You are on page 1of 325

injil l-lmasiæ

løhd l-ljdid lli-iskr rbbi å-gras d-bnadm

tifrt tifrt

lçbar ifulkin f-ufus n-matta ......... 2 tabrat 1 i-timutaws ................... 255


lçbar ifulkin f-ufus n-marqus..... 41 tabrat 2 i-timutaws ................... 260
lçbar ifulkin f-ufus n-luqa ......... 65 tabrat i-ti¡us .............................. 264
lçbar ifulkin f-ufus n-yuæanna ..106 tabrat i-filimun ......................... 267
iskkirn n-irqqasn .......................137 tabrat i-iøbrin............................ 268
tabrat n-bulus i-ruma ................178 tabrat n-yaøqub ........................ 282
tabrat 1 i-kurintus .....................196 tabrat 1 n-b¡rus ......................... 287
tabrat 2 i-kurintus .....................214 tabrat 2 n-b¡rus ......................... 292
tabrat i-gala¡iyya ......................226 tabrat 1 n-yuæanna ................... 295
tabrat i-afsus .............................233 tabrat 2 n-yuæanna ................... 300
tabrat i-filibbi............................239 tabrat 3 n-yuæanna ................... 301
tabrat i-kulussi ..........................244 tabrat n-yahuda ........................ 302
tabrat 1 i-tasaluniki ..................249 anurñm n-ignna......................... 304
tabrat 2 i-tasaluniki ..................253
2

lçbar ifulkin f-ufus n-matta

1
1 arra n-tlalit n-yasuø lmasiæ yus n-dawd yus n-ibrahim.
tasutin lli-zå-iga
lmasiæ
2 ibrahim yuru isæaq. isæaq yuru yaøqub. yaøqub yuru
yahuda d-aytmas. 3 yahuda yuru fariœ d-zaraæ (tga
innatsn tamar). fariœ yuru æaœrun, æaœrun yuru aram, 4 aram yuru
øamminadab, øamminadab yuru naæšun, naæšun yuru salmun. 5 salmun yuru
buøaz (tga innas raæab). buøaz yuru øubid (tga innas raøut). øubid yuru yassa,
6 yassa yuru dawd agllid.
dawd yuru suliman (innas n-suliman tkka-ttin tga tamåart n-urriyya).
7 suliman yuru raæbøam, raæbøam yuru abiyya, abiyya yuru asa, 8 asa yuru
yahušafa¡, yahušafa¡ yuru yuram, yuram yuru øuzziyya, 9 øuzziyya yuru
yutam, yutam yuru aæaz, aæaz yuru æazqiyya, 10 æazqiyya yuru manassa,
manassa yuru amun, amun yuru yušiyya, 11 yušiyya yuru yakuniyya d-aytmas
åakud lliå nkrn ayt-babil awin kullu ayt-yudaya s-tmazirt n-babil.
12 tigira n-ma-tn-iwin s-babil yakuniyya yuru šaltil, šaltil yuru zarubbabil,
13 zarubbabil yuru abihuda, abihuda yuru alyaqim, alyaqim yuru øazur,
14 øazur yuru œaduq, œaduq yuru açim, açim yuru alyud. 15 alyud yuru
aliøazr, aliøazr yuru mattan, mattan yuru yaøqub. 16 yaøqub yuru yusf argaz
n-maryam lli-igan innas n-yasuø lli-mi-ttinin lmasiæ.
17 kkuñ¡ d-mrawt n-tasut a-illan zå-ibrahim ar dawd. kkuñ¡ d-mrawt
n-tasut a-illan zå-dawd ar akud lliå iwin ayt-yudaya s-babil. d-kkuñ¡ d-mrawt
n-tasut a-illan zå-lliå-tn-iwin s-babil ar akud lliå ilul lmasiæ.
18 åmkad a-tga-tlalit n-yasuø lmasiæ. innas maryam
talalit l-lmasiæ
ttyawãalab i-yusf, ur-ta-stt-yiwi. taf-n içf-ns is-a-trbbu
zå-tækimt n-rruæ lqudus n-rbbi. 19 imma yusf lli-stt-in-iãalbn iga wad bdda
iran a-irãu rbbi. iswangm ad-as-ifru s-tntla, ašku ur-iri a-stt-iššæššm å-lgddam
n-mddn. 20 ar-sul-iswingim å-mayan s-as-d-iban yal-lmalak n-sidi rbbi
å-twargit yini-as: «wa-yusf yus n-dawd, ad-ur-tiksa¡¡ a-tawit maryam a-tg
tamåart-nnk, ašku nttat zå-tækimt n-rruæ lqudus ayn-s-tffuå ar-trbbu.
21 ra-taru yan-warraw, tgt-as ism ‹yasuø› ašku ra-ijjnjm mddn-ns
zå-ddnub-nsn.»
22 kullu mayad ijra baš a-yafu maylli inna sidi rbbi f-ils n-nnabi åayd
izrin inna: 23 «ha-yat-taøyyalt ra-tffuå ar-trbbu, taru yan-warraw.
rad-as-ttinin ‹øimmanuwwil›.» tga lmøna-ns ‹rbbi didnnå›. 24 lliå-d-ifaq yusf
zå-i¡s iskr åmklli-as-inna lmalak n-sidi rbbi. yawi maryam a-tg tamåart-ns
25 walaynni ur-dids-igin aylliå turu arraw-an. ig-as åakudan ism ‹yasuø›.

2
1 ilul yasuø å-uwssan n-ugllid hirudus å-tmdint n-bitlaæm
uškan-d imajusin
ad-ñrn lmasiæ
å-tmazirt n-yudaya. uškan-d kra n-imajusin zå-ššrq
å-uwssan-an s-tmdint n-urušalim 2 ar-sqsan: «maniå illa
matta 3
åwalli-d-iluln a-ig agllid n-ayt-yudaya? nñra itri-ns å-ššrq, našk-id ad-as-nsjd.»
3 lliå isfld hirudus i-mayd nnan, ¡iyyr-as bahra ntta d-kullu ayt-urušalim.
4 issmun-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø kullutn isqsa-tn: «maniå
ra-ilal lmasiæ n-rbbi?» 5 inin-as: «å-bitlaæm å-tmazirt n-yudaya, ašku åmkad
a-ityaran f-ufus n-nnabi inna: 6 ‹wa-bitlaæm å-tmazirt n-yudaya, urd kmmin
a-iggÐran å-tmdinin n-yudaya, ašku zå-gim a-zå-ra-d-yašk-unmåur lli-ra-iks
mddn-inu n-ayt-yaøqub.›»
7 yazn hirudus åakudan mad-d-itawin imajusin s-dars s-tntla. isqsa-tn:
«managu ad-awn-iban itri?» 8 yazn-tn ilmma s-bitlaæm yini-asn: «zaydat
tsigglm s-warraw-an å-kraygatt mani. åakud nna-ti-tufam tawim-iyi-d lçbar
baš ad-dduå ad-as-n-sjdå ula nkki.» 9,10 lliå sfldn ntni i-mad-asn-inna-ugllid,
munn-daå d-uåaras-nsn. iban-asn-d-daå itri lli-yadlli-ñran å-ššrq, fræn bahra
s-lfræ iggutn. izwur-asn itri aylliå ilkm iggi n-illiå illa-uæšmi, ibidd. 11 kšmn
ntni s-tgmmi, s-ñran aæšmi d-innas maryam. ãrn f-ifaddn-nsn, knun s-wakal
å-lgddam-ns. rñmn itlsan-nsn, fkn-as tiwafkiw n-uwrå d-lbçur d-tujjut l-lmurr.
12 iml-asn rbbi åakudan å-twargit a-ur-wrrin s-dar hirudus. amñn ilmma
aåaras yaãni s-tmazirt-nsn.
13 lliå ddan ntni iban-d yal-lmalak n-sidi rbbi i-yusf
tarula s-miœr
å-twargit yini-as: «nkr tawit aæšmi d-innas trwlm
s-tmazirt n-miœr, tqamam-n åin ard-ak-iniå a-di-twrrim, ašku hirudus ra-isiggil
s-uæšmi-ad a-t-inå.» 14 inkr yusf å-iã-an yawi aæšmi d-innas ftun s-miœr.
15 qaman åin aylliå immut hirudus. åmkad a-s-yuwfa maylli inna sidi rbbi
f-ils n-nnabi åayd izrin: «zå-miœr a-zå-d-åriå i-iwi.»
16 imma hirudus, lliå issn is-t-åãrn imajusin, nkrn-d gis
hirudus inåa
iæšmay
iriyn. yazn s-bitlaæm inå kullu iæšmin å-tsgiw-an zå-sin
isggÐasn d-ma-ikkan ddawatsn, ašku issn zå-imajusin
managu ad-asn-iban itri. 17 åakudan a-yuwfa ma-inna nnabi irmiyya åayd
izrin: 18 «taåuyyit a-mi-n-nsfld å-tmdint n-rama, ar-ssåuyyun ar-tnuwwaæn.
ar-talla raæil f-tarwa-ns, ur-tñãar a-tœbr ašku ur-sul-llin.»
19 lliå immut hirudus iban yal-lmalak n-sidi rbbi
wrrin s-naœira
å-twargit i-yusf å-miœr yini-as: 20 «nkr tawit aæšmi
d-innas twrrim s-tmazirt n-ayt-rbbi. ašku åwilli ranin ad-nån aæšmi, hatnin
mmutn.» 21 inkr ilmma yawi aæšmi d-innas s-tmazirt n-ayt-rbbi. 22 walaynni
lliå isfld yusf is-iwrri arçilaws iåli s-tgldit n-babas hirudus å-tsgiw n-yudaya,
yiksaã ur-iñãar a-iddu s-åin. iml-as rbbi å-twargit is-t-id-iqqan a-izri s-tsgiw
n-jalil, 23 iddu izdå å-tmdint n-naœira. åmkad a-s-yuwfa maylli nnan lanbiya:
«rad-as-ttinin i-lmasiæ ‹gu-naœira›.»

3
1 tiåurdin n-mayan a-d-iban yuæanna amsddam å-lçla
tabrraæt n-yuæanna
amsddam
n-yudaya ar-itbrraæ ar-ittini: 2 «flat kullu ma-tskarm
yÐçšn, ašku takmur-d-tgldit n-ignna.» 3 åwad a-f-inna
nnabi išaøya åayd izrin yini: «ha-yan-wawal ar-itbrraæ å-lçla ar-ittini ‹jjujadat
aåaras n-siditnnå, tssnmm tiåarasin-ns.›» 4 ar-ilssa yuæanna taãut n-irøaman
ar-yaggs s-ubkkas n-ilm, ar-ištta tamuråi d-tammnt l-lçla. 5 ffuån-d dars mddn
matta 4
ggutnin zå-tmdint n-urušalim ula tamazirt n-yudaya kullutt ula kullu tisgiw
n-wasif n-urdun. 6 ar-tqrran s-ddnub-nsn, ar-tn-issddam å-wasif n-urdun.
7 aškin-d dars mddn ggutnin l-lmdhb n-ifarisin d-win iœadduqin, irin ula
ntni ad-ddmn å-waman f-ufus-ns. imma ntta lliå-tn-iñra, isawl srsn yini-asn:
«wa-tarwa n-ifaårn, mad-awn-innan izd åmkad a-s-ra-tanfm i-løqubit
lli-ra-ittut f-ddunit? 8 skarat afulki baš a-iban is-tflm ma-yÐçšnn. 9 a-ur-ttinim
i-ngratun ‹nkkÐni nga tarwa n-ibrahim,› ašku rad-awn-iniå, rbbi iñãar
a-d-issnkr tarwa i-ibrahim ula zå-iñran-ad. 10 hay-aglzim ittrs f-uggja n-usåar.
kud tasåart nna-ur-yakkan lållt imimn, ra-stt-ibbi iluæ-tt-in å-løafit. 11 nkki
ar-kÐn-ssddamå å-waman baš a-tmlm is-tflm lçКant-nnun, walaynni yugÐr-iyi
åwalli ra-d-yašk tigira-nu, ur-sthllaå ad-asiå turñiyin-ns. ra-kÐn-issddm ntta
s-rruæ lqudus d-løafit. 12 yasi tazzrt a-izuzzr, issmun-d irdn-ns å-uæanu, ijdr
alim s-løafit lli-ur-sar-içsin.»
13 å-uwssan-an a-å-d-yuška yasuø zå-tmazirt n-jalil
udum l-lmasiæ
f-ufus n-yuæanna
s-wasif n-urdun baš a-iddm f-ufus n-yuæanna. 14 ur-iri
yuæanna a-t-issddm. yini-as: «ma-s-d-dari-tuškit
a-k-ssddmå? nkkin a-iætajjan ad-ddmå f-ufus-nnk.» 15 imma yasuø inna-yas:
«a-yili åilad åmklli nniå, ašku åmkad a-s-ra-nssafu kullu ma-irãan rbbi.»
åakudan iqbl yuæanna awal-ns 16 issddm-t å-wasif. åir inkr-d yasuø
zå-waman s-rñmn ignwan, iñr rruæ n-rbbi igguz-d zund yan-utbir ittrs-d fllas.
17 isawl-d yan-wawal zå-ignwan yini: «åwad iga iwi iøzzan. fræå srs bahra.»

4
1 iddu yasuø åakudan, yawi-t rruæ lqudus s-lçla a-t-itarm
iblis yurm lmasiæ
iblis. 2 kkuñ id-mraw n-wass a-yañum å-iyã ula azal,
aylliå iwrri yaå-t lañ bahra. 3 yašk-id srs ilmma iblis, yini-as: «iå-tgit yus
n-rbbi, ini i-iñran-ad ad-wrrin gn aårum.» 4 irar-as yasuø: «han ityara å-warra
n-rbbi ‹urd aårum ka-s-a-itddr bnadm, walaynni s-kraygatt awal nna-d-yuškan
zå-dar rbbi.›» 5 yawi-t ilmma iblis s-tmdint n-urušalim, issbidd-t f-iggi n-ukfaf
n-tgmmi n-rbbi 6 yini-as: «iå-tgit yus n-rbbi luæ-n içf-nnk s-iyzdar, ašku ityara
‹ra-d-yazn lmalayka-ns a-k-gabln. ra-k-asin f-ifassn-nsn baš
a-ur-ilkm-uãar-nnk kra n-uñru.›» 7 irar-as yasuø: «han ityara ‹a-ur-tarmt rbbi
sidik.›» 8 yawi-t ilmma iblis issåli-t s-yan-udrar yattuyn, iml-as kullu tiglday
n-ddunit ula lmjd-nsnt, 9 yini-as: «rad-ak-fkå kullu mayad iå-tãrt f-ifaddn-nnk
tsjdt-iyi.» 10 irar-as yasuø: «itti-n zå-gigi a-ši¡an, ašku ityara ‹rbbi sidik
a-mi-ttsjadt, d-nttan waædut a-ttøbadt.›» 11 ifl-t iblis åakudan, aškin-d dars
lmalayka ar-ti-tøawann.
12 lliå isfld yasuø is-ityamañ yuæanna amsddam å-læbs,
åmkad a-s-igra
lmasiæ å-tbrraæt-ns
iwrri s-tmazirt n-jalil. 13 lliå-n-ilkm ur-iqama å-naœira
walaynni izri izdå å-tmdint n-kafrnaæum, tlla å-tama
n-umda å-tsga n-zabulun ula naftali. 14 åmkan a-s-yuwfa-wawal n-nnabi
išaøya inna: 15 «way-akal n-zabulun d-wakal n-naftali lli-iwalan amda å-tsga
yaãni n-urdun. wa-tamazirt n-jalil tazdåt n-ibrraniyn. 16 han åwin gawrnin
å-tillas a-iñran tifawt iggutn. åwin zdånin å-tmazirt n-umalu l-lmut, ntni
matta 5
a-f-tsfaw tifawt.» 17 åakudan a-igra yasuø ar-itbrraæ ar-ittini: «flat kullu
ma-tskarm yÐçšn, ašku takmur-d-tgldit n-ignna.»
18 iftu yasuø å-tama n-umda n-jalil, iñr sin aytmatn,
imæãarn imzwura
simøan lli-mi-ttinin b¡rus d-gÐmas andraws. ingÐmarn
n-islman ad-gan, grn-in ššbkt å-umda. 19 isawl srsn yasuø yini-asn: «aškad-d
munat didi, rarå-kÐn a-tgm ingÐmarn n-mddn.» 20 åakudan fln ššbayk-nsn,
munn dids. 21 izayd iftu yan imikk s-n-iñra sin aytmatn yaãni, yaøqub yus
n-zabdi d-gÐmas yuæanna. llan å-tanawt ntni d-babatsn zabdi ar-tødaln ššbayk.
iår-asn yasuø, 22 fln-in tanawt ula babatsn åakudan, munn dids.
23 izayd yasuø ar-itkka tamazirt n-jalil kullutt,
ar-isslmad lmasiæ
ar-ijjujji
ar-isslmad å-tgÐmma n-tñallit, ar-itbrraæ s-lçbar ifulkin
n-tgldit n-ignna, ar-ijjujji mddn zå-kraygatt tamaãunt ula
kraygatt a¡¡an nna-gisn-illan. 24 sfldn fllas kullu mddn å-tmazirt n-suriyya,
awin-as-d kullu ma-ihršn s-mknna tga-tmaãunt ula a¡¡an, gn-iyt ikušamn nåd
imjnan nåd åwilli iss¡ar-uslay, ijjujji-tn kullutn. 25 ãfurn-t mddn ggutnin,
uškan-d zå-tsgiw n-jalil d-tmazirt n-mrawt-tmdinin d-urušalim d-tmazirt
n-yudaya ula zå-tsga yaãni n-wasif n-urdun.

5
1 lliå iñra yasuø mddn ggutnin uškan-d s-dars, iåli
almmud l-lmasiæ
å-iggi n-uwrir
s-yan-uwrir iskiws, munn-d fllas imæãarn-ns. 2 ibdu
ar-tn-isslmad yini: 3 «imbarkin ad-gan åwilli ssæssanin
is-ur-gin yat, ašku ntni a-mi-tlla-tgldit n-ignna. 4 imbarkin ad-gan åwilli
allanin, ašku ntni a-mi-ra-isfiã rbbi im¡¡awn-nsn. 5 imbarkin ad-gan åwilli
tœbarnin, ašku ntni a-ra-išškšm rbbi s-kullu timiçar-ns. 6 imbarkin ad-gan
åwilli yaå lañ ula irifi i-ma-irãan rbbi, ašku ntni a-ra-išbø. 7 imbarkin ad-gan
åwilli tænnunin å-wiyyaã, ašku ntni a-f-ra-d-iænnu rbbi. 8 imbarkin ad-gan
åwilli dar ul iåusn, ašku ntni a-ra-iñr rbbi. 9 imbarkin ad-gan åwilli skarnin
sslamt, ašku ntni a-ra-ig rbbi d-tarwa-ns. 10 imbarkin ad-gan åwilli trfufunnin
f-ssibt n-ma-irãan rbbi, ašku ntni a-mi-tlla-tgldit n-ignna. 11 imbarkin a-tgam
iå-kÐn-rgmn mddn ssrfufnn-kÐn inin fllawn kullu ma-yÐçšnn s-tkrkas f-ssibt
n-ma-tgam winu. 12 thnnayat tfræm bahra, ašku tggut lbaraka lli-rad-awn-yili
å-ignna. han åmkan ad-ssrfufnn ula lanbiya lli-kÐn-d-zwarnin.
13 «kunni tgam tisnt n-ddunit. walaynni iå-tlmus tisnt
lmøna n-tisnt
d-tifawt
ma-s-ra-stti-tssmaråm? ur-sul-tgi i-yat. ra-stt-in-luæn
mddn å-brra akÐln fllas. 14 kunni tgam tifawt n-ddunit.
tamdint nna-illan f-iggi n-uwrir ur-tñãar a-tntl. 15 ur-a-ssråan mddn lqndil
a-t-in-srsn å-ddu løbrt, walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-a-t-in-srasn baš
ad-isfiwn kullu ayt-tgmmi. 16 åmkad a-s-d-iqqan tifawt-nnun a-tisfiw
å-lgddam n-mddn, baš ad-ñrn afulki lli-tskarm alån babatun lli-illan å-ignna.
17 «ad-ur-tåalm is-d-uškiå ad-ssittiå ššrø n-musa ula
almmud f-ššrø
n-musa
arratn l-lanbiya. ur-d-uškiå a-tn-ssittiå. uškiå-d
a-tn-kmmlå. 18 læqq a-rad-awn-iniå, kullu mad-qaman
ignwan d-wakal ur-ra-yitti kra l-lærf nåd kra n-tnqi¡¡ zå-ššrø ard yafu kullu
ma-gis-illan. 19 wanna issunfn kra l-luœit imññin zå-luœiyat-ad n-ššrø isslmd
matta 6
i-mddn ad-as-anfn, ra-ig nttan wad kullu imññin å-tgldit n-ignna. imma wanna
iskarn s-luœiyat-ad isslmd mddn ad-srsnt-skarn, ra-ig nttan wad imqqurn
å-tgldit n-ignna. 20 rad-awn-iniå, iå-ur-trãim rbbi uggÐar n-imslmdn n-ššrø
d-ifarisin ur-akkÐ-ra-tiñãarm a-tkšmm s-tgldit n-ignna.
21 «tsfldm is-inna musa i-willi zrinin ‹a-ur-tnåt. wanna
almmud f-tañit
d-uœraã
inåan, ra-fllas-ittut læukm.› 22 imma nkki rad-awn-iniå,
kullu wanna ikurhan gÐmas, illa fllas læukm. d-wanna
irgmn gÐmas iqqan-t-id a-izri zå-lmækama, d-wanna-yas-innan ‹kiyi wašš
a-tgit› isthlla løafit n-jhnnama. 23 iå-tiwit kra n-twafka s-tgmmi n-rbbi
tswangmd-d is-tskrt kra yÐçšnn å-gÐmak, 24 fl-n tawafka-nnk å-tama n-uñru
n-tårsi, tddut tœalæt d-gÐmak, twrrid-d ilmma tfkt tawafka-nnk i-rbbi.
25 iå-ak-iœrã kra n-yan, mšaškad-d dids å-uåaras ur-ta-tlkimm lmækama,
a-ur-k-in-idæi-umœraã-nnk i-lqaãi, idæi-k lqaãi i-umçzni, iluæ-k-in å-læbs.
26 læqq a-rad-ak-iniå, ur-ra-di-tffuåt zå-åin ard tfrut taqaritt iggÐran.
27 «tsfldm is-inna musa ‹a-ur-tznut.› 28 imma nkki
almmud f-zzna
rad-awn-iniå, wanna issmaqqln å-kra n-tmåart išthu-tt,
han izna srs å-uwl-ns. 29 iå-a-k-tss¡ar ti¡-nnk tafasit, ssukf-tt-id tluæt-stt. yuf
a-k-i眜a yan-ugzzum å-ddat-nnk ula a-n-kullu-ttyawgar ddat-nnk å-jhnnama.
30 iå-a-k-iss¡ar-ufus-nnk afasi, bbi-t tluæt-t. yuf a-k-i眜a yan-ugzzum
å-ddat-nnk ula a-kullu-tddu ddat-nnk s-jhnnama.
31 «inna-daå musa ‹wanna ifran i-tmåart-ns iqqan-t-id
almmud f-¡¡laq
ad-as-ifk tabrat l-lfra.› 32 imma nkki rad-awn-iniå,
wanna ifran i-tmåart-ns f-kra yaãni bla zzna, hati irur-tt a-tznu. d-wanna itahln
tanna-d-ifran, han zzna ayn iskr.
33 «tsfldm is-inna musa i-willi zrinin ‹a-ur-tffuåt
almmud f-tgallit
f-maylli-s-tggullit s-rbbi. illa fllak a-tssafut tagallit-nnk.›
34 imma nkki rad-awn-iniå, a-ur-ttgallam, la s-ignna ašku iga lørš n-rbbi,
35 ula s-ddunit ašku tga añru lli-f-isrs iãarn-ns, ula s-urušalim ašku tga
tamdint n-ugllid imqqurn. 36 ula tggullit s-içf-nnk ašku ur-tñãart a-trart
yan-unñaã a-ig umlil nåd iãili. 37 illa fllawn a-ig-wawal-nnun ‹iyah› nåd
‹uhu›. aynna tzuydm i-mayan, han iblis a-d-ikka.
38 «tsfldm is-inna musa ‹ti¡ s-ti¡, ula açs s-waçs.›
almmud f-œœbr
39 imma nkki rad-awn-iniå, a-ur-tmmaåm d-yan gigun
iskrn ma-yÐçšnn. iå-k-yut yan f-umadl afasi, gllb-as-n añlmaã. 40 iå-ak-iœrã
yan yiri ad-ak-yawi aqššab, fk-as ula aslham. 41 iå-k-yumr kra n-yan
ad-as-tasit taåawsa-ns yan kilimitr, ddu dids sin. 42 wanna-zgik-iãalbn, fk-as.
d-wanna-d-yuškan ad-as-trãlt, a-ur-ti-trart bla yat.
43 «tsfldm is-inna musa ‹a-tænnut å-umddakkÐl-nnk,
ænnwat
å-inuwwašn-nnun
tkrhut anuwwaš-nnk.› 44 imma nkki rad-awn-iniå,
ænnwat å-inuwwašn-nnun, tãalbm rbbi a-iræm
åwilli-kÐn-ssrfufnnin. 45 åmkad a-s-ra-tgm zund babatun lli-illan å-ignna,
ašku ntta ar-d-issaqlay tafukt-ns f-willi Ðçšnnin ula f-willi fulkinin, ar-d-yakka
anñar i-willi skarnin s-wawal-ns ula åwilli ur-srs-skarnin. 46 iå-a-ttænnum åir
å-willi gigun tænnunin, mal-lbaraka a-rad-awn-yili? is-urd åmkan ad-skarn
ayt-nkkas ula ntni? 47 iåd åir imddukkÐal-nnun a-da-ttnsallamm, man afulki
matta 7
tskrm uggÐar n-mddn yaãni? is-urd åmkan ad-skarn ula åwilli ur-ssinnin rbbi?
48 imma kunni, illa fllawn a-tfulkim s-ufulki ikmmln, åmklli kullu ifulki
babatun n-ignna.

6
1 «rarat løaql a-ur-ttirim a-tskarm ifulkitn-nnun
almmud f-ifulkitn
å-lgddam n-mddn baš a-kÐn-ñrn. ašku iå-a-tskarm åmkan
ur-rad-awn-tili kra l-lbaraka dar babatun lli-illan å-ignna. 2 iå-tfkit i-kra
n-umñluã, a-ur-tutt nnaqus baš a-k-ñrn mddn. han åmkan ad-skarn
ayt-sin-uwdmawn å-tgÐmma n-tñallit ula å-tswak baš a-tn-alån wiyyaã. læqq
a-rad-awn-iniå, mayan ka-rad-asn-yili. 3 imma kiyi åakud nna-ra-tfkt
i-imñlaã, a-ur-yissan-ufus-nnk añlmaã ma-iskr-ufasi. 4 akka å-tntla, tili-ak
lbaraka dar babak lli-itmnadn kullu ma-intln.
5 «iå-ra-tññallm a-ur-tgm zund ayt-sin-uwdmawn
almmud f-tñallit
lli-dar-iøzza ad-tbddadn ar-tñallan å-tgÐmma n-tñallit ula
å-gr-tswak baš a-tn-ñrn mddn. læqq a-rad-awn-iniå, mayan ka-rad-asn-yili.
6 imma kiyi åakud nna-trit a-tññallt, kšm s-tæanut-nnk tqqnt tiflut tññallt
i-babak lli-intln, ra-k-ibark babak lli-iñrran ma-intln. 7 åakud nna-ttñallam
a-ur-tssigatm iwaliwn çwanin åmklli skarn åwilli tñallanin i-ilahat yaãni, åaln
izd s-tuggt n-iwaliwn a-s-rad-asn-sfldn. 8 a-ur-tgm zund ntni, ašku babatun
issn ma-kÐn-i眜an ur-ta-yas-ti-tãalbm.
9 «imma kunni tñallayat åmkad: ‹wa-babatnnå lli-illan å-ignna, a-yili luqr
i-ism-nnk, 10 tašk-id-tgldit-nnk, yili ma-k-irãan å-ddunit åmklli illa å-ignna.
11 fk-aå-d åassad aårum i-wass-ad, 12 tœamæt-aå f-lçКant lli-nskr, åmklli
nœamæ i-willi ginnå skrnin ma-yÐçšnn. 13 ssanf-aå i-ma-rad-aå-ijllu, tjjnjmt-aå
zå-iblis.›
14 «iå-a-ttœamaæm i-mddn f-ddnub lli-gigun-skarn, rad-awn-iœamæ babatun
n-ignna. 15 walaynni iå-ur-a-ttœamaæm i-wiyyaã f-ddnub lli-gigun-skarn,
ur-rad-awn-iœamæ babatun f-ddnub-nnun.
16 «iå-a-ttañumm a-ur-tskarm zund ayt-sin-uwdmawn
almmud f-uñum
lli-kkrsnin ignzi-nsn baš ad-ssbayynn i-mddn is-añumn.
læqq a-rad-awn-iniå, mayan ka-rad-asn-yili. 17 imma kiyi åakud nna-ttañumt
sird udm-nnk tsrft azzar-nnk 18 a-ur-yissan yan is-tañumt abla babak lli-intln.
ra-k-ibark babak lli-itmnadn kullu ma-intln.
19 «a-ur-tssmunum ayda å-ddunit-ad illiå
ayda n-ignna
ra-ti-tšš-twukka tåwi-t tanigt åzn-in srs imççarn a-t-akÐrn.
20 walaynni ssmunwat-n ayda å-ignna illiå ur-ra-ti-tšš-twukka ula tåwi-t
tanigt ula åzan srs imççarn a-t-akÐrn. 21 ašku innaå illa-wayda-nnk
a-å-ra-yili-uwl-nnk.
22 «ti¡ n-bnadm a-igan lqndil n-ddat-ns. iå-tsfaw ti¡,
lqndil n-ddat
ra-tili ddat kullutt å-tifawt. 23 iå-ur-tsfaw ti¡, ra-tili ddat
kullutt å-tillas. walaynni iå-tçsi tifawt lli-gik-illan, mnšk a-s-rad-igatnt
tillas-nnk.
24 «ur-ra-yiñãar yan a-iqasa sin id-sidis. imma ra-ikrhu
ismgan n-wayda
yan yiri wayyaã, nåd ra-ituqqar yan iægr wayyaã.
matta 8
ur-ra-tiñãarm a-tgm ismgan n-rbbi d-win-wayda .
25 «rad-awn-iniå, a-ur-tasim taåuft i-tudrt-nnun
a-ur-ttasim taåuft
f-ma-ra-tššm ula ma-ra-tsum, ula i-ddat-nnun
f-ma-rad-as-tlsm. is-ur-tuf tudrt amššu? is-ur-tuf ddat timlsit? 26 ñrat igãaã
n-ignwan, ur-a-kkrzn ula-da-mggrn ula-da-ssmunun œœabt å-iæuna, walaynni
babatun n-ignna ar-asn-yakka amššu lli-ætajjan. imma kunni is-ur-dars-tøzzam
uggÐar n-igãaã? 27 ma-iñãarn a-izayd tasaøt i-tudrt-ns s-taåuft lli-yusi?
28 maç aylliå a-ttasim taåuft f-malssa? ñrat ijddign n-tagant mamnk
a-di-tmåayn. ur-a-kkatn tammara ula-da-ñ¡¡an, 29 walaynni rad-awn-iniå,
suliman s-lhibt n-tgldit-ns ur-jju-ilsi zund yan zå-ijddign-ad. 30 ar-isslsa rbbi
tuga n-tagant lli-itmåayn åassad ttyawgar-n azkka å-takat. is-ur-ra-kÐn-issls
ula kunni s-uggÐar? is-ur-tuminm s-rbbi? 31 a-ur-tasim taåuft ula-da-ttinim
‹ma-ra-nšš?› ula ‹ma-ra-nsu?› ula ‹ma-ra-nls?› 32 han åwilli ur-ssinnin rbbi,
tiåawsiwin-an a-s-lhan. imma kunni, babatun n-ignna issn is-tnti-tætajjam
kullutnt. 33 lhwat zwar s-tgldit n-rbbi ula s-ma-t-irãan s-awn-izuyd kullu
tiåawsiwin-an yaãni. 34 a-ur-ttasim taåuft i-uzkka, ašku azkka iñãar
i-taåuft-ns. tqadda-tmmara n-åassad bla-di-tzuydm tin-uzkka.

7
1 «a-ur-tinim f-yan is-yÐçšn, a-ur-fllawn-yini rbbi
a-ur-tækamm f-yan
is-tÐçšnm. 2 ašku åaylli ttinim f-wiyyaã a-ra-fllawn--
ityawnna, ula løbrt lli-s-a-ttøbbarm i-wiyyaã a-s-rad-awn-ityawøbbar. 3 maç
a-n-ttmnadt arftus imññin lli-n-illan å-ti¡ n-gÐmak, ur-tt-akkÐ-tiwit å-tggjdit
lli-illan å-ti¡-nnk? 4 mamnk a-trit a-tinit i-gÐmak ‹adj-iyi ad-ak-d-ssittiå
arftus-an a-k-illan å-ti¡,› imma kiyi tlla-yak-tggjdit å-ti¡?
5 wa-bu-sin-uwdmawn, ssitti zwar taggjdit zå-ti¡-nnk, baš a-tñrt mamnk
a-di-tssittit arftus zå-ti¡ n-gÐmak.
6 «a-ur-takkam i-iãan ma-igan win rbbi, a-ur-nkrn akÐin-d fllawn.
a-ur-ttluæm ljuhr-nnun å-lgddam n-walfan, a-ur-t-aããrn s-iãarn-nsn.
7 «ãalbat rbbi rad-awn-ifk, sigglat dars ra-tafm,
ãalbat, sigglat,
ssãuqqrat
ssãuqqrat-n srs rad-awn-irñm. 8 ašku kullu
wanna-t-iãalbn rad-as-ifk, d-wanna dars isiggiln
ra-dars-yaf, d-wanna-n-issãuqqurn rad-as-irñm. 9 is-gigun-illa ma-mi-iãalb
yus aårum ifk-as añru? 10 nåd iãalb-as aslm ifk-as algmmaã? 11 ñrat kunni,
waçça da-tskarm ma-yÐçšnn tissanm a-tfkm timiçar fulkinin i-tarwa-nnun.
uggÐar n-mayan a-ra-yakka babatun n-ignna ma-ifulkin i-willi-ti-tãalabnin.
12 skarat d-kullu mddn åmknna tram a-t-didun-skarn. awal-ad a-issmunn
kullu ma-ityaran å-ššrø ula lanbiya.
13 «kšmat å-imi inukman. han yusøa imi yaãni lli-itawin
lmøna n-imi
inukman
s-lhalak, irçu-uåaras-ns, iggut ma-gis-ikššmn.
14 walaynni inukma imi lli-itawin s-tudrt,
išqu-uåaras-ns, idrus ma-t-itafan.
15 «rarat løaql ašku rad-d-darun-aškin kra n-mddn
lmøna n-tsåarin
d-lållt-nsnt
ar-ttinin is-gan lanbiya walaynni ar-sskirkisn. uššann
ad-gan, lsn-d srun timlsit n-uwlli baš a-kÐn-åwin.
matta 9
16 imma ntni zå-lållt-nsn a-zå-ra-tn-ttissanm, ašku ur-a-yakka-uzggÐar aãil,
ula-da-takka-tskra ikuzarn. 17 tasåart ifulkin ar-tskar lållt ifulkin. tasåart
yÐçšnn ar-tskar lållt yÐçšnn. 18 ur-tñãar-tsåart ifulkin a-tfk lållt yÐçšnn, ula
tñãar-tsåart yÐçšnn a-tfk lållt ifulkin. 19 walaynni kraygatt tasåart
nna-ur-yakkan lållt ifulkin, ra-stt-ibbi-ufllaæ iluæ-tt-in å-løafit. 20 åmkan
a-rad-gn ula ntni, zå-lållt-nsn a-zå-ra-tn-ttissanm.
21 «han urd kullu wanna-yyi-ittinin ‹wa-sidi, wa-sidi›
ma-ra-ikšm s-tgldit
n-ignna?
a-ra-ikšm s-tgldit n-ignna. ur-ra-srs-ikšm abla åwilli
skarnin ma-ittiri baba lli-illan å-ignna. 22 iggut
ma-rad-iyi-yini å-wass l-læsab ‹wa-sidi wa-sidi, ha-yaå s-ism-nnk a-s-nsawl
s-iwaliwn n-rbbi. s-ism-nnk a-s-nssufå ljnun. s-ism-nnk a-s-nskr kigan
d-lmøjizat.› 23 åakudan rad-asn-iniå ‹ur-akkÐ-kÐn-ssinå. ittiyat-n zå-gigi kunni
lli-iskarn lçКant.›
24 «kullu wanna isfldn i-iwaliwn-ad-inu ar-srsn-iskar,
lmøna
n-snat-tgÐmma
irwas argaz i¡¡afn løaql, ibna tigmmi-ns f-isli.
25 ar-iœwaã-waãu ar-i¡¡ar-unñar ingi-d-wasif ar-kkatn
tigmmi, walaynni ur-tt-ssãirn ašku izga llsas-ns f-isli. 26 imma kullu wanna
isfldn i-iwaliwn-ad-inu ur-a-srsn-iskar, irwas argaz inufln, ibna tigmmi-ns
f-umlal. 27 iœuã-waãu iãr-unñar ingi-d-wasif utn tigmmi tãr-d, tçlu kullutt.»
28 lliå ikmml yasuø iwaliwn-ad, ar-bahra-tøjjabn mddn å-ulmmud-ns,
29 ašku ar-srsn-isawal åmklli dars læqq ad-asn-ittini ma-tn-d-iqqann a-t-skarn.
ur-igi ntta zund imslmdn-nsn n-ššrø.

8
1 lliå-d-igguz yasuø zå-uwrir, ãfurn-t mddn ggutnin.
lmasiæ ijjujji
anjdam
2 yašk-id dars yan-unjdam iãr-d å-lgddam-ns yini-as:
«wa-sidi, tñãart a-yyi-tssåust iå-trit.» 3 iggr-as yasuø
s-ufus-ns yini-as: «riå nkki. åus.» yitti zå-gis ljdam åakudan iåus. 4 izayd
yasuø yini-as: «ad-ur-tinit yat i-yan, walaynni ddu tmlt içf-nnk i-unmåur
n-tgmmi n-rbbi, tfkt-as tiårsi lli-f-yuœœa musa a-tg tugga i-mddn.»
5 ikšm yasuø s-tmdint n-kafrnaæum. yašk-id dars
lmasiæ ijjujji
açddam l-lqb¡an
yal-lqb¡an n-iøskrin n-rruman, iãalb-t bahra 6 yini-as:
«wa-sidi, ikušm-uçddam-inu, ign å-tgmmi ityawmrrat
bahra.» 7 yini-as yasuø: «ra-n-aškå jjujjiå-t.» 8 imma lqb¡an isawl-d yini-as:
«wa-sidi, ur-sthllaå a-tkšmt s-tgmmi-nu, walaynni ini åir yan-wawal
s-ijji-uçddam-inu. 9 ha-yyi ula nkki ar-skarå s-wawal n-ma-yyi-yugÐrn, ilin
iøskrin å-ddu-ufus-inu. iå-nniå i-yan ‹ddu› iddu. iå-nniå i-wayyaã ‹ašk-id›
yašk-id. iå-nniå i-uçddam-inu ‹skr tawuri-ad› iskr-tt.» 10 lliå isfld yasuø
i-mayad itøjjb, yini i-willi dids munnin: «læqq a-rad-awn-iniå, ur-jju-ufiå kra
n-yan yumnn zund åwad, ula å-gr ayt-rbbi. 11 rad-awn-iniå, ggutn ibrraniyn
lli-ra-d-yašk zå-ššrq ula lårb munn-d d-ibrahim d-isæaq d-yaøqub f-imnsi
imqqurn n-tgldit n-ignna. 12 imma åwilli-f-iqœad rbbi åayd izrin ad-gn
ayt-tgldit-ns, ra-tn-iluæ å-tillas aggugnin. åin a-å-rad-allan ar-tgñañn
uçsan-nsn.» 13 yini ilmma yasuø i-lqb¡an: «zayd s-tgmmi. rad-ak-yili åmklli
tumnt.» åakudan a-ijji-uçddam-ns.
matta 10
14 iftu yasuø s-tgmmi n-b¡rus, yaf-n taãggÐalt n-b¡rus
lmasiæ ijjujji mddn
ggutnin
tgn, tuãn s-tawla. 15 iggr-as i-ufus, titti zgis tawla, tnkr
ar-fllas-ttsççar. 16 lliå-di-truæ-tdggÐat awin-d i-yasuø
mddn ggutnin lli-å-llan ljnun. ar-zgisn-issufuå ljnun s-yan-wawal, ijjujji kullu
willi uãnnin. 17 åmkan a-s-yuwfa-wawal n-nnabi išaøya inna «nttan a-issittin
timuãan-nnå, yasi a¡¡an-nnå.»
18 iñr yasuø mddn ggutnin munn-d fllas, yini
ma-ra-imun
d-lmasiæ?
i-imæãarn-ns f-ad-skrn ad-dids-ssudun s-tsga yaãni
n-umda, 19 s-d-dars-yuška yan-umslmd n-ššrø yini-as:
«way-amslmd, rad-didk-munå s-innas ra-tddut.» 20 irar-as yasuø yini-as:
«ibuåaå darsn tansiwin-nsn, ula igãaã n-ignwan darsn usudn-nsn, imma yus
n-bnadm ur-dars maniå a-isras agayyu-ns.» 21 isawl-d ilmma yan yaãni zå-gr
willi dids itmunun yini-as: «wa-sidi, adj-iyi zwar ad-wrriå ard-n-mãlå baba.»
22 imma yasuø inna-yas: «ašk-id mun didi. fl åwilli ur-¡¡afnin tudrt a-n-mãln
winna-yasn-mmutnin.»
23 ikšm yasuø s-tanawt, ssudun dids imæãarn-ns.
lmasiæ yumr aãu
d-umda
24 åakudan inkr-d-waãu itjhhdn, attuynt taãangiwin
ar-kkatnt tanawt aylliå a-ttømmar s-waman. imma yasuø
ign. 25 ddun imæãarn ssfaqn-t inin-as: «jjnjm-aå a-sidi. ha-yaå ra-nhlk.»
26 yini-asn yasuø: «maç aylliå tksuãm? is-ur-tuminm?» inkr yamr aãu ula
taãangiwin ad-zgan, s-iwrri-umda ihnna bahra. 27 iãr-asn løjb ar-ttinin:
«ma-iga-urgaz-ad aylliå a-srs-isflid-waãu ula amda?»
28 lliå ilkm yasuø tamazirt n-gadara å-tsga yaãni
lmasiæ ijjujji sin
imjnan
n-umda, ffuån-d dars sin irgazn zå-gr ismãal. llan gisn
ljnun, šqun bahra. ur-iñãar yan a-ik aåaras-an.
29 åuwwtn s-jjhd inin-as-d: «wa-yus n-rbbi, ma-illan å-gratnnå didk?
is-di-tuškit ad-aå-tssrfufnt ur-ta-d-ilkim-uzmz?» 30 ttyawksa åin yat-tuwrut
iggutn n-walfan, ur-n-bahra-taggug. 31 ãalbn-t ljnun bahra inin-as:
«iå-aå-tssufåt, taznt-aå a-nkšm s-walfan-an.» 32 irar-asn: «zaydat.» ffuån
zå-irgazn, kšmn s-walfan. tazzl-tuwrut åakudan s-jjhd zå-ujarif s-umda, çsin-in
kullu å-waman. 33 rwln imksawn, wrrin s-tmdint, awin lçbar f-kullu mayan
ula f-ma-ijran i-imjnan. 34 aškin-d kullu ayt-tmdint ad-ñrn yasuø.
lliå-t-in-mnaggarn ãalbn-t bahra a-iffuå tamazirt-nsn.

9
1 ikšm yasuø s-tanawt iwrri-d s-tsga-yad n-umda, iruæ-d
lmasiæ ijjujji
akušam
tamdint lli-å-izdå. 2 aškin-d dars kra n-mddn awin-as-d
yan-urgaz ikušmn ign f-imjdin-ns. yasuø iñra mamnk
ad-bahra-srs-umnn, isawl s-ukušam yini-as: «thnna a-iwi, ittin fllak
ddnub-nnk.» 3 ilin åin kra n-imslmdn n-ššrø, inin d-içf-nsn: «åwad, awal
l-lkufr ayd inna.» 4 imma yasuø issn mad-swangmn, yini-asn: «maç aylliå
tudjam iswingimn Ðçšnnin ad-kšmn s-içfawn-nnun? 5 ma-gisn-irçan, ad-iniå
‹ittin fllak ddnub-nnk› nåd ad-iniå ‹nkr ar-ttidut›? 6 imma åilad rad-awn-mlå
is-dari tañããart å-ddunit ad-ssittiå ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.» isawl
ilmma s-ukušam yini-as: «nkr, tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi.» 7 inkr
matta 11
åakudan iddu s-tgmmi-ns. 8 lliå-t-ñran, åuwãn mddn-an kullutn ar-talån rbbi
lli-ifkan tañããart-ad iggutn i-bnadm.
9 iftu yasuø zå-åin, s-iñra yan bu-nkkas ism-ns matta,
iåra lmasiæ i-matta
iskiws å-illiå a-tamñn iqaridn n-nkkas. yini-as yasuø:
«ašk-id mun didi.» inkr åakudan imun dids. 10 igawr yasuø å-tgmmi n-matta,
aškin-d id-bu-nkkas ggutnin d-wiyyaã Ðçšnnin, drun d-yasuø d-imæãarn-ns.
11 lliå-t-ñran ifarisin, sqsan imæãarn-ns: «maç aylliå a-ištta-umslmd-nnun
d-ayt-nkkas d-wiyyaã Ðçšnnin?» 12 imma yasuø, lliå isfld i-mad-nnan
irar-asn: «urd åwilli dusnin a-iætajjan a¡bib walaynni åwilli uãnnin. 13 zaydat
tswangmm å-warra n-rbbi lli-innan ‹riå darun lænant, urd tiårsi.› imma nkki,
ur-d-uškiå a-n-årå i-willi åalnin is-fulkin, walaynni uškiå-d a-n-årå i-willi
Ðçšnnin.»
14 aškin-d imæãarn n-yuæanna amsddam s-dar yasuø
asqsi f-uñum
inin-as: «ar-ntañum nkkÐni d-ifarisin. maç aylliå
ur-a-tañumn imæãarn-nnk?» 15 yini-asn: «is-ra-¡iyyr i-ayt-tmåra d-usli didsn?
walaynni rad-d-aškin-uwssan lli-å-ra-fllasn-yitti-usli. åakudan a-rad-tañumn.
16 ur-illi ma-itggan tadåart n-ttub l-ljdid i-tmlsit taqdimt, ašku ra-tkkis-tdåart
l-ljdid zå-tqdimt, tbbi s-uggÐar. 17 ur-illi ma-itggan aman n-waãil iktin l-ljdid
å-ilmawn iqdimn, ašku rad-stån ilmawn iqdimn, ffin-waman çsrn ilmawn.
walaynni ar-tggan aman n-waãil l-ljdid å-ilmawn l-ljdid. åmkan a-s-rad-qaman
fulkin s-sin.»
18 sul a-isawal yasuø s-d-yuška yan-umåar, iãr-d å-dar
lmasiæ ijjujji illis
n-umåar d-tmåart
iãarn-ns yini-as: «tasaøt-ad tmmut illi imññin. walaynni
lli-iggrn i-tmlsit-ns ašk-id tgt fllas afus-nnk tddr.» 19 inkr yasuø imun dids
ntta d-imæãarn-ns. 20 tlla åin yat-tmåart tuãn,
yili-bdda-gis-usggÐrd n-idammn sin d-mraw n-usggÐas. truæ-d tiåurdin n-yasuø
tggr i-tama n-tmlsit-ns, 21 tini d-içf-ns: «iå-n-ggrå åir i-tmlsit-ns rad-jjiå.»
22 igrawl yasuø issmaqql gis yini-as: «thnna a-illi, tjjit åilad ašku tumnt.»
åakudan a-tjji-tmåart. 23 lliå ilkm yasuø tigmmi n-umåar yaf-n åwilli kkatnin
taøuwwatt d-mddn ggutnin ar-ssåuyyun. 24 yini-asn: «ittiyat. han tafruçt
ur-tmmut. åir tgn.» imma ntni ar-gis-㜜an. 25 lliå ssufån mddn-an kullutn,
ikšm yasuø s-dar-tfruçt. yamñ-as å-ufus, tnkr-d. 26 awin ilmma lçbar-ns
s-tmazirt-an kullutt.
27 iftu yasuø zå-åin, ãfurn-t sin ibukaãn ar-tåuwwatn
lmasiæ ijjujji sin
ibukaãn
ar-ttinin: «ænnu ginnå a-yus n-dawd.» 28 lliå ikšm yasuø
s-yat-tgmmi ruæn-t-id ibukaãn-lli. isqsa-tn: «is-tumnm
is-ñãarå ad-skrå mayad?» inin-as: «numn a-sidi.» 29 iggr i-walln-nsn yini-asn:
«ad-awn-yili ma-s-tumnm.» 30 wrrin sfawn åakudan. yuœœa-tn ilmma s-lmøqul
yini-asn: «rarat løaql, a-ur-tinim i-yan f-mayad.» 31 imma ntni ddan
ar-sawaln f-yasuø å-tmazirt-an kullutt.
32 åir ddan ntni s-d-uškan kra n-mddn yaãni, awin-as-d
lmasiæ ijjujji
añnñum
yan-urgaz añnñum, yili gis yal-ljnn. 33 lliå-zgis-iffuå ljnn
iwrri-uñnñum ar-isawal. ar-tøjjabn mddn kullutn ar-ttinin:
«ur-jju-illi zund mayad å-dar ayt-rbbi.» 34 imma ifarisin ar-ttinin: «nttan
s-tækimt n-ugllid l-ljnun a-s-a-issufuå ljnun.»
matta 12
35 ar-itkka yasuø kullu timdinin ula iduran, ar-isslmad
ulli bla amksa
å-tgÐmma n-tñallit ar-itbrraæ s-lçbar ifulkin n-tgldit
n-ignna, ar-ijjujji mddn zå-kraygatt tamaãunt ula kraygatt a¡¡an nna-gisn-illan.
36 lliå imnad å-mddn-an ggutnin, qaman gis bahra, ašku iñra tammara
d-taåuft lli-å-llan zund ulli bla amksa. 37 yini ilmma i-imæãarn-ns:
«tggut-tmgra walaynni drusn içddamn. 38 ãalbat bu-tmgra a-yazn içddamn
ad-ssmunn tamgra-ns.»

10
1 iår-d yasuø i-imæãarn-ns s-sin d-mraw s-dars, ifk-asn
irqqasn l-lmasiæ
tañããart ad-ssufuån ljnun Ðçšnnin ar-jjujjin kraygatt
tamaãunt ula a¡¡an. 2 åmkad ad-gan ismawn n-irqqasn s-sin d-mraw:
amzwaru simøan lli-mi-ttinin b¡rus, ntta d-gÐmas andraws, d-yaøqub yus
n-zabdi, ntta d-gÐmas yuæanna, 3 d-filibbus, d-bartulamaws, d-tuma, d-matta
lli-sttin-ikkan iga bu-nkkas, d-yaøqub yus n-æalfa, d-taddaws, 4 d-simøan
awa¡ani, ntni d-yahuda isçaryu¡ lli-ra-izznz yasuø tigira.
5 åakudan a-yuzn yasuø irqqasn-ns s-sin d-mraw
lmasiæ yuzn
irqqasn-ns
yuœœa-tn: «a-ur-tddum s-tmizar yaãni ula tkšmm s-tmdinin
n-samira. 6 walaynni ddwat dar-uwlli n-tuwrut ijlan
lli-igan ayt-rbbi, 7 ar-ttbrraæm å-uåaras ar-ttinim ‹takmur-d-tgldit n-ignna.›
8 jjujjiyat imuãan-nsn, ar-tssnkarm åwilli mmutnin, ar-tssåusm injdamn,
ar-tssufuåm ljnun. akkayat bla-da-ttamñm yat, ašku tumñm bla tfkam yat.
9 a-ur-tawim urå ula nnuqrt ula anas å-ubkkas-nnun. 10 a-ur-tasim aqÐrab
i-uåaras nåd sin iqšban nåd turñiyin nåd aømud, ašku açddam isthlla amššu-ns.
11 tamdint nna-tlkmm nåd aduwwar, sigglat gis s-manwa gis isthllan, tgawrm
dars ar akud nna-ra-tmuddum zå-åin. 12 tigmmi nna-s-tkšmm iniyat-asn
‹ad-awn-tili sslamt.› 13 iå-tt-sthllan ayt-tgmmi-an rad-asn-tili sslamt
lli-s-tnnam. iå-ur-tt-sthllan ur-ra-n-åin-tqama sslamt-nnun. 14 walaynni
innaå-kÐn-ur-rin mddn ula sfldn s-wawal-nnun, ffuåat zå-tgmmi-an ula
tamdint-an tssusm agdrur n-iãarn-nnun. 15 læqq a-rad-awn-iniå, ra-išqu
å-wass l-læsab f-ayt-tmdint-an uggÐar n-ayt-sadum ula ayt-øamura.
16 «uznå-kÐn åilad zund ilqqaån å-gr-uwššann. rarat
ilqqaån
å-gr-uwššann
løaql zund algmmaã, tzrim s-sslamt zund atbir. 17 rarat
løaql-nnun zå-bnadm, ašku ra-kÐn-in-dæayn s-lmækamat,
ssåuršn-kÐn å-tgÐmma n-tñallit, 18 jurrn-kÐn s-lgddam l-læukkam d-igldan
f-ssibt-inu, baš a-flla-takkam tugga i-mddn-an ula i-ayt-tmizar yaãni.
19 iå-kÐn-dæin s-lmækama, ad-ur-tasim taåuft f-ma-ra-tinim ula
ma-f-ra-tsawlm, ašku rbbi a-rad-awn-iml å-tasaøt-an ma-ra-tinim. 20 urd
kunni a-ra-isawal walaynni ra-d-zgigun-isawal rruæ n-rbbi babatun. 21 ra-yili
ma-ra-n-idæi gÐmas i-lmut, yili ma-ra-n-idæi yus, nkrn-d tarwa f-ayt-darsn
nån-tn. 22 ra-kÐn-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu, walaynni wanna
ibiddn izga ar isiggÐra ra-injm. 23 iå-kÐn-ssrfufnn å-yat-tmdint, rwlat s-tayyaã.
læqq a-rad-awn-iniå, ur-ta-ra-tkmmlm tabrraæt å-tmdinin n-ayt-rbbi ard-d-wrriå
nkki lli-igan yus n-bnadm.
matta 13
24 «amæãar ur-yugÐr amslmd-ns. açddam ur-yugÐr sidis.
a-ur-tiksaãm
zå-bnadm
25 ra-iqnøu-umæãar iå-irwas amslmd-ns, iqnøu-uçddam
iå-irwas sidis. walaynni iå-a-ttinin mddn f-bu-tgmmi
‹bøl-zabul› (ši¡an), ur-rad-æšmn a-t-inin f-ayt-tgmmi-ns.
26 «a-ur-zgisn-tiksaãm, ašku kullu ma-irgsn ra-d-iban, d-kullu ma-intln
ra-ityawssan. 27 aynna-yawn-nniå å-griyi didun, iniyat-t i-kullu mddn. aynna
mi tsfldm å-tntla, brræat srs f-iggi n-tgÐmma. 28 a-ur-tiksaãm zå-willi nqqanin
ddat, ašku ur-ñãarn ad-hlkn rruæ. walaynni iksaãat zå-åwalli iñãarn a-ihlk rruæ
ula ddat å-jhnnama. 29 is-ur-a-nzzan sin-waÿÿawÿn s-yat-tqaritt? walaynni
ur-ra-gisn-iãr yan s-wakal iå-ur-t-yudji rbbi babatun. 30 imma kunni,
zå-inñaãn n-içf-nnun iæasb-tn babatun. 31 a-ur-tiksaãm, ašku tøzzam dars
uggÐar n-waÿÿawÿn ggutnin.
32 «wanna ittinin is-iga winu å-gr mddn, ula nkki ra-ttiniå iga winu å-dar
baba rbbi å-ignna. 33 imma wanna ittinin ur-igi winu å-gr mddn, ra-ttiniå ula
nkki ur-igi winu å-dar baba rbbi å-ignna.
34 «a-ur-tåalm is-d-uškiå ad-skrå lhna å-ddunit. urd lhna
tibãit ula lbaraka
a-rad-skrå walaynni tibãit. 35 uškiå-d ad-bãuå afruç
d-babas, bãuå tafruçt d-innas, bãuå tamåart d-tãggÐalt-ns. 36 han
ayt-tgmmi-nnun a-ra-ig inuwwašn-nnun. 37 wanna ittirin babas nåd innas
uggÐar-inu ur-isthlla a-ig winu. wanna ittirin iwis nåd illis uggÐar-inu ur-isthlla
a-ig winu. 38 wanna ur-yusin aggjdi-ns imun didi, ur-isthlla a-ig winu.
39 wanna iåwin å-tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu
ra-stt-yaf.
40 «wanna-kÐn-iqbln, iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl åwalli-yyi-d-yuznn.
41 wanna issbrrkn s-kra n-nnabi f-ssibt n-ma-iga nnabi, lbaraka n-nnabi
a-rad-as-yili. d-wanna issbrrkn s-yan irãan rbbi f-ssibt n-ma-irãa rbbi, lbaraka
n-yan irãan rbbi a-rad-as-yili. 42 læqq a-rad-awn-iniå, wanna ifkan i-yan
å-imññiyn-ad a-isu f-ssibt n-ma-iga amæãar-inu, waçça-yas-ifka åir yal-lkas
n-waman smmiãnin, rad-as-tili lbaraka-ns.»

11
1 lliå ikmml yasuø iwaliwn-an lli-s-yuœœa imæãarn-ns
asqsi n-yuæanna
amsddam
s-sin d-mraw, iddu ar-itbrraæ ar-isslmad å-tmdinin
n-tmazirt-an. 2 imma yuæanna amsddam illa å-læbs. lliå
isfld f-ma-iskar lmasiæ, yazn kra n-imæãarn-ns a-t-sqsan: 3 «izd kiyin a-igan
åwalli ra-d-yašk, nåd a-sul-ntql s-yan yaãni?» 4 isawl yasuø yini-asn: «zaydat
tinim i-yuæanna f-ma-mi-tsfldm ula ma-tñram. 5 ha-ibukaãn ar-ttisfiwn,
ikušamn ar-fttun, injdamn ar-tåusn, iãrãar ar-sflidn, åwilli mmutnin ar-d-nkkrn
ula imñlaã ar-tn-ilkkm lçbar ifulkin. 6 ambarki a-iga wanna ur-gigi-yufin
ma-f-a-yas-¡iyyar.»
7 lliå ftan ntni, isawl yasuø f-yuæanna i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin.
isqsa-tn: «åakud lliå a-ttidum s-lçla ma-tram a-tñrm? izd kra n-taññmayt
ar-tt-issmussu-waãu? 8 ma-s-a-ttidum? izd a-tñrm kra n-urgaz ilsan ibrdan
šwanin? han åwilli dar ibrdan šwanin, å-tgÐmma n-igldan a-å-llan. 9 walaynni
ma-s-a-ttidum? is-urd yan-nnabi a-ttirim a-ti-tñrm? rad-awn-iniå, iga yan
matta 14
imqqurn å-lanbiya. 10 ašku yuæanna a-f-ityara å-warra n-rbbi ‹hati rad-aznå
arqqas-inu ad-ak-izwur, ijjujad-ak aåaras-nnk.› 11 læqq a-rad-awn-iniå, ur-illi
å-tarwa n-tmåarin yan yugÐrn yuæanna amsddam. imma wad kullu imññin
å-tgldit n-ignna, yugÐr yuæanna.
12 «zå-uwssan n-yuæanna amsddam sul s-åassad mmaån mddn ad-kšmn
s-tgldit n-ignna, ar-ttirin ayt-imiå a-stt-åwin s-jjhd. 13 kkan-ttin lanbiya ula
ššrø n-musa ar-kullu-malan awal n-rbbi i-mddn aylliå-d-yuška yuæanna.
14 walaynni iå-tram a-tamnm awal-nsn, tissanm izd yuæanna a-igan ‹nnabi
iliyya› lli-s-nnan ra-d-yašk. 15 wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas
a-isfld.
16 «walaynni ma-s-rad-awn-ssrwaså tasut-ad? trwas tarwa lli-skiwsnin
å-ssuq ar-n-aqran i-imddukkÐal-nsn ar-ttinin 17 ‹nut-awn taøuwwatt
ur-a-ttæušm, nasi-awn amarg ur-a-tallam.› 18 yuška-d yuæanna ur-a-ištta
ula-da-issa, ar-fllas-ttinin ‹illa gis yal-ljnn.› 19 aškå-d nkki lli-igan yus
n-bnadm ar-šttaå ar-ssaå, ar-flla-ttinin ‹åwad iga bu-udis ig askayri, ig
amddakkÐl n-ayt-nkkas d-wiyyaã Ðçšnnin.› walaynni taækimt n-rbbi, kullu willi
srs skarnin ar-tt-in-tafan tÐåñan.»
20 åakudan ar-itñi yasuø ayt-tmdinin lli-å-iskr kigan
ass l-læsab
d-lmøjizat-ns, ašku ur-rin ad-fln kullu mad-skarn yÐçšn.
21 yini-asn: «taguãi a-rad-awn-yili ay-ayt-kurazin. taguãi a-rad-awn-yili
ay-ayt-bitœayda. han lmøjizat lli-skrå å-darun, mrad is-tnt-skrå å-tmdinin n-œur
d-œayda, ikun lsan lçiš åakudan, gn iåd f-içfawn-nsn, fln kullu mad-skarn
yÐçšn. 22 rad-awn-iniå, ra-fllawn-išqu-wass l-læsab uggÐar n-ayt-œur
d-ayt-œayda. 23 imma kunni ay-ayt-kafrnaæum, is-tram a-tlkm ignwan? han
ra-kÐn-in-iluæ rbbi å-tdrut n-wakal. han lmøjizat lli-skrå å-darun, mrad
is-tnt-skrå å-tmdint n-sadum, ikun tqama sul s-åassad. 24 rad-awn-iniå,
ra-fllawn-išqu-wass l-læsab uggÐar n-ayt-sadum.»
25 iññall yasuø å-tasaøt-an yini: «wa-baba, sidis n-ignna
aškad-d sri tsunfum
d-wakal, ulåå-k ašku tssntlt tiåawsiwin-ad f-ayt-løaql
d-lfhmt tssmlt-tnt i-ibujadiyn. 26 ašku åmkad a-s-trãit a-baba.»
27 yini ilmma: «å-ddu-ufus-inu a-å-iga baba kullu ma-illan. ur-illi
ma-issnn yus n-rbbi abla babas, ula illa ma-issnn baba abla nkki lli-igan yus
d-willi qœadå ad-asn-t-mlå. 28 aškad-d sri, a-kullu willi kkatnin tammara asin
tañayt išqan, ssunfuå-awn. 29 gat-n fllawn iælasn-inu ar-zgigi-ttlmadm, ašku
ihnna-uwl-inu iømmr s-œœbr, tafm gigi asunfu i-içf-nnun. 30 hati rçan
iælasn-inu, ifssus-usitti lli-rad-flawn-srså.»

12
1 yan-wass å-uwssan-an, iga ass n-usunfu, ifta yasuø
asqsi f-wass
n-usunfu
å-igran å-gr imndi. inå lañ imæãarn-ns, bdun ar-tkkisn
tizlfin ar-šttan. 2 ñrn-tn kra n-ifarisin inin-as-d: «ñr
imæãarn-nnk, ar-skarn å-wass n-usunfu åaylli ur-gis-iællan.» 3 isawl yasuø
yini-asn: «is-ur-tårim f-dawd ma-iskr lliå-t-bahra-inåa lañ, ntta d-willi dids
munnin? 4 ikšm s-tgmmi n-rbbi išš aårum lli-ityawfkan i-rbbi, ur-iælla a-t-išš
ntta ula asmun-ns. åir inmåurn n-tgmmi n-rbbi a-mi-iælla. 5 is-ur-tårim å-ššrø
matta 15
n-musa f-mamnk a-tçdamn inmåurn n-tgmmi n-rbbi å-wass n-usunfu?
walaynni ur-tn-iñi rbbi f-mayan. 6 imma åilad rad-awn-iniå, illa åid
ma-yugÐrn tigmmi n-rbbi. 7 ityara å-warra n-rbbi ‹riå darun lænant, urd tiårsi.›
mrad is-tssnm lmøna n-wawal-an, ikun ur-tækamm f-åwid ur-skirnin kra
yÐçšnn. 8 imma nkki lli-igan yus n-bnadm, giå sidis n-wass n-usunfu.»
9 iftu yasuø ikšm s-tgmmi n-tñallit. 10 illa åin yan-urgaz
lmasiæ ijjujji
å-wass n-usunfu
immut-as-ufus. ilin ula kra n-mddn ran ad-afn å-yasuø
ma-s-a-yas-œraãn. sqsan-t: «is-iælla a-tjjujjit å-wass
n-usunfu?» 11 isawl yasuø yini-asn: «is-gigun-illa ma-i¡¡afn alqqaå iãr-as-n
å-ugãi å-wass n-usunfu ifl-t åin? is-ur-ra-t-id-iåwi yasi-t-id? 12 walaynni iøzza
bnadm dar rbbi uggÐar n-ulqqaå. hati iælla a-nskar afulki å-wass n-usunfu.»
13 isawl ilmma s-urgaz-lli yini-as: «mdi-d afus-nnk.» imdi-as-t-id s-ijji idus
zund wayyaã. 14 ffuån ifarisin åakudan, ar-tmšawarn i-ngratsn f-mamnk
a-rad-nån yasuø .
15 issn yasuø mad-qœadn, iftu zå-åin. ãfurn-t mddn
açddam n-rbbi
ggutnin, ijjujji kullu ma-å-llant-tmuãan, 16 yini-asn
a-ur-fllas-sawaln. 17 åmkad a-s-yuwfa ma-inna rbbi åayd izrin f-imi n-nnabi
išaøya inna: 18 «hay-açddam-inu lli-ñliå. nttan a-dari-iøzzan, fræå srs bahra.
ra-t-ømmrå s-rruæ-inu, ar-itbrraæ i-kullu ayt-tmizar s-læqq lli-rad-asn-yili.
19 ur-ra-itjaæad ula-da-itåuwwat. ur-ra-itall awal-ns å-tswak. 20 taññmayt
nna-ibrin, ur-ra-stt-ibbi. ula tiftilt nna-iskarn aggu, ur-ra-stt-issçsi, ard izzga
læqq å-kraygatt mani. 21 å-ism-ns a-å-ra-n-rjun kullu ayt-tmizar.»
22 uškan-d kra n-mddn å-uwssan-an, awin-as-d
kra n-mddn
ur-ssinn ma-iga
yan-urgaz ibukãn, ig añnñum yili gis yal-ljnn. ijjujji-t
yasuø yasuø, iwrri-uñnñum ar-isawal yisfiw. 23 ggutn
åwilli-t-ñranin, iãr-asn løjb kullutn ar-ssmqsan i-ngratsn
ar-ttinin: «izd åwad a-igan yus n-dawd lli-s-a-ntql?» 24 imma ifarisin, lliå
sfldn f-ma-iskr ar-ttinin: «åwad, åir s-tækimt n-bøl-zabul agllid l-ljnun
a-s-a-issufuå ljnun.» 25 imma yasuø issn iswingimn-nsn yini-asn: «tagldit
nna-itmmaån d-içf-ns ra-tçlu. tamdint nåd tigmmi nna-itmmaån d-içf-ns
ur-tñãar a-tqama. 26 ula ši¡an, iå-a-issufuå ši¡an, hati ar-itmmaå d-içf-ns.
mamnk a-ra-tqama-tgldit-ns? 27 walaynni iåd s-tækimt n-bøl-zabul
a-s-a-ssufuåå ljnun, iniyat-iyi ma-s-a-tn-ssufuån ayt-darun? ntni a-rad-awn-iml
is-tjlam. 28 walaynni iåd s-rruæ n-rbbi a-s-a-ssufuåå ljnun, issanat
is-d-darun-tuška-tgldit n-rbbi.
29 «ma-iñãarn a-ikšm s-tgmmi n-yan idusn a-d-yakÐr ayda-ns
iå-ur-zwar-ikrs åwalli idusn? iå-t-ikrs, åakudan a-rad-as-d-yakÐr ayda-ns.
30 han wanna ur-didi-illin, iga ãiãã-inu. d-wanna ur-didi-issmunun,
ar-izzmzar. 31 f-mayad a-f-rad-awn-iniå, kullu ddnub n-bnadm ula kullu
tirggam nna-s-rgmn rbbi, iñãar ad-asn-iœamæ fllasn, walaynni yan irggmn rruæ
lqudus ur-sar-as-fllas-iœamæ. 32 wanna isawln å-yus n-bnadm, iñãar rbbi
ad-as-iœamæ. walaynni yan irggmn rruæ lqudus, ur-rad-as-iœamæ, la å-ddunit
ula å-liçrt.
33 «iå-tfulki lållt, tissanm is-tfulki-tsåart. iå-tÐçšn lållt,
lçzin l-lçКant ula
win-ufulki
tissanm is-tÐçšn-tsåart. ašku zå-lållt-ns
matta 16
a-zå-a-ttyawssan-tsåart. 34 wa-tarwa n-ifaårn, mamnk a-ra-tiñãarm
a-tsawalm s-ufulki d-kunni tÐçšnm? hati aynna-s-iømmr-uwl a-s-a-d-isawal
imi. 35 yan ifulkin, ar-d-issufuå ma-ifulkin zå-lçzin n-ufulki-ns. imma yan
yÐçšnn, ar-d-issufuå ma-yÐçšnn zå-lçzin l-lçКant-ns. 36 rad-awn-iniå,
rad-rarn mddn læsab å-wass l-læukm f-kraygatt awal içwan lli-s-nnan.
37 f-iwaliwn-nnun a-f-rad-awn-yili rrãa. f-iwaliwn-nnun a-f-rad-awn-yili
lhalak.»
38 sawln-d ilmma kra n-imslmdn n-ššrø d-ifarisin
tamatart n-nnabi
yuna
inin-as: «way-amslmd, nra a-dark-nñr kra l-lmøjizt
ad-aå-tg tamatart n-izd rbbi a-k-id-yuznn.» 39 imma ntta
irur-asn: «tasut yÐçšnn ifsadn ayad, tãalb tamatart. ur-rad-as-ttyawfka kra
n-tmatart abla tamatart n-nnabi yuna. 40 åmklli-n-ikka yuna kraã-uwssan
d-kraã-waãan å-waælig n-uslm imqqurn, åmkan a-rad-iyi-ijru ula nkki lli-igan
yus n-bnadm. ra-n-kå kraã-uwssan d-kraã-waãan å-tdrut n-wakal.
41 walaynni rad-nkrn ayt-ninwa å-wass l-læsab å-gr mddn n-tasut-ad, aštkkan
srsn, ašku fln ntni kullu mad-skarn yÐçšn åakud lliå sfldn i-tbrraæt n-yuna.
imma åilad illa åid ma-yugÐrn yuna. 42 ra-tnkr-tgllitt l-ljanub å-wass l-læsab
å-gr mddn n-tasut-ad, taštkka srsn, ašku tuška-d nttat zå-ttmi n-ddunit a-tsfld
i-tækimt n-suliman. imma åilad illa åid ma-yugÐrn suliman.
43 «iå-iffuå ljnn zå-kra n-bnadm, ra-izray å-lçla
ljnn lli-itffuån
zå-bnadm
å-ur-llin-waman, ar-isiggil s-maniå a-izddå. iå-ur-yufi
man, 44 ra-yini d-içf-ns: ‹rad-wrriå s-tgmmi
lli-å-ttin-kkiå.› yašk-id yaf-d tigmmi tçwa ttyaras tngadda. 45 iddu ilmma
yawi-d dids ssa l-ljnun yaãni lli-t-yugÐrn å-lçКant, kšmn kullutn zdån
å-urgaz-an ard iwrri isiggÐra-ns yÐçšn f-isizwar-ns. åmkad a-ra-yili i-tasut-ad
yÐçšnn.»
46 ar-sul-isawal yasuø s-di-tuška innas d-aytmas,
aytmas l-lmasiæ
d-innas
biddn-d å-brra ãalbn a-dids-sawln. 47 yini-as-d yan zå-gr
willi-as-sflidnin: «ha-innak d-aytmak biddn-in å-brra,
ãalbn a-didk-sawln.» 48 imma ntta inna-yasn: «ma-igan inna ula aytma?»
49 imdi afus-ns s-dar imæãarn-ns yini-asn: «ha-inna d-aytma. 50 ašku wanna
iskarn ma-ira baba rbbi n-ignna, nttan a-igan gÐma, ig ulltma, ig inna.»

13
1 åassan iffuå yasuø zå-tgmmi, iftu igawr å-tama
lmøna n-wamud
d-ikalln
n-umda. 2 munn-d fllas mddn ggutnin aylliå-t-id-iqqan
a-ikšm s-yat tanawt. iskiws gis, biddn mddn-an kullutn
å-tama n-waman. 3 ibdu ar-tn-isslmad s-lmøni f-kigan d-tåawsiwin. yini-asn:
«hay-afllaæ iffuå a-n-iluæ amud. 4 lliå-t-iluæ iãr-n kra å-uåaras aškin-d igãaã
grun-t. 5 iãr-n kra å-gr iñran å-illiå idrus-wakal, imåi-d æayna ašku
ur-t-bahra-idil-wakal. 6 walaynni lliå-di-tåli tafukt tjdr-t, yiqar ašku ur dars
iñuran. 7 iãr-n kra å-uzggÐar, iåli d-uzggÐar iššqajji-t. 8 iãr-n kra å-wakal
ifulkin ifk œœabt. ifk yan miyya, ifk yan sãiœ id-mraw, ifk yan kraã id-mraw.
9 wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
matta 17
10 aškin-d dars imæãarn-ns sqsan-t: «maç aylliå a-srsn-tsawalt s-lmøni?»
11 yini-asn yasuø: «kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln,
imma ntni ur-asn-ityawfka. 12 ašku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi, yili-as
uggÐar. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli dars illan. 13 mayad
a-f-a-srsn-sawalå s-lmøni. ašku ar-tmnadn ur-a-ñrran yat, ar-sflidn ur-a-tsllan
i-yat ula-da-tfhamn yat. 14 illa gisn åaylli-f-inna rbbi f-imi n-nnabi išaøya
inna: ‹rad-bahra-tsflidm walaynni ur-ra-tfhmm ma-mi-tsfldm.
rad-bahra-ttmnadm walaynni ur-ra-tissanm ma-tmnadm. 15 wrrin mddn-an
iqqur içf-nsn, ññayn imzgan-nsn, qqnnt-walln-nsn. ur-rin ad-ñrnt-walln-nsn ula
sfldn imzgan-nsn ula fhmn å-içf-nsn. ur-rin ad-d-sri-wrrin a-tn-jjujjiå.›
16 imma kunni, timbarkiyin ad-gant-walln-nnun ašku ar-ñrrant. imbarkin
ad-gan imzgan-nnun ašku ar-sflidn. 17 læqq a-rad-awn-iniå, ggutn lanbiya
d-mddn rãanin rbbi ñuñãn ad-ñrn mayd tñrram walaynni ur-t-ñrin, ñuñãn
ad-sfldn i-mayd mi tsflidm walaynni ur-as-sfldn.
18 «åmkad a-tga lmøna n-ufllaæ. 19 amud lli-iãrn å-uåaras, iga ntta zund
yan isfldn i-wawal n-tgldit n-ignna ur-t-ifhim. yašk-id iblis ikkis-as awal
lli-illan å-içf-ns. 20 imma amud lli-iãrn å-gr iñran, iga ntta zund yan isfldn
i-wawal yamñ-t æayna ifræ srs, 21 walaynni ur-ikšim-wawal-an s-uwl-ns.
iqama åir kra n-uwssan ard tili tassast nåd tarfufnt f-ssibt n-wawal s-iknuki.
22 imma amud lli-iãrn å-uzggÐar, iga ntta zund yan isfldn i-wawal, walaynni
idda yasi tiåufiwin n-ddunit ilhu s-wayda. åayan a-iššqajjin awal aylliå
ur-d-yiwi œœabt. 23 walaynni amud lli-iãrn å-wakal ifulkin, iga ntta zund yan
isfldn i-wawal ifhm-t, ifk œœabt. ra-yili ma-ifkan miyya, yili ma-ifkan sãiœ
id-mraw, yili ma-ifkan kraã id-mraw.»
24 izayd yasuø yut-asn lmøna-yad yaãni yini-asn:
lmøna n-wazkkun
å-igr
«tagldit n-ignna tga zund yan-urgaz ifta iluæ-n amud
ifulkin å-igr-ns. 25 lliå ign å-iyã yašk-id
yan-unuwwaš-ns, iluæ-n wazkkun å-gr irdn, iddu ifl-t. 26 lliå-d-måin irdn
ssufån tizlfin, imåi didsn wazkkun. 27 aškin-d içddamn s-dar bab n-igr inin-as:
‹wa-sidi, is-urd amud ifulkin a-tgit å-igr-nnk? mani-d-ikka wazkkun-ad?›
28 yini-asn: ‹kra n-unuwwaš a-iskrn åayad.› inin-as içddamn: ‹is-trit a-nddu
nsussi nssukf wazkkun-an?› 29 irar-asn: ‹uhu, a-ur-tssukfm wazkkun a-ur-imil
tssukfm dids irdn. 30 adjat-tn ad-kullu-mqqurn ard truæ-tmgra. åakudan
rad-iniå i-išuwwaln: ssmunat-zwar wazkkun tgm-t d-taggÐatin baš a-ijdr,
tzaydm ilmma tmgrm irdn tssmunm-tn-d å-uæanu-nu.›»
31 yut-asn lmøna-yad yaãni yini-asn: «tagldit n-ignna
lmøna n-taqqayt
imññin
tga zund yat taqqayt l-lçrdl, yiwi-tt yan-urgaz iññu-tt
å-wakal-ns. 32 nttat tmññi f-kullu taqqayin lli-llanin,
walaynni iå-di-tmåi ra-tagÐr išddran kullutn, twrri tg tasåart. ar-di-ttaškin igãaã
n-ignwan ar-zddån å-gr-tœ¡¡win-ns.»
33 yut-asn-daå lmøna-yad yaãni yini-asn: «tagldit
lmøna n-tçmirt
n-ignna tga zund taçmirt lli-di-tusi yat-tmåart tg-tt-in
å-kra¡¡ løbrat mqqurnin n-uggurn, tsskti løjin kullut.»
34 kullu mayad, s-lmøni a-s-t-inna yasuø i-mddn ggutnin
lli-d-fllas-munnin. ur-a-srsn-isawal abla s-lmøni. 35 åmkad a-s-yuwfa-wawal
matta 18
n-nnabi lli-innan: «s-lmøni a-s-rad-asn-sawlå, mlå-asn ma-intln zå-isizwar
n-ddunit.»
36 åakudan ifl yasuø mddn-an ikšm s-tgmmi, aškin-d
isawl lmasiæ
f-lmøna n-wazkkun
dars imæãarn-ns inin-as: «ml-aå ma-tqœadt s-lmøna
å-igr n-wazkkun å-igr.» 37 isawl yasuø yini-asn: «åwalli iluæn
amud ifulkin iga-t yus n-bnadm, 38 igr tga-t ddunit.
aqqayn n-wamud ifulkin gan-tn ayt-tgldit n-ignna, imma aqqayn n-wazkkun
gan-tn ayt-iblis. 39 anuwwaš lli-tn-in-iluæn iga-t iblis. tamgra tga isiggÐra
n-ddunit, išuwwaln gan lmalayka. 40 åmklli ssmunn wazkkun a-ijdr å-løafit,
åmkan a-ra-ijru å-isiggÐra n-ddunit. 41 ašku yus n-bnadm ra-yazn
lmalayka-ns, ssittin zå-tgldit-ns kullu ma-iss¡arn mddn ula kullu ma-iskarn
lçКant, 42 luæn-tn-in å-ufarnu l-løafit. åin a-å-rad-allan ar-tgñañn uçsan-nsn.
43 imma åwilli-f-irãa rbbi, åakudan a-rad-isfiwn zund tafukt å-tgldit
n-babatsn. wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.
44 «tagldit n-ignna tga zund lknz ityawmãaln å-igr,
tagldit n-ignna
yaf-t-in yan-urgaz iæãu-t-daå. iddu ifræ bahra, izznz kullu
ma-dars-illan, iså igr-an.
45 «tagldit n-ignna tga zund ttajr ar-isiggil s-ljuhr iåÐlan. 46 lliå yufa yat
taljuhrt iggut-bahra-watig-ns, iddu izznz kullu ma-dars-illan iså taljuhrt-an.
47 «tagldit n-ignna tga zund ššbkt, luæn-tt-in ingÐmarn å-umda ssmunn-d
gis kraygatt rrhã n-islman. 48 lliå tømmr ššbkt awin-tt-id s-wakal, gawrn
ar-ñlayn åwilli šwanin ar-tn-tgan å-tislla, imma åwilli Ðçšnnin luæn-tn-in.
49 åmkan a-ra-ijru å-isiggÐra n-ddunit. rad-ddun lmalayka ñlin mddn Ðçšnnin
zå-gr willi rãanin rbbi, 50 luæn-tn-in å-ufarnu l-løafit. åin a-å-rad-allan
ar-tgñañn uçsan-nsn.»
51 yini-asn yasuø: «is-tfhmm kullu tiåawsiwin-ad åila?» inin-as:
«nfhm-tnt.» 52 izayd yini-asn: «kraygatt amslmd lli-ilmdn f-tgldit n-ignna, iga
zund bu-tgmmi lli-d-issufuån zå-lçzin-ns ma-igan l-ljdid ula ma-igan aqdim.»
53 lliå ikmml yasuø kullu lmøni-ad, iftu zå-åin,
lmasiæ
d-ayt-tmazirt-ns
54 iwrri-d s-tmazirt-ns. ar-isslmad å-tgmmi n-tñallit,
ar-gis-tøjjabn mddn ar-ttinin: «argaz-ad,
mani-d-kullu-srs-tkka-tækimt-ad ula lmøjizat-ad iskar? 55 is-urd yus n-unjjar
ayad? is-urd maryam a-igan innas? is-urd yaøqub d-yusf d-simøan d-yahuda
a-igan aytmas? 56 is-urd istmas kullutnt ayd-didnnå-illan åid? imma kullu
mayad, mani-d-srs-ikka?» 57 ntni bzgn fllas. imma yasuø inna-yasn: «nnabi
nna-illan ar-ti-tuqqarn mddn, walaynni ur-a-ti-tuqqarn ayt-tmazirt-ns
d-ayt-tgmmi-ns.» 58 ur-åin-iskir kra l-lmøjizat ggutnin, ašku ur-rin
ad-srs-amnn.

14
1 å-uwssan-an isfld-ugllid hirudus f-kullu ma-iskar
lmut n-yuæanna
amsddam
yasuø. 2 yini fllas i-içddamn-ns: «yuæanna amsddam
ayad, inkr-d zå-lmut. mayan a-f-gis-llant lquwwat-ad.»
3 ašku hirudus a-yuznn ad-amñn yuæanna krsn-t luæn-t-in å-læbs f-ssibt
n-hirudiyya tamåart n-gÐmas filibbus. 4 ašku yuæanna ikka-ttin ar-ittini
matta 19
i-hirudus: «ur-ak-iælla a-tawit tamåart n-gÐmak.» 5 yiri hirudus a-inå yuæanna
walaynni iksuã zå-mddn ašku ar-kullu-ttinin izd yuæanna yan-nnabi a-iga.
6 walaynni lliå-d-iruæ-wass lli-å-ilul hirudus, tkšm-n illis n-hirudiyya ar-ttæuš
å-lgddam n-hirudus d-willi dids gawrnin, tssfraæ-t. 7 isawl s-tfruçt iggall-as
ard-as-ifk aynna tãalb. 8 tffuå nttat tsqsa-n innas, twrri-d tini-as: «fk-iyi-d
å-yat-tqœriyt içf n-yuæanna amsddam.» 9 ¡iyyr-as i-ugllid bahra, walaynni
f-ssibt n-tgallit lli-s-iggulla å-lgddam n-inbgiwn-ns yuœœa ad-as-ityawfka.
10 yazn ad-bbin içf n-yuæanna å-læbs. 11 awin-d içf-ns å-yat-tqœriyt, ifk-t
i-tfruçt tawi-t-tfruçt i-innas. 12 aškin-d ilmma imæãarn n-yuæanna, awin
ddat-ns mãln-tt-in. ddun inin-t i-yasuø.
13 lliå isfld yasuø f-mayd ijran, iftu issudu å-yat tanawt
lmasiæ iššuša
smmus id-walf
s-yan-udåar å-ur-illi yan. sfldn mddn is-idda, ftun f-uãar
zå-iduran-an ãfurn-t. 14 lliå iffuå zå-tanawt iñr-n kigan
d-mddn, qaman gis bahra, ijjujji-asn imuãan-nsn.
15 lliå takmur takÐya n-tafukt aškin-d dars imæãarn-ns inin-as: «yaå-uzal,
ur-illi yat å-lçla-yad. azn mddn ad-ddun s-iduran-an ad-d-sån mad-šttan.»
16 isawl yasuø yini-asn: «ur-tn-d-iqqan ad-ddun. fkat-asn kunni mad-šttan.»
17 inin-as: «ur-darnnå åir smmust-tngÐal d-snat-tslmin.» 18 yini-asn:
«awiyat-tnd-d s-dari.» 19 yuœœa mddn-an ggutnin ad-gawrn å-tuga. yasi
smmust-tngÐal-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan iškr rbbi. ibbi tingÐal
ifk-tnt i-imæãarn-ns. bãun-tnt imæãarn f-mddn-an ggutnin. 20 ššn kullu aylliå
šbøan. ssmunn-d tuffañ lli-d-qamanin, ømmrn snat d-mrawt n-tasllit. 21 åwilli
ššanin rad-gn ma-itggan smmus id-walf n-urgaz, ilint ula timåarin d-tarwa
mññinin. 22 yini yasuø ilmma i-imæãarn-ns ad-kšmn s-tanawt zwurn-t s-tsga
yaãni n-umda. imma ntta iqama åin a-imsafaã d-mddn.
23 tiåurdin n-ma-imsafaã yasuø d-mddn-an, iåli
ifta lmasiæ f-umda
s-yan-uwrir waædut a-åin-iññall. ãrnd-d tillas, sul illa åin
waædut. 24 imma imæãarn-ns å-tasaøt-an, taggug-n tanawt-nsn f-wakal.
ar-tt-kkatnt taãangiwin, ar-tt-itrara-waãu tiåurdin. 25 åakudan å-¡uññunt n-iyã
yašk-id darsn yasuø iftu f-iggi n-waman. 26 lliå-t-ñran imæãarn-ns ifta f-iggi
n-waman iksaãn bahra, gn taåuyyit inin: «kra n-waåÐñn ayad.» 27 åakudan
isawl-d yasuø yini-asn: «ad-ur-tiksaãm. thnnayat, nkkin aya.» 28 yini-as b¡rus:
«wa-sidi, iåd kiyi ayan, amr-iyi a-n-dark-ftuå f-iggi n-waman.» 29 yini-as-d:
«ašk-id.» iffuå b¡rus zå-tanawt iftu f-iggi n-waman s-dar yasuø. 30 walaynni
iñra aãu itjhhd yiksaã, s-a-itddm å-waman. iår i-yasuø yini-as: «wa-sidi,
jjnjm-iyi.» 31 åakudan imdi-as-n yasuø afus-ns, yamñ gis yini-as:
«is-ur-tumint? maç aylliå tškkat?» 32 ålin ilmma s-tanawt, ibbi-n-waãu.
33 sjdn-as åwilli llanin å-tanawt ar-ttinin: «s-œœaæt kiyi tgit yus n-rbbi.»
34 lliå bbin amda lkmn tamazirt n-ganisara¡. 35 akÐzn-t mddn n-åin,
ssufån lçbar s-kullu tisgiw n-tmazirt-an. ar-as-di-tawin kullu
ma-å-llant-tmuãan. 36 ar-zgis-tãalabn bahra a-yadj imuãan-nsn ad-as-ggrn,
waçça åir i-tama n-tmlsit-ns. kullu mad-as-iggrn ijji.

15
1 aškin-d kra n-ifarisin d-imslmdn n-ššrø zå-tmdint
løadat n-willi zrinin
matta 20
n-urušalim s-dar yasuø. sqsan-t: 2 «maç aylliå a-tffuån imæãarn-nnk zå-løada
n-imzwura-nnå lli-zrinin? ha-ntni ar-šttan bla-da-ssåusn ifassn-nsn s-isirid
lli-tn-d-iqqann.» 3 isawl yasuø yini-asn: «imma kunni, maç aylliå a-ttffuåm
zå-luœit n-rbbi baš a-tskarm s-løada-nnun? 4 han rbbi a-innan ‹awi-tt å-babak
d-innak.› yini-daå ‹wanna irgmn babas nåd innas illa fllas a-immt.› 5 imma
kunni, iå-inna kra n-yan i-babas nåd innas ‹fkiå i-rbbi maylli tram
ad-awn-t-fkå,› 6 iå-inna awal-ad ar-as-ttinim ur-sul-t-i眜a a-stt-itawi å-babas.
åmkad a-s-tunfm i-wawal n-rbbi s-løada-nnun. 7 wa-id-bu-sin-uwdmawn,
s-læqq a-s-fllawn-inna rbbi f-imi n-nnabi išaøya, inna 8 ‹mddn-ad ar-iyi-talån
s-ils-nsn, imma ul-nsn yaggug-n flla. 9 bla lfaytt a-yyi-tøbadn ašku
ur-a-sslmadn å-ulmmud-nsn abla tinbaãin n-bnadm.›»
10 iår-d yasuø i-mddn s-dars yini-asn: «sfldat-iyi
åaylli issæramn
bnadm
a-tissanm. 11 urd maylli ikššmn zå-imi n-bnadm
a-t-issæramn. walaynni åaylli-d-itffuån zå-imi-ns, nttan
a-t-issæramn.» 12 aškin-d dars ilmma imæãarn-ns inin-as: «is-ur-tssint
is-tti-tss¡iyyrt i-ifarisin s-wawal-ad?» 13 isawl yasuø yini-asn: «ra-yakuf kud
asåar nna-ur-iññi baba rbbi n-ignna. 14 åir thnnayat zå-gisn. ntni gan ibukaãn
ar-zggurun i-ibukaãn. iå-izwar-ubukaã i-wayyaã ra-n-ãrn s-sin å-ugãi.»
15 yini-as b¡rus: «ml-aå ma-tqœadt s-lmøna-yad.» 16 irar-asn yasuø: «izd ula
kunni ur-ta-tfhimm? 17 is-ur-tssinm izd kullu ma-ikššmn zå-imi n-bnadm
ar-izray zå-waælig-ns s-lçla? 18 imma åaylli-d-itffuån zå-imi, ul-ns a-d-itkka.
nttan a-issæramn bnadm. 19 ašku zå-uwl-ns a-zå-a-di-tffuån iswingimn
Ðçšnnin ula tanaåa d-zzna d-lfsad d-tmççart d-tugga n-tkrkas d-trggam.
20 åwid a-issæramn bnadm. imma yan iššan ur-isird ifassn-ns, ur-ra-t-issærm
mayan.»
21 inkr yasuø iffuå zå-tmazirt n-ayt-rbbi iftu s-tsga n-œur
tamåart lli-yumnn
bahra
d-œayda. 22 tašk-id dars yat-tmåart ullt-tmazirt-an
n-kanøan, ar-as-di-taqra ar-ttini: «ænnu zå-gigi a-yus
n-dawd. ha-illi illa gis yal-ljnn, tmrrt bahra.» 23 imma yasuø ifssa, ur-as-inni
yat. munn-d ilmma imæãarn-ns inin-as: «ssmsr-tt a-sidi, ašku sul-aå-tãfar
ar-tssåuyyu.» 24 isawl srs yasuø yini-as: «åir ulli n-tuwrut ijlan lli-igan
ayt-rbbi a-f-di-tyazanå.» 25 imma nttat tuška-d tãr-d å-lgddam-ns tini-as:
«wa-sidi, øawn-iyi.» 26 yini-as: «ur-išwi a-namñ aårum n-tarwa, nluæ-t-in
i-iyãan.» 27 tini-as: «wa-sidi, ula iãan ar-šttan ibruziyn lli-¡¡arnin zå-lmida
n-siditsn.» 28 isawl yasuø yini-as: «wa-tamåart, tumnt bahra. ad-am-yili
åmklli trit.» tjji illis åakudan.
29 iftu yasuø zå-åin izri zå-tama n-umda n-jalil, iåli
lmasiæ ijjujji
imuãan ggutnin
s-yan-uwrir igawr gis. 30 munn-d fllas mddn ggutnin,
awin-as-d ikušamn d-ibiãarn d-ibukaãn d-iñnñam
d-wiyyaã ggutnin, srsn-tn-d å-dar iãarn-ns ijjujji-tn. 31 ar-kullu-tøjjabn
mddn-an lliå ñran iñnñam ar-sawaln, d-ikušamn ar-tdusn, d-ibiãarn ar-fttun,
d-ibukaãn ar-ttisfiwn. ar-kullu-talån rbbi n-ayt-yudaya.
32 iår-d yasuø ilmma i-imæãarn-ns s-dars, yini-asn:
lmasiæ iššuša kkuñ
id-walf
«ha-mddn-ad qaman gigi bahra, ašku kraã-uwssan ayd
didi llan, ur-darsn mad-šttan. ur-riå a-tn-aznå d-ntni
matta 21
inåa-tn lañ a-ur-tåašan å-uåaras.» 33 inin-as imæãarn-ns: «åir lçla ayad.
maniå ra-naf aårum ma-s-a-nššbaø kullu mddn-ad ggutnin?» 34 isqsa-tn
yasuø: «mnnawt-tngÐal ad-darun?» inin-as: «ssa n-tngÐal d-kra n-tslmin
mññinin.» 35 yuœœa mddn ad-skiwsn s-wakal 36 yasi ssa n-tngÐal d-tslmin,
iškr rbbi ibbi-tnt ifk i-imæãarn-ns, bãun-tnt f-mddn. 37 ššn kullu mddn-an
aylliå šbøan. ssmunn-d tuffañ lli-d-qamanin, ømmrn ssa n-tryalin. 38 åwilli
ššanin, kkuñ id-walf n-urgaz ad-gan, ilint ula timåarin d-tarwa mññinin.
39 inkr yasuø ilmma, imsafaã d-mddn. ikšm s-tanawt issudu å-umda s-tsgiw
n-magadan.

16
1 aškin-d kra n-ifarisin d-kra n-mddn l-lmdhb
ifarisin ãalbn
yat-tmatart
n-iœadduqin, irin ad-armn yasuø. ãalbn zå-gis a-iskr kra
l-lmøjizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn.
2 imma ntta isawl yini-asn: «ha-kunni å-tdggÐat ar-ttinim ‹ra-iœfu læal azkka
ašku ñggÐaån ignwan.› 3 ula zikk œbaæ ar-ttinim ‹ra-yili-unñar åassad ašku
ñggÐaån imdla å-ignwan.› kunni tssnm lmøni n-ignwan, walaynni
ur-akkÐ-tssinm lmøna n-kullu mayd darun ijran å-uwssan-ad. 4 tasut yÐçšnn
ifsadn ayad, tãalb tamatart. ur-rad-as-ttyawfka kra n-tmatart abla tamatart
n-nnabi yuna.» ifl-tn ilmma iddu.
5 lliå lkmn tasga yaãni n-umda ktin-d imæãarn
taçmirt n-ifarisin
d-iœadduqin
ur-didsn-iwin aårum. 6 yini-asn yasuø: «awiyat-stt
å-içf-nnun, trarm løaql zå-tçmirt n-ifarisin d-iœadduqin.»
7 imma ntni ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ur-d-niwi aårum, mayan a-f-inna
awal-ad.» 8 issn yasuø ma-ttinin, yini-asn: «maç aylliå a-tssmqsam åmkad
f-uårum ur-darun-illi? is-ur-tuminm? 9 is-ur-ta-tfhimm? is-ur-di-tswangmm
smmust-tngÐal lli-bbiå i-smmus id-walf, ula mnšk n-tasllit a-tusim n-tuffañ?
10 nåd ssa n-tngÐal lli-bbiå i-kkuñ id-walf, ula mnšk n-tryalt a-tusim n-tuffañ?
11 maç ur-tssinm is-urd aårum a-f-a-sawalå lliå-awn-nniå ‹rarat løaql-nnun
zå-tçmirt n-ifarisin d-iœadduqin›?» 12 fhmn imæãarn åakudan is-urd taçmirt
n-uårum a-f-asn-inna a-zgis-traran løaql walaynni almmud n-ifarisin
d-iœadduqin.
13 izayd yasuø iddu s-tsgiw n-qayœriyya filibbi. isqsa
tugga n-b¡rus
f-lmasiæ
imæãarn-ns: «ma-ttinin mddn f-yus n-bnadm? mad-giå
nkki?» 14 sawln imæãarn inin-as: «kra ar-ittini tgit
yuæanna amsddam. kra ar-ittini tgit nnabi iliyya. kra ar-ittini tgit irmiyya nåd
kra n-yan zå-lanbiya n-zman.» 15 yini-asn yasuø: «imma kunni,
ma-flla-ttinim? mad-giå nkki?» 16 isawl simøan b¡rus yini-as: «tgit lmasiæ yus
n-rbbi lli-iddrn.» 17 yini-as yasuø: «ambarki a-tgit a-simøan yus n-yuna, ašku
urd bnadm ad-ak-imlan mayad, walaynni imla-yak-t baba rbbi lli-illan
å-ignna. 18 rad-ak-iniå, kiyi tgit ‹b¡rus›, tgt añru lli-f-rad-bnuå amnaggar-inu,
d-ur-sar-t-nrint lquwwat l-lmut. 19 rad-ak-fkå tisura n-tgldit n-ignna. aynna
tkrst å-ddunit ityawkras å-ignna, d-aynna tfsit å-ddunit ityawfsay å-ignna.»
20 yuœœa imæãarn-ns ilmma yini-asn s-lmøqul: «a-ur-tinim i-yan izd nkkin
a-igan lmasiæ lli-s-a-tqln.»
matta 22
21 zå-åassan a-ibda yasuø ar-imala i-imæãarn-ns
isawl lmasiæ
f-urfufn-ns ula lmut
ma-rad-as-ijru, yini-asn: «iqqan-iyi-d ad-dduå s-tmdint
n-urušalim, rfufnå bahra f-ufus n-imåarn n-tmazirt
d-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø. ra-yyi-nån, walaynni wis
kraã-uwssan ra-d-nkrå zå-lmut.» 22 yawi-t ilmma b¡rus a-t-iñi f-wawal-ad
yini-as: «ad-ak-yili lçir a-sidi, ula ijra-yak åayan.» 23 igrawl-d gis yasuø
yini-as: «itti-n zå-gigi a-ši¡an. tabayããrt ad-iyi-tgit. ašku ur-a-tskart s-ma-ira
rbbi, walaynni s-ma-ira bnadm ka-s-a-tskart.»
24 izayd yasuø isawl s-imæãarn-ns yini-asn: «wanna iran a-didi-yili,
iqqan-t-id a-ittu içf-ns, yasi aggjdi-ns, imun didi. 25 wanna iran a-ijjnjm
tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu, ra-stt-yaf.
26 ma-ra-yili i-bnadm iå-iwrri i¡¡af ddunit kullutt içsr içf-ns? ma-ra-ifk bnadm
baš a-ijjnjm içf-ns? 27 imma nkki lli-igan yus n-bnadm rad-d-aškå s-lmjd
n-baba rbbi d-lmalayka-nu, baš ad-rarå i-kraygatt yan f-ma-iskr. 28 læqq
a-rad-awn-iniå, illa å-åwid biddnin åid ma-ur-ra-immt ard iñr yus n-bnadm
yuška-d å-tgldit-ns.»

17
1 zrin sãiœ-uwssan, iddu yasuø yawi dids b¡rus d-yaøqub
iban-d musa ula
iliyya i-lmasiæ
d-gÐmas yuæanna, ålin waædutn s-yan-uwrir yattuyn.
2 tbddl ssift n-yasuø å-lgddam-nsn,
ar-issmrqiqiy-uwdm-ns zund tafukt, wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra zund tifawt
n-wass. 3 åakudan ñran nnabi musa ula nnabi iliyya ar-sawaln d-yasuø.
4 inkr b¡rus yini-as: «wa-siditnnå, ifulki a-nili åid. is-trit ad-awn-nskr kraã
iæšaš, yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?» 5 sul a-isawal s-d-fllasn-tgguz
yat-tmdlut issmråan tdl-tn. isawl-d yan-wawal zå-tmdlut yini: «åwad iga iwi
iøzzan. nttan a-s-bahra-fræå. sflidat srs.» 6 lliå sllan imæãarn i-mayan ãrn
s-wakal f-uwdmawn-nsn, ggÐdn bahra. 7 imma yasuø ifta-d s-darsn isrs fllasn
afus-ns yini-asn: «nkrat. ad-ur-tiksaãm.» 8 lliå ssmaqqln ur-ñrin yan, abla
yasuø waædut.
9 lliå-d-ftan å-ugsar n-uwrir, yuœœa-tn yasuø: «ad-ur-tinim i-yan
f-ma-tñram ard-d-inkr yus n-bnadm zå-lmut.» 10 sqsan-t imæãarn-ns: «maç
aylliå a-ttinin imslmdn n-ššrø iqqan-d nnabi iliyya a-d-yašk izwur-d åwalli
igan lmasiæ?» 11 yini-asn: «s-œœaæt iliyya a-d-izwarn a-ijjujad kraygatt kra.
12 walaynni rad-awn-iniå, yuška-d-yad iliyya, ur-t-ukÐzn mddn. skrn srs kullu
åaylli ran. åmkan a-s-rad-rfufnå ula nkki lli-igan yus n-bnadm f-ufus-nsn.»
13 ssnn imæãarn åakudan izd yuæanna amsddam a-f-a-yasn-isawal.
14 lliå wrrin s-dar mddn yaãni, yašk-id yan-urgaz iãr-d
lmasiæ ijjujji afruç
amjnun
å-lgddam n-yasuø yini-as: 15 «wa-sidi, ænnu å-iwi. han
illa-gis-uslay ar-bahra-itrfufun. mnnawt-twal a-n-i¡¡ar
å-løafit ula å-waman. 16 iwiå-t-id i-imæãarn-nnk walaynni ur-ñãarn ntni
a-t-jjujjin.» 17 isawl yasuø yini-asn: «wa-tasut-ad ijlan, ur-akkÐ-trit a-tamnt.
mnšk a-ra-sul-didun-qamaå? mnšk a-rad-didun-œbrå? awiyat-t-id s-dari.»
18 yamr ljnn, iffuå zå-gis s-ijji-ufruç æayna.
matta 23
19 aškin-d imæãarn s-dar yasuø waædutn sqsan-t: «maç aylliå ur-nñãar
nkkÐni a-t-nssufå?» 20 yini-asn: «ašku idrus liman-nnun. læqq a-rad-awn-iniå,
iå-gigun-illa liman unšk n-taqqayt imññin l-lçrdl, ra-tinim i-uwrir-ad ‹itti zå-åid
s-åin› ra-iskr s-mad-as-tnnam. ur-ra-yili kra mi ur-tñãarm. 21 walaynni wan
ljnn-an, ur-ra-itffuå abla iå-tañumm ar-ttãalabm rbbi.»
22 munn-daå imæãarn d-yasuø å-tmazirt n-jalil, isawl
isawl-daå lmasiæ
f-lmut-ns
srsn yini-asn: «nkki lli-igan yus n-bnadm ra-yyi-n-dæin
s-gr ifassn n-mddn 23 nån-iyi, nkrå-d ilmma å-wis
kraã-uwssan.» imma ntni ¡iyyr-asn bahra f-ma-inna.
24 ddun ilmma s-tmdint n-kafrnaæum. aškin-d åwilli
lmøjizt n-tslmt
d-uqarid
tamñnin ššrd n-tgmmi n-rbbi, lkmn-d b¡rus inin-as:
«is-ur-a-yakka-umslmd-nnun ššrd n-tgmmi n-rbbi?»
25 yini-asn: «ar-t-yakka.» lliå-d-iruæ b¡rus tigmmi isawl srs yasuø, izwur-as
å-wawal isqsa-t: «manwi tåalt a-simøan, ar-zgisn-tamñn igldan n-ddunit ššrd
ula ãabiyt? izd zå-tarwa-nsn nåd zå-wiyyaã?» 26 yini-as b¡rus: «zå-wiyyaã.»
izayd yasuø yini-as: «ula åmkan ur-illi f-tarwa n-tgldit. 27 walaynni
a-stt-ur-nss¡iyyar i-mddn-an. zayd s-umda, tluæt-n yat tuk¡¡ å-waman. taslmt
tamzwarut nna-di-tumñt, trñmt imi-ns ra-n-taft yan-uqarid. awi-t tfrut srs
mad-aå-ãfarn nkki ula kiyi.»

18
1 aškin-d imæãarn s-dar yasuø å-tasaøt-an sqsan-t:
ma-ra-ig anmåur?
«ma-ra-ig anmåur å-tgldit n-ignna?» 2 iår-d yasuø
i-yan-warraw imññin s-dars, yawi-t-id s-wammas-nsn 3 yini-asn: «læqq
a-rad-awn-iniå, iå-ur-tbddilm twrrim tgm zund tarwa mññinin, ur-sar-tkšimm
s-tgldit n-ignna. 4 wanna iññimñin içf-ns zund arraw-ad, nttan a-imqqurn
å-tgldit n-ignna. 5 d-wanna iqbln yan-warraw imññin zund åwad s-ism-inu,
hati iqbl-iyi.
6 «walaynni wanna issãrn yan zå-imññiyn-ad
åaylli iss¡arn
bnadm
lli-sri-umnnin, yuf-as mrad is-as-ityaggal-uñru n-uzrg
imqqurn å-umggrã-ns içsi-n å-tdrut n-umda. 7 taguãi
a-ra-yili i-ddunit f-ssibt n-kullu ma-gis-iss¡arn bnadm. iqqan-d-nnit a-yili
ma-iss¡arn mddn, walaynni taguãi a-ra-yili i-willi-tn-ssãrnin.
8 iå-a-k-iss¡ar-ufus-nnk nåd aãar-nnk, bbi-t tluæt-t-in. yuf-ak a-tkšmt s-tudrt
tgit abiãar nåd bla n-yan-ufus, ula a-dark-ilin sin ifassn d-sin iãarn ttyawgart-n
å-løafit lli-ur-sar-içsin. 9 iå-a-k-tss¡ar ti¡-nnk ssukf-tt-id tluæt-stt-in. yuf-ak
a-tkšmt s-tudrt tgit abukaã, ula a-dark-ilint snat-walln ttyawgart-n å-løafit
n-jhnnama. 10 awiyat-stt å-içf-nnun a-ur-tægrm yan å-imññiyn-ad. ašku
rad-awn-iniå, lmalayka-nsn ar-n-bdda-tmunun d-baba rbbi lli-illan å-ignna.
11 «uškiå-d nkki lli-igan yus n-bnadm baš ad-jjnjamå
lmøna n-thrwit
lli-ijlan
åwilli jlanin. 12 ma-ra-tinim? ma-ra-iskr yan dar miyya
n-içf n-uwlli iå-as-tjla yat gisnt? is-ur-ra-ifl tña n-id-mraw
d-tña (99) frdnt å-iwrar, iddu ar-isiggil s-talli ijlan? 13 rad-awn-iniå, åakud
nna-stt-yufa ra-srs-ifræ uggÐar n-tña n-id-mraw d-tña lli-ur-jlinin. 14 åmkad
a-ira babatun lli-illan å-ignna a-ur-ityawhlak yan å-imññiyn-ad.
matta 24
15 «iå-gik-iskr gÐmak kra yÐçšnn, ddu s-dars tinit-as
awal f-tañit
d-umšaška
ma-iskr å-grak dids waædukn. iå-srk-isfld, hati trurd-d
gÐmak. 16 walaynni iå-yagÐi a-srk-isfld, ddu dars tis
snat-twal, tawit didk yan nåd sin mddn yaãni åmklli ityaran baš ‹a-tzga-tåawsa
nna-illan s-tugga n-sin nåd kraã inagan.› 17 iå-yagÐi a-srsn-isfld ula ntni, ini-t
i-umnaggar n-aytmatn. iå-yagÐi a-isfld s-umnaggar, ig-iyt dark zund yan
ur-akkÐ-yuminn nåd zund yan itamñn nkkas.
18 «læqq a-rad-awn-iniå, aynna tkrsm å-ddunit ityawkras å-ignna, d-aynna
tfsim å-ddunit ityawfsay å-ignna. 19 rad-awn-iniå kra yaãni, iå-d-mšaškan sin
gigun å-ddunit f-kra ãalbn i-baba rbbi n-ignna, rad-asn-yili. 20 ašku
innaå-d-munn sin nåd kraã s-ism-inu, rad-iliå nkki å-wammas-nsn.»
21 yašk-id b¡rus isqsa-t: «wa-sidi, iå-a-bahra-gigi-iskar
lmøna n-uçddam
lli-yagÐin a-iœamæ
gÐma kra yÐçšnn, mnnawt-twal a-yyi-d-iqqann
ad-as-œamæå? izd ar ssa n-twal?» 22 isawl yasuø yini-as:
«urd ssa n-twal a-s-rad-ak-iniå walaynni ssa n-id-mraw f-ssa n-twal. 23 ašku
tagldit n-ignna tga zund yan-ugllid ira a-inæasab d-içddamn-ns. 24 lliå ibda
ar-didsn-itnæasab awin-as-d yan iãfar-as-ugllid mraw id-walf n-uqarid n-uwrå.
25 lliå ur-dars-illi ma-s-a-yas-itrara åunškan, yamr-ugllid a-inz ntta
d-tmåart-ns d-tarwa-ns ula kullu mad-dars-illan, a-zgis-yamñ åunšk lli-as-iãfar.
26 åakudan iãr-uçddam-lli å-lgddam n-ugllid iãalb-t bahra yini-as ‹wa-sidi,
œbr didi, rad-ak-t-id-rarå kullut.› 27 iænnu-gis-ugllid yut f-læsab-ns irñm-as.
28 imma açddam-an, iffuå imnaggar yan-uçddam yaãni, d-nttan iãfar
i-uçddam-an yaãni miyya n-tqaritt. yamñ-t zå-uqrjuã yini-as ‹rar-iyi-d
mad-ak-ãfarå.› 29 iãr-d-uçddam-an yaãni å-lgddam-ns iãalb-t bahra yini-as
‹œbr didi, rad-ak-t-id-rarå.› 30 imma ntta yagÐi ad-as-iœamæ, iddu iluæ-t-in
å-læbs ar-d-ifru kullu mad-as-iãfar. 31 imma içddamn yaãni, lliå ñran ma-iskr
¡iyyr-asn bahra, ddun s-dar-ugllid inin-as f-kullu ma-ijran. 32 iår-d-ugllid
i-uçddam-lli s-dars yini-as ‹way-açddam yÐçšnn. utå f-læsab-nnk kullut ašku
tãalbt-iyi bahra. 33 is-ur-fllak-illi ula kiyi a-tænnut zå-gÐmak åmklli zgik
ænnaå nkki?› 34 ibzg-fllas-ugllid idæi-t-in a-irfufn å-læbs ar-d-ifru kullu
mad-as-iãfar. 35 åmkan a-ra-iskr baba rbbi n-ignna i-kullu wanna gigun
ur-iœamæn i-gÐmas s-nnit n-uwl-ns.»

19
1 lliå ikmml yasuø ma-ittini i-mddn-an, iffuå jalil iddu
isawl lmasiæ f-¡¡laq
s-tmazirt n-yudaya s-tsga yaãni n-wasif n-urdun.
2 ãfurn-t mddn ggutnin ar-åin-ijjujji imuãan. 3 aškin-d kra n-ifarisin irin
a-t-armn, inin-as: «is-iælla a-ifru-urgaz i-tmåart-ns f-ssibt nna-dars-illan?»
4 irar-asn yasuø: «is-ur-tårim f-rbbi mamnk a-içlq bnadm å-isizwar? iskr
awtm d-tawtmt, 5 yini fllasn ‹mayad a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun
d-tmåart-ns. hatnin sin rad-wrrin gn yat ddat.› 6 ur-sul-gin sin walaynni yat
ddat ad-gan. f-mayan a-f-rad-awn-iniå, aynna issmun rbbi, a-t-ur-ibãu
bnadm.» 7 sqsan-t ilmma inin-as: «iå-iga åmkad, maç aylliå yuœœa musa
f-tbrat l-lfra, a-stt-yara-urgaz ifru i-tmåart-ns?» 8 irar-asn yasuø: «yudj-kÐn
musa a-tfrum i-tmåart-nnun ašku qqurn-uwlawn-nnun, walaynni ur-igi åmkan
matta 25
å-isizwar. 9 rad-awn-iniå, wanna ifran i-tmåart-ns f-kra yaãni bla zzna itahl
tayyaã, hatin izna.» 10 inin-as imæãarn: «iå-iga åmkad å-gr-urgaz d-tmåart-ns,
yuf-as a-ur-akkÐ-itahl.» 11 irar-asn yasuø: «awal-ad, ur-ra-t-irin abla åwilli
mi ifka rbbi a-t-irin. 12 llan lasbab lli-ur-ra-yadj mddn ad-tahln. kra gisn ilul
åmkan. kra skrn-as mddn åmkan. kra yagÐi a-itahl ašku ira a-ilhu d-içf-ns åir
s-tgldit n-ignna. wanna iñãarn a-iqbl awal-ad, iqbl-t.»
13 aškin-d kra n-mddn å-tasaøt-an awin-d tarwa
lmasiæ ibark tarwa
mññinin
mññinin, irin yasuø a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. nkrn
imæãarn-ns rarn-tn inin-asn: «a-tn-d-ur-tawim.» 14 imma
yasuø inna-yasn: «adjat tarwa mññinin a-d-dari-aškin. a-tn-ur-tæœarm, ašku
zund åwid a-mi-tlla-tgldit n-ignna.» 15 isrs fllasn ifassn-ns. ifl-tn åakudan
iddu s-mani yaãni.
16 yašk-id yan-uøyyal s-dar yasuø yini-as:
isawl lmasiæ
d-uøyyal bu-wayda
«way-amslmd, man afulki a-rad-skrå baš ad-¡¡afå tudrt
l-liçrt?» 17 isawl yasuø yini-as: «maç a-yyi-tsqsat
f-ufulki? yan waædut a-igan afulki. iå-trit a-tkšmt s-tudrt, skar s-luœiyat-ns.»
18 isqsa-t-uøyyal: «mal-luœiyat?» yini-as yasuø: «‹a-ur-tnåt. a-ur-tznut.
a-ur-takÐrt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas.› 19 ‹awi-tt å-babak d-innak.› ‹tirit
adjar-nnk zund içf-nnk.›» 20 isawl-uøyyal yini-as: «mayad ar-t-skarå kullut.
ma-yyi-sul-i眜an?» 21 yini-as yasuø: «iå-trit a-tgt wad ikmmln, zayd tzznzt
kullu mad-dark-illan, tfkt-t i-imñlaã yili-ak-wayda å-ignna. taškid-d ilmma
tmunt didi.» 22 lliå isfld-uøyyal i-mayad, iddu ¡iyyr-as ašku iggut-wayda-ns.
23 isawl yasuø s-imæãarn-ns yini-asn: «læqq a-rad-awn-iniå,
rad-bahra-išqu i-yan dar iggut-wayda a-ikšm s-tgldit n-ignna. 24 iniå-awn,
ra-irçu f-urøam a-ikšm zå-ti¡ n-tasmi ula ikšm yan dar ayda iggutn s-tgldit
n-rbbi.» 25 lliå sfldn imæãarn i-mayad, ggÐdn bahra, ar-ttinin i-ngratsn:
«iå-iga åmkad ma-ra-yiñãar a-injm?» 26 issmaqql gisn yasuø yini-asn: «å-dar
bnadm ur-iñãar a-yili. imma rbbi, ur-illi kra mi ur-iñãar a-t-iskr ntta.»
27 isawl b¡rus yini-as: «ha-nkkÐni nfl-n kullu ma-darnnå-illan, našk-id nmun
didk. ma-rad-aå-yili nkkÐni?» 28 yini-asn yasuø: «læqq a-rad-awn-iniå, åakud
lliå rad-gawrå nkki lli-igan yus n-bnadm f-lørš l-lmjd-inu å-ddunit l-ljdid,
ra-tgawrm ula kunni lli-didi-itmunun f-sin d-mraw l-lørš ar-ttækamm f-kullu
ayt-rbbi. 29 kullu wanna-n-ifln tigmmi-ns nåd aytmas nåd istmas nåd babas
nåd innas nåd tarwa-ns nåd igran-ns f-ssibt-inu, rad-as-yili ma-yugÐrn mayan
f-miyya n-twal, i¡¡af tudrt idumn. 30 walaynni kigan d-imzwura a-ra-iggÐru,
d-kigan d-imggura a-ra-izwur.»

20
1 «tagldit n-ignna tga zund yan-urgaz bab n-igr, iffuå
lmøna n-içddamn
å-igr n-waãil
zikk œbaæ a-d-ikru içddamn i-igr-ns n-waãil. 2 imšaška-d
d-içddamn ad-asn-ifk yan-uqarid i-wass, yazn-tn ilmma
s-igr-ns. 3 iffuå-daå å-tasaøt tis tña, iñr wiyyaã biddn å-tasuqt ur-a-skarn yat.
4 yini-asn: ‹aškad-d tçdmm ula kunni å-igr n-waãil, rad-awn-fkå tiårad
nna-yawn-igan.› ddun ula ntni s-igr. 5 iffuå-daå å-tasaøt tis snat d-mrawt, ula
å-tis kra¡¡ n-tdggÐat, iskr-daå åmkan. 6 ma-d-yad-truæ tasaøt tis smmust
matta 26
n-tdggÐat iddu-daå s-tasuqt, iñr kra n-mddn sul biddn åin. yini-asn: ‹maç aylliå
tbiddm åid ass kullut ur-a-tskarm yat?› 7 inin-as: ‹ur-aå-yiwi yan.› yini-asn:
‹waçça, aškad-d ula kunni tçdmm å-igr-inu n-waãil.› 8 lliå-n-tãr tafukt isawl
bab n-igr s-ungabal-ns yini-as: ‹år-d i-içddamn tfkt-asn tiårad-nsn, tbdut
zå-willi ggÐranin å-twuri ard tlkmt åwilli zwarnin.› 9 åakudan uškan-d dars
imggura lli-ur-kšimnin ar tis smmust n-tdggÐat, ifk i-kraygatt yan gisn
yan-uqarid. 10 aškin-d ilmma åwilli zwarnin, åaln is-rad-asn-ifk uggÐar,
walaynni ifka-yasn yan-uqarid i-yan zund wiyyaã. 11 bdun ar-tngmugn f-bab
n-igr 12 inin-as: ‹åwid ggÐranin ur-çdimn åir yat tasaøt, walaynni tfkit-asn
åunšk lli-aå-tfkit nkkÐni lli-iklan ar-nkkat tammara ass kullut å-tafukt-ad
iærran.› 13 irar-asn bab n-igr, yini i-yan gisn: ‹wa-gÐma, ur-ak-ukÐiå f-yat.
is-urd yan-uqarid a-f-d-didi-tmšaškat? 14 amñ ma-igan winnk tddut. ašku riå
ad-fkå i-åwad iggÐran zund kiyi. 15 is-ur-izri ad-skarå mad-riå s-ma-igan
winu? is-tusit tanuwwašt f-ssibt n-mad-skrå afulki?›» 16 yini-asn yasuø:
«åmkad a-s-rad-zwurn imggura, ggÐrun imzwura.»
17 imun yasuø d-uåaras n-tmdint n-urušalim. yawi sin
isawl lmasiæ tis
kra¡¡-twal f-lmut-ns
d-mraw n-umæãar-ns waædutn, isawl srsn å-uåaras
yini-asn: 18 «sfldat, ra-nddu s-urušalim. imma nkki
lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-dæin s-gr ifassn n-inmåurn n-tgmmi n-rbbi
d-imslmdn n-ššrø. rad-flla-ækamn s-lmut, 19 fkn-iyi i-ibrraniyn a-gigi-t¡nañn
ssåuršn-iyi agÐln-iyi f-uggjdi ard mmtå. walaynni å-wis kraã-uwssan
rad-d-nkrå zå-lmut.»
20 tašk-id innas n-tarwa n-zabdi s-dar yasuø, nttat
innas n-yaøqub
d-yuæanna tãalb
d-tarwa-ns s-sin. tknu s-wakal å-lgddam-ns tãalb-t
zå-lmasiæ ad-as-ifk kra. 21 irar-as: «ma-trit ad-am-t-fkå?» tini-as:
«fk i-sin tarwa-yad-inu ad-skiwsn yan f-ufasiy-nnk d-yan
f-uñlmaã-nnk åakud lliå ra-tkšmt s-tgldit-nnk.» 22 isawl yasuø yini-asn:
«ur-tssinm mayd tãalbm. is-tñãarm a-tsum lkas n-urfufn lli-rad-suå nkki?»
inin-as: «nñãar-as.» 23 irar-asn yasuø: «s-œœaæt, lkas lli-rad-suå nkki
ra-ti-tsum kunni, walaynni askiws f-ufasiy-inu ula f-uñlmaã-inu ur-igi winu baš
a-t-fkå abla i-willi-mi-t-iskr baba rbbi.» 24 lliå sfldn mraw yaãni i-mayd nnan
sin aytmatn-an, bzgn fllasn. 25 imma yasuø iåra-yasn-d kullutn yini-asn:
«tssnm igldan n-ddunit-ad ar-tækamn f-ayt-tmizar-nsn, tissanm inmåurn-nsn
ar-tamrn mddn ad-skarn s-iwaliwn-nsn. 26 imma kunni a-ur-yili åmkan
å-gratun. wanna iran a-gigun-yimåur, illa fllas a-ig açddam-nnun. 27 d-wanna
gigun iran a-izwur, illa fllas a-ig ismg i-wiyyaã. 28 ula nkki lli-igan yus
n-bnadm, ur-d-uškiå ad-flla-tçdamn mddn. uškiå-d ad-tçdamå, fkå tudrt-inu
ad-fukkuå ma-iggutn.»
29 zrin ilmma zå-tmdint n-ariæa, ãfurn-t mddn ggutn.
lmasiæ ijjujji sin
ibukaãn
30 ilin åin sin ibukaãn gawrn å-tama n-uåaras. lliå sfldn
izd yasuø ayd izrin, ar-tåuwwatn ar-ttinin: «wa-yus
n-dawd, ænnu ginnå.» 31 akÐin gisn mddn inin-asn ad-fssan. imma ntni zuydn
ar-tåuwwatn s-uggÐar ar-ttinin: «wa-sidi, ænnu ginnå a-yus n-dawd.» 32 ibidd
yasuø iår-asn-d s-dars yini-asn: «ma-tram ad-awn-t-skrå?» 33 inin-as:
matta 27
«wa-sidi, a-nisfiw.» 34 qaman å-yasuø bahra. iggr i-walln-nsn, isfiwn
åakudan. nkrn ãfurn-t å-uåaras.

21
1 akmurn-in s-tmdint n-urušalim. lliå lkmn awrir n-zzitun
ikšm lmasiæ
s-urušalim
å-tsga n-bitfaji, yazn yasuø sin zå-imæãarn-ns 2 yini-asn:
«zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. ra-n-tafm
yat-tåiyyult tqqn nttat d-usnus-ns. fsiyat-asn tawim-tn-d s-dari. 3 iå-kÐn-isqsa
kra n-yan, tinim-as ‹ira-tn siditnnå,› ra-kÐn-yadj a-tn-di-tawim.» 4 ijra kullu
mayad baš a-yafu ma-inna rbbi f-ils n-nnabi åayd izrin inna: 5 «iniyat
i-tmdint n-ayt-rbbi, hay-agllid-nnm yuška-d srm. yudr i-içf-ns, ini f-uåiyyul ula
f-usnus n-tåiyyult.» 6 ddun imæãarn skrn åmklli-s-asn-inna yasuø. 7 awin-d
taåiyyult d-usnus, grn-in fllasn islhamn-nsn, ini fllasn yasuø. 8 munn-d mddn
ggutnin, ar-sswan islhamn-nsn å-uåaras. kra gisn ar-d-itbbi tiœ¡¡win zå-isåarn,
ar-tnt-sswan å-uåaras. 9 fræn bahra åwilli zwarnin i-yasuø å-uåaras ula
åwilli-as-ggÐranin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: «huœanna i-yus n-dawd. ambarki
a-iga åwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi. huœanna å-ignna yattuyn.»
10 lliå-n-ilkm yasuø urušalim, tqrbl-tmdint kullutt. ar-ssmqsan mddn
i-ngratsn: «ma-iga åwad?» 11 sawln-d kullu willi dids munnin ar-ttinin: «åwad
iga nnabi yasuø gu-naœira å-jalil.»
12 ikšm yasuø s-tgmmi n-rbbi, inkr ar-zgis-i¡¡ay åwilli gis
lmasiæ ar-i¡¡ay
imznzn zå-tgmmi
zznzanin ar-gis-saån. igllb lmyadi n-willi tœrrafnin
n-rbbi iqaridn, igllb lkÐrasa n-willi zznzanin itbirn. 13 yini-asn:
«han ityara å-warra n-rbbi ‹tigmmi-nu rad-as-ttinim
tigmmi n-tñallit.› imma kunni, hati trurm-tt tga ifri n-imççarn.» 14 aškin-d
dars ibukaãn d-ikušamn å-tgmmi n-rbbi, ijjujji-tn. 15 imma inmåurn n-tgmmi
n-rbbi d-imslmdn n-ššrø, ¡iyyr-asn bahra lliå ñran lmøjizat lli-iskr, ñrn tarwa
mññinin ar-talln awal-nsn å-tgmmi n-rbbi ar-ttinin: «huœanna i-yus n-dawd.»
16 sawln ilmma s-yasuø inin-as: «is-ur-tsfldt i-mayd ttinin mddn-ad?» irar-asn
yasuø: «sfldå-asn. imma kunni is-ur-tårim arra n-rbbi lli-innan ‹tfkit i-iæšmay
d-wazzann a-ki-talån s-nniyt d-læqq›?» 17 ifl-tn åakudan iffuå tamdint, iddu
s-uduwwar n-bitøanya ins åin.
18 zikk œbaæ iwrri-d yasuø s-tmdint, yaå-t lañ. 19 iñr-n
tazart lli-ur-iskirn
lållt
yat tazart å-tama n-uåaras, iftu srs walaynni ur-n-gis-yufi
åir ifrawn. yini-as: «zayd a-ur-sar-gim-tili lållt.» tiqar
tazart åakudan. 20 lliå ñran imæãarn-ns mayan, iãr-asn løjb inin: «mamnk
a-s-tqqur tazart-ad æayna?» 21 isawl yasuø yini-asn: «læqq a-rad-awn-iniå,
iå-tumnm bla tškkam ra-tskrm zund mad-skrå i-tazart-ad, rad-nnit-tskarm
uggÐar n-mayad. iå-tnnam i-uwrir-ad ‹itti zå-åid tãrt-n å-umda› rad-as-yili
mad-as-tnnam. 22 åakud nna-ttñallam rad-awn-yili kullu ma-tãalbm
iå-nnit-tumnm.»
23 ikšm-daå yasuø s-tgmmi n-rbbi ar-gis-isslmad. aškin-d
asqsi f-ma-d-yuznn
lmasiæ
inmåurn d-imåarn n-tmazirt-an sqsan-t: «ma-k-id-yuznn
a-tskart kullu åayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?»
24 isawl yasuø yini-asn: «ula nkki ra-kÐn-sqsaå yan-usqsi. rarat-iyi-d iniå-awn
matta 28
ma-yyi-d-yuznn ad-skarå mayad. 25 yuæanna, ma-t-id-yuznn a-issddam
mddn? izd rbbi nåd bnadm?» bdun ntni ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin:
«iå-nenna ‹rbbi a-t-id-yuznn› rad-aå-yini ‹maç aylliå ur-tuminm
mad-awn-inna?› 26 walaynni iå-nenna ‹bnadm a-t-id-yuznn› ra-niksaã
zå-mddn-an ggutnin, ašku ar-kullu-ttinin izd yuæanna yan-nnabi a-iga.»
27 sawln ilmma inin-as: «ur-nssin ma-t-id-yuznn.» irar-asn yasuø: «ula nkki
ur-rad-awn-iniå ma-yyi-d-yuznn ad-skarå kullu mayad.»
28 izayd yini-asn: «ma-ra-tinim? ha-yan-urgaz, dars sin
lmøna n-urgaz d-sin
tarwa-ns
tarwa. iftu dar-umzwaru yini-as: ‹zayd a-iwi, tçdmt
åassad å-igr n-waãil.› 29 imma ntta irur-as: ‹ur-riå.› ik
imikk tÐgrañ-t f-wawal-an iddu içdm. 30 iftu-urgaz ilmma dar wis sin
tarwa-ns, yini-as åmklli inna i-umzwaru. irar-as yus-lli wis sin: ‹ha-yyi ddiå
a-sidi,› walaynni ur-iddi.» 31 isqsa-tn yasuø: «manwa å-sin-ad a-iskrn ma-ira
babas?» inin-as: «amzwaru.» irar-asn yasuø: «læqq a-rad-awn-iniå,
ar-kÐn-zggurunt-tmgganin d-ayt-nkkas s-tgldit n-rbbi. 32 yuška-d darun
yuæanna iml-awn aåaras n-ufulki, ur-ti-tuminm. imma ayt-nkkas d-tmgganin,
ntni umnn yuæanna. tñrm-tn ar-ti-tamnn, sul ur-trim a-ti-tamnm kunni twrrim-d
s-uåaras.»
33 yini-asn yasuø: «sfldat i-yat lmøna yaãni.
lmøna n-içÐmmaœn
d-igr n-waãil
ha-yan-urgaz iñña aãil å-igr-ns, isslulli-as ifrig iåza agÐãi
i-lmøœœrt ibnu yal-lbrj, ifl-t i-içÐmmaœn iftu imuddu.
34 lliå-d-iruæ-uzmz l-lållt, yazn kra n-içddamn-ns s-dar içÐmmaœn
ad-as-d-awin ma-t-id-yuškan å-lållt. 35 walaynni içÐmmaœn åwin içddamn-an,
ssåuršn yan gisn, nån yan, utn yan s-iñran. 36 yazn-asn ilmma kra n-içddamn
yaãni uggÐar n-willi zwarnin, skrn-asn ula ntni åmklli skrn i-imzwura.
37 å-isiggÐra yazn-asn yus, yini d-içf-ns ‹rad-uqqrn iwi.› 38 walaynni
içÐmmaœn-an, lliå ñran yus mšawarn i-ngratsn inin ‹åwad a-ra-iwrt igr.
aškad-d a-t-nnå ig lwrt winnå.› 39 åwin-t luæn-t-in s-brra n-igr nån-t.»
40 isqsa-tn yasuø: «ma-ra-iskr bab n-igr i-içÐmmaœn-an åakud nna-d-iwrri.»
41 inin-as: «ra-ihlk mddn-an Ðçšnnin s-yat lmut yÐçšnn, ifk igr i-içÐmmaœn
yaãni lli-rad-as-yakka lållt å-uzmz-ns.» 42 irar-asn yasuø: «is-ur-tårim
ma-ityaran å-warra n-rbbi? ‹añru lli-n-luæn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga içf
n-uåñu. mayad, sidi rbbi a-t-iskrn. nñra-t ar-gis-ntøjjab.› 43 f-mayan
a-f-rad-awn-iniå, ra-kÐn-issufå rbbi zå-tgldit-ns, ifk-tt i-mddn yaãni
lli-ra-yakka lållt-ns. 44 imma añru-ad, wanna fllas iãrn ra-irñ, d-wanna-f-iãr
ra-t-ilbj d-wakal.»
45 lliå sfldn inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin i-lmøni-ad, issann izd fllasn
a-f-isawl yasuø. 46 irin a-t-amñn walaynni ksuãn zå-mddn, ašku
ar-kullu-ttinin izd yan-nnabi a-iga.

22
1 isawl-daå yasuø s-lmøni yini-asn: 2 «tagldit n-ignna
lmøna n-ayt-tmåra
tga zund yan-ugllid iskr tamåra i-yus. 3 yazn içddamn-ns
ad-d-årn i-willi tyawøraãnin, imma ntni ur-rin ad-d-aškin s-tmåra. 4 yazn
ilmma kra n-içddamn yaãni yuœœa-tn ad-inin i-willi tyawøraãnin ‹ha-tirmt
matta 29
tujad, årså i-imugayn ula i-igayzn ãninin. yujad kullu, aškad-d s-tmåra.›
5 imma ntni rñmn i-içf-nsn ur-d-uškin, iddu kra s-igran-ns, iddu kra s-twuri-ns,
6 nkrn wiyyaã amñn içddamn-an ssrfufnn-tn nån-tn. 7 ¡iyyr-as i-ugllid bahra,
yazn imçzniyn-ns hlkn imnåan-an, jdrn tamdint-nsn. 8 yini ilmma
i-içddamn-ns ‹tamåra tujad, walaynni ur-tt-sthllan åwilli mi ørãå. 9 zaydat
åilad s-iswak, tørãm i-kullu wanna-n-tufam, tawim-tn-d s-tmåra.› 10 åakudan
ffuån içddamn s-tswak ssmunn-d kullu ma-n-ufan, gn-iyt wid Ðçšnnin ula wid
šwanin, aylliå tømmr-tgmmi n-tmåra s-inbgiwn. 11 ikka ma-ikka, ikšm-ugllid
a-issmaqql ayt-tmåra, s-n-iñra yan-urgaz å-gratsn ur-ilsi timlsit n-tmåra.
12 isqsa-t-ugllid: ‹wa-gu-darnnå, mamnk a-di-tkšmt s-åid bla timlsit n-tmåra?›
imma ntta åir ifssa. 13 yini-ugllid i-içddamn-ns ‹krfat-t zå-ifassn ula iãarn,
tluæm-t-in å-tillas aggugnin. åin a-å-rad-allan ar-tgñañn uçsan-nsn.› 14 han
iggut ma-mi-iørã rbbi, yidrus ma-iñli ad-gn wins.»
15 ddun ilmma ifarisin ar-tmšawarn i-ngratsn f-mamnk
asqsi f-ãabiyt
i-qayœr
a-rad-ssmuttln yasuø f-wawal-ns. 16 aznn-d dars kra
n-mddn-nsn d-kra n-imddukkÐal n-ugllid hirudus inin-as:
«way-amslmd, nssn izd læqq ayd ttinit, ar-tsslmadt aåaras n-rbbi åmklli iga.
ur-a-tskart f-mad-swingimn mddn, ašku ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn.
17 imma åilad ma-ra-tinit? is-iælla a-nakka ãabiyt i-qayœr nåd uhu?»
18 imma yasuø issn tanuwwašt lli-gisn-illan, yini-asn:
«wa-id-bu-sin-uwdmawn, maç a-yyi-ttarmm? 19 mlat-iyi-d yan-uqarid
n-ãabiyt.» fkn-as-d yan-uqarid. 20 yini-asn: «win-mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad
gis illan?» 21 inin-as: «win qayœr.» irar-asn yasuø: «fkat i-qayœr ma-igan win
qayœr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.» 22 lliå sfldn i-mayad ar-gis-tøjjabn,
ddun fln-t.
23 aškin-d dars åassan kra n-iœadduqin. ntni å-lmdhb-nsn
asqsi f-tnkra
zå-lmut
ar-ttinin «ur-illi ma-ra-d-inkr zå-lmut.» sqsan-t:
24 «way-amslmd, inna musa ‹iå-immut kra n-yan ifl-d
tamåart-ns bla tarwa, illa f-gÐmas n-urgaz-an a-stt-itahl a-dids-iskr tarwa f-ism
n-gÐmas lli-immutn.› 25 llan darnnå ssa n-aytmatn. yiwi-umzwaru tamåart
immt bla tarwa, ifl tamåart-ns i-gÐmas. 26 immt wis sin bla tarwa ula ntta
d-wis kraã, aylliå-tt-iwin kullutn s-ssa ur-d-filn tarwa. 27 å-isiggÐra
tmmt-tmåart. 28 ini-aå åilad, å-tnkra lli-å-rad-nkrn kullutn, tamåart n-manwa
å-ssa-yad a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tamåart-nsn kullutn.» 29 isawl yasuø
yini-asn: «åayad a-f-tjlam, ašku ur-tssinm arratn n-rbbi ula tssnm tañããart
n-rbbi. 30 åakud lliå rad-nkrn ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt, walaynni zund
lmalayka n-ignna a-rad-gn. 31 imma tankra n-willi mmutnin, is-ur-tårim
ma-fllas-inna rbbi? 32 inna ‹nkki giå rbbi n-ibrahim, gå rbbi n-isæaq, gå rbbi
n-yaøqub.› awal-an imla-yaå is-ddrn ntni å-lgddam n-rbbi, waçça mmutn.»
33 lliå sfldn mddn-an ggutnin i-mayd inna yasuø, tøjjbn å-ulmmud-ns.
34 munn-d fllas ifarisin lliå sfldn f-mamnk a-issfssa
ma-igan luœit
ihiyyan?
iœadduqin. 35 inkr yan-umslmd n-ššrø zå-gisn, yiri
a-yarm yasuø å-wawal-ns. isqsa-t: 36 «way-amslmd,
mal-luœit a-kullu-ihiyyan å-ššrø n-rbbi?» 37 isawl yasuø yini-as: «‹a-ttirit rbbi
sidik zå-ttmi n-içf-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi l-løaql-nnk.› 38 çtad a-igan
matta 30
luœit imqqurn ihiyyan. 39 trwas-tt tis snat, ‹a-ttirit adjar-nnk zund içf-nnk.›
40 snat luœiyat-ad a-igan llsas n-kullu ma-illan å-ššrø d-warratn l-lanbiya.»
41 åakudan sul dars qaman ifarisin, isqsa-tn yasuø:
asqsi f-ma-iga
lmasiæ
42 «ma-ttinim kunni f-walli igan lmasiæ? tasut n-mi
a-zå-ra-ig?» inin-as: «zå-tasut n-ugllid dawd.»
43 irar-asn yasuø: «imma dawd, lliå-t-iguwwd rruæ lqudus a-isawl f-lmasiæ,
ig-t d-sidis 44 inna ‹ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu ard gå
inuwwašn-nnk å-ddu iãarn-nnk.› 45 ha-dawd s-içf-ns ibdr åwalli igan lmasiæ,
ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig åir yan zå-tasut-ns?» 46 ur-iñãar yan ad-as-d-irar
awal. zå-åassan ur-sul-izøm yan a-t-isqsa.

