwn-skrå zund bu-idqqi? zund tallaåt å-ufus n-bu-idqqi a-tgam


å-gr ifassn-inu, ay-ayt-israyil. 7 åakud nna-ølmå kra n-uqbil nåd kra n-tgldit,
iniå-as is-ra-t-ssukfå nåd ra-t-ssknukiå nåd ra-t-hlkå, 8 iå-sri-isfld-uqbil lli-ølmå,
iwrri f-iskkirn-ns Ðçšnnin, ha-yyi rad-wrriå ula nkki f-tagat lli-fllas-qœadå.
9 åakud nna-ølmå kra n-uqbil nåd kra n-tgldit, iniå-as is-ra-t-ññuå nåd ra-t-bnuå,
10 iå-iwrri-uqbil-an ar-ityÐçšan å-iñri-nu yagÐi a-sri-isflid, ha-yyi rad-wrriå ula

nkki f-ufulki lli-fllas-qœadå. 11 zayd åilad tsawlt s-ayt-yahuda d-imzdån


n-urušalim tinit-asn: ‹sfldat i-mayd inna rbbi da-bdda-illan. hati qœadå fllawn
tagat, jjujadå-awn ššrr. wrryat-d åilad, ifl-n kud yan giwn aåaras-ns yÐçšnn,
ibddl ma-inuwwa ula ma-itsala.› » 12 imma ntni rurn-d awal inin: «urd yat ayan.
ra-nskar ma-nra nkkÐni, izayd kud yan f-mknna imyur s-uwl-ns iqqurn yÐçšnn.»
...................................

19
ha ma-inna sidi rbbi: «ddu tsåt-d yat-tgdurt zå-dar
1
tagdurt lli-irñan
bu-idqqi. tawit ilmma kra å-imåarn n-uqbil d-kra å-imåarn
n-imsakmurn, 2 tffuåm s-talat n-yus n-hinnum, å-tama n-imi n-tmdint lli-mi-ttinin
‹imi n-izgÐyan›. all awal-nk tbrræt åin s-iwaliwn-ad rad-ak-mlå, 3 tinit-asn:
‹sfldat i-wawal n-rbbi da-illan a-igldan n-yahuda d-imzdån n-urušalim. åmkad
a-s-inna sidi rbbi l-lmlayka da-igan rbbi n-ayt-israyil. ra-n-zzugzå tammara
išqan bahra f-tmazirt-ad ard a-jjhijjiyn imzgan i-kullu wanna fllas isfldn. 4 ašku
fln-iyi mddn-ad, ndsn adåar-ad amñlay s-tårœiw lli-jddrn i-id-rbbi iåribn,
waçça-sttin-kkan ur-akkÐ-ssinn id-rbbi-an, ula ssnn-tn imzwura-nsn ula igldan
n-yahuda. ømmrn adåar-ad s-idammn åusnin n-bnadm. 5 bnun ikÐrkar å-iggi
n-iwrar ma-f-a-jddrn tarwa-nsn mññinin s-løafiyt, ar-tn-in-ssakmurn i-‹baøl›.
ur-jjid nkkin a-tn-yuœœan ula umrå-tn ad-skarn åayan, ula akkÐ swangmå gis.
6 walaynni han rad-d-aškin-uwssan ur-sul-ra-ttinim i-udåar-ad ‹tufat› nåd ‹talat

n-yus n-hinnum› walaynni rad-as-ttinim ‹talat n-tnaåa›. inna-t rbbi


da-bdda-illan.›
7 «adåar-ad a-å-rad-ssãrå åaylli nuwwan ayt-urušalim d-ayt-yahuda,

adjå-tn ad-mmtn s-uwzzal n-inuwwašn-nsn, tthlkn f-ifassn n-willi iran a-tn-nån.


flå ddat-nsn a-stt-šttan igãaã n-ignwan d-luæuš n-wakal. 8 rad-rarå tamdint-ad
irmiyah 346
a-tg uçrib, rad-fllas-kkatn mddn s-unfus. wanna fllas izrin ra-tqd tasa-ns,
d-wanna-n-yuggÐan aggasn-ns ra-yut s-unfus. 9 ra-tn-adjå ard wrrin ar-šttan
tifiyi n-tarwa-nsn d-istitsn, išš kud yan tifiyi n-wadjar-ns, åakud lliå-tn-glin
inuwwašn-nsn ar-tn-ssnukmun ar-tn-ssrfufunn willi iran a-tn-nån.
10 «zayd åilad trñt tagdurt-nk å-umnid n-willi dik imunn, 11 tinit-asn: ‹ha

ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan. åmkad a-s-rad-rñå mddn-ad d-tmdint-ad,


åmklli irñña-uruku n-idqqi, ur-ra-yiñãar yan a-t-irar s-åmklli-sttin-ikka iga.
rad-mãln inaåan-nsn å-talat n-‹tufat› ard ur-sul-iqama maniå a-tn-m¡¡ln. 12 ha
ma-inna rbbi da-illan. åmkad a-rad-skrå i-udåar-ad d-imzdån-ns. rad-rarå
tamdint-ad zund ‹tufat›. 13 tigÐmma n-urušalim ula tin igldan n-yahuda, kullu
tigÐmma lli-å-a-tbççarn f-iggi-nsnt i-tifawin n-ignwan ar-n-tffin tissi i-id-rbbi
iåribn, hatnti rad-kullu-ndsnt zund talat n-tufat.› »
14 iwrri-d irmiyah åakudan zå-‹tufat› lli-s-t-yuzn sidi rbbi a-gis-ibrræ

s-wawal-ns. ibidd å-usarag n-tgmmi n-sidi rbbi, isawl s-mddn kullutn yini-asn:
15 «ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-ayt-israyil: ‹han

rad-zzugzå f-tmdint-ad ula f-kullu iduran-ns tagat-an kullutt lli-fllasn-nniå. ašku


hatni ssqqurn içfawn-nsn, agÐin ad-sflidn s-wawal-inu.› »

20
lliå a-isawal irmiyah f-tåawsiwin lli-as-d-imla sidi rbbi,
1
rad-akufn ayt-
yahuda s-babil isfld-as-umsakmur fašæur yus n-immir lli-igan angabal
imqqurn f-tgmmi n-rbbi. 2 yamr fašæur ad-ššåuršn irmiyah,
yawi-t ikrf-t å-gr ifggign å-dar imi n-tgmmi n-sidi rbbi lli-mi-ttinin ‹imi
n-bnyamin n-uflla›. 3 ndid azkka irñm-as-d fašæur zå-ifggign. isawl srs irmiyah
yini-as: «ism-nk å-dar sidi rbbi ur-sul-igi ‹fašæur›. iga-yak ism ‹magur-missabib›
[tga lmøna-ns tawda å-kraygatt tasga]. 4 ha ma-inna sidi rbbi: ‹ra-k-gå d-tawda
i-içf-nk ula kullu imddukkÐal-nk, tñrt-tn ar-tmmtatn s-uwzzal n-inuwwašn-nsn.
rad-fkå kullu ayt-yahuda å-ufus n-ugllid n-babil. ra-tn-ikrf yawi-tn s-babil, inå
kra gisn s-uwzzal. 5 åakudan a-rad-fkå kullu timiçar n-tmdint d-wayda-ns
d-tarika-ns ula kullu lknuz n-igldan n-ayt-yahuda å-ufus n-inuwwašn-nsn.
ra-tn-akÐrn amñn-tn asin-tn s-babil. 6 ula kiyi a-fašæur d-ayt-tgmmi-nk kullutn,
ra-kÐn-amñn awin-kÐn s-babil. åin a-å-ra-n-tmmtm, d-åin a-å-ra-n-ttyawmãalm,
kiyi d-kullu imddukkÐal-nk lli-mi-ttkašaft s-tkrkas.› »
...................................

23
5 inna sidi rbbi: «rad-d-aškin-uwssan å-rad-d-ssufåå aœ¡¡a
aœ¡¡a iœlaæn zå-ugÿÿa
n-dawd iœlaæn zå-ugÿÿa n-dawd. ra-ig nttan agllid iækamn s-lmøqul,
ar-izzga læqq d-ufulki lli-s-rãiå å-wakal-ad. 6 å-uwssan-ns
a-å-rad-njmn ayt-yahuda, zdån ayt-israyil å-laman. rad-as-aqran s-ism-ad: ‹sidi
rbbi l-læqq-nå›.»
7 yini sidi rbbi: «mayan a-f-awn-nniå, rad-d-aškin-uwssan å-ur-sul-ra-ttinin

‹f-tudrt n-sidi rbbi lli-d-issiwnn ayt-israyil zå-miœr›, 8 walaynni ra-ttinin ‹f-tudrt


n-sidi rbbi lli-d-issiwnn ayt-israyil zå-wakal n-ššamal [babil], yawi-tn-d zå-kullu
timizar lli-s-tn-issmsr›. rad-zdån åakudan å-wakal lli-igan winsn.»
...................................
irmiyah 347
23 inna sidi rbbi: «is-giå kra n-rbbi yujadn åir å-tmazirt-ad
lanbiya n-tkrkas
waædutt, nåd wad illan å-kraygatt mani? 24 is-illa
ma-iñãarn a-iæãu içf-ns å-kra n-untal a-ur-t-ñrå? is-urd nkkin a-iømmrn ignwan
d-wakal? inna-t rbbi da-bdda-illan.
25 «sfldå i-iwaliwn l-lanbiya n-tkrkas ar-tkašafn s-ism-inu ar-ttinin: ‹ha-yyi

wargaå, ha-yyi wargaå.› 26 mnšk a-rad-sul-tili wan takndawt-ad å-uwlawn


l-lanbiya-yan flla isawaln s-tkrkas? 27 åaln izd s-twargiwin lli-tøawadn i-ngratsn
a-s-rad-rarn mddn-inu ad-ttun ism-inu, åmklli ttun imzwura-nsn ism-inu
ar-tqasan ‹baøl›. 28 nnabi nna-iwargan, isawl-iyt f-twargit-ns, imma wanna dar
awal-inu, illa fllas a-isawal s-læqq n-wawal-inu. ašku han alim d-imndi, izd ntni
yan ad-gan? inna-t walli bdda illan. 29 is-ur-igi-wawal-inu zund løafiyt ijddrn,
ula zund lmaœœa irññan añru tfts-t? inna-t rbbi da-bdda-illan.»
30 yini sidi rbbi: «ha-yyi f-åayan a-f-giå ãiãã i-lanbiya-yan itakÐrn iwaliwn

i-ngratsn, ar-ttinin izd iwaliwn-inu ad-gan. 31 s-œœaæt giå ãiãã i-lanbiya-yan


ittalln ils-nsn ar-ttinin: ‹ha ma-inna sidi rbbi.› 32 s-œœaæt giå ãiãã i-willi itkašafn
s-twargiwin n-tkrkas, ar-tnti-tøawadn ar-srsnt-jllun mddn-inu s-tkrkas ula zzømt
issnufuln. urd nkki a-tn-yuznn ula uœœaå-tn. hati ur-a-tnfaøn mddn-ad s-yat.
inna-t walli bdda illan.»
...................................

25
1 asggÐas wis kkuñ n-tgldit n-yahuyaqim yus n-yušiyah,
ssa n-id-mraw
n-usggÐas agllid n-yahuda, iga-t-usggÐas amzwaru n-tgldit
n-nabuçadnaœr agllid n-babil, yuška-d-wawal i-irmiyah
f-kullu mddn n-ayt-yahuda.
2 ibrræ srs nnabi irmiyah i-ayt-yahuda d-imzdån n-urušalim kullutn yini-asn:
3 «sin id-mraw d-kraã (23) n-usggÐas ayd-iyi-di-ttaškin iwaliwn n-sidi rbbi,

zå-usggÐas wis kraã d-mraw (13) n-tgldit n-yušiyah yus n-amun agllid n-yahuda,
sul s-åassad. ar-bdda-srun-sawalå, walaynni tagÐim a-yyi-tsfldm. 4 ar-awn-d-
itazn sidi rbbi kullu içddamn-ns lanbiya, ur-a-srsn-tsflidm ula da-srsn-ttraram
løaql. 5 ar-awn-ttinin: ‹wrryat-d åila. illa f-kraygatt yan giwn a-d-iwrri
zå-uåaras-ns yÐçšnn d-iskkirn-ns Ðçšnnin. åmkan a-s-ra-tqamam å-wakal
lli-awn-ifka sidi rbbi. ifka-yawn-t a-ig winun kunni d-imzwura-nun åayd izrin
ula kullu mayd iftan. 6 a-ur-tãfurm id-rbbi yaãni a-tn-tqasam ar-asn-tknnum,
wala tss¡iyrm-iyi-tt s-åaylli tødlm s-ifassn-nun, f-a-ur-srun-šquå.› 7 imma kunni
ur-a-sri-tsflidm. tzuydm tss¡iyrm-iyi-tt s-uggÐar s-åaylli ødln ifassn-nun, tawim-d
i-içf-nun tagat. inna-t rbbi da-bdda-illan.
8 «åayan a-f-awn-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan: ‹tagÐim a-tsfldm

s-iwaliwn-inu. 9 hatin rad-d-årå i-kullu ayt-tmizar n-ššamal, årå ula


i-uçddam-inu nabuçadnaœr agllid n-babil, awiå-tn-d ad-d-akÐin f-wakal-ad
d-imzdån-ns d-iqbiln lli-as-d-akmurnin. rad-hlkå timizar-ad, gå-tnt d-uçribn
ma-f-a-kkatn mddn s-unfus, çlunt åakudan ula kullu mayd iftan. 10 s-œœaæt
ra-gisnt-bbiå awal n-taãœa ula win lfræ, laæ gisnt taqqurt n-usli ula tin-tslit, laæ
tijjijt n-uzrg ula tifawt l-lqndil. 11 akal-ad kullut, ur-ra-gis-iqama abla içrubba
çwanin. iqbiln-ad kullutn, rad-gn içddamn å-ddu-ufus n-ugllid n-babil ssa
n-id-mraw (70) n-usggÐas.
irmiyah 348
12 « ‹ åakud nna-kmmln ssa n-id-mraw (70) n-usggÐas, rad-utå løqubit
f-ugllid n-babil d-uqbil-ns n-ayt-kaldan f-ssibt n-kullu lçКanat lli-skarn, rarå
ikalln-nsn ad-çwun åakudan ula kullu mayd iftan. inna-t rbbi da-bdda-illan.
13 ra-n-zzugzå f-tmazirt-an kullu ma-fllas-nniå, kullu ma-ityaran å-ifr-ad

lli-s-ikašf irmiyah f-iqbiln n-ddunit. 14 ašku ayt-kaldan rad-wrrin gn ismgan ula


ntni å-ddu-ufus n-iqbiln tjhhdnin d-igldan mqqurnin. rad-asn-rarå nkki
f-tillay-nsn ula f-iskkirn n-ifassn-nsn.› »
...................................

29
1 iwaliwn-ad yura-tn nnabi irmiyah å-yat-tbrat. yazn-tt
tabrat n-irmiyah
i-imsukfn zå-urušalim s-dar imåarn lli-iqaman ddrn å-gr imsukfn,
ntni d-imsakmurn d-lanbiya d-kullu willi ikkis
nabuçadnaœr zå-urušalim yawi-tn s-babil. 2 ijra tigira n-ma-yitti-ugllid yakunyah
[lli-mi-ttinin yahuyaçin] d-innas zå-urušalim, ntni d-inmåurn n-tgmmi-ns
d-iriyasn n-tmazirt n-yahuda d-win urušalim ula injjarn d-imziln. 3 åakud lliå
yuzn œidqiyah agllid n-yahuda aløasah yus n-šafan ula gamaryah yus n-æilqiyah
s-dar-ugllid nabuçadnaœr å-babil, yazn didsn irmiyah tabrat,
ityara-gis-wawal-ad:
4 «ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-ayt-israyil, i-kullu

imsukfn lli-kkiså nkki zå-urušalim s-babil: 5 ‹bnwat tigÐmma åin, tzdåm gisnt.
tññum å-igran ar-tšttam zå-lållt-nsn. 6 tahlm ar-ttarum ifrçan d-tfrçin. tsigglm
tislatin i-tarwa-nun, tfkm istitun ad-tahlnt, f-a-tarunt ifrçan d-tfrçin. zaydat
ar-ttigatm åin, a-ur-tidrasm. 7 skarat lçir i-tmdint lli-s-kÐn-usiå, ar-fllas-ttãalabm
i-rbbi da-illan. ašku iå-as-illa lçir, yili-awn ula kunni. 8 ha ma-inna rbbi
l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-ayt-israyil. a-ur-tadjm lanbiya d-išuwwafn
lli-illan å-gratun a-kÐn-jllun, wala da-stti-ttawim å-twargiwin lli-twargan. 9 ašku
tikrkas a-s-a-yawn-tkašafn s-ism-inu. han urd nkkin a-tn-in-yuznn. inna-t rbbi
da-bdda-illan.
10 «ašku inna-yawn walli bdda illan: ‹åakud nna-kmmlå i-babil ssa n-id

mraw (70) n-usggÐas-ns, ra-n-srun-aškiå, ssafuå-awn awal-inu iœlaæn, rarå-kÐn-d


s-wakal-ad. 11 ašku ssnå mad-nuwwaå f-ssibt-nun, qœadå giwn ma-ifulkin urd
ma-yÐçšnn, f-ad-awn-fkå rrja iœæan å-ma-rad-awn-yili. inna-t rbbi da-bdda-illan.
12 åakudan a-ra-yyi-di-taqram, ar-d-sri-ttakmurm f-a-ttñallam. ha nkki

rad-awn-sflidå. 13 ra-yyi-ttsiggilm tafm-iyi. iå-a-yyi-tsiggilm zå-ttmi n-uwl-nun,


14 ra-yyi-tafm. inna-t rbbi da-bdda-illan. rad-awn-d-rarå lçir, ssmunå-kÐn-d

zå-kullu timizar ula kullu manis-kÐn-¡¡ayå. sswrriå-kÐn-d s-wakal-ad


lli-zå-kÐn-kkiså. inna-t rbbi da-bdda-illan.› »
...................................

31
1 inna sidi rbbi: «å-uwssan-an rad-gå rbbi n-kullu
ra-d-wrrin ayt-
israyil s-wakal-nsn tagÐmatin n-ayt-israyil, gn ntni mddn-inu.»

2 ha ma-inna rbbi da-illan:


«willi injmn i-uwzzal,
irmiyah 349
hatni ufan rræmt å-lçla.
lliå ñuñãn ayt-israyil asunfu,
3 ha wad bdda illan iban-asn-d zå-tuggugt.
ænnuå giwn s-lænant idumn,
ssafuå-awn tayri-nu izgan.
4 ra-kÐn-daå-bnuå ay-ayt-israyil,
ttbnut zå-ljdid [a-urušalim].
tgt zund taøyyalt iœfan,
ar-ttflujju tbrz s-tilluna,
tffuå s-gr ayt-uæwaš tfjjij.
5 ra-n-daå-tgm aãil å-iwrar n-samira,
ññun-tn ifllaæn ar-tšbaøn lållt.
6 ašku ra-d-yašk-wass å-a-tbrraæn-waãafn
å-iwrar n-afraym ar-ttinin:
‹nkrat a-nawn s-œiyun
s-dar wad bdda illan ig rbbi-nå.› »

7 ašku ha ma-inna sidi rbbi:


«fræat ar-ttirirm f-ma-ra-yili i-ayt-yaøqub,
tallm awal-nun f-uqbil-ad izwurn i-wiyyaã.
brræat ar-ttsbbaæm ar-ttinim:
‹wa sidi rbbi jjnjm mddn-nk
lli-iqaman ddrn å-ayt-israyil.›
8 hati ra-tn-d-awiå zå-tsgiw n-ššamal,
ssmunå-tn-d zå-tuggÐag n-ddunit.
ra-gisn-yili-ubukaã d-ubiãar,
tili gisn tad irbbun ula tad itarun.
han akabar iggutn a-ra-d-iwrri,
9 zwurå-asn-d ar-allan ar-ssmummuyn.
awiå-tn-d s-tama n-iåbula n-waman
å-uåaras inmn lli-å-ur-ra-tn-yut ifikš.
ašku giå içf-inu d-babas n-israyil,
skrå å-afraym iwi ifçddi.

10 «sfldat a-iqbiln n-ddunit, i-wawal n-wad bdda illan.


tbrræm srs å-tamiw n-imdwan aggugnin tinim:
‹han rbbi lli-issuktn ayt-israyil a-ra-tn-d-daå-issmun,
igabl-tn åmklli itgabal-umksa tawrut-ns.›
11 ašku rbbi da-illan, hati ifra-d ayt-yaøqub,
ifukku-tn-d zå-ifassn n-willi fllasn itjhhdn.
12 ra-d-aškin ar-ttirirn å-uwrir n-œiyun,
fræn bahra s-ufulki n-walli bdda illan.
rad-fræn s-irdn d-zzit ula aman n-waãil,
fræn ula s-tarwa n-uwlli d-win imugayn.
ra-tg tudrt-nsn zund talørœt issan,
ur-sar-sul-tåašan.
irmiyah 350
13 rad-fjjijnt-tøyyalin æušnt,
fræn ula iøyyaln d-ifqqirn.
rad-rarå tandra-nsn ad-kullu-tg taãœa,
ssfjjijå fllasn, gå taguãi-nsn d-lfræ.
14 rad-ššbaøå imsakmurn s-tadunt,
ssqnøuå mddn-inu s-tugtt l-lçir.
inna-t rbbi da-bdda-illan.»

ra-iænnu sidi rbbi


f-mddn-ns

15ha ma-inna sidi rbbi:


«taåuyit a-mi-n-nsfld å-tmdint n-rama.
ar-ssåuyyun ar-tnuwwaæn.
ar-talla raæil f-tarwa-ns,
ur-tñãar a-tœbr f-tarwa-ns ašku ur-sul-llin.»

16 ha ma-inna sidi rbbi:


«kkisat tiåuya zå-ils-nun, tbbim-n im¡¡awn f-walln-nun.
ašku rad-awn-rarå atig f-twuri-nun. inna-t rbbi da-bdda-illan.
rad-d-wrrin tarwa-nun zå-wakal n-inuwwašn-nsn.
17 hati fkiå-awn rrja iœæan f-ma-rad-awn-yili.
rad-d-wrrin ntni s-tmazirt-nsn. inna-t rbbi da-bdda-illan.

18 «hati sfldå i-afraym ar-itrgigiy yini:


‹tsslmdt-iyi s-ukuray zund igiz ur-irbban.
rar-iyi-d s-uåaras-nk a-gis-fttuå,
ašku tgit walli bdda illan, tgt rbbi-nu.
19 lliå-k-flå, tÐgrañ-iyi bahra.
lliå-iyi-tssfhmt, ar-kkatå å-imœaãn-inu.
æšmå f-løib lli-yyi-indsn.
ašku usiå kullu løar n-mññiy-inu.› »
20 ijawb åakudan walli bdda illan yini:
«is-ur-igi afraym iwi iøzzan?
is-ur-igi azzan lli-s-fræå?
åakud nna-ti-tñiå, nttan iøzza dari.
ibbi å-tasa-nu. rræmt-inu a-s-ra-t-ræmå.

21 «ssbidd ikÐrkar ma-s-a-tissant aåaras-nk,


tskrt timitar ma-yk-imalan manis a-ttidut.
rar løaql s-uåaras lli-tumñt,
tissant mani-di-tkkit.
grawl-d s-dari a-israyil zund taøyyalt iœfan,
twrrit-d s-tmdinin-nm.
22 mnšk a-rad-sul-ttlulliyt zund tafruçt ijlan?
ašku illa kra l-ljdid å-ddunit, iskr-t wad bdda illan.
irmiyah 351
hati tawtmt a-ra-d-izwur i-umdwas.»

23 ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-israyil: «å-uwssan


å-rad-asn-d-rarå lçir, rad-daå-ttinin iwaliwn-ad å-tmazirt n-yahuda ula
timdinin-ns: ‹a-km-ibark sidi rbbi, a-tazdåt n-ufulki, ay-awrir amñlay.›
24 rad-d-kullu-mšaškan imkrazn n-igran d-imksawn n-uwlli å-tmazirt n-yahuda

ula timdinin-ns. 25 ašku rad-fkå asunfu i-uwl nna-irmin, ssduså ul nna-itåašan,


26 ard inin: ‹gnå nkrå-d, imim i¡s-inu.› »
27 yini sidi rbbi: «hati rad-d-aškin-uwssan å-rad-ssigtå amud n-bnadm ula

win lbhaym å-dar ayt-israyil d-ayt-yahuda. 28 åayd izrin gablå-tn a-tn-ssukufå


ar-tn-tbbiå ar-tn-ssknukiå ar-tn-in-tluæå ad-hlkn. imma åilad ra-tn-gablå
a-tn-tññuå ar-tn-bnnuå. inna-t rbbi da-bdda-illan. 29 ur-sul-ra-ttinin å-uwssan-an:
‹ššan lajdud wasmmum, ggurgzn-uwçœan n-tarwa.› 30 ašku kraygatt yan ra-immt
f-lçКant lli-iskr. wanna iššan wasmmum a-mi-rad-ggurgzn-uwçœan.»
31 yini sidi rbbi: «hati rad-d-aškin-uwssan å-rad-skrå
løhd l-ljdid å-gr rbbi
d-mddn-ns yal-løhd l-ljdid d-ayt-israyil d-ayt-yahuda. 32 ur-ra-ig zund
løhd lli-skrå d-imzwura-nsn, åakud lliå-asn-d-umñå afus
ssufåå-tn-d zå-wakal n-miœr. løhd-an, ur-sul-gis-qaman. åayan a-f-wrriå flå-tn.
inna-t rbbi da-bdda-illan. 33 åmkad a-iga løhd lli-rad-skrå d-ayt-israyil
å-uwssan-an. ra-n-araå tinbaãin-inu f-uwlawn-nsn, gå-tnt å-içfawn-nsn.
rad-asn-gå rbbi-nsn, gn-iyi mddn-inu. inna-t rbbi da-bdda-illan. 34 ur-sul-
ra-itnœaæ kud yan adjar-ns, ula da-ittini i-gÐmas: ‹illa fllak a-tissant sidi rbbi›,
ašku ra-yyi-kullu-issann, zå-wad imññin ar wad imqqurn. hati rad-asn-œamæå
f-løyub-nsn, ur-sul-ra-di-kttiå iskkirn-nsn Ðçšnnin. inna-t rbbi da-bdda-illan.
35 «ha ma-inna rbbi siditun lli-itraran tafukt a-ttisfiw å-uzal, ar-itamr ayyur

d-itran ad-tisfiwn å-iyã, ar-d-issaqlay amda ard a-nddrnt taãangiwin-ns, iga


ism-inu rbbi l-lmlayka da-bdda-illan. 36 iniå-awn, iå-wrriå ur-sul-ækamå åmkan
å-ddunit, han rad-laæ ula amud n-ayt-israyil a-ur-sul-ig aqbil å-umnid-inu kullu
mayd iftan. inna-t rbbi da-bdda-illan. 37 iå-illa ma-iñãarn a-n-issål tattuyt
n-ignwan, issnubbš-n å-tdrut ma-f-ittrs-wakal, ra-n-luæå ula nkki kullu tasutin
n-ayt-israyil, flå-tn f-ssibt n-åaylli kullu skrn. inna-t rbbi da-bdda-illan.»
38 yini sidi rbbi: «hati rad-d-aškin-uwssan å-rad-daå-ttbnu urušalim s-ism

n-walli bdda illan, zå-lbrj n-æananil ar imi n-uåÐñu. 39 ra-n-zå-gis-iffuå izikr


n-usål ard ilkm awrir n-garib, ibrrm ar guøat. 40 ha talat-an kullutt, ula ismãal
d-iåd d-igran lli-gis-illan, rad-kullu-ttyawñlay i-rbbi siditun, zå-talat n-qidrun
å-tsga da-iwalan asålay n-tafukt, ar aåÐñu n-imi n-iysan. ur-sar-titti-tmdint ula
tãr kullu mayd iftan.»

32
awal lli-d-yuškan zå-sidi rbbi i-nnabi irmiyah, å-usggÐas
1
ityamañ irmiyah
å-læbs wis mraw (10) n-tgldit n-œidqiyah agllid n-yahuda, iga
asggÐas wis tam d-mraw (18) n-tgldit n-nabuçadnaœr.
2 å-uwssan-an a-å-d-yuška løskr n-ugllid n-babil, igli urušalim. imma nnabi

irmiyah, ityamañ nttan å-usarag n-waãafn n-tgmmi n-ugllid n-yahuda. 3 ašku


œidqiyah agllid n-yahuda iga-t-in å-læbs. yini-as: «maç a-ttkašaft ar-ttinit: ‹ha
ma-inna sidi rbbi. rad-fkå tamdint-ad å-ufus n-ugllid n-babil a-stt-yamñ,
irmiyah 352
4 d-ur-ra-injm œidqiyah agllid n-yahuda zå-ufus n-ayt-kaldan. ra-iãr å-ufus
n-ugllid n-babil, isawl dids udm s-uwdm, iñr-t ¡i¡¡ s-¡i¡¡. 5 ra-yitti œidqiyah
åakudan s-babil, iqama åin ard immt. inna-t rbbi da-bdda-illan. ašku iå-tmmaåm
d-ayt-kaldan, ur-ra-tn-tnrum›?»
6 imma irmiyah inna: «yuška-yyi-d-wawal n-sidi rbbi
igr lli-isåa irmiyah
å-tizi-an yini-yyi-d nkki: 7 ‹han ra-n-dark-yašk æanamil yus
n-ømmik šallum yini-ak: så dari igr lli-illan å-øanatut, ašku
kiyi a-dar læqq amzwaru a-ti-tsåt tfrut-t.› 8 yašk-id dari æanamil yus n-ømmi
å-tasaøt-an s-usarag n-waãafn, åmklli inna sidi rbbi, yini-yyi: ‹så dari igr lli-illan
å-øanatut å-wakal n-bnyamin, ašku kiyi a-dar læqq amzwaru a-ti-tfrut te¡¡aft-t.
nkr åilad tsåt-t i-içf-nk.› issanå åakudan izd awal n-sidi rbbi ayan.
9 «åmkan a-s-wrriå ¡¡afå igr lli-illan å-øanatut, såiå-t dar æanamil yus

n-ømmi. øbbrå-as atig-ns s-ssa d-mraw (17) n-uqarid n-nnÐqrt. 10 øllmå arra
n-tmsaåt s-ufus ula s-tmatart-inu, skrå-as inagan, øbbrå-as nnÐqrt s-lmizan.
11 asiå-d arra lli-iqqnn s-tmatart, tili gis luœiyt d-ššruã, asiå-d ula arra yaãni zund

nttan irñm. 12 fkå arratn i-baruç yus n-niriyah lli-igan yus n-maæsiyah å-umnid
n-æanamil yus n-ømmi, d-umnid n-inagan lli-iøllmn arra, ula å-umnid n-kullu
ayt-yahuda lli-igawrn å-usarag n-waãafn. 13 uœœaå baruç å-lgddam-nsn iniå-as:
14 ‹ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil. asi

sin-warratn-ad, a-tn-igan d-warra n-tmsaåt lli-iqqnn s-tmatart ula wayyaã


lli-irñmn, tgt-tn å-yat-tbÐqqalt n-idqqi, a-gis-qaman isggÐasn ggutnin. 15 ašku ha
ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil. rad-daå-saån mddn
tigÐmma d-urtan d-igran n-waãil å-tmazirt-ad.›
16 «tigira n-mad-fkiå arra n-tmsaåt i-baruç yus n-niriyah, ññallå i-sidi rbbi

iniå: 17 wa sidi rbbi-nu, kiyi a-iskrn ignwan d-wakal s-tækimt-nk itjhhdn ula
s-ufus-nk iåzzifn. hati ur-fllak-išqi yat. 18 ar-di-tssbayyant lænant-nk izgan
i-wafãan n-mddn, walaynni ar-ttrarat i-tarwa f-løib lli-skrn lajdud-nsn. wa rbbi
imqqurn itjhhdn, ism-nk iga rbbi l-lmlayka da-bdda-illan. 19 tfhmt kraygatt kra,
ar-tskart løjayb. ar-tmnadt kullu iskkirn n-bnadm, ar-ttrarat i-kraygatt yan
f-ma-iqœad ula lållat lli-iskar. 20 åayd izrin tssbayynt løjayb ula timitar å-wakal
n-miœr, ar-tnt-tssbayyant sul s-åassad dar ayt-israyil d-ayt-tmizar n-ddunit, aylliå
iwrri ism-nk ityawssan bahra. 21 s-tmitar mqqurnin d-løjayb a-s-di-tssufåt
mddn-nk n-ayt-israyil zå-tmazirt n-miœr, tssåuwãt inuwwašn-nsn s-ufus iåzzifn
d-tåru¡¡ itjhhdn. 22 tfkt-asn akal-ad lli-f-tggullit i-id-babatsn ad-asn-ti-tfkt, ig akal
lli-å-ingi-ugÐfay d-tammnt. 23 aškin-d ntni ømmrn-t ¡¡afn-t. walaynni ur-a-sflidn
s-wawal-nk ula da-skarn s-ulmmud-nk. ur-qasan maylli-f-tn-tuœœat. åayan
a-f-d-fllasn-tzzugzt kullu tagat-ad išqan. 24 hay-ayt-kaldan åilad ar-d-ssgudin
akal, lkmn-d igudar, sutln-d i-tmdint a-stt-amñn. imikk ra-tãr å-ufus-nsn
s-uwzzal d-uåÐni d-wa¡¡an. kullu åaylli-s-aå-tnnit, hati åilad tñrit-t ijra.
25 walaynni tnnit-iyi-d a-sidi rbbi: ‹så igr-ad s-nnÐqrt, tskrt-as inagan›, waçça

ttyawfka-tmdint å-ufus n-ayt-kaldan.»