23
1 isawl-daå yasuø s-mddn-an ggutnin, ntni d-imæãarn-ns
imslmdn n-ššrø
d-ifarisin
yini-asn: 2 «imslmdn n-ššrø d-ifarisin, ntni a-dar awal
n-musa ar-t-sslmadn. 3 sflidat s-iwaliwn-nsn ar-tskarm
s-ma-ttinin, walaynni a-ur-tskarm mad-skarn ašku iskkirn-nsn ur-a-di-tmšaškan
d-iwaliwn-nsn. 4 ar-tassn taggÐatin ññaynin ar-tnt-in-srasn f-tåÐraã n-mddn.
mnšk a-bahra-ññaynt, walaynni imslmdn-an ur-rin a-n-gn ula yan-uãaã
ad-asn-øawnn. 5 kullu iskkirn-nsn ar-tn-skarn baš a-tn-ñrn wiyyaã.
ar-ssimåurn læruz n-ignzi-nsn, ar-ssiåzzifn tamiw n-islhamn-nsn. 6 iøzza darsn
ad-tgawarn f-lkÐrasa mqqurnin å-imnsiwn, iøzzu darsn ad-zggurun s-lgddam
å-tgÐmma n-tñallit. 7 iøzzu darsn a-fllasn-tsllamn mddn å-laswaq ar-asn-ttinin
‹amslmd›. 8 imma kunni, a-ur-tadjm yan ad-awn-ittini ‹amslmd›, ašku
yan-umslmd kad-darun-illan, d-kunni aytmatn a-tgam. 9 a-ur-ttinim i-yan
å-ddunit-ad ‹baba›, ašku yan babatun kad-darun-illan, a-t-igan d-babatun
n-ignna. 10 a-ur-tadjm yan ad-awn-ittini ‹anmåur›, ašku yan-unmåur
kad-darun-illan, a-t-igan d-lmasiæ. 11 wanna gigun imqqurn, nttan a-ra-ig
açddam-nnun. 12 wanna issimåurn içf-ns ra-t-iññimñay rbbi, imma wanna
iññimñayn içf-ns ra-t-issimåur.
13 «taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø d-ifarisin.
ayt-sin-uwdmawn
ayt-sin-uwdmawn a-tgam. ar-tqqnm imi n-tgldit n-ignna
f-mddn, ur-a-di-tkššmm kunni ula-da-ttadjm åwilli ranin ad-d-kšmn.
14 wa-id-bu-sin-uwdmawn, taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø d-ifarisin.
ar-tšttam tigÐmma n-thjjalin, ar-tssiåzzifm tiñulla-nnun baš a-tssbayynm
içfawn-nnun is-tfulkim. f-åayan a-s-ra-fllawn-ittut læukm s-uggÐar.
15 wa-id-bu-sin-uwdmawn, taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø d-ifarisin.
ar-ttbbim imdwan d-ikalln baš a-trarm åir yan s-uåaras-nnun, d-ntta iå-ti-trurm
tsswrrim-t iga yus n-jhnnama uggÐar-nnun s-snat-twal.
16 «taguãi a-rad-awn-yili a-iguwwadn bukãnin. ar-ttinim ‹yan iggullan
s-tgmmi n-rbbi ur-fllas-illi yat, walaynni yan iggullan s-uwrå lli-illan å-tgmmi
n-rbbi iqqan-t-id a-issafu tagallit-ns.› 17 way-inafaln, wa-ibukaãn, iniyat-iyi
ma-yugÐrn, izd urå nåd tigmmi n-rbbi lli-irurn urå-an a-ig win rbbi?
18 ar-ttinim ‹yan iggullan s-uñru n-tårsi, ur-fllas-illi yat, walaynni yan
iggullan s-twafka lli-ittrsn f-uñru iqqan-t-id a-issafu tagallit-ns.›
19 way-ibukaãn, ma-yugÐrn, izd tawafka nåd añru lli-irurn tawafka-yan a-tg
matta 31
tin rbbi? 20 wanna iggullan s-uñru n-tårsi, s-uñru a-s-iggulla ula s-kullu
ma-fllas-illan. 21 d-wanna iggullan s-tgmmi n-rbbi, s-tgmmi a-s-iggulla ula
s-rbbi lli-gis-illan. 22 d-wanna iggullan s-ignna, s-lørš n-rbbi a-s-iggulla ula
s-walli fllas igawrn.
23 «taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø d-ifarisin. ayt-sin-uwdmawn
a-tgam. ar-takkam i-rbbi yat zå-kraygatt mrawt l-liqamt d-lbsbas d-lkmmun,
walaynni ar-tettum tinbaãin timzwura n-ššrø zund læqq ula laman ula lænant.
ha-tiåawsiwin-ad a-fllawn-illan a-srsnti-tskarm, bla tflm tiyyaã.
24 wa-iguwwadn bukãnin, ha-kunni ar-tstaym tizit zå-waman, ar-tœratm
arøam. 25 wa-id-bu-sin-uwdmawn, taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø
d-ifarisin. ar-tssåusm lkas d-tmkilt zå-brra, imma agÐns iømmr s-tmççart
d-lbaãl. 26 way-afarisi abukaã, ssåus zwar lkas ula timkilt zå-ugÐns, iåus
ilmma ula brra. 27 wa-id-bu-sin-uwdmawn, taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn
n-ššrø d-ifarisin. tgam zund imããaln mllulnin s-ljir, ar-tbann zå-brra is-fulkin,
imma agÐns-nsn iømmr s-içsan n-willi mmutnin d-kullu ma-ijlçn. 28 ha-kunni
tbanm zå-brra is-tfulkim, imma agÐns-nnun iømmr s-ddnub d-lçКant
lli-gigun-irgsn.
29 «taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø d-ifarisin.
løqubit
lli-ra-fllasn-ittut
ayt-sin-uwdmawn a-tgam. ar-tbnnum imããaln šwanin
i-lanbiya lli-zrinin, ar-tkllum lqubbat n-willi skrnin afulki.
30 ar-ttinim ‹mrad is-nlla nkkÐni å-uwssan-an n-imzwura-nnå, ur-akkÐ-ra-nskr
åmklli skarn ntni, ar-nqqan lanbiya.› 31 walaynni s-wawal-ad a-s-a-takkam
tugga f-içfawn-nnun n-is-tgam tarwa n-willi nåanin lanbiya. 32 zaydat
tkmmlm åaylli bdan imzwura-nnun. 33 wa-ilgmmaãn, wa-tarwa n-ifaårn,
mamnk a-ra-tnjmm zå-lhalak n-jhnnama? 34 rad-awn-d-aznå lanbiya
d-ayt-lfhmt d-imslmdn, tnåm gisn kra, tagÐlm kra f-uggjdi, tssåuršm kra
å-tgÐmma n-tñallit, ar-tn-te¡¡aym zå-tmdint s-tmdint. 35 kunni a-f-ra-d-tettut
løqubit f-ssibt n-kullu idammn åusnin lli-ffinin å-ddunit-ad, zå-idammn n-habil
lli-irãan rbbi ar idammn n-zakariyya yus n-baraçiyya lli-tnåam å-gr-tæanut
tamñlayt d-udåar n-tårsi. 36 læqq ayd-awn-nniå, tasut-ad a-f-ra-d-kullu-tettut
løqubit-an.
37 «wa-urušalim, wa-urušalim, wa-talli inqqan lanbiya
isawl lmasiæ
f-urušalim
n-rbbi ar-tkkatt s-iñran åwilli-d-srm-yuzn. mnnawt-twal
ad-riå ad-d-ssmunå tarwa-nnm åmklli-di-tssmunu-tfullust
ikiyyawn å-ddu ifrawn-ns, imma kunni ur-trim. 38 han tigmmi n-rbbi
å-wammas-nnun rad-kullu-tçlu. 39 rad-awn-iniå, ur-ra-yyi-tñrm-daå ard tinim
‹ambarki a-iga åwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi.›»

24
1 iffuå yasuø zå-tgmmi n-rbbi iftu. munn dids
maylli ra-ijru
i-tgmmi n-rbbi
imæãarn-ns, mln-as iåurban mqqurnin n-tgmmi n-rbbi.
2 imma ntta inna-yasn: «kullu mayd ttmnadm, læqq
a-rad-awn-iniå, rad-kullu-ityawgar s-wakal. ur-ra-gis-iqama-uñru f-uñru.»
3 lliå iskiws yasuø å-uwrir n-zzitun aškin-d dars
maylli-s-ra-tggÐru
i-ddunit-ad
imæãarn-ns waædutn sqsan-t: «ini-aå managu a-ra-yili
matta 32
åayd-s-tnnit? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur-wass lli-å-ra-di-twrrit kiyi ula
isiggÐra n-ddunit?» 4 isawl yasuø yini-asn: «awiyat-stt å-içf-nnun a-kÐn-ur-ijlu
yan. 5 ašku ggutn åwilli ra-d-yašk asin-d ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan
a-igan lmasiæ. ntni rad-jllun mddn ggutnin. 6 ra-tsfldm f-imaån ula lçbarat
n-imaån. rarat løaql a-ur-tåuwãm, ašku iqqan-d a-yili åayan, walaynni
ur-ta-d-iruæ isiggÐra. 7 ra-di-tnkr-tqbilt s-tqbilt tnkr-d-tgldit s-tgldit, yili-uåni
ilint zznzalat å-kra n-tmizar. 8 walaynni kullu åayan iga åir azbbar amzwaru
n-tlalit.
9 «åakudan ra-kÐn-dæayn s-lmækamat ar-kÐn-ssrfufunn nån-kÐn.
ra-kÐn-tkrhun å-kullu timizar n-ddunit f-ssibt n-ma-tgam winu. 10 iggut gigun
ma-ra-tut-tbayããrt iãr å-uwssan-an. ra-n-idæay kra kra, ar-itkrhu kra kra.
11 ggutn id-bu-tkrkas lli-ra-d-yašk ar-ttinin is-gan lanbiya, ar-jllun kigan
d-mddn. 12 rad-bahra-ttigat lçКant ard idrusn åwilli dar tqama lænant
å-uwl-nsn. 13 imma wanna ibiddn izga ar isiggÐra ra-injm. 14 ra-ttbrraæm
å-kullu ddunit s-lçbar ifulkin n-tgldit n-ignna ard lkmnt tugga-nnun kraygatt
tamazirt. åakudan a-ra-d-iruæ isiggÐra.
15 «ra-tñrm tajlçit lli-ifnnun tnkr å-udåar amñlay n-rbbi,
rad-ilin-uwssan
šqanin
åmklli inna nnabi danyal åayd izrin. wanna yaqran, illa
fllas a-yissan lmøna. 16 åakudan winna llanin å-tmazirt
n-yudaya, iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn. 17 wanna illan å-iggi n-tgmmi,
iqqan-t-id a-ur-ikšm a-d-yasi kra. 18 wanna-n-illan å-igran, iqqan-t-id
a-ur-iwrri tiåurdin a-d-yawi timlsit-ns. 19 rad-bahra-šqun-uwssan-an f-tilli
gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. 20 ãalbat i-rbbi
a-ur-awn-di-tašk-trula-yan å-tgrst ula å-wass n-usunfu. 21 ašku ra-tili-tnukmut
å-uwssan-an, ur-jju-tlli zund nttat zå-isizwar n-ddunit sul s-åilad, ula
rad-daå-tili zund nttat. 22 mrad is-ur-issidrus rbbi ussan-an ur-ra-injm yan.
walaynni f-ssibt n-mddn-ns lli-iñli, hati issidrus ussan-an f-ssibt-nsn.
23 «åakudan iå-awn-inna kra n-yan ‹ha-lmasiæ illa åid› nåd ‹hatin illa
åin› a-t-ur-tamnm. 24 ašku rad-d-nkrn kra n-mddn, kud yan ar-ittini f-içf-ns
izd lmasiæ a-iga nåd kra n-nnabi, walaynni ar-sskirkisn. rad-skarn timitar
mqqurnin d-lmøjizat iå-ufan ad-jllun ula åwilli ganin win rbbi. 25 hati
nniå-awn-t ur-ta-ijri. 26 åakudan iå-awn-nnan ‹hatin å-lçla› a-ur-tffuåm s-åin.
iå-awn-nnan ‹hati å-ugÐns n-tgmmi› a-tn-ur-tamnm. 27 ašku åmklli
kkatn-uwsmann å-ššrq ar-n-ttisfiwn i-lårb, åmkan a-rad-d-aškå nkki lli-igan
yus n-bnadm. 28 innaå illa miãrus, a-å-a-n-tmunun igadrn.
29 «åakudan tigira n-tnukmut n-uwssan-an, ra-tllas
åmkad a-ra-d-iwrri
lmasiæ
tafukt, ur-ra-ifaw-wayyur. rad-ãrn itran zå-ignwan,
tyattaynt tifawin n-ignwan. 30 åakudan
a-ra-di-tban-tmatart n-yus n-bnadm å-ignwan, ar-allan kullu imzdån n-ddunit,
ñrn-iyi ftiå-d å-gr imdla n-ignwan s-lquwwa d-lmjd iggutn. 31 ra-ittut nnffar
itjhhdn, aznå lmalayka-nu ad-ssmunn åwilli ganin winu zå-kraygatt tasga,
zå-ttmi n-ddunit ar ttmi yaãni.
32 «hati tazart a-zå-ra-tissanm lmøna. iå-lggÐiånt--
managu a-ra-yili
mayad?
tœ¡¡win-ns tssufå-d tifrawin-ns tissanm is-d-yakmur œœif.
33 åmkan a-ra-yili. iå-tñram kullu timitar-ad s-awn-nniå,
matta 33
tissanm is-d-yakmur, hatin å-imi. 34 læqq a-rad-awn-iniå, ur-ra-tzri tasut-ad
ard kullu ijru mayad. 35 rad-ittin ignwan d-wakal, walaynni ur-sar-ittin
iwaliwn-inu. 36 walaynni ass-an ula tasaøt-an, ur-tn-issin yan, la lmalayka
n-ignna ula yus n-bnadm. åir baba lli-illan å-ignna, nttan waædut a-issnn.
37 «zund åaylli illan å-uwssan n-nuæ a-ra-yili å-uwssan-an å-rad-d-aškå
nkki lli-igan yus n-bnadm. 38 å-uwssan n-nuæ, ur-ta-d-ålin-waman f-ddunit,
ar-šttan ar-ssan ar-ttahaln ar-ttahalnt, ar ass lli-å-ikšm nuæ s-wanaw.
39 mddn-an ur-tt-gis-iwin aylliå ålin-waman tyawhlakn kullutn. åmkan
a-ra-ijru å-wass-an å-rad-d-aškå nkki lli-igan yus n-bnadm. 40 åakudan
rad-ilin sin irgazn å-igr, ra-yitti yan iqama yan. 41 rad-ilint snat-tmåarin
ar-ññaãnt s-uzrg, ra-titti yat tqama yat. 42 ãufat ašku ur-tssinm man ass
a-ra-d-yašk siditun. 43 rad-awn-iniå, mrad is-issn bu-tgmmi man tasaøt å-iyã
a-ra-d-yašk-umççar, rad-bahra-iãuf. ur-ra-t-yadj a-inqb tigmmi-ns. 44 ula
kunni illa fllawn a-bdda-tujadm, ašku ra-d-yašk yus n-bnadm å-kra n-tasaøt
lli-ur-tåalm.
45 «manwa igan açddam ifulkin bab-løaql? nttan
açddam ifulkin
a-mi-ra-ifl sidis tigmmi å-ddu-ufus-ns, baš a-yakka
i-içddamn yaãni ad-šttan kraygatt yan å-tasaøt-ns. 46 ambarki a-iga-uçddam
nna-mi-d-iwrri sidis yaf-t-id ar-iskar mayan. 47 læqq a-rad-awn-iniå, rad-as-ifl
sidis ayda-ns kullut å-ddu-ufus-ns. 48 walaynni iå-yÐçšn-uçddam-an yini
d-içf-ns ‹ima¡l-n sidi› 49 ar-ikkat içddamn yaãni ar-ištta ar-issa d-willi
ssnufulnin içfawn-nsn s-tissi, 50 han ra-d-iwrri sidis å-yan-wass lli-f-ur-iskir
ula yat tasaøt lli-ur-iåal. 51 åakudan ra-t-ibri sidis, ig-t-in d-ayt-sin-uwdmawn
å-illiå allan ar-tgñañn uçsan-nsn.»

25
1 «å-uwssan-an ra-tg-tgldit n-ignna zund mrawt-tfrçin,
lmøna
n-mrawt-tfrçin
usint lqnadl ffuånt a-n-mnaggarnt asli. 2 smmust gisnt
d-lqnadl gant ist-løaql, smmust ur-swangmnt å-ma-ra-tnd-d-iqqan.
3,4 ist-løaql, lliå usint lqnadl-nsnt awint didsnt tabuqqalt
n-zzit. imma çtilli ur-swangmnin ur-didsnt-iwint zzit. 5 lliå-n-ima¡l-usli,
yawi-tnt i¡s kullutnt gnnt. 6 å-¡uññunt n-iyã sfldnt i-kra n-yan yull awal-ns inna
‹hay-asli yuška-d, ffuåamd-d a-t-in-tmnaggarmt.› 7 nkrnt-tfrçin kullutnt,
ssngaddant tiftilin i-lqnadl-nsnt. 8 inint ilmma çtilli ur-swangmnin i-tiyyaã
‹fkamt-aå imikk zå-zzit-nnunt ašku rad-aå-çsin lqnadl-nnå.› 9 imma ist-løaql
nnant-asnt ‹is-rad-aå-kullu-tuwdu zzit-ad nkkÐninti ula kunninti? zaydamt s-dar
id-bu-zzit tsåmd-d ma-kÐnt-i眜an.› 10 ddunt ntnti, s-d-iruæ-usli. nkrnt çtilli
ujadnin munnt dids s-tmåra. iqqn-d imi n-tgmmi. 11 aškind-d-tfrçin-lli yaãni
ar-aqrant ar-ttinint ‹wa-sidi, wa-sidi, rñm-aå.› 12 imma ntta irur-asnd-d ‹læqq
a-rad-awnt-iniå, ur-kÐnt-ssinå.›» 13 izayd yasuø yini-asn: «ãufat ašku
ur-tssinm man ass ula man tasaøt a-rad-d-aškå.
14 «ra-tg-tgldit n-ignna zund yan-urgaz ira a-imuddu,
lmøna n-kraã
içddamn d-luznat
iår-d i-içddamn-ns s-dars, ifl kullu ayda-ns å-ifassn-nsn.
n-nnuqrt 15 ifk i-yan smmust luznat n-nnuqrt, ifk i-wayyaã snat,
ifk i-wayyaã yat, kraygatt yan d-åunšk nna-mi-iñãar,
matta 34
iffuå ilmma imuddu. 16 iddu åwalli mi ifka smmust luznat n-nnuqrt
ar-srsnt-isaå ar-izznza aylliå-d-srsnt-irur smmust luznat yaãni. 17 åmkad
a-iskr ula åwalli dar snat luznat, irar-d srsnt snat yaãni. 18 imma åwalli dar
yat luznt idda iåza å-wakal iæãu nnuqrt n-sidis. 19 izri ma-izrin s-d-iwrri
siditsn, inæasab d-içddamn-ns. 20 yašk-id åwalli mi ifka smmust luznat, yasi-d
didsnt smmust yaãni yini-as ‹wa-sidi, ha-smmust luznat lli-dari-tflt, rurå-d srsnt
smmust yaãni nnigatsnt.› 21 yini-as sidis ‹išwa mayad, ay-açddam ifulkin
iœlæn. tskrt ma-k-id-iqqann s-maylli idrusn. imma åilad rad-flå å-ufus-nnk
ma-iggutn. kšm-d tfræt d-sidik.› 22 yašk-id ilmma åwalli dar snat luznat
yini-as ‹wa-sidi, ha-snat luznat lli-dari-tflt, rurå-d srsnt snat yaãni nnigatsnt.›
23 yini-as sidis ‹išwa mayad, ay-açddam ifulkin iœlæn. tskrt ma-k-id-iqqann
s-maylli idrusn. imma åilad rad-flå å-ufus-nnk ma-iggutn. kšm-d tfræt d-sidik.›
24 yašk-id ilmma åwalli mi ifka yat luznt yini-as ‹wa-sidi ssnå izd argaz išqan
a-tgit, ar-tmggrt ma-ur-tkrzt, ar-tssmunut ma-ur-tluæt. 25 ksuãå åakudan, dduå
æãuå luznt-nnk å-ddu-wakal. ha-lamant-nnk iwiå-ak-tt-id.› 26 irar-as sidis
‹way-açddam yÐçšnn iddullan, is-tssnt is-a-d-mggrå ma-ur-krzå, ar-d-ssmunuå
ma-ur-n-luæå? 27 lliå tssnt mayad, illa fllak a-n-tsrst nnuqrt-inu å-dar iœrrarfin,
akud nna-d-wrriå amñå-d lamant-inu nttat d-ma-di-trur ikka nnigas.› 28 yini
ilmma: ‹kkissat-as luznt-an, tfkm-tt i-walli dar mrawt luznat. 29 ašku wanna
dar illa, rad-as-ityawfka uggÐar, yili-as ma-iggutn. imma wanna ur-dar-illi,
rad-as-ityawkkas ula ma-dars-illan. 30 imma açddam-ad ur-iskirn yat,
luæat-t-in å-tuggugt n-tillas. åin a-å-rad-allan ar-tgñañn uçsan-nsn.›»
31 izayd yasuø yini-asn: «åakud lliå rad-d-wrriå
maylli ra-ijru
å-wass l-læsab
s-ddunit-ad, munn-d didi kullu lmalayka s-lmjd iggutn,
rad-skiwså nkki lli-igan yus n-bnadm f-lørš n-tgldit-inu,
32 aškin-d s-lgddam-inu kullu ayt-tmizar n-ddunit. ra-tn-a¡¡uå i-ngratsn åmklli
ya¡¡u-umksa ihray zå-waåaãn. 33 rad-gå ihray f-ufasiy-inu, gå aåaãn
f-uñlmaã-inu, 34 sawlå ilmma, nkki lli-igan agllid, s-willi llanin f-ufasi
iniå-asn ‹aškad-d a-imbarkin n-baba rbbi, kšmat s-tgldit lli-awn-ijjujad
zå-isizwar n-ddunit. 35 ašku yaå-iyi lañ tfkm-iyi ad-ššå, yaå-iyi irifi tfkm-iyi
ad-suå, giå aårib tšškšmm-iyi s-darun, 36 yaå-iyi-usmmiã tfkm-iyi mad-lssaå,
uãnå tgablm-iyi, lliå-n å-læbs taškim-n s-dari.› 37 åakudan ra-yyi-sqsan åwilli
f-irãa rbbi ‹managu a-sidi, a-k-nñra yaå-k lañ nfk-ak a-tššt, nåd yaå-k irifi
nfk-ak a-tsut? 38 managu a-k-nñra tgit aårib nšškšm-k-id s-darnnå, nåd
yaå-k-usmmiã nfk-ak ma-tlssat? 39 managu a-k-nñra tuãnt nåd tllit å-læbs
našk-in dark?› 40 rad-asn-rarå, nkki lli-igan agllid, ‹læqq a-rad-awn-iniå,
åakud nna-ti-tskrm å-yan zå-aytma-yad mññinin, hati tskrm-t gigi nkki.›
41 iniå ilmma i-willi llanin f-uñlmaã ‹ittyat-n zå-gigi a-willi içza rbbi, tddum
s-løafit lli-ur-ra-sar-içsi, ttyawskar i-iblis d-lmalayka-ns. 42 ašku yaå-iyi lañ
ur-iyi-tfkim ad-ššå, yaå-iyi irifi ur-iyi-tfkim ad-suå, 43 giå aårib
ur-iyi-tšškšimm s-darun, yaå-iyi-usmmiã ur-iyi-tfkim mad-lssaå, uãnå iliå-n
å-læbs ur-iyi-tgablm.› 44 åakudan ra-yyi-sqsan ula ntni ‹managu a-sidi
a-k-nñra yaå-k lañ nåd irifi, nåd tgit aårib nåd yaå-k-usmmiã nåd tuãnt nåd tllit
å-læbs ur-n-dark-nuški a-k-nøawn?› 45 rad-asn-rarå ‹læqq a-rad-awn-iniå, lliå
matta 35
ur-ti-tskirm å-yan å-imññiyn-ad, ur-t-gigi-tskirm nkki.› 46 rad-ddun ntni
s-løqubit l-liçrt. imma åwilli-f-irãa rbbi rad-d-kšmn s-tudrt idumn.»

26
1 lliå ikmml yasuø iwaliwn-ad kullutn, yini i-imæãarn-ns:
skrn inmåurn
f-ad-nån lmasiæ
2 «tssnm izd sin-uwssan a-iqaman i-løid n-usurf.
åakudan a-ra-yyi-n-dæin nkki lli-igan yus n-bnadm
a-yyi-nån f-uggjdi.»
3 munn-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn n-tmazirt-an å-tgmmi
n-qayafa lli-igan anmåur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi. 4 mšawarn f-mamnk
a-s-rad-amñn yasuø s-læilt a-t-nån. 5 walaynni nnan i-ngratsn: «urd å-uwssan
l-løid baš a-ur-duyn mddn.»
6 illa yasuø å-uduwwar n-bitøanya å-tgmmi n-simøan
tamåart lli-d-yusin
tabuqqalt n-tujjut
lli-sttin-ikkan iga anjdam, 7 iskiws ar-ištta. tkšm-d dars
yat-tmåart tusi-d yat-tbuqqalt n-uñru tili gis tujjut iœfan,
iggut-bahra-watig-ns. tffi-tt-id f-içf n-yasuø. 8 lliå ñran imæãarn ma-tskr, bzgn
fllas, inin i-ngratsn: «maç a-stti-tjla? 9 mrad is-tnza tujjut-ad ra-di-tawi kigan,
nfk-t i-imñlaã.» 10 imma yasuø issn mad-swangmn yini-asn: «maç aylliå
tšqam d-tmåart-ad? hatti tskr gigi afulki. 11 imñlaã rad-bdda-didun-ilin, imma
nkki ur-rad-bdda-didun-iliå. 12 hatti tujjut-ad flla tffi, tñåur srs ddat-inu
i-umããal. 13 læqq a-rad-awn-iniå, innaå a-tbrraæn mddn s-lçbar-ad ifulkin
å-kullu ddunit, ra-ttinin f-mayd tskr çtad, ar-tt-id-srs-kttin.»
14 åakudan a-inkr yan zå-gr sin d-mraw n-umæãar,
iskr yahuda
f-a-izznz lmasiæ
ism-ns yahuda isçaryu¡, iddu s-dar inmåurn n-tgmmi
n-rbbi. 15 yini-asn: «mnšk a-rad-iyi-tfkm
ad-awn-t-zznzå?» fkn-as kraã id-mraw n-uqarid n-nnuqrt. 16 åakudan a-iwrri
ar-iswingim mamnk a-ra-tn-iøawn ad-amñn yasuø.
17 ilkm-d-wass amzwaru å-uwssan n-urçœiœ. aškin-d
imæãarn jjujadn
imnsi n-usurf
imæãarn s-dar yasuø sqsan-t: «mani trit
ad-ak-n-gis-njjujad imnsi l-løid n-usurf?» 18 yini-asn:
«zaydat s-dar flan å-tmdint tinim-as ‹hati inna-yak-d-umslmd: tlkm-d
tasaøt-inu. rad-ššå imnsi n-usurf å-tgmmi-nnk, nkki d-imæãarn-inu.›» 19 skrn
imæãarn s-ma-f-tn-yuœœa yasuø, jjujadn imnsi n-usurf.
20 truæ-d-tdggÐat iskiws yasuø a-išš d-imæãarn-ns s-sin d-mraw. 21 lliå
a-šttan yini-asn: «læqq a-rad-awn-iniå, ra-yyi-izznz yan å-gratun.»
22 ¡iyyr-asn bahra, bdun ar-t-sqsan kullutn, kud yan ar-ittini: «yak, urd nkki
a-sidi?» 23 yini-asn: «yan zå-willi didi dranin å-uruku-ad a-ra-yyi-izznz.
24 ha-yus n-bnadm ra-immt åmklli fllas ityaran, walaynni taguãi a-ra-yili
i-urgaz lli-izznzan yus n-bnadm. yuf-as i-urgaz-an mrad is-ur-akkÐ-ilul.»
25 isawl yahuda lli-ra-t-izznz yini-as: «izd nkki a-sidi?» irar-as: «kiyi
a-t-innan.»
26 lliå a-šttan yasi yasuø tangult, iškr rbbi ibbi-tt, ifk-tt
imnsi n-siditnnå
i-imæãarn-ns yini-asn: «amñat tššm. çtad tga ddat-inu.»
27 yasi lkas, iškr rbbi ifk-asn-t yini-asn: «swat zå-gis kullukn. 28 åwid gan
idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt n-mddn ggutnin baš ad-gn løhd l-ljdid å-gratun
matta 36
d-rbbi ma-s-a-fllawn-issitti ddnub-nnun. 29 rad-awn-iniå, ur-sul-rad-suå
zå-lållt n-waãil ar ass lli-å-ra-t-didun-suå zå-ljdid å-tgldit n-baba rbbi.»
30 asin ilmma yan-umarg zå-imurign n-rbbi, ffuån
isawl lmasiæ
f-ma-ra-ijru i-b¡rus
s-uwrir n-zzitun. 31 yini-asn yasuø: «ha-kunni å-iã-ad
ra-yyi-kullu-tflm, ašku ityara ‹rad-utå amksa, tmzr-tuwrut
n-uwlli.› 32 walaynni tigira n-mad-d-nkrå zå-lmut ra-kÐn-zwurå s-tmazirt
n-jalil.» 33 isawl b¡rus yini-as: «waçça-k-kullu-fln, ur-sar-k-filå nkki.»
34 imma yasuø irur-as: «læqq a-rad-ak-iniå, å-iã-ad ur-ra-iår-ufullus ard tinit
kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.» 35 yini-as b¡rus: «waçça rad-didk-mmtå, ur-rad-iniå
ur-k-ssinå.» åmkad ad-nnan imæãarn kullutn.
36 åakudan idda didsn yasuø s-yan-udåar lli-mi-ttinin
ar-itñalla lmasiæ
f-içf-ns
‹gatsimani›, yini i-imæãarn-ns: «gawrat åid. rad-ftuå yan
imikk ad-ññallå.» 37 yawi dids b¡rus d-sin tarwa n-zabdi.
iåuwã yasuø å-tasaøt-an, mmaån iswingimn bahra å-uwl-ns. 38 yini-asn:
«tññay flla taåuft-ad ar lmut. gawrat åid tawzm didi.» 39 izayd iftu yan imikk
iãr f-uwdm-ns s-wakal iññall yini: «wa-baba, ssitti flla lkas-ad n-urfufn
iå-iñãar a-yitti. walaynni a-yili ma-trit, urd mad-riå nkki.» 40 iwrri s-dar
imæãarn yaf-tn-in ¡¡asn. isawl s-b¡rus yini-as: «is-ur-tñãarm a-didi-tawzm yat
tasaøt? 41 awzat tãalbm rbbi a-kÐn-issanf i-kullu ma-ra-kÐn-ijllu. hati ul
n-bnadm ar-ittiri a-iskar afulki, imma ddat-ns tãøf.» 42 iddu tis snat-twal
iññall yini: «wa-baba, iå-ur-iñãar ad-iyi-yanf lkas-ad bla-t-swiå, a-yili ma-trit
kiyi.» 43 iwrri-daå yaf-tn-in ¡¡asn, inra-tn i¡s. 44 ifl-tn iddu tis kra¡¡-twal
iññall yini åmklli inna tiwaliw timzwura. 45 iwrri ilmma s-dar imæãarn-ns
yini-asn: «¡¡asat åila tsunfum. hati tlkm-d tasaøt. inza yus n-bnadm s-gr ifassn
n-mddn Ðçšnnin. 46 nkrat a-nddu. ha-walli-yyi-izznzan yuška-d.»
47 sul a-isawal s-d-iruæ yahuda lli-igan yan zå-sin
ityamañ lmasiæ
d-mraw n-umæãar. munn-d dids kigan d-mddn asin-d
lkmami d-iømad. uznn-tn-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn n-tmazirt-an.
48 åwalli izznzan yasuø imla-yasn-yad tamatart-ad yini-asn «wanna ssudnå,
åwan a-t-igan. amñat-t.» 49 yašk-id yahuda iftu s-dar yasuø yini-as: «sslam
ay-amslmd,» issudn-t. 50 isawl yasuø yini-as: «way-amddakkÐl-inu, izd
mayad a-f-di-tuškit s-åid?» lkmn-t-in wiyyaã, grn-in ifassn fllas amñn-t.
51 inkr ilmma yan zå-willi llanin d-yasuø ildi-d lkummit-ns, yut açddam
n-unmåur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as amññuå. 52 imma yasuø inna-yas: «rar
lkummit-an s-uålaf-ns. han kullu wanna yusin lkummit, s-lkummit a-s-ra-immt.
53 is-ur-tssinm is-ñãarå ad-ãalbå baba rbbi, yazn-iyi-d uggÐar n-sin d-mraw
n-ukabar l-lmalayka? 54 walaynni iå-skrå mayan, mamnk a-rad-afun-warratn
n-rbbi lli-mlanin is-d-iqqan a-ijru kullu mayad?» 55 isawl yasuø åakudan
s-mddn-an ggutnin yini-asn: «ma-s-di-tffuåm s-lkmami d-iømad a-yyi-tåwim
zund iå-giå amççar? gawrå-n-bdda å-tgmmi n-rbbi kraygatt ass ar-sslmadå,
ur-iyi-tumñm å-uwssan-an. 56 walaynni ijra kullu mayad baš a-yafu
ma-ityaran å-warratn l-lanbiya.» åakudan rwln kullu imæãarn-ns fln-t.
57 åwilli umñnin yasuø iwin-t s-dar qayafa anmåur
ibidd lmasiæ
å-lmækama
n-tgmmi n-rbbi, munn-d imslmdn n-ššrø d-imåarn
n-tmazirt kullutn. 58 iãfur-t b¡rus zå-tuggugt ar ammas
matta 37
n-tgmmi n-unmåur, ikšm ula ntta iskiws d-imçzniyn a-iñr ma-ra-ijru. 59 imma
inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn l-lmækama kullutn ar-siggiln s-kra n-tugga
n-tkrkas f-yasuø ma-f-a-t-nqqan. 60 nkrn kigan d-mddn ar-fllas-sskirkisn,
walaynni ur-gisn-ufin kra n-tugga izgan. å-isiggÐra nkrn sin inagan 61 inin:
«argaz-ad nsfld-as inna ‹nkki ñãarå ad-çluå tigmmi n-rbbi bnuå-tt-daå
å-kraã-uwssan.›» 62 ibidd-unmåur n-tgmmi n-rbbi isqsa yasuø:
«is-ur-ra-d-fllasn-trart s-yat? mayd-fllak-ttinin åwid å-tugga-nsn?» 63 imma
yasuø åir ifssa. isawl-daå-unmåur yini-as: «giå-n srk rbbi lli-iddrn. ini-aå, izd
kiyi a-igan lmasiæ yus n-rbbi?» 64 irar-as yasuø: «kiyi a-t-innan. walaynni
rad-awn-iniå, yan imikk ra-tñrm yus n-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi itjhhdn,
iftu-d å-gr imdla n-ignwan.» 65 lliå isfld-unmåur n-tgmmi n-rbbi i-mayad, ibbi
timlsa-ns yini-asn: «lkufr ayad. ma-sul-nra inagan? kunni tsfldm åilad
i-wawal-ns l-lkufr. 66 ma-fllas-tnnam?» rarn-as: «iqqan-t-id a-immt.»
67 ssufsn å-uwdm-ns ar-t-kkatn. kra yut-t s-ibariqn 68 ar-as-ttinin:
«wa-kiyi-ad igan lmasiæ, iå-tgit nnabi ml-aå manwa-k-yutn.»
69 imma b¡rus sul igawr å-brra å-wammas n-tgmmi.
b¡rus inakr lmasiæ
tašk-id yat-tçddamt tini-as: «ula kiyi tllit d-yasuø
gu-jalil.» 70 irar-as ntta å-lgddam n-willi-d-illa: «ur-ssinå ma-s-tnnit.»
71 iffuå s-uågÐmmi. tñr-t yat-tçddamt yaãni, tini i-willi biddnin åin: «åwad illa
d-yasuø gu-naœira.» 72 irar-daå b¡rus s-tgallit: «ur-ssinå argaz-an.» 73 yan
imikk s-as-nnan åwilli biddnin åin: «s-œœaæt tgit kiyi zå-gisn, ašku ar-tsawalt
åmklli sawaln ayt-jalil.» 74 inkr b¡rus ar-itgalla ar-ittini s-jjhd: «nkki ur-ssinå
argaz-an f-a-tsawalm.» iår-ufullus åakudan. 75 ikti-d b¡rus maylli-s-as-inna
yasuø: «ur-ra-iår-ufullus ard tinit kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.» iffuå ar-yalla bahra.

27
1 lliå ifaw zzman munn-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi
ibidd lmasiæ
å-lgddam n-bila¡us
d-imåarn n-tmazirt-an kullutn, mšawarn f-mamnk
a-rad-nån yasuø. 2 krfn-t awin-t dæin-t-in i-bila¡us læakm
n-rruman.
3 imma yahuda lli-izznzan yasuø, lliå isfld
yahuda inåa içf-ns
is-fllas-ækamn s-lmut tÐgrañ-t. yawi kraã id-mraw
n-uqarid-lli n-nnuqrt, irar-tn i-inmåurn d-imåarn 4 yini-asn: «hati ddnub ayd
skrå. zznziå i-lmut yan ur-iskirn kra yÐçšnn.» rarn-as: «mad-aå-gis-illan
nkkÐni? dbbr i-içf-nnk.» 5 iddu yahuda iluæ-n iqaridn å-tgmmi n-rbbi, iffuå
yagÐl içf-ns s-yan-izikr immt. 6 asin inmåurn iqaridn-an inin: «ur-ællan
a-tn-in-ng å-œœnduq n-tgmmi n-rbbi ašku atig n-idammn ad-gan.»
7 mšawarn-daå i-ngratsn, sån srsn ‹igr n-ufççar› a-gis-tmãaln iåribn. 8 sul
s-åassad ar-ttinin mddn i-igr-an ‹akal n-idammn›. 9 åmkad a-s-yuwfa-wawal
n-nnabi irmiyya lli-innan: «rad-d-mšaškan mddn-an n-ayt-rbbi a-d-fllas-fkn
atig n-kraã id-mraw n-uqarid n-nnuqrt, awin-tn ilmma 10 sån srsn igr
n-ufççar. åmkad a-yyi-yuœœa sidi rbbi.»
11 ibidd yasuø å-lgddam l-læakm bila¡us. isqsa-t læakm
bila¡us iækam
f-lmasiæ s-lmut
yini-as: «is-tgit agllid n-ayt-yudaya?» irar-as yasuø: «kiyi
a-t-innan.» 12 nkrn inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn
matta 38
n-tmazirt ar-srs-taštkkan s-kigan d-tåawsiwin, imma ntta ur-asn-irur s-yat.
13 yini-as bila¡us: «is-ur-tsfldt i-mnnawt-tåawsiwin ayd-fllak-ttinin?»
14 imma ntta ifssa ur-asn-irur s-yat aylliå itøjjb bila¡us bahra.
15 ikka-ttin læakm å-kraygatt løid n-usurf ar-asn-gis-irññm i-yan-uæbbas
nna-ran. 16 illa yan å-læbs å-uwssan-an ism-ns barabbas, ityawssan bahra.
17 lliå-d-munn mddn ggutnin, isqsa-tn bila¡us: «manwa tram ad-awn-as-rñmå,
izd barabbas nåd yasuø lli-mi-ttinim lmasiæ?» 18 ašku bila¡us issn
inmåurn-nsn is-æsadn yasuø, åayan ka-f-t-id-dæin. 19 walaynni å-tasaøt-an sul
iskiws bila¡us å-lkursi l-læukm s-d-srs-tuzn-tmåart-ns tini-as-d: «ad-ur-tkšmt
ssuq n-urgaz-an ifulkin, ašku tuška-yyi-d taåuft iggutn åassad f-ssibt-ns
å-yat-twargit.» 20 imma inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn n-tmazirt-an zuydn
sshiyysn mddn baš a-t-ãalbn ad-asn-d-irñm i-barabbas idæi-n yasuø s-lmut.
21 isqsa-tn-daå læakm: «manwa tram å-sin-ad ad-awn-as-rñmå?» rarn-as:
«barabbas.» 22 yini-asn bila¡us: «ma-tram a-t-skrå i-yasuø lli-mi-ttinim
lmasiæ?» rarn-as kullutn: «a-ityaggal f-uggjdi.» 23 yini-asn: «maç? ma-iskr
yÐçšnn?» imma ntni ar-ssåuyyun s-uggÐar ar-ttinin: «a-ityaggal f-uggjdi
a-immt.»
24 iñr bila¡us is-ur-isugir yat, åir zuydn mddn duyn s-uggÐar. yasi-d aman
isird ifassn-ns å-lgddam-nsn yini-asn: «ha-nkki ur-flla-llin idammn n-urgaz-ad.
ñrat kunni ma-ra-tskrm.» 25 rarn-as kullutn: «a-fllannå-ilin idammn-ns nkkÐni
d-tarwa-nnå.» 26 irñm-asn åakudan i-barabbas. imma yasuø, issåurš-t issufå-t
a-immt f-uggjdi.
27 nkrn iøskrin l-læakm awin yasuø s-¡uññunt l-lqœr,
¡¡nñ lli-izrin
f-lmasiæ
ssmunn-d kullu løskr lli-illan åin. 28 kkisn-as timlsit-ns
sslsn-as yan-uslham iñggÐaån, 29 skrn yan-ttaj
zå-uzggÐar gn-as-t f-içf, gn-as yat-tåanimt å-ufus-ns afasi. ar-¡¡arn f-ifaddn-nsn
å-lgddam-ns ar-gis-㜜an ar-ttinin: «sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.»
30 ar-fllas-ssufusn, asin taåanimt-lli ar-t-in-srs-kkatn f-içf. 31 lliå gis šbøan
taãœa, kkisn-as aslham sslsn-as timlsit-ns, awin-t a-t-nån f-uggjdi.
32 lliå ffuån ntni, mnaggarn yan-urgaz gu-kurini ism-ns
lmasiæ f-uggjdi
simøan, amrn-t a-yasi aggjdi n-yasuø. 33 lkmn adåar
lli-mi-ttinin ‹gulguta›. tga lmøna-ns ‹adåar n-tÐçšašt n-içf›. 34 irin ad-fkn
i-yasuø aman n-waãil iktin lli-å-illa-usafar ismmumn, imma ntta lliå-t-imãi
yagÐi a-t-isu. 35 qqnn-t f-uggjdi alln-t. bãun timlsa-ns i-ngratsn grn-d fllasnt
asåar. 36 gawrn åin ãufn-t. 37 gn yat talluæt å-nnig içf-ns a-tml aœraã
lli-s-as-œrãn, ityara gis: «åwad iga yasuø agllid n-ayt-yudaya.» 38 awin-d sin
imççarn agÐln-tn f-iggjda, yan f-ufasi n-yasuø d-yan f-uñlmaã-ns.
39 ar-t-rggmn mddn lli-zraynin, ar-ssmussun içfawn-nsn ar-as-ttinin:
40 «wa-kiyi lli-ra-içlu tigmmi n-rbbi tbnut-stt å-kraã-uwssan, jjnjm içf-nnk.
gguz-d zå-uggjdi iå-tgit yus n-rbbi.» 41 åmkad-daå a-s-a-gis-t¡nañn inmåurn
n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø d-imåarn n-tmazirt ar-ttinin: 42 «hati ijjnjm
wiyyaã walaynni ur-iñãar a-ijjnjm içf-ns. izd agllid n-ayt-rbbi a-iga? iniyat-as
a-d-igguz zå-uggjdi åilad baš a-srs-namn. 43 hatin isstamn å-rbbi, ig içf-ns
d-yus n-rbbi. iniyat-as a-t-ijjnjm rbbi åilad iå-fllas-irãa.» 44 ula imççarn
lli-dids-tyaggalnin f-iggjda ar-t-rggmn ula ntni.
matta 39
45 lliå tlkm tasaøt tis snat d-mrawt, ãrnd-d tillas
lmut l-lmasiæ
f-tmazirt-an kullutt ar tasaøt tis kra¡¡ n-tdggÐat. 46 tasaøt
tis kra¡¡ yut yasuø s-yat-tåuyyit itjhhdn yini: «aluy, aluy, lama šabaqtani?» tga
lmøna-ns «wa-rbbi-nu, wa-rbbi-nu, maç a-yyi-tflt?» 47 kra zå-willi biddnin
åin, lliå-as-sfldn inin: «hati ar-yaqra i-nnabi iliyya.» 48 yazzl yan gisn yasi-d
yan-ušrwiã iømmr-t s-waman l-lçll ig-t å-yat-tåanimt imdi-t-in i-yasuø a-isu.
49 inin wiyyaã: «zgayat, a-nñr is-ra-d-yašk iliyya a-t-ijjnjm.» 50 imma yasuø
yut-daå s-yat-tåuyyit itjhhdn idæi rruæ-ns.
51 åakudan yut-ušrrig lçamiya n-tæanut tamñlayt å-tgmmi n-rbbi, tbãu
f-sin zå-uflla ar izdar. immass-wakal stån ijarifn, 52 rñmn ismãal nkrn kigan
d-imñlayn n-rbbi lli-mmutnin. 53 ntni, lliå-d-inkr yasuø zå-lmut, ffuån-d
zå-ismãal kšmn-d s-tmdint n-urušalim, ñrn-tn mddn ggutnin.
54 imma lqb¡an n-iøskrin d-willi dids ãufnin yasuø, lliå ñran akal
ar-itmussu ula kullu mayd ijran, iksaãn bahra ar-ttinin: «s-œœaæt iga åwad yus
n-rbbi.»
55 ilint-åin-tmåarin ggutnin, biddnt å-tuggugt ar-tmnadnt kullu ma-ijran.
munnd-d ntnti d-yasuø zå-tmazirt n-jalil ar-ti-tøawannt. 56 tlla gisnt maryam
ullt-magdala, d-maryam innas n-aytmatn yaøqub d-yusf, tili ula innas n-tarwa
n-zabdi.
57 lliå-di-truæ-tdggÐat yašk-id yan-urgaz ism-ns yusf. iga
timãlt l-lmasiæ
gu-rama, iggut dars lçir, ig ula ntta amæãar n-yasuø.
58 ikšm s-dar bila¡us iãalb zå-gis ddat n-yasuø, yamr bila¡us ad-as-tt-fkn.
59 iddu yusf yawi ddat issmuttl-tt å-lkttan išwan iåusn, 60 isrs-tt-in
å-umããal-ns l-ljdid ityawåza å-ujarif. issknuki-d yan-ifir imqqurn iqqn srs imi
n-umããal iddu. 61 tili åin maryam ullt-magdala d-maryam-lli yaãni, gawrnt
å-lgddam n-umããal.
62 izri-wass-an å-ujadn i-løid. munn-d inmåurn n-tgmmi
tiãaf n-imçzniyn
f-umããal
n-rbbi d-ifarisin, ddun s-dar bila¡us 63 inin-as: «a-sidi,
ur-nttu ma-inna bu-tkrkas-an lliå sul iddr, inna ‹å-wis
kraã-uwssan rad-d-nkrå zå-lmut.› 64 nãalb-k åilad a-taznt iøskrin a-n-ãufn
amããal-ns ard izri wis kraã-uwssan, a-ur-imil ddun imæãarn-ns akÐrn ddat inin
is-d-inkr zå-lmut, jlun mddn uggÐar n-åmklli jlan.» 65 irar-asn bila¡us: «hatin
darun imçzniyn. zaydat tãufm kunni åmknna tram.» 66 ddun ilmma, åwin
tiãaf f-umããal, øllmn ifir baš ad-issann is-illa ma-t-irññmn, ssbiddn imçzniyn
å-lgddam-ns.

28
1 lliå izri-wass n-usunfu, zikk œbaæ n-wass l-lædd, tnkr
tankra l-lmasiæ
zå-lmut
maryam ullt-magdala d-maryam-lli yaãni ddunt ad-ñrnt
amããal. 2 s-immussa-wakal å-tasaøt-an s-jjhd, igguz-d
yal-lmalak n-sidi rbbi zå-ignwan, issknuki ifir zå-imi n-umããal, igawr fllas.
3 ar-issmrqiqiy lmalak zund usmann tmllul-tmlsit-ns zund adfl. 4 ggÐdn
imçzniyn lli-ãufnin amããal ar-trgigiyn s-tawda, ãrn s-wakal zund iå-mmutn.
5 isawl lmalak s-tmåarin yini-asnt: «ad-ur-tiksaãmt. ssnå is-a-tsiggilmt yasuø
lli-immutn f-uggjdi. 6 ur-sul-illi åid ašku inkr-n åmklli-s-inna. aškamd-d
matta 40
a-tñrmt illiå-t-id-srsn.» 7 yini-asnt ilmma: «ddwamt åilad s-dar imæãarn-ns,
tinimt-asn is-d-inkr zå-lmut. ra-kÐn-izwur s-tmazirt n-jalil. åin a-å-ra-ti-tñrm.
ha-yyi nniå-awnt-t.»
8 ffuånd-d-tmåarin æayna zå-dar-umããal, ggÐdnt s-lfræ iggutn. ddunt
ar-tazzalnt ad-awint lçbar i-imæãarn-ns. 9 sul llant å-uåaras s-asnt-iban yasuø
yini-asnt: «ad-awnt-tili sslamt.» ruænt-in ãrnt-as-n f-iãarn sjdnt-as.
10 yini-asnt yasuø: «ad-ur-tiksaãmt. zaydamt tinimt i-aytma ad-ddun s-jalil.
åin a-å-ra-yyi-ñrn.»
11 lliå ddant-tmåarin, iwrri kra zå-imçzniyn lli-ãufnin
tugga n-imçzniyn
amããal s-tmdint, inin i-inmåurn n-tgmmi n-rbbi
f-ma-ijran. 12 munn-d ntni d-imåarn n-tmazirt mšawarn i-ngratsn, fkn
i-imçzniyn iqaridn 13 uœœan-tn inin-asn: «iniyat i-mddn ‹uškan-d imæãarn-ns
å-iyã, afn-aå-d ngn, akÐrn ddat-ns.› 14 a-ur-tiksaãm zå-læakm. iå-iffuå isfld
i-åayan, ra-t-nssfhm is-ur-fllawn-illi yat.» 15 amñn iqaridn, skrn
åmklli-tn-uœœan. ilin iwaliwn-ad å-dar ayt-yudaya sul s-åassad.
16 nkrn ilmma imæãarn s-yan d-mraw, ddun s-tmazirt
iban lmasiæ
i-imæãarn-ns
n-jalil s-uwrir lli-s-asn-inna yasuø. 17 ñrn-t åin ãrn
s-wakal sjdn-as, walaynni illa sul gisn ma-iškkan.
18 imma yasuø iruæ-tn yini-asn: «hati å-ufus-inu a-å-ityawfka kullu ma-illan
å-ignwan ula å-wakal. 19 ddwat åilad s-kraygatt tamazirt, trarm mddn ad-gn
imæãarn-inu, tssddmm-tn å-waman s-ism n-baba d-yus d-rruæ lqudus,
20 ar-tn-tsslmadm ad-skarn kullu ma-f-kÐn-uœœaå. ha-yyi bdda didun ar
isiggÐra n-ddunit.»
41

lçbar ifulkin f-ufus n-marqus

1
1 lçbar ifulkin n-yasuø lmasiæ yus n-rbbi. 2 ibda åmklli ityaran åayd izrin
f-ufus n-nnabi išaøya, inna rbbi: «rad-aznå arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak
aåaras-nnk. 3 ha-yan-wawal ar-itbrraæ å-lçla ar-ittini ‹jjujadat aåaras
n-siditnnå, tssnmm tiåarasin-ns.›»
4 åmkan a-s-d-iban yuæanna amsddam å-lçla ar-itbrraæ
tabrraæt n-yuæanna
ar-ittini: «flat kullu ma-tskarm yÐçšn, tddmm å-waman,
baš ad-awn-iœamæ rbbi f-ddnub-nnun.» 5 ffuån-d s-dars mddn ggutnin
zå-tmazirt n-yudaya d-imzdån n-tmdint n-urušalim, ar-tqrran s-ddnub-nsn,
ddmn kullutn f-ufus-ns å-wasif n-urdun. 6 yuæanna ar-ilssa taãut n-irøaman
ar-yaggs s-ubkkas n-ilm, ar-ištta tamuråi d-tammnt l-lçla. 7 ar-itbrraæ ar-ittini:
«ra-d-yašk tigira-nu yan yugÐr-iyi. ur-sthllaå ad-knuå ad-rñmå ifalan
n-turñiyin-ns. 8 nkki ssddmå-kÐn å-waman, imma ntta ra-kÐn-issddm s-rruæ
lqudus n-rbbi.»
9 yan-wass å-uwssan-an iffuå yasuø tamdint n-naœira
udum l-lmasiæ
f-ufus n-yuæanna
lli-illan å-tmazirt n-jalil, yašk-id iddm å-wasif n-urdun
f-ufus n-yuæanna. 10 åir inkr-d zå-waman s-iñra ignwan
rñmn, igguz-d fllas rruæ lqudus n-rbbi zund yan-utbir, 11 isawl-d yan-wawal
zå-ignwan yini: «kiyi tgit iwi iøzzan. fræå srk bahra.»
12 iddu yasuø idæi-t rruæ lqudus åakudan s-lçla.
ši¡an yurm lmasiæ
13 ikka-n å-dar luæuš å-lçla kkuñ id-mraw n-wass,
ar-t-itarm ši¡an, ar-ti-tøawann lmalayka.
14 lliå ityamañ yuæanna å-læbs yašk-id yasuø s-tmazirt
imæãarn imzwura
n-jalil ar-itbrraæ s-lçbar ifulkin n-rbbi 15 ar-ittini:
«ikmml zzman, takmur-d-tgldit n-rbbi. flat kullu ma-tskarm yÐçšn, tåwim
å-lçbar-ad ifulkin.» 16 iftu å-tama n-umda n-jalil, iñr simøan ntta d-gÐmas
andraws. ingÐmarn n-islman ad-gan. grn-in ššbkt å-umda. 17 isawl yasuø
yini-asn: «aškad-d munat didi, rarå-kÐn a-tgm ingÐmarn n-mddn.» 18 fln
ššbayk-nsn åakudan, munn dids. 19 izayd iftu yan imikk s-n-iñra yaøqub yus
n-zabdi ntta d-gÐmas yuæanna. llan å-tanawt-nsn ar-tødaln ššbayk. 20 iår-asn
åakudan, fln-in babatsn zabdi å-tanawt ntta d-içddamn-ns, munn d-yasuø.
21 ruæn tamdint n-kafrnaæum. å-wass n-usunfu ikšm
lmasiæ issufå ljnn
yÐçšnn
yasuø s-tgmmi n-tñallit ar-isslmad mddn. 22 ar-tøjjabn
å-ulmmud-ns ašku ar-srsn-isawal åmklli dars læqq
ad-asn-yini ma-tn-d-iqqann a-t-skarn. ur-igi ntta zund imslmdn n-ššrø.
23 å-tasaøt-an illa å-tgmmi n-tñallit yan-urgaz lli-å-illa yal-ljnn yÐçšnn bahra.
24 yut s-yat-tåuyyit yini: «wa-yasuø gu-naœira, ma-illan å-gratnnå didk?
is-di-tuškit ad-aå-thlkt? ssnå ma-tgit kiyi. amñlay n-rbbi a-tgit.» 25 isawl
yasuø yamr ljnn yini-as: «fssa, tffuåt zå-gis.» 26 issmæakka-t ljnn bahra, yut
s-yat-tåuyyit itjhhdn iffuå zå-gis. 27 ar-tøjjabn mddn kullutn ar-ssmqsan
i-ngratsn ar-ttinin: «ma-iga mayad? kra n-ulmmud l-ljdid ayad. hati dars
tañããart iggutn aylliå a-itamr ljnun Ðçšnnin, ar-skarn s-wawal-ns.»
marqus 42
28 åakudan ar-bahra-sawaln mddn f-yasuø, awin lçbar-ns s-kraygatt mani
å-tmazirt n-jalil kullutt.
29 lliå iffuå zå-tgmmi n-tñallit yašk-id s-tgmmi n-simøan
taãggÐalt n-simøan
d-andraws. kšmn srs ntni d-yaøqub d-yuæanna. 30 afn-in
taãggÐalt n-simøan tgn tuãn s-tawla, inin-as fllas. 31 yakmur s-tama-ns
yamñ-as å-ufus issnkr-tt-id. titti zgis tawla, tnkr ar-fllasn-ttsççar.
32 å-tdggÐat n-åassan lliå-n-tãr tafukt aškin-d mddn
lmasiæ ijjujji
imuãan ggutnin
s-dar yasuø, awin-as-d imuãan kullutn ula åwilli-å-llan
ljnun. 33 munn-d kullu ayt-tmdint å-imi n-tgmmi.
34 ijjujji imuãan ggutnin zå-kullu timuãan lli-gisn-llanin issufå kigan d-ljnun.
ur-yudji ljnun a-fllas-sawaln, ašku ssnn ntni ma-iga.
35 inkr-d yasuø å-tillas n-œœbaæ, iffuå iftu s-yan mani
tabrraæt l-lmasiæ
å-jalil
å-ur-illi yan, ar-åin-itñalla. 36 iãfur-t simøan d-willi dids
llanin. 37 lliå-t-in-ufan inin-as: «ha-mddn kullutn
ar-srk-siggiln.» 38 imma yasuø irur-asn: «a-nddu s-iduran-an yaãni
a-n-tbrraæå åin-daå, ašku mayad a-f-d-uškiå.» 39 izayd ar-itkka kullu tamazirt
n-jalil ar-itbrraæ å-tgÐmma n-tñallit ar-issufuå ljnun.
40 yan-wass yuška-d dars yan-unjdam, iãr å-lgddam-ns
lmasiæ ijjujji
anjdam
iãalb-t bahra yini-as: «tñãart a-yyi-tssåust iå-trit.»
41 iænnu gis yasuø bahra, iggr-as s-ufus-ns, yini-as: «riå
nkki. åus.» 42 åakudan yitti zå-gis ljdam iåus. 43 yazn-t yasuø yuœœa-t
s-lmøqul 44 yini-as: «rar løaql ad-ur-tinit yat i-yan, walaynni ddu tmlt içf-nnk
i-unmåur n-tgmmi n-rbbi tfkt f-usåus-nnk tiårsi lli-f-yuœœa musa, a-tg tugga
i-mddn.» 45 imma ntta iffuå åakudan ar-isawal bahra f-yasuø, ar-itawi lçbar
n-mad-as-ijran aylliå ur-sul-iñãar yasuø a-ikšm ibayyn s-kra n-uduwwar.
iqama å-lçla ar-n-dars-ttaškin mddn zå-kraygatt tasga.

2
1 iwrri-d yasuø s-tmdint n-kafrnaæum. zrin kra n-uwssan
lquwwa l-lmasiæ
s-sfldn mddn is-illa å-tgmmi. 2 munn-d fllas mddn
ggutnin aylliå ur-iqama kra n-uåñu å-ugÐns ula å-imi n-brra. ar-tn-isslmad
s-wawal n-rbbi. 3 aškin-d kkuñ mddn asin-d yan-urgaz ikušmn. 4 ur-ñãarn
a-t-in-ssakmurn i-yasuø ašku tømmr-tgmmi s-mddn ggutnin. ålin ilmma
s-ukfaf, ssittin yan-uwzun å-iggi n-illiå illa yasuø, rñmn anqubbi, zzugzn-in
imjdin lli-f-ign-ukušam. 5 yasuø iñra mamnk a-bahra-srs-umnn, isawl
s-ukušam yini-as: «way-iwi, ittin fllak ddnub-nnk.» 6 llan åin kra n-imslmdn
n-ššrø, gawrn ar-swingimn d-içf-nsn: 7 «maç a-isawl åwad s-åmkad? awal
l-lkufr ayd inna. ma-iñãarn a-issitti ddnub abla rbbi waædut?» 8 imma yasuø
issn å-rruæ-ns ma-å-a-swingimn, yini-asn: «maç aylliå a-tswingimm
d-içfawn-nnun åmkad? 9 ma-gisn-irçan, ad-iniå i-åwad ikušmn ‹ittin fllak
ddnub-nnk› nåd ad-iniå ‹nkr, tasit imjdin-nnk ar-ttidut›? 10 walaynni
rad-awn-mlå is-dari tañããart å-ddunit ad-ssittiå ddnub, nkki lli-igan yus
n-bnadm.» igrawl å-ukušam yini-as: 11 «nniå-ak, nkr tasit imjdin-nnk, tddut
s-tgmmi-nnk.» 12 inkr åakudan yasi imjdin-ns iffuå å-lgddam n-mddn-an.
ar-tøjjabn kullutn ar-talån rbbi ar-ttinin: «ur-jju-nñri zund mayad.»
marqus 43
13 iffuå-daå yasuø s-tama n-umda, aškin-d dars mddn
iåra-d lmasiæ i-lawi
ggutnin ar-tn-isslmad. 14 iftu yan imikk iñr lawi yus
n-æalfa iskiws å-illiå a-tamñn iqaridn n-nkkas. yini-as: «ašk-id, mun didi.» inkr
lawi imun dids.
15 igawr yasuø d-imæãarn-ns å-tgmmi n-lawi, idru
išša lmasiæ
d-id-bu-nkkas
d-id-bu-nkkas ggutnin d-wiyyaã Ðçšnnin. iggut gisn
ma-itmunun d-yasuø. 16 imma imslmdn n-ššrø l-lmdhb
n-ifarisin, lliå-t-ñran ar-ištta d-mddn Ðçšnnin d-willi tamñnin nkkas, sqsan
imæãarn-ns: «maç aylliå a-ištta d-id-bu-nkkas d-mddn-an Ðçšnnin?» 17 lliå
isfld yasuø i-mad-nnan yini-asn: «urd åwilli dusnin a-iætajjan a¡bib walaynni
åwilli uãnnin. ur-d-uškiå a-n-årå i-willi åalnin is-fulkin, walaynni uškiå-d
a-n-årå i-willi Ðçšnnin.»
18 å-uwssan-an ar-tañumn imæãarn n-yuæanna
asqsi f-uñum
amsddam, ntni d-ifarisin. aškin-d kra n-mddn sqsan
yasuø: «maç aylliå a-tañumn imæãarn n-yuæanna ntni d-ifarisin, imma
imæãarn-nnk kiyi ur-a-tañumn?» 19 isawl yasuø yini-asn: «is-ñãarn ayt-tmåra
ad-añumn d-usli didsn? iå-sul-didsn-illa-usli ur-ñãarn ad-añumn. 20 walaynni
rad-d-aškin-uwssan lli-å-ra-fllasn-yitti-usli. å-uwssan-an a-å-rad-tañumn.
21 ur-illi ma-ignnun tadåart n-ttub l-ljdid f-tmlsit taqdimt. iå-iskr åmkan
ra-tkkis-tdåart l-ljdid zå-tqdimt tbbi s-uggÐar. 22 ur-illi ma-itggan aman
n-waãil iktin l-ljdid å-ilmawn iqdimn. iå-iskr åmkan rad-stån-waman l-ljdid
ilmawn iqdimn ffin-waman çsrn ilmawn. walaynni ar-tggan aman n-waãil
l-ljdid å-ilmawn l-ljdid.»
23 yan-wass n-usunfu ifta yasuø d-imæãarn-ns å-igran
asqsi f-wass
n-usunfu
å-gr imndi. lliå a-ttidun ar-tkkisn imæãarn tizlfin.
24 sawln-d kra n-ifarisin inin-as: «ñr, maç aylliå a-skarn
å-wass n-usunfu åaylli ur-gis-iællan?» 25 irar-asn yasuø: «is-ur-tårim f-dawd
ma-iskr åakud lliå-t-bahra-inåa lañ, ntta d-willi dids munnin? 26 ikšm s-tgmmi
n-rbbi å-uwssan n-abyatar anmåur n-tgmmi n-rbbi, išš aårum lli-ityawfkan
i-rbbi. ur-iælla a-t-išš yan abla inmåurn n-tgmmi n-rbbi. išša-t dawd ifk-t
i-usmun-ns.» 27 izayd yasuø yini-asn: «rbbi iskr ass n-usunfu f-ssibt n-bnadm,
urd bnadm f-ssibt n-wass n-usunfu. 28 mayad a-f-giå sidis ula n-wass
n-usunfu, nkki lli-igan yus n-bnadm.»

3
1 ikšm-daå yasuø s-tgmmi n-tñallit. illa åin yan-urgaz
ijjujji lmasiæ
å-wass n-usunfu
immut-as-ufus. 2 ilin kra n-mddn ran ad-afn å-yasuø
ma-s-a-yas-œraãn, gabln-t ad-ñrn is-ra-t-ijjujji å-wass
n-usunfu. 3 isawl yasuø s-walli mi immut-ufus yini-as: «ašk-id s-wammas.»
4 isawl ilmma s-wiyyaã yini-asn: «ma-iællan å-wass n-usunfu? a-nskar
ma-ifulkin nåd a-nskar ma-yÐçšnn? izd a-njjnjm yan nåd a-t-nhlk?» imma ntni
fssan. 5 igrawl gisn ¡iyyr-as tÐgrañ-t ašku qqurn-uwlawn-nsn bahra. isawl
s-urgaz-lli yini-as: «mdi-d afus-nnk.» imdi-as-t-id s-ijji, idus-ufus-ns. 6 ffuån
ifarisin åakudan, ddun ar-tmšawarn d-imddukkÐal n-ugllid hirudus f-mamnk
a-rad-nån yasuø.
marqus 44
7 iftu yasuø d-imæãarn-ns s-umda, ãfurn-t mddn ggutnin
isawl lmasiæ
i-mddn å-tama
zå-tmazirt-an n-jalil. 8 lliå sfldn wiyyaã f-ma-iskr,
n-umda aškin-d zå-yudaya d-tmdint n-urušalim ula tamazirt
n-idumiyya d-tsga yaãni n-wasif n-urdun ula tisgiw n-œur
d-œayda. 9 yini ilmma yasuø i-imæãarn-ns ad-as-d-awin yat tanawt, a-tili
å-tama-ns baš a-srs-ikšm iå-t-ssnukman mddn bahra. 10 ašku å-uwssan-an
ar-ijjujji mddn ggutnin aylliå a-d-fllas-¡¡arn kullu ma-å-llant-tmuãan baš
ad-as-ggrn. 11 ula ljnun åakud nna-t-ñran ãrn-d å-dar iãarn-ns ar-ssåuyyun
ar-ttinin: «kiyi tgit yus n-rbbi.» 12 imma yasuø ar-tn-itamr a-ur-inin i-yan
f-ma-iga.
13 iåli yasuø s-yan-uwrir iår-d i-willi ira, aškin-d s-dars.
sin d-mraw
n-urqqas
14 isti sin d-mraw ad-gn irqqasn-ns, baš ad-dids-tmunun
yazn-tn ilmma a-tbrraæn 15 tili-asn-tñããart ad-ssufuån
ljnun. 16 isti simøan, ifk-as ism l-ljdid ‹b¡rus›. 17 isti yaøqub yus n-zabdi
d-yuæanna gÐmas n-yaøqub, ifk-asn ism l-ljdid ‹bu-anarjis›, tga lmøna-ns
‹tarwa n-iggig›. 18 isti andraws d-filibbus d-bartulamaws d-matta d-tuma
d-yaøqub yus n-æalfa d-taddaws d-simøan awa¡ani, 19 ntni d-yahuda isçaryu¡
lli-ra-izznz yasuø tigira.
20 iwrri-d yasuø åakudan s-tgmmi. munn-d-daå fllas
kra n-mddn
ur-ssinn ma-iga
mddn ggutnin aylliå ur-akkÐ-ñãarn ad-ššn aårum. 21 ula
yasuø aytmas n-yasuø sfldn fllas. aškin-d ntni a-t-awin ašku
nnan: «iffuå içf-ns.» 22 imma imslmdn n-ššrø
lli-d-uškanin zå-tmdint n-urušalim, ar-ttinin: «illa gis ‹bøl-zabul.› hati s-tækimt
n-ugllid l-ljnun a-s-a-issufuå ljnun.» 23 imma yasuø iåra-yasn-d s-dars,
ar-srsn-isawal s-lmøni yini-asn: «mamnk a-ra-yiri ši¡an a-issufuå içf-ns?
24 iå-a-ttmmaå yat-tgldit d-içf-ns ur-ra-tqama-tgldit-an. 25 iå-a-ttmmaå
yat-tgmmi d-içf-ns ur-ra-tqama-tgmmi-an. 26 ula ši¡an, iå-immaå d-içf-ns
ur-ra-iqama walaynni ra-iãr. 27 ur-iñãar yan a-ikšm s-tgmmi n-yan-idusn
a-d-yakÐr ayda-ns iå-ur-zwar-ikrs åwalli idusn. iå-t-ikrs, åakudan
a-rad-as-d-yakÐr tigmmi-ns.
28 «læqq a-rad-awn-iniå, kullu ddnub n-bnadm, iñãar rbbi ad-asn-iœamæ
fllasn, ula tirggam lli-s-a-rggmn rbbi. 29 walaynni yan irggmn rruæ lqudus
ur-sar-as-fllas-iœamæ. ntta rad-bdda-fllas-yili læukm n-rbbi.» 30 isawl åmkad
ašku ar-ttinin: «illa gis yan-rruæ yÐçšnn.»
31 tašk-id innas n-yasuø d-aytmas, biddn-d å-brra
aytmas l-lmasiæ
d-innas
n-tgmmi, aznn-d mad-as-d-yaqran. 32 imma ntta sutln-as
mddn, iskiws å-wammas-nsn. inin-as-d: «ha-innak
d-aytmak å-brra, ar-srk-siggiln.» 33 isawl yasuø yini-asn: «ma-igan inna ula
aytma?» 34 issmaqql å-willi dids skiwsnin yini-asn: «ha-inna d-aytma.
35 ašku wanna iskarn ma-ira rbbi, nttan a-igan gÐma ig ulltma ig inna.»

4
1 izayd yasuø ar-isslmad å-tama n-umda. munn-d fllas
lmøna n-wamud
d-ikalln
mddn ggutnin aylliå-t-id-iqqan a-ikšm s-tanawt, iskiws gis
å-umda, akmurn-d mddn ar tama n-waman.
marqus 45
2 ar-tn-isslmad s-lmøni f-tåawsiwin ggutnin, yini-asn: 3 «sfldat, hay-afllaæ
iffuå a-n-iluæ amud. 4 lliå-t-iluæ iãr-n kra å-uåaras aškin-d igãaã grun-t.
5 iãr-n kra å-gr iñran å-illiå idrus-wakal, imåi-d æayna ašku
ur-t-bahra-idil-wakal. 6 walaynni lliå-di-tåli tafukt, tjdr-t, yiqar ašku ur dars
iñuran. 7 iãr-n kra å-uzggÐar, iåli d-uzggÐar iššqajji-t ur-d-yiwi œœabt. 8 iãr-n
kra å-wakal ifulkin, imåi-d yimåur ifk œœabt, ifk yan kraã id-mraw, ifk wayyaã
sãiœ id-mraw, ifk wayyaã miyya.» 9 yini-asn: «wanna dar imzgan
a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
10 lliå iffuå yasuø zå-gr mddn-an ggutnin aškin-d dars imæãarn-ns s-sin
d-mraw, ntni d-wiyyaã zå-usmun-ns, sqsan-t f-lmøni-ad. 11 yini-asn yasuø:
«kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-mddn yaãni. imma
åwin n-brra rad-asn-kullu-ityawnna s-lmøni. 12 åmklli ityaran
‹rad-bahra-tmnadn walaynni ur-rad-issann mad-mnadn. rad-bahra-sflidn
walaynni ur-rad-fhmn ma-mi-sfldn. ur-rin a-d-sri-wrrin a-fllasn-ssittiå
ddnub-nsn.›»
13 izayd yini-asn: «is-ur-tssinm ula lmøna-yad? mamnk a-s-ra-tissanm
lmøni yaãni kullutnt? 14 afllaæ iga-t wad izraøn awal n-rbbi. 15 kra n-mddn
gan zund amud lli-iãrn å-uåaras. lliå sfldn i-wawal yašk-id ši¡an, ikkis-asn
awal lli-darsn-illan. 16 kra n-mddn gan zund amud lli-iãrn å-gr iñran. sfldn
i-wawal amñn-t æayna, fræn srs. 17 walaynni ur-ikšim-wawal-an s-uwl-nsn.
qaman åir kra n-uwssan ard tili tassast nåd tarfufnt f-ssibt n-wawal s-knukin.
18 kra n-mddn gan zund amud lli-iãrn å-uzggÐar. sfldn i-wawal 19 walaynni
ddan asin tiåufiwin n-ddunit lhun s-wayda irin tiåawsiwin yaãni. åayan
a-iššqajjin awal-an aylliå ur-d-yiwi œœabt. 20 walaynni kra n-mddn gan zund
amud lli-iãrn å-wakal ifulkin. sfldn i-wawal n-rbbi skrn srs fkn œœabt. ifk yan
kraã id-mraw, ifk wayyaã sãiœ id-mraw, ifk wayyaã miyya.»
21 isawl-daå yasuø yini-asn: «is-ra-di-tawim lqndil
lqndil d-løbrt
a-ti-tsrsm å-ddu løbrt nåd å-ddu tisi? is-urd f-iggi n-mani
yattuyn a-f-ra-t-in-tsrsm? 22 han kullu ma-intln ra-t-ñrn mddn tigira, d-kullu
ma-idln ra-t-zzudfn. 23 yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
24 izayd yini-asn: «rarat løaql s-mayd mi tsflidm. hati s-løbrt lli-s-a-ttøbbarm
a-s-rad-awn-ityawøbbar ityawfka-yawn s-uggÐar. 25 ašku wanna dar illa,
rad-as-izayd rbbi, imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli dars illan.»
26 izayd yasuø yini-asn: «åmkad a-tga-tgldit n-rbbi. tga
lmøna n-wamud
lli-d-imåin
zund yan-urgaz ar-itluæ amud å-wakal. 27 ar-igan
ar-inkkr å-iyã ula azal, imåi-d-wamud ar-itimåur, imma
argaz-an ur-issin mamnk. 28 hati akal a-t-id-issmåayn. å-isizwar gant agÐlas,
yan kra gnt tizlfin, å-isiggÐra gnt ¡umññin ømmrnin. 29 iå-nwant-¡mññin
ra-d-yasi asmmawd ašku truæ-tmgra.»
30 yini-asn yasuø: «ma-s-ra-nssrwas tagldit n-rbbi?
lmøna n-taqqayt
imññin
mal-lmøna a-s-ra-fllas-nsawl? 31 trwas yat taqqayt
l-lçrdl. lliå-n-tãr å-wakal, tmññi f-kullu taqqayin n-imadn
lli-llanin. 32 walaynni yan kra ar-di-ttmåay ar-ttimåur, twrri tagÐr kullu imndi.
ar-tskar tiœ¡¡win mqqurnin aylliå a-srsnt-kššmn igãaã n-ignwan, zdån
å-umalu-ns.»
marqus 46
33 ar-srsn-isawal yasuø s-lmøni ggutnin zund çtid, yawi-asn-d awal n-rbbi
s-unšknna mi ñãarn a-t-fhmn. 34 mddn-an åir s-lmøni a-s-a-srsn-isawal.
walaynni imæãarn-ns, lliå llan waædutn ar-asn-imala tiåawsiwin-ad kullutnt
baš a-tnt-issann åmklli gant.
35 lliå tlkm-tdggÐat n-åassan yini-asn: «a-nddu
lmasiæ yumr aãu
d-umda
s-tsga-yan yaãni n-umda.» 36 fln mddn åin, kšmn
imæãarn s-tanawt lli-å-illa yasuø. munn didsn kra n-mddn
å-tanawin yaãni. 37 åakudan inkr-d-waãu itjhhdn, attuynt taãangiwin
ar-kkatnt tanawt aylliå a-ttømmar s-waman. 38 yasuø illa å-tåurdin å-tanawt,
isrs içf-ns f-yat lmçdda, ign. ssfaqn-t imæãarn-ns inin-as: «is-ur-ak-ginnå-illi
yat ra-nhlk?» 39 inkr yasuø yamr aãu a-ifssa, yini i-umda: «zga, thnnat.»
s-ibbi-waãu iwrri-umda ihnna bahra. 40 yini i-imæãarn-ns: «maç aylliå
tksuãm? is-ur-tuminm?» 41 imma ntni ggÐdn s-uggÐar ar-ttinin i-ngratsn:
«ma-iga åwad aylliå a-srs-isflid-waãu ula amda?»

5
1 lkmn tamazirt n-garasa å-tsga yaãni n-umda n-jalil.
lmasiæ ijjujji
amjnun
2 bæra-d-iffuå yasuø zå-tanawt s-t-id-imnaggar
yan-urgaz iffuå-d zå-gr ismãal. illa gis yal-ljnn yÐçšnn
bahra, 3 izdå å-gr ismãal, ur-iñãar yan a-t-iqqn nåd a-t-ikrf s-ssnasl.
4 mnnawt-twal a-ityawkrraf s-lgyud d-ssnasl, walaynni ar-itbbi ssnasl ar-irñña
lgyud aylliå ur-iñãar yan a-t-iæœar. 5 å-iyã ula azal ar-itlli å-gr ismãal ula
å-iwrar, ar-issåuyyu ar-issyaggas içf-ns s-iñran. 6 lliå iñra yasuø sul-n-yaggug
yazzl-d iãr f-ifaddn å-lgddam-ns, 7 iåuwwt s-jjhd yini-as: «wa-yasuø yus
n-rbbi amattuy, ma-illan å-griyi didk? giå-n srk sidi rbbi a-ur-iyi-tssrfufnt.»
8 ašku yasuø inna-yas: «wa-ljnn-an yÐçšnn, ffuå zå-urgaz-ad.» 9 isqsa-t
yasuø åakudan: «ma-iga ism-nnk?» yini-as: «iga ism-inu ‹mnnaw› ašku nkkÐni
nggut.» 10 iãalb-t bahra a-ur-i¡¡ay ljnun zå-tmazirt-an. 11 tlla åin yat-tuwrut
iggutn n-walfan, ttyawksa å-uwrir-an. 12 ãalbn-t ljnun bahra inin-as: «azn-aå
s-walfan-an. adj-aå a-srsn-nkšm.» 13 irar-asn: «zaydat.» ffuån ljnun åakudan,
kšmn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd zå-ujarif s-umda. sin id-walf n-ilf ad-gan,
çsin-in kullutn å-umda.
14 rwln imksawn awin lçbar i-mddn å-tmdint ula å-igran. ffuån-d kullu
ad-ñrn ma-illan. 15 aškin-d s-dar yasuø, afn-d åwalli-å-ttin kkan ‹mnnaw›
l-ljnun iskiws ils timlsit-ns yili s-içf-ns. ggÐdn bahra. 16 imma åwilli ñranin
ma-ijran, nnan-asn f-umjnun ula alfan. 17 nkrn ilmma ãalbn yasuø bahra
a-iffuå tamazirt-nsn. 18 ikšm åakudan s-tanawt. imma åwalli-å-ttin-kkan ljnun
iãalb-t bahra a-t-yadj ad-dids-imun, 19 walaynni yasuø ur-t-yudji, yini-as:
«ddu s-tgmmi s-dar ayt-dark tinit-asn f-mayd-ak-iskr sidik ifulki ula åmklli gik
iænna.» 20 iddu-urgaz ar-itlulli å-tmazirt n-mrawt-tmdinin ar-isawal f-kullu
mad-as-iskr yasuø, ar-tøjjabn mddn kullutn.
21 iwrri-d yasuø å-tanawt s-tsga-yad n-umda, munn-d
lmasiæ ijjujji illis
n-yayrus d-tmåart
dars mddn ggutnin å-tama n-umda. 22 yašk-id yan
lli-iggrn i-tmlsit-ns zå-imåarn n-tgmmi n-tñallit, iga ism-ns yayrus. lliå iñra
yasuø iãr-d å-dar iãarn-ns. 23 iãalb-t bahra yini-as: «illi
marqus 47
imññin tuãn bahra, ar-ttmtat. ašk-id tsrst fllas ifassn-nnk a-tjji tddr.» 24 iftu
yasuø imun dids, ãfurn-t mddn ggutnin ar-t-ssnukmun bahra. 25 tlla å-gratsn
yat-tmåart tuãn yili-bdda-gis-usggÐrd n-idammn sin d-mraw n-usggÐas.
26 trfufn å-dar i¡bibn ggutnin, tfk kullu ma-dars-illan, sul-ur-tjji walaynni
ar-åir-ttzayad-tmaãunt-ns. 27 tsfld nttat f-ma-iskar yasuø, tzri å-gr mddn-an
aylliå truæ tiåurdin-ns, tggr i-tmlsit-ns. 28 tini d-içf-ns: «iå-n-ggrå åir
i-tmlsa-ns rad-jjiå.» 29 tggr-as, s-bbin idammn, tssæssa å-ddat-ns is-tjji
zå-tmaãunt-ns. 30 issæssa yasuø is-zgis-tffuå kra l-lbaraka, igrawl å-mddn-an
yini-asn: «ma-d-iggrn i-tmlsit-inu?» 31 rarn-as imæãarn-ns: «ñr mddn-ad
kullutn, ar-k-id-ssnukmun bahra. maç a-tnnit ‹mad-iyi-d-iggrn?›» 32 imma
yasuø ar-issmuqqul å-gr åwilli-as-sutlnin a-iñr mad-as-iggrn.
33 tiksaã-tmåart-lli ar-ttrgigiy s-tawda, tssn mad-as-ijran. tašk-id tãr-d å-dar
iãarn-ns tini-as kullu mad-as-ijran. 34 yini-as ilmma yasuø: «wa-illi, ha-kmmi
tjjit åilad ašku tumnt. zayd s-sslamt tdust zå-tmaãunt-nnm.»
35 sul a-dids-isawal s-d-uškan kra n-mddn zå-tgmmi n-umåar yayrus
inin-as: «han illik tmmut. a-ur-sul-tssiælt amslmd.» 36 imma yasuø isfld
i-mad-nnan i-umåar, yini-as: «ad-ur-tiksa¡¡. åir amn.» 37 ur-yudji yan
a-dids-imun abla b¡rus d-yaøqub d-yuæanna gÐmas n-yaøqub. 38 lliå lkmn
tigmmi n-umåar yaf-n mddn ar-ttidun ar-di-ttaškin ar-allan ar-ssåuyyun.
39 ikšm-n yini-asn: «maç a-tallam tskrm œœãaø? han tafruçt ur-tmmut, åir
tgn.» 40 imma ntni ar-gis-㜜an. issufå-tn kullutn yawi-d babas n-tfruçt
d-innas ntni d-imæãarn-ns s-kraã, kšmn s-illiå tgn-tfruçt. 41 yamñ-as å-ufus
yini-as: «¡alita qumi.» tga lmøna-ns «wa-tafruçt nniå-am, nkr-d.» 42 åakudan
tnkr-tfruçt ar-tfttu. nttat tga illis n-sin d-mraw n-usggÐas. ar-bahra-tøjjabn
mddn. 43 yuœœa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran, yini-asn ad-as-fkn ma-tštta.

6
1 iffuå yasuø zå-åin iwrri-d s-tmazirt-ns, munn-d dids
lmasiæ
d-ayt-tmazirt-ns
imæãarn-ns. 2 inkr å-wass n-usunfu ar-isslmad å-tgmmi
n-tñallit. lliå-as-sfldn mddn ar-tøjjabn kullutn, ar-ttinin
i-ngratsn: «argaz-ad, mani-d-srs-ikka kullu mayad? ma-tga taækimt-ad
lli-as-ityawfkan ula lmøjizat lli-iskar? 3 is-urd anjjar ayad, yus n-maryam,
gÐmas n-yaøqub d-yusi d-yahuda d-simøan? is-urd istmas ayd-didnnå-illan
åid?» ntni bzgn fllas. 4 imma yasuø inna-yasn: «nnabi nna-illan, ar-ti-tuqqarn
mddn, walaynni ur-a-ti-tuqqarn ayt-tmazirt-ns d-ayt-dars d-ayt-tgmmi-ns.»
5 ur-yufi a-åin-iskr kra l-lmøjizat abla isrs ifassn-ns f-kra n-imuãan drusnin
ijjujji-tn. 6 itøjjb yasuø å-mddn-an, ašku ur-rin a-srs-amnn. iddu ar-itkka
iduran n-tmazirt-an ar-isslmad.
7 iår-d i-imæãarn-ns s-sin d-mraw s-dars, yazn-tn sin
lmasiæ yuzn
imæãarn-ns s-sin
s-sin ifk-asn tañããart ad-ssufuån ljnun Ðçšnnin.
d-mraw 8 yini-asn: «a-ur-tasim yat i-uåaras, abla aømud.
a-ur-tawim aårum nåd aqÐrab nåd iqaridn å-ubkkas-nnun.
9 qqnat turñiyin-nnun walaynni ad-ur-tlsm snat-tmlsa.» 10 yini-asn: «tigmmi
nna-s-tkšmm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum zå-tmdint-an. 11 tamdint
nna-kÐn-ur-irin tagÐi a-srun-tsfld, ffuåat zå-gis tssusm agdrur lli-usin
marqus 48
iãarn-nnun, ad-asn-ig tamatart ma-å-a-swingimn.» 12 åakudan ad-ftan
imæãarn ar-tbrraæn ar-ttinin i-mddn ad-fln kullu mad-skarn yÐçšn,
13 ar-ssufuån ljnun ggutnin ar-ñååurn kigan d-imuãan s-zzit ar-tn-jjujjin.
14 isfld-ugllid hirudus f-mayad ašku ar-bahra-sawaln
lmut n-yuæanna
amsddam
mddn f-yasuø. kra ar-ittini: «yuæanna amsddam
ayad-d-inkrn zå-lmut. mayad a-f-gis-llant lquwwat-ad.»
15 ar-ttinin wiyyaã: «nnabi iliyya a-iga.» ar-ttinin wiyyaã: «kra n-nnabi a-iga,
zund lanbiya n-zman.» 16 imma hirudus, lliå isfld f-yasuø yini: «yuæanna
lli-mi-bbiå içf ayad, inkr-d.» 17 ašku hirudus a-yuznn ad-amñn yuæanna
krsn-t-in å-læbs f-ssibt n-hirudiyya. nttat yiwi-tt hirudus waçça tga tamåart
n-gÐmas filibbus. 18 yuæanna ikka-ttin ar-ittini i-hirudus: «ur-ak-tælla-tmåart
n-gÐmak.» 19 imma tamåart-lli hirudiyya, ar-tt-iññaã ssmm, tiri a-tnå yuæanna
walaynni ur-tñãar. 20 imma hirudus ar-ituqqar yuæanna, yissan is-iga argaz
ifulkin ig win rbbi. ar-fllas-itæœar å-laman. ar-ittiri ad-as-isflid walaynni åakud
nna-yas-isfld ar-bahra-itåuwã.
21 yan-wass iruæ-uzmz. iskr hirudus imnsi n-wass lli-å-ilul. issmun imåarn
n-tgldit-ns d-inmåurn n-imçzniyn d-id-bu-wayda zå-tmazirt n-jalil. 22 tkšm-n
illis n-hirudiyya ar-ttæuš å-lgddam-nsn, tssfræ hirudus d-willi dids gawrnin.
isawl-ugllid s-tfruçt yini-as: «ãalb zå-gigi aynna trit, fkå-am-t.» 23 izayd
iggall-as: «aynna zå-gigi tãalbt rad-am-t-fkå, waçça iga mnaœœ n-tgldit-inu.»
24 tffuå nttat tsqsa-n innas tini-as: «ma-rad-ãalbå?» tini-as innas: «içf
n-yuæanna amsddam.» 25 tazzl-tfruçt tkšm-daå s-dar-ugllid tini-as: «riå
ad-iyi-tfkt åilad å-yat-tqœriyt içf n-yuæanna amsddam.» 26 iggÐd-ugllid
¡iyyr-as bahra, walaynni f-ssibt n-tgallit lli-s-iggulla å-lgddam n-inbgiwn-ns
ur-iri a-stt-irar. 27 inkr åakudan yazn amçzni yini-as: «awi-d içf n-yuæanna.»
iddu s-læbs ibbi içf-ns 28 yawi-t-id å-yat-tqœriyt ifk-t i-tfruçt tfk-t-tfruçt
i-innas. 29 lliå sfldn imæãarn n-yuæanna f-mayad, aškin-d awin ddat-ns
mãln-tt-in.
30 wrrin-d irqqasn lli-yuzn yasuø, inin-as f-kullu
lmasiæ iššuša
smmus id-walf
mad-skrn d-kullu mad-sslmadn. 31 yini-asn: «aškad-d
kunni waædukn s-kra n-mani å-ur-llin mddn, a-tsunfum
imikk.» ašku å-uwssan-an ggutn mddn ar-ttidun ar-di-ttaškin aylliå ur-ufin
mamnk ad-šttan. 32 ssudun ilmma å-tanawt waædutn s-yan-udåar lli-å-ur-illi
yan. 33 walaynni ñran-tn mddn lliå ddan, iggut ma-tn-issnn. aškin-d zå-kullu
iduran-an, azzln f-uãar zwurn-tn s-udåar-an. 34 lliå iffuå yasuø zå-tanawt
iñr-n mddn-an ggutnin, qaman gis bahra ašku ntni gan zund ulli bla amksa.
ibdu ar-tn-isslmad f-kigan d-tåawsiwin.
35 lliå idda-wass aškin-d dars imæãarn-ns inin-as: «yaå-uzal, ur-illi yat
å-lçla-yad. 36 azn mddn ad-ddun s-igran d-iduran-ad akmurnin baš ad-sån
mad-šttan.» 37 imma yasuø inna-yasn: «fkat-asn kunni mad-šttan.» inin-as:
«is-a-nddu ad-asn-d-nawi mad-šttan? han atig-ns ra-ig snat id-miyya
n-nnuqrt.» 38 yini-asn: «mnnawt-tngÐal ad-darun? zaydat tñrm.» lliå ssnn
inin-as: «smmust-tngÐal d-snat-tslmin.» 39 yini-asn: «ssgawrat mddn å-tuga
tgm-tn d-tåamatin.» 40 skiwsn åmkad s-tåamatin n-miyya ula tin smmus
id-mraw. 41 yasi smmust-tngÐal-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan
marqus 49
iškr rbbi. ibbi tingÐal ifk i-imæãarn-ns a-n-srasn i-mddn, ibãu snat-tslmin fllasn
kullutn. 42 ššn kullu mddn-an aylliå šbøan. 43 ssmunn-d maylli iqaman
n-tuffañ d-tslmin, ømmrn snat d-mrawt n-tasllit. 44 åwilli ššanin tingÐal,
smmus id-walf n-urgaz ad-gan.
45 yini yasuø åakudan i-imæãarn-ns ad-kšmn s-tanawt
ifta lmasiæ f-umda
a-t-zwurn s-tsga yaãni n-umda, s-tmdint n-bitœayda. imma
ntta iqama åin a-imsafaã d-mddn. 46 tiåurdin n-ma-didsn-ibãa iddu
s-yan-uwrir a-iññall. 47 ãrnd-d tillas, truæ tanawt ammas n-umda. imma yasuø
iqama-n waædut å-wakal. 48 iñr imæãarn-ns mmaån bahra s-tÐgla n-tanawt
ašku ar-tn-itrara-waãu tiåurdin. åakudan å-¡uññunt n-iyã yašk-id darsn iftu
f-iggi n-waman. iskr zund iå-ra-tn-izri. 49 lliå-t-ñran ifta f-iggi n-waman, åaln
izd kra n-waåÐñn a-iga, ar-ssåuyyun. 50 ñran-t kullutn, ksuãn bahra. åakudan
isawl-d yasuø yini-asn: «ad-ur-tiksaãm. thnnayat, nkkin aya.» 51 iåli s-darsn
å-tanawt ibbi-n-waãu. iãr-asn løjb bahra, 52 ašku ur-ta-ssinn lmøna
n-ma-ijran i-tngÐal, qqurn içfawn-nsn.
53 lliå bbin amda lkmn tamazirt n-ganisara¡, qqnn
lmasiæ ijjujji mddn
å-ganisara¡
tanawt f-wakal. 54 åir ffuån zå-tanawt s-t-id-ukÐzn
mddn. 55 ar-di-tazzaln zå-tmazirt-an kullutt, ar-di-tawin
imuãan f-imjdan-nsn s-illi mi sfldn illa gis yasuø. 56 innas idda å-iduran nåd
timdinin nåd timizar, ar-as-d-srasn imuãan å-laswaq ar-ti-tãalabn a-tn-yadj
ad-as-ggrn, waçça åir i-tama n-tmlsit-ns. kullu mad-as-iggrn ijji.

7
1 munn-d ifarisin f-yasuø ntni d-kra n-imslmdn n-ššrø
løadat n-willi zrinin
lli-d-uškanin zå-tmdint n-urušalim. 2 ñran kra
zå-imæãarn-ns ar-šttan aårum s-ifassn-nsn sul ærmn, ašku ur-tn-sirdn åmklli
siridn mddn-an. 3 ifarisin d-ayt-yudaya kullutn, iå-ur-bahra-sirdn ifassn-nsn
ur-rad-ššn. ntni ar-skarn s-løada n-imåarn lli-zrinin. 4 åakud nna-d-uškan
zå-ssuq ur-rad-ššn ard sirdn. ggutnt løadat yaãni lli-tamñn, ar-siridn lkisan
d-tmkilin d-irukutn n-wanas d-ibrdan. 5 sqsan-t ifarisin d-imslmdn n-ššrø
inin-as: «maç aylliå ur-a-fttun imæãarn-nnk f-løada n-imzwura-nnå lli-zrinin?
ha-ntni ar-šttan aårum s-ifassn-nsn sul ærmn.» 6 isawl yasuø yini-asn:
«wa-id-bu-sin-uwdmawn, s-læqq a-s-fllawn-inna rbbi f-imi n-nnabi išaøya, inna
‹mddn-ad ar-iyi-talån s-ils-nsn, imma ul-nsn yaggug-n flla. 7 bla lfaytt
a-yyi-tøbadn ašku ur-a-sslmadn å-ulmmud-nsn abla tinbaãin n-bnadm.›
8 ha-kunni ar-tfalm luœiyat n-rbbi, ar-tamñm løadat n-bnadm.»
9 izayd yini-asn: «åmkad a-s-a-ttanfm i-luœiyat n-rbbi baš a-tskarm
s-løadat-nnun. 10 yuœœa-kÐn musa inna ‹awi-tt å-babak d-innak.› yini-daå
‹wanna irgmn babas nåd innas illa fllas a-immt.› 11 imma kunni, iå-inna kra
n-yan i-babas nåd innas ‹fkiå i-rbbi maylli tram ad-awn-t-fkå, win rbbi a-iga,›
12 iå-inna awal-ad ar-as-ttinim a-ur-sul-iskar yat f-babas d-innas. 13 åmkad
a-s-a-ttanfm i-wawal n-rbbi s-løada-nnun. kigan d-tåawsiwin a-tskarm zund
åayad.»
14 iår-daå yasuø i-mddn s-dars yini-asn: «sfldat-iyi
åaylli issæramn
bnadm
kullukn a-tissanm. 15 ur-illi yat å-brra n-bnadm iñãarn
marqus 50
a-t-issærm iå-srs-ikšm. walaynni åaylli-d-itffuån zå-bnadm, nttan a-t-issæramn.
16 yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
17 lliå ifl mddn-an ikšm s-tgmmi, sqsan-t imæãarn-ns f-lmøna-yad.
18 yini-asn: «izd ula kunni ur-tfhimm? is-ur-tssinm izd kullu ma-ikššmn
s-bnadm zå-brra ur-iñãar a-t-issærm? 19 ašku urd ul a-s-a-ikššm walaynni
s-waælig, ar-izray zå-ddat s-lçla.» imla yasuø s-wawal-ad is-iælla kullu
mad-šttan mddn. 20 izayd yini-asn: «åaylli-d-itffuån zå-bnadm nttan
a-t-issæramn, 21 ašku zå-ugÐns n-uwl n-bnadm, a-zå-a-di-tffuån iswingimn
Ðçšnnin d-lfsad d-tmççart d-tnaåa d-zzna 22 d-¡¡maø d-lmunkr d-låКš
d-ššhwat d-tnuwwašt d-tkndawt d-lkibr d-unufl. 23 kullu lçКanat-ad
ar-di-tffuånt zå-ugÐns n-bnadm ar-t-ssæramnt.»
24 inkr yasuø iffuå zå-åin iftu s-tsga n-œur d-œayda. ikšm
tamåart lli-yumnn
bahra
s-yat-tgmmi. ur-iri a-t-akÐzn mddn, walaynni ur-iñãar
a-irgs. 25 åakudan tsfld fllas yat-tmåart, dars illis imññin
illa-yas gis yal-ljnn yÐçšnn bahra. tašk-id tãr-d å-dar iãarn n-yasuø. 26 tga
nttat tabrranit tg ullt-finiqiyya zå-tmazirt n-ššam. tãalb-t bahra a-issufå ljnn
zå-illis, 27 imma yasuø inna-yas: «adj tarwa ad-zwar-šbøan, ašku ur-išwi
a-namñ aårum n-tarwa nluæ-t-in i-iyãan.» 28 tsawl-d nttat tini-as: «wa-sidi,
ula iãan å-ddu lmida ar-šttan ibruziyn lli-¡¡arnin i-tarwa.» 29 yini-as yasuø
åakudan: «f-ssibt n-wawal-ad s-iyi-tnnit, nniå-am zayd s-tgmmi. han ljnn iffuå
zå-illim.» 30 tftu s-tgmmi-ns taf-n tafruçt tgn f-tisi, iffuå zå-gis ljnn.
31 iwrri-d yasuø åakudan zå-tsga-yan n-œur, izri
lmasiæ ijjujji atitaw
aãrãur
zå-œayda ula tamazirt n-mrawt-tmdinin, iruæ-d s-umda
n-jalil. 32 aškin-d dars kra n-mddn awin-as-d yan-urgaz
iga atitaw aãrãur. ãalbn-t a-fllas-isrs afus-ns. 33 yawi-t yasuø zå-gr mddn
waædut. ig-n iãuãan-ns å-imzgan n-urgaz, issufs f-iãuãan-ns iggr-n i-ils
n-urgaz. 34 yall alln-ns s-ignwan yut s-unfus-ns, yini-as: «ifata.» tga lmøna-ns
‹rñm›. 35 åakudan rñmn imzgan-ns ifsi ils-ns, isawl inm-wawal-ns. 36 yuœœa
yasuø mddn-an ad-ur-inin i-yan f-mayd ijran, walaynni kra-s-a-tn-ituœœa ntni
ar-tawin lçbar-ns bahra. 37 ar-tøjjabn s-uggÐar ar-ttinin: «kullu ma-iskar
ifulki. hati ar-itrara iãrãar ar-sflidn ula iñnñam ar-sawaln.»

8
1 yan-wass å-uwssan-an, lliå-d-munn-daå mddn ggutnin
lmasiæ iššuša kkuñ
id-walf
ur-darsn-illi mad-šttan. iår-d yasuø i-imæãarn-ns s-dars
yini-asn: 2 «ha-mddn-ad qaman gigi bahra, ašku
kraã-uwssan ayd didi llan, ur-darsn mad-šttan. 3 iå-tn-uznå s-tgÐmma-nsn,
d-ntni inåa-tn lañ, rad-tåašan å-uåaras, ašku kra gisn yuška-d zå-tuggag.»
4 inin-as imæãarn-ns: «maniå ra-naf aårum å-lçla-yad ma-s-a-nššbaø kullu
mddn-ad?» 5 isqsa-tn yasuø: «mnnawt-tngÐal ad-darun?» inin-as: «ssa.»
6 yuœœa mddn ad-skiwsn s-wakal, yasi ssa n-tngÐal-lli iškr rbbi ibbi-tnt, ifk
i-imæãarn a-tnt-a¡¡un. bãun-tnt f-mddn. 7 ilint darsn kra n-tslmin drusnin. iškr
rbbi yini i-imæãarn a-tnt-bãun ula ntnti. 8 ššn kullu mddn-an aylliå šbøan.
ssmunn-d tuffañ lli-d-qamanin, ømmrn ssa n-tryalin. 9 åwilli ššanin rad-gn
marqus 51
ma-itggan kkuñ id-walf. åakudan imsafaã didsn yasuø, 10 ikšm s-tanawt ntta
d-imæãarn-ns, ssudun å-umda s-tsgiw n-dalmanuta.
11 aškin-d ifarisin s-dar yasuø, irin ad-dids-tmjaæadn.
ifarisin ãalbn
yat-tmatart
ãalbn zå-gis kra l-lmøjizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi
a-t-id-yuznn, irin a-t-armn. 12 indr yasuø å-rruæ-ns yini:
«maç aylliå a-ttãalab tasut-ad yat-tmatart? læqq a-rad-awn-iniå, ur-ra-ttyawfka
kra n-tmatart i-tasut-ad.» 13 ifl-tn ikšm-daå s-tanawt issudu s-tsga yaãni
n-umda.
14 ttun imæãarn ur-d-didsn-iwin aårum. ur-darsn åir
taçmirt n-ifarisin
d-tin hirudus
yat-tngult å-tanawt. 15 isawl srsn yasuø yini-asn: «ñrat,
rarat løaql-nnun zå-tçmirt n-ifarisin ula taçmirt
n-hirudus.» 16 bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ur-darnnå aårum. mayan
a-f-inna awal-ad.» 17 issn yasuø mad-swangmn, yini-asn: «maç aylliå
a-tssmqsam åmkad f-uårum ur-darun-illi? is-ur-ta-tssinm ula tfhmm? is-qqurn
içfawn-nnun? 18 is-darun alln ur-a-ttmnadm? is-darun imzgan ur-a-tsflidm?
is-ur-a-tswingimm? 19 iniyat-iyi, lliå bbiå smmust-tngÐal i-smmus id-walf,
mnnawt tislla a-tusim ømmrnt s-tuffañ?» inin-as: «snat d-mrawt.» 20 yini-asn:
«lliå bbiå ssa n-tngÐal i-kkuñ id-walf, mnnawt-tryal a-tusim ømmrnt s-tuffañ?»
inin-as: «ssa.» 21 yini-asn: «is-ur-ta-tfhimm?»
22 lkmn bitœayda, aškin-d kra n-mddn awin-d
lmasiæ ijjujji
abukaã
yan-ubukaã i-yasuø, ãalbn-t bahra ad-as-iggr. 23 yamñ
yasuø i-ubukaã å-ufus yawi-t s-brra n-uduwwar,
issufs-as-n å-walln-ns isrs fllas ifassn-ns. isqsa-t: «is-tñrit kra?» 24 abukaã
yull-d alln-ns yini-as: «ñriå mddn zund isåarn ar-fttun.» 25 isrs-n-daå yasuø
ifassn f-walln-ns. issmaqql-d-urgaz åakudan yisfiw, iñr kraygatt kra ibayyn-as.
26 yazn-t yasuø yini-as: «zri s-tgmmi-nnk. ad-ur-twrrit s-uduwwar.»
27 izayd yasuø iddu ntta d-imæãarn-ns s-iduran å-tsgiw
tugga n-b¡rus
f-lmasiæ
n-qayœriyya filibbi. isawl didsn å-uåaras isqsa-tn:
«ma-flla-ttinin mddn, mad-giå nkki?» 28 sawln imæãarn
inin-as: «kra ar-ittini tgit yuæanna amsddam, kra ar-ittini tgit nnabi iliyya, kra
ar-ittini tgit kra n-yan zå-lanbiya n-zman.» 29 yini-asn yasuø: «imma kunni,
ma-flla-ttinim? mad-giå nkki?» isawl b¡rus yini-as: «tgit lmasiæ n-rbbi.»
30 yuœœa-tn ad-ur-inin mayad i-yan.
31 ibdu yasuø ar-imala i-imæãarn-ns ma-rad-as-ijru
isawl lmasiæ
f-urfufn-ns ula lmut
yini-asn: «ha-nkki lli-igan yus n-bnadm, iqqan-iyi-d
ad-bahra-rfufnå. ra-yyi-n-luæn imåarn n-tmazirt
d-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø. ra-yyi-nån, walaynni wis
kraã-uwssan ra-d-nkrå zå-lmut.» 32 åmkad a-s-asn-inna, ur-fllasn-issntil yat.
yawi-t ilmma b¡rus a-t-iñi f-wawal-ad. 33 igrawl-d yasuø, issmaqql
å-imæãarn-ns. issfssa b¡rus yini-as: «itti-n zå-gigi a-ši¡an, ašku ur-a-tskart
s-ma-ira rbbi, walaynni s-ma-ira bnadm ka-s-a-tskart.»
34 iår-d yasuø i-mddn s-dars ntni d-imæãarn-ns yini-asn: «wanna iran
a-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu içf-ns, yasi aggjdi-ns, imun didi. 35 wanna iran
a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ula f-ssibt
l-lçbar-ad ifulkin, ra-stt-ijjnjm. 36 ma-ra-yili i-bnadm iå-iwrri i¡¡af ddunit
marqus 52
kullutt içsr içf-ns? 37 ma-ra-ifk bnadm baš a-ijjnjm içf-ns? 38 wanna innan
ur-iyi-issin ula issn awal-inu å-gr mddn n-tasut-ad ijlan yÐçšnn, rad-iniå
ur-t-ssinå ula nkki lli-igan yus n-bnadm åakud lliå rad-d-aškå d-lmalayka
n-ignna s-lmjd n-rbbi baba.»

9
1 isawl yasuø yini-asn: «læqq a-rad-awn-iniå, illa å-åwid biddnin åid
ma-ur-ra-immt ard iñr tagldit n-rbbi tuška-d s-lquwwa.»
2 zrin sãiœ-uwssan, iddu yasuø yawi dids b¡rus d-yaøqub
iban-d musa ula
iliyya i-lmasiæ
d-yuæanna, ålin s-yan-uwrir yattuyn waædutn. tbddl ssift
n-yasuø å-lgddam-nsn. 3 wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra
aylliå a-ssmrqiqiynt. ur-illi å-ddunit-ad ma-iñãarn a-tnt-isird ard mllulnt
åmkan. 4 åakudan ñran nnabi iliyya ula nnabi musa ar-sawaln d-yasuø.
5 inkr b¡rus yini-as: «wa-sidi, ifulki a-nili åid. is-trit ad-awn-nskr kraã iæšaš,
yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?» 6 ur-issin ma-ittini, ašku ggÐdn bahra.
7 åakudan tgguz-d fllasn yat-tmdlut tdl-tn. isawl-d yan-wawal zå-tmdlut
yini-asn: «åwad iga iwi iøzzan. sflidat srs.» 8 åakudan grawln åmk d-åmk
walaynni ur-sul-ñrin yan didsn, abla yasuø waædut.
9 lliå-d-ftan å-ugsar n-uwrir yuœœa-tn yasuø: «ad-ur-tinim i-yan f-ma-tñram
ard-d-nkrå nkki lli-igan yus n-bnadm zå-lmut.» 10 æãun awal-ad å-içfawn-nsn
ar-ssmqsan i-ngratsn f-ma-tga lmøna-yad «rad-nkrå zå-lmut.» 11 sqsan-t
ilmma: «maç aylliå a-ttinin imslmdn n-ššrø iqqan-d nnabi iliyya a-d-yašk
izwur-d åwalli igan lmasiæ?» 12 yini-asn yasuø: «s-œœaæt iliyya a-d-izwarn
a-ijjujad kraygatt kra. imma yus n-bnadm, is-ur-fllas-ityara rad-bahra-irfufn,
luæn-t-in mddn? 13 walaynni rad-awn-iniå, yuška-d-yad iliyya, skrn srs kullu
åaylli ran, åmklli fllas ityaran.»
14 lliå wrrin s-dar imæãarn yaãni, ñrn-in darsn mddn
lmasiæ ijjujji afruç
amjnun
ggutnin sutln-asn, ar-didsn-tmjaæadn kra n-imslmdn
n-ššrø. 15 imma mddn-an, lliå ñran yasuø tøjjbn kullutn,
azzln-d s-dars ar-fllas-tsllamn. 16 imma ntta isqsa-tn:
«ma-f-a-didsn-ttmjaæadm?» 17 isawl yan zå-gr mddn-an yini-as:
«way-amslmd, iwiå-ak-d iwi, illa gis yal-ljnn añnñum. 18 innaå-t-iåwi
ar-srs-ikkat ard-as-d-ik-ukškuš imi, ar-itgñañ uçsan-ns iqar. ãalbå imæãarn-nnk
a-t-ssufån walaynni ur-ñãarn.» 19 isawl yasuø yini-asn: «wa-tasut-ad,
ur-akkÐ-trit a-tamnt. mnšk a-ra-sul-didun-qamaå? mnšk a-rad-didun-œbrå?
awiyat-t-id s-dari.» 20 awin-as-t-id. åir iñra-t ljnn s-yut s-ufruç, iãr s-wakal
ar-itknuki ik-as-d-ukškuš imi. 21 isawl yasuø s-babas isqsa-t: «mnšk ayad
s-a-itgga åmkad?» yini-as: «zå-mññiy-ns. 22 mnnawt-twal a-t-in-itluæ å-takat
ula å-waman baš a-t-ihlk. walaynni iå-tñãart a-tskrt kra, ænnu ginnå
tøawnt-aå.» 23 yini-as yasuø: «ma-s-tnnit ‹iå-tñãart›? yan yumnn, ur-illi kra
mi ur-iñãar a-t-iskr.» 24 irar-as babas n-ufruç s-jjhd yini-as: «ha-yyi umnå.
øawn-iyi ad-amnå s-uggÐar.» 25 imma yasuø iñra mddn ar-d-darsn-tazzaln,
yamr ljnn yini-as: «wa-ljnn añnñum aãrãur, nniå-ak ffuå zå-gis,
a-srs-daå-ur-tkšmt.» 26 yut ljnn s-yat-tåuyyit issmæakka afruç iffuå.
iwrri-ufruç zund iå-immut aylliå iggut ma-innan: «hati immut.» 27 imma
marqus 53
yasuø yumñ-as å-ufus issnkr-t-id, ibidd f-iãarn-ns. 28 åakudan ikšm yasuø
s-tgmmi, ntta d-imæãarn-ns waædutn. sqsan-t: «maç aylliå ur-nñãar nkkÐni
a-t-nssufå?» 29 yini-asn: «wan ljnn-an ur-ra-ti-tssufuåm abla iå-a-ttãalabm
rbbi.»
30 ffuån zå-åin zrin f-tmazirt n-jalil. ur-iri yasuø
isawl-daå lmasiæ
f-lmut-ns
a-fllas-issann mddn, 31 ašku ar-isslmad imæãarn-ns,
yini-asn: «nkki lli-igan yus n-bnadm ra-yyi-n-dæin s-gr
ifassn n-mddn nån-iyi. walaynni å-wis kraã-uwssan ra-d-nkrå zå-lmut.»
32 imma ntni ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad, iksaãn ur-ñãarn
a-t-fllas-sqsan.
33 ruæn kafrnaæum. yili yasuø d-imæãarn-ns å-tgmmi,
ma-ra-ig anmåur?
isqsa-tn: «ma-f-a-di-tsawalm i-ngratun å-uåaras?»
34 imma ntni fssan, ašku å-uåaras ar-d-sawaln i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig
anmåur. 35 iskiws yasuø iår-d i-sin d-mraw n-umæãar s-dars yini-asn: «wanna
iran a-izwur, illa fllas a-kullu-iggÐru, ig açddam i-wiyyaã.» 36 yamñ-d
yan-warraw imññin yawi-t-id s-wammas-nsn, yasi-t å-iåil-ns yini-asn:
37 «wanna iqbln yan-warraw imññin zund åwad s-ism-inu, hati iqbl-iyi.
d-wanna-yyi-iqbln, urd nkki ka-iqbl, hatin iqbl ula åwalli-yyi-d-yuznn.»
38 yini-as yuæanna: «way-amslmd, nñra yan-urgaz
ma-zginnå-igan?
ar-issufuå ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji ašku
ur-a-didnnå-itmunu.» 39 irar-as yasuø: «adjat-t, ašku yan iskrn kra l-lmøjizt
s-ism-inu ur-ra-yiñãar åakudan a-gigi-irgm. 40 ašku wanna-yaå-ur-itãaããan,
hatin iga zå-ginnå. 41 læqq a-rad-awn-iniå, wanna-yawn-ifkan lkas n-waman
s-ism-inu f-ssibt n-ma-tgam win lmasiæ, rad-as-tili lbaraka-ns.»
42 «wanna issãrn yan zå-imññiyn-ad lli-sri-umnnin,
åaylli iss¡arn
bnadm
yuf-as mrad is-as-ityaggal-uñru n-uzrg imqqurn
å-umggrã-ns ityawgar-n å-umda.
43,44 iå-a-k-iss¡ar-ufus-nnk, bbi-t. yuf-ak a-tkšmt s-tudrt bla afus ula a-tddut
s-jhnnama s-sin ifassn, s-løafit lli-ur-ra-içsi. 45,46 iå-a-k-iss¡ar-uãar-nnk,
bbi-t. yuf-ak a-tkšmt s-tudrt tgit abiãar ula a-dark-ilin sin iãarn ttyawgart-n
å-jhnnama. 47 iå-a-k-tss¡ar ti¡-nnk ssukf-tt-id. yuf-ak a-tkšmt s-tgldit n-rbbi
tgit abukaã ula a-dark-ilint snat-walln ttyawgart-n å-løafit n-jhnnama
48 å-illiå ur-a-ttmtat-twukka-nsn ula-da-gis-tçssi løafit, 49 ra-imarå kraygatt
yan s-løafit. 50 tfulki tisnt, walaynni iå-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmaråm?
¡¡afat tisnt å-içfawn-nnun, tgm s-sslamt i-ngratun.»

10
1 iffuå yasuø zå-åin ik tisgiw n-yudaya ilkm tasga yaãni
isawl lmasiæ f-¡¡laq
n-wasif n-urdun. munn-d fllas mddn ggutnin ar-tn-isslmad
åmklli-bdda-isslmad å-inna ikka. 2 aškin-d kra n-ifarisin irin a-t-armn inin-as:
«is-iælla i-urgaz a-ifru i-tmåart-ns?» 3 yini-asn: «ma-s-kÐn-yuœœa musa?»
4 inin-as: «musa yudja argaz a-yara tabrat l-lfra ifru-as.» 5 irar-asn yasuø:
«yura-yawn awal-an ašku qqurn-uwlawn-nnun, 6 walaynni ur-igi åmkad
å-isizwar n-ddunit. åmklli ityaran ‹rbbi iskr awtm d-tawtmt.› 7 ityara-daå
‹mayan a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tmåart-ns. 8 hatnin sin rad-wrrin
marqus 54
gn yat ddat.› ur-sul-gin sin walaynni yat ddat ad-gan. 9 f-mayan
a-f-rad-awn-iniå, aynna issmun rbbi, a-t-ur-ibãu bnadm.»
10 lliå wrrin s-tgmmi sqsan-t imæãarn-ns f-tåawsa-yad. 11 isawl yasuø
yini-asn: «wanna ifran i-tmåart-ns itahl yat yaãni, hatin izna fllas.
12 iå-tfra-tmåart i-urgaz-ns itahl-tt yan yaãni, hatin zzna ayan tskr ula nttat.»
13 ar-di-ttaškin mddn ar-di-tawin tarwa mññinin, irin
lmasiæ ibark tarwa
mññinin
yasuø a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. nkrn imæãarn
rarn-tn inin-asn: «a-tn-d-ur-tawim.» 14 imma yasuø, lliå
iñra mayan ¡iyyr-as yini-asn: «adjat tarwa mññinin a-d-dari-aškin.
a-tn-ur-tæœarm, ašku zund åwid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi. 15 læqq a-rad-awn-iniå,
wanna ur-irin a-ikšm s-tgldit n-rbbi zund arraw imññin ur-ra-srs-ikšm.»
16 yasi-tn ilmma f-ifaddn-ns isrs fllasn ifassn-ns ibark-tn.
17 inkr yasuø, ra-d-iffuå s-uåaras s-d-yuzzl yan-urgaz iãr
asqsi n-bu-wayda
f-ifaddn å-lgddam-ns isqsa-t: «way-amslmd ifulkin,
ma-rad-skrå baš ad-¡¡afå tudrt l-liçrt?» 18 isawl yasuø yini-as: «maç
aylliå-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan ifulkin abla rbbi waædut. 19 kiyi tssnt
luœiyat, ‹a-ur-tnåt, a-ur-tznut, a-ur-takÐrt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas, a-ur-tåКšut.
awi-tt å-babak d-innak.›» 20 isawl-urgaz yini-as: «way-amslmd, mayad kullut
ar-t-skarå zå-lliå mññiå sul s-åilad.» 21 issmaqql gis yasuø iæubbu-t, yini-as:
«yat-tåawsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu mad-dark-illan, tfkt-t i-imñlaã
yili-ak-wayda å-ignna. taškid-d ilmma tmunt didi.» 22 imma ntta tÐgrañ-t
f-wawal-ad, iddu ¡iyyr-as ašku iggut-wayda-ns bahra.
23 igrawl-d yasuø issmaqql å-imæãarn-ns yini-asn:
awal l-lmasiæ
f-wayda d-tgldit
«mnšk a-s-išqa f-willi dar iggut-wayda ad-kšmn s-tgldit
n-rbbi n-rbbi.» 24 ggÐdn imæãarn f-wawal-ad. izayd yasuø
yini-asn: «wa-tarwa, mnšk a-s-išqa ad-kšmn s-tgldit
n-rbbi. 25 ra-irçu f-urøam a-ikšm zå-ti¡ n-tasmi ula ikšm yan dar ayda iggutn
s-tgldit n-rbbi.» 26 ggÐdn s-uggÐar ar-ttinin i-ngratsn: «iå-iga åmkad
ma-ra-yiñãar a-injm?» 27 issmaqql gisn yasuø yini-asn: «å-dar bnadm ur-iñãar
a-yili walaynni å-dar rbbi. ašku ur-illi kra mi ur-iñãar rbbi a-t-iskr.» 28 inkr
b¡rus yini-as: «ha-nkkÐni nfl-n kullu ma-darnnå-illan, našk-id nmun didk.»
29 yini-asn yasuø: «læqq a-rad-awn-iniå, wanna-n-ifln tigmmi-ns nåd aytmas
nåd istmas nåd babas nåd innas nåd tarwa-ns nåd igran-ns f-ssibt-inu ula
f-ssibt l-lçbar-ad ifulkin 30 rad-as-yili ma-yugÐrn mayan f-miyya n-twal åilad
å-ddunit-ad, tigÐmma d-aytmatn d-taytmatin d-innatin d-tarwa d-igran ntni
d-trfufnt, tili-as å-liçrt tudrt idumn. 31 walaynni kigan d-imzwura a-ra-iggÐru,
d-kigan d-imggura a-ra-izwur.»
32 munn d-uåaras akmurn-in s-tmdint n-urušalim,
isawl lmasiæ tis
kra¡¡-twal f-lmut-ns
izwur-asn yasuø. åuwãn imæãarn-ns, imma mddn
lli-asn-ggÐranin ksuãn. yawi-daå imæãarn-ns s-sin
d-mraw, isawl srsn f-åaylli rad-as-ijru, yini-asn: 33 «sfldat, ra-nddu
s-urušalim. imma nkki lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-n-dæin s-gr ifassn
n-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø. rad-flla-ækamn s-lmut fkn-iyi
i-ibrraniyn. 34 ra-gigi-t¡nañn ssufsn flla ssåuršn-iyi nån-iyi. walaynni å-wis
kraã-uwssan rad-d-nkrå zå-lmut.»
marqus 55
35 yašk-id yaøqub d-yuæanna tarwa n-zabdi s-dar yasuø
yaøqub d-yuæanna
ãalbn zå-lmasiæ
inin-as: «way-amslmd, nra ad-aå-tskrt kra.» 36 yini-asn:
«ma-tram ad-awn-t-skrå?» 37 inin-as: «fk-aå a-nskiws
yan f-ufasiy-nnk d-yan f-uñlmaã-nnk åakud lliå ra-tkšmt s-lmjd n-tgldit-nnk.»
38 isawl yasuø yini-asn: «ur-tssinm mayd tãalbm. is-tñãarm a-tsum lkas
n-urfufn lli-rad-suå nkki, tddmm s-udum lli-s-rad-ddmå?» 39 inin-as:
«nñãar-as.» irar-asn yasuø: «s-œœaæt, lkas lli-rad-suå nkki ra-ti-tsum kunni, ula
udum lli-s-rad-ddmå ra-srs-tddmm, 40 walaynni askiws f-ufasiy-inu ula
f-uñlmaã-inu ur-igi winu baš a-t-fkå abla i-willi-mi-t-iskr rbbi.» 41 sfldn mraw
yaãni i-mayd inna yaøqub d-yuæanna, bzgn fllasn. 42 imma yasuø iåra-yasn-d
kullutn yini-asn: «tssnm åwilli ganin igldan n-ddunit-ad ar-tækamn
f-ayt-tmizar-nsn, tissanm inmåurn-nsn ar-tamrn mddn ad-skarn s-iwaliwn-nsn.
43 imma kunni a-ur-yili åmkan å-gratun. wanna iran a-gigun-yimåur, illa fllas
a-ig açddam-nnun. 44 d-wanna gigun iran a-izwur, illa fllas a-ig ismg i-kullu
wiyyaã. 45 ula nkki lli-igan yus n-bnadm, ur-d-uškiå ad-flla-tçdamn mddn.
uškiå-d ad-tçdamå, fkå tudrt-inu ad-fukkuå ma-iggutn.»
46 lkmn tamdint n-ariæa. lliå iffuå yasuø zå-ariæa ntta
lmasiæ ijjujji
abukaã bartimaws
d-imæãarn-ns d-mddn ggutnin, yili åin yan-ubukaã ism-ns
bartimaws yus n-timaws, igawr å-tama n-uåaras
ar-itãalab. 47 lliå isfld izd yasuø gu-naœira ayd izrin ar-itåuwwat ar-ittini:
«wa-yasuø yus n-dawd, ænnu gigi.» 48 akÐin gis mddn inin-as a-ifssa. imma
ntta izuyd ar-itåuwwat s-uggÐar ar-ittini: «wa-yasuø yus n-dawd, ænnu gigi.»
49 ibidd yasuø yini i-mddn-an: «årat-as-d.» årn-d i-ubukaã inin-as: «åir thnna.
tnkrt, hati iåra-yak-d s-dars.» 50 yakÐi-ubukaã iluæ aslham-ns, yašk-id s-dar
yasuø. 51 isqsa-t yasuø: «ma-trit ad-ak-t-skrå?» yini-as-ubukaã: «wa-sidi,
ad-isfiwå.» 52 isawl yasuø yini-as: «zayd åilad, ha-kiyi tjjit ašku tumnt.»
yisfiw åakudan, iãfur yasuø å-uåaras.

11
1 akmurn-in s-tmdint n-urušalim. lliå lkmn awrir n-zzitun
ikšm lmasiæ
s-urušalim
å-tsga n-bitfaji d-bitøanya, yazn yasuø sin zå-imæãarn-ns
2 yini-asn: «zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. kšmat
srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn, ur-jju-fllas-ini yan. fsyat-as tawim-t-id.
3 iå-awn-inna kra n-yan ‹mayd tnawlm?› tinim-as ‹ira-t siditnnå, yan imikk
ra-t-id-irar.›» 4 ddun afn-in asnus iqqn å-uåaras å-tama n-imi n-yat-tgmmi.
fsin-as-d. 5 sawln srsn åwilli biddnin åin inin-asn: «mayd tnawlm? maç
a-tfsim i-usnus-ad?» 6 rarn-asn s-åmklli-s-asn-inna yasuø, adjn-tn. 7 awin-d
asnus i-yasuø grn-in fllas islhamn-nsn, ini fllas. 8 munn-d mddn ggutnin,
ar-sswan islhamn-nsn å-uåaras. kra gisn ar-d-itbbi tiœ¡¡win zå-isåarn n-igran
ar-tnt-sswan å-uåaras. 9 fræn bahra åwilli zwarnin i-yasuø å-uåaras ula
åwilli-as-ggÐranin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: «huœanna, ambarki a-iga
åwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi. 10 tambarkit a-tga-tgldit n-babatnnå dawd
lli-d-yuškan. huœanna å-ignna yattuyn.»
11 ilkm yasuø tamdint n-urušalim, ikšm s-tgmmi n-rbbi
tazart lli-ur-iskirn
lållt
ar-itmnad å-kullu ma-gis-illan. iffuå ilmma ntta
marqus 56
d-imæãarn-ns s-sin d-mraw, iddu s-bitøanya ašku yaå-uzal. 12 ndid azkka lliå
ffuån zå-bitøanya inå-t lañ. 13 iñr-n yat tazart izgzawn å-tuggugt. iftu srs
a-ur-imil yaf-n gis kra. lliå-tt-iruæ ur-n-gis-yufi åir ifrawn ašku urd azmz
n-ikuzarn ayan. 14 yini-as: «zayd a-ur-sar-zgim-išš yan lållt.» sfldn
imæãarn-ns i-ma-inna.
15 lkmn-d-daå tamdint n-urušalim, ikšm yasuø s-tgmmi
lmasiæ ar-i¡¡ay
imznzn zå-tgmmi
n-rbbi. inkr ar-zgis-i¡¡ay åwilli gis zznzanin ula åwilli gis
n-rbbi saånin. igllb lmyadi n-willi tœrrafnin iqaridn, igllb lkÐrasa
n-willi zznzanin itbirn. 16 ur-yudji yan a-yasi ma-inzzan
å-tgmmi n-rbbi. 17 ibdu ar-tn-isslmad yini-asn: «is-ur-ityara å-warra n-rbbi
‹tigmmi-nu rad-as-ttinim tigmmi n-tñallit i-mddn n-kullu timizar?› imma kunni,
hati trurm-tt tga ifri n-imççarn.» 18 sfldn-as inmåurn n-tgmmi n-rbbi
d-imslmdn n-ššrø, bdun ar-siggiln s-mamnk a-s-ra-t-hlkn. ksuãn zå-gis ašku
ar-tøjjabn mddn kullutn å-ulmmud-ns. 19 lliå-di-tlkm-tdggÐat iffuå yasuø
d-imæãarn-ns zå-tmdint n-urušalim.
20 zikk œbaæ n-ndid azkka lliå zrin å-uåaras ñrn
almmud l-lmasiæ
i-imæãarn-ns
tazart-lli, tqqur zå-iñuran-ns. 21 ikti-d b¡rus yini i-yasuø:
«way-amslmd, ssmaqql. tazart lli-mi-tdøit, hatti tqqur.»
22 isawl yasuø yini-asn: «amnat s-rbbi. 23 læqq a-rad-awn-iniå, wanna innan
i-uwrir-ad ‹itti zå-åid tãrt-n å-umda,› iå-yumn is-ra-yili maylli-s-inna bla iškka
å-uwl-ns, hati rad-as-yili. 24 f-mayad a-f-rad-awn-iniå, kullu ma-tãalbm
iå-a-ttñallam i-rbbi, amnat is-rad-awn-ityawfka, hati rad-awn-yili.
25,26 åakud nna-tbiddm ar-ttñallam, œamæat i-wanna gigun iskrn kra yÐçšnn,
baš ad-awn-iœamæ babatun lli-illan å-ignna ula kunni f-ddnub-nnun.»
27 aškin-d-daå s-tmdint n-urušalim. lliå a-ifttu yasuø
asqsi f-ma-d-yuznn
lmasiæ
å-tgmmi n-rbbi mnaggarn-t-id inmåurn n-tgmmi n-rbbi
d-imslmdn n-ššrø d-imåarn n-tmazirt. 28 inin-as:
«ma-k-id-yuznn a-tskart kullu åayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?» 29 isawl
yasuø yini-asn: «ula nkki ra-kÐn-sqsaå yan-usqsi. rarat-iyi-d iniå-awn
ma-yyi-d-yuznn ad-skarå mayad. 30 yuæanna, ma-t-id-yuznn a-issddam
mddn? izd rbbi nåd bnadm? rarat-iyi-d.» 31 bdun ar-ssmqsan i-ngratsn
ar-ttinin: «iå-nenna ‹rbbi a-t-id-yuznn› rad-aå-yini ‹maç aylliå ur-tuminm
mad-awn-inna?› 32 walaynni izd-nnit-a-nini ‹bnadm a-t-id-yuznn›?» ntni
ksuãn zå-mddn, ašku ar-kullu-ttinin izd yuæanna yan-nnabi a-iga. 33 sawln
ilmma inin-as: «ur-nssin ma-t-id-yuznn.» irar-asn yasuø: «ula nkki
ur-rad-awn-iniå ma-yyi-d-yuznn ad-skarå kullu mayad.»

12
1 ibdu yasuø ar-srsn-isawal s-lmøni yini-asn:
lmøna n-içÐmmaœn
d-igr n-waãil
«ha-yan-urgaz iñña aãil å-igr-ns, isslulli-as ifrig iåza
agÐãi i-lmøœœrt, ibnu yal-lbrj ifl-t i-içÐmmaœn iftu imuddu.
2 lliå-d-iruæ-uzmz yazn yan-uçddam-ns s-dar içÐmmaœn ad-as-d-yawi
ma-t-id-yuškan å-lållt n-igr-ns. 3 imma ntni åwin-t ssåuršn-t rarn-t ur-d-yiwi
yat. 4 yazn-asn açddam yaãni, rñn-as içf-ns ssrfufnn-t. 5 yazn wayyaã, nån-t.
yazn wiyyaã ggutnin, kra gisn utn-t, kra gisn nåan-t. 6 iqama-yas yan iga yus,
marqus 57
iøzza dars bahra. yazn-asn-t å-isiggÐra, yini d-içf-ns: ‹rad-uqqrn iwi.›
7 walaynni içÐmmaœn-an mšawarn i-ngratsn inin: ‹åwad a-ra-iwrt igr. aškad-d
a-t-nnå ig lwrt winnå.› 8 åwin-t nån-t luæn-t-in s-brra n-igr.» 9 isqsa-tn yasuø:
«ma-ra-iskr bab n-igr f-åayan? ra-d-yašk ihlk içÐmmaœn-an, ifk igr i-wiyyaã.
10 is-ur-tårim ma-ityaran å-warra n-rbbi? ‹añru lli-n-luæn ibnnayn, nttan
a-iwrrin iga içf n-uåñu. 11 mayad, sidi rbbi a-t-iskrn. nñra-t ar-gis-ntøjjab.›»
12 nkrn inmåurn åakudan, irin ad-amñn yasuø ašku ssnn izd ntni a-f-yut
lmøna-yad, walaynni ksuãn zå-mddn, fln-t ddun.
13 aznn-d dars kra n-ifarisin d-imddukkÐal n-ugllid
asqsi f-ãabiyt
i-qayœr
hirudus. irin ad-as-mdin gmmrn-t f-wawal-ns. 14 aškin-d
inin-as: «way-amslmd, nssn izd læqq ayd ttinit, ur-a-tskart
f-mad-swingimn mddn. ašku ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn walaynni
ar-tsslmadt aåaras n-rbbi åmklli iga. ini-aå is-iælla a-nakka ãabiyt i-qayœr nåd
uhu? 15 a-stt-nakka nåd uhu?» imma yasuø issn mad-ran å-læilt-nsn, yini-asn:
«maç a-yyi-ttarmm? arayat-iyi-d yan-uqarid a-t-ñrå.» 16 fkn-as-d yan-uqarid.
yini-asn: «win-mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?» inin-as: «win qayœr.»
17 irar-asn yasuø: «fkat i-qayœr ma-igan win qayœr, tfkm i-rbbi ma-igan win
rbbi.» ntni ar-gis-tøjjabn.
18 aškin-d dars kra n-iœadduqin. ntni å-lmdhb-nsn
asqsi f-tnkra
zå-lmut
ar-ttinin «ur-illi ma-ra-d-inkr zå-lmut.» sqsan-t:
19 «way-amslmd, yura-yaå musa inna ‹iå-immut kra
n-yan ifl-d tamåart-ns bla tarwa, illa f-gÐmas n-urgaz-an a-itahl tamåart-an
a-dids-iskr tarwa f-ism n-gÐmas lli-immutn.› 20 ha-ssa n-aytmatn,
yiwi-umzwaru tamåart immt ur-d-ifil tarwa, 21 yawi-tt wis sin immt ur-d-ifil
tarwa. åmkad a-iga wis kraã ula ntta, 22 aylliå-tt-iwin kullutn s-ssa ur-d-filn
tarwa. å-isiggÐra tmmt-tmåart ula nttat. 23 ini-aå, å-tnkra lli-å-rad-nkrn
kullutn, tamåart n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tamåart-nsn s-ssa.»
24 isawl yasuø yini-asn: «is-urd åayad a-f-tjlam? ašku ur-tssinm arratn n-rbbi
ula tssnm tañããart n-rbbi. 25 åakud lliå rad-nkrn åwilli mmutnin ur-ra-tahaln
ula-da-tahalnt, walaynni zund lmalayka n-ignna a-rad-gn. 26 imma tankra
n-willi mmutnin, is-ur-fllas-tårim å-warra n-musa, lliå illa å-tama n-tzggÐart?
rbbi isawl srs yini-as ‹nkki giå rbbi n-ibrahim gå rbbi n-isæaq gå rbbi
n-yaøqub.› 27 awal-an imla-yaå is-ddrn ntni å-lgddam n-rbbi, waçça mmutn.
han kunni tjlam bahra.»
28 yašk-id yan-umslmd n-ššrø isfld-asn ar-tmjaæadn. lliå
ma-igan luœit
ihiyyan?
iñra mamnk a-tn-irur yasuø s-lmøqul, isqsa-t: «mal-luœit
a-kullu-ihiyyan å-luœiyat n-rbbi?» 29 isawl yasuø yini-as:
«luœit ihiyyan a-stt-igan ‹sfldat, ay-ayt-rbbi. rbbi siditnnå, nttan waædut a-igan
rbbi. 30 a-ttirit rbbi sidik zå-ttmi n-içf-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi l-løaql-nnk
d-ttmi n-tñããart-nnk.› 31 tis snat a-stt-igan ‹a-ttirit adjar-nnk zund içf-nnk.›
ur-tlli kra l-luœit yugÐrn snat-ad.» 32 yini-as-umslmd n-ššrø: «ifulki
ay-amslmd. s-læqq a-s-tnnit rbbi iga waædut, ur-illi abla ntta. 33 iå-t-ira yan
zå-ttmi n-içf-ns d-ttmi l-lfhmt-ns d-ttmi n-tñããart-ns, yiri adjar-ns zund içf-ns,
mayad yuf kullu tiårsiw lli-jddrn mddn ula tiwafkiw lli-akkan i-rbbi.» 34 lliå
marqus 58
iñra yasuø izd s-lmøqul a-s-d-isawl yini-as: «ur-n-taggugt kiyi f-tgldit n-rbbi.»
åakudan ur-sul-izøm yan a-t-isqsa.
35 ar-isslmad yasuø å-tgmmi n-rbbi, isqsa mddn: «maç
asqsi f-ma-iga
lmasiæ
aylliå a-ttinin imslmdn n-ššrø ‹ra-ig lmasiæ yan zå-tasut
n-ugllid dawd›? 36 imma dawd, lliå-t-iguwwd rruæ
lqudus a-isawl f-lmasiæ inna ‹ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu ard gå
inuwwašn-nnk å-ddu iãarn-nnk.› 37 ha-dawd s-içf-ns ibdr åwalli igan lmasiæ,
ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig åir yan zå-tasut-ns?» ar-as-sflidn mddn ggutnin,
fræn s-kullu mad-asn-inna.
38 ar-tn-isslmad yini-asn: «rarat løaql-nnun zå-imslmdn
imslmdn n-ššrø
n-ššrø, ašku iøzza darsn ad-fttun s-tmlsa åzzifnin šwanin,
iøzzu darsn a-fllasn-tsllamn mddn å-laswaq, 39 iøzzu darsn ad-zggurun
s-lgddam å-tgÐmma n-tñallit ula å-uskiws n-imnsiwn. 40 ar-šttan tigÐmma
n-thjjalin, ar-ssiåzzifn tiñulla-nsn baš ad-ssbayynn içfawn-nsn is-fulkin. ntni
ra-fllasn-ittut læukm n-rbbi s-uggÐar.»
41 igawr yasuø å-umnid n-œœnduq å-tgmmi n-rbbi,
tahjjalt tamñlu¡¡
ar-itmnad å-mddn ar-n-srasn iqaridn å-œœnduq. kigan
d-id-bu-wayda ar-n-srasn ma-iggutn. 42 tašk-id yat-thjjalt tga tamñlu¡¡, tsrs-n
snat-tqaridin idrus-watig-nsnt. 43 iår yasuø i-imæãarn-ns s-dars yini-asn: «læqq
a-rad-awn-iniå, tahjjalt-ad tamñlu¡¡, hatti tsrs-n å-œœnduq uggÐar n-åwid
kullutn, 44 ašku ntni fkan zå-maylli darsn iggutn, imma nttat, waçça tætajja,
tsrs-n kullu ma-dars-illan, tfk lmøišt-ns kullutt.»

13
1 lliå-d-iffuå yasuø zå-tgmmi n-rbbi, yini-as yan
maylli ra-ijru
i-tgmmi n-rbbi
zå-imæãarn-ns: «ñr ay-amslmd, matta åmkad mqqurn
iñran-ad. matta åmkad dusn fulkin iåurban-ad.» 2 imma
yasuø inna-yas: «is-a-ttmnadt å-iåurban-ad mqqurnin? rad-kullu-tyawgarn
s-wakal. ur-ra-gisn-iqama-uñru f-uñru.»
3 lliå iskiws yasuø å-uwrir n-zzitun å-umnid n-tgmmi
maylli-s-ra-tggÐru
i-ddunit-ad
n-rbbi, isqsa-t b¡rus d-yaøqub d-yuæanna d-andraws ntni
waædutn, 4 inin-as: «managu a-ra-yili åayd-s-tnnit?
ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur a-ijru kullu åayad?» 5 isawl yasuø yini-asn:
«awiyat-stt å-içf-nnun a-kÐn-ur-ijlu yan. 6 ašku ggutn åwilli ra-d-yašk asin-d
ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasiæ. ntni rad-jllun mddn ggutnin.
7 iå-tsfldm f-imaån ula lçbarat n-imaån ad-ur-tåuwãm, ašku iqqan-d a-yili
åayan, walaynni ur-ta-d-iruæ isiggÐra. 8 ra-di-tnkr-tqbilt s-tqbilt tnkr-d-tgldit
s-tgldit, ilint zznzalat å-kra n-tmizar yili-uåni. walaynni åayad iga åir azbbar
amzwaru n-tlalit.
9 «awiyat-stt å-içf-nnun. ra-kÐn-dæayn s-lmækamat,
tugga f-lmasiæ
å-lgddam n-mddn
ssåuršn-kÐn å-tgÐmma n-tñallit. ra-tbddadm f-ssibt-inu
å-lgddam l-læukkam d-igldan ad-asn-takkam tugga flla.
10 iqqan-d a-truæ-tbrraæt l-lçbar ifulkin kullu timizar n-ddunit ur-ta-d-ilkim
isiggÐra. 11 iå-kÐn-umñn dæin-kÐn-in, ad-ur-tasim taåuft f-ma-ra-tinim. iniyat
awal nna-yawn-imla rbbi å-tasaøt-an, ašku urd kunni a-isawaln walaynni rruæ
marqus 59
lqudus n-rbbi. 12 ra-yili ma-ra-n-idæi gÐmas i-lmut, yili ma-ra-n-idæi yus,
nkrn-d tarwa f-ayt-darsn nån-tn. 13 ra-kÐn-tkrhun kullu mddn f-ssibt
n-ma-tgam winu. imma wanna ibiddn izga ar isiggÐra ra-injm.
14 «ra-tñrm tajlçit lli-ifnnun tnkr å-illiå ur-dars læqq
rad-ilin-uwssan
šqanin
a-gis-tili. wanna yaqran, illa fllas a-yissan lmøna.
åakudan winna llanin å-tmazirt n-yudaya iqqan-tn-d
ad-rwln s-idrarn. 15 wanna illan f-iggi n-tgmmi iqqan-t-id ad-ur-ikšm a-d-yasi
kra. 16 wanna-n-illan å-igran iqqan-t-id a-ur-iwrri tiåurdin a-d-yawi timlsit-ns.
17 rad-bahra-šqun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin.
18 ãalbat i-rbbi ad-ur-ijru åayan å-tgrst 19 ašku å-uwssan-an ra-tili-tnukmut,
ur-jju-tlli zund nttat zå-isizwar å-içlq rbbi ddunit sul s-åilad, ula rad-daå-tili
zund nttat. 20 mrad is-ur-issidrus siditun ussan-an ur-ra-injm yan. walaynni
f-ssibt n-willi iñli ad-gn wins, hati issidrus ussan-an f-ssibt-nsn.
21 «åakudan iå-awn-inna kra n-yan ‹ha-lmasiæ illa åid› nåd ‹hatin illa
åin› a-t-ur-tamnm. 22 ašku rad-d-nkrn kra n-mddn, kud yan ar-ittini f-içf-ns
izd lmasiæ a-iga nåd kra n-nnabi, walaynni ar-sskirkisn. rad-skarn timitar
d-lmøjizat iå-ufan ad-jllun ula åwilli ganin win rbbi. 23 imma kunni,
awiyat-stt å-içf-nnun. nniå-awn kullu åayad ur-ta-ijri.
24 «å-uwssan-an å-tåurdin n-tnukmut-an, ra-tllas tafukt,
åmkad a-ra-d-iwrri
lmasiæ
ur-ra-ifaw-wayyur. 25 rad-¡¡arn itran zå-ignwan,
ar-tyattaynt tifawin n-ignwan. 26 åakudan a-ra-yyi-ñrn,
nkki lli-igan yus n-bnadm, ftiå-d å-imdla s-lquwwa d-lmjd iggutn. 27 åakudan
rad-aznå lmalayka ad-ssmunn åwilli ganin winu zå-kraygatt tasga, zå-ttmi
n-wakal ar ttmi n-ignwan.
28 «hati tazart a-zå-ra-tissanm lmøna.
managu a-ra-yili
mayad?
iå-lggÐiånt-tœ¡¡win-ns tssufå-d tifrawin-ns, tissanm
is-d-yakmur œœif. 29 åmkan a-ra-yili. iå-tñram timitar-ad
s-awn-nniå ar-jrrunt, tissanm is-d-yakmur, hatin å-imi. 30 læqq a-rad-awn-iniå,
ur-ra-tzri-tasut-ad ard kullu ijru mayad. 31 rad-ittin ignwan d-wakal walaynni
ur-sar-ittin iwaliwn-inu.
32 «walaynni ass-an ula tasaøt-an ur-tn-issin yan, la
ãufat ar-ttñallam
lmalayka n-ignna ula yus n-bnadm. åir baba lli-illan
å-ignna, nttan waædut a-issnn. 33 rarat løaql-nnun tãufm ašku ur-tssinm
managu a-ra-d-iruæ-uzmz-an. 34 zund yan-urgaz imudda ifl tigmmi
i-içddamn-ns a-stt-gabln, ifk i-kraygatt yan tawuri-ns. yuœœa angabal n-imi
a-iãuf. 35 ãufat ula kunni, ašku ur-tssinm managu a-ra-d-yašk bu-tgmmi, izd
å-tdggÐat nåd ammas n-iyã nåd awddan amzwaru n-ufullus nåd tawaåla
n-tafukt. 36 ãufat a-ur-d-yašk å-kra n-tasaøt lli-ur-tåalm yaf-kÐn-d tgnm.
37 mayd-awn-nniå, ra-t-iniå i-kullu mddn: ãufat.»

14
1 sin-uwssan a-iqaman i-løid n-usurf d-uwssan n-urçœiœ.
skrn inmåurn
f-ad-nån lmasiæ
ar-siggiln inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø
mamnk a-rad-amñn yasuø s-læilt a-t-nån. 2 walaynni
nnan i-ngratsn: «urd å-uwssan l-løid baš a-ur-duyn mddn.»
marqus 60
3 illa yasuø å-uduwwar n-bitøanya, iskiws ar-ištta
tamåart lli-d-yiwin
tujjut
å-tgmmi n-simøan lli-sttin-ikkan iga anjdam. tkšm-d dars
yat-tmåart tusi-d yat-tbuqqalt n-uñru tili-gis-tujjut
n-nardin iœfan, iggut-bahra-watig-ns. trñ imi n-tbuqqalt tffi-tt-id f-içf n-yasuø.
4 imma åwilli llanin åin, kra gisn ibzg fllas inin i-ngratsn: «maç a-tjla
tujjut-ad? 5 mrad is-tnza ra-di-tawi uggÐar n-kraã id-miyya n-nnuqrt, nfk-tn
i-imñlaã.» bdun ar-fllas-ssngmugn. 6 imma yasuø inna-yasn: «adjat-stt. maç
aylliå dids tšqam? hatti tskr gigi afulki. 7 imñlaã rad-bdda-didun-ilin. åakud
nna-tram ra-tafm ma-s-a-gisn-tskarm lçir. imma nkki ur-rad-bdda-didun-iliå.
8 hatti tskr maylli mi tufa. nttat tzwar tñåur ddat-inu i-umããal. 9 læqq
a-rad-awn-iniå, innaå a-tbrraæn mddn s-lçbar-ad ifulkin å-kullu ddunit,
ra-ttinin f-mayd tskr çtad, ar-tt-id-srs-kttin.»
10 åakudan inkr yahuda isçaryu¡ lli-igan yan zå-sin
iskr yahuda
f-a-izznz lmasiæ
d-mraw n-umæãar, iddu s-dar inmåurn n-tgmmi n-rbbi baš
ad-asn-izznz yasuø. 11 lliå sfldn i-mad-asn-inna, fræn
inin-as ad-as-fkn iqaridn. iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-iøawn ad-amñn
yasuø.
12 ilkm-d-wass amzwaru n-uwssan n-urçœiœ lli-å-a-qqrsn
imæãarn jjujadn
imnsi n-usurf
mddn i-ilqqaån. sqsan-t imæãarn-ns: «mani trit a-srs-nddu
ad-ak-n-gis-njjujad imnsi l-løid n-usurf?» 13 yazn sin
zå-imæãarn-ns åakudan, yini-asn: «zaydat s-tmdint. ra-tmnaggarm yan-urgaz
yusi-d agdur n-waman. 14 ãfurat-t s-tgmmi nna-s-ikšm, tinim i-bu-tgmmi-an
‹hati inna-yak-d-umslmd, maniå illa-uæanu lli-å-rad-ššå imnsi n-usurf nkki
d-imæãarn-inu?› 15 rad-awn-iml yan-uæanu n-uflla imqqurn iswan ingaddan.
åin a-å-rad-aå-tjjujadm.» 16 ffuån imæãarn, ddun s-tmdint afn-in
åmklli-asn-inna. jjujadn imnsi n-usurf.
17 truæ-d-tdggÐat, ilkm yasuø tigmmi ntta d-imæãarn-ns
iskiws lmasiæ
d-imæãarn-ns
s-sin d-mraw. 18 lliå skiwsn ar-šttan yini-asn: «læqq
a-rad-awn-iniå, ra-yyi-izznz yan å-gratun, kunni
lli-didi-šttanin.» 19 ¡iyyr-asn bahra, bdun ar-t-sqsan kullutn, kud yan ar-ittini:
«yak, urd nkki?» 20 yini-asn: «iga yan zå-sin d-mraw lli-didi-dranin
å-uruku-ad. 21 ha-yus n-bnadm ra-immt åmklli fllas ityaran, walaynni taguãi
a-ra-yili i-urgaz lli-izznzan yus n-bnadm. yuf-as i-urgaz-an mrad
is-ur-akkÐ-ilul.»
22 lliå a-šttan yasi yasuø tangult, iškr rbbi ibbi-tt,
imnsi n-siditnnå
ifk-asn-tt yini-asn: «amñat. çtad tga ddat-inu.» 23 yasi
lkas, iškr rbbi ifk-asn-t. sun zå-gis kullutn. 24 yini-asn: «åwid gan idammn-inu
lli-ra-iffi f-ssibt n-mddn ggutnin baš ad-gn løhd l-ljdid å-gratun d-rbbi. 25 læqq
a-rad-awn-iniå, ur-sul-rad-suå zå-lållt n-waãil ar ass lli-å-ra-t-suå zå-ljdid
å-tgldit n-rbbi.»
26 asin ilmma yan-umarg zå-imurign n-rbbi, ffuån
isawl lmasiæ
f-ma-ra-ijru i-b¡rus
s-uwrir n-zzitun. 27 yini-asn yasuø: «ha-kunni
ra-yyi-kullu-tflm, ašku ityara ‹rad-utå amksa,
mzrnt-uwlli.› 28 walaynni tigira n-ma-d-nkrå zå-lmut ra-kÐn-zwurå s-tmazirt
n-jalil.» 29 isawl b¡rus yini-as: «waçça-k-kullu-fln ur-sar-k-filå nkki.»
marqus 61
30 imma yasuø irur-as: «læqq a-rad-ak-iniå, å-iã-ad ur-ra-iår-ufullus snat-twal
ard tinit kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.» 31 imma ntta inna-yas s-jjhd: «waçça
rad-didk-mmtå ur-rad-iniå ur-k-ssinå.» åmkad ad-nnan kullutn.
32 aškin-d s-yan-udåar lli-mi-ttinin ‹gatsimani›. yini
ar-itñalla lmasiæ
f-içf-ns
yasuø i-imæãarn-ns: «gawrat åid, rad-ññallå.» 33 yawi
dids b¡rus d-yaøqub d-yuæanna. iåuwã yasuø å-tasaøt-an,
mmaån iswingimn bahra å-uwl-ns. 34 yini-asn: «tññay flla taåuft-ad ar lmut.
gawrat åid tawzm.» 35 izayd iftu yan imikk iãr s-wakal iññall yini: «ssitti flla
tasaøt-ad n-urfufn iå-tñãar a-titti.» 36 iññall-daå yini: «abba wa-baba, ur-illi
kra mi ur-tñãart a-ti-tskrt. kkis flla lkas-ad n-urfufn, walaynni a-yili ma-trit,
urd mad-riå nkki.»
37 iwrri yasuø yaf-tn-in ¡¡asn. isawl s-b¡rus yini-as:
¡¡asn imæãarn
«wa-simøan, is-te¡¡ast? is-ur-tñãart a-tawzt yat tasaøt?
38 awzat tãalbm rbbi a-kÐn-issanf i-kullu ma-ra-kÐn-ijllu. hati ul n-bnadm
ar-ittiri a-iskar afulki, imma ddat-ns tãøf.» 39 iddu-daå a-iññall yini åmklli
inna tawala tamzwarut. 40 iwrri yaf-tn-in ¡¡asn, inra-tn i¡s. ur-ssinn
ma-rad-as-inin. 41 iwrri tis kra¡¡-twal yini-asn: «¡¡asat åila tsunfum. yuwda
åunškad, tlkm-d tasaøt. inza yus n-bnadm s-gr ifassn n-mddn Ðçšnnin. 42 nkrat
a-nddu. ha-walli-yyi-izznzan yuška-d.»
43 sul a-isawal s-d-iruæ yahuda lli-igan yan zå-sin
ityamañ lmasiæ
d-mraw n-umæãar. munn-d dids kigan d-mddn asin-d
lkmami d-iømad. uznn-tn-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø d-imåarn
n-tmazirt-an. 44 åwalli izznzan yasuø imla-yasn-yad tamatart-ad, yini-asn:
«wanna ssudnå, åwan a-t-igan. amñat-t tawim-t tãufm-t.» 45 yašk-id yahuda
iftu s-dar yasuø yini-as: «way-amslmd», issudn-t. 46 grn-in fllas ifassn amñn-t.
47 inkr ilmma yan zå-willi llanin d-yasuø ildi-d lkummit, yut açddam
n-unmåur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as amññuå. 48 isawl yasuø yini-asn:
«ma-s-di-tffuåm s-lkmami d-iømad a-yyi-tåwim zund iå-giå amççar?
49 lliå-n-bdda didun kraygatt ass ar-sslmadå å-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tumñm
å-uwssan-an. walaynni ijra åmkad baš a-yafu ma-ityaran å-warratn n-rbbi.»
50 åakudan rwln kullu imæãarn, fln yasuø. 51 iãfur-t-sul yan-uøyyal ur-ilsi åir
aæayk. 52 åwin-t mddn-an, imma ntta ifl aæayk irwl ur-ilsi yat.
53 awin yasuø s-dar-unmåur n-tgmmi n-rbbi, munn-d
ibidd lmasiæ
å-lmækama
inmåurn kullutn d-imåarn n-tmazirt d-imslmdn n-ššrø.
54 imma b¡rus iãfar-t zå-tuggugt, ikšm s-wammas
n-tgmmi n-unmåur, iskiws d-imçzniyn å-dar løafit ar-didsn-irqqa. 55 imma
inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn l-lmækama kullutn ar-siggiln s-tugga f-yasuø
baš a-t-nån, walaynni ur-ufin yat. 56 kigan d-mddn ar-fllas-akkan tugga
n-tkrkas, walaynni ur-ngaddant tugga-nsn. 57 inkr kra gisn ar-sskirkisn inin:
58 «nkkÐni nsfld-as inna ‹nkki rad-çluå tigmmi-ad n-rbbi ityawskarn s-ifassn
n-bnadm, bnuå å-kraã-uwssan yat yaãni ur-ityawskarn s-ifassn n-bnadm.›»
59 ula åmkad-daå, ur-ngaddant tugga-nsn. 60 ibidd-unmåur n-tgmmi n-rbbi
å-wammas-nsn, isqsa yasuø: «is-ur-ra-d-fllasn-trart s-yat? mayd-fllak-ttinin
åwid å-tugga-nsn?» 61 imma yasuø åir ifssa, ur-inni yat. isqsa-t-daå-unmåur:
«izd kiyi a-igan lmasiæ yus n-umbarki?» 62 yini-as yasuø: «nkki a-t-igan.
marqus 62
ra-tñrm yus n-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi itjhhdn, iftu-d å-imdla n-ignwan.»
63 lliå-as-isfld-unmåur n-tgmmi n-rbbi, ibbi timlsa-ns yini-asn: «ma-sul-nra
inagan-ad? 64 kunni tsfldm i-wawal-ns l-lkufr. ma-fllas-tnnam?» ækamn fllas
kullutn inin: «iqqan-t-id a-immt.» 65 inkr kra gisn ar-fllas-ssufusn ar-as-daln
udm ar-t-kkatn s-ibariqn ar-as-ttinin: «wa-nnabi, ml-aå manwa-k-yutn.»
amñn-t imçzniyn ar-t-kkatn.
66 imma b¡rus illa-sul å-iyzdar å-wammas n-tgmmi.
b¡rus inakr lmasiæ
tašk-id yat-tçddamt n-unmåur n-tgmmi n-rbbi 67 tñr b¡rus
ar-irqqa, tssmaqql gis tini-as: «ula kiyi tllit d-yasuø gu-naœira.» 68 irar-as
nttan: «ur-ssinå, ur-fhimå ma-s-tnnit.» iffuå s-uågÐmmi. iår-ufullus åakudan.
69 tñr-t-daå-tçddamt-lli, tini fllas i-willi biddnin åin: «åwad iga yan zå-gisn.»
70 irar-daå b¡rus: «uhu.» yan imikk s-as-nnan åwilli biddnin åin: «s-œœaæt tgit
kiyi zå-gisn ašku gu-jalil a-tgit.» 71 inkr b¡rus ar-itgalla ar-ittini s-jjhd: «nkki
ur-ssinå argaz-ad f-a-tsawalm.» 72 iår-ufullus åakudan tis snat-twal. ikti-d
b¡rus maylli-s-as-inna yasuø «ur-ra-iår-ufullus snat-twal ard tinit kra¡¡-twal
ur-iyi-tssint.» iswangm-d awal-an ar-yalla.

15
1 lliå ifaw zzman munn-d inmåurn n-tgmmi n-rbbi
ibidd lmasiæ
å-lgddam n-bila¡us
d-imåarn n-tmazirt d-imslmdn n-ššrø, ntni d-imåarn
l-lmækama kullutn, mšawarn f-ma-rad-skrn. krfn yasuø
awin-t dæin-t-in i-bila¡us læakm n-rruman. 2 isqsa-t bila¡us: «is-tgit agllid
n-ayt-yudaya?» irar-as yasuø: «kiyi a-t-innan.» 3 nkrn inmåurn n-tgmmi
n-rbbi ar-srs-taštkkan s-kigan d-tåawsiwin. 4 yini-as bila¡us: «is-ur-ra-di-trart
s-yat? ñr mnnawt-tåawsiwin ayd-fllak-ttinin.» 5 imma yasuø ur-inni yat aylliå
itøjjb bila¡us.
6 ikka-ttin læakm å-kraygatt løid n-usurf ar-asn-gis-irññm
bila¡us iækam
f-lmasiæ s-lmut
i-yan-uæbbas nna-ran. 7 illa yan å-læbs å-uwssan-an,
ism-ns barabbas. ityamañ ntta d-wiyyaã lliå ssnkrn uduy
f-ssul¡a n-rruman, nån kra n-mddn. 8 munn-d mddn ggutnin ar-tãalabn bila¡us
ad-asn-iskr åmklli-bdda-iskar å-løid. 9 isqsa-tn bila¡us: «is-tram ad-awn-rñmå
i-ugllid n-ayt-yudaya?» 10 ašku bila¡us issn inmåurn n-tgmmi n-rbbi is-æsadn
yasuø, åayan ka-f-t-id-dæin. 11 walaynni inmåurn sshiyysn mddn å-tasaøt-an
baš a-t-ãalbn ad-asn-d-irñm i-barabbas. 12 yini-asn bila¡us: «ma-tram a-t-skrå
i-åwad mi ttinim agllid n-ayt-yudaya?» 13 rarn-as ar-ssåuyyun: «agÐl-t
f-uggjdi.» 14 isqsa-tn bila¡us: «maç? ma-iskr yÐçšnn?» imma ntni ar-ssåuyyun
s-uggÐar ar-ttinin: «agÐl-t f-uggjdi a-immt.» 15 bila¡us ira a-irãu mddn,
irñm-asn i-barabbas, imma yasuø, issåurš-t issufå-t a-immt f-uggjdi.
16 awin-t iøskrin s-¡uññunt n-tgmmi imqqurn lli-mi-ttinin
¡¡nñ lli-izrin
f-lmasiæ
lqœr, ssmunn-d kullu løskr lli-illan åin. 17 sslsn-as
yan-uslham iñggÐaån, skrn yan-ttaj zå-uzggÐar gn-as-t
f-içf. 18 ar-fllas-tsllamn ar-ttinin: «sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.»
19 ar-t-kkatn f-içf s-yat-tåanimt ar-fllas-ssufusn ar-¡¡arn f-ifaddn-nsn
å-lgddam-ns. 20 lliå gis šbøan taãœa, kkisn-as aslham añggÐaå sslsn-as
timlsit-ns, ssufån-t a-t-nån f-uggjdi.
marqus 63
21 amñn yan-urgaz imun-d d-uåaras, bæra-d-yuška
lmasiæ f-uggjdi
zå-brra, inin-as a-yasi aggjdi n-yasuø. iga ism-ns simøan
gu-kurini, ig babas n-alaksandrus d-rufus. 22 awin-d yasuø s-udåar
lli-mi-ttinin ‹gulguta›. tga lmøna-ns ‹adåar n-tÐçšašt n-içf.› 23 irin ad-as-fkn
aman n-waãil iktin lli-å-illa-usafar l-lmurr, imma ntta ur-t-iswi. 24 qqnn-t
å-uggjdi alln-t. bãun timlsa-ns i-ngratsn grn-d fllasnt asåar, kraygatt yan
d-ma-ra-yawi. 25 tga tasaøt tis tña n-œœbaæ lliå-t-ugÐln f-uggjdi. 26 skrn yat
talluæt a-tml aœraã lli-s-as-œrãn, ityara gis «agllid n-ayt-yudaya.» 27 awin-d
sin imççarn agÐln-tn f-iggjda yan f-ufasi n-yasuø d-yan f-uñlmaã-ns.
28 åmkan a-yuwfa ma-ityaran å-warra n-rbbi lli-innan «ra-t-gn d-yan zå-willi
ffuånin zå-wawal n-rbbi.»
29 ar-t-rggmn mddn lli-zraynin ar-ssmussun içfawn-nsn
rgmn lmasiæ
ar-as-ttinin: «wa-kiyi lli-ra-içlu tigmmi n-rbbi tbnut-stt
å-kraã-uwssan, 30 jjnjm içf-nnk tgguzd-d zå-uggjdi.» 31 åmkad-daå
a-s-a-gis-t¡nañn inmåurn n-tgmmi n-rbbi i-ngratsn ntni d-imslmdn n-ššrø
ar-ttinin: «hati ijjnjm wiyyaã walaynni ur-iñãar a-ijjnjm içf-ns. 32 iniyat-as
a-d-igguz lmasiæ-ad agllid n-ayt-rbbi zå-uggjdi baš a-t-nñr namn srs.» ula
åwilli dids tyaggalnin f-iggjda ar-t-rggmn ula ntni.
33 lliå tlkm tasaøt tis snat d-mrawt ãrnd-d tillas
lmut l-lmasiæ
f-tmazirt-an kullutt ar tasaøt tis kra¡¡ n-tdggÐat. 34 tasaøt
tis kra¡¡ yut yasuø s-yat-tåuyyit itjhhdn yini: «aluy, aluy, lama šabaqtani?» tga
lmøna-ns «wa-rbbi-nu, wa-rbbi-nu, maç a-yyi-tflt?» 35 kra zå-willi biddnin
åin, lliå-as-sfldn inin: «hati ar-yaqra i-nnabi iliyya.» 36 yazzl yan iømmr-d
yan-ušrwiã s-waman l-lçll ig-t å-yat-tåanimt imdi-t-in i-yasuø a-isu, yini-asn:
«zgayat, a-nñr is-ra-d-yašk iliyya a-t-id-izzugz.» 37 imma yasuø yut
s-yat-tåuyyit itjhhdn issufå rruæ-ns. 38 åakudan yut-ušrrig lçamiya n-tæanut
tamñlayt å-tgmmi n-rbbi, tbãu f-sin zå-uflla ar izdar.
39 imma lqb¡an n-iøskrin lli-ibiddn å-tama n-yasuø, lliå iñra mamnk a-yut
s-tåuyyit issufå rruæ-ns, yini: «s-œœaæt iga-urgaz-ad yus n-rbbi.» 40 llant åin
kra n-tmåarin biddnt å-tuggugt ar-tmnadnt kullu ma-ijran. tlla gisnt maryam
ullt-magdala, d-maryam innas n-aytmatn yaøqub imññin d-yusf, ntnti d-saluma.
41 kkant-sttin ar-tmununt d-yasuø ar-ti-tøawannt lliå illa å-jalil. ilint åin
tiyyaã ggutnin lli-d-dids-uškanin s-urušalim.
42,43 åassan ar-tujadn mddn i-løid, ig ass lli-iqaman
timãlt l-lmasiæ
i-wass n-usunfu. lliå-di-truæ-tdggÐat yašk-id yusf gu-rama.
iga ntta yan zå-imåarn l-lmækama, ar-ti-tuqqarn mddn. ula ntta ar-itrju tagldit
n-rbbi a-di-tašk. izøm ikšm s-dar bila¡us iãalb zå-gis ddat n-yasuø. 44 itøjjb
bila¡us lliå isfld is-yad-immut. iår i-lqb¡an n-iøskrin isqsa-t: «mnšk
ayd-s-immut?» 45 lliå-as-t-inna lqb¡an ifk ilmma ddat i-yusf. 46 iså-d yusf
lkttan išwan, izzugz-d ddat n-yasuø zå-uggjdi issmuttl-tt, isrs-tt-in
å-yan-umããal, iga ifri ityawåza å-ujarif. issknuki-d yan-ifir iqqn srs imi
n-umããal. 47 ar-n-gis-ttmnad maryam ullt-magdala d-maryam innas n-yusf,
ñrnt illiå-n-tettrs ddat n-yasuø.
marqus 64

16
1 lliå izri-wass n-usunfu, tnkr maryam ullt-magdala
tankra l-lmasiæ
zå-lmut
d-maryam innas n-yaøqub ntnti d-saluma, sånt isafarn
n-tujjut baš ad-ddunt ad-ñåurnt ddat n-yasuø. 2 zikk œbaæ
n-wass l-lædd, bæra-di-tåli tafukt, ftunt s-umããal. 3 ar-ttinint i-ngratsnt:
«ma-rad-aå-issknuki ifir zå-imi n-ifri?» ašku imqqur bahra. 4 allnt alln-nsnt
s-n-ñrant ifir yitti zå-imi. 5 kšmnt s-umããal afnt-n yan-uøyyal iskiws f-ufasi,
ilsa aslham imlluln. lliå-t-ñrant ggÐdnt bahra. 6 imma ntta isawl yini-asnt:
«ad-ur-tiksaãmt. ar-tsiggilmt yasuø gu-naœira lli-immutn f-uggjdi. ur-sul-illi åid,
hati inkr-n. ñramt, ha-illiå-t-id-srsn. 7 imma åilad, ddwamt tsslkmmt awal-ad
i-imæãarn-ns ntni d-b¡rus, tinimt-asn: ‹yasuø ra-kÐn-izwur s-tmazirt n-jalil. åin
a-å-ra-ti-tñrm åmklli-s-awn-inna.›» 8 ffuånd-d-tmåarin zå-umããal
ar-srsnti-tkkat tawda ar-trgigiynt. rwlnt ur-nnint yat i-yan ašku ksuãnt bahra.
9 lliå-d-inkr yasuø zikk œbaæ n-wass l-lædd, iban-d zwar
iban lmasiæ
i-maryam
i-maryam ullt-magdala lli-zå-issufå ssa l-ljnun, 10 tddu
ullt-magdala tini-t i-imæãarn-ns. ntni taå-tn-tguãi bahra ar-allan.
11 tini-asn: «iwrri iddr, ñriå-t nkki.» imma ntni
ur-tt-uminn.
12 tiåurdin n-mayan iban-d yasuø s-mamnk yaãni i-sin
iban lmasiæ i-sin
zå-imæãarn-ns
zå-gisn lliå ftan å-uåaras s-iduran å-brra n-tmdint.
13 wrrin-d inin-t i-wiyyaã, walaynni ur-tn-uminn ula
ntni.
14 å-isiggÐra iban-d yasuø i-yan d-mraw n-umæãar lliå
iban lmasiæ
i-imæãarn-ns s-yan
skiwsn ar-šttan. iñi-tn ašku qqurn içfawn-nsn ur-uminn,
d-mraw ula sfldn s-willi-t-ñranin lliå-d-inkr zå-lmut. 15 yini-asn
åakudan: «ffuåat ar-ttidum s-ddunit kullutt, ar-ttbrraæm
s-lçbar-ad ifulkin i-kullu mddn. 16 wanna yumnn iddm å-waman, hati ra-injm.
wanna ur-yuminn, ra-fllas-yili læukm n-rbbi. 17 ra-ifk rbbi timitar-ad i-willi
umnnin, rad-ssufuån ljnun s-ism-inu, rad-sawaln s-iwaliwn l-ljdid. 18 iå-usin
ilgmmaãn ula iå-swan kra inqqan ur-ra-tn-iãrru. rad-srasn ifassn-nsn f-imuãan
jjin.»
19 siditnnå yasuø, tiåurdin n-ma-srsn-isawl, ityalal
ityalal lmasiæ
s-ignna
s-ignna iskiws f-ufasi n-rbbi. 20 imma ntni ffuån
ar-tbrraæn å-kraygatt mani, ar-tn-itøawan siditnnå
ar-izzga iwaliwn-nsn s-tmitar lli-iskar f-ufus-nsn.
65

lçbar ifulkin f-ufus n-luqa

1
1 ggutn åwilli granin a-taran f-tåawsiwin lli-darnnå-jranin 2 åmklli-aå-nnan
åwilli-tnt-ñranin zå-isizwar, gn fllasnt inagan awin-aå-d lçbar-nsnt. 3 mayan
a-f-nniå ra-ifulki ad-ak-ssngaddaå yan-warra izgan, a-sidi iøzzan tawfilus,
ašku sigglå bahra å-tåawsiwin-ad åmklli gant zå-isizwar, 4 baš a-tissant læqq
kullut f-maylli mi tsfldt.
5 å-uwssan n-hirudus agllid n-tmazirt n-yudaya, illa
isawl lmalak
jibrayyil i-zakariyya
yan-unmåur zå-inmåurn n-tgmmi n-rbbi, ism-ns
zakariyya. iga ntta zå-rrbøt n-abiyya, i¡¡af tamåart
zå-tasut n-harun, ism-ns aliœaba¡. 6 ntni fulkin s-sin, irãu fllasn sidi rbbi.
ar-bdda-skarn s-iwaliwn n-rbbi ula luœiyat-ns, ur-a-zgisnti-tffuån s-yat.
7 walaynni ur-jju-darsn kra n-warraw, ašku ur-tñãar aliœaba¡ a-trbbu, d-ntni
s-sin uwssrn.
8 yan-wass iskr zakariyya tawuri-ns n-inmåurn n-tgmmi n-rbbi ašku
tlkm-d-twala n-rrbøt-ns. 9 grn-d inmåurn asåar åmklli bdda skarn, baš
ad-bãun tawuri i-ngratsn. yašk-id-usåar å-zakariyya a-ikšm s-tæanut tamñlayt
a-n-gis-ibççr å-lgddam n-rbbi. 10 ikšm srs å-tasaøt l-lbçur, munn-d mddn
ggutnin å-brra ar-tñallan. 11 iban-as åakudan yal-lmalak n-sidi rbbi, ibidd
å-tsga tafasit l-lmida lli-f-a-tbççarn. 12 lliå-t-iñra zakariyya iåuwã yiksaã.
13 isawl lmalak yini-as: «wa-zakariyya, ad-ur-tiksa¡¡. isfld rbbi
i-maylli-as-ttãalabt. rad-ak-taru-tmåart-nnk aliœaba¡ yan-wazzan, tgt-as ism
‹yuæanna›. 14 rad-ak-yili lfræ ula taãœa, fræn mddn ggutnin s-tlalit-ns. 15 ašku
ra-ig wad ihiyyan å-iñri n-sidi rbbi. ur-ra-issa ma-iktin ula ma-issmllilin.
ra-iømmr s-rruæ lqudus å-waælig n-innas, 16 irar-d kigan d-mddn n-ayt-rbbi
ad-d-wrrin s-uåaras n-rbbi-nsn. 17 ra-izwur siditnnå s-tækimt itjhhdn zund
nnabi iliyya, irar-d ulawn n-mddn a-tænnun å-tarwa-nsn, irar-d åwilli ffuånin
zå-wawal n-rbbi ad-d-wrrin s-uåaras n-willi-f-irãa, ijjujad i-siditnnå yat tasut
a-tg tins.»
18 yini zakariyya i-lmalak: «mamnk a-s-rad-issanå is-ra-yili mayad? hati
afqqir ayd-giå, ula tamåart-inu tuwssr.» 19 yini-as lmalak: «nkki giå jibrayyil,
ar-tbddadå å-lgddam n-rbbi. yuzn-iyi-d a-srk-sawlå awiå-ak-d lçbar-ad ifulkin.
20 walaynni ra-tgt añnñum, ur-ra-tsawlt ar ass nna-å-ijra mayd-ak-nniå, ašku
ur-tumint awal-inu lli-ra-yafu å-uzmz-ns.»
21 ar-tqln mddn s-zakariyya, ar-ssmqsan i-ngratsn: «maç aylliå-n-ima¡l
å-tæanut tamñlayt?» 22 lliå-d-iffuå ur-iñãar a-srsn-isawl, issann is-iñra kra
issbayyn-as-t-id rbbi å-tæanut tamñlayt. iml-asn zakariyya s-ifassn-ns
f-mad-as-ijran, ašku ur-iñãar a-isawl.
23 izayd ilmma ikmml ussan n-twuri-ns, iwrri s-tgmmi-ns. 24 zrin kra
n-uwssan s-a-trbbu-tmåart-ns aliœaba¡. tqama å-tgmmi-ns smmus-iyrn.
25 ar-ttini: «hati åilad ibark gigi sidi rbbi, isfiã løar-inu å-gr mddn.»
26 zrin ilmma sãiœ-iyrn, yazn rbbi lmalak jibrayyil
isawl lmalak
jibrayyil i-maryam
s-yat-tmdint å-tmazirt n-jalil ism-ns naœira,
luqa 66
27 s-yat-tøyyalt iãalb-tt-in yan-urgaz ism-ns yusf zå-tasut n-ugllid dawd. ig
ism n-tøyyalt maryam. 28 ibidd srs lmalak yini-as: «sslam fllam, a-tambarkit.
sidi rbbi illa didm.» 29 tåuwã maryam f-wawal-ns, tsqsa içf-ns maç aylliå srs
isawl åmkan. 30 imma lmalak isawl-daå yini-as: «wa-maryam, ad-ur-tiksa¡¡,
ašku rbbi irãa fllam. 31 hati ra-trbbut, tarut yan-wazzan, tgt-as ism ‹yasuø›.
32 ra-ig wad bahra ihiyyan. rad-as-ttinin ‹yus n-umattuy›. rad-as-ifk sidi rbbi
lørš n-jddis dawd, 33 ig agllid f-tarwa n-yaøqub kullu mayd-d-iftan. tagldit-ns
ur-ra-sar-ttmmu.»
34 tini-as maryam i-lmalak: «mamnk a-ra-yili mayad? ur-jju-ssinå kra
n-urgaz.» 35 yini-as lmalak: «ra-d-fllam-igguz rruæ lqudus, tdl-km-tækimt
n-rbbi amattuy. mayan a-f-ra-ttinin i-wazzan amñlay lli-ra-tarut ‹yus n-rbbi›.
36 han aliœaba¡ lli-igan zå-ayt-darm, ula nttat ar-trbbu s-yan-wazzan
å-tuwssrt-ns. han çtalli-f-a-ttinin mddn ur-tñãar a-trbbu, wis sãiœ-iyrn
ayd-dars-illan. 37 ašku ur-illi kra mi ur-iñãar rbbi a-t-iskr.» 38 tsawl maryam
tini: «ha-yyi giå taçddamt n-sidi rbbi. ad-iyi-yili mayd-iyi-tnnit.» ifl-tt lmalak
åakudan.
39 ur-tma¡il maryam, tnkr å-uwssan-an tddu s-yat-tmdint
amuddu n-maryam
s-dar aliœaba¡
å-iwrar n-yudaya, 40 tlkm-n tigmmi n-zakariyya tår
s-aliœaba¡. 41 lliå tsfld aliœaba¡ i-wawal n-maryam
immass-wazzan å-waælig-ns, tømmr s-rruæ lqudus, 42 tall awal-ns tini:
«tambarkit a-tgit å-tmåarin. ambarki a-iga-warraw n-waælig-nnm. 43 mad-giå
nkki aylliå-d-dari-tuška innas n-sidi? 44 åir sfldå i-wawal-nnm
s-immussa-wazzan s-lfræ å-waælig-inu. 45 tambarkit a-tgit ašku tumnt
is-rad-am-issafu sidi rbbi awal lli-s-am-inna.»
46 tsawl maryam tini: «yulå-uwl-inu sidi rbbi, 47 tfræ
talåat n-maryam
i-rbbi
rruæ-inu s-rbbi anjjam-inu, 48 ašku iñra-d læalt
n-tçddamt-ns imññin. hati zå-åilad kraygatt tasut
rad-iyi-ttini ‹tambarkit›, 49 ašku rbbi itjhhdn iskr gigi tiåawsiwin mqqurnin.
illa luqr i-ism-ns, 50 tili rræmt-ns f-kullu willi-t-uqqrnin zå-kraygatt tasut
n-tasutin. 51 hati imdi-d afus-ns itjhhdn, izzmzr udmawn mqqurnin
f-iswingimn l-løaql-nsn. 52 iluæ-n igldan zå-lørš-nsn, yall-d ayt-iyzdar s-uflla.
53 iššbaø s-tmiçar åwilli inåa lañ, irar ayt-wayda bla yat. 54 iræm-aå
s-rræmt-ns idumn, ibidd d-ayt-yaøqub lli-igan içddamn-ns. 55 issafu awal
lli-s-inna i-imzwura-nnå, ur-jju-ittu ibrahim ula tarwa-ns.»
56 tgawr maryam å-dar aliœaba¡ ma-itggan kraã-iyrn,
talalit n-yuæanna
amsddam
twrri s-tgmmi-ns. 57 imma aliœaba¡, åakud
lliå-tt-ilkm-uzmz taru yan-wazzan.
58 fræn-dids-wadjarn-ns ula ayt-dars lliå sfldn f-mamnk ad-bahra-gis-ibark
rbbi. 59 aškin-d ilmma å-wis tam-uwssan ad-ññalln i-wazzan. irin ad-as-gn
ism ‹zakariyya› ašku iga ism n-babas. 60 tsawl-d innas tini: «uhu, rad-as-ng
ism ‹yuæanna›.» 61 inin-as: «walaynni ur-illi yan å-ayt-darm i¡¡afn ism-ad.»
62 sillfn i-babas a-t-sqsan man ism ira ad-as-ig. 63 isillf-asn zakariyya baš
ad-as-d-awin yat talluæt, yara gis: «ism-ns yuæanna.» tøjjbn kullutn. 64 s-ifsi
ils n-zakariyya åakudan, ar-isawal ar-italå rbbi. 65 ggÐdn åwilli zdånin åin,
awin lçbar f-kullu mayd ijran å-tmazirt-an n-iwrar n-yudaya kullutt. 66 åwilli
luqa 67
fllas sfldnin ar-bahra-swingimn ar-ttinin i-ngratsn: «ma-ra-ig-wazzan-ad?»
ašku illa-dids-ufus n-rbbi.
67 iømmr zakariyya babas s-rruæ lqudus, isawl
maylli imla rruæ
lqudus i-zakariyya
s-mad-as-imla rbbi yini: 68 «ad-bahra-nalå sidi rbbi
n-ayt-darnnå, ašku yakmur-d s-mddn-ns ad-aå-ifukku.
69 issmåi-d å-gr tasutin n-uçddam-ns dawd yan igan anjjam itjhhdn,
70 åmklli inna f-imi l-lanbiya-ns imñlayn åayd izrin, 71 baš ad-aå-ijjnjm
zå-inuwwašn-nnå ula kullu willi-aå-kurhanin. 72 hati iræm-aå åmklli inna
i-imzwura-nnå, issafu løhd-ns ihiyyan, 73 åmklli inna i-babatnnå ibrahim
s-wawal izgan. 74 rad-aå-ifukku zå-gr ifassn n-inuwwašn-nnå, baš a-ntøbad
bla nksuã yat, 75 ar-nskar ma-ifulkin ula ma-t-irãan kullu ussan n-tudrt-nnå.
76 imma kiyi a-iwi, rad-ak-ttinin ‹nnabi n-rbbi amattuy›. ra-tzwurt siditnnå
ad-as-tjjujadt aåaras. 77 ra-tmalat i-mddn-ns mamnk a-s-ra-tn-ijjnjm,
iœamæ-asn f-kullu mad-skrn yÐçšn. 78 ašku iræm-aå rbbi-nnå, iænnu ginnå. hati
zund tafukt a-ra-t-id-fllannå-issåli, 79 yisfiw f-willi zdånin å-tillas d-umalu
l-lmut, isslkm iãarn-nnå s-uåaras n-sslamt.»
80 izayd-uæšmi yuæanna ar-itimåur ar-itdus å-rruæ-ns. iqama å-lçla ar ass
lli-å-igra å-twuri-ns å-wammas n-ayt-rbbi.

2
1 å-uwssan-an a-å-d-iffuå yal-lqanun zå-dar-ugllid
talalit l-lmasiæ
imqqurn qayœr uåus¡us, yamr kullu mddn å-kraygatt mani
ad-æasbn ism-nsn. 2 tawala tamzwarut ayan å-æasbn mddn, ijra å-uwssan
lli-å-iækam kirinyus tamazirt n-suriyya. 3 ar-tmuddun mddn kraygatt yan
s-tmazirt-ns a-n-gis-iæasb ism-ns.
4 inkr yusf iffuå tamdint n-naœira å-jalil imuddu s-tmdint n-dawd
lli-mi-ttinin bitlaæm å-tmazirt n-yudaya, ašku iga ntta zå-tasut n-dawd ula
tarwa-ns. 5 iddu a-n-iæasb içf-ns ntta d-maryam lli-n-iãalb a-tg tamåart-ns,
d-nttat ar-trbbu. 6 å-uwssan lli-å-llan åin tlkm-d luqt n-tlalit. 7 taru arraw-ns
amzwaru, tssmuttl-t å-uæzzam tsrs-t-in å-yan-usds, ašku ur-ufin kra n-tæanut
içwan å-lfndq.
8 ilin kra n-imksawn å-tmazirt-an gabln ulli-nsn å-lçla
bann-d lmalayka
i-imksawn
å-iyã. 9 iban-asn-d yal-lmalak n-sidi rbbi, yisfiw fllasn
lmjd n-sidi rbbi, iksaãn bahra. 10 isawl lmalak yini-asn:
«ad-ur-tiksaãm. hati iwiå-awn-d lçbar ifulkin f-lfræ iggutn lli-ra-yili
i-kullu-mddn. 11 ašku åassad å-tmdint n-dawd ilul-awn-d-unjjam lli igan
lmasiæ siditnnå. 12 åmkad a-rad-awn-ig tamatart: ra-n-tafm yan-wazzan
imuttl å-uæzzam ittrs-n å-usds.» 13 bann-d ilmma ikabarn l-lmalayka ggutnin
d-lmalak, ar-talån rbbi ar-ttinin: 14 «a-yili lmjd i-rbbi å-tattuyt, tili sslamt
i-willi-f-irãa å-ddunit.»
15 lliå wrrin lmalayka s-ignwan inin imksawn i-ngratsn: «nkrat a-nddu
s-bitlaæm a-nñr mayd-f-aå-inna sidi rbbi.» 16 ddun åakudan s-tizzla, afn-in
maryam d-yusf, ñrn azzan å-usds. 17 lliå-t-ñran sawln-asn imksawn
f-maylli-asn-inna lmalak f-wazzan-an, 18 ar-tøjjabn kullu willi sfldnin
i-iwaliwn-nsn. 19 imma maryam ar-ttæãu tiåawsiwin-an å-uwl-ns
luqa 68
ar-gisnti-tswingim. 20 wrrin ilmma imksawn, ar-tškarn rbbi ar-ti-talån f-kullu
ma-mi-sfldn ula mad-ñran. illa kullu mayan åmklli-s-asn-inna lmalak.
21 zrin ssa-uwssan s-d-iruæ-wass lli-å-rad-ññalln i-wazzan. gn-as åakudan
ism ‹yasuø›, iga ism lli-s-inna lmalak ur-ta-da-trbbu maryam.
22 lliå kmmln ussan n-usåus-nsn skrn åmklli illan å-ššrø
awal n-simøan
f-wazzan yasuø
n-musa, awin azzan s-tmdint n-urušalim a-t-in-srsn
å-lgddam n-rbbi. 23 ašku ityara å-ššrø n-rbbi: «a-tñlim
kraygatt awtm içfddi a-ig win sidi rbbi.» 24 fkn ilmma tiårsi i-rbbi
åmklli-s-inna ššrø: «sin imalliwn nåd sin itbirn mññinin.»
25 yili yan-urgaz å-urušalim ism-ns simøan, ifulki bahra iøzzu-dars-uåaras
n-rbbi, yili fllas rruæ lqudus. ar-bdda-itrju ass lli-å-ra-ijjnjm rbbi mddn-ns.
26 imla-yas rruæ lqudus is-ur-ra-immt ard iñr lmasiæ n-sidi rbbi. 27 simøan,
yiwi-t rruæ lqudus ikšm s-tgmmi n-rbbi. aškin-d ayt-dars n-yasuø å-tasaøt-an,
awin-d azzan ad-kmmln f-ssibt-ns ma-illan å-ššrø. 28 yasi-t simøan å-gr
ifassn-ns, yalå rbbi yini: 29 «åmkad a-sidi rbbi tssuwfit-iyi-d awal. adj
açddam-nnk a-n-ffuåå ddunit åilad s-sslamt, 30 ašku ñrant-walln-inu anjjam
31 lli-di-tuznt f-kullu mddn. 32 ra-ig tifawt i-ayt-tmizar aggugnin, yawi-d
lmjd-nnk i-ayt-rbbi.» 33 itøjjb yusf d-innas n-wazzan f-mayd-fllas-inna
simøan.
34 izayd simøan iãalb rbbi a-tn-ibark, isawl ilmma s-maryam innas
n-wazzan, yini-as: «azzan-ad, iga-t rbbi d-wad-s-rad-ãrn kigan d-mddn
n-ayt-rbbi, nkrn kigan f-ssibt-ns. ig-t d-yat-tmatart lli-rad-agÐin mddn ggutnin,
35 d-åmkan a-s-rad-ssbayynn tinbaãin n-uwlawn-nsn. ula kmmi, rad-am-tbbi
taåuft ul-nnm zund taññit.»
36 tili åin yat-thjjalt ar-tsawal s-mad-as-d-imala rbbi. iga
æanna tškr rbbi
f-wazzan yasuø
ism-ns æanna illis n-fanwil zå-tqbilt n-ašir. tmqqur bahra,
tzzri d-urgaz-ns ssa n-isggÐasn zå-lliå-tt-ila, 37 tili dars
tam id-mraw d-kkuñ (84) n-usggÐas. ur-a-ttffuå tigmmi n-rbbi, ar-gis-ttøbad
rbbi ar-ttañum ar-ti-ttãalab å-iyã ula azal. 38 tašk-id å-tasaøt-an talå rbbi,
tsawl f-wazzan-an i-kullu willi trjunin ass lli-å-ra-ifukku rbbi ayt-urušalim.
39 lliå ikmml yusf d-maryam maylli fllasn illan å-ššrø n-sidi rbbi, wrrin
s-tmdint-nsn n-naœira å-tmazirt n-jalil. 40 ar-itimåur-wazzan ar-itdus.
tigat-gis-tækimt, tili fllas lbaraka n-rbbi.
41 asggÐas ar asggÐas ar-ttidun ayt-dars n-yasuø s-tmdint
aæšmi yasuø
å-tgmmi n-rbbi
n-urušalim å-løid n-usurf. 42 lliå irgl sin d-mraw
n-usggÐas ddun åmklli bdda. 43 åakud lliå
kmmln-uwssan l-løid amñn aåaras s-tmazirt-nsn. ur-ssinn ayt-dars
is-n-iqama-uæšmi yasuø å-urušalim, 44 åaln is-didsn-imun å-ukabar. zzrin ass
kullut å-uåaras, bdun ilmma ar-srs-siggiln å-gr ayt-darsn d-imddukkÐal-nsn.
45 lliå-t-ur-ufin wrrin s-urušalim a-srs-siggiln. 46 ar wis kraã-uwssan
a-t-in-ufan å-gr imslmdn n-ššrø å-tgmmi n-rbbi, ar-asn-isflid ar-tn-isqsa.
47 åwilli-as-sflidnin ar-kullu-tøjjabn å-lfhmt-ns ula taækimt lli-s-a-itrara awal.
48 lliå-t-ñran ayt-dars iãr-asn løjb, tini-as innas: «maç a-iwi aylliå-aå-tskrt
åmkad? ha-nkki d-babak nusi fllak taåuft bahra, ar-srk-nsiggil.» 49 imma ntta
inna-yasn: «maç aylliå a-sri-tsiggilm? is-ur-tssinm is-d-iqqan ad-iliå å-tgmmi
luqa 69
n-baba?» 50 imma ntni ur-fhimn awal lli-s-asn-inna. 51 imun didsn åakudan,
wrrin s-naœira, ar-iskar s-iwaliwn-nsn. imma innas tæãa kullu tiåawsiwin-an
å-uwl-ns. 52 ar-itzayad yasuø å-tiddi ula taækimt, irãu srs rbbi ula mddn.

3
1 å-usggÐas wis smmus d-mraw n-ugllid imqqurn qayœr
tabrraæt n-yuæanna
amsddam
¡ibaryus, iga bila¡us gu-bun¡us læakm f-yudaya, ig hirudus
agllid n-jalil, ig gÐmas filibbus agllid n-i¡uraya
d-traçunitis, ig lisanyas agllid n-abilini. 2 å-uwssan-an lliå iga æannan
d-qayafa inmåurn hiyyanin n-tgmmi n-rbbi, yašk-id-wawal n-rbbi s-yuæanna
yus n-zakariyya å-lçla. 3 ar-itkka tisgiw n-wasif n-urdun ar-itbrraæ ar-ittini:
«flat kullu ma-tskarm yÐçšn, tddmm å-waman, baš ad-awn-iœamæ rbbi
f-ddnub-nnun.» 4 åmkan a-s-yuwfa ma-ityaran å-warra n-nnabi išaøya inna:
«ha-yan-wawal ar-itbrraæ å-lçla ar-ittini ‹jjujadat aåaras n-siditnnå, tssnmm
tiåarasin-ns. 5 ra-tngadda kraygatt talat, astwan idrarn ula iwrar.
ra-inm-uåaras nna-ilullin, trçu-tåarast nna-išqan. 6 rad-ñrn kullu mddn anjjam
lli-ra-d-yazn rbbi.›»
7 aškin-d mddn ggutnin s-dar yuæanna, irin a-tn-issddm å-waman. imma
ntta inna-yasn: «wa-tarwa n-ifaårn, mad-awn-innan izd åmkad a-s-ra-tanfm
i-løqubit lli-ra-ittut f-ddunit? 8 skarat afulki baš a-iban is-tflm ma-yÐçšnn.
a-ur-ttinim i-ngratun ‹nkkÐni nga tarwa n-ibrahim,› ašku rad-awn-iniå, rbbi
iñãar a-d-issnkr tarwa i-ibrahim ula zå-iñran-ad. 9 hay-aglzim ittrs f-uggja
n-usåar. kud tasåart nna-ur-yakkan lållt imimn, ra-stt-ibbi iluæ-tt-in å-løafit.»
10 sqsan-t mddn: «ini-aå mad-aå-d-iqqann a-t-nskr?» 11 irar-asn: «wanna
i¡¡afn sin iqšban, ifk yan i-wanna ur-dar-illi. wanna dar ma-ištta, ibãu-t
d-wiyyaã.» 12 aškin-d dars ilmma kra zå-willi tamñnin iqaridn n-nkkas, irin
a-tn-issddm, sqsan-t: «way-amslmd, mad-aå-d-iqqann a-t-nskr nkkÐni?»
13 irar-asn: «a-ur-ttamñm zå-dar mddn uggÐar n-ma-kÐn-d-yuškan.»
14 aškin-d ilmma kra n-iøskrin sqsan-t: «imma nkkÐni, mad-aå-d-iqqann
a-t-nskar?» irar-asn: «a-ur-ttøddam f-yan ula tssãrm lbaãl f-yan. zaydat
tqnøum s-tårad-nnun.»
15 ar-bahra-swingimn mddn å-yuæanna, ar-ssmqsan i-ngratsn: «izd åwad
a-igan lmasiæ lli-ra-d-yazn rbbi?» 16 isawl yuæanna yini-asn: «ha-yyi
ar-kÐn-ssddamå å-waman walaynni ra-d-yašk yan yugÐr-iyi, ur-sthllaå ad-rñmå
ifalan n-turñiyin-ns. ra-kÐn-issddm nttan s-rruæ lqudus d-løafit, 17 yasi tazzrt
a-izuzzr, issmun-d irdn-ns å-uæanu, ijdr alim s-løafit ur-sar-içsin.»
18 izayd yuæanna s-iwaliwn ggutnin ar-itbrraæ i-mddn f-lçbar ifulkin
ar-asn-ittini ad-d-wrrin s-uåaras n-rbbi. 19 iñi yuæanna d-ugllid hirudus f-ssibt
n-hirudiyya lli-yiwi hirudus waçça tga tamåart n-gÐmas. isawl srs yuæanna
f-mnnawt lçКanat yaãni ar-tnt-iskar. 20 imma hirudus izuyd i-kullu åayan,
iluæ-n yuæanna å-læbs.
21 tiåurdin n-ma-issddm yuæanna kullu mddn-an, issddm
udum l-lmasiæ
f-ufus n-yuæanna
yasuø ula ntta. ibidd yasuø ar-itñalla, s-rñmn ignwan
22 igguz-d fllas rruæ lqudus å-ssift n-yan-utbir, isawl-d
yan-wawal zå-ignwan yini: «kiyi tgit iwi iøzzan. fræå srk bahra.»
luqa 70
23 lliå igra yasuø å-twuri-ns yili dars ma-itggan kraã
tasutin lli-zå-iga
lmasiæ
id-mraw n-usggÐas. ar-as-ttinin yus n-yusf yus n-øali
24 yus n-mattat yus n-lawi yus n-malki yus n-yannay yus
n-yusf 25 yus n-mattitya yus n-øamus yus n-naæum yus n-æasli yus n-naggay
26 yus n-maæat yus n-mattitya yus n-šimøi yus n-yusiç yus n-yuda 27 yus
n-yuæanna yus n-risa yus n-zrubbabl yus n-šaltyal yus n-nir 28 yus n-malki
yus n-addi yus n-quœm yus n-almmudam yus n-øir 29 yus n-yašuø yus
n-aliøazr yus n-yurim yus n-mattat yus n-lawi 30 yus n-šimøun yus n-yahuda
yus n-yusf yus n-yunam yus n-alyaqim 31 yus n-malya yus n-manna yus
n-mattata yus n-natan yus n-dawd 32 yus n-išay yus n-øubid yus n-buøaz yus
n-šalaæ yus n-naæšun 33 yus n-øminadab yus n-admin yus n-arni yus n-æaœrun
yus n-fariœ yus n-yahuda 34 yus n-yaøqub yus n-isæaq yus n-ibrahim yus
n-taraæ yus n-naæur 35 yus n-sarug yus n-raøu yus n-falag yus n-øabr yus
n-šalaæ 36 yus n-qinan yus n-arfakšad yus n-šam yus n-nuæ yus n-lamak
37 yus n-matušalaæ yus n-açnuç yus n-yarad yus n-mahalalil yus n-qinan
38 yus n-anus yus n-šit yus n-adam yus n-rbbi.

4
1 iffuå yasuø zå-tsgiw n-urdun, iømmr s-rruæ lqudus.
iblis yurm lmasiæ
2 ar-t-itguwwad rruæ kkuñ id-mraw n-wass å-lçla,
ar-t-itarm iblis. ur-a-ištta yat å-uwssan-an aylliå iwrri yaå-t lañ bahra. 3 isawl
srs iblis åakudan, yini-as: «iå-tgit yus n-rbbi, ini i-uñru-ad a-iwrri ig aårum.»
4 irar-as yasuø: «han ityara å-warra n-rbbi ‹urd aårum ka-s-a-itddr bnadm.›»
5 yawi-t ilmma iblis issåli-t s-mani yattuyn, iml-as å-yan-usmaqql kullu
tiglday n-ddunit, 6 yini-as: «rad-ak-fkå a-tækamt kullu mayad, yili-ak lmjd-ns
kullut, ašku nkki a-mi-ityawfka a-t-fkå i-wanna riå. 7 iå-iyi-tsjdt, kullu mayad
ra-ig winnk.» 8 irar-as yasuø: «han ityara ‹rbbi sidik a-mi-ttsjadt, d-nttan
waædut a-ttøbadt.›» 9 yawi-t ilmma iblis s-tmdint n-urušalim, issbidd-t f-iggi
n-ukfaf n-tgmmi n-rbbi, yini-as: «iå-tgit yus n-rbbi, luæ-n içf-nnk zå-åid
s-iyzdar, 10 ašku ityara ‹ra-d-yazn lmalayka-ns a-k-gabln.› 11 ityara-daå
‹ra-k-asin f-ifassn-nsn baš a-ur-ilkm-uãar-nnk kra n-uñru.›» 12 irar-as yasuø:
«han ityara ‹a-ur-tarmt rbbi sidik.›» 13 lliå-t-yurm iblis s-kullu åayan, ifl-t ar
azmz yaãni.
14 iwrri yasuø s-tmazirt n-jalil, iømmr s-tækimt itjhhdn
åmkad a-s-igra
lmasiæ å-tbrraæt-ns
n-rruæ lqudus. ar-fllas-sawaln mddn å-kullu-tsgiw
n-tmazirt-an. 15 ar-tn-isslmad å-tgÐmma n-tñallit,
ar-ti-talån kullu mddn.
16 yašk-id yasuø s-tmdint n-naœira, å-illiå-ttin-ikka å-mññiy-ns. ikšm
s-tgmmi n-tñallit å-wass n-usunfu åmklli bdda iskar. inkr a-iår f-mddn,
17 fkn-as arra n-nnabi išaøya. irñm arra yaf-n gis agzzum lli-å-ityara:
18 «illa flla rruæ n-sidi rbbi. iñli-yyi ad-d-awiå lçbar ifulkin i-imñlaã, iniå
i-willi tyamañnin ‹rbbi rad-awn-ifsi,› iniå i-ibukaãn ‹rbbi ra-kÐn-irar
a-tisfiwm.› yazn-iyi-d ad-fukkuå åwilli-f-iãr lbaãl, 19 mlå-awn is-d-ilkm-uzmz
lli-å-ra-ijjnjm sidi rbbi åwilli ganin wins.» 20 issmun arra, irar-t-id i-umøawn
iskiws. ar-gis-tmnadn kullu willi llanin å-tgmmi n-tñallit. 21 yini-asn:
luqa 71
«arra-yad n-rbbi, åassad ad-darun-yuwfa.» 22 ar-tøjjabn mddn kullutn
å-iwaliwn šwanin lli-s-a-isawal, ar-ttinin i-ngratsn: «ifulki-urgaz-ad.»
ar-ssmqsan i-ngratsn: «is-urd yus n-yusf ayad?»
23 izayd yasuø yini-asn: «is-ur-rad-iyi-tinim lmøna-yad ‹way-a¡bib, jjujji
içf-nnk›? is-ur-rad-iyi-tinim ‹maylli-f-nsfld tskrt-t å-kafrnaæum, skr-t ula åid
å-tmazirt-nnk›? 24 læqq a-rad-awn-iniå, ur-illi kra n-nnabi qbln ayt-tmazirt-ns.
25 læqq a-rad-awn-iniå, ggutnt-thjjalin å-dar ayt-rbbi å-uwssan n-nnabi iliyya
lliå ur-iãr-unñar kraã isggÐasn d-sãiœ-iyrn, yili-uåni išqan å-tmazirt kullutt.
26 imma iliyya, ur-t-id-yuzn rbbi s-yat gisnt, walaynni yuzn-t s-dar yat-thjjalt
tlla-n å-œarfa å-tmazirt n-œayda. 27 ggutn injdamn å-dar ayt-rbbi å-uwssan
n-nnabi ališaø, walaynni ur-ijjujji kra n-yan gisn. åir nuøman gu-suriyya
a-ijjin.» 28 lliå sfldn mddn å-tgmmi n-tñallit i-iwaliwn-ad bzgn f-yasuø bahra.
29 nkrn ssufån-t s-brra n-tmdint-nsn, ssålin-t s-iggi n-uwrir lli-f-tlla-tmdint, irin
a-t-in-luæn zå-ujarif. 30 walaynni izri yasuø zå-gratsn iftu.
31 yašk-id yasuø s-kafrnaæum, tga yat-tmdint å-jalil.
lmasiæ issufå ljnn
yÐçšnn
ar-ikššm s-tgmmi n-tñallit å-uwssan n-usunfu ar-isslmad.
32 ar-tøjjabn mddn kullutn å-ulmmud-ns ašku
ar-srsn-isawal åmklli dars læqq ad-asn-ittini ma-tn-d-iqqann. 33 illa
å-tgmmi-an n-tñallit yan-urgaz lli-å-illa yal-ljnn yÐçšnn bahra. yut s-yat-tåuyyit
yini-as: 34 «wa-yasuø gu-naœira, ma-illan å-gratnnå didk? is-di-tuškit
ad-aå-thlkt? ssnå ma-tgit kiyi. amñlay n-rbbi a-tgit.» 35 isawl yasuø yamr ljnn
yini-as: «fssa, tffuåt zå-gis.» iluæ-t ljnn s-wakal å-wammas-nsn iffuå zå-gis,
ur-t-issrfufn s-yat. 36 mddn-an iãr-asn løjb ar-ttinin i-ngratsn: «matta
awal-ad? hati s-tækimt d-tñããart iggutn a-s-a-itamr ljnun Ðçšnnin ar-tffuån.»
37 ar-bahra-sawaln mddn f-yasuø, awin lçbar-ns s-kraygatt mani å-tmazirt-an
kullutt.
38 iffuå yasuø zå-tgmmi n-tñallit izayd ikšm s-tgmmi
lmasiæ ijjujji mddn
ggutnin
n-simøan. yaf-n åin taãggÐalt n-simøan tuãn s-tawla
išqan, ãalbn-t fllas. 39 yakmur-d s-tama-ns yamr tawla
a-titti. titti-zgis-tawla, tnkr åakudan ar-fllasn-ttsççar.
40 lliå-n-tãr tafukt aškin-d mddn ggutnin s-dar yasuø, ar-di-tawin åwilli
uãnnin s-tmuãan ggutnin. ar-n-isras ifassn-ns f-kraygatt yan gisn ar-tn-ijjujji.
41 ar-tffuån ljnun zå-mddn ggutnin ar-ssåuyyun ar-ttinin: «kiyi tgit yus
n-rbbi.» imma ntta yumr ljnun ad-fssan. ur-tn-yudji a-fllas-sawaln, ašku ssnn
izd lmasiæ n-rbbi a-iga.
42 lliå-di-tåli tafukt iffuå yasuø zå-tmdint, iddu
tabrraæt l-lmasiæ
å-tgÐmma n-tñallit
s-yan-mani å-ur-illi yan. walaynni ar-srs-siggiln mddn,
ãfurn-t ur-akkÐ-rin a-tn-ifl. 43 imma ntta inna-yasn:
«iqqan-iyi-d ad-dduå ar-tawiå lçbar ifulkin f-tgldit n-rbbi i-tmdinin yaãni, ašku
mayad a-f-iyi-d-yuzn rbbi.» 44 izayd ar-itbrraæ å-tgÐmma n-tñallit å-tmazirt
n-ayt-yudaya kullutt.

5
1 yan-wass ibidd yasuø å-tama n-umda n-ganisara¡,
imæãarn imzwura
ar-t-ssnukmun mddn ggutnin ar-ttirin ad-dars-sfldn
luqa 72
i-wawal n-rbbi. 2 iñr snat-tanawin ttrsnt f-wakal å-tama n-umda, fln-tnt
ingÐmarn n-islman, ar-siridn ššbayk-nsn. 3 ikšm yasuø s-yat å-tanawin, tg tin
simøan, iãalb-t a-stt-in-išškšm imikk s-waman. igawr å-tanawt ar-isslmad
mddn. 4 lliå ikmml awal-ns yini i-simøan: «zayd-n s-ugÐns ar tadrut tgrm-n
ššbayk-nnun a-di-tgmmrm islman.» 5 isawl simøan yini-as: «iã kullut ar-nkkat
tammara a-sidi, ur-numñ yat. walaynni lliå-ti-tnnit kiyi ra-n-grå ššbayk.»
6 grn-tnt-in åakudan, s-tnt-in-ufan ømmrnt s-islman ggutnin aylliå rad-bbint.
7 sillfn-in i-imddukkÐal-nsn å-tanawt yaãni ad-d-aškin ad-asn-øawnn.
lliå-tn-d-ruæn ar-didsn-ssmunun islman aylliå ømmrnt snat tanawin-lli, ftunt
ad-ddmnt. 8 imma simøan b¡rus, lliå iñra mayd ijran iãr-n f-ifaddn n-yasuø
yini-as: «wa-sidi, ngara didi. argaz yÐçšnn ad-giå.» 9 ašku iãr-as løjb å-tuggt
n-islman lli-d-umñn. 10 ar-tøjjabn imddukkÐal-ns yaøqub d-yuæanna tarwa
n-zabdi ula ntni. imma yasuø isawl s-simøan yini-as: «ad-ur-tiksa¡¡. åilad
s-uflla mddn a-ra-ttgmmart.» 11 ssufån tanawin-nsn s-wakal, fln kullu
ma-darsn-illan, munn d-yasuø.
12 yan-wass illa yasuø å-yat-tmdint, yašk-id dars
lmasiæ ijjujji
anjdam
yan-unjdam yuãn bahra. lliå iñra yasuø iãr å-dar iãarn-ns
iãalb-t bahra yini: «wa-sidi, tñãart a-yyi-tssåust iå-trit.»
13 iggr-as yasuø s-ufus-ns yini-as: «riå nkki. åus.» åakudan yitti zå-gis ljdam
iåus. 14 yuœœa-t yasuø yini-as: «a-ur-tinit i-yan f-mayad, walaynni ddu tmlt
içf-nnk i-unmåur n-tgmmi n-rbbi, tfkt-as f-usåus-nnk tiårsi lli-f-yuœœa musa,
a-tg tugga i-mddn.» 15 walaynni ar-fllas-sawaln mddn s-uggÐar, awin lçbar
s-kraygatt mani. ar-di-ttaškin s-kigan baš ad-sfldn i-iwaliwn-ns jjin dars
zå-tmuãan-nsn. 16 imma ntta ar-tn-ifal iddu s-mani içwan a-n-gis-iññall.
17 yan-wass yasuø ar-isslmad mddn. gawrn å-gratsn kra
lmasiæ ijjujji
akušam
n-mddn l-lmdhb n-ifarisin d-kra n-imslmdn n-ššrø,
uškan-d zå-kullu timdinin n-jalil ula zå-yudaya d-tmdint
n-urušalim. yasuø tlla-gis-tækimt itjhhdn n-rbbi a-ijjujji imuãan. 18 aškin-d kra
n-mddn asin-d yan-urgaz ikušmn ign f-imjdin-ns. irin a-t-in-srsn å-lgddam
n-yasuø, 19 walaynni ur-ufin mamnk a-t-šškšamn ašku tømmr-tgmmi s-mddn
ggutnin. ssålin-t ilmma s-ukfaf f-iggi n-tgmmi, zzugzn imjdin lli-f-ign zå-gr
lyajur s-wammas n-mddn å-lgddam n-yasuø. 20 iñr yasuø mamnk
a-bahra-srs-umnn, isawl s-ukušam yini-as: «way-argaz, ittin fllak ddnub-nnk.»
21 bdun imslmdn-lli n-ššrø d-ifarisin ar-swingimn d-içfawn-nsn: «ma-iga
åwad ar-isawal s-lkufr? ma-iñãarn a-issitti ddnub abla rbbi waædut?» 22 imma
yasuø issn ma-å-a-swingimn, yini-asn: «maç aylliå a-tswingimm
d-içfawn-nnun åmkad? 23 ma-gisn-irçan, ad-iniå ‹ittin fllak ddnub-nnk› nåd
ad-iniå ‹nkr ar-ttidut›? 24 imma åilad rad-awn-mlå is-dari tañããart å-ddunit
ad-ssittiå ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.» isawl ilmma s-ukušam yini-as:
«nniå-ak, nkr, tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi-nnk.» 25 inkr åakudan
å-lgddam-nsn yasi maylli-f-ign iddu s-tgmmi-ns ar-italå rbbi. 26 åuwãn
mddn-an kullutn iãr-asn løjb, ar-talån rbbi ar-ttinin: «tiåawsiwin hiyyanin
a-nñra åassad.»
27 tiåurdin n-mayan iffuå yasuø iñr yan bu-nkkas ism-ns
iåra-d lmasiæ i-lawi
lawi, igawr å-tgmmi lli-å-a-tamñn iqaridn n-nkkas. yini-as
luqa 73
yasuø: «ašk-id, mun didi.» 28 inkr lawi ifl kullu ma-dars-illan imun dids.
29 iskr-as lawi yan-imnsi imqqurn å-tgmmi-ns. gawrn didsn id-bu-nkkas
ggutnin d-inbgiwn yaãni. 30 imma ifarisin d-imslmdn n-ššrø zå-lmdhb-nsn
ar-ssngmugn f-imæãarn n-yasuø inin-asn: «maç aylliå a-tšttam ar-tssam d-willi
tamñnin nkkas ula mddn-an Ðçšnnin?» 31 isawl yasuø yini-asn: «urd åwilli
dusnin a-iætajjan a¡bib walaynni åwilli uãnnin. 32 ur-d-uškiå a-n-årå i-willi
åalnin is-fulkin, walaynni uškiå-d a-n-årå i-willi Ðçšnnin, ad-fln lçКant-nsn.»
33 sqsan-t: «maç aylliå a-bahra-tañumn ar-tñallan
asqsi f-uñum
imæãarn n-yuæanna ula imæãarn n-ifarisin, imma
imæãarn-nnk kiyi ar-šttan ar-ssan?» 34 irar-asn yasuø: «is-tñãarm a-tinim
i-ayt-tmåra ad-añumn d-usli didsn? 35 walaynni rad-d-aškin-uwssan
lli-å-ra-fllasn-yitti-usli. å-uwssan-an a-å-rad-tañumn.»
36 izayd yasuø yut-asn lmøna-yad yini-asn: «ur-illi ma-itbbin tadåart
zå-tmlsit l-ljdid ig-tt i-tmlsit taqdimt. iå-iskr åmkan ra-ihlk timlsit l-ljdid,
ur-ra-di-tmšaška-tdåart l-ljdid d-tmlsit taqdimt. 37 ur-illi ma-itggan aman
n-waãil iktin l-ljdid å-ilmawn iqdimn. iå-iskr åmkan rad-stån-waman l-ljdid
ilmawn iqdimn ffin-waman å-wakal çsrn ilmawn. 38 walaynni iqqan-d
a-bdda-tggan aman l-ljdid å-ilmawn l-ljdid. 39 wanna iswan aman n-waãil
iqdimn ur-ra-yiri win ljdid, ašku ar-ittini ‹aqdim a-ifulkin.›»

6
1 yan-wass n-usunfu ifta yasuø å-igran å-gr imndi.
asqsi f-wass
n-usunfu
ar-tkkisn imæãarn-ns tizlfin ar-tnt-jjmjurun å-gr ifassn-nsn
ar-tnt-šttan. 2 sawln srsn kra n-ifarisin inin-asn: «maç
aylliå a-tskarm å-wass n-usunfu åaylli ur-gis-iællan?» 3 irar-asn yasuø:
«is-ur-tårim f-dawd ma-iskr åakud lliå-t-inåa lañ bahra, ntta d-willi dids
munnin? 4 ikšm s-tgmmi n-rbbi, yasi aårum lli-ityawfkan i-rbbi. ur-iælla
i-umššu abla i-inmåurn n-tgmmi n-rbbi. išš-t dawd ifk-t i-usmun-ns.» 5 izayd
yasuø yini-asn: «imma nkki lli-igan yus n-bnadm, giå sidis n-wass n-usunfu.»
6 yan-wass n-usunfu yaãni ikšm yasuø s-tgmmi n-tñallit
argaz
lli-mi-immut-ufus
ar-isslmad. illa åin yan-urgaz immut-as-ufus afasi. 7 ilin
kra n-imslmdn n-ššrø d-ifarisin ran ad-afn å-yasuø
ma-s-a-yas-œraãn. gabln-t ad-ñrn is-ra-t-ijjujji å-wass n-usunfu. 8 imma yasuø
issn iswingimn-nsn, isawl s-urgaz lli-mi-immut-ufus yini-as: «ašk-id
s-wammas.» inkr-d ibidd å-wammas-nsn. 9 izayd yasuø isqsa mddn-an:
«iniyat-iyi, ma-iællan å-wass n-usunfu? a-nskar ma-ifulkin nåd a-nskar
ma-yÐçšnn? izd a-njjnjm yan nåd a-t-nhlk?» 10 igrawl gisn kullutn, isawl
ilmma s-urgaz-lli yini-as: «mdi-d afus-nnk.» imdi-as-t-id s-ijji idus-ufus-ns.
11 imma ntni nkrn-d gisn iriyn, bdun ar-tmšawarn i-ngratsn f-ma-rad-skrn
i-yasuø.
12 yan-wass å-uwssan-an iåli yasuø s-yan-uwrir a-iññall.
sin d-mraw
n-urqqas
izzri iã kullut ar-itñalla ar-itãalab rbbi. 13 lliå-d-iåli-wass
iår-d i-imæãarn-ns s-dars. isti zå-gisn sin d-mraw, ig-tn
d-irqqasn-ns. 14 isti simøan ifk-as ism l-ljdid ‹b¡rus›, isti andraws gÐmas
n-simøan. isti yaøqub d-yuæanna d-filibbus d-bartulamaws 15 d-matta d-tuma
luqa 74
d-yaøqub yus n-æalfa d-simøan lli-mi-ttinin ‹awa¡ani› 16 d-yahuda yus
n-yaøqub, ntni d-yahuda isçaryu¡ lli-ra-izznz yasuø tigira.
17 lliå-d-igguz yasuø d-irqqasn-ns, ibidd å-yan-udåar
ar-isslmad lmasiæ
ar-ijjujji
yastwan. munn-d fllas kigan d-imæãarn-ns d-mddn yaãni
ggutnin. uškan-d zå-tsgiw n-yudaya ula urušalim ula
zå-tmdinin n-œur d-œayda lli-llanin å-tama n-umda imqqurn. 18 irin ad-sflidn
i-iwaliwn-ns jjin zå-tmuãan-nsn. åakudan ar-ijjujji ula åwilli ssrfufunn ljnun
Ðçšnnin. 19 ar-di-takmurn mddn kullutn ad-as-ggrn, ašku ar-zgis-ttffuå
lbaraka. ar-tn-ijjujji kullutn.
20 issmaqql yasuø å-imæãarn-ns yini-asn: «imbarkin
lbaraka ula taguãi
a-tgam a-willi ætajjanin, ašku kunni a-mi-tlla-tgldit
n-rbbi. 21 imbarkin a-tgam a-willi yaå lañ åilad, ašku kunni a-ra-išbø.
imbarkin a-tgam a-willi allanin åilad, ašku kunni a-ra-i㜜a. 22 imbarkin
a-tgam iå-kÐn-kurhan mddn ssufån-kÐn rgmn-kÐn ar-fllawn-ttinin ‹kunni
tÐçšnm› f-ssibt n-ma-tgam win yus n-bnadm. 23 thnnayat iå-a-skarn åmkan,
tfræm bahra, ašku tggut lbaraka lli-rad-awn-yili å-ignna. han åmkan ad-skrn
imzwura-nsn i-lanbiya lli-zrinin.
24 «walaynni taguãi a-rad-awn-yili, a-willi dar iggut-wayda, ašku tkmml
taåamt l-lçir-nnun. 25 taguãi a-rad-awn-yili, a-willi šbøanin åilad, ašku
ra-kÐn-yaå lañ. taguãi a-rad-awn-yili, a-willi 㜜anin åilad, ašku ra-kÐn-tigÐrañ
ar-tallam. 26 taguãi a-rad-awn-yili iå-a-kÐn-talån kullu mddn. han åmkan
ad-skrn imzwura-nsn i-ayt-tkrkas lli-ittinin izd lanbiya ad-gan.
27 «wa-kunni-ad sri isflidn, rad-awn-iniå, ænnwat
ænnwat
å-inuwwašn-nnun
å-inuwwašn-nnun. skrat afulki å-willi-kÐn-kurhanin.
28 ãalbat rbbi a-ibark åwilli-kÐn-rgmnin, tãalbm-t a-iræm
åwilli-kÐn-ssrfufnnin. 29 iå-k-yut yan f-umadl, mdi-as-n wayyaã. iå-ak-yiwi
yan aslham-nnk, adj-t a-yawi ula aqššab. 30 kullu wanna zgik iãalbn, fk-as.
d-wanna yiwin ma-igan winnk, a-t-ur-tãalbt a-t-id-irar. 31 skarat d-mddn
åmklli tram a-t-didun-skarn. 32 iå-a-ttænnum å-willi gigun tænnunin, man
afulki tskrm? ašku åwilli Ðçšnnin ar-tænnun ula ntni å-willi gisn tænnunin.
33 iå-a-tskarm lçir å-willi gigun skarnin lçir, man afulki tskrm? ašku åwilli
Ðçšnnin ula ntni ar-skarn åmkan.
34 «iå-a-tr¡¡lm i-willi-s-tssnm is-rad-awn-tn-d-rarn tigira, man afulki
tskrm? ašku åwilli Ðçšnnin ar-r¡¡ln ula ntni i-wiyyaã Ðçšnnin a-d-darsn-tamñn
åunšk lli-asn-rãln. 35 walaynni ænnwat å-inuwwašn-nnun, ar-asn-tskarm lçir.
r¡¡lat bla-da-tswingimm a-tamñm ar¡¡al-nnun tigira. åmkad a-s-ra-tgm tarwa
n-rbbi amattuy, tili-awn lbaraka iggutn. ašku ntta ar-itfulki d-willi-t-ur-tškarnin
d-willi skarnin ma-yÐçšnn. 36 tænnwat å-wiyyaã åmklli itænnu rbbi babatun.
37 a-ur-tinim f-yan is-yÐçšn, a-ur-fllawn-yini rbbi
a-ur-tækamm f-yan
is-tÐçšnm. a-ur-tækamm f-yan, a-ur-fllawn-iækam rbbi.
œamæat i-wiyyaã f-ad-awn-iœamæ rbbi. 38 akkayat i-wiyyaã f-a-yawn-yakka
rbbi s-løbrt imqqurn iømmrn immussan ttyadar, ra-n-tffi å-ušlliq-nnun. ašku
s-løbrt lli-s-a-ttøbbarm a-s-rad-awn-ityawøbbar.»
39 izayd yasuø yut-asn lmøna-yad isqsa-tn: «is-iñãar-ubukaã a-izwur
i-ubukaã? is-ur-ra-n-ãrn s-sin å-ugãi? 40 amæãar ur-yugÐr amslmd-ns,
luqa 75
walaynni kraygatt amæãar iå-ikmml almmud-ns ra-ig zund amslmd-ns.
41 maç a-n-ttmnadt arftus imññin å-ti¡ n-gÐmak ur-tt-akkÐ-tiwit å-tggjdit
lli-illan å-ti¡-nnk? 42 mamnk a-trit a-tinit i-gÐmak ‹adj-iyi a-gÐma,
ad-ak-d-ssittiå arftus-an a-k-illan å-ti¡,› imma kiyi ur-akkÐ-tñrit taggjdit lli-illan
å-ti¡-nnk? wa-bu-sin-uwdmawn, ssitti-zwar taggjdit zå-ti¡-nnk baš a-tñrt mamnk
a-tssittit arftus zå-ti¡ n-gÐmak.
43 «tasåart ifulkin ur-a-takka lållt yÐçšnn. tasåart yÐçšnn
kraygatt tasåart
d-lållt-ns
ur-a-takka lållt ifulkin. 44 kraygatt tasåart, zå-lållt-ns
a-zå-a-ttyawssan. ur-a-ntkkis ikuzarn zå-uzggÐar,
ula-da-ntkkis aãil zå-ušddir. 45 yan ifulkin, ar-d-issufuå ma-ifulkin zå-lçzin
n-ufulki lli-issmun å-uwl-ns. yan yÐçšnn, ar-d-issufuå ma-yÐçšnn zå-lçzin
l-lçКant lli-issmun å-uwl-ns. ašku aynna-s-iømmr-uwl a-s-a-isawal imi.
46 «maç aylliå a-yyi-ttinim ‹wa-sidi wa-sidi› walaynni
lmøna
n-snat-tgÐmma
ur-a-tskarm s-wawal-inu? 47 kullu wanna-d-dari-yuškan
isfld i-iwaliwn-ad-inu ar-srsn-iskar, rad-awn-mlå
ma-irwas. 48 irwas argaz lli-ibnan tigmmi, iåza bahra izzugz llsas f-isli.
lliå-d-ingi-wasif yut tigmmi ur-tt-issmussi ašku idus llsas-ns. 49 imma wanna
isfldn i-iwaliwn-ad-inu ur-a-srsn-iskar, irwas argaz lli-ibnan tigmmi-ns f-wakal
ur-iåza llsas. lliå-d-ingi-wasif yut tigmmi tãr-d, tçlu kullutt.»

7
1 lliå ikmml yasuø kullu ma-ira a-yini i-mddn-an, iddu
lmasiæ ijjujji
açddam l-lqb¡an
s-tmdint n-kafrnaæum. 2 illa åin yal-lqb¡an n-iøskrin
n-rruman, yili dars yan-uçddam-ns yuãn bahra iftu
a-immt. açddam-an iøzza dars bahra. 3 lliå isfld lqb¡an f-yasuø yazn-d kra
n-imåarn n-ayt-yudaya s-dars a-zgis-ãalbn a-n-dars-yašk a-ijjujji açddam-ns.
4 ntni ruæn-d yasuø ãalbn-t bahra inin-as: «isthlla ad-as-tskrt lçir-ad, 5 ašku
ar-itæubbu ayt-tmazirt-nnå ibnu-aå tigmmi n-tñallit.» 6 imun didsn yasuø.
lliå-n-akmurn s-tgmmi yazn-d lqb¡an kra n-imddukkÐal-ns s-yasuø yini-as:
«wa-sidi, ad-ur-tssiælt içf-nnk. ur-sthllaå a-di-tkšmt s-tgmmi-nu. 7 mayan
a-f-ur-n-dark-uškiå ašku æšmå, walaynni åir ini yan-wawal s-ijji-uçddam-inu.
8 ha-yyi ula nkki ar-skarå s-wawal n-ma-yyi-yugÐrn, ilin iøskrin
å-ddu-ufus-inu. iå-nniå i-yan: ‹ddu› iddu, iå-nniå i-wayyaã ‹ašk-id› yašk-id,
iå-nniå i-uçddam-inu ‹skr tawuri-ad› iskr-tt.» 9 lliå isfld yasuø i-mayad itøjjb.
igrawl å-mddn-an ggutnin lli-d-dids-munnin yini-asn: «rad-awn-iniå, ur-jju-ufiå
kra n-yan yumnn zund åwad, ula å-gr ayt-rbbi.» 10 ddun åwilli-d-yuzn lqb¡an
wrrin s-tgmmi-ns, afn-in açddam-ns ijji.
11 tiåurdin n-mayan iddu yasuø s-yat-tmdint lli-mi-ttinin
lmasiæ ijjujji yus
n-thjjalt
nayn, munn dids imæãarn-ns d-wiyyaã ggutnin.
12 lliå-n-ilkm imi n-tmdint, ha-kra n-mddn usin-d
yan-uøyyal immut. iga yus n-yat-thjjalt, d-nttat ur-dars abla nttan. ilin dids
kigan d-ayt-tmdint-an. 13 lliå-tt-iñra siditnnå tqama gis bahra, yini-as:
«ad-ur-tallat.» 14 iruæ-n nnøaš iggr-as, s-biddn åwilli-t-usinin, yini:
«way-aøyyal, nniå-ak, nkr.» 15 inkr-d åwalli immutn, ibdu ar-isawal. yawi-t
yasuø ifk-t i-innas. 16 åuwãn mddn-an kullutn ar-talån rbbi ar-ttinin:
luqa 76
«yuška-yaå-d yan-nnabi imqqurn. yakmur-d rbbi a-iøawn mddn-ns.»
17 ar-bahra-sawaln f-yasuø awin lçbar-ns s-tmazirt n-yudaya kullutt ula
s-tmizar lli-as-lullinin.
18 ddun imæãarn n-yuæanna amsddam inin i-yuæanna
asqsi n-yuæanna
amsddam
f-kullu tiåawsiwin-ad. iår ilmma i-sin zå-gisn s-dars,
19 yazn-tn s-dar siditnnå, yuœœa-tn a-t-sqsan «izd kiyi
a-igan åwalli ra-d-yašk, nåd a-sul-ntql s-yan yaãni?» 20 aškin-d s-dar yasuø
inin-as: «yuzn-aå-d yuæanna amsddam inna-yak ‹izd kiyi a-igan åwalli
ra-d-yašk, nåd a-sul-ntql s-yan yaãni?›» 21 å-tasaøt-an ar-ijjujji yasuø kigan
d-mddn å-llant-tmuãan d-wa¡¡an d-ljnun Ðçšnnin, ar-itrara ibukaãn ggutnin
ad-isfiwn. 22 isawl yasuø yini-asn: «zaydat tinim i-yuæanna f-ma-tñram ula
ma-mi-tsfldm. ha-ibukaãn ar-ttisfiwn, ikušamn ar-fttun, injdamn ar-tåusn,
iãrãar ar-sflidn, åwilli mmutnin ar-d-nkkrn, imñlaã ar-tn-ilkkm lçbar ifulkin.
23 ambarki a-iga wanna ur-gigi-yufin ma-f-a-yas-¡iyyar.»
24 lliå ddan åwilli-d-yuzn yuæanna, isawl yasuø
isawl lmasiæ
f-yuæanna
f-yuæanna i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin, isqsa-tn:
«åakud lliå a-ttidum s-lçla ma-tram a-tñrm? izd kra
n-taññmayt ar-tt-issmussu-waãu? 25 walaynni ma-s-a-ttidum a-ti-tñrm? izd kra
n-urgaz ilsan ibrdan šwanin? han åwilli dar ibrdan šwanin d-tåawsiwin
åÐlanin, å-tgÐmma n-igldan a-å-llan. 26 iniyat-iyi, ma-s-a-ttidum a-ti-tñrm?
is-urd yan-nnabi? rad-awn-iniå, iga yan imqqurn å-lanbiya. 27 ašku yuæanna
a-f-ityara å-warra n-rbbi ‹rad-aznå arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak
aåaras-nnk.› 28 rad-awn-iniå, ur-illi å-tarwa n-tmåarin yan yugÐrn yuæanna.
imma wad kullu imññin å-tgldit n-rbbi, yugÐr yuæanna.» 29 lliå sfldn mddn-an
ggutnin d-id-bu-nkkas i-mayad, inin i-ngratsn: «rbbi ar-bdda-iskar afulki.»
ašku f-ufus n-yuæanna a-f-ddmn å-waman. 30 walaynni ifarisin d-imslmdn
n-ššrø ffuån zå-ma-gisn-iqœad rbbi, agÐin ad-ddmn f-ufus-ns.
31 yini-asn ilmma yasuø: «ma-s-rad-awn-ssrwaså mddn n-tasut-ad?
mad-rwasn? 32 rwasn tarwa lli-skiwsnin å-ssuq, ar-n-yaqra kra s-kra ar-ttinin
‹nut-awn taøuwwatt ur-a-ttæušm. nasi-awn amarg ur-a-tallam.› 33 yuška-d
yuæanna amsddam ur-a-ištta aårum ula-da-issa aman n-waãil iktin,
ar-fllas-ttinim: ‹illa gis yal-ljnn.› 34 aškå-d nkki lli-igan yus n-bnadm ar-šttaå
ar-ssaå, ar-flla-ttinim: ‹åwad iga bu-udis ig askayri, ig amddakkÐl n-ayt-nkkas
d-wiyyaã Ðçšnnin.› 35 walaynni taækimt n-rbbi, kullu willi srs skarnin
ar-tt-in-tafan tÐåñan.»
36 yan-ufarisi iãalb yasuø a-dids-išš imkli. ikšm s-tgmmi
tamåart lli-yumnn
tnjm
n-ufarisi igawr a-išš. 37 tašk-id åakudan yat-tmåart
ullt-tmdint-an, tga tad iskarn ma-yÐçšnn. tsfld f-yasuø
is-illa å-tgmmi n-ufarisi, tasi-d yat-tbuqqalt n-uñru lli-å-tlla tujjut išwan.
38 tbidd å-tåurdin n-yasuø å-dar iãarn-ns ar-talla. ar-d-¡¡arn im¡¡awn-ns
f-iwurzan n-yasuø, ar-as-tsfaã iwurzan s-wazzar-ns ar-tn-tsudun ar-tn-tñååur
s-tujjut. 39 imma afarisi, lliå iñra mayad yini d-içf-ns: «mrad is-iga-urgaz-ad
nnabi, ra-yissan ma-tga çtad-as-itggrn, yissan iskkirn-ns, ašku hatti gar tamåart
a-tga.» 40 isawl yasuø s-ufarisi yini-as: «wa-simøan, rad-ak-iniå kra.» irar-as:
«ini-yyi ay-amslmd.» 41 yini-as yasuø: «ha-yan iãfar i-sin mddn, yan iãfar-as
luqa 77
smmus id-miyya n-nnuqrt, wayyaã iãfar-as åir smmus id-mraw. 42 ntni lliå
ur-darsn ma-s-a-yas-traran, iœamæ-asn s-sin. manwa-s-tnnit
ra-dars-iøzzu-urgaz-an bahra?» 43 yini-as simøan: «irwas-iyi izd åwan mi
iœamæ å-uggÐar.» yini-as yasuø: «tÐåñant.» 44 igrawl ilmma å-tmåart-lli, yini
i-simøan: «is-tñrit tamåart-ad? ha-yyi uškiå-d s-tgmmi-nnk, ur-iyi-tfkit aman
ma-s-a-siridå iwurzan-inu, imma nttat hatti tsird iwurzan-inu s-im¡¡awn-ns,
tsfiã-tn s-wazzar-ns. 45 kiyi ur-didi-tnsallamt s-yan-usudn, imma nttat
zå-ma-d-kšmå ad-ukan-tsudun iwurzan-inu. 46 kiyi ur-iyi-tñåurt içf-inu s-zzit.
imma nttat, hatti ar-tñååur iwurzan-inu s-tujjut išwan. 47 rad-ak-iniå, s-kigan
ad-dars-iøzza ma-igan win rbbi, ašku ggutn ddnub-ns lli-f-as-iœamæ. imma yan
mi iœamæ f-ma-idrusn, åir imikk a-s-rad-dars-iøzzu.» 48 yini ilmma i-tmåart:
«ittin fllam ddnub-nnm.» 49 lliå-as-sfldn åwilli dids dranin, bdun ar-ttinin
i-ngratsn: «ma-iga åwad aylliå a-issitti ddnub?» 50 imma yasuø inna i-tmåart:
«ha-kmmi tnjmt ašku tumnt. zayd s-sslamt.»

8
1 tiåurdin n-mayan iddu yasuø ar-itkka timdinin ula
lmasiæ d-usmun-ns
iduran ar-itbrraæ s-lçbar ifulkin f-tgldit n-rbbi.
ar-dids-tmunun imæãarn-ns s-sin d-mraw, 2 ntni d-kra n-tmåarin lli-ijjujji
yasuø zå-tmuãan-nsnt issufå zå-gisnt ljnun Ðçšnnin. tlla maryam lli-mi-ttinin
ullt-magdala, issufå zå-gis ssa ljnun. 3 tili yuwanna tamåart n-çuzi lli-igan
amåar å-tgmmi n-ugllid hirudus. tili susanna d-tiyyaã ggutnin, ar-tøawannt
yasuø d-imæãarn-ns zå-ma-igan winsnt.
4 aškin-d mddn s-dar yasuø zå-tmdinin kullutnt
lmøna n-wamud
d-ikalln
n-tmazirt-an. lliå-d-fllas-munn s-kigan yut-asn lmøna-yad
yini-asn: 5 «hay-afllaæ iffuå a-n-iluæ amud. lliå-t-iluæ
iãr-n kra å-uåaras, akÐln fllas mddn, grun-t igãaã. 6 iãr-n kra f-isli. lliå-d-imåi
yiqar ašku ur-dars aman. 7 iãr-n kra å-uzggÐar, iåli d-uzggÐar iššqajji-t.
8 iãr-n kra å-wakal ifulkin imåi-d ifk œœabt, ifk f-miyya n-twal.» izayd yasuø
yall awal-ns yini-asn: «wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
9 sqsan-t imæãarn-ns f-lmøna-yad. 10 yini-asn yasuø: «kunni
ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-wiyyaã. imma ntni, åir
s-lmøni a-s-rad-asn-ityawnna. åmklli ityaran, ‹rad-tmnadn walaynni ur-rad-ñrn
yat. rad-sflidn walaynni ur-rad-fhmn yat.›
11 «åmkad a-tga lmøna-yad. amud iga awal n-rbbi. 12 åwalli iãrn
å-uåaras iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal yašk-id iblis ikkis awal zå-içf-nsn
baš a-ur-amnn njmn. 13 imma åwalli iãrn å-isli iga zund mddn lli-sfldnin
i-wawal fræn srs walaynni ur-ikšim-wawal-an s-uwl-nsn. amnn åir kra
n-uwssan ard tili tassast s-knukin. 14 imma åwalli iãrn å-uzggÐar iga zund
mddn lli-sfldnin i-wawal, ddun ilmma asin tiåufiwin n-ddunit-ad lhun s-wayda
ršqn s-tåawsiwin yaãni. åayan a-iššqajjin awal aylliå ur-d-yiwi œœabt.
15 walaynni åwalli iãrn å-wakal ifulkin iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal
n-rbbi amñn-t s-nniyt n-uwl-nsn iåusn, ar-srs-skarn bla-da-trmayn, fkn
œœabt-nsn.
16 «ur-illi ma-issråan lqndil idl-t s-tkint nåd a-t-in-ig
lmøna l-lqndil
luqa 78
å-ddu tisi. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-in-isrs, baš a-tban tifawt
i-kullu wanna-d-ikšmn. 17 kullu ma-intln, ra-t-ñrn mddn tigira. kullu ma-idln,
ra-t-zzudfn ssbayynn-t-id. 18 awiyat-stt å-mayd mi tsflidm, ašku wanna dar
illa, rad-as-izayd rbbi. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli-s-iåal
is-dars-illa.»
19 tašk-id innas n-yasuø d-aytmas, ur-ufin maniå
aytmas l-lmasiæ
d-innas
a-t-in-lkkmn ašku ggutn mddn lli-fllas-munnin.
20 yini-as-d yan: «ha-innak d-aytmak biddn-in å-brra.
ran a-k-ñrn.» 21 imma ntta inna-yasn: «inna d-aytma gan-tn åwid sflidnin
i-wawal n-rbbi ar-srs-skarn.»
22 yan-wass ikšm yasuø s-yat-tanawt ntta d-imæãarn-ns,
lmasiæ yumr aãu
d-umda
yini-asn: «a-nddu s-tsga-yan yaãni n-umda.» ffuån ftun
f-waman. 23 lliå a-ttidun ign yasuø. inkr-d-waãu
å-tasaøt-an iduy-umda aylliå a-ttømmar tanawt s-waman, tftu a-tddm.
24 ddun imæãarn ssfaqn-t inin-as: «wa-sidi, wa-sidi, ha-yaå ra-nhlk.» inkr
yasuø yamr aãu ula taãangiwin, s-zgan kullu, iwrri-umda ihnna bahra. 25 yini
ilmma i-imæãarn-ns: «is-ur-tuminm?» imma ntni åuwãn ar-bahra-tøjjabn
ar-ttinin i-ngratsn: «ma-iga åwad aylliå a-itamr aãu d-umda, ar-skarn
s-wawal-ns?»
26 lkmn tamazirt n-garasa, taggug f-tmazirt n-jalil å-tsga
lmasiæ ijjujji
amjnun
yaãni n-umda. 27 iffuå yasuø zå-tanawt s-t-id-imnaggar
yan-urgaz gu-tmdint-an, llan gis ljnun. kigan a-ur-ilssa
yat. ur-a-ittiri tigmmi, ar-izddå åir å-gr ismãal. 28 lliå iñra yasuø yut
s-yat-tåuyyit iãr å-dar iãarn-ns iåuwwt yini-as: «wa-yasuø yus n-rbbi amattuy,
ma-illan å-griyi didk? ãalbå-ak, ãalbå-ak a-ur-iyi-tssrfufnt.» 29 ašku yasuø
yumr ljnn a-zgis-iffuå. argaz-an, mnnawt-twal a-t-yumñ ljnn. ar-ti-tgabaln
mddn ar-t-kkrfn zå-ifassn ula iãarn s-ssnasl ula lgyud, walaynni ar-itbbi ssnasl,
ar-t-idæay ljnn s-lçla. 30 isqsa-t yasuø åakudan: «ma-iga ism-nnk?» yini-as:
«iga ism-inu ‹mnnaw›.» ašku ggutn ljnun lli-gis-llanin. 31 ãalbn-t ljnun bahra
a-tn-ur-i¡¡ay s-tdrut n-wakal. 32 ttyawksa å-uwrir-an yat-tuwrut iggutn
n-walfan. ãalbn-t ljnun bahra a-tn-yadj ad-kšmn s-walfan, yadj-tn. 33 ffuån
zå-urgaz kšmn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd zå-ujarif s-umda, çsin-in kullutn.
34 lliå ñran imksawn ma-ijran rwln awin lçbar i-mddn å-tmdint ula igran.
35 ffuån-d mddn ad-ñrn ma-illan, aškin-d s-dar yasuø afn-d argaz lli-zå-ffuån
ljnun iskiws å-dar iãarn n-yasuø ils timlsit-ns yili s-içf-ns. d-ntni ksuãn.
36 imma åwilli ñranin ma-ijran nnan-asn f-mamnk a-ijji-umjnun. 37 nkrn
mddn-an n-ayt-garasa åakudan, ãalbn zå-yasuø a-iffuå tamazirt-nsn ašku
ksuãn bahra. ikšm yasuø s-tanawt a-iwrri. 38 imma åwalli-zå-ffuån ljnun
iãalb yasuø bahra a-t-yadj a-dids-imun. imma yasuø yuzn-t yini-as: 39 «wrri
s-tgmmi tinit-asn f-mad-ak-iskr rbbi.» iddu-urgaz-an ar-itlulli å-tmdint kullutt
ar-isawal f-mad-as-iskr yasuø.
40 iwrri-d yasuø s-tsga-yad n-umda. fræn mddn
lmasiæ ijjujji illis
n-yayrus d-tmåart
lliå-t-ñran ašku ar-kullu-srs-tqln. 41 yašk-id yan-urgaz
lli-iggrn i-tmlsit-ns ism-ns yayrus, iga yan zå-imåarn n-tgmmi n-tñallit. iãr-d
å-dar iãarn n-yasuø iãalb-t bahra a-dids-imun s-tgmmi-ns
luqa 79
42 ašku ar-as-ttmtat illis, ur-dars abla nttat. tg illis n-sin d-mraw n-usggÐas.
iftu yasuø imun dids, walaynni ar-t-bahra-ssnukmun mddn zå-kraygatt tasga.
43 tili å-gratsn yat-tmåart tuãn, illa-bdda-gis-usggÐrd n-idammn sin d-mraw
n-usggÐas. tfka kullu ma-dars-illan i-i¡bibn, walaynni ur-iñãar yan a-stt-ijjujji.
44 tzri zå-gr mddn aylliå truæ tiåurdin n-yasuø. tggr i-tama n-tmlsit-ns, s-bbin
idammn tjji. 45 yini-asn yasuø: «mad-iyi-d-iggrn?» ar-kullu-ttinin: «urd nkki,
urd nkki.» yini-as b¡rus: «hati a-sidi, ggutn mddn-ad ar-k-id-ssnukmun
ar-k-dæayn bahra.» 46 imma yasuø inna: «iggr-iyi-d kra n-yan, ašku ssæssaå
is-zgigi-tffuå kra l-lbaraka.» 47 lliå tssn-tmåart-lli is-ur-tñãar a-tssntal
mayd-as-ijran, tašk-id tãr å-dar iãarn n-yasuø ar-ttrgigiy s-tawda. tini-as
å-lgddam n-mddn-an kullutn ma-f-as-tggr ula mamnk a-s-tjji æayna. 48 yini-as
yasuø: «way-illi, tjjit åilad ašku tumnt. zayd s-sslamt.»
49 sul a-dids-isawal yasuø s-d-yuška yan zå-tgmmi n-umåar yayrus,
yini-as: «han illik tmmut. a-ur-sul-tssiælt amslmd.» 50 isfld yasuø i-ma-inna,
isawl s-yayrus yini-as: «ad-ur-tiksa¡¡. åir amn, ra-tjji.» 51 lliå ilkm yasuø
tigmmi n-yayrus ur-yudji yan a-dids-ikšm abla b¡rus d-yuæanna d-yaøqub ntni
d-babas n-tfruçt d-innas. 52 kullu willi llanin åin ar-allan ar-ssåuyyun. imma
yasuø inna-yasn: «ad-ur-tallam. han ur-tmmut. åir tgn.» 53 ar-gis-㜜an ašku
ssnn is-tmmut. 54 imma yasuø yumñ-as å-ufus iår-as yini: «wa-tafruçt, nkr-d.»
55 twrri-tt-id rruæ-ns tbidd f-iãarn-ns. yini-asn: «fkat-as ma-tštta.» 56 tøjjbn
ayt-dars bahra, imma yasuø yuœœa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran.

9
1 iår-d yasuø i-imæãarn-ns s-sin d-mraw s-dars, ifk-asn
lmasiæ yuzn
imæãarn-ns s-sin
taækimt d-tñããart ad-ssufuån kullu ljnun ar-jjujjin
d-mraw timuãan. 2 yazn-tn a-ttidun ar-tbrraæn f-tgldit n-rbbi
ar-jjujjin mddn. 3 yini-asn: «a-ur-tasim yat i-uåaras.
a-ur-tawim aømud nåd aqÐrab nåd aårum nåd iqaridn nåd sin iqšban.
4 tigmmi nna-s-tkšmm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum zå-tmdint-an.
5 tamdint nna-kÐn-ur-irin, ffuåat zå-gis tssusm agdrur n-iãarn-nnun, ad-asn-ig
tamatart ma-å-a-swingimn.» 6 åakudan ad-ftan imæãarn ar-tkkan iduran
ar-tbrraæn s-lçbar ifulkin ar-jjujjin mddn å-kraygatt mani.
7 isfld-ugllid hirudus f-kullu ma-iskar yasuø, iduhdu ašku
aduhdu n-hirudus
ar-ttinin kra n-mddn: «yuæanna amsddam ayad, inkr-d
zå-lmut.» 8 ar-ttinin wiyyaã: «iban-d-daå nnabi iliyya.» ar-ttinin wiyyaã:
«iwrri-d kra n-yan zå-lanbiya n-zman.» 9 imma hirudus inna: «yuæanna
bbiå-as içf, walaynni ma-iga åwad f-sfldå i-tåawsiwin-ad?» yiri bahra a-iñr
yasuø.
10 lliå-d-wrrin irqqasn s-dar yasuø inin-as f-kullu
lmasiæ iššuša
smmus id-walf
mad-skrn. yawi-tn waædutn ddun s-tsga n-yat-tmdint
lli-mi-ttinin bitœayda. 11 sfldn mddn ggutnin f-manis idda
ãfurn-t. ifræ srsn yasuø ar-asn-isawal f-tgldit n-rbbi, ijjujji åwilli uãnnin.
12 lliå idda-wass aškin-d dars imæãarn-ns s-sin d-mraw inin-as: «azn mddn
ad-ddun s-iduran d-igran-ad akmurnin ad-afn mad-šttan ula maniå a-nssan,
ašku ur-illi yat å-lçla-yad.» 13 imma yasuø irur-asn: «fkat-asn kunni
luqa 80
mad-šttan.» inin-as: «ur-darnnå åir smmust-tngÐal d-snat-tslmin. is-zginnå-trit
a-nddu a-d-nså amššu i-mddn-ad kullutn?» 14 ašku illa åin ma-itggan smmus
id-walf n-urgaz. isawl-daå yasuø yini i-imæãarn-ns: «ssgawrat mddn, tgm-tn
d-tåamatin. ad-ilin smmus id-mraw å-kraygatt taåamt.» 15 skrn ma-s-asn-inna
ssgawrn-tn kullutn. 16 yasi yasuø smmust-tngÐal-lli d-tslmin-lli s-snat, yall
alln-ns s-ignwan iškr rbbi ibbi-tnt, ifk i-imæãarn-ns a-n-srasn i-mddn. 17 ššn
kullutn aylliå šbøan. ssmunn-d tuffañ lli-d-qamanin, ømmrn snat d-mrawt
n-tasllit.
18 yan-wass ar-itñalla yasuø waædut, aškin-d dars
b¡rus ifka tugga-ns
f-lmasiæ
imæãarn-ns. isqsa-tn: «ma-flla-ttinin mddn, mad-giå
nkki?» 19 inin-as: «kra gisn ar-ittini tgit yuæanna
amsddam. kra ar-ittini tgit nnabi iliyya. kra ar-ittini tgit kra n-yan zå-lanbiya
n-zman inkr-d iwrri-d.» 20 yini-asn yasuø: «imma kunni, ma-flla-ttinim?
mad-giå nkki?» isawl-d b¡rus yini-as: «tgit lmasiæ n-rbbi.» 21 yuœœa-tn
s-lmøqul ad-ur-inin mayad i-yan.
22 yini-asn: «ha-nkki lli-igan yus n-bnadm iqqan-iyi-d
isawl lmasiæ
f-lmut-ns
ad-bahra-rfufnå. ra-yyi-n-luæn imåarn n-tmazirt
d-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø. ra-yyi-nån,
walaynni wis kraã-uwssan ra-d-nkrå zå-lmut.»
23 yini-asn kullutn: «wanna iran ad-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu içf-ns
ar-itasi aggjdi-ns kraygatt ass ar-didi-itmunu. 24 ašku wanna iran a-ijjnjm
tudrt-ns ra-stt-ijlu, imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ra-stt-ijjnjm.
25 ma-ra-yili i-bnadm iå-iwrri i¡¡af ddunit kullutt ijlu içf-ns içsr-t? 26 wanna
ittinin å-gr mddn ur-iyi-issin ula issn awal-inu, rad-iniå ur-t-ssinå ula nkki
lli-igan yus n-bnadm, åakud lliå rad-d-aškå s-lmjd-inu ula lmjd n-baba rbbi ula
win lmalayka-ns n-ignna. 27 læqq a-rad-awn-iniå, illa å-åwid biddnin åid
ma-ur-ra-immt ard iñr tagldit n-rbbi tuška-d.»
28 izri ma-itggan tam-uwssan tigira n-mayan, iftu yasuø
iban-d musa ula
iliyya i-lmasiæ
iåli s-yan-uwrir a-iññall, yawi dids b¡rus d-yuæanna
d-yaøqub. 29 lliå a-itñalla tbddl ssift n-uwdm-ns,
wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra aylliå a-ssmrqiqiynt. 30 biddn-d dids sin irgazn
ar-dids-sawaln, gan nnabi musa ula nnabi iliyya. 31 bann-d s-tifawt l-lmjd,
ar-sawaln d-yasuø f-mamnk a-ra-iffuå ddunit ikmml ma-gis-iqœad rbbi
å-urušalim. 32 imma b¡rus d-willi dids llanin, yiwi-tn-iy¡œ. lliå-d-faqn ñrn lmjd
n-yasuø ntta d-sin irgazn lli-dids-biddnin. 33 iftu musa d-iliyya ad-fln yasuø
s-isawl b¡rus yini-as: «wa-sidi, ifulki a-nili åid. ad-awn-nskr kraã iæšaš,
yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?» ntta ur-issin ma-ittini. 34 sul a-isawal
s-d-fllasn-tgguz yat-tmdlut tdl-tn. iksaãn imæãarn lliå-d-fllasn-iãr-umalu.
35 åakudan isawl-d yan-wawal zå-tmdlut yini-asn: «åwad iga iwi amñlay.
sflidat srs.» 36 åir ifssa-wawal-an s-ñran yasuø iqama waædut. å-uwssan-an
ur-sawln imæãarn f-mad-ñran ula nnan-t i-yan.
37 ndid azkka gguzn-d zå-uwrir, mnaggarn-t-in mddn
lmasiæ ijjujji afruç
amjnun
ggutnin. 38 inkr yan-urgaz å-gratsn iår-d i-yasuø yini-as:
«way-amslmd, ašk-id ad-iyi-tñrt iwi. ur-dari abla nttan,
39 yili gis yal-ljnn. akud nna-t-iåwi ljnn ar-bahra-issåuyyu, ar-srs-ikkat
luqa 81
ar-t-ibrri ard-as-d-ik-ukškuš imi, ur-sul-a-ittiri ad-as-irñm. 40 ãalbå bahra
zå-imæãarn-nnk a-t-zgis-ssufån, walaynni ur-ñãarn.» 41 isawl yasuø yini-asn
kullutn: «wa-tasut-ad ijlan, ur-akkÐ-trit a-tamnt. mnšk a-ra-sul-didun-qamaå?
mnšk a-rad-didun-œbrå? awi-d yuk s-dari.» 42 iftu-d-ufruç s-dar yasuø
s-srs-yut ljnn akal issmæakka-t. isawl-daå yasuø yamr ljnn a-zgis-iffuå, ijjujji-t
irar-t i-babas. 43 tøjjbn mddn-an kullutn ar-ttinin: «mnšk ayd-s-tggut-tñããart
n-rbbi.»
sul a-tøjjabn mddn å-kullu mayd iskr yasuø, s-isawl
isawl-daå lmasiæ
f-lmut-ns
s-imæãarn-ns yini-asn: 44 «sfldat i-ma-rad-awn-iniå.
ha-nkki lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-n-dæin s-gr ifassn
n-mddn.» 45 walaynni imæãarn ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad. tntl
fllasn lmøna-ns aylliå ur-t-fhimn, iksaãn ur-ñãarn a-t-fllas-sqsan.
46 bdun imæãarn ar-tmjaæadn i-ngratsn f-manwa gisn
isawl lmasiæ
d-imæãarn-ns
a-ra-ig anmåur. 47 yasuø issn mamnk ad-swingimn,
yawi-d yan-warraw imññin issbidd-t å-tama-ns
48 yini-asn: «wanna iqbln arraw-ad imññin s-ism-inu, hati iqbl-iyi.
d-wanna-yyi-iqbln, iqbl åwalli-yyi-d-yuznn. ašku wanna kullu gigun imññin,
nttan a-igan wad imqqurn.» 49 yini-as yuæanna: «wa-sidi, nñra yan-urgaz
ar-issufuå ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji ašku ur-a-didnnå-itmunu.» 50 irar-as
yasuø: «a-t-ur-tæœarm, ašku wanna-kÐn-ur-itãaããan, hatin iga zå-gigun.»
51 lliå-d-yakmur-uzmz lli-å-ra-ityattay yasuø s-ignna,
ayt-samira ur-rin
lmasiæ
iåwi å-içf-ns iskr f-urušalim. 52 yazn kra n-irqqasn
a-t-zwurn s-tmazirt n-samira, baš ad-kšmn
s-yan-uduwwar ad-as-gis-jjujadn maniå a-inssa. 53 walaynni ayt-tmazirt-an
ur-t-rin ašku ssnn izd urušalim a-f-iskr. 54 imma imæãarn-ns yaøqub
d-yuæanna, lliå ñran åayan inin-as: «wa-sidi, is-trit a-når s-ignwan
a-d-fllasn-tgguz løafit thlk-tn?» 55 igrawl gisn yasuø issfssa-tn. 56 ftun ilmma
s-yan-uduwwar yaãni.
57 lliå a-ttidun å-uåaras yini-as yan-urgaz:
ma-ra-imun
d-lmasiæ?
«rad-didk-munå s-innas ra-tddut.» 58 irar-as yasuø:
«ibuåaå darsn tansiwin-nsn, ula igãaã n-ignwan darsn
usudn-nsn, imma yus n-bnadm ur-dars maniå a-isras agayyu-ns.» 59 yini
yasuø i-yan yaãni: «ašk-id, mun didi.» imma ntta inna-yas: «a-sidi, adj-iyi
zwar ad-wrriå ard-n-mãlå baba.» 60 irar-as yasuø: «fl åwilli ur-¡¡afnin tudrt
a-n-mãln winna-yasn-mmutnin. zayd kiyi, ar-ttawit lçbar i-mddn f-tgldit
n-rbbi.» 61 yašk-id yan yaãni yini-as: «rad-didk-munå a-sidi, walaynni adj-iyi
zwar a-n-msafaãå d-ayt-tgmmi.» 62 irar-as yasuø: «wanna yumñn å-uwallu
issmaqql-n tiåurdin ur-akkÐ-igi i-tgldit n-rbbi.»

10
1 tiåurdin n-mayan isti siditnnå ssa n-id-mraw d-sin (72)
lmasiæ yuzn ssa
n-id-mraw d-sin
n-umæãar yaãni, yazn-tn sin s-sin a-t-zwurn s-kraygatt
n-umæãar tamdint ula kraygatt mani lli-zå-ra-izri ntta. 2 yini-asn:
«tggut-tmgra walaynni drusn içddamn. ãalbat bu-tmgra
a-yazn içddamn ad-ssmunn tamgra-ns. 3 zaydat, uznå-kÐn åilad zund ilqqaån
luqa 82
å-gr-uwššann. 4 a-ur-tasim awmmis ula aqÐrab ula turñiyin. a-ur-tbiddm
ar-tnsallamm d-yan å-uåaras. 5 tigmmi nna-s-tkšmm, tinim-asn: ‹ad-awn-tili
sslamt.› 6 iå-gis-illa yan ittirin sslamt, rad-as-tili sslamt lli-s-tnnam. iå-ur-illi,
ur-ra-gis-tqama sslamt-nnun. 7 qamayat å-tgmmi nna-s-tkšmm ar-tšttam
ar-tssam aynna-yawn-d-fkan, ašku açddam isthlla tiårad-ns. a-ur-ttidum
zå-tgmmi s-tgmmi. 8 tamdint nna-kÐn-iran iå-n-srs-tkšmm, šttayat
aynna-yawn-d-srsn imzdån-ns 9 ar-tjjujjim imuãan-nsn ar-asn-ttinim:
‹ha-tagldit n-rbbi takmur-awn-d.› 10 walaynni tamdint nna-ur-kÐn-irin
iå-n-srs-tkšmm, zriyat å-tswak-ns ar-ttinim: 11 ‹ula agdrur n-tmdint-nnun
lli-usin iãarn-nnå, ar-t-nssusus. walaynni swangmat tissanm is-di-takmur-tgldit
n-rbbi.› 12 rad-awn-iniå, ra-išqu-wass l-læsab f-ayt-tmdint-an uggÐar
n-ayt-sadum.
13 «taguãi a-rad-awn-yili ay-ayt-kurazin. taguãi a-rad-awn-yili
ay-ayt-bitœayda. han lmøjizat lli-skrå å-darun, mrad is-tnt-skrå å-tmdinin n-œur
d-œayda ikun knan imzdån-nsnt s-wakal åakudan, lsn lçiš gn iåd f-içfawn-nsn,
fln kullu mad-skarn yÐçšn. 14 ra-fllawn-išqu-wass l-læsab uggÐar n-ayt-œur
d-ayt-œayda. 15 imma kunni ay-ayt-kafrnaæum, is-tram a-tlkmm ignwan? han
ra-kÐn-in-iluæ rbbi å-tdrut n-wakal.» 16 yini ilmma yasuø i-imæãarn-ns:
«wanna isflidn s-wawal-nnun, isfld sri. wanna-kÐn-ur-irin, ur-iyi-iri ula nkki.
d-wanna-yyi-ur-irin, ur-iri åwalli-yyi-d-yuznn.»
17 wrrin-d ssa n-id-mraw d-sin n-umæãar, fræn bahra ar-ttinin: «wa-sidi,
ula ljnun ar-tn-ntamr s-ism-nnk ar-skarn s-wawal-nnå.» 18 yini-asn yasuø:
«ñriå ši¡an iãr-d zå-ignwan zund usmann. 19 hati fkiå-awn tañããart a-takÐlm
f-ilgmmaãn d-iårdmiwn, tnrum kullu taækimt n-unuwwaš, ur-ra-kÐn-isshrš yat.
20 walaynni rad-awn-iniå, a-ur-tfræm f-ssibt l-ljnun ar-skarn s-wawal-nnun,
walaynni fræat f-ssibt n-ma-tyaran ismawn-nnun å-ignna.»
21 ifræ yasuø bahra å-tasaøt-an s-lfræ n-rruæ lqudus,
ifræ lmasiæ bahra
iññall yini: «wa-baba, sidis n-ignna d-wakal, ulåå-k ašku
tssntlt tiåawsiwin-ad f-ayt-løaql d-lfhmt, tssmlt-tnt i-ibujadiyn. ašku åmkad
a-s-trãit a-baba.» 22 yini ilmma i-mddn-an: «å-ddu-ufus-inu a-å-iga baba
kullu ma-illan. ur-illi ma-issnn yus n-rbbi abla babas, ula illa ma-issnn baba
abla nkki lli-igan yus d-willi qœadå ad-asn-t-mlå.»
23 igrawl-d yasuø s-dar imæãarn-ns yini-asn waædutn: «timbarkiyin
ad-gant-walln-ad ñranin mayd tñram kunni. 24 rad-awn-iniå, ggutn lanbiya
d-igldan ñuñãn ad-ñrn mayd tñrram walaynni ur-t-ñrin, ñuñãn ad-sfldn i-mayd
mi tsflidm walaynni ur-as-sfldn.»
25 yašk-id yan-umslmd n-ššrø yiri a-yarm yasuø
gu-samira ifulkin
å-wawal-ns, yini-as: «way-amslmd, ma-rad-skrå baš
ad-¡¡afå tudrt l-liçrt?» 26 irar-as yasuø: «ma-ityaran å-ššrø? ma-gis-tårit?»
27 yini-as: «‹a-ttirit rbbi sidik zå-ttmi n-içf-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi
n-tñããart-nnk d-ttmi l-løaql-nnk,› ‹tirit adjar-nnk zund içf-nnk.›» 28 isawl
yasuø yini-as: «tÐåñant. skar mayad tddrt.»
29 walaynni amslmd-lli n-ššrø ira a-issbayyn içf-ns, isqsa-t: «ma-igan
adjar-inu?» 30 isawl yasuø yini-as: «ha-yan-urgaz imudda ar-ittidu å-uåaras
zå-urušalim s-tmdint n-ariæa. amñn-t imççarn kkisn-as kullu ma-dars-illan,
luqa 83
ssyaggasn-t fln-t-in å-gr lmut d-tudrt. 31 ha-yan zå-inmåurn n-tgmmi n-rbbi
ikka-d aåaras-an. lliå-t-in-iñra yanf-as imun d-tsga yaãni. 32 ha-yan yaãni
zå-içddamn n-tgmmi n-rbbi, imun-d d-uåaras, iddu aylliå-n-srs-yuggÐa, izri ula
ntta zå-tsga yaãni. 33 walaynni ha-yan-ubrrani gu-samira imudda ula ntta,
iruæ-d argaz-an. lliå-t-iñra iqama gis bahra. 34 iddu s-dars ig zzit d-waman
n-waãil iktin i-tiggas-ns yass-as-tnt. issni-t f-lbhimt isslkm-t s-yal-lfndq igabl-t
gis. 35 ndid azkka ildi-d sin iqaridn n-nnuqrt ifk-tn i-bu-lfndq yini-as: ‹thalla
gis. iå-fllas-tssçsrt uggÐar n-mayd-ak-fkiå, rad-ak-t-zaydå åakud nna-d-wrriå
å-uåaras-ad.›» 36 isqsa-t yasuø: «manwa tnnit å-kraã-ad a-iwrrin iga adjar
i-walli iãrn å-ifassn n-imççarn?» 37 yini-as: «åwalli gis iænnan.» yini-as
yasuø: «zayd ula kiyi ar-tskart zund mayan.»
38 munn-daå d-uåaras aylliå lkmn yan-uduwwar
igawr lmasiæ dar
marta d-maryam
lli-å-tzdå yat-tmåart ism-ns marta. tšškšm yasuø
s-tgmmi-ns. 39 tili-dars-uwlltmas ism-ns maryam, tskiws
nttat å-dar iãarn n-siditnnå ar-tsflid i-ma-ittini. 40 imma marta tlha bahra
s-asi-srs, tašk-id s-yasuø tini-as: «wa-sidi, is-ur-tnnit yat i-uwlltma-yad
f-twuri-ad å-iyi-n-tfl waæduyyi? ini-as a-tnkr a-yyi-tøawn.» 41 isawl srs
siditnnå yini-as: «marta, marta, ha-kmmi tuælt bahra, thuwwlt içf-nnm s-kigan
d-tåawsiwin. 42 åir yat-tåawsa a-d-iqqann. hatti maryam tçtar taåamt
lli-ifulkin. ur-illi ma-rad-as-tt-ikkis.»

11
1 yan-wass illa yasuø å-yan mani ar-itñalla. lliå ikmml,
almmud l-lmasiæ
f-tñallit
iãalb-t yan zå-imæãarn-ns yini-as: «wa-siditnnå, sslmd-aå
mamnk a-ntñalla, åmklli isslmd yuæanna amsddam
imæãarn-ns.» 2 isawl yasuø yini-asn: «iå-ra-tññallm tinim ‹wa-babatnnå, a-yili
luqr i-ism-nnk, tašk-id-tgldit-nnk. 3 akka-yaå-d kraygatt ass aårum n-wass,
4 tœamæt-aå f-ddnub lli-nskr, åmklli ntœamaæ i-kullu wanna ginnå iskrn
lçКant. tssanft-aå i-ma-rad-aå-ijllu.›»
5 izayd yini-asn: «ma-ra-ijru iå-idda yan gigun s-tgmmi n-umddakkÐl-ns
å-¡uññunt n-iyã yini-as ‹wa-gÐma, rãl-iyi kra¡¡-tngÐal 6 ašku yuška-d dari
yan-unbgi imudda-d. ur-dari mad-as-d-sraså a-t-išš.›?
7 rad-ak-d-irar-umddakkÐl-nnk zå-ugÐns n-tgmmi yini-ak-d: ‹a-yyi-ur-tnfut.
qqnå-n tiflut, gnå d-tarwa-nu å-tisi, ur-ñãarå a-n-nkrå ad-ak-fkå kra.›
8 walaynni rad-awn-iniå, waçça ur-inkir ad-ak-d-ifk f-ssibt n-ma-tgit
amddakkÐl-ns, ra-d-inkr ifk-ak-d aynna-f-tlkmt f-ssibt n-ma-tzuydt ar-ttãalabt
bla-da-ttæšamt. 9 rad-awn-iniå, ãalbat rbbi rad-awn-ifk, sigglat dars ra-tafm,
ssãuqqrat-n srs rad-awn-irñm. 10 ašku kullu wanna-t-iãalbn rad-as-ifk,
d-wanna dars isiggiln ra-dars-yaf, d-wanna-n-issãuqqurn rad-as-irñm.
11 is-illa yan å-willi gigun ¡¡afnin tarwa mññinin, iãalb-as yus aslm ifk-as
algmmaã? 12 nåd iãalb-as taglayt ifk-as iårdm? 13 ñrat kunni, waçça
da-tskarm ma-yÐçšnn, tissanm a-tfkm timiçar fulkinin i-tarwa-nnun. uggÐar
n-mayan a-ra-yakka babatun n-ignna rruæ lqudus i-willi-ti-tãalabnin.»
14 yan-wass yaãni issufå yasuø ljnn zå-yan-urgaz
kra n-mddn
ur-ssinn ma-iga
añnñum. lliå-t-iffuå iwrri-uñnñum ar-isawal.
yasuø
luqa 84
ar-kullu-tøjjabn mddn, 15 walaynni kra gisn ar-ittini: «nttan s-tækimt
n-bøl-zabul agllid l-ljnun a-s-a-issufuå ljnun.» 16 irin wiyyaã ad-armn yasuø,
ãalbn-t ad-asn-iml kra l-lmøjizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn.
17 imma yasuø issn iswingimn-nsn yini-asn: «tagldit nna-itmmaån d-içf-ns
ra-tçlu, d-tgmmi nna-itmmaån d-içf-ns ra-tãr. 18 ula ši¡an iå-immaå d-içf-ns
mamnk a-ra-tqama-tgldit-ns? ha-kunni ar-ttinim izd s-tækimt n-bøl-zabul
a-s-a-ssufuåå ljnun. 19 walaynni iåd s-bøl-zabul a-s-a-tn-ssufuåå, iniyat-iyi
ma-s-a-tn-ssufuån ayt-darun? ntni a-rad-awn-iml is-tjlam. 20 walaynni iåd
s-tækimt n-rbbi a-s-a-ssufuåå ljnun, issanat is-d-darun-tuška-tgldit n-rbbi.
21 «iå-illa yan idusn iãuf tigmmi-ns yasi imqlad-ns, ur-ra-yiñãar yan
a-iruæ ayda-ns. 22 walaynni iå-t-id-yuška ma-fllas-idusn ra-t-inru ikkis-as
imqlad-ns lli-f-iskr ibãu tiåawsiwin-ns. 23 han wanna ur-didi-illin, iga
ãiãã-inu. d-wanna ur-didi-issmunun, ar-izzmzar.
24 «iå-iffuå ljnn zå-kra n-bnadm, ra-izray å-lçla
awal f-ljnn
lli-itffuån zå-bnadm
å-ur-llin-waman, ar-isiggil s-maniå a-izddå. iå-ur-yufi
man, ra-yini d-içf-ns: ‹rad-wrriå s-tgmmi lli-å-ttin-kkiå.›
25 yašk-id yaf-d tigmmi ttyaras tngadda. 26 iddu ilmma yawi-d ssa l-ljnun
yaãni lli-t-yugÐrn å-lçКant, kšmn kullutn zdån å-urgaz-an ard iwrri isiggÐra-ns
yÐçšn f-isizwar-ns.»
27 ar-sul-isawal yasuø s-as-di-tåra yat-tmåart zå-gr mddn-an tini-as:
«ambarki a-iga-waælig lli-k-yurun ula tibbatin lli-k-ssnginin.» 28 isawl yasuø
yini-asn: «uggÐar n-imbarkin ad-gan åwilli sflidnin i-wawal n-rbbi
ar-srs-skarn.»
29 munn-d mddn ggutnin f-yasuø, isawl-daå yini-asn:
lmasiæ yugÐr
suliman ula yuna
«ha-tasut-ad, tasut yÐçšnn a-tga. ar-ttãalab yat-tmatart,
walaynni ur-rad-as-ttyawfka kra n-tmatart abla tamatart
n-nnabi yuna. 30 åmklli iga yuna yat-tmatart i-ayt-ninwa, åmkan a-s-rad-gå
yat-tmatart i-tasut-ad, nkki lli-igan yus n-bnadm. 31 hati ra-di-tnkr-tgllitt
l-ljanub å-wass l-læsab å-gr mddn n-tasut-ad, taštkka srsn, ašku tuška-d nttat
zå-ttmi n-ddunit a-tsfld i-tækimt n-suliman. imma åilad illa åid ma-yugÐrn
suliman. 32 rad-nkrn ayt-ninwa ula ntni å-wass l-læsab å-gr mddn n-tasut-ad,
aštkkan srsn, ašku fln ntni ddnub-nsn åakud lliå sfldn i-tbrraæt n-yuna. imma
åilad illa åid ma-yugÐrn yuna.
33 «ur-illi ma-issråan lqndil isrs-t-in å-ugãi nåd å-ddu
lmøna n-tifawt
n-ddat
løbrt. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-isrs, baš
a-tban tifawt i-kullu wanna-d-ikšmn. 34 ti¡-nnk a-igan
lqndil n-ddat-nnk. iå-tsfaw ti¡, ra-tili ddat kullutt å-tifawt. iå-ur-tsfaw ti¡, ra-tili
ddat kullutt å-tillas. 35 awi-tt å-içf-nnk ad-ur-tçsi tifawt lli-gik-illan.
36 iå-kullu-tfaw ddat-nnk bla-gis-illa kra n-mani illasn, rad-kullu-tfawt zund
iå-gik-iråa yal-lqndil.»
37 lliå ikmml yasuø iwaliwn-ad, iãalb-t yan-ufarisi
isawl lmasiæ
s-ifarisin
a-dids-išš imkli. ikšm yasuø s-dars iskiws a-išš. 38 imma
afarisi-an itøjjb ašku ur-zwar-isird baš a-išš åmklli siridn
ayt-yudaya. 39 isawl srs siditnnå yini-as: «wa-kunni n-ifarisin ar-tssåusm lkas
d-tmkilt zå-brra, imma agÐns iømmr s-tmççart d-lçКant. 40 wa-inafaln, rbbi
luqa 85
lli-iskrn brra, is-urd nttan a-iskrn agÐns? 41 walaynni fkat i-imñlaã ma-illan
å-irukutn-nnun, s-awn-iåus kraygatt kra.
42 «wa-ifarisin, taguãi a-rad-awn-yili. ar-takkam i-rbbi yat zå-kraygatt
mrawt l-liqamt d-uzukkÐni d-kullu isafarn yaãni, walaynni ar-tettum læqq ula
lænant n-rbbi. ha-tiåawsiwin-ad a-fllawn-illan a-srsnti-tskarm bla tflm tiyyaã.
43 wa-ifarisin, taguãi a-rad-awn-yili, ašku iøzza darun a-tzggurum s-lgddam
å-tgÐmma n-tñallit. iøzzu darun a-fllawn-tsllamn mddn å-laswaq. 44 taguãi
a-rad-awn-yili bahra, ašku tgam zund imããaln lli-mi-ur-ibidd ifir.
ar-fllasn-ttidun mddn, ašku ur-ssinn mad-gan.
45 isawl yan zå-imslmdn n-ššrø yini-as: «way-amslmd,
isawl lmasiæ
s-imslmdn n-ššrø
trgmt-aå ula nkkÐni s-wawal-ad.» 46 irar-as yasuø:
«taguãi a-rad-awn-yili ula kunni a-imslmdn n-ššrø.
ar-n-tsrasm f-mddn tañayt lli-mi-ur-ñãarn, walaynni ur-trim a-n-tgm ula
yan-uãaã ad-asn-tøawnm. 47 taguãi a-rad-awn-yili, ašku ar-tbnnum imããaln
šwanin i-lanbiya lli-mmutnin f-ufus n-imzwura-nnun. 48 åmkad a-s-a-tzzgam
iskkirn n-imzwura-nnun, ar-takkam tugga f-mad-skrn. ntni nåan lanbiya
d-kunni ar-tbnnum imããaln-nsn. 49 d-åayan a-f-tnna-tækimt n-rbbi:
‹rad-asn-aznå lanbiya d-irqqasn, nån gisn kra ssrfufnn kra.› 50 imma tasut-ad
ra-d-fllas-tettut løqubit f-ssibt n-idammn l-lanbiya kullutn lli-ffinin zå-isizwar
n-ddunit sul s-åilad, 51 zå-idammn n-habil ar idammn n-zakariyya lli-nåan
å-gr-udåar n-tårsi d-tæanut tamñlayt n-rbbi. rad-awn-iniå, f-tasut-ad
a-f-ra-d-kullu-tettut løqubit-an. 52 taguãi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrø,
ašku tkkism i-mddn tasarut n-twassna. ur-di-tkšimm kunni, ula tudjam åwilli
ranin ad-d-kšmn.»
53 lliå iffuå yasuø zå-tgmmi-an ar-t-bahra-tñin imslmdn n-ššrø d-ifarisin.
ar-t-sqsan f-mnnawt-tåawsiwin, 54 gabln-t mdin-as a-t-åwin f-wawal-ns.

12
1 munn-d kigan d-id-walf n-mddn å-tasaøt-an, aylliå
iksaãat rbbi urd
bnadm
a-takÐln f-ingratsn. igr yasuø ar-isawal s-imæãarn-ns
yini-asn: «rarat løaql-nnun zå-tçmirt n-ifarisin, ašku ntni
sin-uwdmawn ad-skarn. 2 kullu ma-irgsn ra-d-ibayyn, d-kullu ma-intln
ra-ityawssan. 3 aynna tnnam å-gratun rad-as-sfldn kullu mddn.
aynna-f-tsawlm å-tntla å-ugÐns n-tæanut rad-srs-tbrraæn f-iggi n-tgÐmma.
4 wa-imddukkÐal-inu rad-awn-iniå, a-ur-tiksaãm åwilli nqqanin ddat walaynni
tiåurdin n-mayan ur-sul-ñãarn ad-skrn yat. 5 rad-awn-mlå manwa tiksaãm.
iksaãat åwalli iñãarn a-inå iluæ-n sul å-jhnnama. rad-awn-iniå, nttan
a-tiksaãm. 6 is-ur-a-nzzan smmus-waÿÿawÿn s-snat-tqaridin? walaynni rbbi
ur-a-gisn-itettu yan. 7 imma kunni zå-inñaãn n-içf-nnun iæasb-tn rbbi.
a-ur-tiksaãm, ašku tøzzam dars uggÐar n-waÿÿawÿn ggutnin.
8 «rad-awn-iniå, wanna ittinin is-iga winu å-gr mddn, ula nkki lli-igan yus
n-bnadm ra-ttiniå iga winu å-dar lmalayka n-rbbi. 9 imma wanna ittinin ur-igi
winu å-gr mddn, ra-ttiniå ula nkki ur-igi winu å-dar lmalayka n-rbbi.
10 wanna isawln å-yus n-bnadm, iñãar rbbi ad-as-iœamæ. walaynni yan irggmn
rruæ lqudus, ur-rad-as-fllas-iœamæ rbbi. 11 iå-kÐn-in-ssbiddn å-tgÐmma n-tñallit
luqa 86
a-fllawn-ækamn, nåd å-lgddam n-inmåurn ula læukkam, ad-ur-tasim taåuft
f-ma-ra-tinim ula f-ma-s-rad-asn-trarm, 12 ašku rruæ lqudus a-rad-awn-iml
å-tasaøt-an maylli-kÐn-d-iqqann ad-asn-ti-tinim.»
13 isawl-d yan-urgaz zå-gr mddn-an yini-as:
lmøna n-bu-wayda
anafal
«way-amslmd, sawl s-gÐma tinit-as a-didi-ibãu lwrt.»
14 irar-as yasuø: «way-argaz, ma-yyi-igan d-lqaãi fllawn
baš ad-awn-a¡¡uå ayda-nnun?» 15 izayd yini-asn: «rarat løaql a-ur-ttirim kra
iggutn i-içf-nnun, ašku tudrt n-bnadm ur-tlli s-tuggt n-wayda.»
16 yut-asn lmøna-yad yini-asn: «ha-yan-urgaz iggut-dars-wayda, yasi
œœabt iggutn zå-wakal-ns. 17 iswangm d-içf-ns ar-ittini: ‹ma-rad-skrå? ur-dari
maniå a-ssmunuå kullu œœabt-ad.› 18 yini: ‹åmkad a-rad-skrå, rad-çluå iæuna
n-imndi, bnuå ma-tn-yugÐrn, ssmunå-n gisn imndi d-lçir-inu kullut, 19 iniå
ilmma d-içf-inu: iggut lçir ma-s-a-zrayå kigan d-isggÐasn. rad-sunfuå ar-šttaå
ar-ssaå ar-tfraæå.› 20 walaynni argaz-an, inna-yas rbbi: ‹way-anafal, å-iã-ad
a-ra-k-kkiså zå-tudrt. win mi a-ra-ig kullu mayad-di-tssmunt?›» 21 izayd
yasuø yini-asn: «åmkan a-iga kullu wanna issmunun i-içf-ns bla-yas-illa yat
å-dar rbbi.»
22 isawl yasuø s-imæãarn-ns yini-asn: «mayad
a-ur-tasim taåuft
a-f-rad-awn-iniå, a-ur-tasim taåuft i-tudrt-nnun
f-ma-ra-tššm, ula i-ddat-nnun f-ma-rad-as-tlsm. 23 ašku tudrt tuf amššu, ula
ddat tuf timlsit. 24 ñrat ihaqqayn, ur-a-kkrzn ula-da-mggrn, ur-darsn iæuna nåd
lbruj ma-å-a-ssmunun, walaynni ar-asn-yakka rbbi amššu lli-ætajjan. imma
kunni, uggÐar n-igãaã a-tøzzam dar rbbi. 25 ma-iñãarn a-izayd yat tasaøt
i-tudrt-ns s-taåuft lli-yusi? 26 iå-ur-tñãarm a-tskrm mayd idrusn ma-f-a-ttasim
taåuft f-tåawsiwin-an yaãni? 27 ñrat ijddign n-tagant, mamnk a-di-tmåayn.
ur-a-tllmn ula-da-ñ¡¡an walaynni rad-awn-iniå, suliman s-lhibt n-tgldit-ns
ur-jju-ilsi zund yan zå-ijddign-ad. 28 iå-a-isslsa rbbi tuga lli-itmåayn åassad
å-tagant ttyawgar-n azkka å-takat, is-ur-ra-kÐn-issls ula kunni s-uggÐar?
is-ur-tuminm s-rbbi? 29 a-ur-tlhum s-ma-tšttam ula ma-tssam, ula-da-tssiæilm
içf-nnun s-yat. 30 ñrat ayt-ddunit-ad kullutn, tiåawsiwin-ad a-s-a-tlhun. ula
kunni, babatun issn is-tnti-tætajjam. 31 walaynni lhwat zwar s-tgldit n-rbbi
s-awn-izuyd kullu tiåawsiwin-an yaãni.
32 «a-ur-tiksa¡¡ a-tawrut imññin. ifræ rbbi babatun
ayda n-ignna
ad-awn-ifk tagldit-ns. 33 zznzat ma-te¡¡afm tbãum-t
i-imñlaã. skarat i-içf-nnun iqrban lli-ur-ra-imdu, yili-awn-wayda å-ignna illiå
ur-ra-zgis-ityattay yat, ula iruæ-t-umççar, ula tšša-t-twukka. 34 ašku innaå
illa-wayda-nnun a-å-ra-yili-uwl-nnun.
35 «bkisat tssråm tifawin-nnun 36 a-bdda-tujadm, zund
lmøna n-içddamn
ãufnin
içddamn lli-tqlnin s-siditsn ard-d-iwrri zå-dar-tmåra, irin
ad-as-rñmn imi åakud nna-d-issãuqqr. 37 mnšk
a-s-ra-ifulki i-içddamn-an iå-d-yuška siditsn yaf-tn-d ãufn. rad-awn-iniå,
ra-ibkis ntta yini-asn ad-skiwsn yawi-asn-d mad-šttan. 38 mnšk a-s-ra-ifulki
iå-tn-d-yufa ujadn, waçça-d-yuška å-¡uññunt n-iyã nåd zikk zikk œbaæ.
39 walaynni rad-awn-iniå, mrad is-issn bu-tgmmi managu
a-ra-d-yašk-umççar, ur-ra-t-yadj a-inqb tigmmi-ns. 40 ula kunni illa fllawn
luqa 87
a-bdda-tujadm, ašku rad-d-aškå nkki lli-igan yus n-bnadm å-kra n-tasaøt
lli-ur-tåalm.»
41 isqsa-t b¡rus yini-as: «wa-sidi, izd fllannå a-f-tutt lmøna-yad nåd kullu
mddn?» 42 isawl siditnnå yini: «manwa igan açddam ifulkin bab l-løaql?
nttan a-mi-ra-ifl sidis tigmmi-ns baš a-ya¡¡u f-içddamn yaãni ad-šttan, kraygatt
yan å-tasaøt-ns. 43 ambarki a-iga-uçddam nna-mi-d-iwrri sidis yaf-t-id
ar-iskar mayan. 44 læqq a-rad-awn-iniå, rad-as-ifl sidis ayda-ns kullut
å-ddu-ufus-ns. 45 walaynni iå-idda-uçddam-an yini d-içf-ns: ‹ima¡l-n sidi›
ar-ikkat içddamn d-tçddamin ar-ištta ar-issa ar-issnuful içf-ns s-tissi, 46 han
ra-d-iwrri sidis å-yan-wass lli-f-ur-iskir ula yat tasaøt lli-ur-iåal. åakudan
ra-t-ibri sidis ig-t-in d-inuwwašn n-rbbi. 47 açddam nna-issnn ma-zgis-ira sidis
walaynni ur-t-inawl ula iskr-t, ra-t-issåurš sidis bahra. 48 imma açddam
nna-iskrn ma-f-t-id-iqqan-ukuray bla issn ma-zgis-ira sidis, ra-t-issåurš åir
imikk. ašku wanna mi ifka sidis ma-iggutn, ra-zgis-iãalb ma-iggutn, d-wanna
mi ifka uggÐar ra-zgis-iãalb uggÐar.
49 «uškiå-d nkki ad-luæå løafit å-ddunit. amar yufan
tibãit f-ssibt
l-lmasiæ
a-tznd åilad. 50 rad-sul-ddmå s-yan-udum išqan. mnšk
a-s-flla-iññay ard ikmml. 51 is-tåalm is-d-uškiå ad-skrå
lhna å-ddunit? uhu, rad-awn-iniå urd lhna walaynni tibãit. 52 åilad s-uflla
iå-llan smmus å-yat-tgmmi rad-bãun kraã d-sin ula sin d-kraã.
53 ra-ibãu-urgaz d-yus, ibãu-ufruç d-babas. ra-tbãu-tmåart d-illis, tbãu-tfruçt
d-innas. ra-tbãu-tãggÐalt d-tmåart n-yus, tbãu-tslit d-innas n-urgaz-ns.»
54 åakudan isawl-daå yasuø s-mddn-an ggutnin yini-asn:
ur-tssinm lmøna
n-uwssan-ad
«åakud nna-tñram amdlu iåli-d zå-lårb ar-ttinim:
‹ra-yili-unñar,› s-nnit-illa. 55 åakud nna-tñram aãu
ikka-d ljanub ar-ttinim: ‹ra-irå læal,› s-nnit-iråa. 56 wa-id-bu-sin-uwdmawn,
kunni tssnm lmøni n-ikalln d-ignwan. maç ur-tñãarm a-tissanm lmøna n-kullu
mayad darun ijrrun å-uwssan-ad? 57 maç aylliå ur-a-tswingimm d-içf-nnun
å-ma-kÐn-d-iqqann a-tskarm? 58 iå-ak-iœrã kra n-yan s-lmækama, g-n
tiqqi-nnk a-d-dids-tmšaškat å-uåaras, a-k-ur-izukr s-dar lqaãi, idæi-k lqaãi
i-umçzni, iluæ-k-in-umçzni å-læbs. 59 rad-ak-iniå, ur-ra-tffuåt zå-åin ard tfrut
taqaritt iggÐran.»