26 yašk-id-wawal n-sidi rbbi i-irmiyah yini: 27 «ha-yyi giå
tagat lli-d-izzugz
rbbi f-mddn-ns wad bdda illan, gå rbbi n-kullu bnadm. is-illa kra flla
išqan? 28 åmkan a-s-inna walli bdda illan. rad-fkå
tamdint-ad å-ufus n-ayt-kaldan d-ufus n-ugllid-nsn nabuçadnaœr n-babil.
ra-stt-yamñ nttan, 29 kšmn-d ayt-kaldan lli-immaån d-tmdint-ad, jdrn-tt s-løafiyt.
irmiyah 353
rad-jdrn tigÐmma lli-å-a-tbççarn mddn f-iggi-nsnt i-‹baøl› ar-n-tffin tissi i-id-rbbi
iåribn, ss¡iyrn-iyi-tt bahra. 30 ašku ayt-israyil d-ayt-yahuda zå-mññiy-nsn,
ur-a-skarn abla ma-yÐçšnn å-iñri-nu. ur-a-skarn ayt-israyil abla
a-yyi-stt-ss¡iyarn s-iskkirn n-ifassn-nsn. inna-t rbbi da-bdda-illan. 31 zå-wass
lli-å-ttbna-tmdint-ad, sul s-åassad, ar-d-gigi-tssnkar iriyn ula låaãab. åayad
a-f-ra-stt-kkså zå-iñri-nu, 32 f-ssibt n-kullu lçКant lli-skarn ayt-israyil
d-ayt-yahuda, ntni d-igldan-nsn d-iriyasn-nsn d-imsakmurn-nsn d-lanbiya-nsn,
kullu mddn n-ayt-yahuda d-imzdån n-urušalim, ss¡iyrn-iyi-tt bahra. 33 hatni
rurn-d sri tadawt-nsn urd udmawn-nsn. waçça da-tn-tnœaæå mnnawt-twal,
ur-jji-rin ad-sfldn wala-d-issann. 34 ssbiddn-in ikÐlan-nsn jlçnin, ndsn srsn tigmmi
lli-yusin ism-inu. 35 bnun ikÐrkar i-‹baøl› å-talat n-yus n-hinnum, ar-n-dææin
tarwa-nsn d-istitsn i-løafiyt f-rbbi-nsn ‹mulaç›. ur-jjid nkki a-tn-yuœœan ad-skarn
åayan, ula akkÐ swangimå is-rad-salan wan tajlçit-an aylliå a-kullu-jllun
ayt-yahuda.»
36 «walaynni ha ma-rad-awn-yini walli bdda illan, ig rbbi
lbarakat lli-rad-asn-
iggÐru n-israyil, f-tmdint lli-f-tnnam kunni: ‹tamdint-ad ttyawfka
å-ufus n-ugllid n-babil a-thlk s-uwzzal d-uåÐni d-wa¡¡an.›
37 iniå-awn: ha-yyi ra-tn-d-ssmunå zå-kullu timizar lli-s-tn-ssuktå s-iriyn ula

låaãab lli-d-gigi-ssnkrn, ss¡iyrn-iyi-stt bahra. ra-tn-d-sswrriå s-wakal-ad


f-a-gis-zdån å-laman. 38 rad-gn mddn-inu, gå rbbi-nsn, 39 rarå-tn ad-gn yan
å-mad-swingimn ula mad-skarn, irin a-yyi-bdda-tuqqarn, yili-asn lçir ntni
d-tarwa-nsn tigira-nsn. 40 rad-didsn-skrå yal-løhd bdda idumn. barkå-tn s-ifulkitn
ur-sar-tmmin, rarå-tn a-yyi-tuqqarn zå-ttmi n-uwl-nsn f-a-ur-sar-iyi-fln.
41 rad-fræå ad-asn-skrå afulki, ssafuå awal-inu, ññuå-tn å-wakal-ad s-tayri

n-uwl-inu izgan.»
42 ašku inna sidi rbbi: «åmklli-d-zzugzå kullu tagat-ad išqan f-mddn-ad,

a-rad-d-fllasn-zzugzå ula kullu afulki lli-s-asn-qawlå. 43 rad-daå-saån mddn


igran å-wakal-ad lli-f-a-ttinin: ‹içwa, ur-sul-gis-qaman la mddn ula lbhaym,
ašku ityawfka å-ufus n-ayt-kaldan.› 44 rad-daå-saån igran s-nnÐqrt, ar-skarn
arratn n-tmsaåt s-tmitar d-inagan, å-wakal n-bnyamin d-ikalln akmurnin
s-urušalim, ula å-tmdinin n-yahuda ula tin iwrar, ula tin-uzaåar ula tin lçla
n-nagab. ašku rad-asn-d-rarå lçir. inna-t rbbi da-bdda-illan.»
...................................

36
1 asggÐas wis kkuñ å-tgldit n-yahuyaqim yus n-yušiyah
ityawjdar ifr
n-iwaliwn n-rbbi agllid n-yahuda, yuška-d-wawal n-sidi rbbi i-irmiyah
yini-as: 2 «awi-d yan-ifr imuttln, tarat gis kullu iwaliwn
lli-ak-malaå zå-wass amzwaru lli-å-srk-sawlå f-ayt-israyil d-ayt-yahuda
d-ayt-tmizar n-ddunit, zå-uwssan n-yušiyah ar åassad. 3 a-ur-imil sfldn
ayt-yahuda f-tagat-ad fllasn qœadå, wrrin-d åakudan, ifl-n kud yan aåaras-ns
yÐçšnn, œamæå-asn f-løyub-nsn ula f-iskkirn-nsn Ðçšnnin.»
4 inkr irmiyah åakudan iår-d i-baruç yus n-niriyah s-dars. igr baruç ar-itara

å-yan-ifr iwaliwn lli-as-imala irmiyah, aylliå yura kullu maylli-as-inna sidi rbbi.
5 isawl-d ilmma irmiyah s-baruç yini-as: «nkki han æœarn-iyi a-ur-sul-dduå

s-tgmmi n-sidi rbbi. 6 zayd tddut kiyi å-wass n-uñum, ar-taqrat f-kullu mddn
irmiyah 354
å-tgmmi n-sidi rbbi zå-ifr lli-å-turit iwaliwn n-sidi rbbi lli-s-ak-nniå, tårt-tn ula
f-kullu ayt-yahuda lli-d-yuškan zå-tmdinin-nsn. 7 a-ur-imil ar-tãalabn sidi rbbi
ad-asn-iœamæ, iwrri-d kud yan zå-uåaras-ns yÐçšnn. ašku han iggut låaãab ijddrn
lli-iqœad sidi rbbi f-mddn-ad.» 8 iskr baruç yus n-niriyah s-kullu ma-f-t-yuœœa
nnabi irmiyah, yujad a-yaqra iwaliwn n-sidi rbbi zå-ifr-lli å-tgmmi n-sidi rbbi.
9 asggÐas wis smmus å-tgldit n-yahuyaqim yus n-yušiyah, agllid n-yahuda,

å-wayyur-wis tña, ølmn kullu ayt-urušalim d-willi-d-yuškan zå-tmdinin


n-yahuda s-uñum å-umnid n-sidi rbbi å-urušalim. 10 igr baruç ar-yaqra iwaliwn
n-irmiyah zå-ifr-lli f-mddn kullutn å-tgmmi n-sidi rbbi. illa å-uæanu n-gamaryah
yus n-šafan lli-igan aktatbi, å-usarag n-uflla å-dar imi l-ljdid n-tgmmi n-sidi rbbi.
11 lliå isfld mikayah yus n-gamaryah lli-igan yus n-šafan i-iwaliwn n-sidi

rbbi kullutn å-ifr-an, 12 igguz s-tgmmi n-ugllid, s-uæanu n-uktatbi, yaf-n iriyasn
gawrn kullu åin. illa-gisn-uktatbi ališamaø, yili dalayah yus n-šmaøyah,
d-alnatan yus n-øakbur, d-gamaryah yus n-šafan, d-œidqiyah yus n-æananyah,
ntni d-kullu iriyasn yaãni. 13 iøawd-asn mikayah kullu iwaliwn lli-mi-isfld lliå
a-yaqra baruç zå-ifr f-mddn. 14 nkrn iriyasn kullutn aznn yahudi yus n-natanyah
lli-igan yus n-šalamyah yus n-kuši s-baruç, inin-as: «ifr lli-zå-tårit f-mddn,
awi-t-id å-ufus-nk taškit-d.» yasi-d baruç yus n-niriyah ifr-lli å-ufus-ns iddu
s-darsn. 15 inin-as: «gawr tårt-t fllanå.» iår-t fllasn. 16 lliå sfldn i-iwaliwn kullutn,
iksaãn ntni ar-ssmuqquln å-ingratsn, inin i-baruç: «iqqan-d a-nølm agllid s-kullu
iwaliwn-ad.» 17 sqsan ilmma baruç: «ini-aå mamnk a-s-turit iwaliwn-ad kullutn?
izd åwan ad-ak-imlan ma-ttarat?» 18 irar-asn baruç: «ar-iyi-ittini iwaliwn-ad
kullutn, ar-tn-taraå nkki s-œœmæ f-ifr-ad.» 19 inin iriyasn åakudan i-baruç: «zayd
tæãut kiyi d-irmiyah, ad-ur-yissan yan maniå tllam.»
20 ffuån iriyasn, srsn-in ifr-an å-uæanu n-uktatbi ališamaø, ddun ilmma

s-usarag n-ugllid. kšmn s-dar-ugllid inin-as-n å-umññuå-ns iwaliwn-an kullutn.


21 yazn-ugllid ilmma yahudi ad-as-d-yawi ifr. iddu yawi-t-id zå-uæanu n-uktatbi

ališamaø, iår-t f-ugllid d-iriyasn lli-ibiddn å-dars. 22 tizi-an igawr-ugllid å-tgmmi


n-tgrst, ig ayyur-wis tña. ar-irqqa å-takat lli-illan å-lgddam-ns. 23 ad-ukan-gis-iår
yahudi kraã igzman nåd kkuñ, yasi-tn-d-ugllid ibbi-tn s-yat-tuzzalt imññin,
iluæ-tn-in å-løafiyt iråan n-takat, aylliå ittša ifr-an kullut å-løafiyt n-takat. 24 han
agllid d-imqasan-ns lli-isfldn i-iwaliwn-an, ur-gisn-illi yan iksuãn ula ibbi
malssa-ns s-tguãi. 25 waçça-d-inkr alnatan d-dalayah d-gamaryah ãalbn agllid
a-ur-ijdr ifr-an, ur-tt-gisn-yiwi. 26 yamr-ugllid yaraæmil lli-igan yus, ntta
d-sarayah yus n-øazriyal d-šalamyah yus n-øabdiyl, ad-amñn aktatbi baruç
d-nnabi irmiyah, walaynni sidi rbbi issntal-tn.
27 tigira n-ma-ijdr-ugllid ifr-an d-iwaliwn lli-yura baruç f-imi n-irmiyah,

yašk-id-daå-wawal n-sidi rbbi i-irmiyah yini-as: 28 «skr yan-ifr yaãni, tarat gis
kullu iwaliwn imzwura lli-llanin å-ifr-an amzwaru lli-ijdr yahuyaqim agllid
n-yahuda. 29 tinit ula awal-ad f-yahuyaqim agllid n-yahuda: ‹ha ma-inna rbbi
da-bdda-illan. kiyi tjdrt ifr-an tinit: maç a-gis-turit ra-d-yašk-ugllid n-babil içlu
tamazirt-ad, issukf zå-gis bnadm ula lbhaym? 30 ha ma-inna walli bdda illan
f-yahuyaqim agllid n-yahuda. ur-sar-ra-yili zå-wamud-ns ma-itgawarn f-lørš
n-dawd. han ddat-ns ra-n-ttyawgar å-brra, tili å-tråi azal, tili å-ugris d-iyã.
31 ra-t-utå s-løqubit ntta d-wamud-ns d-imqasan-ns f-lçКant-nsn, zzugzå-d fllasn
irmiyah 355
tagat lli-s-fllasn-nniå, ntni d-kullu ayt-yahuda d-ayt-urušalim, ašku agÐin
a-sri-sflidn.› »
32 iskr ilmma irmiyah ifr yaãni, ifk-t i-uktatbi baruç yus n-niriyah, yini-as

daå kullu iwaliwn lli-yadlli-illan å-ifr lli-ijdr yahuyaqim agllid n-yahuda. yara-tn
baruç, izayd-asn irmiyah tugtt n-iwaliwn yaãni zund ntni.
...................................

38
1 isfld šafa¡yah yus n-mattan, d-gadalyah yus n-fašæur,
gu-æabaš ifukka
irmiyah zå-tnudfi d-yuçal yus n-šalamyah, d-fašæur yus n-malkiyah,
i-iwaliwn lli-s-a-ittini irmiyah i-mddn kullutn: 2 «ha
ma-inna rbbi da-illan. wanna iqaman å-tmdint-ad, ra-immt s-uwzzal d-uåÐni
d-wa¡¡an. imma wanna iffuån s-dar ayt-kaldan, ra-iqama iddr, ra-sul-i¡¡af
tudrt-ns. 3 ha ma-inna walli bdda illan. s-œœaæt ra-ttyawfka-tmdint-ad å-ifassn
l-løskr n-ugllid n-babil, amñn-tt.»
4 nkrn iriyasn-an åakudan inin i-ugllid: «argaz-an, iqqan-t-id a-immt. ašku

iwaliwn-ns ar-rññan jjhd n-ayt-imiå lli-iqaman å-tmdint-ad, ula win kullu


mddn-ad. han argaz-an ur-iri lçir i-mddn-nå. ššrr ad-asn-ira.» 5 irar-asn-ugllid
œidqiyah: «hatin å-ufus-nun. nkki ur-ñãarå a-kÐn-æœarå.» 6 amñn irmiyah
åakudan, gn-t-in å-tnuãfi n-malkiyah yus n-ugllid, tlla å-usarag n-waãafn,
zzugzn-t s-izakarn. tanuãfi-an ur-gis aman walaynni tlla gis tallaåt. igguz
irmiyah å-tallaåt.
7-8 hati illa yan gu-æabaš ism-ns øabd-malik, iga angabal izuzln å-tgmmi

n-ugllid. lliå isfld øabd-malik is-n-gan irmiyah å-tnuãfi, iddu zå-tgmmi n-ugllid
a-n-isawl d-ugllid lli-n-igawrn tizi-an å-imi lli-mi-ttinin ‹imi n-bnyamin›. yini-as:
9 «wa sidi agllid, åayd skrn irgazn-ad i-nnabi irmiyah, hati yÐçšn bahra. gan-t-in

å-tnuãfi. ra-gis-immt s-lañ, ašku ur-sul-iqama -uårum å-tmdint.» 10 isawl-d-ugllid


yamr øabd-malik gu-æabaš yini-as: «awi dik kraã id-mraw (30) n-urgaz zå-åid,
tssålim-d irmiyah zå-tnuãfi a-ur-immt.» 11 iddu øabd-malik yawi dids irgazn-an,
iwrri s-tgmmi n-ugllid. ikšm s-yan-uæanu å-iyzdar l-lçzin, yasi-d zå-gis kra
n-išrwiãn d-idrbaln. ig-tn å-izakarn, izzugz-tn i-irmiyah å-tnuãfi. 12 yini
øabd-malik gu-æabaš åakudan i-irmiyah: «g išrwiãn d-idrbaln f-izakarn, tgt-tn
å-ddu-tåariwin-nk.» iskr irmiyah åmkan. 13 alln-t-id zå-tnuãfi s-izakarn. iqama
irmiyah åakudan å-usarag n-waãafn.
14 yazn-ilmma-ugllid œidqiyah ma-d-itawin nnabi irmiyah
imnaggar irmiyah
d-ugllid s-dars. imnaggar-n dids å-dar wis kraã imawn n-tgmmi
tamñlayt n-sidi rbbi. yini-ugllid i-irmiyah: «ra-k-sqsaå
f-yat-tåawsa. a-ur-flla-tssntlt yat.» 15 irar-d irmiyah i-œidqiyah: «iå-ak-nniå læqq,
maç ur-ra-yyi-tnåt? iå-ak-mliå ma-yk-iœlaæn, han ur-ra-srs-tskrt.»
16 iggall-as-ugllid åakudan å-tntla yini-as: «f-tudrt n-sidi rbbi lli-ginå-igan rruæ,

ur-k-nqqaå ula fkiå-k å-gr ifassn n-willi ranin a-k-nån.» 17 yini irmiyah
i-œidqiyah: «ha ma-inna wad bdda illan ig rbbi l-lmlayka, ig rbbi n-ayt-israyil.
iå-tfkit içf-nk i-iriyasn n-ugllid n-babil, ra-tqamat tddrt. ur-ra-tjdr-tmdint
s-løafiyt. ha kiyi d-ayt-tgmmi-nk ra-sul-te¡¡afm tudrt-nun. 18 walaynni iå-tagÐit
a-tfkt içf-nk i-iriyasn n-ugllid n-babil, ra-ttyawfka-tmdint å-ifassn n-ayt-kaldan
a-stt-jdrn s-løafiyt. ula kiyi ur-ra-tnjmt zå-ifassn-nsn.»
irmiyah 356
...................................

39
1 asggÐas wis ¡ña å-tgldit n-œidqiyah agllid n-yahuda,
tamdint n-urušalim
tçÐla å-wayyur wis mraw, a-d-iffuå nabuçadnaœr agllid n-babil
d-løskr-ns, lkmn-d urušalim glin-tt.
2 asggÐas wis yan d-mraw å-tgldit n-œidqiyah, å-wayyur wis kkuñ, å-wass

wis tña, ad-ssãrn agadir n-tmdint. 3 kšmn iriyasn n-ugllid n-babil, gawrn kullu
å-imi n-tuññunt. yili gisn nargal-šaraœar gu-samgar, d-nabu-sarsaçim ariyas
n-ingabaln zuzlnin, d-nargal-šaraœar ariyas n-imajusiyn, ntni d-kullu iriyasn
yaãni n-ugllid n-babil. 4 lliå-tn-iñra œidqiyah agllid n-yahuda, ntta d-iøskriyn-ns
kullutn, rwln ffuån tamdint å-iyã zå-imi n-gr igudar å-tåurdin n-talørœt n-ugllid.
amñn aåaras lli-itawin s-wasif n-urdun.
5 iññu gisn kra å-løskr n-ayt-kaldan, amñn œidqiyah å-uzaåar n-ariæa. awin-t

ssålin-t s-dar nabuçadnaœr agllid n-babil å-tmdint n-ribla å-wakal n-æamat.


åakudan a-fllas-iækam-ugllid n-babil. 6 inå tarwa n-œidqiyah å-ribla å-lgddam
n-walln-ns, inå ula kullu inmåurn n-yahuda. 7 issbukã alln n-œidqiyah åakudan,
ikrf-t s-ssnasl a-t-yawi s-babil.
8 jdrn ayt-kaldan tigmmi n-ugllid ula tin ayt-tmdint, çlun igudar n-urušalim.
9 iddu nabuzaradan ariyas n-waãafn n-ayt-kaldan, issmun kullu ayt-tmdint,

gn-iyt willi izawgn å-urgaz-an wala willi-n-iqaman å-tmdint, yawi-tn s-babil.


10 walaynni kra å-imñlaã lli-ur-i¡¡afn yat, ifl-tn å-wakal n-yahuda, izayd ilmma

ifk-asn igran n-waãil d-uwrtan.


11 imma irmiyah, yuœœa-fllas-ugllid n-babil nabuçadnaœr,
awal n-irmiyah i-gu-
æabaš yini i-nabuzaradan ariyas n-waãafn: 12 «awi-t tgablt-t
å-laman. ad-ur-fllas-tšqut walaynni skr-as aynna-f-k-
iãalb.» 13 inkr nabuzaradan ariyas n-waãafn d-nabušazban ariyas n-izuzaln
d-nargal-šaraœar ariyas n-imajusiyn d-iriyasn n-ugllid n-babil kullutn, 14 aznn
ma-d-itawin irmiyah zå-usarag n-waãafn. fkn-t i-gadalyah yus n-aæiqam lli-igan
yus n-šafan a-t-yawi s-tgmmi-ns. izdå åmkan å-gr mddn.
15 lliå sul illa irmiyah å-usarag n-waãafn, yašk-as-d-wawal n-sidi rbbi yini:
16 «zayd tsawlt s-øabd-malik gu-æabaš tinit-as: ‹ha ma-inna rbbi l-lmlayka

da-bdda-illan, ig rbbi n-ayt-israyil. imikk rad-ssafuå iwaliwn lli-s-sawlå


f-tmdint-ad, nniå rad-as-yili ššrr urd lçir. rad-nnit-ijru å-lgddam n-walln-nk.
17 imma kiyi ra-k-fukkuå åassan. ur-ra-tãrt å-ifassn n-mddn lli-zå-tksuãt. inna-t

rbbi da-bdda-illan. 18 s-œœaæt ra-k-fukkuå, ur-ra-tmmtt s-uwzzal. ra-tnjm tudrt-nk,


ašku tumnt gigi. inna-t walli bdda illan.› »

40
1 yašk-id-wawal n-sidi rbbi i-irmiyah å-tmdint n-rama,
iqama irmiyah
å-wakal n-yahuda tigira n-mad-as-irñm nabuzaradan ariyas n-waãafn. ašku
åin a-s-yiwi irmiyah, ityawkrraf s-ssnasl å-gr kullu
ayt-urušalim d-ayt-yahuda lli-issmun a-tn-issitti s-babil. 2 yawi-t-uriyas-lli
n-waãafn yini-as: «rbbi-nk lli-igan ‹wad bdda illan› a-iqœadn tagat lli-yutn
tamazirt-nun. 3 iskr-awn-t ‹wad bdda illan› baš a-issafu awal lli-s-awn-inna.
ašku tÐçšnm srs, ur-a-tsflidm s-ma-ittini. åayan a-f-awn-ijra åayad. 4 imma kiyi
irmiyah 357
åilad, rad-ak-fsiå iskraf-ad illan å-ifassn-nk. iå-ak-iban ifulki a-didi-tmunt
s-babil, trwaæt. ha-yyi ra-gik-thallaå. iå-ak-iban ur-ifulki a-didi-tmunt,
ur-fllak-igi bzzez. hay-akal kullut å-umnid-nk. inna-yk-iban iœlaæ ifulki, tddut
srs. 5 iå-trit a-tqamat, wrri s-dar gadalyah yus n-aæiqam yus n-šafan. iga nttan
læakm lli-iga-ugllid n-babil f-tmdinin n-ayt-yahuda. zayd tzdåt dars å-gr mddn.
nåd ddu s-inna trit.» ifk-as-ilmma-uriyas n-waãafn løwin d-yat-tsmåurt, yadj-t
a-iffuå. 6 iddu irmiyah s-dar gadalyah yus n-aæiqam å-tmdint n-miœfah, igawr
dars å-gr mddn lli-iqaman å-tmazirt.
...................................

42
1 izri ma-izrin munn-d iriyasn n-iøskriyn [n-ayt-yahuda]
a-ur-trwlm s-miœr
å-dar nnabi irmiyah. illa gisn yuæanan yus n-qariæ,
d-yazanyah yus n-hušaøyah, d-wiyyaã kullutn zå-willi mññinin ar willi
mqqurnin. 2 inin-as: «åir a-tsfldt i-ma-zå-gik-nãalb. ññall i-sidi rbbi da-igan
rbbi-nk, tãalbt-t f-ssibt-nå nkkÐni ula f-kullu åwid iqaman å-tmazirt. ašku åmkad
tmnadt, hati idrus ma-ginå-iqaman zå-willi yadlli ggutnin. 3 ãalb sidi rbbi
da-igan rbbi-nk ad-aå-iml aåaras a-t-nãfur, issbayyn-aå ma-fllanå-illan
a-t-nskr.» 4 isawl-d nnabi irmiyah yini-asn: «ha-yyi sfldå-awn. rad-ãalbå sidi
rbbi da-igan rbbi-nun, åmklli-s-tnnam, iniå-awn kullu ma-yyi-d-imala.
ur-rad-fllawn-ssntlå yat.» 5 inin ntni i-irmiyah: «a-ig sidi rbbi inigi iœæan, izzga
fllanå læqq, iå-ur-nskir kullu s-iwaliwn nna-ra-yk-d-iml sidi rbbi-nk f-ssibt-nå.
6 ig-iyt lçir ula ššrr, ha-yaå ra-nsfld s-wawal n-sidi rbbi da-igan rbbi-nå. ha-yaå

nuzn-k s-dars a-ginå-iskr afulki ašku ra-nskr s-wawal-ns.»


7 zrin mraw-uwssan s-d-yuška-wawal n-sidi rbbi i-irmiyah. 8 iår-d nttan

i-yuæanan yus n-qariæ, d-iriyasn n-iøskriyn lli-kullu-dids-illan, d-wiyyaã kullutn


zå-willi mññinin ar willi mqqurnin. 9 yini-asn: «ha ma-inna rbbi da-illan ig rbbi
n-israyil lli-s-iyi-tuznm a-t-sqsaå f-maylli-zå-gis-tãalbm. 10 inna-yawn:
‹iå-tqamam å-wakal-ad, han ra-kÐn-bnuå, ur-ra-kÐn-çluå. ra-kÐn-ññuå,
ur-ra-kÐn-ssukfå. ašku ¡iyr-iyi f-tagat lli-n-fllawn-zzugzå. 11 ad-ur-tiksaãm agllid
n-babil lli-kÐn-issiwidn. iniå-awn: a-ur-zå-gis-tiksaãm, ašku ha-yyi lliå didun
f-a-kÐn-jjnjmå, fukkuå-kÐn zå-ufus-ns. 12 ra-giwn-ænnuå, rarå-t ula nttan
a-giwn-iænnu, yadj-kÐn a-tzdåm å-wakal-ad-nun. 13 walaynni iå-tnnam: ur-nri
a-nqama å-wakal-ad, tagÐim a-tsfldm s-wawal n-wad bdda illan ig rbbi-nun,
14 tinim: uhu, ra-nddu s-wakal n-miœr, ašku ur-ra-gis-ntmnad imiå ula da-nsflid

i-nnffar ula da-yaå-gis-tlaæ aårum, åin a-å-ra-nzdå, 15 iå-tnnam åmkan,


a-willi-d-iqaman zå-ayt-yahuda, sfldat i-wawal n-wad bdda illan. ha ma-inna
rbbi l-lmlayka da-bdda-illan ig rbbi n-ayt-israyil. iå-trurm udmawn-nun s-miœr,
tskrm f-a-tddum a-n-gis-tzugm, 16 han å-tmazirt n-miœr a-å-ra-n-fllawn-
içlã-uwzzal lli-zå-tksuãm, iññu-giwn-uåÐni lli-kÐn-issiwidn, tmmtm-n å-wakal
n-miœr. 17 han s-œœaæt kullu winna iskrn ad-ddun s-miœr a-n-gis-zugn, rad-mmtn
ntni s-uwzzal d-uåÐni d-wa¡¡an. ur-ra-gisn-iqama yan injmn i-tagat
lli-ra-n-fllasn-zzugzå.› »
...................................
irmiyah 358

43
1isslkm irmiyah i-mddn-an kullu iwaliwn lli-as-d-imla rbbi
yakuf irmiyah
s-miœr siditsn, yini-asn kullu ma-f-tn-yuœœa rbbi siditsn. 2 inkr-d
ilmma øzaryah yus n-hušaøyah d-yuæanan yus n-qariæ,
d-wiyyaã mqqurnin dar içf-nsn, inin i-irmiyah: «kiyi bu-tkrkas a-tgit. urd rbbi
siditnå a-k-yuœœan a-ttinit: ‹ad-ur-tddum s-miœr a-n-gis-tzugm.› 3 awal-an, han
baruç yus n-niriyah ad-ak-t-innan, baš ad-aå-n-tluæt å-ufus n-ayt-kaldan
f-ad-aå-nån nåd a-yå-ssittin s-babil.» 4 ur-iri yuæanan yus n-qariæ d-iriyasn
n-iøskriyn d-wiyyaã kullutn ad-sfldn s-wawal n-sidi rbbi, agÐin ad-qaman
å-wakal n-yahuda.
5 iddu yuæanan yus n-qariæ d-iriyasn n-iøskriyn kullutn, awin kullu

willi-d-iqaman zå-ayt-yahuda d-willi-d-iwrrin zå-tmizar yaãni lli-s-akutn. 6 awin


irgazn d-tmåarin d-tarwa, awin istis n-ugllid ula kullu willi ifl nabuzaradan
ariyas n-waãafn å-ddu-ufus n-gadalyah yus n-aæiqam yus n-šafan. awin ula
nnabi irmiyah d-baruç yus n-niriyah. 7 ddun s-tmazirt n-miœr ašku agÐin ad-sfldn
s-wawal n-sidi rbbi, lkmn tamdint n-taæfanæis.
...................................

44
1 izri ma-izrin yašk-id-wawal i-irmiyah f-ssibt
awal n-rbbi i-willi
irwln s-miœr n-ayt-yahuda lli-igawrn å-tmazirt n-miœr, ilin å-tmdint
n-migdul d-taæfanæis d-mamfis ula tamazirt n-fatrus. 2 yini:
«ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-israyil. hati tñram kullu tagat
lli-n-zzugzå f-urušalim ula timdinin n-yahuda kullutnt. hatnti åassad çÐlant,
ur-gisnt-izdå yan, 3 f-ssibt n-tugtt l-lçКant lli-skrn. ss¡iyrn-iyi-tt bahra ašku wrrin
ar-tbççarn ar-tqasan id-rbbi iåribn lli-ur-yad-ssinn ntni, ula tssnm-tn kunni ula
imzwura-nun. 4 ar-awn-in-taznå åakudan kullu içddamn-inu lanbiya, zaydå
ar-tn-in-sul-taznå, ar-awn-ttiniå: ‹a-ur-tskarm lçКant-an ijlçn lli-kurhiå bahra.›
5 walaynni ur-a-sri-sflidn ula da-stt-gigi-tawin. ur-rin ad-fln lçКant lli-salan ula

bbin lbçur f-id-rbbi yaãni. 6 iznd fllasn åakudan låaãab-inu, ffin-in iriyn-inu
f-tmdinin n-yahuda d-iswak n-urušalim, aylliå çÐlan kullu, gn içrubba sul
s-åilad.
7 «sfldat åilad i-ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi n-ayt-israyil.

maç ad-bahra-tsshrašm içf-nun s-lçКant-an imqqurn f-a-thlkm irgazn d-tmåarin


d-iæšmiyn d-wazzann zå-ayt-yahuda, ard ur-sul-giwn-iqama yan? 8 maç
a-yyi-stt-sul-tss¡iyarm s-iskkirn n-ifassn-nun, ar-daå-ttbççarm i-id-rbbi iåribn,
ula å-wakal n-miœr lli-s-tddam åilad tzugm gis. is-tram ad-kullu-tfnum
mddn-nun, ar-fllawn-ttinin ayt-tmizar n-kullu ddunit: ‹løar ula çziyt a-tgam›?»
...................................