13
1 sawln kra n-mddn s-yasuø åakudan inin-as f-kra
isawl lmasiæ
f-ddnub ula lhalak
n-ayt-jalil, inåa-tn læakm bila¡us f-iggi n-tårsiw
lli-n-ssakmurn i-rbbi. 2 isawl yasuø yini-asn: «ma-tåalm
f-mddn-an n-ayt-jalil? izd ntni a-iskrn ddnub uggÐar n-wiyyaã å-jalil aylliå
rfufnn åmkan? 3 uhu, walaynni rad-awn-iniå, iå-ur-tfilm ma-tskarm yÐçšn
rad-kullu-thlkm zund ntni. 4 ma-tåalm f-mddn lli-f-iãr lbrj å-silwam, inå-tn
kullu s-tam d-mraw? izd ntni a-yÐçšnn uggÐar n-kullu wiyyaã å-urušalim?
5 uhu, walaynni rad-awn-iniå, iå-ur-tfilm ma-tskarm yÐçšnn, rad-kullu-thlkm
zund ntni.»
6 yut-asn lmøna-yad yini-asn: «ha-yan-urgaz, tlla dars
lmøna n-tazart
lli-ur-d-yiwin lållt
yat tazart ttyawñña å-igr n-waãil. ar-ittidu ar-gis-isiggil
luqa 88
ikuzarn, ur-a-n-gis-itafa yat. 7 yini i-uçddam-ns: ‹ñr, kraã isggÐasn ayad
siggilå ikuzarn å-tazart-ad, ur-jju-gis-ufiå yat. zayd åilad bbi-tt a-ur-åir-tamñ
akal.› 8 isawl-uçddam yini-as: ‹adj-tt a-sidi åir åasggÐasad, a-stt-nqšå gå-as
amazir. 9 iå-turu åasggÐasad-d-yuškan, išwa. iå-ur-turu, tbbit-stt ilmma.›»

10 illa yasuø å-yat-tgmmi n-tñallit å-wass n-usunfu


lmasiæ ijjujji tuknit
å-wass n-usunfu
ar-isslmad. 11 tili åin yat-tmåart, ikrf-tt yal-ljnn tam
d-mraw n-usggÐas. tga tuknit, ur-tñãar a-tssnm tiddi-ns.
12 lliå-tt-iñra yasuø iår-as yini-as: «wa-tamåart, ha-kmmi tfsit zå-uskrf-nnm.»
13 isrs-n fllas ifassn-ns s-tnm å-tiddi-ns æayna, ar-ttalå rbbi. 14 walaynni
anmåur n-tgmmi n-tñallit ¡iyyr-as bahra f-yasuø ašku ijjujji å-wass n-usunfu,
inkr yini i-mddn-an: «sãiœ-uwssan a-illan a-gisn-ttçdamm. aškad-d
å-uwssan-an iå-tram a-tjjim, walaynni urd å-wass n-usunfu.» 15 imma
siditnnå irur-as: «wa-id-bu-sin-uwdmawn, manwa gigun ur-ifssin i-tmugayt-ns
nåd aåiyyul-ns kraygatt ass n-usunfu ar-t-itawi zå-rrwa s-maniå a-issa?
16 ha-tamåart-ad tga illis n-ibrahim, ikrf-tt ši¡an tam d-mraw n-usggÐas ayad.
is-ur-trim ad-as-fsiå å-wass n-usunfu?» 17 lliå-as-sfldn åwilli-t-ñinin, æšmn
bahra zå-wawal-ns, fræn mddn kullutn s-kullu løjayb lli-iskar.
18 yini-asn yasuø: «mamnk a-tga-tgldit n-rbbi?
lmøna n-taqqayt
imññin ula taçmirt
ma-s-rad-awn-tt-ssrwaså? 19 trwas yat taqqayt imññin
l-lçrdl, yiwi-tt yan-urgaz iññu-tt å-igr-ns. tmåi-d timåur
twrri tga tasåart aylliå a-di-ttaškin igãaã n-ignwan ar-zddån å-gr ifrawn-ns.»
20 izayd yini-asn: «ma-s-rad-awn-ssrwaså tagldit n-rbbi? 21 trwas taçmirt
lli-di-tusi yat-tmåart tg-tt-in å-kra¡¡ løbrat mqqurnin n-uggurn, tsskti løjin
kullut.»
22 imun yasuø d-uåaras n-urušalim, ar-itkka timdinin ula
lmøna n-imi
inukman
iduran ar-gisn-isslmad mddn. 23 isqsa-t yan yini-as: «izd
a-sidi åir kra idrusn a-ra-injm?» isawl yasuø yini-asn:
24 «gat-n tiqqi-nnun a-tkšmm å-imi inukman. ašku rad-awn-iniå, iggut
ma-ra-isiggil a-n-kšmn walaynni ur-rad-iñãarn. 25 ašku åakud nna-å-inkr
bu-tgmmi iqqn imi, ra-tbiddm å-brra ar-n-srs-tssãuqqurm ar-ttinim: ‹rñm-aå
a-sidi.› imma ntta rad-awn-yini: ‹ur-ssinå mani-di-tkkam kunni.›
26 rad-as-ttinim: ‹ha-nkkÐni nšša dik nsu dik, tsslmdt å-tmdint-nnå.› 27 imma
ntta rad-awn-yini: ‹ur-ssinå mani-di-tkkam. ittiyat-n zå-gigi kunni lli-iskarn
lçКant.› 28 mnšk a-s-ra-tallam ar-ttgñañm uçsan-nnun åakud nna-tñram
ibrahim d-isæaq d-yaøqub d-lanbiya kullutn å-tgldit n-rbbi, imma kunni
iluæ-kÐn-in s-brra. 29 rad-d-aškin ibrraniyn zå-ššrq ula lårb ula ššamal ula
ljanub, munn-d f-imnsi imqqurn å-tgldit n-rbbi. 30 s-œœaæt llan kra n-imggura
lli-ra-izwur, ula kra n-imzwura lli-ra-iggÐru.»
31 aškin-d kra n-ifarisin å-tasaøt-an, inin-as: «han agllid
isawl lmasiæ
f-urušalim
hirudus ira a-k-inå. yuf a-n-tittit zå-åid tftut s-kra n-mani
yaãni.» 32 imma yasuø irur-asn: «zaydat tinim
i-uwššn-an: ‹ha-yyi ar-ssufuåå ljnun ar-jjujjiå mddn åassad d-uzkka ar wis
kraã-uwssan rad-kmmlå. 33 walaynni iqqan-iyi-d ad-munå d-uåaras-inu
åassad d-uzkka d-naf-uzkka, ašku ur-iñãar yan igan nnabi a-immt abla
luqa 89
å-urušalim.› 34 wa-urušalim, wa-urušalim, wa-talli inqqan lanbiya n-rbbi
ar-tkkatt s-iñran åwilli-d-srm-yuzn. mnnawt-twal ad-riå ad-d-ssmunå
tarwa-nnm åmklli-di-tssmunu-tfullust ikiyyawn å-ddu ifrawn-ns, imma kunni
ur-trim. 35 han tigmmi n-rbbi å-wammas-nnun ra-tçlu. rad-awn-iniå,
ur-ra-yyi-tñrm-daå ard tinim: ‹ambarki a-iga åwad-d-yuškan s-ism n-sidi
rbbi.›»

14
1 yan-wass n-usunfu idda yasuø a-išš å-tgmmi n-yan
lmasiæ ijjujji
amaãun å-wass
zå-inmåurn n-ifarisin. gabln-t ad-ñrn ma-ra-iskr.
n-usunfu 2 yašk-id dars yan-urgaz yuãn bzgn-as iãarn d-ifassn.
3 isawl yasuø i-imslmdn n-ššrø d-ifarisin isqsa-tn:
«ma-ittini ššrø n-musa? is-iælla a-njjujji å-wass n-usunfu nåd uhu?» 4 imma
ntni fssan. inkr yasuø yawi-d argaz-lli ijjujji-t yadj-t a-iddu. 5 yini-asn:
«ma-ra-tskrm iå-awn-in-iãr iwitun nåd tamugayt-nnun å-wanu å-wass
n-usunfu? is-ur-ra-tazzlm a-ti-di-tldim?» 6 ur-ñãarn ad-as-d-rarn s-yat
f-wawal-ad.
7 iñr yasuø inbgiwn-an ar-zzggurun içf-nsn s-uskiws
awal f-uskiws
n-imnsiwn
l-lgddam. yut-asn lmøna-yad yini-asn: 8 «iå-ak-iørã kra
n-yan s-tmåra a-ur-tamñt askiws l-lgddam, a-ur-n-ikšm
kra n-yan-k-yugÐrn 9 yašk-id åwalli-awn-iørãn yini-ak: ‹nkr
a-iskiws-urgaz-ad.› åakudan ra-tæšmt d-içf-nnk twrrit s-tåurdin n-kullu
mddn-an. 10 walaynni åakud nna-yak-iørã kra n-yan, skiws å-tåurdin.
iå-d-yuška bu-tgmmi yini-ak ‹ašk-id a-gÐma s-lgddam,› ra-k-kullu-uqqrn
inbgiwn. 11 ašku wanna issimåurn içf-ns ra-t-iññimñay rbbi, imma wanna
iññimñayn içf-ns ra-t-issimåur.»
12 yini yasuø ilmma i-walli-as-iørãn: «iå-trit a-tskrt kra
lmøna n-imnsi
imqqurn
n-imkli nåd kra n-imnsi ad-ur-tørãt i-imddukkÐal-nnk nåd
aytmak nåd ayt-dark nåd adjarn-nnk lli-dar lçir. ašku ula
ntni rad-ak-ørãn tigira, tamñt zå-darsn mad-asn-tfkit. 13 walaynni iå-trit
a-tskrt kra n-imnsi imqqurn, ørã i-imñlaã d-ikušamn d-ibiãarn d-ibukaãn.
14 ra-k-ibark rbbi ašku ntni ur-darsn ma-s-a-yak-traran lçir. rbbi
a-rad-ak-t-irar å-wass lli-å-ra-d-nkrn åwilli-f-irãa.»
15 isawl-d yan zå-inbgiwn-lli lliå isfld i-mayd inna yasuø, yini-as:
«ambarki a-iga wanna ra-išš imnsi å-tgldit n-rbbi.» 16 isawl yasuø yini-as:
«ha-yan-urgaz iskr imnsi imqqurn, iørã i-kigan d-mddn. 17 lliå-di-tlkm tasaøt
n-imnsi, yazn açddam-ns a-n-yini i-willi tyawøraãnin: ‹aškad-d, ha-kullu
yujad.› 18 walaynni ar-ssødarn ntni kullutn. yini-as-umzwaru: ‹a-uddi, såiå
yan-igr, iqqan-iyi-d ad-dduå a-t-ñrå. ãalbå-ak ad-iyi-tœamæt.› 19 yini wayyaã:
‹a-uddi, såiå smmust-tiygiw n-izgarn. rad-dduå åilad a-tnt-in-armå. ãalbå-ak
ad-iyi-tœamæt.› 20 yini wayyaã yaãni: ‹a-uddi, bæra-d-iwiå tamåart, ur-ñãarå
a-n-aškå.› 21 iwrri-d-uçddam yini iwaliwn-ad i-sidis. ¡iyyr-as i-bu-tgmmi
bahra, yini åakudan i-uçddam-ns: ‹ffuå tazzlt å-iswak ula tiswak n-tmdint,
tawid-d imñlaã d-ikušamn d-ibukaãn d-ibiãarn.› 22 yan imikk iwrri-d-uçddam
yini-as: ‹skrå ma-tnnit a-sidi, walaynni sul iqama mani içwan å-uæanu
luqa 90
n-imnsi.› 23 yini bu-tgmmi i-uçddam-ns: ‹ffuå-daå s-iåarasn d-tåarasin, tamrt
mddn ad-d-kšmn ard tømmr-tgmmi-nu. 24 ašku rad-awn-iniå, åwilli mi ørãå
å-isizwar, ur-illi yan zå-gisn ra-imãi imnsi-nu.›»
25 munn-d mddn ggutnin f-yasuø å-uåaras, igrawl gisn
ma-iñãarn a-ig
amæãar i-lmasiæ?
yini-asn: 26 «wanna-d-sri-yuškan, ur-iñãar a-ig
amæãar-inu iå-ur-a-yyi-ittiri uggÐar n-babas d-innas
d-tmåart-ns d-tarwa-ns d-aytmas d-istmas, d-içf-ns ula ntta. 27 wanna
ur-yusin aggjdi-ns imun didi, ur-iñãar a-ig amæãar-inu. 28 ma-ra-iskr wanna
gigun iran a-ibnu yal-lbrj? is-ur-ra-iskiws iskr læsab-ns a-iñr is-dars iqaridn
ma-s-a-t-itkmmal? 29 a-ur-izzugz llsas yaf-n is-ur-iñãar a-t-ikmml. åakudan
ra-gis-㜜an kullu winna-t-ñranin 30 ar-ttinin: ‹åwad igra a-ibnu walaynni
ur-iñãar a-ikmml.› 31 ma-ra-iskr-ugllid nna-iran a-iffuå a-immaå d-ugllid
yaãni? is-ur-ra-iskiws a-imšawar d-imddukkÐal-ns a-iñr is-iñãar a-inru s-mraw
id-walf åwalli-t-id-imnaggarn s-sin id-mraw-walf? 32 iå-as-ur-iñãar,
rad-as-yazn arqqas sul-n-yaggug baš a-d-dids-imšaška tili sslamt i-ngratsn.
33 åmkad a-s-awn-nniå, wanna gigun ur-ifiln kullu ma-dars-illan, ur-ra-yiñãar
a-ig amæãar-inu.
34 «tfulki tisnt walaynni iå-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmaråm?
35 ur-sul-tgi i-wakal ula tga i-ugudi n-umazir. ra-stt-awin mddn luæn-tt-in
s-brra. wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»

15
1 yan-wass munn-d kigan d-id-bu-nkkas d-mddn Ðçšnnin,
lmøna n-thrwit
lli-ijlan
irin ad-sflidn i-yasuø. 2 ar-tngmugn ifarisin d-imslmdn
n-ššrø ar-ttinin: «han argaz-an ar-ištta d-willi Ðçšnnin
ar-srsn-itfraæ.» 3 isawl yasuø yut-asn lmøna-yad isqsa-tn: 4 «ma-ra-iskr yan
gigun i¡¡afn miyya n-içf n-uwlli iå-as-tjla yat gisnt? ra-ifl tña n-id-mraw d-tña
(99) frdnt å-lçla, iddu ar-isiggil s-talli ijlan ard-stt-yaf. 5 åakud nna-stt-yufa
ra-stt-id-yasi f-tåÐraã-ns ifræ bahra, 6 iruæ-d tigmmi iår-d i-imddukkÐal-ns
d-wadjarn-ns yini-asn: ‹aškad-d tfræm didi, ha-yyi ufiå tahruyt lli-yyi-ijlan.›
7 åmkad a-s-rad-awn-iniå, rad-fræn ayt-ignwan s-yan-n-ifln kullu ma-iskar
yÐçšn iwrri-d s-uåaras n-rbbi uggÐar n-tña n-id-mraw d-tña lli-åalnin is-šwan
ur-tn-i眜a ad-fln ddnub-nsn.
8 «ma-ra-tskr-tmåart nna-i¡¡afn mraw n-uqarid n-nnuqrt
lmøna n-uqarid
lli-ijlan
iå-as-ijla yan gisn? ra-tssrå lqndil tars kullu tigmmi
ar-srs-tsiggil ard-ti-taf. 9 åakud nna-ti-tufa ra-di-tår
i-tmddukkÐalin-ns d-tadjarin-ns tini-asnt: ‹aškamd-d tfræmt didi, ha-yyi ufiå
aqarid lli-yyi-ijlan.› 10 åmkad a-s-rad-awn-iniå, ar-tfraæn lmalayka n-rbbi
s-yan-n-ifln kullu ma-iskar yÐçšn iwrri-d s-uåaras n-rbbi.»
11 izayd yasuø yini-asn: «ha-yan-urgaz dars sin tarwa.
lmøna n-urgaz ula
yus lli-ijlan
12 yašk-id åwalli imññin iãalb-t yini-as: ‹wa-baba,
ad-iyi-tfkt åilad ma-yyi-d-yuškan å-lwrt.› inkr babas
ibãu-asn ayda-ns. 13 zrin kra n-uwssan, issmun yus-lli imññin kullu ma-i¡¡af,
imuddu s-yat-tmazirt yaggugn. ar-iskar åin s-ššhwat-ns aylliå išša kullu maylli
dars illan, 14 ur-sul-dars-iqama yat. iwrri yili-uåni išqan å-tmazirt-an, ilkm
luqa 91
bahra f-ma-ištta. 15 iddu a-içdm å-dar yan å-imzdån n-tmazirt-an, yazn-t
s-igran a-ikssa alfan. 16 iwrri iñuñã a-iømmr aælig-ns s-tkiãa lli-šttan-walfan,
walaynni ur-as-fkin yat. 17 å-isiggÐra iswangm d-içf-ns yini: ‹içddamn n-baba
kullutn ar-asn-d-bdda-itšaã-uårum, imma nkki ha-yyi ar-tmtatå s-lañ.
18 rad-dduå åilad wrriå s-dar baba iniå-as: wa-baba, ffuåå bahra zå-maylli ira
rbbi ula ma-trit kiyi. 19 ur-sul-sthllaå ad-gå yuk. skr gigi zund yan
zå-içddamn-nnk.› 20 inkr åakudan iftu s-dar babas. sul-n-yaggug s-t-in-yukÐz
babas, iænnu gis yazzl s-dars yamñ-t-id å-gr ifassn-ns ar-t-issudun. 21 imma
yus inna-yas: ‹wa-baba, ha-nkki ffuåå bahra zå-maylli ira rbbi ula ma-trit kiyi.
ur-sul-sthllaå ad-gå yuk.› 22 walaynni babas iåra-d i-içddamn-ns yini-asn:
‹azzlat tawim-d aslham lli-ihiyyan tsslsm-as-t, tgm-as talçatmt å-uãaã-ns
d-idukan å-iãarn-ns, 23 tawim-d igiz iãnin tårsm-as a-nšš nfræ. 24 ašku iwi
lli-immutn hati iddr, åwalli ijlan hati nufa-t.› zaydn fræn bahra i-ngratsn.
25 imma yus lli-imqqurn illa-n å-igran å-tasaøt-an. lliå-d-yuška yakmur-d
s-tgmmi isfld i-uæwaš d-tåurit, 26 iår-d i-yan-uçddam isqsa-t: ‹mayd illan?›
27 yini-as: ‹yuška-d gÐmak. iårs babak i-igiz iãnin ašku iwrri-d dars yus
ur-t-yaå yat.› 28 åakudan ibzg ¡iyyr-as bahra ur-akkÐ-iri a-ikšm s-tgmmi.
iffuå-d babas iãalb-t bahra, 29 imma ntta irur-as: ‹hati mnnaw isggÐasn ayd
dark kkatå tammara, ar-bdda-skarå s-wawal-nnk, walaynni ur-jju-yyi-tfkit
waçça åir tikrut a-srs-fræå nkki d-imddukkÐal-inu. 30 imma åilad ha-yuk
lli-n-iššan kullu lçir-nnk d-tmgganin, tårst-as i-igiz iãnin.› 31 isawl babas
yini-as: ‹wa-iwi, kiyi tllit-bdda didi. kullu mad-dari-illan iga winnk. 32 ifulki
a-nfræ ar-nštta ašku gÐmak lli-immutn hati iddr, åwalli ijlan hati nufa-t.›»

16
1 isawl-daå yasuø s-imæãarn-ns yini-asn: «ha-yan-urgaz
açddam
lli-iswingimn
i¡¡afn ayda iggutn, ifl-t å-ufus n-uçddam-ns a-t-igabl. isfld
å-ma-ra-iskr bu-wayda f-uçddam-an is-a-yas-izzmzar ayda-ns.
2 iår-as s-dars yini-as: ‹ma-iga åayd mi fllak sflidå?
ašk-id åilad, næasab didi s-ma-tskrt s-wayda-nu, ašku ur-sul-riå a-dari-tçdmt.›
3 iswangm-uçddam, yini d-içf-ns: ‹ma-rad-skrå? ra-yyi-issufå sidi. ur-duså baš
ad-qqazå akal, d-ur-rãiå a-tãalabå mddn. 4 ssnå ma-rad-skrå baš
a-yyi-n-šškšamn mddn s-darsn iå-iyi-issufå zå-twuri.› 5 yazn ilmma s-kullu
willi mi iãfar sidis kra, isawl srsn yan s-yan. isqsa amzwaru: ‹mnšk
ad-ak-iãfar sidi?› 6 yini-as: ‹miyya n-wa¡¡aru n-zzit.› yini-as: ‹ha-læsab-nnk,
skiws åil åil tarat gis smmus id-mraw n-wa¡¡aru.› 7 isqsa wayyaã: ‹mnšk
ad-ak-iãfar?› yini-as: ‹miyya n-utllis n-irdn.› yini-as: ‹ha-læsab-nnk, ara gis
tam id-mraw n-utllis.› 8 åakudan yulå bu-wayda açddam-ns-lli yÐçšnn, ašku
iswangm bahra å-mayd iskr. ašku ar-swingimn ayt-ddunit-ad å-tåawsiwin-nsn
uggÐar n-ayt-tifawt. 9 rad-awn-iniå, skarat-awn imddukkÐal s-wayda
n-ddunit-ad, a-kÐn-in-šškšmn s-tgÐmma l-liçrt åakud nna-itmma-wayda.
10 «yan iskarn læqq s-tåawsiwin mññinin ra-t-iskr ula
awal f-rbbi
d-wayda n-ddunit
s-tåawsiwin mqqurnin. yan itffuån zå-læqq s-tåawsiwin
mññinin ra-zgis-iffuå ula s-tåawsiwin mqqurnin.
11 iå-ur-tskirm s-nniyt s-wayda n-ddunit-ad ma-ra-ifl å-ufus-nnun maylli
luqa 92
ihiyyan s-uggÐar? 12 iå-ur-tskirm s-nniyt s-ma-igan win wiyyaã
ma-rad-awn-ifk ma-igan winnun?
13 «ur-ra-yiñãar yan a-iqasa sin id-sidis. imma ra-ikrhu yan yiri wayyaã,
nåd ra-ituqqar yan iægr wayyaã. ur-ra-tiñãarm a-tgm ismgan n-rbbi
d-win-wayda.» 14 lliå sfldn ifarisin i-kullu mayd inna yasuø ar-gis-t¡nañn,
ašku ntni øzzan darsn iqaridn. 15 imma ntta irur-asn: «ha-kunni ar-tmalam
içfawn-nnun å-lgddam n-mddn baš a-fllawn-ttinin tfulkim, walaynni rbbi issn
ma-illan å-uwlawn-nnun. ašku åaylli iøzzan dar mddn, tajlçit a-iga dar rbbi.
16 «ikka-ttin ššrø n-musa ula lanbiya ar-malan i-mddn
awal l-lmasiæ f-ššrø
d-¡¡laq
ma-ira rbbi aylliå-d-yuška yuæanna amsddam. imma
åilad å-a-tbrraæå s-lçbar ifulkin n-tgldit n-rbbi, mmaån
kullu mddn a-srs-kšmn. 17 walaynni ra-irçu ad-ittin ignwan d-wakal ula titti
yat-tnqi¡¡ zå-ššrø. 18 wanna ifran i-tmåart-ns itahl yat yaãni, hati izna.
d-wanna itahln tanna ifran, ula nttan zzna ayan iskr.
19 «ha-yan-urgaz i¡¡afn ayda iggutn, ar-ilssa aslham
lmøna n-umñluã
d-bu-wayda
añggÐaå d-tmlsa šwanin, ar-ištta ar-issa ifræ d-içf-ns
kraygatt ass. 20 yili-daå yan-umñluã ism-ns liøazr,
ar-d-ittrus å-imi n-tgmmi n-urgaz-an. yuãn s-iæbba ggutnin, 21 iñuñã a-išš
aynna-d-i¡¡arn zå-lmida n-bu-wayda. ula iãan ar-srs-ttidun ar-tllæn iæbba-ns.
22 immt-ilmma-umñluã-lli, asin-t lmalayka s-tama n-ibrahim. immt bu-wayda
ityawmãal, 23 irfufn bahra å-udåar n-willi mmutnin. yall alln-ns iñr-n ibrahim
å-tuggugt iñr-n liøazr å-tama-ns, 24 iår-as: ‹wa-baba ibrahim, ænnu gigi.
ha-yyi å-løafit-ad ar-bahra-trfufunå. azn liøazr a-d-issayk aãaã-ns aman,
issilwiå ils-inu.› 25 irar-as ibrahim: ‹kti-d a-iwi is-tumñt timiçar-nnk å-ddunit,
yamñ liøazr tarfufnt. imma åilad ifræ liøazr åid, trfufnt kiyi. 26 rad-ak-iniå,
tlla yat talat idran å-gratnnå didun. ttyawskar i-åmkad, a-n-ur-bbin åwid ranin
a-n-bbin zå-darnnå s-darun, ula iñãar yan a-d-ibbi zå-darun s-darnnå.›
27 yini-as bu-wayda: ‹wa-baba ibrahim, walaynni ãalbå zå-gik a-taznt liøazr
s-tgmmi n-baba, 28 ašku llan sul åin smmus aytma, ad-asn-yini a-ur-skarn
zund nkki, a-ur-d-kšmn ula ntni s-udåar-ad n-urfufn iggutn.› 29 irar-as
ibrahim: ‹aytmak, llan-darsn-warratn n-musa ula win lanbiya. illa fllasn
ad-sflidn i-ma-ttinin ntni.› 30 yini-as bu-wayda: ‹uhu a-baba ibrahim,
walaynni iå-n-darsn-yuška kra n-yan zå-gr åwilli mmutnin rad-fln ddnub-nsn
wrrin s-uåaras n-rbbi.› 31 irar-as ibrahim: ‹iå-ur-a-sflidn i-musa ula lanbiya
ur-rad-wrrin, waçça-d-akkÐ-inkr kra n-yan zå-lmut.›»

17
1 isawl yasuø s-imæãarn-ns yini-asn: «iqqan-d ad-ilint
almmud l-lmasiæ
tabayããrin ma-iss¡arn mddn, walaynni taguãi a-ra-yili
i-wanna-tnt-in-israsn. 2 yuf-as iå-as-ityaggal-uñru n-uzrg å-umggrã-ns
ityawgar-n å-umda, ula issãr yan zå-imññiyn-ad.
3 awiyat-stt å-içf-nnun. iå-iskr gÐmak kra yÐçšnn, sawl srs baš
a-ur-t-sul-iskr. iå-tÐgrañ gÐmak ifl lçКant-an, œamæ-as. 4 iå-a-yak-iskar
lçКant ssa n-twal å-yan-wass ar-d-ittaški ssa n-twal ar-ak-ittini: ‹tÐgrañ-iyi
f-mad-skrå, ur-sul-ra-t-skrå,› illa fllak ad-as-ttœamaæt.»
luqa 93
5 inin-as irqqasn-ns: «øawn-aå a-nzayd namn s-uggÐar.» 6 irar-asn
siditnnå: «mrad is-gigun-illa liman unšk n-taqqayt imññin l-lçrdl, ra-tinim
i-tsåart-ad n-imršiq ‹akuf ttyawññat-n å-umda› ra-tskr s-mad-as-tnnam.
7 «ma-ra-tskrt iå-dark-illa yan-uçddam ar-ikkrz nåd ar-ikssa ulli?
iå-d-iwrri zå-igran is-rad-as-tinit: ‹ha-imnsi-nnk, gawr tsunfut ar-tšttat›? 8 uhu,
rad-as-tinit: ‹skr-iyi imnsi-nu, tbkist ar-flla-ttsççart, ard ššå suå nkki åakudan
a-ra-tššt ula kiyi tsut.› 9 ur-ra-talåm açddam-an f-mayd iskr, ašku ur-iskir
abla tawuri lli-f-t-yuœœa sidis. 10 ula kunni, åakud lliå tskrm kullu
ma-f-kÐn-yuœœa siditun iqqan-kÐn-d a-tinim: ‹içddamn ka-nga zund wiyyaã.
ur-nskir abla maylli fllannå illan.›»
11 izayd yasuø å-uåaras n-urušalim, izri å-gr-tmizar
injdamn lli-ijjujji
lmasiæ
n-samira d-jalil, 12 ilkm yan-uduwwar. mnaggarn-t-id
mraw injdamn. biddn-in å-tuggugt, 13 alln awal-nsn
ar-ttinin: «wa-yasuø, wa-sidi, ænnu ginnå.» 14 lliå-tn-iñra yasuø yini-asn:
«ddwat tmlm içfawn-nnun i-inmåurn n-tgmmi n-rbbi.» åakudan, lliå ftan åusn.
15 yan gisn, lliå iñra içf-ns ijji, iwrri-d yall awal-ns ar-italå rbbi, 16 iãr
f-uwdm-ns å-dar iãarn n-yasuø ar-t-itškar. iga ntta gu-samira. 17 isawl yasuø
yini: «is-urd mraw a-iåusn? manza tña yaãni? 18 is-ur-illi ma-d-iwrrin a-iškr
rbbi abla abrrani-ad?» 19 yini-as ilmma: «nkr, mun d-uåaras-nnk. ha-kiyi
tumnt, mayan a-f-tåust.»
20 aškin-d kra n-ifarisin sqsan yasuø: «managu
asqsi f-tgldit n-rbbi
a-ra-di-tašk-tgldit n-rbbi?» yini-asn: «tagldit n-rbbi,
ur-ra-di-tban i-iñri n-mddn a-stt-ssmaqqln. 21 ur-ra-yiñãar yan a-yini ‹hatti›
nåd ‹hattin› ašku tagldit n-rbbi, ammas-nnun a-å-tlla.» 22 yini ilmma
i-imæãarn-ns: «ra-d-yašk-uzmz lli-å-ra-tñuñãm bahra a-tñrm yan-wass
å-uwssan n-yus n-bnadm, ur-ra-ti-tñrm. 23 rad-nkrn mddn inin-awn ‹hatin›
nåd ‹hati›. walaynni rad-awn-iniå, a-ur-darsn-tddum ula tãfurm-tn. 24 ašku
åmklli kkatn-uwsmann zå-yat-tsga n-ignwan isfiwn-in i-tsga yaãni, åmkan
a-rad-d-aškå nkki lli-igan yus n-bnadm å-wass-inu. 25 walaynni iqqan-iyi-d
zwar a-bahra-rfufnå, luæn-iyi-n mddn n-tasut-ad. 26 zund åaylli illan å-uwssan
n-nuæ a-ra-yili å-uwssan-an å-ra-d-yašk yus n-bnadm. 27 ar-šttan mddn
ar-ssan ar-ttahaln ar-ttahalnt ar ass lli-å-ikšm nuæ s-wanaw ålin-d-srsn-waman
ggutnin tyawhlakn kullutn. 28 rad-daå-yili åmklli illan å-uwssan n-lu¡. ar-šttan
ar-ssan ar-saån ar-zznzan ar-tññun ar-bnnun, 29 walaynni å-wass lli-å-iffuå lu¡
tamdint n-sadum tãr-d løafit d-lkbrit zå-ignwan tyawhlakn kullutn. 30 åmkan
a-ra-d-daå-yili å-wass lli-å-ra-d-iban yus n-bnadm.
31 «imma åassan, rad-awn-fllas-iniå: wanna illan å-iggi n-tgmmi,
iqqan-t-id a-ur-igguz a-d-yasi tiåawsiwin-ns zå-tgmmi. ula wanna-n-illan
å-igran, a-ur-iwrri a-d-yawi kra. 32 swangmad-d ma-ijran i-tmåart n-lu¡.
33 wanna isiggiln a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. d-wanna ijlan tudrt-ns
ra-stt-ijjnjm. 34 rad-awn-iniå, å-iã-an rad-ilin sin mddn å-tisi, ra-yitti yan
iqama yan. 35,36 rad-ilint snat-tmåarin ar-ññaãnt, ra-titti yat tqama yat.»
37 sqsan-t imæãarn-ns: «wa-sidi, maniå a-ra-yili mayad?» yini-asn: «innaå illa
miãrus a-å-a-n-tmunun igadrn.»
luqa 94

18
1 isawl yasuø s-imæãarn-ns, yiri ad-asn-iml is-tn-d-iqqan
lmøna n-thjjalt
d-lqaãi
a-bdda-tñallan bla-da-trmayn. yut-asn lmøna-yad,
2 yini-asn: «ha-yal-lqaãi å-yat-tmdint, ur-iksuã rbbi
ula-da-stt-itawi å-mddn. 3 tili yat-thjjalt å-tmdint-an ar-bdda-tssmummÐi å-dar
lqaãi ar-as-ttini: ‹fukku-yyi zå-unuwwaš-inu.› 4,5 mnnaw-uwssan ur-iri lqaãi
ad-as-isfld, imil yini d-içf-ns: ‹tahjjalt-ad ar-bdda-yyi-tssiæil. waçça ur-ksuãå
rbbi ula-da-stti-tawiå å-mddn ra-stt-fukkuå, a-ur-sul-di-ttaški ad-iyi-trñ içf.›»
6 yini-asn siditnnå: «åmkad a-s-inna lqaãi-an yÐçšnn, 7 imma rbbi
is-ur-ra-ifukku mddn-ns lli-as-aqranin å-iyã ula azal? is-ra-ima¡l ad-asn-ifk
maylli zå-gis ãalbn? 8 rad-awn-iniå, ra-tn-ifukku æayna. walaynni åassan
å-rad-d-wrriå s-ddunit-ad nkki lli-igan yus n-bnadm, is-rad-d-afå
ma-sul-yumnn?»
9 izayd yasuø isawl s-kra n-mddn lli-iøjb içf-nsn, åaln
lmøna n-ufarisi
d-bu-nkkas
is-fulkin ar-tægarn wiyyaã. yut-asn lmøna-yad yini-asn:
10 «ha-sin mddn kšmn s-tgmmi n-rbbi ad-ññalln. yan iga
afarisi, ig wayyaã bu-nkkas. 11 ibidd-ufarisi waædut, iññall d-içf-ns yini:
‹wa-rbbi, ar-k-tškarå ašku ur-giå zund mddn yaãni. ntni ar-takÐrn ar-tåКšan
ar-tfsadn. ar-k-tškarå ašku ur-akkÐ-giå zund bu-nkkas-ad. 12 ha-yyi ar-tañumå
kraygatt kraã-uwssan, ar-akkaå tis mrawt n-kullu ma-dari-illan.› 13 imma
bu-nkkas, ibidd-n å-tåurdin. ur-iñãar a-yall alln-ns s-iggi. ar-ikkat f-idmarn-ns
ar-ittini: ‹wa-rbbi œamæ-iyi, iggut mad-skrå yÐçšn.› 14 rad-awn-iniå, lliå wrrin
s-tgÐmma-nsn, bu-nkkas-an a-f-irãa rbbi, urd afarisi. ašku wanna issimåurn
içf-ns ra-t-iññimñay rbbi, imma wanna iññimñayn içf-ns ra-t-issimåur.»
15 ar-di-ttaškin mddn ar-di-tawin tarwa mññinin i-yasuø,
lmasiæ ibark tarwa
mññinin
irin a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. lliå ñran imæãarn-ns
mayd skarn, rarn-tn inin-asn: «a-tn-d-ur-tawim.»
16 imma yasuø iåra-d i-tarwa s-dars yini: «adjat tarwa mññinin a-d-dari-aškin.
a-tn-ur-tæœarm, ašku zund åwid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi. 17 læqq a-rad-awn-iniå,
wanna ur-irin a-ikšm s-tgldit n-rbbi zund arraw imññin ur-ra-srs-ikšm.»
18 yašk-id yan-unmåur n-tmazirt-an, isqsa yasuø yini-as:
asqsi f-tudrt l-liçrt
«way-amslmd ifulkin, ma-rad-skrå baš ad-¡¡afå tudrt
l-liçrt?» 19 isawl yasuø yini-as: «maç aylliå-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan
ifulkin abla rbbi waædut. 20 kiyi tssnt luœiyat, ‹a-ur-tznut, a-ur-tnåt,
a-ur-takÐrt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas. awi-tt å-babak d-innak.›»
21 yini-as-unmåur: «mayad kullut ar-t-skarå zå-lliå mññiå sul s-åilad.» 22 lliå
isfld yasuø i-mayad yini-as: «yat-tåawsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu
mad-dark-illan tfkt-t i-imñlaã, yili-ak-wayda å-ignna. taškid-d ilmma tmunt
didi.» 23 imma ntta lliå isfld i-wawal-ad tÐgrañ-t bahra ašku
iggut-dars-wayda. 24 yasuø iñra is-ti-tÐgrañ, yini-asn: «mnšk a-s-išqa f-willi
dar iggut-wayda ad-kšmn s-tgldit n-rbbi. 25 ra-irçu f-urøam a-ikšm zå-ti¡
n-tasmi ula ikšm yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.»
26 inin-as åwilli-as-sfldnin: «iå-iga åmkad, ma-ra-yiñãar a-injm?»
27 yini-asn yasuø: «aynna mi ur-iñãar bnadm, iñãar-as rbbi.» 28 isawl b¡rus
yini-as: «ha-nkkÐni nfl-n tigÐmma-nnå našk-id nmun didk.» 29 yini-asn yasuø:
luqa 95
«læqq a-rad-awn-iniå, wanna-n-ifln tigmmi-ns nåd tamåart-ns nåd aytmas nåd
babas nåd innas nåd tarwa-ns f-ssibt n-tgldit n-rbbi, 30 rad-as-yili
mad-bahra-yugÐrn mayad å-ddunit-ad, tili-as å-liçrt tudrt idumn.»
31 yawi yasuø sin d-mraw n-umæãar-ns waædutn,
isawl lmasiæ tis
kra¡¡-twal f-lmut-ns
yini-asn: «ñrat, ra-nddu s-urušalim, ijru åin kullu
mad-uran lanbiya f-yus n-bnadm. 32 ra-yyi-dæin s-gr
ifassn n-ibrraniyn, ¡nñn gigi rgmn-iyi ssufsn flla. 33 ra-yyi-ssåuršn nån-iyi,
nkrå-d ilmma zå-lmut å-wis kraã-uwssan.» 34 imma imæãarn-ns ur-fhimn
tiåawsiwin-ad. ur-ssinn ma-ira ad-asn-yini, tntl fllasn lmøna.
35 yakmur-d yasuø s-tmdint n-ariæa. illa åin yan-ubukaã
lmasiæ ijjujji
abukaã
igawr å-tama n-uåaras ar-itãalab. 36 isfld i-mddn
ggutnin ar-zrayn å-uåaras isqsa-tn f-ma-illan. 37 inin-as:
«yasuø gu-naœira ayd izrin.» 38 yall awal-ns åakudan iår-as yini: «wa-yasuø
yus n-dawd, ænnu gigi.» 39 grawln mddn lli-biddnin å-lgddam-ns, akÐin gis
inin-as a-ifssa. imma ntta izuyd ar-itåuwwat ar-ittini: «wa-yus n-dawd, ænnu
gigi.» 40 ibidd yasuø yini i-mddn-an a-t-id-awin s-dars. lliå-t-id-iruæ-ubukaã
isqsa-t yasuø: 41 «ma-trit ad-ak-t-skrå?» yini-as: «a-sidi, ad-isfiwå.»
42 yini-as yasuø: «isfiw åilad, ha-kiyi tjjit ašku tumnt.» 43 yisfiw åakudan
iãfur yasuø å-uåaras ar-italå rbbi. mddn-an kullutn, lliå-t-ñran alån rbbi bahra.

19
1 izayd yasuø ikšm s-tmdint n-ariæa, iftu å-wammas-ns.
injm bu-nkkas
zakka zå-ddnub-ns
2 yili åin yan-unmåur n-willi tamñnin iqaridn n-nkkas, ig
ism-ns zakka, iggut-dars-wayda. 3 ira bahra a-iñr yasuø
walaynni ggutn mddn åin, ur-iñãar a-t-in-iñr ašku igzzul. 4 ar-itazzal izwur
mddn, iåli s-yat-tsåart n-imršiq a-iñr yasuø, ašku åin a-zå-ra-izri.
5 lliå-t-in-ilkm yasuø yall alln-ns yini-as: «wa-zakka, gguz-d åil åil, ašku
å-tgmmi-nnk a-å-rad-gawrå åassad.» 6 igguz-d zakka æayna, ifræ bahra išškšm
yasuø s-dars. 7 lliå-t-ñran mddn-an ggutnin, ar-kullu-tngmugn i-ngratsn
ar-ttinin: «hati ikšm a-ig anbgi å-dar bu-ddnub-ad.» 8 imma zakka inkr ibidd
f-iãarn-ns yini i-siditnnå: «åilad a-sidi, rad-fkå mnaœœ n-wayda-nu i-imñlaã.
iå-ššiå kra n-yan s-låКš rad-as-t-rarå f-kkuñ¡-twal.» 9 isawl yasuø yini-as:
«åassad ilkm-d-ujnjm n-rbbi tigmmi-ad, ašku yumn åwad ula ntta åmklli yumn
babatnnå ibrahim. 10 uškiå-d nkki lli-igan yus n-bnadm ad-sigglå s-willi jlanin
jjnjmå-tn.»
11 izayd yasuø isawl s-mddn lli-as-sflidnin, yut-asn
lmøna f-kraã
içddamn
lmøna-yad ašku yakmur s-tmdint n-urušalim. åaln ntni izd
å-uwssan-an a-å-ra-di-tban-tgldit n-rbbi. 12 yini-asn:
«ha-yan-urgaz iga yus n-tgmmi imqqurn, iskr f-a-imuddu s-yat-tmazirt
yaggugn, baš ad-as-fkn læqq a-iækam tamazirt-ns iwrri-d ig fllas agllid. 13 lliå
ur-ta-iddi iåra-d i-mraw içddamn-ns s-dars, ifk i-kraygatt yan gisn yan-uqarid
n-uwrå, yini-asn: ‹zaydat ar-tsaåm ar-tzznzam ard-d-wrriå.› 14 imma
argaz-an, ar-ti-tkrhun ayt-tmazirt-ns, aznn irqqasn s-tmazirt-lli yaggugn
ar-ttinin: ‹ur-nri argaz-ad a-fllannå-iækam.› 15 izri ma-izrin s-as-ityawfka a-ig
agllid, iwrri ilmma s-tmazirt-ns. iår-d i-içddamn lli-mi-ifka iqaridn
luqa 96
a-dars-kšmn ad-as-inin mnšk ad-d-srsn-rurn. 16 ikšm-umzwaru yini-as:
‹aqarid-nnk a-sidi, rurå-d srs mraw iqaridn yaãni nnigas.› 17 yini-as-ugllid:
‹išwa. açddam ifulkin a-tgit. tskrt s-lmøqul s-mayd idrusn. ra-k-gå åilad
d-læakm f-mrawt-tmdinin.› 18 ikšm wis sin yini-as: ‹aqarid-nnk a-sidi, rurå-d
srs smmus iqaridn yaãni nnigas.› 19 yini-as-ugllid: ‹ra-k-gå d-læakm
f-smmust-tmdinin.› 20 ikšm wayyaã yini-as: ‹hay-aqarid-nnk a-sidi. æãiå-t
å-yat-tummÐist. 21 ksuãå zå-gik ašku ssnå izd argaz išqan a-tgit, ar-di-ttasit
ma-ur-n-tsrst ar-di-tmggrt ma-ur-tkrzt.› 22 yini-as sidis: ‹way-açddam yÐçšnn,
s-wawal-ad tnnit a-s-rad-fllak-ækamå. tssnt izd argaz išqan ad-giå, ar-di-tasiå
ma-ur-n-srså ar-d-mggrå ma-ur-krzå. 23 maç aylliå ur-n-tgit aqarid-inu
å-lbank, akud nna-d-wrriå amñå-t-id ntta d-ma-d-irur ikka nnigas?›
24 yini-ugllid i-willi n-tama-ns: ‹kkisat-as aqarid-an tfkm-t i-walli dar mraw
iqaridn.› 25 inin-as: ‹ha-ntta mraw ad-dars-illan, a-sidi.› 26 irar-asn:
‹rad-awn-iniå, wanna dar illa, rad-as-ityawfka uggÐar. imma wanna ur-dar-illi,
rad-as-ityawkkas ula ma-dars-illan. 27 imma inuwwašn-an-inu lli-ur-rinin
ad-gå agllid-nsn, awiyat-tn-d tnåm-tn å-lgddam-inu.›»
28 lliå ikmml yasuø iwaliwn-ad, izayd å-uåaras
ikšm lmasiæ
s-urušalim
n-urušalim izwur-asn. 29 lliå ilkm awrir n-zzitun å-tsga
n-bitfaji d-bitøanya, yazn sin zå-imæãarn-ns 30 yini-asn:
«zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. kšmat srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn
ur-jju-fllas-ini yan. fsiyat-as tawim-t-id s-åid. 31 iå-kÐn-isqsa kra n-yan maç
ad-as-tfssim, tinim-as: ‹ira-t siditnnå.›» 32 ddun irqqasn-lli afn-in kullu
maylli-s-asn-inna yasuø. 33 lliå fssin i-usnus, inin-asn id-bab-ns: «maç
a-tfssim i-usnus-ad?» 34 inin-asn: «ira-t siditnnå.» 35 awin-d asnus i-yasuø.
grn-in fllas islhamn-nsn, ssnin yasuø. 36 issudu å-uåaras, aškin-d mddn
ar-sswan islhamn-nsn å-wakal å-lgddam-ns.
37 lliå ilkm agsar n-uwrir n-zzitun, yakmur-n s-tmdint, fræn kullu
imæãarn-an ggutnin, ar-talln awal-nsn ar-talån rbbi f-kullu tiåawsiwin lli-ñran
mqqurnt 38 ar-ttinin: «ambarki a-iga-ugllid-ad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi.
sslamt å-ignna d-lmjd å-tattuyt.» 39 sawln srs kra n-ifarisin zå-gr mddn-an
inin-as: «way-amslmd, ini i-imæãarn-nnk ad-fssan.» 40 irar-asn yasuø:
«rad-awn-iniå, iå-fssan åwid, rad-utn iñran-ad taåurit.»
41 lliå-n-yakmur yasuø s-tama n-urušalim issmaqql-n gis
ar-yalla lmasiæ
f-urušalim
ar-yalla, 42 yini-as: «mrad is-tssnt aåaras n-sslamt
åassad, walaynni intl fllam. 43 rad-d-aškin-uwssan
å-ra-km-d-lkmn inuwwašn-nnm, sutln-am ašbar rgln fllam, æœarn-km
zå-kraygatt tasga. 44 ra-km-çlun d-tarwa-nnm gim, ur-ra-gim-fln añru
f-wayyaã, ašku ur-trit a-tissant izd å-uzmz-ad a-å-iskr rbbi f-a-km-ijjnjm.»
45 ikšm yasuø s-tgmmi n-rbbi, inkr ar-zgis-i¡¡ay åwilli gis
lmasiæ ar-i¡¡ay
imznzn zå-tgmmi
zznzanin, 46 yini-asn: «han ityara å-warra n-rbbi
n-rbbi ‹tigmmi-nu ra-tg tigmmi n-tñallit› imma kunni, hati
trurm-tt tga ifri n-imççarn.» 47 kraygatt ass ar-isslmad
å-tgmmi n-rbbi. imma inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø d-imåarn
n-tmazirt-an ar-siggiln mamnk a-s-ra-t-hlkn. 48 walaynni ur-ufin mamnk, ašku
mddn kullutn ar-bahra-ttirin ad-sflidn i-iwaliwn-ns.
luqa 97

20
1 yan-wass illa yasuø å-tgmmi n-rbbi ar-isslmad mddn
asqsi f-ma-d-yuznn
yasuø
ar-asn-itbrraæ s-lçbar ifulkin. aškin-d inmåurn n-tgmmi
n-rbbi d-imslmdn n-ššrø d-imåarn. lkmn-d yasuø
2 sqsan-t: «ini-aå, ma-k-id-yuznn a-tskart kullu åayad? awal n-mi
ayd-s-a-ti-tskart?» 3 isawl yasuø yini-asn: «ula nkki ra-kÐn-sqsaå yan-usqsi.
iniyat-iyi, 4 yuæanna amsddam, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi nåd
bnadm?» 5 bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ma-rad-as-nini? ašku
iå-nenna ‹rbbi a-t-id-yuznn› rad-aå-yini ‹maç aylliå ur-tuminm
mad-awn-inna?› 6 walaynni iå-nenna ‹bnadm a-t-id-yuznn› rad-aå-kkatn kullu
mddn-ad s-iñran, ašku ar-ttinin ntni izd s-œœaæt yuæanna yan-nnabi a-iga.»
7 sawln ilmma inin-as: «ur-nssin ma-t-id-yuznn.» 8 irar-asn yasuø: «ula nkki
ur-rad-awn-iniå ma-yyi-d-yuznn ad-skarå kullu mayad.»
9 isawl yasuø s-mddn, yut-asn lmøna-yad yini-asn:
lmøna n-içÐmmaœn
d-igr n-waãil
«ha-yan-urgaz iñña aãil å-igr-ns. ifl-t i-içÐmmaœn, iftu
imuddu s-tmazirt yaãni igawr-n åin. 10 lliå-d-iruæ-uzmz
yazn yan-uçddam-ns s-dar içÐmmaœn, ad-as-d-fkn ma-t-id-yuškan å-lållt
n-igr-ns. walaynni içÐmmaœn åwin açddam-an, ssåuršn-t rarn-t bla yat.
11 yazn açddam yaãni. ula ntta, ssåuršn-t içÐmmaœn ssrfufnn-t rarn-t bla yat.
12 yazn wis kraã. ula ntta, ssyaggasn-t luæn-t-in s-brra. 13 iswangm bab n-igr
d-içf-ns yini: ‹ma-rad-skrå åilad? rad-aznå iwi iøzzan. ntta, ra-t-uqqrn.›
14 imma içÐmmaœn-lli, lliå-t-ñran mšawarn i-ngratsn inin: ‹åwad a-ra-iwrt igr.
aškad-d a-t-nnå ig lwrt winnå.› 15 nkrn luæn-t-in s-brra n-igr nån-t.» isqsa-tn
yasuø: «ma-rad-asn-iskr bab n-igr-an n-waãil? 16 ra-d-yašk ihlk içÐmmaœn-an
ifk igr i-wiyyaã.» lliå sfldn mddn i-åayan inin: «ad-aå-injja rbbi.» 17 issmaqql
gisn yasuø yini-asn: «ma-iga mayd ityaran å-warratn n-rbbi? ‹añru lli-n-luæn
ibnnayn, nttan a-iwrrin iga içf n-uåñu.› 18 imma añru-ad, kullu wanna fllas
iãrn ra-irñ, d-wanna-f-iãr ra-t-ilbj d-wakal.»
19 irin imslmdn n-ššrø d-inmåurn n-tgmmi n-rbbi
asqsi f-ãabiyt
i-qayœr
ad-amñn yasuø, ašku ssnn izd ntni a-f-yut lmøna-yad,
walaynni ksuãn zå-mddn. 20 sul-t-gabln, aznn-d kra
n-irgazn ad-skarn zund iå-a-ttirin aåaras n-rbbi, walaynni ran åir ad-amñn
yasuø f-wawal-ns baš a-t-in-dæin i-læakm n-rruman a-fllas-iækam. 21 aškin-d
inin-as: «way-amslmd, nssn izd læqq ayd ttinit ar-ti-tsslmadt. ur-a-ttmnadt
udmawn n-mddn walaynni ar-tsslmadt aåaras n-rbbi åmklli iga. 22 ini-aå,
is-iælla a-nakka ãabiyt i-qayœr nåd uhu?» 23 imma yasuø issn mad-nuwwan
å-læilt-nsn, yini-asn: 24 «mlat-iyi-d yan-uqarid. iniyat-iyi, win mit
a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?» inin-as: «win qayœr.» 25 irar-asn: «fkat
i-qayœr ma-igan win qayœr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.» 26 iãr-asn løjb
f-mayd-s-asn-irur. fssan kullu, ur-ñãarn a-t-amñn f-wawal-ns å-lgddam n-kullu
mddn-an.
27 aškin-d dars kra n-iœadduqin. ntni å-lmdhb-nsn
asqsi f-tnkra
zå-lmut
ar-ttinin «ur-illi ma-ra-d-inkr zå-lmut.» 28 sqsan-t:
«way-amslmd, yura-yaå musa inna ‹iå-immut kra n-yan
ifl-d tamåart-ns bla tarwa, illa f-gÐmas n-urgaz-an a-itahl tamåart-an
luqa 98
a-dids-iskr tarwa f-ism n-gÐmas lli-immutn.› 29 ha-ssa n-aytmatn.
yiwi-umzwaru tamåart, immt ur-d-ifil tarwa. 30 yawi-tt wis sin, 31 ntta ula
wis kraã, aylliå-tt-iwin s-ssa, mmtn kullutn ur-d-filn tarwa. 32 å-isiggÐra
tmmt-tmåart ula nttat. 33 ini-aå, å-tnkra lli-å-rad-nkrn kullutn, tamåart
n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tamåart-nsn s-ssa.» 34 isawl yasuø
yini-asn: «ayt-ddunit-ad ar-tahaln ar-tahalnt, 35 imma åwilli f-irãa rbbi
ad-nkrn zå-lmut ddrn å-liçrt, ntni ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt. 36 hatni zund
lmalayka a-rad-gn ašku ur-sul-rad-mmtn. gn tarwa n-rbbi ašku luln s-tudrt
l-liçrt. 37 imma tankra n-willi mmutnin, yura fllas ula musa å-warra
n-tzggÐart lli-ijddrn, yini f-sidi rbbi is-iga rbbi n-ibrahim ig rbbi n-isæaq ig rbbi
n-yaøqub. 38 awal-an imla-yaå is-ddrn ntni waçça mmutn, ašku sul ddrn
kullutn å-lgddam n-rbbi.» 39 inin-as kra n-imslmdn n-ššrø: «yÐåñan mayd tnnit
ay-amslmd.» 40 ašku ur-sul-zømn a-t-sqsan.
41 izayd yasuø yini-asn: «maç aylliå a-ttinin mddn ‹ra-ig
asqsi f-ma-iga
lmasiæ
lmasiæ yan zå-tasut n-ugllid dawd›? 42 hati dawd ula
ntta isawl f-lmasiæ å-warra n-imurign inna: ‹ha-sidi rbbi
inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu 43 ard gå inuwwašn-nnk å-ddu iãarn-nnk.›
44 ha-dawd s-içf-ns ibdr åwalli igan lmasiæ ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig åir yan
zå-tasut-ns?»
45 isawl yasuø s-imæãarn-ns å-lgddam n-mddn-an
imslmdn n-ššrø
kullutn yini-asn: 46 «rarat løaql-nnun zå-imslmdn n-ššrø,
ašku iøzza darsn ad-fttun s-tmlsa åzzifnin šwanin, iøzzu darsn
ad-fllasn-tsllamn mddn å-laswaq, iøzzu darsn ad-zggurun s-lgddam å-tgÐmma
n-tñallit ula å-uskiws n-imnsiwn. 47 ar-šttan tigÐmma n-thjjalin, ar-ssiåzzifn
tiñulla-nsn baš ad-ssbayynn içfawn-nsn is-fulkin. ntni ra-fllasn-ittut læukm
n-rbbi s-uggÐar.»

21
1 ar-itmnad yasuø å-id-bu-wayda ar-n-srasn
tahjjalt tamñlu¡¡
tiwafkiw-nsn å-œœnduq å-tgmmi n-rbbi. 2 iñr-n yat-thjjalt
tga tamñlu¡¡, tašk-id tsrs-n snat-tqaridin å-œœnduq idrus-watig-nsnt. 3 yini
i-imæãarn-ns: «læqq a-rad-awn-iniå, tahjjalt-ad tamñlu¡¡, hatti tfka uggÐar
n-åwid kullutn, 4 ašku ntni fkan zå-maylli darsn iggutn, imma nttat, waçça
tætajja, tfka lmøišt-ns kullutt.»
5 sawln imæãarn i-ngratsn f-tgmmi n-rbbi, ar-tøjjabn
maylli ra-ijru
i-tgmmi n-rbbi
å-ufulki n-iñran lli-s-tåli ula tiwafkiw lli-gis-akkan mddn
i-rbbi. imma yasuø inna-yasn: 6 «kullu mayd ttmnadm,
rad-d-aškin-uwssan å-rad-kullu-ityawgar s-wakal. ur-ra-gis-iqama-uñru
f-uñru.»
7 sqsan-t: «way-amslmd, managu a-ra-yili åayan?
maylli-s-ra-tggÐru
i-ddunit-ad
ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur a-ijru?» 8 yini-asn
yasuø: «awiyat-stt å-içf-nnun a-kÐn-ur-ijlu yan, ašku
ggutn åwilli ra-d-yašk asin ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasiæ
ar-ittini: ‹hati truæ-d tasaøt.› walaynni a-tn-ur-tãfurm. 9 iå-tsfldm f-imaån ula
luqa 99
uduyn ad-ur-tåuwãm, ašku iqqan-d a-yili åayan, walaynni ur-ta-d-iruæ
isiggÐra.»
10 izayd yini-asn: «ra-tnkr-tqbilt s-tqbilt, tnkr-tgldit s-tgldit, 11 ilint
zznzalat šqanin, yili-uåni d-wa¡¡an å-kigan d-tmizar. rad-d-bannt-tmitar
tjhhdnin å-ignwan ard bahra åuwãn mddn. 12 imma kunni, ur-ta-ijri åayan
a-ra-kÐn-tamñn ar-kÐn-ssrfufunn ar-kÐn-in-dæayn s-tgÐmma n-tñallit ula læbs.
ra-kÐn-in-ssbiddadn å-lgddam n-igldan d-læukkam f-ssibt n-ma-tgam winu.
13 tasaøt-an a-ihiyyann ad-asn-gis-tfkm tugga-nnun flla. 14 walaynni nbãat
å-içf-nnun ur-ta-d-iruæ-uzmz-an a-ur-tswingimm å-mamnk a-s-rad-asn-trarm
awal. 15 ašku rad-awn-d-fkå iwaliwn d-tækimt baš a-ur-yiñãar yan
zå-inuwwašn-nnun a-kÐn-issfssa ula a-kÐn-inru å-ma-ttinim. 16 imma kunni
ra-kÐn-in-dæayn ayt-darun d-aytmatun d-ayt-tqbilt-nnun ula imddukkÐal-nnun.
rad-nån kra gigun. 17 ra-kÐn-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu.
18 walaynni ur-ra-ityawhlak kra n-unñaã zå-içf-nnun. 19 biddat tzgam,
åmkad a-s-ra-tnjmm.
20 «iå-tñram tamdint n-urušalim sutlnt-as lærkat
rad-ilin-uwssan
šqanin
n-iøskrin, tissanm is-d-yakmur-wass å-ra-tçlu. 21 imma
åassan, winna llanin å-tmazirt n-yudaya, iqqan-tn-d
ad-rwln s-idrarn. d-winna llanin å-tmdint, iqqan-tn-d a-stt-ffuån. d-winna llanin
å-lçla, iqqan-tn-d a-n-ur-kšmn s-tmdint. 22 ašku rad-gn-uwssan-an ussan
l-løqubit, a-gisn-ijru kullu ma-fllasn-ityaran å-warratn n-rbbi. 23 mnšk
a-s-rad-šqun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. ašku ra-tigat
tassast å-tmazirt-ad, yili låaãab n-rbbi f-mddn-ad. 24 ra-immt kra å-imiå, krfn
wiyyaã awin-tn s-tmizar aggugnin. rad-akÐln ibrraniyn f-urušalim ard
ikmml-uzmz-nsn.
25 «rad-ilint-tmitar å-tafukt d-wayyur d-itran, tili taåuft
åmkad a-ra-d-iwrri
lmasiæ
iggutn å-kigan d-tmizar n-ddunit, åuwãn mddn å-ijjij
n-umda ula taãangiwin-ns. 26 rad-iksaãn bahra tåašan
s-taåuft n-ma-ra-izri f-ddunit, ašku ra-tyattaynt tifawin n-ignwan. 27 åakudan
a-ra-yyi-ñrn, nkki lli-igan yus n-bnadm, ftiå-d å-yat-tmdlut s-lquwwa d-lmjd
iggutn. 28 åakud nna-tñram tiåawsiwin-ad ar-jrrunt, nkrat tallm içfawn-nnun,
ašku takmur-d tasaøt lli-å-ra-tnjmm.»
29 izayd yasuø yut-asn lmøna-yad yini-asn: «ñrat tazart
managu a-ra-yili
mayad?
ula isåarn kullutn. 30 iå-a-d-ssufuån ifrawn-nsn, tissanm
is-d-yakmur œœif. 31 åmkan a-ra-yili. iå-tñram
timitar-ad-s-awn-nniå ar-jrrunt, tissanm is-di-takmur-tgldit n-rbbi. 32 læqq
a-rad-awn-iniå, ur-ra-tzri tasut-ad ard kullu ijru mayad. 33 rad-ittin ignwan
d-wakal walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu.
34 «awiyat-stt å-içf-nnun a-ur-tlhum s-umššu ula tissi ula
ãufat ar-ttñallam
tiåufiwin n-tudrt-ad, a-ur-imil iruæ-kÐn-d-wass-an
iåwi-kÐn zund agãiã lli-tåwi-tñqqurt. 35 ašku ra-izri-wass-an f-kullu imzdån
n-ddunit. 36 rarat løaql tãufm-bdda ar-ttãalabm rbbi a-kÐn-issdus a-tnjmm
zå-kullu åaylli ra-ijru, tbiddm å-lgddam n-yus n-bnadm tzgam.»
luqa 100
37 ass f-wass ar-isslmad yasuø å-tgmmi n-rbbi, ar-itffuå å-iyã a-inssa
å-uwrir n-zzitun. 38 zikk œbaæ n-kraygatt ass ar-di-ttaškin mddn ggutnin
s-tgmmi n-rbbi, ar-d-dars-tmunun ad-as-sfldn.

22
1 yakmur-d løid n-urçœiœ lli-mi-ttinin-daå løid n-usurf.
skrn inmåurn
f-ad-nån lmasiæ
2 inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø ar-siggiln
s-mamnk a-rad-nån yasuø, walaynni ksuãn zå-mddn.
3 åakudan a-ikšm ši¡an s-yahuda lli-mi-ttinin isçaryu¡, iga yan zå-sin d-mraw
n-umæãar. 4 iddu yahuda s-dar inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-win imçzniyn,
imšawar didsn f-mamnk a-rad-asn-izznz yasuø. 5 fræn ntni inin-as rad-as-fkn
iqaridn. 6 imšaška-d didsn, iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-iøawn ad-amñn
yasuø å-kra n-tasaøt å-ur-llin mddn.
7 ilkm-d-wass n-urçœiœ lli-å a-qqrsn mddn i-ilqqaån l-løid
imæãarn jjujadn
imnsi n-usurf
n-usurf. 8 inkr yasuø yazn b¡rus d-yuæanna yini-asn:
«zaydat tjjujadm-aå imnsi l-løid n-usurf a-t-nšš
i-ngratnnå.» 9 inin-as: «mani trit a-t-in-gis-njjujad?» 10 yini-asn: «ñrat,
ra-n-tkšmm s-tmdint, tmnaggarm yan-urgaz yusi-d agdur n-waman. ãfurat-t
s-tgmmi nna-s-ikšm, 11 tinim i-bu-tgmmi-an ‹hati inna-yak-d-umslmd, maniå
illa-uæanu lli-å-rad-ššå imnsi n-usurf nkki d-imæãarn-inu?› 12 rad-awn-iml
bu-tgmmi-an yan-uæanu n-uflla imqqurn iswan. åin a-å-ra-tjjujadm.» 13 ddun
ntni afn-in åmklli-asn-inna, jjujadn imnsi n-usurf.
14 lliå-di-tlkm tasaøt n-imnsi, iskiws yasuø a-išš
imnsi n-siditnnå
d-irqqasn-ns, 15 yini-asn: «mnšk a-s-riå ad-didun-ššå
imnsi-ad n-usurf ur-ta-mmutå. 16 ašku rad-awn-iniå, ur-sul-ra-t-ššå ard yafu
å-tgldit n-rbbi.» 17 yasi lkas iškr rbbi, yini i-imæãarn-ns: «amñat lkas-ad, tsum
zå-gis kullukn. 18 rad-awn-iniå, ur-sul-rad-ssuå zå-lållt n-waãil
ard-di-tašk-tgldit n-rbbi.» 19 yasi tangult, iškr rbbi ibbi-tt ifk-asn-tt yini-asn:
«çtad tga ddat-inu, ttyawfka f-ssibt-nnun. skarat mayad
a-yyi-d-srs-tswingimm.» 20 yasi ula lkas åmkad å-isiggÐra n-imnsi, yini-asn:
«lkas-ad iga løhd l-ljdid å-gratun d-rbbi s-idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt-nnun.
21 walaynni hay-afus n-walli-yyi-n-izznzan ittrs didi å-lmida-yad. 22 ra-immt
yus n-bnadm åmklli iqœad rbbi, walaynni taguãi a-ra-yili i-urgaz lli-t-izznzan.»
23 bdun ntni ar-ssmqsan i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-iskr åayan.
24 ar-tñin imæãarn i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig
ma-ra-ig anmåur
å-tgldit n-rbbi?
anmåur. 25 isawl srsn yasuø yini-asn: «ha-igldan
n-ddunit ar-tækamn f-ayt-tmizar-nsn, ula inmåurn-nsn
ar-ttirin mddn ad-fllasn-ttinin ‹id-bu-ljudit›. 26 imma kunni, a-ur-yili åmkan
å-gratun, ašku åwalli gigun imqqurn illa fllas a-ig zund åwalli imññin,
ig-umzwaru zund açddam. 27 ma-imqqurn? izd åwalli igawrn ar-ištta nåd
åwalli-as-d-israsn amššu? is-urd åwalli igawrn ar-ištta? walaynni lliå nkki
å-gratun zund açddam.
28 «kunni a-didi-ibiddn kullu ussan-ad n-trfufnt-inu. 29 åmklli-yyi-ifka
baba rbbi tagldit, rad-awn-fkå ula kunni 30 a-tšttam ar-tssam å-dar lmida-nu
å-tgldit-inu, tgawrm f-løruš ar-ttækamm f-kullu ayt-rbbi.»
luqa 101
31 isawl yasuø s-b¡rus yini-as: «simøan, simøan, han
isawl lmasiæ
f-ma-ra-ijru i-b¡rus
ši¡an iãalb a-kÐn-izuzzr åmklli izuzzur-ufllaæ ibãu alim
d-irdn. 32 walaynni ãalbå rbbi fllak a-ur-immt
liman-nnk. åakud lliå twrrit, ssdus aytmak.» 33 yini-as b¡rus: «wa-sidi, ha-yyi
ujadå ad-didk-dduå s-læbs mmtå didk.» 34 imma yasuø irur-as: «wa-b¡rus,
rad-ak-iniå, å-iã-ad ur-ra-iår-ufullus ard tinit kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.»
35 isqsa yasuø imæãarn-ns yini-asn: «å-uwssan lli-å-kÐn-uznå bla aqÐrab
ula awmmis ula turñiyin is-tlkmm f-kra å-uwssan-an?» inin-as: «uhu, ur-nlkim
f-yat.» 36 yini-asn: «imma åilad, wanna dar aqÐrab ula awmmis illa fllas
a-tn-dids-yawi. wanna ur-dar lkummit illa fllas a-izznz aslham-ns iså-tt-id.
37 ašku rad-awn-iniå, iqqan-d a-ijru maylli flla ityawnnan åayd izrin ityara:
‹gan-t d-yan zå-willi ffuånin zå-ššrø n-rbbi.› hati ra-yafu kullu
ma-flla-ityaran.» 38 inin-as imæãarn-ns: «ñr a-sidi, ha-snat lkmami.» imma
ntta irur-asn: «yuwda.»
39 iffuå yasuø zå-tmdint iddu s-uwrir n-zzitun
ar-itñalla lmasiæ
f-içf-ns
åmklli-bdda-ittidu s-åin. munn dids imæãarn-ns. 40 lliå
lkmn adåar-an yini-asn: «ññallat tãalbm rbbi a-kÐn-issanf
i-kullu ma-ra-kÐn-ijllu.» 41 ifl-tn iftu yaggug-n fllasn ma-itggan kkuñ id-mraw
n-uñmmuñl, iãr f-ifaddn-ns ar-itñalla, 42 yini: «wa-baba ãalbå-ak iå-trit, kkis
flla lkas-ad n-urfufn. walaynni a-yili ma-trit, urd mad-riå nkki.» 43 åakudan
igguz-d dars yal-lmalak zå-ignna issdus-t. 44 iåuwã yasuø bahra, ar-itñalla
s-uggÐar aylliå a-zgis-itaddum lørg f-wakal zund timqqa n-idammn. 45 lliå
ikmml tañallit inkr iwrri s-dar imæãarn-ns, yaf-tn-in ¡¡asn. nhatafn s-taåuft
lli-usin. 46 yini-asn: «maç a-te¡¡asm? nkrat tãalbm rbbi a-kÐn-issanf i-kullu
ma-ra-kÐn-ijllu.»
47 sul a-isawal s-d-ruæn mddn ggutnin, izwur-asn-d
uškan-d ad-amñn
lmasiæ
yahuda lli-igan yan zå-sin d-mraw n-umæãar. iftu s-dar
yasuø a-t-issudn, 48 imma yasuø inna-yas: «wa-yahuda,
izd s-usudn a-s-trit a-tzznzt yus n-bnadm?» 49 lliå ñran imæãarn-ns ma-ra-ijru
inin-as: «wa-sidi, is-trit a-tn-n¡¡ay s-lkmami-ad?» 50 inkr yan zå-imæãarn yut
açddam n-unmåur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as amññuå afasi. 51 imma yasuø
inna-yasn: «zgayat.» iggr-n i-umññuå n-uçddam ijjujji-t. 52 isawl yasuø
s-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-win imçzniyn d-imåarn n-tmazirt lli-d-uškanin
a-t-amñn, yini-asn: «ma-s-di-tffuåm s-lkmami d-iømad zund iå-giå amççar?
53 lliå-n-bdda didun kraygatt ass å-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tumñm å-uwssan-an,
walaynni tasaøt-nnun ayad a-gis-tækam lquwwa n-tillas.»
54 åwin yasuø awin-t s-tgmmi n-unmåur n-tgmmi n-rbbi,
b¡rus inakr lmasiæ
iãfur-t b¡rus zå-tuggugt. 55 ssråan mddn løafit å-wammas
n-tgmmi, gawrn å-tama-ns. iddu b¡rus iskiws å-gratsn. 56 tñr-t yat-tçddamt
å-tifawt l-løafit, tssmaqql gis tini i-mddn-an: «ula åwad illa d-yasuø.»
57 irar-as b¡rus: «wa-tamåart, ur-t-ssinå nkki.» 58 yan imikk s-t-iñra yan
yaãni yini-as: «ula kiyi tgit yan zå-gisn.» irar-as-daå b¡rus: «way-argaz, urd
nkki.» 59 tzri yat tasaøt s-isawl yan yaãni s-jjhd yini-asn: «s-œœaæt, åwad illa
dids ula ntta, ašku gu-jalil a-iga.» 60 irar-d-daå b¡rus: «way-argaz, han
ur-ssinå mayd ttinit.» åakudan sul a-isawal s-iåra-ufullus. 61 igrawl siditnnå
luqa 102
issmaqql å-b¡rus. iswangm-d b¡rus awal lli-s-as-inna siditnnå: «å-iã-ad
ur-ra-iår-ufullus ard tinit kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.» 62 iffuå b¡rus ar-yalla bahra.
63 nkrn imçzniyn lli-ãufnin yasuø, ar-gis-㜜an
¡¡nñ lli-izrin
f-lmasiæ
ar-t-kkatn. 64 dln-as alln-ns s-yan-ušddad ar-as-ttinin:
«wa-nnabi, ml-aå manwa-k-yutn.» 65 ar-t-rggmn s-kigan
d-iwaliwn Ðçšnnin.
66 lliå-d-iåli-wass munn-d imåarn l-lmækama, gan
ibidd lmasiæ
å-lmækama
inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø. awin yasuø
s-lgddam-nsn 67 sqsan-t: «ini-aå, izd kiyin a-igan lmasiæ
n-rbbi?» isawl yasuø yini-asn: «iå-awn-t-nniå, ur-ra-yyi-tamnm.
68 iå-kÐn-fllas-sqsaå ur-ra-di-trarm awal. 69 walaynni yan imikk ra-n-iskiws
yus n-bnadm f-ufasi n-rbbi itjhhdn.» 70 sqsan-t kullutn: «is-tnnit kiyi yus
n-rbbi a-tgit?» irar-asn: «åmklli-s-tnnam ad-giå.» 71 nkrn åakudan ar-ttinin:
«ma-s-sul-nra tugga n-wiyyaã? nsfld kullu i-åayd inna.»

23
1 nkrn imåarn l-lmækama kullutn, awin yasuø s-dar
ibidd lmasiæ
å-lgddam n-bila¡us
bila¡us læakm n-rruman. 2 ar-srs-taštkkan ar-ttinin:
«nufa-n argaz-ad ar-ijllu ayt-tmazirt-nnå, ar-asn-ittini
a-ur-akkan ãabiyt i-qayœr, ar-ittini is-iga lmasiæ n-rbbi ig agllid.» 3 isqsa-t
bila¡us: «is-tgit agllid n-ayt-yudaya?» irar-as yasuø: «kiyi a-t-innan.» 4 isawl
bila¡us s-inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-mddn-an kullutn yini-asn: «ur-ufiå kra
l-løib å-urgaz-ad.» 5 rarn-as ntni s-jjhd: «ar-itkka kullu tamazirt n-yudaya,
zå-jalil ar åid, ar-issduy mddn s-ulmmud-ns.»
6 lliå isfld bila¡us i-mayad yini-asn: «izd gu-jalil
¡¡nñ n-hirudus
f-lmasiæ
a-iga-urgaz-ad?» 7 inin-as «zå-åin a-zå-d-yuška.» yazn-t
ilmma bila¡us s-dar hirudus lli-iækamn tasga-yan, ašku
illa ula ntta å-urušalim å-uwssan-an l-løid. 8 ifræ hirudus bahra lliå iñra yasuø,
ašku kigan a-itql yiri a-t-iñr. isfld fllas bahra, yiri a-iñr kra l-lmøjizt f-ufus-ns.
9 isqsa-t hirudus f-ma-iggutn, imma yasuø ur-as-inni yat. 10 biddn åin
inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrø, ar-bahra-taštkkan s-yasuø. 11 inkr
ilmma hirudus ntta d-iøskrin-ns ar-gis-t¡nañn ar-gis-㜜an. sslsn-as yan-uslham
iåÐlan rarn-t-daå s-dar bila¡us. 12 åassan a-d-imšaška hirudus d-bila¡us
waçça-sttin-tkka tañit i-ngratsn.
13 iår bila¡us i-inmåurn n-tgmmi n-rbbi s-dars, ntni
bila¡us iækam
f-lmasiæ s-lmut
d-imåarn d-mddn yaãni kullutn. 14 yini-asn: «argaz-ad,
tiwim-t-id s-dari, tinim fllas ‹ar-ijllu mddn kullutn.›
ha-yyi åilad sqsaå-t bahra å-lgddam-nnun f-ma-iskr, walaynni ur-ufiå
å-urgaz-ad kra l-løib zå-åaylli s-a-srs-ttaštkkam. 15 ula hirudus irur-t-id s-dari
ašku ur-n-gis-yufi yat. ur-iskir kra ma-f-a-itmtat. 16 ra-t-ssåuršå åilad
rñmå-as.» 17 kraygatt asggÐas iqqan-d læakm ad-asn-irñm i-yan-uæbbas
nna-ran å-løid n-usurf. 18 nkrn mddn åakudan ar-kullu-ssåuyyun ar-ttinin:
«ssitti-n fllannå argaz-ad, trñmt-aå-d i-barabbas.» 19 illa barabbas å-læbs,
ityamañ ašku issduy tamdint-an inå kra n-mddn.
luqa 103
20 isawl-daå bila¡us s-mddn-an ašku ira a-irñm i-yasuø, 21 imma ntni
rurn-as ar-ssåuyyun: «agÐl-t f-uggjdi. agÐl-t f-uggjdi a-immt.» 22 izayd bila¡us
tis kra¡¡-twal yini-asn: «mal-løib iskr? ur-gis-ufiå kra l-løib f-t-id-iqqan a-immt.
ra-t-ssåuršå ukan, rñmå-as.» 23 imma ntni ar-bahra-ssåuyyun s-jjhd ar-tãalabn
bila¡us a-issufå yasuø a-immt f-uggjdi. ar isiggÐra nran-t s-iwaliwn-nsn.
24 inkr bila¡us yut læukm f-yasuø åmklli tãalabn. 25 irñm i-walli ran mddn,
a-t-igan d-walli ityamañn å-læbs f-ssibt n-uduy d-tnaåa. issufå-asn yasuø
a-srs-skrn åmklli ran.
26 nkrn iøskrin awin yasuø. mnaggarn yan-urgaz
lmasiæ f-uggjdi
gu-kurini ism-ns simøan, bæra-d-yuška zå-brra. amñn-t,
srsn fllas aggjdi a-t-yasi å-tåurdin n-yasuø. 27 ãfurn-t kigan d-mddn, ilint gisn
kra n-tmåarin ar-allant ar-ssåuyyunt. 28 igrawl-d gisnt yasuø yini-asnt:
«wa-ist-urušalim, ad-ur-flla-tallamt. allamt f-içfawn-nnunt d-tarwa-nnunt.
29 ašku rad-d-aškin-uwssan å-rad-inin mddn ‹timbarkiyin ad-gant çtinna
ur-tarunin. imbarkin ad-gan iælgan nna-ur-usinin. timbarkiyin ad-gant tibbatin
nna-ur-ssngaynin.› 30 åakudan a-rad-inin mddn i-idrarn ‹ãrad-d fllannå,› inin
i-iwrar ‹æãwat-aå.› 31 iå-a-skarn åunškad d-ukššuã izgzaw, ma-ra-yili åakud
nna-å-iqqur?»
32 awin iøskrin sin irgazn yaãni gan imççarn, a-tn-nån d-yasuø. 33 lliå
lkmn adåar lli-mi-ttinin ‹taçКašt n-içf› qqnn yasuø å-uggjdi alln-t. qqnn
imççarn å-iggjda yaãni, yan f-ufasiy-ns d-yan f-uñlmaã-ns. 34 iññall yasuø
yini: «wa-baba rbbi, œamæ-asn. ur-akkÐ-ssinn mayd skarn.» grn-d iøskrin asåar
f-tmlsa-ns a-tnt-bãun. 35 biddn mddn ar-tmnadn kullu ma-ijran, imma imåarn
n-tmazirt ar-gis-t¡nañn ar-ttinin: «hati ijjnjm wiyyaã, iniyat-as a-ijjnjm ula
içf-ns iå-iga ntta lmasiæ amñlay n-rbbi.»
36 ruæn-t-in iøskrin ula ntni ar-gis-㜜an, mdin-as-n aman l-lçll a-tn-isu,
37 ar-as-ttinin: «jjnjm içf-nnk iå-tgit agllid n-ayt-yudaya.» 38 tlla åin yat
talluæt å-nnig içf-ns, ityara gis «åwad iga agllid n-ayt-yudaya.» 39 ar-t-irggm
ula yan zå-imççarn lli-dids-tyaggalnin yini-as: «is-urd lmasiæ n-rbbi a-tgit?
jjnjm içf-nnk tjjnjmt-aå didk.» 40 issfssa-t-umççar yaãni yini-as: «is-ur-tksu¡¡
rbbi? ittut fllak læukm-ad zund nttan, 41 d-nkkÐni nsthlla åayad f-ssibt
n-ma-nskr. imma nttan, ur-iskir kra yÐçšnn.» 42 izayd yini: «wa-yasuø,
swangm-iyi-d åakud nna-tkšmt s-tgldit-nnk.» 43 yini-as yasuø: «læqq
a-rad-ak-iniå, ra-didi-tilit åassad å-talørœt l-lmjd.»
44,45 lliå tlkm tasaøt tis snat d-mrawt ãrnd-d tillas
lmut l-lmasiæ
f-tmazirt-an kullutt, ur-sul-tsfaw tafukt ar tasaøt tis kra¡¡
n-tdggÐat. yut-ušrrig lçamiya n-tæanut tamñlayt å-tgmmi n-rbbi, tbãu f-sin.
46 yall yasuø awal-ns yini: «wa-baba, å-gr ifassn-nnk a-å-fkiå rruæ-inu.» åir
inna awal-ad s-issufå rruæ-ns. 47 lqb¡an n-iøskrin, lliå iñra mayd ijran itøjjb
å-lmjd n-rbbi yini: «s-œœaæt, argaz ifulkin ayad.» 48 kullu willi munnin åin
a-gis-ssmuqquln, lliå ñran mayad wrrin s-tgÐmma-nsn ¡iyyr-asn bahra, ar-kkatn
å-idmarn-nsn. 49 biddn imddukkÐal n-yasuø å-tuggugt, ntni d-tmåarin
lli-d-dids-munnin zå-tmazirt n-jalil, ar-tmnadn kullu ma-ijran.
50,51 yili åin yan-urgaz ism-ns yusf, iga gu-rama
timãlt l-lmasiæ
å-tmazirt n-yudaya. ig argaz ifulkin, ar-bahra-ittiri a-irãu
luqa 104
rbbi, ar-itrju tagldit n-rbbi a-di-tašk. ig ntta yan zå-imåarn l-lmækama,
walaynni ur-irãi s-åaylli nnan f-yasuø ula åaylli srs skrn. 52 ikšm s-dar bila¡us
iãalb zå-gis ddat n-yasuø. 53 izzugz-d ddat zå-uggjdi issmuttl-tt å-lkttan išwan,
isrs-tt-in å-yan-umããal igan ifri ityawåza å-ujarif, ur-jju-n-gis-ittrs yan.
54 åassan ar-tujadn mddn i-løid, ig ass lli-iqaman i-wass n-usunfu.
55 nkrnt-tmåarin lli-d-munnin d-yasuø zå-jalil ãfurnt yusf, ñrnt amããal ula
mamnk a-n-gis-tettrs ddat n-yasuø. 56 wrrind-d ilmma jjujadnt tujjutin
d-isafarn. sunfunt ass n-ssbt åmklli ittini ššrø n-rbbi.

24
1 zikk œbaæ n-wass l-lædd ddunt-tmåarin s-umããal, awint
tankra l-lmasiæ
zå-lmut
didsnt tujjutin lli-jjujadnt. 2 walaynni lliå-n-akmurnt
s-umããal ñrnt ifir iknuki-d zå-imi n-ifri. 3 kšmnt srs,
walaynni ur-n-gis-ufint ddat n-siditnnå yasuø. 4 duhdunt bahra biddnt åin,
s-asnd-d-bann sin irgazn ar-ssmrqiqiynt-tmlsa-nsn. 5 iksaãnt-tmåarin bahra
knunt ar akal. sawln srsnt irgazn inin-asnt: «maç a-tsiggilmt åwalli iddrn
å-gr-willi mmutnin? ur-sul-illi åid. hati inkr-n zå-lmut. 6 swangmamd-d awal
lli-s-awn-inna lliå sul illa å-jalil, 7 inna-yawn: ‹iqqan-iyi-d, nkki lli-igan yus
n-bnadm, a-n-tyawdæayå s-gr ifassn n-mddn Ðçšnnin, nån-iyi f-uggjdi, nkrå-d
ilmma zå-lmut å-wis kraã-uwssan.›» 8 ktind-d-tmåarin awal-an.
9 wrrind-d zå-umããal, inint kullu mayad i-irqqasn s-yan d-mraw d-wiyyaã
kullutn. 10 tlla maryam ullt-magdala d-yuwanna d-maryam innas n-yaøqub,
ntnti d-tmåarin yaãni, inint i-irqqasn f-mayd ijran. 11 imma ntni åaln izd kra
n-twargit ifssusn ayd-f-asn-nnant, ur-tnt-uminn. 12 imma b¡rus inkr åakudan
yazzl s-umããal. iknu-n ar-n-srs-itaggÐa, ur-n-iñri abla išddadn l-lkttan. iwrri-d
s-tgmmi ar-bahra-iswingim å-mayd ijran.
13 åassan-nnit ad-ftan sin zå-gisn å-uåaras lli-itawin
iban lmasiæ
å-uåaras n-øimwas
s-uduwwar n-øimwas, yaggug f-urušalim s-ma-itggan yan
d-mraw kilimitr. 14 ar-sawaln i-ngratsn f-kullu mayd
ijran. 15 sul a-sawaln ar-ssmqsan s-d-yuška yasuø imun didsn.
16 waçça-t-ñran ur-t-ukÐzn. 17 yini-asn: «mayd f-a-tsawalm i-ngratun
å-uåaras?» biddn ntni, ssçuzzin. 18 irar-as yan gisn ism-ns klyubas yini-as:
«izd åir kiyi waæduk å-gr willi ømmrnin urušalim a-ur-isfldn f-mayd gis ijran
ussan-ad?» 19 yini-as: «ma-ijran?» inin-as: «åaylli ijran i-yasuø gu-naœira. iga
yan-nnabi imqqurn s-iskkirn-ns ula s-iwaliwn-ns. ifræ srs rbbi ula mddn kullutn.
20 walaynni inmåurn-nnå n-tgmmi n-rbbi d-imåarn l-lmækama, dæin-t-in
a-ityawækam s-lmut. hati nåan-t åilad f-uggjdi. 21 imma nkkÐni nkka-ttin
nrja-n gis bahra, ašku nåal izd nttan a-ra-ijjnjm ayt-rbbi. hati kraã-uwssan
ayd-s-ijra åayad. 22 walaynni kra n-istmatnnå iwind-d kra l-lçbar,
ar-gis-ntøjjab bahra. ddant zikk œbaæ s-umããal-ns 23 walaynni ur-n-ufint
ddat-ns. wrrind-d inint-aå is-ñrant kra l-lmalayka bann-asnd-d inin-asnt is-iwrri
iddr. 24 ddun ilmma kra n-imddukkÐal-nnå s-umããal, afn-in åmklli
nnant-tmåarin, walaynni ur-ñrin yasuø.»
25 isawl yasuø yini-asn: «wa-kunni, is-ur-tfhimm? is-qqurn içfawn-nnun
aylliå ur-tuminm kullu mad-nnan lanbiya? 26 is-ur-d-iqqan lmasiæ a-irfufn
luqa 105
åmkan ikšm s-lmjd-ns?» 27 isawl-asn ilmma f-iwaliwn n-musa ula win
lanbiya kullutn, iml-asn ma-fllas-ityaran å-kullu arratn n-rbbi.
28 lliå-n-akmurn s-uduwwar lli-ran ntni, iskr yasuø zund iå-ira a-izayd
f-uåaras-ns. 29 imma ntni ãalbn-t bahra inin-as: «qama didnnå ašku
idda-wass, tinušši aya.» ikšm didsn s-tgmmi a-darsn-ins. 30 lliå didsn iskiws
å-imnsi yamñ aårum, iškr rbbi fllas, ibbi-t ifk-asn-t. 31 åakudan ad-ssnn izd
yasuø a-iga, s-asn-t-laæ ur-sul-a-ti-tmnadn. 32 inin ntni i-ngratsn: «mnšk
a-s-råan-uwlawn-nnå lliå srnnå isawl å-uåaras issfhm-aå ma-illan å-warratn
n-rbbi.»
33 nkrn åakudan wrrin s-urušalim. afn-in irqqasn s-yan d-mraw munn
d-aytmatn yaãni 34 ar-kullu-ttinin: «s-læqq inkr-d siditnnå zå-lmut. iban-d
i-simøan.» 35 sawln ula ntni åakudan inin-asn f-mad-asn-ijran å-uåaras ula
mamnk ad-ssnn yasuø lliå-asn-ibbi aårum.
36 sul a-sawaln s-d-ibidd yasuø å-gratsn, yini-asn:
iban lmasiæ
i-imæãarn-ns
«ad-awn-tili sslamt.» 37 ggÐdn iksaãn, åaln izd kra
n-rruæ ayd-asn-d-ibann. 38 yini-asn: «maç aylliå
tåuwãm, ikšm šškk å-uwlawn-nnun? 39 ñrat ifassn-inu d-iãarn-inu, tissanm izd
nttan ad-giå. ggrat-iyi-d tñrm, ašku ur-iñãar kra n-rruæ a-i¡¡af tifiyi d-içsan
åmklli tmnadm ¡¡afå-tn nkki.» 40 lliå inna mayad imdi-asn-d ifassn-ns
d-iãarn-ns. 41 imma ntni ur-akkÐ-zømn a-t-amnn ašku iãr-asn løjb s-lfræ
iggutn. yini-asn yasuø: «is-darun kra n-umššu?» 42 fkn-as yan-ugzzum n-uslm
inwan, 43 yasi-t išš-t å-lgddam-nsn.
44 isawl-daå yasuø yini-asn: «åmkad a-s-yuwfa maylli-awn-nniå
å-uwssan-an å-sul-didun-lliå. nniå-awn, iqqan-d a-ijru kullu ma-flla-ityaran
å-ššrø n-musa ula arratn l-lanbiya ula imurign n-rbbi.» 45 izayd irñm
løaql-nsn ad-fhmn arratn n-rbbi, 46 yini-asn: «åmkad a-ityaran, iqqan-d
lmasiæ n-rbbi a-irfufn inkr-d zå-lmut å-wis kraã-uwssan, 47 tffuå-tbrraæt
s-ism-ns zå-urušalim ard tlkm kullu timizar n-ddunit, sfldn kullu mddn
f-mamnk a-s-ñãarn ad-fln ddnub-nsn iœamæ-asn rbbi. 48 kunni tgam inagan
f-tåawsiwin-ad. 49 imma åilad rad-awn-d-aznå maylli-f-inna baba rbbi
rad-awn-t-ifk. qamayat å-tmdint ard fllawn tgguz-tækimt itjhhdn zå-tattuyt.»
50 izwar-asn åakudan, ftun aylliå lkmn tama n-bitøanya,
ityalal lmasiæ
s-ignna
yall ifassn-ns ibark-tn. 51 sul a-tn-itbarak s-fllasn-ityalal
s-ignwan. 52 ãrn s-wakal sjdn-as. wrrin-d ilmma
s-urušalim s-lfræ iggutn. 53 ar-tqaman å-tgmmi n-rbbi ar-talån rbbi.
106

lçbar ifulkin f-ufus n-yuæanna

1
1 illa-wawal å-isizwar n-kullu ma-illan. rbbi
awal n-tudrt
a-dar-illa-wawal-an, ig-wawal-an rbbi. 2 illa dar rbbi
å-isizwar, 3 srs a-s-içlq kullu ma-illan. ur-illi kra içlq-t rbbi abla ityawçlaq
srs. 4 awal-an a-å-tlla tudrt, tg-tudrt-an tifawt i-mddn. 5 ar-ttisfiw tifawt
å-tillas, imma tillas ur-as-sugirnt yat.
6 ikka-ttin yan-urgaz, yuzn-t-id rbbi, iga ism-ns yuæanna. 7 yuška-d a-ig
inigi, ifk tugga f-tifawt baš ad-amnn kullu mddn f-imi-ns. 8 urd nttan a-igan
tifawt, walaynni yuška-d a-yakka tugga f-tifawt. 9 ašku s-ddunit a-s-ra-d-yašk
åwalli igan tifawt l-læqq lli-ittisfiwn f-kullu mddn.
10 yuška-d s-ddunit, d-srs a-s-ttyawçlaq ddunit, walaynni ur-t-ukÐzn
ayt-ddunit. 11 yuška-d dar wins, walaynni ur-t-rin mddn-ns. 12 imma kullu
winna-t-ranin amnn srs, ifka-yasn læqq ad-gn tarwa n-rbbi. 13 ntni, urd s-tlalit
n-waælig a-s-luln nåd s-tayri n-ddat nåd s-tayri n-urgaz, walaynni rbbi
a-tn-igan d-tarwa-ns.
14 awal-an iwrri iga bnadm, izdå å-gratnnå, nñr lmjd-ns. iga lmjd n-walli
igan yan dar babas, tigat gis lbaraka d-læqq. 15 yuæanna ifka fllas tugga, yall
awal-ns yini: «åwad a-igan åwalli-s-awn-nniå ‹ra-d-yašk tigira-nu yan
yugÐr-iyi ašku illa ur-ta-lliå.›» 16 nkkÐni kullwaå, llant-aå lbarakat ggutnin
zå-tuggt l-lbaraka lli-gis-illan. 17 f-ufus n-musa a-f-d-ityawfka ššrø, imma
f-ufus n-yasuø lmasiæ a-f-di-tuška lbaraka d-læqq. 18 rbbi, ur-jju-t-iñri yan,
walaynni åwalli igan yus yili-bdda d-babas, nttan ad-aå-imlan mamnk a-iga.
19 åmkad ad-gant tugga n-yuæanna åakud lliå-d-srs-uznn
tabrraæt n-yuæanna
amsddam
ayt-yudaya kra n-inmåurn d-içddamn n-tgmmi n-rbbi
zå-urušalim. sqsan yuæanna inin-as-d: «ma-tgit kiyi?»
20 isawl iml-asn læqq, ur-as-yunf s-yat. yini-asn: «urd nkki a-igan lmasiæ
n-rbbi.» 21 sqsan-t-daå: «izd nnabi iliyya a-tgit?» yini-asn: «urd iliyya
ad-giå.» sqsan-t: «is-tgit nnabi imqqurn lli-ra-d-yašk?» yini-asn: «uhu.»
22 ãalbn-as ilmma: «ini-aå ma-tgit. ml-aå ma-ra-nini i-willi-aå-d-uznnin.
ma-ttinit f-içf-nnk?» 23 isawl yuæanna yini-asn: «giå åwalli itbrraæn å-lçla
ar-ittini ‹ssnmat aåaras n-siditnnå›,» åmklli-s-inna nnabi išaøya.
24 llan kra n-mddn zå-lmdhb n-ifarisin å-gr-willi-d-uznn ayt-yudaya.
25 sqsan yuæanna: «maç aylliå a-tssddamt mddn å-waman lliå ur-tgit lmasiæ
nåd iliyya nåd nnabi lli-imqqurn?» 26 isawl-d yuæanna yini-asn: «nkki
ar-kÐn-ssddamå å-waman walaynni illa yan å-gratun ur-ti-tukÐzm, 27 ig
åwalli ra-d-yašk tigira-nu. ur-sthllaå nkki ad-rñmå ifalan n-turñiyin-ns.»
28 ijra kullu mayad å-bitøanya å-tsga yaãni n-wasif n-urdun. åin
a-å-a-issddam yuæanna mddn å-waman.
29 ndid azkka iñr-n yuæanna yasuø ifta-d s-dars, yini
alqqaå n-rbbi
fllas: «han alqqaå n-rbbi lli-ra-issitti ddnub n-ddunit.
30 åwad a-igan åwalli-f-awn-nniå ‹rad-yašk tigira-nu yan yugÐr-iyi ašku illa
yuæanna 107
ur-ta-lliå.› 31 ula nkki kkiå-ttin ur-t-ukÐzå, walaynni f-ssibt-ns a-f-a-ssddamå
mddn å-waman baš a-ityawssan dar ayt-rbbi.» 32 izayd yuæanna ifk tugga-ns
yini: «ñriå rruæ n-rbbi igguz-d zå-ignwan zund yan-utbir ittrs-d fllas. 33 ar
åakudan ur-t-ukÐzå, walaynni rbbi lli-yyi-d-yuznn ad-ssddamå mddn å-waman,
nttan ad-iyi-innan ‹ra-tñrt rruæ igguz-d ittrs-d f-yan-urgaz. nttan a-ra-issddam
mddn s-rruæ lqudus.› 34 ha-yyi ñriå-t åilad, fkå-awn tugga-nu, åwad a-igan
yus n-rbbi.»
35 ndid azkka illa åin yuæanna ibidd d-sin
imæãarn l-lmasiæ
imzwura
zå-imæãarn-ns. 36 iñr-n yasuø ifta-d. isawl yuæanna yini:
«han alqqaå n-rbbi.» 37 lliå sfldn sin imæãarn-lli
i-ma-inna, ddun ãfurn yasuø. 38 igrawl-d yasuø iñr-tn ãfarn-t yini-asn-d:
«ma-tsiggilm?» inin-as: «maniå tzdåt, a-rabbi?» (awal-ad, tga lmøna-ns
‹ay-amslmd›.) 39 yini-asn-d: «aškad-d a-tñrm.» munn dids ñrn illiå izdå,
gawrn dids åassan ašku tlkm-d tasaøt tis kkuñ¡ n-tdggÐat.
40 andraws gÐmas n-simøan b¡rus, nttan a-igan yan å-sin imæãarn
lli-sfldnin i-wawal n-yuæanna ãfurn yasuø. 41 iddu åakudan yaf-n gÐmas
simøan yini-as: «ha-yaå nmnaggar åwalli igan lmasiæ n-rbbi.» (awal-ad
‹lmasiæ›, tga lmøna-ns ‹amñlay›.) 42 yawi-t-id ilmma s-dar yasuø. issmaqql
gis yasuø, yini-as: «kiyi tgit simøan yus n-yuna, walaynni rad-ak-nttini kafa.»
ism-ad, tga lmøna-ns ‹añru› zund lmøna n-b¡rus.
43 ndid azkka iskr yasuø f-a-iddu s-tmazirt n-jalil.
filibbus d-natanayl
imnaggar filibbus yini-as: «ašk-id, mun didi.» 44 iga
filibbus gu-bitœayda lli-igan tamdint n-andraws d-b¡rus. 45 iddu filibbus yaf-n
natanayl yini-as: «ha-yaå nmnaggar åwalli-f-yura musa å-ššrø ula lanbiya
å-warratn-nsn. iga yasuø gu-naœira yus n-yusf.» 46 irar-as-d natanayl:
«is-iñãar a-d-yašk kra ifulkin zå-naœira?» yini-as filibbus: «ašk-id a-tñrt.»
47 yasuø iñra-n natanayl ifta-d s-dars, yini fllas: «åwad a-igan s-œœaæt
zå-ayt-rbbi, iœfu-uwl-ns.» 48 yini-as-d natanayl: «ma-s-iyi-tssnt?» irar-as
yasuø: «lliå ur-ta-yak-iåri filibbus, ñriå-k-in å-ddu tazart.» 49 isawl-d natanayl
yini-as: «way-amslmd, kiyi a-igan yus n-rbbi, tgt agllid n-ayt-rbbi.» 50 irar-as
yasuø: «is-sri-tumnt lliå-ak-nniå ‹ñriå-k-in å-ddu tazart›? ra-sul-tñrt uggÐar
n-mayad.» 51 izayd yasuø yini-as: «læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. ra-tñrm
ignwan rñmn, tñrm lmalayka n-rbbi ar-aqlayn ar-di-tgguzn f-yus n-bnadm.»

2
1 zrin sin-uwssan s-tlla yat-tmåra å-tmdint n-qana
tamåra å-qana
å-tmazirt n-jalil, tili åin innas n-yasuø. 2 ityawøraã ula
yasuø d-imæãarn-ns s-tmåra. 3 lliå-asn-tmman-waman n-waãil iktin, tini-as
innas i-yasuø: «ur-sul darsn aman n-waãil.» 4 yini-as yasuø: «mad-dari-trit,
a-tamåart? han ur-ta-di-tlkim tasaøt-inu.» 5 imma innas tzuyd tini i-içddamn:
«skrat aynna-s-awn-inna.» 6 llant åin sãiœ¡-tçabatin mqqurnin n-uñru,
ar-gisnti-tggan aman lli-s-a-tåusn ayt-yudaya s-isird-nsn. kraygatt yat ra-ttasi
ma-itggan miyya n-litru. 7 isawl yasuø s-içddamn yini-asn: «ømmrat tiçabatin
s-waman.» ømmrn-tnt ar imi. 8 izayd yini-asn: «asiyat åilad, tawim
i-bu-tmåra.» ddun awin-as aman. 9 lliå imãi bu-tmåra aman lli-iwrrin gn
yuæanna 108
aman n-waãil, ur-issin mani-d-kkan. åir içddamn lli-tn-d-ugÐmnin a-issnn. iår
i-usli 10 yini-as: «ar-bdda-di-tawin mddn aman n-waãil iælan å-isizwar
n-tmåra, ard sun inbgiwn yan kra fkn-asn-d wiyyaã yaãni. imma kiyi
tssuggÐrit-n aman n-waãil iælan ar åilad.» 11 çtad a-igan lmøjizt tamzwarut,
iskr-tt yasuø å-qana n-jalil, issbayyn-d lmjd-ns, amnn srs imæãarn-ns. 12 iftu
yasuø åakudan s-tmdint n-kafrnaæum, ntta d-innas d-aytmas d-imæãarn-ns.
gawrn åin kra n-uwssan.
13 yakmur-d løid n-usurf å-dar ayt-yudaya, iftu yasuø
lmasiæ å-tgmmi
n-rbbi
s-tmdint n-urušalim. 14 ikšm s-tgmmi n-rbbi yaf-n mddn
ar-gis-zznzan izgarn d-uwlli d-itbirn, iñr wiyyaã skiwsn
å-dar lmyadi-nsn ar-tœrrafn iqaridn. 15 yasi izakarn iftl-tn, i¡¡ay srsn mddn-an
kullutn zå-tgmmi n-rbbi, ntni d-uwlli d-izgarn, igllb lmyadi n-iœrrarfin ffin
iqaridn-nsn f-wakal. 16 yini i-willi zznzanin itbirn: «ssufåat åayad zå-åid.
a-ur-trarm tigmmi n-baba a-tg ssuq.» 17 ktin-d imæãarn-ns ma-ityaran å-warra
n-rbbi, «tayri f-tgmmi-nnk a-ijddrn ul-inu.»
18 nkrn imåarn n-ayt-yudaya inin-as: «ml-aå kra l-lmøjizt ad-aå-tg
tamatart n-is-dark læqq a-tskart åayad.» 19 irar-asn yasuø yini: «çlwat
tigmmi-ad n-rbbi, bnuå-tt å-kraã-uwssan.» 20 inin-as-d: «kkuñ id-mraw d-sãiœ
(46) n-usggÐas ayd bnnun tigmmi-ad. mamnk a-trit kiyi a-stti-tbnut
å-kraã-uwssan?» 21 imma yasuø, hati isawl f-ddat-ns a-igan tigmmi n-rbbi.
22 lliå-d-inkr zå-lmut ktin-d imæãarn-ns maylli-s-asn-inna, amnn arra n-rbbi
d-wawal-ad s-inna yasuø.
23 lliå illa yasuø å-urušalim å-uwssan l-løid n-usurf, amnn srs mddn
ggutnin lliå ñran lmøjizat lli-iskr. 24 imma yasuø ur-gisn-yumin ntni, ašku issn
kullu mddn mamnk ad-gan. 25 ur-iætajja mad-as-yakkan tugga f-bnadm, ašku
issn ma-illan å-bnadm.

3
1 illa yan-urgaz zå-lmdhb n-ifarisin, iga ism-ns
isawl lmasiæ
d-niqudimus
niqudimus, ig yan zå-imåarn n-ayt-yudaya. 2 yuška-d
s-dar yasuø å-iyã yini-as-d: «way-amslmd, nssn izd rbbi
a-k-id-yuznn a-tsslmadt, ašku ur-iñãar yan a-iskar lmøjizat lli-tskart
iå-ur-dids-illi rbbi.» 3 isawl yasuø yini-as: «læqq ayad, læqq a-rad-ak-iniå. yan
ur-iluln zå-ljdid ur-ra-yiñãar a-iñr tagldit n-rbbi.» 4 yini-as-d niqudimus:
«mamnk a-ra-yiñãar yan a-d-ilal d-nttan imqqur? is-ra-iwrri s-waælig n-innas
a-d-ilal tis snat-twal?» 5 isawl yasuø yini-as: «læqq ayd-ak-ttiniå, yan ur-iluln
s-waman d-rruæ ur-iñãar a-ikšm s-tgldit n-rbbi. 6 aynna iluln zå-ddat, win ddat
a-iga. aynna iluln zå-rruæ, win rruæ a-iga.
7 «ad-ur-tøjjbt å-wawal-ad-ak-nniå ‹iqqan-kÐn-d a-tlalm zå-ljdid.›
8 ar-iœwaã-waãu s-inna ira, ar-tsflidt i-tijjijt-ns, walaynni ur-tssint mani-d-ikka
ula manis ifta. åmkad a-iga rruæ lqudus dar kullu wanna zå-gis iluln.»
9 yini-as-d niqudimus: «mamnk a-iñãar a-yili mayad?» 10 yini-as yasuø:
«kiyi tgit amslmd n-ayt-rbbi, sul ur-tssint tiåawsiwin-ad? 11 læqq
ayd-ak-ttiniå, ar-nsawal f-ma-nssn ar-nakka tugga f-ma-nñra, imma kunni
yuæanna 109
ur-trim a-tamnm tugga-nnå. 12 ar-awn-ttiniå f-tåawsiwin n-ddunit-ad,
ur-iyi-tuminm. mamnk a-ra-yyi-tamnm iå-awn-nniå f-tåawsiwin n-ignna?
13 «ur-iåli yan s-ignna abla yus n-bnadm lli-d-igguzn zå-ignna. 14 åmklli
yull musa algmmaã n-wanas f-iggi n-uggjdi å-lçla, åmkan a-yyi-d-iqqan
ad-tyalalå ula nkki lli-igan yus n-bnadm, 15 baš a-tili tudrt idumn i-kullu
wanna sri yumnn.» 16 ašku åunškad a-s-iænna rbbi f-ddunit aylliå-d-ifka
åwalli igan yus, a-d-ikkis i-lhalak kullu wanna srs yumnn, išškšm-tn s-tudrt
idumn. 17 ašku rbbi ur-d-yuzn yus s-ddunit baš a-iækam f-ddunit, walaynni
yuzn-t-id baš a-tnjm ddunit f-ufus-ns. 18 wanna sri yumnn, ur-ra-fllas-ittut
læukm. imma wanna ur-irin a-yamn, læukm a-fllas-illan ašku ur-yumin s-wad
igan yus n-rbbi. 19 åayad a-f-ittut læukm, ašku tkšm-d tifawt s-ddunit irin
mddn tillas uggÐar n-tifawt, myarn ad-skarn lçКant. 20 kullu wanna iskarn
ma-yÐçšnn, ar-itkrhu tifawt. ur-a-ittiri a-d-iffuå s-tifawt a-ur-d-bayynn
iskkirn-ns. 21 imma wanna iskarn s-læqq, ar-d-itffuå s-tifawt baš ad-d-bayynn
iskkirn-ns izd s-wawal n-rbbi a-s-a-iskar.
22 tiåurdin n-mayan iddu yasuø d-imæãarn-ns s-tmazirt
isawl yuæanna
amsddam f-lmasiæ
n-yudaya, iqama åin ar-issddam mddn å-waman. 23 ula
yuæanna å-uwssan-an ar-issddam mddn, yili å-tsga
n-øinnun ašku åin a-å-ggutn-waman, ur-bahra-yaggug zå-salim. ar-di-ttaškin
mddn s-dar yuæanna, ddmn å-waman f-ufus-ns. 24 åakudan ur-ta-ityamañ
yuæanna å-læbs.
25 yan-wass ar-sawaln imæãarn n-yuæanna d-yan-urgaz iga gu-yudaya,
ar-tmjaæadn f-usåus n-ayt-yudaya. 26 aškin-d s-yuæanna inin-as:
«way-amslmd, åwalli-k-imnaggarn å-tsga yaãni n-urdun tfkt fllas tugga-nnk,
hati ar-issddam ula ntta, ar-dars-ttidun mddn kullutn.» 27 isawl yuæanna
yini-asn: «ur-iñãar yan a-i¡¡af kra iå-ur-as-t-ifki rbbi. 28 kunni tsfldm-iyi lliå
nniå ‹urd nkkin a-igan lmasiæ walaynni yuzn-iyi-d rbbi ad-zwurå i-lmasiæ.›
29 taslit tin-usli a-tga, imma amddakkÐl n-usli ibidd å-tama n-usli ar-isflid
i-wawal-ns ifræ srs. yuwfa gigi lfræ-ad åila. 30 iqqan-d a-yaqlay ntta,
ar-tgguzå nkki.»
31 åwalli-d-yuškan zå-uflla, nttan a-yugÐrn kullu
tugga
n-walli-d-yuškan
ma-illan. wanna igan zå-ddunit, gu-ddunit a-iga,
zå-ignna ar-isawal åir f-tåawsiwin n-ddunit. imma åwalli igan
zå-ignna, yugÐr kullu ma-illan. 32 ar-yakka tugga
f-ma-iñra ula ma-mi-isfld, walaynni ur-illi ma-yumnn tugga-ns. 33 imma
wanna yumnn tugga-ns, hati imla izd rbbi a-dar læqq. 34 åwalli-d-yuzn rbbi,
ar-bdda-isawal s-iwaliwn n-rbbi, ašku iømmr-t kullu s-tækimt n-rruæ-ns.
35 rbbi, iøzza dars yus, ig kullu ma-illan å-ddu-ufus-ns. 36 wanna yumnn
s-yus n-rbbi, ra-iddr tudrt idumn. imma wanna ur-isflidn s-yus ur-ra-i¡¡af tudrt
walaynni ra-fllas-iqama låaãab n-rbbi.

4
1 sfldn ifarisin is-a-iskar yasuø imæãarn uggÐar
isawl lmasiæ
s-uwllt-samira
n-yuæanna, ar-tn-issddam å-waman. 2 urd f-ufus n-yasuø
a-f-a-tddamn walaynni f-ufus n-imæãarn-ns, 3 walaynni
yuæanna 110
lliå isfld yasuø f-mayd ttinin iffuå tamazirt n-yudaya yamñ aåaras n-jalil.
4 iqqan-t-id a-izri zå-tmazirt n-samira. 5 ilkm-d yat-tmdint å-samira
ar-as-ttinin suçar. tlla å-tsga n-igr lli-ifka yaøqub i-yus yusf. 6 illa-åin-wanu
n-yaøqub. igawr yasuø å-tama n-wanu ašku irmi å-uåaras, ig læal ¡uññunt
n-wass.
7 tašk-id yat-tmåart ullt-samira a-n-tagÐm. isawl srs yasuø yini-as: «fk-iyi
ad-suå.» 8 ur-dids-llin imæãarn-ns å-tasaøt-an, ašku ddan s-tmdint ad-d-sån
mad-šttan. 9 tini-as-d-tmåart: «maç a-yyi-tãalbt a-tsut? kiyi tgit gu-yudaya,
nkki giå ullt-samira.» ašku ayt-yudaya ur-a-ssan zå-irukutn n-ayt-samira.
10 isawl yasuø yini-as: «mrad is-tssnt tawafka n-rbbi ula ma-iga
åwad-am-innan ‹fk-iyi ad-suå,› ikun tãalbt-iyi fkå-am aman n-tudrt.»
11 trar-as-d-tmåart: «wa-sidi, han anu idra, ur-dark ddlu. maniå ra-taft
aman-lli n-tudrt? 12 is-tugÐrt babatnnå yaøqub lli-aå-ifkan anu-ad, isu zå-gis
ntta d-tarwa-ns d-lksibt-ns?» 13 isawl yasuø yini-as: «kullu wanna iswan
zå-waman-ad rad-daå-irufu, 14 imma wanna iswan zå-waman lli-rad-as-fkå
nkki, ur-sar-irufi. ašku aman lli-rad-as-fkå ra-zgis-ngin zund yat taløint n-tudrt
idumn.» 15 tini-as-d-tmåart åakudan: «wa-sidi, fk-iyi aman-ad,
a-yyi-ur-sul-yaå irifi ula-da-d-sul-ttaškiå a-n-agÐmå.»
16 yini-as yasuø: «zayd år-d i-urgaz-nnm twrrid-d.» imma nttat trur-as-d:
17 «ur-dari argaz.» yini-as yasuø: «tÐåñant lliå tnnit ur-darm argaz, 18 ašku
tkkit-sttin ttahalt smmus irgazn. imma åwalli-da-tllit å-uwssan-ad ur-km-itahil.
læqq ayd-s-tnnit.» 19 tini-as-d-tmåart: «wa-sidi, ssnå åilad izd kra n-nnabi
a-tgit. 20 ha-imzwura-nnå nkkÐni ar-tøbadn rbbi å-iggi n-udrar-ad, imma
kunni ar-ttinim ‹urušalim a-å-d-iqqan mddn ad-tøbadn.›» 21 isawl yasuø
yini-as: «amn-iyi a-tamåart. rad-d-aškin-uwssan å-ra-ttøbadm rbbi babatnnå
urd åir å-udrar-ad nåd å-urušalim. 22 kunni ar-ttøbadm åwalli ur-tssinm.
nkkÐni nssn ma-ntøbad, ašku dar ayt-yudaya a-d-ikka-ujnjm n-rbbi.
23 walaynni rad-d-aškin kra n-uwssan, hatni-nnit lkmn-d, lli-å-rad-ilin kra
n-mddn ar-tøbadn rbbi babatnnå åmklli ira, s-tækimt n-rruæ lqudus ula læqq.
zund åwid a-ira babatnnå a-ti-tøbadn. 24 rbbi iga rruæ. winna ranin
a-ti-tøbadn iqqan-tn-d a-ti-tøbadn s-tækimt n-rruæ ula læqq.»
25 tini-as-d-tmåart: «ssnå is-ra-d-yašk lmasiæ (a-t-igan d-umñlay n-rbbi).
åakud nna-d-yuška rad-aå-d-iml kullu tiåawsiwin-ad.» 26 yini-as yasuø:
«nkki-ad didm isawaln a-t-igan.»
27 åakudan ad-d-wrrin imæãarn n-yasuø. tøjjbn lliå-t-in-ufan ar-isawal
d-yat-tmåart, walaynni ur-as-nnin «ma-dars-trit?» ula «maç aylliå
a-dids-tsawalt?» 28 tnkr-tmåart tfl agdur-ns tftu s-tmdint, ar-ttini i-mddn n-åin:
29 «aškad-d a-tñrm yan-urgaz isawl-iyi f-kullu mad-skrå. æaqqan izd åwad
a-igan lmasiæ n-rbbi.» 30 ffuån-d mddn zå-tmdint ftun-d s-dar yasuø.
31 ur-ta-d-ruæn mddn-an, sawln-d imæãarn s-yasuø inin-as: «hak a-tššt
ay-amslmd.» 32 imma ntta inna-yasn: «illa dari ma-yyi-iššbaøn, ur-ti-tssinm
kunni.» 33 sqsan imæãarn i-ngratsn: «is-illa mad-as-d-yiwin ma-ištta?»
34 imma yasuø inna-yasn: «ha-yyi ar-tšbaøå iå-a-skarå ma-ira
åwalli-yyi-d-yuznn, ssafuå tawuri-ns. 35 is-ur-a-ttinim ‹kkuñ-iyrn
a-sul-iqaman i-tmgra›? walaynni rad-awn-iniå, allat alln-nnun a-tñrm igran
yuæanna 111
mlluln, lkmn f-tmgra. 36 åilad åwalli imgrn ar-itamñ tiårad-ns, ar-issmunu
œœabt n-tudrt idumn, baš a-ifræ åwalli ikrzn ula åwalli imgrn i-ngratsn.
37 yÐåñan-wawal lli-s-a-ttinin mddn ‹ikrz-t yan, imgr-t wayyaã.› 38 ha-yyi
uznå-kÐn a-tmggrm åaylli-f-ur-tutm tammara. wiyyaã utn tammara, imma
kunni ar-di-ttawim åaylli-f-tt-utn.»
39 iggut ma-yumnn s-yasuø å-tmdint-an n-samira lliå sfldn i-tugga
lli-fllas-tfka-tmåart-lli, tini-asn «isawl-iyi f-kullu mad-skrå.» 40 lliå-t-id-ruæn
ãalbn-t ad-darsn-igawr. iqama åin dar ayt-samira sin-uwssan. 41 ar-ttigatn
s-uggÐar åwilli srs umnnin lliå-as-sfldn ar-isawal. 42 inin i-tmåart-an: «urd åir
f-ssibt n-wawal-nnm a-f-numn åilad walaynni nsfld-as ula nkkÐni, nissan izd
s-œœaæt åwad a-igan anjjam n-ddunit.»
43 lliå zrin sin-uwssan iftu yasuø, yamñ aåaras s-tmazirt
lmasiæ ijjujji yus
n-unmåur
n-jalil. 44 ntta s-içf-ns a-ifkan tugga-yad inna: «ur-illi
kra n-nnabi, uqqrn-t ayt-tmazirt-ns.» 45 lliå ilkm jalil
fræn srs ayt-jalil, ašku ddan ula ntni s-urušalim a-n-zzrin løid, ñrn kullu maylli
iskr åin å-uwssan-an. 46 iwrri yasuø s-tmdint n-qana å-jalil å-illiå irur aman
ad-gn aman n-waãil iktin. illa åin yan-unmåur n-tmazirt, yuãn-as yus å-tmdint
n-kafrnaæum. 47 lliå isfld is-d-yuška yasuø zå-yudaya s-jalil, iddu s-dars
iãalb-t a-d-yašk a-ijjujji yus ašku ar-itmtat. 48 isawl yasuø åakudan yini:
«iå-ur-tñrim lmøjizat d-lquwwat ur-akkÐ-a-ttirim a-tamnm.»
49 yini-as-d-unmåur: «ašk-id a-sidi ur-ta-immut iwi.» 50 irar-as yasuø:
«zayd, ra-iddr yuk.» iftu-urgaz yamn mad-as-inna yasuø. 51 nttan sul ifta
å-uåaras mnaggarn-t-id içddamn-ns inin-as: «ha-yuk iddr.» 52 isqsa-tn: «man
tasaøt a-ijji?» inin-as: «titti zå-gis tawla iãgam å-tasaøt izwarn å-¡uññunt
n-wass.» 53 issn izd tasaøt-an a-å-as-inna yasuø «ra-iddr yuk,» yamn srs ntta
ula kullu ayt-tgmmi-ns. 54 çtad a-igan tis snat lmøjizat iskr-tt yasuø
lliå-d-yuška zå-yudaya s-jalil.

5
1 tiåurdin n-mayan yili yal-løid dar ayt-yudaya, iddu
lmasiæ ijjujji
akušam
yasuø s-tmdint n-urušalim. 2 illa yan-ifrã å-urušalim
å-tama n-imi n-uwlli, ar-as-ttinin ‹ifrã n-bitzata› s-wawal
n-ayt-yudaya. sutln-as smmus ilænin. 3,4 ar-gisn-ggann imuãan ggutnin,
ibukaãn d-ibiãarn d-ikušamn. 5 illa åin yan-urgaz yuãn kraã id-mraw d-tam
(38) n-usggÐas. 6 lliå-t-iñra yasuø yissan izd kigan d-isggÐasn a-åin-ign,
yini-as: «is-trit a-tjjit?» 7 isawl-d-umaãun yini-as: «wa-sidi, ur-dari
ma-yyi-išškšamn s-ifrã akud nna-gis-mmussan-waman. åakud nna-n-akmurå
s-iyi-izwar kra n-yan yaãni igguz s-waman.» 8 izayd yasuø yini-as: «nkr, asi
imjdin-nnk tddut.» 9 ijji-urgaz-lli åakudan, yasi imjdin-ns ar-ifttu. d-åassan iga
ass n-usunfu.
10 sawln imåarn n-ayt-yudaya s-urgaz lli-ijjin inin-as: «ass n-usunfu ayad.
iærm a-tasit imjdin.» 11 irar-asn: «åwalli-yyi-ijjujjin inna-yyi ‹asi imjdin-nnk
tddut.›» 12 sqsan-t: «ma-iga-urgaz lli-ak-innan ‹asi imjdin-nnk tddut›?»
13 imma ntta ur-issin ma-iga, ašku yasuø imatti-n zå-gr mddn ggutnin
lli-llanin åin. 14 åir imikk s-n-dids-imnaggar yasuø å-tgmmi n-rbbi yini-as:
yuæanna 112
«ha-kiyi tjjit. a-ur-sul-tskart ddnub a-ur-imil yili-ak kra yugÐrn åayan.»
15 iddu-urgaz lli-ijjin s-dar imåarn n-ayt-yudaya yini-asn: «yasuø
a-yyi-ijjujjin.» 16 åakudan ad-usin tanuwwašt f-yasuø, ašku iskr mayan
å-wass n-usunfu. 17 imma yasuø irur-asn inna: «ha-rbbi baba içdm-bdda,
iqqan-iyi-d ad-tçdamå ula nkki.» 18 lliå sfldn i-wawal-ad irin s-uggÐar
a-t-nån, urd åir f-ssibt n-is-iffuå zå-løada n-wass n-usunfu walaynni f-ssibt
n-ma-iga rbbi d-babas, issngadda içf-ns d-rbbi.
19 izayd yasuø åakudan yini-asn: «læqq ayad, læqq
lquwwa l-lmasiæ
a-rad-awn-iniå. nkki lli-igan yus n-rbbi ur-ñãarå ad-skrå
yat zå-içf-inu abla maylli-s-ñriå baba ar-t-iskar. ašku aynna iskar ntta,
ad-skarå ula nkki. 20 ašku rbbi baba, øzzaå dars, ar-iyi-imala kullu ma-iskar.
rad-iyi-sul-imala kra n-iskkirn ugÐrn åwid, rad-bahra-gisn-ttøjjabm kunni.
21 åmklli-d-issnkar baba åwilli mmutnin ar-tn-issddr, åmkan a-s-rad-ssddrå
wanna riå ula nkki. 22 ur-a-itækam baba f-yan walaynni ifka-yyi ad-tækamå
f-kullu mddn, 23 baš a-yyi-kullu-tuqqarn åmklli tuqqarn baba. yan
ur-iyi-yuqqrn, ur-yuqqr baba lli-yyi-d-yuznn.
24 «læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. wanna isfldn s-wawal-inu yamn
åwalli-yyi-d-yuznn, ra-iddr tudrt idumn. ur-ra-fllas-ittut læukm, ašku izri
zå-lmut s-tudrt. 25 læqq ayd-awn-ttiniå, rad-d-aškin kra n-uwssan, hatni-nnit
lkmn-d, lli-å-rad-sfldn åwilli mmutnin i-wawal n-yus n-rbbi. d-kullu wanna
isfldn i-wawal-an ra-iddr. 26 ašku åmklli tlla-tñããart n-tudrt dar baba, åmkan
ad-iyi-ifka tañããart ad-akkaå tudrt ula nkki lli-igan yus. 27 ifk-iyi-daå
ad-kkatå læukm f-bnadm ašku giå yus n-bnadm. 28 ad-ur-ttøjjabm å-mayad,
ašku ra-di-tašk tasaøt lli-å-rad-sfldn kullu willi llanin å-ismãal i-wawal-inu.
29 åakudan a-rad-d-ffuån, nkrn-d winna skarnin afulki ad-kšmn s-tudrt l-ljdid,
nkrn-d winna skarnin lçКant a-fllasn-ittut læukm.
30 «ur-ñãarå ad-skrå yat zå-içf-inu, walaynni ar-tækamå
tugga f-lmasiæ
s-mad-iyi-imala baba. s-læqq a-s-a-tækamå ašku
ur-a-skarå s-ma-ttiriå nkki walaynni s-ma-ittiri åwalli-yyi-d-yuznn. 31 mrad
is-fkiå tugga f-içf-inu ur-rad-zgant tugga-nu. 32 walaynni illa wayyaã flla
yakkan tugga, ssnå izd læqq ad-gant tugga lli-flla-yakka. 33 yuæanna
lli-s-tuznm, nttan a-yakkan tugga f-læqq. 34 urd nkki a-iætajjan tugga
n-bnadm, walaynni nniå-awn mayad baš a-tnjmm zå-lhalak. 35 yuæanna
ikka-ttin iga zund yal-lqndil iråan ifaw, trãum a-srs-tisfiwm yat tasaøt.
36 imma nkki, tugga lli-dari-illan ugÐrnt tin yuæanna, ašku iskkirn lli-yyi-ifka
baba a-tn-skrå, ntni a-flla-yakkan tugga. iskkirn lli-skarå, ntni a-imalan izd
baba a-yyi-d-yuznn. 37 ha-baba lli-yyi-d-yuznn, nttan a-flla-ifkan tugga.
ur-jju-tsfldm i-œœut-ns, ula tñram œœurt-ns. 38 ur-akkÐ-izga-wawal-ns
å-uwl-nnun, ašku ur-iyi-tumnm nkki lli-d-yuzn. 39 kunni ar-tsiggilm å-warratn
n-rbbi ašku tåalm izd gisn a-å-ra-tafm aåaras n-tudrt idumn. ntni a-flla-yakkan
tugga, 40 walaynni ur-trim a-d-sri-taškim ad-awn-tili tudrt-an.
41 «ur-a-skarå f-a-yyi-talån mddn, 42 walaynni ssnå mamnk a-tgam,
ur-gigun-tlli tayri n-rbbi. 43 uškiå-d s-ism n-baba, imma kunni ur-a-sri-tsflidm.
mrad is-d-yuška kra n-yan yaãni ar-isawal åir zå-içf-ns, ra-srs-tsflidm.
44 mamnk a-ra-tamnm lliå a-ttirim a-ttalåm i-ngratun bla-da-tskarm
yuæanna 113
f-a-kÐn-yalå rbbi lli-igan waædut? 45 a-ur-tåalm izd nkki a-ra-srun-yaštkka
å-dar baba. illa wayyaã srun yaštkkan, a-t-igan d-musa lli-å-n-trjam. 46 mrad
is-tumnm musa ikun tumnm-iyi, ašku yura flla. 47 walaynni iå-ur-tuminm
arratn n-musa, mamnk a-ra-tamnm iwaliwn-inu?»

6
1 tiåurdin n-mayan iddu yasuø ibbi s-tsga yaãni n-umda
lmasiæ iššuša
smmus id-walf
n-jalil, ar-as-ttinin amda n-¡abariyya. 2 ãfurn-t mddn
ggutnin ašku ñran lmøjizat lli-iskar ar-ijjujji imuãan.
3 iåli yasuø s-yan-uwrir, igawr åin ntta d-imæãarn-ns. 4 yakmur-d løid
n-ayt-yudaya lli-mi-ttinin løid n-usurf. 5 ar-n-issmuqqul yasuø s-n-iñra mddn
ggutnin ftan-d s-dars, yini i-filibbus: «manizå ra-d-nså aårum mad-šttan
mddn-ad?» 6 issn ma-ra-iskr walaynni isqsa filibbus åmkad baš a-t-yarm.
7 irar-as-d filibbus: «uggÐar n-snat id-miyya n-nnuqrt n-uårum a-ra-yå-i眜a,
sul ur-ra-tn-d-yašk åir imikk i-yan.» 8 isawl-d yan zå-imæãarn-ns ism-ns
andraws gÐmas n-simøan b¡rus yini-as: 9 «illa åid yan-ufruç, dars
smmust-tngÐal n-¡mññin d-snat-tslmin. walaynni ma-ra-ig mayan i-åunškad
n-mddn?» 10 imma yasuø inna-yasn: «ssgawrat mddn.» adåar-an, tggut gis
tuga. gawrn mddn-an kullutn, rad-gn ma-itggan smmus id-walf n-urgaz.
11 yasi yasuø smmust-tngÐal-lli iškr rbbi, ifk-tnt i-mddn, ifk-asn ula tislmin,
kud yan d-åunšk lli-ira. 12 lliå šbøan, yini i-imæãarn-ns: «ssmunat tuffañ
lli-qamanin a-ur-içsr yat.» 13 ssmunn-d ma-d-iqaman i-mddn-lli
zå-smmust-tngÐal n-¡mññin, ømmrn snat d-mrawt tasllit s-tuffañ. 14 lliå ñran
lmøjizt-ad lli-iskr yasuø ar-ttinin: «s-œœaæt åwad a-igan nnabi lli-f-nsfld
ra-d-yašk s-ddunit.» 15 imma yasuø issn mamnk ad-ran a-t-amñn skrn zå-gis
agllid-nsn, ifl-tn iftu waædut s-iwrar.
16 lliå-di-truæ-tdggÐat, gguzn imæãarn s-tama n-umda.
ifta lmasiæ f-umda
17 ãrnt tillas, ur-ta-tn-d-ilkim yasuø. kšmn s-tanawt ftun
å-umda, irin ad-bbin s-tsga yaãni s-tmdint n-kafrnaæum. 18 inkr-d-waãu
itjhhdn iduy-umda. 19 ar-kkatn imæãarn s-tÐgla, ssudun ma-itggan smmus nåd
sãiœ kilimitr s-a-n-tmnadn yasuø ifta-d f-iggi n-waman yakmur-d s-tanawt,
åuwãn bahra. 20 yini-asn yasuø: «ad-ur-tiksaãm. nkkin aya.» 21 fræn
åakudan, ssålin-t s-tanawt, s-lkmn tamazirt lli-ran.
22 ndid azkka ktin-d mddn lli-n-qamanin izd yat tanawt ka-illan åin
iãgam, issann is-ur-ini yasuø d-imæãarn-ns walaynni ssudan ntni waædutn.
23 åakudan s-n-uškant kra n-tanawin yaãni zå-tmdint n-¡abariyya, lkmnt tama
n-udåar lli-å-ššan aårum lli-asn-ifka siditnnå iškr rbbi fllas. 24 lliå ñran
mddn-an ur-sul-iqama yasuø åin ula imæãarn-ns, kšmn s-tanawin ssudun s-tsga
n-kafrnaæum a-srs-siggln.
25 lliå-d-ufan yasuø å-tsga-yad n-umda inin-as:
lmasiæ iga aårum
n-tudrt
«way-amslmd, managu a-di-tuškit s-åid?» 26 isawl yasuø
yini-asn: «læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå.
ur-a-sri-tsiggilm f-ssibt n-ma-tssnm lmøna l-lmøjizat lli-tñram walaynni f-ssibt
n-ma-tššam aårum tšbøam. 27 a-ur-ttçdamm f-umššu lli-itçsarn, walaynni
tçdamat f-umššu lli-rad-bdda-iqama i-tudrt idumn. nttan a-rad-awn-fkå nkki
yuæanna 114
lli-igan yus n-bnadm, ašku imla rbbi baba is-iyi-iñli i-mayad.» 28 imma ntni
sqsan-t: «mad-aå-d-iqqann a-t-nskar baš a-ntçdam i-rbbi?» 29 yini-asn yasuø:
«ha lçdmt lli-zgigun-ira rbbi, a-tamnm s-åwad-d-yuzn.» 30 rarn-as-d:
«mal-lmøjizt a-ra-tskrt baš a-stt-nñr namn srk? mamnk a-ra-tçdmt kiyi?
31 kkan-ttin imzwura-nnå å-lçla ar-šttan aårum lli-mi-ttinin ‹manna›. åmklli
ityaran ‹ifka-yasn-d aårum zå-ignna a-t-šttan.›» 32 isawl yasuø yini-asn:
«læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. urd musa ad-awn-d-ifkan aårum zå-ignna
walaynni rbbi baba. nttan ad-awn-d-yakkan åilad aårum iœæan zå-ignna.
33 ašku aårum n-rbbi iga-t åwad-d-igguzn zå-ignna, ar-yakka tudrt i-ddunit.»
34 inin-as-d: «wa-sidi, akka-yaå-bdda aårum-ad.»
35 isawl yasuø yini-asn: «nkki a-igan aårum n-tudrt. wanna-d-sri-yuškan,
ur-sar-t-yaå lañ. wanna sri yumnn, ur-sar-t-yaå irifi. 36 imma kunni nniå-awn
yadlli ‹tñram-iyi, ur-sri-tuminm.› 37 walaynni ra-d-sri-ttaškin kullu
winna-yyi-yakka baba. d-wanna-d-sri-yuškan, ur-sar-t-rurå. 38 ašku gguzå-d
zå-ignna baš ad-skarå ma-ira åwalli-yyi-d-yuznn, urd mad-riå nkki. 39 åmkad
a-ira åwalli-yyi-d-yuznn, ira a-ur-ityawhlak yan zå-willi-yyi-ifka, yiri
a-tn-d-ssnkrå å-wass iggÐran n-ddunit. 40 åmkad-nnit a-ira baba, ira a-ifk
tudrt idumn i-kullu wanna-yyi-iñran yamn sri. ra-t-id-ssnkrå å-wass iggÐran.»
41 bdun ar-fllas-tngmugn mddn-an n-ayt-yudaya ašku inna «nkki a-igan
aårum lli-d-igguzn zå-ignna.» 42 ar-ttinin: «is-ur-igi åwad yasuø yus n-yusf?
nssn babas d-innas. mamnk a-ra-yiri a-ittini ‹gguzå-d zå-ignna›?» 43 irar-asn
yasuø: «ad-ur-tngmugm i-ngratun. 44 ur-iñãar yan a-d-sri-yašk abla-t-id-ildi
baba lli-yyi-d-yuznn. imma wanna-d-sri-yuškan, ra-t-id-ssnkrå å-wass iggÐran
n-ddunit. 45 ityara å-warra l-lanbiya, ‹rbbi a-ra-isslmd kullu mddn.› kullu
wanna isfldn i-baba ilmd zå-gis, ra-d-sri-yašk. 46 ur-illi yan iñran baba, abla
nkki lli-igan zå-rbbi a-t-iñran. 47 læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. wanna sri
yumnn, ra-iddr tudrt idumn. 48 nkki a-igan aårum n-tudrt. 49 mmutn
imzwura-nnun å-lçla waçça da-šttan aårum lli-mi-ttinin ‹manna›. 50 imma
åilad igguz-d-uårum-ad zå-ignna baš a-ur-immt wanna zgis iššan. 51 nkki giå
aårum iddrn lli-d-igguzn zå-ignna. wanna iššan zå-uårum-ad, rad-bdda-iddr.
aårum lli-rad-fkå iga ddat-inu, ra-stt-fkå a-srs-tddr ddunit.»
52 bdun mddn-an ar-tmjaæadn i-ngratsn ar-ttinin: «mamnk a-iñãar åwad
ad-aå-ifk ddat-ns a-zgis-nšš?» 53 imma yasuø inna-yasn: «læqq
ayd-awn-ttiniå, iå-ur-tššim zå-ddat n-yus n-bnadm, iå-ur-tswim zå-idammn-ns,
ur-ra-gigun-tili tudrt. 54 wanna iššan zå-ddat-inu isu zå-idammn-inu, ra-iddr
tudrt idumn, ra-t-id-ssnkrå å-wass iggÐran n-ddunit. 55 ašku ddat-inu tga
amššu l-læqq, gn idammn-inu tissi l-læqq. 56 wanna iššan zå-ddat-inu isu
zå-idammn-inu, hati izga gigi zgaå gis. 57 yuzn-iyi-d baba lli-dar taækimt
n-tudrt, ddrå nkki f-ssibt-ns. ra-iddr wanna zå-gigi iššan ula ntta f-ssibt-inu.
58 åwad a-igan aårum lli-d-igguzn zå-ignna, urd zund aårum lli-ššan
imzwura-nnun, mmtn sul å-isiggÐra. wanna iššan zå-uårum-ad rad-bdda-iddr.»
59 åmkad a-s-asn-isawl yasuø lliå isslmd mddn å-tgmmi n-tñallit
å-kafrnaæum.
60 lliå-as-sfldn imæãarn-ns, iggut gisn ma-innan:
iwaliwn n-tudrt
idumn
«išqa-ulmmud-ad. ma-ra-yiñãar ad-as-isflid?» 61 imma
yuæanna 115
yasuø, bla-yas-nnan issn ma-f-a-tngmugn, yini-asn: «is-awn-tt-iss¡iyyr mayad?
62 ma-ra-tinim iå-iyi-tñram tyalalå, nkki lli-igan yus n-bnadm, s-illiå ttin-kkiå
lliå? 63 hati rruæ n-rbbi a-yakkan tudrt, imma ddat ur-tgi yat. rad-awn-yili
rruæ ula tudrt s-iwaliwn-ad-awn-ttiniå, 64 walaynni illa å-gratun
ma-ur-yuminn.» ašku yasuø issn zå-isizwar manwi ur-srs-umnnin, yissan
manwa ra-t-izznz. 65 izayd ilmma yini-asn: «mayad a-f-awn-nniå ‹ur-iñãar
yan a-d-sri-yašk iå-ur-as-d-ityawfka zå-baba.›»
66 åakudan ma-iggutn zå-imæãarn-ns fln-t, ur-a-sul-dids-tmunun.
67 isawl-d yasuø ilmma s-sin d-mraw n-umæãar yini-asn: «izd ula kunni tram
a-twrrim?» 68 yini-as simøan b¡rus: «wa-sidi, dar mit a-s-ra-nddu? kiyi a-dar
iwaliwn n-tudrt idumn. 69 ha-yaå numn nissan izd kiyi a-igan amñlay n-rbbi.»
70 yini-asn-d yasuø: «kunni s-sin d-mraw, is-urd nkki a-kÐn-istin? walaynni
yan gigun iga win iblis.» 71 åmkad a-s-ibdr yahuda yus n-simøan isçaryu¡
lli-ra-izznz yasuø waçça iga yan zå-sin d-mraw n-umæãar-ns.

7
1 tiåurdin n-mayan ar-itlulli yasuø å-tmazirt n-jalil. ur-iri
isawl lmasiæ
d-aytmas
a-iffuå s-tmazirt n-yudaya ašku ar-ttirin imåarn
n-ayt-yudaya a-t-nån. 2 å-uwssan-an yakmur-d løid
n-ayt-yudaya lli-mi-ttinin løid n-iæšaš. 3 sawln-d aytmas n-yasuø inin-as: «ddu
zå-åid s-yudaya ad-ñrn imæãarn-nnk ma-tskart. 4 ašku yan iran a-ityawssan
ur-a-itæãu iskkirn-ns. iå-a-tskart tiåawsiwin-ad, i眜a-k a-di-tssbayynt içf-nnk
i-ddunit.» 5 ašku ur-srs-uminn aytmas. 6 yini-asn yasuø: «azmz-nnun
illa-bdda, walaynni ur-ta-d-ilkim-uzmz-inu. 7 kunni, ur-gigun-illi
ma-f-a-kÐn-tkrhun ayt-ddunit-ad, imma nkki ar-iyi-tkrhun f-tugga lli-akkaå
f-lçКanat lli-skarn. 8 zaydat kunni a-tzzrim løid åin. ur-ta-rad-dduå nkki ašku
ur-ta-d-ilkim-uzmz-inu.» 9 inna-yasn åmkad, igawr sul å-tmazirt n-jalil.
10 walaynni lliå ftan aytmas ad-zzrin løid å-urušalim, iftu ula ntta s-tntla baš
a-t-ur-akÐzn mddn.
11 ar-srs-siggiln imåarn n-ayt-yudaya å-uwssan l-løid
isawl lmasiæ
d-ayt-urušalim
ar-ttinin: «manza åwalli?» 12 iggut ma-fllas-itnšmušn.
kra gisn ar-ittini: «argaz ifulkin a-iga.» kra ar-ittini: «uhu,
ar-ijllu mddn.» 13 walaynni ur-iñãar yan a-yall awal-ns, ašku ksuãn
zå-imåarn n-ayt-yudaya.
14 lliå iruæ mnaœœ å-uwssan l-løid, ikšm yasuø s-tgmmi n-rbbi ar-isslmad.
15 ar-gis-tøjjabn imåarn n-ayt-yudaya ar-ttinin: «argaz-ad ur-d-ikki lmdrst.
mamnk a-s-issn åunškad n-ulmmud?» 16 imma yasuø irur-asn inna:
«almmud-ad ur-igi winu. iga win åwalli-yyi-d-yuznn. 17 wanna iran a-iskar
ma-ira rbbi, nttan a-ra-yissan almmud-ad izd dar rbbi a-zå-d-yuška nåd
ar-d-sawalå zå-içf-inu. 18 yan-d-isawaln zå-içf-ns, ar-ittiri a-t-alån mddn.
walaynni yan ittirin a-t-yalå åwalli-t-id-yuznn, nttan ar-ittini læqq
ur-a-isskirkis. 19 musa ifka-yawn ššrø n-rbbi, walaynni ur-gigun-illi yan
iskarn s-ššrø. maç aylliå a-ttirim a-yyi-tnåm?» 20 rarn-as-d mddn-an: «kiyi,
kra l-ljnn a-k-ikšmn. ma-iran a-k-inå?» 21 yini-asn yasuø: «yan-uskkir
kad-skrå, ar-kullu-gis-ttøjjabm. 22 yuœœa-kÐn musa a-tññallm i-tarwa-nnun,
yuæanna 116
waçça urd musa ka-izwarn å-tñallit-an walaynni imzwura-nnun
a-zwar-iññullan. tmyarm åilad a-tññallm i-bnadm ula å-wass n-usunfu.
23 walaynni iå-tññullam i-bnadm å-wass n-usunfu baš a-tskarm s-ššrø n-musa,
ma-f-awn-flla-¡iyyr lliå jjujjiå bnadm kullut å-wass n-usunfu? 24 a-ur-ttnbaãm
s-ma-d-ibann i-mddn walaynni tnbaãat s-læqq.»
25 bdun kra n-ayt-urušalim ar-sqsan i-ngratsn ar-ttinin: «is-urd åwad
ad-ran imåarn a-t-nån? 26 hati ar-isawal å-wammas n-mddn, ur-as-nnin yat.
æaqqan ssnn izd s-œœaæt nttan a-igan lmasiæ n-rbbi? 27 walaynni argaz-ad,
nssn manizå-d-yuška. iå-d-yuška lmasiæ, ur-ra-yissan yan manizå-d-yuška.»
28 ar-isslmad yasuø å-tgmmi n-rbbi, yall awal-ns yini: «is-iyi-tssnm?
is-tssnm manizå-d-uškiå? ur-d-uznå içf-inu. læqq a-iga åwalli-yyi-d-yuznn,
walaynni ur-ti-tssinm kunni. 29 ssnå-t nkki ašku giå zå-gis, d-nttan
a-yyi-d-yuznn.» 30 nkrn mddn åakudan a-t-åwin, walaynni ur-iñãar yan
a-n-srs-ig afus ašku ur-ta-di-tlkim tasaøt-ns. 31 walaynni iggut å-mddn-an
ma-srs-yumnn, ar-ttinin: «iå-d-yuška lmasiæ n-rbbi is-ra-iskr lmøjizat uggÐar
n-maylli iskr-urgaz-ad?»
32 sfldn ifarisin i-ma-ttinin mddn i-ngratsn f-yasuø. nkrn ntni d-inmåurn
n-tgmmi n-rbbi, aznn-d imçzniyn a-t-amñn. 33 isawl yasuø s-mddn yini-asn:
«åir kra idrusn a-ra-sul-didun-iliå, wrriå ilmma s-walli-yyi-d-yuznn.
34 ra-sri-tsiggilm walaynni ur-ra-yyi-tafm, ašku illis rad-dduå ur-tñãarm
a-srs-tddum.» 35 ssmqsan ilmma mddn-an n-ayt-yudaya i-ngratsn inin: «manis
ra-iddu aylliå ur-ra-t-naf nkkÐni? is-ira a-iddu s-dar ayt-darnnå lli-zdånin
å-tmizar yaãni a-åin-isslmad ayt-tmizar-an? 36 ha-ntta inna ra-srs-nsiggil
ur-ra-t-naf, yini is-ur-nñãar a-nddu s-illis ra-iddu. ma-tga lmøna n-wawal-ad?»
37 å-wass iggÐran l-løid, iga ass kullu ihiyyan, ibidd
isaffn n-waman
n-tudrt
yasuø yall awal-ns yini: «wanna yaå irifi, a-d-sri-yašk
isu. 38 wanna sri yumnn, ‹isaffn n-waman n-tudrt
a-ra-iftu zå-uwl-ns› åmklli ityaran.» 39 awal-ad, inna-t yasuø f-rruæ n-rbbi
lli-ra-d-igguz f-willi srs umnnin. å-uwssan-an ur-ta-yasn-d-ityawfka rruæ, ašku
ur-ta-ityalal yasuø s-lmjd.
40 lliå sfldn mddn i-wawal-an, kra gisn inna: «s-œœaæt, åwad a-igan nnabi
lli-s-a-ntql.» 41 inin wiyyaã: «åwad a-igan lmasiæ n-rbbi.» imma wiyyaã
nnan: «izd tamazirt n-jalil a-zå-ra-d-yašk lmasiæ? 42 is-ur-ityara å-warra
n-rbbi, lmasiæ ra-ig zå-tasut n-ugllid dawd, ilal å-bitlaæm aduwwar lli-å-ttin
ikka izdå dawd?» 43 bãun mddn-an i-ngratsn f-ssibt-ns. 44 kra gisn ira
a-t-iåwi, walaynni ur-n-srs-igi yan afus-ns.
45 wrrin imçzniyn s-dar inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin. sqsan-tn ntni:
«maç aylliå ur-t-id-tiwim?» 46 inin-asn imçzniyn: «ur-jju-illi yan isawaln
zund argaz-an.» 47 inin-asn ifarisin: «izd ula kunni tjlam? 48 is-illa
zå-imåarn nåd ifarisin ma-srs-yumnn? 49 imma mddn-an yaãni lli-ur-ssinnin
ššrø, tagat a-tn-yutn.» 50 illa yan å-gr ifarisin-an ism-ns niqudimus, ikka-ttin
yuška-d dar yasuø. isawl åakudan yini-asn: 51 «is-ra-iækam ššrø-nnå f-yan
ur-ta-nsfld i-ma-ittini f-içf-ns ula nssn ma-iskar?» 52 imma ntni rurn-as: «izd
ula kiyi gu-jalil a-tgit? siggil å-warratn tissant is-ur-ra-d-yašk kra n-nnabi
zå-jalil.» 53 nkrn iftu kud yan s-tgmmi-ns.
yuæanna 117

8
1 imma yasuø idda s-uwrir n-zzitun. 2 zikk œbaæ
tamåart
lli-ityamañn f-zzna
ikšm-daå s-tgmmi n-rbbi, munn-d fllas mddn ggutnin.
igawr åin ar-tn-isslmad. 3 aškin-d srs kra n-imslmdn
n-ššrø d-ifarisin, awin-as-d yat-tmåart lli-d-umñn f-zzna. ssbiddn-tt-id
å-wammas n-mddn, 4 inin i-yasuø: «way-amslmd, ha-tamåart-ad numñ-tt-id
f-zzna. 5 yuœœa-yaå musa å-ššrø a-nkkat zund çtad s-iñran ard tmmt. imma
kiyi ma-ra-fllas-tinit?» 6 sawln dids åmkad baš a-fllas-amñn kra n-wawal
ma-s-a-yas-œraãn. imma yasuø ikÐna ar-itara s-uãaã-ns å-wakal. 7 zaydn
ar-t-sqsan aylliå-d-inm yini-asn: «wanna gigun ur-jju-iskirn ddnub a-izwur
a-n-fllas-iluæ añru.» 8 iknu-daå ar-itara å-wakal. 9 imma ntni, lliå sfldn
i-åunškan bdun ar-ttidun yan s-yan, zå-imqqurn ar imññiyn, aylliå ur-iqama åir
yasuø, d-tmåart-an a-sul-ibiddn å-lgddam-ns. 10 inm-d yasuø yini-as:
«manza-tn a-tamåart? is-ur-fllam-iækam yan?» 11 tini-as-d: «ur-illi yan
a-sidi.» yini-as yasuø: «ula nkki ur-ra-fllam-ækamå. zayd åilad, a-ur-sul-tskart
ddnub.»
12 isawl-daå yasuø s-mddn yini-asn: «nkki a-igan tifawt
lmasiæ iga tifawt
n-ddunit
n-ddunit. wanna didi itmunun rad-as-tili tifawt n-tudrt,
ur-ra-sar-ifttu å-tillas.» 13 inin-as-d ifarisin: «ha-kiyi
ar-takkat tugga f-içf-nnk. ur-zgant tugga-yad.» 14 irar-asn yasuø:
«iå-akkÐ-fkiå tugga-yad f-içf-inu hati læqq ad-gant tugga-nu, ašku ssnå
manizå-d-uškiå ula manis rad-dduå. ur-tssinm kunni manizå-d-uškiå ula tssnm
manis rad-dduå. 15 kunni ar-ttækamm s-tnbaãin n-ddunit-ad, imma nkki
ur-a-tækamå f-yan. 16 mrad is-ækamå ra-yÐåñan læukm-inu, ašku urd
waæduyyi a-rad-ækamå. illa-bdda didi baba lli-yyi-d-yuznn. 17 ityara
å-ššrø-nnun ‹iå-d-mšaškant tugga n-sin inagan tissanm is-yÐåñan-wawal-nsn.›
18 ha-yyi giå inigi n-içf-inu, inigi yaãni iga-t baba lli-yyi-d-yuznn.»
19 inin-as-d: «manza babak?» irar-asn yasuø: «ur-iyi-tssinm ula tssnm baba.
mrad is-iyi-tssnm ra-tissanm baba ula ntta.» 20 kullu mayad, inna-t yasuø lliå
a-isslmad å-tgmmi n-rbbi å-udåar lli-å-illa œœnduq. ur-inkir yan a-t-yamñ, ašku
ur-ta-di-truæ tasaøt-ns.
21 isawl-daå yasuø yini-asn: «rad-dduå nkki, tsigglm sri,
iggut ma-yumnn
s-lmasiæ
tmmtm sul å-ddnub-nnun. ur-tñãarm a-tddum s-illis
rad-dduå.» 22 sqsan mddn-an n-ayt-yudaya i-ngratsn
inin: «maç aylliå inna ‹ur-tñãarm a-tddum s-illis rad-dduå›? is-ra-inå içf-ns?»
23 izayd yasuø yini-asn: «kunni tgam zå-wakal, imma nkki giå zå-ignna.
kunni tgam win ddunit-ad, imma nkki ur-giå win ddunit-ad. 24 mayad
a-f-awn-nniå ra-tmmtm å-ddnub-nnun. iå-ur-tuminm is-giå åwalli bdda illan,
rad-nnit-tmmtm å-ddnub-nnun.» 25 inin-as-d: «ma-tgit kiyi?» irar-asn yasuø:
«nniå-awn-t å-isizwar. 26 iggut dari ma-gigun-ttiniå, yigat dari
ma-f-a-fllawn-tækamå. imma åwalli-yyi-d-yuznn, læqq a-iga, d-maylli mi dars
sfldå ayd ttiniå i-ddunit.» 27 imma ntni ur-ssinn izd rbbi babas ayd-f-a-isawal.
28 izayd yasuø yini-asn: «ar tallm yus n-bnadm f-uggjdi, åakudan
a-ra-tissanm is-giå åwalli bdda illan, tissanm is-a-sawalå s-mad-iyi-imla baba,
ur-a-skarå yat zå-içf-inu. 29 åwalli-yyi-d-yuznn illa-bdda didi. ur-iyi-ifl
yuæanna 118
waæduyyi, ašku ar-bdda-skarå ma-t-irãan.» 30 lliå sfldn mddn i-åunškan, iggut
ma-srs-yumnn.
31 isawl-daå yasuø s-willi srs umnnin å-gr mddn-an
lmasiæ a-ifsin
i-mddn zå-iskraf
n-ayt-yudaya yini-asn: «iå-tzgam å-wawal-inu, s-œœaæt
imæãarn-inu a-ra-tgm. 32 ra-tissanm læqq, d-læqq
a-rad-awn-ifsi zå-iskraf.» 33 rarn-as-d: «nkkÐni nga tarwa n-ibrahim,
ur-jju-illi mad-aå-ikrsn. maç a-ttinit ‹rad-awn-ifsi›?» 34 isawl yasuø yini-asn:
«læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. kullu wanna iskarn ddnub iga ismg i-ddnub.
35 yan igan ismg ur-rad-bdda-iqama å-tgmmi n-sidis, walaynni yus n-tgmmi
rad-bdda-ig gu-tgmmi. 36 iå-awn-d-ifsi yus, s-læqq ur-sul-ra-tilim å-iskraf.
37 ssnå izd tarwa n-ibrahim a-tgam, imma kunni ar-ttirim a-yyi-tnåm ašku
awal-inu ur-n-gigun-yufi maniå a-ittili. 38 ar-sawalå f-mad-ñriå å-dar baba,
imma kunni ar-tskarm ma-mi-tsfldm zå-babatun.»
39 inin-as-d: «ibrahim a-igan babatnnå.» irar-asn yasuø: «mrad is-tgam
tarwa n-ibrahim ra-tskarm åmklli iskar ibrahim. 40 walaynni ha-kunni åilad
ar-ttirim a-yyi-tnåm, nkki lli-awn-innan læqq lli-mi-sfldå å-dar rbbi. urd åmkan
a-iskr ibrahim. 41 imma kunni ar-tskarm zund babatun.» rarn-as-d: «urd tarwa
l-lfsad a-nga. yan babatnnå ka-darnnå-illan, a-t-igan d-rbbi.» 42 yini-asn
yasuø: «mrad is-iga rbbi babatun ra-yyi-tirim nkki, ašku uškiå-d zå-rbbi kå-d
dars. ur-d-uznå içf-inu walaynni nttan a-yyi-d-yuznn. 43 maç aylliå
ur-a-ttfhamm mayd-awn-ttiniå? ur-a-ttfhamm ašku ur-a-ttirim a-tsflidm
s-wawal-inu. 44 win babatun iblis a-tgam, ar-ttirim a-tskarm ma-irãan
babatun. iga wad inqqan zå-isizwar, ur-jju-iskir s-læqq ašku læqq ur-dars-illi.
åakud nna-isskarks ar-iskar s-ma-gis-illan, ašku bu-tkrkas a-iga, ig babas
n-kullu ma-isskirkisn. 45 imma nkki ar-awn-ttiniå læqq, mayad
a-f-ur-iyi-tuminm. 46 manwa gigun a-flla-izzgan kra n-ddnb? walaynni lliå
a-yawn-ttiniå læqq maç aylliå ur-iyi-tuminm? 47 wanna igan win rbbi,
ra-isflid s-iwaliwn n-rbbi. kunni ur-tgim win rbbi, mayad a-f-ur-a-tsflidm.»
48 sawln-d mddn-an n-ayt-yudaya inin-as: «is-ur-nÐåñan
illa lmasiæ ur-ta-illi
ibrahim
iå-a-fllak-nttini tgit gu-samira ikšm-k yal-ljnn?»
49 yini-asn yasuø: «ur-iyi-ikšim kra l-ljnn. nkki
ar-tuqqarå baba, imma kunni ur-a-yyi-ttuqqarm. 50 ur-a-skarå f-a-yyi-tuqqarn
mddn, walaynni illa yan itækamn, yiri mddn a-yyi-tuqqarn. 51 læqq ayad, læqq
a-rad-awn-iniå. wanna izgan å-wawal-inu, ur-sar-immut.» 52 rarn-as-d
mddn-an: «iban gik åilad is-k-ikšm kra l-ljnn. immut ibrahim ula lanbiya,
imma kiyi ar-ttinit ‹wanna izgan å-wawal-inu, ur-sar-immut.› 53 is-tugÐrt
babatnnå ibrahim ula lanbiya lli-mmutnin? mad-akkÐ-tåalt is-ti-tgit kiyi?»
54 isawl yasuø yini-asn: «mrad is-a-talåå içf-inu ur-iyi-igi yat, walaynni baba
lli-mi-ttinim rbbi-nnun, nttan a-yyi-italån. 55 ur-ti-tssinm kunni, walaynni
ssnå-t nkki. mrad is-nniå ‹ur-t-ssinå› ikun sskarkså zund kunni, walaynni ssnå-t
zgaå å-wawal-ns. 56 ifræ babatun ibrahim lliå issn is-ra-iñr ussan-inu, iñra-tn
ifræ bahra.» 57 rarn-as-d-daå mddn-an n-ayt-yudaya inin-as: «kiyi ur-ta-tkkit
smmus id-mraw-usggÐas. is-tñrit ibrahim?» 58 isawl yasuø yini-asn: «læqq
ayad, læqq a-rad-awn-iniå, lliå nkki ur-ta-illi ibrahim.» 59 lliå sfldn i-mayan,
asin iñran ma-s-a-t-kkatn, walaynni intl fllasn yasuø iffuå zå-tgmmi n-rbbi.
yuæanna 119

9
1 lliå ifta yasuø d-uåaras iñr yan-urgaz iga abukaã
lmasiæ irñm alln
i-ubukaã
zå-lliå ilul. 2 sqsan-t imæãarn-ns: «way-amslmd, maç
aylliå ilul åwad ibukã? izd f-ssibt n-ddnub-ns nåd f-ssibt
n-kra n-ddnub skrn-tn ayt-dars?» 3 isawl-d yasuø yini-asn: «urd f-ssibt
n-ddnub-ns nåd ddnub n-ayt-dars, walaynni ilul åmkad baš a-gis-ibayyn
ma-ra-iskr rbbi. 4 illa fllannå, maædd illa-uzal, a-nskar iskkirn
n-walli-yyi-d-yuznn. ra-d-yašk-iyã, ur-ra-yiñãar yan a-gis-iskr yat. 5 kra kkiå
å-ddunit giå tifawt n-ddunit.» 6 lliå inna mayad issufs f-wakal yaãr tallaåt
s-ilufsan-ns, iåm-tt i-walln n-ubukaã. 7 yini-as: «zayd, tsirdt å-ifrã n-silwam.»
tga lmøna n-silwam ‹amazan›. iddu-ubukaã ilmma isird, iwrri-d isfaw.
8 ar-ssmqsan-wadjarn-ns ntni d-willi-t-ñranin ar-itãalab, ar-ttinin i-ngratsn:
«is-urd åwalli itgawarn ar-itãalab ayad?» 9 kra inna: «nttan aya.» kra inna:
«uhu, åir irwas-t.» imma ntta irur-asn: «nttan-nnit ad-giå.» 10 sqsan-t ilmma:
«mamnk a-s-twrrit tsfawt?» 11 yini-asn: «åwalli mi ttinin yasuø yuãr tallaåt
iåm-tt i-walln-inu yini-yyi ‹zayd s-silwam tsirdt.› dduå sirdå isfiwå.»
12 inin-as: «imma ntta, mani ikka åila?» yini-asn: «ur-ssinå.»
13 awin argaz lli-sttin ikkan ibukã s-dar ifarisin. 14 ass n-usunfu a-iga
åassan å-yuãr yasuø tallaåt irñm alln-ns. 15 sqsan-t ifarisin f-mamnk a-s-iwrri
isfaw. yini-asn: «iåma tallaåt i-walln-inu, sirdå isfiwå.» 16 kra å-ifarisin
ar-ittini: «åwan, iban is-urd rbbi a-t-id-yuznn ašku ar-iskar å-wass n-usunfu
ma-gis-ur-iællan.» imma wiyyaã ar-ttinin: «yan iffuån aåaras n-rbbi, is-iñãar
a-iskar zund lmøjizat-ad?» bãun ntni i-ngratsn. 17 sawln-daå s-walli-sttin
ikkan ibukã inin-as: «imma kiyi lli-mi-irñm alln-nnk, ma-ra-fllas-tinit?»
yini-asn: «nnabi a-iga.»
18 walaynni imåarn n-ayt-yudaya ur-uminn is-ttin ikka ibukã iwrri isfaw.
aznn ilmma ma-d-itawin ayt-dars, 19 sqsan-tn: «izd iwitun ayad? izd åwad
a-f-a-ttinim ilul ibukã? mamnk a-s-iwrri isfaw?» 20 sawln ayt-dars inin-asn:
«nssn izd iwitnnå a-iga, ibukã zå-tlalit-ns. 21 walaynni ur-nssin mamnk
a-s-iwrri isfaw ula nssn ma-irñmn alln-ns. sqsat-t. hati argaz a-iga, iñãar
a-isawl f-içf-ns.» 22 åmkad a-s-nnan ayt-dars ašku ksuãn zå-imåarn
n-ayt-yudaya. mšaškan-d imåarn yadlli ad-ssufån zå-tgmmi n-tñallit wanna
innan izd yasuø a-igan lmasiæ n-rbbi lli-s-a-tqln. 23 mayan a-f-nnan ayt-dars
«sqsat-t. argaz a-iga.»
24 aznn-daå imåarn s-walli-sttin ikkan ibukã, inin-as: «nga-n srk rbbi
a-ur-tsskarkst. nssn åwan is-iffuå aåaras n-rbbi.» 25 isawl ntta yini-asn:
«ur-ssinå is-iffuå aåaras nåd uhu. taåawsa-yad ad-ssnå. kkiå-ttin bukãå, imma
åilad ha-yyi sfawå.» 26 inin-as: «mad-ak-iskr? mamnk a-irñm alln-nnk?»
27 irar-asn: «nniå-awn-t-yad, ur-sri-tsfldm. maç aylliå tram a-tsfldm tis
snat-twal? izd ula kunni tram a-tgm imæãarn-ns?» 28 rgmn-t åakudan inin-as:
«kiyi a-igan amæãar-ns, imma nkkÐni imæãarn n-musa a-nga. 29 nssn izd rbbi
a-isawaln s-musa, imma åwan ur-akkÐ-nssin manizå-d-yuška.»
30 isawl-urgaz-lli yini-asn: «løjb aya. ur-tssinm manizå-d-yuška, d-ntta irñm
alln-inu. 31 nssn is-ur-ra-isflid rbbi i-yan iffuån aåaras-ns, walaynni
yan-t-ituqqarn ar-iskar ma-t-irãan, nttan a-mi-isflid rbbi. 32 zå-isizwar
yuæanna 120
n-ddunit ur-jju-nsfld f-kra n-yan irñmn alln i-yan-d-iluln ibukã. 33 mrad
is-ur-d-yuški-urgaz-an zå-rbbi, ur-ra-yiñãar a-iskr yat.» 34 rarn-as: «kiyi
tømmrt s-ddnub zå-tlalit-nnk, tirit ad-aå-tsslmadt nkkÐni?» ssufån-t ilmma
zå-tgmmi n-tñallit.
35 isfld yasuø is-t-ssufån, yaf-t-in isqsa-t: «is-tumnt s-yus
awal l-lmasiæ
f-ubukã
n-bnadm?» 36 irar-as-d: «ini-yyi a-sidi manwa-t-igan,
baš a-srs-amnå.» 37 yini-as yasuø: «tñrit-t-yad, iga-t
åwad srk isawaln.» 38 irar-as-d: «ha-yyi umnå a-sidi.» iãr f-ifaddn-ns
å-lgddam-ns. 39 izayd yasuø yini-asn: «uškiå-d s-ddunit ad-bãuå afulki
d-lçКant, ad-isfiwn ibukaãn, bukãn åwilli sfawnin.» 40 sfldn-as kra n-ifarisin
lli-llanin åin, inin-as-d: «izd ula nkkÐni nbukã?» 41 irar-asn yasuø: «mrad
is-tbukãm s-œœaæt, ikun ur-ra-fllawn-yili læukm. walaynni ar-ttinim ‹nsfaw›,
f-åayan a-f-fllawn-illa læukm.»