46
25ha ma-inna rbbi l-lmlayka da-bdda-illan, ig rbbi
ra-kÐn-d-jjnjmå
zå-tuggugt n-ayt-israyil: «han rad-utå løqubit f-rbbi n-tmdint n-tibis
lli-mi-ttinin ‹amun›, ula f-firøawn d-ayt-miœr d-id-rbbi-nsn
d-iriyasn-nsn. han ra-stt-utå f-firøawn d-willi fllas ittkln. 26 ra-tn-fkå å-ufus
irmiyah 359
n-nabuçadnaœr agllid n-babil d-iriyasn-ns lli-iskrn f-a-tn-nån. tigira n-mayan
rad-daå-zdån mddn å-miœr zund ussan lli-zrinin. inna-t rbbi da-bdda-illan.
27 «walaynni ad-ur-tiksaãt a-yaøqub açddam-inu, ula tåuwãt a-israyil. ašku

ha-yyi ra-k-id-jjnjmå zå-tuggugt, rarå-d amud-nk zå-wakal n-iskraf. s-œœaæt


ra-d-iwrri yaøqub ihnna isunfu, d-ur-sar-ra-t-issiwid yan. 28 ad-ur-tiksaãt
a-yaøqub açddam-inu. inna-t rbbi da-bdda-illan, ašku lliå bdda dik. rad-fnuå
iqbiln lli-mi-kÐn-in-dæiå. han kiyi ur-ra-k-fnuå, walaynni ra-k-ssnmå
s-ma-d-dik-yuškan, d-ur-ra-k-flå bla løqubit.»
...................................

50
1 hay-awal lli-inna sidi rbbi f-imi n-nnabi irmiyah, isawl
ra-ttrñ-tgldit
imqqurn n-babil f-babil ula tamazirt n-ayt-kaldan:

2 «brræayt å-gr iqbiln n-ddunit, tawim-asn laçbar.


tallm rraya, tmlm-asn-tt, a-ur-tti-tæãum.
han babil ttyamañ.
Ðggdn laœnam-ns, næaššamn id-rbbi-ns.
ñrat ‹marduk› iggÐd, inæaššam ula ‹baøl›.
3 ha yan-uqbil aårib iåli-d srs zå-ššamal,
ra-içlu tamazirt-an n-babil.
irwl zå-gis bnadm ula lbhaym,
d-ur-sul-ra-gis-iqama yan.»

4 inna sidi rbbi:


«å-uwssan-an a-å-rad-d-munn ayt-israyil d-ayt-yahuda.
åakudan a-å-ra-ttidun s-im¡¡awn,
ar-siggiln walli bdda llan ig rbbi-nsn,
5 ar-sqsan å-uåaras lli-itawin s-œiyun,
rarn srs udmawn-nsn ar ttinin:
‹aškat-d a-nmun d-rbbi da-illan
s-yal-løhd idumn lli-ur-sar-ra-nttu.› »
...................................

51
59 awal n-nnabi irmiyah lli-f-yuœœa sarayah yus n-niriyah
ifr lli-yuzn irmiyah
s-babil lli-igan yus n-maæsiyah, åakud lliå ra-imuddu sarayah,
imun d-œidqiyah agllid n-ayt-yahuda s-babil å-usggÐas wis
kkuñ n-tgldit-ns. iga sarayah ariyas n-imqasan n-ugllid.
60 yura irmiyah å-yan ifr imuttln f-kullu tagat lli-ra-ittut f-babil, izayd-as

kullu mad-yadlli-ityaran f-babil. 61 yini ilmma i-sarayah: «åakud nna-n-truæt


babil, rar løaql ar-taqrat kullu iwaliwn-ad, 62 tññallt ilmma tinit: ‹wa rbbi
da-bdda-illan, tnnit f-tmazirt-ad [n-babil] is-ra-stti-thlkt, tçlu kullu mayd iftan,
d-ur-sul-ra-gis-iqama la bnadm ula lbhaym.› 63 tzaydt åmkan ard iå-tkmmlt kullu
tiåri n-ifr-ad, tkrft-t ilmma d-kra n-uñru, tluæt-t-in å-tuññunt n-wasif n-furat.
irmiyah 360
64tinit åakudan: ‹åmkad a-s-ra-tãr babil, d-ur-sar-di-tåli. tagat lli-s-ra-stt-utå,
a-s-rad-kullu-çsin.› » isiggÐra n-iwaliwn n-irmiyah ayad.
...................................
361

ismummÐin n-irmiyah
1
tizi n-tguãi

1 hatti åilad tçwa-tmdint lli-sttin-ikkan tømmr s-mddn.


çtalli ihiyyan å-tmdinin n-ddunit, hatti åilad twrri tga tahjjalt.
çtalli igan tagllidt f-tmizar, hatti åilad twrri tga tismgt.
2 sin i¡i¡¡ a-talla d-iyã, ar-di-thuwwadn im¡¡awn f-imudal-ns.
ur-illi yan å-imddukkÐal-ns ma-issfjjijn f-uwl-ns.
åãrn-tt kullu laæbab-ns, wrrin gn-as inuwwašn.
3 tarfufnt d-unhataf a-izrin f-tqbilt n-yahuda,
takuf ilmma s-mani yaggugn.
tettrs-n å-wammas n-iqbiln n-ddunit,
ur-n-tufi maniå a-tsunfu.
hatni kullu ññan gis amñn-tt å-tizi n-tguãi-ns.
...................................

3
sidi rbbi ur-ra-yå-ifl
bdda

19 swangmå-d mamnk a-tlulliyå ar-trfufunå,


tsmmum tudrt-inu tærru.
20 ass nna-gis-swingimå, ar-itåufu-uwl-inu.
21 ktiå-d ilmma awal-ad, s-ømmrå s-rrja.
22 lænant n-sidi rbbi ur-sar-n-tbbi,
d-rræmt-ns tggut, ur-dars ttmi.
23 œbaæ ar œbaæ gnt-d ljdid.
tayri idumn a-s-a-bdda-tskart.

24 yini-uwl-inu: «ur-dari abla sidi rbbi,


d-mayan a-f-ra-n-gis-trjuå.»
25 ifulki sidi rbbi i-willi srs tqlnin,
d-wanna srs isiggiln zå-ttmi n-uwl-ns.
26 yuf i-yan a-ifssa iœbr
ard-t-ijjnjm sidi rbbi.

27 išwa i-bnadm iå-yusi iælasn sul imññi,


28 a-ifssa iskiws waædut, iå-tn-in-fllas-isrs rbbi,
29 issknu içf-ns ar akal, a-ur-imil injm,
30 irar-n amadl i-walli-t-ikkatn, yasi tadallit-ns.
31 ašku sidi rbbi ur-ra-yå-ifl bdda.
32 waçça da-yaå-issigat taguãi, ra-sul-ginå-iænnu
ismummÐin 362
s-unšk lli-tlla tayri-ns izgan.
33 ur-a-t-itøjab a-issrfufn tarwa n-bnadm ula iss¡iyr-asn-tt.

34 iå-illa ma-itaããrn iæbbasn å-ddunit,


35 iå-illa ma-iluæn lbaãl f-bnadm å-iñri n-umattuy,
36 iå-illa ma-ikksn læqq i-yan yulln aœraã,
is-ur-a-itmnad sidi rbbi wan iskkirn-an?

37 ma-iñãarn a-yamr, izzga lamr-ns, iå-ur-t-inni sidi rbbi?


38 is-urd dar-umattuy a-di-ttkka lbaraka ula çziyt?
39 maç a-itqlaqal yan irfufnn f-ddnub-ns, iå-sul-i¡¡af tudrt?

nkrayt a-nqllb
iskkirn-nå

40 nkrayt a-nqllb iskkirn-nå nmiyyz-tn, nwrri-d s-uåaras n-sidi rbbi.


41 aškat-d a-nall ulawn-nå d-ifassn-nå s-rbbi n-ignna.
42 ha-yaå nøœa-k nÐçšn srk, d-kiyi ur-aå-tœamæt.
43 låaãab a-k-in-fllanå-issntln, tññut ginå thlkt-aå, ur-aå-træimt.
44 tssrgst içf-nk s-umdlu a-ur-k-in-tlkm-tñallit.
45 trart-aå ng amdduz n-ddunit, ng irkan å-dar kullu mddn.
46 ar-aå-kullu-rggmn inuwwašn-nå.
47 tawda d-tksaã a-yå-iåwin. ula tirñi d-tãuri a-yå-ihlkn.
48 isaffn n-im¡¡awn ayd iffin zå-walln-inu,
ašku tamdint n-mddn-inu, hatti tthlk.
...................................

5
nusi løqubit n-id-
babatnå

7 ha id-babatnå øœan, laæ-tn, nasi nkkÐni løqubit-nsn.


8 ismgan ayd fllanå iækamn, d-ur-illi ma-yå-ijjnjamn zå-ufus-nsn.
...................................
363

iæazqyal
1
iæazqyal å-tmazirt
n-babil
1 å-usggÐas wis kraã id-mraw (30) å-wayyur wis kkuñ
å-wass wis smmus, lliå nkki å-gr imsukfn å-tama n-trga
n-kbar, s-ha ignwan nurñmn, bannt-iyi-d tiwuñra n-rbbi.
2 å-usggÐas wis smmus tigira n-ukuf n-ugllid yahuyaçin, å-wayyur wis

smmus, 3 yuška-d-wawal n-sidi rbbi s-umsakmur iæazqyal yus n-buzi å-tama


n-trga n-kbar å-tmazirt n-ayt-kaldan [ayt-babil], ittrs-d-flla-ufus n-sidi rbbi.
4 mnadå-n s-han kra n-ijawan kkan-d ššamal, d-yat-tmdlut
tawañrit l-lmjd
n-sidi rbbi bahra imqqurn, tsutl-as tifawt itjhhdn, ar-d-zå-gis-
kkatn-uwsmann. tuññunt l-løafiyt-an trwas anas issmråan.
5 iffuå-d ilmma zå-løafiyt kra irwas kkuñ¡ lmçluqat ddrnin. åmkad a-tga

ssift-nsnt. rwasnt bnadm, 6 imma kud yat te¡¡af kkuñ-uwdmawn d-kkuñ ifrawn.
7 iãarn-nsnt nmn, iwurzan-nsnt gan zund ifnza n-igiz, ar-ssmråant zund anas

isqln. 8 å-ddu ifrawn-nsnt ¡¡afnt zund ifassn n-bnadm å-kkuñ¡-tsgiw-nsnt. åmkad


ad-gant s-kkuñ¡ å-uwdmawn-nsnt ula å-ifrawn-nsnt. 9 ifrawn n-kraygatt yat
ar-n-tggrn i-win ¡iyyaã, ftunt kullu s-lgddam, ur-a-tlulliynt. 10 udmawn-nsnt,
irwas win bnadm å-lgddam, d-win izm å-ufasi, d-win-uzgr å-uñlmaã, d-win igidr
å-tåurdin. 11 åmkan ad-gan-uwdmawn-nsnt. ifrawn-nsnt fsrn s-uflla. kraygatt yat
dars sin ifrawn, d-kraygatt ifr ar-n-itggr i-win ¡ayyaã. sin ifrawn yaãni
ar-srsn-dalnt ddat-nsnt. 12 kraygatt yat tfta s-lgddam. inna tra rruæ, ddunt srs,
ur-a-tlulliynt. 13 imma ssift l-lmçluqat-an ddrnin tga zund tirgin råanin, ar-takÐin
isufa i-ngratsnt. ar-ttsufu løafiyt-an bahra ar-d-zå-gis-kkatn-uwsman.
14 ar-tkkant lmçluqat åid ula åid zund usmann.
15 lliå a-ssmuqqulå å-lmçluqat-an ddrnin, ñrå-n yat rrwiãa å-tama n-kraygatt

yat gisnt, ar-ttslay akal. 16 åmkad a-tga ssift n-rrwayã d-isiwala-nsnt. ssift-nsnt
tga zund añru umlil issmråan. mrwasnt ntnti s-kkuñ¡, gnt kullu zund iå-tlla rrwiãa
å-ugÐns n-¡ayyaã. 17 åakud nna-ftant, ar-fttunt s-yat-tsga å-kkuñ¡-tsgiw-nsnt,
ur-a-tlulliynt lliå a-fttunt. 18 tamiw n-rrwayã-an attuynt bahra, løjb ad-gant.
tamiw-nsnt s-kkuñ¡ ømmrnt s-walln lulliynt-asnt å-kraygatt tasga. 19 åakud
nna-ftant lmçluqat ddrnin, ftunt rrwayã å-tama-nsnt. åakud nna-attuynt lmçluqat
f-wakal, attuynt ula rrwayã didsnt. 20 innas-tnt-tiwi rruæ, ddunt srs, attuynt didsnt
rrwayã, ašku rruæ l-lmçluqat ddrnin tlla å-rrwayã. 21 åakud nna-ftant lmçluqat,
ftunt rrwayã. åakud nna-biddnt çtid, biddnt çtin. d-åakud nna-attuynt lmçluqat
f-wakal, attuynt didsnt rrwayã, ašku rruæ l-lmçluqat tlla å-rrwayã.
22 f-iggi n-içf l-lmçluqat ddrnin, illa kra irwasn taduli yusøan n-udfl. løjb

a-iga, ifsr fllasnt ar-issmråa. 23 d-ifrawn l-lmçluqat-an tyawfsarn å-ddu-tduli.


kraygatt yat, sin zå-ifrawn-ns ar-n-tggrn i-win ¡iyyaã. sin ifrawn-nsnt yaãni,
ar-srsn-dalnt ddat-nsnt. 24 åakud nna-ftant lmçluqat, ar-sflidå i-ijjij n-ifrawn-nsnt
zund aqqryan n-waman ggutnin, ula zund aqqur n-rbbi itjhhdn ula zund tiåuya
n-ayt-imiå ggutnin. åakud nna-biddnt, ar-ssmununt ifrawn-nsnt.
25 sfldå ilmma i-waqqur zå-iggi n-tduli å-uflla n-içfawn-nsnt. åakud lliå

biddnt, ssmunnt ifrawn-nsnt. 26 yili åin kra irwasn lørš n-uñru azrqi f-iggi n-tduli
iæazqyal 364
å-uflla n-içfawn-nsnt. yili yan irwasn bnadm iskiws f-lørš å-tattuyt.
27 lliå-t-in-ñriå iban-iyi-n zund anas issmråan zå-wammas-ns tasawnt, tlulliy-as

løafiyt. ammas-ns tagsart iban-iyi-n zund løafiyt s-tifawt itjhhdn. 28 asmrqiqi


lli-as-isutln iga zund taslit n-unñar å-gr imdla. åmkan a-di-tban œœurt l-lmajd
n-rbbi da-bdda-illan. lliå-t-ñriå, ãrå-n f-uwdm-inu, s-sfldå i-waqqur n-yan
isawaln.

2
1 yini-yyi-d: «wa yus n-bnadm, bidd f-iãarn-nk
isawl-d sidi rbbi
s-iæazqyal ad-srk-sawlå.» 2 lliå-d-sri-isawl ikšm-iyi rruæ, issbidd-iyi
f-iãarn-inu, sfldå-as inna: 3 «wa yus n-bnadm, ra-k-aznå
i-ayt-israyil, s-uqbil n-imøœan lli-yyi-itøœun, ar-didi-tñin ntni d-imzwura-nsn sul
s-åassad. 4 tasut-ad mi-iqqur-uwl, ur-a-ys-itæšam-uwdm. ntni a-s-ra-k-aznå
tinit-asn: ‹ha ma inna sidi rbbi da-bdda-illan.› 5 iå-srk-sfldn ula iå-ur-srk-sfldn,
rad-issann imøœan-an is-d-darsn-ikka yan nnabi. 6 imma kiyi a-yus n-bnadm,
a-ur-zå-gisn-tiksaãt ntni, wala tksuãt zå-iwaliwn-nsn. iå-ddan ard-ak-lulliyn
isnnann d-tskra tgawrt f-iårdmiwn, ad-ur-tiksaãt zå-iwaliwn-nsn ula
ssiwdn-k-uwdmawn-nsn, ašku han imøœan ad-gan. 7 iqqan-k-id ad-asn-tsslkmt
iwaliwn-inu, iå-ran a-srsn-sfldn ula iå-ur-rin a-srsn-sfldn, ašku imøœan ad-gan.
8 imma kiyi a-yus n-bnadm, sflid i-ma-s-a-yk-ttiniå. ad-ur-tøœut zund imøœan-an.

rñm imi-nk, tššt mayd-ak-fkiå.»


9 mnadå-n åakudan s-ñriå yan-ufus ityawmday-d, illa gis yan ifr imuttln.
10 irñm-t å-lgddam-inu, ilint fllas tirra f-snat-tsgiw-ns, tyaran gis iwaliwn

n-usmammi d-tndra d-tguãi.

3
1 izayd yini-yyi: «wa yus n-bnadm, išš mayd illan å-umnid-nk. išš ifr-ad, tddut
tsawlt s-ayt-israyil.» 2 rñmå imi-nu åakudan, isrs-iyi-n gis ifr, 3 yini-yyi: «a-yus
n-bnadm, išš ifr-ad-ak-fkiå, tššbaøt srs aælig-nk.» lliå-t-ššiå, imim å-imi-nu zund
tammnt.
4 izayd yini-yyi: «wa yus n-bnadm, ddu åilad s-dar ayt-israyil tsawlt-asn

s-iwaliwn-inu. 5 han ur-k-uznå s-dar kra n-uqbil isawaln s-iwaliwn iåribn d-ils
iññayn. uznå-k s-ayt-israyil. 6 mra is-k-uznå s-iqbiln ggutnin lli-isawaln s-ils
iññayn d-iwaliwn iåribn lli-ur-tfhimt, rad-srk-sflidn. 7 walaynni ayt-israyil
ur-rad-irin a-srk-sfldn, ašku ur-rin ad-sri-sfldn nkki. ašku ayt-israyil kullutn
iqqur ignzi-nsn, iqjr-uwl-nsn. 8 ha-yyi ssiqarå udm-nk a-ig zund winsn, ssiqarå
ula ignzi-nk a-ig zund winsn, 9 rarå ignzi-nk iqqur zund añru n-usmsd, uggÐar
n-uñru n-uznad. a-ur-zå-gisn-tiksaãt ntni ula ssiwdn-k-uwdmawn-nsn, ašku
imøœan ad-gan.»
10 izayd yini-yyi: «wa yus n-bnadm, rar løaql s-kullu iwaliwn lli-rad-ak-iniå,

tæãut-tn å-uwl-nk. 11 nkr åilad tddut dar imsukfn n-ayt-tmazirt-nk, tsawlt srsn
iå-ran ad-sfldn ula iå-ur-rin ad-sfldn, tinit-asn: ‹ha ma-inna sidi rbbi
da-bdda-illan.› »
12 yawi-yyi rruæ, s-sfldå i-ijjij iggutn å-tåurdin-inu zund iå-immussa-wakal

s-jjhd, yini: «ambarki a-iga sidi rbbi å-tattuyt.» 13 ijjij-an ar-d-itkka ifrawn
l-lmçluqat lliå a-tggrn i-ngratsn, ula aqqryan n-rrwayã n-tama-nsnt, ig zund
iæazqyal 365
iå-immussa-wakal s-jjhd. 14 yasi-yyi rruæ yawi-yyi. dduå nkki s-uwl ismmumn
d-tasa ijddrn, itjhhd-flla-ufus n-sidi rbbi. 15 aškiå-d s-dar imsukfn lli-izdån
å-uduwwar n-talabib å-tama n-trga n-kbar. skiwså å-illiå a-tskiwisn, d-nkki
duhdiå å-gratsn ssa n-uwssan.
16 lliå zrin ssa n-uwssan, yašk-iyi-d wawal n-sidi rbbi,
aãaf f-ayt-israyil 17 yini: «wa yus n-bnadm, giå-k d-waãaf f-ayt-israyil,

a-tsflidt i-mad-ak-ttiniå, tølmt-tn-in zå-dari. 18 iå-nniå i-yan yÐçšnn: ‹han lmut


a-k-id-iqqann›, iå-ur-tølmt bu-lçКant-an ula tårit-as-n a-d-iwrri zå-lçКant-ns
f-a-iddr, han ra-immt åwalli yÐçšnn s-ddnub-ns, d-idammn-ns, ra-tn-fllak-æasbå
kiyi. 19 walaynni iå-tølmt bu-lçКant, d-nttan ur-d-iwrri zå-lçКant-ns, ra-immt
s-ddnub-ns, imma kiyi tfukkit içf-nk. 20 d-iå-idda yan inmn ard iøwwj ar-iskar
lbaãl, gå-as ifikš ma-t-issknukin, ra-immt. iå-ur-ti-tølmt, s-œœaæt ra-immt
s-ddnub-ns, ašku ifulkitn lli-yadlli-iskr ur-rad-as-gn yat, d-idammn-ns,
ra-tn-fllak-æasbå kiyi. 21 walaynni iå-tølmt yan inmn tårt-as-n a-ur-iøwwj,
d-nttan ur-iøwwj, ra-ifukku tudrt-ns, ašku isfld srk å-lliå-ti-tølmt, ula kiyi hati
tfukkit içf-nk.»
22 ittrs-d-flla-ufus n-sidi rbbi å-darsn yini-yyi: «nkr tffuåt s-uzaåar.

rad-srk-sawlå åin.» 23 nkrå åakudan ffuåå s-uzaåar, s-ha lmajd n-sidi rbbi ibidd-n
sri, zund åmklli-t-ñriå å-tama n-trga n-kbar. knuå ar akal f-uwdm-inu. 24 ikšm-iyi
rruæ, issbidd-iyi f-iãarn-inu yini-yyi: «ddu s-tgmmi-nk tæãut gis. 25 kiyi a-yus
n-bnadm, ra-k-krfn s-izakarn, ttyasast f-a-ur-tiñãart a-tffuåt s-gr mddn.
26 rad-slåå ils-nk i-wanåa-nk, tgt añnñum f-a-ur-tiñãart a-tn-ttñit, ašku han

imøœan ad-gan. 27 walaynni tizi nna-d-srk-sawlå, rad-rñmå imi-nk tinit-asn: ‹ha


ma-inna rbbi da-bdda-illan.› wanna iran a-isfld isfld. wanna yagÐin yagÐi-t. ašku
imøœan ad-gan.»

4
1 «wa kiyi a-yus n-bnadm, asi-d talluæt n-idqqi, tsrst-stt
tamdint n-idqqi
å-lgddam-nk, tnqšt gis yat-tmdint, a-stt-igan d-tmdint
n-urušalim. 2 tglit-stt s-wašbarn, tskrt lbruj å-tama-ns, tssgudit-as akal, tsutlt-as
ikabarn n-iøskriyn, tsrst-n iggjda ma-irññan iflwan-ns zå-kraygatt tasga. 3 tasit-d
ilmma yat lmqla n-uwzzal, tssbiddt-stt zund aåÐrab n-uwzzal å-grak d-tmdint.
trart udm-nk s-tmdint f-a-tujad nttat i-ugllay, tglit-stt åakudan s-jjhd. ha mayan
iga tamatart i-ayt-israyil.
4 «zayd ilmma tgnt f-tsga-nk tañlma¡¡, tsrst fllak ddnub n-ayt-israyil. kullu

ussan lli-tgnt f-tsga-nk tañlma¡¡ a-ra-tasit ddnub-nsn. 5 giå-ak ussan åunšk lli-gan
isggÐasn n-ddnub-nsn. kraã id-miyya d-¡ña n-id-mraw (390) n-wass a-ra-tasit
ddnub n-ayt-israyil. 6 ard-tn-tkmmlt, tzaydt tgnt f-tsga-nk tafasiyt ula nttat,
a-tasit ddnub n-ayt-yahuda. giå-ak kkuñ id-mraw (40) n-wass, åunšk lli-gan
isggÐasn-nsn. 7 trart ilmma udm-nk s-ugllay n-urušalim, tšmmrt iåil-nk, tmlt-asn
ma-rad-asn-ijru. 8 ra-k-krfå s-izakarn f-ad-ur-tiñãart a-tgrawlt s-tsga-ya ula çta
ard tkmmlt ussan n-ugllay-nk.
9 «tasit-d kra n-irdn d-¡mñin d-ibawn d-tniltit d-usngar d-uãkkuy, tgt-tn

å-yan-uruku, tskrt srsn aårum, ar-ti-tšttat kullu ussan lli-ra-tgnt f-tsga-nk, kraã
n-id-miyya d-¡ña n-id-mraw (390) n-wass. 10 ar-ttuwzant tirmt lli-tšttat, sin
id-miyya (200) n-gram i-wass, ar-tšttat åunškan ass f-wass. 11 ula aman,
iæazqyal 366
ra-tn-tssat s-løbar, mnaœœ l-litru i-wass. åunškan a-ra-tssat ass f-wass. 12 ra-tšttat
åmklli šttan mddn tunnirt n-¡mñin, tssnut-stt å-lgddam-nsn f-løafiyt n-tiššišin
n-bnadm.» 13 izayd sidi rbbi yini-yyi: «han åmkan a-rad-šttan ayt-israyil amššu
indsn, å-gr ayt-tmizar lli-s-ra-tn-¡¡ayå.»
14 iniå-as åakudan: «aææ a-sidi rbbi-nu, ur-jji-ndså içf-inu, zå-mññiy-inu sul

s-åilad. ur-jji-ššiå kra n-miãrus ula kra ssyagasn luæuš, ula tkšm-d kra n-tfiyi
indsn imi-nu.» 15 ijawb-iyi-d sidi rbbi: «waçça. ha-yyi udjå-ak tiššišin n-umugay,
a-fllasnt-tssnwat aårum-nk, urd tin bnadm.»
16 yini-yyi ilmma: «wa yus n-bnadm, hati rad-bbiå aårum lli-f-a-tbiddadn

ayt-urušalim. taåuft a-s-rad-tuwzann aårum i-umššu. taguãi a-s-rad-tøbbarn


aman i-tissi. 17 ard-asn-laæ aårum d-waman, duhdun kullu i-ngratsn, aãnn
s-løqubit lli-fllasn-illan.»

5
1 «imma kiyi a-yus n-bnadm, asi yat-tuzzalt imsidn,
lækamat n-rbbi
f-urušalim tssmakkrãt srs içf-nk d-tamart-nk. tawit-d lmizan, tuwznt
azzar-nk tbãut-t f-kra¡¡-twal. 2 lliå kmmln-uwssan lli-å-tglit
tamdint, tjdrt yat gisnt å-løafiyt å-wammas n-tmdint [n-idqqi]. tasit ilmma tis
snat, ar-tti-tkkat s-tuzzalt å-kullu tisgiw n-tmdint. tawit ilmma tis kra¡¡, tzuzzrt-stt
i-waãu. ašku ra-tn-¡¡ayå s-tuzzalt. 3 tasit-d ilmma kra n-wazzar idrusn, tkrst-t
å-uæbiš n-tmlsit-nk. 4 tasit-d ilmma imikk zå-mayan, tluæt-t-in å-løafiyt a-ijdr.
ašku ra-tznd løafiyt åin, ard tjdr kullu ayt-israyil.
5 «ha ma-inna rbbi siditun da-bdda-illan: åmkad a-tga urušalim. giå-tt

å-wammas n-iqbiln n-ddunit, sutlnt-as-tmizar. 6 imma nttat tøœa luœiyat-inu,


ar-tyÐçšann uggÐar n-kullu iqbiln-an, tanf i-tnbaãin-inu uggÐar n-ayt-tmizar
lli-as-sutlnin. han imzdån-ns øœan luœiyat-inu, agÐin ad-skarn s-tnbaãin-inu.
7 «åayan a-f-inna åilad rbbi siditun da-bdda-illan: kunni tduyym uggÐar

n-kullu iqbiln lli-awn-sutlnin. tagÐim a-tskarm s-tnbaãin-inu, ula da-tsflidm


s-luœiyat-inu, wala tñãarm kunni i-tnba¡¡ ula taækimt n-iqbiln lli-awn-sutlnin.
8 åayan a-f-inna åilad rbbi siditun da-bdda-illan: ha-yyi giå ãiãã-nun.

ra-kÐn-kkatå s-lækamat å-iñri n-iqbiln-an. 9 f-ssibt n-kullu ma-tsalam yÐçšn


a-f-rad-awn-skrå kra ur-jji-skirå, ula ra-t-daå-skrå. 10 ra-tddum ard a-tšttam
tarwa-nun, ššn tarwa willi-tn-yurun å-tmdint-an. ra-kÐn-kkatå s-lækamat,
d-aynna-giwn-iqaman, ra-tn-zuzzrå s-waãu lli-itawin s-kraygatt tasga.
11 «yini-awn rbbi da-bdda-illan: awal izgan zund tudrt-inu ayd-awn-nniå

nkki da-igan rbbi siditun. lliå tndsm tigmmi-nu tamñlayt s-ikÐlan-nun jlçnin ula
s-iskkirn-nun Ðçšnnin, han ra-kÐn-flå. ur-ra-giwn-ænnuå ula ræmå-kÐn. 12
ra-kÐn-bãuå f-kra¡¡-twal. yat gisnt ra-tmmt s-wa¡¡an d-uåÐni å-wammas-nun. tis
snat ra-tmmt s-tuzzalt å-kullu tisgiw n-tmdint. tis kra¡¡ ra-stt-zuzzrå s-waãu
lli-itawin s-kraygatt tasga. ašku ra-tn-¡¡ayå s-tuzzalt.»
...................................

6
1 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini: 2 «wa yus n-bnadm,
ra-sul-giwn-adjå kra
iddrn rar-n udm-nk s-idrarn n-israyil, tmlt-asn ma-rad-asn-ijru,
3 tinit-asn: ‹wa idrarn n-israyil, sfldayt i-wawal n-sidi rbbi
iæazqyal 367
da-bdda-illan. ha ma-inna rbbi siditun i-idrarn d-iwrar, yini-t ula i-talatin
d-izaåarn. ra-n-srun-aznå uzzal, çluå idåarn-nun imattuyn, 4 ssãrå ikÐrkar-nun
n-tårœi, rñå tisiwin lli-f-a-ttbççarm, nnå mddn-nun å-lgddam l-laœnam-nun. 5 han
ra-n-srså inaåan n-ayt-israyil å-lgddam l-laœnam-nsn, ssuktå içœan-nun å-tamiw
n-ikÐrkar-nun. 6 kullu innaå tzdåm rad-gnt-tmdinin uçribn, çlun idåarn-nun
imattuyn, hlkn çlun ikÐrkar-nun n-tårœi, rñn ãrn laœnam-nun, bbint tisiwin l-lbçur.
han rad-laæ kullu åaylli tskrm, 7 ãrn-in inaåan-nun å-wammas-nun. tissanm
åakudan is-giå rbbi da-bdda-illan.
8 « ‹ walaynni ra-sul-giwn-adjå kra iddrn, injm zå-uwzzal åakud lliå takutm

å-gr iqbiln ula timizar n-ddunit. 9 han willi giwn njmnin, ra-yyi-d-kttin å-tmizar
lli-s-tyattayn s-iskraf. åakudan a-rad-fhmn is-iyi-stt-bahra-ss¡iyrn lliå-iyi-fln
ãfurn ul-nsn itfsadn s-dar laœnam lli-tšthunt-walln-nsn. rad-krhun içfawn-nsn
f-ssibt l-lçКanat lli-skarn ula f-iskkirn jlçnin lli-tsalan. 10 åakudan a-rad-fhmn
is-giå rbbi da-bdda-illan, issann izd læqq a-s-asn-nniå lliå-asn-mliå tagat-ad
lli-ra-d-fllasn-zzugzå.› »
...................................

18
1 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini: 2 «ma-tønam
kraygatt yan d-mad-
as-igan s-lmøna-yad lli-tkkatm f-tmazirt n-israyil lliå a-ttinim:
‹ššan lajdud wasmmum, ggurgzn-uwçœan n-tarwa›? 3 ha
ma-inna rbbi siditun: awal izgan zund tudrt-inu ayd-awn-nniå. ur-sul-ra-tkkatm
lmøna-yad å-wakal n-israyil. 4 ašku kraygatt rruæ n-bnadm, tinu a-tga. zund rruæ
n-warraw zund rruæ n-babas. han rruæ nna-iøœan, nttat a-ra-immt.
5 «iå-illa yan iœlaæn ar-iskar s-ufulki d-læqq, 6 d-ur-a-ittidu s-dar-tårœiw f-iggi

n-iwrar, ula da-itqasa laœnam n-ayt-israyil, ula inds tamåart n-wadjar-ns, ula ign
d-tmåart å-llan idammn, 7 ula itødda f-yan, ar-itrara ããmant i-bab-ns, d-ur-jjid
nttan a-yukÐrn, ifk aårum i-wanna yaå lañ, issls wanna yaå-usmmiã,
8 ur-a-itrbaæ s-ur¡¡al ula da-itamñ lfãl iærmn, ar-issrwal afus-ns zå-lbaãl, ar-izzga

læqq å-gr yan d-wayya, 9 ar-bdda-iskar s-tnbaãin-inu, ar-tt-itawi bdda


å-luœiyat-inu. wanna iskarn kullu mayan, hati iga wad iœlaæn, s-œœaæt rad-as-tili
tudrt. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan.
10 «walaynni iå-yuru arraw, ig amççar ar-itffi idammn, ar-itsala lçКant

lli-ur-a-itsala babas, 11 iddu s-dar-tårœiw f-iggi n-iwrar, inds tamåart


n-wadjar-ns, 12 itødda f-imñlaã d-willi yaå lañ, ikks-d ma-ur-igin wins, d-yagÐi
a-irar ããmant i-bab-ns, iqasa laœnam, isala tillay jlçnin, 13 irbæ s-ur¡¡al, yamñ
lfãl iærmn, nttan is-rad-as-tili tudrt? uhu, kullu iskkirn jlçnin ayn iskr, s-œœaæt
ra-immt, ilin idammn-ns f-içf-ns.
14 «walaynni iå-yuru ula ntta arraw, ig wad itmnadn kullu lçКanat lli-itsala

babas, iñr-tnt walaynni ur-a-iskar zund babas, 15 ur-a-ittidu s-dar-tårœiw f-iggi


n-iwrar, ula iqasa laœnam n-ayt-israyil, ula inds tamåart n-wadjar-ns, 16 ula
itødda f-yan, ula yumñ ããmant zå-bab-ns, ur-jjid nttan a-yukÐrn, ifk aårum
i-wanna yaå lañ, issls wanna yaå-usmmiã, 17 ar-issrwal afus-ns zå-lbaãl,
ur-a-itrbaæ s-ur¡¡al, ula da-itamñ lfãl iærmn, ar-tt-itawi bdda å-luœiyat-inu,
ar-bdda-iskar s-tnbaãin-inu, nttan ur-ra-immt f-ssibt n-ddnub n-babas. s-œœaæt
iæazqyal 368
rad-as-tili tudrt. 18 imma babas lli-išttan ayt-darsn, ikks-asn ma-igan winsn,
ar-iskar ma-yÐçšnn i-mddn-ns, han ra-immt f-ddnub-ns.
19 «iå-iyi-tsqsam: ‹is-ur-ra-yasi-warraw ddnub n-babas?› rad-awn-jawbå:

iå-a-iskar-warraw s-ufulki ula læqq, ar-tt-itawi å-tnbaãin-inu ar-tnt-bdda-izzga,


s-œœaæt rad-as-tili tudrt. 20 imma wanna itøœun, hatin ra-immt. arraw ur-ra-itasi
ddnub n-babas. ula walli yurun ur-ra-itasi ddnub n-yus. wanna iœlaæn, nttan
a-mi-rad-æasbå iskkirn-ns œlaænin. ula wanna yÐçšnn, nttan a-mi-rad-æasbå
iskkirn-ns Ðçšnnin.
21 «iå-iwrri yan yÐçšnn ifl kullu iskkirn-ns Ðçšnnin, ar-iskar s-tnbaãin-inu,

ar-izzga læqq d-ufulki, s-œœaæt rad-as-tili tudrt. ur-ra-immt. 22 ur-rad-as-æasbå


kullu ma-s-iyi-iøœa åayd izrin. hati f-ssibt n-iskkirn-ns œlaænin a-f-ra-i¡¡af tudrt.
23 is-a-tfraæå nkki s-lmut n-yan yÐçšnn? uhu, walaynni iå-d-iwrri zå-uåaras-ns

baš a-i¡¡af tudrt, mayan a-yyi-issfraæn. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan. 24 imma
yan iœlaæn, iå-iwrri ifl iskkirn-ns œlaænin, itødda f-wiyyaã, isala tajlçit zund
ayt-lçКant, is-ra-i¡¡af tudrt d-nttan ar-sul-iskar åmkan? uhu. ur-rad-as-æasbå
iskkirn œlaænin lli-iskr åayd izrin. ntta iåãr s-tkndawt-ns, iøœu s-ddnub-ns. hati
f-åayan a-f-ra-immt.
25 «han da-ttinim: ‹siditnå ur-a-iskar s-læqq.› sfldayt
siditnå ar-itækam
s-læqq ay-ayt-israyil. is-urd s-læqq ayd-s-a-skarå nkki? is-urd
kunni a-ur-iskarn s-læqq? 26 iå-iwrri yan iœlaæn ifl
iskkirn-ns œlaænin ar-itødda f-wiyyaã, ra-immt f-ssibt n-tøddiyt-ns. han f-ssibt
n-tøddiyt-ns a-f-ra-immt. 27 imma yan yÐçšnn, iå-iwrri ifl iskkirn-ns Ðçšnnin,
ar-iskar s-ufulki d-læqq, nttan rad-as-tili tudrt. 28 ašku iswangm d-içf-ns, iwrri-d
ifl-n kullu åaylli-s-a-yyi-itøœu. s-œœaæt rad-as-tili tudrt. ur-ra-immt. 29 imma
ayt-israyil ar-sul-ttinin: ‹ur-a-iskar siditnå s-læqq.› way-ayt-israyil, is-urd læqq
ayd-s-a-skarå? is-urd kunni a-ur-iskarn s-læqq?
30 «way-ayt-israyil, f-åayan a-f-rad-fllawn-utå læukm, kraygatt yan f-åaylli

iskar. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan. flayt kullu åaylli tskarm yÐçšn, twrrim-d
f-a-ur-thlkm s-ddnub-nun. 31 luæayt-n zå-giwn kullu lçКant lli-s-a-yyi-ttøœum.
skrayt i-içf-nun ul l-ljdid ula rruæ l-ljdid. ma-tram lmut ay-ayt-israyil?
32 ur-a-tfraæå nkki s-lmut n-wanna immutn. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan.

wrryat-d åilad tddrm.»


...................................

33
1 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 2 «wa yus n-bnadm,
illa f-waãaf a-
itølam mddn-ns sawl s-ayt-tmazirt-nk tinit-asn: ‹ma-ra-yili iå-uznå
ayt-uwzzal ad-utn kra n-tmazirt, nkrn imzdån n-tmazirt-an
stin yan zå-gratsn a-ig aãaf-nsn, 3 iñr-n-ilmma-waãaf-an id-bu-uwzzal ftan-d
s-tmazirt, yut nnffar iølm ayt-tmazirt-ns? 4 åakudan iå-illa ma-isfldn i-nnffar
ur-tt-gis-yiwi, lkmn-t-id ilmma id-bu-uwzzal nån-t, llan idammn-ns f-içf-ns.
5 ašku isfld i-nnffar walaynni ur-tt-gis-yiwi. han idammn-ns f-içf-ns. mra

is-tt-gis-yiwi, lukun ifukka tudrt-ns. 6 walaynni iå-n-iñra-waãaf id-bu-uwzzal


ftan-d, d-nttan ur-yut nnffar wala iølm ayt-tmazirt-ns, lkmn-tn-d ilmma
id-bu-uwzzal nån kra n-yan gisn, han åwalli immutn ityattay d-ddnub-ns, imma
idammn-ns ra-tn-æasbå f-waãaf-an.›
iæazqyal 369
7 «ha kiyi a-yus n-bnadm, giå-k d-waãaf f-ayt-israyil. åakud nna tsfldt
i-mad-ak-ttiniå, illa fllak a-tn-tølmt. 8 iå-nniå i-yan yÐçšnn: ‹wa bu-lçКant, han
lmut a-k-id-iqqann›, walaynni ur-ti-tølmt a-d-iwrri zå-uåaras-ns, han ra-immt
d-ddnub-ns, imma idammn-ns ra-tn-æasbå fllak. 9 walaynni iå-tølmt bu-lçКant
tinit-as: ‹wrri-d zå-uåaras-nk›, d-nttan ur-d-iwrri, ra-immt d-ddnub-ns, imma kiyi
tfukkit içf-nk.»
...................................

34
1 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 2 «wa yus n-bnadm,
imksawn Ðçšnnin
ml i-imksawn n-israyil ma-rad-asn-yili. nkr tmlt-asn
ma-rad-asn-ijru. tinit i-imksawn-an: ‹ha ma-inna sidi rbbi da-bdda-illan. wa
imksawn n-israyil, wa kunni-ad ikssan içfawn-nun, is-ur-illi f-imksawn ad-ksn
ulli? 3 imma kunni ar-tšttam tadunt, ar-tlssam taãut, ar-tqqrœm i-tilli jjinin,
walaynni ur-a-tkssam tawrut. 4 han tilli ãøfnin, ur-a-tnti-ttøawanm. tilli hršnin,
ur-a-tnti-ttdawam. tilli rñanin, ur-a-tnti-ttqqnm. tilli mzrnin,
ur-a-tnt-id-tssmunum. tilli jlanin, ur-a-srsnt-tsiggilm. walaynni ar-tnti-tdææim
s-ifaddn ar-tnt-kkatn s-ukuray. 5 han mzrnt-uwlli, ašku ur-darsnt amksa, aylliå
wrrint gnt tirmt i-kullu luæuš l-lçla. 6 ar-jllunt-uwlli-nu å-kullu idrarn d-iwrar
attuynin. hatnti mzrnt f-uwdm n-wakal kullut, d-ur-illi ma-gisnt-isqsan ula
ma-srsnt-isiggiln.
7 « ‹ f-åayan a-imksawn, sfldayt i-wawal n-rbbi da-bdda-illan. 8 awal izgan

zund tudrt-inu ayd-awn-nniå nkki da-igan rbbi siditun. han tawrut-inu twrri tga
tagÐmrt, tg tirmt i-kullu luæuš l-lçla. ur-darsnt amksa, ašku imksawn lli-asnt-skrå
nkki ur-a-siggiln s-uwlli. hati ar-ššbaøn içf-nsn, ur-a-kssan tawrut-inu. 9 f-åayan
a-imksawn, sfldayt i-wawal n-rbbi da-bdda-illan. 10 ha mad-awn-inna rbbi
siditun. giå ãiãã i-imksawn-an. ra-zå-gisn-ãalbå tawrut-inu, kkså-asn tayssa-ns.
ur-rad-adjå imksawn-an a-sul-ššbaøn içf-nsn. rad-jjnjmå ulli-nu zå-imi-nsn
a-ur-tnt-sul-šttan.
11 « ‹ ha ma-inna rbbi siditun da-bdda-illan. rad-siggilå
sidi rbbi ra-d-issmun
tawrut-ns s-uwlli-nu ard-tnt-afå. 12 åmklli iffuå-umksa zå-gr-uwlli
a-isiggil s-tilli mzrnin, åmkan a-s-rad-srsnt-siggilå,
jjnjmå-tnt-d zå-kullu illiå mzrnt å-uwssan n-imdla llasnin. 13 ra-tnt-d-ssufåå zå-gr
iqbiln, ssmunå-tnt-d zå-tmizar aggugnin, awiå-tnt-d s-wakal-nsnt. ra-tnt-kssaå
å-idrarn n-israyil ula talatin, ula kullu iduran n-tmazirt. 14 ra-tnt-kssaå å-igÐdlan
buålanin, yili-n-wazrib-nsnt f-iggi n-idrarn n-israyil, sunfunt å-untal ihnnan,
ffrdnt å-tuga imimn å-idrarn n-israyil. 15 nkki a-ra-ig amksa n-uwlli-nu, d-nkki
a-ra-tnt-d-yawi ad-sunfunt. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan. 16 rad-siggilå
s-tanna ijlan, rarå tanna imzrn, qqnå tanna irñan, øawnå tanna iãøfn. imma tilli
ãninin ula tilli tjhhdnin, ra-tnt-hlkå. hati s-læqq a-s-ra-tnt-kullu-kssaå.
17 « ‹ imma kunni ay-ayt-tuwrut-inu, ha ma-rad-awn-yini rbbi siditun

da-bdda-illan. rad-ækamå s-læqq å-gr-thruyt t-¡ayyaã, ula å-gr ihray d-waåaãn.


18 is-ur-kÐn-yuwdi a-tffrdm å-igÐdlan buålanin? maç a-ttaããrm igÐdlan

n-aytmatun s-iãarn-nun? is-ur-kÐn-yuwdi a-tssam aman zddignin? maç


a-n-tññriñm aman i-aytmatun s-iãarn-nun? 19 is-iødl ad-ffrdnt-uwlli-nu å-åaylli
uããrn iãarn-nun, sunt aman lli-ññriñn iãarn-nun? 20 f-åayan a-f-awn-inna rbbi
iæazqyal 370
siditun da-bdda-illan. rad-ækamå å-gr-thruyt iãnin d-tad isdidn. 21 ha kunni
ar-tdææim tilli ãøfnin s-ufud d-uåruã, ar-tnti-ttuggÐim tssyagasm-tnt s-waskawn
aylliå mzrnt s-kraygatt tasga. 22 ha-yyi rad-jjnjmå tawrut-inu. ur-sul-rad-gnt
tagÐmrt. rad-ækamå å-gr-uhruy d-wayyaã, 23 ssbiddå fllasn yan-umksa
ma-tn-ikssan. iga-t-uçddam-inu dawd. ra-tn-ikssa ig-asn amksa. 24 nkki-ad igan
rbbi da-bdda-illan, rad-gå rbbi-nsn. açddam-inu dawd ra-ig agllid
å-wammas-nsn. nkki giå walli bdda illan. nkki a-t-innan.
25 « ‹ rad-didsn-skrå yal-løhd n-sslamt. ra-ysn-ssittiå luæuš
løhd n-sslamt
šqanin zå-wakal, f-ad-zdån å-lçla ar-nssan s-laman
å-tagant. 26 rad-barkå kullu tamazirt lli-ilulliyn i-uwrir-inu amñlay, ar-asn-taznå
inñritn å-izmaz-nsn, gn inñritn l-lbaraka. 27 tiœåarin n-uwrtan rad-akkant
lållat-nsnt, ar-akkan igran œœabt-nsn. s-sslamt a-s-rad-zdån ntni å-wakal-nsn.
rad-issann is-giå rbbi da-bdda-illan, åakud lliå rñiå ifggign n-iælasn
lli-fllasn-illan, fukkuå-tn-d zå-ufus n-willi-tn-igan d-ismgan. 28 ur-sul-rad-gn
tagÐmrt i-iqbiln yaãni, ula da-tn-šttan luæuš n-tagant. rad-zdån å-laman,
d-ur-sul-ra-yili ma-tn-issiwidn. 29 rad-asn-d-ññuå igran buålanin s-lçir.
ur-sul-ra-yili ma-yaå lañ å-wakal-nsn, d-ur-sar-ra-gisn-¡¡nañn ayt-tmizar yaãni.
30 rad-issann is-giå walli bdda illan, gå rbbi siditsn lli-didsn-imunn, gn ntni

mddn-inu n-ayt-israyil. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan. 31 kunni tgam


tawrut-inu n-bnadm lli-kssaå, d-nkki giå rbbi-nun. inna-t rbbi siditun
da-bdda-illan.› »
...................................

36
16 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 17 «wa yus
ism-inu yattuyn
iœfan n-bnadm, lliå yadlli zdån ayt-israyil å-wakal-nsn, ndsn-t
bahra s-åaylli tsalan ula s-åaylli skarn. han iskkirn-nsn gan
dari zund nndast n-tmåart å-llan idammn. 18 ffiå-n fllasn iriyn-inu f-ssibt
n-idammn n-bnadm lli-ffin å-wakal ula laœnam lli-s-t-ndsn. 19 ssuktå-tn å-gr
iqbiln, zzmzrå-tn-in å-tmizar aggugnin. utå fllasn læukm f-ma-tsalan ula
mad-skarn. 20 imma ntni, lliå kšmn s-gr iqbiln-an, innas ddan ar-daå-tndasn
ism-inu yattuyn iœfan, aylliå a-fllasn-ttinin wiyyaã: ‹åwid gan mddn n-rbbi
da-bdda-illan, walaynni i¡¡ay-tn-d zå-wakal-ns.›
21 «ha nkki, ¡iyr-iyi f-løar lli-d-iwin ayt-israyil i-ism-inu yattuyn iœfan å-gr

iqbiln lli-dar-kšmn. 22 zayd åilad tinit i-ayt-israyil: ‹ha ma-inna rbbi siditun
da-bdda-illan. urd f-ssibt n-is-tsthllam a-f-rad-skrå mayad ay-ayt-israyil,
walaynni f-ism-inu yattuyn iœfan lli-tndsm å-gr iqbiln lli-dar-tkšmm.
23 rad-ssbayynå is-yattuy iœfa ism-inu lli-iwrrin ig løar dar iqbiln-an, ašku løar

a-d-fllas-tiwim kunni å-gratsn. rad-issann ayt-tmizar n-ddunit izd nkkin a-igan


walli bdda illan, ašku rad-ñrn mamnk ad-ssbayynå afulki-nu ikmmln
å-ma-rad-awn-skrå. inna-t rbbi siditun da-bdda-illan.
24 « ‹ han ra-kÐn-d-ssufåå zå-gr iqbiln, ssmunå-kÐn-d
ul l-ljdid ula rruæ
l-ljdid zå-kullu timizar-an, awiå-kÐn-d s-wakal-nun. 25 ra-kÐn-
ruššå s-waman zddignin a-tœfum zå-nndast-nun, ssåuså-kÐn
zå-tjlçit lli-giwn-illan. 26 rad-awn-fkå ul l-ljdid, gå giwn rruæ l-ljdid, kkså zå-giwn
ul n-uñru, gå-n giwn ul n-tfiyi. 27 ra-n-gå rruæ-inu å-ugÐns-nun, rarå-kÐn-d
iæazqyal 371
ar-tsflidm s-luœiyat-inu ar-tskarm s-tnbaãin-inu. 28 ra-tzdåm å-wakal lli-fkiå
i-id-babatun, tgm mddn-inu, gå rbbi-nun. 29 han ra-kÐn-fukkuå zå-kullu
nndast-nun, uœœaå irdn ad-darun-ttigatn d-ur-sar-darun-illi-uåÐni. 30 rad-awn-
ssigtå lållat n-iœåarn ula œœabt n-igran, d-ur-sar-tgim løar f-ssibt l-lañ å-iñri
n-ayt-tmizar yaãni. 31 å-uwssan-an ra-di-tkttim åaylli tskarm yÐçšn ula løib
lli-ttsalam, tkrhum içfawn-nun f-ssibt ddnub-nun d-iskkirn-nun jlçnin.
32 walaynni issanat is-urd f-ssibt n-is-tsthllam a-f-rad-skrå kullu mayad. inna-t

rbbi siditun da-bdda-illan. ašku illa fllawn a-tæššmm, tÐgrañ-kÐn bahra, f-åaylli
yadlli tsalam ay-ayt-israyil.›
33 «ha ma-inna rbbi siditun da-bdda-illan: ass lli-å-ra-kÐn-
akal zund talørœt
n-øadan ssåuså zå-kullu ddnub-nun, ra-kÐn-adjå a-ttømmarm
timdinin ar-tbnnum içrubba. 34 ra-ttkrzm akal içwan.
winna zraynin ur-sul-ra-ttinin: ‹lçla ayad›. 35 ra-ttinin: ‹akal-ad yadlli içwa, hati
iwrri iga zund talørœt n-øadan. timdinin lli-ãrnin çlunt gnt uçribn, hatnti wrrint
s-igudar dusnin ømmrnt s-mddn.› 36 ra-kÐn-ñrn ayt-tmizar lli-iqaman
å-tsgiw-nun, issann izd nkki a-igan rbbi da-bdda-illan. ñrn is-bniå illi içÐlan,
ññuå illi içwan. s-œœaæt giå walli bdda illan. nkki a-isawln, d-nkki a-ra-t-iskr.
37 «ha ma-inna rbbi siditun da-bdda-illan: rad-adjå ayt-israyil ad-ãalbn kra

yaãni f-ad-asn-t-skrå. rad-ãalbn f-ad-asn-ssigatå mddn-nsn ard wrrin gn tawrut


imqqurn, 38 gn zund tawrut n-uwlli å-izmaz l-løid å-urušalim. åmkan
a-s-rad-ømmrnt-tmdinin lli-çwanin s-tuwrutin n-mddn ggutnin, issann åakudan
is-giå walli bdda illan.»

37
1 ittrs-d-flla-ufus itjhhdn n-sidi rbbi. yawi-yyi rruæ n-sidi
azaåar iømmrn
s-içœan qqurnin rbbi, issbidd-iyi å-wammas n-yan-uzaåar. iømmr-
uzaåar-an s-içœan. 2 yawi-yyi issayk-iyi å-gratsn. ñrå-tn
ggutn s-kigan f-uwdm n-uzaåar, hatni qqurn bahra. 3 yini-yyi-d: «wa yus
n-bnadm, is-ñãarn ad-wrrin ddrn içœan-ad?» iniå-as: «wa-rbbi siditnå, kiyi
a-issnn.» 4 yini-yyi-d ilmma: «sawl i-içœan-ad f-ma-rad-asn-yili, tinit-asn: ‹wa
içœan qqurnin, sfldayt i-wawal n-sidi rbbi. 5 ha ma-ywn-inna rbbi siditnå
a-içœan-ad. ra-giwn-œuãå s-rruæ, twrrim tddrm. 6 rad-awn-gå løœub d-tfiyi,
dlå-kÐn s-ilm, gå giwn rruæ, twrrim tddrm, f-a-tissanm is-giå walli bdda illan.› »
7 sawlå-asn åakudan f-ma-ra-ijru åmklli-s-iyi-inna. sul a-sawalå s-sfldå

i-kra, s-ha içœan-an ar-tkrkurn ar-kullu-tmunun, kraygatt içœ izdi


d-wada-t-id-iwalan. 8 mnadå-n s-ha løœub d-tfiyi bann-d fllasn, idl-tn ilm.
walaynni ur-gisn rruæ. 9 yini-yyi åakudan: «sawl i-rruæ. nkr tsawlt, a-yus
n-bnadm, f-ma-ra-yili, tinit i-rruæ: ‹ha ma-inna rbbi siditnå da-bdda-illan. ašk-id
a-rruæ zå-kkuñ¡-tsgiw n-ddunit, tœuãt f-inaåan-ad, f-ad-wrrin ddrn.› »
10 sawlå-asn f-ma-ra-yili åmklli-s-iyi-inna, s-tn-tkšm rruæ, wrrin ddrn. nkrn

f-iãarn-nsn, gn akabar iggutn bahra.


11 izayd ilmma yini-yyi: «wa yus n-bnadm, içœan-ad gan kullu ayt-israyil.

hatni ar-ttinin: ‹qqurn içœan-nå, ibbi rrja-nå, ha-yaå nmmut.› 12 walaynni


sawl-asn åilad f-ma-rad-asn-yili, tinit-asn: ‹ha ma-inna rbbi siditnå
da-bdda-illan. rad-rñmå ismãal-nun a-mddn-inu, ssnkrå-kÐn-d zå-ismãal-nun,
rarå-kÐn-d s-wakal n-israyil. 13 ra-tissanm åakudan is-giå walli bdda illan, lliå
iæazqyal 372
rñmå ismãal-nun, a-mddn-inu, ssnkrå-kÐn-d zå-ismãal-nun. 14 ra-giwn-gå
rruæ-inu, twrrim tddrm, tilim å-wakal-nun. åakudan a-ra-tissanm is-giå walli
bdda illan. nkki a-isawln, d-nkki a-ra-t-iskr. inna-t rbbi da-bdda-illan.› »
15 yašk-iyi-d-wawal n-sidi rbbi yini-yyi: 16 «wa yus
snat tilwaæ
n-bnadm, asi-d yat talluæt tarat fllas ‹tin yahuda
d-usmun-ns å-ayt-israyil›. tasit-d yat talluæt yaãni, tarat fllas ‹tin yusf, a-stt-igan
d-talluæt n-afraym d-usmun-ns kullut å-ayt-israyil›. 17 tzaydt ilmma tzdit
tilwaæ-an ad-gnt zund yat talluæt, gnt ntnti yat å-ufus-nk. 18 iå-ak-sqsan mddn-nk:
‹is-ur-rad-aå-tmlt ma-tønit s-mayad?› 19 tinit-asn: ‹ha ma-inna rbbi siditnå
da-bdda-illan. imikk rad-d-asiå talluæt n-yusf lli-igan win afraym d-usmun-ns
å-tqbilin n-israyil, zdiå-t d-talluæt n-yahuda, f-ad-gnt yat talluæt, gnt ntnti yat
å-ufus-inu.› 20 amñ snat tilwaæ-an lli-f-turit, baš a-tnt-ñrn mddn. 21 tinit-asn: ‹ha
ma-inna rbbi siditnå da-bdda-illan. rad-d-ssufåå ayt-israyil zå-gr iqbiln
lli-s-ddan, ssmunå-tn-d zå-kraygatt tasga, awiå-tn-d s-wakal-nsn.
22 ra-zå-gisn-skrå yan-uqbil å-wakal n-iwrar n-israyil, yili-asn yan-ugllid

lli-ra-ig agllid-nsn kullutn. ur-sul-rad-gn sin iqbiln, ula bãan f-snat-tglday.


23 ur-sul-rad-tndasn içfawn-nsn s-laœnam-nsn ula s-ikÐlan-nsn jlçnin ula s-kullu

lçКanat lli-s-a-yyi-tøœun åayd izrin. ašku ra-tn-d-jjnjmå zå-kullu illiå-n-jlan.


åakudan a-ra-tn-ssåuså, gn ntni mddn-inu, gå nkki rbbi-nsn.
24 « ‹ açddam-inu dawd a-ra-fllasn-ig agllid, d-yan-umksa
løhd lli-ur-sar-ra-
itmmu a-rad-asn-yili. rad-kullu-skarn s-luœiyat-inu, ar-tti-tawin
å-tnbaãin-inu ar-tnti-tqasan. 25 rad-zdån å-wakal lli-fkiå
i-uçddam-inu yaøqub, iga akal lli-å-zdån id-babatun. ra-gis-zdån ntni
d-tarwa-nsn ula tarwa n-tarwa-nsn kullu mayd iftan. d-uçddam-inu dawd a-ra-ig
agllid-nsn kullu mayd iftan. 26 rad-asn-fkå yal-løhd n-sslamt lli-ur-sar-ra-itmmu.
ra-tn-gå å-wakal ssigtå-tn, gå tigmmi-nu tamñlayt å-wammas-nsn kullu mayd
iftan. 27 ra-didsn-zdåå, gå rbbi-nsn, gn ntni mddn-inu. 28 rad-issann ayt-tmizar
n-ddunit izd rbbi da-bdda-illan a-iñlin ayt-israyil ad-gn wins, ašku rad-ñrn
tigmmi-inu tamñlayt å-wammas-nsn kullu mayd iftan.› »
...................................
373

danyal
1
yakuf danyal s-babil 1 asggÐas wis kraã å-tgldit n-yahuyaqim agllid n-yahuda

a-d-yuška nabuçadnaœr agllid n-babil s-urušalim igli-tt. 2 ifk-as rbbi-nå å-ufus-ns


yahuyaqim agllid n-yahuda ula kra å-irukutn n-tgmmi n-rbbi. yawi nabuçadnaœr
irukutn-an s-tgmmi n-rbbi-ns å-tmazirt n-šinar [babil], ig-tn-in å-lçzin n-rbbi-ns.
3 izayd-ugllid nabuçadnaœr, yuœœa ašfanaz angabal izuzln n-tgmmi-ns

yini-as: «awi-yyi-d kra å-ayt-israyil zå-tawjja n-ugllid ula zå-tawjjiwin


n-inmåurn n-tmazirt. 4 ad-gn iøzrin iban-gisn-ufulki bla kra inaqœn i-iñri, gn wid
mi iæarš løaql-nsn ad-tlmadn taækimt ula tawassna, baš ad-iñãarn i-twuri l-lqœr
n-ugllid. tsslmdt-asn arratn d-iwaliwn n-ayt-babil.» 5 yuœœa-fllasn-ugllid
ad-asn-ttyawfka lmunt n-kraygatt ass zå-umššu n-ugllid ula zå-waman n-waãil
iktin lli-issa. kraã isggÐasn a-rad-tlmadn, bdun ilmma ar-tqasan agllid.
6 yili kra å-gratsn zå-tqbilt n-yahuda. gan ntni danyal d-æananyah d-mišayil

d-øzaryah. 7 ig-asn-uriyas n-tgmmi ismawn yaãni. danyal iga-yas ‹bal¡ašaœœar›.