10
1 yini-asn yasuø: «læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. yan
lmasiæ iga amksa
ifulkin
ifln imi n-zzribt iåli s-uwlli zå-mani yaãni, imikr a-iga, ig
amççar. 2 imma åwalli ikšmn zå-imi n-zzribt, iga amksa
n-uwlli. 3 nttan a-mi-irññm-ubuwwab, d-wawal-ns a-s-a-sflidnt-uwlli.
ar-n-yaqra s-tilli ganin tins, kraygatt yat s-ism-ns, ar-tnd-d-issufuå s-brra.
4 iå-tnd-d-issufå ra-iftu izwur-asnt, ãfurnt-t-uwlli-ns ašku ukÐznt awal-ns.
5 rad-rwlnt zå-yan igan aårib, ur-ra-t-ãfurnt ašku ur-a-tissannt awal n-iåribn.»
6 yasuø yut-asn lmøna-yad, imma ntni ur-ssinn ma-ira ad-asn-srs-iml.
7 izayd yasuø yini-asn: «læqq ayd-awn-ttiniå. nkki a-igan imi
lli-zå-a-kššmnt-uwlli. 8 kullu willi-d-uškanin åayd izrin, imakarn d-imççarn
ad-gan, ur-srsn-sfldnt-uwlli. 9 imma nkki giå imi. yan zå-gigi ikšmn ra-injm,
ar-itffuå ar-ikššm ar-itafa ma-å-a-iffrd. 10 åakud nna-d-yuška-umççar
ur-a-ittiri abla a-yakÐr inå ihlk. imma nkki uškiå-d ad-awn-tili tudrt, tili-awn
tudrt ikmmln. 11 nkki a-igan amksa ifulkin. amksa ifulkin a-itmtatn f-uwlli.
12 han imkiri ur-igi zund amksa, ašku urd tins ad-gant-uwlli. iå-n-iñra uššn
ifta-d, ra-ifl ulli irwl, yamñ-tnt-uwššn ifts-tnt. 13 ra-irwl ašku imkiri ka-iga,
ur-as-illi yat å-uwlli. 14 imma nkki giå amksa ifulkin. ssnå tinu ula tinu
ssnnt-iyi, 15 åmklli-yyi-issn rbbi baba issanå-t nkki. rad-fkå içf-inu i-lmut
f-ssibt n-uwlli. 16 dari ulli yaãni, ur-a-di-tmununt å-zzribt-ad, iqqan-iyi-d
a-tnd-d-ssmunå ula ntnti. rad-sfldnt s-wawal-inu, tili yat-tuwrut yili yan-umksa.
17 ha-yyi øzzaå dar baba, ašku rad-fkå içf-inu i-lmut baš ad-d-nkrå s-tudrt
l-ljdid. 18 ur-illi ma-rad-iyi-ikkis tudrt-inu walaynni ra-stt-fkå nkki. ñãarå
a-stt-fkå, iñãarå a-stt-amñå-daå. åmkad a-s-iyi-yuœœa baba.»
19 lliå sfldn mddn-an n-ayt-yudaya i-mayd inna bãun-daå i-ngratsn.
20 iggut gisn ma-ittinin: «kra l-ljnn a-t-ikšmn, iffuå içf-ns. maç aylliå
a-yas-sul-tsflidm?» 21 imma wiyyaã ar-ttinin: «uhu, yan å-illa ljnn
ur-ra-isawal åmkad. ljnun ur-rad-iñãarn ad-rñmn alln n-ibukaãn.»
22 å-uwssan-an fræn ayt-urušalim s-løid lli-å-d-rurn
isawl lmasiæ
f-içf-ns
tigmmi n-rbbi ssåusn-tt, ig-uzmz-an tagrst. 23 ar-ifttu
yasuø å-tgmmi n-rbbi å-udåar lli-mi-ttinin ‹alæni
yuæanna 121
n-suliman›. 24 munn-d fllas kra n-mddn n-ayt-yudaya inin-as-d: «ar managu
a-rad-aå-tadjt åmkad, kud yan d-ma-iswingim? iå-tgit lmasiæ n-rbbi, ini-aå-t
a-nissan.» 25 isawl yasuø yini-asn: «nniå-awn-t-yad walaynni ur-iyi-tuminm.
kullu mayd skarå s-ism n-rbbi baba ar-issbayyan mad-giå. 26 ur-tuminm
kunni ašku ur-tgim zå-uwlli-nu. 27 ar-sflidnt-uwlli-nu s-wawal-inu, ssnå-tnt
ar-iyi-tãfurnt, 28 ar-asnt-akkaå tudrt idumn. ur-ra-sar-tthlknt,
ur-rad-iyi-tnt-ikkis yan zå-ufus-inu. 29 baba lli-yyi-tnt-ifkan, yugÐr kullu
ma-illan. ur-iñãar yan a-tnt-ikkis zå-ufus n-baba. 30 nkki d-baba, yan a-nga.»
31 nkrn mddn-an åakudan, asin-daå iñran ma-s-a-t-kkatn. 32 imma yasuø
inna-yasn: «ha-yyi skrå å-gratun kigan d-ifulkitn lli-yyi-ifka baba a-tn-skrå.
f-manwa gisn a-f-tram a-yyi-tutm s-iñran?» 33 rarn-as-d: «urd f-kra n-ufulki
a-f-ra-k-nut walaynni f-iwaliwn-ad l-lkufr. bnadm ka-tgit walaynni ar-ttggat
içf-nnk d-rbbi.» 34 isawl yasuø yini-asn: «is-ur-ityara å-ššrø-nnun inna rbbi
i-kra n-mddn ‹kunni tgam id-rbbi›? 35 nssn is-yÐåñan kullu ma-ityaran
å-warratn n-rbbi. walaynni lliå inna ‹tgam id-rbbi› i-willi sfldnin i-wawal-ns,
36 maç aylliå tnnam ‹lkufr ayad› lliå nniå is-giå yus n-rbbi, nkki lli-iñli baba
yazn-iyi-d s-ddunit? 37 mrad is-ur-a-skarå iskkirn n-baba, ur-ra-kÐn-d-iqqan
a-sri-tamnm. 38 walaynni lliå a-tn-skarå, waçça ur-tuminm awal-inu
iqqan-kÐn-d a-tamnm iskkirn-inu, tissanm s-œœaæt izd nkki d-baba yan a-nga,
illa gigi iliå gis.» 39 nkrn-daå a-t-amñn, walaynni injm-asn.
40 iddu-daå yasuø s-tsga yaãni n-wasif n-urdun, s-illiå-ttin ikka yuæanna
ar-issddam. iqama åin, 41 ar-n-dars-ttaškin mddn ggutnin ar-ttinin: «yuæanna
ur-jju-iskir kra l-lmøjizt, walaynni kullu ma-inna yuæanna f-urgaz-ad yÐåñan.»
42 iggut åin ma-yumnn s-yasuø.

11
1 å-uwssan-an yuãn bahra yan-urgaz ism-ns liøazr, izdå
lmut l-liøazr
å-bitøanya lli-igan aduwwar n-maryam d-uwlltmas marta.
2 maryam-ad mi yuãn gÐmas liøazr tga çtalli iffin asafar f-iãarn n-yasuø
tsfiã-tn s-wazzar-ns. 3 aznnd-d taytmatin-lli s-yasuø inint-as: «wa-siditnnå,
ha-walli dark iøzzan yuãn bahra.» 4 lliå isfld yasuø i-mayad yini:
«tamaãunt-ad ur-ra-tggÐru s-lmut, walaynni ra-srs-iban lmjd n-rbbi, itmjjd yus
n-rbbi f-ssibt-ns.»
5 marta d-uwlltmas d-liøazr, ntni øzzan dar yasuø. 6 walaynni lliå isfld
is-yuãn liøazr iqama å-illiå illa sin-uwssan, 7 yini ilmma i-imæãarn-ns:
«a-nwrri s-tmazirt n-yudaya.» 8 imma ntni nnan-as: «way-amslmd, han
ayt-yudaya åir kra idrusn ayd-s-ran a-k-utn s-iñran. maç aylliå trit a-sul-twrrit
s-åin?» 9 irar-asn yasuø: «is-urd snat d-mrawt tasaøt a-illan å-uzal? yan ifttun
å-uzal ur-ra-ti-tut-tbayããrt ašku ar-ittisfiw s-tifawt lli-illan å-ddunit-ad.
10 imma yan ifttun å-iyã ra-ti-tut-tbayããrt, ašku ur-isfaw.» 11 åmkad
a-s-asn-inna yasuø, izayd ilmma yini-asn: «han amddakkÐl-nnå liøazr i¡¡as.
rad-dduå a-t-id-ssfaqå.» 12 inin-as imæãarn: «iå-i¡¡as a-sidi, ra-ijji.»
13 walaynni yasuø, f-lmut a-f-inna mayan, imma ntni åaln izd åir i¡s
a-f-isawl. 14 yini-asn yasuø ilmma s-wawal inmn: «immut liøazr. 15 išwa
åmkad f-ssibt-nnun lliå ur-dids-lliå nkki, ašku åmkad a-s-ra-twrrim tamnm
yuæanna 122
s-uggÐar. imma åilad, a-nddu s-dars.» 16 inkr tuma lli-mi-ttinin ‹akniw›, yini
i-imæãarn: «rwaæat ula nkkÐni, a-nmun d-umslmd a-n-dids-nmmt.»
17 lliå-n-ilkm yasuø, yaf-n liøazr kkuñ-uwssan a-n-ikka
lmasiæ iga tankra
ula tudrt
å-umããal. 18 aduwwar-an n-bitøanya yaggug
zå-urušalim s-ma-itggan kraã kilimitr. 19 uškan-d mddn
ggutnin n-ayt-yudaya s-dar marta d-maryam a-tnt-œbbrn f-gÐmatsnt. 20 lliå
tsfld marta is-d-yuška yasuø tftu tmnaggar-t-in, imma maryam tqama å-tgmmi.
21 tini-as-d marta i-yasuø: «wa-sidi, mrad is-tllit åid, ikun ur-akkÐ-ra-immt
gÐma. 22 walaynni ssnå ula åilad rad-ak-ifk rbbi aynna zå-gis tãalbt.»
23 yini-as yasuø: «ra-d-inkr gÐmam zå-lmut.» 24 tini-as-d marta: «ssnå
is-ra-d-inkr å-tnkra å-wass iggÐran n-ddunit.» 25 isawl yasuø yini-as: «nkki
a-igan tankra ula tudrt. wanna sri yumnn, waçça immut sul iddr. 26 imma
wanna iddrn yamn sri, ur-ra-sar-immt. is-tumnt mayad?» 27 tini-as-d: «umnå-t
a-sidi, amnå is-tgit lmasiæ yus n-rbbi lli-f-nsfld ra-d-yašk s-ddunit.»
28 marta tnna-yas åmkad twrri s-tgmmi. tår-d i-uwlltmas maryam, tini-as
å-gras dids: «hay-amslmd yuška-d, ar-gim-isqsa.» 29 lliå tsfld maryam
i-mayad, tnkr tazzl-d s-dars. 30 yasuø ur-ta-n-iruæ aduwwar, illa sul
å-illiå-ti-di-tmnaggar marta. 31 imma mddn lli-n-munnin å-tgmmi n-maryam
a-stt-œbbrn, lliå-tt-ñran tnkr tazzl s-brra, ãfurn-tt åaln is-tdda s-umããal
a-n-åin-talla. 32 imma maryam, lliå-di-tlkm dar yasuø, åir tñra-t tãr å-dar
iãarn-ns tini-as-d: «wa-sidi, mrad is-tllit åid, ikun ur-akkÐ-ra-immt gÐma.»
33 lliå-tt-iñra yasuø ar-talla, iñr ula åwilli-stt-in-ãfarnin ar-allan, bbin
å-tasa-ns ¡iyyr-as bahra. 34 yini-asn: «maniå-t-in-tmãlm?» inin-as: «ašk-id
a-tñrt a-sidi.» 35 ar-yalla yasuø. 36 inin mddn i-ngratsn: «ñrat mnšk
a-dars-iøzza.» 37 walaynni kra gisn inna: «åwad lli-irñmn alln n-ubukaã,
is-ur-ttin-ikki iñãar a-issanf lmut i-urgaz-ad?»
38 lliå-n-ilkm yasuø amããal, ibbi-daå å-tasa-ns.
lmasiæ issnkr-d
liøazr zå-lmut
amããal-an iga ifri, yili f-imi-ns yan-ifir imqqurn.
39 yini-asn yasuø: «ssittiyat ifir.» tsawl-d marta ulltmas
n-walli immutn tini-as: «wa-sidi, ra-iÿÿu ašku kkuñ-uwssan ayd-s-t-in-nmãl.»
40 irar-as yasuø: «is-am-ur-nniå ‹iå-tumnt ra-tñrt lmjd n-rbbi›?» 41 ssittin ifir
ilmma, yall yasuø alln-ns s-ignwan yini: «wa-baba, škrå-k ašku tsfldt-iyi.
42 ssnå is-a-yyi-bdda-tsflidt, walaynni nniå mayad f-ssibt n-mddn-ad biddnin
åid, baš ad-amnn izd kiyi a-yyi-d-yuznn.» 43 lliå inna mayad, yall awal-ns
s-jjhd yini: «wa-liøazr, ffuå-d.» 44 iffuå-d åwalli immutn. ityasas zå-ifassn-ns
ula iãarn-ns s-išddadn l-lkfn, idl-uwdm-ns s-yan-ušrwiã. izayd yasuø yini-asn:
«fsiyat-as trñmm-as.»
45 mddn-an n-ayt-yudaya lli-d-munnin d-maryam, lliå
skrn inmåurn
f-ad-amñn lmasiæ
ñran ma-iskr yasuø yigat gisn ma-srs-yumnn.
46 walaynni kra zå-gisn idda s-dar ifarisin, inin-asn
f-ma-iskr. 47 åakudan ad-nkrn inmåurn n-tgmmi n-rbbi, ntni d-ifarisin, ssmunn
imåarn l-lmækama ar-ttinin: «ma-ra-nskr? han argaz-an, ggutnt lmøjizat
lli-iskar. 48 iå-t-nudja åmkad, ra-srs-amnn kullu mddn, inkr srnnå løskr
n-rruman ihlk tigmmi n-rbbi ula tamazirt-nnå.» 49 isawl ilmma yan gisn
ism-ns qayafa, iga anmåur n-tgmmi n-rbbi å-usggÐas-an, yini-asn: «izd kunni
yuæanna 123
ur-a-ttfhamm yat? 50 is-ur-tssinm is-awn-yuf iå-immut yan-urgaz f-ssibt
n-mddn-nnå ula tyawhlakn ayt-tmazirt-nnå kullutn?» 51 qayafa, urd zå-içf-ns
a-zå-d-inna awal-ad, ašku iga anmåur n-tgmmi n-rbbi å-usggÐas-an, isawl
s-mad-as-imla rbbi, yini is-ra-immt yasuø f-ssibt n-ayt-tmazirt-ns. 52 imma
yasuø, urd åir ayt-tmazirt-an a-f-ra-immt, walaynni ra-d-issmun tarwa n-rbbi
lli-akutnin å-kullu ddunit baš ad-kullu-gn yan. 53 åassan ad-bdan imåarn
ar-tmšawarn f-mamnk a-s-rad-nån yasuø.
54 åakudan ur-sul-a-itlulli yasuø å-gr ayt-yudaya, iffuå zå-åin iddu
s-yat-tmazirt å-tama l-lçla s-yat-tmdint lli-mi-ttinin afraym. iqama åin ntta
d-imæãarn-ns. 55 yakmur-d løid n-usurf n-ayt-yudaya. å-uwssan-an
ar-di-ttaškin mddn ggutnin zå-iduran s-tmdint n-urušalim, baš ad-ssåusn
içfawn-nsn ur-ta-d-iruæ løid. 56 ar-siggiln s-yasuø ar-tbddadn å-tgmmi n-rbbi
ar-ttinin i-ngratsn: «ma-tswangmm? is-ra-d-yašk s-løid nåd uhu?» 57 imma
inmåurn n-tgmmi n-rbbi ntni d-ifarisin uœœan mddn, wanna issnn maniå illa,
ad-asn-t-yini baš a-t-amñn.

12
1 lliå sul qaman sãiœ-uwssan i-løid n-usurf, yašk-id yasuø
maryam tñåur
iwurzan l-lmasiæ
s-uduwwar n-bitøanya, s-dar liøazr lli-d-issnkr zå-lmut.
2 skrn i-yasuø imnsi, ar-fllasn-ttsççar marta, ig liøazr
yan zå-åwilli gawrnin ar-šttan d-yasuø. 3 tnkr maryam tawi-d yat-tbuqqalt
n-tujjut n-nardin iœfan, iggut-watig-ns bahra. tñåur srs iwurzan n-yasuø,
ar-as-tsfaã iwurzan s-wazzar-ns. tømmr-tgmmi s-waãu n-tujjut-an. 4 imil
isawl-d yan zå-imæãarn-ns, a-t-igan d-yahuda isçaryu¡ lli-ra-t-izznz, yini-asn:
5 «maç a-ur-tnz tujjut-ad? mrad is-tnza ra-di-tawi kraã id-miyya n-nnuqrt,
nfk-tn i-imñlaã.» 6 urd lhmm n-imñlaã a-t-in-igan aylliå inna åmkad. inna-t
ašku amççar a-iga. nttan a-dar-illa œœnduq-nsn, kra-n-gis-gan ar-zgis-itakÐr.
7 isawl yasuø yini-asn: «adjat-stt ad-as-yili mayad ar ass n-tmãlt-inu.
8 rad-bdda-didun-ilin imñlaã, imma nkki ur-rad-bdda-didun-iliå.»
9 iggut ma-isfldn is-illa yasuø å-bitøanya, ffuån-d aškin-d s-dars. urd åir
yasuø kad-ran walaynni ran ad-ñrn ula liøazr lli-d-issnkr zå-lmut. 10 mšawarn
inmåurn n-tgmmi n-rbbi ad-nån liøazr ula ntta, 11 ašku f-ssibt-ns ayd-s-wrrin
mddn ggutnin n-ayt-yudaya ar-tamnn s-yasuø.
12 ndid azkka sfldn mddn is-yumñ yasuø aåaras
ikšm lmasiæ
s-urušalim
yakmur-n s-urušalim. iggut å-urušalim ma-d-yuškan
ad-zzrin løid åin. 13 ffuån-d åakudan a-t-id-mnaggarn,
asin talãayin n-tayniwin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: «huœanna, ambarki a-iga
åwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi. ambarki a-iga-ugllid n-ayt-rbbi.» 14 yasuø
yufa yan-usnus ini fllas åmklli ityaran å-warra n-rbbi: 15 «ad-ur-tiksaãm
ay-ayt-urušalim. hay-agllid-nnun ifta-d f-usnus.» 16 mayad ur-t-fhimn
imæãarn-ns å-uwssan-an, walaynni tiåurdin n-ma-ityalal yasuø s-lmjd fhmn izd
fllas a-f-tyaran iwaliwn-ad, ktin-d mad-as-skrn mddn.
17 ar-fllas-akkan tugga kullu willi ñranin mamnk a-n-iåra i-liøazr
å-umããal issnkr-t-id zå-lmut. 18 iggut ma-isfldn f-lmøjizt lli-iskr, mayan
yuæanna 124
a-f-d-munn s-kigan a-t-id-mnaggarn. 19 ar-ttinin ifarisin i-ngratsn: «hati
ur-nñãar i-yat. ar-dars-ttazzal kullu ddunit.»
20 llan åin kra n-mddn n-ayt-tmizar yaãni å-gr
uškan-d ayt-tmizar
yaãni ad-ñrn lmasiæ
willi-d-uškanin ad-tøbadn å-urušalim å-uwssan l-løid.
21 aškin-d dar filibbus lli-igan gu-bitœayda å-tmazirt
n-jalil, inin-as: «a-sidi, nra a-nñr yasuø.» 22 iddu filibbus yini-t i-andraws.
imun dids andraws inin-t i-yasuø. 23 isawl yasuø yini-asn: «tlkm-d tasaøt
lli-å-ra-itmjjd yus n-bnadm. 24 læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå.
iå-ur-iãr-waqqa n-irdn å-wakal immt, waædut a-ra-iqama. walaynni iå-immut
ra-d-yawi œœabt iggutn. 25 wanna dar tøzza tudrt-ns ra-stt-ijlu, imma wanna
iœamæn å-tudrt-ns å-ddunit-ad ra-ikšm s-tudrt lli-idumn. 26 wanna iran a-ig
zå-içddamn-inu, illa fllas ad-didi-itmunu, yili-uçddam-inu å-innaå lliå nkki.
d-wanna igan açddam-inu, rbbi baba a-ra-t-yuqqr.
27 «hati iåufa-uwl-inu. izd ad-iniå ‹wa-baba, ssanf-iyi
lmut lli-d-itawin
tudrt
tasaøt-ad›? uhu, ašku mayad a-f-d-uškiå, ad-zriå
å-tasaøt-ad. 28 walaynni ãalbå-ak a-baba, a-d-iban lmjd
n-ism-nnk.» åakudan a-d-isawl yan-wawal zå-ignwan yini: «ssbayynå lmjd-ns,
d-ra-t-in-sul-ssbayynå.» 29 kullu mddn lli-biddnin d-yasuø sfldn-as. kra gisn
inna: «iggig ayd immussan.» kra inna: «kra l-lmalak ayd-srs-isawln.»
30 imma ntta inna-yasn: «urd f-ssibt-inu a-f-d-isawl-wawal-ad walaynni
f-ssibt-nnun. 31 ašku åilad a-ra-ittut læukm f-ddunit. åilad
a-ra-n-ityawgar-ugllid n-ddunit-ad. 32 imma nkki rad-tyalalå f-iggi n-wakal,
ldiå-d kullu mddn s-dari.» 33 s-wawal-ad a-s-imla yasuø mamnk a-ra-tg lmut
lli-s-ra-immt.
34 sawln-d mddn-an inin-as: «nsfld i-ma-ityaran å-ššrø f-lmasiæ n-rbbi,
ar-ittini is-rad-bdda-iqama. imma kiyi ma-f-a-ttinit ‹iqqan-d yus n-bnadm
a-ityalal›? ma-iga åwad mi ttinit ‹yus n-bnadm›?» 35 yini-asn yasuø: «kra
idrusn a-rad-sul-didun-tqama tifawt. ftwat maædd didun tifawt, a-kÐn-ur-amñnt
tillas. ašku yan iftan å-tillas ur-issin mani ra-ik. 36 amnat s-tifawt maædd sul
didun tlla tifawt, a-twrrim tgm ayt-tifawt.» lliå-asn-inna yasuø mayad, iftu
yaggug-n zå-gisn.
37 ggutnt lmøjizat lli-iskr yasuø å-dar mddn-an, walaynni ur-rin
a-srs-amnn. 38 åmkad a-s-yuwfa-wawal n-nnabi išaøya inna: «wa-sidi rbbi,
ma-yumnn lçbar-ad-d-niwi? ma-mi-tban-tñããart n-rbbi siditnnå?» 39 mayad
a-f-ur-ñãarn ad-amnn, ašku inna-daå išaøya: 40 «rbbi issbukã alln-nsn issiqar
içf-nsn, a-ur-ñrnt-walln-nsn ula ifhm içf-nsn ula wrrin-d sri a-tn-jjujjiå.»
41 åmkad a-s-inna išaøya ašku iñra lmjd n-siditnnå isawl fllas.
42 åmkan ad-gan mddn-ad, walaynni iggut ma-yumnn s-yasuø ula
zå-imåarn n-ayt-yudaya. walaynni ur-ñãarn a-t-inin ašku ksuãn zå-ifarisin
a-tn-ssufån zå-tgmmi n-tñallit. 43 ntni yuf darsn a-tn-talån mddn ula yulå-tn
rbbi.
44 yall yasuø awal-ns yini: «wanna sri yumnn, urd nkki
lmasiæ ra-ijjnjm
åwilli srs umnnin
ka-s-yumn walaynni yumn ula s-walli-yyi-d-yuznn.
45 d-wanna-yyi-iñran, iñra åwalli-yyi-d-yuznn.
46 uškiå-d ad-gå tifawt i-ddunit, a-ur-qaman å-tillas winna sri umnnin.
yuæanna 125
47 wanna isflidn i-iwaliwn-inu ur-a-srsn-iskar, urd nkki a-ra-fllas-iækam. ašku
uškiå-d s-ddunit ad-jjnjmå ddunit, urd a-fllas-ækamå. 48 imma
wanna-yyi-iægrn yagÐi a-isfld s-wawal-inu, rad-as-sul-yili ma-fllas-itækamn.
ašku awal lli-s-nniå, nttan a-ra-fllas-iækam å-wass iggÐran n-ddunit. 49 ašku
ur-a-sawalå åir zå-içf-inu. rbbi baba lli-yyi-d-yuznn, nttan a-yyi-yuœœan
f-ma-rad-iniå ula ma-s-a-sawalå. 50 ssnå izd luœit-ns a-itawin s-tudrt idumn.
kullu mayd-s-a-ttiniå, åmklli-yyi-t-id-imla baba, a-ti-ttiniå.»

13
1 iqama yan-wass i-løid n-usurf, yissan yasuø is-di-truæ
isird lmasiæ iãarn
i-imæãarn-ns
tasaøt lli-å-ra-iffuå ddunit iddu s-babas.
åmklli-bdda-iænna å-wins lli-llanin å-ddunit, issafu fllasn
lænant-ns ar ttmi. 2 igawr d-imæãarn-ns ar-didsn-ištta imnsi. yili didsn yahuda
yus n-simøan isçaryu¡ lli-mi-issmussa iblis ul-ns ar-iswingim a-izznz yasuø.
3 imma yasuø issn is-iga rbbi babas kullu ma-illan å-ddu-ufus-ns, yissan
is-d-yuška zå-rbbi, d-rbbi a-s-ra-iwrri. 4 inkr ilmma zå-imnsi ikkis aslham-ns
ibkis s-yat lfu¡a. 5 iffi aman å-wa¡¡aœ ibdu ar-isirid iãarn i-imæãarn-ns,
ar-tn-isfaã s-lfu¡a lli-s-ibkis. 6 lliå-n-ilkm simøan b¡rus, isawl-d b¡rus yini-as:
«izd a-sidi, trit a-tsirdt iãarn-inu?» 7 yini-as yasuø: «ur-tssint mayd skarå
åilad, walaynni ra-tissant tigira.» 8 irar-as-d b¡rus: «uhu a-sidi. ur-sar-tsirdt
iãarn-inu.» imma yasuø inna-yas: «iå-ur-k-sirdå ur-dark gigi yat.» 9 yini-as-d
ilmma simøan b¡rus: «iå-iga åmkad a-sidi, a-ur-iyi-tsirdt åir iãarn. sird-iyi ula
ifassn d-ugayyu.» 10 isawl yasuø yini-as: «yan yarudn ur-t-i眜a a-isird abla
iãarn-ns, ašku tåus kullu ddat-ns. tåusm kunni, walaynni urd kullukn.» 11 issn
yasuø manwa ra-t-izznz. mayan a-f-inna «urd kullukn tåusm.»
12 lliå isird iãarn-nsn, ils aslham-ns iskiws yini-asn: «is-tssnm
mad-awn-skrå? 13 kunni ar-iyi-ttinim ‹amslmd› ula ‹sidi›. išwa åmkad ttinim,
ašku åmkad ad-giå. 14 walaynni iå-sirdå iãarn-nnun, nkki lli-igan siditun
d-umslmd-nnun, yili fllawn ula kunni a-tsiridm iãarn n-ingratun. 15 mliå-awn
lmøna-yad baš a-tskarm åmklli-awn-skrå. 16 læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå.
açddam ur-yugÐr sidis. arqqas ur-yugÐr åwalli-t-yuznn. 17 imma åilad
iå-tssnm tiåawsiwin-ad, imbarkin a-ra-tgm iå-a-srsnti-tskarm.
18 «urd kullukn a-f-a-sawalå, ašku ssnå åwid stiå. walaynni iqqan-d a-ijru
åmklli ityaran å-warra n-rbbi inna, ‹åwalli didi išttan aårum, nttan
a-ra-yyi-iåãr.› 19 nniå-awn-t ur-ta-ijri, baš a-ti-di-tswangmm åakud nna-ijra,
tamnm is-giå åwalli bdda illan. 20 læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. wanna
iqbln yan uznå, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl åwalli-yyi-d-yuznn.»
21 lliå inna yasuø mayad tašk-t-id taåuft, yini-asn: «læqq
isawl lmasiæ f-yan
å-imæãarn-ns
ayd-awn-ttiniå. ra-yyi-izznz yan gigun.» 22 lliå sfldn
imæãarn i-åunškan ar-itmnad kra å-kra, duhdun ur-ssinn
manwa gisn a-f-isawl. 23 yili gisn yan-umæãar iøzza dar yasuø iskiws
å-tama-ns. 24 inøt-as-d simøan b¡rus a-isqsa yasuø manwa-f-isawl.
25 isnnd-n-umæãar-lli f-idmarn n-yasuø isqsa-t: «manwa a-sidi?» 26 isawl-d
yasuø yini-as: «a-t-igan d-åwan mi rad-ssaykå tuffañ¡-ad å-uruku fkå-as-tt.»
issayk ilmma tuffañ¡ n-uårum å-uruku ifk-tt i-yahuda yus n-simøan isçaryu¡.
yuæanna 126
27 åir yumñ yahuda tuffañ¡ s-t-ikšm ši¡an åakudan. yini-as yasuø: «åayad
ra-tskrt, zayd skr-t åil åil.» 28 imma wiyyaã lli-dids-gawrnin ur-ssinn
ma-f-as-inna awal-ad. 29 kra gisn iåal is-as-t-inna ašku yahuda a-dar-illa
œœnduq n-iqaridn-nsn. åaln is-t-yuœœa yasuø a-iddu a-d-iså åaylli-tn-i眜an
i-løid, nåd a-n-ifk kra i-imñlaã. 30 lliå yumñ yahuda tuffañ¡, iffuå æayna. iga
læal iã.
31 lliå iffuå yahuda yini-asn yasuø: «åilad a-ra-itmjjd
luœit l-ljdid
yus n-bnadm, iban-d lmjd n-rbbi gigi. 32 iå-d-gigi-iban
lmjd n-rbbi, ra-yyi-imjjd ula nkki, åilad a-ra-yyi-imjjd. 33 wa-tarwa-nu, åir
kra idrusn a-ra-sul-didun-qamaå. ra-sri-tsiggilm, walaynni åmklli-s-nniå
i-imåarn n-ayt-yudaya, åmkan a-s-rad-awn-iniå ula kunni, ‹ur-tñãarm a-tddum
s-illis rad-dduå.› 34 imma åilad rad-awn-fkå yat luœit l-ljdid. tænnwat
i-ngratun. åmklli gigun tænnuå, åmkan a-fllawn-illan ula kunni a-ttænnum
i-ngratun. 35 åmkad a-s-rad-issann kullu mddn izd imæãarn-inu a-tgam,
iå-a-ttænnum i-ngratun.»
36 isawl-d simøan b¡rus isqsa-t: «manis ra-tddut a-sidi?»
isawl lmasiæ
f-ma-ra-ijru i-b¡rus
yini-as yasuø: «ur-tñãart åilad a-yyi-tãfurt s-illis
rad-dduå, walaynni ra-yyi-n-tãfurt tigira.» 37 imma b¡rus
izuyd yini-as-d: «wa-sidi, maç aylliå ur-ñãarå a-k-ãfurå åilad? ha-yyi ujadå
ad-fkå içf-inu ard mmtå f-ssibt-nnk.» 38 isawl yasuø yini-as: «is-tujadt a-tfkt
içf-nnk tmmt f-ssibt-inu? læqq ayad, læqq a-rad-ak-iniå. ur-ra-iår-ufullus ard
tinit kra¡¡-twal ur-iyi-tssint.»

14
1 yini-asn yasuø: «ad-ur-tadjm taåuft a-tkšm
lmasiæ iga aåaras
ula læqq ula tudrt
s-uwlawn-nnun. amnat s-rbbi, tamnm ula sri.
2 ggutnt-tæuna å-tgmmi n-baba. mrad is-ur-igi åmkad
ur-rad-awn-t-iniå, ašku rad-dduå ad-awn-in-jjujadå adåar. 3 iå-ddiå
jjujadå-awn adåar rad-d-wrriå awiå-kÐn didi, tilim ula kunni å-illiå rad-iliå
nkki. 4 hati tssnm aåaras lli-itawin s-illis rad-dduå.» 5 isawl-d tuma yini-as:
«ur-nssin manis ra-tddut, a-sidi. mamnk a-s-ra-nissan aåaras?» 6 isawl yasuø
yini-as: «nkki a-igan aåaras ula læqq ula tudrt. ur-ra-n-iruæ yan dar rbbi baba,
abla iå-t-ssruæå nkki. 7 mrad is-iyi-tssnm, ikun tssnm ula baba. zå-åilad
tssnm-t tñrm-t.»
8 yini-as-d filibbus: «wa-sidi, ml-aå rbbi babak s-nqnøa.» 9 isawl yasuø
yini-as: «mnšk ayd didun kkiå a-filibbus, ur-ta-jju-yyi-tssint? wanna-yyi-iñran,
iñra baba. ma-f-iyi-tnnit ‹ml-aå rbbi babak›? 10 is-ur-tumint nkki d-baba yan
a-nga, illa gigi iliå gis? ur-a-yawn-d-ttiniå iwaliwn-ad zå-içf-inu, walaynni
baba lli-gigi-illan, nttan a-gigi-iskarn ma-ira. 11 amnat-iyi iå-awn-nniå ‹nkki
d-baba yan a-nga, illa gigi iliå gis.› nåd amnat-iyi f-ssibt n-mad-skarå. 12 læqq
ayad, læqq a-rad-awn-iniå. wanna sri yumnn, ra-iskar zund iskkirn lli-skarå.
ra-iskar ma-tn-yugÐrn, ašku rad-dduå nkki s-baba. 13 aynna tãalbm s-ism-inu,
ra-t-skrå. åmkad a-ra-d-iban lmjd n-baba å-yus. 14 iå-tãalbm kra s-ism-inu,
ra-t-skrå.
yuæanna 127
15 «iå-a-yyi-ttirim, ra-tskarm s-luœiyat-inu. 16 rad-ãalbå
isawl lmasiæ
f-waøwin
zå-baba, ifk-awn-d aøwin yaãni
lli-ra-d-yašk lli-rad-bdda-didun-iqama, 17 a-t-igan d-rruæ l-læqq.
ur-ñãarn ayt-ddunit-ad a-t-qbln ašku ur-jju-t-ñrin ula
ssnn-t. imma kunni tssnm-t ašku illa å-gratun, ra-sul-ikšm s-ugÐns-nnun.
18 ur-ra-kÐn-flå a-tgm igigiln, hati ra-d-darun-wrriå. 19 åir yan imikk
ur-sul-ra-yyi-ñrn ayt-ddunit-ad, imma kunni ra-yyi-tñrm. ašku lliå ddrå nkki
ra-tddrm ula kunni. 20 åassan a-ra-tissanm is-lliå å-baba tilim gigi iliå gigun.
21 wanna isflidn s-luœiyat-inu ar-srsnt-iskar, nttan a-yyi-ittirin.
d-wanna-yyi-ittirin, ra-t-yiri baba. ra-t-iriå ula nkki, ssbayynå-as içf-inu.»
22 isqsa-t yahuda yaãni urd isçaryu¡, yini-as: «mamnk a-sidi
a-rad-aå-di-tssbayynt içf-nnk, ur-ra-ti-tssbayynt i-ddunit?» 23 yini-as yasuø:
«wanna-yyi-ittirin, ra-iskar s-wawal-inu. ra-t-yiri baba, našk-id dars nili-bdda
dids. 24 imma wanna ur-iyi-ittirin, ur-ra-iskar s-wawal-inu. hati iwaliwn-ad
mi tsflidm ur-gin åir winu, gan win baba lli-yyi-d-yuznn.
25 «nniå-awn kullu mayad åilad å-sul didun lliå. 26 imma aøwin a-t-igan
d-rruæ lqudus lli-rad-awn-d-yazn baba s-ism-inu, nttan a-ra-kÐn-isslmad
f-kraygatt kra isskti-awn-d kullu mad-awn-nniå. 27 imma åilad flå-awn
sslamt. sslamt-inu ayd-awn-fkiå. ur-ra-tiñãar ddunit ad-awn-tti-tfk
åmklli-awn-tt-fkiå nkki. a-ur-tiksaãm ula tudjm taåuft a-tkšm s-uwlawn-nnun.
28 tsfldm-iyi nniå-awn ‹rad-dduå, wrriå-d ilmma s-darun.› mrad is-a-yyi-ttirim
ikun tfræm lliå-awn-nniå ‹rad-dduå s-baba› ašku baba yugÐr-iyi. 29 nniå-awn
kullu mayad ur-ta-ijri, baš a-yyi-tamnm åakud nna-ijra.
30 ur-ra-sul-didun-sawlå bahra. ra-d-yašk åwalli itækamn å-ddunit-ad, imma
ntta ur-dars-flla yat. 31 walaynni iqqan-d ayt-ddunit ad-issann is-a-ttiriå baba
ar-bdda-skarå s-luœiyat-ns. nkrat åilad, a-nffuå zå-åid.»

15
1 yini-asn yasuø: «nkki a-igan ddalit iœæan, ig baba
lmasiæ iga ddalit
iϾan
bu-igr. 2 ar-zgigi-itkkis tiœ¡¡win nna-ur-iskarn lållt.
ar-ifrrn kraygatt taœ¡¡a nna-yakkan lållt baš a-tigat lållt-ns
s-uggÐar. 3 ha-kunni åilad ttyawfranm s-iwaliwn lli-s-awn-nniå. 4 zgayat gigi,
zgaå gigun. ur-ra-tiñãar-tœ¡¡a a-tfk lållt iå-ur-tzga å-ddalit. ula kunni
ur-ra-tiñãarm a-tskrm lållt iå-ur-gigi-tzgam.
5 «nkki giå ddalit, tgm kunni tiœ¡¡win. wanna gigi izgan zgaå gis, nttan
a-ra-iskar lållt iggutn. iå-gigi-ur-tzgam ur-ra-tiñãarm i-yat. 6 wanna
ur-gigi-izgan, ra-n-ityawgar s-brra zund taœ¡¡a, iqar. wan tiœ¡¡win-an,
ar-tnt-ssmunun luæn-tnt-in å-løafit ad-jdrnt. 7 iå-gigi-tzgam zgan gigun
iwaliwn-inu, ra-tãalbm aynna tram ityawfka-yawn. 8 åmkad a-s-ra-itmjjd
baba, ašku ra-tskarm lållt iggutn, iban gigun is-tgam imæãarn-inu. 9 ha-yyi
ar-kÐn-ttiriå åmklli-yyi-ittiri baba. zgayat-bdda å-tayri-nu. 10 iå-a-tskarm
s-luœiyat-inu ra-tzgam å-tayri-nu, åmklli skarå s-luœiyat n-baba zgaå å-tayri-ns.
11 «kullu mayad, nniå-awn-t baš ad-awn-yili lfræ-ad dari illan, tømmrm
s-lfræ iggutn. 12 åmkad a-f-ra-kÐn-uœœaå. tænnwat i-ngratun åmklli gigun
tænnuå. 13 ur-tlli lænant yugÐrn tin yan ifkan içf-ns immt f-ssibt
yuæanna 128
n-imddukkÐal-ns. 14 kunni tgam imddukkÐal-inu, iå-a-tskarm ma-f-kÐn-uœœaå.
15 ur-sul-kÐn-giå d-içddamn-inu, ašku açddam ur-issin ma-itnawal sidis.
giå-kÐn d-imddukkÐal-inu, ašku mliå-awn kullu ma-mi-sfldå zå-baba.
16 ur-iyi-tstim kunni walaynni nkki a-kÐn-istin, ñliå-kÐn a-ttidum ar-tskarm
lållt iggutn lli-rad-bdda-idum. åmkad a-s-rad-awn-ifk baba aynna zå-gis
tãalbm s-ism-inu. 17 imma åilad ar-kÐn-tuœœaå a-ttænnum i-ngratun.
18 «iå-kÐn-kurhan mddn n-ddunit-ad, swangmad-d
awal l-lmasiæ
f-ddunit ula rruæ
is-iyi-kurhan nkki amzwaru. 19 mrad is-tgam win ddunit,
l-læqq ra-kÐn-ttirin ayt-ddunit zund mddn-nsn. walaynni ñliå-kÐn
zå-ddunit. ur-akkÐ-tgim win ddunit. mayan
a-f-a-kÐn-tkrhun ayt-ddunit. 20 swangmad-d maylli-awn-nniå, ‹açddam
ur-yugÐr sidis.› iå-iyi-ssrfufnn, ra-kÐn-ssrfufnn ula kunni. iå-sfldn s-wawal-inu,
rad-sfldn ula s-wawal-nnun. 21 kullu mayad rad-awn-t-skrn f-ssibt n-ma-tgam
winu, ašku ur-ssinn åwalli-yyi-d-yuznn. 22 mrad is-ur-d-uškiå sawlå srsn,
ur-ra-fllasn-ilin ddnub-nsn. imma åilad å-d-uškiå ur-ñãarn ad-inin ‹ur-nssin
mayd nskr is-yÐçšn.› 23 wanna-yyi-ikurhan, hati ikurha baba. 24 mrad
is-ur-skirå å-gratsn maylli ur-jju-iskir kra n-yan yaãni, ur-ra-fllasn-ilin
ddnub-nsn. walaynni åila ñran iskkirn-inu, krhun-iyi sul nkki ula baba. 25 ijra
åmkad baš a-yafu ma-ityaran å-ššrø-nsn ar-ittini ‹kurhan-iyi, waçça ur-illi
f-mi.›
26 «walaynni rad-d-srun-yašk rruæ l-læqq lli-d-iffuån zå-baba, a-t-igan
d-waøwin lli-rad-awn-d-aznå zå-baba. nttan a-ra-flla-yakka tugga. 27 ula
kunni ra-flla-takkam tugga, ašku tllam didi zå-isizwar.»

16
1 «nniå-awn kullu mayad baš a-ur-tduhdum tãrm.
almmud f-tækimt
n-rruæ lqudus
2 ra-kÐn-ssufån zå-tgÐmma n-tñallit. rad-d-sul-aškin kra
n-uwssan å-ra-iswangm wanna-kÐn-inåan is-iskr ma-irãan
rbbi. 3 rad-awn-skrn åmkan ašku ur-ssinn baba ula ssnn-iyi nkki. 4 nniå-awn
mayad ur-ta-ijri, baš a-di-tswangmm mad-awn-nniå åakud
nna-d-ilkm-uzmz-an. å-uwssan zwarnin ur-awn-nniå tiåawsiwin-ad ašku sul
didun lliå. 5 imma åilad å-rad-dduå s-walli-yyi-d-yuznn, ur-iyi-isqsa yan gigun
manis rad-dduå. 6 taå-kÐn-tguãi lliå-awn-sawlå f-tåawsiwin-ad, 7 walaynni
læqq a-rad-awn-iniå, yuf-awn ad-dduå. ašku iå-ur-ddiå ur-ra-d-srun--
yašk-waøwin, walaynni iå-ddiå rad-awn-t-id-aznå. 8 ra-d-yašk ntta,
ar-issbayyan læqq i-mddn f-ddnub lli-skarn, ula afulki lli-s-irãa rbbi, ula læukm
lli-ra-ittut f-ddunit. 9 rad-asn-issbayyan ma-igan ddnub ašku ur-sri-uminn.
10 rad-asn-issbayyan ma-igan afulki ašku rad-dduå s-baba ur-ra-yyi-sul-tñrm.
11 rad-asn-issbayyan ma-igan læukm ašku ittut-yad læukm n-rbbi f-walli
itækamn å-ddunit-ad.
12 «iggut dari mad-awn-sul-ttiniå walaynni ur-as-tñãarm åilad. 13 imma
åakud nna-d-yuška rruæ l-læqq, rad-awn-iml læqq kullut. ur-ra-isawal zå-içf-ns,
walaynni rad-awn-isawal f-maylli mi isflid iml-awn ma-ra-yili å-mayd-d-iftan.
14 ra-yyi-itmjjad nkki, ašku ra-yamñ awal-inu iml-awn-t-id. 15 kullu ma-i¡¡af
yuæanna 129
baba, iga winu. mayad a-f-awn-nniå ‹ra-yamñ awal-inu iml-awn-t-id.› 16 åir
yan imikk ur-sul-ra-yyi-tñrm, imikk tiåurdin n-mayan ra-yyi-daå-tñrm.»
17 kra å-imæãarn-ns ar-sqsan i-ngratsn: «mayd-aå-ittini
taguãi lli-ra-iggÐru
s-lfræ
åila ‹åir yan imikk ur-sul-ra-yyi-tñrm, imikk tiåurdin
n-mayan ra-yyi-daå-tñrm›? maç aylliå inna ‹rad-dduå
s-baba›? 18 ma-iqœad s-wawal-ad ‹åir imikk›? ur-nssin ma-f-a-isawal.»
19 imma yasuø issn is-ran a-t-sqsan, yini-asn: «izd awal-ad a-kÐn-issiæln
lliå-awn-nniå ‹åir yan imikk ur-sul-ra-yyi-tñrm, imikk tiåurdin n-mayan
ra-yyi-daå-tñrm›? 20 læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå. rad-fræn mddn
n-ddunit-ad, ¡iyyr-awn kunni ar-tallam, taå-kÐn-tguãi. walaynni
ra-tggÐru-tguãi-nnun s-lfræ. 21 ula tamåart iå-takmur a-taru, ar-tti-ttaå-tguãi,
ašku tlkm-d tasaøt-ns. walaynni iå-turu arraw-ns ar-tettu takrrayt lli-tzzri, ašku
tfræ s-bnadm lli-d-iffuån s-ddunit. 22 ula kunni, taå-kÐn-tguãi åilad, walaynni
ra-kÐn-daå-ñrå, tfræm s-uggÐar. ur-illi ma-rad-awn-ikkis lfræ-nnun.
23 å-uwssan-an ur-sul-ra-zgigi-tãalbm yat. læqq ayad, læqq a-rad-awn-iniå.
iå-tãalbm kra i-baba s-ism-inu, rad-awn-t-ifk. 24 ur-jju-tãalbm yat s-ism-inu
ar åilad. ãalbat yili-awn, tømmrm s-lfræ iggutn.
25 «kullu mayad nniå-awn-t s-lmøni, walaynni
lmasiæ inra takrrayt
n-ddunit
rad-d-aškin-uwssan å-ur-sul-rad-awn-sawlå s-lmøni.
rad-awn-iniå f-baba s-wawal inmn. 26 å-uwssan-an urd
nkki a-ra-itãalab baba f-ssibt-nnun walaynni ra-ti-ttãalabm kunni s-ism-inu.
27 ašku ar-kÐn-ittiri baba f-ssibt n-ma-yyi-ttirim, tamnm is-d-uškiå zå-rbbi.
28 uškiå-d-nnit zå-baba, kšmå-d s-ddunit-ad. rad-daå-ffuåå ddunit wrriå
s-baba.»
29 inin-as imæãarn-ns: «awal inmn ayd-s-a-tsawalt åilad, urd lmøni.
30 nñra åilad is-tssnt kullu ma-illan, tissant ula iswingimn n-mddn
ur-ta-k-fllasn-sqsan. f-mayan a-f-numn is-di-tuškit zå-rbbi.» 31 isawl-d yasuø
yini-asn: «is-tumnm åilad? 32 ra-di-tašk yat tasaøt, hati-nnit tlkm-d,
lli-å-ra-takutm, iruæ kud yan tigmmi-ns tflm-iyi waæduyyi. walaynni urd
waæduyyi a-rad-qamaå, ašku illa-bdda didi baba. 33 kullu mayad nniå-awn-t
baš a-tili sslamt-inu å-uwlawn-nnun. takrrayt a-rad-awn-yili å-ddunit.
walaynni zømat, ha-yyi nriå ddunit.»

17
1 lliå ikmml yasuø iwaliwn-ad, yall alln-ns s-ignwan
ar-itñalla lmasiæ
f-imæãarn-ns
yini: «wa-baba rbbi, tlkm-d tasaøt. mjjd yuk åilad,
a-d-gigi-iban lmjd-nnk. 2 ssnå is-tgit kullu bnadm
å-ddu-ufus-inu, ad-fkå tudrt idumn i-kullu willi-yyi-tfkit. 3 åmkad a-tga tudrt
idumn, a-k-issann kiyi lli-igan rbbi l-læqq, issann yasuø lmasiæ lli-di-tuznt.
4 ssbayynå-d lmjd-nnk å-ddunit-ad, kmmlå tawuri lli-yyi-tfkit. 5 imma åilad
a-baba, mjjd-iyi å-dark s-lmjd lli-yyi-illan å-dark lliå ur-ta-tlli ddunit.
6 «ha-yyi ssbayynå-d mamnk a-tgit i-willi-yyi-tfkit zå-ddunit-ad. winnk
ad-gan, d-nkki a-mi-tn-tfkit. zgan sul å-wawal-nnk, 7 issann izd dark a-d-ikka
kullu mayd-iyi-tfkit 8 ašku nniå-asn iwaliwn lli-yyi-tmlit. amñn iwaliwn-an
issann izd s-œœaæt zå-gik a-zå-d-uškiå, amnn izd kiyi a-yyi-d-yuznn.
yuæanna 130
9 f-ssibt-nsn a-f-ak-tãalabå åilad. ur-a-tãalabå f-ddunit walaynni
f-willi-yyi-tfkit, ašku winnk ad-gan. 10 kullu mad-dari-illan, iga winnk. ula
kullu mad-dark-illan, iga winu. imma ntni ar-gisn-itban lmjd-inu. 11 ha-yyi
åilad ra-n-dark-wrriå, ur-ra-sul-qamaå å-ddunit. imma ntni ddunit a-å-llan.
wa-baba rbbi amñlay, æãu-tn-bdda s-tækimt n-ism-nnk lli-yyi-tfkit, ad-kullu-gn
yan åmklli nga yan nkki dik. 12 å-uwssan lli-å-sul-didsn-lliå å-ddunit
ar-tn-tæãuå ar-tn-tgabalå s-tækimt n-ism-nnk lli-yyi-tfkit. ur-gisn-ityawhlak yan,
abla åwalli-d-iqqann a-ityawhlak baš a-yafu maylli ityaran åayd izrin.
13 «yan imikk ra-n-dark-aškå, imma åilad å-sul-lliå å-ddunit ar-asn-addrå
tiåawsiwin-ad baš ad-asn-yili kullu lfræ-ad dari illan. 14 mliå-asn awal-nnk,
krhun-tn mddn n-ddunit-ad ašku ur-gin win ddunit, åmklli ur-giå nkki win
ddunit. 15 ur-a-k-tãalabå a-tn-tssittit zå-ddunit walaynni a-tn-tssntalt zå-iblis.
16 ntni ur-gin win ddunit, åmklli ur-giå nkki win ddunit. 17 ãalbå-k a-tn-tññlit
i-içf-nnk s-uñlay l-læqq. awal-nnk a-igan læqq. 18 åmklli-yyi-tuznt s-ddunit,
åmkan a-tn-uznå ula ntni å-ddunit. 19 f-ssibt-nsn a-f-ññliå içf-inu i-uåaras-nnk
baš ad-ññlin ula ntni içfawn-nsn i-uåaras-nnk s-læqq.
20 «urd åwid ka-f-a-ki-tãalabå walaynni ãalbå-k ula f-winna ra-sri-yamn
f-ssibt n-wawal n-åwid. 21 ãalbå-k a-baba, ad-gn kullu yan, åmklli nga nkki
dik yan. ãalbå ad-gn ula ntni yan didnnå, baš ad-wrrin amnn ayt-ddunit-ad,
issann izd kiyi a-yyi-d-yuznn. 22 lmjd lli-yyi-tfkit, fkiå-asn-t, baš ad-gn
kullutn yan åmklli nga yan, 23 nkki didsn ula kiyi didi. riå ad-munn kullu
s-tamunt ikmmln, baš ad-issann ayt-ddunit-ad izd kiyi a-yyi-d-yuznn, issann
is-a-tn-ttirit åmklli-yyi-ttirit nkki.
24 «wa-baba, åwid-iyi-tfkit, riå ad-ilin ntni å-illiå rad-iliå nkki, ad-ñrn
lmjd lli-yyi-tfkit, ašku øzzaå dark ur-ta-tlli ddunit. 25 wa-baba rbbi ifulkin,
ur-k-ssinn mddn n-ddunit-ad, walaynni ssnå-k nkki. ula åwid, ssnn ntni izd kiyi
a-yyi-d-yuznn. 26 mliå-asn mamnk a-tgit. rad-asn-sul-malaå mamnk a-tgit,
baš a-gisn-tili tayri lli-s-a-yyi-ttirit, iliå gisn nkki.»

18
1 iññulla yasuø åmkan, iffuå ilmma ntta d-imæãarn-ns,
ityamañ lmasiæ
bbin talat n-qidrun s-illiå illa yan-uwrti, kšmn srs.
2 yahuda lli-iskrn f-a-izznz yasuø issn urti-an, ašku ar-gis-itmunu yasuø
d-imæãarn-ns mnnawt-twal. 3 iftu yahuda s-åin, yawi dids iøskrin n-rruman
ula kra n-imçzniyn uznn-tn inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin. asin didsn
lfnarat d-isufa d-imqlad. 4 yasuø issn kullu ma-rad-as-ijru, iffuå srsn yini-asn:
«ma-s-a-tsiggilm?» 5 inin-as: «yasuø gu-naœira.» yini-asn: «nkki a-t-igan.»
yahuda lli-iskrn f-a-t-izznz ibidd didsn. 6 imma ntni lliå-as-sfldn inna «nkki
a-t-igan,» wrrin tiåurdin ãrn s-wakal. 7 isqsa-tn-daå yasuø:
«manwa-s-a-tsiggilm?» inin-as: «yasuø gu-naœira.» 8 yini-asn yasuø: «nkki
a-t-igan åmklli-s-awn-nniå. iåd nkki a-s-a-tsiggilm, adjat åwid yaãni ad-ddun.»
9 åmkad a-s-yuwfa-wawal lli-s-yadlli-inna «ur-ityawhlak yan
zå-willi-yyi-tfkit.» 10 imma simøan b¡rus, tlla dars yat lkummit, ildi-tt-id yut
srs açddam n-unmåur n-tgmmi n-rbbi, ibbi-as amññuå afasi. iga ism
yuæanna 131
n-uçddam-an malçus. 11 imma yasuø inna-yas i-b¡rus: «rar lkummit-an
s-uålaf-ns. is-tåalt is-ur-rad-suå lkas-ad n-urfufn lli-yyi-ifka rbbi baba?»
12 amñn yasuø åakudan, sutln-as iøskrin d-umåar-nsn d-imçzniyn
n-ayt-yudaya, krsn-t s-izikr. 13 awin-t s-dar æannan, iga aãggÐal n-qayafa
lli-igan anmåur n-tgmmi n-rbbi å-usggÐas-an. 14 qayafa, nttan a-innan yadlli
i-imåarn n-ayt-yudaya «yuf iå-immut yan-urgaz f-ssibt n-mddn-nnå kullutn.»
15 imma simøan b¡rus ntta d-yan-umæãar yaãni ãfarn
b¡rus inakr lmasiæ
yasuø. amæãar-an, issn-t-unmåur n-tgmmi n-rbbi. ikšm
ula ntta s-wammas n-tgmmi n-unmåur s-illiå illa yasuø. 16 iqama b¡rus å-brra
å-dar imi. iffuå-ilmma-umæãar-an s-dar-tçddamt lli-itgabaln imi, isawl srs
išškšm b¡rus. 17 imma taçddamt-lli tnna-yas i-b¡rus: «is-ur-tgit ula kiyi
zå-imæãarn n-urgaz-an?» irar-as: «uhu, ur-zgisn-giå nkki.» 18 skrn içddamn
d-imçzniyn yat løafit n-trgin ašku illa-usmmiã, biddn å-tama-ns ar-rqqan. iddu
darsn b¡rus ibidd ar-didsn-irqqa.
19 inkr-unmåur n-tgmmi n-rbbi isqsa yasuø f-imæãarn-ns
ibidd lmasiæ
å-lgddam n-unmåur
ula almmud-ns. 20 isawl yasuø yini-as: «ha-yyi ssbayynå
almmud-inu å-lgddam n-mddn. ar-sslmadå å-tgÐmma
n-tñallit ula tigmmi n-rbbi å-illiå a-kullu-tmunun ayt-yudaya. ur-jju-ssntilå
awal-inu. 21 maç a-yyi-tsqsat nkki? sqsa åwilli-yyi-sflidnin, ašku ssnn
ma-ttiniå.» 22 lliå inna yasuø mayad yut-t yan zå-imçzniyn s-ubariq yini-as:
«matta åmkad tsawalt s-unmåur n-tgmmi n-rbbi?» 23 yini-as yasuø: «iå-illa
kra yÐçšnn å-mad-nniå, ml-iyi-t. walaynni iå-nniå œœaæt maç aylliå-iyi-tutt?»
24 yazn-t ilmma æannan åmklli ityawkrraf s-dar qayafa anmåur n-tgmmi
n-rbbi.
25 imma simøan b¡rus sul ibidd ar-irqqa, sqsan-t kra
b¡rus inakr-daå
lmasiæ
n-mddn: «is-ur-tgit ula kiyi zå-imæãarn-ns?» irar-asn:
«uhu, ur-zgisn-giå nkki.» 26 isawl-d yan-uçddam
n-unmåur n-tgmmi n-rbbi, iga zå-ayt-dar walli mi ibbi b¡rus amññuå, yini-as:
«maç, ur-k-dids-ñriå å-uwrti-an?» 27 irar-daå b¡rus: «uhu, urd nkki.»
iår-ufullus åakudan.
28 nkrn ilmma awin yasuø zå-dar qayafa s-lqœr l-læakm
ibidd lmasiæ
å-lgddam n-bila¡us
n-rruman, yili mayan zikk œbaæ. ur-kšimn s-lqœr, ašku
iærm f-wanna iran a-išš imnsi l-løid n-usurf. ur-rin
imåarn-an n-ayt-yudaya ad-ssærmn içfawn-nsn. 29 læakm bila¡us issn mayad,
iffuå-d s-darsn yini-asn: «ma-f-tœrãm i-urgaz-ad?» 30 rarn-as: «mrad
is-ur-iskir lçКant ur-rad-ak-t-id-nawi.» 31 yini-asn bila¡us: «awiyat-t kunni
tækamm fllas s-åaylli illan å-ššrø-nnun.» inin-as: «ur-darnnå læqq a-nækam
f-kra n-yan s-lmut.» 32 åmkad ijra baš a-yafu-wawal lli-s-inna yasuø
f-mamnk a-ra-tg lmut lli-s-ra-immt.
33 ikšm-daå bila¡us læakm s-lqœr, yuœœa iøskrin ad-šškšmn yasuø s-dars.
isqsa-t: «is-tgit agllid n-ayt-yudaya?» 34 irar-as yasuø: «izd asqsi-ad iga
winnk, nåd åir mddn yaãni ad-ak-t-innan?» 35 yini-as bila¡us: «maç giå
zå-ayt-yudaya? han mddn-nnk d-inmåurn-nnk a-k-id-yiwin s-dari. ma-tskrt?»
36 irar-as yasuø: «tagldit-inu ur-tgi tin ddunit-ad. mrad is-tga-tgldit-inu tin
ddunit-ad, rad-mmaån içddamn-inu a-yyi-ssntaln zå-ifassn n-ayt-yudaya. imma
yuæanna 132
nkki, tagldit-inu ur-tgi zå-åid.» 37 yini-as bila¡us: «izd-nnit agllid a-tgit?»
irar-as yasuø: «kiyi ayd innan is-giå agllid. mayad a-f-d-lulå i-ddunit, aškå-d
ad-akkaå tugga f-læqq. kullu wanna iran læqq ra-isflid i-wawal-inu.»
38 yini-as ilmma bila¡us: «ma-iga læqq?» åakudan inkr bila¡us iffuå-d s-dar
mddn-an n-ayt-yudaya yini-asn: «ur-gis-ufiå kra l-løib. 39 walaynni kraygatt
løid n-usurf ar-awn-gis-rññmå i-yan-uæbbas s-mklli tga løada-nnun. is-tram
åilad ad-awn-in-rñmå i-ugllid n-ayt-yudaya?» 40 åuwwtn ntni ar-ttinin: «ur-nri
åwad. rñm-aå-d i-barabbas.» imma barabbas iga aq¡¡aø.

19
1 åakudan yuœœa bila¡us iøskrin ad-awin yasuø ssåuršn-t.
tarfufnt l-lmasiæ
å-dar bila¡us
2 skrn ntni yan-ttaj zå-uzggÐar gn-as-t f-içf, sslsn-as
yan-uslham iñggÐaån, 3 ar-n-tbddadn å-lgddam-ns
ar-as-ttinin: «sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.» ar-t-kkatn s-ibariqn.
4 iffuå-d-daå bila¡us isawl s-mddn yini-asn: «hati rad-awn-t-id-ssufåå, tissanm
is-ur-gis-ufiå kra l-løib.» 5 iffuå-d yasuø ilmma, ils ttaj n-uzggÐar d-uslham
iñggÐaån. yini-asn bila¡us: «hay-argaz.» 6 lliå-t-ñran inmåurn d-imçzniyn
n-tgmmi n-rbbi ar-ssåuyyun ar-ttinin: «agÐl-t f-uggjdi. agÐl-t f-uggjdi a-immt.»
yini-asn bila¡us: «awiyat-t kunni tagÐlm-t f-uggjdi. ha-yyi ur-gis-ufiå kra
l-løib.» 7 imma mddn-an n-ayt-yudaya nnan-as: «nkkÐni s-ššrø-nnå
a-s-a-nskar. s-ma-illan å-ššrø iqqan-t-id a-immt ašku iga içf-ns d-yus n-rbbi.»
8 bila¡us lliå isfld i-mayd nnan tzayd gis tawda, 9 ikšm-daå s-lqœr isqsa
yasuø: «gu-mani a-tgit?» imma yasuø ur-as-irur s-yat. 10 yini-as bila¡us: «maç
aylliå ur-ra-di-tsawlt? is-ur-tssint is-ñãarå ad-ak-rñmå iñãarå a-k-nåå
f-uggjdi?» 11 isawl yasuø yini-as: «rbbi ad-ak-flla-ifkan tañããart. mrad
is-ak-tt-ur-ifki, ur-ra-tiñãart ad-iyi-tskrt yat. walaynni uggÐar-nnk a-ijla
åwalli-yyi-d-idæin å-gr ifassn-nnk.» 12 åakudan ar-iswingim bila¡us mamnk
a-ra-irñm i-yasuø, walaynni sul a-ssåuyyun mddn-an n-ayt-yudaya ar-ttinin:
«iå-trñmt i-urgaz-ad ur-tgit amddakkÐl n-qayœr, ašku wanna igan içf-ns
d-ugllid, iga anuwwaš n-qayœr.»
13 lliå isfld bila¡us i-mayd ttinin yawi-d yasuø s-brra.
lmasiæ f-uggjdi
iskiws å-lkursi l-læukm å-usays lli-mi-ttinin ‹asays
n-ifariwn›, ar-as-daå-ttinin ‹gabbata› s-wawal n-ayt-yudaya. 14 yili mayan
å-wass lli-å-a-tujadn mddn i-løid n-usurf, tlkm-d ¡uññunt n-wass. isawl-daå
bila¡us s-mddn-an n-ayt-yudaya yini-asn: «hay-agllid-nnun.» 15 rarn-as
ar-ssåuyyun: «ssitti-t, ssitti-t. agÐl-t f-uggjdi.» yini-asn bila¡us: «is-tram
ad-agÐlå agllid-nnun f-uggjdi?» rarn-as inmåurn n-tgmmi n-rbbi: «ur-darnnå
kra n-ugllid abla qayœr.» 16 åakudan bila¡us idæi-asn-d yasuø å-gr ifassn-nsn
a-t-agÐln f-uggjdi a-immt.
awin yasuø, 17 iffuå yasi aggjdi-ns s-udåar lli-mi-ttinin ‹taçКašt n-içf›,
ar-as-daå-ttinin ‹gulguta› s-wawal n-ayt-yudaya. 18 qqnn yasuø åin f-uggjdi
alln-t. agÐln dids sin yaãni f-iggjda f-ufasiy-ns ula f-uñlmaã-ns, yili yasuø
å-wammas. 19 yura bila¡us yat talluæt gn-tt-in f-iggi n-uggjdi. ityara gis
«yasuø gu-naœira, agllid n-ayt-yudaya» 20 s-iwaliwn n-ayt-yudaya d-win
ayt-ruma d-win ayt-yunan. årn-t mddn ggutnin n-yudaya, ašku tamdint
yuæanna 133
ur-taggug zå-udåar lli-å-ugÐln yasuø. 21 inin inmåurn n-tgmmi n-rbbi i-bila¡us:
«ad-ur-tarat ‹agllid n-ayt-yudaya›. ara ‹åwad iga içf-ns d-ugllid
n-ayt-yudaya.›» 22 irar-asn bila¡us: «mad-uriå, uriå-t.»
23 imma iøskrin, lliå ugÐln yasuø f-uggjdi, asin timlsa-ns bãun-tnt f-kkuñ¡,
kraygatt aøskri d-ma-yiwi. asin ula aqššab n-yasuø, imma aqššab-an ur-ittgÐni,
ityawñãa zå-uflla ar izdar. 24 inin i-ngratsn: «a-t-ur-nbbi. a-d-fllas-ngr asåar,
nñr manwa ra-t-yawi.» åmkad a-s-yuwfa ma-ityaran å-warra n-rbbi inna
«bãan timlsa-nu i-ngratsn, grn-d asåar f-uqššab-inu.» åmkan ad-skrn iøskrin.
25 tbidd innas n-yasuø å-tama n-uggjdi, nttat d-çaltis n-yasuø d-maryam
tamåart n-kluba d-maryam ullt-magdala. 26 yasuø iñra innas d-umæãar
lli-dars-iøzzan ibidd å-tama-ns. yini-d i-innas: «wa-tamåart, han yum
å-tama-nnm.» 27 yini-d i-umæãar: «han innak å-tama-nnk.» tasaøt-an
a-stt-yiwi-umæãar ad-dars-tzdå.
28 åakudan issn yasuø is-ikmml kullu ma-fllas-illan,
lmut l-lmasiæ
issafu ilmma ma-ityaran å-warra n-rbbi isawl-d yini:
«hati rufiå.» 29 tlla åin yat-tbuqqalt n-waman l-lçll, ffin-tt mddn f-yan-ušrwiã,
gn-t f-yat-tœ¡¡a n-uzukkÐni, mdin-as-t-in s-imi-ns. 30 lliå iswa yasuø lçll yini:
«yuwfa.» issknu içf-ns idæi rruæ-ns.
31 åassan a-iqaman i-wass n-usunfu, ar-gis-tujadn mddn i-løid. ur-rin
imåarn n-ayt-yudaya a-n-tqama ddat n-willi mmutnin f-uggjdi å-wass l-løid.
ãalbn zå-bila¡us a-tn-yadj ad-asn-rñn iãarn kkisn-tn-d ilmma. 32 ddun iøskrin
rñn iãarn i-yan zå-willi tyaggalnin d-yasuø, rñn ilmma iãarn i-wayyaã.
33 imma yasuø, lliå-t-lkmn afn-t-in immut, ur-rñin iãarn-ns. 34 åakudan
iruæ-n yan zå-iøskrin issyaggas-t å-tsga-ns s-uæriš, s-d-ffin idammn d-waman.
35 åwalli iñran kullu mayad ifka tugga-ns fllas baš a-tamnm ula kunni.
inna læqq, yissan izd læqq ayd inna. 36 ijra åmkad baš a-yafu ma-ityaran
å-warra n-rbbi inna: «ur-ra-irñ kra n-içs å-içsan-ns.» 37 ityara-daå å-warra
yaãni: «rad-tmnadn å-åwalli ssyaggasn.»
38 tiåurdin n-mayan yašk-id yusf gu-rama. ikka-ttin ula
timãlt l-lmasiæ
ntta iga zå-imæãarn n-yasuø, walaynni s-tntla ašku iksuã
zå-imåarn n-ayt-yudaya. iãalb zå-bila¡us a-t-yadj a-yawi ddat n-yasuø. yadj-t
bila¡us, yašk-id ilmma issitti ddat-ns. 39 imun-d dids niqudimus lli-sttin ikkan
idda å-iyã s-dar yasuø. yawi-d niqudimus ma-itggan kraã id-mraw kilu
n-isafarn n-tmãlt, yili gisn lmurr d-œœabra. 40 asin ddat n-yasuø gn-as isafarn,
kfnn-tt s-išddadn l-lkttan åmklli skarn ayt-yudaya.
41 illa yan-uwrti å-udåar lli-å-immut yasuø, yili gis yan-umããal l-ljdid
ur-jju-n-gis-ityawmãal yan. 42 srsn-in ddat n-yasuø å-umããal-lli ašku
yakmur-d, d-uzkka ra-darsn-ig løid.

20
1 zikk œbaæ n-wass l-lædd, sul llant tillas, tddu maryam
tankra l-lmasiæ
zå-lmut
ullt-magdala s-umããal. lliå-n-tlkm amããal tñr-n ifir
lli-s-iqqn ityattay zå-imi-ns. 2 twrri-d ar-di-ttazzal s-dar
simøan b¡rus d-umæãar yaãni lli-iøzzan dar yasuø tini-asn: «ssittin siditnnå
zå-umããal. ur-nssin maniå-t-in-srsn.»
yuæanna 134
3 inkr b¡rus ntta d-umæãar yaãni, ftun ar-tazzaln s-umããal. 4 amæãar
yaãni izwar b¡rus s-dar-umããal, 5 iknu iñr-n išddadn l-lkttan sul gis ttrsn,
walaynni ur-srs-ikšim. 6 ilkm-d simøan b¡rus tiåurdin-ns ikšm s-umããal, iñr
išddadn ttrsn gis. 7 iñr ašrwiã lli-s-sslullin i-ugayyu n-yasuø, imuttl waædut
ur-n-ittrs f-iggi n-išddadn. 8 izayd-ilmma-umæãar lli-d-izwarn s-dar-umããal,
ikšm srs ula ntta, iñr ma-illan yamn. 9 ur-ta-fhimn lmøna n-warratn n-rbbi
lli-å-ityara iqqan-d a-d-inkr lmasiæ zå-lmut. 10 wrrin-d ilmma imæãarn-an
s-tgmmi.
11 imma maryam tbidd å-brra n-umããal ar-talla. sul
iban lmasiæ
i-maryam
a-talla tknu taggÐ-n s-umããal, 12 tñr-n sin lmalayka lsan
ullt-magdala timlsa mllulnin. gawrn å-illiå-n-srsn ddat n-yasuø, yan
å-dar içf-ns d-yan å-dar iãarn-ns. 13 sawln-d
lmalayka-yan inin-as: «wa-tamåart, maç aylliå a-tallat?» tini-asn: «ssittin sidi,
ur-ssinå maniå-t-in-srsn.» 14 lliå tnna mayad, tgrawl tiåurdin-ns s-tñra yasuø
ibidd. nttat ur-tssin izd yasuø a-iga. 15 isawl-d yini-as: «wa-tamåart, maç
aylliå a-tallat? ma-s-a-tsiggilt?» imma nttat tåal is-iga angabal n-uwrti, tini-as:
«a-sidi, iåd kiyi a-t-yusin, ini-yyi maniå-t-in-tsrst, ad-dduå a-t-awiå.» 16 imma
yasuø inna-yas-d: «maryam.» tgrawl gis tini s-wawal n-ayt-yudaya: «rabbuni.»
tga lmøna-ns ‹amslmd›. 17 yini-as-d yasuø: «ad-ur-gigi-tamñt, ašku
ur-ta-tyalalå s-baba. walaynni ddu s-dar aytma tinit-asn ra-tyalalå s-walli igan
baba ig babatun, iga rbbi-nu ig rbbi-nnun.» 18 tnkr maryam ullt-magdala tftu
s-dar imæãarn tini-asn: «ha-yyi ñriå siditnnå.» tsawl-asn f-mad-as-inna yasuø.
19 tadggÐat n-wass-an l-lædd, munn imæãarn å-tgmmi,
iban lmasiæ
i-imæãarn-ns
qqnn-d imawn ašku ksuãn zå-imåarn n-ayt-yudaya.
åakudan iban-asn-d yasuø ibidd å-gratsn yini-asn:
«ad-awn-tili sslamt.» 20 isawl-asn åmkad iml-asn ifassn-ns d-tsga-ns. fræn
imæãarn bahra lliå ñran siditsn. 21 yini-asn-daå: «ad-awn-tili sslamt.
åmklli-yyi-d-yuzn baba, åmkad a-s-ra-kÐn-aznå åilad.» 22 iœuã gisn yini-asn:
«amñat rruæ lqudus. 23 wanna mi tœamæm f-ddnub-ns, hati tyattayn fllas.
d-wanna mi ur-tœamæm, sul fllas qaman ddnub-ns.»
24 imma yan zå-sin d-mraw n-umæãar ism-ns tuma,
isawl lmasiæ
s-tuma
ar-as-daå-ttinin ‹akniw›, ur-didsn-illi åakud
lliå-d-darsn-yuška yasuø. 25 nnan-as: «ha-yaå nñra
siditnnå.» imma ntta irur-asn-d: «ur-rad-amnå nkki ard ñrå tiggas å-ifassn-ns,
ggrå-n i-latrt n-imsmarn, gå afus-inu å-tsga-ns.»
26 zrin tam-uwssan, munn-daå imæãarn å-tgmmi qqnn-in imawn, yili didsn
ula tuma, s-asn-d-iban yasuø ibidd å-gratsn yini-asn: «ad-awn-tili sslamt.»
27 yini ilmma i-tuma: «ñr ifassn-inu, tggrt-asn. mdi-d afus-nnk, tgt-t-in
f-tsga-nu. ad-ur-ttškkat, åir amn.» 28 isawl tuma yini: «wa-sidi, wa-rbbi-nu.»
29 imma yasuø inna-yas: «is-tumnt åilad å-iyi-tñrit? imbarkin ad-gan winna
sri umnnin bla-yyi-ñran.»
30 kigan d-tmitar yaãni a-iskar yasuø å-dar imæãarn-ns, ur-tyarant
å-warra-yad. 31 walaynni tyarant çtid baš a-tamnm is-iga yasuø yus n-rbbi ig
lmasiæ-ns, tili-awn tudrt s-ism-ns iå-srs-tumnm.
yuæanna 135

21
1 tiåurdin n-mayan iban-d-daå yasuø i-imæãarn-ns
iban lmasiæ
i-imæãarn-ns å-tama
å-tama n-umda n-¡abariyya. åmkad a-s-d-iban. 2 illa åin
n-umda simøan b¡rus d-tuma lli-mi-ttinin ‹akniw› d-natanayl
gu-qana å-tmazirt n-jalil, ntni d-tarwa n-zabdi d-sin
imæãarn yaãni. 3 inna-yasn simøan b¡rus: «rad-dduå ad-gmrå islman.» inin-as:
«ra-dik-nmun.» ffuån ilmma å-yat tanawt, zzrin iã kullut, ur-umñn yat.
4 lliå-di-tåli tafukt ibidd yasuø å-tama n-waman, walaynni ur-ssinn izd yasuø
a-iga. 5 isawl-d srsn yini: «wa-ifrçan, is-tumñm kra n-islman?» inin-as:
«ur-numñ yat.» 6 yini-asn-d: «luæat-n ššbkt å-tsga tafasit n-tanawt, s-n-tufam
kra.» luæn-in ššbkt, s-tømmr åakudan s-islman ggutnin aylliå ur-ñãarn
a-stt-ssålin s-tanawt.
7 isawl-d-umæãar lli-iøzzan dar yasuø yini i-b¡rus: «hati siditnnå ayan.»
lliå isfld simøan b¡rus izd siditsn ayan, ibkis ašku ilsa åir ma-ifssusn, yakÐi-n
å-waman. 8 ur-bahra-taggug tanawt zå-wakal, ra-yili å-gratsn ma-itggan
miyya n-mitru. ar-lddin imæãarn yaãni ššbkt lli-iømmrn s-islman aylliå truæ
tanawt akal. 9 lliå ffuån s-wakal afn-in yat løafit n-trgin, ttrsn fllas kra
n-islman, yili-uårum. 10 isawl-d yasuø yini-asn: «awyad-d kra zå-islman-an
tumñm.»
11 iwrri simøan b¡rus ikšm s-tanawt, ildi ššbkt s-wakal tømmr s-islman
mqqurnin. illa gis miyya d-smmus id-mraw d-kraã (153) n-uslm. waçça tømmr
s-åunškan, ur-tbbi ššbkt. 12 yini-asn-d yasuø: «aškad-d a-tššm.» ur-izøm yan
å-imæãarn a-t-isqsa ma-iga, ašku ssnn izd siditsn a-iga. 13 inkr yasuø yasi
aårum ifk-asn-t, ifk-asn ula islman. 14 çtad a-igan tis kra¡¡-twal n-is-d-iban
yasuø i-imæãarn-ns tiåurdin n-ma-d-inkr zå-lmut.
15 lliå ššan, isawl-d yasuø s-simøan b¡rus yini-as:
isawl lmasiæ s-b¡rus
«wa-simøan yus n-yuna, is-a-yyi-ttirit uggÐar
n-ma-yyi-ttirin åwid?» irar-as b¡rus: «iyah a-sidi, tssnt is-dari-tøzzat.» yini-as-d
yasuø: «ks ilqqaån-inu.» 16 isqsa-t yasuø tis snat-twal: «wa-simøan yus
n-yuna, is-a-yyi-ttirit?» irar-as b¡rus: «iyah a-sidi, tssnt is-dari-tøzzat.»
yini-as-d yasuø: «gabl ulli-nu.» 17 isqsa-t yasuø tis kra¡¡-twal: «wa-simøan
yus n-yuna, is-dark-øzzaå?» ¡iyyr ilmma i-b¡rus ašku inna-yas tis kra¡¡-twal
«is-dark-øzzaå?» isawl yini-as: «a-sidi, tssnt kullu ma-illan. tssnt
is-dari-tøzzat.» yini-as-d yasuø: «ks ulli-nu. 18 læqq ayad, læqq a-rad-ak-iniå.
å-tmññit-nnk ar-ttaggst i-içf-nnk tftut s-inna trit, walaynni å-tuwssrt-nnk
ra-n-tmdit ifassn ibkis-ak yan yaãni yasi-k s-illi ur-trit.» 19 åmkad a-s-imla
yasuø mamnk a-ra-tg lmut n-b¡rus lli-s-ra-itmjjd rbbi. izayd yasuø yini-as:
«ašk-id kiyi, mun didi.»
20 igrawl b¡rus tiåurdin-ns iñr amæãar lli-iøzzan dar yasuø, ig
åwalli-n-isnndn f-idmarn n-yasuø å-wass n-imnsi isqsa-t f-manwa ra-t-izznz.
21 lliå iñra b¡rus amæãar-an yuška-d a-d-didsn-imun, isqsa yasuø fllas yini:
«imma åwan a-sidi, ma-rad-as-ijru?» 22 yini-as yasuø: «iå-riå a-sul-iddr
ard-d-wrriå ma-gis-trit kiyi? ašk-id mun didi.» 23 zå-åakudan a-iffuå lçbar
å-dar aytmatn, ar-ttinin is-ur-ra-immt-umæãar-lli. walaynni yasuø ur-inni
«ur-ra-immt.» inna «iå-riå a-sul-iddr ard-d-wrriå ma-gis-trit kiyi?»
yuæanna 136
24 amæãar-an a-ifkan tugga-ns f-tåawsiwin-ad, yara-tnt å-warra-yad. nssn
is-Ðåñannt tugga-ns. 25 kigan d-tåawsiwin yaãni iskr-tnt yasuø. irwas-iyi
iå-tnt-kullu-nura yat s-yat, ur-ra-tamu ddunit kullu arratn-an.
137

iskkirn n-irqqasn

1
1 wa-tawfilus, uriå-ak-n å-warra-nu amzwaru f-kullu ma-iskr yasuø ula
ma-isslmad zå-isizwar 2 ar ass lli-å-ityalal s-ignna. walaynni lliå ur-ta-ityalal
isawl s-willi isti ad-gn irqqasn-ns, yuœœa-tn s-tækimt n-rruæ lqudus
f-ma-rad-skarn. 3 yuška-d darsn tiåurdin l-lmut-ns, ar-asn-imala s-tmitar
ggutnin is-d-inkr iddr. ar-asn-issbayyan içf-ns kkuñ id-mraw n-wass,
ar-asn-isawal f-tgldit n-rbbi.
4 lliå didsn igawr yasuø å-uwssan-an yini-asn:
iwaliwn l-lmasiæ
i-irqqasn-ns
«ad-ur-tffuåm tamdint n-urušalim, walaynni qlat
s-lbaraka lli-f-inna baba rbbi rad-awn-tt-ifk, sawlå-awn
fllas. 5 ikka-ttin yuæanna ar-issddam mddn å-waman, imma kunni tigira n-kra
n-uwssan drusnin, ra-tddmm s-rruæ lqudus.»
6 åakudan lliå dids munn sqsan-t: «wa-siditnnå, is-ra-di-trart tagldit
i-ayt-rbbi å-uwssan-ad?» 7 yini-asn: «baba rbbi a-dar awal a-iskar ussan
d-izmaz. ur-ra-tissanm kunni managu a-rad-ilin, 8 walaynni ra-tømmrm
s-tækimt itjhhdn åakud nna-d-fllawn-igguz rruæ lqudus. ra-flla-takkam tugga
å-urušalim ula kullu tamazirt n-yudaya ula samira ar timizar aggugnin
n-ddunit.»
9 åir inna-yasn mayad s-a-ti-tmnadn ityalal
ityalal lmasiæ
s-ignwan
å-lgddam-nsn aylliå-ti-tssntl yat-tmdlut. 10 sul
a-n-ssmuqquln å-ignwan s-illis ifta, s-d-fllasn-biddn sin
irgazn s-tmlsa mllulnin 11 inin-asn: «wa-irgazn ayt-jalil, maç aylliå tbiddm
åid ar-n-tssmuqqulm å-ignwan? hati yasuø lli-fllawn-ityalaln s-ignna,
ra-d-iwrri åmkad ti-tñram ifta s-ignna.»
12 gguzn ilmma irqqasn zå-uwrir lli-mi-ttinin awrir
astay n-urqqas
yaãni
n-zzitun, wrrin s-urušalim. ur-taggug åir s-yan kilimitr.
13 lliå lkmn tamdint ålin s-uæanu n-uflla lli-å-a-tgawarn.
illa b¡rus d-yuæanna d-yaøqub d-andraws d-filibbus d-tuma d-bartulamaws
d-matta d-yaøqub yus n-æalfa d-simøan awa¡ani d-yahuda yus n-yaøqub.
14 ar-kullu-tmunun s-yan-uwl ad-tñallan ar-tãalabn rbbi, ntni d-tmåarin-nsn
d-aytmas n-yasuø d-innas maryam.
15 yan-wass å-uwssan-an inkr b¡rus å-wammas n-aytmatn. illa åin
ma-itggan miyya d-sin id-mraw (120) n-yan. 16 yini-asn: «way-aytma,
iqqan-d a-yafu maylli inna rruæ lqudus å-warratn n-rbbi f-imi n-ugllid dawd,
isawl f-yahuda lli-izwarn i-willi umñnin yasuø. 17 ašku yahuda ikka-ttin iga
zå-ginnå, yasi taåamt-ns å-twuri-nnå.»
18 isåa yahuda yan-igr s-tårad lli-yumñ f-lbaãl, iãr-n å-igr-ns immt,
ifrsi-waælig-ns ffin-d-wadan-ns å-wakal. 19 sfldn fllas kullu ayt-urušalim,
ar-ttinin i-igr-an s-wawal-nsn ‹æakal-dama›. tga lmøna-ns ‹igr n-idammn›.
20 izayd b¡rus yini-asn: «ityara å-warra n-imurign ‹a-tçlu-tgmmi-ns.
a-ur-gis-izdå yan.› ityara-daå ‹a-yamñ yan yaãni taåamt-ns å-twuri.›
21,22 f-mayan a-f-d-iqqan a-nsti yan yaãni a-didnnå-yakka tugga f-tnkra
irqqasn 138
n-siditnnå yasuø zå-lmut. iqqan-d a-ig yan zå-willi didnnå llanin kullu ussan
lli-å-a-ntmunu d-siditnnå yasuø, zå-åakud lliå iddm å-waman f-ufus n-yuæanna
ar ass lli-å-fllannå-ityalal.»
23 awin-d sin irgazn. yan iga yusf lli-mi-ttinin barsaba (tga lknit-ns
yus¡us), d-wayyaã iga mattyas. 24 ññalln ilmma inin: «wa-siditnnå, tssnt
ulawn n-kullu mddn. ml-aå åilad manwa å-sin-ad a-igan åwalli tstit
25 a-yamñ taåamt å-twuri-ad ula tarqqast-ad lli-zå-iãr yahuda a-iddu
s-illi-as-igan.» 26 grn-d fllasn asåar, yašk-id-usåar å-mattyas. awin-t ilmma
a-ig arqqas å-gr yan d-mraw.

2
1 zrin-uwssan aylliå-d-iruæ løid n-win smmus id-mraw.
uguz n-rruæ lqudus
munn kullutn å-yat-tgmmi. 2 sfldn ilmma i-yat tijjijt
tuška-d zå-ignwan tømmr tigmmi lli-å-gawrn zund aãu itjhhdn. 3 ñrn kra irwas
timzliwin l-løafit, bãunt tettrs yat f-kraygatt yan gisn. 4 ømmrn kullu s-rruæ
lqudus, bdun ar-sawaln s-iwaliwn iåribn åmklli-asn-tn-ifka rruæ lqudus.
5 å-uwssan-an llan ayt-yudaya å-urušalim, uškan-d zå-kullu timizar
n-ddunit, ar-bahra-ttirin ad-trãun rbbi. 6 lliå sfldn i-taqqurt, munn f-tgmmi
aylliå iggut ma-ibiddn åin. iãr-asn løjb ašku kraygatt yan ar-isflid i-wawal
n-dars. 7 ar-bahra-tøjjabn ar-ssmqsan i-ngratsn: «åwid kullu sawalnin, is-urd
ayt-jalil ad-gan? 8 mamnk a-darsn-nsflid kud yan i-wawal n-tmazirt lli-å-ilul?
9 hati kra ginnå yuška-d zå-fartiyya d-kra zå-madiyya ula ilamiyya, aškin-d
wiyyaã zå-masubu¡amya ula yudaya ula kabadukiyya ula buntus ula asiyya.
10 aškin-d wiyyaã yaãni zå-frijiyya ula bamfiliyya ula miœr ula tisgiw
n-libiyya å-tama n-kurini. kra ginnå yuška-d zå-tmdint n-ruma, gn ayt-yudaya
ula ibrraniyn lli-umñnin aåaras n-ayt-rbbi. 11 yašk-id kra zå-igzir n-krit ula
zå-tmazirt n-waørabn. walaynni ar-kullu-nsflid i-wawal n-darnnå,
ar-aå-sawaln f-iskkirn mqqurnin n-rbbi.» 12 ar-tøjjabn mddn-an kullutn,
gammin ad-fhmn mayd illan, ar-ssmqsan i-ngratsn: «ma-tga lmøna n-mayad?»
13 walaynni kra gisn ar-t¡nañn å-irqqasn ar-ttinin: «han aman n-waãil iktin
ayd swan mddn-ad.»
14 inkr b¡rus ibidd å-lgddam-nsn ntta d-wiyyaã s-yan
tabrraæt n-b¡rus
d-mraw, yall awal-ns yini-asn: «wa-irgazn ayt-yudaya
ula kullu imzdån n-urušalim, sfldat-iyi ad-awn-iniå ma-iga mayad.
15 mddn-ad ur-swin aman n-waãil iktin åmklli tåalm. hati bæra-di-tlkm tasaøt
tis tña n-œœbaæ. 16 walaynni mayd ijran å-darnnå iga maylli-f-isawl rbbi f-imi
n-nnabi yuwwil inna:
17 ‹å-uwssan ggÐranin ra-n-zzugzå rruæ-inu f-kullu mddn. rad-sawaln
tarwa-nnun d-istitun s-iwaliwn lli-rad-asn-akkaå. rad-tisfiwn iøyyaln-nnun
mad-asn-malaå. rad-twargan ifqqirn-nnun s-mad-asn-ssbayyanå. 18 hati
å-uwssan-an ra-n-zzugzå rruæ-inu f-içddamn-inu d-tçddamin-inu, rad-sawaln
s-iwaliwn lli-rad-asn-malaå. 19 rad-skarå timitar å-tattuyt n-ignwan ula
lmøjizat f-iggi n-wakal. rad-ilin idammn d-løafit d-imdla n-waggu iggutn.
20 ra-tllas tafukt iñggÐaå-wayyur zund idammn, iruæ-d-ilmma-wass ihiyyan
irqqasn 139
lli-å-ra-d-yašk sidis n-bnadm s-lmjd iggutn. 21 d-kullu wanna izawgn
å-ism-ns, ra-injm.›
22 «wa-irgazn ayt-rbbi, sfldat i-ma-rad-awn-iniå. yasuø gu-naœira, tlla gis
lbaraka n-rbbi, iskr å-darun lquwwat d-lmøjizat d-tmitar tjhhdnin. kullu mayad,
imla-yawn-t rbbi. 23 imma kunni tnåam-t lliå-ti-tdæim s-gr ifassn n-mddn
Ðçšnnin a-t-agÐln f-uggjdi. imma rbbi, issn mayad iqœad-t ur-ta-ijri,
24 issnkr-t-id ilmma irñm-as zå-uñbbar l-lmut, ašku ur-tñãar lmut a-ti-tamñ.
25 åmklli fllas inna dawd: ‹ar-bdda-tmnadå sidi å-lgddam-inu, yili-bdda didi,
ur-sar-asuså. 26 ifræ-uwl-inu, ar-t-italå ils-inu. waçça tãøf ddat-inu, giå-n
rrja-nu å-rbbi. 27 ur-ra-yyi-tflt å-udåar n-willi mmutnin, ula ra-tadjt
amñlay-nnk a-irkm å-umããal. 28 tmlit-iyi-d aåaras n-tudrt. å-dark
a-å-ra-yyi-tømmrt s-lfræ.›
29 «way-aytma, ñãarå ad-awn-sawlå s-zzøamt f-babatnnå dawd ašku
tssnm is-immut ityawmãal, yili-umããal-ns å-darnnå sul s-åassad. 30 imma
nttan, nnabi a-iga. yissan is-as-inna rbbi s-wawal izgan: ‹yan zå-tarwa
n-tarwa-nnk a-rad-gå d-ugllid zund kiyi.› 31 issn dawd ma-ra-yili, isawl
f-tnkra l-lmasiæ yini is-ur-ra-t-ifl rbbi å-udåar n-willi mmutnin, ula ra-trkm
ddat-ns å-umããal.
32 «hati yasuø a-d-issnkr rbbi zå-gr willi mmutnin. nga nkkÐni kullwaå
inagan f-mayan, nñra-t. 33 ityalal ilmma s-ufasi n-rbbi babatnnå, yamñ
zå-dars rruæ lqudus lli-f-inna rad-aå-t-ifk. izzugz-t-id fllannå åilad åmkad
tñram ar-as-tsflidm. 34 ašku dawd, urd nttan a-ityalaln s-ignna, walaynni
isawl f-wayyaã inna: ‹ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu 35 ard gå
inuwwašn-nnk å-ddu iãarn-nnk.› 36 way-ayt-rbbi kullukn, iqqan-kÐn-d
a-tissanm mayad. yasuø lli-tnåam f-uggjdi, iga-t rbbi d-sidis n-bnadm ig-t
d-lmasiæ-nnå.»
37 lliå sfldn mddn i-mayad, ibbi å-tasa-nsn. inin i-b¡rus d-irqqasn yaãni:
«way-aytma, ma-ra-nskr?» 38 isawl b¡rus yini-asn: «flat kullu ma-tskarm
yÐçšn, iddm kud yan gigun å-waman s-ism n-yasuø lmasiæ, ad-awn-iœamæ rbbi
f-ddnub-nnun ifk-awn lbaraka n-rruæ lqudus. 39 ašku maylli inna rbbi
f-ma-ra-iskr ifulki, inna-yawn-t kunni ula tarwa-nnun ula kullu wiyyaã
aggugnin, yini-t i-kullu ma-mi-d-iåra rbbi siditnnå s-dars.» 40 izayd b¡rus ifk
tugga-ns izzøam-tn s-iwaliwn ggutnin yini-asn: «skrat kullu f-a-tnjmm
zå-løqubit lli-ra-d-iãr f-tasut-ad yÐçšnn.»
41 ssddmn ilmma kullu willi umnnin iwaliwn-ns. åassan
tamunt n-imumnn
ad-asn-izuyd rbbi ma-itggan kraã id-walf (3000) n-yan.
42 ar-kullu-tlhun s-ulmmud n-irqqasn ula tamunt n-ingratsn ar-tbbin aårum
ar-tñallan i-rbbi. 43 ar-tåuwãn mddn kullutn, ašku ggutnt lmøjizat d-tmitar
tjhhdnin lli-iskar rbbi f-ifassn n-irqqasn. 44 imma åwilli umnnin s-yasuø
ar-kullu-tmunun ar-akkan i-ngratsn. 45 ar-zznzan ayda-nsn d-tåawsiwin
lli-¡¡afn, ar-t-a¡¡un f-willi gisn ætajjanin, kud yan d-unšk lli-f-ilkm. 46 ass
f-wass ar-tmunun kullutn å-tgmmi n-rbbi, ar-tbbin aårum å-tgÐmma-nsn
ar-šttan i-ngratsn s-nniyt d-lfræ iggutn, 47 ar-talån rbbi. imma ayt-tmdint
ar-kullu-fllasn-ttinin is-bahra-fulkin. kraygatt ass ar-asn-itzayad siditnnå åwilli
njmnin.
irqqasn 140

3
1 yan-wass å-uwssan-an idda b¡rus d-yuæanna s-tgmmi
akušam lli-iwrrin
ar-ifttu
n-rbbi å-tasaøt n-tñallit, tga tasaøt tis kra¡¡ n-tdggÐat.
2 illa åin yan-urgaz kušmn-as iãarn zå-lliå ilul, igawr
å-tama n-imi n-tgmmi n-rbbi lli-mi-ttinin ‹imi ifulkin›. ar-ti-di-tasin mddn ass
f-wass baš a-itãalab i-willi kšmnin s-tgmmi n-rbbi. 3 ntta, lliå iñra b¡rus
d-yuæanna rad-kšmn, iãalb-tn ad-as-fkn kra. 4 ssmaqqln gis, yini-as b¡rus:
«mnad ginnå.» 5 ar-gisn-itmnad-ukušam, iåal is-rad-as-fkn kra. 6 yini-as
b¡rus: «ur-dari nnuqrt ula urå, walaynni mayd dari illan, rad-ak-t-fkå. s-ism
n-yasuø lmasiæ gu-naœira, nkr tftut.» 7 yamñ-as b¡rus å-ufus afasi issnkr-t-id.
åakudan wrrin dusn iãarn-ns d-iåšfan-ns, 8 yakÐi ibidd f-iãarn-ns iftu. ikšm
didsn s-tgmmi n-rbbi ar-ifttu ar-itakÐi ar-italå rbbi. 9 ñrn-t mddn lli-llanin åin
ar-ifttu ar-italå rbbi. 10 akÐzn-t issann is-iga anãalab lli-itgawarn å-dar imi
ifulkin. iãr-asn løjb kullutn, gammin ad-fhmn mad-as-ijran.
11 ñrn-t sul yumñ å-b¡rus d-yuæanna, azzln kullu s-illiå
awal n-b¡rus
å-tgmmi n-rbbi
llan å-ulæni lli-mi-ttinin ‹alæni n-suliman›
ar-bahra-tøjjabn. 12 lliå-tn-iñra b¡rus yini-asn:
«wa-irgazn ayt-rbbi, maç aylliå a-ttøjjabm å-mayad? maç
a-ginnå-tssmuqqulm? is-tåalm izd s-tækimt-nnå ula s-ufulki-nnå a-s-njjujji
argaz-ad aylliå a-ifttu f-iãarn-ns? 13 rad-awn-iniå, rbbi n-ibrahim d-isæaq
d-yaøqub, rbbi n-imzwura-nnå issbayyn-d lmjd n-uçddam-ns yasuø åassad.
tdæim-t-in kunni i-lmut, trgmm-t å-lgddam n-bila¡us waçça ira nttan
ad-as-irñm. 14 tluæm-n s-umñlay n-rbbi lli-iømmrn s-ufulki-ns, tãalbm
ad-awn-d-irñm i-yan inqqan. tnåam åwalli yakkan tudrt, 15 imma rbbi
issnkr-t-id zå-lmut. nga nkkÐni inagan f-mayan, nñra-t. 16 hati s-ism n-yasuø
a-s-iwrri ijji åwad tñram tissanm-t. ašku f-ssibt n-ma-numn s-yasuø a-f-idus
å-lgddam-nnun kullukn.
17 «imma åilad ay-aytma, ssnå åaylli tskrm kunni d-inmåurn-nnun,
tskrm-t ašku ur-tssinm ma-iga. 18 walaynni åmkan a-s-issuwfa rbbi maylli
inna f-imi l-lanbiya kullutn, imla-yasn mamnk a-d-iqqan lmasiæ a-irfufn.
19 mayad a-f-rad-awn-iniå, flat kullu ma-tskarm yÐçšn, twrrim-d s-rbbi
a-fllawn-issitti ddnub-nnun, 20 ifk-awn ussan l-lbaraka zå-dars,
yazn-awn-d-daå yasuø lli-iñli a-ig lmasiæ-nnun. 21 ašku iqqan-t-id a-iqama
å-ignna ard-d-iruæ-uzmz lli-å-ra-iskr rbbi kraygatt kra zå-ljdid, åmklli inna
f-imi n-imñlayn-ns lanbiya n-zman. 22 ašku inna musa: ‹rbbi siditun
rad-awn-d-ifk yan zå-aytmatun a-ig nnabi zund nkki. sflidat s-kullu
mad-awn-ittini. 23 wanna ur-isfldn s-wawal n-nnabi-an, ssittiyat-t-in
zå-ayt-rbbi a-itthlk.›
24 «hati ussan-ad a-f-sawln kullu lanbiya lli-dar awal n-rbbi zå-œamwil
ula kullu willi-as-ggÐranin. 25 ašku kunni a-ra-i¡¡af maylli-f-nnan lanbiya,
twrtm løhd lli-iskr rbbi d-imzwura-nnå. åmklli inna i-ibrahim: ‹s-tarwa-nnk
a-s-rad-barkå kullu mddn n-ddunit.› 26 åmkad a-s-iñli rbbi açddam-ns yasuø,
yazn-t-id s-darun baš a-tzwurm kunni ibark-kÐn, isswrri-d kud yan gigun
zå-iåarasn Ðçšnnin lli-å-a-ttidum.»
irqqasn 141

4
1 sul a-isawal b¡rus d-yuæanna i-mddn-an, s-d-uškan
b¡rus d-yuæanna
å-lmækama
inmåurn n-tgmmi n-rbbi, imun-d didsn lqb¡an n-imçzniyn
n-tgmmi n-rbbi ula kra n-iœadduqin. 2 ¡iyyr-asn bahra
f-irqqasn, ašku ar-tbrraæn i-mddn ar-asn-ttinin is-ñãarn ad-d-nkrn zå-lmut
f-ssibt n-ma-d-inkr yasuø. 3 aškin-d amñn-tn gn-tn-in å-læbs a-n-åin-qaman ar
œœbaæ ašku yaå-uzal. 4 imma åwilli sflidnin i-wawal n-rbbi, iggut gisn
ma-yumnn å-tasaøt-an. ar-ttigatn imumnn aylliå illa ma-itggan smmus id-walf
(5000) n-yan.
5 ndid azkka munn-d imåarn l-lmækama å-urušalim, ntni d-imåarn
n-tmazirt d-imslmdn n-ššrø. 6 yili-didsn-unmåur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi
ism-ns æannan, yili qayafa d-yuæanna d-iskandr d-wiyyaã n-ayt-unmåur
n-tgmmi n-rbbi. 7 awin-d irqqasn ssbiddn-tn å-lgddam-nsn sqsan-tn: «man
taækimt a-s-tskrm åayad? s-ism n-mi a-s-ti-tskrm?»
8 iømmr b¡rus s-rruæ lqudus yini-asn: «wa-imåarn l-lmækama d-imåarn
n-tmazirt, 9 iå-aå-tsqsam åassad f-ufulki lli-ityawskarn i-yan-ukušam ula
f-mamnk a-s-ijji, 10 iqqan-kÐn-d a-tissanm mayad kunni ula kullu ayt-rbbi.
ibidd-urgaz-ad å-lgddam-nnun ijji idus s-tækimt lli-illan s-ism n-yasuø lmasiæ
gu-naœira, a-t-igan d-walli tnåam kunni f-uggjdi, issnkr-t-id rbbi zå-lmut.
11 nttan a-f-ityara å-warra n-rbbi: ‹añru lli-n-tluæm kunni a-ibnnayn, nttan
a-iwrrin iga içf n-uåñu.› 12 ur-iñãar yan a-injm zå-lhalak abla srs nttan, ašku
ur-illi å-ddu ignwan kra n-ism yaãni ifka-t rbbi ma-s-a-itnjam bnadm.»
13 lliå ñran mamnk a-izøm b¡rus d-yuæanna iãr-asn løjb, ašku ssnn is-gan
åir zund mddn yaãni ur-bahra-årin. fhmn åakudan is-ttin-kkan ar-tmunun
d-yasuø. 14 walaynni ur-darsn ma-ttinin ašku ñran argaz lli-ijjin, ibidd didsn.
15 ssufån-tn ilmma zå-uæanu l-lmækama, ssmqsan i-ngratsn: 16 «ma-ra-nskr
i-mddn-ad? hati kullu imzdån n-urušalim ssnn is-ttyawskar yat lmøjizt imqqurn
f-ufus-nsn. ur-nñãar a-nini ur-tlli. 17 walaynni i眜a a-ur-izayd åayad å-dar
mddn s-uggÐar. ra-tn-nssiwd baš a-ur-sul-sawaln i-yan s-ism n-yasuø.»
18 årn-asn ilmma s-darsn inin-asn: «a-ur-sul-tsawalm ula-da-tsslmadm s-ism
n-yasuø.» 19 irar-asn b¡rus d-yuæanna: «iniyat kunni ma-ifulkin å-dar rbbi, izd
a-nskar s-wawal-nnun nåd s-wawal n-rbbi? 20 ašku ur-nñãar a-nfssa
f-ma-nñra ula ma-mi-nsfld.» 21 zaydn imåarn ar-tn-thddidn, rñmn-asn ilmma
ašku ur-ufin ma-s-a-fllasn-tækamn, d-mddn kullutn ar-talån rbbi f-ma-ijran.
22 argaz lli-ijjin s-lmøjizt-ad, illa dars uggÐar n-kkuñ id-mraw n-usggÐas.
23 lliå-asn-rñmn iwrri b¡rus d-yuæanna s-dar mddn-nsn,
zzøamt n-imumnn
sawln-asn f-kullu mad-asn-nnan inmåurn n-tgmmi n-rbbi
d-imåarn n-tmazirt. 24 lliå-asn-sfldn imumnn, mšaškan-d kullutn alln
awal-nsn s-rbbi inin: «wa-sidi rbbi itjhhdn, tskrt ignwan d-wakal d-imdwan ula
kullu ma-gisn-illan. 25 tsawlt f-imi n-uçddam-nnk babatnnå dawd s-tækimt
n-rruæ lqudus lliå inna: ‹maç aylliå hajnt-tmizar n-ddunit? maç
aylliå-d-mšaškan mddn ad-skarn f-ma-mi-ur-ñãarn? 26 uškan-d igldan,
munn-d d-inmåurn n-ddunit, baš ad-mmaån d-sidi rbbi ula lmasiæ-ns.›
27 åmkan a-s-d-imun hirudus d-bila¡us gu-bun¡us, ntni d-ibrraniyn d-ayt-rbbi
å-tmdint-ad, baš ad-d-mšaškan f-uçddam-nnk amñlay yasuø lli-tgit d-lmasiæ.
irqqasn 142
28 skrn kullu ma-tqœadt zå-isizwar s-tækimt-nnk itjhhdn. 29 imma åilad
a-siditnnå, ñr mamnk a-ttirin ad-aå-ssiwidn, tøawnt-aå nkkÐni n-içddamn-nnk
a-nsawal s-wawal-nnk s-zzøamt. 30 mdi-d afus-nnk a-tjjujjit, ar-tskart
lmøjizat d-tmitar tjhhdnin s-ism n-uçddam-nnk amñlay yasuø.» 31 lliå kmmln
tañallit-ad, tmmass-tgmmi lli-å-llan, ømmrn kullutn s-rruæ lqudus ar-sawaln
s-zzøamt s-wawal n-rbbi.

32 kullu imumnn, yan ad-gan å-mad-swingimn ula


lmøawnt n-imumnn
ma-s-a-ssæssun. ur-illi ma-ittinin tiåawsiwin-ns åir tins
ad-gant, walaynni kud yan ar-ya¡¡u aynna dars illan d-wiyyaã. 33 s-tækimt
iggutn a-s-akkan irqqasn tugga-nsn f-tnkra n-siditnnå yasuø, ømmrn kullutn
s-lbaraka n-rbbi. 34 ur-illi yan å-umnaggar n-imumnn iætajja. ašku åwilli
¡¡afnin igran nåd tigÐmma ar-tn-zznzan, ar-di-tawin ma-gisn-tamñn
35 ar-t-srasn å-lgddam n-irqqasn. ar-t-a¡¡un ntni f-willi gisn ætajjanin, kud yan
d-unšk lli-f-ilkm.
36 åmkan a-iskr yusf lli-mi-ttinin barnaba. lknit-ad, fkan-as-tt irqqasn, tga
lmøna-ns ‹wad izzøamn›. iga ntta zå-tqbilt n-lawi, ig gu-qubrus. 37 izznza
yan-igr-ns, yawi-d iqaridn lli-gis-yumñ isrs-tn å-lgddam n-irqqasn.

5
1 illa yan-urgaz ism-ns æananiyya, ntta d-tmåart-ns
æananiyya d-saffira
saffira. izznza yan-igr, 2 iæãu i-içf-ns kra zå-maylli gis
yumñ, isrs ma-iqaman å-lgddam n-irqqasn. d-tmåart-ns, illa kullu mayan
å-ugayyu-ns. 3 inkr b¡rus yini-as: «wa-æananiyya, maç aylliå tudjit ši¡an
a-ikšm s-uwl-nnk baš a-tsskarkst f-rruæ lqudus tæãut kra zå-maylli tumñt
å-igr-nnk? 4 lliå ur-ta-inzi winnk a-iga, imma lliå inza hati maylli gis tumñt
illa sul å-ufus-nnk a-srs-tskrt aynna trit. maç aylliå tqœadt åayad å-uwl-nnk?
hati urd bnadm a-f-tsskarkst, walaynni tsskarkst f-rbbi.» 5 åir isfld æananiyya
i-mayad s-iãr s-wakal immt. åuwãn kullu willi sfldnin i-ma-ijran. 6 nkrn
ilmma iøyyaln, lsn-as lkfn asin-t mãln-t-in.
7 zrint kra¡¡ tasaøin s-di-tkšm-tmåart-ns, ur-tssin ma-ijran. 8 isqsa-tt b¡rus:
«ini-yyi, izd åunškad a-tumñm å-igr-nnun?» tini-as: «åunškan a-illan.» 9 izayd
b¡rus yini-as: «maç aylliå tswangmm a-stti-tzzrim f-rruæ n-rbbi? hatnin å-imi,
åwilli-n-mãlnin argaz-nnm. ra-km-asin ula kmmi.» 10 åakudan a-tãr s-wakal
å-lgddam-ns tmmt. kšmn-d iøyyaln afn-tt-id tmmut, asin-tt mãln-tt-in å-tama
n-urgaz-ns. 11 åuwãn kullu ayt-umnaggar bahra, ntni ula kullu wiyyaã
lli-sfldnin f-ma-ijran.
12 iskr rbbi lmøjizat d-tmitar ggutnin f-ifassn n-irqqasn
lmøjizat n-irqqasn
å-dar ayt-tmdint-an. ar-n-tmunun imumnn kullutn å-udåar
lli-mi-ttinin ‹alæni n-suliman›. 13 waçça da-tn-talån kullu mddn, ur-izøm yan
ur-igin amumn a-didsn-imun. 14 walaynni ar-ttigatn ayt-umnaggar, irgazn ula
timåarin lli-umnnin s-siditnnå. 15 lliå ñran ayt-tmdint kullu mayad,
ar-d-ssufuån imuãan-nsn s-tswak, ar-tn-srasn f-ibrdan-nsn ula imjdan-nsn,
ar-trjun a-izri b¡rus iãr-d-umalu-ns f-kra gisn. 16 iggut ma-d-ittaškin zå-iduran
n-tsgiw n-urušalim, ar-di-tawin imuãan d-imjnan, ar-kullu-tjjin.
irqqasn 143
17 imma anmåur n-tgmmi n-rbbi d-imddukkÐal-ns
b¡rus d-yuæanna
å-læbs
kullutn l-lmdhb n-iœadduqin, ¡iyyr-asn bahra ašku fræn
mddn s-irqqasn uggÐar-nsn ntni. 18 amñn-tn åakudan
gn-tn-in å-læbs å-gr willi ffuånin lqanun. 19 walaynni å-iã-an yuška-d
yal-lmalak n-sidi rbbi, irñm tiflwin l-læbs issufå-d irqqasn yini-asn: 20 «zaydat
tbiddm å-tgmmi n-rbbi, tsawlm i-mddn f-kullu ma-igan win-uåaras n-tudrt-ad
l-ljdid.» 21 lliå-d-iåli-wass, skrn irqqasn s-wawal-ns, kšmn s-tgmmi n-rbbi
ar-sslmadn mddn.
lliå inkr-unmåur n-tgmmi n-rbbi d-imddukkÐal-ns, ssmunn-d imåarn l-lmækama
n-ayt-rbbi kullutn, aznn s-læbs ad-d-awin irqqasn s-darsn. 22 walaynni lliå
kšmn imçzniyn s-læbs ur-tn-in-ufin, wrrin s-lmækama inin-asn: 23 «nufa-n læbs
iqqn, rglnt-tflwin-ns, biddn ingabaln kullutn å-tama n-imawn, walaynni
lliå-tn-nrñm ur-n-nufi yan å-ugÐns.» 24 lliå sfldn inmåurn d-lqb¡an n-imçzniyn
n-tgmmi n-rbbi i-mad-nnan, gammin ad-fhmn ma-ijran. ar-ttinin i-ngratsn:
«ma-ra-d-iggÐru i-åayad?» 25 åakudan ikšm darsn yan-urgaz yini-asn: «han
åwilli-n-tgam å-læbs, biddn å-tgmmi n-rbbi ar-sslmadn mddn.» 26 iffuå lqb¡an
d-imçzniyn-ns åakudan, awin-d irqqasn s-darsn, walaynni ur-tn-ssrfufnn ašku
ksuãn zå-ayt-tmdint a-gisn-brrmn s-iñran.
27 šškšmn-tn ssbiddn-tn-in å-lgddam n-ayt-lmækama.
irqqasn å-lmækama
inkr-unmåur n-tgmmi n-rbbi åakudan yini-asn:
28 «is-ur-kÐn-numr a-ur-tsslmadm s-ism-an? imma kunni mayd tskrm åilad?
hati tømmrm urušalim s-ulmmud-nnun, tirim ad-aå-tqlldm s-idammn
n-urgaz-an.» 29 isawl b¡rus ula irqqasn inin: «iqqan-aå-d a-nskar s-wawal
n-rbbi uggÐar n-wawal n-bnadm. 30 ašku rbbi n-imzwura-nnå issnkr-d yasuø
lli-tnåam f-uggjdi. 31 issattuy-t s-ufasiy-ns baš a-ig agllid d-unjjam i-ayt-rbbi,
iskr-asn aåaras ma-s-a-di-twrrin zå-kullu ma-yÐçšnn, issitti fllasn ddnub-nsn.
32 kullu mayad, ar-fllas-nakka tugga-nnå nkkÐni ula rruæ lqudus lli-d-yuzn
rbbi i-willi skarnin s-wawal-ns.»
33 lliå sfldn ayt-lmækama i-mayad, nkrn-d gisn iriyn bahra, irin ad-nån
irqqasn. 34 walaynni inkr yan gisn å-wammas l-lmækama, ism-ns gamalyal.
iga zå-lmdhb n-ifarisin, ig amslmd n-ššrø, ar-ti-tuqqarn mddn kullutn. yini-asn
ad-ssufån irqqasn yan imikk. 35 isawl ilmma d-ayt-lmækama yini-asn:
«wa-irgazn ayt-rbbi, swangmat bahra ur-ta-tskirm kra i-mddn-ad.
36 a-ur-tettum tudas lli-d-yuškan isggÐasn-ad zrinin, inna is-iga kra ihiyyan.
imun dids ma-itggan kkuñ id-miyya (400) n-urgaz. walaynni ityawnåa, akutn
kullu willi dids llanin, ur-iqama yat å-ma-inawl. 37 tigira-ns yuška-d yahuda
gu-jalil å-uzmz lli-å-æasbn kullu ayt-tmazirt, yawi dids mddn ggutnin. ula nttan
ityawnåa, akutn åwilli dids munnin. 38 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, ad-ur-tñim
d-mddn-ad. adjat-tn ad-ddun. ašku mayd nawln ula mayd skarn, iå-iga win
bnadm ra-iãr. 39 walaynni iå-iga win rbbi, ur-ra-tiñãarm a-tn-tnrum. han
a-ur-n-tafm içfawn-nnun å-isiggÐra is-a-ttñim d-rbbi.»
skrn ilmma s-mad-asn-inna gamalyal, 40 årn-d i-irqqasn ssåuršn-tn, amrn-tn
a-ur-daå-sawaln s-ism n-yasuø, rñmn-asn. 41 ffuån irqqasn zå-lmækama, fræn
bahra ašku iga-tn rbbi d-wid-f-irãa aylliå rfufnn f-ism n-yasuø. 42 zaydn
irqqasn 144
ilmma ass f-wass ar-sslmadn å-tgmmi n-rbbi ula å-tgÐmma n-mddn, ar-tbrraæn
s-lçbar ifulkin n-yasuø, ar-ttinin izd nttan a-igan lmasiæ n-rbbi.

6
1 ar-ttigatn imæãarn å-uwssan-an. imma åwilli sawalnin
astay n-ssa
n-imøawann
s-wawal n-ibrraniyn ar-tngmugn f-willi sawalnin s-wawal
n-ayt-yudaya ar-ttinin: «ur-a-tamñnt-thjjalin-nnå taåamt
lli-tnd-d-yuškan å-lmøawnt n-kraygatt ass.» 2 nkrn irqqasn s-sin d-mraw,
årn-d i-imæãarn kullutn s-darsn inin-asn: «ur-ra-ifulki a-nfl tawuri n-wawal
n-rbbi baš a-na¡¡u f-lmyadi. 3 åir zaydat ay-aytma, tstim zå-gigun ssa n-mddn
nna-s-tssnm is-ømmrn s-rruæ lqudus ula taækimt. ra-nfl tawuri-ad å-ufus-nsn,
4 nlhu nkkÐni s-tñallit d-ulmmud n-wawal n-rbbi.» 5 iøjb-tn kullutn mayd
nnan irqqasn. stin ilmma stifanus (iga nttan argaz iømmrn s-liman ula rruæ
lqudus). stin ula filibbus d-bruçurus d-nikanur d-timun d-barminas d-niqulaws
(iga nttan abrrani gu-an¡akiyya yumñ aåaras n-ayt-rbbi). 6 awin-tn-d s-dar
irqqasn. ññalln ntni ãalbn rbbi, srsn fllasn ifassn-nsn a-tn-ñlin i-twuri-an.
7 iggut ma-isflidn s-wawal n-rbbi å-uwssan-an,
stifanus
d-ayt-yudaya
ar-bahra-ttigatn imæãarn å-urušalim. kigan d-inmåurn
n-tgmmi n-rbbi a-yumñn aåaras l-lmasiæ ula ntni.
8 iømmr stifanus s-lbaraka n-rbbi d-tækimt itjhhdn, ar-iskar lmøjizat d-tmitar
mqqurnin å-dar ayt-tmdint. 9 walaynni nkrn srs kra n-mddn zå-tgmmi n-tñallit
lli-mi-ttinin ‹tigmmi n-ismgan lli-tyawrñamnin›, gn ayt-yudaya zå-tmdinin
n-kurini d-iskandariyya d-wiyyaã zå-tmizar n-kilikiyya d-asiyya, ar-tmjaæadn
d-stifanus. 10 imma nttan ar-didsn-isawal s-tækimt iggutn åmklli-as-imala rruæ
lqudus, aylliå ur-ñãarn a-t-nrun s-iwaliwn. 11 åakudan skrn d-kra n-irgazn
å-tntla ad-d-aškin inin «nsfld-as ar-irggm å-ššrø n-musa ula rbbi.» 12 sshiyysn
ayt-tmdint d-imåarn n-tmazirt d-imslmdn n-ššrø, aylliå umñn stifanus awin-t
s-lmækama. 13 šškšmn kra n-mddn a-fllas-akkan tugga n-tkrkas ar-ttinin:
«åwad ar-bdda-irggm å-tgmmi tamñlayt n-rbbi ula ššrø n-musa. 14 nsfld-as
ibdr åwalli mi ttinin yasuø gu-naœira, yini fllas ra-içlu tigmmi n-rbbi
issngara-yaå d-iåarasn lli-aå-d-ifl musa.» 15 imma stifanus, ar-gis-ssmuqquln
kullu willi gawrnin å-uæanu l-lmækama, ñrn udm-ns irwas udm l-lmalak.

7
1 isawl-unmåur n-tgmmi n-rbbi s-stifanus isqsa-t:
awal n-stifanus
å-lmækama
«is-yÐåñan åayd fllak ttinin mddn-ad?» 2 isawl stifanus
yini-asn kullutn: «way-aytma d-id-çali, sfldat-iyi. iban-d
rbbi l-lmjd i-babatnnå ibrahim å-tmazirt n-masubu¡amya, ur-ta-iddi a-izdå
å-tmdint n-æaran. 3 yini-as: ‹fl ayt-dark d-tmazirt-nnk, tddut s-tmazirt
lli-rad-ak-mlå.› 4 iffuå ilmma tamazirt-ns n-ayt-kaldan iddu izdå å-æaran. lliå
immut babas, yawi-t-id rbbi s-tmazirt-ad lli-å-tzdåm åilad. 5 walaynni
ur-as-gis-ifki kra n-udåar a-ig wins å-uwssan-an. kra n-uwzun imññin
ur-as-t-ifki. walaynni inna-yas rbbi: ‹rad-ak-tt-fkå å-mayd-d-iftan, a-tg tinnk
kiyi d-tarwa-nnk.› åmkan ad-as-inna waçça ur-ta-dars-ilul kra n-warraw.
6 isawl-daå rbbi yini-as: ‹tarwa-nnk rad-gn iåribn å-yat-tmazirt yaggugn. kkuñ
irqqasn 145
id-miyya n-usggÐas a-rad-gn ismgan ar-trfufunn åin. 7 walaynni rad-utå læukm
f-tmazirt lli-tn-irurn ad-gn ismgan. tigira n-uwssan-an rad-ffuån zå-åin, aškin-d
ar-iyi-tøbadn å-tmazirt-ad.› 8 ifk ilmma rbbi i-ibrahim tamatart l-løhd lli-iskr
å-gras dids, tga tañallit n-iæšmay-ns. åakudan iññulla ibrahim i-yus isæaq å-wis
tam-uwssan. iññall isæaq i-yus yaøqub, iññall yaøqub i-tarwa-ns s-sin d-mraw,
a-tn-igan d-id-babatnnå nkkÐni n-ayt-rbbi.
9 «walaynni id-babatnnå usin tanuwwašt f-gÐmatsn yusf, zznzn-t a-ig ismg
å-tmazirt n-miœr. imma nttan, illa dids rbbi 10 ifukku-t zå-kullu tassasin-ns.
lliå ibidd yusf å-lgddam n-firøawn agllid n-miœr, ifk-as rbbi taækimt iggutn,
aylliå fllas irãa-ugllid, ifl å-ddu-ufus-ns tamazirt n-miœr ula kullu tigmmi-ns.
11 walaynni å-uwssan-an illa-uåni å-miœr kullutt ula å-tmazirt-ad n-kanøan,
ar-bahra-taãnn mddn. ur-ñãarn id-babatnnå ad-afn mad-šttan. 12 isfld yaøqub
is-illa imndi å-miœr, yazn id-babatnnå ad-ddun s-åin tawala tamzwarut.
13 ddun ilmma tis snat-twal s-asn-imla yusf izd gÐmatsn a-iga, iwrri firøawn
issn ayt-dars n-yusf. 14 yazn yusf s-babas yaøqub d-mddn-ns kullutn, iãalb-tn
a-d-dars-aškin. ssa n-id-mraw d-smmus (75) n-yan ad-gan. 15 iddu yaøqub
s-miœr, immt åin nttan d-id-babatnnå. 16 awin-tn-d ilmma s-tmdint n-šakim,
mãln-tn å-umããal lli-sttin ikka ibrahim isåa-t s-nnuqrt dar ayt-æamur.
17 «zrin isggÐasn, ar-ttigatn mddn-nnå å-miœr bahra. yakmur-d-uzmz
lli-å-ra-issafu rbbi awal lli-s-inna i-ibrahim. 18 inkr yan-ugllid yaãni iækam
miœr, ur-issin yusf. 19 ar-tt-izzray f-imzwura-nnå ar-didsn-itšqu. yamr-tn
ad-ssufuån tarwa nna-yasn-lulnin, fln-tn-in ad-mmtn å-lçla. 20 å-uwssan-an
a-ilul musa, iga aæšmi bahra išwan. rbban-t ayt-dars kraã-iyrn å-tgmmi,
21 ssufån-t ilmma fln-t-in. walaynni tufa-t illis n-firøawn, tasi-t tg-t d-yus
trbba-t. 22 ar-yaqra musa kullu tawassna n-ayt-miœr, iwrri ig argaz itjhhdn
å-iwaliwn-ns d-iskkirn-ns.
23 «lliå irgl kkuñ id-mraw n-usggÐas, iãr-d å-içf-ns a-iddu iñr aytmas,
a-tn-igan d-ayt-rbbi. 24 iñr yan gisn, ar-t-issrfufun yan gu-miœr. iftu musa
a-t-iøawn irar i-gu-miœr f-ma-iskr. yut-t åakudan inå-t. 25 yini musa d-içf-ns:
‹rad-issann aytma-yad is-ira rbbi a-tn-ifukku f-ufus-inu,› walaynni
ur-a-swingimn ntni åmkan. 26 ndid azkka s-iñra musa sin irgazn n-ayt-rbbi
mmaån i-ngratsn, iftu darsn yiri a-tn-issngadda. yini-asn: ‹wa-irgazn ñrat, hati
aytmatn a-tgam. maç aylliå tmmaåm i-ngratun?› 27 walaynni åwalli issrfufnn
wayyaã infr musa yini-as: ‹ma-k-igan d-umåar ula læakm fllannå? 28 is-trit
a-yyi-tnåt åmklli tnåit gu-miœr iãgam?› 29 lliå isfld musa i-mayad irwl, iffuå
miœr iddu igawr å-tmazirt n-madyan. laln-in dars sin tarwa åin.
30 «zrin kkuñ id-mraw n-usggÐas, iban-as-d ilmma yal-lmalak s-tmziwlt
l-løafit å-yat-tzggÐart tlla å-lçla å-tsga n-udrar n-sina. 31 musa, iãr-as løjb
å-ma-itmnad, yakmur-n srs a-stt-issmaqql. åakudan a-isfld i-wawal n-sidi rbbi
yini-as-d: 32 ‹nkki a-igan rbbi n-imzwura-nnk, rbbi n-ibrahim d-isæaq
d-yaøqub.› yiksaã musa ar-itrgigiy bahra, ur-iñãar a-yall alln-ns. 33 isawl-daå
sidi rbbi yini-as: ‹kkis turñiyin-nnk. han åin å-tbiddt iga akal ityawñlayn
i-rbbi-nnk. 34 hati ñriå mnšk ad-trfufunn mddn-inu å-miœr, sfldå
i-ismummÐin-nsn, gguzå-d a-tn-fukkuå. imma åilad nkr, ra-k-aznå s-miœr.›
irqqasn 146
35 «musa, nttan a-n-luæn ayt-rbbi inin-as: ‹ma-k-igan d-umåar ula læakm
fllannå?› imma rbbi yuzn-t-id ad-asn-ig amåar d-unjjam lliå-as-d-iban lmalak
å-tzggÐart. 36 åakudan issufå-tn-d zå-åin, iskr lmøjizat d-tmitar tjhhdnin
å-miœr ula å-dar-umda añggÐaå ula kkuñ id-mraw n-usggÐas å-lçla. 37 musa,
nttan a-innan i-ayt-rbbi: ‹rad-awn-ifk rbbi yan zå-aytmatun a-ig nnabi zund
nkki.›
38 «illa musa å-umnaggar n-ayt-rbbi å-lçla, yili d-imzwura-nnå, yili
d-lmalak lli-srs-isawln å-udrar n-sina. nttan a-mi-d-imla rbbi iwaliwn ddrnin
ad-aå-tn-d-isslkm nkkÐni. 39 walaynni agÐin imzwura-nnå ad-srs-sfldn. nfrn-t
irin ad-wrrin s-miœr. 40 inin i-harun: ‹skr-aå kra n-ilahat ma-yaå-izggurun,
ašku musa lli-aå-d-issufån zå-miœr, ur-nssin mad-as-ijran.› 41 skrn ya-laœnam
zund igiz å-uwssan-an, ar-n-srasn tiårsiw å-lgddam-ns, skrn lfišta fræn s-åaylli
ssngaddan s-ifassn-nsn. 42 iwrri fllasn rbbi åakudan, ifl-tn ad-tøbadn itran
n-ignwan, åmklli inna å-warra l-lanbiya isqsa-tn: ‹way-ayt-rbbi, izd nkki
a-mi-n-tssakmurm tiårsiw d-twafkiw kkuñ id-mraw n-usggÐas å-lçla? 43 han
açiyyam n-muluç a-tusim, d-itri n-ilah rafan. ar-ttøbadm laœnam lli-tskrm.
f-åayan a-f-ra-kÐn-ssittiå s-tuggugt n-babil.›
44 «å-uwssan lli-å-llan imzwura-nnå å-lçla ar-didsn-tawin açiyyam
lli-å-llant-tmitar n-is-didsn-illa rbbi. ityawskar-uçiyyam-an åmklli-s-inna rbbi
i-musa zund maylli-as-imla. 45 fln-d ilmma açiyyam-an dar
willi-asn-ggÐranin, asin-t-id ntni lliå-d-kšmn d-yašuø s-tmizar n-mddn lli-issufå
rbbi å-lgddam-nsn. iqama darnnå ar ussan n-ugllid dawd. 46 nttan, irãa fllas
rbbi. iãalb-t dawd a-t-yadj a-iskr yat-tgmmi a-gis-izdå rbbi lli-d-issbayynn
içf-ns i-babatnnå yaøqub. 47 walaynni suliman ad-as-sul-ibnan tigmmi-an.
48 imma rbbi amattuy ur-a-izddå å-tgÐmma tyawskarnin s-ifassn n-bnadm.
åmklli-s-inna f-imi n-nnabi: 49 ‹ignna iga lørš-inu, ig-wakal añru
lli-f-a-n-sraså iãarn-inu. åmkad a-inna sidi rbbi: man tigmmi a-rad-iyi-tbnum?
man taæanut a-å-rad-sunfuå? 50 is-urd nkki a-iskrn kullu mayd illan?›»
51 izayd stifanus yini-asn: «matta åmkad qqurn içfawn-nnun, zund
iå-ur-tssinm rbbi ula tsfldm i-wawal-ns. tagÐim-bdda ma-ira rruæ lqudus zund
imzwura-nnun. 52 is-illa kra n-nnabi ur-irfufnn f-ifassn n-imzwura-nnun? ntni
nåan ula åwilli-d-iwinin lçbar n-is-ra-d-yašk yan iømmrn s-ufulki n-rbbi. imma
åilad å-d-yuška, tzznzam-t tnåm-t 53 kunni lli-mi-ifka rbbi ššrø f-ufus
l-lmalayka, walaynni ur-jju-srs-tskirm.»
54 lliå sfldn ayt-lmækama i-mayad, nkrn-d gisn iriyn
lmut n-stifanus
bahra, ar-tgñañn uçsan-nsn. 55 imma stifanus iømmr
s-rruæ lqudus, ar-n-issmuqqul å-ignwan iñr-n lmjd n-rbbi, iñr-n yasuø ibidd
f-ufasi n-rbbi. 56 yini: «hati ñriå-n ignwan rñmn, ñrå yus n-bnadm ibidd f-ufasi
n-rbbi.» 57 qqnn imzgan-nsn ar-tåuwwatn s-jjhd, azzln srs kullutn. 58 dæin-t
s-brra n-tmdint ar-t-kkatn s-iñran. kkisn inagan islhamn-nsn, srsn-tn-in å-dar
iãarn n-yan-uøyyal ism-ns šawl. 59 zaydn ar-sul-kkatn å-stifanus s-iñran.
imma stifanus iåra i-siditnnå yini: «wa-sidi yasuø, qbl rruæ-inu.» 60 iãr
f-ifaddn-ns s-wakal, yut s-yat-tåuyyit yini: «wa-sidi, a-ur-fllasn-tæasbt
lçКant-ad.» åir inna awal-ad immt. imma šawl ifræ lliå nåan stifanus.
irqqasn 147

8
1 zå-wass-an a-tzray-trfufnt išqan f-umnaggar n-aytmatn
tarfufnt lli-izrin
f-imumnn
å-urušalim, akutn kullu å-tsgiw n-yudaya ula samira. åir
irqqasn a-iqaman. 2 imma stifanus, mãln-t kra n-mddn
lli-tuqqarnin rbbi, taå-tn-tguãi-ns bahra. 3 imma šawl iga-n tiqqi-ns a-ihlk
amnaggar kullut. ar-ikššm s-tgÐmma yat s-yat, ar-d-izukur irgazn ula timåarin
ar-tn-in-itluæ å-læbs.
4 imma åwilli akutnin, ar-tkkan kraygatt mani ar-tbrraæn
filibbus å-samira
s-wawal n-rbbi. 5 iddu filibbus s-yat-tmdint å-samira,
ar-itbrraæ f-lmasiæ. 6 ggutn mddn n-åin, lliå sfldn i-ma-ittini filibbus ñrn
timitar tjhhdnin lli-iskar, awin-tt kullu å-wawal-ns. 7 mddn ggutnin, ffuån
zgisn ljnun Ðçšnnin s-tåuyya tjhhdnin, jjin kigan d-ikušamn d-ibiãarn. 8 fræn
ayt-tmdint-an bahra.
9 yili yan-urgaz å-tmdint-an ism-ns simøun, ar-iskar ssiær ar-gis-tøjjabn
ayt-samira. ar-asn-ittini izd wad imqqurn a-iga. 10 ar-tt-gis-tawin mddn
kullutn, udmawn mqqurnin ula wiyyaã, ar-ttinin: «argaz-ad tlla-gis-tækimt
n-rbbi lli-mi ism-ns ‹amqqur›.» 11 ar-srs-sflidn ašku kigan ad-zzrin ar-tøjjabn
å-ssiær lli-iskar. 12 walaynni lliå sfldn i-ma-inna filibbus f-lçbar ifulkin
n-tgldit n-rbbi ula f-ism n-yasuø lmasiæ, amnn awal-ns. issddm-tn å-waman,
irgazn ula timåarin. 13 yamn simøun ula nttan, issddm-t filibbus å-waman.
izayd ar-itmunu d-filibbus, ar-itøjjab å-lquwwat d-tmitar mqqurnin
lli-dars-iñrra.
14 sfldn irqqasn å-urušalim f-ayt-samira is-qbln awal
uguz n-rruæ lqudus
f-ayt-samira
n-rbbi, aznn b¡rus d-yuæanna s-darsn. 15 lliå-n-lkmn,
ññalln ãalbn zå-rbbi a-d-ifk rruæ lqudus i-willi umnnin.
16 ašku åakudan ur-ta-d-fllasn-igguz rruæ lqudus. åir ddmn ntni å-waman
s-ism n-siditnnå yasuø. 17 srsn fllasn irqqasn ifassn-nsn s-tn-ikšm rruæ lqudus.
18 åir iñra simøun is-d-yuška rruæ lqudus lliå fllasn srsn irqqasn
ifassn-nsn, yawi-d iqaridn 19 yini-asn: «fkat-iyi ula nkki tañããart-ad, baš
a-ikšm rruæ lqudus s-wanna-f-srså ifassn-inu.» 20 irar-as b¡rus: «a-tthlkt kiyi
ula nnuqrt-nnk, ašku tåalt izd s-iqaridn a-s-tlla-twafka n-rbbi. 21 ur-dark
taåamt å-twuri-ad ula ra-gis-tkšmt, ašku ur-iåus-uwl-nnk å-iñri n-rbbi. 22 fl
lçКant-an tnawlt, tãalbt rbbi ad-ak-iœamæ f-åayn tnuwwat å-uwl-nnk. 23 ašku
ñriå is-tømmrt s-wasmmum, tyassast s-iskraf n-ddnub.» 24 yini-asn simøun:
«ãalbat rbbi f-ssibt-inu, a-ur-iyi-yili kra å-åayd flla tnnam.»
25 izayd b¡rus d-yuæanna fkn tugga-nsn sawln i-mddn-an s-wawal
n-siditnnå. wrrin ilmma s-urušalim. lliå ftan å-uåaras ar-tbrraæn s-lçbar ifulkin
å-iduran ggutnin n-samira.
26 imma filibbus, inna-yas-d yal-lmalak n-sidi rbbi: «nkr
filibbus d-lwazir
n-æabaš
tddut s-tsga l-ljanub s-uåaras lli-itawin zå-urušalim
s-tmdint n-åazza.» aåaras-an illa å-lçla. 27 inkr filibbus
iddu. imnaggar yan-urgaz, iga gu-æabaš ig lwazir n-œœnduq å-dar kandaka
tagllitt n-æabaš. yuška-d å-uwssan-an s-urušalim a-gis-itøbad rbbi, yamñ
aåaras-an ilmma baš a-iwrri s-tmazirt-ns. 28 åassan issuda å-lkurriœa-ns
ar-yaqra å-warra n-nnabi išaøya.
irqqasn 148
29 åakudan filibbus, inna-yas rruæ lqudus: «ftu-n dar bu-lkurriœa-yan,
tmunt dids.» 30 yazzl filibbus s-dars, isfld-as ar-yaqra å-warra n-nnabi išaøya.
isqsa-t filibbus: «is-tssnt lmøna n-mayd taqrat?» 31 yini-as lwazir: «mamnk
a-s-rad-issanå lmøna-ns iå-ur-dari mad-iyi-stt-imalan?» iãalb-t ilmma a-iåli
issudu dids å-lkurriœa. 32 agzzum lli-yaqra å-warra n-rbbi iga åmkad: «zund
izimmr lli-ldin ad-as-årsn, nåd zund alqqaå lli-ifssan å-gr ifassn n-willi
ra-t-ilass, ur-irñim imi-ns. 33 rgmn-t ssãrn fllas lbaãl. ma-ra-yaddr tarwa-ns?
ašku bbin-t zå-tudrt n-ddunit-ad.» 34 isawl-daå lwazir isqsa filibbus: «ini-yyi,
ma-f-isawl nnabi lliå inna mayad? izd f-içf-ns nåd kra n-yan yaãni?» 35 ibdu
filibbus åakudan zå-warra-yan, ar-as-imala lçbar ifulkin f-yasuø. 36 zaydn
ssudun å-uåaras aylliå lkmn yan-udåar gis aman, yini lwazir i-filibbus:
«hay-aman. is-illa ma-rad-iyi-ikkis a-yyi-tssddmt?» 37 yini-as filibbus: «ur-illi
ma-rad-ak-t-ikkis iå-tumnt s-nniyt n-uwl-nnk.» yini-as: «ha-yyi umnå is-iga
yasuø lmasiæ yus n-rbbi.»
38 yini lwazir i-uçddam-ns a-issbidd lkurriœa, igguz s-waman ntta
d-filibbus, issddm-t. 39 imma filibbus, åir ålin-d zå-waman s-t-issitti rruæ
n-siditnnå, ur-sul-t-iñri lwazir. izayd ntta f-uåaras-ns s-lfræ iggutn. 40 imma
filibbus yufa-n içf-ns å-tmdint n-ašdud, izayd ar-itkka kullu timdinin
ar-gisnt-itbrraæ s-lçbar ifulkin aylliå iruæ qayœriyya.

9
1 imma šawl ar-sul-iskar ma-s-a-issiwid imæãarn
šawl iwrri yumn
s-lmasiæ
n-siditnnå ar-tn-itnuwwa s-lmut. iddu s-dar-unmåur
ihiyyan n-tgmmi n-rbbi, 2 iãalb zå-gis tibratin i-imåarn
n-tgÐmma n-tñallit å-tmdint n-dimašq, baš a-iåwi wanna-n-yufa zå-ayt-uåaras
l-lmasiæ gn-iyt irgazn nåd timåarin, yawi-tn s-urušalim. 3 issudu šawl
aylliå-n-yakmur s-dimašq, s-d-fllas-tsfaw yat tifawt itjhhdn zå-ignwan. 4 iãr
s-wakal isfld i-yan-wawal inna-yas: «šawl, šawl, maç a-yyi-tssrfufunt?»
5 yini: «wa-sidi, ma-tgit kiyi?» yini-as: «nkkin a-igan yasuø lli-tssrfufunt.
6 imma åilad nkr tkšmt s-tmdint. rad-ak-ityawnna ma-k-id-iqqann a-ti-tskart.»
7 duhdun åwilli dids ssudanin, biddn åin fssan. sllan ntni i-wawal-an walaynni
ur-ñrin yan. 8 inkr šawl zå-wakal walaynni lliå irñm alln-ns ur-isfaw yat.
amñn-as afus awin-t s-dimašq. 9 ikka kraã-uwssan ur-isfaw, ur-a-ištta
ula-da-issa.
10 illa yan-umæãar l-lmasiæ å-dimašq ism-ns æananiyya, iban-as-d
siditnnå å-twargit yini-as: «wa-æananiyya.» yini: «ha-nkki a-sidi.» 11 yini-as
siditnnå: «nkr tddut s-tgmmi n-yahuda å-tsukt lli-mi-ttinin ‹tasukt inmn›, tsqsat
å-yan-urgaz gu-¡arsus ism-ns šawl. ašku ar-itñalla, 12 iñr å-twargit yan-urgaz
ism-ns æananiyya yuška-d dars, isrs fllas ifassn-ns baš a-yisfiw.» 13 isawl
æananiyya yini: «wa-sidi, sfldå i-kullu ma-ttinin mddn f-urgaz-an ula kullu
ma-iskar yÐçšn i-imñlayn-nnk å-urušalim. 14 hati åilad yuška-d s-åid, yawi-d
dids tibratin zå-inmåurn n-tgmmi n-rbbi baš a-yamñ kullu åwid aqranin
s-ism-nnk.» 15 yini-as siditnnå: «ddu s-dars, ašku argaz-an stiå-t a-ig aruku
lli-ra-yasi ism-inu dar ayt-tmizar aggugnin d-igldan ula dar ayt-rbbi.
16 rad-as-mlå mnšk n-trfufnt a-t-id-iqqann a-srs-irfufn f-ism-inu.»
irqqasn 149
17 iddu æananiyya ikšm s-tgmmi lli-å-illa šawl, isrs fllas ifassn-ns yini-as:
«wa-gÐma šawl, yuzn-iyi-d siditnnå, a-t-igan d-yasuø lli-ak-d-ibann å-uåaras
åakud lliå-di-tssudit. yazn-iyi-d s-dark baš a-tisfiwt tømmrt s-rruæ lqudus.»
18 åir inna mayad s-d-iãr kra zå-walln n-šawl irwas i-ikrãn n-islman, iwrri
isfaw. inkr åakudan, issddm-t æananiyya å-waman. 19 išš ilmma s-iwrri idus.
igawr šawl d-imæãarn l-lmasiæ å-dimašq kra n-uwssan. 20 ibdu ar-itbrraæ
å-tgÐmma n-tñallit ar-ittini: «yasuø iga yus n-rbbi.» 21 ar-tøjjabn kullu
willi-as-sflidnin ar-ttinin i-ngratsn: «is-urd åwad a-ithlakn åwilli aqranin
s-ism-ad å-urušalim? is-ur-d-yuški s-åid baš a-tn-yamñ yawi-tn s-dar inmåurn
n-tgmmi n-rbbi?» 22 imma šawl ar-itzayad ar-isawal s-tækimt itjhhdn ar-imala
is-iga yasuø åwalli-d-yuzn rbbi a-ig lmasiæ, aylliå ur-ufin ayt-yudaya lli-zdånin
å-dimašq mamnk a-fllas-traran awal.
23 zrin-uwssan ggutnin s-fllas-mšawarn kra n-ayt-yudaya, irin a-t-nån.
24 gabln imawn n-tmdint å-iyã ula azal baš a-t-hlkn. imma šawl isfld i-åaylli
fllas nuwwan. 25 awin-t imæãarn-ns å-iyã s-yan-warryaæ illa å-uåÐrab,
zzugzn-t å-yan-uryal s-brra n-tmdint.
26 iddu šawl s-urušalim, yiri a-iñr imæãarn n-siditnnå.
zzøamt n-šawl
å-urušalim
imma ntni ksuãn zå-gis kullutn, ašku ur-t-uminn is-iwrri
iga amæãar l-lmasiæ. 27 yašk-id barnaba yawi šawl s-dar
irqqasn, yini-asn f-mamnk ad-as-d-iban siditnnå å-uåaras isawl srs, ula mamnk
a-izøm šawl ar-isawal s-ism n-yasuø å-dimašq. 28 iqama didsn šawl, ar-itkka
kullu tamdint n-urušalim ar-isawal s-ism n-siditnnå s-zzøamt. 29 ar-issmqsa
ar-itmjaæad d-ayt-yudaya lli-d-kkanin timizar yaãni, imma ntni skrn f-a-t-nån.
30 lliå sfldn aytmatn f-maylli nuwwan, awin-t s-lmrsa n-qayœriyya, azn-t
ilmma s-tmdint-ns n-¡arsus.
31 å-uwssan-an ihnna læal dar kullu ayt-umnaggar å-tmizar n-yudaya ula
jalil ula samira. ar-ttigatn ar-tdusn, ar-tn-izzøam rruæ lqudus. ar-skarn kullu
f-ad-rãun siditnnå.
32 å-uwssan-an ar-itkka b¡rus kraygatt mani, yašk-id
ajjujji d-tnkra
f-ufus n-b¡rus
s-dar imñlayn n-rbbi å-uduwwar n-ludda. 33 yaf-n åin
yan-urgaz ikušmn, ism-ns øinyas. tam isggÐasn ur-iñãar
a-inkr zå-tisi-ns. 34 yini-as b¡rus: «wa-øinyas, hati ijjujji-k yasuø lmasiæ. nkr
tssmunt asddul-nnk.» inkr åakudan, ibidd f-iãarn-ns. 35 ñrn-t kullu ayt-ludda
ula åwilli zdånin å-uzaåar n-sarun, wrrin amnn ula ntni s-siditnnå.
36 tlla yat-tmæãart l-lmasiæ å-tmdint n-yaffa, ism-ns ¡abita. tga lmøna
n-ism-ns ‹tañnk¡¡›. nttat ar-bdda-tskar afulki å-mddn ar-ttøawan imñlaã.
37 tuãn å-uwssan-an tmmt. sirdnt-stt srsnt-stt-in å-yan-uæanu n-uflla.
38 tamdint n-yaffa ur-bahra-taggug f-uduwwar n-ludda. lliå sfldn imæãarn
is-illa b¡rus å-ludda, aznn sin irgazn s-dars ãalbn-t: «ašk-id åil åil.» 39 inkr
b¡rus imun didsn. lliå iruæ tigmmi ssålin-t s-uæanu. aškind-d-thjjalin kullutnt
lullint i-b¡rus ar-allant ar-as-malant iqšban d-islhamn lli-tskr ¡abita lliå sul
didsnti tlla. 40 imma b¡rus issufå-tnt kullutnt zå-uæanu, yutš f-ifaddn-ns iññall
iãalb rbbi. igrawl ilmma å-talli immutn yini-as: «wa-¡abita, nkr,» s-di-trñm
alln-ns tñr b¡rus, tnkr å-tisi-ns. 41 imdi-as-n b¡rus afus-ns issbidd-stt f-iãarn-ns.
iår s-imñlayn n-rbbi d-thjjalin, ifk-asn-tt-id tddr. 42 ar-sflidn kullu ayt-yaffa
irqqasn 150
f-ma-ijran, aylliå iggut ma-iwrrin yumn s-siditnnå. 43 igawr b¡rus å-yaffa
yan-mnnaw-uwssan å-dar yan-udbbaå ism-ns simøan.