æananyah iga-yas ‹šadraç›. mišayil iga-yas ‹mišaç›. øzaryah iga-yas
‹øabd-nagu›.
8 imma danyal izzga å-uwl-ns a-ur-itndas içf-ns s-umššu
danyal izzga
å-uwl-ns imimn n-ugllid ula s-waman n-waãil iktin lli-issa. iãalb
i-uriyas n-tgmmi a-t-yadj a-ur-itndas içf-ns. 9 danyal,
ifka-yas rbbi rrãa ula lænant å-dar-uriyas n-tgmmi, 10 ijawb-uriyas n-tgmmi
i-danyal åakudan yini-as: «hati ksuãå zå-sidi agllid lli-yuœœan f-umššu-nun
d-tissi-nun. iå-idda ard iñr udmawn-nun ãøfn å-gr iøzrin inggÐan-nun,
is-ur-ra-ibbi içf-inu f-ssibt-nun?» 11 iddu danyal åakudan isawl s-uçddam
lli-iñli-uriyas n-tgmmi a-itqasa danyal d-æananyah d-mišayil d-øzaryah, yini-as:
12 «arm-aå a-sidi mraw-uwssan, ar-aå-takkat lçÐãrt ma-nštta d-waman ma-nssa.
13 tssmuqqlt ilmma å-læalt-nå ula læalt n-iøzrin yaãni lli-išttan zå-umššu n-ugllid.

tskrt ginå åakudan mknna-yak-ibann.» 14 imšaška-d didsn f-mayan, yarm-tn


mraw-uwssan. 15 lliå zrin mraw-uwssan, ar-tbann-uwdmawn-nsn fulkin jjin
uggÐar n-iøzrin kullutn lli-išttan zå-umššu imimn n-ugllid. 16 izayd-ilmma-
uçddam-an ar-asn-issinif taåamt-nsn zå-umššu imimn d-waman n-waãil iktin,
ar-asn-yakka åir lçÐãrt. 17 kkuñ iøzrin-an, ifka-yasn rbbi løaql d-lærušiyt å-kullu
ma-igan tiåri ula taçkimt. danyal iga nttan afhim å-kraygatt kra igan tawargit
ula tawañrit.
18 zrin-uwssan aylliå-di-tlkm tizi lli-f-yuœœa-ugllid a-n-šškšmn iøzrin kullutn

s-dars, yawi-tn-uriyas n-tgmmi s-lgddam n-nabuçadnaœr. 19 lliå-didsn-isawl-


ugllid, ur-gisn-yufi ma-yugÐrn danyal d-æananyah d-mišayil d-øzaryah. bdun
ntni ar-tqasan agllid. 20 kra igan taækimt ula tafhimt nna-å-tn-isqsa-ugllid,
yaf-tn-in ugÐrn s-mrawt-twal kullu išuwwafn d-imajusiyn lli-llanin å-tgldit-ns
kullutt. 21 izayd danyal åmkan ar asggÐas amzwaru n-ugllid kuraš.
danyal 374

2
1 asggÐas wis sin å-tgldit n-nabuçadnaœr, iwarga
tawargit n-ugllid
nabuçadnaœr nabuçadnaœr yat-twargit, tåufa rruæ-ns bahra aylliå-as-laæ
i¡s. 2 yamr-ugllid ad-årn i-išuwwafn d-imajusiyn d-isææarn
d-løulama n-ayt-kaldan [ayt-babil] ad-as-mln ma-iwarga. aškin-d biddn å-umnid
n-ugllid. 3 yini-asn-ugllid: «hati wargaå yat-twargit, tssåufa rruæ-inu. iriå
ad-issanå lmøna-ns.» 4 sawln-d løulama n-ayt-kaldan inin i-ugllid s-iwaliwn
n-ayt-aram: «ad-bdda-tdum tudrt-nk ay-agllid. ini-d i-içddamn-nk ma-tñrit
å-twargit, nfasr-ak lmøna-ns.» 5 irar-asn-ugllid yini: «nniå-awn awal izgan.
iå-ur-iyi-tnnim mad-ñriå å-twargit ula lmøna-ns, ra-kÐn-bbiå f-igzman, çluå
tigÐmma-nun. 6 walaynni iå-iyi-tnnam mad-ñriå å-twargit tfasrm-iyi-tt,
rad-awn-fkå tismåurin d-twafkiw ula timuåra iggutn. aywa mlayt-iyi
mad-wargaå, tfasrm-iyi lmøna-ns.» 7 sawln-d daå inin-as: «ini-d i-içddamn-nk
ma-tñrit å-twargit ay-agllid, s-rad-ak-nfasr lmøna-ns.» 8 irar-asn-ugllid: «ssnå
åilad is-a-yyi-åir-tssma¡alm, ašku tsfldm is-izga-wawal-inu. 9 iå-ur-iyi-tnnim
mad-ñriå å-twargit, ra-giwn-iban ma-fllawn-illan. ašku hatin tmšaškam-d
i-ngratun a-yyi-tsawalm s-tkrkas d-tkndawt ard gllbn izmaz. aywa inyayt-iyi
mad-ñriå å-twargit f-ad-issanå is-tñãarm a-stti-tfasrm.» 10 sawln-d løulama
n-ayt-kaldan å-umnid n-ugllid inin-as: «ur-illi yan f-wakal iñãarn a-iskr maylli
iãalb-ugllid. ur-jji-illi yan å-igldan hiyyanin mqqurnin ma-iãalbn zund mayad
zå-imajusiyn d-isææarn d-løulama n-ayt-kaldan. 11 maylli iãalb-ugllid išqa bahra.
ur-iñãar yan ad-ak-t-iml abla id-rbbi, d-ntni ur-a-tgawarn å-gr mddn.»
12 ibzg-ugllid bahra f-wawal-an, nkrn-d gis iriyn, yamr ad-fnun kullu

ayt-tækimt n-babil. 13 iffuå lamr-an, skrn f-ad-nån ayt-tækimt, ddun ad-d-awin


ula danyal d-imddukkÐal-ns a-tn-nån. 14 imma danyal irur i-aryuç lli-igan ariyas
n-waãafn n-ugllid, yini-as awal n-tfhimt ula lmøqul. lliå-d-iffuå aryuç ariyas
n-waãafn a-inå ayt-tækimt n-babil, isqsa-t danyal: 15 «maç a-d-iæurra læukm-ad
iqjrn n-ugllid?» iøawd aryuç i-danyal f-ma-ijran. 16 inkr danyal ikšm
s-dar-ugllid, iãalb zå-gis imikk l-luqt f-ad-as-ifasr tawargit-ns.
17 iwrri-d danyal s-tgmmi-ns, iøawd i-imddukkÐal-ns
lmøna n-twargit
æananyah d-mišayil d-øzaryah f-ma-ijran. 18 izzøam-tn
ad-ññalln i-rbbi n-ignna, ãalbn-as ad-fllasn-iænnu, iml-asn-d maylli intln, baš
a-ur-fnun ntni d-ayt-tækimt n-babil kullutn. 19 å-iã-an a-d-imla rbbi maylli intln
i-danyal å-yat-twargit. izayd danyal yalå rbbi n-ignna 20 yini:

«ambarki a-iga ism n-rbbi, åilad ula kullu mayd iftan,


ašku nttan a-i¡¡afn taækimt ula tañããart.
21 ar-issgllab tiziwin d-izmaz,
ar-izzuguz igldan ar-issaqlay wiyyaã,
ar-yakka taækimt i-ayt-tækimt,
ar-yakka tawassna i-ayt-tfhmt,
22 ar-d-issbayyan ma-idran ula ma-intln,
yissan ma-illan å-tillas, tlulliy-as tifawt.
23 ar-ki-ttalåå ar-ki-tškarå a-rbbi n-id-baba.
tfkit-iyi taækimt ula tañããart,
danyal 375
tssbayynt-iyi-d maylli-zå-gik-nãalb,
tssmlt-aå-d taåawsa n-ugllid.»

24 ikšm danyal åakudan s-dar aryuç lli-yuœœa-ugllid a-ifnu ayt-tækimt n-babil,


yini-as: «ad-ur-tfnut ayt-tækimt n-babil. šškšm-yyi s-dar-ugllid, ad-as-fasrå
tawargit-ns.» 25 iæarru aryuç, yawi danyal s-dar-ugllid yini-as: «hati ufiå å-gr
imsukfn n-ayt-yahuda, yan iñãarn ad-ak-issml ay-agllid lmøna n-twargit-nk.»
26 isawl-d-ugllid i-danyal lli-mi ism-ns bal¡ašaœœar isqsa-t: «is-tñãart a-yyi-tinit

mad-ñriå å-twargit lli-wargaå, tfasrt-iyi-tt?» 27 isawl-d danyal å-umnid n-ugllid


yini-as: «maylli iãalb-ugllid f-kra intln, ur-illi yan å-ayt-tækimt ula imajusiyn ula
išuwwafn ula iqddašn ma-iñãarn ad-ak-yini ma-tñrit. 28 walaynni illa yan rbbi
å-ignna ar-d-issbayyan ma-intln. hati imla-yak-d ay-agllid nabuçadnaœr
ma-ra-ijru å-uwssan ggÐranin. åmkad a-tga-twargit ula tiwuñra lli-kkanin içf-nk
lliå tgnt å-tisi. 29 way-agllid, uškan-k-id iswingimn å-ma-ra-ijru tigira
n-uwssan-ad. rbbi lli-d-issbayyann ma-intln, imla-yak-d ma-ra-yili. 30 urd f-ssibt
n-kra n-tækimt dari illan uggÐar n-kullu mddn a-f-iyi-d-issbayyn rbbi maylli
intln, walaynni ira ad-ak-iml lmøna ay-agllid, baš a-tissant iswingimn n-içf-nk.
31 «tmnadt ay-agllid, tñrt yat-œœurt imqqurn, tbidd å-umnid-nk. han œœurt-an

ar-tssiwid, tåzzif tiddi-ns ar-bahra-tssmråa. 32 içf n-œœurt iga win-uwrå iœfan.


idmarn-ns d-iåalln-ns gan win nnÐqrt. aæbbuã-ns d-imœaãn-ns gan win-wanas.
33 tiåanimin n-iãarn-ns gant tin-uwzzal. imma ibaširn-ns gan win-uwzzal d-win

idqqi. 34 sul a-gis-tmnadt kiyi, s-ityawkkas yan-uñru, urd s-ufus n-bnadm, s-n-yut
ibaširn n-œœurt lli-ganin win-uwzzal d-idqqi, irñ-tn ifts-tn. 35 inåd kullu uzzal
d-idqqi d-wanas d-nnÐqrt d-uwrå, wrrin gn zund alim inådn å-unrar å-tizi n-rrwa,
yasi-tn-waãu aylliå-tn-laæ zund iå-ur-jji-llin. imma añru lli-yutn œœurt-an, iwrri
iga yan-udrar bahra imqqurn, yamñ ddunit kullutt.
36 «åmkan a-tga-twargit. åilad ra-nfasr lmøna-ns å-umnid n-ugllid. 37 kiyi

ay-agllid, tgit agllid n-igldan lli-mi-d-ifka rbbi n-ignna tagldit d-tñããart d-tmuåra
d-lhibt. 38 ig å-ddu-ufus-nk tarwa n-bnadm d-luæuš n-tagant d-igãaã n-ignwan.
hati kullu maniå a-zddån, ifk-ak ad-fllasn-tækamt. kiyi a-igan içf-an n-uwrå.
39 tigira-nk ra-di-tnkr yat-tgldit yaãni tmññi f-tink. tggru-as-tgldit tis kra¡¡ tg

tin-wanas, ra-tækam nttat f-ddunit kullutt. 40 tili-ilmma-tgldit tis kkuñ¡, tqqur zund
uzzal. åmklli itnåad-uwzzal ar-imzzi kraygatt kra, åmkan a-s-ra-trñña tiglday-an
kullutnt tmzi-tnt. 41 åmklli tñrit ibaširn d-tfdnin, gan win idqqi n-ufççar
d-win-uwzzal, åmkan a-ra-tbãu-tgldit-an, yili gis ma-iqqurn åmklli tñrit
uzzal-an, içlã d-idqqi ilggÐaån. 42 åmklli gant-tfdnin n-ibaširn tin-uwzzal d-idqqi,
åmkan a-ra-yili å-tgldit-an ma-iqqurn d-ma-ihšušan. 43 d-åmklli tñrit uzzal içlã
d-idqqi ilggÐaån, åmkan a-ra-gis-çlãn mddn. walaynni ur-rad-d-mšaškan, åmklli
ur-a-d-itmšaška-uwzzal d-idqqi. 44 å-uwssan n-igldan-an a-å-ra-issbidd rbbi
n-ignna yat-tgldit lli-ur-ra-sar-ihrš, ula sar-tt-umñn mddn yaãni. nttat a-ra-inåd
tiglday-an yaãni tsstmmu-tnt, d-nttat a-rad-bdda-iqama, 45 åmklli tñrit añru
lli-ityawkkasn zå-udrar bla afus n-bnadm, inåd uzzal d-wanas d-idqqi d-nnÐqrt
d-uwrå. ha rbbi imqqurn a-d-issbayynn i-ugllid ma-ra-ijru å-mayd iftan.
tœæa-twargit, tzga lmøna-ns.»
46 issknu-d-ugllid nabuçadnaœr içf-ns ar akal, išjd i-danyal.
iwrri danyal iga
læakm f-babil yamr ad-d-awin isakmurn d-lbçur ma-s-a-ti-tøbadn.
danyal 376
47isawl-ugllid s-danyal yini-as: «s-œœaæt rbbi-nun iga walli imqqurn å-id-rbbi, ig
walli itækamn å-igldan, ig walli-d-issbayyann aynna intln, ašku kiyi
a-mi-ityawfka a-di-tmalat maylli irgsn.» 48 inkr-ugllid åakudan ig i-danyal ššan
iggutn, ifk-as kigan d-tsmåurin åÐlanin, issåli-t a-ig læakm f-tmazirt n-babil
kullutt, ig-t d-uriyas f-ayt-tækimt n-babil. 49 iãalb-as danyal f-šadraç d-mišaç
d-øabd-nagu, iñli-tn-ugllid a-tqasan tawuri n-tgldit f-wakal n-babil. imma danyal
iqama nttan å-tama n-ugllid.

3
1 iskr-ugllid nabuçadnaœr yat-œœurt zå-uwrå, tåzzif s-sin
œœurt lli-iskr
nabuçadnaœr id-mraw d-ssa (27) n-mitru, tørã s-sin id-mitru d-mnaœœ.
issbidd-stt-in å-uzaåar n-dura lli-illan å-wammas n-tmazirt
n-babil. 2 yazn-ilmma-ugllid nabuçadnaœr ma-d-yaqran i-læukkam d-inmåurn
d-iriyasn d-imšawarn d-willi illan f-iqaridn d-lqanun d-løskr, ntni d-willi
issftawn tinbaãin-ns å-kullu timizar lli-llanin å-ddu-ufus-ns, ad-d-aškin knun
i-œœurt lli-issbidd-ugllid nabuçadnaœr. 3 åmkan ad-d-munn læukkam d-inmåurn
d-iriyasn d-imåarn d-willi illan f-iqaridn d-lqanun d-løskr, ntni d-willi issftawn
tinbaãin-ns å-kullu timizar, aškin-d ad-knun i-œœurt lli-issbidd-ugllid
nabuçadnaœr, biddn kullu å-umnid-ns. 4 ibrræ-ubrraæ åakudan s-jjhd yini: «ha
luœiyt da-fllawn-illan, ay-ayt-tmizar d-iqbiln d-tqbilin da-isawaln s-wawal-nsnt.
5 tizi nna-tsfldm i-nnffar d-uøwwad d-lu¡ar d-rribab d-lgnbri d-taññwayt

d-kraygatt kra igan win llåa, iqqan-kÐn-d a-tknum tšjdm i-œœurt n-uwrå
lli-issbidd-ugllid nabuçadnaœr. 6 wanna ur-ikÐnin išjd, ra-n-ityawgar åakudan
å-ufarnu l-løafiyt ijddrn.»
7 imikk sfldn mddn i-ijjij n-nnffar d-uøwwad d-lu¡ar d-rribab d-lgnbri

d-taññwayt d-kraygatt kra igan win llåa, æarrun kullu ayt-tmizar d-iqbiln
d-tqbilin ad-knun šjdn i-œœurt n-uwrå lli-iskr-ugllid nabuçadnaœr.
8 ddun ilmma kra å-løulama n-ayt-kaldan, ar-taštkkan
afarnu l-løafiyt
ijddrn s-uwdayn, 9 sawln i-ugllid nabuçadnaœr inin-as:
«ad-bdda-tdum tudrt-nk ay-agllid. 10 lamr-nk lli-tssufåt
ay-agllid, tnnit gis: ‹kullu wanna isfldn i-nnffar d-uøwwad d-lu¡ar d-rribab
d-lgnbri d-taññwayt d-kraygatt kra igan win llåa, a-iknu išjd i-œœurt n-uwrå.
11 wanna ur-ikÐnin išjd-as, han ra-n-ityawgar å-ufarnu l-løafiyt ijddrn.› 12 llan

darnå kra n-ayt-yahuda, tñlit-tn i-twuri n-tgldit å-wakal n-babil, ism-nsn šadraç
d-mišaç d-øabd-nagu. ntni ay-agllid, ur-a-stt-gik-tawin. ur-a-tqasan id-rbbi-nk
ula da-tšjadn i-œœurt n-uwrå lli-tssbiddt.»
13 nabuçadnaœr nkrn-d gis iriyn, yamr ad-as-d-awin šadraç d-mišaç

d-øabd-nagu. šškšmn-tn-d s-umnid n-ugllid. 14 yini-asn nabuçadnaœr: «is-iœæa


a-šadraç d-mišaç d-øabd-nagu, ur-a-ttqasam id-rbbi-nu ula da-ttšjadm i-œœurt
n-uwrå lli-ssbiddå? 15 zå-åila tizi nna-tsfldm i-nnffar d-uøwwad d-lu¡ar d-rribab
d-lgnbri d-taññwayt d-kraygatt kra igan win llåa, taškim-d a-tknum tšjdm i-œœurt
lli-skrå, hati ifulki. walaynni iå-ur-as-tšjdm, åakudan a-ra-n-ttyawgarm å-ufarnu
l-løafiyt ijddrn. is-tåalm is-illa kra n-rbbi iñãarn a-kÐn-ifukku zå-gr ifassn-inu?»
16 isawl-d šadraç d-mišaç d-øabd-nagu i-ugllid inin-as: «wa nabuçadnaœr,

ur-fllanå-išqi a-njawb f-mayan. 17 iåd åmkan a-iga, ha rbbi-nå lli-ntqasa iñãar


nttan ad-aå-ifukku zå-ufarnu l-løafiyt ijddrn, ifukku-aå ula zå-ufus-nk ay-agllid.
danyal 377
18 walaynni iå-ur-aå-akkÐ-ifukki, a-tissant ay-agllid, ur-ra-ntqasa id-rbbi-nk ula
ra-nšjd i-œœurt n-uwrå lli-tskrt.»
19 nabuçadnaœr nkrn-d gis iriyn s-uggÐar f-šadraç d-mišaç d-øabd-nagu,

ittkrs-uwdm-ns fllasn, yamr imqasan-ns ad-ssrån afarnu uggÐar n-mklli myurn


s-ssa n-twal. 20 yamr kra n-iøskriyn-ns tjhhdnin ad-krfn šadraç d-mišaç
d-øabd-nagu, grn-tn-in å-ufarnu l-løafiyt ijddrn. 21 hatni sul lsan aslham d-ssrwal
d-rrñña d-tmlsa-nsn yaãni, krfn-tn grn-tn-in å-ufarnu l-løafiyt ijddrn.
22 yigat-ufdaddu l-løafiyt, inå irgazn lli-yusin šadraç d-mišaç d-øabd-nagu, ašku

iæurra-d læukm iqjrn n-ugllid, ar-itqd-ufarnu bahra. 23 imma ntni s-kraã, šadraç
d-mišaç d-øabd-nagu s-iskraf-nsn, ãrn-in å-tuññunt n-ufarnu l-løafiyt ijddrn.
24 ibidd-ugllid nabuçadnaœr f-iãarn-ns, iãr-as løjb, yini i-imšawarn-ns:

«is-urd kraã n-mddn tyawkrafnin a-n-ngr å-tuññunt l-løafiyt?» inin-as: «iœæa


ay-agllid.» 25 izayd yini: «walaynni ñriå-n kkuñ n-mddn ur-tyawkrafn, ar-fttun
å-tuññunt l-løafiyt, d-ntni ur-tn-yaå yat. imma wis kkuñ irwas kra n-yus n-rbbi.»
26 izayd nabuçadnaœr yakmur-n s-imi n-ufarnu l-løafiyt ijddrn iår-asn-in:

«wa šadraç, wa mišaç, wa øabd-nagu, wa içddamn n-rbbi amattuy, ffuåat-d


taškim-d.» iffuå-d šadraç d-mišaç d-øabd-nagu åakudan zå-løafiyt. 27 munn-in
læukkam d-inmåurn d-iriyasn d-imšawarn, ñrn is-ur-tsugir løafiyt yat i-ddat-nsn,
ula ijdr yan-unñaã å-içfawn-nsn. ur-mslnt-tmlsa-nsn ula illa-gisnt-waãu l-løafiyt.
28 isawl-d nabuçadnaœr yini: «ambarki a-iga rbbi n-šadraç d-mišaç d-øabd-nagu.

ašku yuzn-d lmalak-ns, ifukku içddamn-ns lli-fllas-ittkln åakud lliå øœan lamr
n-ugllid. fkn tudrt-nsn i-lmut wala qasan ula šjdn i-kra n-rbbi abla rbbi-nsn. 29 ha
lamr lli-rad-ssufåå åilad f-ssibt-nsn. wanna irgmn å-rbbi n-šadraç d-mišaç
d-øabd-nagu å-gr kullu ayt-tmizar d-iqbiln d-tqbilin, ra-ityawbbay f-igzman,
ttçlu-tgmmi-ns, ašku ur-illi kra n-rbbi yaãni iñãarn a-ifukku åmkad.»
30 izayd-ilmma-ugllid issåli šadraç d-mišaç d-øabd-nagu å-twuri n-tgldit å-wakal

n-babil.

4
yamr-ugllid nabuçadnaœr yini: «i-kullu ayt-tmizar
1
tis snat-twargiwin
n-nabuçadnaœrd-iqbiln d-tqbilin da-isawaln s-wawal-nsnt å-ddunit kullutt.
ad-awn-tigat sslamt. 2 timitar ula løjayb lli-yyi-d-imla rbbi
amattuy, swangmå is-ra-ifulki ad-awn-fllasnt-sawlå.

3 «mnšk a-s-hiyyant-tmitar-ns,
mnšk a-s-mqqurnt løjayb lli-iskar.
tagldit-ns rad-bdda-tdum,
ar-itækam nttan tasut f-¡ayyaã.

4 «nkki nabuçadnaœr ar-tfjjijå å-tgmmi å-uwssan-an, yili dari lçir iggutn å-lqœr,
5 s-ñriå åakudan yat-twargit tssiwd-iyi bahra. lliå gnå å-tisi ar-iyi-ssåufun
iswingimn d-tiwuñra lli-itkkan içf-inu. 6 amrå åakudan ad-d-awin kullu
ayt-tækimt n-babil s-umnid-inu, ad-iyi-mln lmøna n-twargit. 7 aškin-d išuwwafn
d-imajusiyn d-løulama n-ayt-kaldan d-iqddašn, iniå-asn f-twargit, walaynni
ur-ñãarn ad-iyi-mln lmøna-ns. 8 isiggÐra ikšm-d dari danyal lli-mi ism-ns
bal¡ašaœœar zund ism n-rbbi-nu. nttan, illa gis rruæ n-rbbi amñlay. sawlå-as
danyal 378
f-twargit 9 iniå-as: ‹wa bal¡ašaœœar anmåur n-išuwwafn, ssnå is-gik-illa rruæ
n-rbbi amñlay. ur-fllak-išqi yat å-aylli kullu intln. ini-yyi mad-ñriå å-twargit,
tfasrt-iyi lmøna-ns.›
10 «åmkad a-tga-twañrit lli-ikkan içf-inu lliå gnå å-tisi. ñriå-n yat-tœåart

bahra yattuyn å-tuññunt n-ddunit. 11 ar-ttimåur-tœåart, tœæu bahra, tattuy aylliå


tlkm ignwan, ar-n-ttban i-iñri zå-tamiw aggugnin n-ddunit. 12 fulkin ifrawn-ns,
tigat lållt-ns, ar-takka amššu i-kullu mddn. ar-ssmulun luæuš å-ddawas, ar-zddån
igãaã n-ignwan å-gr iœ¡¡wan-ns. ar-zå-gis-ištta kullu ma-ilan tifiyi.
13 «mnadå ilmma å-twañrit lli-ikkan içf-inu lliå gnå å-tisi, s-ñriå

å-lgddam-inu yan å-inagan imñlay, igguz-d zå-ignna, 14 ar-itbrraæ s-wawal


itjhhdn yini: ‹bbyayt taœåart-an, tkksm-as iœ¡¡wan-ns, tssussm ifrawn-ns, tssuktm
lållt-ns, f-ad-rwln luæuš-an zå-ddawas d-igãaã-an zå-iœ¡¡wan-ns. 15 walaynni
flayt agÿÿa d-iñuran-ns å-wakal, tassm-t s-ubkkas n-uwzzal d-wanas å-gr tuga
izgzawn l-lçla. adjayt-t a-itmmå s-tåli n-ignwan, iqama-n å-dar luæuš, tili
taåamt-ns å-tuga n-wakal. 16 ra-ibddl løaql-ns zå-win bnadm s-win luæuš, ard
fllas zrin ssa n-izmaz. 17 læukm-ad illa s-lamr n-inagan n-ignna, løqubit-ad tlla
s-wawal l-lmlayka imñlayn, f-ad-issann kullu willi ddrnin izd rbbi amattuy
a-iækamn tagldit n-bnadm. yiñãar a-stt-ifk i-wanna ira, ig fllas willi-n-illan
å-iyzdar.› 18 åmkan a-tga-twargit lli-ñriå nkki agllid nabuçadnaœr. åilad
a-bal¡ašaœœar, ml-iyi-d lmøna-ns. ašku ayt-tækimt n-tgldit-inu kullutn ur-ñãarn
ad-iyi-stt-fasrn. imma kiyi tñãart-as, ašku illa gik rruæ n-rbbi amñlay.»
19 iduhdu danyal lli-mi ism-ns bal¡ašaœœar. yan kra
danyal ifasr tis snat-
twargiwin ar-t-ssiwidn iswingimn-ns. yini-as-ugllid: «ad-ur-tÐggdt
a-bal¡ašaœœar f-ssibt n-twargit ula lmøna-ns.» isawl-d
ilmma bal¡ašaœœar yini-as: «a-sidi, amar yufan a-tafu-twargit å-willi-k-ikurhan,
tili lmøna-ns å-inuwwašn-nk. 20 taœåart lli-tñrit ar-ttimåur, tœæu aylliå tlkm
ignwan, ar-n-ttban i-iñri zå-tamiw aggugnin n-ddunit, 21 fulkin ifrawn-ns, tigat
lållt-ns, ar-takka amššu i-kullu mddn, ar-ssmulun luæuš å-ddawas, ar-zddån
igãaã n-ignwan å-gr iœ¡¡wan-ns, 22 taœåart-an ay-agllid, kiyi a-stt-igan. tmqqurt
tœæut, yigat ššan-nk aylliå ilkm ignna, izayd læukm-nk ar tamiw aggugnin
n-ddunit. 23 lliå tñrit ay-agllid yan inigi amñlay igguz-d zå-ignna yini: ‹bbyayt
taœåart-an thlkm-tt, walaynni flayt agÿÿa d-iñuran-ns å-wakal, tassm-t s-ubkkas
n-uwzzal d-wanas å-gr tuga izgzawn l-lçla, a-itmmå s-tåli n-ignwan, iqama
å-dar luæuš l-lçla ard fllas zrin ssa n-izmaz›, 24 åmkad a-tga lmøna-ns ay-agllid.
ašku ikka-d lamr dar rbbi amattuy f-ssibt-nk a-sidi agllid. 25 ra-ttyawdæayt zå-gr
mddn, tqamat-n å-dar luæuš l-lçla, ar-tšttat tuga zund amugay, ar-ttmmåt s-tåli
n-ignwan, ard fllak zrin ssa n-izmaz. åakudan a-ra-tissant izd rbbi amattuy
a-iækamn tagldit n-bnadm ar-tt-yakka i-wanna ira. 26 lliå yumr ad-fln agÿÿa
d-iñuran n-tœåart-an, åmkan a-s-rad-ak-d-sul-irar tagldit-nk, åakud nna-tfhmt izd
bab n-ignna a-iækamn kraygatt kra. 27 f-mayan ay-agllid, ãalbå-ak a-trãut
s-mayd-ak-nniå. wrri-d zå-tjli-nk, ar-tskart s-læqq. fl iskkirn-nk Ðçšnnin,
ar-ttænnut å-imñlaã, iå-ityafa a-fllak-tdum sslamt.»
28 izri ma-izrin s-ijra kullu åayan i-ugllid nabuçadnaœr.
tadallit 29 lliå zrin sin d-mraw (12) n-wayyur, ar-ifttu-ugllid
n-nabuçadnaœr
å-ukÐfaf l-lqœr n-tgldit-ns å-babil, 30 ar-ittini d-içf-ns:
«is-urd babil imqqurn ayd bniå s-tñããart-inu itjhhdn a-tg lqœr n-tgldit-inu, tban
danyal 379
gis lhibt l-lmajd-inu?» 31 sul a-isawal s-d-yuška-wawal zå-ignna yini-as:
«ityamar fllak ay-agllid nabuçadnaœr, han tagldit-nk ttyattay fllak.
32 ra-n-ttyawdæayt zå-gr mddn, tqamat-n å-dar luæuš l-lçla, ar-tšttat tuga zund

amugay, ard fllak zrin ssa n-izmaz. åakudan a-ra-tissant izd rbbi amattuy
a-iækamn tagldit n-bnadm, ar-tt-yakka i-wanna ira.» 33 yan imikk s-yuwfa lamr
lli-illan f-nabuçadnaœr, ityawdæay zå-gr mddn, ar-ištta tuga zund amugay,
ar-ttmmå ddat-ns s-tåli n-ignwan, ar-itåzzif-wazzar-ns zund rriš n-igidr,
ilin-waskarn-ns unšk n-waçbašn n-igãaã mqqurnin.
34 «nkki nabuçadnaœr, lliå kmmln-uwssan-an, allå alln-inu s-ignna,

iwrri-yyi-d løaql-inu, ar-ttalåå rbbi amattuy, ar-tæmadå ar-ssimåurå walli bdda


iddrn. nttan a-rad-bdda-iækam, d-ur-sar-itmmi lækam-ns, d-tgldit-ns
rad-bdda-tdum tasut f-¡ayyaã. 35 kullu imzdån n-ddunit ur-dars gin yat. ar-iskar
aynna ira å-gr ikabarn n-ignna ula win-wakal. ur-iñãar yan a-iæœar afus-ns ula
ad-as-yini: ‹mayd tskrt?›
36 «lliå-iyi-d-iwrri løaql-inu, twrri-yyi-d-ula-tmuåra n-tgldit-inu s-lhibt

d-lmajd-ns. ar-iyi-siggiln imšawarn d-inmåurn-inu. åliå daå s-lørš-inu,


tigat-tmuåra-nu s-uggÐar. 37 åilad nkki nabuçadnaœr ar-ttalåå ar-tmjjadå
ar-ssimåurå agllid n-ignwan. ašku kullu ma-itqœad, hati iødl, d-kullu ma-iskar,
hati yÐåñan. yiñãar nttan a-iññimñay winna ssimåurnin içf-nsn.»

5
1 iskr-ugllid bilšaœœar yan imnsi bahra imqqurn.
tirra n-ufus f-uåÐrab
munn-d-dars-walf n-inmåurn-ns, ar-issa aman n-waãil
iktin å-wammas-nsn. 2 lliå iswa bilšaœœar aman n-waãil iktin, yamr ad-d-awin
irukutn n-uwrå d-nnÐqrt lli-d-yusi babas nabuçadnaœr zå-tgmmi n-rbbi
å-urušalim. ira-ugllid a-gisn-isu aman lli-iktin ntta d-inmåurn-ns d-tmåarin-ns
d-tsmgin-ns. 3 awin-d irukutn n-uwrå lli-d-ityattayn zå-tgmmi n-rbbi å-urušalim,
isu-gisn-ugllid d-inmåurn-ns d-tmåarin-ns d-tsmgin-ns.
4 lliå swan aman n-waãil iktin, ar-tsbbaæn i-id-rbbi-nsn lli-ityawskarn

zå-uwrå d-nnÐqrt d-wanas d-uwzzal d-ukššuã d-uñru, 5 åakudan ad-d-bann


iãuãan n-ufus n-bnadm, ar-taran f-ljir n-uåÐrab å-lqœr n-ugllid å-lgddam
n-tmsafut. timšt n-ufus-an, lliå a-ttara, ar-tt-itmnad-ugllid. 6 imil iwrrå-uwdm
n-ugllid, ssåufunt iswingimn-ns bahra, aylliå brin içœan-ns, ar-trgigiyn ifaddn-ns.
7 iår s-jjhd ad-as-d-awin imajusiyn d-ayt-kaldan d-iqddašn. isawl-ugllid s-kullu

ayt-tækimt-an n-babil yini-asn: «wanna iñãarn a-iår tirra-yad, iml-iyi-d


lmøna-nsnt, hati ra-ils aslham azggÐaå d-tzra n-uwrå i-umggrã, ig ntta wis kraã
l-læukkam å-tgldit.» 8 kšmn-d kullu ayt-tækimt n-ugllid, walaynni ur-ñãarn ad-årn
tirra-yan ula ad-mln lmøna-nsnt i-ugllid. 9 yiksaã-ilmma-ugllid bilšaœœar bahra,
iwrrå-uwdm-ns, duhdun kullu inmåurn-ns.
10 tsfld innas n-ugllid i-waqqur-an å-dar-ugllid d-inmåurn-ns, tkšm-d

s-uæanu imqqurn lli-å-illa imnsi, tini-as: «ad-bdda-tdum tudrt-nk ay-agllid.


ad-ur-tiksaãt ula iwrrå-uwdm-nk. 11 illa å-tgldit-nk yan-urgaz å-illa rruæ n-rbbi
amñlay. å-uwssan n-babak ttyafa gis tifawt n-tfhimt ula taækimt zund taækimt
n-rbbi. issåli-t babak lli-igan agllid nabuçadnaœr, ig-t d-unmåur n-išuwwafn
d-imajusiyn d-ayt-kaldan d-iqddašn. 12 ašku illa gis rruæ ihiyyan, tili-gis-twassna
d-tfhimt baš a-ifasr tiwargiw, iml lmøni ntlnin, ifsi timukrisin nna-illan. yili kullu
danyal 380
mayan å-danyal lli-mi-ifka-ugllid ism bal¡ašaœœar. zayd åilad tårt-d i-danyal,
iml-ak lmøna-yan.»
13 awin-d danyal åakudan s-umnid n-ugllid. isawl-as-ugllid
danyal imla lmøna
n-tirra yini: «is-tgit danyal lli-d-yiwi-ugllid baba zå-yahuda å-gr
imsukfn n-ayt-yahuda? 14 sfldå fllak is-gik-illa rruæ n-rbbi,
ttyafa gik tifawt n-tfhimt d-tækimt ihiyyan. 15 ha-yyi åriå i-ayt-tækimt
d-imajusiyn ad-dari-æaãrn f-ad-årn tirra-yad mln-iyi lmøna-nsnt, walaynni
ur-ñãarn. 16 sfldå is-tñãart kiyi a-tmalat lmøni ar-tfssit timukrisin. iå-tufit a-tårt
tirra-yad tmlt-iyi lmøna-nsnt, ra-tlst aslham azggÐaå d-tzra n-uwrå i-umggrã,
twrrit tgt kiyi wis kraã l-læukkam å-tgldit.»
17 isawl danyal å-umnid n-ugllid yini: «ad-dark-qamant-tsmåurin-nk

ay-agllid, tfkt tiårad-nk i-wayya, walaynni rad-ak-årå tirra, mlå-ak lmøna-nsnt.


18 way-agllid, rbbi amattuy ifka i-babak nabuçadnaœr tagldit d-tmuåra d-lmajd

d-lhibt. 19 f-ssibt n-tmuåra lli-as-ifka, kkan-tt-in kullu ayt-tmizar d-iqbiln


d-tqbilin ar-zå-gis-tiksaãn ar-zå-gis-tåuwãn. ar-inqqa wanna ira, yadj wanna ira.
ar-ittall wanna ira, izzugz wanna ira. 20 walaynni lliå itøjjb å-içf-ns, ar-issiqar
ul-ns, ig-n agayu-ns s-uflla. han ityawgar zå-lørš n-tgldit-ns, ttyawkkas-as
lhibt-ns. 21 ityawdæay zå-gr mddn, iwrri iga løaql-ns zund win luæuš. iqama å-gr
iåÐyal l-lçla, ar-ištta tuga zund amugay, ar-ttmmå ddat-ns s-tåli n-ignwan.
åakudan a-iwrri yissan izd rbbi amattuy a-iækamn tagldit n-bnadm
ar-n-fllas-itgga wanna ira. 22 imma kiyi a-bilšaœœar lli-igan yus, waçça tssnt
kullu mayan, ur-tudrt i-içf-nk. 23 ha kiyi tssmqqurt içf-nk f-rbbi n-ignna, tamrt
ad-d-awin irukutn n-tgmmi-ns s-umnid-nk, tsut gisn aman n-waãil iktin kiyi
d-inmåurn-nk d-tmåarin-nk d-tsmgin-nk, ar-ttsbbaæt i-id-rbbi n-nnÐqrt d-uwrå
d-wanas d-uwzzal d-ukššuã d-uñru lli-ur-itmnadn ula da-sflidn ula da-tfhamn.
imma rbbi lli-yusin å-ufus-ns tunfust-nk ula kullu ma-tqœadt, han ur-a-ti-ttuqqart
kiyi. 24 nttan a-d-yuznn timšt n-ufus-an ula tirra lli-yura. 25 åmkad ad-gan
iwaliwn n-tirra-yan: ‹manay manay taqal u-farsin›. 26 d-åmkad a-tga lmøna-nsn.
manay: ‹iæasb rbbi ussan n-tgldit-nk isstmma-tn.› 27 taqal: ‹yuwzn-k å-lmizan
yaf-k-in tfssust.› 28 fars: ‹ttyawbãa-tgldit-nk, ttfk i-ayt-maday d-ayt-faras.› »
29 yamr bilšaœœar åakudan ad-sslsn i-danyal aslham azggÐaå d-tzra n-uwrå

i-umggrã-ns. ibrræ srs is-iwrri iga wis kraã l-læukkam å-tgldit. 30 å-iã-an
a-ityawnåa bilšaœœar agllid n-ayt-babil. 31 yamñ daryus gu-maday tagldit, d-ntta
dars sãis id-mraw d-sin (62) n-usggÐas å-lømr-ns.

6
1 iqœad daryus a-iskr miyya d-sin id-mraw (120) n-uriyas
danyal å-ugÐãi
n-izmawn a-tækamn å-kullu tisgiw n-tgldit-ns. 2 izayd isti kraã içfawn
ma-itgabaln iriyasn-an, ar-didsn-tmæasabn f-ad-ur-zzhzun
å-aynna igan win-ugllid. ig danyal yan zå-içfawn-an, 3 imma nttan iwrri yugÐr
kullu içfawn yaãni d-iriyasn, ašku rruæ ihiyyan a-gis-illan, aylliå
a-iswingim-ugllid a-n-ig danyal f-tgldit kullutt. 4 åakudan ad-nkrn içfawn yaãni
d-iriyasn ar-siggiln ma-s-a-taštkkan s-danyal å-twuri n-tgldit, walaynni ur-ufin
kra-s-a-srs-taštkkan ula kra iffuån aåaras, ašku ar-bdda-iskar ma-fllas-illan.
hatni ur-gis-ufin kra iøibn ula kra inaqœn. 5 inin ilmma irgazn-an i-ngratsn:
«danyal-ad, ur-sar-gis-nufi kra l-løib, abla iå-nufa kra å-tnbaãin n-rbbi-ns.»
danyal 381
6 munn-d içfawn d-iriyasn åakudan å-dar-ugllid inin-as: «ad-bdda-tdum
tudrt-nk ay-agllid daryus. 7 mšaškan-d kullu içfawn n-tgldit d-iriyasn
d-imšawarn d-læukkam f-a-nssufå yal-lamr zå-dar-ugllid, nzzga-t f-kullu mddn.
zå-åilad ard kmmln kraã id-mraw (30) n-wass, wanna iãalbn zå-kra n-rbbi nåd
bnadm abla kiyi waæduk ay-agllid-nå, ra-n-ityawgar å-ugÐãi n-izmawn. 8 åilad
ay-agllid, zzga lamr. tršmt arra f-a-ur-sar-yitti, åmklli iga lqanun n-ayt-maday
d-ayt-faras s-lamr lli-ur-sar-itittin.» 9 iskr-ugllid daryus åmkan, iršm arra
l-lamr-an.
10 lliå issn danyal is-izga-warra-yan s-rršm, iddu s-tgmmi-ns. tlla gis

yat-tmœriyt å-iggi-ns, rñmn-bdda-warryaæn-ns s-tsga lli-s-tlla urušalim. izayd


ar-gis-iknnu f-ifaddn-ns kra¡¡-twal kraygatt ass, ar-itñalla ar-ittalå rbbi-ns åmklli
imyur. 11 munn-d ilmma irgazn-lli, afn-in danyal ar-itñalla ar-itãalab rræmt
n-rbbi-ns. 12 ddun ilmma s-umnid n-ugllid, sqsan-t f-lamr-ns inin: «ay-agllid,
is-ur-tssufåt lamr f-uwssan-ad iå-ur-ta-kmmiln kraã id-mraw (30), a-n-ityawgar
å-ugÐãi n-izmawn wanna iãalbn zå-kra n-rbbi nåd bnadm abla kiyi waæduk
ay-agllid?» yini-asn-ugllid: «s-œœaæt izga-wawal-an s-lqanun n-ayt-maday
d-ayt-faras lli-ur-itittin.» 13 zaydn ntni inin i-ugllid: «han danyal lli-igan yan
zå-imsukfn n-ayt-yahuda, ur-k-igi d-yat ay-agllid, wala yiwi-tt å-warra lli-tršmt.
sul a-ukan-itãalab rbbi-ns kra¡¡-twal å-wass.»
14 lliå isfld-ugllid i-mad-nnan, ¡iyr-as bahra, iswangm d-içf-ns a-ijjnjm

danyal. ig-n fllas tiqqi-ns a-t-ifukku aylliå-n-tãr tafukt. 15 munn-d daå irgazn-an
å-dar-ugllid inin-as: «ay-agllid, tssnt is-ur-iñãar a-yitti kra l-lamr nåd kra
n-warra izgan s-ufus n-ugllid. åmkan a-iga lqanun n-ayt-maday d-ayt-faras.»
16 yamr-ugllid åakudan ad-d-awin danyal, grn-t-in å-ugÐãi n-izmawn. imma

agllid isawl s-danyal yini-as: «a-k-ifukku rbbi-nk lli-bdda-ttqasat.» 17 awin-d


yan-uñru imqqurn srsn-t-in f-imi n-ugÐãi, iršm-t-ugllid s-rršm-ns d-rršm
n-inmåurn-ns, a-ur-yiñãar yan a-issitti ma-ittutn f-danyal. 18 iwrri-d-ugllid
åakudan s-lqœr-ns, izzri iã kullut ur-išši ula ifjjij ula yuška-yas-d i¡s.
19 lliå ifaw-wass, inkr-ugllid iæarru s-dar-ugÐãi n-izmawn. 20 lliå-n-

yakmur-ugllid s-ugÐãi, iår-n i-danyal s-wawal iåufan yini-as: «wa danyal,


way-açddam n-rbbi lli-iddrn, is-iñãar rbbi-nk lli-bdda-ttqasat a-k-ifukku
zå-izmawn?» 21 yini-as-d danyal: «ad-bdda-tdum tudrt-nk ay-agllid. 22 ha rbbi-nu
yuzn-d lmalak-ns, iqqn imi i-izmawn, ur-iyi-skirn kra ihršn. ašku yufa-yyi-n nkki
œfiå å-iñri-ns. ula å-iñri-nk ay-agllid, ur-jji-ak-skirå kra ihršn.» 23 ifræ-ugllid
bahra åakudan, yamr-tn ad-d-alln danyal zå-ugÐãi. lliå-t-id-ulln, afn-t-in
ur-t-yaå yat, ašku yumn å-rbbi-ns. 24 yamr-ugllid ad-d-awin irgazn lli-yaštkkan
s-danyal, grn-tn-in å-ugÐãi n-izmawn ntni d-tarwa-nsn d-tmåarin-nsn.
ur-ta-lkimn aliå n-ugÐãi, s-tn-møzban izmawn, rñn içœan-nsn.
25 yara-ilmma-ugllid daryus: «i-kullu ayt-tmizar d-iqbiln d-tqbilin
da-isawaln s-wawal-nsnt å-ddunit kullutt, ad-awn-tigat sslamt. 26 lamr-ad
zzgaå-t åassad å-kullu ikalln n-tgldit-inu. illa f-mddn a-tiksaãn ar-trgigiyn
å-umnid n-rbbi n-danyal, ašku nttan a-igan rbbi iddrn, illa bdda idum.
ur-sar-thrš-tgldit-ns wala sar itmma lækam-ns. 27 iga walli itfukkun ar-ijjnjam,
ar-iskar timitar d-løjayb å-ignwan ula akal. hati ijjnjm danyal zå-lquwwa
n-izmawn.»
28 izayd danyal injæ å-uwssan n-tgldit n-daryus d-win kuraš gu-faras.
danyal 382

7
1 asggÐas amzwaru n-bilšaœœar agllid n-babil, iñra danyal
tawañrit n-kkuñ
luæuš mqqurnin yat-twargit ula tiwuñra å-içf-ns lliå ign å-tisi, yara åakudan
maylli iwarga. åmkad a-tga-tåawsa kullutt. 2 yini danyal:
«ñriå å-twañrit n-iyã kkuñ id-waãu n-ignwan ar-ssduyyn amda imqqurn. 3 ålin-d
ilmma kkuñ luæuš mqqurnin zå-umda, kud yan d-mklli iga. 4 wad izwarn irwas
izm, yili sin ifrawn zund ifrawn n-igidr. mnadå-n gis s-bbin ifrawn-ns, ityalal
f-wakal a-ibidd f-sin iãarn zund bnadm, ittfk-as løaql n-bnadm. 5 mnadå-n s-ha
wis sin l-luæuš, irwas ddubb. ibidd f-iãarn n-tåurdin. yasi å-imi-ns kraã izådisn
å-gr uçœan-ns. sfldå i-yan-wawal yini-as: ‹nkr tššt tugtt n-tfiyi.› 6 mnadå-n daå
s-ha yan yaãni irwas wagrzam. yili kkuñ ifrawn f-iggi n-tåÐraã-ns zund ifrawn
n-ugãiã. luæš-an ila kkuñ içfawn, ittfk-as a-iækam.
7 «sul a-n-tmnadå tiwuñra-yan n-iyã, s-ñriå yal-luæš igan wis kkuñ, ig wad

issiwidn ar-issåuwã, itjhhd bahra. yili uçœan mqqurnin n-uwzzal, ar-issmåawas


ar-iññaã. ar-ilmma-itlbaÿ aynna iqaman s-iãarn-ns. ur-igi zund luæuš
lli-t-id-zwurnin. hati i¡¡af mraw-waskawn. 8 ar-sul-tmnadå å-waskawn-an,
s-d-iåli å-gratsn yan isk yaãni imññin. akufn kraã zå-waskawn imzwura
å-lgddam n-isk-an. hati isk-an i¡¡af alln zund tin bnadm, yili imi isawaln
f-tåawsiwin mqqurnin.
9 «lliå a-n-tmnadå, ttrsn-d løruš. iskiws ilmma yan igan
anmåur n-zman
d-yan irwas bnadm anmåur n-zman å-lørš-ns. han timlsa-ns mllulnt zund adfl.
azzar n-içf-ns irwas taãut iœfan. lørš-ns iga zund ifdudda
l-løafiyt. rrwayã l-lørš-ns rwasnt isufa råanin. 10 tffi-d løafiyt zå-umnid-ns zund
asif ingin. ar-ti-tqasan alf n-id-walf l-lmlayka, biddn-wafã n-wafãan yaãni
å-umnid-ns. skiwsn kullu ayt-lmækama, rñmn ilmma arratn. 11 ssmaqqlå-n ašku
sfldå i-iwaliwn mqqurnin lli-s-a-isawal isk-lli. sul a-n-tmnadå, s-ityawnåa
luæš-an, thlk ddat-ns, ttfk a-tjdr s-løafiyt. 12 ula luæuš yaãni, ityawkkas-asn
læukm-nsn, walaynni ityawfka-yasn ad-sul-ddrn yan-uzmz d-yat-tizi.
13 «ñrå ilmma å-tiwuñra-yan n-iyã yan irwas bnadm ifta-d å-gr imdla

n-ignwan, yašk-id s-dar-unmåur n-zman, ssæaãrn-t-in s-umnid-ns. 14 ittfk-as


lækam d-lhibt, ttfk-as yat-tgldit f-a-ti-tqasan ayt-tmizar d-iqbiln d-tqbilin
da-isawaln s-wawal-nsnt. læukm-ns ra-ig wad ur-sar-itmmin wala sar ifna.
tagldit-ns ra-tg tad ur-sar-ihršn.
15 «imma nkki danyal, tåufa rruæ å-ugÐns-inu, ssiwdnt-iyi
lmøna n-twañrit
tiwuñra lli-ikkan içf-inu. 16 akmurå-n s-yan å-åwilli ibiddn
åin, sqsaå-t å-lmøna n-kullu mayan. isawl-d ifasr-iyi tiåawsiwin-an yini-yyi: 17
‹kkuñ luæuš-an mqqurnin gan kkuñ igldan rad-ålin å-wakal. 18 walaynni
ra-ttfk-tgldit i-imñlayn n-rbbi amattuy. rad-bdda-¡¡afn tagldit kullu mayd iftan.›
19 «iriå ilmma ad-issanå lmøna n-wis kkuñ l-luæuš lli-ur-irwasn wiyyaã, ig

wad bahra issiwidn s-uçœan n-uwzzal d-waçbašn n-wanas, ar-issmåawas


ar-iññaã, ilbÿ s-iãarn-ns åaylli-n-iqaman. 20 iriå ula ad-issanå lmøna
n-mraw-waskawn lli-illan å-içf-ns, ula lmøna n-isk yaãni lli-d-iålin, aylliå-n-ãrn
kraã-waskawn å-lgddam-ns. i¡¡af alln d-imi isawaln f-tåawsiwin mqqurnin,
irwas is-yugÐr askawn-an yaãni. 21 walaynni sul a-n-tmnadå, s-ñriå isk-an inkr
danyal 383
ar-itmmaå d-imñlayn n-rbbi aylliå-tn-inra. 22 yašk-id-unmåur n-zman åakudan,
iækam i-imñlayn n-umattuy. truæ tizi ad-¡¡afn imñlayn tagldit.
23 «ifasr-iyi åakudan lmøna yini: ‹wis kkuñ l-luæuš iga tis kkuñ¡-tglday

lli-ra-iækam å-wakal. ur-ra-tg nttat zund tiglday yaãni. ra-tssmåawas ddunit


kullutt, tlbÿ-tt tmzi-tt. 24 mraw-waskawn-an gan mraw igldan lli-ra-d-iåli
å-tgldit-an, iåli-d ilmma yan yaãni tigira-nsn. ur-ra-ig nttan zund imzwura.
ra-issãr kraã igldan. 25 ra-ittini tiåawsiwin mqqurnin f-a-itãaããa rbbi amattuy,
ar-issrfufun imñlayn n-rbbi, yiri a-ibddl tinbaãin d-izmaz. rad-ttfkn imñlayn
n-rbbi å-ufus-ns kraã isggÐasn d-mnaœœ. 26 walaynni rad-skiwsn ayt-lmækama,
kksn-as læukm-ns. ra-ys-t-laæ itthlk ifnu. 27 ttfk-ilmma-tgldit ula læukm ula
timuåra n-kullu tiglday å-ddu ignwan i-imñlayn n-rbbi amattuy. ra-tg-tgldit-nsn
tad bdda idumn, ar-tn-tqasan kullu læukkam n-ddunit ar-sflidn s-wawal-nsn.›
28 åmkan a-tga-tåawsa kullutt. nkki danyal, ssiwdn-iyi iswingimn-inu bahra,

iwrrå-uwdm-inu, walaynni æãiå taåawsa-yan å-uwl-inu.»


...................................

9
1 ttyawfka-tgldit n-kaldan [babil] i-ugllid daryus yus
tañallit n-danyal
f-mddn-ns n-aæašwiruš lli-igan zå-ayt-maday. 2 asggÐas izwarn
n-tgldit-ns, nkki danyal ssnå zå-warratn, mnnaw isggÐasn
n-tdallit a-ra-izri f-urušalim, åmklli-s-inna sidi rbbi i-nnabi irmiyah. gan ssa
n-id-mraw (70) n-usggÐas.
3 rarå udm-inu åakudan s-sidi rbbi-nu ar-t-siggilå, ar-tãalabå rræmt-ns

s-tñulla d-uñum, lså lçiš i-ddat-inu, ssikfså iåd f-içf-inu. 4 ññallå i-sidi rbbi-nu
alåå-t iniå: «wa sidi rbbi-nu imqqurn issiwidn, wa rbbi lli-bdda-issuwfan løhd
ula tayri idumn i-willi dar tøzzat awin-tt bdda å-luœiyat-nk, 5 ha-yaå njla bahra.
nskr ma-yÐçšnn, nskr ma-ihršn, nøœu-k bahra. nanf i-luœiyat-nk d-lækam-nk.
6 ur-nsfld s-içddamn-nk lanbiya lli-isawaln s-ism-nk i-igldan-nå d-iriyasn-nå

d-imzwura-nå lli-zrinin d-mddn n-tmazirt-nå kullutn. 7 kiyi a-igan wad iœlaæn


a-siditnå. imma nkkÐni, læšmat a-idln udmawn-nå sul s-åassad, nkkÐnin
ayt-yahuda d-ayt-urušalim d-ayt-israyil kullutn, wida akmurnin ula
wida-n-aggugnin å-tmizar lli-s-tn-tssuktt f-ssibt n-tkndawt lli-s-a-ki-tknadn.
8 dlnt læšmat udmawn-nå a-siditnå, nkkÐni d-igldan-nå d-iriyasn-nå
d-imzwura-nå lli-zrinin, ašku nÐçšn dik bahra. 9 wa rbbi siditnå, kiyi a-igan wad
itræamn itœamaæn, waçça-k-nøœa nkkÐni. 10 ur-a-nsflid s-wawal n-rbbi siditnå,
ula da-nskar s-tnbaãin-nk lli-aå-di-tssbayynt f-imi n-içddamn-nk lanbiya. 11 han
kullu ayt-israyil ffuån zå-ulmmud-nk, anfn i-uåaras-nk, agÐin ad-sflidn
s-wawal-nk.
«åilad tgguz-d fllanå tagat ula çziyt lli-tyaranin å-ulmmud n-musa açddam
n-rbbi, ašku nÐçšn srk bahra. 12 hati tssuwfit iwaliwn lli-s-aå-tñit nkkÐni d-iriyasn
lli-darnå-tækamnin, tutt-aå-d s-tagat bahra išqan. ašku ur-jji-ijri zund åayan
å-ddunit kullutt, åmklli ijran i-urušalim. 13 kullu tagat-ad fllanå ittutn, tga åmklli
ityaran å-ulmmud n-musa. waçça åayan ha-yaå sul s-åilad ur-nãalb rrãa-nk
a-rbbi siditnå, ula nwrri-d zå-ddnub-nå, ula niwi-tt å-wawal-nk lli-igan læqq.
14 åayan a-sidi rbbi a-f-fllanå-tqœadt tagat, tzzugzt-stt-id fllanå. ašku tgit wad

iœlaæn a-rbbi siditnå å-kullu ma-tskart. imma nkkÐni nagÐi a-nsflid s-wawal-nk.
danyal 384
15 «wa rbbi siditnå, kiyi a-d-issufån mddn-nk zå-wakal n-miœr s-ufus itjhhdn,
aylliå iwrri ityawssan ism-nk bahra sul s-åassad. ha-yaå åilad njla nskr
ma-yÐçšnn bahra. 16 walaynni åmklli tgit wad iskarn ma-iœlaæn, ãalbå-ak
a-siditnå a-tssanft låaãab-nk d-iriyn-nk f-urušalim lli-igan tamdint-nk f-uwrir-nk
amñlay. ašku hati åilad twrri urušalim tga løar, nttat ula mddn-nk, å-gr kullu
willi-aå-isutln, f-ssibt n-tjli-nå ula ddnub l-lajdud-nå.
17 «åilad a-rbbi-nå, sfld i-tñallit n-uçddam-nk åmklli-k-tãalabå
ad-aå-di-træmt. f-luqr n-ism-nk a-siditnå, adj udm-nk a-yisfiw å-tgmmi-nk
içÐlan. 18 wa rbbi-nu, rar-d amññuå-nk tsfldt. rñm-d alln-nk tñrt mamnk a-nçÐla
nkkÐni ula tamdint lli-ityawssann s-ism-nk. ašku urd f-ssibt n-kra n-ufulki ginå
illan, walaynni f-ssibt n-rræmt-nk lli-iggutn a-f-a-zå-gik-ntãalab. 19 wa siditnå,
sfld-aå. wa siditnå, œamæ-aå. wa siditnå, awi-tt ginå tøawnt-aå. f-luqr n-ism-nk
a-rbbi-nu, a-ur-n-tma¡lt. ašku f-ism-nk a-f-ttyawssan-tmdint-nk ula mddn-nk.»
20 åmkan a-s-a-sawalå ar-tñallaå, ar-tqrraå s-ddnub-inu
awal n-jibrayyil
f-ma-ra-yili d-win mddn-inu n-ayt-israyil, ar-tãalabå sidi rbbi-nu ula
f-ssibt n-uwrir-ns amñlay. 21 sul a-sawalå ar-tñallaå s-had
flla yan å-ssift n-urgaz. iga jibrayyil lli-yad-iyi-d-ibann å-twañrit. iæarru-d
yayll-d s-dari å-tasaøt n-usakmur n-tdggÐat. 22 isawl-iyi-d issfhm-iyi yini: «wa
danyal, ha-yyi ffuåå-d ad-ak-fkå tafhimt, mlå-ak lmøni. 23 åakud lliå tbdit
ar-tãalabt rræmt, a-d-iffuå-wawal. aškiå-d ad-ak-t-iniå, ašku tøzzat bahra.
swangm åilad å-wawal s-tfhmt tawañrit. 24 yura [sidi rbbi] kkuñ id-miyya d-tña
n-id-mraw (490) [n-usggÐas] f-mddn-nk ula tamdint-nk tamñlayt, ard iæœar
takndawt-nsn, isstmmu tijli-nsn, idl ddnub-nsn, izzga afulki da-bdda-idumn, irgl
iwaliwn l-lanbiya d-tiwuñra-nsn, iññåur walli igan amñlay n-imñlayn.
25 «sfld i-mayad tfhmt-t. zå-lliå-d-iffuå-wawal lli-yuœœan mddn ad-wrrin

bnun urušalim, ard-d-yašk-umñåur lli-ra-iækam, rad-zrin kkuñ id-mraw d-tña


(49) [n-usggÐas]. waçça bahra šqan-uwssan-an, ra-ttbnu-tmdint s-iswak d-igudar
ard zrin kkuñ id-miyya d-kraã id-mraw d-kkuñ (434) [n-usggÐas]. 26 tigira n-kkuñ
id-miyya d-kraã id-mraw d-kkuñ (434) [n-usggÐas], ra-ityawbbay-umñåur bla
yat. munn-d ilmma ikabarn n-uriyas lli-ra-d-yašk, hlkn tamdint ula tigmmi
tamñlayt. åakudan a-ra-d-iruæ isiggÐra zund anggay, izayd imiå ar isiggÐra ašku
ityara fllas lhalak. 27 ra-iskr yal-løhd izgan d-mddn ggutnin f-ssa [n-isggÐasn].
izri mnaœœ n-ssa-yan, imnø tiårœiw jdrnin d-isakmurn kullutn a-ur-sul-ilin.
issbidd-n tajlçit lli-ifnnun å-ugÐns n-tgmmi tamñlayt, ard izri lfna lli-ityaran
f-walli ifnnun.»
...................................

12
1 [yuška-d yal-lmalak s-danyal isawl-as f-uwssan ggÐranin
tudrt idumn ula
tadallit idumn yini:] «å-uwssan-an ra-inkr miçayil lmalak ihiyyan
lli-itbiddadn d-mddn-nk. ra-tili-tnukmut išqan
å-uwssan-an, ur-jji-tlli zund nttat zå-isizwur n-tmazirt ar åakudan. å-uwssan-an
a-å-rad-njmn mddn-nk, kullu winna-mi-n-ityafa ism-nsn å-warra. 2 ggutn
willi-n-i¡¡asn å-ugdrur n-wakal, rad-di-tfaqn, kra gisn s-tudrt idumn, kra s-løar
ula tadallit idumn. 3 imma willi i¡¡afn taækimt, hati rad-sufun zund tifawt
n-ignna. d-willi irurn kigan s-uåaras iœlaæn, hati rad-sufun zund itran kullu mayd
danyal 385
iftan. 4 imma kiyin a-danyal, æãu iwaliwn-an, trglt arra ar ussan ggÐranin. kigan
a-ra-itazzal s-åid ula åid ar-tzayadn å-twassna.»
5 nkki danyal mnadå-n s-ñriå sin mddn yaãni biddn-in, yan å-ugmmaã-ad

n-wasif, d-yan å-ugmmaã-an yaãni. 6 yan gisn isawl i-lmalak lli-ilsan timlsit
l-lkttan yili f-iggi n-waman n-wasif, isqsa-t: «mnšk a-iqaman ard kmmlnt kullu
løjayb-ad?» 7 sfldå i-lmalak bu-tmlsit l-lkttan lli-illan f-iggi n-waman n-wasif,
yall afus-ns afasi s-ignwan, yall ula afus-ns añlmaã, iggall s-rbbi lli-bdda-iddrn
yini: «kraã isggÐasn d-mnaœœ, ard kullu ttrñ-tdwast n-uqbil amñlay, åakudan
a-ra-yafu kullu mayad.» 8 sfldå-as nkki walaynni ur-fhimå. sqsaå-t åakudan:
«a-sidi, å-isiggÐra n-kullu mayad, ma-ra-yili?» 9 yini-yyi: «ddu a-danyal, ašku
qqnn iwaliwn-an, rgln ar ussan n-isiggÐra. 10 iggut ma-ra-iwrri iåus yimlul iœfu,
imma ayt-lçКant ra-sul-skarn ma-yÐçšnn. å-gr willi Ðçšnnin ur-ra-yili yan
ifhmn. han willi ¡¡afnin taækimt a-ra-ifhm. 11 zå-wass-an å-rad-ittint-tårœiw jdrnin
n-kraygatt ass, ar ass lliå-n-tbidd-tjlçit lli-ifnnun, ra-yili å-gratsnt alf d-sin
id-miyya d-¡ña n-id-mraw (1290) n-wass. 12 imbarkiyn ad-gan winna qlnin ard
iruæ-wass wis-walf d-kraã id-miyya d-kraã id-mraw d-smmus (1335). 13 imma
kiyi, mun d-uåaras-nk ar isiggÐra. ra-tsunfut tnkrt-d ilmma å-wass iggÐran, tbiddt
å-udåar lli-ak-ijjujad sidi rbbi.»
386

hušaø
1
tamåart n-hušaø
d-tarwa-ns
1 awal n-sidi rbbi lli-d-yuškan i-hušaø yus n-biyri,
å-uwssan n-øuzziyah d-yutam d-aæaz d-æizqiyah igldan
n-yahuda. å-uwssan-an iga yarabøam yus n-yuwaš agllid n-israyil.
2 lliå ibda sidi rbbi ar-isawal f-imi n-hušaø, yini sidi rbbi i-hušaø: «zayd

ttahlt zå-gr willi ifsadn, tarut dids tarwa l-lfsad. ašku tamazirt-ad tfsad bahra,
fln rbbi da-bdda-illan.» 3 iddu itahl gumar illis n-diblayim, tffuå ar-trbbu taru-as
yan-warraw. 4 yini sidi rbbi i-hušaø: «g-as ism ‹izraøil› [tga lmøna-ns ‹rbbi iluæ
amud›]. ašku yan imikk rad-rarå i-tarwa n-yahu f-idammn n-ayt-izraøil lli-iffi
jdditsn yahu [agllid n-israyil], sstmmuå tagldit n-israyil. 5 åassan a-rad-rñå lqus
n-israyil å-talat n-izraøil.»
6 ar-daå-trbbu gumar, taru yat-tfruçt. yini sidi rbbi i-hušaø: «g-as ism

‹lu-ruæama› [tga lmøna-ns ‹laæ rræmt›]. ašku ur-sul-rad-ræmå ayt-israyil ula


da-ysn-tœamaæå. 7 walaynni rad-sul-ræmå ayt-yahuda jjnjmå-tn. urd s-lqus nåd
uzzal nåd imiå nåd iysan d-imnayn, walaynni ra-tn-jjnjmå s-içf-inu nkki-ad igan
rbbi da-bdda-illan gå rbbi-nsn.»
8 lliå tkkis tibbišt i-lu-ruæama, tffuå ar-daå-trbbu gumar, taru yan-warraw.
9 yini sidi rbbi i-hušaø: «g-as ism ‹lu-ammi› [tga lmøna-ns ‹urd mddn-inu›]. ašku

ur-sul-tgim mddn-inu ula giå rbbi-nun. 10 walaynni rad-sul-igatn ayt-israyil zund


amlal n-tama n-umda lli-mi-ur-iñãar yan a-t-iøbbr ula iæasb-t. å-illiå-asn-nniå
‹ur-sul-tgim mddn-inu›, rad-asn-iniå ‹tgam tarwa n-rbbi iddrn›. 11 ayt-yahuda
d-ayt-israyil rad-gn yan, skrn yan-uriyas-nsn, ar-aqlayn zå-wakal. ass ihiyyan
a-ra-ig-wass-an n-izraøil.»
...................................

3
1yini-yyi sidi rbbi: «zayd tis snat-twal tæubbut yat-tmåart,
isåa-d hušaø
tamåart-ns tøzza dar-usmun-ns tg tamggant. æubbu-tt åmklli iæubba
sidi rbbi ayt-israyil, waçça da-ttidun ntni s-id-rbbi iåribn,
ar-darsn-tšthun tummitin n-zzbib.»
2 såå-tt-id åakudan s-smmus d-mraw (15) n-uqarid n-nnÐqrt d-miyya

d-smmus id-mraw (150) kilu n-¡mñin. 3 iniå-as: «ra-dari-tœbrt ussan ggutnin.


ur-sul-ra-tgt tamggant ula tmunt d-yan. rad-fllam-œbrå ula nkki.»
4 ašku illa f-ayt-israyil ad-œbrn ussan ggutnin. ur-rad-darsn-yili-ugllid ula

iriyasn, bbin isakmurn d-ifariwn lli-dar-tøbadn, laæ-asn abannk n-tkššuãin


d-laœnam n-tgmmi. 5 tigira n-mayan rad-d-wrrin ar-siggiln s-rbbi da-bdda-illan
ig rbbi-nsn. rad-siggiln ula s-yus n-dawd a-ig agllid-nsn. s-trgagayt a-s-rad-d-
akmurn s-rbbi da-illan, ar-siggiln s-ifulkitn-ns å-uwssan ggÐranin.