10
1 illa yan-urgaz å-tmdint n-qayœriyya ism-ns kurnilyus,
tawargit n-b¡rus
iga lqb¡an zå-rrbøt n-iøskrin n-rruman lli-mi-ttinin ‹rrbøt
n-i¡alya›. 2 ar-itøbad rbbi yiri bdda a-t-irãu, nttan ula kullu ayt-tgmmi-ns.
ar-yakka ma-iggutn i-imñlaã n-ayt-yudaya, ar-bdda-itñalla ar-itãalab rbbi.
3 yan-wass å-tasaøt tis kra¡¡ n-tdggÐat iban-as-d yal-lmalak n-rbbi, yuška-d
dars yini-as: «wa-kurnilyus.» 4 issmaqql gis kurnilyus yiksaã bahra yini:
«mad-dari-trit a-sidi?» izayd lmalak yini-as: «hati iqbl rbbi tiñulla-nnk ula
maylli takkat i-imñlaã, irãu fllak. 5 nkr åilad taznt kra n-irgazn s-tmdint
n-yaffa ad-d-awin yan-urgaz lli-mi ism-ns simøan b¡rus. 6 hatin igguz å-tgmmi
n-yan-udbbaå ism-ns simøan å-tama n-umda.» 7 lliå-t-ifl lmalak iår kurnilyus
i-sin imqasan n-tgmmi-ns ula yan-uøskri-ns lli-itøbadn rbbi. 8 yini-asn f-kullu
ma-ijran yazn-tn ilmma s-yaffa.
9 ndid azkka sul llan å-uåaras akmurn-in s-yaffa, iåli b¡rus s-ukfaf
n-tgmmi a-iññall. tga tasaøt tis snat d-mrawt å-¡uññunt n-wass 10 s-t-yaå lañ
yiri ma-ištta. sul çdmn å-tirmt s-a-s-d-issbayyn rbbi kra zund tawargit. 11 iñr
ignwan rñmn, igguz-d fllas kra irwas i-lizar imqqurn ityamañ zå-kkuñ¡-tåmrin,
ittrs-d s-wakal. 12 ilin gis kigan d-luæuš d-ibnkaln d-igãaã n-tagant.
13 isawl-d yan-wawal yini: «nkr a-b¡rus, tårst tššt.» 14 irar-as b¡rus: «æaša
a-sidi. ur-jju-ššiå ma-f-inna ššrø n-musa iærm nåd irka.»
15 isawl-d-daå-wawal-an yini-as: «a-ur-tgt ma-issælla rbbi d-ma-iærmn.»
16 ijru åmkan kra¡¡-twal, ityalal ilmma lizar s-ignwan.
17 sul a-iswingim b¡rus å-ma-tga lmøna n-twargit-an s-d-ruæn irgazn
lli-d-yuzn kurnilyus. ar-sqsan å-tgmmi n-simøan aylliå-n-biddn å-imi-ns.
18 årn i-ayt-tgmmi sqsan-tn: «is-darun yan-urgaz ism-ns simøan b¡rus?»
19 nttan sul a-iswingim å-lmøna n-twargit s-as-inna rruæ lqudus: «ha-kraã
irgazn ar-srk-siggiln. 20 nkr åilad tgguzt, tmunt didsn bla tškkat, ašku nkki
a-tn-d-yuznn.» 21 igguz b¡rus åakudan yini-asn: «hati nkki a-s-a-tsiggilm.
mad-dari-tram?» 22 inin-as: «yuzn-aå-d lqb¡an kurnilyus. iga argaz ifulkin,
ar-itøbad rbbi ar-ti-tuqqarn kullu ayt-yudaya. iban-as-d yal-lmalak n-rbbi,
yini-as ad-ak-d-iår s-tgmmi-ns baš a-isfld i-ma-rad-as-tinit.» 23 išškšm-tn
b¡rus åakudan s-tgmmi, ig-tn d-inbgiwn-ns. ndid azkka imun didsn, nttan ula
kra n-aytmatn yaãni zå-tmdint n-yaffa.
24 ndid azkka iruæ tamdint n-qayœriyya. ar-srs-itql kurnilyus, nttan
d-ayt-dars d-imddukkÐal-ns, ašku issmun-tn-d kullutn å-tgmmi-ns. 25 ilkm
b¡rus tigmmi s-t-id-imnaggar kurnilyus iknu s-wakal å-dar iãarn-ns.
26 issnkr-t-id b¡rus yini-as: «nkr, nkki bnadm kad-giå.» 27 izayd
ar-dids-isawal, ikšm ilmma s-tgmmi yaf-n mddn ggutnin a-åin-imunn.
28 yini-asn b¡rus: «tssnm ššrø n-musa is-ur-yudji yan igan zå-ayt-yudaya
a-ikšm s-dar ibrraniyn ula imun didsn. walaynni imla-yyi rbbi a-ur-gå yan
d-ma-iærmn ula ma-irkan. 29 f-mayan a-f-d-uškiå lliå-n-sri-tuznm,
ur-sul-mšawarå d-içf-inu. imma åilad riå ad-iyi-tmlm ma-f-iyi-di-tåram.»
irqqasn 151
30 isawl kurnilyus yini-as: «kraã-uwssan ayad, zund tasaøt-ad igan tis
kra¡¡ n-tdggÐat, ar-tñallaå ar-tãalabå rbbi å-tgmmi-nu, s-ñriå yan-urgaz ibidd
å-lgddam-inu s-tmlsa ssmråanin. 31 yini-yyi: ‹wa-kurnilyus, isfld rbbi
i-tñulla-nnk, ur-ittu maylli takkat i-imñlaã. 32 azn åilad s-yaffa tsqsat
å-yan-urgaz lli-mi ism-ns simøan, ar-as-ttinin b¡rus. igguz å-tgmmi
n-yan-udbbaå ism-ns simøan å-tama n-umda.› 33 aznå-n srk åakudan. hati
tskrt gigi ma-ifulkin lliå-d-tuškit. imma åilad ha-nkkÐni kullwaå å-lgddam
n-rbbi, nra a-nsfld i-kullu ma-f-k-yuœœa siditnnå ad-aå-ti-tmlt.»
34 isawl b¡rus yini: «ssnå åilad izd s-œœaæt ur-a-iskar rbbi
awal n-b¡rus
å-tgmmi n-kurnilyus
s-uwdmawn. 35 ašku ar-itqbal kullu wanna-t-ituqqarn
ar-iskar ma-t-irãan, kra tga-tmazirt-ns. 36 åmkad
a-iga-wawal lli-d-yuzn rbbi i-mddn-ns n-ayt-yaøqub, iml-asn-d lçbar ifulkin
n-sslamt å-gras didsn f-uwdm n-yasuø lmasiæ lli-igan sidis n-kullu ma-illan.
37 tsfldm f-ma-ijran å-kullu tamazirt n-yudaya, ibdu zå-jalil tigira
n-ma-itbrraæ yuæanna ar-issddam mddn å-waman. 38 tissanm f-yasuø
gu-naœira is-t-iømmr rbbi s-rruæ lqudus d-tækimt itjhhdn, ar-itkka kraygatt mani
ar-iskar afulki ar-ijjujji kullu willi tyawkrrafnin s-iskraf n-iblis, ašku illa dids
rbbi. 39 nkkÐni nga fllas inagan, nñra kullu ma-iskar å-tmazirt n-yudaya ula
å-urušalim. nån-t ilmma f-uggjdi, 40 walaynni å-wis kraã-uwssan issnkr-t-id
rbbi zå-lmut issbayyn-t-id. 41 ur-d-iban i-kullu mddn walaynni åir i-willi isti
rbbi ad-gn inagan, a-tn-igan d-nkkÐni lli-dids-iššan nsu dids tigira n-ma-d-inkr
zå-lmut. 42 yuœœa-yaå a-ntbrraæ ar-nakka tugga-nnå n-izd nttan a-iñli rbbi
a-yut læukm f-willi ddrnin ula åwilli mmutnin. 43 nttan a-f-sawln lanbiya
kullutn ar-akkan tugga-nsn ar-ttinin: s-ism-ns a-s-ra-issitti rbbi ddnub f-kullu
wanna srs yumnn.»
44 sul a-isawal b¡rus s-d-igguz rruæ lqudus f-kullu
uguz n-rruæ lqudus
f-ibrraniyn
willi-as-sflidnin. 45 ar-tøjjabn imumnn n-ayt-yudaya
lli-d-munnin d-b¡rus lliå ñran mamnk a-ifka rbbi lbaraka
n-rruæ lqudus i-ibrraniyn ula ntni. 46 ašku sfldn-asn ar-sawaln s-iwaliwn
iåribn ar-talån rbbi. yini ilmma b¡rus: 47 «is-illa ma-rad-aå-ikkis a-nssddm
mddn-ad å-waman? ašku ula ntni, ifka-yasn rbbi rruæ lqudus åmklli-aå-t-ifka
nkkÐni.» 48 yuœœa-tn ad-ddmn å-waman s-ism n-yasuø lmasiæ. ãalbn-t ilmma
a-didsn-igawr kra n-uwssan.

11
1 sfldn irqqasn d-aytmatn å-kullu tamazirt n-yudaya
isawl b¡rus
f-ibrraniyn
f-ibrraniyn is-umñn ula ntni awal n-rbbi. 2 lliå iwrri b¡rus
s-urušalim, nkrn srs åwilli ttirinin ad-ññalln mddn
i-ddat-nsn inin-as: 3 «maç aylliå tgguzt å-dar åwilli ur-ññullinin,
ar-didsn-tšttat?» 4 isawl b¡rus iml-asn kullu ma-ijran zå-isizwar yini-asn:
5 «lliå nkki å-tmdint n-yaffa ar-tñallaå ar-tãalabå rbbi, s-iyi-d-issbayyn
kra zund tawargit. ñrå kra igguz-d flla, irwas i-lizar imqqurn ityamañ
zå-kkuñ¡-tåmrin. igguz-d zå-ignwan ittrs-d å-lgddam-inu. 6 ssmaqqlå gis
lmçluqat, gan luæuš d-ibnkaln d-igãaã n-tagant, 7 s-sfldå i-yan-wawal
inna-yyi: ‹nkr a-b¡rus, tårst tššt.› 8 rarå-as: ‹æaša a-sidi. ur-jju-mãiå kra-f-inna
irqqasn 152
ššrø n-musa iærm nåd irka.› 9 isawl-d-daå-wawal-an zå-ignwan yini-yyi:
‹a-ur-tgt ma-issælla rbbi d-ma-iærmn.› 10 ijru mayad kra¡¡-twal, ityalal ilmma
lizar s-ignwan. 11 tasaøt-an a-å-n-ruæn kraã irgazn tigmmi lli-å-gguzå,
tyazann-in sri zå-qayœriyya. 12 yini-yyi rruæ lqudus ad-didsn-munå bla škkaå.
munn ilmma didnnå sãiœ aytmatn-ad. nkšm s-tgmmi n-kurnilyus. 13 yini-aå
nttan f-mamnk a-iñra yal-lmalak ibidd å-tgmmi-ns yini-as: ‹azn s-yaffa, tsqsat
å-yan-urgaz lli-mi ism-ns simøan, ar-as-ttinin b¡rus. 14 rad-ak-d-yawi awal
ma-s-a-ttnjamt kiyi ula kullu ayt-tgmmi-nnk.›
15 «bduå ar-asn-sawalå, s-d-fllasn-igguz rruæ lqudus
åmklli-d-fllannå-igguz nkkÐni å-isizwar. 16 ktiå-d awal n-siditnnå
lli-s-aå-inna: ‹ikka-ttin yuæanna ar-issddam mddn å-waman, imma kunni
ra-tddmm s-rruæ lqudus.› 17 ibayyn is-asn-d-ifka rbbi maylli-aå-d-ifka nkkÐni
lliå numn s-siditnnå yasuø lmasiæ. mad-giå nkki aylliå rad-ãaããå rbbi?»
18 lliå sfldn mddn-an i-ma-inna b¡rus ur-sul-darsn ma-ttinin. alån rbbi inin:
«hati ifka rbbi i-ibrraniyn ula ntni ad-d-wrrin zå-kullu ma-yÐçšnn, kšmn-d
s-tudrt-ad idumn.»
19 ar-tmuddun åwilli akutnin f-ssibt n-trfufnt tigira l-lmut
amnaggar
n-imumnn
n-stifanus, ar-ttidun å-uwssan-an ar tamazirt n-finiqiyya
å-an¡akiyya d-igzir n-qubrus d-tmdint n-an¡akiyya, ar-sslkamn awal
n-rbbi åir i-willi ganin ayt-yudaya. 20 walaynni kra gisn,
gan n-ayt-qubrus d-ayt-kurini, lliå ruæn an¡akiyya bdun ar-sawaln s-ibrraniyn
ula ntni, ar-asn-ttinin f-lçbar ifulkin n-siditnnå yasuø. 21 iøawn-tn siditnnå
aylliå umnn mddn ggutnin amñn aåaras n-siditnnå. 22 sfldn aytmatn
n-umnaggar å-urušalim f-mayad, aznn ilmma barnaba s-an¡akiyya.
23 lliå-n-ilkm, iñr mamnk a-tn-ibark rbbi, ifræ izzøam-tn kullutn ad-amñn
å-siditnnå s-uwl izgan. 24 iga barnaba argaz ifulkin, iømmr s-rruæ lqudus ula
liman. igatn åwilli umñnin aåaras n-siditnnå å-uwssan-an.
25 iddu barnaba åakudan s-tmdint n-¡arsus a-isiggl s-šawl. 26 lliå-t-yufa,
yawi-t dids s-an¡akiyya. qaman åin asggÐas ar-tmunun d-umnaggar n-aytmatn
ar-sslmadn mddn ggutnin. å-tmdint n-an¡akiyya a-å-bdan mddn ar-ttinin
i-imæãarn ‹imasiæin›. 27 å-uwssan-an a-å-d-uškan kra n-mddn zå-urušalim
s-an¡akiyya, ar-ttinin iwaliwn nna-yasn-imala rbbi. 28 inkr yan gisn ism-ns
agabus, iguwwd-t rruæ lqudus yini-asn: «yan kra ra-yili-uåni išqan å-ddunit
kullutt.» (ijra-nnit åmkan å-uwssan n-ugllid kludyus.) 29 mšaškan-d imæãarn
f-ad-aznn kra l-lmøawnt i-aytmatn å-tmazirt n-yudaya, ifk kud yan gisn åunšk
lli-mi-iñãar. 30 skrn åmkan, azn-tt i-imåarn å-urušalim f-ufus n-barnaba
d-šawl.

12
1 å-uwssan-an a-yumñ-ugllid hirudus kra zå-aytmatn
tarfufnt f-ufus
n-hirudus
n-umnaggar, yiri a-tn-issrfufn. 2 yamñ yaøqub gÐmas
n-yuæanna inå-t s-taññit. 3 lliå iñra mamnk ad-fræn
ayt-yudaya s-åayan, izayd yamñ b¡rus ula nttan å-uwssan l-løid n-urçœiœ.
4 ig-t-in å-læbs, ar-ti-tgabaln kkuñ¡ rrbayø n-iøskrin, ilin kkuñ å-kraygatt rrbøt.
yiri hirudus a-fllas-yut læukm å-lgddam n-kullu mddn tigira l-løid n-usurf.
irqqasn 153
5 iqama b¡rus å-læbs, imma ayt-umnaggar ar-tñallan ar-bahra-fllas-tãalabn
rbbi.
6 iã lli-izwarn ass lli-å-ra-t-in-issæaãr hirudus å-lgddam
åmklli iffuå b¡rus
zå-læbs
n-mddn, i¡¡as b¡rus å-gr sin iøskrin, iqqn s-snat ssnasl. ilin
ingabaln yaãni åwin tiãaf å-imi l-læbs, 7 s-ibidd
yal-lmalak n-sidi rbbi å-tæanut lli-å-illa b¡rus. tssmråa s-tifawt itjhhdn.
issmass-t lmalak zå-tåru¡¡-ns issfaq-t-id yini-as: «nkr åil åil,» s-ãrnt ssnasl
zå-ifassn-ns. 8 yini-as lmalak: «bkis tqqnt turñiyin-nnk.» inkr b¡rus iskr
mayan. yini-as lmalak: «ssmun aslham-nnk tãfurt-iyi.» 9 iãfur-t b¡rus iffuå
zå-tæanut. ur-issin kullu mayn iskar lmalak izd œœaæt a-iga. iåal izd åir kra
n-twargit ayan. 10 zrin f-ingabaln zwarnin, zrin f-wis sin, lkmn tiflut n-uwzzal
lli-iqaman ad-ffuån s-tmdint. trñm-tflut i-içf-ns, ffuån. zrin-in tasukt-an,
s-fllas-yitti lmalak ifl-t åin. 11 åakudan a-ifhm b¡rus mad-as-ijran yini: «ssnå
åilad izd s-œœaæt yuzn-d sidi rbbi lmalak-ns a-yyi-d-ifukku zå-ufus n-hirudus
ula zå-kullu mad-ran mddn-an n-ayt-yudaya a-t-flla-zzrin.»
12 lliå ifaq b¡rus i-mad-as-ijran, iftu s-tgmmi n-maryam innas n-yuæanna
lli-mi-ttinin marqus. llan åin mddn ggutnin munn-d kullu ar-tñallan ar-tãalabn
rbbi. 13 issãuqqr b¡rus å-imi n-brra. tašk-id yat-tçddamt ism-ns ruda, baš a-tñr
ma-issãuqqrn. 14 åir tukÐz awal n-b¡rus tfræ bahra aylliå tettu imi is-iqqn,
twrri s-tizzla s-ugÐns tini-asn: «hati b¡rus ayd ibiddn å-imi.» 15 rarn-as-d:
«is-tffuåt içf-nnm?» tini-asn-daå: «b¡rus a-iga.» rarn-as: «uhu, æaqqan
lmalak-ns kayan.» 16 sul iqama b¡rus å-imi ar-issãuqqur. rñmn-as afn-t-in
b¡rus a-iga, iãr-asn løjb. 17 yall afus-ns a-tn-issfssa, yini-asn ilmma f-mamnk
a-t-id-issufå siditnnå zå-læbs. yuœœa-tn: «iniyat kullu mayad i-yaøqub
d-aytmatn.» ifl-tn åakudan, iddu s-mani yaãni.
18 lliå ifaw læal, duhdun ingabaln l-læbs bahra, ar-ssmqsan i-ngratsn:
«ma-iga åayad? mani ikka b¡rus?» 19 yazn hirudus ma-srs-isiggiln, walaynni
ur-t-ufin. isqsa ingabaln bahra, issufå-tn ilmma a-tn-nån. iffuå hirudus tamazirt
n-yudaya iddu s-qayœriyya igawr åin.
20 å-uwssan-an iñi hirudus d-imzdån n-œur d-œayda.
lmut n-hirudus
aškin-d ayt-tmdinin-an s-yan-wawal, irin ad-dids-sawln,
ašku iqqan-tn-d ad-awin mad-šttan zå-tmazirt n-ugllid. mšaškan-d zwar
d-lwazir ism-ns blastus, baš ad-ãalbn zå-hirudus sslamt. 21 lliå ilkm-wass
lli-å-ra-tn-iñr, ilsa hirudus aslham n-tgldit-ns, iskiws å-lkursi l-læukm isawl
i-mddn-an. 22 alln ntni awal-nsn inin: «awal n-yan-ilah ayad, urd awal
n-bnadm.» 23 åakudan a-t-id-yut yal-lmalak n-sidi rbbi s-twukka ar-t-tštta
å-ugÐns-ns aylliå immut, ašku yumñ lmjd lli-igan win rbbi.
24 ar-bahra-itzayad-wawal n-rbbi å-uwssan-an, iggut ma-srs-isflidn.
25 imma barnaba d-šawl, lliå sslkmn lamant-nsn s-urušalim, wrrin
s-an¡akiyya. awin didsn yuæanna lli-mi-ttinin marqus.

13
1 llan kra n-mddn å-umnaggar n-aytmatn å-an¡akiyya,
amuddu amzwaru
i-tbrraæt
ar-ttinin iwaliwn nna-yasn-imala rbbi ar-sslmadn. illa
barnaba d-simøan lli-mi-ttinin ‹asggan›, yili lukyus
irqqasn 154
gu-kurini d-manayn lli-imqqurn d-ugllid hirudus å-yat-tgmmi, yili šawl.
2 yan-wass añumn ar-tøbadn siditnnå, s-asn-inna rruæ lqudus: «fkat-iyi-d
barnaba d-šawl ad-qasan kra n-twuri, åriå-asn srs.» 3 zaydn ilmma å-uñum
d-tñallit, srsn fllasn ifassn-nsn safãn-tn.
4 ddun ntni åmklli-asn-imla rruæ lqudus s-lmrsa
asææar d-læakm
å-qubrus
n-salukiyya, ssudun å-umda s-igzir n-qubrus. 5 kšmn
s-tmdint n-salamis ar-tbrraæn s-wawal n-rbbi å-tgÐmma
n-tñallit n-ayt-yudaya. iwin didsn yuæanna lli-mi-ttinin marqus, ar-tn-itøawan
å-twuri.
6 ar-tkkan igzir kullut aylliå lkmn tamdint n-bafus, afn-in gis yan-usææar
gu-yudaya ism-ns baryašuø, ar-ittini is-iga nnabi walaynni ar-isskirkis. 7 nttan
ar-itgawar dar læakm n-igzir ism-ns sarjyus-bulus. iga læakm-an bab l-løaql.
yazn s-barnaba d-šawl iãalb-tn ad-d-aškin s-dars, ašku ira a-zgisn-isfld
i-wawal n-rbbi. 8 imma asææar-an, ism-ns alimas s-wawal n-ayt-yunan, inkr
srsn yiri a-iæœar læakm a-ur-yamñ aåaras l-lmasiæ. 9 åakudan šawl lli-mi-nttini
bulus iømmr s-rruæ lqudus, imnad å-usææar 10 yini-as: «wa-yus n-iblis, tgit
amãaãã i-kullu ma-ira rbbi. tømmrt s-tkrkas d-tillay Ðçšnnin. ar-bdda-tsslullit
iåarasn Ðåñannin n-siditnnå. 11 hati illa-fllak-ufus n-siditnnå. ra-tbukãt
ur-ra-tisfiwt ar azmz yaãni.» åakudan a-fllas-iãr-umdlu d-tillas, ar-itlli
s-mad-as-itamñn afus. 12 imma læakm, lliå iñra mayd ijran, itøjjb bahra. yamn
s-mad-as-sslmdn f-siditnnå.
13 iffuå bulus d-usmun-ns zå-bafus, ssudun å-umda
tabrraæt
å-an¡akiyya
s-tmdint n-barga å-tmazirt n-bamfiliyya. ibãu didsn
n-bisidiyya yuæanna lli-mi-ttinin marqus, iwrri s-urušalim. 14 zaydn
ntni zå-barga s-tmdint n-an¡akiyya n-bisidiyya. kšmn
s-tgmmi n-tñallit å-wass n-usunfu, skiwsn gis. 15 imåarn n-tgmmi n-tñallit,
tigira n-mad-åran zå-ššrø n-musa d-warratn l-lanbiya, årn-asn:
«way-aytmatnnå, nkrad-d tsawlm iå-darun kra n-iwaliwn ma-s-a-tssdusm
mddn-nnå.»
16 inkr bulus yall afus-ns yini-asn: «way-ayt-rbbi d-ibrraniyn lli-tøbadnin
rbbi, sfldat-iyi. 17 rbbi n-ayt-darnnå iñli imzwura-nnå, issigat-tn bahra
å-isggÐasn lli-å-llan å-tmazirt n-miœr. issufå-tn-d ilmma zå-åin s-ufus-ns
itjhhdn. 18 ibidd didsn kkuñ id-mraw n-usggÐas å-lçla. 19 ihlk ssa n-tglday
å-tmazirt n-kanøan, ifk-asn tamazirt-an a-stt-wrtn. 20 åmkan a-s-izri
ma-itggan kkuñ id-miyya d-smmus id-mraw (450) n-usggÐas. ifk-asn ilmma
imåarn tjhhdnin a-fllasn-tækamn ar ussan n-nnabi œamwil. 21 ãalbn-t åakudan
a-zgisn-iñli yan ad-asn-ig agllid, iml-asn rbbi šawl yus n-qiš zå-tqbilt
n-bnyamin. izayd nttan ar-fllasn-itækam kkuñ id-mraw n-usggÐas. 22 issitti-t
ilmma rbbi, ig dawd d-ugllid-nsn. nttan a-f-ifka rbbi tugga-ns inna: ‹ufiå-n
å-dawd yus n-yassa ma-n-yakmurn s-uwl-inu. ra-iskar kullu mad-riå.›
23 imma åilad, zå-tasut n-dawd a-zå-d-ifka rbbi yan yaãni a-ig anjjam
i-ayt-rbbi åmklli-s-inna åayd izrin, a-t-igan d-yasuø. 24 lliå ur-ta-igri yasuø
å-twuri-ns, ikka-ttin yuæanna amsddam ar-itbrraæ ar-ittini i-kullu ayt-rbbi
ad-fln mad-skarn yÐçšn ar-tn-issddam å-waman. 25 lliå-d-yakmur-uzmz
a-ikmml yuæanna tawuri-ns, isqsa mddn-an: ‹ma-ttinim giå-t nkki? hati urd
irqqasn 155
nkkin a-igan åwalli-s-a-ttqlm, walaynni ra-d-yašk tigira-nu. ur-sthllaå nkki
ad-rñmå ifalan n-turñiyin-ns.›
26 «way-aytma zå-tasut n-ibrahim d-ibrraniyn lli-tøbadnin rbbi, nkkÐni
kullwaå a-mi-d-yuzn rbbi awal f-mamnk a-rad-aå-ijjnjm. 27 imma imzdån
n-urušalim d-inmåurn-nsn ur-ssinn izd yasuø a-igan anjjam lli-s-a-tqln.
ur-fhimn iwaliwn l-lanbiya lli-aqran kraygatt ass n-usunfu, walaynni ssuwfan
iwaliwn-an lliå fllas ækamn. 28 waçça ur-gis-ufin ma-f-a-t-nqqan, ãalbn
zå-bila¡us a-t-inå. 29 åakud lliå skrn ntni kullu maylli fllas ityaran zå-isizwar,
zzugzn-t zå-uggjdi, srsn-t-in å-umããal.
30 «imma rbbi hati issnkr-t-id zå-lmut, 31 ar-d-itban kigan d-uwssan
i-willi dids munnin zå-jalil s-urušalim. gn ntni inagan, ar-akkan tugga
i-ayt-rbbi f-mad-ñran. 32 ula nkkÐni nuška-d nawi-awn-d lçbar-ad ifulkin,
ašku maylli inna rbbi i-imzwura-nnå f-ma-ra-iskr, 33 hati iskr-t åilad å-darnnå
nkkÐni lli-igan tarwa-nsn. ašku issnkr-d yasuø zå-lmut åmklli ityaran å-wis sin
imurign, inna rbbi: ‹kiyi tgit iwi. babak ad-giå åassad.› 34 ityara ula f-mamnk
a-ra-t-id-issnkr zå-lmut a-ur-sar-trkm ddat-ns, yini: ‹hati ra-kÐn-barkå
s-lbarakat œfanin zganin lli-f-nniå i-dawd.› 35 yini-daå å-warra yaãni:
‹ur-ra-tadjt amñlay-nnk a-irkm å-umããal.› 36 nssn dawd å-uwssan-ns is-iskr
ma-ira rbbi, immt ilmma ityawmãal å-gr imzwura-ns, trkm ddat-ns. 37 imma
åwad-d-issnkr rbbi, ur-t-yudji a-irkm.
38,39 «way-aytma, nra a-tissanm lçbar-ad ifulkin. ašku f-ssibt
n-åwad-d-inkrn a-s-yujad rbbi a-fllawn-issitti ddnub-nnun. kullu wanna srs
yumnn, ra-t-issåus zå-kullu åaylli mi ur-iñãar ššrø n-musa a-t-zgis-issåus.
40 imma åilad, rarat løaql-nnun ad-awn-ur-ijru åmklli nnan lanbiya: 41 ‹ñrat
a-i¡nnañn, ar-ttøjjabm tthlkm. ašku rad-skrå kra ihiyyan å-uwssan-nnun. iå-illa
mad-awn-fllas-innan, ur-ra-ti-tamnm.›»
42 iffuå ilmma bulus d-barnaba zå-tgmmi n-tñallit. ãalbn-tn mddn
a-n-wrrin imal ass-an n-usunfu ad-asn-sawln s-uggÐar f-tåawsiwin-ad. 43 lliå
kullu ffuån, iggut gisn ma-imunn d-bulus d-barnaba zå-ayt-yudaya d-ibrraniyn
lli-umñnin aåaras n-ayt-rbbi. isawl srsn bulus d-barnaba, zzøamn-tn ad-zgan
å-lbaraka n-rbbi.
44 imal ass-an n-usunfu munn-d ayt-tmdint kullutn, irin ad-sfldn i-wawal
n-rbbi. 45 imma ayt-yudaya lli-zdånin åin, lliå ñran mddn-an ggutnin, asin
tanuwwašt f-irqqasn, ñin d-bulus f-wawal-ns rgmn-t. 46 irar-asn ilmma bulus
d-barnaba s-zzøamt inin-asn: «niwi-awn-d awal n-rbbi åmklli-aå-d-iqqann baš
a-tzwurm kunni. imma åilad ur-ti-trim, tgm içfawn-nnun d-willi ur-isthllan
ad-kšmn s-tudrt idumn. ra-kÐn-nfl åilad nawi-tt å-ibrraniyn, 47 ašku åmkad
a-s-aå-yuœœa sidi rbbi. inna: ‹giå-k d-tifawt i-ayt-tmizar aggugnin, a-tjjnjmt
mddn ar ttmi n-wakal.›» 48 lliå sfldn ibrraniyn i-mayad, fræn bahra alån awal
n-sidi rbbi. wrrin amnn s-yasuø kullu willi iñli rbbi ad-kšmn s-tudrt idumn.

49 sfldn mddn i-lçbar n-siditnnå å-kullu tamazirt-an. 50 imma ayt-yudaya


sshiyysn timåarin tibrraniyin ist-tgÐmma mqqurnin lli-tøbadnin rbbi
d-uwdmawn mqqurnin n-tmdint-an, aylliå nkrn mddn ggutnin ar-ssrfufunn
bulus d-barnaba ssmsrn-tn zå-tmazirt-an. 51 issus fllasn bulus d-barnaba
irqqasn 156
agdrur n-iãarn-nsn ad-asn-ig tamatart, ftun s-tmdint n-iquniyya. 52 imma
imæãarn lli-fln å-an¡akiyya, ømmrn ntni s-lfræ ula s-rruæ lqudus.

14
1 ikšm bulus d-barnaba s-tgmmi n-tñallit n-ayt-yudaya
tabrraæt n-bulus
d-barnaba
å-iquniyya åmklli skarn å-tmdinin yaãni, sawln i-mddn
å-iquniyya aylliå iwrri iggut ma-yumnn s-yasuø, gan zå-ayt-yudaya
ula ibrraniyn. 2 imma ayt-yudaya lli-ur-rinin ad-amnn,
nkrn ar-sshiyyasn ibrraniyn baš ad-asin tanuwwašt f-aytmatn. 3 iqama åin
bulus d-barnaba kigan d-uwssan, ar-sawaln f-siditnnå s-zzøamt. ifk-asn
siditnnå taækimt ad-skarn lmøjizat d-tmitar tjhhdnin å-lgddam n-mddn-an, baš
ad-issann izd læqq a-iga-wawal l-lbaraka lli-s-a-tbrraæn. 4 ayt-tmdint-an bãan
f-sin. kra ibidd d-ayt-yudaya, kra ibidd d-irqqasn.
5 mšawarn ilmma kra n-mddn zå-ibrraniyn d-ayt-yudaya d-imåarn-nsn,
skrn f-ad-ssrfufnn bulus d-barnaba, irin a-tn-kkatn s-iñran nån-tn. 6 imma ntni
sfldn f-åaylli fllasn nuwwan, rwln s-tmdinin n-listra d-darba å-tmazirt
n-likuniyya ula s-tsgiw yaãni n-tmazirt-an, 7 ar-åin-tbrraæn s-lçbar ifulkin.
8 illa yan-urgaz å-listra, kušmn-as iãarn zå-lliå ilul,
tabrraæt å-listra ula
darba
ur-jju-ifti. 9 iskiws ar-isflid i-maylli ittini bulus i-mddn.
issmaqql gis bulus, iñr-t yumn aylliå iñãar a-ijji.
10 yini-as s-wawal itjhhdn: «nkr-d, tbiddt f-iãarn-nnk,» s-yukÐi ibidd
f-iãarn-ns iftu. 11 lliå ñran mddn ma-iskr bulus, alln awal-nsn inin s-wawal
n-ayt-likuniyya: «hati gguzn-d ilahat-nnå s-darnnå, wrrin s-ssift n-bnadm.»
12 åaln is-iga barnaba ‹zafs›, ig bulus ‹harmas› ašku nttan a-isawaln
s-uggÐar. 13 tlla-tgmmi n-‹zafs› å-brra n-tmdint. yašk-id-unmåur n-willi
tøbadnin ilah-an, yawi-d izgarn s-imi n-tmdint, agÐln-asn taggÐatin n-ijddign.
yiri nttan ula kullu wiyyaã a-n-srsn tiårsiw å-lgddam n-barnaba d-bulus
ar-tn-tøbadn.
14 lliå sfldn irqqasn i-mayan, bbin timlsa-nsn azzln s-wammas-nsn
inin-asn s-jjhd: 15 «mayd ra-tnawlm? hati bnadm ka-nga zund kunni. nuška-d
nawi-awn-d lçbar ifulkin baš a-tflm tiåawsiwin-ad çwanin lli-tskarm, twrrim
tissanm rbbi lli-iddrn. nttan a-iskrn ignwan d-wakal d-imdwan ula kullu
ma-gisn-illan. 16 kullu mayd izrin yudja mddn å-kraygatt tamazirt ad-zaydn
å-uåaras nna-ran. 17 walaynni ur-kÐn-ifil bla tamatart n-is-illa nttan, ašku
imla-yawn-d mnšk a-bahra-ifulki. ar-awn-d-yakka anñar zå-ignwan ula tamgra
å-uzmz-ns. ar-iššbaø adis-nnun s-umššu iømmr ul-nnun s-lfræ.» 18 åmkad
a-inna barnaba d-bulus, walaynni bæra ur-æœarn mddn-an kullutn ad-ur-årsn
å-lgddam-nsn.
19 aškin-d ilmma kra n-ayt-yudaya zå-an¡akiyya n-bisidiyya d-iquniyya.
sshiyysn mddn-an ggutnin, aylliå nkrn ar-kkatn bulus s-iñran. zukrn-t s-brra
n-tmdint, åaln is-immut. 20 munn-d ilmma imæãarn lullin-as, s-inkr bulus iwrri
s-tmdint. ndid azkka iffuå nttan d-barnaba ddun s-tmdint n-darba.
21 ar-itbrraæ bulus d-barnaba s-lçbar ifulkin å-darba,
iwrri bulus
d-barnaba
aylliå iggut ma-iwrrin gan imæãarn i-lmasiæ. wrrin ilmma
s-an¡akiyya ntni s-tmdinin n-listra d-iquniyya d-an¡akiyya n-bisidiyya,
irqqasn 157
22 ar-ssdusn ulawn n-imæãarn ar-tn-zzøamn ad-zgan å-uåaras l-lmasiæ,
ar-asn-ttinin: «s-trfufnt iggutn a-s-d-iqqan a-nkšm s-tgldit n-rbbi.» 23 isti bulus
d-barnaba å-kraygatt amnaggar mad-asn-itggan imåarn. ar-tñallan ar-tañumn
ar-tn-faln å-ufus n-siditnnå lli-s-umnn.
24 zrin zå-tmazirt n-bisidiyya s-tmazirt n-bamfiliyya. 25 ar-tbrraæn
s-wawal n-rbbi å-tmdint n-barga, zaydn ilmma s-lmrsa n-attaliyya. 26 amñn
anaw ssudun å-umda aylliå ruæn an¡akiyya. tamdint-an a-zå-tn-safãn aytmatn
å-isizwar lliå-tn-fkan å-ufus n-rbbi a-ibark å-twuri-nsn. åmkan a-s-kmmln
tawuri-an. 27 lliå kšmn s-an¡akiyya, ssmunn-d ayt-umnaggar. inin-asn f-kullu
ma-srsn-iskr rbbi, ula mamnk a-irñm imi i-ayt-tmizar yaãni ad-amñn aåaras
l-lmasiæ. 28 qaman d-imæãarn n-åin kra n-iyrn.

15
1 aškin-d kra n-mddn zå-tmazirt n-yudaya s-an¡akiyya,
tamunt n-irqqasn
d-imåarn å-urušalim
bdun ar-sslmadn aytmatn ar-ttinin: «iå-ur-tññullim
i-ddat-nnun åmklli ittini ššrø n-musa, ur-ra-tiñãarm
a-tnjmm.» 2 iñi didsn bulus d-barnaba f-wawal-ad ar-didsn-tmjaæadn, aylliå
skrn aytmatn n-umnaggar f-ad-aznn bulus d-barnaba d-kra å-wiyyaã
s-urušalim, baš ad-sqsan irqqasn d-imåarn f-tåawsa-yad.
3 safãn-tn åakudan, zrin å-tmizar n-finiqiyya d-samira, awin lçbar
i-ayt-tmizar-an f-mamnk ad-umñn ibrraniyn aåaras l-lmasiæ. fræn aytmatn
kullutn lliå sfldn i-lçbar-ad. 4 lliå ruæn urušalim ssmræban srsn ayt-umnaggar
d-irqqasn d-imåarn. yini-asn bulus d-barnaba f-kullu ma-srsn-iskr rbbi.
5 walaynni nkrn kra n-imumnn l-lmdhb n-ifarisin inin-asn: «iqqan-kÐn-d
a-tuœœam ibrraniyn ad-ññalln i-ddat-nsn ar-skarn s-ššrø n-musa.»
6 mnaggarn ilmma irqqasn d-imåarn baš ad-mšawarn f-tåawsa-yad.
7 yigat-wawal aylliå inkr b¡rus yini-asn: «way-aytma, tssnm å-uwssan
zwarnin isti-yyi rbbi zå-gigun baš ad-sfldn ibrraniyn f-imi-nu i-lçbar ifulkin
amnn srs. 8 rbbi issnn ma-illan å-uwl n-kullu mddn, iml-aå åakudan is-irãa
f-ibrraniyn, ašku ula ntni ifka-yasn rruæ lqudus åmklli-aå-t-ifka nkkÐni.
9 ur-tn-ibãi didnnå, ašku issåus ulawn-nsn ula ntni lliå umnn s-yasuø.
10 imma åilad, maç aylliå tram a-tñim d-rbbi, tgm tañayt f-imæãarn-an
lli-mi-ur-nñãar a-stt-nasi nkkÐni ula imzwura-nnå? 11 uhu, numn izd lænant
n-siditnnå yasuø a-s-nnjm, d-åmkad a-s-rad-njmn ula ntni.»
12 fssan aytmatn-an kullutn, sfldn ilmma i-mad-asn-ittini barnaba d-bulus
f-lmøjizat d-tmitar tjhhdnin lli-iskr rbbi f-ufus-nsn å-gr ayt-tmizar yaãni.
13 lliå kmmln awal-nsn, inkr yaøqub yini-asn: «way-aytma sfldat-iyi.
14 inna-yaå simøan f-mamnk ad-aå-imla rbbi å-isizwar is-ira a-iñli zå-gr
ibrraniyn kra n-mddn ad-gn wins. 15 åmkad ad-nnan ula lanbiya å-warratn
n-rbbi inna: 16 ‹tigira n-mayan rad-d-wrriå, bnuå tigmmi içÐlan n-dawd, bnuå
iåurban-ns lli-ãrnin. ra-stt-id-ssnkrå 17 baš ad-wrrin kullu ayt-tmizar yaãni
ar-siggiln s-sidi rbbi, ula kullu ibrraniyn lli-mi-åriå ad-gn winu. 18 åmkad
a-s-inna sidi rbbi lli-iskarn kullu mayad, ityawssan dars zå-isizwar.›»
19 izayd yaøqub yini-asn: «f-mayad a-f-rad-iniå nkki: ra-yaf a-ur-ntšqu
d-ayt-tmizar yaãni lli-umñnin aåaras n-rbbi, 20 walaynni ad-asn-nazn
irqqasn 158
yat-tbrat nini-asn ad-tanfn i-irkan l-laœnam ula lfsad, ula-da-šttan tifiyi
n-ma-iqajjin ula idammn. 21 ašku myarn mddn å-kraygatt tamdint
a-fllasn-aqran ššrø n-musa å-tgÐmma n-tñallit, ar-tn-tuœœan a-srs-skarn,
kraygatt ass n-usunfu zå-tasut n-tasutin sul s-åilad.»
22 mšaškan-d ilmma irqqasn d-imåarn d-ayt-umnaggar
tabrat i-imumnn
ibrraniyn
kullutn, skrn f-ad-stin kra n-mddn-nsn ad-munn d-bulus
d-barnaba s-an¡akiyya. stin yahuda lli-mi-ttinin barsaba,
nttan d-sila. ntni, ar-tn-tuqqarn aytmatn kullutn. 23 aznn didsn yat-tbrat,
tyaran gis iwaliwn-ad:
«zå-aytmatun irqqasn ula imåarn, i-aytmatnnå n-tmizar yaãni å-an¡akiyya
d-suriyya d-kilikiyya. ad-awn-tili sslamt. 24 nsfld f-kra n-mddn uškan-in
zå-darnnå inin-awn kra-s-awn-t-ss¡iyyrn aylliå tusim taåuft f-iwaliwn-nsn.
walaynni urd nkkÐni a-tn-in-yuznn. 25 mayan a-f-d-nmnaggar åilad,
nmšaška-d kullwaå a-nsti kra n-mddn nazn-tn-in s-darun, a-n-munn
d-aytmatnnå øzzanin barnaba d-bulus 26 lli-fkanin içfawn-nsn f-ism
n-siditnnå yasuø lmasiæ. 27 åmkad a-f-n-nuzn yahuda d-sila ad-awn-inin
f-kullu mayd-awn-in-nura. 28 ašku imla-yaå-d rruæ lqudus ula içf-nnå,
a-ur-fllawn-ng kra n-tañayt abla tiåawsiwin-ad hiyyanin: 29 a-ur-tšttam
ma-ityawårasn i-laœnam ula idammn ula tifiyi n-ma-iqajjin, taggugm zå-lfsad.
afulki a-rad-awn-yili, iå-a-ttanfm i-tåawsiwin-ad. a-kÐn-iøawn rbbi.»
30 safãn-tn ilmma s-an¡akiyya. lliå-n-lkmn tamdint-an, ssmunn-d
ayt-umnaggar kullutn fkn-asn tabrat. 31 lliå-tt-åran ntni, fræn s-iwaliwn
n-irqqasn lli-s-tn-zzøamn. 32 isawl ilmma yahuda d-sila s-aytmatn-an,
ar-tn-zzøamn ar-tn-ssdusn, ašku gan ula ntni zå-willi ittinin iwaliwn
nna-yasn-imala rbbi. 33,34 tigira n-ma-darsn-gawrn kra n-uwssan, safãn-tn
aytmatn s-sslamt, wrrin s-dar åwilli-tn-uznnin. 35 imma bulus d-barnaba
qaman å-an¡akiyya, ar-sslmadn ar-tbrraæn s-wawal n-siditnnå ntni d-wiyyaã
ggutnin.
36 yan-wass isawl bulus s-barnaba yini-as: «a-nwrri
amuddu wis sin
n-bulus i-tbrraæt
s-dar aytmatn å-tmdinin kullutnt lli-å-nbrræ s-wawal
n-siditnnå, a-nñr mamnk ad-gan.» 37 ira barnaba
ad-didsn-awin yuæanna lli-mi-ttinin marqus. 38 imma bulus inna-yas: «ur-išwi
a-didnnå-nawi åwalli-aå-n-ifln tawala-lli å-tmazirt n-bamfiliyya,
ur-didnnå-ikmmil tawuri.» 39 ur-ñãarn ad-d-mšaškan f-tåawsa-yad, bãun ifl
yan yan. barnaba yiwi dids marqus, issudu å-umda s-igzir n-qubrus. 40 imma
bulus isti sila a-ig asmun-ns. fkn-tn ilmma aytmatn å-ufus n-siditnnå
a-gisn-ibark, ffuån zå-åin. 41 ar-tkkan tamazirt n-suriyya ula kilikiyya
ar-ssdusn imnaggarn n-aytmatn.

16
1 ar-itmuddu bulus aylliå izri zå-tmdint n-darba iruæ
bulus yiwi dids
timutaws
tamdint n-listra. yili åin yan-umæãar l-lmasiæ ism-ns
timutaws, ig yus n-yat-tmumnt ullt-yudaya imma babas
iga gu-yunan. 2 aytmatn å-listra ula å-iquniyya ar-kullu-ttinin f-timutaws
is-iga amumn ifulkin. 3 yiri bulus a-t-dids-yawi. iññall-as åakudan i-ddat-ns,
irqqasn 159
ašku ayt-yudaya å-tmdint-an ssnn is-iga babas abrrani. 4 ddun ilmma ar-tkkan
timdinin, ar-tawin lçbar i-aytmatn f-maylli-f-d-mšaškan irqqasn d-imåarn
å-urušalim, ar-tn-tuœœan ad-skarn s-iwaliwn-an. 5 åmkad a-s-a-tdusn
imnaggarn n-aytmatn å-uåaras l-lmasiæ, ar-ttigatn ass f-wass.
6 ur-tn-yudji rruæ lqudus ad-tbrraæn s-wawal n-rbbi
tawargit n-bulus
å-tmdint n-truwwas
å-tmazirt n-asiyya. zaydn åakudan ar-tkkan tamazirt
n-frijiyya ula gala¡iyya. 7 lliå lkmn tama n-misiyya irin
ad-kšmn s-tmazirt n-bitiniyya, walaynni ur-tn-yudji rruæ n-yasuø. 8 zrin
åakudan f-misiyya, ddun s-lmrsa n-truwwas. 9 å-iã-an a-iwarga bulus
yan-urgaz gu-makiduniyya ibidd iãalb-t bahra yini-as: «ašk-id s-makiduniyya
tøawnt-aå.» 10 lliå iñra bulus tawargit-an, nskr f-a-nddu åakudan s-tmazirt
n-makiduniyya, ašku nssn is-aå-n-iåra rbbi åmkan ad-asn-nawi lçbar ifulkin.
11 namñ anaw nbbi zå-truwwas s-igzir n-samutraki. ndid
åmklli tumn lidiyya
azkka nlkm lmrsa n-nyabulis. 12 namñ åin aåaras
s-filibbi. tga nttat tamdint imqqurn å-tsga-yan n-makiduniyya, bnan-tt rruman.
ngawr åin kra n-uwssan. 13 å-wass n-usunfu nffuå s-brra n-tmdint nddu
s-tama n-wasif, ašku nenna d-içf-nnå ra-yili åin kra n-mani å-a-tmunun
ayt-yudaya ar-gis-tñallan. nskiws ar-nsawal d-tmåarin lli-n-munnin åin. 14 tili
gisnt yat-tmåart ism-ns lidiyya, tga ullt-tayatira ar-tzznza ttub añggÐaå. tga
zå-tilli tøbadnin rbbi. içdm siditnnå å-uwl-ns å-tasaøt-an aylliå tumn s-kullu
maylli inna bulus. 15 nssddm-tt ilmma å-waman nttat d-ayt-tgmmi-ns. tãalb
zå-ginnå: «iå-iyi-tgam d-tad yumnn s-siditnnå, aškad-d tgguzm å-tgmmi-nu.»
tamñ ginnå.
16 yan-wass nffuå niri adåar n-tñallit, s-nmnaggar
åmklli
yumn-ungabal l-læbs
yat-tfruçt tga tismgt. illa gis yal-ljnn lli-dar taækimt
ad-as-imala ma-ra-ijru. id-bab-ns ar-fllas-tamñn iqaridn
ggutnin zå-mddn lli-ranin ad-issann ma-rad-asn-yili. 17 imma nttat, tãfar
bulus d-usmun-ns ar-ttåuwwat ar-fllannå-ttini: «mddn-ad gan içddamn n-rbbi
amattuy. ar-awn-tbrraæn f-mamnk a-ra-tiñãarm a-tnjmm.» 18 ar-bdda-tskar
åmkan kigan d-uwssan. ar yan-wass ¡iyyr-as i-bulus bahra, igrawl gis yamr
ljnn: «s-ism n-yasuø lmasiæ, ffuå zå-gis.» iffuå ljnn åakudan.
19 lliå ñran id-bab n-tsmgt is-ur-sul-ra-fllas-tamñn yat, åwin bulus d-sila
zukrn-tn s-ssuq s-dar åwilli tækamnin. 20 dæin-tn-in s-lgddam n-imåarn
l-lmækama n-rruman inin: «åwid gan ayt-yudaya, ssmrwin tamdint-nnå bahra.
21 ar-tbrraæn f-kra n-tnbaãin, ur-fllannå-iælla a-tnt-nqbl ula-da-srsnt-nskar
nkkÐni n-ayt-ruma.» 22 bzgn fllasn åwilli-asn-sutlnin. nkrn imåarn l-lmækama
uœœan imçzniyn ad-fllasn-bbin timlsa ssåuršn-tn. 23 lliå-tn-utn bahra, grn-tn-in
å-læbs, uœœan angabal l-læbs a-issdus i-imi. 24 lliå isfld-ungabal i-luœit-ad,
ig-tn-in å-tæanut n-wallaå, iqqn iãarn-nsn å-gr-tfrsa ññaynin.
25 å-¡uññunt n-iã-an ar-itñalla bulus d-sila ar-ttirirn ar-talån rbbi.
ar-asn-sflidn iæbbasn yaãni. 26 s-immussa-wakal s-jjhd, ndudin iåurban
zå-llsas, rñmn imawn l-læbs kullutn, fsint ssnasl f-kraygatt yan.
27 ittfaq-d-ungabal, iñr imawn l-læbs rñmn, iåal is-rwln iæbbasn. ildi-d taññit
a-inå içf-ns. 28 iår-as bulus s-jjhd yini-as: «ad-ur-thlkt içf-nnk. hati nlla
kullwaå.» 29 iår-ungabal i-mad-as-d-itawin tifawt, yazzl s-darsn iãr-n
irqqasn 160
f-ifaddn-ns å-lgddam n-bulus d-sila, ar-srs-tkkat tawda. 30 yawi-tn ilmma
s-brra l-læbs yini-asn: «wa-id-sidi, ma-yyi-d-iqqann a-t-skrå baš ad-njmå?»
31 inin-as: «amn s-siditnnå yasuø tnjmt kiyi d-ayt-tgmmi-nnk.» 32 sawln srs
s-wawal n-siditnnå nttan d-ayt-tgmmi-ns kullutn. 33 yawi-tn å-tasaøt-an å-iyã,
isird-asn tiggas-nsn. ssddmn-t ilmma å-waman, ntta d-ayt-tgmmi-ns kullutn.
34 išškšm-tn s-tgmmi isrs-asn-in mad-šttan, ifræ bahra ntta d-kullu
ayt-tgmmi-ns ašku wrrin umnn s-rbbi.
35 zikk œbaæ nkrn imåarn l-lmækama n-rruman, aznn kra n-imçzniyn
s-læbs inin: «rñmat i-irgazn-an.» 36 yašk-id-ungabal s-dar bulus yini-as:
«ha-imåarn uznn-d awal ad-awn-rñmn. ffuåat åilad, tddum s-sslamt.»
37 imma bulus isawl s-imçzniyn yini-asn: «ha-ntni ssåuršn-aå å-lgddam
n-kullu mddn waçça ur-ginnå-ufin kra iffuån lqanun. dæin-aå-d s-læbs,
d-nkkÐni nga zå-willi ¡¡afnin taåamt å-ayt-ruma. is-ran ad-aå-ssufån åilad
s-tntla? nkkÐni ur-ra-nffuå. i眜a imåarn-an ad-d-aškin ssufån-aå-n.» 38 ddun
imçzniyn inin i-imåarn f-mad-nnan. iksaãn ntni lliå sfldn f-bulus d-sila is-darsn
læqq n-ayt-ruma. 39 aškin-d ãalbn zå-gisn ad-asn-œamæn, awin-tn ilmma
s-brra ãalbn-tn ad-ffuån tamdint. 40 åmkan a-s-ffuån zå-læbs, ddun ilmma
s-tgmmi n-lidiyya. mnaggarn gis d-aytmatn ar-tn-zzøamn, amñn ilmma aåaras.

17
1 zrin zå-tmdint n-amfibulis ula abuluniyya, lkmn
uduy å-tasaluniki
tamdint n-tasaluniki. tili åin yat-tgmmi n-tñallit
n-ayt-yudaya. 2 ikšm srs bulus åmklli iskar å-tmdinin yaãni. kraã-uwssan
n-usunfu ar-åin-isawal d-mddn, ar-asn-imala ma-ityaran å-warratn n-rbbi
3 ar-asn-ittini: «iqqan-d åwalli igan lmasiæ a-irfufn bahra, inkr-d ilmma
zå-lmut.» ar-asn-ittini: «yasuø lli-f-a-yawn-tbrraæå, nttan a-igan lmasiæ
lli-s-a-ttqlm.» 4 amnn kra n-ayt-yudaya s-maylli-asn-ittini, ntni ula
yan-mnnaw zå-ibrraniyn lli-tøbadnin rbbi, d-kra n-tmåarin ist-tgÐmma
mqqurnin å-tmdint-an, wrrin kullu biddn d-bulus d-sila.
5 imma wiyyaã å-ayt-yudaya usin fllasn tanuwwašt. awin-d kra n-irgazn
Ðçšnnin zå-ssuq, årn i-mddn ggutnin ad-didsn-munn, ssduyn-d tamdint kullutt.
azzln s-tgmmi n-yasun, ar-siggiln s-bulus d-sila baš a-tn-ssufån s-wammas
n-mddn. 6 lliå ur-tn-ufin, zukrn yasun d-kra n-aytmatn yaãni s-dar imåarn
n-tmdint, ar-tåuwwatn ar-ttinin: «åwilli ssgrawlnin ddunit kullutt, hatni uškan-d
ula s-åid, 7 išškšm-tn yasun s-tgmmi-ns. ffuån ntni zå-lqanun n-qayœr, ar-ttinin
illa yan-ugllid yaãni ism-ns yasuø.» 8 lliå sfldn mddn d-imåarn-nsn i-mayad,
mrwin bahra. 9 ãalbn ilmma fllasn ããmant zå-yasun d-aytmatn yaãni,
rñmn-asn.
10 lliå-d-ãrnt tillas, nkrn aytmatn safãn bulus d-sila
ayt-biriyya
ar-siggiln å-warratn
s-biriyya. lliå lkmn tamdint-an, kšmn s-tgmmi n-tñallit
n-rbbi n-ayt-yudaya. 11 mddn-an n-biriyya, ur-qqurn
içfawn-nsn zund ayt-tasaluniki. ar-ttirin ad-sflidn i-wawal
n-siditnnå ar-tt-gis-tawin bahra, ar-siggiln å-warratn n-rbbi ass f-wass, baš
ad-ñrn is-yÐåñan maylli-asn-ittini bulus. 12 yigat ma-iwrrin yumn
zå-ayt-yudaya ula kra n-tmåarin tibrraniyin ist-tgÐmma mqqurnin d-irgazn
irqqasn 161
ibrraniyn ggutnin. 13 imma ayt-yudaya å-tasaluniki sfldn f-mamnk a-itbrraæ
bulus s-wawal n-rbbi å-biriyya. ddun sshiyysn mddn ssduyn ula tamdint-an.
14 nkrn aytmatn åakudan, safãn bulus s-tama n-umda. imma sila d-timutaws
qaman å-biriyya. 15 iddu bulus, awin-t imddukkÐal-ns ar tamdint n-atina,
fln-t-in åin wrrin s-biriyya. yuœœa-tn bulus ad-inin i-sila d-timutaws
a-n-dars-aškin ad-ur-ma¡ln.
16 lliå a-srsn-itql bulus å-atina, iñr tamdint-an tømmr
tabrraæt n-bulus
å-atina
s-laœnam ar-tn-tøbadn mddn. ¡iyyr-as bahra. 17 ikšm
s-tgmmi n-tñallit ar-isawal d-ayt-yudaya d-ibrraniyn
lli-tøbadnin rbbi. ar-isawal ula å-ssuq ass f-wass d-winna gis llanin.
18 imnaggar kra n-imslmdn l-lfalsafa, gan ‹ibikuriyn› ula ‹rwaqiyn›. kra gisn
inna fllas: «åwad ijrubbujn, ma-ira a-yini?» inin wiyyaã: «irwas is-a-isawal
f-kra n-ilahat ar-tn-tøbadn mddn å-tmizar yaãni.» åaln ntni is-a-isawal f-sin
ilahat ašku ar-yaddr ‹yasuø› ula ‹tankra›. 19 awin-t ilmma s-usgawr n-imåarn
n-tmdint-an, iga asgawr lli-mi-ttinin ‹aryus-bagus›. inin i-bulus: «is-trit
ad-aå-tmlt ma-iøna-ulmmud-ad l-ljdid lli-s-a-ttbrraæt? 20 ašku ar-tsawalt f-kra
n-tåawsiwin ur-jju-nsfld i-zund ntnti. nra a-nissan ma-tga lmøna-nsnt.»
21 åmkad ad-gan ayt-atina ula kullu willi zdånin å-tmdint-an, ur-a-sslhawn
içf-nsn abla ad-sflidn ar-sawaln f-aynna igan taåawsa l-ljdid.
22 ibidd bulus å-wammas n-usgawr yini-asn: «way-ayt-atina, ñriå-kÐn
ar-bahra-ttuqqarm ilahat mknna gan. 23 lliå a-tfjjijå å-tmdint-nnun ar-tmnadå
idåarn lli-å-a-ttøbadm. afå-n yan å-iñran lli-dar ttñallam, tyaran gis iwaliwn-ad
‹ilah ur-ityawssann›. han åwalli ttøbadm bla-ti-tssnm, nttan a-f-rad-awn-sawlå.
24 ašku rbbi lli-iskrn ddunit ula kullu ma-gis-illan, nttan a-igan sidis n-ignna
ula win-wakal. ur-a-izddå å-tgÐmma tyawskarnin s-ifassn n-bnadm.
25 ur-t-i眜a kra nskr nkkÐni, ašku ur-iætajja yat. nttan a-yakkan i-kullu mddn
tudrt d-unfus ula kraygatt kra. 26 iskr zå-tarwa n-yan-urgaz kullu tasutin
n-bnadm ad-zdån å-tmizar n-ddunit kullutt. iæudda-yasn isggÐasn n-tudrt,
igli-asn iwtta n-imzdån-nsn. 27 iskr-asn åmkan baš ad-siggiln s-rbbi a-ur-imil
mnaggarn dids issann-t. walaynni rad-awn-iniå, han ntta ur-n-yaggug f-yan
ginnå 28 ašku ‹nttan a-å-nddr nftu nili.› åmklli nnan kra n-ayt-umarg-nnun:
‹ula nkkÐni nga tarwa-ns.›
29 «lliå nga nkkÐni tarwa n-rbbi, illa fllannå a-ur-nåal is-iga nttan zund
kra ityawskarn zå-uwrå nåd nnuqrt nåd añru s-ifassn ula løaql n-bnadm.
30 åayd izrin iœbr rbbi d-willi ur-ssinnin mayan. imma åilad yumr kullu mddn
å-kraygatt mani ad-fln kullu mad-skarn yÐçšn. 31 ašku iqœad yan-wass
lli-å-ra-yut læukm s-læqq f-kullu ddunit f-ufus n-yan-urgaz lli-iñli, iml srs
tamatart i-kullu mddn lliå-t-id-issnkr zå-lmut.»
32 lliå sfldn i-mayd inna bulus f-yan-d-inkrn zå-lmut, kra gisn ar-i㜜a.
imma wiyyaã nnan: «ar tawala yaãni tsawlt-aå f-tåawsa-yad.» 33 iffuå ilmma
bulus zå-darsn. 34 kra gisn yumn s-ma-s-asn-inna, munn dids. illa gisn yan
zå-imåarn n-usgawr-an ism-ns dyunisyus. tili yat-tmåart ism-ns damaris, ilin
kra n-mddn yaãni.
irqqasn 162

18
1 tigira n-mayan iffuå bulus zå-atina iddu s-tmdint
tawuri n-bulus
å-kurintus
n-kurintus. 2 imnaggar åin yan-urgaz gu-yudaya ism-ns
akila, ig laœl-ns zå-tmazirt n-buntus. ikka-d tamazirt
n-i¡alya å-uwssan-an, ntta d-tmåart-ns briskilla, ašku qayœr kludyus yumr kullu
ayt-yudaya ad-ffuån tamdint n-ruma. iddu darsn bulus s-tgmmi, 3 igawr darsn
ar-didsn-itçdam, ašku yat a-tga-twuri-nsn ntni d-bulus, ar-gnnun içiyyamn.
4 kraygatt ass n-usunfu ar-ittidu bulus s-tgmmi n-tñallit, ar-isawal
d-ayt-yudaya d-ibrraniyn, ig-n tiqqi-ns a-tn-irar ad-amnn zund ntta.
5 lliå-d-ilkm sila d-timutaws zå-tmazirt n-makiduniyya, afn-in bulus ilha
s-tbrraæt n-wawal n-rbbi, ar-isawal s-ayt-yudaya s-lmøqul yini-asn: «yasuø
a-igan lmasiæ lli-s-a-ttqlm.» 6 walaynni ñin dids ayt-yudaya rgmn-t aylliå
fllasn issus timlsa-ns yini-asn: «ddnub-nnun f-içf-nnun. nkki brraå gigun. hati
zå-åilad rad-dduå s-ibrraniyn.» 7 iffuå zå-darsn, ikšm s-tgmmi n-yan-ubrrani
ism-ns tityus-yus¡us. iga yan zå-willi tøbadnin rbbi, tili-tgmmi-ns å-tama
n-tgmmi n-tñallit. 8 imma krisbus amåar n-tgmmi n-tñallit, ntta d-ayt-tgmmi-ns
kullutn, wrrin umnn s-siditnnå. ggutn wiyyaã å-tmdint-an n-kurintus wrrin
umnn lliå sfldn i-mad-asn-ittini bulus. ssddmn-tn ilmma aytmatn å-waman.
9 yan-iyã isawl-d siditnnå s-bulus å-twargit yini-as: «ad-ur-tiksa¡¡. zayd
ar-tsawalt d-mddn a-ur-tfssat. 10 hati lliå didk, ur-illi ma-ra-k-ilkm s-gar, ašku
ggutn mddn-inu å-tmdint-ad.» 11 iqama bulus åin asggÐas d-mnaœœ,
ar-asn-isslmad awal n-rbbi.
12 walaynni å-uwssan lli-å-iga galyun læakm å-tmazirt-an n-açaya, nkrn
ayt-yudaya kullutn åwin bulus awin-t s-lmækama 13 inin fllas: «argaz-ad
ar-itrara mddn ad-ffuån zå-ššrø n-musa ar-tøbadn rbbi s-mamnk yaãni.»
14 yiri bulus a-fllasn-irar awal, s-inkr galyun åakudan yini i-ayt-yudaya:
«mrad is-tga-tåawsa-yad tin kra iffuån lqanun nåd kra l-lbaãl yÐçšnn,
rad-awn-sfldå. 15 walaynni ur-tgi çtad åir taåawsa n-iwaliwn d-ismawn ula
ššrø-nnun. zaydat tssnfaœalm-t kunni i-ngratun. ur-rad-tækamå nkki f-wan
tiåawsiwin-ad.» 16 issmsr-tn zå-lmækama. 17 ffuån kullu, åwin sustanis
amåar n-tgmmi n-tñallit, ar-t-kkatn å-tama l-lmækama. imma læakm galyun
ur-tt-akkÐ-gisn-yiwi.
18 iqama bulus å-dar aytmatn å-kurintus yan
iwrri bulus
s-an¡akiyya
mnnaw-uwssan. lliå-didsn-imsafaã, iddu s-lmrsa
n-kançariyya. åin a-å-issmakkrd agayyu-ns, ig mayan
tamatart n-kra-s-iqawl i-rbbi. yamñ ilmma anaw issudu å-umda s-tmazirt
n-suriyya, yawi dids akila d-briskilla. 19 ruæn tamdint n-afsus, ifl-tn. ikšm
nttan s-tgmmi n-tñallit ar-isawal d-ayt-yudaya. 20 ãalbn zå-gis a-didsn-iqama,
walaynni ur-iri a-ima¡l åin. 21 imsafaã didsn yini-asn: «iå-ira rbbi rad-d-wrriå
s-darun.» iffuå afsus issudu å-umda, 22 aylliå ilkm lmrsa n-qayœriyya. yamñ
aåaras s-urušalim, insallam d-aytmatn n-umnaggar n-åin, ikmml ilmma
s-an¡akiyya. 23 iqama gis kra n-uwssan, imuddu ilmma ar-itkka tamazirt
n-gala¡iyya ula frijiyya ar-issdus imæãarn kullutn.
24 å-uwssan-an a-å-d-yuška yan gu-yudaya ism-ns
tabrraæt n-umslmd
abullus
abullus s-afsus. iga laœl-ns zå-tmdint n-iskandariyya. ig
irqqasn 163
wad bahra issnn mamnk a-isawal, yissan arratn n-rbbi bahra. 25 isfld
f-ulmmud n-uåaras n-siditnnå, ar-isawal s-mddn s-zzøamt iggutn. ar-tn-isslmad
f-iskkirn n-yasuø d-iwaliwn-ns åmklli gan, walaynni ur-issin f-udum abla
åwalli-s-a-issddam yuæanna. 26 yan-wass ar-isawal s-zzøamt å-tgmmi
n-tñallit, tsfld-as briskilla d-akila. awin-t s-tgmmi, mln-as uggÐar f-uåaras
n-rbbi baš a-t-yissan åmklli iga. 27 yiri ilmma a-ibbi amda s-tmazirt n-açaya.
zzøamn-t aytmatn a-iskr åmkan, aran yat-tbrat i-imæãarn å-açaya, ãalbn-tn
a-t-in-šškšmn s-gratsn. lliå iruæ nttan açaya, ar-bahra-itøawan åwilli ibark rbbi
umnn s-lmasiæ. 28 ašku ar-isawal s-ayt-yudaya å-lgddam n-kullu mddn, aylliå
ur-ñãarn ntni a-fllas-rarn awal. ar-asn-imala zå-warratn n-rbbi izd yasuø
a-igan lmasiæ lli-s-a-tqln.

19
1 åakud lliå illa abullus å-kurintus, izri bulus zå-¡uññunt
amuddu wis kraã
n-bulus i-tbrraæt
n-tmazirt-an, ilkm tamdint n-afsus. yaf-n åin kra
n-imæãarn, 2 isqsa-tn: «is-awn-d-ityawfka rruæ lqudus
lliå tumnm?» inin-as: «ur-jju-nsfld is-illa kra n-rruæ lqudus.» 3 isqsa-tn ilmma:
«ma-iga-udum lli-s-tddmm?» inin-as: «udum lli-s-a-issddam yuæanna.»
4 yini-asn bulus: «ikka-ttin yuæanna ar-issddam åwilli ranin ad-fln ddnub-nsn
wrrin s-rbbi, walaynni isawl-asn f-walli ra-d-yašk tigira-ns, a-t-igan d-yasuø.
yuœœa-tn ad-srs-amnn.» 5 lliå sfldn imæãarn-an i-mayd-asn-inna bulus,
issddm-tn å-waman s-ism n-siditnnå yasuø. 6 isrs fllasn ifassn-ns,
s-d-fllasn-igguz rruæ lqudus, ar-sawaln s-iwaliwn iåribn ar-tbrraæn
s-mad-asn-imala rbbi. 7 ma-itggan sin d-mraw n-urgaz ad-gan.
8 kraã-iyrn a-ikššm bulus s-tgmmi n-tñallit ar-isawal
tabrraæt n-bulus
å-afsus
d-mddn s-zzøamt, ig-n tiqqi-ns ad-asn-iml is-yÐåñan
maylli-asn-ittini f-tgldit n-rbbi. 9 walaynni kra gisn wrrin
ssiqarn içf-nsn, ur-rin ad-amnn. ar-rggmn å-uåaras l-lmasiæ å-lgddam n-kullu
wiyyaã. åakudan a-iffuå bulus zå-darsn, yawi dids imæãarn, iwrri s-lmdrst
n-tirannus ar-åin-isawal d-mddn ass f-wass. 10 åmkan a-izzri sin isggÐasn,
aylliå sfldn kullu imzdån n-asiyya i-wawal n-siditnnå, ayt-yudaya ula
ibrraniyn.
11 ar-iskar rbbi lmøjizat f-ufus n-bulus, ur-jju-ñrin mddn
åaylli ijran i-tarwa
n-skawa
zund ntnti. 12 ar-ttawin išrwiãn ula tibannkiw zå-ufus-ns
i-imuãan-nsn, ar-tjjin ar-zgisn-tffuån ljnun Ðçšnnin.
13 ilin åin kra n-ayt-yudaya ar-tlullin ar-ssufuån ljnun. åaln is-ñãarn
ad-ssufuån ljnun s-ism n-siditnnå yasuø, ar-tn-tamrn: «ffuåat s-ism n-yasuø
lli-s-a-itbrraæ bulus.» 14 åmkan ad-skarn ssa n-aytmatn, tarwa n-yan-unmåur
n-tgmmi n-rbbi ism-ns skawa. 15 walaynni irur-asn ljnn-an: «yasuø ssnå-t, ula
bulus ssnå ma-iga, walaynni ma-tgam kunni?» 16 yakÐi-n-fllasn-umjnun
ar-gisn-ikkat inru-tn kullutn. rwln zå-tgmmi, tyaggasn bbint-tmlsa-nsn.
17 sfldn kullu imzdån n-afsus f-ma-ijran, ayt-yudaya ula
isææarn lli-umnnin
ibrraniyn. wrrin iksaãn kullutn, uqqrn ism n-siditnnå
yasuø bahra. 18 imma åwilli umnnin, iggut gisn ma-d-yuškan ar-tqrran
s-iskkirn Ðçšnnin lli-sttin-kkan ar-tn-skarn. 19 kigan d-isææarn a-d-issmunn
irqqasn 164
arratn-nsn jdrn-tn å-lgddam n-mddn. lliå æasbn atig n-warratn-an, afn-in
smmus id-mraw n-id-walf (50.000) n-uqarid n-nnuqrt. 20 åmkan
a-s-a-itzayad-wawal n-siditnnå s-jjhd, iwrri ityawssan å-kraygatt mani.
21 tigira n-mayan iswangm bulus, iml-as rruæ lqudus
uduy n-isiyyaçn
å-afsus
is-t-id-iqqan a-izri zå-makiduniyya d-açaya s-urušalim.
inna: «tigira n-mad-kkiå åin, iqqan-iyi-d ad-ñrå ula
tamdint n-ruma.» 22 yazn ilmma sin imøawann-ns timutaws d-arastus
a-t-zwurn s-makiduniyya, imma ntta sul-n-iqama yan kra å-asiyya.
23 walaynni å-uwssan-an tnkr lfrtunt iggutn f-ssibt n-uåaras l-lmasiæ. 24 illa
åin yan-usiyyaç ism-ns dimitryus ar-itødal tigÐmma mññinin zå-nnuqrt zund
tigmmi lli-å-a-tøbadn ilaha ‹ar¡amis›. ar-tamñn isiyyaçn ma-iggutn f-twuri-an.
25 issmun-tn-d kullu dimitryus yini-asn: «wa-irgazn, tssnm is-a-ntamñ lçir
f-twuri-ad-nnå. 26 walaynni tsfldm i-åwan mi ttinin bulus tñrm åaylli iskar,
ar-ittini ilahat lli-skrn ifassn n-bnadm urd ilahat ad-gan. hati irur mddn ggutnin
ijlu-tn åid å-afsus ula å-kullu tamazirt n-asiyya. 27 urd åir tawuri-nnå
a-ra-içsr, walaynni rad-wrrin mddn ar-rggmn ula å-tgmmi n-ilaha imqqurn
ar¡amis, inin is-ur-tgi yat çtalli kullu tøbadn mddn å-asiyya ula ddunit kullutt.»
28 lliå sfldn i-iwaliwn-ad nkrn-d gisn iriyn ar-ssåuyyun ar-ttinin:
«tamqqurt a-tga ar¡amis n-ayt-afsus.» 29 duyn bahra, aylliå tqrbl-tmdint
kullutt. nkrn mddn ggutnin åwin sin ayt-makiduniyya zå-usmun n-bulus,
ismawn-nsn gayus d-aristarçus, zukrn-tn s-usays lli-å-a-tmunun ayt-tmdint-an.
30 bulus ira a-iftu s-wammas n-mddn-an a-srsn-isawl, walaynni ur-t-udjin
aytmatn. 31 kra n-imddukkÐal n-bulus, gan udmawn mqqurnin n-tmazirt-an,
aznn-as mad-as-ittinin: «a-ur-tssbayynt içf-nnk å-usays n-tmdint.» 32 mrwin
mddn ar-ssåuyyun, kud yan d-ma-ittini. iggut gisn ma-ur-issinn ma-f-n-munn.
33 inkr kra gisn åakudan inin izd yan-urgaz iskandr ad-dar awal, dæin-t-in
ayt-yudaya s-lgddam n-mddn a-srsn-isawl. yall afus-ns a-tn-issfssa yiri
ad-asn-iml is-urd ayt-yudaya a-issnkrn uduy. 34 walaynni lliå ñran izd
gu-yudaya a-iga, nkrn-daå ar-ssåuyyun ar-ttinin: «tamqqurt a-tga ar¡amis
n-ayt-afsus.» zaydn snat tasaøin ad-ssåuyyun s-wawal-an.
35 qaman åmkan aylliå inkr-uktatbi l-lmækama. issfssa-tn yini-asn:
«way-ayt-afsus. is-illa ma-ur-issinn tamdint n-afsus a-igabln tigmmi n-ar¡amis
tamqqurt d-uñru n-œœurt-ns lli-d-iãrn zå-ignna? 36 kullu ddunit tssn
tiåawsiwin-ad. ur-iñãar yan ad-asnt-yanf. imma åilad illa fllawn a-tfssam,
a-ur-tskrm kra f-a-kÐn-ttigÐrañ. 37 ha-kunni tiwim-d irgazn-ad s-åid waçça
ur-ukirn tigÐmma lli-å-a-ntøbad ula-da-rggmn å-ilaha-nnå. 38 iå-ira dimitryus
ula imddukkÐal-ns ad-œrãn i-kra n-yan, illa fllasn ad-ddun s-lmækama. ašku
skrn imåarn l-lmækama ussan a-gisn-sflidn i-mddn. ra-tiñãarm
a-n-darsn-tmœaraãm, 39 nåd iå-tram kra yaãni, i眜a-kÐn a-ti-tssnfaœalm
i-ngratun å-dar imåarn n-tmdint. 40 walaynni åayd darnnå ijran åassad, illa
gis ma-f-a-ntiksaã, a-ur-srnnå-aštkkan læukkam n-rruman, inin izd ntni
a-f-inkr-uduy-ad. ur-darnnå ma-nttini f-imrwayn-ad, ašku ur-nñãar a-nini
ma-f-d-munn mddn-ad ggutnin.» 41 lliå inna mayad, issmsr-tn s-tgÐmma-nsn.
irqqasn 165

20
1 lliå thnna-tmdint, yazn bulus ma-d-issmunun imæãarn,
ilulliyn n-bulus
å-makiduniyya ula
isawl srsn izzøam-tn. imsafaã didsn, yamñ aåaras
açaya s-tmazirt n-makiduniyya. 2 ar-itkka tisgiw-an ar-isawal
s-mddn ar-tn-izzøam, aylliå ilkm tamazirt n-yunan.
3 iqama åin kraã-iyrn. walaynni lliå iskr f-a-ibbi amda a-iwrri s-tmazirt
n-suriyya, isfld f-kra n-ayt-yudaya is-d-fllas-mšaškan a-t-hlkn. yini ilmma
d-içf-ns: «yuf ad-wrriå d-uåaras-inu zriå zå-makiduniyya.» 4 munn dids kra
n-aytmatn. illa subatrus yus n-birus zå-biriyya, yili aristarçus d-sakundus
zå-tasaluniki, yili gayus zå-darba ntta d-timutaws, yili tiçikus d-trufimus
zå-asiyya. 5 ddun ntni zwurn-aå s-tmdint n-truwwas ar-srnnå-tqln. 6 imma
nkkÐni, lliå izri løid n-urçœiœ namñ anaw zå-filibbi, nssudu smmus-uwssan
aylliå-n-didsn-nmnaggar å-truwwas. nqama åin ssa n-uwssan.
7 å-wass l-lædd nmnaggar-d kullwaå a-nbbi aårum.
isawl bulus
i-umnaggar
isawl-aå bulus, yiri a-yamñ aåaras ndid azkka. izayd
å-truwwas ar-isawal ar ¡uññunt n-iyã. 8 igatnt tifawin å-uæanu
n-uflla lli-å-nmnaggar. 9 yili åin yan-uøyyal ism-ns
aftiçus, iskiws å-yan-warryaæ ar-itnuddum. izayd bulus f-wawal-ns aylliå
issayk i¡s f-uøyyal-an, iãr zå-snat-tduliw s-wakal. asin-t afn-t-in immut.
10 imma bulus igguz iknu-n fllas yamñ gis, yini-asn: «ad-ur-tasim taåuft, hati
iddr.» 11 iwrri-d ilmma bulus s-uflla, ibbi aårum išš didnnå. izayd ar-isawal
aylliå-di-tåli tafukt. åakudan a-iffuå imun d-uåaras. 12 imma aøyyal iddr,
awin-t s-tgmmi-ns wrrin fjjijn bahra.
13 nfl bulus namñ anaw nssudu s-lmrsa n-assus, ašku
zå-truwwas
s-militus
iskr didnnå a-n-dids-nmnaggar åin, yiri nttan a-n-yašk
f-uãar-ns. 14 lliå-aå-n-ilkm å-assus nawi-t didnnå
å-wanaw, nssudu å-umda s-lmrsa n-mitilini. 15 ndid azkka nzayd nssudu
s-tama n-igzir n-çiyyus. ndid azkka nbbi s-igzir n-samus. ndid azkka nlkm
lmrsa n-militus. 16 yiri bulus a-yanf i-afsus a-ur-n-ima¡l å-tmazirt n-asiyya,
ašku ira bahra a-yili å-urušalim å-løid n-win smmus id-mraw iå-iñãar
a-n-gis-yili.
17 lliå illa bulus å-militus yazn s-imåarn n-umnaggar
awal n-bulus
i-imåarn n-afsus
å-afsus, iãalb-asn ad-d-dars-aškin. 18 lliå-d-uškan
yini-asn: «tssnm kullu mad-skarå zå-wass amzwaru
lli-å-d-darun-kšmå s-tmazirt n-asiyya. 19 ar-tçdamå i-siditnnå s-œœbr iggutn
d-im¡¡awn ula å-trfufnt lli-yyi-mddin ayt-yudaya. 20 tssnm is-a-yawn-malaå
kullu ma-ra-kÐn-inføa, ur-æœarå içf-inu. ar-awn-t-sslmadå å-lgddam n-mddn
ula å-tgÐmma-nnun. 21 ar-bdda-ttiniå s-lmøqul i-ayt-yudaya ula ibrraniyn
ad-fln kullu mad-skarn yÐçšn, wrrin s-rbbi amnn s-siditnnå yasuø.
22 «imma åilad idæi-yyi rruæ lqudus ad-dduå s-urušalim. ur-ssinå
ma-rad-iyi-ijru åin. 23 yat-tåawsa kad-ssnå: å-kraygatt tamdint ar-iyi-ittini
rruæ lqudus s-lmøqul izd åin a-å-a-sri-tqln iskraf ula tarfufnt. 24 imma nkki
ur-a-tæasabå tudrt-inu is-tga kra. ur-riå abla a-tazzalå ard ruæå ttmi
n-uåaras-inu, kmmlå tawuri lli-yyi-ifka siditnnå yasuø, sslkmå lçbar ifulkin
f-lbaraka n-rbbi.
irqqasn 166
25 «imma kunni kullukn lli-dar-tlulliå ar-awn-tbrraæå f-tgldit n-rbbi, ssnå
is-ur-sar-ra-tñrm udm-inu. 26 walaynni rad-awn-iniå åassad: iå-illa
ma-gigun-itthlkn, urd nkki a-f-llan idammn-ns. 27 ašku ur-æœarå içf-inu
walaynni mliå-awn f-kullu ma-gigun-ira rbbi. 28 awiyat-stt åilad å-içf-nnun,
tawim-tt ula å-tuwrut kullutt lli-f-kÐn-irur rruæ lqudus ad-as-tgm ingabaln, tksm
amnaggar n-rbbi lli-isåa s-idammn-ns. 29 ssnå ussan lli-å-ra-kÐn-flå nkki,
ra-n-kšmn-uwššann šqanin s-gratun, rad-ssyaggasn tawrut. 30 rad-nkrn ula kra
n-mddn å-gratun, ar-ssgriwiln læqq baš a-n-lddin imæãarn a-tn-tabøan.
31 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, rarat løaql-nnun ar-di-tswingimm mamnk
a-didun-skarå kraã isggÐasn å-iyã ula azal ar-bdda-tnœaæå kraygatt yan gigun
ar im¡¡awn.
32 «imma åilad ra-kÐn-flå å-ufus n-rbbi, flå darun awal l-lbaraka-ns
lli-iñãarn a-kÐn-issdus išškšm-kÐn s-tmiçar ggutnin lli-ra-yili i-kullu willi iñli
ad-gn wins. 33 ur-jjud nkki a-n-iãmøn nnuqrt nåd urå nåd timlsa n-kra n-yan
gigun. 34 tssnm izd s-ifassn-inu a-s-a-di-traraå mad-ætajjaå nkki ula
asmun-inu. 35 kullu mad-skarå, ar-awn-srs-malaå is-fllannå-illa a-ntnhataf
åmkad baš a-nøawn winna ãøfnin, ar-nswingim å-wawal n-siditnnå yasuø lliå
inna ‹ambarki a-iga åwalli yakkan, uggÐar n-walli itamñn.›»
36 åir ikmml bulus awal-ad, iãr ntta didsn f-ifaddn-nsn, iññall iãalb rbbi.
37 æbbln-t-id ar-gis-ssudunn ar-allan kullutn. 38 ¡iyyr-asn bahra ašku
inna-yasn ur-sul-ra-t-ñrn. munn dids ilmma ar anaw.

21
1 åmkan a-tn-nfl, nssudu zå-åin nbbi amda s-igzir n-kus.
amuddu amggÐaru
n-bulus s-urušalim
ndid azkka nlkm igzir n-rudus, nzayd s-igzir n-batara.
2 naf-n åin yan-wanaw ira a-ibbi s-tmazirt n-finiqiyya,
nåli srs nssudu gis. 3 ar-ntmnad igzir n-qubrus f-uñlmaã-nnå, nzayd aylliå
nlkm tamazirt n-suriyya. ngguz å-tmdint n-œur, ašku åin ad-ran id-bab
n-wanaw ad-srsn sslaøt-nsn. 4 naf-n åin kra n-imæãarn, ngguz å-darsn ssa
n-uwssan. inin i-bulus maylli-asn-imla rruæ lqudus a-ur-iddu s-urušalim.
5 walaynni lliå kmmln-uwssan-an, nffuå zå-darsn a-nzayd f-umuddu-nnå.
munn-d didnnå ntni kullutn ula timåarin-nsn d-tarwa-nsn s-brra n-tmdint. nutš
f-ifaddn-nnå å-tama n-umda nññall nãalb rbbi. 6 nmsafaã didsn, nåli-daå
s-wanaw, wrrin ntni s-tgÐmma-nsn.
7 nssudu å-umda zå-œur s-tmdint n-butulimays. nnsallam ula åin
d-aytmatn, nzzri didsn åassan. 8 ndid azkka nzayd aylliå nlkm tamdint
n-qayœriyya. ngguz åin å-tgmmi n-filibbus abrraæ l-lçbar ifulkin. ig nttan yan
zå-ssa n-irgazn lli-stin aytmatn å-urušalim. 9 ilint dars kkuñ¡ istis ur-tahilnt,
ar-ttinint iwaliwn nna-yasnt-imala rbbi. 10 ngawr dars kra n-uwssan. åakudan
a-d-yuška yan-urgaz zå-tmazirt n-yudaya ism-ns agabus, ig wad ittinin iwaliwn
nna-yas-imala rbbi. 11 iruæ-aå-d, yasi tagÐst n-bulus, ikrs srs içf-ns å-iãarn ula
ifassn yini-aå: «sfldat i-mayd inna rruæ lqudus, ‹åmkad a-rad-krsn ayt-yudaya
bu-tagÐst-ad å-urušalim, fkn-t å-ifassn n-ibrraniyn.›» 12 lliå nsfld i-ma-inna,
nnkr nkkÐni d-aytmatn n-åin nãalb zå-bulus bahra a-ur-iddu s-urušalim.
13 irar-aå-d nttan yini: «ma-f-a-tallam ar-tssyaggasm ul-inu? ha-nkki ujadå
irqqasn 167
urd åir ad-tyawkrrafå walaynni ard mmtå å-urušalim f-ism n-siditnnå yasuø.»
14 bulus ur-sul-iri a-srnnå-isfld, nfssa åakudan nini: «a-yili ma-ira siditnnå.»
15 nqama åin kra n-uwssan, nssmun ilmma tiåawsiwin-nnå nmun-daå
d-uåaras s-urušalim. 16 munn-d didnnå kra n-imæãarn n-ayt-qayœriyya,
awin-aå-d s-tgmmi n-walli ra-dar-ngguz, ism-ns mnasun. iga ntta gu-qubrus ig
yan zå-imzwura lli-umñnin aåaras n-siditnnå.
17 lliå nlkm urušalim, fræn srnnå aytmatn šškšmn-aå
isawl bulus
d-yaøqub d-imåarn
s-darsn. 18 ndid azkka nmun d-bulus a-nñr yaøqub, ilin
åin imåarn kullutn. 19 insallam bulus didsn, ar-asn-imala
kullu ma-iskr rbbi f-ufus-ns å-dar ayt-tmizar yaãni. 20 lliå sfldn i-ma-inna
ar-kullu-talån rbbi. inin ilmma i-bulus: «wa-gÐmatnnå, tñrit kigan d-wafãan
n-ayt-yudaya a-d-iwrrin amnn s-siditnnå, ar-kullu-ttirin ššrø n-musa bahra.
21 ntni sfldn fllak is-a-tsslmadt ayt-yudaya lli-zdånin å-tmizar yaãni
a-ur-sul-skarn s-ššrø ula-da-tñallan i-iæšmay-nsn ula-da-tamñn sul å-løadat
n-imzwura-nnå. 22 ma-ra-nskr åilad? ašku rad-issann is-di-tuškit s-åid. 23 skr
mayd rad-ak-nini. llan darnnå kkuñ irgazn qawln i-rbbi s-wawal izgan.
24 awi-tn tssåust içf-nnk didsn, tfkt fllasn ma-tn-i眜an i-usmakkrd
n-iguyya-nsn. åmkad a-s-rad-ñrn mddn kullutn ur-igi yat åaylli mi fllak sfldn.
rad-issann is-a-tskart s-ššrø n-musa. 25 imma ibrraniyn lli-umnnin s-lmasiæ,
nuzn-asn yat-tbrat, nini-asn f-maylli-f-d-nmšaška. nuœœa-tn a-ur-šttan
ma-ityawårasn i-laœnam ula idammn ula tifiyi n-ma-iqajjin, aggugn zå-lfsad.»
26 ndid azkka yawi bulus irgazn-lli, ikmml didsn asåus
tarfufnt n-bulus
å-urušalim
åmklli iga dar ayt-yudaya. ikšm ilmma s-tgmmi n-rbbi
yini i-inmåurn f-man ass a-rad-kmmln ussan n-usåus-nsn
baš a-n-ssakmurn tiårsiw i-rbbi f-kraygatt yan gisn. 27 ur-iqama walu
ad-kmmln ssa n-uwssan, s-illa bulus å-tgmmi n-rbbi, ñrn-t kra n-ayt-yudaya
lli-d-kkanin tamazirt n-asiyya. sshiyysn mddn kullutn, åwin å-bulus
28 ar-tåuwwatn ar-ttinin: «way-ayt-rbbi, aškad-d tbiddm didnnå. argaz-ad iga
wad itkkan kraygatt mani, ar-isslmad kullu mddn ad-rggmn å-ayt-darnnå ula
ššrø-nnå ula tigmmi-ad n-rbbi. hati åilad išškšm-d kra n-ibrraniyn s-tgmmi
n-rbbi, issærm adåar amñlay.» 29 nnan ntni åmkan ašku ñran trufimus
gu-afsus imun d-bulus å-tmdint, åaln is-t-id-dids-yiwi s-tgmmi n-rbbi.
30 tzayd tqrbl-tmdint kullutt. azzln-d mddn ggutnin, amñn bulus zukrn-t-id
zå-tgmmi n-rbbi, qqnn-d fllas iflwan 31 irin a-t-nån. åakudan a-isfld-unmåur
n-iøskrin n-rruman i-lçbar n-is-kullu-tduy urušalim. 32 yawi-d kra n-iøskrin
d-lqb¡anat-nsn azzln-d s-darsn. lliå ñran mddn anmåur-an d-iøskrin-ns rñmn
zå-bulus ur-sul-a-t-kkatn. 33 iruæ-tn-in-unmåur, yamñ å-bulus, yamr iøskrin
a-t-krsn s-snat ssnasl. isqsa mddn ilmma: «ma-iga-urgaz-ad? ma-iskr?»
34 bdun-daå ar-tåuwwatn kud kra d-ma-ittini, aylliå ur-iñãar a-yissan
ma-f-inkr uduy-an. yamr ilmma ad-awin bulus s-lqœr. 35 ssruæn-t iøskrin
s-tama n-iskfal, walaynni ar-tn-bahra-ssnukmun mddn aylliå-tn-d-iqqan
ad-asin bulus. 36 ññun gis mddn kullutn ar-ssåuyyun ar-ttinin: «nåat-t, nåat-t.»
37 lliå-n-lkmn imi l-lqœr isawl bulus s-unmåur n-iøskrin yini-as:
«is-rad-iyi-tœamæt ad-ak-iniå kra?» irar-as-unmåur: «maç, tssnt a-tsawlt
s-wawal n-ayt-yunan? 38 is-urd gu-miœr a-tgit lli-issduyn mddn f-ssul¡a
irqqasn 168
n-rruman, yawi dids kkuñ id-walf n-yan s-lçla, d-kullutn usin didsn uzzal?»
39 yini-as bulus: «gu-yudaya ad-giå zå-¡arsus å-tmazirt n-kilikiyya. ¡¡afå
taåamt n-ayt-tmdint-an, d-nttat urd tamdint imññin a-tga. adj-iyi ad-sawlå
d-mddn-ad.» 40 yadj-t-ilmma-unmåur. ibidd bulus å-iggi n-iskfal yall afus-ns
a-tn-issfssa. lliå fssan kullutn, isawl srsn s-wawal n-ayt-yudaya.

22
1 yini-asn: «way-aytma d-id-çali, sfldat-iyi. rad-awn-mlå
awal n-bulus
i-ayt-urušalim
mad-giå ula mad-skrå is-ur-yÐçšin.» 2 fssan s-uggÐar
lliå-as-sfldn ar-isawal s-wawal-nsn n-ayt-yudaya. izayd
yini-asn: 3 «giå nkki gu-yudaya, lulå å-¡arsus å-tmazirt n-kilikiyya, mqqurå
å-tmdint-ad n-urušalim. kkiå-ttin ar-aqraå å-ddu-ufus n-gamalyal, ar-tlmadå
kullu ma-illan å-ššrø n-imzwura-nnå. iriå bahra ad-rãuå rbbi zund kunni
kullukn lli-llanin åid åassad, 4 aylliå wrriå ar-ssrfufunå ayt-uåaras-ad ar lmut,
ar-tamñå irgazn ula timåarin ar-tn-in-dæayå å-læbs. 5 sqsat anmåur n-tgmmi
n-rbbi d-imåarn n-tmazirt, rad-awn-inin izd œœaæt ayad. ašku umñå å-darsn
tibratin i-imddukkÐal-nsn å-dimašq, baš ad-amñå wanna åin illan
zå-ayt-uåaras-ad, krså-tn s-ssnasl awiå-tn-d s-urušalim a-fllasn-nut læukm.
6 «ha-yan-wass ssudiå akmurå-n s-dimašq. å-¡uññunt n-wass tsfaw-d flla
yat tifawt itjhhdn zå-ignwan. 7 ãrå s-wakal s-sfldå i-wawal inna-yyi-d: ‹šawl,
šawl, maç a-yyi-tssrfufunt?› 8 iniå: ‹wa-sidi, ma-tgit kiyi?› irar-iyi-d: ‹nkki
a-igan yasuø gu-naœira lli-tssrfufunt.› 9 åwilli didi llanin ñran tifawt walaynni
ur-fhimn awal lli-d-sri-isawln. 10 iniå ilmma: ‹wa-sidi, ma-rad-skrå?›
yini-yyi-d siditnnå: ‹nkr tddut s-dimašq. åin a-å-rad-ak-ityawnna kullu
maylli-gik-iqœad rbbi a-ti-tskrt.› 11 sul bukãå nkki f-ssibt n-tifawt-an itjhhdn,
amñn-iyi afus åwilli didi llanin, awin-iyi s-dimašq.
12 «yašk-in dari yan-urgaz ism-ns æananiyya, ig yan bahra ittirin a-irãu
rbbi, ar-iskar s-kullu ma-illan å-ššrø, ar-ti-tuqqarn kullu ayt-yudaya lli-zdånin
åin. 13 ibidd å-tama-nu yini-yyi: ‹wa-gÐma šawl isfiw,› s-sfawå åakudan
ar-ti-tmnadå. 14 yini-yyi: ‹isti-k rbbi n-imzwura-nnå a-tissant ma-iqœad, tñrt
åwalli iømmrn s-ufulki lli-s-irãa, tsfldt i-wawal zå-imi-ns. 15 ra-tgt inigi-ns
å-dar kullu mddn, tsawlt-asn f-ma-tñrit ula ma-mi-tsfldt. 16 imma åilad maç
aylliå sul tgawrt? nkr a-k-ssddmå å-waman, tårt s-ism n-siditnnå a-k-issåus
zå-ddnub-nnk.›
17 «lliå-d-wrriå s-urušalim, ar-tñallaå yan-wass å-tgmmi
isawl bulus
f-twuri-ns
n-rbbi s-iyi-d-iban siditnnå å-twargit 18 yini-yyi: ‹zayd
åil åil tffuåt zå-urušalim, ašku ur-rad-sfldn s-tugga-nnk
flla.› 19 iniå: ‹wa-sidi, ssnn ntni mamnk a-sttin-kkiå ar-kššmå kullu tigÐmma
n-tñallit ar-tamñå åwilli srk umnnin ar-tn-kkatå. 20 ula åassan å-nåan
inigi-nnk stifanus biddå nkki åin, fræå s-lmut-ns gablå timlsa i-willi-t-nåanin.›
21 isawl-daå yini-yyi: ‹zayd tddut, ašku ra-k-aznå s-tmizar aggugnin.›»
22 ar-kullu-sflidn mddn-an i-bulus, aylliå inna awal-ad nkrn-daå
ar-ssåuyyun s-jjhd ar-ttinin: «wan åwad kkisat-t zå-ddunit. ur-as-igi
a-sul-iqama.» 23 ar-ssåuyyun bahra ar-ssususn islhamn-nsn ar-talln agdrur
s-nnigatsn. 24 yamr-ilmma-unmåur iøskrin ad-šškšmn bulus s-lqœr, yuœœa-tn
irqqasn 169
a-t-ssåuršn ard-asn-iml maç aylliå a-fllas-ssåuyyun mddn åmkan s-jjhd.
25 walaynni lliå-t-krsn a-t-ssåuršn, isawl bulus s-lqb¡an lli-ibiddn åin yini-as:
«is-illa åayad å-lqanun a-tssåuršm yan i¡¡afn taåamt å-ayt-ruma d-nttan
ur-ta-fllas-utn læukm f-kra iskr-t?»
26 lliå isfld lqb¡an i-mayad, iwrri s-dar-unmåur n-iøskrin yini-as: «mayd
ra-tskrt? argaz-ad iga yan dar læqq n-ayt-ruma.» 27 yašk-id-unmåur s-dar
bulus isqsa-t: «izd dark taåamt å-ayt-ruma?» yini-as bulus: «tlla dari.»
28 izayd-unmåur yini-as: «nkki s-iqaridn ggutnin a-s-umñå taåamt
å-ayt-ruma.» irar-as bulus: «imma nkki, lulå s-taåamt-inu, ašku ayt-dari ¡¡afn
taåamt yadlli.» 29 lliå sfldn iøskrin i-mayad ittin zå-gis, yiksaã-unmåur lliå
issn f-bulus is-dars læqq n-ayt-ruma d-nttan ikrs-t s-ssnasl.
30 ndid azkka ira-unmåur n-iøskrin a-yissan læqq
bulus å-lmækama
n-ma-s-a-taštkkan ayt-yudaya s-bulus. issmun-d inmåurn
n-tgmmi n-rbbi d-imåarn l-lmækama kullutn. irñm-d ilmma i-bulus yawi-t-id
issbidd-t å-lgddam-nsn.

23
1 issmaqql bulus å-ayt-lmækama yini-asn: «way-aytma, ha-yyi kullu mad-kkiå
sul s-åassad ar-skarå f-ad-trãuå rbbi s-uwl iåusn.» 2 inkr åakudan æananiyya
lli-igan anmåur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi, yamr åwilli biddnin å-tama n-bulus
a-t-utn f-imi-ns. 3 irar-as bulus: «ra-k-id-yut rbbi, ay-aåÐrab ijiyyrn. hati
tskiwst åid a-flla-tækamt s-ššrø, walaynni tffuåt zå-ššrø lliå-tn-tumrt a-yyi-utn.»
4 inin-as åwilli biddnin å-tama-ns: «izd trgmt anmåur ihiyyan n-rbbi?»
5 irar-asn bulus: «way-aytma, ur-ssinå åwad izd anmåur ihiyyan a-iga. ašku
ityara å-wawal n-rbbi: ‹a-ur-trgmt yan igan anmåur n-ayt-tmazirt-nnk.›»
6 issn bulus izd kra gisn iga zå-lmdhb n-iœadduqin d-kra iga zå-lmdhb
n-ifarisin. yall awal-ns å-lmækama yini-asn: «way-aytma, nkki afarisi ad-giå,
gå yus n-ifarisin. biddå å-ddu læukm åassad f-ssibt n-rrja lli-å-n-rjiå, ašku
umnå is-rad-nkrn åwilli mmutnin.» 7 åir inna awal-ad s-nkrn ifarisin
d-iœadduqin ar-tñin i-ngratsn, bãun ayt-lmækama f-sin. 8 ašku iœadduqin
ar-ttinin ur-rad-nkrn mddn zå-lmut, ar-ttinin ur-llin kra l-lmalayka nåd kra
l-larwaæ. imma ifarisin ar-ttinin kullu åwid llan. 9 zaydn kullu ar-tåuwwatn
aylliå nkrn kra n-imslmdn n-ššrø l-lmdhb n-ifarisin, bzgn bahra f-wiyyaã
inin-asn: «ur-akkÐ-nufi kra yÐçšnn å-urgaz-ad. ur-išqi a-srs-isawl kra n-rruæ
nåd kra l-lmalak.» 10 zaydn åmkan aylliå gis ruæn timiåt. ar-kullu-lddin
å-bulus, aylliå iksuã-unmåur n-iøskrin a-t-gn d-igzman. yamr iøskrin ad-gguzn
ad-asn-t-id-kkisn s-ifaddn awin-t s-lqœr.
11 å-iã-an a-ibidd siditnnå f-bulus yini-as: «zøm d-içf-nnk. åmklli flla tfkit
tugga-nnk å-urušalim, åmkan a-k-id-iqqann a-tnt-flla-tfkt ula å-ruma.»
12 ndid azkka å-œœbaæ mšawarn kra n-ayt-yudaya
skrn ayt-yudaya
f-ad-nån bulus
i-ngratsn, ggalln ur-šttan ula swan ard nån bulus.
13 uggÐar n-kkuñ id-mraw a-iggullan f-åayan.
14 aškin-d s-dar inmåurn n-tgmmi n-rbbi d-imåarn n-tmazirt inin-asn:
«ha-nkkÐni nmšaška-d nggall tagallit imqqurn is-ur-ra-nšš ard nnå bulus.
15 nra gigun kunni ula ayt-lmækama a-taznm åilad s-unmåur n-iøskrin,
irqqasn 170
tãalbm-t a-d-yawi bulus s-lgddam-nnun, tinim-as is-tram a-ti-tsqsam uggÐar
f-ma-iskr. ha-nkkÐni nujad a-t-nnå ur-ta-d-ilkim.»
16 walaynni åaylli-f-d-mšaškan, isfld fllas yus n-uwlltmas n-bulus. iddu
s-lqœr ikšm s-dar bulus yini-as-t. 17 iår bulus åakudan i-yan zå-lqb¡anat
n-iøskrin yini-as: «awi aøyyal-ad i-unmåur-nnun, ašku ira ad-as-yini kra.»
18 yawi-t lqb¡an išškšm-t s-dar-unmåur yini-as: «iåra-yyi-uæbbas bulus
iãalb-iyi ad-ak-d-awiå aøyyal-ad, ašku ira ad-ak-yini kra.» 19 yamñ-unmåur
å-ufus n-uøyyal, yawi-t waædut isqsa-t: «ma-rad-iyi-tinit?» 20 yini-as:
«mšaškan-d inmåurn n-ayt-yudaya a-zgik-ãalbn ad-asn-in-tawit bulus azkka
s-lmækama. rad-ak-inin ran a-t-sqsan uggÐar f-ma-iskr. 21 walaynni
a-tn-ur-tamnt ašku llan uggÐar n-kkuñ id-mraw n-urgaz, rgsn ar-srs-tqln. ggalln
ur-šttan ula swan ard-t-nån. ujadn åilad, ar-åir-tqln s-wawal-nnk.»
22 yini-as-unmåur i-uøyyal: «ad-ur-tinit i-yan is-iyi-di-tiwit lçbar-ad.» yadj-t
ilmma iddu.
23 iår-unmåur n-iøskrin i-sin zå-lqb¡anat-ns yuœœa-tn
ityazan bulus s-dar
læakm filiks
yini-asn: «ssmunad-d sin id-miyya (200) n-uøskri d-ssa
n-id-mraw (70) n-umnnay d-sin id-miyya (200) n-willi
¡¡afnin aæriš, ad-ujadn ad-ddun s-qayœriyya å-iã-ad å-tasaøt tis tña. 24 tzaydm
kra n-wagmarn ma-å-a-issudu bulus, baš a-ti-tsslkmm å-laman i-læakm filiks.»
25 yara ilmma yat-tbrat yini: 26 «zå-kludyus-lisyas, i-sidi læakm iøzzan filiks,
ad-ak-tili sslamt. 27 argaz-ad, åwin-t ayt-yudaya, irin ntni a-t-nån. afå-t-in
is-iga yan i¡¡afn taåamt å-ayt-ruma, nlkm-n nkki d-iøskrin-inu nkkis-asn-t-id.
28 ssæaãrå-asn-t-in å-lmækama-nsn baš ad-issanå ma-s-a-srs-taštkkan.
29 afå-t-in is-ur-iskir ma-f-a-itmtat nåd ma-f-a-ittili å-læbs. ur-a-srs-taštkkan
abla s-kra igan win ššrø-nsn. 30 walaynni lliå-iyi-d-ilkm lçbar n-izd kra gisn
mšawarn fllas a-t-nån, aznå-ak-t-in. iniå i-willi srs taštkkanin ad-as-œrãn
s-lgddam-nnk.»
31 skrn ilmma iøskrin åmklli-tn-yuœœa-unmåur-nsn, awin bulus å-iyã aylliå
lkmn tamdint n-antibatris. 32 ndid azkka wrrin ntni s-lqœr, fln imnnayn
a-t-awin zå-åin. 33 lliå ruæn qayœriyya, fkn tabrat i-læakm, šškšmn bulus
s-dars. 34 lliå iåra læakm tabrat, isqsa bulus gu-man tamazirt a-iga. 35 lliå
issn is-iga gu-kilikiyya yini-as: «rad-ak-sfldå åakud nna-d-uškan
åwilli-ak-œrãnin.» yuœœa-tn ilmma a-t-gabln å-lqœr n-hirudus.

24
1 zrin smmus-uwssan, s-d-yuška æananiyya lli-igan
aœraã n-ayt-yudaya
i-bulus
anmåur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi s-qayœriyya, ntta d-kra
n-imåarn n-tmazirt. awin-d didsn yal-lmuæami ism-ns
tartullus. kšmn s-dar filiks inin-as f-åaylli-f-œrãn i-bulus. 2 išškšm-n bulus
åakudan s-darsn, ibdu tartullus ar-srs-itaštkka yini: «wa-læakm iøzzan sidi
filiks, mnnaw isggÐasn ayad thnna-tmazirt-nnå f-ufus-nnk. tgrit å-kullu
ma-i眜an baš ad-aå-yigat lçir. 3 nfræ s-kullu mad-aå-tskart, ar-k-ntškar
å-kraygatt mani d-kraygatt luqt. 4 imma åilad ur-riå a-k-ssma¡lå. ra-k-nãalb
ad-aå-tskrt afulki-ad, tsfldt i-kra n-iwaliwn drusnin f-maylli darnnå ijran.
5 ašku nufa-n argaz-ad iga bu-irwwayn, ar-issnkar uduy å-gr ayt-yudaya
irqqasn 171
å-ddunit kullutt. iga zå-inmåurn n-willi mi ttinin ‹ayt-naœira›. 6,7 åmkan
a-iskar aylliå ira a-issærm tigmmi n-rbbi, namñ-t nkkÐni åakudan. 8 iå-ti-tsqsat
ra-tissant kullu åaylli-s-a-srs-ntaštkka.» 9 nkrn ilmma wiyyaã zå-ayt-yudaya
inin: «s-œœaæt åmkan a-illan.»
10 inøt-n læakm i-bulus s-ufus baš a-isawl. yini:
awal n-bulus
å-lgddam n-filiks
«wa-sidi, ssnå izd isggÐasn ggutnin ayd tækamt
å-tmazirt-ad. mayad a-f-fræå s-uggÐar ad-rarå awal
f-mddn-ad å-lgddam-nnk. 11 iå-tn-tsqsat ra-tissant izd åir sin d-mraw n-wass
ayd-n-kšmå s-urušalim a-gis-tøbadå rbbi. 12 imma ntni, hatni ur-iyi-n-ufin
ar-tmjaæadå d-kra n-yan å-tgmmi n-rbbi, ula ufan-iyi-n ar-sshiyyaså mddn la
å-tgÐmma n-tñallit ula å-tmdint. 13 åaylli-s-a-sri-taštkkan, ur-ñãarn a-t-zzgan.
14 walaynni yat-tåawsa rad-ak-tt-iniå: aåaras lli-s-a-ttinin åwid ijla, nttan
a-å-a-tøbadå rbbi n-imzwura-nnå. ha-yyi umnå s-kullu ma-ityaran å-ššrø
n-musa ula arratn l-lanbiya. 15 giå rrja-nu å-rbbi åmklli-n-gis-rjan ntni, amnå
is-rad-nkrn kullu mddn zå-lmut, ma-ifulkin ula ma-yÐçšnn. 16 mayan
a-f-a-n-tggaå tiqqi-nu baš a-bdda-iåus-uwl-inu zå-kullu ma-igan løib å-iñri
n-rbbi ula win bnadm.
17 «zrin yan-mnnaw n-isggÐasn ur-ddiå s-urušalim, aylliå-n-iwiå kra
l-lmøawnt i-imñlaã n-ayt-tmazirt-inu ssakmurå-n tiwafkiw i-rbbi. 18 åmkan
ad-skrå s-iyi-n-ufan å-tgmmi n-rbbi, d-nkki åuså s-isird n-ayt-yudaya.
ur-a-sawalå s-mddn ula-da-tñiå d-yan. 19 walaynni llan åin kra n-ayt-yudaya
zå-tmazirt n-asiyya. ntni iå-darsn kra flla, illa fllasn ula ntni ad-d-aškin
œrãn-iyi å-lgddam-nnk. 20 nåd adj åwid ad-flla-inin is-gigi-ufan kra l-løib
åakud lliå biddå å-lmækama-nsn. 21 ur-skirå yat, abla awal-ad ad-nniå s-jjhd
lliå biddå å-lgddam-nsn, nniå-asn: ‹ha-yyi biddå å-ddu læukm-nnun åassad
f-ssibt n-mad-umnå s-tnkra n-willi mmutnin.›» 22 imma læakm filiks issn
ma-iggutn f-uåaras l-lmasiæ, yini-asn: «åassad yuwda åunškad,
ard-d-yašk-unmåur lisyas rad-daå-årå s-tåawsa-yad-nnun.» 23 izayd yuœœa
lqb¡an a-igabl bulus, yini-as a-t-ur-ikrs, yadj imddukkÐal-ns ad-as-di-tawin
aynna-t-i眜an.
24 zrin kra n-uwssan, s-d-yuška filiks d-drusila tamåart-ns. tga nttat
ullt-yudaya. yazn åakudan ad-d-awin bulus. isfld-as ar-isawal f-ma-ra-yili
i-yan yumnn s-lmasiæ yasuø. 25 walaynni lliå izuyd bulus ar-isawal f-ufulki
lli-s-irãa rbbi, ula mamnk a-ra-yiñãar yan a-iækam å-içf-ns, ula løqubit
lli-ra-ittut f-ddunit, yiksaã filiks yini-as: «ddu åilad, ra-n-srk-aznå akud
nna-yyi-t¡lq luqt.» 26 iåal is-rad-as-ifk bulus iqaridn. kigan d-twal ar-srs-itazn
ar-dids-isawal. 27 åmkan aylliå zrin sin isggÐasn, iddu filiks tigira. yašk-id
yal-læakm yaãni, ig ism-ns burkyus-fastus. imma filiks ira a-irãu ayt-yudaya,
ifl bulus å-læbs.

25
1 iqama fastus kraã-uwssan å-qayœriyya s-iffuå iddu
issåli bulus
aœraã-ns s-dar qayœr
s-urušalim. 2 ddun dars inmåurn n-tgmmi n-rbbi
d-imåarn n-ayt-yudaya, aštkkan-daå s-bulus. 3 ãalbn
fastus a-gisn-iskr lçir-ad yawi-asn-d bulus s-urušalim, ašku ntni skrn
irqqasn 172
f-ad-as-mdin å-uåaras nån-t ur-ta-ilkim. 4 imma fastus irur-asn: «han bulus
illa å-læbs å-qayœriyya. yan imikk rad-wrriå nkki s-åin. 5 aznat didi kra
n-imåarn-nnun ad-as-n-œrãn åin iå-iskr kra yÐçšnn.»
6 iqama fastus å-urušalim ma-itggan tña n-uwssan, iddu ilmma
s-qayœriyya. ndid azkka iskiws å-lmækama yamr iøskrin ad-d-awin bulus.
7 ikšm-d bulus sutln-as ayt-yudaya lli-d-uškanin zå-urušalim, ar-srs-taštkkan
s-tåawsiwin mqqurnin walaynni ur-ñãarn a-tnt-zzgan. 8 isawl bulus f-içf-ns
yini-asn: «ur-skirå kra l-løib la å-ššrø n-ayt-yudaya ula å-tgmmi n-rbbi ula
å-qayœr.»
9 walaynni fastus ira a-irãu ayt-yudaya, isqsa bulus: «is-trit a-tddut
s-urušalim a-tbiddt å-lgddam-inu åin trart awal f-iœraã-nsn?» 10 isawl bulus
yini-as: «ha-yyi biddå åid å-lmækama n-qayœr å-illiå-iyi-d-iqqan ad-biddå.
imma ayt-yudaya, ur-gisn-skirå kra l-løib. kiyi tssnt mayad bahra. 11 mrad
is-ffuåå lqanun skrå kra-f-a-tmtatå, ur-rad-iriå ad-anfå i-lmut. walaynni
iå-ur-illi å-iœraã-nsn abla tikrkas, ur-iñãar yan a-yyi-idæi i-mddn-an. ha-yyi
åilad usiå aœraã-inu s-gr ifassn n-qayœr.» 12 išawr fastus d-imøawann-ns, yini
ilmma i-bulus: «tssålit aœraã-nnk s-dar qayœr. hati s-dar qayœr a-s-ra-tddut.»
13 zrin kra n-uwssan s-d-yuška-ugllid agribbas
ibidd bulus
å-lgddam n-ugllid
d-uwlltmas barniki s-qayœriyya. irin ad-ssmræban s-fastus
agribbas å-tmazirt-nsn. 14 gawrn dars kra n-uwssan aylliå isawl
fastus d-ugllid f-tåawsa n-bulus yini-as: «illa åid
yan-urgaz, ifl-t-id filiks å-læbs. 15 lliå ddiå s-urušalim, œrãn-as inmåurn
n-tgmmi n-rbbi d-imåarn n-ayt-yudaya, ãalbn-iyi a-fllas-utå læukm,
16 walaynni rurå-asn: ‹nkkÐni n-ayt-ruma ur-a-nskar åmkan. ur-a-ntækam
f-yan s-lmut iå-ur-zwar-ibidd å-lgddam n-willi-as-œrãnin, isawl f-içf-ns f-åaylli
s-a-srs-taštkkan.› 17 walaynni lliå-d-didi-munn s-åid ur-ssma¡lå taåawsa-yan.
skiwså ndid azkka å-lmækama, amrå ad-d-ssæaãrn argaz-an. 18 walaynni
lliå-d-nkrn imœraãn-ns, ur-srs-aštkkan s-kra n-iskkirn Ðçšnnin åmklli åalå nkki.
19 ur-illi yat å-gratsn abla kra n-imjaæadn f-mamnk ad-tøbadn ilah-nsn, ula
f-yan immut ism-ns yasuø ar-fllas-ittini bulus is-iddr. 20 ur-ssinå åakudan
mamnk ad-ssnfaœalå tiåawsiwin-ad. sqsaå bulus is-ira a-iddu s-urušalim
a-n-fllas-ækamå åin, 21 walaynni inna-yyi ira a-iqama åid ard iækam qayœr
f-tåawsa-ns. amrå åakudan a-iqama å-læbs ard-t-aznå s-dar qayœr.» 22 isawl
ilmma agribbas yini-as i-fastus: «ula nkki riå ad-sfldå i-urgaz-ad.» yini-as
fastus: «ar œœbaæ rad-as-tsfldt.»
23 ndid azkka yašk-id agribbas d-barniki s-lhibt iggutn, kšmn s-uæanu
imqqurn l-lmækama, ntni d-inmåurn n-iøskrin d-imåarn n-tmdint. inkr fastus
yamr ad-d-šškšmn bulus. 24 yini ilmma fastus: «way-agllid agribbas ula kullu
willi didnnå llanin åassad, åwad a-igan argaz lli-mi-d-œrãn kullu ayt-yudaya
s-dari å-urušalim ula åid, ar-srs-tåuwwatn ar-ttinin iqqan-t-id a-immt.
25 ur-gis-ufiå nkki kra-f-isthlla lmut, walaynni lliå issåli taåawsa-ns s-gr
ifassn n-qayœr skrå f-a-t-aznå s-dars. 26 imma nkki ur-dari kra izgan
ma-s-a-fllas-taraå i-qayœr. hati ssæaãrå-awn-t-id åilad, ssbiddå-t-id
å-lgddam-nnk ay-agllid agribbas, baš a-gis-nsiggl naf ma-s-a-fllas-taraå.
irqqasn 173
27 ašku irwas-iyi is-ur-išwi a-nazn yan-uæbbas i-qayœr iå-ur-fllas-nmli
maylli-f-a-yas-œraãn mddn.»

26
1 isawl agribbas s-bulus yini-as: «ra-k-adjå a-tsawlt
awal n-bulus
å-lgddam n-agribbas
åilad f-içf-nnk.» yall bulus afus-ns a-irar awal yini:
2 «way-agllid agribbas, nniå nkki asaødi ad-giå åassad,
ašku å-lgddam-nnk a-å-biddå baš ad-rarå awal f-kullu ma-s-a-sri-taštkkan
mddn-ad n-ayt-yudaya. 3 ašku kiyi tssnt løadat n-ayt-yudaya ula iswingimn
lli-f-a-tmjaæadn i-ngratsn. f-mayan a-f-ra-k-ãalbå a-didi-tœbrt, tsfldt
i-ma-rad-ak-iniå. 4 ašku kullu ayt-yudaya ssnn mamnk ad-giå zå-lliå mññiå
å-tmazirt-inu ula tigira n-mayan å-urušalim. 5 kigan d-isggÐasn ayd-iyi-ssnn.
ñãarn ad-ak-flla-fkn tugga iå-ran ntni, inin-ak is-giå wad iskarn s-tnbaãin
n-ifarisin lli-igan lmdhb kullu inukman å-ddin-nnå. 6 imma åilad biddå åid
a-flla-tækamt f-ssibt n-rrja lli-dari-illan, ašku umnå awal lli-inna rbbi
i-imzwura-nnå. 7 awal-an a-å-a-n-kullu-trjunt-tqbilin-nnå s-snat d-mrawt, lliå
a-tøbadn rbbi åilad s-nniyt-nsn å-iyã ula azal. way-agllid iøzzan, hati
f-rrja-yad a-s-a-sri-taštkkan ayt-yudaya. 8 imma kunni, maç aylliå ur-trim
a-tamnm is-iñãar rbbi a-d-issnkr åwilli mmutnin?
9 «kkiå-ttin ula nkki ar-ttiniå illa flla a-n-gå tiqqi-nu ad-tãaããaå kullu
ma-igan win ism n-yasuø gu-naœira. 10 åmkan ad-skarå å-urušalim. ãalbå
zå-inmåurn n-tgmmi n-rbbi ad-iyi-fkn awal a-n-tqqnå i-ma-iggutn å-imñlayn
n-rbbi å-læbs. åakud nna-fllasn-ækamn s-lmut, ar-ttiniå nttat ad-asn-igan.
11 kigan d-twal ad-kššmå s-tgÐmma n-tñallit ar-tn-ssrfufunå baš a-tn-rarå
ad-rggmn å-uåaras-ad. ar-iyi-srsn-tasin iriyn bahra aylliå a-srsn-tmudduå ula
s-tmdinin aggugnin baš a-tn-ssrfufnå.
12 «åayan a-f-umñå aåaras s-dimašq s-wawal n-inmåurn
åmklli iwrri bulus
yumn s-lmasiæ
n-tgmmi n-rbbi ula luœit-nsn. 13 way-agllid iøzzan,
ssudiå å-uåaras-an å-¡uññunt n-wass s-iyi-di-tban yat
tifawt zå-ignwan tjhhd uggÐar n-tafukt, tsfaw flla nkki ula åwilli-d-munå.
14 nãr kullwaå s-wakal, s-sfldå i-yan inna-yyi-d s-wawal n-ayt-yudaya: ‹šawl
šawl, maç a-yyi-tssrfufunt? han ar-tssyaggast içf-nnk lliå a-tssfuqust f-ukuray.›
15 iniå: ‹wa-sidi, ma-tgit kiyi?› isawl-d siditnnå yini-yyi: ‹nkki a-igan yasuø
lli-tssrfufunt. 16 nkr tbiddt f-iãarn-nnk, ašku mayad a-f-ak-d-banå, baš a-k-gå
d-uçddam-inu ar-takkat tugga f-mamnk a-yyi-tñrit åassad ula f-ma-rad-ak-mlå
tigira. 17 ra-ki-tfukkuå zå-ifassn n-ayt-yudaya ula ayt-tmizar aggugnin.
18 ra-k-aznå a-trñmt alln-nsn, trart-tn-d zå-tillas s-tifawt, ula zå-lquwwa
n-ši¡an s-rbbi, baš a-fllasn-ittin ddnub-nsn, wrrin ¡¡afn taåamt å-gr åwilli ñliå
ad-gn winu f-ssibt n-mad-sri-umnn.›
19 «åakudan ay-agllid agribbas, ur-unfå
isawl bulus
f-tbrraæt-ns
i-maylli-yyi-d-issbayyn rbbi. 20 ffuåå ar-tbrraæå
å-dimašq, dduå ilmma ar-tbrraæå å-urušalim ula å-kullu
tamazirt n-yudaya ula timizar n-ibrraniyn. ar-asn-ttiniå is-tn-i眜a ad-fln kullu
ma-yÐçšnn wrrin s-rbbi, ar-skarn afulki baš a-iban is-fln ma-yÐçšnn. 21 f-ssibt
n-tbrraæt-ad a-f-iyi-umñn kra n-ayt-yudaya å-tgmmi n-rbbi, irin a-yyi-nån.
irqqasn 174
22 walaynni ar-bdda-yyi-itøawan rbbi sul s-åassad. mayan a-f-biddå åid
ar-akkaå tugga-nu i-kullu mddn, i-ma-imqqurn ula i-ma-imññin. ur-a-sawalå
abla f-maylli-f-nnan lanbiya ra-yili, ntni ula musa. 23 nnan is-rad-bahra-irfufn
lmasiæ, ig amzwaru i-willi ra-d-inkr zå-lmut, baš a-issbayyn tifawt
i-ayt-yudaya ula ayt-tmizar aggugnin.»
24 sul a-isawal bulus f-içf-ns s-as-inna fastus s-jjhd: «wa-bulus, hatin
tffuåt içf-nnk. han tiåri iggutn a-k-issnufln.» 25 irar-as bulus: «ur-nuflå, a-sidi
fastus. kullu mayd-awn-ttiniå, læqq d-lmøqul a-iga. 26 tiåawsiwin-ad,
issn-tnt-ugllid agribbas, ñãarå ad-as-fllasnt-sawlå s-zzøamt. ssnå is-ur-fllas-intil
mayad, ašku urd å-kra n-tuåñut illasn a-å-ijra. 27 way-agllid agribbas,
is-tumnt iwaliwn l-lanbiya? ssnå is-tn-tumnt.» 28 isawl ilmma agribbas
s-bulus yini-as: «is-trit a-yyi-trart ad-gå amasiæi å-yat tasaøt igzzuln?»
29 yini-as bulus: «zund iå-tgzzul zund iå-tåzzif, ãalbå i-rbbi a-tgt zund
mad-giå, kiyi ula kullu åwid sri sflidnin åassad, walaynni bla ssnasl-ad.»
30 inkr-ugllid åakudan, nttan d-læakm ula barniki ula wiyyaã
lli-dids-skiwsnin, 31 ffuån zå-lmækama ar-ttinin i-ngratsn: «argaz-ad ur-iskir
kra-f-a-itmtat ula kra-f-a-ittili å-læbs.» 32 isawl agribbas s-fastus yini-as:
«argaz-ad, tñãarm ad-as-trñmm mrad is-ur-issåli taåawsa-ns s-gr ifassn
n-qayœr.»

27
1 skrn åakudan f-ad-aå-aznn å-umda s-tmazirt n-i¡alya.
amuddu n-bulus
s-ruma
fkn bulus d-kra n-iæbbasn yaãni å-ufus n-yal-lqb¡an
n-iøskrin ism-ns yulyus, iga zå-‹rrbøt n-qayœr›. 2 nåli
s-yan-wanaw ikka-d tamdint n-adramita, yiri lmrsat lli-llanin å-tsgiw n-asiyya.
imun didnnå aristarçus, iga gu-makiduniyya zå-tmdint n-tasaluniki. nffuå
nssudu å-umda. 3 ndid azkka nlkm lmrsa n-œayda. yulyus iskr lçir å-bulus,
yadj-t a-iddu s-dar imddukkÐal-ns å-tmdint-an baš ad-as-fkn ma-t-i眜an.
4 nzayd ilmma nffuå å-umda, nzri zå-tsga intln n-igzir n-qubrus ašku
iãaãã-aå-waãu. 5 nbbi amda å-tama n-kilikiyya d-bamfiliyya aylliå nlkm
lmrsa n-mira å-tmazirt n-likiyya. 6 yaf åin lqb¡an yan-wanaw yaãni, ikka-d
iskandariyya yiri tamazirt n-i¡alya, issåli-aå srs.
7 kigan d-uwssan ur-a-ntzayad åir s-imikk, aylliå bæra ur-nlkim tama
l-lmrsa n-knidus. ur-aå-yudji-waãu a-nkmml s-tsga-yan. nk ilmma tasga intln
n-igzir n-krit, nzri zå-tama n-ujarif n-salmuni. 8 nzayd s-tkrrayt, næada akal
aylliå nlkm yan-mani lli-mi-ttinin ‹id-untal šwanin›, yakmur s-tmdint
n-lasayya.
9 nssn å-uzmz-an is-ra-išqu læal iå-nzuyd å-umuddu-nnå, ašku nma¡l
bahra, izri fllannå løid n-uñum. åakudan a-inkr bulus isawl s-mddn s-lmøqul
yini-asn: 10 «wa-irgazn, iban is-ra-išqu-umuddu-nnå bahra åilad. iggut ginnå
ma-ra-itthlk, urd åir sslaøt ula anaw walaynni ula tudrt-nnå nkkÐni.» 11 imma
lqb¡an n-iøskrin ur-srs-isfld. iskr s-ma-inna rrays n-wanaw d-bab-ns. tmññi
lmrsa lli-å-nlla, ur-tšwi a-gis-nqama å-uzmz n-tgrst. 12 imšaška-d ma-iggutn
å-ayt-wanaw a-nssudu zå-åin, narm is-nñãar a-nruæ finiks a-n-gis-nzzri tagrst.
tga finiks yat lmrsa å-igzir n-krit, iækam-tt-uårbi zå-ufasi ula añlmaã.
irqqasn 175
13 iœuã-d imikk n-uzuzwu zå-ljanub, irwas-asn is-iwrri
aãu itjhhdn d-umda
iduyn
læal iga åmklli ran. ssukfn ilmma aggus a-nssudu. nzayd
næada akal n-krit, ur-dids-nmgallay yat. 14 imil
inkr-d-waãu lli-mi-ttinin ‹añlmaã i-usålay› ar-d-iœwaã s-jjhd zå-tsga n-igzir.
15 ar-ikkat anaw aylliå ur-sul-nñãar a-nzayd s-tsga-yan, nadj anaw
a-t-idæay-waãu. 16 lliå nzri å-untal n-tgzirt n-kuda, mmaån ibaæriyn ad-qqnn
tanawt lli-izukur-wanaw. 17 alln-tt-id s-iggi n-wanaw, sslullin ilmma izakarn
i-wallaå n-wanaw baš a-t-ssdusn. ksuãn a-yut iwrar n-umlal lli-llanin
å-ddu-waman å-tama n-sirtis. adrn i-lqluø, adjn anaw a-t-idæay-waãu.
18 walaynni izuyd-waãu d-umda s-uggÐar aylliå nkrn ibaæriyn å-wis
sin-uwssan ar-n-tluæn sslaøt å-umda. 19 wis kraã-uwssan asin ula imassn
n-wanaw luæn-tn-in å-umda. 20 mnnaw-uwssan ur-a-yaå-ttban tafukt ula
itran, ar-sul-iœwaã-waãu s-jjhd aylliå nenna ur-nñãar a-nnjm.
21 ntni ur-sul-a-šttan yat å-uwssan-an, inkr bulus ibidd å-wammas-nsn
yini: «wa-irgazn, mrad is-sri-tsfldm, ikun ur-d-nffuå krit ula trfufnm åmkad ula
tssçsrm kullu mayad. 22 imma åilad rad-awn-iniå, thnnayat. hati ur-ra-immt
yan gigun. åir anaw a-ra-itthlk. 23 ašku å-iã-ad ibidd-d sri yal-lmalak n-rbbi
lli-mi-giå wins ar-ti-tøbadå, 24 yini-yyi: ‹wa-bulus, ad-ur-tiksa¡¡. hati
iqqan-k-id a-tbiddt å-lgddam n-qayœr. ifka-yak rbbi a-ur-immt yan zå-åwilli
didk muddanin.› 25 thnnayat åilad a-irgazn, ašku umnå rbbi is-ra-yili
åmklli-s-iyi-d-inna. 26 walaynni iqqan-d a-n-nãr å-kra n-igzir.»
27 wis kkuñ d-mraw n-wass, sul ukan a-yaå-idæay-waãu å-wammas
n-umda n-adriyya. å-¡uññunt n-iã-an irwas i-ibaæriyn is-nakmur s-kra n-wakal.
28 irin ad-issann tadrut n-umda åin. grn-in izikr, yili å-içf-ns kra n-uwzzal,
afn-in gis kkuñ id-mraw n-mitru. imikk grn-t-in-daå, afn-in gis kraã id-mraw
n-mitru. 29 ksuãn a-yut-wanaw kra n-ujarif, luæn-in kkuñ iggusn zå-tåurdin-ns,
ar-n-trjun a-di-takmur-twaåla n-tafukt. 30 skrn ilmma ibaæriyn f-ad-rwln
zå-wanaw. zzugzn tanawt s-waman zund iå-ran a-n-luæn kra n-iggusn
zå-lgddam n-wanaw. 31 walaynni isawl bulus s-lqb¡an d-iøskrin yini-asn:
«iå-ur-didun-qaman ibaæriyn å-wanaw ur-ra-tiñãarm a-tnjmm.» 32 nkrn
iøskrin åakudan, bbin izakarn n-tanawt, adjn-tt-in å-umda.
33 lliå-d-yakmur a-ifaw-wass isawl srsn bulus kullutn iãalb-tn ad-ššn
yini-asn: «hati kkuñ d-mraw n-wass ayad tusim taåuft bahra ur-tššim yat.
34 ãalbå-kÐn åilad a-tamñm imikk n-umššu. i眜a-kÐn a-tssdusm içfawn-nnun,
ašku ur-akkÐ-ra-itthlk yan-unñaã n-iguyya-nnun.» 35 lliå-asn-inna mayad, yasi
aårum, iškr rbbi å-lgddam-nsn ibbi-t ar-ištta. 36 zømn ula ntni åakudan, bdun
ar-šttan. 37 nga nkkÐni sin id-miyya d-ssa n-id-mraw d-sãiœ (276) å-wanaw.
38 lliå šbøan kullutn, luæn-in irdn lli-qamanin baš ad-ssifsusn f-wanaw.
39 lliå-d-iåli-wass ur-ssinn ibaæriyn man akal ad-lkmn,
åmklli lkmn akal
walaynni ñran yat-tdåart yastwan n-umlal å-gr ijarifn.
swangmn a-srs-awin anaw iå-ñãarn. 40 bbin izakarn n-iggusn fln-tn å-umda,
rñmn i-izakarn n-tflwin lli-s-a-tguwwadn anaw. alln lqlø imññin å-lgddam
n-wanaw baš a-t-idæi-waãu s-lgddam. nakmur s-wakal, 41 walaynni
izri-wanaw f-yan-mani å-ur-drin-waman. yut amlal itåz zå-lgddam-ns, ur-iñãar
a-sul-immass. ar-tt-kkatnt taãangiwin aylliå a-ifssi zå-tåurdin-ns.
irqqasn 176
42 mšawarn iøskrin i-ngratsn, irin ad-nån iæbbasn a-ur-gisn-iøum kra
n-yan ard ilkm akal irwl. 43 imma lqb¡an ira a-iæœar f-bulus å-laman,
ur-tn-yudji ad-skrn åmkan. yamr-tn wanna issnn a-iøum a-n-iãr å-waman
izwur s-wakal. 44 yini i-wiyyaã kud yan a-iåwi å-kra n-ifrš n-wanaw nåd kra
n-ukššuã. åmkan a-s-kullu-nruæ akal s-laman.

28
1 lliå nnjm zå-umda, naf-n igzir-an iga åwalli mi ttinin
bulus d-ayt-mali¡a
mali¡a. 2 aškin-d imzdån-ns skrn ginnå afulki, ssrån
løafit ssmræban srnnå kullwaå ašku illa-unñar d-usmmiã. 3 bulus issmun-d yat
taggÐat n-ikššuãn, yiri a-tn-in-isrs f-iggi l-løafit. iffuå-d zgisn yan-ulgmmaã
f-ssibt n-tråi, ilbi å-ufus n-bulus. 4 ayt-igzir, lliå ñran algmmaã yugÐl å-ufus
n-bulus inin i-ngratsn: «argaz-ad, irwas is-inåa kra n-ruæ. hati, waçça injm
zå-umda ur-t-ifil læqq a-isul.» 5 walaynni bulus issus-n algmmaã å-løafit,
ur-t-yaå yat. 6 ar-tqln mddn-an ad-ñrn is-ra-yuff bulus nåd a-iãr s-wakal
immt. walaynni lliå qln yan kra ñrn ur-as-ijri yat, wrrin ar-ttinin: «kra n-ilah
ayad.»
7 ilin kra n-igran å-tsga lli-å-nlla, gan win læakm n-igzir-an ism-ns
bublyus. išškšm-aå s-tgmmi-ns ig-aå d-inbgiwn-ns kraã-uwssan. 8 yili dars
babas tssgn-t tawla, iãr-gis-udis bahra. ikšm bulus s-tæanut lli-å-illa, iññall
iãalb rbbi isrs-n fllas ifassn-ns, ijjujji-t. 9 lliå sfldn mddn i-mayad
ar-d-dars-ttaškin kullu winna uãnnin å-igzir-an, jjin. 10 ar-aå-tuqqarn
mddn-an s-twafkiw ggutnin, ar ass lli-å-ra-nffuå zå-darsn, awin-aå-d kullu
ma-rad-aå-i眜a i-umuddu-nnå.
11 åmkan a-darsn-ngawr kraã-iyrn, nkšm ilmma
åmklli ilkm bulus
s-ruma
s-yan-wanaw, ityawssan darsn s-yat lølama n-‹sin ilahat
ikniwn›. ikka-d iskandariyya, iqama ula ntta å-igzir
å-uzmz-an n-tgrst. 12 nssudu gis aylliå nlkm tamdint n-sirakusa, nqama åin
kraã-uwssan. 13 nzayd ilmma zå-åin s-lmrsa n-rigyun. ndid azkka
iœuã-d-waãu išwan zå-ljanub. ndid azkka nlkm lmrsa n-bu¡yuli. 14 naf-n åin
kra n-aytmatn, ãalbn-aå ad-darsn-ngguz ssa n-uwssan. åmkan a-s-nakmur
s-ruma. 15 lliå sfldn aytmatn å-ruma is-n-nuška, ffuån-d ar ‹ssuq n-abbyus›
ula aduwwar n-‹kraã lfnadq› baš ad-aå-d-mnaggarn. lliå-tn-iñra bulus, iškr
rbbi izøm.
16 lliå-n-nkšm s-tmdint n-ruma, lqb¡an yudja bulus
bulus d-ayt-yudaya
å-ruma
a-izdå waædut, ig fllas yan-uøskri igabl-t. 17 zrin
kraã-uwssan yazn bulus s-imåarn n-ayt-yudaya, iãalb
zå-gisn ad-d-dars-aškin. lliå-d-munn ntni yini-asn: «way-aytma, ur-jjud nkkin
a-irgmn å-ayt-tmazirt-nnå ula løadat n-imzwura-nnå, walaynni umñn-iyi kra
n-ayt-yudaya å-urušalim dæin-iyi s-gr ifassn l-læukkam n-rruman.
18 lliå-iyi-sqsan rruman f-mad-skrå, ur-gigi-ufin kra-s-a-flla-tækamn s-lmut,
irin ad-iyi-rñmn. 19 walaynni mddn-an n-ayt-yudaya ur-qbiln mayan,
aylliå-iyi-i眜a ad-ssåliå taåawsa-nu s-dar qayœr waçça ur-dari
kra-s-a-taštkkaå s-ayt-tmazirt-inu. 20 mayan a-f-ãalbå a-kÐn-ñrå sawlå didun.
ašku tyawkrrafå åilad s-ssnasl f-ssibt n-rrja lli-å-n-rjan ayt-rbbi.» 21 inin-as
irqqasn 177
åakudan: «ur-aå-d-fllak-lkimnt kra n-tbratin zå-yudaya, ula nnan fllak aytmatn
lli-d-uškanin zå-åin kra l-lçbar nåd awal yÐçšnn. 22 walaynni nra ad-aå-tmlt
iswingimn-nnk, ašku nsfld is-a-ttinin mddn å-kraygatt mani ur-išwi-uåaras-an.»
23 izzga didsn ass yaãni baš ad-d-dars-daå-munn. lliå ilkm-wass-an, iggut
ma-d-yuškan s-illiå izdå bulus. ar-asn-isawal s-lmøqul zå-zikk œbaæ ar iã
f-mamnk a-tga-tgldit n-rbbi. ar-fllasn-yaqra zå-ššrø n-musa d-warratn l-lanbiya
baš ad-asn-iml is-yÐåñan ma-ittini f-yasuø. 24 iwrri kra gisn yumn awal-ns,
imma wiyyaã agÐin ad-amnn. 25 ur-d-mšaškan i-ngratsn, ffuån ilmma zå-dars
lliå-asn-inna awal-ad: «s-læqq a-s-isawl rruæ lqudus lliå inna i-imzwura-nnun
f-imi n-nnabi išaøya: 26 ‹ddu s-mddn-an tinit-asn, rad-bahra-tsflidm walaynni
ur-ra-tfhmm ma-mi-tsfldm. rad-bahra-ttmnadm walaynni ur-ra-tissanm
ma-tmnadm. 27 wrrin mddn-an iqqur içf-nsn, ññayn imzgan-nsn,
qqnnt-walln-nsn. ur-rint ad-ñrnt-walln-nsn ula sfldn imzgan-nsn ula fhmn
å-iguyya-nsn. ur-rin ad-d-sri-wrrin a-tn-jjujjiå.› 28,29 f-mayan
a-f-rad-awn-iniå, ajnjm-ad ifka-t rbbi åilad i-ayt-tmizar yaãni. ntni
a-ra-srs-isfld.»
30 iqama bulus åin sin isggÐasn, izdå å-tgmmi lli-ikÐra, ar-issmræba
s-kullu wanna-n-dars-yuškan. 31 ar-asn-isawal s-zzøamt f-tgldit n-rbbi,
ar-tn-isslmad f-siditnnå yasuø lmasiæ, ur-t-iæœar yan.
178

tabrat n-bulus i-ruma

1
1 zå-bulus açddam l-lmasiæ yasuø. iåra-yyi-d iñli-yyi ad-gå arqqas-ns
ar-tbrraæå s-lçbar ifulkin n-rbbi. 2 lçbar-ad iga åwalli-f-uran lanbiya åayd
izrin å-warratn n-rbbi, imla-yasn mamnk a-ra-yili. 3,4 iga lçbar f-yus siditnnå
yasuø lmasiæ. nttan zå-tsga n-ddat iga zå-tasut n-dawd. imma zå-tsga n-rruæ
iban gis is-iga yus n-rbbi amñlay s-tækimt itjhhdn lliå-d-inkr zå-lmut.
5 f-uwdm-ns a-f-aå-ibark rbbi ifk-aå tarqqast-ad s-ism-ns, baš ad-amnn mddn
å-kraygatt tamazirt skrn s-wawal-ns. 6 ula kunni tgam zå-willi mi iåra rbbi
ad-gn win yasuø lmasiæ.
7 i-kullu willi-å-iænna rbbi å-tmdint n-ruma lli-mi-iåra ad-gn imñlayn-ns.
ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
8 awal izwarn iga-t: ar-tškarå rbbi-nu fllawn kullukn
ifræ bulus
s-aytmatn å-ruma
f-uwdm n-yasuø lmasiæ, ašku ar-sflidn mddn å-kullu
ddunit f-mamnk a-srs-tumnm. 9 rbbi lli-mi-tçdamå
s-nniyt n-uwl-inu s-tbrraæt l-lçbar ifulkin n-yus, nttan a-issnn mamnk
a-bdda-gigun-swingimå åakud nna-tñallaå, 10 ar-ti-tãalabå ad-iyi-issnm
aåaras iå-ira, baš a-n-darun-aškå å-mayd-d-yakmurn. 11 ašku riå bahra
a-kÐn-ñrå ad-awn-in-awiå kra l-lbaraka n-rruæ lqudus ma-kÐn-issdusn å-liman.
12 riå-nnit a-nzzøam i-ngratnnå nkki didun å-uåaras l-lmasiæ.
13 riå a-tissanm ay-aytma, mnnawt-twal ad-skrå
tabrraæt l-lçbar
ifulkin
f-a-n-darun-aškå walaynni ar-iyi-itæœar kra. riå ad-iyi-tili
lållt å-darun åmklli-yyi-tlla å-tmizar n-tsgiw yaãni.
14 ašku illa flla ad-tøawanå kullu mddn, ayt-tmdint ula ayt-udrar, åwilli
åranin ula åwilli ur-årinin. 15 mayad a-f-riå bahra ad-tbrraæå s-lçbar ifulkin
å-darun ula kunni lli-zdånin å-ruma.
16 ur-a-tæšamå s-lçbar-ad ifulkin, ašku iga taækimt itjhhdn n-rbbi
lli-s-a-ijjnjam kullu wanna yumnn, ayt-yudaya imzwura ula ayt-tmizar yaãni.
17 ar-aå-imala lçbar-ad mamnk a-s-a-iskar rbbi sslamt å-gras d-willi umnnin,
ar-tt-iskar f-ssibt l-liman-nsn åmklli ityaran, inna rbbi: «wanna yumnn, nttan
a-f-rad-rãuå fkå-as tudrt.»
18 ašku iban-d åilad låaãab n-rbbi. igguz-d zå-ignna
låaãab n-rbbi
f-lçКant n-bnadm
f-mddn Ðçšnnin lli-srs-rurnin tiåurdin-nsn, ar-ssrgasn læqq
s-lçКant-nsn. 19 låaãab-ns a-fllasn-illan ašku ssnn f-rbbi
ma-fllas-ssnn kullu mddn, rbbi-nnit ad-asn-t-imlan. 20 ašku zå-lliå içlq ddunit,
iban mamnk a-iga åwalli ur-iñri yan, iban is-dars taækimt itjhhdn n-walli bdda
illan, iban is-iga rbbi itjhhdn. ssnn ntni mamnk a-iga ašku ñran ma-iskr,
ur-darsn ma-ttinin. 21 walaynni waçça ssnn mddn mamnk a-iga rbbi,
ur-t-uqqirn åmklli-tn-d-iqqann ula-da-ti-tškarn. jlan ntni s-iswingimn-nsn
çwanin, iwrri illas løaql-nsn aylliå ur-fhimn yat. 22 ar-ttinin: «nkkÐni a-i¡¡afn
løaql,» walaynni inafaln ad-gan. 23 unfn i-rbbi l-lmjd lli-bdda-illan, ar-tøbadn
tiåawsiwin lli-skarn s-ifassn-nsn ar-tnt-ssrwasn s-bnadm lli-itmtatn d-igãaã
d-luæuš d-ibnkaln.
ruma 179
24 f-åayan a-f-tn-ifl rbbi, yadj-tn zaydn å-ššhwat-nsn, ar-tfsadn ar-skarn
i-ngratsn ma-iššæššamn, 25 agÐin læqq n-rbbi amñn å-tkrkas. ar-tøbadn
ar-ssmqasan lmçluqat, urd åwalli-tnt-içlqn. nttan a-isthllan a-t-ntalå åilad ula
kullu mayd-d-iftan, amin.
26 åayan a-f-tn-ifl rbbi, yadj-tn ad-skarn s-ššhwat-nsn
lli-bahra-ššæššamnin. ula timåarin-nsn wrrint ar-¡¡arnt i-ngratsnt, ur-sul-a-ttirint
irgazn. 27 åmkan ad-gan ula irgazn, ar-¡¡arn d-irgazn, ur-sul-a-ttirin timåarin.
ar-jddrn s-ššhwat i-ngratsn, ar-tfsadn irgazn d-irgazn aylliå umñn i-içf-nsn
løqubit lli-asn-igan f-ddnub-nsn.
28 agÐin mddn-an a-stt-awin å-rbbi. åayan a-f-tn-ifl ad-zaydn
s-iswingimn-nsn rkanin d-iskkirn-nsn hršnin. 29 ømmrn s-kullu ma-igan
lçКant d-tši¡ant d-¡¡maø d-løar. ar-tnuwwašn å-kullu ma-tn-yufn, ujadn-bdda
ad-nqqan. ar-tmmaån ar-tknadn ar-tñin. ar-bahra-sawaln å-wiyyaã,
30 ar-rggmn mddn ar-tkrhun rbbi. ur-a-tuqqarn yan, ar-ssfurrugn ar-ssimåurn
içf-nsn ar-bdda-siggiln tillay l-ljdid. agÐin ad-sflidn s-ayt-darsn.
31 iqqur-uwl-nsn bahra, ur-a-tqaman å-wawal-nsn. ar-tšqun d-kullu mddn,
ur-a-tænnun å-yan. 32 ntni ssnn awal n-rbbi lli-s-inna lmut a-d-iqqann wanna
iskarn tiåawsiwin-ad, walaynni ar-tnt-sul-skarn ar-nnit-tfraæn s-wiyyaã
nna-tnt-skarnin.

2
1 imma kiyi a-bnadm, ur-dark ma-ttinit. ašku
læukm n-rbbi
iå-a-tækamt f-mddn yaãni, hatin tækamt ula f-içf-nnk,
ašku kiyi lli-itækamn, ar-tskart zund ntni. 2 nssn izd s-læqq a-s-a-ikkat rbbi
læukm f-willi skarnin tiåawsiwin-an. 3 imma kiyi a-bnadm, is-tåalt is-ra-tnjmt
zå-læukm n-rbbi? ar-tækamt f-willi skarnin åmkan, walaynni ar-tskart åmkan
ula kiyi. 4 is-a-ttinit d-içf-nnk «rbbi ur-ra-flla-iækam ašku tggut dars lænant
d-umhal d-œœbr»? walaynni is-ur-tssint rbbi ar-sul-gik-itænnu ašku ira gik a-tflt
kullu ma-yÐçšnn twrrit s-uåaras-ns? 5 imma kiyi iqqur-uwl-nnk ur-trit
a-di-twrrit. hati ar-tssigatt f-içf-nnk løqubit lli-ra-fllak-iãr å-wass lli-å-ra-yut
rbbi læukm s-læqq iml mnšk a-bahra-ikurha lçКant. 6 ašku rbbi ra-irar
i-kraygatt yan f-ma-iskr. 7 llan kra n-mddn ar-bdda-skarn afulki ar-n-trjun
å-dar rbbi a-tn-issattuy ar-tn-issimåur ifk-asn tudrt idumn. ntni rad-asn-ifk rbbi
tudrt l-liçrt. 8 imma wiyyaã ar-tmmaån åir f-içf-nsn, ar-skarn s-kullu
ma-yÐçšnn, agÐin ad-skarn s-læqq. ntni ra-fllasn-yut rbbi løqubit s-låaãab
itjhhdn. 9 kullu bnadm nna-iskarn ma-yÐçšnn, rad-as-tili-tmmara d-tguãi.
ra-tili zwar i-ayt-yudaya tili ula i-ayt-tmizar yaãni. 10 imma kullu wanna
iskarn afulki, ra-t-issattuy rbbi issimåur-t ifk-as sslamt. ra-stt-ifk zwar
i-ayt-yudaya ifk-tt ula i-ayt-tmizar yaãni. 11 ašku rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn.
12 winna skarnin ddnub walaynni ur-ssinn ššrø n-rbbi,
rad-kullu-tyawhlakn bla ššrø. imma winna ssnnin ššrø ar-sul-skarn ddnub, ššrø
a-ra-fllasn-iækam. 13 ašku rbbi ur-a-itrãu f-willi åir sflidnin i-ššrø, walaynni
f-willi skarnin s-ššrø. 14 han mddn n-tmizar yaãni ur-ssinn ššrø, walaynni
åakud nna-yasn-inna-ugayyu-nsn ad-skarn åmklli ittini ššrø, ar-malan is-ssnn
ma-tn-d-iqqann a-t-skarn, waçça ur-ssinn ššrø. 15 ar-malan is-ttyara lmøna
ruma 180
n-ššrø å-uwlawn-nsn, ar-ssæssun s-tugga lli-llanin å-iguyya-nsn.
ar-gisn-tmmaån iswingimn-nsn ard issann mayd skarn izd lçКant nåd afulki.
16 ra-gisn-iban kullu mayad å-wass lli-å-ra-iækam rbbi s-ism l-lmasiæ yasuø
f-kullu ma-intln å-uwl n-bnadm. åmkad a-ittini lçbar ifulkin lli-s-a-tbrraæå.
17 imma kiyi ma-ra-tskrt, kiyi lli-ittinin f-içf-nnk
ayt-yudaya ula ššrø
n-musa
gu-yudaya a-tgit? ar-tbnnut f-ššrø, ar-ttinit tgit win rbbi.
18 ar-ttinit tssnt ma-ira rbbi, tissant ma-ra-ifulki ašku
imla-yak-t ššrø. 19 kiyi tgit içf-nnk d-umzwar i-ibukaãn ula tifawt i-willi
llanin å-tillas. 20 iøzzu dark a-tmlt aåaras i-imjlan ar-tsslmadt ibujadiyn. tåalt
is-te¡¡aft kullu tawassna d-læqq f-ssibt n-ma-tssnt ššrø. 21 imma kiyi
lli-isslmadn wiyyaã, is-ur-ra-tsslmadt içf-nnk? tmyart ad-asn-ttinit
«a-ur-takÐrm» walaynni is-urd kiyi ayd itakÐrn? 22 tmyart a-ttinit
«a-ur-tznum» walaynni is-urd kiyi ayd itznun? ar-bahra-ttñit f-laœnam,
walaynni is-urd kiyi a-itawin ma-ittilin å-tgÐmma l-laœnam? 23 ar-ttinit
f-içf-nnk is-tuft mddn yaãni ašku tssnt ššrø n-rbbi, walaynni is-urd kiyi
a-itknadn rbbi tffuåt zå-ššrø-ns? 24 åmklli ityaran å-warra n-rbbi: «ayt-tmizar
yaãni ar-rggmn å-ism n-rbbi f-ssibt-nnun kunni.»
25 rad-ak-išwu iå-tgit zå-willi tñallanin i-ddat-nsn, iå-a-tskart s-ššrø.
walaynni iå-ur-a-tskart s-ššrø, han tañallit n-ddat-nnk ur-tgi yat. 26 imma
wanna ur-iññullin i-ddat, iå-a-iskar s-ššrø ra-fllas-irãu rbbi ula ntta zund
iå-iññulla i-ddat. 27 åmkad a-s-kÐn-ufn ayt-tmizar yaãni ašku ntni ar-skarn
s-ššrø waçça ur-darsn tañallit n-ddat, imma kunni n-ayt-yudaya tffuåm zå-ššrø
waçça tññullam i-ddat ilin-warratn n-ššrø å-gr ifassn-nnun. 28 ma-igan
gu-yudaya bab n-tñallit s-læqq? ur-t-igi åwalli issåusn ddat-ns s-tñallit lli-itbann
i-mddn. 29 a-igan gu-yudaya s-læqq d-walli issåusn ul-ns. issåus-t s-tækimt
n-rruæ lqudus urd s-warratn n-ššrø, ibddl zå-ugÐns-ns urd brra-ns. wanna iskarn
åmkad, urd bnadm a-ra-t-yalå walaynni rbbi a-ra-t-yalå.