4
1 sfldayt i-wawal n-sidi rbbi ay-ayt-israyil. ašku iœrã-awn
aœraã n-sidi rbbi
i-ayt-israyil sidi rbbi s-uœraã išqan a-imzdån n-tmazirt-ad. han ur-illi
hušaø 387
ma-iskarn s-tayri idumn ula lænant izgan å-tmazirt-ad. ur-illi ma-iran a-yissan
rbbi. 2 ar-trggmm ar-tsskirkism ar-tnqqam ar-ttakÐrm ar-ttfsadm, ar-tssurufm
kraygatt awttu, ar-ttffim idammn f-idammn. 3 åayan a-f-iwrri iqqur-wakal, yili
lhif f-imzdån-ns, ar-tmmtatn ula luæuš n-taganin d-igãaã n-ignwan d-islman
n-tmdwin.
...................................

6
riå darun lænant urd
tiårœi

1 «aškat-d a-nwrri s-sidi rbbi.


hati irña-yaå baš a-yå-ijjuji.
yut-aå f-a-yå-d-iqqn aggas.
2 ard zrin sin-uwssan rad-aå-d-irar tudrt,
issnkr-aå-d wis kraã-uwssan f-ad-dars-nddr.
3 rwaæat a-nissan sidi rbbi, ng-n tiqqi a-t-nissan.
zund tawaåla n-tafukt a-s-rad-aå-d-iban.
å-uzmz-ns a-rad-darnå-yašk zund aršiš,
zund anñar amzwaru da-isswan akal.»

4 [yini sidi rbbi:]


«ma-ra-dik-skrå ay-afraym [israyil]?
ma-ra-dik-skrå a-yahuda?
tayri-nk tga zund tamdlut n-zikk œbaæ,
imikk zund tiåli ar-ttattuy laæ-tt.
5 uznå-awn-in lanbiya f-a-kÐn-rññaå,
ar-kÐn-nqqaå s-iwaliwn lli-s-awn-nniå,
ar-fllawn-kkatå lækamat zund usmann.
6 ašku riå darun lænant urd tiårœi,
iriå giwn tawassna n-rbbi, urd isakmurn jdrnin.»
...................................

11
[yini sidi rbbi:] «lliå sul iga aæšmi imññin, iøzzu dari
1
iænna sidi rbbi
å-mddn-ns israyil. årå i-iwi a-d-iffuå zå-miœr. 2 walaynni kra-s-
a-ysn-aqraå, ar-n-zå-gigi-taggugn, ar-n-ssakmurn tiårœiw
i-‹baøl›, ar-n-tbççarn i-laœnam. 3 nkkin a-imalan i-afraym a-izzigiz, ar-asn-
tamñå å-ifassn-nsn. walaynni ur-fhimn izd nkki a-tn-ijjnjamn. 4 ar-tn-d-lddiå
s-izikr n-rrãa, gå fllasn aælas l-lænant, gå darsn walli-asn-ifssin algamu
f-tqÐsmart, ar-n-knnuå ar-tn-tølafå.
5 «ur-rad-wrrin s-wakal n-miœr, walaynni ayt-aššur a-ra-fllasn-iækam, ašku

agÐin ad-d-sri-wrrin nkki. 6 han uzzal a-ra-yakÐi f-tmdinin-nsn, ibbi ifggagn


n-imawn-nsnt, ihlk kullu ma-f-d-mšaškan i-ngratsn. 7 mddn-inu hatni ar-bahra-
ttirin a-yyi-fln. waçça da-aqran s-walli yattuyn, ur-ra-tn-ssattuyå nkki.
hušaø 388
8 «mamnk a-ra-k-in-dæiå, ay-afraym?
mamnk a-ra-k-in-fkå å-ifassn-nsn, a-israyil?
is-ra-k-hlkå åmklli hlkå tamdint n-adama?
is-ra-k-çluå åmklli çÐliå tamdint n-œabuyim?
ul-inu ur-akkÐ-iri åmkan, ašku iømmr s-lænant.
9 ur-ra-k-utå s-låaãab išqan.
ur-rad-daå-çluå afraym.
ašku nkki giå rbbi, urd bnadm.
gå bab n-ufulki ikmmln å-wammas-nun.
urd s-låaãab a-s-ra-n-darun-aškiå.»
...................................

14
1 wrryat-d ay-ayt-israyil s-rbbi da-illan ig rbbi-nun, ašku
rad-jjnjmå imjlan
ifikš l-lçКant-nun a-kÐn-yutn tãrm. 2 asyat iwaliwn twrrim
s-rbbi tinim: «ssitti fllanå kullu lçКant-nå, trãut fllanå ad-ak-n-nssakmur lållt
n-infurn-nå. 3 ur-rad-aå-jjnjmn ayt-aššur, d-ur-sul-ra-nssidu f-iysan n-imiå.
ur-sar-ra-nttini ‹id-rbbi-nå› i-laœnam lli-nødl s-ifassn-nå. ašku kiyi a-å-a-itafa
igigil lænant.»
4 [yini sidi rbbi:] «rad-jjnjmå wid jllunin, rãuå a-gisn-ænnuå, ašku ssunfå-asn

låaãab-inu iråan. 5 zund tiåli a-ra-n-aškiå i-israyil, iflujju nttan zund afru,
ar-izzigiz iñuran-ns zund idgl l-lubnan, 6 ar-ifssr tizlatin-ns. ra-ifulki å-iñri zund
tazitunt, ifk tujjut imimn zund tujjut l-lubnan. 7 rad-d-wrrin mddn zdån
å-ddu-umalu-ns. rad-buålun zund igÐlas n-irdn, arun zund ddilit, iwrri ism-nsn
ityawssan zund aman n-waãil l-lubnan. 8 way-afraym, ma-s-sul-trit laœnam?
nkki a-ra-k-igabl, fkå-ak aynna-f-tlkmt. gå dark zund taœåart bdda izgzawn,
d-nkki a-å-ra-ttafam lållt.»
9 wanna i¡¡afn taækimt, illa fllas a-ifhm tiåawsiwin-ad. wanna issnn a-iñli

ma-ifulkin zå-ma-yÐçšnn, illa fllas a-iñr mamnk ad-gant. ašku aåaras n-sidi rbbi,
hati inm bahra. ar-gis-fttun willi œlaænin, imma willi øœanin ar-gis-tknukin.
389

yuwil
...................................

2
wrryat-d s-rbbi da-
bdda-illan
11isawl sidi rbbi s-wawal n-uqqryan å-umnid n-tmuråi-ns.
ur-iñãar yan a-iæasb ikabarn-ns. hatni tjhhdn bahra
ar-kullu-skarn s-wawal-ns. hay-ass n-sidi rbbi iga wad ihiyyan issiwidn. manwa
a-rad-as-yiñãar?
12 yini sidi rbbi: «wrryat-d sri åilad zå-ttmi n-uwlawn-nun, s-uñum d-um¡¡a

d-tndra. 13 bbyayt ulawn-nun urd timlsa-nun.» nkrayt twrrim-d s-rbbi


da-bdda-illan ig rbbi-nun. ašku iga wad iænnan ar-itræam. ur-a-izrab a-iåãb, tigat
dars tayri izgan. yujad a-iœamæ i-wanna-f-tlla tagat. 14 ma-issnn ma-ra-yili?
a-ur-imil iwrri-d iænnu fllawn, ibark giwn ard a-n-tssakmurm tiwafkiw n-imndi
ula tin tissi i-rbbi da-bdda-illan ig rbbi-nun.
15 utat nnffar å-uwrir n-œiyun [urušalim], tbrræm s-wass n-uñum d-umun.
16 ssmunat-d mddn ad-åusn i-umnaggar. awyat-d ifqqirn, tssmunm-d iæšmiyn

d-wazzann ssumumnin. tinim i-usli a-d-iffuå zå-uæanu-ns, tffuå-d-tslit


zå-untal-ns. 17 ad-nkrn imsakmurn lli-ganin içddamn n-sidi rbbi, f-ad-biddn
å-tgmmi n-rbbi å-gr-uågÐmmi d-tisi n-tårœi, ar-kullu-allan ar-aqran: «wa sidi
rbbi, ænnu å-mddn-nk. ad-ur-tadjt ayt-tmizar ad-㜜an å-mayd igan wink, ula
da-srnå-kkatn awal. ad-ur-tadjt iqbiln n-ddunit a-ttinin ‹manza rbbi-nsn?› »

18 åakudan a-d-issbayyn sidi rbbi tayri i-tmazirt-ns, iænnu å-mddn-ns.


19 isawl-d walli bdda illan, yini i-willi ganin wins:
«rad-awn-in-aznå irdn d-waman n-waãil d-zzit ard kullu tšbøm.
ur-sul-ra-kÐn-rarå tgm løar dar iqbiln n-ddunit.
20 ra-n-fllawn-ssaggugå tamuråi n-ššamal,
¡¡ayå-tt s-mani irufan içwu.
luæå-n ikabarn-ns imzwura å-umda immutn,
luæå-n ikabarn-ns imggura å-umda umlil.
åmklli tssattuy içf-ns s-uflla
a-ra-tattuy tuÿÿu¡-ns d-waãu-ns yÐçšnn.

21 «ad-ur-tiksaãt ay-akal. nkr tfræt tfjjijt,


ašku s-œœaæt sidi rbbi iskr løjayb.
22 ad-ur-tiksaãmt a-tiwra n-tagant,
ašku zgzawn igÐdlan å-lçla.
ha taœåart ar-takka lållt,
ar-bahra-ttaru tazart ula ddilit n-waãil.

23 «fræayt ay-ayt-œiyun, tfjjijm s-sidi rbbi lli-igan rbbi-nun.


ašku irãa fllawn s-unñar amzwaru, iffi fllawn inñritn,
amzwaru ula amggÐaru zund åayd izrin.
24 imikk rad-gudin irdn ggutnin å-inrarn,
yuwil 390
ømmrn içaban s-waman n-waãil d-zzit.
25 rad-awn-çlfå isggÐasn lli-awn-tšša-tmuråi,
maylli tšša tad itaylaln ula tad itakÐin ula tad ithlakn ula tad itbbin,
iga-tt løskr-inu iggutn lli-n-uznå s-wammas-nun.

26 «ra-tšttam zå-ma-iggutn tšbøm,


ar-ttalåm ism n-rbbi da-bdda-illan,
ig rbbi-nun lli-awn-iskrn løjayb.
d-ur-sar-sul-illi ma-iššæššamn mddn-inu.
27 ra-tissanm is-lliå å-wammas n-ayt-israyil,
tissanm izd nkkin a-igan ‹walli bdda illan›
gå rbbi-nun, d-ur-illi yan abla nkki.
d-ur-sar-sul-illi ma-iššæššamn mddn-inu.

ra-n-ffiå rruæ-inu
f-kullu mddn

28 «tigira n-mayan ra-n-ffiå rruæ-inu f-kullu mddn.


rad-sawaln tarwa-nun d-istitun s-iwaliwn lli-rad-asn-malaå.
rad-twargan ifqqirn-nun s-mad-asn-ssbayyanå.
rad-tisfiwn iøyyaln-nun mad-asn-malaå.
29 hati å-uwssan-an ra-n-zzugzå rruæ-inu ula f-içddamn d-tçddamin.
30 rad-skarå løjayb å-ignwan ula f-wakal,
ilin idammn d-løafiyt d-imdla n-wawwu iggutn.
31 ra-tllas tafukt, izggÐaå-wayyur zund idammn,
iruæ-d-ilmma-wass ihiyyan issiwidn n-rbbi da-bdda-illan.
32 kullu wanna izawgn å-ism n-walli bdda illan, hati ra-injm.
ašku ra-yili kra injmn å-uwrir n-œiyun ula å-urušalim,
åmklli-s-inna sidi rbbi.
yili å-gr willi iqaman ddrn, kra mi-d-iåra walli bdda illan.»
...................................
391

øamus
...................................

3
sidi rbbi isqsa
mddn-ns

1 sfldayt ay-ayt-israyil s-wawal-ad-s-kÐn-d-iñi rbbi da-bdda-illan.


yini-t-id i-kullu aqbil lli-d-issiwn zå-wakal n-miœr:
2 «kunni waædukÐn ad-ñliå zå-gr iqbiln n-ddunit kullutt.
mayan a-f-ra-kÐn-øaqbå f-kullu tijli-nun.»

3 is-a-ifttu yan d-wayya iå-ur-d-mšaškan i-ngratsn?


4 is-a-issunggu izm å-tagant iå-ur-yufi tagÐmrt?
is-a-inddr yus n-tizmt å-ifri iå-ur-yumñ kra?
5 is-ra-n-iãr-ugãiã å-tñqqurt f-wakal iå-ur-as-tt-imdi yan?
is-ra-tnkr-tñqqurt zå-wakal iå-ur-tumñ kra?
6 is-a-ikkat nnffar n-imiå å-tmdint bla da-tiksaãn imzdån-ns?
is-a-ttgguz kra n-tagat f-tmdint iå-ur-tt-iqœad sidi rbbi?
7 ašku rbbi siditnå ur-a-iskar kra
ard iml maylli gis iqœad i-içddamn-ns lanbiya.
8 han iå-issungg izm, manwa ur-ra-yiksaã?
isawl-d rbbi siditnå, manwa ur-ra-itbrraæ s-maylli-as-d-imla?
...................................
392

øubadyah
...................................

yakmur-d-wass
l-læsab
15 hay-ass n-sidi rbbi yakmur-d,
i-kullu iqbiln n-ddunit.
åmklli tskart a-rad-ak-ityawskar,
wrrin-d iskkirn-nk f-içf-nk.
...................................
393

yunah
1
irwl yunah zå-uwdm
n-sidi rbbi
1yuška-d-wawal n-sidi rbbi s-yunah yus n-amittay yini-as:
2 «nkr tddut s-ninwah, s-tmdint-an imqqurn, tølmt
imzdån-ns, ašku lkmnt-iyi-d lçКanat lli-tsalan.» 3 inkr yunah åakudan a-irwl
s-taršiš zå-uwdm n-sidi rbbi. ihuwwd s-yafa s-tama n-umda, yaf-n gis
yan-wanaw ra-imuddu s-taršiš. ifru atig-ns, ikšm srs a-didsn-imun s-taršiš baš
a-yaggug zå-uwdm n-sidi rbbi.
4 yazn-d sidi rbbi åakudan yan-waãu itjhhdn bahra f-umda, tnkr yat lfrtunt

išqan bahra å-umda aylliå ira-wanaw a-irñ. 5 iksaãn ibaæriyn bahra, kraygatt
yan ar-issåuyyu s-rbbi-ns. ar-n-tluæn isittitn n-wanaw å-umda a-fllas-ssifsasn.
imma yunah ntta, igguz yadlli s-iyzdar n-wanaw ign, yawi-t-in-iy¡s iññayn. 6 inkr
rrays n-wanaw iddu srs yini: «maç aylliå tgnt? nkr tårt i-rbbi-nk a-ur-imil imnad
ginå a-ur-nhlk.»
7 inin ilmma ibaæriyn i-ngratsn: «aškat-d a-d-ngr aœåar
ityawgar-n yunah
å-umda a-nissan manwa igan ssibt n-tagat-ad.» grn-d aœåar, ttaå-d
å-yunah. 8 inin-as åakudan: «ml-aå manwa igan ssibt
n-tagat-ad å-nlla. ini-aå ma-igan tawuri-nk? mani-di-tkkit? gu-mani a-tgit?
ma-igan laœl-nk?» 9 yini-asn: «gu-øibr ad-giå. umnå s-rbbi da-bdda-illan, ig rbbi
n-ignna, ig walli iskrn imdwan d-ikalln.» 10 lliå sfldn i-mayan, iksaãn bahra.
inin-as: «ma-iga åayd tskrt?» ssnn ntni is-d-irwl zå-uwdm n-rbbi da-illan, ašku
inna-yasn-t yad.
11 iwrri-umda iduyy s-uggÐar, sqsan-t åakudan: «ma-rad-ak-nskr
a-fllanå-ihddn-umda?» 12 yini-asn-d: «asyat-iyi tluæm-iyi-n å-umda s-ihddn.
ašku ssnå izd nkki a-igan ssibba l-lfrtunt-ad išqan lli-å-tllam.» 13 agÐin irgazn,
zaydn sul ar-bahra-kkatn s-tÐgla ad-wrrin s-wakal. walaynni iduyy-fllasn-umda
uggÐar n-åmklli iga, ur-ñãarn ad-wrrin. 14 gn ilmma taåuyit s-sidi rbbi ar-ttinin:
«wa rbbi da-bdda-illan, åir ad-aå-ur-thlkt f-ssibt n-tudrt n-urgaz-ad, ula trurt-aå
atig f-idammn åusnin, ašku kiyi a-iskrn åaylli tqœadt a-rbbi da-illan.» 15 asin
ilmma yunah luæn-t-in å-umda, s-ihddn-umda, ur-sul-iduyy. 16 iksaãn irgazn-an
bahra zå-rbbi da-illan, ssakmurn-as-n tiårœi, ggalln-as s-nniyt-nsn.
17 yazn-d ilmma sidi rbbi yan-uslm bahra imqqurn, iœr¡ yunah. ik-n yunah

å-waælig n-uslm kraã-uwssan d-kraã-waãan.

2
1 iññall yunah åakudan i-rbbi sidis, iår-as zå-waælig n-uslm
iññulla yunah
zå-waælig n-uslm
2 yini:

«åriå-n i-sidi rbbi zå-tnukmut-inu, ijawb-iyi-d.


zå-udåar n-willi mmutnin a-zå-n-giå taåuyit, tsfldt i-wawal-inu.
3 tluæt-iyi-n å-tdrut, tzzugzt-iyi å-tuññunt n-umda,
sutln-iyi-waman ggutnin, tssattuyt flla anggay n-taãangiwin.
4 iniå d-içf-inu: ‹hati tdæit-iyi-n a-ur-iyi-sul-tmnadt,
yunah 394
wala sar ñriå tigmmi-nk tamñlayt.›
5 dln-iyi-waman, irin a-yyi-ssçsin,
tsutl-iyi-tdrut n-imdwan,
d-içf-inu tlulliy-as tuga n-waman.
6 gguzå ar iñuran n-idrarn,
qqnn flla ifggagn n-tdrut.
imma kiyi a-sidi rbbi-nu,
tullt-iyi-d zå-udåar n-willi mmutnin,
trart-iyi-d s-tudrt.
7 çda ur-tffuå rruæ-inu, swangmå-d sidi rbbi,
tlkm-k-in-tñallit-inu s-tgmmi-nk tamñlayt.
8 willi umñnin å-laœnam çwanin,
ur-darsn rrja å-tayri-nk izgan.
9 imma nkki, talåat l-læmd
a-s-ra-yk-n-ssakmurå tiårœiw.
ssafuå maylli-s-ak-qawlå.
ašku sidi rbbi iga wad ijjnjamn.»

10 yamr sidi rbbi åakudan aslm, issufå-d yunah s-wakal.

3
1yašk-id-daå-wawal n-sidi rbbi s-yunah yini-as: 2 «nkr
idda yunah
s-ninwah tddut s-tmdint-an imqqurn lli-igan ninwah, tølmt-stt
s-wawal-ad lli-rad-ak-mlå.» 3 inkr yunah iddu s-ninwah
åmklli-s-as-inna sidi rbbi. ninwah tga yat-tmdint imqqurn å-dar rbbi. wanna srs
ikšmn, ra-gis-iqama kraã-uwssan. 4 ikšm yunah s-tmdint, izri gis yan-wass, ibdu
ar-itølam ar-ittini: «å-wis kkuñ id-mraw (40) n-wass ra-tçlu ninwah.» 5 nkrn
ayt-ninwah åakudan, amnn awal n-rbbi, brræn s-uñum, lsn kullu lçiš zå-umqqur
ar amññi.
6 lliå ilkm-wawal-an agllid n-ninwah, inkr zå-lørš-ns, ikks timlsit n-tgldit,

ils ula ntta lçiš, igawr å-iåd. 7 issufå-d yal-lamr ar-srs-tbrraæn å-ninwah kullutt
ar-ttinin: «s-lamr n-ugllid d-inmåurn-ns, iqqan-d kullu mddn ula lbhaym ad-kksn
amššu ula tissi, gn-iyt ulli ula imugayn, ad-ur-šttan ula da-ssan. 8 yili f-mddn ula
lbhaym ad-lsn lçiš, ar-ttalln awal-nsn s-jjhd ar-aqran s-rbbi. yili f-kud yan a-ifl
lçКant lli-itsala ula taøddiyt lli-imyur. 9 a-ur-imil iwrri-d rbbi f-låaãab-ns ijddrn
iænnu ginå a-ur-nhlk.»
10 lliå iñra rbbi maylli skrn ula mamnk ad-fln lçКanat-nsn, iænnu gisn.

ur-fllasn-izzugz tagat lli-s-asn-inna.

4
imma yunah ¡iyr-as f-mayan, iwrri iqlaql bahra. 2 iññall
1
isawl-d sidi rbbi
s-yunah i-sidi rbbi yini: «wa sidi rbbi, is-urd åayan a-s-nniå lliå sul
lliå å-tmazirt-inu, ur-ta-ffuå ad-rwlå s-taršiš, ašku ssnå
is-tgit rbbi iænnan ar-ttræamt, ur-a-tzrabt a-tåãbt, tigat dark tayri izgan,
ar-di-ttwrrit zå-tagat nna-tqœadt. 3 åilad amñ rruæ-inu a-sidi rbbi, ašku yuf-iyi
ad-mmtå ula ddrå.» 4 yini-as-d sidi rbbi: «is-ifulki a-tqlaqlt?»
yunah 395
5 iffuå yunah zå-tmdint, iskiws å-tsga lli-iwalan asålay n-tafukt. iskr åin
yan-untal, igawr å-umalu-ns a-iñr ma-ra-ijru i-tmdint. 6 iskr sidi rbbi åakudan
yat-tœåart n-tburzignt, issåli-tt a-di-tk iggi i-yunah tssmulu-as, tssifsas
f-tmmara-ns. ifræ yunah bahra s-tburzignt-an. 7 walaynni lliå-d-ifaw-wass,
yazn-d rbbi yat-tbççuyt ar-tštta å-tburzignt-lli aylliå tqqur. 8 lliå-d-ilmma-tåli
tafukt, yazn-d sidi rbbi yan-uñawaã igan ašrqi iæman, tut tafukt å-içf n-yunah
aylliå imlalliy, yiri a-immt, yini: «yuf-iyi ad-mmtå ula ddrå.»
9 isawl-d rbbi s-yunah yini: «is-ifulki a-tqlaqlt f-ssibt n-tburzignt?» irar-as:

«ifulki, ašku ha-yyi qlaqlå ar lmut.» 10 yini-as-d sidi rbbi åakudan: «ñr kiyi,
tqama-gik-tburzignt lli-ur-tqasat ula tssimåurt-stt. han tmåi-d å-yan-iyã, tmmt
å-wayya. 11 mamnk a-ur-gigi-tqama ninwah lli-igan tamdint imqqurn, nttat
lli-å-illa uggÐar n-miyya d-sin id-mraw n-walf (120 000) n-mddn, ur-ssinn
afasi-nsn zå-uñlmaã-nsn, ilint gis ula lbhaym ggutnin?»
396

miçah
...................................

5
talalit n-unjjam
å-bitlaæm
1ssmun-d ikabarn-nm a-tamdint n-ikabarn, ašku glin-aå-d
ayt-imiå. aømud a-s-rad-utn amadl n-walli iækamn
f-israyil.
2 [inna sidi rbbi:] «imma kmmi a-bitlaæm å-afrata, waçça tmññit å-gr

tagÐmatin n-ayt-yahuda, rad-d-zå-gim-ssufåå åwalli ra-iækam f-israyil. laœl-ns


iga zå-zman, zå-uwssan zwurnin. 3 mayan a-f-ra-ifl mddn-ns ard taru çtalli tlkm
tizi n-tlalit. åakudan a-rad-d-wrrin åwilli-n-iqaman å-aytmas s-dar ayt-israyil.
4 ra-ibidd nttan iks tawrut-ns s-lquwwa n-sidi rbbi ula s-lmajd n-ism n-walli bdda

illan ig rbbi-ns. rad-kullu-zdån mddn-ns å-laman ašku timuåra-ns ra-tlkm ttmi


n-ddunit, 5 d-nttan a-rad-asn-ig sslamt.»
åakud lliå rad-d-kšmn ayt-aššur s-tmazirt-nå akÐln f-lbruj-nå,
ra-d-srsn-nssnkr ssa n-imksawn d-tam iriyasn n-bnadm. 6 rad-rñn tamazirt
n-aššur s-uwzzal, ula tamazirt n-‹nimrud› s-jjhd. hati rad-aå-jjnjmn zå-ayt-aššur,
åakud nna-d-kšmn s-tmazirt-nå akÐln f-iwtta-nå.
7 han åwilli iqaman ddrn å-ayt-yaøqub, rad-gn åakudan
læukm n-rbbi
f-iqbiln tjhhdnin zund tiåli n-sidi rbbi å-wammas n-iqbiln ggutnin. gn zund
anñar lli-i¡arn f-tuga, ur-a-itql s-bnadm ula da-itma¡al
f-tarwa n-bnadm. 8 han åwilli iqaman ddrn å-ayt-yaøqub å-gr ayt-tmizar ula
å-wammas n-iqbiln ggutnin, rad-gn zund izm å-gr luæuš n-tagant, ula zund yus
n-tizmt å-gr-tuwrutin n-uwlli. åakud nna-izray, ar-itaããr ar-issmuãrus, d-ur-illi
ma-zå-gis-ijjnjamn. 9 ra-ityalal-ufus-nun f-inuwwašn-nun, tyawhlakn kullu
åwilli-kÐn-issrfufunn.
10 yini daå sidi rbbi: «åassan rad-awn-ssãrå iysan-nun, rñå lkrarœ-nun,
11 çluå ula timdinin n-tmazirt-nun, luæå kullu lbruj-nun, 12 kkså ula ssiær

zå-ifassn-nun, laæ-awn išuwwafn. 13 rad-ssittiå zå-gratun laœnam ula ifariwn,


d-ur-sul-ra-tknnum i-mad-skrn ifassn-nun. 14 rad-ssukfå zå-gratun tiggjda
n-‹ašrah›, rarå timdinin-nun gnt uçribn. 15 rad-utå løqubit s-iriyn d-låaãab
f-iqbiln lli-yaggÐin ad-sri-sflidn.»

6
1 sfldayt i-mayd inna rbbi siditun: «nkr ar-ttaštkkat
imla-yak a-bnadm
ma-iœlaæn å-lgddam n-idrarn, tadjt iwrar ad-sfldn i-wawal-nk.
2 sfldayt a-idrarn i-uœraã n-rbbi da-bdda-illan, tsfldmt ula

kunninti a-tannalin dumnin å-ddu-wakal. ašku sidi rbbi illa dars kra f-mddn-ns,
hati ra-iœrã i-ayt-israyil.
3 «wa mddn-inu, mad-awn-skrå? ma-s-kÐn-ssrmiå? rarayt-iyi-d awal.
4 nkkin a-kÐn-d-issiwnn zå-tmazirt n-miœr, fukkuå-kÐn-d zå-wakal n-tsmugit.

aznå-awn-in musa d-harun d-maryam ad-awn-d-zwurn. 5 ktyat-d a-mddn-inu


ma-fllawn-inuwwa balaq agllid n-muwab, ula ma-s-as-irur baløam yus n-baøur.
tktim-d amuddu-nun zå-ši¡¡im s-gilgal, f-a-tissanm afulki n-sidi rbbi.»
miçah 397
6 ma-rad-asiå baš a-n-akmurå s-rbbi da-bdda-illan, knuå å-umnid n-walli
illan å-tattuyt? izd ad-as-n-ssakmurå tiårœiw jdrnin, nåd igayzn kkanin asggÐas?
7 is-ra-irãu rbbi da-bdda-illan s-walfiwn n-izamarn? is-ra-irãu s-wafãan n-isaffn

n-zzit? izd ad-as-n-ssakmurå ifçddi-nu a-ifru ddnub-inu? izd ad-fkå lållt


n-ddat-inu a-irar atig f-lçКant n-uwl-inu? 8 hati imla-yak a-bnadm ma-iœlaæn.
ha ma-zå-gik-ira walli bdda illan. a-tskart s-læqq, tlhut s-lænant, tftut s-uwl
ihnnan d-rbbi-nk.
...................................
398

naæum
1
awal n-rbbi f-tmdint
n-ninwah
1 awal n-rbbi f-tmdint n-ninwah, iñra-t naæum gÐ-ulquš
yara-t.

2 sidi rbbi iga wad išqan f-ma-igan wins,


ar-itamñ læqq å-inuwwašn-ns.
ar-gisn-itamñ læqq s-tråi išqan.
3 walli bdda illan ur-a-izrab a-iåãb,
walaynni iga wad iquwwan,
d-ur-ra-yadj ayt-lçКant bla løqubit.
han da-d-ittaški å-ijawan ula timziwit,
gn imdla n-ignwan zund agdrur å-ddu iãarn-ns.
4 yamr amda imqqurn izwu-t, issiqar ula kullu isaffn.
sllawnt-tmizar n-bašan d-karmal, ãrn ijddign l-lubnan.
5 ar-tndudiyn idrarn å-ufus-ns, ar-fssin kullu iwrar.
ar-ttmussu ddunit å-umnid-ns, ar-trgigiyn kullu imzdån-ns.
6 ma-iñãarn a-ibidd å-tasaøt l-låaãab-ns?
ma-iñãarn a-yasi tiråi n-çziyt-ns?
ar-di-tffin iriyn-ns zund løafiyt, d-nttan a-irññan ijarifn.

7 sidi rbbi ifulki bahra,


ig lbrj å-wass n-taåuft,
yissan willi zugnin s-dars.
8 imma willi-t-itãaããan,
anggay itjhhdn a-s-ra-tn-ifnu,
i¡¡ay inuwwašn-ns s-tillas.
9 mayd tnuwwam f-sidi rbbi?
ra-t-isstmmu laæ-tt.
ur-sul-ra-d-inkr-uduyy-nsn tis snat-twal.
10 rad-mlilliyn s-tissi-nsn iktin,
tyamañn ntni å-gr isnnann,
tšš-tn løafiyt zund ilibi iqqurn.
...................................

3
1 taguãi a-ra-yili i-tmdint [n-ninwah]
lli-indsn s-idammn, tømmr s-tkrkas d-tmççart.
...................................
7 wanna-km-iñran, ra-fllam-igllb udm,
yini: «han tçÐla ninwah. ma-ra-fllas-yalla?
maniå rad-afå ma-km-itœbbarn?»
...................................
naæum 399
18 way-agllid n-ayt-aššur,
¡¡asn kullu imksawn-nk.
han inmåurn-nk, yiwi-tn i¡s.
d-mddn-nk mzrn-in å-idrarn,
ur-illi ma-tn-d-issmunun.
19 han tirñi-nk ur-sar-tqqn,
d-waggas-nk ur-sar-ijji.
d-willi isfldn i-laçbar-nk
ar-kullu-fllak-kkatn rršš.
ašku kkan-ttin ar-kullu-trfufunn å-ddu-ufus-nk.
400

æabaqquq
1
asqsi amzwaru 1 awal n-rbbi åmklli-t-iñra nnabi æabaqquq.

2 wa sidi rbbi, mnšk a-rad-qamaå ar-fllak-ssmummuyå,


d-kiyi ur-a-yyi-tsflidt?
d-mnšk a-rad-qamaå ar-srk-aqraå f-lbaãl,
d-kiyi ur-ta-yå-tjjnjmt?
3 maç a-yyi-tudjt ar-tmnadå ããulm?
maç a-tqamat ar-ttssmuqqult å-tmmara-nå?
ha-yyi å-wammas n-willi kkatnin ar-ssduyyn,
ar-kullu-ssnkarn ¡añit ula timiåt.
4 han sskušmn almmud, d-læqq ur-a-t-zzgan.
bu-lçКant a-issmuttuln wad iœlaæn baš a-n-fllas-iluæ lbaãl.

[ijawb-d sidi rbbi:]


5 «mnadat å-iqbiln n-ddunit tñrm,
rad-awn-iãr løjb bahra.
ašku rad-skrå kra å-uwssan-nun,
iå-awn-fllas-nnan ur-ra-tn-tamnm.
6 ašku han ra-d-ssnkrå ayt-kaldan [ayt-babil],
awiå-d aqbil išqan iqjr,
ad-fttun å-kullu ddunit,
ar-tamñn timdinin n-wiyyaã.
7 åuwãn zå-gisn kullu mddn,
ãrnt-d-fllasn-tksaã ggutnin.
ar-ssrbaæn içf-nsn s-læukm lli-s-a-kkatn.
8 han agmarn-nsn fssusn f-wagrzamn,
qjrn ula f-uwššann n-takÐya n-tafukt.
tjhhdn imnayn-nsn, ar-di-tazzaln zå-tuggÐag,
ar-di-taylaln zund igidr-n-yukÐin f-tgÐmrt-ns.
9 skrn kullu f-imiå, qœadn ad-rññan.
ar-kššmn ikabarn-nsn zund ijawan l-lçla,
ar-tkksn winna umñn zund tiñratin n-umlal.
10 ar-¡¡nañn å-igldan ar-tægarn læukkam.
ar-㜜an å-ugadir nna-illan, ar-d-fllas-ssgudin akal amñn-t.
11 zrin ilmma zund ijawan, æarrun s-mani yaãni.
han ddnub-nsn f-içf-nsn, ašku jjhd-nsn kayn tøbadn.»

asqsi wis sin


12 is-ur-tllit kullu mayd izrin, a-rbbi-nu amñlay?
wa rbbi da-bdda-illan, s-œœaæt ur-ra-nmmt.
æabaqquq 401
tskrt-tn a-sidi rbbi baš ad-fllanå-ækamn,
tñlit-tn a-rbbi itjhhdn ad-fllanå-zzuguzn løqubit.

13 kiyi lli-ur-a-itndasn iñri-nk s-iskkirn n-willi Ðçšnnin,


d-ur-a-ttiæmalt a-di-ttmnadt å-willi itsalan taøddiyt,
maç a-sul-ttgabalt takndawt n-mddn-ad?
maç a-tfssat lliå a-šttan ayt-lçКant willi œlaænin uggÐar-nsn?
14 hati tflt bnadm a-ig zund islman n-umda
ula zund ibççušn lli-ur-dar ma-gisn-itnbaãn.
15 ar-tn-itamñ-ungmar s-tuk¡¡, ildi-tn-d å-ššbkt,
ar-tn-issmunu å-tasllit, ifræ ifjjij s-tgÐmrt-ns,
16 inkr åakudan ar-n-issakmur tiwafkiw i-ššbkt-ns, ar-itbççar i-tasllit-ns,
ašku ar-srsnt-issigat lçir i-içf-ns, ar-itfjjij s-tiram mimnin.
17 aææ-inu, izd åmkan a-ra-iqama ar-n-itluæ ššbkt-ns,
ar-igÐmmr iqbiln n-ddunit bla lænant?

2
1 ha-yyi rad-biddå f-ugadir, ãufå å-iggi l-lbrj,
ar-tmnadå ad-issanå ma-ra-yyi-d-yini sidi rbbi,
ula ma-s-rad-rarå awal f-tkrrayt-inu.
nttan a-f-rad-rãuå,
fkå-as tudrt
2 isawl-iyi-d yini:

«ara tawañrit å-tilwaæ a-tbayyn,


afad a-yazzl kullu wanna-stt-iåran.
3 ašku han ra-tafu-twañrit å-tizi-ns,
ra-di-tæarru d-ur-ra-tsskarks.
iå-ur-ta-di-tlkim, ql srs.
ašku iqqan-d a-di-tašk, ur-ra-n-tma¡l
4 ñrat, han åwalli ittalån içf-ns ra-iknuki.
imma wanna yumnn, nttan a-f-rad-rãuå, fkå-as tudrt.
5 han aknnad ar-issnuful içf-ns,
ar-issfurrug d-ur-sar-ihnna.
hatin ar-irññm imi-ns zund amããal,
ig zund agÐãi l-lmut lli-ur-itšbaøn bnadm.
ar-iœrat kullu iqbiln,
yiri a-i¡¡af kullu timizar n-ddunit.»

tawassna l-lmajd
n-rbbi

6 is-ur-rad-kullu-srs-nkrn s-tæajiyin ula ¡¡nñ, ar-fllas-ttinin:


«taguãi a-ra-yili i-åwan issmunun ma-ur-igin wins.
mnšk a-ra-iqama ar-issigat ayda s-ifaddn?»
7 han ra-srk-nkrn willi tšttat å-yat tasaøt lli-ur-tåalt,
faqn-ak nkrn a-k-ssiwdn, skrn zå-gik tagÐmrt-nsn.
æabaqquq 402
8 kiyi-an iššan iqbiln ggutnin,
ra-k-ššn willi iqaman zå-ayt-tmizar-an,
rarn-ak f-idammn n-bnadm ula lhalak lli-tutt
f-ikalln ula timdinin ula kullu imzdån-nsnt.

9 taguãi a-ra-yili i-wad issrbaæn tigmmi-ns s-lçКant,


iskr-n agÐdf-ns å-tattuyt a-ur-t-ilkm lada.
10 lliå tçÐlit ayt-tmizar ggutnin,
han tskrt ma-issæššamn tagldit-nk,
thlkt ula tudrt-nk.
11 ar-srk-issåuyyu-uñru n-uåÐrab,
iøawd-usatur n-ukššuã i-wawal-ns.
12 taguãi i-åwad ibnan tamdint s-idammn,
izzga llsas-ns f-ããulm.
13 ñrat, is-urd sidi rbbi l-lmlayka
a-irurn tawuri n-iqbiln ad-kullu-ttyawjdar,
nhatafn ayt-tmizar n-ddunit bla lfaytt.
14 ašku åmklli dln-waman imdwan,
a-ra-ttømmar ddunit s-twassna l-lmajd n-rbbi da-illan.
...................................

3
ul ifræn å-tizi
n-tnukmut

17 waçça ur-turu tazart, ula ijjujg-waãil,


ula tnwa zzit, ula fkan igran œœabt,
waçça bbint-uwlli zå-tgrurt, laæ imugayn å-rrwa,
18 rad-sul-fræå å-rbbi da-illan,
fjjijå å-åwalli igan anjjam-inu.
19 sidi rbbi-nu a-yyi-issdusn,
irar iãarn-inu ad-gn zund win-udad,
yawi-yyi ad-trkaãå f-iggi n-idrarn.
403

œafanyah
1
rad-sfiãå kullu ma-
illan å-ddunit
1 awal n-sidi rbbi lli-d-yuškan i-œafanyah yus n-kuši
lli-igan yus n-gadalyah yus n-amaryah yus n-æizqiyah
å-uwssan n-yušiyah yus n-amun agllid n-yahuda.
2 «rad-sfiãå kullu ma-illan zå-iggi n-wakal. inna-t rbbi da-bdda-illan.
3 rad-zå-gis-sfiãå bnadm ula lbhaym, sfiãå igãaã n-ignwan ula islman

n-imdwan. rad-zå-gis-sfiãå kullu ma-iss¡arn ula kullu ma-issyÐçšann, kkiså


bnadm kullut zå-iggi n-wakal. rbbi da-bdda-illan a-t-innan.
4 «ra-n-gå afus-inu s-tmazirt n-yahuda ula kullu imzdån n-urušalim, ssittiå

ma-iqaman i-‹baøl› å-wakal-an, sfiãå zå-gis ismawn n-inmåurn l-laœnam, 5 ula


win imsakmurn lli-n-iknnun f-iggi n-tgÐmma i-kullu itran n-ignwan. hatni waçça
da-knnun å-umnid-inu ar-tgallan s-ism-inu, ar-tgallan ula s-walli-mi-ttinin
‹mulak›. 6 wrrin zå-uåaras n-rbbi siditsn, ur-sul-a-sri-siggiln ula da-gigi-sqsan.»
7 fssayt å-umnid n-rbbi siditnå. ašku yakmur-d-wass n-walli bdda illan. hati

ijjujad sidi rbbi yat-tårœi, iñli willi mi-d-iåra s-dars. 8 ass n-tårœi n-sidi rbbi, hati
inna fllas: «åassan rad-utå løqubit f-inmåurn n-tmazirt ula tarwa n-ugllid, ula
willi ibrzn s-tmlsa n-iåribn. 9 ra-gis-utå løqubit f-kullu willi issurufn løtubat,
ar-tømmarn tigmmi n-siditsn s-lbaãl ula låКš.»

10 yini sidi rbbi:


«åassan rad-ssåuyyun ayt-urušalim å-dar imi n-islman,
ar-kkatn s-tåuya å-tsga n-tmdint l-ljdid,
sfldn i-uqqryan itjhhdn, ikka-d iggi n-iwrar.
11 allayt awal-nun ay-ayt-ssuq ar-tallam,
ašku rad-fllawn-bbiå isbbabn-nun,
kkså zå-darun kullu iœrarfin n-nnÐqrt.
12 tizi-an rad-ššnubbšå urušalim s-isufa,
utå løqubit f-willi i¡rræn å-ddnub-nsn,
ar-ttinin: ‹urd rbbi a-ra-iskr kra ifulkin ula kra yÐçšnn.›
13 ra-ityakar-wayda-nsn, çlunt-ula-tgÐmma-nsn.
waçça bnan tigÐmma-yan, ur-ra-gisnt-zdån,
waçça ññan aãil, ur-rad-sun aman-ns.

14 «yakmur-d-wass ihiyyan n-rbbi da-illan,


yakmur-d åilad, hati ar-d-itazzal.
sfldat i-ijjij n-tguãi å-wass n-sidi rbbi,
ar-gis-ssåuyyun imdwas æaršnin.
15 ass-an ra-ig win løqubit,
tili gis taåuft ula takrrayt.
ig ass n-tãuri ula tirña,
tili gis tawda ula tiksaã.
ig ass n-imdla ula tillas ãlanin,
œafanyah 404
16 ig ass n-nnffar ula taåuyit n-imiå,
ar-n-takÐin f-igudar ar-kkatn å-lbruj.
17 rad-sshršå mddn ard tlulliyn zund ibukaãn,
ašku ar-tyÐçšann d-rbbi da-bdda-illan.
rad-ffin idammn-nsn zund amlal,
ãrn ilawan-nsn zund amazir.
18 ur-ra-tn-ijjnjm la urå ula nnÐqrt,
å-wass l-løqubit n-rbbi da-illan.
ra-ifnu akal s-tayri-ns ijddrn,
æina ra-tmmun kullu imzdån n-ddunit.»
...................................

3
laman ikmmln
å-kraygatt mani

9 «å-uwssan-an rad-ssåuså infurn n-ayt-tmizar,


afad ad-kullu-aqran i-ism n-rbbi da-bdda-illan,
qasan-iyi kullu s-yan-uwl.
10 han zå-tsga-yan n-isaffn n-æabaš
a-zå-rad-d-aškin willi-yyi-itñallan,
gn tarwa n-mddn-inu lli-akutnin,
awin-iyi-d tawafka.
11 åassan ur-sul-ra-yili ma-ra-kÐn-issæššm f-iskkirn lli-s-iyi-tøœam.
ašku-rad-ssittiå zå-wammas-nun åwilli issimåurn içf-nsn,
d-ur-sar-ra-yili ma-issfurrugn å-uwrir-inu amñlay.
12 walaynni rad-flå å-wammas-nun kra n-igllinn lli-ur-dar yat,
ar-ttønnan s-ism n-rbbi da-bdda-illan.
13 åwilli iqaman å-ayt-israyil ur-rad-tøddan f-yan,
wala rad-sawaln s-tkrkas, wala ra-tk-tkndawt infurn-nsn.
hatni rad-šbøn gnn, d-ur-ra-yili ma-tn-issiwidn.»

14 asi amarg l-lfræ a-tamdint n-œiyun, tallt awal-nk a-israyil,


tfræm tfjjijm ay-ayt-urušalim zå-ttmi n-uwl-nun.
15 ašku sidi rbbi ikks-awn løqubit lli-fllawn-illan,
issaggug-n fllawn inuwwašn-nun.
yili sidi rbbi å-wammas-nun, ig nttan agllid n-ayt-israyil,
d-ur-sul-ra-tiksaãm kra yÐçšnn.
16 åassan ra-ityawnna i-urušalim:
«a-ur-tiksaãm ay-ayt-œiyun, wala alwan ifassn-nun.
17 rbbi siditun illa å-wammas-nun,
ig amdwas itjhhdn a-kÐn-ijjnjm.
ra-srun-issmræba s-lfræ, isshnnu-kÐn s-tayri-ns,
yall awal-ns ar-fllawn-ittirir.
œafanyah 405
18 [yini sidi rbbi:]
«rad-ssmunå åwilli iñuñãn tamunt l-løid,
a-ur-sul-tasim taññayt l-løar.
19 ñrayt, tizi-an rad-ssknukiå kullu willi fllawn itøddan,
jjnjmå tanna giwn issbiãirn, ssmunå-d ula tilli imzrn,
ssnflå løar-nun s-ššukr, a-kÐn-ttuqqarn å-kullu ddunit.
20 tizi-an ra-kÐn-d-awiå, ssmunå-kÐn-d s-darun,
rarå-awn-d timiçar n-tmazirt-nun.
kullu ayt-tmizar n-ddunit ra-kÐn-alån uqqrn ism-nun,
tñrm-t kunni s-walln-nun. rbbi siditun a-t-innan.»
406

æaggay
1
tlkm tizi n-tbnnayt 1 å-usggÐas wis-sin n-tgldit n-ugllid daryus, å-wayyur wis

sãis, å-wass izwarn a-d-yuška-wawal n-sidi rbbi f-imi n-nnabi æaggay


i-zarubbabil lli-igan yus n-šyaltyal ig læakm å-tmazirt n-yahuda, d-umsakmur
ihiyyan yahušaø yus n-yuœadaq, yini: 2 «ha ma-inna sidi rbbi l-lmlayka. ñrat
mddn-an-nun ar-ttinin: ‹ur-ta-tlkim tizi baš a-ttyawbnna-tgmmi n-sidi rbbi.› »
3 yašk-asn-d-daå-wawal n-sidi rbbi f-imi n-nnabi æaggay yini: 4 «tizi-ad

is-ifulki a-tzdåm å-tgÐmma-nun šwanin, imma tigmmi-nu tga uçrib? 5 åilad ha


ma-ywn-d-inna siditun rbbi l-lmlayka. swangmat å-ma-tskarm. 6 han tkrzm
kigan, tmgrm imikk. ar-tšttam, ur-a-kÐn-ituwdu. ar-tssam, yaå-kÐn sul fad.
ar-tlssam, ur-giwn-illi yan iråan. wanna yumñn tiårad-ns, igr-tnt-in å-uqrab
ibbin.
7 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. swangmat å-ma-tskarm. 8 awnat

s-iwrar, tawim-d ikššuãn, tbnum tigmmi-nu, a-srs-fræå, ibayyn gis lmajd-inu.


rbbi siditun ad-awn-t-id-innan. 9 ha kunni trjam-n kigan, imil yašk-awn-d imikk.
tawim-d mayan s-dar takat-nun, imil suãå gis, laæ-t. maç ad-darun-ijra åmkan?
ašku tçÐla-tgmmi-nu, d-kraygatt yan giwn ar-itlhu s-tgmmi-ns. rbbi siditun
ad-awn-t-id-innan. 10 mayan a-f-n-umñn ignwan anñar, yamñ-n-wakal œœabt-ns.
11 utå aåÐni f-igran d-iwrar, iqarn irdn d-waãil d-zzit ula kullu
ma-d-issmåay-wakal, utå srs mddn d-lbhaym ula kullu tawuri-nsn.»
12 isfld srs læakm zarubbabil yus n-šyaltyal, ula yahušaø lli-igan yus

n-yuœadaq ig amsakmur ihiyyan, ula kullu willi iqaman å-ayt-yahuda. awin-tt


å-ma-inna rbbi siditsn f-imi n-nnabi æaggay, uqqrn kullu rbbi siditsn. 13 åakudan
a-isawl æaggay arqqas n-sidi rbbi s-kullu mddn-an, isslkm-asn-d awal n-sidi rbbi
yini-asn: «ha-yyi didun. inna-yawn-t-id rbbi siditun.»
14 idæi sidi rbbi rruæ n-zarubbabil yus n-šyaltyal læakm å-tmazirt n-yahuda,

idæi ula rruæ n-yahušaø yus n-yuœadaq amsakmur ihiyyan, izayd idæi rruæ n-kullu
ayt-rbbi lli-iqaman. munn-d åakudan lhun s-tbnnayt n-tgmmi n-sidi rbbi
l-lmlayka lli-igan rbbi-nsn. 15 åassan iga ass wis sin id-mraw d-kkuñ (24),
å-wayyur wis sãis, å-usggÐas wis sin n-ugllid daryus.
...................................
407

zakaryah
...................................

2
rad-zdåå
å-wammas-nun inna-ym-d rbbi sidim: «asi amarg l-lfræ tfjjijt a-tamdint
10

n-œiyun [urušalim], ašku ha-yyi ra-n-aškiå zdåå


å-wammas-nm. 11 åassan rad-d-munn ayt-tmizar ggutnin d-rbbi siditun, gå-tn ula
ntni d-mddn-inu. rad-zdåå å-wammas-nun, tissanm izd sidi rbbi l-lmlayka
a-yyi-d-yuznn s-darun. 12 rbbi da-bdda-illan ra-yamñ akal n-yahuda a-ig
taåamt-ns å-tmazirt tamñlayt, iñli daå urušalim a-tg tins.» 13 fssayt a-bnadm
kullukÐn å-umnid n-sidi rbbi, ašku hati inkr iffuå-d zå-tzdåt-ns tamñlayt.

3
1 iml-iyi-d sidi rbbi yahušaø lli-igan amsakmur ihiyyan.
kkisat-as timlsa
rkanin ñriå-t-in ibidd å-lgddam l-lmalak n-sidi rbbi. ibidd-n ula
ši¡an å-tsga-ns tafasiyt a-srs-yaštkka. 2 yamr sidi rbbi ši¡an
yini: «fssa a-ši¡an. issfssa-k rbbi da-bdda-illan ig walli iñlin urušalim. is-ur-igi
åwad yat-trgit lli-d-ityawkkasn zå-løafiyt?» 3 d-ha yahušaø sul ibidd å-lgddam
l-lmalak, d-ntta ilsa timlsa rkanin. 4 yini lmalak i-willi biddnin å-lgddam-ns:
«kkisat-as timlsa rkanin.» yini ilmma i-yahušaø: «hati kkiså fllak ddnub-nk.
rad-ak-lså åilad timlsa œfanin.» 5 sawlå-d nkki åakudan iniå: «ad-as-gn rrñña
iåusn f-içf.» gn-as yat rrñña iåusn, lsn-as ula timlsa. ha lmalak n-sidi rbbi, sul
ibidd åin.
6 isawl-d lmalak n-sidi rbbi s-yahušaø iqawl-as yini: 7 «ha
rad-ssittiå ddnub
zå-wakal-ad ma-yk-d-inna sidi rbbi l-lmlayka. iå-tmunt bdda
d-uåaras-inu, ar-tskart kullu ma-f-a-k-tuœœaå, han
ra-ttækamt å-tgmmi-nu tamñlayt ar-ttlhut s-twuri n-isaragn-ns, fkå-ak ula læqq
a-di-tkšmt s-gr willi dari biddnin åid. 8 sfld a-yahušaø amsakmur ihiyyan, kiyi
ula imddukkÐal-nk lli-iskiwisn å-umnid-nk, gn ula ntni tamatart f-ma-ra-ijru. hati
ra-n-aznå açddam-inu da-igan alãay 9 ñrat añru lli-n-srså å-umnid n-yahušaø,
ilint gis ssa n-tsgiw. rad-nqšå f-uñru-an, ssittiå ddnub zå-wakal-ad å-yan-wass.
siditun rbbi l-lmlayka a-t-innan. 10 åassan ra-d-iår kraygatt yan giwn i-wadjar-ns
a-dids-iskiws å-ddu ddilit-ns ula å-ddu tazart-ns. inna-yawn-t-id siditun rbbi
l-lmlayka.»

4
1iwrri-d lmalak lli-stt-in-ikkan ar-sri-isawal, issfaq-iyi-d
ssa l-lqnadl ula snat
tizutna zund yan iduyyn å-i¡s. 2 yini-yyi: «ma-tñrit?» iniå-as:
«ñriå-n yat læska tga kullu urå, tili f-iggi-ns yat ¡¡bla, ttrsn
fllas ssa l-lqnadl, d-kraygatt lqndil i¡¡af ssa n-tiftilin. 3 ñrå-n ula snat tizutna
å-tama n-¡¡bla, yat f-tfasiyt-ns d-yat f-tñlma¡¡-ns.» 4 zaydå sqsaå lmalak
lli-didi-isawln: «mad-gan åwid a-sidi?» 5 ijawb-iyi: «is-ur-tssint mad-gan?»
iniå-as: «uhu a-sidi.» 6 yini-yyi åakudan: «ha ma-inna sidi rbbi i-zarubbabil. urd
s-lquwwa ula s-jjhd walaynni s-rruæ-inu. inna-t sidi rbbi l-lmlayka. 7
zakaryah 408
mad-akkÐ-tgit kiyi ay-adrar imqqurn? ra-tasstwat zund azaåar å-umnid
n-zarubbabil.» issbayyn-d ilmma añru lli-igan içf n-uåÐñu, alln mddn awal-nsn
åakudan ar-ttinin: «lbaraka d-lfræ.»
8 yašk-iyi-d-daå-wawal n-sidi rbbi yini: 9 «ifassn n-zarubbabil a-n-isrsn añru

l-llsas i-tgmmi-ad, d-ifassn-ns a-ra-stt-ikmml. åakudan a-ra-tissanm izd sidi rbbi


l-lmlayka a-yyi-d-srun-yuznn. 10 han wanna iægrn ass nna-d-yiwin ma-idrusn,
ra-iñr lmizan n-ifili å-ufus n-zarubbabil, ifræ bahra. ssa l-lqnadl-ad gan ntni alln
n-sidi rbbi lli-itkkan kullu ddunit.» 11 sqsaå-t åakudan: «mad-gant snat tizutna
lli-illan å-tama l-læska f-tfasiyt-ns ula tañlma¡¡-ns?» 12 zaydå sqsaå-t: «mad-gan
sin iœ¡¡wan n-tizutna lli-zå-tfta zzit iwrån å-snat jjøbat n-uwrå?» 13 ijawb-iyi:
«is-ur-tssint mad-gan?» iniå-as: «uhu a-sidi.» 14 yini-yyi åakudan: «sin-ad gan
åwilli ityawñåurn s-zzit ad-qasan sidis n-ddunit kullutt [yahušaø d-zarubbabil].»
...................................

8
1yašk-iyi-d-daå-wawal n-sidi rbbi l-lmlayka yini: 2 «ha
lwrt idumn i-willi-d-
iqaman ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. riå awrir n-œiyun a-ig winu,
riå-t s-tayri iråan. 3 ha ma-inna walli bdda illan. ra-n-wrriå
s-œiyun zdåå å-urušalim. ra-ttinim åakudan i-urušalim ‹tamdint l-laman›,
tinim-as ‹awrir n-sidi rbbi l-lmlayka› ula ‹awrir amñlay›.
4 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. rad-daå-skiwisn ifqqirn d-tfqqirin

å-tswak n-urušalim, kud yan ra-yasi aøkkaz å-ufus-ns ašku yuwssr. 5 tiswak
n-tmdint rad-ømmrnt s-iæšmiyn d-tæšmiyin ar-kullu-tløabn.
6 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. å-uwssan-an iå-a-ttinin åwilli iqaman

zå-mddn-nun ‹ur-iñãar a-yili›, is-rad-iniå nkki ‹ur-ra-yili›? siditun rbbi l-lmlayka


a-t-innan.
7 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. rad-jjnjmå mddn-inu zå-tsgiw n-usålay

n-tafukt ar tisgiw n-um¡ar-ns, 8 awiå-tn-d ad-zdån å-tuññunt n-urušalim. rad-gn


ntni mddn-inu, gå rbbi-nsn, ssafuå-asn tayri-nu idumn ula afulki-nu ikmmln.
9 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. wa kunni-ad isflidn i-iwaliwn l-lanbiya

lli-illan å-gratun zå-wass lli-å-ittrs llsas n-tgmmi tamñlayt, ssdusat ifassn-nun


ar-tbnnum tigmmi-ad n-siditun rbbi l-lmlayka. 10 åayd izrin ur-tlli lfaytt å-twuri
n-bnadm ula tin lbhaym, ula illa laman å-inuwwašn-nun i-yan iffuån ula yan
ikšmn, ašku udjå kud yan a-itñi d-wayya. 11 imma åilad ur-rad-skrå i-willi
iqaman å-mddn-nun åmklli skrå åayd izrin. inna-t siditun rbbi l-lmlayka. 12 ašku
rad-kkrzn å-lhna, tfk ddilit aãil-ns, ifk-wakal œœabt-ns, fkn-d ignwan tiåli-nsn.
rad-skrå kullu mayan i-willi-d-iqaman å-mddn-nun, baš ad-asn-ig lwrt idumn. 13
way-ayt-yahuda d-ayt-israyil, waçça sttin ikka iga ism-nun løar ar-srs-rggmn
ayt-tmizar n-ddunit, ra-kÐn-jjnjmå tgm-asn lbaraka imqqurn. ad-ur-tiksaãm.
ssdusat ifassn-nun.
14 «ašku ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. åakud lliå a-yyi-stt-ss¡iyarn

imzwura-nun, qœadå a-kÐn-utå s-tagat išqan, d-nkki ur-wrriå å-wawal-inu. inna-t


siditun rbbi l-lmlayka 15 imma åilad qœadå ad-daå-skrå afulki å-urušalim ula
å-ayt-yahuda. ad-ur-tiksaãm. 16 ha ma-fllawn-illan åilad a-ti-tskarm. a-ttinim
læqq i-ngratun, ar-ttækamm å-usays-nun s-tnbaãin l-læqq da-izzgan sslamt. 17
zakaryah 409
a-ur-ttnuwwam å-uwlawn-nun ma-yÐçšnn i-ngratun, ula da-ttrãum s-tuggÐa
n-tkrkas. ašku wan tiåawsiwin-an, kurhiå-tnt. rbbi siditun a-t-innan.»
18 yašk-iyi-d-daå-wawal n-sidi rbbi l-lmlayka yini: 19 «ha ma-inna siditun

rbbi l-lmlayka. han ussan n-uñum å-wayyur wis kkuñ d-wis smmus d-wis ssa
d-wis mraw, rad-wrrin gn ussan l-lfræ dar ayt-yahuda, ar-gisn-ttmunum ar-tfjjijm
i-ngratun. walaynni nniå-awn, iryat læqq ula sslamt.
20 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. å-mayd yakmurn rad-d-aškin

ayt-tmizar aggugnin d-imzdån n-tmdinin ggutnin, 21 ar-ttidun mddn-an


zå-tmdint-nsn s-¡ayyaã ar-ttinin i-ngratsn: ‹nkrat a-nmuddu åil åil a-nsiggl rbbi
da-illan, nãalb sidi rbbi l-lmlayka a-fllanå-irãu. ha-yyi åilad umñå aåaras.›
22 åakudan a-rad-d-aškin ayt-tmizar ggutnin d-iqbiln tjhhdnin s-urušalim,

ar-kullu-siggiln rbbi l-lmlayka, ãalbn zå-gigi a-fllasn-rãuå.


23 «ha ma-inna siditun rbbi l-lmlayka. tizi-an rad-d-aškin mraw irgazn

zå-kraygatt aqbil ula kraygatt tamazirt, amñn å-tmlsit n-gu-yahuda nna-illan


inin-as: ‹adj-aå a-dik-nmun, ašku nsfld is-didun-illa rbbi.› »
...................................

9
9«fræ bahra a-tamdint n-œiyun, tallt awal-nm a-urušalim.
ra-d-yašk-ugllid ini
f-uåyul hay-agllid-nm yuška-d srm. ifulki s-ufulki ikmmln, iñãar
a-ijjnjm. yudr i-içf-ns, ini f-uåyul igan asnus yus n-tåyult.
10 rad-kkså lkrarœ i-ayt-afraym, kkså agmarn i-urušalim, rñå kullu lqwas n-imiå,

izayd ntta ar-itbrraæ s-sslamt i-ayt-tmizar n-ddunit, iåwi læukm-ns zå-umda ar


wayya, zå-wasif imqqurn ar ttmi n-ddunit. 11 ula kunni, f-ssibt n-idammn l-løhd
lli-rad-didun-skrå, rad-fsiå i-willi-n-giwn-ityamañn å-ugÐãi iqqurn. 12 wa willi
ityamañn yili sul gisn rrja, wrryat-d s-untal-nun l-laman. nniå-awn åassad,
rad-awn-rarå maylli-awn-laæ f-snat-twal.»
...................................
410

malaçi
...................................

3
ra-d-yašk s-tgmmi-
ns tamñlayt

1 «hati ra-n-aznå arqqas-inu ad-iyi-izwur, ijjujad-iyi aåaras,


yašk-id siditun lli-tsiggilm åil åil s-tgmmi-ns tamñlayt.
arqqas l-løhd lli-tram bahra, hati ifta-d.
inna-t rbbi l-lmlayka da-bdda-illan.
2 walaynni ma-ra-sul-ibidd åassan å-d-yuška?
ma-ra-yiñãar a-iqama iddr åakud lliå-d-iban?
han ra-ig zund løafiyt lli-iœœfawn nnÐqrt,
ig zund aman ærranin lli-issåusn taãut.
3 ra-igawr zund yan iœœfawn nnÐqrt ar-tt-issåus.
ra-iœœfu ayt-lawi zund urå d-nnÐqrt,
awin-d ilmma asakmur iœlaæn i-rbbi siditun.
4 asakmur n-yahuda d-urušalim, ra-srs-irãu rbbi siditun,
zund isggÐasn lli-zrinin, zund ussan n-zman.»
...................................
13 inna sidi rbbi: «iwaliwn šqanin a-flla-tnnam, imil
ismawn n-willi
ituqqarn rbbi tsqsam-iyi: ‹ma-fllak-nenna?› 14 ha ma-tnnam kunni: ‹bla
lfaytt a-ntqasa rbbi. ur-ra-yå-yili yat iå-a-nskar s-luœiyt-ns
ar-nssdullu içf-nå å-umnid n-sidi rbbi l-lmlayka. 15 ašku willi issimåurn içf-nsn
f-wiyyaã, nga-tn d-isaødiyn. d-willi itrbaæn s-lçКant, ar-tarmn rbbi bahra, d-ntni
ur-tn-yaå yat.›
16 nkrn ilmma willi ituqqarn sidi rbbi, sawln i-ngratsn. isfld-asn sidi rbbi

yawi-tt gisn. tyaran åakudan ismawn-nsn å-yan-warra å-umnid-ns, a-ig akttay


f-willi ituqqarn walli bdda illan ar-ssimåurn ism-ns. 17 yini ilmma sidi rbbi
l-lmlayka: «åwid a-rad-gå d-winu å-wass lli-å-qœadå a-d-gis-ssmunå mddn-inu
øzzanin. rad-fllasn-rãuå åmklli itrãu yan f-yus lli-t-itqasan. 18 åakudan
rad-daå-tñrm ma-ibãan willi œlaænin d-willi Ðçšnnin, ula ma-ibãan yan itqasan
rbbi d-yan ur-t-itqasan.»

4
1«hati ra-d-yašk-wass lli-iråan zund afarnu. han willi
ass ihiyyan n-rbbi
da-illan issimåurn içf-nsn d-willi iskarn lçКant, åassan
rad-kullu-jdrn zund ilibi, d-ur-ra-gisn-iqama-la-uñur ula
aœ¡¡a. inna-t rbbi l-lmlayka da-bdda-illan.
2 «imma kunni-ad ituqqarn ism-inu, ra-d-fllawn-ifaw-ufulki iœfan zund

tafukt, ijjuji-kÐn s-iznzarn-ns. ra-tffuåm ar-ttakÐim zund igayzn-d-irñmn


zå-ugrur. 3 ra-ttakÐlm f-ayt-lçКant å-wass lli-å-qœadå mayad, gn ntni zund iåd
å-ddu iãarn-nun. inna-t rbbi l-lmlayka da-bdda-illan.
malaçi 411

4 «swangmat-d almmud n-uçddam-inu musa, ula tinbaãin d-lækamat

lli-s-t-uœœaå å-udrar n-æurib f-kullu ayt-israyil. 5 hati ra-ywn-in-aznå nnabi iliyah


a-n-izwur ass ihiyyan issiwidn n-rbbi da-bdda-illan. 6 ra-irar ulawn n-imzwura
ad-d-mšaškan d-tarwa-nsn, irar ulawn n-tarwa ad-d-mšaškan d-imzwura-nsn,
a-ur-n-aškiå utå akal fnuå-t.»

You might also like