3
1 imma åilad, ma-ra-nini f-ayt-yudaya? is-ur-darsn timiçar n-rbbi uggÐar
n-mddn yaãni? imma tañallit n-ddat, is-ur-gis-tlli kra l-lfaytt? 2 rad-awn-iniå,
ntni ad-dar timiçar s-kigan. tamaçirt tamzwarut: ntni a-mi-ifka rbbi
iwaliwn-ns. 3 walaynni lliå ur-zgan kra n-ayt-yudaya å-iwaliwn n-rbbi,
is-iffuå nttan zå-iwaliwn-an? 4 uhu, ur-a-itffuå rbbi zå-wawal-ns.
ar-bdda-iskar s-læqq waçça da-kullu-skarn mddn s-tkrkas. åmklli ityaran:
«ra-iban is-yÐåñan-wawal-nnk, ñrn imœraãn-nnk izd kiyi a-dar læqq.»
5 walaynni iå-a-itban læqq n-rbbi s-uggÐar f-ssibt l-lçКant lli-nskar nkkÐni, izd
ra-nini «rbbi ur-iåwi læqq lliå fllannå iåãb.» ha-yyi sawlå zund mddn
n-ddunit-ad, 6 walaynni ur-ra-nini åmkan. ašku rbbi, mrad is-ur-dars læqq
ur-ra-yiñãar a-iækam f-ddunit.
7 iå-nffuå zå-læqq, nml izd rbbi a-dar læqq. walaynni iå-nssbayyn timuåra
n-rbbi s-åmkan, maç aylliå sul ira a-fllannå-iækam ig-aå d-willi Ðçšnnin?
8 iå-iga åmkan is-ur-ra-yaf a-nini: «nkrat a-nskar lçКant baš a-iban-ufulki
n-rbbi s-uggÐar»? llan-nnit kra n-mddn ar-ginnå-rggmn, åaln izd åmkan
a-s-a-nttini. imma ntni ra-fllasn-ittut læukm lli-asn-igan.
ruma 181
9 imma nkkÐni n-ayt-yudaya, is-nuf mddn yaãni? uhu
kullu mddn skrn
ddnub
ur-tn-nuf, ašku illa læukm n-rbbi f-kullu mddn åmklli-yad
nniå, yili f-ayt-yudaya yili-daå f-ayt-tmizar yaãni, ašku
ar-kullu-skarn ddnub. 10 åmklli ityaran å-warra n-rbbi: «ur-illi yan ifulkin,
11 ur-illi yan ifhmn, ur-illi yan isiggiln rbbi. 12 ffuån aåaras kullutn, jlan.
ur-illi yan iskarn afulki, ur-akkÐ-illi yan. 13 ar-rññmn aqrjuã-nsn zund amããal
içwan. tikrkas ka-tasin s-ils. ssmm zund ilgmmaãn a-itkkan infurn-nsn.
14 imi-nsn ar-d-issufuå nnølat d-trggam. 15 ar-bdda-tujadn ad-ssyaggasn
wiyyaã. 16 ar-tawin tammara d-tguãi kullu mani tkkan. 17 aåaras n-sslamt
ur-jju-t-ssinn. 18 ur-akkÐ-a-tuqqarn rbbi.»
19 kullu ma-ityaran å-ššrø, nssn is-ityara f-ssibt n-willi dar ššrø, baš
a-iqqn imi i-kraygatt yan, tili ddunit kullutt å-ddu læukm n-rbbi. 20 ašku
ur-iñãar yan a-iskr sslamt å-gras d-rbbi s-iskkirn n-ššrø. walaynni ššrø
ad-aå-imalan ma-igan ddnub.
21 imma åilad imla-yaå rbbi aåaras lli-s-iskr sslamt
rræmt n-rbbi
å-gras d-mddn. urd ššrø a-s-tt-iskr, walaynni ar-nnit-imala
ššrø ula lanbiya izd læqq a-iga. 22 ašku rbbi ar-iskar sslamt å-gras d-willi
umnnin s-yasuø lmasiæ. ar-tt-yakka i-kullu wanna yumnn, ašku bnadm yan
a-iga. 23 kullu mddn skrn ddnub, aggugn f-lmjd n-rbbi. 24 walaynni
s-rræmt-ns a-s-asn-ifka lbaraka-yad, iskr sslamt å-gras didsn f-ssibt l-lmasiæ
yasuø. 25 yuzn-d lmasiæ a-immt ifru mddn s-idammn-ns baš a-iœamæ i-winna
srs umnnin. åmkad a-s-imla rbbi izd s-læqq a-s-a-bdda-iskar. åayd izrin iœbr
bahra, ur-a-itækam f-ddnub n-mddn. 26 imma åilad imla mamnk a-izzga læqq,
ifk sslamt i-wanna yumnn s-yasuø.
27 is-sul-nñãar a-ntškar içf-nnå? uhu, ur-akkÐ-nñãar a-nškr içf-nnå, ašku
ur-a-fllannå-itrãu rbbi f-ssibt n-kra nskar walaynni f-ssibt n-ma-numn.
28 nlmd is-iskr rbbi sslamt å-gras d-mddn f-ssibt l-liman-nsn, urd f-ssibt
n-iskkirn n-ššrø.
29 ra-kÐn-sqsaå åilad: izd rbbi win ayt-yudaya ka-iga? is-ur-igi win
ayt-tmizar yaãni ula ntni? s-œœaæt, iga rbbi n-ayt-tmizar yaãni, 30 ašku ur-illi
abla nttan. ra-iskr sslamt å-gras d-ayt-yudaya f-ssibt n-mad-umnn, iskr sslamt
å-gras d-ayt-tmizar yaãni f-ssibt n-mad-umnn ula ntni. 31 walaynni
iå-a-ntamn åmkad is-ra-niri a-n-nluæ ššrø? uhu, ur-akkÐ-ra-n-nluæ ššrø,
walaynni ar-t-sul-nzzga.

4
1 ma-ra-nini f-ibrahim lli-igan babatnnå zå-tsga n-ddat?
babatnnå ibrahim
mad-as-illan? 2 mrad izd f-ssibt n-kra iskar ibrahim
a-f-fllas-irãa rbbi, ra-dars-yili ma-s-a-itškar içf-ns. walaynni ur-iñãar yan
a-iškr içf-ns å-lgddam n-rbbi. 3 ityara å-warra n-rbbi: «ibrahim yumn rbbi,
mayan a-f-t-iga rbbi d-wad-f-irãa.» 4 wanna itçdamn ar-itamñ tiårad-ns, urd
tikki ad-gant, walaynni f-twuri lli-iskr a-f-a-tnt-itamñ. 5 imma wanna yumnn
s-walli yakkan sslamt i-mddn Ðçšnnin, ra-t-ig rbbi d-wad-f-irãa f-ssibt
n-ma-yumn, urd f-ssibt n-kra iskar. 6 ula dawd imla izd ambarki a-iga
wanna-f-irãa rbbi bla iskr yat, 7 yini: «imbarkin ad-gan winna mi iœamæ rbbi
ruma 182
f-ddnub-nsn, issitti fllasn åaylli-tn-iššæššamn. 8 ambarki a-iga wanna mi
ur-iæasb rbbi lmøœiyat-ns.»
9 ma-ra-nini f-lbaraka-yad f-isawl dawd? is-tlla åir i-willi ññullanin
i-ddat-nsn? uhu, tlla ula i-willi ur-ññullinin i-ddat. ašku nåra ma-ityaran
f-ibrahim, når izd f-ssibt n-ma-yumn a-f-t-iga rbbi d-wad-f-irãa. 10 imma
rrãa-yad, managu ad-as-t-ifka rbbi? izd åakud lliå ur-ta-iññulli ibrahim
i-ddat-ns, nåd å-tåurdin n-mad-as-iññulla? ifka-yas-t rbbi lliå ur-ta-iññulli.
11 tga-yas-tñallit-an tamatart ma-s-a-d-iktti rrãa lli-as-ifka rbbi f-ssibt
n-ma-yumn lliå ur-ta-iññulli i-ddat-ns. åmkad a-s-iwrri iga ibrahim babatsn
n-kullu willi umnnin rbbi, a-tn-igan d-willi-f-irãa rbbi waçça ur-ññullin i-ddat.
12 imma ibrahim iga babatsn ula n-willi ññullanin i-ddat, urd åir f-ssibt
n-tñallit walaynni f-ssibt n-mad-umnn rbbi ula ntni åmklli yumn ibrahim lliå
ur-ta-iññulli i-ddat-ns.
13 awal izgan a-s-inna rbbi i-ibrahim ula tarwa-ns,
irãa rbbi f-ibrahim
yini-as: «ra-twrtm kullu ddunit.» urd f-ssibt n-ššrø
a-f-as-inna awal-an, walaynni f-ssibt n-ma-yumn ibrahim irãu fllas rbbi.
14 mrad izd ayt-ššrø a-ra-iwrt ddunit ur-ra-yili yat i-willi umnnin
ula-ra-izga-wawal-an n-rbbi. 15 imma ššrø ra-d-yawi løqubit n-rbbi f-willi
ssnnin ššrø. walaynni åwilli-t-ur-ssinnin, ntni ur-zgis-ffuån.
16 imma åwilli umnnin, ntni a-ra-yamñ kullu mayad. ntni a-mi-ra-issafu
rbbi awal-ns, baš a-yakka lbaraka-ns i-kullu winna ganin tarwa n-ibrahim, urd
åir i-willi skarnin s-ššrø, walaynni ra-stt-yakka i-willi umnnin åmklli yumn
ibrahim. ašku ibrahim iwrri iga babatnnå kullwaå, 17 åmklli ityaran: «giå-k
d-babatsn n-ayt-tmizar ggutnin.» åmkad a-s-iga ibrahim babatnnå dar rbbi
lli-s-yumn, a-t-igan d-walli issddrn åwilli mmutnin, ar-itamr ma-ur-illin a-yili
s-illa.
18 imma ibrahim, waçça ur-ta-yas-illi yat å-maylli itrju, izuyd ar-sul-itrju
s-liman iggutn aylliå-nnit iwrri iga «babatsn n-ayt-tmizar ggutnin.» inna-yas
rbbi: «åunškad a-rad-gn tarwa-nnk.» 19 ntta ur-iškka å-mad-as-inna rbbi,
waçça issn is-dars-illa ma-itggan miyya n-usggÐas, tuwssr ddat-ns bahra ula
tñãar-tmåart-ns sara a-trbbu. 20 yumn rbbi bla-akkÐ iškka å-wawal
lli-s-as-inna. izayd idus å-liman-ns ar-italå rbbi, 21 yissan bahra is-iñãar rbbi
a-ikmml maylli-s-as-inna s-wawal izgan. 22 mayad a-f-t-iga rbbi
d-wad-f-irãa, ašku yumn. 23 walaynni lliå ityara «iga-t d-wad-f-irãa,» urd åir
f-ssibt n-ibrahim a-f-ityara-wawal-an. 24 ityara f-ssibt-nnå ula nkkÐni. ašku
rbbi rad-aå-ig d-wid f-irãa ula nkkÐni, f-ssibt n-ma-numn srs nttan lli-d-issnkrn
siditnnå yasuø zå-lmut. 25 idæi-t a-immt f-ssibt n-ddnub-nnå, issnkr-t-id a-iskr
sslamt å-gratnnå dids.

5
1 imma åilad tlla-yaå sslamt å-gratnnå d-rbbi f-uwdm
sslamt å-gratnnå
d-rbbi
n-siditnnå yasuø lmasiæ, ašku iga-yaå d-wid-f-irãa f-ssibt
n-ma-srs-numn. 2 f-uwdm l-lmasiæ a-f-aå-tlla
lbaraka-yad lliå srs numn. ar-bahra-ntfraæ s-rrja-yad-aå-ifka, ašku nssn
is-rad-aå-išškšm s-lmjd n-rbbi. 3 walaynni urd åir mayan a-s-a-ntfraæ.
ruma 183
ar-ntfraæ ula s-trfufnt nna-darnnå-illan, ašku nssn izd s-trfufnt
a-s-ra-ginnå-itzayad œœbr. 4 ula s-œœbr a-s-ra-ntnru tassast nna-illan. ula s-tnri
a-s-ra-darnnå-yili rrja. 5 ula rrja ur-rad-aå-iññigÐrañ, ašku rbbi iømmr
ulawn-nnå s-lænant-ns s-tækimt n-rruæ lqudus lli-aå-ifka.
6 åakud lli-iqœad rbbi, lliå sul nãøf, immut lmasiæ ad-aå-ijjnjm nkkÐni
lli-n-irurn tiåurdin-nnå s-rbbi. 7 is-ur-ra-išqu a-immt kra n-yan f-yan iskarn
læqq? iñãar a-yili ma-ra-izøm ard immt f-yan ifulkin, 8 walaynni rbbi
imla-yaå mnšk a-s-ginnå-iænna, ašku immut fllannå lmasiæ lliå sul a-ntsala
ddnub. 9 imma åilad å-iskr sslamt å-gratnnå d-rbbi s-lmut-ns, nssn bahra
is-rad-aå-ijjnjm lmasiæ zå-låaãab n-rbbi. 10 ašku lliå sul nga wid tñinin d-rbbi,
iskr sslamt å-gratnnå dids s-lmut n-yus. imma åilad å-tlla sslamt å-gratnnå
dids, nssn s-uggÐar is-rad-aå-ijjnjm s-tudrt-ns. 11 walaynni urd åir mayan
a-darnnå-illan. nkkÐni s-lfræ iggutn a-s-a-ntfraæ s-rbbi, ašku ifka-yaå sslamt
åilad å-gratnnå dids f-ssibt n-siditnnå yasuø lmasiæ.
12 f-ssibt n-babatnnå adam a-s-d-kšmn ddnub s-ddunit,
babatnnå adam ula
siditnnå lmasiæ
awin-d lmut. mayan a-f-a-tmtatn kullu mddn, ašku kullu
skrn ddnub. 13 kkan-ttin ddnub å-ddunit ur-ta-ityawfka
ššrø. ur-a-itæasab rbbi ddnub-an lliå ur-illi ššrø, 14 walaynni ar-kullu-tmtatn
mddn-an. ar-tn-ttnru lmut zå-uwssan n-adam d-sul å-uwssan n-musa, ar-ttnru
ula åwilli ur-ffuånin zå-kra n-wawal n-rbbi åmklli iffuå adam s-lmøœit lli-iskr
nttan.
irwas adam i-yasuø lli-d-yuškan tigira-ns. 15 walaynni urd yan ad-gan, ašku
tawafka n-rbbi ur-tgi zund lmøœit n-adam. ggutn åwilli mmutnin f-ssibt l-lmøœit
n-urgaz-an, walaynni uggÐar a-tga lbaraka n-rbbi ula tawafka lli-s-ibark mddn
ggutnin f-uwdm n-urgaz yaãni a-t-igan d-yasuø lmasiæ. 16 tawafka-yad ur-tgi
zund lmøœit-an. ašku lliå iøaœa adam yat-twal, yut rbbi fllas læukm s-løqubit
išqan. imma åilad å-bahra-øaœan mddn ggutnin, ifka-yaå tawafka-yad n-sslamt
å-gratnnå dids. 17 tkka-ttin lmut ar-ttnru f-ssibt l-lmøœit n-adam, walaynni
uggÐar n-mayan a-ra-nnru s-tudrt lli-aå-illan f-ssibt n-yasuø lmasiæ, nkkÐni
lli-mi-ifka rbbi lbaraka iggutn d-twafka n-sslamt å-gratnnå dids.
18 åakud lliå iøaœa adam, a-tlla løqubit i-kullu mddn. åakud lliå iskr yasuø
ma-irãan rbbi, a-tlla sslamt d-tudrt i-kullu mddn. 19 åakud lliå iffuå adam
zå-wawal n-rbbi, a-irur mddn ggutnin ffuån zå-wawal-ns. åakud lliå iskr yasuø
s-wawal n-rbbi, a-irur mddn ggutnin irãu fllasn rbbi. 20 ifk ilmma rbbi ššrø
baš ad-igatn lmøœiyat. walaynni åunšk lli-ttigatn ddnub uggÐar-an a-tga lænant
n-rbbi. 21 hati lquwwa n-ddnub ar-di-ttawi lmut, imma lquwwa l-lænant n-rbbi
ar-di-ttawi sslamt d-tudrt idumn f-uwdm n-yasuø lmasiæ siditnnå.

6
1 ma-ra-nini f-mayad? is-a-nzayd å-ddnub baš a-ttigat
tudrt l-ljdid
lænant n-rbbi? 2 uhu, urd åmkan a-ra-nskar. ašku nkkÐni
nmmut i-ddnub. mamnk a-ra-niri a-sul-gisn-nzayd? 3 is-ur-tssinm? lliå nddm
å-waman baš a-ng win lmasiæ yasuø, nkšm s-lmut l-lmasiæ s-udum-an.
4 ntyawmãal dids s-udum lli-irwasn i-lmut baš a-nddr s-tudrt l-ljdid,
åmklli-d-inkr nttan zå-lmut s-tækimt n-rbbi babas. 5 ašku lliå nwrri nga zund
ruma 184
lmasiæ å-lmut-ns, ra-ng zund nttan ula å-tudrt-ns l-ljdid. 6 nssn mayd-aå-ijran.
immut zå-ginnå bnadm aqdim lli-sttin-nkka nga-t. immut d-lmasiæ f-uggjdi baš
a-titti lquwwa n-ddnub zå-uwl-nnå a-ur-sul-ng ismgan i-ddnub. 7 ašku wanna
immutn, hati ityawfsay zå-iskraf n-ddnub. 8 lliå nmmut d-lmasiæ, namn
is-ra-dids-nddr, 9 ašku nssn is-ur-ra-immt lmasiæ tis snat-twal åilad å-d-inkr
zå-lmut. ur-sar-tñãar lmut a-ti-tnru. 10 åakud lliå immut lmasiæ immt yat-twal
i-kullu ma-igan ddnub. imma åilad å-iddr, hati iddr i-rbbi. 11 åmkad
a-kÐn-d-iqqan ula kunni a-tgm içf-nnun d-willi mmutnin i-ddnub tddrm i-rbbi
f-ssibt n-ma-tgam win lmasiæ yasuø.
12 a-ur-tadjm ddnub ad-tækamn å-ddat-nnun lli-ra-immt, ula-da-kÐn-traran
a-tskarm s-lçКant lli-ittiri-uwl n-bnadm. 13 a-ur-takkam igzman n-ddat-nnun
zund irukutn l-lçКant ad-skarn ddnub. walaynni fkat içfawn-nnun i-rbbi zund
åwilli nkrnin zå-lmut s-tudrt l-ljdid, tfkm igzman-nnun i-rbbi zund irukutn
n-ufulki. 14 ur-ra-kÐn-nrun ddnub ašku ur-tgim åwilli-f-illa ššrø, walaynni
tgam åwilli-f-tlla lænant n-rbbi.
15 ma-ra-nini f-mayad? is-ra-nzayd ar-nskar ddnub
tiårad n-ddnub ula
tikki n-rbbi
f-ssibt n-ma-nga åwilli-f-tlla lænant n-rbbi urd ššrø? uhu,
urd åmkan a-ra-nskar, 16 ašku tssnm mayad: iå-tfkam
içf-nnun i-kra n-yan a-tskarm ma-ira, twrrim tgam ismgan i-walli mi tskarm
s-wawal-ns. iå-a-tskarm ddnub rad-awn-tili lmut, walaynni iå-a-tskarm ma-ira
rbbi rad-awn-yili-ufulki lli-s-irãa.
17 imma åilad illa fllannå a-bahra-ntalå rbbi, ašku kunni lli-sttin-ikkan
tgam ismgan n-ddnub, hati twrrim ar-tskarm s-nniyt n-uwl-nnun s-tnbaãin
n-ulmmud lli-mi-tsfldm. 18 ifsi-awn rbbi zå-iskraf n-ddnub aylliå twrrim tgam
ismgan n-rbbi ar-tskarm s-ma-t-irãan. 19 hati ar-didun-sawalå åilad s-iwaliwn
rçanin ašku tãøfm, išqa fllawn a-tfhmm. tkkam-ttin tfkam içfawn-nnun ismgan
i-løib d-lçКant baš a-ttzayadm ar-tskarm kullu ma-yÐçšnn. imma åilad
iqqan-kÐn-d a-tfkm içfawn-nnun a-tskarm afulki lli-s-irãa rbbi ttyawñlaym
a-tgm wins.
20 lliå ttin tkkam tgam ismgan i-ddnub, ar-sul-tskarm åmklli ttirim
bla-da-ttlhum s-ma-irãan rbbi. 21 walaynni åayan tskarm lli-f-kÐn-tÐgrañ
åilad, mal-lfaytt zgis tumñm? iskkirn-an ur-a-di-tawin abla lmut. 22 walaynni
rbbi ifsi-awn zå-iskraf n-ddnub. twrrim tgm ismgan n-rbbi, ttyawñlaym a-tgm
wins tili-awn lfaytt n-tudrt idumn. 23 ašku tiårad n-ddnub lmut a-stt-igan,
walaynni tikki n-rbbi tga tudrt idumn f-uwdm l-lmasiæ yasuø siditnnå.

7
1 way-aytma, rad-bahra-tfhmm ma-rad-awn-iniå ašku
ššrø ula lmut
kunni tssnm ššrø. tissanm is-ur-a-itækam ššrø abla f-willi
ddrnin. 2 åmkad a-ra-yili-urgaz tamåart-ns kullu ma-ikka iddr, walaynni
iå-immut-urgaz tfsi-tmåart zå-iskraf l-løqd lli-stt-dids-ikrfn. 3 iå-tdda nttat tzdå
d-kra n-urgaz yaãni sul iddr-urgaz-ns, rad-as-ttinin ‹tamggant›. walaynni
iå-immut-urgaz-ns, tfsi-tmåart zå-løqd-lli n-ššrø. ur-ra-tg tamggant iå-tt-itahl
yan yaãni.
ruma 185
4 åmkad a-tgam ula kunni ay-aytma. tmmutm s-lmut l-lmasiæ i-ma-igan
win ššrø, i¡¡af-kÐn yan yaãni, a-t-igan d-walli-d-inkrn zå-lmut baš a-nskar lållt
ifulkin i-rbbi. 5 åayd izrin nkka-ttin ar-ntlhu s-ma-ittiri bnadm i-içf-ns,
ar-aå-itrara ššrø a-nswingim s-uggÐar å-lçКant lli-ittiri-uwl-nnå, aylliå a-nskar
lållt yÐçšnn lli-d-itawin lmut. 6 imma åilad ntyawfsay zå-ššrø nmmt
i-åaylli-aå-ikrfn, baš a-ng içddamn n-rbbi urd s-tnbaãin tiqdimin n-ššrø
lli-ityaran walaynni s-tnbaãin l-ljdid n-rruæ lqudus.
7 imma ššrø, ma-ra-fllas-nini? is-yÐçšn? uhu, urd åmkan a-ra-nini, ašku
ššrø a-yyi-imlan ddnub. mrad is-urd ššrø a-innan «a-ur-ttirit ma-igan win
wiyyaã» ikun ur-rad-issanå is-bahra-yÐçšn ad-iriå ma-igan win wiyyaã.
8 walaynni lliå sfldå i-luœit-an måin-d gigi ddnub, rarn-iyi a-ttiriå kullu kra
igan win wiyyaã. walaynni innaå ur-illi ššrø ur-ñãarn ddnub ad-d-måin. 9 ula
nkki kkiå-ttin ddrå lliå ur-ta-ssinå ššrø, walaynni åakud lliå sfldå i-luœit bdun
ddnub ar-gigi-tmåayn aylliå-iyi-ssruæn i-lmut. 10 luœit lli-imlan i-mddn aåaras
n-tudrt, nttat a-yyi-d-yiwin lmut. 11 ašku lliå sfldå i-luœit-an måin-d gigi
ddnub, jlun-iyi nån-iyi.
12 mayad a-f-awn-ttiniå: ššrø iga win rbbi, ula luœit tga
imiå lli-illan å-uwl
n-bnadm
tin rbbi. læqq ad-gan fulkin bahra. 13 walaynni izd
maylli ifulkin a-yyi-d-yiwin lmut? uhu urd åmkan a-iga,
ašku ddnub a-yyi-d-yiwin lmut. kšmn ddnub å-maylli ifulkin baš ad-issanå
ddnub mamnk ad-gan. mayad a-f-ifka rbbi luœit-ns: baš a-nñr mnšk
a-bahra-Ðçšnn ddnub. 14 nssn ššrø is-iga win rbbi, imma nkki giå bnadm
iãøfn, gå ismg i-ddnub. 15 ur-a-tfhamå mad-skarå. ur-a-skarå afulki lli-riå,
walaynni lçКant lli-kurhiå kad-skarå. 16 akud nna-skarå ma-ur-riå ar-malaå
is-ssnå ššrø ifulki. 17 ar-malaå-daå is-urd nkki a-iskarn åayan walaynni
lquwwa n-ddnub lli-gigi-illan, nttat a-t-iskarn. 18 ssnå is-ur-illi kra ifulkin
å-ddat-ad-inu. waçça da-ttiriå ad-skarå afulki ur-a-tiñãarå. 19 ur-a-skarå
afulki lli-riå, walaynni lçКant lli-ur-riå, nttat ad-skarå. 20 iå-a-skarå åaylli
ur-riå, urd nkki a-t-iskarn walaynni lquwwa n-ddnub lli-gigi-illan, nttat
a-t-iskarn.
21 hati åmkad a-bdda-giå: akud nna-riå ad-skrå afulki ar-n-tafaå içf-inu
ur-ñãarå åir i-lçКant. 22 å-uwl-inu ar-tfraæå s-tnbaãin n-rbbi, 23 walaynni
å-ugÐns-inu ar-n-tafaå kra n-tnbaãin yaãni ar-tmmaånt d-tnbaãin l-løaql-inu.
ar-iyi-kkrfnt-tnbaãin n-ddnub lli-llanin å-ugÐns-inu. 24 taguãi ad-iyi-illan.
ma-ra-yyi-ijjnjm zå-ddat-ad lli-yyi-itawin s-lmut? 25 walaynni rad-bahra-talåå
rbbi, ašku f-uwdm n-yasuø lmasiæ siditnnå a-f-rad-njmå. walaynni åmkad
ad-sul-giå nkki: ar-ttiriå tinbaãin n-rbbi s-løaql-inu, walaynni ddat-inu
ar-sul-tskar s-tnbaãin n-ddnub.

8
1 imma åilad ur-sul-tlli løqubit i-wanna igan win lmasiæ
tudrt l-ljdid
s-tækimt n-rruæ
yasuø. 2 ašku tinbaãin n-rruæ lli-d-yiwin tudrt i-willi
lqudus ganin win lmasiæ yasuø, ntnti a-yyi-ifsin zå-tnbaãin
n-ddnub d-lmut. 3 ur-iñãar ššrø a-ifsi i-bnadm, ašku
bnadm iãøf ur-iñãar a-iskar s-ššrø. walaynni rbbi ad-aå-ifsin, yazn-d yus a-i¡¡af
ruma 186
ddat n-bnadm zund tin willi skarnin ddnub. yut ilmma rbbi læukm f-ddat n-yus
baš a-issitti ddnub f-bnadm. 4 iskr rbbi mayan baš a-issafu læqq n-ššrø
lli-fllannå-illan nkkÐni lli-iskarn åilad s-ma-ira rruæ lqudus urd ma-tra ddat
n-bnadm.
5 åwilli-stt-itawin å-ddat ar-tlhun içf-nsn s-ma-tra ddat. imma
åwilli-stt-itawin å-rruæ lqudus ar-tlhun s-ma-ira rruæ lqudus. 6 wanna itlhun
içf-ns s-ma-tra ddat rad-as-tili lmut. wanna itlhun s-ma-ira rruæ lqudus
rad-as-tili tudrt d-sslamt. 7 yan itlhun s-ddat, hati ar-itmmaå d-rbbi, ašku
ur-a-iskar s-tnbaãin n-rbbi, ur-akkÐ-iñãar a-srsnt-iskar. 8 åwilli skarnin
s-ma-tra ddat n-bnadm ur-ñãarn ad-rãun rbbi.
9 imma kunni, iå-gigun illa rruæ n-rbbi, ur-ra-tskarm s-ma-tra ddat,
walaynni ra-tskarm s-ma-ira rruæ. wanna-å-ur-illi rruæ l-lmasiæ, ur-akkÐ-igi
win lmasiæ. 10 imma kunni, lliå gigun illa lmasiæ, hati tddrm s-tudrt n-rruæ.
ašku tlla sslamt å-gratun d-rbbi waçça ra-tmmt ddat-nnun f-ssibt n-ddnub.
11 lliå gigun illa rruæ n-walli-d-issnkrn yasuø zå-lmut, ra-issddr ddat-nnun
lli-f-tlla lmut. ašku åwalli-d-issnkrn lmasiæ zå-lmut ra-kÐn-issddr ula kunni
s-tækimt n-rruæ-ns lli-gigun-illan.
12 åmkad ay-aytma, illa fllannå a-nskar s-ma-ira rruæ n-rbbi urd ma-tra
ddat-nnå. 13 iå-a-tskarm s-ma-tra ddat, rad-awn-tili lmut. walaynni
iå-a-tnqqam iskkirn n-ddat s-tækimt n-rruæ, rad-awn-tili tudrt. 14 kullu winna
sflidnin s-rruæ n-rbbi, gan tarwa n-rbbi. 15 ašku rruæ lli-awn-ifka rbbi
ur-kÐn-irur a-tgm ismgan twrrim-daå tiksaãm, walaynni irur-kÐn a-tgm tarwa
n-rbbi aylliå a-srs-naqra: «abba, wa-baba.» 16 hati imšaška-d rruæ n-rbbi
d-rruæ-nnå ar-aå-malan izd tarwa n-rbbi a-nga. 17 lliå nga tarwa-ns, nissan
is-ra-n¡¡af lwrt lli-ra-yili i-mddn n-rbbi, ra-nkšm å-lwrt l-lmasiæ. iå-dids-nmun
å-urfufn, ra-dids-nili å-lmjd.
18 ssnå nkki tarfufnt n-uwssan-ad ur-tswi yat å-lgddam
rrja lli-d-ifka rbbi
i-willi mi-d-iåra
l-lmjd lli-rad-aå-ifk rbbi å-mayd-d-yuškan. 19 ašku kullu
ma-içlq rbbi å-ddunit-ad ar-itql yiri bahra ass-an
å-rad-d-bann tarwa n-rbbi. 20 ašku rbbi irur ddunit a-ttñuñã ma-mi-ur-tñãar.
urd ddunit a-iran a-tg åmkan walaynni rbbi ad-as-t-iskrn. walaynni ifka-yas sul
rrja, 21 rad-as-ifsi zå-iskraf l-lhalak baš a-n-tkšm ula nttat å-lmjd n-tarwa
n-rbbi. 22 nssn izd kullu ma-illan å-ddunit ar-inddr s-ungañ zund tamåart
lli-ra-yaru. 23 walaynni urd åir ddunit a-inddrn. ula nkkÐni lli-dar lållat
timnza n-rruæ lqudus, ar-nnddr å-ugÐns-nnå åilad å-a-ntql s-wass lli-å-rad-aå-ig
rbbi d-tarwa-ns ifukku ddat-nnå zå-lhalak. 24 ašku nkkÐni s-rrja-yad a-s-nnjm.
mrad is-nñra maylli-n-ntrju ur-ra-darnnå-yili rrja walaynni iñri, ašku ur-iñãar
yan a-n-itrju å-ma-iñrra yili dars. 25 walaynni lliå a-ntrju å-maylli ur-ta-nñri,
hati ar-srs-ntql nzga å-rrja ard-aå-yili.
26 åmkad-nnit ad-aå-itøawan rruæ lqudus åilad å-sul-nãøf. ur-nssin
ma-s-ra-ntñalla i-rbbi åmklli-aå-d-iqqann, walaynni rruæ lqudus
ar-t-fllannå-itãalab s-unfusn tjhhdnin lli-ugÐrnin iwaliwn. 27 imma rbbi
lli-iñrran ma-illan å-uwlawn-nnå, issn ma-iqœad rruæ. ašku rruæ ar-itãalab
f-imñlayn n-rbbi åmklli ittiri rbbi.
ruma 187
28 imma åwilli ittirin rbbi iåra-yasn-d åmklli iqœad, nssn is-a-yasn-iskar
afulki å-kullu mad-asn-ijrrun. 29 ašku åwilli issn rbbi zå-isizwar, iñli-tn ad-gn
zund yus. åmkad a-s-iwrri yus iga nttan amzwaru å-aytmatn ggutnin. 30 imma
åwilli iñli, iåra-yasn-d. d-willi mi-d-iåra, ifka-yasn sslamt å-gras didsn. d-willi
mi ifka sslamt, išškšm-tn s-lmjd-ns.
31 imma åilad ma-ra-nini f-kullu mayad? lliå didnnå
lænant n-rbbi
ibidd rbbi ma-rad-aå-inru? 32 imma rbbi, lliå ur-n-iæãi
yus å-dars walaynni idæi-t-id f-ssibt-nnå kullwaå, is-ur-ra-yiri ad-aå-dids-ifk
kraygatt kra? 33 ma-iñãarn a-yaštkka s-imñlayn n-rbbi? han rbbi
a-fllannå-irãan. 34 ma-iñãarn a-yini nÐçšn? han lmasiæ yasuø
a-fllannå-immutn, inkr-d-nnit zå-lmut yili f-ufasi n-rbbi, ar-t-fllannå-itãalab.
35 ma-rad-aå-issngara d-lænant l-lmasiæ? izd tammara nåd tanukmut nåd
tarfufnt nåd lañ nåd lhif nåd ššrr nåd taññit? 36 åmklli ityaran: «ass kullut
ar-ttirin ad-aå-nån f-ssibt-nnk. gan-aå d-uwlli å-tukÐi-tårsi.» 37 walaynni kullu
åayan, nnra-t bahra s-ism n-walli ginnå iænnan. 38 ašku ssnå mayad bahra:
ur-illi kra iñãarn ad-aå-issngara d-lænant-ns, urd lmut nåd tudrt nåd lmalayka
nåd larwaæ, urd ma-illan nåd ma-ra-yili, 39 urd ssul¡at nåd lquwwat n-tattuyt
nåd tin-tdrut. kullu ma-içlq rbbi, ur-gis-illi kra iñãarn ad-aå-issngara d-lænant
n-rbbi lli-s-ginnå-iænna f-uwdm l-lmasiæ yasuø siditnnå.

9
1 læqq ayd-awn-ttiniå s-ism l-lmasiæ, ur-a-sskirkiså. ssnå
añlay n-ayt-rbbi
mayad å-uwl-inu lli-å-a-itækam rruæ lqudus: 2 ¡iyyr-iyi
bahra ar-iyi-bdda-ttaå-tguãi 3 f-ayt-tmazirt-inu lli-ganin aytma zå-tsga n-ddat.
mrad is-ñãarå a-tn-jjnjmå nkki, rad-dæiå içf-inu ar lhalak ngaraå ula d-lmasiæ
baš a-tn-jjnjmå. 4 ntni a-igan ayt-rbbi, ig-tn d-tarwa-ns, ifk-asn lmjd-ns
d-id-løhd-ns d-ššrø-ns. iml-asn aåaras ma-s-a-ti-tøbadn, yini-asn f-kullu
ma-rad-asn-iskr ifulki. 5 zå-gisn a-zå-gan id-babatnnå imzwura ula lmasiæ
zå-tsga n-ddat. nttan a-yattuyn f-kullu ma-illan, ig rbbi lli-isthllan a-t-ntalå
åilad ula kullu mayd-d-iftan. amin.
6 walaynni ur-rad-iniå is-ãrn bla lfaytt iwaliwn-an lli-ifka rbbi i-ayt-dars
åayd izrin. ašku mddn-an n-ayt-rbbi ur-gin kullutn win rbbi. 7 ula tarwa
n-ibrahim, ur-gin kullutn ayt-ibrahim. ašku inna rbbi: «zå-tarwa n-yuk isæaq
a-zå-ra-tili tasut-nnk.» 8 åmkad a-s-imla manwi gisn a-ra-ig tarwa n-rbbi: urd
åwilli lulnin åmklli tlaln kullu mddn, walaynni åwilli lulnin s-wawal n-rbbi.
9 ašku rbbi ifka awal-ad izgan i-ibrahim inna-yas: «rad-d-wrriå imal
å-uzmz-ad, yili i-sara yan-warraw.» 10 walaynni illa kra yaãni. tffuå innatnnå
rifqa ar-trbbu s-ikniwn zå-urgaz-ns isæaq babatnnå. 11,12 lliå
ur-ta-d-luln-warraãn-an isawl rbbi s-rifqa, ur-ta-skirn kra yÐçšnn ula kra
išwan. yini-as fllasn: «amzwaru ra-ig açddam i-wis sin.» åmkad a-tn-ibãa rbbi
ašku iqœad mayan, urd f-ssibt n-kra skrn ntni. 13 åmklli ityaran inna rbbi: «riå
yaøqub, imma øisu ur-t-riå.»
14 ma-ra-nini f-mayad? is-a-iskar rbbi s-uwdmawn? urd åmkan a-ra-nini.
15 ašku inna rbbi i-musa: «rad-ræmå wanna riå a-t-ræmå, ænnuå f-wanna riå
a-fllas-ænnuå.» 16 mayad ur-n-iqama å-ma-ira bnadm nåd ma-iskar bnadm
ruma 188
walaynni iqama-n å-rræmt n-rbbi. 17 ityara-daå inna rbbi i-firøawn: «mayad
a-f-k-giå d-ugllid, baš a-gik-ssbayynå taækimt-inu itjhhdn, ad-sfldn mddn
å-kullu ddunit f-ism-inu.» 18 åmkan a-s-nssn is-a-itræam rbbi wanna ira
a-t-iræm, ar-issiqar içf i-wanna mi ira a-t-issiqar.
19 walaynni ra-d-isawl kra n-yan yini-yyi-d: «lliå iga
låaãab n-rbbi ula
rræmt-ns
rbbi åmkad, maç aylliå a-yaå-sul-itlamma? ur-iñãar yan
a-iskr abla åaylli fllas iqœad rbbi.» 20 imma kiyi
a-bnadm, ma-tgit aylliå trit a-trart awal i-rbbi? is-ra-tini-tmkilt i-ufççar «maç
aylliå-iyi-tskrt åmkad?» 21 afççar, illa dars læqq a-iskr s-idqqi mknna ira.
iñãar a-iskr snat-tmkilin zå-yan-u¡¡ib, tili yat i-tmåriwin tili tayyaã i-kraygatt
ass. 22 åmkad a-iskr rbbi. ira a-issbayyn i-mddn låaãab-ns ula taækimt-ns
itjhhdn, walaynni ira sul a-iœbr d-tmkilin lli-f-illa låaãab waçça ur-gint åir
i-lhalak. 23 iœbr ašku ira a-issbayyn timiçar l-lmjd-ns i-willi iræm lli-f-iskr
ad-kšmn å-lmjd. 24 a-tn-igan d-nkkÐni lli-mi-iåra zå-gr ayt-yudaya ula-daå
zå-gr ayt-tmizar yaãni. åmklli inna rbbi å-warra n-nnabi hušaø: 25 «åwilli
ur-ginin mddn-inu, rad-asn-iniå ‹mddn-inu›. åwilli ganin iåribn, rad-asn-iniå
‹ayt-dari›. 26 å-illiå nniå ‹ur-tgim mddn-inu,› åin a-å-rad-iniå ‹tgam tarwa
n-rbbi lli-illan.›» 27 ula išaøya ikka-ttin yull awal-ns yini f-mddn n-ayt-rbbi:
«waçça ggutn ayt-rbbi zund amlal n-tama n-umda, idrus ma-ra-gisn-injm.
28 ašku rbbi ur-ra-ima¡l. s-jjhd a-s-ra-yut læukm f-kullu ddunit.» 29 yini-daå
išaøya: «sidi rbbi itjhhdn, mrad is-ur-aå-ifl kra å-tarwa-nnå, ikun nçwa zund
tamdint n-sadum ula tamdint n-øamura.»
30 ma-ra-nini f-mayad? rbbi irãa f-ayt-tmizar yaãni. waçça ur-a-tnawaln
ma-t-irãan, irãa fllasn f-ssibt n-mad-umnn. 31 imma ayt-rbbi lli-tnawalnin
ad-trãun rbbi s-iskkirn n-ššrø, ur-fllasn-irãi. 32 maç? ašku s-iskkirn-nsn
a-s-a-ttirin ad-trãun rbbi, urd s-liman. åmkad a-s-utn añru n-tbayããrt.
33 åmklli ityaran: «hati ra-n-zzugzå å-gr mddn-inu yan-uñru imqqurn.
rad-asn-ig tabayããrt, ig ifir lli-ra-tn-issknuki. imma wanna fllas ittkln
ur-sar-ti-tÐgrañ.»

10
1 way-aytma, mnšk a-bahra-ttiriå ad-njmn
åmkad
a-s-rad-njmn
ayt-tmazirt-inu. ar-bahra-tãalabå rbbi fllasn. 2 ñãarå
a-fllasn-fkå tugga n-is-a-bahra-ttirin rbbi, walaynni
ur-ssinn rbbi åmklli iga. 3 ur-fhimn aåaras lli-s-a-itrãu rbbi f-mddn, walaynni
ar-ttirin ad-rãun rbbi s-mamnk yaãni, aylliå ur-akkÐ-umñn aåaras lli-ira ntta.
4 ašku lmasiæ ikmml ššrø, baš a-iskr sslamt å-gr rbbi d-kullu wanna srs
yumnn.
5 yura musa f-willi ranin ad-trãun rbbi s-ššrø inna: «wanna iskarn
ma-illan å-ššrø ra-iddr f-ssibt n-ššrø.» 6 walaynni inna i-wanna-f-irãa rbbi
f-ssibt n-ma-yumn: «ad-ur-ttinit d-içf-nnk ‹ma-ra-iåli s-ignna a-iãalb lmasiæ
a-d-igguz?› 7 ula-da-ttinit ‹ma-ra-igguz s-tdrut n-wakal a-iãalb lmasiæ a-d-iåli
zå-gr willi mmutnin?›» 8 ašku inna-daå: «hay-awal n-rbbi ilkm-k-id, yili
å-imi-nnk yili å-uwl-nnk.» awal-an a-t-igan d-åwad-s-a-ntbrraæ f-mamnk
a-itrãu rbbi f-winna umnnin. 9 ašku iå-tnnit å-lgddam n-mddn «yasuø a-igan
ruma 189
sidi» tamnt is-t-id-issnkr rbbi zå-lmut, hati ra-tnjmt. 10 ašku s-uwl a-s-a-ntamn
n¡¡af sslamt d-rbbi. s-infurn a-s-a-t-nttini å-lgddam n-mddn nnjm. 11 ityara
å-warra n-rbbi: «wanna fllas ittkln ur-sar-ti-tÐgrañ.» 12 rbbi ur-a-iññmñlay
ayt-yudaya zå-ayt-tmizar yaãni, walaynni iga siditsn kullutn. ar-yakka
timiçar-ns i-kullu winna gis zawgnin, 13 ašku ityara: «wanna izawgn å-ism
n-siditnnå, ra-injm.»
14 walaynni mamnk a-rad-zawgn å-ism-ns iå-ur-srs-uminn? mamnk
a-rad-amnn iå-ur-fllas-sfldn? mamnk a-rad-sfldn iå-ur-illi mad-asn-in-yiwin
lçbar? 15 mamnk a-ra-n-awin lçbar iå-ur-illi ma-tn-yuznn? åmklli ityaran:
«mnšk a-s-ifulki a-nñr åwid-d-iwinin lçbar išwan.» 16 walaynni ur-a-ttirin
kullutn ad-sflidn s-lçbar ifulkin. inna-daå išaøya: «wa-sidi rbbi, ma-iran
a-yamn awal lli-asn-d-niwi?» 17 walaynni åwilli sflidnin, ntni a-ra-yamn.
åwilli mi-n-ntawi lçbar l-lmasiæ, ntni a-ra-isfld.
18 imma ayt-rbbi is-ur-sfldn f-lçbar-ad åayd izrin? nssn is-fllas-sfldn, ašku
ityara: «timitar-nsn kkant kraygatt mani, truæ-twaåra-nsn ttmi n-wakal.»
19 walaynni mddn-an n-ayt-rbbi, is-ur-ñãarn ad-fhmn maylli mi sfldn? musa
ad-aå-imlan is-t-fhmn, ašku f-imi-ns a-f-inna rbbi: «ra-kÐn-rarå a-ttirim
ma-illan å-dar iåribn. rad-awn-tt-ss¡iyyrå s-willi mi ttinim ‹ur-ssinn yat.›»
20 ula išaøya izøm inna: «ufan-iyi åwilli ur-sri-siggilnin, ssbayynå içf-inu
i-willi ur-gigi-sqsanin.» 21 walaynni izuyd rbbi inna f-ayt-dars: «ha-yyi ass
kullu mdiå-n ifassn-inu i-mddn lli-sri-rurnin tiåurdin-nsn, agÐin ad-sflidn
s-wawal-inu.»

11
1 imma åilad, ma-rad-iniå? is-n-iluæ rbbi mddn-ns? uhu,
is-n-iluæ rbbi
mddn-ns?
ur-tn-in-iluæ. ula nkki giå å-ayt-rbbi, gå zå-tasut
n-ibrahim zå-tqbilt n-bnyamin. 2 rbbi ur-n-iluæ mddn-ns
lli-issn zå-isizwar. is-ur-tssinm ma-ityaran f-nnabi iliyya å-warra n-rbbi?
ar-issmummÐi iliyya f-rbbi f-lçКant lli-skarn ayt-rbbi yini-as: 3 «wa-sidi rbbi,
hatnin nåan lanbiya-nnk, çlun ikrkar lli-f-a-yak-n-nsras tiårsiw. åir nkki
a-iqaman, irin a-yyi-nån.» 4 imma ntta, ma-s-as-inna rbbi åakudan? inna-yas:
«sul æãiå i-içf-inu ssa n-id-walf n-urgaz lli-ur-iknin å-lgddam n-bøl.» 5 åmkan
ad-darnnå-illan ula nkkÐni å-uwssan-ad. iqama sul ma-idrusn, iñli-tn rbbi
s-rræmt-ns. 6 f-ssibt n-rræmt-ns a-f-tn-iñli, urd f-ssibt n-iskkirn-nsn. mrad
is-tn-iñli f-ssibt n-kra skrn ur-ra-yili mayad s-rræmt.
7 åakudan ur-ifki i-ayt-rbbi maylli ttirin, walaynni ifka-t i-willi zå-gisn
iñli. wrrin wiyyaã iqqur içf-nsn 8 åmklli fllasn ityaran: «sul s-åassad
ar-isshruœœi rbbi ul-nsn, irar alln-nsn ur-sul-a-ttisfiwnt, irar imzgan-nsn
ur-sul-a-sflidn.» 9 ula agllid dawd iãalb rbbi fllasn yini: «ad-asn-tg tamunt
n-imnsiwn-nsn tañqqurt ula tasraft ma-å-a-n-¡¡arn. ad-knukin, tãr fllasn løqubit
lli-asn-igan. 10 ad-llasnt-walln-nsn a-ur-isfiwn, ar-bdda-knnun å-ddu tañayt
n-tmmariw.»
11 walaynni is-rad-iniå: ãrn ur-sul-ñãarn ad-nkrn? ur-rad-iniå åmkan. ašku
lliå ãrn ayt-yudaya wrrin njmn ayt-tmizar yaãni, baš ad-wrrin ayt-yudaya
ar-ttirin ma-illan dar ayt-tmizar yaãni. 12 hati taãuri n-ayt-yudaya a-d-yiwin
ruma 190
timiçar n-rbbi i-ddunit kullutt. ula f-ssibt n-uffuå-nsn zå-tmiçar n-rbbi
a-ra-srsnt-kšmn ayt-tmizar yaãni. walaynni mnšk a-s-ra-tigat-tmaçirt n-rbbi
s-uggÐar iå-wrrin kšmn-daå kullu mddn n-ayt-yudaya.
13 rad-awn-iniå åilad i-kunni n-ayt-tmizar yaãni:
ajnjm n-ayt-tmizar
yaãni
ar-bdda-malaå i-ayt-dari is-bahra-thiyya-trqqast-ad dari
illan å-gr ayt-tmizar yaãni, 14 a-ur-imil rarå-d kra
å-ayt-yudaya ad-irin ad-amñn mad-darun-illan, baš ad-njmn ula ntni.
15 lliå-tn-issufå rbbi išškšm-d mddn zå-kullu ddunit, walaynni ma-ra-yili
iå-tn-d-išškšm-daå ula ntni tigira? ra-tili tudrt l-ljdid i-willi mmutnin.
16 iå-ttyawfka tummit l-løjin tamzwarut i-rbbi, ra-ig løjin kullut win rbbi.
iå-iga-uggja win rbbi, rad-gnt-tœ¡¡win tin rbbi. 17 imma åilad ibbi rbbi kra
n-tœ¡¡win zå-tazitunt, ilqqm-as gis yat-tœ¡¡a n-tzmmurt. åmkad a-s-tkšmt ula kiyi
lli-igan zå-tzmmurt å-tudrt iœæan n-tazitunt. 18 walaynni a-ur-tægrt tiœ¡¡win
lli-bbinin. iå-tnti-tægrt illa fllak a-di-tktit mayad: urd kiyi a-yusin aggja,
walaynni aggja a-k-yusin. 19 imma kiyi ra-tinit «rbbi ibbi tiœ¡¡win zå-tazitunt
baš a-yyi-n-gis-ilqqm.» 20 tÐåñant, ibbi-tnt ašku ur-rint ad-amnnt, tilit gis ašku
tumnt, walaynni ad-ur-tškrt içf-nnk f-mayad. illa fllak a-trart løaql. 21 ašku
lliå ur-iœamæ rbbi i-ayt-yudaya lli-ganin tiœ¡¡win-ns, is-rad-ak-iœamæ kiyi
iå-ur-tzgat å-liman? 22 ñr mamnk a-bahra-itænnu rbbi ula mamnk
a-bahra-itšqu. išqa d-willi ãrnin, ra-gik-itænnu iå-tzgat å-lænant-ns. walaynni
iå-ur-a-ttzgat ra-k-ibbi ula kiyi. 23 imma wiyyaã, ula ntni iå-d-wrrin amnn
ra-tn-ilqqm i-tazitunt, ašku rbbi a-iñãarn ad-as-tn-in-daå-ilqqm. 24 iskr rbbi
ma-ur-skarn mddn lliå-k-id-ibbi zå-tzmmurt ilqqm-k-id i-tazitunt. walaynni
ra-irçu s-uggÐar a-d-gis-ilqqm tiœ¡¡win lli-zgis-bbinin, ašku tin tazitunt ad-gant.
25 way-aytma, riå ad-awn-mlå yat-tåawsa intln baš
ajnjm n-ayt-yudaya
a-ur-tåalm izd kunni a-issnn kullu ma-illan. iqqur içf
n-kra å-ayt-rbbi ard-d-ikmml ma-ra-d-ikšm zå-ayt-tmizar yaãni. 26 åmkad
a-s-rad-njmn kullu willi ganin ayt-rbbi. åmklli ityaran, inna rbbi:
«ra-d-yašk-unjjam zå-urušalim, ikkis lçКant i-tarwa n-yaøqub. 27 rad-asn-fkå
løhd-ad åakud nna-fllasn-ssittiå ddnub-nsn.» 28 imma ntni iga-tn rbbi
d-inuwwašn-ns f-ssibt-nnun ašku agÐin ad-sflidn s-lçbar ifulkin. walaynni
iga-tn sul d-imddukkÐal-ns f-ssibt n-imzwura-nsn lli-iñli åayd izrin. 29 ašku
rbbi ur-ra-ikkis maylli ifka ula ra-n-iluæ åwilli-yad iñli. 30 imma kunni
ay-ayt-tmizar yaãni, tkkam-ttin tffuåm zå-wawal n-rbbi, walaynni tlla-yawn
rræmt-ns åilad ašku ffuån ntni zå-wawal-ns. 31 f-ssibt n-uffuå-nsn a-f-awn-tlla
rræmt n-rbbi, tili-asn ula ntni rræmt-ns didun. 32 ašku rbbi yudja kullu mddn
a-n-tyawkrrafn s-uffuå zå-wawal-ns, baš ad-asn-kullu-ifk rræmt-ns tigira.
33 matta åunškad s-ggutnt-tmiçar n-rbbi, tigat-tækimt-ns ula tawassna-ns.
ma-iñãarn a-yissan ma-iqœad rbbi, ula ma-iñãarn a-ifhm ma-inawl?
34 «ma-issnn iswingimn n-sidi rbbi? ma-ra-t-inœæ? 35 mad-as-ifkan
aylliå-t-id-iqqan a-d-irar tawafka?» 36 ašku kullu ma-illan yuška-d zå-rbbi,
yili å-ufus-ns, ig wins. nttan a-bahra-ntalå åilad ula kullu mayd iftan, amin.
ruma 191

12
1 mayad a-f-ra-kÐn-ãalbå ay-aytma, f-ssibt n-rræmt
tinbaãin n-tudrt
l-ljdid
n-rbbi lli-iggutn, ad-as-tfkm içf-nnun zund tiårsi iddrn
iñlin lli-s-ra-irãu, ašku åmkan a-s-kÐn-d-iqqan
a-ti-ttøbadm. 2 a-ur-tskarm zund mddn n-ddunit-ad, walaynni adjat rbbi
a-kÐn-irar a-tgm ljdid, ibddl kullu tinbaãin l-løaql-nnun. åmkan a-s-ra-tissanm
ma-gigun-ittiri rbbi ifulki irãu srs yuf kullu kra illan.
3 rbbi ad-iyi-ifkan lbaraka-yad aylliå ñãarå ad-iniå i-kraygatt yan gigun:
a-ur-tåalt d-içf-nnk is-tgit uggÐar n-ma-tgit walaynni swingim s-lmøqul,
kraygatt yan d-unšk nna-yas-ifka rbbi liman. 4 ašku ddat n-bnadm, ggutn gis
igzman, kraygatt agzzum ar-iskar ma-t-id-iqqann. 5 ula nkkÐni nggut. zund
ddat a-nga, ašku kullwaå nga win lmasiæ, ng zund igzman n-ddat-ns.
6 ibark-aå rbbi ibãu-aå mnnawt-twafkiw. imma nkkÐni, illa fllannå a-nskar
s-mad-aå-ifka. yan mi ifka rbbi a-isawal s-iwaliwn lli-as-imala, illa fllas
a-isawal s-unšk lli-gis-illa liman. 7 yan mi ifka a-itçdam i-wiyyaã, illa fllas
a-itçdam. yan mi ifka a-isslmad, illa fllas a-isslmad. 8 yan mi ifka a-itnœaæ,
illa fllas a-itnœaæ. yan mi ifka a-yakka, illa fllas a-yakka s-lça¡r. yan mi ifka
a-imala aåaras i-wiyyaã, illa fllas a-t-imala s-lmøqul. yan mi ifka a-itøawan,
illa fllas a-itøawan s-lfræ.
9 tænnwat å-ingratun s-nniyt iœfan, ar-ttkrhum aynna yÐçšnn, ar-ttamñm
å-aynna ifulkin. 10 tæubbwat i-ngratun åmklli tmæubbun aytmatn, ar-ittiri
kraygatt yan a-yuqqr wayyaã uggÐar n-içf-ns. 11 çdmat i-siditnnå s-zzøamt
n-rruæ itjhhdn bla-da-ttrmaym. 12 fræat å-rrja, tœbrm å-trfufnt, tzaydm å-tñulla.
13 akkayat i-imñlayn nna-iætajjan ar-tssmræbam s-willi tmuddunin .
14 ãalbat rbbi a-ibark winna-kÐn-ssrfufnnin. a-ur-ti-ttãalabm a-tn-içzu
walaynni a-tn-ibark. 15 fræat d-wanna ifræn, ar-tallam d-wanna yallan.
16 tmšaškad-d-bdda i-ngratun. a-ur-tswingimm å-ma-ikkan nnigatun walaynni
tmunwat d-ma-ikkan ddawatun. a-ur-tgm içf-nnun d-wid ssnnin kullu ma-illan.
17 iå-illa mad-awn-iskrn ma-yÐçšnn ad-as-t-ur-trarm s-lçКant, walaynni
tawiyat-stt å-içf-nnun a-tskarm ma-f-rad-akkan kullu mddn tugga n-is-ifulki.
18 gat-n tiqqi-nnun a-tskarm kullu ma-mi-tñãarm a-bdda-tili sslamt å-gratun
d-kullu mddn.
19 way-aytma øzzanin, a-ur-trarm i-yan f-ma-iskr yÐçšnn, walaynni adjat
rbbi a-fllas-iækam. ašku ityara: «åmkad a-s-inna sidi rbbi, nkki a-ra-irar
i-mddn f-mad-skrn, fkå-asn mad-asn-igan.» 20 imma kiyi, skr åmklli ityaran:
«iå-tñrit anuwwaš-nnk inåa-t lañ, tfkt-as a-išš, nå-t-inåa irifi, tfkt-as a-isu.
åmkad a-s-rad-as-tssgudit tirgišin f-içf-ns.» 21 a-ur-tadjm lçКant a-kÐn-tnru,
walaynni tnrwat lçКant s-ufulki.

13
1 illa f-kraygatt yan a-iskar s-wawal n-willi tækamnin
læukkam ula
ããariba
tamazirt. ašku ur-illi yan itækamn bla-t-iñli rbbi
i-twuri-an. ula åwilli ækamnin åilad, rbbi a-tn-iñlin. 2 yan
iãaããn læukkam, hati iãaãã maylli ira rbbi, d-wanna iãaããn ra-fllas-ittut
læukm. 3 ašku læukkam ur-a-ssiksaãn åwilli skarnin afulki walaynni åwilli
ruma 192
skarnin lçКant. is-trit a-ur-tiksa¡¡ zå-walli itækamn? rad-ak-iniå, skar afulki
s-fllak-irãa, 4 ašku iga açddam n-rbbi f-a-gik-iskar lçir. walaynni iå-a-tskart
ma-yÐçšnn, illa dark ma-f-a-ttiksa¡¡, ašku læakm dars læqq a-yut læukm, ig
açddam n-rbbi f-a-issãr løqubit f-willi skarnin ma-yÐçšnn. 5 mayan
a-f-fllawn-illa a-tskarm s-wawal l-læukkam, urd åir baš a-tanfm i-låaãab
n-rbbi, walaynni f-ssibt n-ma-ttirim å-uwl-nnun a-bdda-tskarm ma-yÐåñann.
6 f-mayad a-f-a-takkam ããariba i-læukkam, ašku gan içddamn n-rbbi
ar-tti-tawin å-mayan. 7 akkayat-asn mad-awn-ãfarn, ãabiyt i-ayt-ãabiyt,
nkkas i-ayt-nkkas. akkayat-daå luqr i-willi mi illa luqr, ula ššukr i-willi mi illa
ššukr.
8 ad-ur-tasim tamrwast i-yan. åir yat-tmrwast
tayri d-lænant
a-kÐn-d-iqqann: a-ttænnum i-ngratun. wanna iænnan
å-wiyyaã, han ikmml kullu ma-ityaran å-ššrø. 9 ašku luœiyat «a-ur-tznut»
«a-ur-tnåt» «a-ur-takÐrt» «a-ur-tirit ma-igan win wiyyaã,» nñãar a-tnt-nssmun
ntnti d-tiyyaã nna-llanin s-yan-wawal, a-t-igan: «a-ttirit adjar-nnk zund
içf-nnk.» 10 wanna ittirin adjar-ns, ur-ra-yiñãar ad-as-iskr ma-yÐçšnn. mayad
a-f-awn-nniå, wanna iænnan å-wiyyaã, ikmml kullu ma-ityaran å-ššrø.
11 awiyat-stt å-mayad ašku tssnm matta azmz-ad å-nlla, tlkm-d tasaøt
a-tnkrm zå-iy¡œ. ašku yakmur-d-wass n-ujnjm-nnå åilad, uggÐar
n-ma-d-yakmur åakud lliå ngra å-uåaras l-lmasiæ. 12 ifta-yiã, ølayn
a-d-iåli-wass. illa fllannå a-n-nluæ iskkirn n-tillas nls imqlad n-tifawt. 13 yili
fllannå a-nskar åmklli-d-iqqann ayt-uzal. a-ur-ttmunum f-tillay Ðçšnnin
ula-da-tssnufulm içfawn-nnun s-tissi. a-ur-ttšthum ula-da-ttfsadm.
a-ur-ttmmaåm ula-da-ttnuwwašm. 14 lsat afulki n-siditnnå yasuø lmasiæ
bla-da-ttlhum s-ddat ula ma-ittiri bnadm i-içf-ns.

14
1 qblat å-ingratun wanna ur-idusn å-liman, walaynni
skarat
f-ma-ra-issdus
a-ur-dids-ttmjaæadm f-iswingimn-ns. 2 ra-yili kra n-yan
aytmatun yumn is-iælla a-ištta kraygatt kra, yili yan yaãni ur-idus
å-liman ur-iri a-ištta abla lçãrt. 3 imma åwalli išttan
kraygatt kra, illa fllas a-ur-iægr åwalli itkkisn kra zå-umššu, yili f-walli itkkisn
a-ur-iækam f-walli išttan kraygatt kra, ašku rbbi a-t-iqbln. 4 ma-tgit kiyi aylliå
trit a-tækamt f-uçddam n-wayyaã? sidis a-ra-fllas-irãu nåd nttan a-ra-t-irgm.
s-œœaæt ra-fllas-irãu, ašku sidis iñãar a-t-ig d-wad-f-irãa.
5 ra-yini kra n-yan: «åassad yuf ussan yaãni,» yini wayyaã: «ussan
kullutn yan ad-gan.» walaynni iqqan-d kraygatt yan a-yissan mamnk a-itnbaã
å-içf-ns. 6 wanna iñlayn ass, ar-t-iñlay baš a-ituqqar siditnnå. wanna išttan
ar-ištta baš a-ituqqar siditnnå, ar-itškar rbbi f-ma-ištta. wanna itkkisn kra
zå-umššu ar-t-itkkis baš a-ituqqar siditnnå, ar-itškar rbbi ula ntta. 7 kullwaå,
iå-nddr ula iå-nmmut, urd içf-nnå a-ntrãu. 8 iå-nddr ra-nrãu siditnnå,
iå-nmmut ra-nrãu siditnnå. ašku iå-nddr ula iå-nmmut, win siditnnå a-nga.
9 mayad a-f-immut lmasiæ inkr-d zå-lmut, baš a-ig siditsn n-willi mmutnin ula
siditsn n-willi ddrnin.
ruma 193
10 imma kiyi, maç aylliå a-ttækamt f-gÐmak? maç aylliå a-ttægart gÐmak?
å-lgddam n-rbbi a-å-ra-nbidd kullwaå. nttan a-ra-fllannå-iækam, 11 åmklli
ityaran: «inna sidi rbbi ‹izga-wawal-ad zund tudrt-inu. å-lgddam-inu
a-å-ra-d-iknu kraygatt afud, iqrra kraygatt ils i-rbbi.›» 12 kraygatt yan ginnå
ra-irar læsab f-içf-ns i-rbbi. 13 mayad a-f-d-iqqan a-ur-sul-ntækam f-ingratnnå,
walaynni a-ntnbaã å-içf-nnå a-ur-sar-nsrs kra n-tbayããrt å-lgddam n-gÐmatnnå
ula kra ra-t-issãr.
14 ssnå mayad bahra ašku imla-yaå-t siditnnå yasuø: ur-illi kra n-umššu
iærmn. walaynni yan iåaln is-iærm, rad-as-ityawæram. 15 iå-tssnt
is-ra-ityaggas gÐmak s-ma-tšttat kiyi, urd lænant ayn-s-a-dids-tskart. a-ur-tadjt
amššu-nnk a-ihlk åwalli f-immut lmasiæ. 16 a-ur-tadjm mddn ad-rggmn
å-maylli darun ifulkin. 17 ašku tagldit n-rbbi ur-tgi amššu nåd tissi, walaynni
afulki d-sslamt d-lfræ a-tga, s-tækimt n-rruæ lqudus. 18 wanna itçdamn
i-lmasiæ åmkad, ra-fllas-irãu rbbi ar-ti-talån mddn.
19 imma åilad illa fllannå a-bdda-nttiri ma-d-itawin sslamt ula
mad-aå-issdusn i-ngratnnå. 20 a-ur-thlkt tawuri n-rbbi f-ssibt n-umššu.
iælla-kullu-umššu, walaynni yan iššan kra iss¡arn wayyaã, han lçКant ayn iskr.
21 ra-yaf a-ur-tššt tifiyi nåd a-tsut tissi iktin nåd a-tskrt kra yaãni iå-iñãar
gÐmak a-iãr f-ssibt n-ma-tskart. 22 tinbaãin nna-dark-llanin, æãu-tnt å-uwl-nnk
å-grak d-rbbi. ambarki a-iga wanna ur-dar ma-s-a-itškku å-içf-ns åakud
nna-iskar ma-ira. 23 imma wanna iškkan å-ma-ištta, illa fllas læukm ašku
ur-a-iskar s-tnbaãin l-liman-ns. wanna ur-iskarn s-liman, ddnub ad-as-iga.

15
1 nkkÐni lli-idusn å-liman, illa fllannå a-ntøawan åwilli
tmøawanat
i-ngratun
ãøfnin å-aynna fllasn iññayn. a-ur-nttiri åir a-nrãu
içf-nnå. 2 hati illa f-kraygatt yan a-itrãu gÐmas
ar-gis-iskar lçir ar-t-issdus å-uåaras l-lmasiæ. 3 ašku lmasiæ ula ntta
ur-ttin-ikki ar-itrãu içf-ns. ijra-yas åmklli ityaran: «flla a-f-a-d-¡¡arnt-trggam
n-willi gik rggmnin.» 4 kullu ma-ityaran å-uwssan lli-zrinin, ityara baš a-nlmd
nkkÐni, nœbr nzøm nzga å-rrja f-ssibt n-maylli naqra å-warratn-an. 5 ãalbå
rbbi lli-yakkan œœbr d-zzøamt, ad-awn-ifk a-bdda-di-ttmšaškam i-ngratun
å-tamunt l-lmasiæ yasuø, 6 baš a-kullu-ttmunum s-yan-wawal a-ttalåm rbbi
babas n-siditnnå yasuø lmasiæ.
7 mayad a-f-awn-nniå a-ttqbalm i-ngratun åmklli-kÐn-iqbl lmasiæ, baš
a-gigun-ibayyn lmjd n-rbbi. 8 ašku lmasiæ iwrri iga açddam i-ayt-yudaya baš
a-iml is-iqama rbbi å-læqq, issafu iwaliwn zganin lli-s-inna i-lajdud-nsn. 9 iskr
åmkad baš ad-ñrn ayt-tmizar yaãni rræmt n-rbbi alån-t ula ntni. åmklli ityaran:
«mayad a-f-ra-ki-tškarå å-gr ayt-tmizar aggugnin, alåå ism-nnk s-imurign
l-lfræ.» 10 ityara-daå: «way-ayt-tmizar aggugnin, fræat d-mddn n-rbbi.»
11 ityara-daå: «sbbæat i-rbbi a-bnadm kullukn, talåm-t a-kullu imzdån
n-ddunit.» 12 inna-daå išaøya: «ra-d-yašk yan zå-tasut n-yassa. ra-t-issattuy
rbbi a-iækam å-ayt-tmizar aggugnin. nttan a-å-ra-n-kullu-trjun.» 13 ãalbå rbbi
lli-yakkan rrja, a-kÐn-iømmr s-lfræ d-sslamt iggutn åilad å-srs-tumnm, baš
a-bahra-gigun-ittigat rrja-yad s-tækimt n-rruæ lqudus.
ruma 194
14 way-aytma, ssnå nkki is-tømmrm s-ufulki ula
tawuri n-bulus
tawassna, tiñãarm a-ttnœaæm i-ngratun. 15 walaynni
s-zzøamt ayd-s-awn-in-uriå f-tåawsiwin-ad. zømå ad-awn-tnt-id-ssktiå ašku
rbbi ad-iyi-ifkan lbaraka-yad, 16 ig-iyi d-uçddam l-lmasiæ yasuø å-gr
ayt-tmizar aggugnin. ar-tçdamå zund yan-unmåur n-tgmmi n-rbbi, ar-ssakmurå
mddn n-ayt-tmizar i-rbbi s-tbrraæt l-lçbar ifulkin, baš a-fllasn-irãu rbbi iñli-tn
i-içf-ns s-usåus n-rruæ lqudus. 17 illa dari ma-s-a-tfraæå s-ism l-lmasiæ yasuø
å-twuri-ad lli-s-a-tçdamå i-rbbi, 18,19 ašku ur-rad-zømå ad-sawlå f-yat abla
ma-iskr lmasiæ f-ufus-inu. ašku s-iwaliwn d-iskkirn d-lquwwat d-tmitar
tjhhdnin ula s-tækimt n-rruæ lqudus a-s-irur ayt-tmizar ad-amñn aåaras n-rbbi.
åmkad a-s-sslkmå lçbar-ns i-kullu timizar zå-tsga n-urušalim ar tasga
n-illirikun. 20 hati yat-tåawsa kad-riå: ad-tbrraæå s-lçbar ifulkin å-innaå
ur-jju-sfldn f-lmasiæ, ašku ur-riå ad-bnnuå f-llsas n-kra n-yan yaãni. 21 åmklli
ityaran: «åwilli ur-iruæ lçbar-ns a-ra-t-iñr. åwilli ur-fllas-sfldnin a-ra-t-yissan.»
22 mayan a-yyi-itkkisn aylliå ur-a-n-ttaškiå s-darun.
ira bulus a-iddu
s-ruma
23 kigan d-isggÐasn ayd ttiriå a-n-darun-aškå. walaynni
åilad å-kmmlå tawuri-nu å-tsgiw-ad 24 ar-bahra-trjuå
a-kÐn-in-sliå åakud nna-å-rad-mudduå s-œbanya, baš ad-fræå å-gratun,
tøawnm-iyi ilmma ad-kmmlå f-umuddu-nu. 25 imma åilad rad-dduå zwar
s-urušalim ad-øawnå imñlayn n-rbbi åin. 26 ašku aytmatn å-makiduniyya
d-açaya, ibayyn-asn is-ifulki ad-aznn kra l-lmøawnt i-willi ñlãnin å-imñlayn
n-rbbi å-urušalim. 27 ibayyn-asn is-ifulki ad-skrn mayad, ašku illa fllasn ntni
n-ayt-tmizar yaãni ad-rarn lçir i-ayt-yudaya. iqqan-tn-d a-tn-tøawann
s-lbarakat n-ddat, ašku umñn zå-darsn lbarakat n-rruæ. 28 iå-asn-in-sslkmå
lamant-ad kmmlå tawuri-ad, ra-kÐn-sliå zriå s-œbanya. 29 ssnå åakud
nna-n-darun-uškiå ra-n-didi-awiå kullu lbaraka l-lmasiæ.
30 ra-kÐn-ãalbå ay-aytma, s-ism n-siditnnå yasuø lmasiæ ula s-lænant
n-rruæ lqudus, a-tbkism tmøawanm didi s-tñallit i-rbbi f-ssibt-inu. 31 ãalbat
rbbi a-yyi-ijjnjm zå-willi ur-umnnin å-tmazirt n-yudaya. tãalbm-t ula
f-imñlayn-ns å-urušalim ad-rãun s-maylli-s-riå a-tn-srs-øawnå, 32 baš
a-n-darun-aškå s-lfræ iggutn åmklli ira rbbi, sunfuå å-gratun. 33 ãalbå rbbi
lli-bdda-yakkan sslamt a-didun-yili kullukn. amin

16
1 riå a-kÐn-uœœaå f-uwlltmatnnå iøzzan fibi lli-igan
isllm-n bulus
f-aytmatn
tamøawnt i-umnaggar å-kançariyya. 2 ssmræbat srs s-ism
n-siditnnå åmklli-s-d-iqqan imñlayn n-rbbi. øawnat-stt
s-aynna-n-darun-tætajja, ašku nttat tøawn mddn ggutnin tøawn-iyi ula nkki.
3 ar-n-tsllamå f-briskilla d-akila lli-didi-çdmnin å-twuri l-lmasiæ yasuø.
4 ntni kkan-ttin ujadn ad-fkn içf-nsn ar lmut f-ssibt-inu. ar-tn-tškarå bahra, urd
åir nkki walaynni ar-tn-tškarn kullu imnaggarn n-ayt-tmizar aggugnin.
5 ar-n-daå-tsllamå f-umnaggar lli-darsn-itmunun å-tgmmi-nsn. ar-n-tsllamå
ula f-umddakkÐl-inu iøzzan abinitus. iga nttan amzwaru lli-yumnn s-lmasiæ
å-tmazirt n-asiyya.
ruma 195
6 ar-n-tsllamå f-maryam lli-bahra-itçdamn å-gratun. 7 ar-n-tsllamå ula
f-andrunikus d-yunyas lli-ganin zå-ayt-dari. kkan-ttin didi å-læbs. tyawssann
ntni å-irqqasn, umñn aåaras l-lmasiæ ur-ta-t-umñå nkki. 8 ar-n-tsllamå
f-ambliyatus lli-igan amddakkÐl-inu iøzzan å-siditnnå. 9 ar-n-tsllamå ula
f-urbanus lli-didnnå-itçdamn å-twuri l-lmasiæ, ntta d-umddakkÐl-inu iøzzan
staçis.
10 ar-n-tsllamå f-aballis lli-ityaramn izga å-lmasiæ. ar-n-tsllamå ula
f-ayt-tgmmi n-aristubulus. 11 ar-n-tsllamå f-hirudyun lli-igan zå-ayt-dari.
ar-n-tsllamå ula f-willi ganin win siditnnå zå-ayt-tgmmi n-narkissus.
12 ar-n-tsllamå f-tçddamin n-siditnnå trifina d-trifusa. ar-n-tsllamå ula
f-uwlltmatnnå iøzzan barsis lli-bahra-itçdamn i-siditnnå. 13 ar-n-tsllamå
f-rufus lli-ityawñlayn i-twuri n-siditnnå. ar-n-tsllamå ula f-innas lli-zgigi-iskarn
zund yus. 14 ar-n-tsllamå f-asinkritus d-fligun d-harmis d-batrubas d-harmas
ntni d-aytmatn lli-didsn-llanin. 15 ar-n-tsllamå f-filulugus d-yulya d-niryus
d-uwlltmas, ntni d-ulumbas d-kullu imñlayn n-rbbi lli-didsn-llanin.
16 nsallamat i-ngratun s-unsallam n-tagÐmat. ar-n-fllawn-tsllamn kullu
imnaggarn l-lmasiæ.
17 ãalbå-kÐn ay-aytma, a-stti-ttawim å-willi a¡¡unin
almmud l-læqq
aytmatn ar-asn-tggan ifikš ma-tn-iss¡arn, ar-tffuån
zå-ulmmud lli-tlmdm åayd izrin. iniå-awn, anfat-asn 18 ašku åwilli skarnin
åmkad urd siditnnå a-mi-tçdamn walaynni adis-nsn. s-iwaliwn šwanin mimnin
a-s-a-jllun løaql n-wanna igan låšim. 19 imma kunni, fræå f-ssibt-nnun ašku
sfldn kullu mddn f-mamnk a-tumñm å-lmasiæ. walaynni riå a-twrrim tissanm
kullu ma-ifulkin, tanfm i-kullu ma-yÐçšnn. 20 imma rbbi lli-bdda-yakkan
sslamt, yan imikk ra-irar ši¡an a-ig albbij å-ddu iãarn-nnun.
ad-awn-tili lbaraka n-siditnnå yasuø. 21 ar-n-fllawn-itsllam timutaws
lli-didi-itçdamn, ntta d-lukyus d-yasun d-susibatrus lli-ganin zå-ayt-dari.
22 ula nkki tartyus lli-yuran tabrat-ad s-ufus-inu, ar-n-fllawn-tsllamå s-ism
n-siditnnå.
23,24 ar-n-fllawn-itsllam gayus lli-dar gguzå ussan-ad. tigmmi-ns
a-å-a-tmunun kullu aytmatn n-umnaggar. ar-n-fllawn-itsllam arastus lli-igan
bu-œnduq n-tmdint-ad, ntta ula gÐmatnnå kwartus.
25 imma åilad, a-nalå rbbi lli-iñãarn a-kÐn-izzga å-liman-nnun
åmklli-awn-nniå s-lçbar ifulkin lli-s-a-tbrraæå f-lmasiæ yasuø. 26 ašku maylli
intln kullu åayd izrin, issbayyn-t-id rbbi åilad, iml-aå-t å-warratn l-lanbiya, baš
ad-wrrin amnn mddn å-kullu timizar n-ddunit ar-skarn s-wawal-ns, åmklli
yuœœa rbbi lli-bdda-illan.
27 rbbi lli-dar kullu taækimt, nttan a-bahra-ntalå f-yasuø lmasiæ åilad ula
kullu mayd-d-iftan. amin.
196

tabrat 1 i-kurintus

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø åmklli ira rbbi lli-yyi-iñlin i-twuri-ad,
d-zå-gÐmatnnå sustanis. 2 i-ayt-umnaggar n-rbbi å-tmdint n-kurintus, a-tn-igan
d-willi iñli rbbi f-uwdm l-lmasiæ yasuø ad-gn imñlayn-ns, zund kullu wiyyaã
å-kraygatt mani lli-zawgnin å-ism n-siditnnå yasuø lmasiæ, ig siditsn ig siditnnå
ula nkkÐni. 3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø
lmasiæ.
4 ar-bdda-fllawn-tškarå rbbi-nu f-ssibt l-lbaraka
lbarakat f-uwdm
l-lmasiæ
lli-s-kÐn-ibark f-uwdm l-lmasiæ yasuø, 5 ašku ifka-yawn
kullu timiçar l-lmasiæ aylliå darun tggut-twassna
d-iwaliwn šwanin. 6 rbbi izzga gigun tugga lli-awn-in-niwi f-lmasiæ.
7 ur-awn-laæ yat å-twafkiw n-rruæ åilad å-a-ttqlm s-siditnnå yasuø lmasiæ
ard-d-iwrri ibayyn. 8 nttan a-ra-kÐn-issdus ar isiggÐra f-a-ur-gigun-yili kra
l-løib å-wass lli-å-ra-d-iwrri siditnnå yasuø lmasiæ. 9 rbbi iqama-bdda
å-wawal-ns. nttan ad-awn-d-iåran a-tkšmm å-tamunt n-yasuø lmasiæ siditnnå.
10 way-aytma, ra-kÐn-ãalbå åilad s-ism n-siditnnå yasuø
amšaška n-ingratun
lmasiæ, a-d-kullu-tmšaškam bla-da-ta¡¡um i-ngratun. illa
fllawn a-tgm yan å-iswingimn-nnun d-tnbaãin-nnun. 11 walaynni ay-aytma,
inna-yyi kra zå-ayt-tgmmi n-çluwwi is-a-ttñim i-ngratun. 12 tssnm
ma-f-a-sawalå. kra gigun ar-ittini: «giå win bulus.» kra gigun ar-ittini: «giå win
abullus.» kra gigun ar-ittini: «giå win b¡rus.» kra gigun ar-ittini: «giå win
lmasiæ.» 13 walaynni ra-kÐn-sqsaå, is-ibãa lmasiæ? izd bulus a-fllawn-immutn
f-uggjdi? izd s-ism n-bulus a-s-tddmm å-waman? 14 ha-yyi škrå i-rbbi ašku
ur-ssddimå yan gigun abla krisbus d-gayus, 15 f-a-ur-yini kra n-yan izd s-ism
n-bulus a-s-iddm. 16 ssnå is-ssddmå ayt-tgmmi n-stifanas ula ntni, imma
wiyyaã ur-ssinå is-ssddmå kra yaãni. 17 ašku lmasiæ ur-iyi-yuzn ad-ssddmå
mddn, hati yuzn-iyi ad-asn-tbrraæå s-lçbar ifulkin.
urd iwaliwn l-løaql a-s-a-tbrraæå, f-a-ur-rarå lmut
taækimt d-unufl
l-lmasiæ f-uggjdi bla lfaytt. 18 ašku lçbar n-uggjdi iga
zund anufl dar willi tyawhlaknin, walaynni taækimt itjhhdn n-rbbi a-darnnå-iga
nkkÐni lli-injmn. 19 ityara å-warra n-rbbi: «rad-çluå løaql n-ayt-løaql, ssãrå
lfhmt n-ayt-lfhmt.» 20 ma-iga bab l-løaql? ma-iga bab n-tåri? ma-iga bab
n-iwaliwn n-ddunit-ad? ha-rbbi irur løaql n-ddunit-ad iga anufl. 21 ašku rbbi
s-tækimt-ns a-s-iqœad å-mddn n-ddunit-ad a-ur-iñãarn ad-wrrin issann rbbi
s-løaql-nsn, walaynni irãa a-ijjnjm winna umnnin s-tbrraæt-nnå lli-f-a-ttinin
«tga anufl.» 22 ayt-yudaya ar-zginnå-tãalabn lmøjizat. ayt-tmizar yaãni
ar-zginnå-ttirin iwaliwn l-løaql. 23 imma nkkÐni ar-asn-ntbrraæ f-lmasiæ
lli-immutn f-uggjdi. awal-ad iga tabayããrt i-ayt-yudaya, ig anufl dar ayt-tmizar
yaãni. 24 walaynni lçbar-ad f-lmasiæ iga tañããart n-rbbi ula taækimt n-rbbi
å-dar-willi mi iåra, gn-iyt ayt-yudaya nåd ayt-tmizar yaãni. 25 ašku mayd mi
ttinin ‹anufl› n-rbbi, yugÐr løaql n-bnadm, ula mayd mi ttinin ‹ããøf› n-rbbi,
yugÐr tadwast n-bnadm.
1 kurintus 197
26 way-aytma, swangmad-d ma-sttin-tkkam tgam-t lliå-awn-d-iåra rbbi.
idrus gigun ma-i¡¡afn taækimt åmklli åaln mddn n-ddunit-ad. idrus gigun
ma-n-illan s-wawal. idrus gigun ma-igan yus n-tgmmi imqqurn. 27 walaynni
rbbi isti maylli igan anufl dar ayt-ddunit-ad, baš a-iššæššm åwilli ittinin
is-darsn løaql. isti ma-iãøfn dar ayt-ddunit-ad baš a-iššæššm åwilli dusnin.
28 rbbi isti maylli ægrn luæn-t-in ayt-ddunit-ad, isti maylli darsn ur-igin yat,
baš a-issãr mad-darsn-igan kra ihiyyan. 29 åmkad a-iqœad rbbi baš a-ur-yaf
bnadm ma-f-a-italå içf-ns å-lgddam n-rbbi. 30 nttan ad-awn-ifkan a-tgm win
lmasiæ. ifk-aå taækimt l-lmasiæ, ifk-aå afulki l-lmasiæ, iñli-aå s-uñlay l-lmasiæ,
ifukku-aå f-uwdm l-lmasiæ. 31 mayad a-f-ityara: «wanna iran a-yalå, yalå
siditnnå.»

2
1 åakud lliå-n-darun-uškiå ay-aytma, urd s-iwaliwn
tabrraæt n-bulus
å-dar ayt-kurintus
åzzifnin ula s-løaql n-bnadm a-s-a-yawn-tbrraæå f-læqq
lli-aå-d-issbayyn rbbi. 2 walaynni skrå-d
f-a-ur-awn-sawalå f-kra abla f-yasuø lmasiæ d-lmut-ns f-uggjdi. 3 åakud
lliå-n-darun-uškiå, ãøfå ar-trgigiyå ¡iyyr-iyi bahra. 4 urd s-iwaliwn šwanin ula
s-løaql n-bnadm a-s-a-yawn-sawalå ar-awn-tbrraæå, walaynni s-tmitar n-rruæ
lqudus ula taækimt itjhhdn. 5 åmkan ad-skarå baš a-ur-tamnm s-lmasiæ f-ssibt
l-løaql n-bnadm walaynni f-ssibt n-tækimt itjhhdn n-rbbi.
6 s-œœaæt, s-løaql a-s-a-nsawal i-wid mqqurnin å-uåaras
taækimt n-rbbi
n-rbbi, walaynni ur-igi løaql n-ddunit-ad nåd win inmåurn
n-ddunit-ad lli-rad-laæ. 7 walaynni ar-nsawal s-tækimt n-rbbi lli-intln åayd
izrin issbayyn-t-id åilad. ašku rbbi, ur-ta-içlq ddunit, iqœad ad-aå-išškšm
s-lmjd-ns. 8 ur-illi yan å-inmåurn n-ddunit issn mayad. mrad is-ssnn mayad,
ikun ur-akkÐ-rad-nån bab l-lmjd f-uggjdi. 9 walaynni ityara: «ur-jju-iñri yan
ula isfld yan ula iswangm løaql n-bnadm f-ma-ijjujad rbbi i-willi-ti-ttirinin.»
10 imma åilad issbayyn-aå-t-id rbbi s-tækimt n-rruæ-ns. ašku rruæ lqudus
ar-isiggil kullu ma-illan, yissan ula tiåawsiwin n-rbbi lli-ntlnin. 11 ma-issnn
iswingimn lli-rgsnin å-uwl n-bnadm? ur-tn-issin abla rruæ n-bnadm lli-gis-illan.
åmkad a-iga ula dar rbbi. ur-illi ma-issnn iswingimn n-rbbi abla rruæ n-rbbi.
12 imma nkkÐni ur-ginnå-tlli rruæ n-ddunit-ad, walaynni illa ginnå rruæ
lli-aå-d-yuzn rbbi baš a-nissan kullu mad-aå-yakka rbbi.
13 ar-nsawal f-mayad s-mklli-aå-imala rruæ lqudus, urd s-iwaliwn l-løaql
n-bnadm. ar-nsslmad åwilli-å-illa rruæ lqudus f-tåawsiwin n-rruæ lqudus.
14 yan dar ur-illi rruæ n-rbbi, ur-ra-iqbl tiwafkiw n-rruæ-ns. ur-iñãar
a-tnt-ifhm, ra-iåal izd anufl ad-gant, ašku s-rruæ a-s-a-tnt-ntfham.
15 wanna-å-illa rruæ n-rbbi ar-itfham kullu ma-illan, imma ntta ur-ra-t-fhmn
mddn yaãni. 16 ityara: «ma-issnn iswingimn n-siditnnå baš ad-as-imala
ma-t-id-iqqann?» imma nkkÐni, llan ginnå iswingimn l-lmasiæ.

3
1 imma kunni ay-aytma, å-uwssan-an ur-ñãarå
içddamn n-rbbi
1 kurintus 198
ad-didun-sawlå åmklli sawalå d-willi dar rruæ lqudus, ašku sul tmññim
å-lmasiæ, øzzunt-darun-tåawsiwin n-ddunit-ad. 2 åir akkÐfay ad-awn-fkiå,
ašku ur-ta-tñãarm i-umššu. sul s-åilad ur-as-tñãarm, 3 ašku ar-sul-tskarm zund
mddn n-ddunit-ad. ašku iå-a-ittiri kra a-yagÐr kra ar-ttñim i-ngratun, iban gigun
izd win ddunit a-tgam ar-tskarm zund åmklli kullu skarn mddn n-ddunit.
4 ašku kra gigun ar-ittini: «giå win bulus.» kra gigun ar-ittini: «giå win
abullus.» iå-a-tskarm åmkan, zund mddn n-ddunit a-tgam. 5 ma-iga abullus
ula bulus? içddamn ka-nga, tamnm f-imi-nnå s-mklli ifka siditnnå i-kud yan
ginnå. 6 nkki ññiå tasåart, abullus isswa-tt, walaynni rbbi a-stt-issmqqurn.
7 åwalli iññan ula åwalli isswan ur-igi yat. walaynni rbbi, nttan a-issmqqurn.
8 åwalli iññan d-walli isswan, yan ad-gan. kud yan, rad-as-ifk rbbi tiårad-ns
f-twuri lli-iskr. 9 nkkÐni nga wid tçdamnin d-rbbi. imma kunni tgam igr n-rbbi,
tgm tigmmi lli-as-nbnnu.
10 rbbi ibark gigi ifk-iyi a-n-darun-srså llsas zund iå-giå lmøllm abnnay.
åilad ar-fllas-bnnun mddn yaãni, walaynni illa f-kud yan a-stt-itawi å-mamnk
a-ibnnu. 11 ašku ur-iñãar yan a-isrs kra llsas yaãni abla llsas lli-ittrsn,
a-t-igan d-yasuø lmasiæ. 12 iå-a-ibnnu yan f-llsas-an s-uwrå nåd nnuqrt nåd
iñran åÐlanin nåd akššuã nåd asaåur nåd alim, 13 ra-di-tban-twuri
n-tbnnayt-ns. ašku tabnnayt n-kud yan ra-ttyaram s-løafit å-wass
lli-å-ra-d-yašk lmasiæ. ra-tban is-tdus nåd uhu. 14 wanna mi ur-ijdir maylli
ibna f-llsas-an, rad-as-ifk rbbi tiårad-ns. 15 imma wanna mi ijdr maylli ibna
rad-as-laæ. ur-rad-as-yili yat, walaynni ra-injm ntta zund iå-nnit-injm i-løafit.
16 is-ur-tssinm izd tigmmi tamñlayt n-rbbi a-tgam, izdå gigun rruæ n-rbbi?
17 walaynni tigmmi n-rbbi, iå-tt-ihlk kra n-yan ra-t-ihlk rbbi. ašku
ttyawñlay-tgmmi n-rbbi a-tg tin rbbi, d-kunni tigmmi-ns a-tgam.
18 a-ur-akkÐ-ijllu yan içf-ns. wanna iåaln is-i¡¡af løaql n-ddunit-ad, i眜a-t
a-iwrri zund iå-ur-issin yat baš a-i¡¡af løaql iœæan. 19 ašku taækimt
n-ddunit-ad, tga zund anufl dar rbbi. åmklli ityaran: «rbbi ar-iqqÐay ayt-løaql
å-tillay-nsn.» 20 ityara-daå: «issn siditnnå is-çwan iswingimn n-ayt-løaql.»
21 i眜a-kÐn a-ur-tssfurrugm f-ma-iskr åwad ula åwan. ašku kullu ma-illan,
kunni a-mi-illa, 22 ig-iyt bulus nåd abullus nåd b¡rus, ig-iyt ddunit nåd tudrt
nåd lmut, ig-iyt ma-illan åilad nåd ma-ra-yili. kunni a-mi-illa, 23 tilim
i-lmasiæ, yili lmasiæ i-rbbi.

4
1 åmkad a-s-i眜a ad-aå-ttmnadm is-nga åir içddamn
irqqasn l-lmasiæ
l-lmasiæ, ng wid dar ifl rbbi lamant n-ulmmud-ns intln.
2 imma açddam, illa fllas a-ikmml tawuri lli-as-ifl sidis. 3 nkki ur-iyi-ihmma
iå-flla-tækamm kunni nåd kra l-lmækama n-ddunit-ad. ur-nniå yat f-içf-inu,
is-šwiå ula is-Ðçšnå. 4 swangmå is-ur-gigi-illi kra l-løib, walaynni ur-rad-iniå
is-fulkiå, ašku ur-illi ma-iñãarn a-flla-iækam abla siditnnå waædut. 5 mayad
a-f-kÐn-i眜a a-ur-ttinim f-yan is-yÐçšn, ašku ur-ta-d-ilkim-uzmz l-læukm.
walaynni åakud nna-d-yuška siditnnå ra-ifaw kullu ma-irgsn å-tillas,
issbayyn-d ula iswingimn lli-ntlnin å-uwlawn n-mddn. åakudan a-ra-ifk rbbi
rrãa-ns i-kud yan d-ma-t-id-yuškan.
1 kurintus 199
6 way-aytma, sawlå åmkad f-içf-inu ula f-abullus baš a-tissanm mamnk
a-kÐn-i眜a a-ttmnadm å-mddn. riå a-zginnå-tlmdm «a-ur-ttffuåm
zå-ma-ityaran,» ula illa gigun ma-issfurrugn ula ma-itægarn. 7 ašku
ma-k-ibãan d-wiyyaã? ma-dark-illan bla-yak-t-ifka rbbi? walaynni lliåd rbbi
ad-ak-t-ifkan, maç aylliå a-tssfurrugt zund iåd içf-nnk a-d-ikka?
8 ha-kunni åilad tšbøam, iggut darun lçir. ha-kunni bla-nnå twrrim tgam
zund igldan. amar yufan a-tgm igldan n-œœaæt baš a-didun-ntækam
å-tgldit-nnun. 9 ašku irwas-iyi is-aå-n-issbidd rbbi nkkÐni-ad n-irqqasn
å-tåurdin n-kullu mddn zund iå-fllannå-ittut læukm l-lmut, baš
a-kullu-ginnå-ssmuqquln lmalayka n-ignwan ula mddn n-ddunit. 10 nkkÐni
nga ‹inafaln› f-ism l-lmasiæ, imma kunni tgam ‹ayt-løaql› å-lmasiæ. nkkÐni
nãøf, imma kunni tdusm. nkkÐni ar-aå-tægarn mddn, imma kunni
ar-kÐn-tuqqarn. 11 sul s-åilad ar-ntqama s-lañ ula irifi. idrbaln a-nlssa,
d-ibariqn a-nštta, ula darnnå maniå a-ntgawar. 12 ar-ntnhataf ar-ntçdam
s-ifassn-nnå. åakud nna-yaå-rggmn mddn ar-ntãalab rbbi a-tn-ibark. åakud
nna-yaå-ssrfufunn ar-ntœbar. 13 åakud nna-fllannå-sskirkisn ar-ntrara awal
ifulkin. sul s-åila nga darsn zund arras lli-n-luæn mddn å-umdduz, ng darsn
zund amazir n-ddunit-ad.
14 uriå-awn-in mayad, urd a-kÐn-srs-ššæššamå, walaynni uœœaå-kÐn zund
tarwa øzzanin. 15 iggut darun mad-awn-isslmadn aåaras l-lmasiæ, walaynni
ur-ggutn id-babatun. ašku nkki a-iwrrin giå babatun å-lmasiæ yasuø zå-åakud
lliå-awn-in-iwiå lçbar ifulkin. 16 ãalbå-kÐn åilad a-yyi-tãfurm å-mad-skarå.
17 mayad a-f-rad-awn-in-aznå timutaws. iga iwi iøzzan å-siditnnå,
ar-bdda-iskar kullu ma-fllas-illan. rad-awn-d-issktay tinbaãin-inu lli-s-a-ttiduå
å-uåaras l-lmasiæ yasuø, ar-srsnt-sslmadå å-kullu imnaggarn n-aytmatn
å-kraygatt mani.
18 walaynni ssnå is-illa å-gratun ma-issfurrugn, åaln
is-ur-ra-n-darun-aškå. 19 walaynni ra-n-aškå å-mayd-d-yakmurn iå-ira
siditnnå. åakudan a-rad-ñrå id-bu-isfurrugn-an issanå izd taækimt itjhhdn
a-darsn-illan nåd åir iwaliwn. 20 ašku tagldit n-rbbi ur-tlli s-iwaliwn,
walaynni taækimt itjhhdn a-s-tlla. 21 mamnk a-tram ad-awn-in-srs-aškå, izd
s-ukuray nåd s-tayri n-uwl-inu ihnnan?

5
1 ašku sfldå is-darun lfsad yÐçšnn bahra, uggÐar
ssufåat wanna
iskarn ma-yÐçšnn
n-mad-skarn åwilli ur-ssinnin aåaras n-rbbi. han illa
å-gratun yan-urgaz ar-igan d-tmåart n-babas. 2 illa
fllawn a-tallam, walaynni kunni ar-tssfurrugm. illa fllawn a-tssufåm åwalli
iskarn åayan, a-ur-sul-didun-itmunu. 3 waçça-d-fllawn-yaggug-uwdm-inu
illa-n-didun-uwl-inu. ha-nkki zund iå-didun-lliå, utå læukm s-ism n-siditnnå
yasuø f-urgaz lli-iskarn åaylli bahra yÐçšnn. 4 iå-tmunm kullukn åilad,
illa-didun-uwl-inu tili didun ula taækimt itjhhdn n-siditnnå yasuø,
5 iqqan-kÐn-d a-n-tdæim argaz-an å-ufus n-ši¡an, baš a-tyawhlaknt ššhwat
n-ddat-ns tnjm rruæ-ns å-wass lli-å-ra-d-yašk siditnnå yasuø.
1 kurintus 200
6 han ur-šwin isfurrugn-nnun. is-ur-tssinm izd «taçmirt idrusn a-issktayn
løjin iggutn.»? 7 ssittiyat zå-gigun taçmirt-an taqdimt, baš a-bdda-tgm arçœiœ
l-ljdid å-ur-tlli-tçmirt. ašku ilkm-d løid n-usurf-nnå, ityawåras-ulqqaå-nnå
lli-igan lmasiæ. 8 yili fllannå a-nmun f-løid s-urçœiœ n-ufulki d-læqq, urd aårum
iktin s-tçmirt taqdimt n-tnuwwašt d-lçКant.
9 uriå-awn-in-yad yat-tbrat, iniå-awn gis a-ttanfm i-willi tfsadnin.
10 walaynni ur-riå a-tanfm i-mddn n-ddunit-ad lli-tfsadnin nåd mddn
n-ddunit-ad lli-dar-iøzza ad-tamñn ma-iggutn i-içf-nsn, nåd åwilli gisn takÐrnin
nåd åwilli gisn tøbadnin ilahat yaãni. ašku ur-iñãar yan a-yanf i-kullu mddn-an
abla-akkÐ-iffuå ddunit. 11 walaynni uriå-awn tabrat-an ad-awn-iniå a-ttanfm
i-wanna igan içf-ns d-gÐmatun amumn walaynni ar-itfsad nåd ar-itamñ
ma-iggutn i-içf-ns nåd ar-itøbad ilahat yaãni nåd ar-irggm å-wiyyaã nåd
ar-issnuful içf-ns s-tissi iktin nåd ar-itakÐr. wan åwad, anfat-as. ula tirmt,
a-ur-tt-dids-tdrum. 12 ayt-brra, ur-ra-fllasn-ækamå nkki, walaynni
ayt-umnaggar l-lmasiæ, is-ur-fllawn-illi a-fllasn-ttækamm? 13 rbbi a-ra-iækam
f-willi llanin å-brra, imma kunni «ssufåat wanna yÐçšnn zå-gratun.»

6
1 iå-illa yan gigun dars kra-f-a-iœraã i-gÐmas amumn,
a-ur-tœrãm
i-ngratun
is-ra-izøm a-t-yawi s-dar kra l-lqaãi lli-ur-issinn rbbi,
ur-t-yiwi s-dar imñlayn l-lmasiæ? 2 is-ur-tssinm izd
imñlayn l-lmasiæ a-ra-iækam f-ddunit kullutt? lliåd kunni a-ra-iækam f-ddunit,
is-ur-tñãarm a-ttækamm f-iœraã-ad mññinin? 3 is-ur-tssinm izd nkkÐni
a-ra-iækam f-lmalayka? imma åilad is-ur-nñãar a-ntækam f-tåawsiwin
n-tudrt-ad? 4 iå-darun-illa kra n-uœraã, maç a-ttirim a-ti-tsslkmm i-willi
ur-ginin yat dar-umnaggar n-aytmatn? 5 is-kÐn-ur-iššæššim åayd tskarm?
is-ur-gigun-illi yan i¡¡afn løaql yiñãar a-issnfaœal aytmatn n-umnaggar?
6 imma kunni, han sul-nnit darun aytmatn ar-œraãn i-ngratsn. han dar-willi
ur-ssinnin rbbi a-s-a-yasn-œraãn.
7 iå-a-tœraãm åmkan i-ngratun iban gigun is-tffuåm aåaras bahra.
is-ur-ra-yaf a-tœbarm d-wanna-fllawn-itøddan? is-ur-ra-yaf a-tadjm
wanna-yawn-yukÐrn? 8 imma kunni ar-ttakÐrm ar-ttøddam f-ingratun,
waçça-nnit tgam aytmatn. 9 is-ur-tssinm mayad? ur-rad-kšmn mddn Ðçšnnin
s-tgldit n-rbbi. ad-ur-tjlum içf-nnun. ur-ra-srs-ikšm yan itfsadn nåd yan itøbadn
ilahat n-ddunit-ad nåd yan itznun nåd yan itfsadn d-yutman zund ntta 10 nåd
yan išttan wiyyaã nåd yan dar iøzza a-itamñ ma-iggutn i-içf-ns nåd yan
itnufuln s-tissi nåd yan irggmn nåd yan itakÐrn. 11 ula kunni, kra gigun
ikka-ttin ar-iskar åmkan, walaynni isird-kÐn siditnnå yasuø lmasiæ s-rruæ
n-rbbi-nnå, iñli-kÐn iskr sslamt å-gratun d-rbbi.
12 kra n-mddn ar-ttinin: «iælla dari kraygatt kra.»
tmjjdat rbbi
s-ddat-nnun
walaynni ur-ra-k-inføa kraygatt kra. «iælla dari kraygatt
kra,» walaynni ur-rad-adjå yat a-yyi-ikrs zund ismg-ns.
13 ar-ttinin mddn: «iga-umššu win-udis, ig-udis win-umššu,» walaynni rbbi
ra-ihlk adis ula amššu. åmkad a-s-iban is-ur-tgi ddat-nnå tin lfsad, walaynni
tga tin siditnnå, ig ntta sidis n-ddat-nnå. 14 rbbi issnkr-d ddat n-siditnnå
1 kurintus 201
zå-lmut, rad-aå-d-issnkr ula nkkÐni s-tækimt-ns itjhhdn. 15 is-ur-tssinm
mayad? kud yan gigun, tga ddat-ns agzzum zå-igzman l-lmasiæ. is-tram
a-tawim yan-ugzzum l-lmasiæ tzdim-t d-ddat n-tmggant? æaša. 16 is-ur-tssinm,
yan izdin d-tmggant iwrri iga dids yat-ddat? åmklli ityaran: «rad-gn sin yan.»
17 walaynni yan izdin d-siditnnå iwrri iga ntta dids yan-rruæ. 18 rwlat
zå-kullu ma-igan lfsad. ddnub yaãni ur-a-ssyÐçšann ddat n-bnadm, walaynni
yan itfsadn, hati ar-issyÐçšan ula ddat-ns. 19 is-ur-tssinm ddat-nnun is-tga
tigmmi tamñlayt, izdå gis rruæ lqudus lli-awn-ifka rbbi. ur-tgim win içf-nnun,
20 ašku nttan a-kÐn-isåan, ifk fllawn atig-nnun. illa fllawn åilad a-tmjjdm rbbi
s-ddat-nnun.

7
1 imma tiåawsiwin lli-f-di-turam, rad-awn-fllasnt-iniå:
isqsitn f-littihal
išwa i-urgaz a-ur-yawi tamåart. 2 walaynni ra-yaf iå-illa
kraygatt argaz s-tmåart-ns, tili kraygatt tamåart s-urgaz-ns, f-ssibt n-a-ur-yili
lfsad. 3 illa f-urgaz a-ifk i-tmåart-ns læqq n-tmåart, yili f-tmåart a-tfk
i-urgaz-ns læqq n-urgaz. 4 ašku ur-sul-tgi ddat n-tmåart tin-tmåart, walaynni
tga tin-urgaz-ns. ur-sul-tgi ddat n-urgaz tin-urgaz walaynni tga tin-tmåart-ns.
5 illa fllawn a-ur-tæœarm i-ngratun, abla iå-di-tmšaškam a-tñlim kra n-uwssan
tlhum gisn s-tñallit. walaynni iå-zrin-uwssan-an illa fllawn a-twrrim s-ingratun,
a-ur-kÐn-iårru ši¡an iå-ur-sul-tñãarm a-tœbrm. 6 mayd-awn-nniå
ur-kÐn-srs-umirå, walaynni udjiå-kÐn a-tskarm s-åmkad iå-tram. 7 riå kullu
mddn ad-gn zund nkki, walaynni kraygatt yan d-mad-as-ifka rbbi. yan
ityawfka-yas a-ig åmkad, d-yan ityawfka-yas a-ig åmkan.
8 imma åwilli ur-tahlnin ula çtilli ganin tihjjalin, rad-asn-iniå: ra-išwu
iå-qaman waædutn zund nkki. 9 walaynni iå-ur-ñãarn ad-nbãn å-içf-nsn illa
fllasn ad-tahln. ra-yaf iå-tahln ula-da-tn-tjddr ššhawa.
10 imma åwilli tahlnin, rad-asn-fkå luœit-ad. urd nkki a-tn-yuœœan
walaynni siditnnå. illa f-tmåart a-ur-tfl argaz-ns, 11 walaynni iå-ti-tfl illa fllas
a-tqama waædutt nåd a-di-twrri s-dar-urgaz-ns. yili f-urgaz a-ur-ifru
i-tmåart-ns.
12 imma wiyyaã rad-asn-iniå mayad. nkki a-t-innan urd siditnnå. wanna
gigun i¡¡afn tamåart ur-igin tamumnt, illa fllas ad-as-ur-ifru iå-tra
a-dids-tqama. 13 tanna gigunt i¡¡afn argaz ur-igin amumn, illa fllas
ad-as-ur-tfru iå-ira a-dids-iqama. 14 ašku f-ssibt n-tmåart tamumnt a-f-irãa
rbbi f-urgaz-ns. ula f-ssibt n-urgaz amumn a-f-irãa rbbi f-tmåart-ns. mrad
is-ur-igi åmkad rad-gn tarwa-nsn zund tarwa n-willi ur-ssinnin rbbi, walaynni
nssn izd s-œœaæt irãa rbbi f-tarwa-nsn. 15 imma argaz lli-ur-yuminn, iå-ira
a-ifru i-tmumnt, iskr-iyt åmklli ira. ula tamåart lli-ur-yuminn, iå-tra a-tfru
i-umumn tskr-iyt åmklli tra. iå-illa åmkad ur-sul-tyawkrrafn imumnn, ašku rbbi
iqœad gigun ad-awn-tili sslamt. 16 walaynni swangm a-tamåart tamumnt,
is-tssnt is-ur-ra-tjjnjmt argaz-nnm? swangm ay-argaz amumn, is-tssnt
is-ur-ra-tjjnjmt tamåart-nnk?
17 walaynni illa f-kud yan a-iqama åmklli-f-t-id-yufa
qamayat
f-aylli-f-kÐn-d-yufa
siditnnå åakud lliå-as-d-iåra, iqama å-taåamt lli-as-ifka
siditnnå
1 kurintus 202
rbbi. åmkad a-s-a-tuœœaå å-imnaggarn kullutn. 18 wanna i¡¡afn tañallit
n-ddat-ns åakud lliå-as-d-iåra siditnnå, a-ur-yiri a-ig zund åwilli ur-tti-¡¡afnin.
imma wanna ur-i¡¡afn tañallit-an åakud lliå-as-d-iåra, a-ur-yiri a-iññall
i-ddat-ns. 19 ašku tañallit n-ddat ur-tgi yat, zund iå-as-iññulla zund
iå-as-ur-iññulli. imma taåawsa ihiyyan a-stt-igan a-nskar s-luœiyat n-rbbi.
20 illa f-kraygatt yan a-iqama åmklli-t-id-yufa siditnnå åakud lliå-as-d-iåra.
21 iå-tgit ismg åakud lliå-ak-d-iåra, ad-ak-ur-¡iyyr f-mayan. walaynni iå-tufit
mamnk a-s-twrrit a-tgt win içf-nnk, skr ma-mi-tufit. 22 ašku wanna igan ismg
åakud lliå-as-d-iåra siditnnå, hati iwrri iga win içf-ns å-lgddam n-siditnnå.
imma wanna igan win içf-ns åakud lliå-as-d-iåra, iwrri iga ntta ismg l-lmasiæ.
23 isåa-kÐn lmasiæ ifk fllawn atig-nnun. imma åilad a-ur-tfkm içfawn-nnun
a-tgm ismgan i-bnadm. 24 way-aytma, illa f-kud yan a-iqama d-rbbi
åmklli-t-id-yufa åakud lliå-as-d-iåra.
25 imma åwilli ur-ta-tahlnin, ur-dari fllasn kra l-luœit
isqsitn f-willi
ur-tahlnin
zå-siditnnå. walaynni rad-awn-iniå mad-swangmå nkki
lli-f-iræm rbbi ig-iyi d-wad izgan å-uåaras-ns. 26 hati
f-ssibt n-tnukmut lli-illan å-uwssan-ad, nniå nkki ra-yaf ad-qaman mddn åmklli
gan. 27 iå-te¡¡aft tamåart a-ur-tti-tflt. iå-ur-te¡¡aft tamåart a-ur-tirit a-ttahlt.
28 iå-ttahlt tamåart urd ddnub ayan. iå-ttahl-tfruçt urd ddnub ayan. walaynni
åwilli tahlnin, išabukn n-ddunit a-å-rad-ilin. hati riå a-kÐn-kkiså i-åayan.
29 way-aytma rad-awn-iniå, ur-sul-tqama luqt iggutn. åilad s-uflla illa
f-willi ¡¡afnin tamåart ad-skarn zund iå-tt-ur-¡¡afn. 30 illa f-willi allanin
ad-skarn zund iå-ur-allan. illa f-willi 㜜anin ad-skarn zund iå-ur-a-㜜an. illa
f-willi saånin ad-skarn zund iå-ur-igi yat winsn. 31 illa f-willi salanin
tiåawsiwin n-ddunit a-ur-lhun içf-nsn s-ddunit, ašku ddunit-ad takmur a-ttmmu.
32 riå a-ur-darun-tili taåuft. argaz nna-ur-itahiln, ar-itlhu s-tåawsiwin
n-siditnnå, ašku ar-ittiri a-irãu siditnnå. 33 imma wanna itahln,
ar-t-sslhawnt-tåawsiwin n-ddunit ašku ar-ittiri a-irãu tamåart-ns. 34 ar-n-itafa
içf-ns å-gr snat-tnbaãin. tafruçt nåd tamåart nna-ur-itahiln, ar-ttlhu s-tåawsiwin
n-siditnnå, ašku ar-ttiri a-tg tins ttyawñlay kullu i-siditnnå. imma tamåart
nna-itahln ar-tt-sslhawnt-tåawsiwin n-ddunit ašku ar-ttiri a-ttrãu argaz-ns.
35 nniå-awn mayad baš ad-awn-tili sslamt. ur-riå a-n-fllawn-ññiñayå,
walaynni riå a-tskarm ma-ifulkin ar-bdda-ttlhum s-ma-irãan siditnnå.
36 imma wanna iåaln is-a-iskar ma-ur-ifulkin d-talli-n-iãalb
ar-fllas-tssayk ššhawa-ns yiri a-stt-yawi, adjat-tn ad-tahln. ur-ra-ig mayan
ddnub. 37 imma wanna idusn izga å-uwl-ns inbã å-ma-ira iskr d-içf-ns
a-stt-ur-itahl, ifulki-nnit mayan. 38 åwalli itahln, afulki ayd iskr. imma åwalli
ur-itahiln iskr afulki s-uggÐar.
39 ttyawkrraf-tmåart s-urgaz-ns maædd sul illa å-ddunit. iå-immut-urgaz
ra-ttyawfsay-tmåart. åakudan ra-tiñãar a-ttahl wanna tra, iå-iga win siditnnå.
40 walaynni irwas-iyi is-ra-tfræ-tmåart iå-tqama waædutt. mayad ad-nniå nkki,
walaynni irwas-iyi is-iyi-t-id-imla rruæ n-rbbi.
1 kurintus 203

8
1 imma tifiyi n-tårsiw l-laœnam, nssn ma-fllas-ttinin
asqsi
f-ma-ityawårasn
mddn: «n¡¡af kullwaå ‹tawassna›.» hati tawassna ar-tssuff
i-laœnam bnadm, imma tayri ar-ti-tssdus. 2 yan iåaln is-issn kra,
ur-ta-issin åmklli-t-i眜a a-yissan. 3 walaynni yan ittirin
rbbi, hatin ityawssan dar rbbi.
4 imma åwilli šttanin tifiyi n-tårsiw l-laœnam, nssn fllasn izd «kullu laœnam
n-ddunit-ad ur-a-skarn yat.» nissan izd «yan-rbbi ka-illan.» 5 ur-nttu larwaæ
n-ignwan ula win-wakal lli-zå-a-skarn mddn ‹id-rbbi›, ašku ntni ggutn darsn
id-rbbi-nsn d-id-siditsn. 6 imma nkkÐni, yan-rbbi ad-darnnå-illan lli-mi-nga
wins, a-t-igan d-babatnnå lli-içlqn kullu ma-illan. d-yan-siditnnå
ad-darnnå-illan lli-s-nlla, a-t-igan d-yasuø lmasiæ lli-s-ityawçlaq kullu
ma-illan.
7 walaynni tawassna-yad ur-tt-ssinn kullu mddn. ašku kra gisn imyar
laœnam bahra. iå-ddan åilad ar-šttan tifiyi-an rad-swangmn izd tifiyi l-laœnam
a-tga. rad-asn-¡iyyr ar-ssæssun is-ra-tn-tssrku, ašku ur-ta-ssinn mamnk
ad-ññmñlayn ma-ifulkin zå-ma-yÐçšnn. 8 imma rbbi, urd amššu a-s-ra-t-nrãu.
ur-dars-nÐçšin iå-t-nšša, ula nšwa dars iå-ur-t-nšši. 9 walaynni illa fllawn
a-trarm løaql iå-tram a-tskarm s-læqq-nnun, a-ur-ttggam tabayããrt i-willi mi
iãøf liman-nsn. 10 ašku yan ur-bahra-issinn ma-ifulkin zå-ma-yÐçšnn,
iå-k-iñra kiyi lli-dar ‹tawassna› ar-tšttat å-tgmmi l-laœnam, is-ur-ra-t-izzøam
mayan a-išš ula ntta tifiyi l-laœnam? 11 hati s-twassna-nnk a-s-ra-thlkt åwalli
iãøfn, igan gÐmak lli-f-immut lmasiæ. 12 wanna iskrn kra n-ddnb i-aytmas,
issyaggas åwilli ur-ta-ssinnin mamnk a¡¡un afulki zå-lçКant, hatin lmasiæ
a-mi-iskr ddnb. 13 mayad a-f-rad-awn-iniå, iå-ra-iãr gÐma f-ssibt n-mad-šttaå,
ur-sar-rad-ššå tifiyi, baš a-ur-ssãrå gÐma.

9
1 is-ur-ñãarå ad-skarå åmknna riå? is-ur-giå arqqas?
tawuri n-urqqas
is-ur-ñriå siditnnå yasuø? is-ur-tgim kunni œœabt lli-f-çdmå
s-ism n-siditnnå? 2 waçça illa ma-yyi-ur-igin d-urqqas, tssnm kunni is-t-giå,
ašku iban gigun ma-iskr siditnnå f-ufus-inu s-trqqast lli-yyi-ifka.
3 åmkad a-s-a-traraå awal i-willi sri taštkkanin. 4 is-ur-dari læqq ad-šttaå
ar-ssaå ula nkki? 5 iå-a-tmudduå is-ur-dari læqq a-didi-tawiå tamåart tamumnt
zund irqqasn yaãni d-aytmas n-siditnnå d-b¡rus? 6 izd åir nkki d-barnaba
ka-i眜a a-ntçdam å-twuri yaãni baš a-ntamñ ma-nštta? 7 man aøskri ikšmn
s-imiå ar-sul-itœiyyar f-içf-ns? ma-iññan aãil ur-a-ištta zå-lållt-ns? ma-iksan
tawrut ur-a-issa zå-ukkÐfay-ns?
8 walaynni urd åir lmøni n-bnadm a-s-nssn tiåawsiwin-ad. ar-fllasnt-ittini
ššrø ula ntta. 9 ašku å-ššrø n-musa a-å-ityara: «a-ur-tgt aåamu i-uzgr
lli-isrwatn.» izd åir izgarn a-iqœad rbbi å-wawal-ad? 10 is-urd nkkÐni a-iøna
å-ma-inna? hati f-ssibt-nnå a-f-ityara-wawal-ad, ašku åwalli ikkrzn ula åwalli
imggrn iqqan-tn-d a-n-trjun å-taåamt n-œœabt. 11 nkkÐni nluæ-n darun amud
n-rruæ. is-ur-darnnå læqq a-darun-nmgr kra l-lçir lli-tætajja ddat? 12 llan
wiyyaã ar-darun-tamñn taåamt l-lçir, imma nkkÐni is-ur-rad-aå-tili taåamt
1 kurintus 204
yugÐrn tinsn? walaynni ur-jju-nãalb læqq-nnå. nœamæ å-mayan kullut, baš
a-ur-ntæœar tabrraæt l-lçbar ifulkin l-lmasiæ. 13 is-ur-tssinm, åwilli tçdamnin
å-tgmmi n-rbbi izd ma-ityawfkan i-tgmmi n-rbbi a-zå-a-šttan? is-ur-tssinm,
åwilli skarnin tawuri n-uñru n-tårsi izd tiårsiw-an a-zå-a-šttan? 14 åmkan
a-yuœœa siditnnå ula f-willi tbrraænin åilad s-lçbar ifulkin, baš ad-tamñn
mad-ætajjan f-ssibt n-twuri n-tbrraæt lli-skarn. 15 imma nkki ur-jju-ãalbå
læqq-inu. tabrat-ad, ur-awn-tt-in-uriå baš ad-amñå kra i-içf-inu. ašku yuf dari
ad-mmtå ula ikkis flla kra n-yan lfræ-ad dari illan s-mayd skarå.
16 walaynni iå-a-tbrraæå s-lçbar ifulkin, ur-ñãarå ad-alåå içf-inu f-mayd
skrå, ašku iqqan-iyi-d ad-skarå åmkad. taguãi a-rad-iyi-yili iå-ur-a-tbrraæå
s-lçbar ifulkin. 17 mrad izd nkki a-iqœadn tawuri-ad, rad-iriå a-fllas-tamñå
tiårad-inu. walaynni tqqan-iyi-d-twuri-ad, ašku rbbi a-zgigi-iran a-stt-skarå.
18 imma åilad ma-igan tiårad-inu? a-tnt-igan d-mayad. ñãarå ad-sslkamå
lçbar ifulkin i-mddn bla zgisn ætajjaå yat, ula-da-zgisn-tãalabå mad-sthllaå
f-twuri-ad n-tbrraæt.
19 nkki giå win içf-inu, ñãarå ad-skarå mknna riå. walaynni giå içf-inu
d-ismg i-kullu mddn, baš a-zgisn-rarå wid ggutnin i-rbbi. 20 giå içf-inu
d-gu-yudaya å-dar ayt-yudaya, baš ad-rarå ayt-yudaya i-rbbi. gå içf-inu
d-bu-ššrø å-dar ayt-ššrø, waçça ur-iyi-d-iqqan ššrø, baš ad-rarå ula ayt-ššrø
i-rbbi. 21 gå içf-inu d-wad ur-issinn ššrø å-dar willi ur-ssinnin ššrø, baš
ad-rarå ula åwilli ur-ssinnin ššrø i-rbbi. walaynni ur-jjud nkkin a-iffuån zå-ššrø
n-rbbi ašku ar-bdda-skarå s-ulmmud l-lmasiæ. 22 gå içf-inu d-wad iãøfn å-dar
willi ãøfnin, baš ad-rarå ula åwilli ãøfnin i-rbbi. å-dar kullu mddn ar-twrriå gå
zå-gisn baš ad-afå mamnk ad-zgisn-jjnjamå kra. 23 kullu mayad, ar-t-skarå
baš ad-sslkmå lçbar ifulkin i-mddn, kšmå didsn å-tamunt-ns.
24 tssnm is-iggut ma-iskarn šala n-tizzla walaynni åir yan a-ra-gisn-yamñ
lkas. tazzalat åilad baš a-tamñm lkas. 25 kullu wanna itazzaln ar-issdus
içf-ns. ar-t-issdus baš a-yamñ kra l-lkas lli-ur-ra-idum. imma nkkÐni ar-nssdus
içfawn-nnå baš a-namñ lkas lli-rad-bdda-idum. 26 ur-a-tazzalå nkki bla lfaytt
ula-da-skarå tukkÐimt zund yan ikkatn åir aãu. 27 walaynni ar-ssduså ddat-inu
ar-gis-tnbaãå, baš a-ur-iyi-issufå rbbi å-isiggÐra nkki lli-yad-itbrraæn i-wiyyaã.

10
1 way-aytma, riå a-ur-tettum ma-ijran i-imzwura-nnå
anfat i-ilahat
n-ddunit-ad
åayd izrin. ntni kullutn issntal-tn-umdlu, zrin kullu
å-wammas n-umda, 2 ddmn kullu s-ism n-musa å-umdlu
d-umda. 3 ar-kullu-šttan tirmt zå-ignna, 4 ar-kullu-ssan tissi zå-ignna, ašku
ar-ssan zå-uñru n-ignna lli-bdda-didsn-itmunun. lmasiæ a-igan añru-an.
5 walaynni ma-gisn-iggutn, ur-fllasn-irãi rbbi, mmtn jlun imããaln-nsn å-lçla.
6 åaylli-s-asn-tggÐra ar-aå-imala a-ur-nttiri ma-yÐçšnn åmklli ttirin ntni,
7 ula-da-ntøbad ilahat yaãni zund kra gisn åmklli ityaran: «skiwsn mddn
ar-šttan ar-ssan, nkrn ar-tæušn.» 8 a-ur-ntfsad zund kra gisn, ityawhlak gisn
sin id-mraw d-kraã n-id-walf (23.000) å-yan-wass. 9 illa fllannå a-ur-ntarm
rbbi zund kra gisn, nån-tn ilgmmaãn. 10 a-ur-ntngmug zund kra gisn, ihlk-tn
lmalak l-lmut. 11 åaylli-s-asn-tggÐra, ijra åmkan baš ad-aå-iml a-ur-nskar
1 kurintus 205
zund ntni, ityara kullu f-ssibt-nnå baš a-nrar løaql nkkÐni lli-izzrayn isiggÐra
n-ddunit.
12 wanna ittinin is-izga, irar løaql a-ur-iãr. 13 ur-fllawn-tzri kra n-tassast
abla çtalli kullu izrayn f-mddn. imma rbbi izga-bdda å-wawal-ns,
ur-ra-kÐn-yadj a-ttyaramm uggÐar n-ma-mi-tñãarm. hati åakud nna-tzraym
å-tassast rad-awn-iml mamnk a-stti-tnrum tnjmm zå-gis. 14 way-aytma
øzzanin, mayad a-f-a-yawn-ttiniå, tanfat i-ilahat n-ddunit-ad.
15 ar-srun-sawalå zund ayt-løaql. swangmat d-içf-nnun
å-ma-rad-awn-iniå. 16 hati lkas ambarki lli-f-a-ntškar rbbi, åakud
nna-zgis-nssa ar-nkššm å-tamunt n-idammn l-lmasiæ. ula tangult n-uårum
lli-ntbbi, åakud nna-zgis-nštta ar-nkššm å-tamunt n-ddat l-lmasiæ.
17 yat-tngult a-illan ašku yan a-nga nkkÐni lli-iggutn, ar-kullu-n¡¡af taåamt
å-tngult-an.
18 swangmat å-mad-skarn ayt-yudaya. åwilli šttanin tiårsiw ar-kššmn
å-tamunt n-uñru n-tårsi. 19 walaynni mad-qœadå å-wawal-ad? is-tga kra, tifiyi
n-tårsiw l-laœnam? nåd is-gan kra, laœnam? 20 uhu, walaynni tiårsiw
lli-mi-qqrsn ayt-laœnam ar-tnt-akkan i-ljnun urd i-rbbi. ur-riå a-tkššmm kunni
å-ma-igan win ljnun. 21 ur-ra-tiñãarm a-tssam zå-lkas n-siditnnå d-lkas
l-ljnun. ur-ra-tiñãarm a-tšttam zå-lmida n-siditnnå d-lmida l-ljnun. 22 is-tram
a-stti-tss¡iyyarm i-siditnnå? is-fllas-tjhhdm kunni? 23 ar-ttinin mddn: «iælla
kraygatt kra.» walaynni ur-ra-inføa kraygatt kra. «iælla kraygatt kra,»
walaynni ur-rad-aå-issdus kraygatt kra.
24 a-ur-isiggil yan åir ma-ifulkin i-içf-ns, walaynni
siggilat ma-ifulkin
i-wiyyaã
a-t-isiggil i-wiyyaã. 25 iælla-yawn a-tšttam tifiyi
nna-inzzan å-ssuq bla-da-fllas-tsqsam ula tškkam
å-uwl-nnun, 26 ašku «akal win rbbi a-iga, ula kullu ma-gis-illan.»
27 iå-awn-iørã kra n-yan ur-issinn rbbi, iå-tram a-dids-tmunm, šttayat
aynna-yawn-in-isrs bla tsqsam ula tškkam å-uwl-nnun. 28 walaynni
iå-awn-inna kra n-yan «tifiyi-ad tga tin laœnam,» illa fllawn a-stt-ur-tššm. ašku
iå-tti-tššam, urd afulki ayn tskrm i-walli-awn-t-innan, ašku ra-yili šškk.
29 šškk-ad ra-yili å-uwl-ns ntta urd ul-nnun.
walaynni maç aylliå rad-kkiså i-içf-inu mad-iyi-iællan f-ssibt n-yan iškkan?
30 iå-a-tškarå rbbi f-mad-šttaå, maç aylliå ra-yyi-tñin mddn
f-maylli-f-a-tškarå rbbi? 31 walaynni kullu ma-tšttam ula kullu ma-tssam ula
kullu ma-tskarm, illa fllawn a-srs-tmalam lmjd n-rbbi. 32 a-ur-tti-tss¡iyyarm
i-ayt-yudaya ula ayt-tmizar yaãni ula ayt-umnaggar n-rbbi. 33 skarat zund
nkki, ar-n-tggaå tiqqi-nu a-bdda-trãuå kullu mddn. ur-a-siggilå åir ma-ifulkin
i-içf-inu walaynni ar-siggilå ma-ifulkin i-wiyyaã, baš ad-wrrin njmn.

11
1 ãfurat-iyi å-mad-skarå åmklli tãfurå lmasiæ å-ma-iskar.
tañallit ula taduli
n-ugayyu
2 hati fræå srun ašku ar-tskarm s-kullu mad-awn-nniå
ar-tzzgam almmud lli-awn-in-sslkmå. 3 walaynni riå
a-tissanm mayad: iga lmasiæ içf n-kraygatt argaz, ig-urgaz içf n-tmåart-ns, ig
rbbi içf l-lmasiæ. 4 argaz nna-idaln agayyu-ns iå-a-itñalla nåd iå-a-ittini
1 kurintus 206
s-mad-as-imala rbbi, hati ar-iššæššam åwalli igan içf-ns. 5 imma tamåart
nna-ur-idaln agayyu-ns iå-a-ttñalla nåd iå-a-ttini s-mad-as-imala rbbi, nttat
ar-tššæššam åwalli igan içf-ns. ra-ig åayan zund iå-tssmakkrd agayyu-ns.
6 tamåart nna-ur-idaln agayyu-ns, ra-yaf a-tlass azzar-ns. imma åayan, lfãæt
a-ra-ig i-yat ilassn azzar-ns nåd tssmakkrd agayyu-ns. åmkan a-s-iban
is-fllas-illa a-ti-tdl. 7 argaz, illa fllas a-ur-idal agayyu-ns ašku rbbi içlq argaz
f-œœurt-ns, iban gis lmjd n-rbbi. imma tamåart, iban gis lmjd n-urgaz.
8 å-isizwar ur-ityawskar-urgaz zå-tmåart, walaynni ttyawskar-tmåart
zå-urgaz. 9 ur-ityawskar-urgaz f-ssibt n-tmåart, walaynni tamåart
a-ityawskarn f-ssibt n-urgaz. 10 mayad a-f-illa f-tmåart a-ttasi tamatart-ad
f-içf-ns, baš a-tmala is-tga tin-urgaz-ns. iqqan-tt-id mayad f-ssibt l-lmalayka.
11 walaynni nssn is-ur-ngarant-tmåarin d-irgazn å-tamunt n-siditnnå, ula
ngaran irgazn d-tmåarin. 12 ašku ttyawskar-tmåart zå-urgaz, ar-itlul-urgaz
zå-tmåart. kullu mayan, rbbi a-t-iqœadn.
13 ma-tnnam kunni? is-ra-ifulki iå-tññulla-tmåart i-rbbi d-ugayyu-ns
ur-idil? 14 is-ur-tssinm, argaz nna-dar-iåzzif-wazzar, ur-ra-ti-tuqqarn mddn.
15 walaynni tfulki-tmåart nna-dar azzar iåzzifn, ašku ifka-yas rbbi azzar-ns
zund yat-tmlsit. 16 iå-illa ma-iran a-didnnå-itñi f-mayad, ur-rad-as-iniå abla:
åmkad a-nskar nkkÐni ula kullu imnaggarn n-rbbi.
17 imma åilad ra-kÐn-uœœaå f-kra n-tåawsiwin yaãni,
imnsi n-siditnnå
ur-ñãarå a-kÐn-fllasnt-alåå. ašku åakud nna-tmnaggarm
ur-a-tskarm lçir walaynni lçКant a-tskarm. 18 taåawsa tamzwarut a-stt-igan:
sfldå is-a-ta¡¡um åakud nna-n-tmnaggarm. irwas-iyi is-urd tikrkas ayan,
19 ašku iqqan-d a-ya¡¡u kra f-kra baš a-gigun-iban manwi-f-irãa rbbi.
20 walaynni lliå a-n-tmnaggarm urd imnsi n-siditnnå a-tšttam. 21 ašku
kraygatt yan ar-itzayad ar-ištta bla-da-itql s-wiyyaã, ar-gigun-ittili kra yaå lañ,
ar-ittili kra inufl s-tissi. 22 maç, ur-darun tigÐmma-nnun a-gisnti-tšttam
ar-gisnti-tssam? is-tægrm amnaggar n-rbbi tirim a-tššæššamm åwilli ur-dar yat?
ma-rad-awn-iniå? is-tram a-kÐn-alåå f-wan åayan? uhu, ur-ra-kÐn-fllas-alåå.
23 maylli-yyi-d-imla siditnnå, ha-yyi mliå-awn-t. siditnnå yasuø, å-iã-an
å-ra-inz, yasi tangult 24 iškr rbbi ibbi-tt yini: «çtad tga ddat-inu, ttyawfka
f-ssibt-nnun. skarat mayad a-yyi-d-srs-tswingimm.» 25 yasi ula lkas åmkad
å-isiggÐra n-imnsi yini: «lkas-ad iga løhd l-ljdid å-gratun d-rbbi s-idammn-inu.
skarat mayad åakud nna-zgis-tssam, a-yyi-d-srs-tswingimm.» 26 imma åilad
åakud nna-å-a-tšttam zå-tngult-ad ar-tssam zå-lkas-ad, ar-takkam tugga f-lmut
n-siditnnå ard-d-iwrri.
27 walaynni yan iššan zå-tngult n-siditnnå nåd iswa zå-lkas-ns
bla-da-t-ituqqar, læukm n-rbbi a-ra-fllas-yili ašku iskr zå-ddat n-siditnnå
d-idammn-ns zund iå-ur-gin yat. 28 illa f-kraygatt yan a-zwar-yarm içf-ns, išš
ilmma zå-tngult isu zå-lkas. 29 ašku wanna iššan isu bla iswangm lmøna
n-ddat n-siditnnå, hati læukm n-rbbi a-ra-izzugz f-içf-ns iå-išša isu. 30 mayad
a-f-gigun-iggut ma-iãøfn ihrš, yili ma-immutn. 31 iå-a-nsiggil å-uwlawn-nnå,
ur-ra-fllannå-ittut læukm. 32 walaynni iå-a-fllannå-itækam siditnnå,
ar-aå-itrbba baš a-ur-ntyawhlak s-lhalak n-ddunit-ad.
1 kurintus 207
33 imma kunni ay-aytma, åakud nna-tmnaggarm a-tššm, illa f-kud yan
a-iql s-wayyaã. 34 iå-illa mad-bahra-yaå lañ i眜a-t a-išš å-tgmmi-ns,
a-ur-fllawn-ittut læukm n-rbbi lliå a-tmnaggarm. imma tiåawsiwin yaãni,
ra-kÐn-fllasnt-uœœaå åakud nna-n-darun-uškiå.

12
1 imma tiåawsiwin n-rruæ lqudus ay-aytma, riå a-tissanm
tiwafkiw zå-rruæ
lqudus
læqq fllasnt. 2 swangmad-d mamnk a-tjlam å-uwssan
lli-å-ur-ta-tssinm rbbi, yili gigun ma-kÐn-itawin a-ttøbadm
laœnam iñnñam. 3 åayan a-f-riå a-tissanm mayad: yan isawaln s-tækimt n-rruæ
n-rbbi ur-ra-yini «tlla nnølt f-yasuø,» ula iñãar kra n-yan a-ittini «yasuø iga
sidi» abla s-tækimt n-rruæ lqudus.
4 ggutnt-twafkiw, walaynni yan-rruæ a-illan. 5 ggutnt-twuriw, walaynni
yan siditnnå a-illan. 6 ggutn iskkirn, walaynni yan-rbbi a-tn-iskarn å-kraygatt
yan. 7 ar-yakka i-kud yan taækimt n-rruæ lqudus a-srs-itøawan wiyyaã. 8 yan,
ar-as-yakka awal l-lfhmt s-rruæ lqudus. yan yaãni, ar-as-yakka awal n-twassna
s-rruæ lqudus. 9 yan yaãni, ar-as-yakka s-rruæ-ad a-bahra-yamn. yan yaãni,
ar-as-yakka s-rruæ-ad a-ijjujji imuãan. 10 ar-yakka i-yan a-iskar lmøjizat,
ar-yakka i-yan a-ittini s-mad-as-imala rbbi, ar-yakka i-yan a-itakÐz ma-igan
win rruæ lqudus zå-win larwaæ yaãni. ar-yakka i-yan a-isawal s-iwaliwn
iåribn, ar-yakka i-yan a-yissan lmøna n-iwaliwn iåribn. 11 walaynni kullu
mayad, ar-t-iskar rruæ lqudus lli-igan yan, ar-yakka i-kud yan åmklli ittiri ntta.
12 kraygatt ddat te¡¡af igzman ggutnin. åmkad a-iga
igzman n-ddat
lmasiæ ula ntta. waçça yat-ddat ad-dars-illan, ggutn
igzman-ns. 13 ašku nddm kullwaå s-udum n-yan-rruæ baš a-nwrri ng yat-ddat,
ng-iyt ayt-yudaya nåd ayt-tmizar yaãni, ng-iyt ismgan nåd win içf-nnå.
kullwaå zå-yan-rruæ a-zå-aå-isswa. 14 ašku ddat te¡¡af igzman ggutnin. urd åir
yan-ugzzum a-tga. 15 iå-inna-uãar «ur-giå zå-ddat ašku ur-giå afus,» izd
s-œœaæt urd ddat a-zå-iga? 16 iå-inna-umññuå «ur-giå zå-ddat ašku ur-giå ti¡,»
izd s-œœaæt urd ddat a-zå-iga? 17 mrad is-tga ddat kullu ti¡, ma-s-ra-tsflid?
mrad is-tga ddat kullu amññuå, ma-s-ra-tkããu? 18 walaynni iskr rbbi igzman
n-ddat, kraygatt agzzum åmklli-t-ira ntta. 19 mrad is-kullu-nga yan-ugzzum,
ur-ra-tili ddat.
20 walaynni nssn is-ggutn igzman, munn kullutn å-yat-ddat.
21 ur-ra-tiñãar ti¡ a-tini i-ufus «ur-k-ætajjaå,» ula-ra-yiñãar-ugayyu a-yini
i-iãarn «ur-kÐn-ætajjaå.» 22 ur-a-ttinin åmkan ašku igzman lli-f-nåal is-ãøfn,
nætajja-tn bahra. 23 ula igzman lli-ntægar, ar-tt-gisn-ntawi s-uggÐar. ula
igzman lli-aå-ššæššamnin, ar-asn-nsslsa ibrdan lli-ur-d-iqqann a-tn-nssls
i-igzman yaãni. 24 åmkad a-f-issngadda rbbi ddat, ifk luqr s-uggÐar i-igzman
lli-f-nåal ur-gin yat. 25 iskr åmkad baš ad-kullu-tmøawann igzman n-ddat,
a-ur-sar-bãun i-ngratsn. 26 iå-illa yan-ugzzum yuãn, rad-aãnn igzman kullutn.
iå-ityawuqqar yan-ugzzum, rad-fræn igzman kullutn.
27 kunni tgam ddat l-lmasiæ, d-kraygatt yan gigun iga agzzum å-ddat-ns.
28 åmkad a-iskr rbbi å-igzman n-umnaggar: imzwura gan irqqasn. wis sin gan
åwilli ittinin s-mad-asn-imala rbbi. wis kraã gan imslmdn. ilin-daå åwilli
1 kurintus 208
skarnin lmøjizat, d-willi dar tawafka ad-jjujjin imuãan, d-willi tøawannin
d-willi tguwwadnin d-willi sawalnin s-iwaliwn iåribn. 29 walaynni izd irqqasn
ad-gan kullutn? is-gan kullutn wid ittinin kra-yasn-imala rbbi? is-gan kullutn
imslmdn? is-gan kullutn wid skarnin lmøjizat? 30 is-gan kullutn wid jjujjinin
imuãan? is-gan kullutn wid sawalnin s-iwaliwn iåribn? is-gan kullutn wid
ssbayyannin lmøni n-iwaliwn iåribn? 31 uhu, walaynni iriyat bahra
ad-awn-ilint-twafkiw timzwura. imma åilad rad-awn-mlå yan-uåaras lli-yufn
kullu mayan.

13
1 iå-a-sawalå s-iwaliwn n-bnadm ula win lmalayka
lænant
d-nkki ur-a-tænnuå, ur-giå abla zund nnaqus d-tqrqawin
s-tœtnnanayt d-uqqryan. 2 iå-ñãarå a-ttiniå s-mad-iyi-imala rbbi, iå-ssnå lmøna
n-kullu ma-intln ula kullu ma-illan, iå-umnå aylliå ssittiå iwrar bla-da-tænnuå,
ur-giå yat. 3 iå-fkiå kullu ma-dari-illan fkå ula ddat-inu ar ajddar
bla-da-tænnuå, ur-rad-iyi-yili yat.
4 imma yan å-tlla lænant, ar-itœbar ar-itfulki d-wiyyaã. ur-a-itæsad
ula-da-issimåur agayyu-ns ula-da-itfššiš. 5 ur-ibassl ula-da-itrãu içf-ns
ula-da-itqlaqal d-wiyyaã ula-da-d-iswingim løib lli-gis-skrn. 6 ur-a-itfraæ
s-ma-yÐçšnn, walaynni ar-itfraæ s-læqq. 7 ar-kullu-itasi ar-kullu-itamn
ar-kullu-itrju ar-kullu-itœbar.
8 lænant ur-dars ttmi. ra-d-yašk yan-uzmz å-ur-ra-yili ma-ittinin
s-mad-as-imala rbbi, ula illa ma-isawaln s-iwaliwn iåribn, ula illa ma-i¡¡afn
tawassna. 9 ašku tæudda-twassna lli-darnnå-illan, iæudda mad-aå-imala rbbi.
10 walaynni iå-d-yuška ma-ur-dar ttmi, ra-issitti ma-iæuddan. 11 åakud lliå
giå aæšmi ar-sawalå zund aæšmi ar-ssæssuå zund aæšmi ar-swingimå zund
aæšmi, walaynni lliå wrriå giå argaz flå-n tiåawsiwin n-iæšmay. 12 ašku kullu
mayd nñrra åilad, iga zund iå-a-ntmnad å-lmri illasn, imma å-uzmz-an ra-nñr
udm s-uwdm. ssnå åilad imikk, imma å-uzmz-an rad-issanå kullu
åmklli-yyi-issn rbbi. 13 imma åilad, iqama-sul liman d-rrja d-lænant, ntni
s-kraã, walaynni tamzwarut gisn a-stt-igan d-lænant.

14
1 skarat kullu s-lænant, tirim bahra ad-awn-ilint-twafkiw
skarat
f-ma-ra-issdus
n-rruæ lqudus, s-uggÐar a-ttinim s-mad-awn-imala rbbi.
amnaggar 2 yan isawaln s-iwaliwn iåribn, rbbi ayn-d-a-isawal urd
mddn, ašku ur-ssinn mddn lmøna n-iwaliwn-ns. ntta
s-tækimt n-rruæ lqudus a-s-a-isawal f-ma-intln. 3 imma yan ittinin
s-mad-as-imala rbbi ar-isawal i-mddn baš a-tn-itøawan ntni, ar-tn-izzøam
ar-issfjjij ulawn-nsn. 4 yan isawaln s-iwaliwn iåribn, ar-issdus åir içf-ns,
imma yan ittinin s-mad-as-imala rbbi ar-issdus aytmatn n-umnaggar kullutn.
5 riå a-kullu-tsawalm s-iwaliwn iåribn, walaynni riå uggÐar a-ttinim
s-mad-awn-imala rbbi. yan ittinin s-mad-as-imala rbbi yugÐr yan isawaln
s-iwaliwn iåribn iå-ur-illi ma-iñãarn a-issbayyn lmøna n-iwaliwn-an baš
a-issdus aytmatn n-umnaggar.
1 kurintus 209
6 way-aytma, mal-lfaytt a-ra-yili iå-n-darun-uškiå ar-sawalå åir s-iwaliwn
iåribn? lfaytt ur-ra-tili abla iå-awn-in-sslkmå kra n-wawal zå-rbbi nåd kra
n-twassna nåd kra-yyi-imla rbbi nåd kra n-ulmmud. 7 ñrat taøuwwatt ula
rribab, urd bnadm ad-gan, walaynni iå-ur-ngaddan ma-ra-yissan
ma-iqœad-uøuwwad ula bu-rribab? 8 ula nnffar, iå-ur-inm-wawal-ns
ma-ra-inkr iskr f-imiå? 9 ula kunni, ma-ra-ifhm ma-ttinim iå-a-tsawalm
s-iwaliwn iåribn? iå-ur-a-ttban lmøna n-ma-ttinim, ar-tsawalm åir å-lhawa.
10 nssn is-ggutn iwaliwn lli-s-a-sawaln mddn å-tmizar n-ddunit kullutnt.
kraygatt awal i¡¡af kra l-lmøna, 11 walaynni yan sri isawaln, rad-dars-gå
abrrani iå-ur-ssinå lmøna n-ma-ittini, ig dari abrrani ula ntta. 12 imma kunni,
ssnå is-a-bahra-ttirim tiåawsiwin n-rruæ lqudus, walaynni iriyat s-uggÐar
a-tskarm f-ma-ra-issdus amnaggar n-aytmatn.
13 mayad a-f-illa f-kud yan isawaln s-iwaliwn iåribn a-iãalb rbbi
ad-as-issbayyn lmøna-nsn. 14 iå-a-tñallaå s-iwaliwn iåribn, hati ul-inu
a-itñallan imma løaql-inu ur-as-illi yat. 15 ma-rad-skarå? rad-tñallaå
zå-uwl-inu, ññallå ula s-løaql-inu. rad-tasiå amarg zå-uwl-inu, asiå amarg ula
s-løaql-inu. 16 walaynni iå-a-ttškart rbbi åir zå-uwl-nnk isfld-ak yan ur-issinn
ma-illan, mamnk ra-yiñãar a-yini «amin» iå-ur-issin ma-f-a-ttškart rbbi?
17 waçça tfulki-tñallit-nnk ur-srs-tøawnt åwalli yaãni. 18 imma nkki škrå-t
i-rbbi, ar-sawalå s-iwaliwn iåribn uggÐar-nnun kullukn. 19 walaynni yuf dari
ad-iniå smmus iwaliwn s-løaql-inu å-umnaggar baš ad-sslmadå wiyyaã, uggÐar
n-mraw id-walf n-iwaliwn iåribn.
20 way-aytma, a-ur-tswingimm zund tarwa mññinin. illa fllawn a-tmññim
å-ma-yÐçšnn, walaynni imåurat å-løaql-nnun. 21 ityara å-warra n-rbbi: «f-imi
n-ayt-iwaliwn iåribn ula f-infurn n-ibrraniyn a-f-rad-sawlå s-mddn-inu,
walaynni ur-ra-sri-sfldn. åmkad a-s-inna sidi rbbi.» 22 mayad a-f-nssn
iwaliwn iåribn ur-gin tamatart i-willi umnnin, walaynni gan tamatart i-willi dar
idrus liman. imma aynna imla rbbi a-t-ittini yan i-wiyyaã, ra-ig tamatart i-willi
umnnin, urd willi dar idrus liman. 23 walaynni iå-munn ayt-umnaggar kullutn
ar-kullu-sawaln s-iwaliwn iåribn, ma-ra-ijru? iå-n-kšmn kra n-mddn ur-ssinn
ma-illan nåd kra n-mddn dar idrus liman, rad-inin «kra n-rruæ a-gigun-illan.»
24 walaynni iå-a-kullu-ttinim s-mad-awn-in-imala rbbi, iå-n-ikšm kra n-yan
dar idrus liman nåd kra n-yan ur-issinn ma-illan, ra-issæssu s-ddnub-ns yissan
is-fllas-illa læukm, 25 iban kullu ma-intln å-uwl-ns. ra-iãr s-wakal yalå rbbi
yini «s-œœaæt illa rbbi å-wammas-nnun.»
26 ma-ra-nskar ay-aytma? åakud nna-tmunm i-ngratun
skarat kullu s-tnba¡¡
izgan
kud yan ra-dars-tili kra n-talåat nåd kra n-ulmmud nåd
kra-yas-issbayyn rbbi nåd kra n-iwaliwn iåribn nåd lmøna
n-iwaliwn iåribn. kullu ma-tskarm, illa fllawn a-srs-tssdusm ayt-umnaggar.
27 iå-illa ma-iran a-isawl s-iwaliwn iåribn, i眜a a-ur-sawaln uggÐar n-sin
mddn nåd kraã, kud yan s-twala-ns. i眜a yan a-issbayyan lmøna
n-iwaliwn-nsn. 28 walaynni iå-ur-illi ma-iñãarn a-issbayyn lmøna, illa fllasn
ad-fssan å-wammas n-umnaggar isawl kud yan s-içf-ns ula s-rbbi. 29 adjat sin
mddn nåd kraã a-ttinin s-mad-asn-imala rbbi, ar-tuzzann wiyyaã awal-nsn.
30 walaynni iå-issbayyn rbbi kra yaãni i-yan igawrn åin, illa f-walli isawaln
1 kurintus 210
a-ifssa. 31 ašku tñãarm a-kullu-ttinim mad-awn-imala rbbi yan s-yan baš
ad-kullu-tlmdm tzømm. 32 imma wanna ittinin s-mad-as-imala rbbi, illa fllas
a-itnbaã å-rruæ-ns. 33 ašku rbbi ur-igi bu-iruwwayn. bu-sslamt a-iga.
34 illa f-tmåarin ad-tfssant å-darun åmklli tfssant å-kullu imnaggarn
n-imñlayn. ur-asnt-ityawfka ad-sawalnt. åmklli ittini ššrø n-musa, ur-izri
a-ttækamnt f-wiyyaã. 35 iå-rant ad-issannt kra, illa fllasnt ad-sqsant
irgazn-nsnt å-tgmmi. iå-tsawl-tmåart å-wammas n-umnaggar, han løib ayn tskr.
36 ma-tnnam? izd darun a-zå-d-yuška-wawal n-rbbi? izd kunni waædukn
ka-t-issnn? 37 wanna gigun ittinin is-a-yas-imala rbbi awal nåd
tlla-dars-tækimt n-rruæ lqudus, iqqan-t-id a-yini izd luœit n-siditnnå
ayd-awn-in-uriå. 38 iå-ur-iqbil mayad, ur-ityawqbal ntta. 39 imma åilad
ay-aytma, iriyat bahra a-ttinim s-mad-awn-imala rbbi. a-ur-tæœarm yan
isawaln s-iwaliwn iåribn, 40 walaynni skarat kullu åmklli-d-iqqann s-tnba¡¡
izgan.

15
1 way-aytma, riå ad-awn-d-ssktiå lçbar ifulkin
tankra l-lmasiæ
zå-lmut
lli-s-awn-in-tbrraæå. tsfldm srs tzgam gis 2 tnjmm
f-ssibt-ns iå-sul-tåwim å-wawal n-tbrraæt-inu. han
iå-ur-igi åmkan, han liman-nnun bla lfaytt. 3 ašku awal ihiyyan
lli-yyi-d-ilkmn, sslkmå-awn-t-in ula kunni, iniå-awn is-immut lmasiæ a-yasi
ddnub-nnå åmklli ityaran å-warratn n-rbbi. 4 ityawmãal, ityalal å-wis
kraã-uwssan åmklli ityaran. 5 iban-d åakudan i-b¡rus iban-d ilmma i-irqqasn
s-sin d-mraw. 6 iban-d ilmma i-uggÐar n-smmus id-miyya zå-aytmatn
å-yat-twal. iggut gisn mad-sul-isuln walaynni kra immut. 7 iban-d ilmma
i-yaøqub, iban-d ilmma i-irqqasn kullutn. 8 å-isiggÐra iban-iyi-d ula nkki zund
iå-giå yan iluln bla azmz-ns. 9 nkki mññiå å-irqqasn. ur-akkÐ-sthllaå
ad-iyi-ttinin arqqas, ašku kkiå-ttin ar-ssrfufunå amnaggar n-rbbi. 10 walaynni
rbbi iskr-iyi afulki ifk-iyi ad-gå mad-giå åilad. urd bla lfaytt ad-iyi-iskr afulki,
ašku wrriå ar-tçdamå uggÐar n-kullu wiyyaã, waçça urd nkki a-t-iskarn
walaynni lbaraka n-rbbi lli-dari-illan. 11 zund nkki zund ntni, åmkad
a-s-a-ntbrraæ, åmkad a-s-tumnm.
12 «inkr-d lmasiæ zå-lmut.» åmkad a-iga-wawal
tankra n-willi
mmutnin
n-tbrraæt-nnå. imma kunni, mamnk a-ra-yiri kra gigun
a-ittini «åwilli mmutnin ur-ñãarn ad-d-nkrn»?
13 iå-ur-iñãar bnadm ad-d-inkr zå-lmut, ur-d-akkÐ-inkir lmasiæ. 14 walaynni
iå-ur-d-inkir lmasiæ, ur-illi ma-f-a-ntbrraæ ula illa ma-s-a-ttamnm.
15 iå-ur-a-nkkrn åwilli mmutnin, ur-akkÐ-issnkir rbbi lmasiæ. iå-ur-a-nkkrn
åwilli mmutnin, ha-yaå ar-nsskirkis f-rbbi, ašku ar-nttini issnkr-t-id.
16 iå-ur-iñãar bnadm a-d-inkr zå-lmut, ur-d-inkir lmasiæ. 17 walaynni
iå-ur-d-inkir lmasiæ, hatin tumnm bla lfaytt, tilim sul å-ddu læukm
n-ddnub-nnun. 18 iå-ur-d-inkir lmasiæ, tthlkn kullu willi srs umnnin mmtn.
19 mrad is-iæudda rrja-nnå å-lmasiæ åir i-tudrt-ad, nkkÐni a-ra-d-qqann
im¡¡awn uggÐar n-kullu mddn.
1 kurintus 211
20 walaynni s-læqq inkr-d lmasiæ zå-lmut ig amnzu å-willi ¡¡asnin.
21 f-ssibt n-yan-urgaz a-s-tlla lmut. imma åilad f-ssibt n-yan-urgaz yaãni
a-s-tlla-tnkra zå-lmut. 22 rad-kullu-nmmt f-ssibt n-ma-iskr adam,
rad-kullu-nnkr f-ssibt n-ma-iskr lmasiæ. 23 ra-d-inkr kraygatt yan s-twala-ns.
lmasiæ a-izwarn ig amnzu. tigira-ns rad-nkrn åwilli ganin wins åakud
nna-d-iwrri s-ddunit-ad, 24 iruæ-d ilmma isiggÐra, ihlk lmasiæ kullu larwaæ ula
ssul¡at ula lquwwat n-ignwan irar-d tagldit i-rbbi babas. 25 ra-iækam lmasiæ
ard ig rbbi kullu inuwwašn-ns å-ddu iãarn-ns. 26 anuwwaš amggÐaru
lli-ra-ihlk a-t-igan d-lmut. 27 ašku ityara: «irur-d kullu ma-illan å-ddu
iãarn-ns.» nssn is-ur-ra-yili rbbi å-ddu iãarn-ns, walaynni rbbi a-ra-irar kullu
ma-illan å-ddu iãarn l-lmasiæ. 28 åakud lliå ra-yili kullu å-ddu l-læukm n-yus
n-rbbi, ra-ifk içf-ns å-ddu læukm n-walli-d-irurn kullu ma-illan å-ddu læukm-ns.
åmkad a-s-ra-iækam rbbi f-kullu ma-illan.
29 walaynni iå-ur-rad-d-nkrn åwilli mmutnin, maç aylliå a-ttirin kra
n-mddn ad-ddmn s-udum n-waman i-willi-asn-mmutnin? mal-lfaytt
a-rad-asn-yili å-udum-an iå-ur-rad-d-nkrn zå-lmut? 30 ula nkkÐni, maç aylliå
a-nttiri a-bdda-nskar f-lmut? 31 way-aytma, ar-n-tmnaggarå d-lmut kraygatt
ass. nniå-awn-t ašku tøzzam dari bahra å-tamunt l-lmasiæ yasuø siditnnå.
32 walaynni ma-rad-iyi-yili iå-mmaåå d-luæuš å-tmdint n-afsus åir baš
ad-rãuå içf-inu? iå-ur-rad-nkrn åwilli mmutnin ra-yaf a-nskar åmklli ttinin
mddn: «a-nšš nsu åassad ašku azkka tlla lmut.» 33 ad-ur-tjlum içf-nnun. «gar
tamunt a-iññriñn ul izddign.» 34 wrryad-d s-uåaras inmn, tanfm i-kullu
ma-igan ddnub. han illa gigun ma-ur-akkÐ-issinn rbbi. is-kÐn-ur-bahra-iššæššim
åayan?
35 walaynni ra-yyi-isqsa kra n-yan: «mamnk a-rad-nkrn
ddat n-ayt-ignna
åwilli mmutnin? mamnk a-ra-tg ddat lli-s-rad-nkrn?»
36 walaynni is-ur-te¡¡aft løaql? amud nna-tluæt ur-ra-d-inkr iå-ur-yad-immut.
37 urd agÐlas a-n-tluæt å-wakal, walaynni åir yan-waqqa imññin n-irdn nåd
win kra n-imndi yaãni. 38 walaynni rad-as-ifk rbbi ddat lli-iqœad ntta, ifk
i-kraygatt amud ddat lli-as-igan. 39 ašku tifiyi urd-yat a-tga. tlla-tfiyi n-bnadm
tili tin lbhaym tili tin igãaã tili ula tin islman. 40 illa ma-izdån å-ignwan, yili
ma-izdån f-wakal. illa-ufulki n-ma-izdån å-ignwan, yili-ufulki n-ma-izdån
f-wakal. 41 yili-ufulki n-tafukt yili-ufulki n-wayyur yili-ufulki n-itran,
iñli-ula-ufulki n-itri f-itri.
42 åmkad a-ra-tg-tnkra n-willi mmutnin. tmmut ddat lli-iãrn å-wakal,
walaynni ur-ra-sar-tmmt ddat lli-ra-d-inkr. 43 ttyawmãal tçsr, tnkr-d tfulki.
ttyawmãal tãøf, tnkr-d s-lquwwa. 44 ttyawmãal ddat n-ddunit-ad, tnkr-d tg
ddat n-ignna. nssn is-tlla ddat n-ddunit-ad tili ula tin-ignna. 45 åmkad
a-ityaran å-warra n-rbbi: «argaz amzwaru adam iwrri iga yal-lçlq iddrn.»
imma adam amggÐaru iga yan-rruæ issddrn. 46 urd bab n-rruæ a-d-izwarn
walaynni bab n-ddat n-ddunit-ad, iggÐru-as-d ilmma bab n-rruæ. 47 argaz
amzwaru ityawskar zå-idqqi, ig win-wakal. imma argaz wis sin iga zå-ignna.
48 zund win-wakal ad-gan ayt-wakal, walaynni zund win-ignna ad-gan
ayt-ignna. 49 åilad nga zund win-wakal, tigira ra-ng zund win-ignna.
1 kurintus 212
50 riå ad-awn-iniå ay-aytma, ur-tñãar ddat n-tfiyi d-idammn a-twrt tagldit
n-rbbi, ula iñãar ma-igan win lmut a-iwrt ma-rad-bdda-iddr.
51,52 rad-awn-iniå kra intln. ur-rad-kullu-nmmt, walaynni rad-aå-kullu-ibddl
rbbi, æayna å-nnffar iggÐran, ur-ta-tmmussi ti¡. ašku ra-ittut nnffar nkrn-d
åwilli mmutnin f-ad-ddrn s-tudrt idumn. åakudan rad-aå-ibddl. 53 ašku
iqqan-d ddat-ad itrkamn a-ttyawbddal s-ma-rad-bdda-idum, iqqan-d ddat-ad
itmtatn a-ttyawbddal s-ma-rad-bdda-iddr. 54 åakudan å-iwrri idum
ma-itrkamn iddr ma-itmtatn, ra-yili ma-ityaran å-warra n-rbbi: «nnra lmut,
ur-sul-fllannå-tlli.» «wa-lmut, ma-tnrit? wa-lmut, ma-sul-issiwid-usaqs-nnm?»
56 asaqs l-lmut a-t-igan d-ddnub. imma tawda n-ddnub a-stt-iskrn d-ššrø.
57 walaynni ar-bahra-ntalå rbbi ašku ifka-yaå a-nnru kullu mayan f-uwdm
n-siditnnå yasuø lmasiæ. 58 way-aytma øzzanin, mayad a-f-rad-awn-iniå:
dusat tzgam ar-bdda-ttlhum s-twuri n-siditnnå, tissanm is-urd bla lfaytt
a-s-a-ttnhatafm s-ism n-siditnnå.

16
1 imma lmøawnt lli-ra-taznm i-imñlayn n-rbbi
iskr bulus f-umuddu
s-kurintus
å-urušalim, illa fllawn a-tskarm åmklli uœœaå imnaggarn
å-tmazirt n-gala¡iyya. 2 kraygatt ass l-lædd illa f-kud yan
gigun a-issitti kra å-ma-yumñ å-tårad-ns, unšk nna-mi-iñãar, iæãu-t, baš
a-ur-i眜a a-tssmunm iqaridn åakud nna-n-darun-uškiå. 3 lliå-n-ruæå rad-fkå
tibratin n-twassna i-willi tstim, aznå-tn a-n-awin tawafka-nnun s-urušalim.
4 iå-iyi-d-iqqan ula nkki, ra-n-didsn-munå.
5 ra-n-darun-aškå lliå kkiå tamazirt n-makiduniyya, ašku makiduniyya
a-rad-kå zwar. 6 riå a-n-darun-gawrå, æaqqan ra-n-darun-zzriå tagrst,
tøawnm-iyi ilmma ad-kmmlå f-umuddu-nu s-innas rad-ftuå tigira. 7 ur-riå
a-n-darun-zzriå åir kra n-uwssan drusnin åilad, walaynni riå a-n-darun-gawrå
kigan iå-ira rbbi. 8 mayan a-f-rad-qamaå å-afsus ard izri løid n-win smmus
id-mraw, 9 ašku rbbi irñm å-lgddam-inu yan-imi yusøan ad-skarå tawuri
ihiyyan waçça-nnit ggutn åwilli-aå-tãaããanin.
10 iå-n-yuška timutaws, awiyat-stt gis f-a-ur-iæšm å-darun, ašku tawuri
n-siditnnå a-iskar ula ntta zund nkki. 11 a-t-ur-iægr yan, walaynni øawnat-t
a-ikmml f-umuddu-ns s-sslamt baš a-d-iwrri s-dari. ašku ha-yyi ar-srs-tqlå ntta
d-aytmatn yaãni.
12 imma gÐmatnnå abullus, sawlå-as s-lmøqul nniå-as ra-ifulki a-n-imun
d-aytmatn yaãni s-darun, walaynni ur-akkÐ-iri a-n-yašk åilad. ra-n-darun-yašk
åakud nna-yufa.
13 ãufat tzgam å-uåaras l-lmasiæ, tzømm tdusm. 14 kullu ma-tskarm,
skarat-t s-lænant. 15 way-aytma, tssnm izd stifanas d-ayt-tgmmi-ns a-izwarn
is-umñn aåaras l-lmasiæ å-tmazirt n-açaya, fkn içfawn-nsn ad-tçdamn
i-imñlayn l-lmasiæ. 16 ãalbå-kÐn åilad a-tsflidm s-mddn zund åwid ula kullu
wanna itçdamn ar-itnhataf didnnå f-twuri-ad.
17 fræå åilad å-d-yuška stifanas d-furtunatus d-açaykus ašku ømmrn
adåar-nnun lli-dari-içwan, 18 ssfjjijn ul-inu ula nkki åmklli ssfjjijn winnun.
tuqqarat mddn zund åwid.
1 kurintus 213
19 ar-n-fllawn-tsllamn imnaggarn n-aytmatn å-tmazirt n-asiyya.
ar-n-bahra-fllawn-itsllam akila d-briskilla s-ism n-siditnnå, ntni d-umnaggar
lli-itmunun å-tgmmi-nsn. 20 ar-n-fllawn-tsllamn aytmatn kullutn. nsallamat
i-ngratun s-unsallam n-tagÐmat. 21 nkki bulus, s-ufus-inu a-s-awn-in-uriå
sslam-ad. 22 a-ittut læukm n-rbbi f-wanna ur-ittirin siditnnå. ‹maranata›.
(ašk-id a-siditnnå.) 23 ad-awn-tili lbaraka n-siditnnå yasuø lmasiæ.
24 ar-kÐn-bahra-ttiriå kullukn å-tamunt l-lmasiæ yasuø.
214

tabrat 2 i-kurintus

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø åmklli ira rbbi, d-zå-gÐmatnnå timutaws.
i-umnaggar n-rbbi å-tmdint n-kurintus ula kullu imñlayn n-rbbi å-tmazirt
n-açaya. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi babatnnå ula siditnnå yasuø
lmasiæ.
3 ar-bahra-ntalå rbbi babas n-siditnnå yasuø lmasiæ, iga
rbbi ar-bdda-issfjjij
ul-nnå
babatnnå iænnan lli-bdda-issfjjijn ul-nnå. 4 ar-aå-itøawan
å-kullu tanukmut lli-fllannå-izrayn, baš a-niñãar
a-ntøawan wiyyaã å-tnukmut nna-å-llan, s-lmøawnt lli-s-aå-itøawan rbbi.
5 unšk lli-bahra-nkkat tammara f-ism l-lmasiæ, a-yaå-bahra-issfjjij rbbi
å-tamunt l-lmasiæ. 6 f-ssibt-nnun a-f-a-nzray å-tnukmut-ad baš a-ttfjjijm
tnjmm, d-ssibt-nnun a-f-a-ntfjjij baš ad-daå-ttfjjijm tdusm a-tœbrm i-tmmara
zund tammara-yad å-nlla nkkÐni. 7 nssn is-ra-tdusm tœbrm, ašku iå-a-tkkatm
tammara zund nkkÐni ra-kÐn-issfjjij rbbi zund nkkÐni.
8 way-aytma, nra a-tissanm f-tnukmut lli-fllannå-izrin å-tmazirt n-asiyya.
tšqa bahra, tññay fllannå aylliå nåal is-ur-akkÐ-nñãar a-sul-nddr, 9 nini lmut
ayd-aå-d-iqqann. walaynni yudja-yaå rbbi a-nzzri tanukmut-an baš a-ur-yili
rrja-nnå å-içf-nnå walaynni å-rbbi lli-issnkarn åwilli mmutnin. 10 ikkis-aå-d
åakudan i-lmut išqan. hati rad-aå-d-sul-zgis-itkkis. nttan a-å-n-nga rrja-nnå baš
ad-aå-d-sul-zgis-itkkis. 11 illa fllawn ula kunni a-ttãalabm rbbi f-ssibt-nnå.
åmkad a-s-rad-aå-ttøawanm, igatn åwilli tškarnin rbbi f-lbarakat
lli-aå-d-yakka f-ssibt n-tñulla ggutnin.
12 nfræ åilad ašku imla-yaå-uwl-nnå izd s-ufulki n-rbbi
amuddu n-bulus ula
tabrat-ns
a-s-a-nskar d-kullu mddn s-nniyt iœfan. ula kunni, åmkan
a-didun-nskr, urd åir s-løaql n-bnadm walaynni s-lbaraka
n-rbbi. 13 kullu mad-awn-in-ntara, ra-tiñãarm a-ti-tårm tfhmm-t. 14 illa gis
ma-ur-ta-tfhimm, walaynni nra a-kullu-tfhmm baš a-srnnå-tfræm nfræ srun
å-wass lli-å-ra-d-yašk siditnnå yasuø.
15 nniå d-içf-inu ra-tfhmm. f-mayan a-f-skrå f-a-d-darun-kå-zwar baš
a-didi-tfræm snat-twal. 16 skrå f-a-kÐn-sliå zriå s-tmazirt n-makiduniyya,
wrriå-d ilmma s-darun zå-makiduniyya, taznm-iyi s-tmazirt n-yudaya. 17 izd
s-wawal içwan a-s-awn-nniå mayan? is-a-sawalå zund yan iran a-irãu içf-ns,
ar-ittini s-yat tunfust «iyah iyah, uhu uhu»? 18 walaynni åmklli izga rbbi
å-kullu ma-ittini, åmkan a-didun-nskr ula nkkÐni. ur-akkÐ-nrur «iyah» a-ig
«uhu». 19 ašku yasuø lmasiæ yus n-rbbi lli-f-a-darun-ntbrraæ nkki d-silwanus
d-timutaws, ur-gis-illi «iyah uhu» walaynni «iyah» a-bdda-iga. 20 ašku åunšk
lli-gan iwaliwn lli-s-inna rbbi f-ma-ra-iskr ifulki, lmasiæ a-tn-kullu-issuwfan.
mayan a-f-a-nttini «amin» s-ism l-lmasiæ åakud nna-ntalå rbbi. 21 hati rbbi
ad-aå-izzgan nkkÐni didun å-tamunt l-lmasiæ, iñli-aå kullu, 22 iml-aå is-nga
wins, ig rruæ-ns å-uwl-nnå baš a-ig tamatart n-is-ra-issafu kullu
maylli-s-aå-inna.
2 kurintus 215
23 rbbi issn ul-inu. issn maç aylliå ur-n-darun-uškiå s-kurintus
å-uwssan-an, ašku ur-riå ad-awn-tt-ss¡iyyrå. 24 ur-nri nkkÐni a-nækam
å-liman-nnun, walaynni nra a-didun-ntmøawan baš a-ttfraæm, ašku nssn
is-tzgam å-uåaras l-lmasiæ.

2
1 nniå d-içf-inu å-uwssan-an ur-ra-n-darun-aškå ss¡iyyrå-awn-tt-daå. 2 ašku
iå-n-uškiå ss¡iyyrå-awn-tt, ma-ra-n-afå å-darun a-yyi-issfræ abla kunni
lli-mi-stt-ss¡iyyrå? 3 mayan a-f-n-uriå tabrat-an, ur-n-darun-uškiå, ašku ur-riå
ad-iyi-darun-¡iyyr kunni lli-f-illa a-yyi-tssfræm. ašku ssnå iå-fræå nkki
ra-didi-kullu-tfræm. 4 walaynni s-im¡¡awn ggutnin a-s-awn-in-uriå tabrat-an,
ašku tqamam gigi, asiå fllawn taåuft bahra. ur-awn-in-uriå baš
ad-awn-tt-ss¡iyyrå s-uggÐar, walaynni uriå-awn-in baš a-tissanm mnšk
ad-dari-tøzzam.
5 walaynni iå-illa ma-stt-iss¡iyyrn i-wayyaã, kunni
œamæat i-walli iskrn
ma-yÐçšnn
a-mi-stt-iss¡iyyr uggÐar n-mad-iyi-tt-iss¡iyyr nkki.
iss¡iyyr-awn-tt kullukn s-imikk nåd s-kigan. åmkan
a-s-rad-iniå ašku ur-riå ad-iniå f-urgaz-an uggÐar n-mad-as-igan. 6 walaynni
twuda-t løqubit lli-fllas-yut ma-iggutn gigun. 7 yili fllawn åilad ad-as-tœamæm
tssfjjijm-t, a-ur-ti-tnru-tguãi bahra. 8 ra-kÐn-ãalbå ad-as-tmlm is-a-t-sul-ttirim.
9 mayan a-f-awn-in-uriå tabrat-an, baš a-kÐn-armå, issanå is-rad-bdda-tskarm
s-wawal-inu. 10 wanna mi tœamæm f-kra iskr, hati œamæå-as ula nkki.
d-aynna-f-œamæå nkki, iå-nnit-œamæå f-kra, ssibt-nnun a-f-fllas-œamæå s-ism
l-lmasiæ, 11 baš a-ur-tt-fllannå-izzri ši¡an, ašku nssn tillay-ns.
12 åakud lliå lkmå tamdint n-truwwas, irñm siditnnå
tlkm tujjut l-lmasiæ
kraygatt mani
å-lgddam-inu yan-imi f-twuri l-lçbar ifulkin l-lmasiæ.
13 walaynni ur-ihnna-uwl-inu, ašku ur-n-ufiå gÐmatnnå
ti¡us. flå ilmma mddn n-åin, mudduå s-makiduniyya. 14 ar-bahra-ntalå rbbi
lli-aå-bdda-izggurun å-ukabar l-lmasiæ lli-itnrun kullu ma-illan,
ar-srnnå-isslkam aãu n-twassna-ns s-kraygatt mani. 15 ašku nga å-dar rbbi
zund tujjut l-lmasiæ å-gr kullu mddn, åwilli njmnin ula åwilli tyawhlaknin.
16 tg tujjut-an aãu l-lmut i-willi tyawhlaknin, tg aãu n-tudrt i-willi njmnin.
walaynni is-illa ma-iñãarn i-twuri-ad ihiyyan? 17 ur-ngi nkkÐni zund
ma-iggutn ar-tbrraæn s-wawal n-rbbi åir baš ad-srs-qqÐayn iqaridn. ašku nkkÐni
s-nniyt n-uwl-nnå a-s-a-nsawal s-ism l-lmasiæ, nissan izd rbbi ad-aå-yuznn
ar-aå-bdda-itmnad.

3
1 lliå nenna mayan is-nra-daå a-nalå içf-nnå baš
tibratin n-twassna
a-didnnå-tbiddm? is-nætajja tibratin n-twassna zå-wiyyaã
baš ad-aå-tqblm kunni, nåd tibratin zå-gigun baš ad-aå-qbln wiyyaã, åmklli
ætajjan kra n-mddn? 2 walaynni kunni a-igan tabrat-nnå, ttyara
å-uwlawn-nnun baš a-stt-aqran kullu mddn issann mamnk a-nga. 3 hati iban
gigun izd tabrat l-lmasiæ a-tgam, yura-tt ntta s-ufus-nnå, urd s-œœmæ walaynni
2 kurintus 216
s-rruæ n-rbbi lli-iddrn, urd f-tilwaæ n-uñru walaynni f-tilwaæ n-uwlawn
n-bnadm.
4 nenna mayan ašku nssn is-aå-iqbl rbbi f-ssibt l-lmasiæ.
lmjd l-løhd l-ljdid
5 ur-a-nttini izd nkkÐni a-iñãarn a-nskr kra, walaynni
rbbi iñãar a-t-iskr f-ufus-nnå. 6 nttan ad-aå-ifkan tañããart ma-s-a-nsslkam
i-mddn løhd l-ljdid lli-d-yuškan s-tækimt n-rruæ lqudus urd s-luœiyat tyaranin.
ašku luœiyat tyaranin ar-di-tawint lmut, imma rruæ lqudus ar-d-itawi tudrt.
7 imma løhd-an n-ššrø lli-d-itawin lmut, åakud lliå ityawnqaš f-tilwaæ
n-uñru iban-d lmjd n-rbbi s-tifawt itjhhdn, aylliå ur-ñãarn ayt-rbbi a-n-tmnadn
å-uwdm n-musa, waçça ur-tqama tifawt-an åir yan imikk idrusn. 8 imma
løhd-ad n-rruæ lqudus, is-ur-rad-as-yili lmjd uggÐar n-mayan? 9 iå-iggut lmjd
i-løhd lli-s-a-thlakn mddn, ra-t-bahra-yagÐr lmjd i-løhd lli-s-a-tnjamn. 10 ašku
maylli-d-ibann å-uwssan-an s-lmjd iggutn, ur-sul-as-illi lmjd, ašku tigira-ns
a-d-iban ma-t-yugÐrn å-lmjd. 11 s-lmjd a-s-d-yuška maylli ur-iqaman,
walaynni uggÐar l-lmjd-an a-ra-yili lmjd i-mayd rad-bdda-idum.
12 hati ar-ntzøam bahra åilad, ašku illa-yaå rrja-yad iœæan. 13 ur-ngi
zund musa lli-idln udm-ns baš a-t-ur-ñrn ayt-rbbi lliå a-gis-tlaæ tifawt l-lmjd.
14 ntni qqurn içfawn-nsn. sul s-åassa tdl fllasn lmøna l-løhd aqdim åakud
nna-t-aqran, ašku åir lmasiæ a-iñãarn a-issitti asddul. 15 waçça da-aqran ššrø
n-musa, sul iqama-usddul-an f-løaql-nsn, 16 walaynni yan yumnn s-siditnnå
ityattay-fllas-usddul. 17 hati siditnnå iga rruæ. d-wanna dar rruæ n-siditnnå,
ityawfsay zå-iskraf. 18 nkkÐni kullwaå ar-ntmnad lmjd n-siditnnå åilad, ašku
ityattay-fllannå-usddul. d-siditnnå lli-igan rruæ ar-aå-itbddal baš a-ng zund
ntta, ar-aå-itzayad lmjd f-lmjd.

4
1 lliå-aå-ifka rbbi tawuri-ad ihiyyan s-rræmt-ns,
lknz lli-illan
å-tmkilin n-wakal
ar-gis-ntzayad bla-da-ntrmay. 2 naggug zå-kullu ma-igan
løib intln iššæššamn. ur-a-nzzray kra f-yan s-tkrkas
ula-da-ntbddal awal n-rbbi s-låКš, walaynni ar-bdda-nttini læqq i-kullu mddn
å-lgddam n-rbbi, baš ad-issann å-uwl-nsn izd afulki a-nskar. 3 iå-sul-idl
lçbar-ad ifulkin, idl åir f-willi sul tyawhlaknin. 4 ntni ur-uminn ašku iblis
lli-iækamn ddunit-ad issbukã løaql-nsn a-ur-ñrn tifawt l-lçbar l-lmjd l-lmasiæ
lli-igan œœurt n-rbbi. 5 ašku urd f-içf-nnå a-f-a-ntbrraæ, walaynni ar-ntbrraæ
f-yasuø lmasiæ, ar-nmala is-iga ntta siditnnå, ng nkkÐni içddamn-nnun s-ism
l-lmasiæ. 6 ašku rbbi lli-innan «ra-di-tisfiw tifawt zå-wammas n-tillas,» nttan
a-ifawn å-uwlawn-nnå åilad s-tifawt n-twassna l-lmjd-ns lli-d-ibann å-uwdm
l-lmasiæ.
7 imma lknz-ad, nusi-t å-tmkilin n-wakal, baš a-itban izd rbbi
a-mi-tlla-tækimt-ad itjhhdn urd nkkÐni. 8 ar-aå-di-ttkka-tnukmut kraygatt tasga
walaynni ur-a-yaå-ttamñ. ar-bahra-ntduhdu walaynni ur-a-yaå-tlaæ rrja.
9 iggut mad-aå-itkrhun walaynni illa-bdda mad-aå-ittirin. ar-bahra-ntrfufun
walaynni ur-a-nlkkm lhalak. 10 nusi-bdda lmut n-yasuø f-ddat-nnå baš a-ttban
ula tudrt n-yasuø å-ddat-nnå. 11 ašku kullu maædd nsul ar-aå-n-dæayn mddn
2 kurintus 217
i-lmut f-ssibt n-yasuø, baš a-ttbayyan tudrt n-yasuø å-ddat-nnå lli-itmtatn.
12 åmkad a-s-a-ntmmaå d-lmut baš a-te¡¡afm kunni tudrt.
13 åmklli ityaran: «ha-yyi umnå. mayan a-f-sawlå.» ula nkkÐni illa darnnå
liman-ad å-uwlawn-nnå, ar-nsawal ašku numn. 14 nssn mayad bahra: rbbi
lli-d-issnkrn siditnnå yasuø rad-aå-issnkr ula nkkÐni d-yasuø, yawi-aå didun
s-dars. 15 kullu mayd ijrrun åilad, ar-ijrru f-ssibt-nnun baš a-tzayd lbaraka
n-rbbi ar-ttruæ kigan d-mddn, igatn bahra åwilli-ti-tškarnin ibayyn lmjd n-rbbi
s-uggÐar.
16 mayan a-f-ur-akkÐ-a-ntrmay. waçça da-ttãøaf ddat-nnå,
ar-itdus-uwl-nnå ass f-wass. 17 ašku tanukmut-ad ifssusn å-a-nzray ussan-ad
drusnin, rad-aå-tggÐru s-lmjd idumn lli-bahra-yugÐrn kullu åayad. 18 hati
ur-a-stt-ntawi å-maylli nñrra, walaynni ar-tt-ntawi å-maylli ur-a-iñrra yan.
ašku maylli nñrra ur-ra-iqama, imma maylli ur-a-nñrra rad-bdda-yili.

5
1 nssn mayad, iå-ttyawhlak-tçiyyamt lli-igan ddat-nnå
tazdåt-nnå å-ignna
n-ddunit-ad, rad-aå-ifk rbbi yat-tzdåt å-ignna. rad-aå-ifk
yat-tgmmi lli-ur-ityawskarn s-ifassn n-bnadm, rad-bdda-tdum. 2 imma åilad
å-sul-nqama å-ddunit-ad ar-nnddr, nñuñã a-nls ddat-nnå n-ignna. 3 ar-nttiri
a-stt-nls a-ur-nqama bla tazdåt. 4 ašku maædd nqama å-tçiyyamt-ad ar-nnddr
s-taåuft. ur-nniå is-nra a-nkkis taçiyyamt-ad, walaynni nra a-nls tazdåt yaãni,
baš a-nbddl ma-itmtatn s-ma-rad-bdda-iddr. 5 rbbi a-fllannå-iqœadn mayad,
ifk-aå rruæ-ns baš a-nissan is-rad-aå-issafu kullu maylli-s-aå-inna. 6 åmkad
a-s-a-bdda-nzzøam ulawn-nnå, ašku nssn is-d-naggug zå-siditnnå åilad
å-sul-nzdå å-ddat-ad. 7 imma nkkÐni ar-tt-ntawi å-maylli-s-numn, urd å-maylli
nñrra. 8 mayan ad-aå-izzøamn bahra. niri a-nfl ddat-ad, nruæ dar siditnnå.
9 walaynni iå-nqama å-ddat-ad nåd iå-tt-nfl, rad-bdda-nskar f-a-nrãu siditnnå.
10 ašku iqqan-aå-d a-nbidd kullwaå å-lgddam l-lmasiæ a-fllannå-iækam, irar
i-kraygatt yan f-ma-iskr å-ddunit-ad, ig-iyt ma-ifulkin nåd ma-yÐçšnn.
11 nssn tiksaã n-sidi rbbi. mayan a-f-a-n-ntgga tiqqi-nnå
rbbi iskr sslamt
å-gras didnnå
a-nssfham wiyyaã baš ad-amnn ula ntni. rbbi issn kullu
ma-ginnå-illan. swangmå is-aå-tssnm ula kunni
å-uwlawn-nnun. 12 ur-a-ntalå içf-nnå baš a-didnnå-tbiddm, walaynni
nmla-yawn kra ma-s-a-srnnå-ttfraæm å-dar mddn, trarm awal i-willi tfraænin
s-uwdmawn urd s-ma-illan å-uwlawn. 13 iå-tåalm is-nffuå içf-nnå, f-rbbi
a-f-t-nffuå. walaynni iå-nsawl s-lmøqul, f-ssibt-nnun a-f-nsawl. 14 imma
nkkÐni ar-aå-tdæay lænant l-lmasiæ, ašku numn is-immut yan f-ssibt n-kullu
mddn. mayan a-f-nssn is-kullu-dids-mmutn. 15 immut ntta f-ssibt n-kullu
mddn baš ad-wrrin åwilli ddrnin a-ur-sul-skarn f-ad-rãun içf-nsn walaynni
ad-rãun åwalli immutn inkr-d zå-lmut f-ssibt-nsn.
16 ur-sul-a-ntmnad å-yan åmklli gis tmnadn mddn n-ddunit-ad. nkka-ttin
ar-ntmnad å-lmasiæ åmklli gis tmnadn ntni, walaynni ur-sul-a-gis-ntmnad
åmkan. 17 ašku wanna igan win lmasiæ, iskr-t rbbi zå-ljdid. laæ zå-gis aqdim,
iwrri ig win ljdid. 18 rbbi a-iqœadn mayan lliå iskr sslamt å-gratnnå dids
f-ssibt l-lmasiæ. iñli-aå nkkÐni a-nmala i-mddn mamnk a-ira a-iskr sslamt
2 kurintus 218
å-gras didsn. 19 ašku rbbi iskr sslamt å-gras d-ddunit f-uwdm l-lmasiæ,
ur-sul-a-itæasab f-mddn ddnub-nsn. yazn-aå ad-asn-nsslkam lçbar f-sslamt-ad.
20 nkkÐni-ad nga imazann l-lmasiæ. f-imi-nnå a-f-a-srun-isawal rbbi.
ar-kÐn-ntãalab åilad s-ism l-lmasiæ a-twrrim s-rbbi baš ad-awn-tili sslamt
å-gratun dids. 21 lmasiæ lli-ur-jju-iskirn kra n-ddnb, irur-t rbbi zund iå-iømmr
s-ddnub f-ssibt-nnå, baš a-nømmr nkkÐni s-ufulki n-rbbi f-ssibt-ns.

6
1 s-ism n-rbbi lli-d-nçdm, nãalb-kÐn a-ur-tadjm rræmt-ns lli-s-tumnm a-tãr bla
lfaytt å-darun. 2 ašku rbbi inna: «lliå-d-iruæ-uzmz n-rrãa sfldå-awn.
lliå-d-ilkm-wass n-ujnjm øawnå-kÐn.» hati åilad a-d-iruæ-uzmz a-fllawn-irãu.
åassad a-d-ilkm-wass a-tnjmm.
3 ar-nskar kullu baš a-ur-yili kra l-løib å-twuri-nnå ula
tanukmut lli-å-izri
bulus
kra n-tbayããrt ma-iss¡arn yan. 4 ar-nskar kullu baš
a-nmala izd içddamn n-rbbi a-nga, ndus a-kullu-nœbr.
ar-bahra-ntrfufun ar-nkkat tammara ar-nzray å-tnukmut. 5 ar-aå-ssåurušn
ar-aå-n-tluæn å-læbs ar-fllannå-sshiyyasn mddn. ar-ntnhataf bahra. kra n-twal
ar-ntqama bla i¡s, kra n-twal ar-ntqama s-lañ. 6 walaynni iban ginnå
is-iåus-uwl-nnå nissan ma-yÐåñann nœbr bahra, ar-ntøawan wiyyaã, nømmr
s-rruæ lqudus, ar-ntænnu å-mddn s-nniyt iœfan, 7 ar-nsawal s-læqq, ar-nskar
kullu s-tækimt itjhhdn n-rbbi, nasi imqlad n-ufulki n-rbbi å-ufasiy-nnå ula
å-uñlmaã-nnå. 8 åmkan a-nskar iå-a-yaå-tægarn mddn ula iå-a-yaå-talån,
iå-a-fllannå-ttinin nÐçšn ula iå-a-ttinin nšwa.
hati ar-aå-tggan d-ayt-tkrkas, walaynni ar-nsawal s-læqq. 9 ar-ttinin
ur-aå-issin yan, walaynni iggut mad-aå-issnn. ar-ttinin ar-ntmtat, walaynni
ha-yaå sul nddr. ar-ttinin tlla-d fllannå løqubit, walaynni ur-illi mad-aå-inåan.
10 waçça da-ginnå-itqama læal, ar-bdda-ntfraæ. waçça nga imñlaã, iggut
ma-zginnå-itamñn lçir. waçça ur-darnnå yat, n¡¡af kraygatt kra.
11 way-aytma n-kurintus, s-nniyt n-uwl-nnå ayd-s-awn-in-nsawl, ašku
tøzzam darnnå bahra. 12 urd nkkÐni a-n-srun-irurn tiåurdin, walaynni kunni
a-d-srnnå-irurn tiåurdin. 13 rad-awn-iniå åmklli ittini yan i-tarwa-ns øzzanin,
skrat zund nkkÐni, tmlm-aå is-aå-tæubbam åmklli-kÐn-næubba.
14 a-ur-twrrim tilim å-uzaglu d-willi ur-umnnin s-lmasiæ.
ngarat d-willi
ur-umnnin
is-tlla tamunt å-gr ma-irãan rbbi d-ma-t-ur-irãin? is-tlla
tamunt å-gr tifawt d-tillas? 15 is-ra-d-imšaška lmasiæ
d-iblis? is-ra-imrãa yan yumnn d-yan ur-yuminn? 16 is-ra-ttmøawan-tgmmi
n-rbbi d-tin ilahat n-ddunit-ad? ašku nga nkkÐni ayt-tigmmi n-rbbi lli-iddrn.
åmklli inna rbbi: «rad-gawrå d-mddn-inu, zdåå å-wammas-nsn. rad-gå
rbbi-nsn, gn ntni mddn-inu.» 17 f-mayan a-f-inna sidi rbbi: «ffuåad-d
zå-darsn, tngaram didsn, tanfm i-kullu ma-irkan. iå-tskrm åmkan
ra-fllawn-rãuå. 18 rad-gå babatun, tgm tarwa-nu d-isti. mayad inna-t sidi rbbi
lli-iækamn kullu ma-illan.»
2 kurintus 219

7
1 way-aytma øzzanin, lliå-aå-inna rbbi rad-aå-iskr kullu mayad ifulkin, yili
fllannå a-nåus naggug zå-kullu ma-ra-issrku ul-nnå ula ddat-nnå. yili fllannå
a-ntyawñlay i-rbbi s-ufulki ikmmln, ar-bahra-nttiri a-t-nrãu.
2 mlat-aå åilad is-aå-tæubbam, ašku ur-jju-ntødda f-yan
ifræ bulus
s-ayt-kurintus
ula nssçsr yan ula nšša yan. 3 ur-nniå is-tÐçšnm, ašku
mliå-awn yadlli is-darnnå-tøzzam bahra. yan a-nga
nkkÐni didun, iå-nddr ula iå-nmmut, 4 ašku tiqå gigun, fræå srun, zømå bahra.
waçça da-nzray å-tnukmut išqan, fræå s-lfræ iggutn.
5 lliå-d-nruæ tamazirt-ad n-makiduniyya ur-nñãar a-nsunfu å-uwssan-an,
ašku tkka-yaå-d-tnukmut kraygatt tasga. sutln-aå išabukn zå-brra, tili-aå taåuft
å-ugÐns. 6 walaynni rbbi lli-issfjjijn ul n-willi ãøfnin, issfjjij-aå ula nkkÐni,
ašku yiwi-d ti¡us s-darnnå. 7 hati nthnna åilad, urd åir f-ssibt n-ma-d-yuška
walaynni nthnna ula f-mklli tssfjjijm ul-ns. iml-aå f-mamnk a-yyi-ttirim bahra,
tigÐrañ-kÐn f-maylli ijran, tujadm a-didi-tbiddm. ha-yyi fræå bahra s-lçbar-ad.
8 ur-iyi-tÐgrañ åilad f-tbrat lli-awn-in-uznå, waçça-yyi-fllas-tÐgrañ
å-uwssan-an ašku iqama gigun læal yan kra. 9 hati åilad fræå, urd f-ssibt
n-mad-awn-¡iyyr walaynni f-ssibt n-ma-gigun-iqama læal aylliå tskrm
ma-gigun-ira rbbi. ašku lliå-awn-¡iyyr, twrrim tswangmm bahra å-ma-ira rbbi.
ur-awn-ijli yat f-ssibt-nnå. 10 ašku yan mi ¡iyyr iswangm å-rbbi, hati ra-ifl
iskkirn-ns Ðçšnnin injm. ur-ra-ti-tigÐrañ f-mayan. imma yan mi ¡iyyr iswangm
å-ddunit, ur-rad-as-d-yawi mayan abla lmut. 11 ñrat maylli tskrm åakud
lliå-awn-¡iyyr tswangmm å-ma-ira rbbi. twrrim trurm løaql bahra, tirim a-tmlm
is-ur-gigun-illi kra l-løib. ula kunni tbzgm f-walli iffuån aåaras, taå-kÐn-tguãi
fllas. tirim ad-aå-trãum, tujadm a-fllas-tækamm. hati iban fllawn is-tskrm kullu
ma-fllawn-illan å-maylli darun ijran.
12 waçça-yawn-in-uriå tabrat-an, ur-awn-tt-in-uriå f-ssibt n-walli iskrn
ma-yÐçšnn nåd åwalli-mi-t-iskr, walaynni uriå-awn-tt-in baš ad-awn-iml rbbi
mnšk a-ra-tirim ad-aå-trãum. 13 imma åilad nthnna f-kullu mayan. nthnna
nkkÐni walaynni nfræ s-uggÐar lliå nñra mnšk a-kullu-tssfræm ti¡us aylliå
ur-sul-fllawn-yusi taåuft. 14 åayd izrin ulåå-kÐn i-ti¡us, imma åilad iban
is-ur-iyi-tššæššimm f-wawal-inu. nmla-yawn-in læqq å-kullu mad-awn-nenna
åayd izrin, imma åilad iban izd læqq a-fllawn-nenna ula i-ti¡us. 15 imma ntta
iæubba-kÐn åilad s-uggÐar, ašku ar-d-iswingim mamnk a-ti-tqblm, tadrm
i-içf-nnun tsfldm srs kullukn, tuqqrm-t bahra. 16 ula nkki fræå s-kigan ašku
ufiå a-bahra-gigun-gå laman.

8
1 way-aytma, nra a-tissanm mnšk a-ibark rbbi
lmøawnt lli-ra-yawi
bulus s-urušalim
å-imnaggarn å-tmazirt n-makiduniyya. 2 waçça zrin
å-tnukmut išqan, fræn bahra. rãun ad-fkn kigan, waçça
idrus mad-darsn-illan bahra. 3 nkki giå inigi n-is-fkan unšk lli-mi-ñãarn,
fkn-nnit uggÐar n-ma-mi-ñãarn, rãun s-åmkan. 4 ãalbn-aå bahra a-tn-nadj
ad-fkn kra å-lmøawnt lli-ra-nawi i-imñlayn n-rbbi å-urušalim, irin ntni
ad-asn-tili lbaraka n-tamunt-ad. 5 ur-nåal å-uwssan-an is-rad-skrn åunškan,
2 kurintus 220
imma ntni fkan içf-nsn zwar i-siditnnå, fkn-aå ilmma içf-nsn ula nkkÐni åmklli
ira rbbi. 6 ula kunni, ibda ti¡us ar-awn-imala a-tskarm åmkan. nãalb-t åilad
a-kÐn-iøawn a-tkmmlm lbaraka n-twafka-yad.
7 ñrat mnšk a-tjhhdm kunni. idus liman-nnun, tissanm a-tsawalm, tfhmm
ma-yÐåñann, ar-tskarm s-nniyt, ar-aå-ttæubbum. imma åilad nra gigun a-tjhhdm
ula å-lbaraka n-twafka-yad. 8 urd luœit ayd-awn-nniå, walaynni mliå-awn
mad-skrn wiyyaã s-nniyt-nsn, baš ad-aå-tmlm izd s-œœaæt tæubbam mddn ula
kunni. 9 tssnm lænant n-siditnnå yasuø lmasiæ. waçça i¡¡af ma-iggutn, iwrri
bla yat f-ssibt-nnun. ifl kullu ma-dars-illan, baš a-twrrim te¡¡afm ma-iggutn.
10 swangmå nkki is-rad-awn-yaf a-tkmmlm maylli tbdam asggÐas lli-izrin,
ašku kunni a-izwarn wiyyaã å-maylli tnawlm, tbdum ar-ti-tskarm s-nniyt-nnun.
11 kmmlat-t åilad unšk nna-mi-tñãarm, tirim a-ti-tkmmlm åmklli-ti-tnawlm
å-isizwar. 12 iå-tram a-tfkm s-nniyt-nnun, ra-irãu rbbi s-unšk lli-mi-tñãarm
a-tfkm. ur-ra-yiri uggÐar n-ma-mi-tñãarm. 13 ur-nniå mayan baš
a-fllawn-ññuññayå ssrçuå i-wiyyaã, 14 walaynni riå a-kullu-nngadda
i-ngratnnå. hati åilad å-darun-iggut lçir, illa fllawn a-tøawnm åwilli ur-dar yat.
ašku iå-idda ard twrrim bla yat wrrin ntni s-lçir, ra-kÐn-øawnn ntni åakudan.
15 åmklli ityaran: «åwalli issmunn kigan, ur-as-išaã yat. imma åwalli issmunn
imikk, ur-t-i眜a yat.»
16 ar-ntalå rbbi lli-iskrn å-uwl n-ti¡us
bulus yuzn ti¡us
s-kurintus
a-bahra-gigun-iswingim åmklli gigun nswingim nkkÐni.
17 lliå-t-nãalb a-n-darun-yašk, ifræ ntta bahra, iskr
f-a-n-darun-yašk s-lça¡r-ns. 18 nazn-n dids gÐmatnnå lli-talån aytmatn
å-imnaggarn kullutn f-ssibt n-tbrraæt-ns l-lçbar ifulkin. 19 ñlin-t aytmatn
n-imnaggarn ad-didnnå-imuddu ar-aå-itøawan å-lbaraka n-twafka-yad
lli-s-ra-iban lmjd n-siditnnå ula tayri-nnå iœfan. 20 nra a-nsslkm lamant-ad
iggutn bla ginnå iškka yan f-mamnk a-ra-tlkm. 21 nrar-bdda løaql baš a-nskar
afulki å-iñri n-siditnnå ula win mddn. 22 nazn-n didsn yan gÐmatnnå yaãni,
nñra mnnawt-twal mnšk a-bahra-ittiri a-iøawn wiyyaã. d-nttan, lliå isfld
f-ma-tnawlm ifulki, yiri s-uggÐar ad-awn-gis-iøawn. 23 imma ti¡us, iga
asmun-inu ar-didi-itçdam f-ssibt-nnun. imma aytmatnnå yaãni, ntni gan
imazann n-imnaggarn ar-itban lmjd l-lmasiæ å-twuri lli-skarn. 24 mlat-asn
mnšk a-tn-ttirim, baš ad-issann kullu imnaggarn n-aytmatn is-tsthllam
åmklli-kÐn-ntalå å-darsn.

9
1 ur-iyi-i眜a ad-zaydå araå-awn-in f-lmøawnt
tamgra l-lænant
lli-ra-nawi i-imñlayn å-urušalim, 2 ašku ssnå is-tram
bahra a-tfkm kra. hati ulåå-kÐn å-dar ayt-makiduniyya iniå-asn: «asggÐas ayad
s-ujadn ayt-açaya ad-øawnn» aylliå iggut å-ayt-makiduniyya ma-iwrrin ira
a-ifk kra lliå sfldn f-ma-tnawlm kunni s-nniyt-nnun. 3 imma åilad uznå-awn-in
aytmatn-ad baš a-tujadm åmklli-asn-nniå, iban gigun is-tsthllam maylli fllawn
nniå. 4 walaynni iå-n-darun-uškiå nkki, munn-in didi kra n-ayt-makiduniyya
afn-kÐn-in ur-tujadm, rad-bahra-æšmå f-wawal-inu, ra-tæšmm ula kunni
iå-tggÐra-tåawsa-yad s-åmkan. 5 mayan a-f-swangmå is-ra-yaf iå-ãalbå
2 kurintus 221
aytmatn-ad a-yyi-n-zwurn s-darun, baš ad-jjujadn tawafka lli-s-tnnam
ra-stti-taznm. åmkan a-s-ra-stt-in-afå nkki tujad s-lça¡r-nnun urd s-bzzez.
6 ašku wanna-n-iluæn amud idrusn, idrus ma-ra-imgr. imma wanna-n-iluæn
amud iggutn, iggut ma-ra-imgr. 7 illa f-kud yan a-iskr maylli iqœad å-içf-ns.
a-ur-ifk s-bzzez nåd f-uwdm n-wiyyaã. ašku iøzza dar rbbi wanna yakkan
s-lfræ. 8 rbbi iñãar a-kÐn-ibark s-tmiçar-ns ggutnin baš ad-awn-yili kullu
ma-tætajjam, yili-awn-daå ma-s-a-ttøawanm å-kullu ma-igan afulki. 9 åmklli
ityaran: «ar-issukut lbarakat-ns f-imñlaã. ur-ra-sar-ttmmu lænant-ns.» 10 rbbi
lli-yakkan amud i-walli ikkrzn ar-as-itzayad aårum ma-ištta, nttan
a-rad-awn-ifk amud izayd-awn ma-iggutn, iskr-awn tamgra ifulkin
zå-lænant-nnun. 11 rad-awn-issigat lçir baš a-bdda-darun-yili ma-takkam
i-wiyyaã. åmkan a-f-ra-ti-tškarn mddn ggutnin f-mad-asn-ttaznm f-ufus-nnå.
12 ašku lmøawnt-ad ra-tømmr imñlayn n-rbbi s-lçir ma-s-a-bahra-tfraæn
ar-kullu-tškarn rbbi. 13 iggut ma-ra-t-iškr f-lmøawnt-nnun, ašku ra-srs-tmlm
is-a-tskarm s-lçbar ifulkin l-lmasiæ ar-ttirim a-ttøawanm imñlayn-an ula kullu
mddn. 14 ra-kÐn-bahra-tæubbun ntni ar-fllawn-tãalabn rbbi, ašku ibark gigun
rbbi s-lbaraka iggutn. 15 imma åilad, a-bahra-nškr rbbi lli-aå-d-ifkan
ma-yugÐrn kullu iswingimn n-bnadm.

10
1 imma åilad ra-kÐn-ãalbå nkki bulus s-ism l-lmasiæ
awal lli-irur bulus
i-willi gis sawalnin
lli-bdda-iænnan iœbr d-kud yan, ašku ar-flla-ttinin kra
n-mddn is-ãøfå åakud nna-darun-lliå, šquå didun åakud
nna-fllawn-aggugå. 2 walaynni ra-kÐn-ãalbå a-tskrm ma-kÐn-d-iqqann, baš
a-ur-iyi-i眜a ad-didun-šquå åakud nna-n-uškiå, åmklli-yyi-i眜a ad-šquå d-kra
n-mddn lli-åalnin is-a-nskar s-ma-ittiri içf-nnå. 3 waçça nzdå å-ddunit-ad,
ur-a-ntmmaå s-åaylli-s-a-tmmaån mddn n-ddunit-ad. 4 imqlad lli-s-a-ntmmaå
nkkÐni ur-gin win ddunit-ad, walaynni tlla-gisn-tækimt itjhhdn n-rbbi
a-srsn-nssãar lbruj dusnin. 5 ar-nssgriwil iswingimn n-bnadm, ar-nçllu
iwaliwn n-kullu ma-italln içf-ns a-iãaãã tawassna n-rbbi, ar-nkkrs kullu
tinbaãin n-mddn baš ad-wrrin s-tnbaãin l-lmasiæ. 6 imma kunni, iå-tram
a-tskarm kullu s-tnbaãin l-lmasiæ, nujad nkkÐni a-nækam f-wanna
ur-srsnt-iskarn.
7 walaynni kunni ar-tñrram åir ma-illan å-brra. is-darun-illa ma-ittinin iga
açddam l-lmasiæ? illa fllas a-ur-ittu mayad: ula nkkÐni nga içddamn l-lmasiæ.
8 ur-akkÐ-rad-æšmå, waçça da-sawalå bahra f-mamnk ad-aå-iñli siditnnå
ad-awn-nmala ma-kÐn-d-iqqann a-ti-tskarm. ašku iñli-aå urd f-a-kÐn-nhlk
walaynni f-a-kÐn-nøawn. 9 a-ur-tåalm is-riå a-kÐn-in-ssiwidå s-tbratin-inu.
10 illa ma-ittinin «åakud nna-yaå-d-yura bulus itjhhd išqu didnnå, walaynni
åakud nna-d-darnnå-yuška iãøf ur-issin mamnk a-isawal.» 11 imma wan
mddn-an, illa fllasn ad-issann mayad: åakud nna-n-darun-nuška ar-bdda-nskar
kullu s-mklli-awn-in-nenna lliå-d-naggug.
12 ur-nzøm a-nssngadda içfawn-nnå d-kra n-mddn lli-talånin içf-nsn, ula
ra-nini is-tn-nuf. ašku lliå a-ttinin i-ngratsn «kra yuf kra» nåd «kra yugÐr kra»
iban fllasn is-ur-fhimn yat. 13 imma nkkÐni ur-ra-n-ntyaggal
2 kurintus 222
s-ma-n-fllannå-yaggugn, walaynni ra-ng åmklli nga å-twuri-ad-aå-ifka rbbi
lli-s-aå-n-yiwi ula s-darun. 14 ur-nri a-nssurf iwtta s-illi ur-aå-ifki rbbi.
walaynni ifka-yaå kra å-darun, ašku nkkÐni a-izwarn is-n-nmudda
nsslkm-awn-in lçbar ifulkin l-lmasiæ. 15 ur-akkÐ-a-ntalå içf-nnå f-kra-ur-nskir
ula f-mad-skrn wiyyaã, walaynni ar-n-ntrju å-igr n-darun a-gis-tigat-tmgra lliå
a-ttzayadm å-liman. 16 åmkan a-s-ra-nddu tigira, ar-ntbrraæ s-lçbar ifulkin
å-tmizar yaãni aggugn-in fllawn, bla-da-ntalå içf-nnå f-ma-ityawskarn å-igran
n-mddn yaãni. 17 åmklli ityaran: «wanna iran a-yalå, yalå siditnnå.» 18 ašku
urd yan irãan içf-ns a-ra-ityawqbal, walaynni yan f-irãa sidis.

11
1 œbrat didi iå-iyi-tñram ar-sawalå imikk zund yan iffuån
bulus ur-iãalb yat
i-içf-ns
içf-ns. 2 tœbrm didi ašku ar-kÐn-ttiriå s-tayri n-rbbi,
fkå-kÐn i-lmasiæ zund yat-tslit lli-å-ur-illi kra l-løib, baš
a-ur-tilim i-kra n-yan yaãni. 3 ksuãå a-kÐn-ijllu kra n-yan f-iswingimn-nnun
åmklli-stt-izzri-ulgmmaã s-tkrkas-ns f-immatnnå æuwwa. iksaãå a-twrrim
zå-tayri iœfan lli-s-ttin tkkam ar-ttirim lmasiæ s-nniyt-nnun. 4 ašku ar-tsflidm
s-wanna-n-darun-yuškan ar-itbrraæ s-kra n-yasuø ur-igi yasuø lli-s-awn-nbrræ
nkkÐni. hati ar-ttqbalm wanna-yawn-yakkan kra n-rruæ ur-igi rruæ lli-tqblm
yadlli. ar-ttamnm wanna-yawn-in-itawin kra l-lçbar ifulkin ur-igi lçbar ifulkin
lli-s-tumnm f-imi-nnå. 5 walaynni irwas-iyi is-ur-iyi-akkÐ-ufn mddn-an
lli-tgam d-irqqasn hiyyanin. 6 waçça da-ttinin kra n-mddn ur-ssinå ad-sawlå,
ha-yyi ssnå bahra ma-yÐåñann. ula kunni kullukn tñram mayan å-kullu
ma-nskr å-gratun.
7 åakud lliå-awn-in-iwiå lçbar ifulkin n-rbbi ur-jju-zgigun-ãalbå iqaridn.
udrå i-içf-inu baš-a-tallm kunni içfawn-nnun. is-iøib mayn skrå?
8 å-uwssan-an ar-tamñå mad-ætajjaå zå-imnaggarn yaãni, ar-šttaå zå-lçir-nsn
baš ad-awn-çdmå. 9 imma åakud lliå lkmå f-kra å-darun ur-ãalbå yan f-yat,
ašku aytmatn lli-n-uškanin zå-makiduniyya iwin-iyi-n kullu mad-ætajjaå.
åmklli skrå å-uwssan-an a-rad-bdda-skarå. ur-sar-ra-zgigun-ãalbå yat i-içf-inu.
10 s-læqq l-lmasiæ lli-gigi-illan, ur-ra-yiñãar yan å-tmazirt n-açaya kullutt
a-yyi-issfssa f-wawal-ad. 11 maç aylliå-awn-sawlå åmkad? is-ur-dari-tøzzam?
rbbi a-issnn mamnk a-dari-tøzzam bahra.
12 åmkan a-rad-bdda-skarå, baš a-ur-iñãarn kra n-mddn ad-talån içf-nsn
ar-ttinin izd zund nkkÐni ad-skarn. 13 ašku wan mddn-an urd irqqasn n-œœaæt
ad-gan, walaynni gan içddamn imåãarn ar-tbddaln ssift-nsn baš ad-rwasn
irqqasn l-lmasiæ. 14 ur-igi åayad løjb, ašku ši¡an ula nttan ar-itbddal ssift-ns
baš a-irwas yal-lmalak ifawn. 15 a-ur-ntøjjab iå-nñra içddamn-ns ar-tbddaln
ssift-nsn baš ad-rwasn içddamn n-ufulki. imma ntni rad-asn-yili mad-asn-igan.
16 rad-awn-daå-iniå a-ur-tåalm is-ffuåå içf-inu.
tarfufnt n-bulus
walaynni iå-sul-gigun-illa ma-iåaln åmkan, rad-as-iniå
a-yyi-iqbl zund yan inufln, baš ad-alåå içf-inu ula nkki yan imikk. 17 urd
awal n-siditnnå ayd-awn-ttiniå åilad, hati rad-alåå içf-inu zund yan inufln.
18 ggutn mddn ar-talån içfawn-nsn f-mad-asn-illan å-ddunit-ad. hati
rad-sawlå ula nkki åmkan, 19 ašku ar-kÐn-itøjab a-ttœbarm d-inafaln kunni
2 kurintus 223
lli-igan içf-nnun d-ayt-løaql. 20 hati ar-ttœbarm d-kullu wanna iran a-kÐn-ig
d-ismgan yiri a-kÐn-iñig išš-kÐn iægr-kÐn yut-kÐn f-uwdm. 21 imma nkkÐni,
ur-jju-nzøm ad-awn-nskr åmkan, ha-yyi æšmå ad-awn-t-iniå.
walaynni iå-illa ma-izømn a-yalå içf-ns f-kra, ula nkki rad-zømå ad-alåå
içf-inu f-mayan. ha-yyi sawlå åilad zund yan inufln. 22 izd s-iwaliwn
n-ayt-yudaya a-s-a-sawaln mddn-an? ula nkki ar-sawalå s-iwaliwn
n-ayt-yudaya. izd zå-ayt-rbbi a-zå-gan? ula nkki giå zå-ayt-rbbi. izd zå-tasut
n-ibrahim a-zå-gan? ula nkki giå zå-tasut n-ibrahim. 23 is-gan içddamn
l-lmasiæ? giå ula nkki açddam l-lmasiæ uggÐar-nsn. ha-yyi åilad ar-sawalå
zund yan inufln. ar-tçdamå uggÐar n-mddn-an, ar-ttiliå å-læbs uggÐar-nsn. ššiå
akuray uggÐar-nsn. mnnawt-twal a-n-tmnaggarå d-lmut. 24 smmust-twal
a-yyi-ssåuršn ayt-yudaya ar-iyi-ššušan kra¡¡ id-mrawt d-tña (39) n-ããrbt.
25 kra¡¡-twal a-yyi-tnt-ššušan ayt-rruman s-ukuray. yat-twal rjmn-iyi mddn
s-iñran. kra¡¡-twal ad-iyi-trña tanawt å-umda, kå iã d-wass å-waman.
26 ar-bahra-tmudduå. zriå å-lça¡ar n-isaffn d-iq¡¡aøn. zriå å-lça¡ar å-gr
mddn-inu n-ayt-yudaya ula å-gr ayt-tmizar yaãni. zriå zå-gis å-tmdinin ula lçla
ula amda. zriå zå-gis å-gr ayt-tkrkas lli-ittinin is-gan ayt-lmasiæ. 27 ar-kkatå
takrrayt ar-kkatå tammara. mnnawt-twal ad-ssikkiå i¡s, ur-ššiå ula swiå.
ur-dari mad-šttaå ula mad-lssaå ula maniå a-tntalå i-usmmiã. 28 ggutnt
tassasin yaãni, walaynni zuydå-asnt kullutnt tañayt n-taåuft lli-bdda-tasiå
kraygatt ass f-kullu imnaggarn n-aytmatn. 29 åakud nna-illa ma-iãøfn, ha-yyi
ssæssaå s-ããøf-ns. åakud nna-illa ma-iãrn, ar-itbbi å-tasa-nu.
30 iå-iyi-d-iqqan ad-sawlaå f-mad-skrå, rad-sawlå f-ããøf-inu. 31 rbbi
babas n-siditnnå yasuø a-issnn is-ur-a-sskirkiså. nttan a-isthllan a-t-ntalå åilad
ula kullu mayd-d-iftan. 32 lliå ttin kkiå å-tmdint n-dimašq, inkr læakm lli-illan
å-ddu-ugllid æarit, yuœœa iøskrin ad-ãufn imawn n-tmdint baš a-yyi-amñn.
33 walaynni gan-iyi kra n-mddn å-yan-uryal, zzugzn-iyi zå-yan-warryaæ illa
å-uåÐrab n-tmdint, njmå zå-ufus-ns.

12
1 iqqan-iyi-d ad-sawlå f-mad-skrå, waçça ur-gis-tlli kra
tiwargiwin lli-iñra
bulus
l-lfaytt. rad-awn-iniå f-twargiwin lli-yyi-imla siditnnå ula
tiåawsiwin yaãni lli-yyi-issbayyn. 2 ssnå yan-urgaz iga
win lmasiæ, ityalal s-wis kraã ignwan kkuñ d-mraw n-usggÐas ayad. ur-ssinå
izd s-ddat a-s-ityalal nåd bla ddat. rbbi a-issnn. 3 ssnå is-ityalal-urgaz-an
s-talørœt l-lmjd, ur-ssinå izd s-ddat nåd bla ddat. rbbi a-issnn. 4 imma ntta isfld
i-kra n-tåawsiwin, ur-yufi iwaliwn ma-s-a-tnt-yaddr ula zrint i-bnadm
a-srsnt-isawl. 5 wan argaz-an a-f-rad-sawlå, walaynni ur-rad-sawlå f-içf-inu
abla f-ããøf lli-gigi-illan. 6 mrad is-riå ad-sawlå f-içf-inu urd anafal a-rad-gå,
ašku læqq a-ra-ttiniå. walaynni ur-rad-sawalå f-içf-inu a-ur-flla-iåal kra n-yan
uggÐar n-ma-gigi-iñrra ula ma-mi-dari-isflid.
7 walaynni ityawfka-yyi yan-usnnan å-ddat-nu, baš
asnnan å-ddat
a-ur-allå içf-inu f-ssibt n-tåawsiwin ggutnin
lli-yyi-issbayyn rbbi. asnnan-an iga amazan n-ši¡an, ar-iyi-issrfufun baš
a-ur-wrriå ar-tallå içf-inu. 8 kra¡¡-twal ad-ãalbå siditnnå a-t-flla-issitti
2 kurintus 224
9 walaynni inna-yyi: «ur-k-i眜a abla lænant-inu. ašku yan iãøfn
a-å-ra-tili-tækimt-inu itjhhdn s-uggÐar.» fræå åilad ad-sawalå f-kullu
ma-gigi-iãøfn, baš ad-ømmrå s-tækimt itjhhdn l-lmasiæ. 10 ar-tqnaøå nkki
åakud nna-ãøfå, ula åakud nna-yyi-rgmn mddn ula åakud nna-kkatå tammara
ar-trfufunå ar-zrayå å-tnukmut f-ssibt l-lmasiæ. ašku åakud nna-ãøfå, hati
tjhhdå.
11 nniå mayan zund yan iffuån içf-ns, walaynni kunni
lçir lli-iskr bulus
å-ayt-kurintus
a-yyi-irurn ad-sawlå åmkan, ašku ur-trim a-yyi-talåm
åmklli fllawn illan. waçça ur-giå yat nkki, ur-akkÐ-iyi-ufn
mddn-an lli-tgam d-irqqasn hiyyanin. 12 kunni tñram gigi timitar n-yan igan
arqqas n-œœaæt, ašku skrå darun lmøjizat d-løjayb d-lquwwat s-œœbr iggutn.
13 is-illa kra skrå-t i-imnaggarn yaãni ur-awn-t-skirå kunni? åir taåawsa-yad
a-illan: ur-zgigun-umñå iqaridn. is-yÐçšn mayd gigun skrå baš a-kÐn-ãalbå
ad-iyi-tœamæm?
14 ha-yyi ujadå åilad a-n-darun-aškå tis kra¡¡-twal. ur-ra-zgigun-ãalbå yat,
ašku kunni ad-riå urd ma-igan winnun. ur-illi f-tarwa ad-ssmunun
ma-s-a-tøawann ayt-darsn, walaynni illa f-ayt-darsn ad-tøawann tarwa-nsn.
15 rad-fræå nkki ad-fkå kullu mad-dari-illan, fkå ula içf-inu f-ssibt-nnun.
is-ur-ra-darun-øzzaå imikk lliå dari tøzzam kunni åunškan? 16 tssnm
is-ur-fllawn-ññayå å-uwssan-an. walaynni is-sul-gigun-illa ma-ittinin «bulus
iga bu-læilt, izzri-tt fllawn s-tkrkas»? 17 mamnk? is-jju-kÐn-ššiå f-ufus
n-willi-awn-in-uznå? 18 nkki a-iãalbn ti¡us a-n-yašk s-darun, aznå-n dids
gÐmatnnå yaãni. walaynni iniyat-iyi, is-jju-kÐn-išša ti¡us? imma nkki d-ti¡us,
ar-bdda-nskar zund zund, ar-ntnbaã zund zund.
19 is-tåalm is-nenna kullu mayad baš a-fllannå-tækamm kunni, tinim
ur-ginnå kra l-løib? walaynni å-lgddam n-rbbi a-å-a-nsawal s-ism l-lmasiæ.
d-kullu ma-nskar, ay-aytma øzzanin, ar-t-nskar baš a-kÐn-nssdus. 20 walaynni
ksuãå a-kÐn-in-afå ur-tgim åmklli riå åakud nna-n-darun-uškiå, tafm-iyi-n ula
nkki ur-giå åmklli tram. ur-riå a-kÐn-in-afå ar-tñim i-ngratun ula-da-ttirim
ma-igan win wiyyaã ula-da-ttqlaqalm ula-da-ikkat kud yan åir f-içf-ns
ula-da-trggmm ula-da-tsawalm å-wiyyaã ula-da-tssimåurm içfawn-nnun
ula-da-tssrwaym mad-darun-illan. 21 ksuãå a-yyi-yadj rbbi ard-iyi-tigÐrañ
å-gratun åakud nna-n-darun-uškiå, ar-allaå f-ma-gigun-iggutn ur-rin ad-fln
lçКant lli-myarn åayd izrin, ar-sul-tfsadn ar-tznun ar-tšthun i-ngratsn.

13
1 çtad a-ra-ig tis kra¡¡-twal is-n-darun-uškiå. walaynni
sigglat
å-içfawn-nnun
åmklli ityaran: «taåawsa nna-ijran, f-imi n-sin inagan nåd
kraã a-s-ra-tzga.» 2 imma åilad å-d-fllawn-aggugå,
rad-awn-iniå maylli-s-awn-nniå s-læqq åakud lliå-n-darun-uškiå tis snat-twal.
nniå-t åakudan i-willi skarnin ma-yÐçšnn iniå-awn-t kullukn.
rad-awn-t-daå-iniå: iå-n-darun-wrriå tawala yaãni, ur-akkÐ-rad-rçuå d-yan
iskarn ma-yÐçšnn. 3 åmkad a-s-rad-awn-mlå tamatart lli-zgigi-tãalbm, baš
a-tissanm izd lmasiæ a-isawaln f-imi-nu. ašku itjhhd ntta å-gratun. ur-iãøf lliå
a-didun-iskar. 4 s-ããøf a-s-immut f-uggjdi, imma åilad iddr s-tækimt itjhhdn
2 kurintus 225
n-rbbi. nãøf ula nkkÐni zund nttan, walaynni s-tækimt itjhhdn n-rbbi
a-s-a-didun-nskar, ašku nmun dids å-tudrt-ns.
5 sigglat å-içf-nnun a-tñrm is-tzgam å-uåaras l-lmasiæ. ñrat mamnk
a-tgam. is-ur-tssinm mayad? illa yasuø lmasiæ å-ugÐns-nnun, iå-nnit-ur-tjlim
zå-uåaras. 6 rjuå-n gigun a-ur-tswingimm izd nkkÐni a-ijlan. 7 imma åilad
ar-ntãalab rbbi fllawn a-ur-tskarm kra yÐçšnn. ur-a-t-ntãalab f-içf-nnå
a-ginnå-iban is-nskr kra, waçça iå-åaln kra n-mddn ur-nskir yat. walaynni
ar-t-ntãalab fllawn baš a-iban is-tskrm afulki. 8 ašku ur-nssugir yat i-læqq.
ur-nñãar abla a-srs-nskar. 9 imma nkkÐni ar-ntfraæ åakud nna-nãøf tjhhdm
kunni, walaynni ar-ntãalab rbbi a-twrrim tfulkim s-ufulki ikmmln. 10 mayan
a-f-awn-in-uriå tabrat-ad, åilad å-d-fllawn-aggugå. iñli-yyi siditnnå
ad-awn-malaå ma-kÐn-d-iqqann a-ti-tskarm, urd f-a-kÐn-hlkå walaynni
f-a-kÐn-øawnå. walaynni åakud lliå ra-n-darun-aškå ur-riå a-n-afå is-iyi-i眜a
ad-didun-šquå.
11 way-aytma, awal-inu iggÐran iga-t: fræat, ar-tskarm f-ufulki,
ar-tzzøamm i-ngratun, tgm yan å-iswingimn-nnun, ar-tzraym å-sslamt. åmkad
a-s-rad-bdda-didun-yili rbbi l-lænant d-sslamt. 12 tnsallamat i-ngratun
s-unsallam n-tagÐmat. 13 ar-n-fllawn-tsllamn kullu imñlayn n-rbbi.
14 ad-awn-tili lbaraka n-siditnnå yasuø lmasiæ ula lænant n-rbbi ula tamunt
n-rruæ lqudus kullukn.
226

tabrat i-gala¡iyya

1
1 zå-bulus igan arqqas s-trqqast lli-ur-igin tin bnadm ula ñlin-iyi srs mddn,
walaynni iñli-yyi srs yasuø lmasiæ d-rbbi babatnnå lli-t-id-issnkrn zå-lmut.
2 zå-gigi nkki d-aytmatn lli-didi-illan, i-imnaggarn å-tmazirt n-gala¡iyya.
3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
4 nttan a-ifkan içf-ns, immt baš ad-aå-ijjnjm zå-ddnub-nnå. ifukku-aå
zå-ddunit-ad yÐçšnn åmklli ira rbbi babatnnå. 5 ar-t-bahra-ntalå, åilad ula
kullu mayd-d-iftan, amin.
6 imma kunni, iãr-iyi løjb gigun. ašku åir yat luqt idrusn
lçbar ifulkin
l-lmasiæ
ayd tzzrim s-tflm rbbi lli-awn-iåran s-lbaraka l-lmasiæ.
twrrim s-yan-uåaras yaãni, ar-as-ttinin kra n-mddn ‹lçbar
ifulkin› 7 walaynni urd lçbar ifulkin ayan. ssnå is-llan kra n-mddn å-darun
ar-awn-tt-ss¡iyyarn, irin a-tbddaln lçbar ifulkin l-lmasiæ s-tkrkas. 8 walaynni
iå-n-yuška kra n-yan ar-awn-imala kra mi ittini ‹lçbar ifulkin› ur-igin lçbar
lli-awn-in-niwi å-isizwar, ra-fllas-iniå «a-t-ihlk rbbi» waçça nkki nåd kra
l-lmalak zå-ignwan. 9 nenna-yawn åayd izrin, iniå-awn-daå åilad: iå-n-yuška
kra n-yan ar-awn-imala kra mi ittini ‹lçbar ifulkin› ur-igin lçbar ifulkin
lli-tumñm zå-isizwar, hati nniå fllas «a-t-ihlk rbbi.»
10 ma-tåalm kunni? izd mddn ad-riå ad-flla-rãun, nåd
åmkad a-igra bulus
å-tbrraæt s-lmasiæ
rbbi? izd mddn ad-riå a-yyi-talån? uhu, mrad is-riå
a-yyi-talån mddn ur-rad-gå açddam l-lmasiæ.
11 way-aytma, riå a-tissanm mayad. urd zå-bnadm a-zå-d-yuška lçbar ifulkin
lli-s-a-tbrraæå. 12 ašku ur-t-umñå dar mddn ula sslmdn-iyi-t mddn, walaynni
issbayyn-iyi-t-id yasuø lmasiæ. 13 tsfldm kunni f-mamnk a-sttin-kkiå
ar-bahra-skarå s-tnbaãin n-ayt-yudaya, ar-ssrfufunå aytmatn n-umnaggar
n-rbbi s-trfufnt išqan, ar-n-tggaå tiqqi-nu ad-hlkå amnaggar a-ur-sul-iqama.
14 å-uwssan-an zwarå ma-iggutn å-inggan-inu n-ayt-yudaya, ašku øzzant dari
bahra løadat n-imzwura-nnå lli-zrinin.
15 walaynni rbbi lli-yyi-iñlin lliå ur-ta-lulå, iænna gigi irãu ad-iyi-iår
16 issbayyn-iyi yus, baš ad-dduå ar-fllas-tbrraæå å-dar ayt-tmizar aggugnin.
ur-sqsaå kra n-bnadm 17 ula ddiå s-urušalim ad-sawlå d-irqqasn
lli-yyi-zwarnin, walaynni ffuåå mudduå s-tmazirt n-waørabn. yan kra wrriå
s-tmdint n-dimašq. 18 zrin kraã isggÐasn s-ddiå s-urušalim a-åin-sawlå
d-b¡rus. gawrå dids smmus d-mraw n-wass. 19 walaynni ur-ñriå irqqasn yaãni
abla yaøqub gÐmas n-siditnnå. 20 mayd-awn-in-uriå, rbbi issn
is-ur-gis-sskarkså. 21 ffuåå ilmma ar-tmudduå å-tmizar n-suriyya d-kilikiyya.
22 å-uwssan-an ur-ta-yyi-ssinn ayt-imnaggarn å-tmazirt n-yudaya. 23 åir
sfldn flla, ar-ttinin «åwalli-sttin ikkan ar-aå-issrfufun, hati ar-itbrraæ åilad
f-uåaras lli-f-iqœad a-t-ihlk.» 24 ar-bahra-talån rbbi f-ssibt-inu.
gala¡iyya 227

2
1 zrin kkuñ d-mraw n-usggÐas s-wrriå s-urušalim nkki
amšaška n-bulus
d-irqqasn yaãni
d-barnaba, awiå didi ti¡us. 2 imla-yyi rbbi is-iyi-d-iqqan
ad-dduå s-åin. mnaggarå åakudan d-willi mi ttinin
inmåurn. nniå-asn å-griyi didsn f-mamnk a-iga-wawal l-lçbar ifulkin
lli-s-a-tbrraæå å-dar ayt-tmizar aggugnin, ašku ksuãå a-ur-ra-tili lfaytt
å-mad-skrå ula å-mayd sul skarå. 3 imma ntni ur-aå-uœœan a-nññall i-ddat
n-usmun-inu ti¡us waçça iga gu-yunan. 4 walaynni llan åin kra n-mddn skrn
zund iå-gan aytmatnnå, kšmn darnnå s-tntla, irin ad-ñrn mamnk a-nskar åilad
å-aå-irñm lmasiæ zå-iskraf n-ššrø. ar-ttirin ad-aå-krsn-daå zund ismgan.
5 imma nkkÐni ur-akkÐ-nqbil yat å-maylli-aå-ttinin, baš a-ur-fllawn-kkisn læqq
l-lçbar ifulkin.
6 imma åwilli-f-a-ttinin mddn zund iå-gan kra (waçça ur-iyi-ihmma
mad-gan ašku rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn), ntni ur-iyi-nnin kra n-uswingim
yaãni. 7 walaynni ñran is-iyi-ifka rbbi ad-sslkmå lçbar ifulkin i-ayt-tmizar
yaãni, åmklli ifka i-b¡rus a-t-isslkm i-ayt-yudaya. 8 ašku rbbi lli-itçdamn
å-b¡rus baš a-ig arqqas i-ayt-yudaya, ar-gigi-itçdam ula nkki baš ad-gå arqqas
i-ayt-tmizar yaãni. 9 imma yaøqub d-b¡rus d-yuæanna lli-mi-ttinin mddn
inmåurn, lliå ñran mayad, mdin-aå-d afus-nsn afasi nkki d-barnaba. mšaškan-d
didnnå a-ntmøawan i-ngratnnå, ar-ntçdam nkkÐni å-tmizar yaãni ar-tçdamn
ntni å-dar ayt-yudaya. 10 ur-ginnå-rin abla yat-tåawsa. ran ginnå a-stt-ntawi
å-imñlaã lli-darsn-illan. imma nkki swangmå yadlli f-mayan, iriå bahra
a-t-skrå.
11 walaynni åakud lliå-d-yuška b¡rus s-tmdint
bulus ur-ifræ
s-ma-iskr b¡rus
n-an¡akiyya, nkrå srs å-lgddam n-aytmatn, ašku
ur-a-iskar s-læqq. 12 ntta å-isizwar ar-ištta d-aytmatn
n-tmizar yaãni, walaynni åakud lliå-d-uškan kra n-imddukkÐal n-yaøqub, iwrri
b¡rus ur-a-sul-ištta d-mddn-an ula-da-didsn-itmunu, ašku iksuã zå-willi
ur-itqbaln winna ur-ññullinin i-ddat-nsn. 13 åakudan nkrn wiyyaã
n-ayt-yudaya skrn sin-uwdmawn åmklli iskr b¡rus, aylliå-tn-itabøa ula
barnaba. 14 imma nkki, lliå ñriå ur-a-tamñn å-læqq l-lçbar ifulkin, sawlå
s-b¡rus å-lgddam-nsn kullutn nniå-as: «kiyi gu-yudaya a-tgit, walaynni tmyart
a-tskart zund ayt-tmizar yaãni urd ayt-yudaya. mamnk åilad a-trit a-ttinit
iqqan-d ayt-tmizar yaãni ad-skarn s-ššrø n-ayt-yudaya?»
15 ha-nkkÐni laœl-nnå iga zå-ayt-yudaya, urd
tudrt l-ljdid f-ssibt
l-lmut l-lmasiæ
zå-ayt-tmizar yaãni lli-mi-ttinin ‹ayt-ddnub›.
16 walaynni nssn taåawsa-yad bahra. ra-irãu rbbi
f-winna umnnin s-yasuø lmasiæ, urd f-willi skarnin s-ma-ityaran å-ššrø n-musa.
mayad a-s-aå-d-iqqan ula nkkÐni n-ayt-yudaya a-namn s-yasuø lmasiæ. f-ssibt
l-lmasiæ a-f-fllannå-irãa rbbi, urd f-ssibt n-kra nskar igan win ššrø. ašku
ur-iñãar yan a-irãu rbbi s-iskkirn n-ššrø.
17 walaynni åilad å-a-ntrju a-fllannå-irãu rbbi f-ssibt l-lmasiæ, ma-ra-nini
iå-a-sul-ntafa ddnub å-içf-nnå zund ayt-tmizar-an yaãni? is-a-yaå-ifal lmasiæ
a-ntzayad å-ddnub? uhu, urd åmkan a-nga. 18 ašku mrad is-a-bnnuå f-åaylli
çÐliå, ra-gigi-iban izd ddnub ad-skarå. 19 walaynni giå åilad zund iå-iyi-inåa
gala¡iyya 228
ššrø mmtå-as, baš ad-d-nkrå ddrå i-rbbi. 20 ha-yyi mmutå d-lmasiæ
f-uggjdi-ns. urd sul nkki a-iddrn walaynni lmasiæ a-gigi-iddrn. kullu mad-skarå
åilad, ar-t-skarå f-ssibt n-mad-umnå s-yus n-rbbi lli-gigi-iænnan ifk tudrt-ns
flla. 21 ur-rurå lænant-ad n-rbbi zund iå-ur-tgi yat. ašku mrad is-nñãar a-nrãu
rbbi s-iskkirn n-ššrø, bla lfaytt a-ra-tg lmut l-lmasiæ.

3
1 wa-kunni n-ayt-gala¡iyya, izd tffuåm içf-nnun?
ššrø ula læukm
n-rbbi
is-kÐn-issnufl kra n-yan? nmla-yawn yadlli mamnk
a-immut yasuø lmasiæ f-uggjdi, tissanm-t bahra. 2 imma
åilad ra-kÐn-sqsaå, izd f-ssibt n-ma-tskarm s-ššrø n-musa a-f-awn-in-yuška
rruæ lqudus, nåd f-ssibt n-ma-tsfldm i-lçbar-nnå ifulkin tamnm srs?
3 is-nnit-tffuåm içf-nnun? tgram å-tudrt-ad l-ljdid s-tækimt n-rruæ lqudus,
imma åilad is-tram a-gis-tzaydm s-iskkirn n-bnadm? 4 is-ur-igi yat, kullu
maylli darun ijran åayd zrinin? 5 izd f-ssibt n-ma-tskarm s-ššrø a-f-awn-yakka
rbbi rruæ lqudus ar-darun-iskar lmøjizat, nåd f-ssibt n-ma-tsfldm i-lçbar ifulkin
tamnm srs?
6 ula ibrahim, ityara fllas: «yumn rbbi, mayan a-f-t-iga rbbi d-wad f-irãa.»
7 riå a-tissanm mayad. ayt-ibrahim, a-tn-igan d-willi umnnin. 8 ašku ityara
å-warra n-rbbi f-mamnk a-ra-irãu rbbi ula f-ayt-tmizar aggugnin f-ssibt
mad-umnn. isawl rbbi s-ibrahim iml-as lçbar ifulkin lli-ra-yili yini-as:
«s-ism-nnk a-s-rad-barkå kullu timizar n-ddunit.» 9 åmkad a-s-nssn is-ra-ibark
rbbi kullu wanna yumnn åmklli ibark ibrahim lli-yumnn.
10 kullu willi ittirin ad-rãun rbbi s-iskkirn n-ššrø, hati å-ddu læukm
a-å-sul-qaman. ašku ityara: «rbbi ra-yut læukm s-jhnnama f-kraygatt yan
ur-iskarn s-kullu ma-ityaran å-warratn n-ššrø.» 11 imla-yaå-wawal-ad
is-ur-iñãar yan a-irãu rbbi s-iskkirn n-ššrø, walaynni ityara-daå inna rbbi:
«wanna yumnn, nttan a-f-rad-rãuå fkå-as tudrt.» 12 wanna ibnnun f-ššrø,
ur-a-itawi rrja s-ma-yumn, ašku åmklli ityaran: «yan iskarn kullu s-iskkirn-ad,
rad-as-ifk rbbi tudrt f-ssibt-nsn.» 13 imma lmasiæ ifukka-yaå zå-løqubit
lli-ra-iãr f-willi ibnnun f-ššrø. iwrri iga ntta wad-f-tãr løqubit, baš
a-ur-fllannå-tãr nkkÐni. ašku ityara: «kullu wanna ityaggaln f-uggjdi, løqubit
n-rbbi a-fllas-illan.» 14 immut lmasiæ yasuø baš ad-kšmn ula ayt-tmizar
aggugnin s-lbaraka lli-f-inna rbbi i-ibrahim, namñ kullwaå rruæ lqudus
lli-f-inna rbbi rad-aå-t-ifk. kullu mayad rad-aå-yili f-ssibt n-ma-numn.
15 way-aytma, nssn mad-skarn mddn iå-d-mšaškan f-kra
amud n-ibrahim
n-tåawsa. ar-akkan løhd i-ngratsn. iå-skrn løhd, ur-iñãar
yan a-yanf i-løhd-an ula-yas-izayd kra. 16 åayd izrin ar-isawal rbbi s-ibrahim
ar-as-ittini f-ma-rad-as-ifk i-ibrahim, ntta d-wamud-ns. ur-as-inni «ra-t-fkå
i-imadn-nnk» zund iå-gan mddn ggutnin, walaynni inna-yas «ra-t-fkå
i-wamud-nnk» igan yan ig lmasiæ. 17 lmøna-yad, riå ad-awn-srs-mlå mayad.
rbbi ifka yal-løhd i-ibrahim, yini-as rad-as-t-izzga. zrin kkuñ id-miyya d-kraã
id-mraw (430) n-usggÐas, ifk ilmma rbbi ššrø i-mddn-ns. walaynni ur-iñãar ššrø
n-musa a-issanf i-løhd lli-t-id-izwarn, ula iñãar a-ikkis awal lli-s-yad-inna rbbi
i-ibrahim. 18 ašku rbbi, mrad is-ifka lwrt-ns åir i-willi skarnin s-ššrø, ikun
gala¡iyya 229
ur-akkÐ-iqama å-wawal lli-s-yad-inna i-ibrahim. walaynni urd åmkan a-iskr
rbbi, ašku s-wawal-ns izgan a-s-ifka lwrt i-ibrahim.
19 imma åilad ma-ra-nini f-ššrø? maç aylliå-t-id-izuyd rbbi i-mddn-ns?
izuyd-asn-t baš ad-asn-imala ddnub lli-skarn. iqama ššrø åir ar akud
lliå-d-yuška-wamud n-ibrahim lli-f-yad-inna rbbi. f-ufus l-lmalayka
a-f-asn-ifka ššrø, d-ntni ssbayynn-t-id i-musa, d-ntta issbayyn-t-id i-wiyyaã.
20 walaynni awal lli-ifka rbbi i-ibrahim, ifka-yas-t å-gras dids, ur-t-i眜a yan
yaãni.
21 imma åilad ma-ra-nini? is-issunf ššrø iwaliwn n-rbbi
lwrt lli-ityawfkan
i-willi umnnin
lli-s-yad-inna i-ibrahim? uhu, ur-t-issunf. ašku bnadm,
mrad is-as-ityawfka kra n-ššrø ma-s-a-ite¡¡af tudrt,
ra-irãu rbbi f-kraygatt yan iskarn s-ššrø. 22 walaynni arratn n-rbbi ar-malan
mamnk a-ttyamañ ddunit kullutt å-ddu læukm n-ddnub. imma lwrt lli-f-inna
rbbi i-ibrahim, ar-t-yakka i-willi umnnin s-yasuø lmasiæ, ar-asn-t-yakka åilad
f-ssibt l-liman-nsn.
23 å-uzmz lli-å-ur-ta-d-yuški lmasiæ ur-ta-srs-numin, ntyawkrraf sul
s-iskraf n-ššrø. ar-aå-tæœarn-warratn n-ššrø ar kiå-d-ilkm-uzmz-ad å-numn
s-lmasiæ. 24 ikka-ttin iga ššrø angabal fllannå, ar-aå-itrbba aylliå-d-yuška
lmasiæ iskr sslamt å-gr rbbi d-willi srs umnnin. 25 imma åilad å-d-ilkm-uzmz
l-liman, ur-sul-igi ššrø angabal-nnå.
26 ha-kunni kullukn, tarwa n-rbbi a-tgam f-ssibt n-ma-tumnm s-lmasiæ
yasuø. 27 ašku kullu wanna gigun iddmn s-udum n-waman baš a-iml is-iga
win lmasiæ, hati iwrri iddr s-tudrt l-lmasiæ. 28 mayad a-f-ur-a-sul-nññmñlay
gu-yudaya zå-gu-yunan, ula-da-nññmñlay awtm zå-tawtmt ula ismg
zå-wad-igan win içf-ns, ašku tgam kullu yan å-lmasiæ yasuø. 29 walaynni lliå
tgam win lmasiæ, hati ayt-ibrahim a-tgam. ra-tamñm lwrt lli-f-as-inna rbbi
ra-t-ifk i-tarwa-ns.

4
1 walaynni åmkad a-iga kullu wanna iwrtn. lliå sul imññi, ig zund ismg
å-tgmmi n-babas, waçça ra-i¡¡af kullu ayda n-babas tigira. 2 ašku illa sul
å-ddu-ufus n-willi-t-igabln d-willi dar ifl babas lamant l-lwrt-ns, ard iruæ-uzmz
lli-f-iqœad babas a-t-gis-yamñ. 3 ula nkkÐni nkka-ttin nga åmkan. åakud lliå
sul nmññi, nga zund ismgan å-ddu-ssul¡a l-larwaæ n-ddunit-ad. 4 walaynni
åakud lliå-d-iruæ-uzmz, rbbi yuzn-d yus s-ddunit. ilul-d zå-waælig n-yat-tmåart,
iwrri yili ula ntta å-ddu ššrø, 5 baš a-ifukku winna llanin å-ddu ššrø irar-aå
a-ng tarwa n-rbbi.
6 åmkad ad-aå-imlan is-nga tarwa n-rbbi, ašku yuzn-d rruæ n-yus izdå
å-uwlawn-nnå, irar-aå a-srs-naqra: «abba, wa-baba.» 7 hati ur-sul-tgim
ismgan, walaynni twrrim tgam tarwa n-rbbi. d-wanna igan zå-tarwa n-rbbi,
ra-iwrt lbarakat n-rbbi.
8 åayd izrin ur-tssinm rbbi. tkkam-ttin tgam ismgan i-kra
bulus yusi taåuft
f-ayt-gala¡iyya
l-lquwwat lli-ur-ginin rbbi. 9 imma åilad å-tssnm rbbi
(nåd yuf ad-iniå, åilad å-kÐn-issn rbbi), maç aylliå tram
a-twrrim-daå tgm ismgan i-larwaæ-an lli-ur-ginin yat ula ñãarn ad-skrn yat?
gala¡iyya 230
10 han twrrim åilad ar-tskarm f-uwssan l-løid-nsn d-iyrn-nsn d-izmaz-nsn
d-isggÐasn-nsn. 11 ha-yyi usiå fllawn taåuft. izd bla lfaytt ad-çdmå nhatafå
å-gratun?
12 way-aytma, ãalbå zå-gigun a-didi-tbiddm åmklli-bdda-didun-tbddadå.
åayd izrin ur-jju-gigi-tskirm kra yÐçšnn. 13 tssnm izd f-ssibt n-mad-uãnå
a-f-n-darun-uškiå å-isizwar, awiå-awn-in lçbar ifulkin. 14 waçça fllawn
tšqa-tmaãunt-inu, ur-iyi-tægirm ula trurm-iyi, walaynni tšškšmm-iyi-n s-darun
tfræm sri zund iå-giå yal-lmalak zå-dar rbbi, zund-nnit iå-giå lmasiæ yasuø.
15 ma-s-iggÐra lfræ-nnun lli-s-sri-tfræm? ssnå å-uwssan-an mrad is-tñãarm
a-tssukfm alln-nnun ikun tfkam-iyi-tnt. 16 imma åilad is-iyi-tgam
d-unuwwaš-nnun f-ssibt n-mad-awn-nniå læqq?
17 mddn-an ar-tt-gigun-tawin bahra, walaynni urd f-kra ifulkin. ur-rin abla
a-kÐn-didi-ssngaran, baš a-stt-gisn-ttawim åir ntni. 18 išwa a-stti-tawim å-kra,
iå-iga kra ifulkin. išwa-bdda, zund iå-n-didun-lliå zund iå-fllawn-aggugå.
19 wa-tarwa-nu øzzanin, ha-yyi åilad giå zund tamåart lli-ra-yaru,
izri-flla-ungañ n-tlalit-nnun ard gigun timåur-tækimt l-lmasiæ. 20 amar yufan
a-n-didun-iliå åilad, sawlå-awn f-wawal yaãni. hati usiå fllawn taåuft bahra.
21 wa-kunni lli-iran a-tskarm kullu s-ššrø, ra-kÐn-sqsaå
lmøna n-hajar ula
sara
f-ššrø: is-ur-tssinm ma-gis-ityaran? 22 imla-yaå
f-ibrahim is-dars sin tarwa, yan turu-t-tsmgt-ns d-yan
turu-t-tmåart-ns. 23 yus n-tsmgt, turu-t åmklli tarunt-tutmin, imma yus
n-tmåart-ns, turu-t f-ssibt n-yan-wawal lli-inna rbbi i-ibrahim. 24 mayd ijran,
tlla-yas yat lmøna intln. ašku snat-tmåarin-an rwasnt i-sin id-løhd. çtalli yurun
ismgan, tga lmøna-ns zund løhd n-ššrø lli-ityawskarn å-udrar n-sina. nttat tga
tismgt hajar. 25 tga lmøna n-hajar zund adrar n-sina lli-illan å-tmazirt
n-waørabn, tg zund tamdint n-urušalim d-imzdån-ns lli-ganin ismgan.
26 imma tayyaã tga zund urušalim yaãni lli-igan tin ignna. nttat tga
innatnnå sara, ur-akkÐ-tgi tismgt. 27 ašku ityara: «wa-tamåart lli-ur-jju-yurun,
wa-kmmi lli-f-ur-jju-izri-ungañ, nkr åilad tfræt ar-tssårutt. ašku kmmi
lli-n-ifl-urgaz ra-tarut uggÐar n-talli i¡¡afn argaz.» 28 kunni ay-aytma, tgam
zund isæaq, tlulm f-ssibt n-wawal n-rbbi. 29 walaynni åmklli inkr åwalli iluln
zund kullu mddn ar-issrfufun åwalli iluln s-rruæ n-rbbi, åmkan ad-skarn mddn
ula åilad. 30 ma-ittini-warra n-rbbi? ar-ittini: «ssmsr tismgt nttat d-yus, ašku
yus n-tsmgt ur-ra-i¡¡af taåamt å-lwrt n-babas. ra-ig lwrt kullut win yus n-talli
igan tamåart bla iskraf.» 31 imma åilad ay-aytma, ma-ra-nini? urd tarwa
n-tsmgt a-nga, walaynni nga tarwa n-tmåart lli-ur-jju-dar iskraf.

5
1 irñm-aå lmasiæ baš a-ur-sul-ng ismgan i-yat. biddat
lmasiæ irñm-aå
zå-iskraf
åilad tzgam a-ur-twrrim-daå s-iskraf n-tsmugit.
2 sfldat-iyi nkki bulus, rad-awn-iniå: iå-tram a-ttåusm
s-tñallit n-ddat ur-rad-awn-yili yat å-lmasiæ. 3 ra-t-iniå-daå s-lmøqul i-kullu
wanna iran a-iññall i-ddat-ns, iå-tskrt åmkan iqqan-k-id a-bdda-tskart s-kullu
ma-ityaran å-ššrø. 4 wa-kunni lli-ittirin a-trãum rbbi s-ššrø, hati tssngaram
içf-nnun d-lmasiæ, twrrim tãrm zå-lbaraka-ns. 5 imma nkkÐni nssn
gala¡iyya 231
is-ra-fllannå-irãu rbbi f-ssibt n-ma-numn s-lmasiæ. åmkad a-iga rrja iœæan
lli-aå-ifka rruæ lqudus. 6 ašku yan igan win lmasiæ, han tañallit n-ddat
ur-dars-tgi yat, zund iå-as-iññulla zund iå-as-ur-iññulli. ašku illa dars
mad-bahra-yufn mayan. hati yumn s-lmasiæ, iømmr s-lænant-ns.

7 tkkam-ttin ar-ttzayadm å-uåaras l-lmasiæ. imma åilad ma-kÐn-iæœarn


a-ur-sul-tskarm s-læqq? 8 iswingimn-an ur-d-kkin rbbi lli-awn-iåran,
9 walaynni taçmirt idrusn a-issktayn løjin iggutn. 10 imma nkki umnå gigun
is-ur-ra-tsflidm s-kra n-uswingim yaãni, ašku win siditnnå a-tgam. ra-iækam
ntta f-walli-awn-tt-iss¡iyyrn, wanna ra-ig-iyt. 11 way-aytma, urd nkkin
a-ittinin i-mddn «iqqan-kÐn-d a-tññallm i-ddat-nnun». mayad
a-f-a-yyi-sul-ssrfufunn. ašku mrad is-a-yasn-ttiniå åmkan, ur-ra-yyi-itñi yan
åakud nna-tbrraæå f-uggjdi l-lmasiæ. 12 imma mddn-an lli-kÐn-issndudiyn,
amar yufan ad-bbin igiwal-nsn kullut.
13 way-aytma, iåra-yawn rbbi a-trñmm zå-iskraf. walaynni a-ur-ttinim
«ntyawrñam åilad, nñãar a-nskar aynna ira içf-nnå.» ašku illa fllawn
a-ttænnum ar-ttqasam i-ngratun. 14 hati tmun-d lmøna n-ššrø kullutt
å-yan-wawal ar-ittini: «a-ttirit adjar-nnk zund içf-nnk.» 15 walaynni
iå-a-ttlbaym i-ngratun ar-tšttam tifiyi n-ingratun, han ra-thlkm i-ngratun.
16 walaynni rad-awn-iniå, skarat-bdda s-mad-awn-imala
rruæ n-rbbi ula ul
n-bnadm
rruæ lqudus bla-da-tswingimm å-ma-ittiri içf-nnun.
17 ašku ul n-bnadm ar-ittiri ma-ur-ittiri rruæ lqudus, ula
rruæ lqudus ar-ittiri ma-ur-ittiri-uwl n-bnadm. hatni ar-gigun-tmmaån aylliå
ur-a-tskarm ma-ttirim. 18 walaynni iå-a-tskarm mad-awn-imala rruæ lqudus,
ur-ra-sul-tqamam å-iskraf n-ššrø.
19 han iskkirn n-bnadm, nssn mamnk ad-gan. ar-tznun ar-tfsadn ar-tšthun
i-ngratsn, 20 ar-tøbadn ilahat n-ddunit-ad ar-skarn ssiær, ar-tkrhun ar-tñin
ar-tnuwwašn ar-tbzagn f-ingratsn, ar-ttirin ad-agÐrn wiyyaã, ar-tmmaån
d-wanna ur-zgisn-igin, ar-rggmn wanna ur-didsn-ibiddn, 21 ar-ttirin ad-amñn
ma-ur-igin winsn, ar-tnufuln s-tissi ar-tmunun f-tillay-nsn Ðçšnnin, kullu
iskkirn-ad d-ma-tn-irwasn. rad-awn-iniå s-lmøqul åmklli-awn-nniå åayd izrin,
åwilli skarnin åmkan ur-rad-kšmn s-tgldit n-rbbi.
22 imma lållt n-rruæ tga lænant d-lfræ d-lhna d-œœbr,
lållt n-rruæ lqudus
ar-ntøawan wiyyaã ar-didsn-ntfulki ar-didsn-ntbddad
23 ar-didsn-ntrçu ar-bdda-nqqÐay å-içf-nnå. hati wan tiåawsiwin-ad, ur-illi
kra n-ššrø tnt-yagÐin. 24 ašku kullu wanna igan win lmasiæ yasuø, iga içf-ns
d-wad immutn f-uggjdi baš a-gis-immt kullu ma-ittiri bnadm i-içf-ns ula kullu
ma-yÐçšnn. 25 imma åilad å-nddr s-tækimt n-rruæ lqudus, illa fllannå a-nskar
s-mad-aå-imala rruæ lqudus. 26 a-ur-nssimåur içf-nnå ula-da-ntñi d-yan
ula-da-nttiri ma-igan win wiyyaã.

6
1 way-aytma, iå-n-tufam kra n-yan iãr å-ma-yÐçšnn, illa
œœabt n-ufulki
fllawn kunni lli-å-tlla lållt n-rruæ lqudus a-dids-tsawlm
gala¡iyya 232
s-lænant trarm-t s-uåaras. walaynni awiyat-stt å-içf-nnun, a-ur-tãrm ula kunni.
2 tmøawanat i-ngratun å-aynna fllawn iññayn. åmkad a-s-ra-tssafawm luœit
l-lmasiæ. 3 walaynni iå-illa ma-iåaln is-iga kra, hati isskarks f-içf-ns, ašku
ur-igi yat. 4 illa f-kud yan a-iswingim å-ma-iskar baš a-iñr is-ifulki nåd uhu.
iå-ifulki rad-as-yili ma-s-a-itfraæ d-içf-ns bla-da-itmnad å-mad-skarn wiyyaã.
5 ašku kud yan ra-yasi ma-t-id-yuškan.
6 kullu wanna itlmadn awal n-rbbi, illa fllas a-ya¡¡u lçir nna-dars-illan
d-umslmd-ns. 7 ad-ur-tjlum içf-nnun. ur-iñãar yan a-stt-izzri f-rbbi. 8 amud
nna-n-tluæm, nttan a-ra-tmgrm. yan iskarn s-ma-ittiri-uwl n-bnadm, zå-uwl-ns
a-zå-ra-imgr lmut. imma yan iskarn s-ma-ittiri rruæ lqudus, zå-rruæ
a-zå-ra-imgr tudrt idumn. 9 a-ur-ntrmay å-ufulki-ad nskar, ašku ra-nmgr œœabt
å-uzmz-ns iå-ur-nhruœœi. 10 illa fllannå a-nskar afulki å-kullu mddn åakud
nna-nufa, s-uggÐar å-aytmatnnå lli-umnnin s-lmasiæ.
11 ñrat mnšk ayd-s-mqqurnt tirra-yad-awn-in-uriå nkki s-ufus-inu.
12 imma åwilli-awn-ittinin a-tññallm i-ddat, ran ntni ad-rãun mddn s-ma-igan
win ddat, baš a-ur-rfufnn f-ssibt n-uggjdi l-lmasiæ. 13 imma ayt-tñallit-an, ula
ntni ur-a-skarn kullu ma-ityaran å-ššrø, walaynni ar-gigun-ttirin a-tññallm
i-ddat baš ad-alån içf-nsn f-ma-ityawskarn i-ddat-nnun. 14 imma nkki
ur-rad-alåå abla aggjdi n-siditnnå yasuø lmasiæ. ašku s-uggjdi l-lmasiæ
a-s-mmutå i-ddunit, immt-iyi ma-igan win ddunit. 15 imma tañallit n-ddat
ur-tgi yat, zund iå-as-tññullam zund iå-as-ur-tññullim. walaynni taåawsa
ihiyyan a-stt-igan tudrt l-ljdid lli-darun-illan.
16 ad-awn-tili sslamt n-rbbi d-rræmt-ns i-kullu winna skarnin s-tnba¡¡-ad,
a-tn-igan d-ayt-rbbi n-œœaæt. 17 imma åilad, ãalbå-awn a-ur-sul-izayd yan
i-tkrrayin-inu. ašku ibrrayn-ad usiå å-ddat-inu, ntni timitar n-yasuø ad-gan.
18 a-gigun-tili lbaraka n-siditnnå yasuø lmasiæ, ay-aytma. amin.
233

tabrat i-afsus

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø åmklli ira rbbi. i-imñlayn n-rbbi å-tmdint
n-afsus lli-zganin å-uåaras l-lmasiæ yasuø. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt
zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
3 ar-bahra-ntalå rbbi babas n-siditnnå yasuø lmasiæ,
lbarakat
lli-s-aå-ibark rbbi
ašku ibark-aå f-uwdm l-lmasiæ s-kullu lbarakat n-rruæ
lli-llanin å-tgldit n-ignna. 4 lliå ur-ta-içlq ddunit, iñli-aå
d-lmasiæ baš a-ng wins, nåus å-iñri-ns zå-kullu ma-igan løib. iænnu ginnå
5 iqœad ad-aå-ig d-tarwa-ns f-uwdm n-yasuø lmasiæ. åmkan a-ira, irãu srs.
6 ar-t-bahra-ntalå f-lænant-ad iggutn lli-s-aå-ibark f-uwdm n-yus iøzzan
7 lli-aå-ifran zå-lhalak s-idammn-ns, issitti fllannå ddnub-nnå. matta åunškad
s-tggut lænant n-rbbi lli-s-aå-ibark, 8 ula tawassna-yad d-tækimt-ad
lli-aå-d-issbayyn. 9 ašku issbayyn-aå-d taåawsa-yad intln, iml-aå-d ma-ira
a-iskr irãu srs iqœad-t f-ufus l-lmasiæ, 10 yiri a-t-issafu å-isiggÐra n-ddunit. hati
ra-issmun kullu ma-illan å-ignna ula å-ddunit, ig-t kullu å-ddu-ufus l-lmasiæ.
11 rbbi iñli-aå d-lmasiæ ula nkkÐni baš a-ng mddn-ns, åmklli iqœad nttan
lli-bdda-iskarn ma-ira å-kullu ma-ijrrun. 12 iñli-aå baš a-d-ginnå-iban lmjd-ns,
nkkÐni lli-izwarn is-n-nga rrja-nnå å-lmasiæ. 13 ula kunni, twrrim tgam wins
lliå-kÐn-in-ilkm-wawal l-læqq, a-t-igan d-lçbar ifulkin lli-s-tnjmm. lliå tumnm
s-lmasiæ ityawfka-yawn rruæ lqudus lli-f-inna rbbi ra-t-ifk i-mddn-ns, baš
a-tissanm izd wins a-tgam. 14 iga tamatart n-is-ra-issafu rbbi kullu timiçar
lli-f-inna ra-tnt-ifk i-mddn-ns. matta åunškad s-iggut lmjd n-rbbi, ar-t-ntalå
bahra.
15,16 f-mayad a-f-a-bdda-fllawn-tškarå rbbi, ašku
bulus iãalb rbbi
a-ibark ayt-afsus
sfldå f-mamnk a-tumnm s-siditnnå yasuø, øzzan darun
imñlayn n-rbbi kullutn. åakud nna-tñallaå
ar-kÐn-d-swingimå, 17 ar-tãalabå babatnnå imqqurn lli-igan rbbi n-siditnnå
yasuø lmasiæ ad-awn-yakka rruæ n-tækimt d-twassna baš a-ti-tissanm åmklli
iga. 18 ar-ti-tãalabå a-irñm alln l-løaql-nnun, baš a-tissanm ma-iga rrja-yad
iœæan lli-mi-kÐn-iñli, ula lbarakat ggutnin lli-ra-ifk i-imñlayn-ns, 19 ula
taækimt-ns lli-bahra-ginnå-itjhhdn nkkÐni lli-srs-yumnn. ašku taækimt
lli-ginnå-illan, tga-t-tækimt itjhhdn 20 lli-s-d-issnkr lmasiæ zå-lmut, issgawr-t
f-ufasiy-ns å-tattuyt n-tgldit n-ignna 21 f-uflla n-kullu lmalayka ula larwaæ ula
ssul¡at ula lquwwat, ig ism-ns f-uflla n-kraygatt ism å-ddunit ula liçrt. 22 ig-t
d-ugayyu f-kullu ma-illan, isrs kullu ma-illan å-ddu iãarn-ns s-lçir n-umnaggar
n-willi ganin wins. 23 amnaggar iga ddat l-lmasiæ, d-nttan a-å-a-itkmmal
lmasiæ lli-itkmmaln kullu ma-illan å-kraygatt mani.

2
1 imma kunni åayd izrin tgam zund iå-tmmutm
lmut ula tudrt
i-ma-igan win rbbi, f-ssibt n-ddnub-nnun ula kullu
ma-tskarm yÐçšn. 2 tkkam-ttin ar-ttidum å-uåaras n-ddunit-ad, ar-ttãfarm
afsus 234
lquwwa yÐçšnn lli-itjhhdn å-ignwan. tga rruæ lli-itækamn åilad å-åwilli
ur-sflidnin s-rbbi. 3 nkka-ttin kullwaå ar-didsn-nttidu å-uåaras-an ar-nskar
s-kullu ma-ira bnadm i-içf-ns ar-tt-ntawi åir å-iswingimn-nnå ula ššhwat-nnå.
ula nkkÐni å-uwssan-an, illa fllannå låaãab n-rbbi zund kullu mddn. 4 imma
rbbi, tggut dars rræmt, iænnu ginnå s-lænant-ns iggutn, 5 issddr-aå d-lmasiæ
åakud lliå sul nmmut å-ddnub-nnå. hati s-lænant n-rbbi a-s-tnjmm.
6 issnkr-aå-d yall-aå d-lmasiæ yasuø, issgawr-aå dids å-tgldit n-ignna, 7 baš
a-iml, åilad ula kullu mayd-d-iftan, mnšk a-s-bahra-tggut lænant-ns
lli-s-aå-ibark f-ssibt l-lmasiæ yasuø. 8 hati f-lænant-ns a-f-tnjmm lliå srs
tumnm. urd f-ssibt n-kra tskarm kunni, walaynni tga tawafka ifka-yawn-tt rbbi.
9 urd f-ssibt n-ifulkitn-nnun, baš a-ur-yalå yan içf-ns. 10 ašku rbbi
ad-aå-iskrn åmkan, ig-aå d-win lmasiæ yasuø baš a-ntnawal ifulkitn
lli-aå-zwar-ijjujad a-tn-nskar.
11 swingimad-d ma-tgam åayd izrin, kunni lli-ur-igin
sslamt lli-aå-iskr
lmasiæ
zå-ayt-rbbi. ar-awn-ttinin ‹åwilli ur-ññullinin› ašku
ur-a-ttñallam i-ddat-nnun zund ntni. 12 ur-ta-tssinm
lmasiæ å-uwssan-an, tilim å-brra n-ayt-rbbi lli-iñli ad-gn mddn-ns. ur-darun
taåamt å-id-løhd lli-s-a-yasn-imala ma-rad-asn-iskr. ur-darun rrja, ula tssnm
rbbi å-ddunit. 13 imma åilad issakmur-kÐn-d s-dars f-ssibt l-lmut l-lmasiæ
yasuø, kunni lli-sttin ikkan taggugm-n. 14 ašku iskr lmasiæ sslamt å-gr
ayt-rbbi d-ayt-tmizar yaãni, irar sin ad-gn yan, issãr aåÐrab n-tañit
lli-tn-issngaran. 15 issitti ššrø s-luœiyat-ns ula lfrayã-ns, baš a-issmun sin-ad
s-sslamt, iskr zå-gisn yat tasut l-ljdid lli-ra-ig tins. 16 åmkan a-s-iskr sslamt
å-gratnnå kullwaå d-rbbi s-lmut-ns f-uggjdi, a-ur-sul-tili tañit i-ngratnnå.
17 lliå-d-yuška lmasiæ yawi-d lçbar n-sslamt i-kunni lli-n-aggugnin, wala
i-nkkÐni lli-srs-akmurnin. 18 f-ssibt l-lmasiæ a-f-nñãar åilad a-kullu-nkšm
s-dar rbbi babatnnå s-yan-rruæ lli-ginnå-illan kullwaå.
19 ur-sul-tgim ibrraniyn ula iåribn, ašku te¡¡afm ula kunni åilad taåamt
å-gr imñlayn n-rbbi, tgm zå-ayt-tgmmi n-rbbi 20 lli-ibnnu f-llsas n-irqqasn
d-lanbiya, ig lmasiæ yasuø añru imqqurn n-uåñu. 21 nttan a-d-issmunn iñran,
ar-srsn-ibnnu yat-tgmmi n-tñallit ttyawñlay i-siditnnå. 22 ula kunni
ar-srun-ibnnu baš a-kullu-ng yat-tgmmi, izdå gis rruæ n-rbbi.

3
1 mayan a-f-a-fllawn-tãalabå rbbi, nkki bulus lli-igan
tawuri n-bulus å-gr
ayt-tmizar yaãni
aæbbas f-ism l-lmasiæ yasuø f-ssibt n-twuri lli-skarå
å-gratun kunni n-tmizar yaãni. 2 is-ur-tsfldm f-mamnk
ad-iyi-ifk rbbi lbaraka-yad baš ad-awn-tt-in-sslkmå s-darun kunni?
3 imla-yyi-d taåawsa-yad lli-intln kullu åayd izrin, uriå-awn-in fllas kra
å-tbrat-ad. 4 iå-tåram maylli uriå ra-tissanm taåawsa-yad l-lmasiæ
åmklli-stt-fhmå nkki. 5 trgs f-kullu tasutin lli-zrinin, imma åilad
issbayyn-aå-tt-id rbbi s-tækimt n-rruæ lqudus i-åwid iñli ad-gn irqqasn-ns ula
lanbiya-ns. 6 iml-aå-d lçbar ifulkin n-is-rad-kšmn ayt-tmizar yaãni å-lbarakat
n-ayt-rbbi ula å-umnaggar n-willi ganin wins, amñn ula ntni kullu ma-inna rbbi
rad-aå-t-ifk f-uwdm l-lmasiæ yasuø.
afsus 235
7 ibark-iyi rbbi ifk-iyi ad-skarå tawuri-ad l-lçbar ifulkin s-tækimt-ns
itjhhdn lli-gigi-illan. 8 waçça mññiå bahra å-gr kullu imñlayn n-rbbi, ifka-yyi
lbaraka-yad ad-tbrraæå i-ayt-tmizar n-ddunit f-tmiçar l-lmasiæ lli-ugÐrnin kullu
iswingimn n-bnadm. 9 ifk-iyi ad-malaå i-kullu mddn taåawsa-yad ihiyyan
lli-fllasn-intln kullu åayd izrin, iqœad-stt rbbi lli-içlqn kullu ma-illan. 10 ašku
åilad f-ufus n-umnaggar n-imñlayn-ns a-f-ira rbbi a-issbayyn i-ssul¡at ula
lquwwat n-ignwan mnšk a-bahra-tggut-tækimt-ns 11 lli-s-ikmml f-ufus l-lmasiæ
yasuø siditnnå maylli iqœad zå-isizwar. 12 f-ssibt n-ma-iskr lmasiæ ula f-ssibt
n-ma-srs-numn a-f-nñãar a-n-nakmur s-rbbi åilad bla-da-ntæšam
ula-da-ntiksaã. 13 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, a-kÐn-ur-tigÐrañ f-urfufn-ad
å-a-zrayå f-ssibt-nnun, ašku ar-t-zzrayå baš ad-awn-ig lçir kunni.
14 mayan a-f-ãrå f-ifaddn-inu å-lgddam n-rbbi babatnnå.
lænant l-lmasiæ
15 nttan a-ifkan ism-ad-ns ‹babatnnå› i-kullu-winna dar
tarwa å-ignna ula å-ddunit. 16 ãalbå-t ad-awn-yakka zå-tmiçar l-lmjd-ns,
issdus-kÐn å-ugÐns-nnun s-tækimt itjhhdn n-rruæ-ns, 17 baš a-izdå lmasiæ
å-uwl-nnun åmklli srs tumnm. ãalbå-t a-kÐn-iññu å-lænant izzga-kÐn gis,
18 baš a-tiñãarm a-tfhmm, kunni ula kullu imñlayn n-rbbi, mnšk a-s-tusøa
tiåzzif tattuy tdru lænant l-lmasiæ, 19 tssæssum å-uwl-nnun s-lænant-ns
lli-bahra-yugÐrn tawassna n-bnadm, ard twrrim tømmrm kullu s-ufulki n-rbbi.
20 imma åilad a-nalå rbbi lli-iñãarn a-iskr uggÐar n-kullu ma-nãalb ula
kullu ma-nswingim s-tækimt-ns itjhhdn lli-ginnå-illan. 21 ad-as-yili lmjd
å-umnaggar ula å-lmasiæ yasuø å-kud tasut n-tasutin, åilad ula kullu
mayd-d-iftan, amin.

4
1 imma åilad ra-kÐn-ãalbå bahra, nkki-ad igan aæbbas
igzman n-ddat
f-ism n-siditnnå. ãalbå-kÐn a-tskarm åmklli illa f-willi iñli
rbbi ad-gn wins. 2 ññimñayat içf-nnun ar-ttrçum ar-ttœbarm ar-ttænnum
i-ngratun. 3 skarat kullu baš a-bdda-tgm yan å-tamunt n-sslamt
lli-s-kÐn-d-issmun rruæ lqudus. 4 yat-ddat a-tgam, yili gigun yan rruæ, åmklli
darun yan rrja lli-mi-kÐn-iñli rbbi. 5 yili yan siditun ula yan-uåaras
lli-s-tumnm ula yan-udum lli-s-tddmm å-waman. 6 yili yan rbbi babas
n-kraygatt yan, ar-kÐn-itgabal, ar-srun-iskar afulki, ar-gigun-itbarak kullukn.
7 kraygatt yan ginnå, ttyawfka-yas kra l-lbaraka s-unšk lli-tlla-twafka
l-lmasiæ. 8 åmklli ityaran: «åakud lliå yattuy s-tattuyt, yawi dids åwilli inra,
ifk lbarakat i-mddn.» 9 walaynni mad-aå-imla-wawal-ad ‹yattuy›? imla-yaå
f-lmasiæ is-igguz zwar s-tdrut n-wakal. 10 ašku åwalli-d-igguzn a-igan åwalli
yattuyn tigira s-iggi n-ignwan baš a-ikmml kullu ma-illan å-kraygatt mani.
11 nttan a-ifkan i-kra ginnå ad-gn irqqasn-ns, ifk i-wiyyaã ad-sawaln
s-mad-asn-imala rbbi, ifk i-wiyyaã ad-tbrraæn s-lçbar ifulkin, ifk i-wiyyaã
ad-tgabaln ar-sslmadn mddn-ns 12 baš ad-iñãarn kullu imñlayn n-rbbi
ad-qasan tawuri n-rbbi ar-ssdusn ddat l-lmasiæ. 13 åmkad
a-s-rad-kullu-ntzayad å-uåaras l-lmasiæ ard nwrri ng yan, nissan yus n-rbbi
åmklli iga, nwrri nimåur zund lmasiæ s-tmuåra-ns ikmmln. 14 ur-sul-ra-ng
afsus 236
zund tarwa mññinin, ar-tn-itawi-waãu n-kraygatt almmud l-ljdid, ar-jllun
s-læilat n-imåãarn lli-stt-zzraynin f-mddn s-tkrkas.
15 illa fllannå a-nttini læqq s-lænant, ar-ntimåur å-tamunt l-lmasiæ lli-igan
içf-nnå. 16 nttan a-iækamn å-ddat ar-izddi igzman-ns ar-tn-issmyalla, kraygatt
agzzum å-illiå ira. åmkad a-s-ra-ttimåur ddat ar-ttdus s-lænant iå-a-iskar
kraygatt agzzum åmklli-t-id-iqqann.
17 imma åilad ra-kÐn-uœœaå s-ism n-siditnnå, iniå-awn
tinbaãin n-tudrt
l-ljdid
a-ur-sul-tskarm zund åwilli ur-ssinnin rbbi. ntni jlan-tn
iswingimn-nsn bahra, 18 illas løaql-nsn. aggugn-in f-tudrt
n-rbbi, ašku iqqur içf-nsn iqar-uwl-nsn. 19 wrrin ur-sul-a-tæšamn å-yat.
ar-skarn kullu mad-rant ššhwat-nsn, ar-zzrayn ussan-nsn å-ma-iøibn, ar-ttirin
a-tzayadn åir å-iskkirn-nsn Ðçšnnin. 20 imma kunni, urd åmkan a-tlmdm
f-lmasiæ. 21 ašku ssnå is-tsfldm bahra f-yasuø, tlmdm læqq
åmklli-t-id-issbayyn ntta. 22 tlmdm is-kÐn-i眜a a-tbddlm zå-ugÐns-nnun,
a-ur-sul-tgm åmklli tgam åayd izrin lliå ttin-tkkam ar-tskarm ma-ira içf-nnun,
tåalm is-išwa, ur-tssinm is-a-kÐn-itawi s-lhalak. 23 tlmdm is-kÐn-i眜a a-tadjm
rbbi a-kÐn-iskr zå-ljdid å-kullu ma-ttirim ula ma-tswingimm, 24 baš a-twrrim
tgm mddn l-ljdid. ašku iskr-kÐn rbbi zå-ljdid baš a-tfulkim åmklli ifulki ntta,
ar-tskarm kullu ma-t-itrãun.
25 mayan a-f-rad-awn-iniå, kkisat fllawn kullu tikrkas. illa f-kud yan
a-isawal d-gÐmas s-læqq, ašku nga kullwaå yan å-ddat l-lmasiæ. 26 iå-tqlaqlm
a-ur-tadjm åayan a-kÐn-idæi ard tskrm kra yÐçšnn. ssittiyat aqlaqal-an
ur-ta-n-tãr tafukt, 27 baš a-ur-tadjm i-iblis manizå a-n-srun-ikšm. 28 imma
wanna igan amççar, i眜a-t a-ur-sul-itakÐr. yili fllas a-igr å-kra n-twuri, içdm
s-ifassn-ns å-kra išwan, baš a-dars-yili ma-yakka i-willi ur-dar yat.
29 a-ur-tadjm kra n-iwaliwn Ðçšnnin a-tkkan infurn-nnun. sawalat
s-iwaliwn šwanin lli-ra-iøawn åwilli sflidnin å-maylli ætajjan, awin-asn-d
lbaraka. 30 a-ur-tti-tss¡iyyarm i-rruæ lqudus n-rbbi lli-awn-ifka baš a-ig
tamatart n-is-tgam wins ar-d-iruæ-wass lli-å-ra-kÐn-ifukku zå-ddunit-ad.
31 a-ur-ttñim ula-da-ttmmaåm ula-da-ttkrhum yan. a-ur-trggmm
ula-da-ttåuwwatm ula-da-ttnuwwašm å-yan. 32 illa fllawn a-ttænnum
ar-ttfulkim ar-ttœamaæm i-ngratun åmklli-awn-iœamæ rbbi f-ssibt l-lmasiæ.

5
1 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, ãfurat rbbi å-ma-iskar,
ayt-tifawt
åmklli illan f-tarwa-ns øzzanin. 2 tænnwat å-kullu mddn
åmklli ginnå iænna lmasiæ, isrs içf-ns å-lgddam n-rbbi f-ssibt-nnå zund yat-tårsi
ijddrn s-tujjut imimn.
3 walaynni a-ur-darun-yili ma-yaddrn lfsad ula ššhwat Ðçšnnin ula illa
ma-isawaln f-ma-ira a-issmun i-içf-ns. ur-yukÐi i-imñlayn n-rbbi ad-sawaln
s-åmkan. 4 anfat i-ijrman ula tajmmaøt içwan ula taãœa f-ma-iøibn.
ur-tšwi-tjmmaøt f-wan åayan, walaynni ra-išwu iå-a-bdda-ttškarm rbbi. 5 ašku
iqqan-kÐn-d a-tissanm is-ur-ra-tili taåamt å-tgldit l-lmasiæ d-rbbi i-yan itfsadn
nåd yan iskarn s-ššhwat lli-Ðçšnnin nåd yan ittirin a-issmun ma-iggutn i-içf-ns.
ašku yan ittirin ayda iggutn, iga zund iå-a-itøbad ilahat n-ddunit-ad.
afsus 237
6 a-ur-tadjm yan a-kÐn-ijlu s-iwaliwn çwanin, ašku f-ssibt l-lçКanat-an
a-f-ra-iãr låaãab n-rbbi f-willi srs rurnin tiåurdin-nsn. 7 anfat-bdda i-mddn
zund åwin.
8 ula kunni tkkam-ttin tllam å-tillas, imma åilad twrrim tkšmm s-tifawt
n-siditnnå. skarat åmklli-d-iqqann ayt-tifawt, 9 ašku å-tifawt a-å-tlla-tmgra
n-ufulki d-læqq d-kullu ma-irãan rbbi. 10 siggilat a-tissanm ma-itrãun siditnnå.
11 a-ur-tkšmm å-iskkirn çwanin n-ayt-tillas-an walaynni ššæššamat-tn,
12 ašku åaylli skarn å-tntla, ur-akkÐ-nri a-t-nbdr. 13 imma kullu ma-d-iffuån
zå-tillas s-tifawt ra-d-iban åmklli iga, 14 ula kraygatt kra-å-tsfaw tifawt
ra-ifaw ula ntta. mayad a-f-a-nttini: «faq, a-åwan i¡¡asn, tnkrd-d zå-lmut
ad-ak-yisfiw lmasiæ.»
15 tawiyat-stt å-içf-nnun a-bdda-tskarm åmklli-d-iqqann åwilli ssnnin
ma-illan, urd zund åwilli ur-ssinnin yat. 16 skarat afulki nna-mi-tufam
kraygatt tasaøt, ašku iggut ma-yÐçšnn å-uwssan-ad. 17 a-ur-tjlum d-içf-nnun
walaynni ñrat ma-gigun-ittiri rbbi. 18 a-ur-tssnufulm içf-nnun s-tissi lli-ithlakn
mddn, walaynni tømmarat s-rruæ lqudus 19 ar-tsawalm i-ngratun s-iwaliwn
n-imurign n-rbbi ula tahlilat ula talåatin nna-yawn-imala rruæ lqudus, ar-ttirirm
ar-ttasim amarg i-siditnnå zå-uwlawn-nnun, 20 ar-bdda-ttškarm rbbi babatnnå
f-kraygatt kra s-ism n-siditnnå yasuø lmasiæ.
21 illa f-kud yan a-isflid s-wayyaã. åmkad
timåarin d-irgazn
a-s-ra-ttuqqarm lmasiæ. 22 wa-timåarin, sflidamt
s-irgazn-nnunt åmklli tsflidmt s-siditnnå. 23 ašku argaz iga içf n-tmåart,
åmklli iga lmasiæ içf n-umnaggar n-willi ganin wins. ig-umnaggar ddat
l-lmasiæ, ig ntta anjjam-ns. 24 hati illa f-tmåart a-bdda-tsflid s-urgaz-ns åmklli
isflid-umnaggar s-lmasiæ.
25 imma kunni a-irgazn, tænnwat å-tmåarin-nnun, åmklli iænna lmasiæ
å-umnaggar ifk tudrt-ns fllas 26 baš a-t-iñli s-wawal-ns, issåus-t s-usird
n-waman. 27 åmkan a-iskr baš a-t-yawi zund yat-tslit ifulkin å-ur-tlli kra
n-trkkut ula kra n-iniãi ula kra igan zund åayan, baš a-zgis-iskr amnaggar
amñlay s-lmjd iggutn bla gis illa kra yÐçšnn. 28 åmkad a-s-illa f-urgaz
a-itænnu å-tmåart-ns zund ddat-ns. ašku yan itænnun å-tmåart-ns, hati içf-ns
a-å-a-itænnu. 29 ur-illi ma-itkrhun ddat-ns, walaynni ar-tt-iššuša
ar-tt-gis-itawi. åmkad a-s-a-stt-itawi lmasiæ å-umnaggar n-willi ganin wins.
30 imma nkkÐni nga igzman n-ddat-ns, 31 åmklli ityaran: «mayan
a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tmåart-ns. hatnin sin rad-wrrin gn yan.»
32 awal-ad tlla gis yat lmøna intln, ašku imla-yaå f-tamunt l-lmasiæ
d-umnaggar-ns. 33 walaynni imla-yaå-daå is-illa f-kraygatt yan gigun
a-bdda-itænnu å-tmåart-ns zund içf-ns, yili f-tmåart a-bdda-tsflid s-urgaz-ns.

6
1 imma kunni a-tarwa mññinin rad-awn-iniå, skarat
tarwa d-ayt-darsn
s-wawal n-ayt-darun åmklli ira siditnnå, ašku mayad iga
læqq gigun. 2 ityara: «awi-tt å-babak d-innak.» luœit-ad tga tamzwarut
lli-f-inna rbbi ra-ibark åwilli srs skarnin, 3 ašku izuyd inna: «baš ad-ak-yili
lçir, tåzzif tudrt-nnk f-wakal.» 4 imma kunni a-id-babatsn rad-awn-iniå,
afsus 238
a-ur-tssqlaqalm tarwa-nnun, walaynni rbbat-tn s-ulmmud n-siditnnå
ar-asn-tmalam mamnk a-s-srs-skarn.
5 imma kunni a-içddamn rad-awn-iniå, skarat s-wawal
içddamn
d-id-siditsn
n-id-siditun n-ddunit-ad, ar-tn-ttuqqarm ar-ttadrm
i-içf-nnun å-lgddam-nsn. skarat s-iwaliwn-nsn s-nniyt
n-uwl-nnun zund s-iwaliwn l-lmasiæ. 6 a-ur-tskarm åir baš a-kÐn-ñrn mddn
škrn-kÐn, walaynni çdmat åmklli-d-iqqann içddamn l-lmasiæ, ar-bdda-tskarm
ma-ira rbbi s-nniyt-nnun. 7 çdmat s-lfræ zund iåd siditnnå a-mi-ttçdamm urd
bnadm, 8 tissanm is-ra-irar siditnnå i-kraygatt yan f-ma-iskar ifulki, ig-iyt
ismg nåd win içf-ns.
9 imma kunni a-id-siditsn rad-awn-iniå, skarat afulki i-içddamn-nnun
bla-da-tn-tssiwidm. ašku tssnm is-illa yan å-ignna, iga siditsn ig siditun ula
kunni, ur-a-iskar s-uwdmawn.
10 awal-inu iggÐran iga-t: dusat å-siditnnå s-tdwast-ns
imqlad n-rbbi
itjhhdn. 11 asiyat kullu imqlad n-rbbi baš a-tiñãarm
a-ttãaããam læilat n-iblis. 12 ašku urd bnadm a-d-ntmmaå, walaynni larwaæ
Ðçšnnin ula ljnun tjhhdnin ula ssul¡at n-ignwan ula lquwwat n-tillas
n-ddunit-ad. 13 mayan a-f-rad-awn-iniå, asiyat kullu imqlad n-rbbi, baš
a-tiñãarm a-tbiddm tzgam å-wass yÐçšnn, tmmaåm ar isiggÐra sul tbiddm.
14 biddat åilad tzgam. bkisat s-tagÐst l-‹læqq›, tgm i-idmarn-nnun abannk
n-‹rrãa n-rbbi›, 15 tqqnm i-iãarn-nnun turñiyin n-‹zzøamt s-tbrraæt l-lçbar
n-sslamt›, 16 tasim tamsntlt n-‹ttiqa å-rbbi› lli-iñãarn a-n-fllawn-tæœar kullu
iñãkan jddrnin lli-s-a-kÐn-ikkat iblis. 17 gat f-içf-nnun asddul n-‹ujnjm›,
tamñm å-ufus-nnun taññit n-‹wawal n-rbbi› lli-awn-ifka rruæ lqudus,
18 ar-ttñallam å-kraygatt luqt åmklli-awn-imala rruæ lqudus, ar-ttãalabm rbbi
f-kraygatt kra, trarm løaql bla-da-ttrmaym, ar-bdda-ti-ttãalbm a-itøawan kullu
willi iñli ad-gn wins.
19 ãalbat rbbi flla ula nkki, ad-iyi-iml ma-rad-iniå åakud nna-sawalå
s-mddn, baš a-tbrraæå s-zzøamt f-lçbar ifulkin i-willi ur-jju-fllas-sfldnin.
20 hati åilad ‹amazan å-iskraf› ad-giå f-ssibt l-lçbar-ad. ãalbat rbbi
a-yyi-iøawn ad-sawlå s-zzøamt åmklli-yyi-d-iqqann.
21 imma åilad, uznå-awn-in tiçikus. iga gÐmatnnå iøzzan, ig açddam
ifulkin n-siditnnå. rad-awn-yini kullu f-mamnk ad-giå ula mad-skarå.
22 mayad a-f-awn-t-in-uznå, baš a-tissanm mamnk a-nga, izzøam
ulawn-nnun.
23 ad-awn-tili sslamt ay-aytma kullukn. ãalbå rbbi babatnnå d-siditnnå
yasuø lmasiæ ad-awn-ifk a-ttænnum i-ngratun ar-ttamnm bahra. 24 a-tili
lbaraka i-kullu willi ittirin siditnnå yasuø lmasiæ s-tayri idumn.
239

tabrat i-filibbi

1
1 zå-bulus d-timutaws, içddamn l-lmasiæ yasuø, i-kullu imñlayn l-lmasiæ
yasuø å-tmdint n-filibbi ula ingabaln d-imøawann-nnun. 2 ad-awn-tili lbaraka
d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
3 ar-tškarå rbbi-nu åakud nna-fllawn-swingimå.
bulus iãalb rbbi
a-ibark ayt-filibbi
4 ar-tfraæå åakud nna-ti-tãalabå f-ssibt-nnun kullukn,
5 ašku ar-didi-ttmøawanm å-twuri l-lçbar ifulkin zå-wass
amzwaru sul s-åassad. 6 hati ssnå mayad bahra: rbbi lli-gigun-igran afulki
ra-t-issafaw ard ikmml å-wass lli-å-ra-d-iwrri lmasiæ yasuø.
7 iqqan-iyi-d a-gigun-swingimå kullukn åmkan, ašku usiå-kÐn-bdda
å-uwl-inu. lliå a-tæamaå f-lçbar ifulkin ar-t-zzgaå å-uwlawn n-mddn, ula åilad
å-tyamañå iliå å-iskraf, tkšmm didi kullukn å-lbaraka n-twuri-ad. 8 rbbi
a-flla-igan inigi, yissan mamnk a-yyi-inqqa-umarg-nnun, ar-kÐn-ttiriå s-tayri
l-lmasiæ yasuø.
9 imma åilad ar-tãalabå rbbi ad-awn-issigat bahra lænant n-ingratun,
ifk-awn a-tissanm kullu ma-igan win læqq ar-ta¡¡um ma-išwan zå-ma-yÐçšnn.
10 åmkad a-s-ra-tiñãarm a-bdda-ttnawalm afulki, tåusm zå-kullu ma-igan løib
ula kullu ma-iššæššamn mddn ar ass lli-å-ra-d-yašk lmasiæ. 11 rad-awn-tigat
œœabt n-ufulki lli-gigun-iskar yasuø lmasiæ, iban gigun lmjd n-rbbi, alån-t mddn
f-ssibt-nnun.
12 way-aytma, riå a-tissanm åayad-iyi-ijran izuyd
ifræ bulus
s-mad-as-ijran
å-twassna l-lçbar ifulkin, 13 aylliå ssnn kullu imçzniyn
l-lqœr d-wiyyaã ggutnin izd f-ssibt l-lmasiæ a-f-tyamañå.
14 ula aytmatnnå, iggut gisn ma-iwrrin idus å-siditnnå f-ssibt n-iskraf-inu.
zømn bahra ar-tbrraæn s-uggÐar s-wawal n-rbbi, ur-a-tiksaãn yat.
15 ssnå kra gisn ar-ttirin ad-zzwurn ssimåurn içf-nsn, åayan ka-f-a-tbrraæn
f-lmasiæ. walaynni illa sul mad-dar-tlla nniyt iœfan, 16 ar-tbrraæn f-ssibt
l-lænant lli-gisn-illan, ašku ssnn is-iyi-d-yiwi rbbi s-åid baš ad-tæamaå f-lçbar
ifulkin. 17 imma wiyyaã yaãni urd s-uwl iœfan a-s-a-tbrraæn f-lmasiæ, ašku
ran ad-amñn åir kra i-içf-nsn, irin ad-iyi-ssigatn tanukmut å-læbs. 18 imma
nkki, ma-rad-iniå? abla-ad-fræå iå-a-sflidn mddn i-tbrraæt f-lmasiæ, ig-iyt f-imi
n-ayt-sin-uwdmawn nåd wid dar ul iœfan.
hati rad-sul-fræå, 19 ašku mayd-iyi-ijran, ssnå is-ra-zgis-njmå tigira f-ssibt
n-ma-flla-ttãalabm rbbi ar-iyi-itøawan rruæ n-yasuø lmasiæ. 20 iggut gigi rrja,
iriå bahra ad-skarå kullu ma-yyi-d-iqqann s-zzøamt iggutn, baš
a-gigi-tban-tmuåra l-lmasiæ åilad zund kraygatt luqt, iå-sulå ula iå-mmutå.
21 ašku dari nkki: iå-ddrå, lmasiæ a-igan tudrt-inu. iå-mmutå, rad-iyi-yili
ma-yufn tudrt-ad. 22 ur-ssinå manwa ra-gisn-iriå, ašku iå-sulå å-ddat
rad-iñãarå ad-zaydå å-twuri-ad ifulkin. 23 riå mayad ula mayan s-sin. riå
bahra ad-ffuåå ddunit-ad iliå d-lmasiæ, ašku ifulki mayan s-uggÐar.
24 walaynni f-ssibt-nnun ra-yaf ad-qamaå å-ddat. 25 ssnå bahra is-yuf
åmkad. rad-sulå qamaå didun kullukn baš a-ttzayadm ar-ttfraæm å-uåaras
filibbi 240
n-siditnnå. 26 åmkad a-s-rad-bahra-ttfraæm s-lmasiæ yasuø f-ssibt-inu åakud
lliå ra-n-daå-darun-aškå.
27 walaynni illa fllawn a-tskarm s-ma-d-imšaškan d-lçbar ifulkin l-lmasiæ.
ašku riå a-bdda-fllawn-sflidå is-kullu-tzgam å-yan-uåaras, iå-d-fllawn-aggugå
nåd iå-n-darun-uškiå, ar-kullu-ttçdamm s-yat-tnba¡¡ baš a-tsslmadm læqq
l-lçbar ifulkin åmklli iga 28 bla-da-ttiksaãm zå-willi-kÐn-ssrfufunnin. åmkad
a-s-rad-ñrn is-llan ntni å-uåaras l-lhalak tilim kunni å-uåaras n-ujnjm, ašku
rbbi a-ra-kÐn-ijjnjm. 29 ašku lliå-awn-ifka a-tamnm s-lmasiæ, ifka-yawn ula
tarfufnt f-ssibt-ns. 30 tkšmm ula kunni s-imiå lli-tñram mmaåå srs nkki, tsfldm
ula åilad is-a-sul-srs-tmmaåå.

2
1 is-ur-tdusm tzømm f-ssibt n-ma-tgam win lmasiæ?
uguz l-lmasiæ ula
tattuyt-ns
is-ur-a-kÐn-tssfjjij tayri-ns? is-ur-a-tssæssam s-tamunt
n-rruæ-ns? is-ur-darun lænant ula lmæbbt iggutn
n-ingratun? 2 lliå darun illa kullu mayan, ra-kÐn-ãalbå ad-iyi-tkmmlm
lfræ-inu, tgm kullu yan å-iswingimn-nnun ula tayri-nnun, tmunm å-yan-uåaras,
tmšaškam-d å-yat-tnba¡¡. 3 a-ur-tskarm kra f-a-tzzwurm içf-nnun ula-da-ttirim
a-tmlm is-tgam kra, walaynni ññimñayat içf-nnun ar-bdda-ttggam wiyyaã
d-ma-kÐn-yufn. 4 illa f-kud yan gigun a-ur-iswingim åir å-ma-ira i-içf-ns,
walaynni a-iswingim ula å-ma-rad-irin wiyyaã.
5 illa fllawn a-tswingimm åmklli iswingim lmasiæ yasuø. 6 iga ntta åmklli
iga rbbi, walaynni ur-iåwi å-mayan a-n-sul-iqama åmklli iga rbbi. 7 hati ifl-n
kullu mad-dars-illan, iwrri ig zund ismg, ilul å-œœurt n-bnadm. 8 lliå iga s-ssift
n-bnadm, yadr-d i-içf-ns, iskr kullu ma-gis-ira rbbi aylliå immut s-lmut išqan
f-uggjdi. 9 f-mayan a-f-t-yull rbbi s-tattuyt n-ignna, ifk-as ism lli-yugÐrn
kraygatt ism, 10 baš a-d-iknu kraygatt afud s-ism n-yasuø, å-ignna ula
å-wakal ula å-ddu-wakal, 11 yini kraygatt ils: «yasuø lmasiæ a-igan sidis
n-kullu ma-illan.» åmkad a-s-rad-kullu-uqqrn lmjd n-rbbi babatnnå.
12 f-mayan a-f-ra-kÐn-uœœaå ay-aytma øzzanin, ašku
itran å-tillas
n-ddunit
ssnå is-tram a-tskarm ma-fllawn-illan, åilad
å-d-fllawn-aggugå åmklli-ti-tskarm åakud
lliå-n-didun-lliå. f-mayan a-f-rad-awn-iniå: skarat kullu baš a-tssafum ajnjm
lli-s-tnjmm, ar-bahra-ttuqqarm rbbi ar-bdda-stti-ttawim å-ma-ira ntta. 13 ašku
rbbi a-bdda-gigun-iækamn baš a-ttirim ma-t-irãan ar-srs-tskarm.
14 zaydat å-kullu mayad bla-da-ttngmugm ula-da-ttñim, 15 baš a-tåusm
bla gigun illa kra l-løib, tgm tarwa šwanin n-rbbi å-wammas n-tasut-ad yÐçšnn
ijlan. ha-kunni zund itran å-ignwan a-s-a-tfawm å-wammas-nsn,
16 ar-asn-tmalam awal n-tudrt. mayan a-s-rad-srun-fræå bahra å-wass
lli-å-ra-d-yašk lmasiæ, ñrå is-urd bla lfaytt a-s-a-tazzalå ar-tnhatafå å-darun.
17 waçça iå-rad-ffin idammn-inu f-iggi n-twafka l-liman-nnun zund aman
n-waãil lli-tffin mddn f-twafkiw-nsn å-lgddam n-rbbi, ha-yyi rãiå s-mayan,
fræå srun kullukn. 18 ula kunni illa fllawn a-srs-trãum, tfræm didi.
19 ar-trjuå å-siditnnå yasuø ad-awn-in-aznå timutaws
tugga f-timutaws
d-abafruditus
å-mayd-d-yakmurn baš a-yyi-d-issfræ ula nkki s-kra
filibbi 241
l-lçbar zå-darun. 20 ur-dari yan iswingimn zund nttan, ar-tt-itawi bahra
å-mamnk a-tgam. 21 ašku kud yan ar-iswingim å-ma-igan wins, urd ma-igan
win yasuø lmasiæ. 22 imma kunni tssnm f-timutaws is-ifulki bahra, tissanm
mamnk a-didi-itçdam zund arraw d-babas å-twuri l-lçbar ifulkin. 23 ar-trjuå
a-t-in-aznå åilad, walaynni ar-tqlå ard ñrå ma-s-rad-iyi-tggÐru åid. 24 ha-yyi
tiqqnå å-siditnnå ra-n-aškå ula nkki s-darun å-mayd-d-yakmurn.
25 swangmå is-ra-yaf ad-awn-in-rarå ula gÐmatnnå abafruditus
lli-didi-itçdamn ar-itbddad å-tama-nu. iga amazan-nnun, tuznm-t-id
a-yyi-iøawn å-ma-yyi-i眜an. 26 ašku ar-t-inqqa-umarg-nnun kullukn, ¡iyyr-as
lliå issn is-tsfldm f-tmaãunt-ns. 27 s-œœaæt yuãn bahra aylliå illa f-lmut, imma
rbbi iænna gis. iænnu flla ula nkki lliå-t-ijjujji, ikkis flla taåuft-an zå-tåufiwin
yaãni. 28 mayad a-f-riå ad-awn-t-in-aznå åilad baš a-ti-tñrm tfræm dids, wala
a-sul-asiå taåuft-ns nkki. 29 šškšmat-t s-darun, tfræm srs bahra s-ism
n-siditnnå. talåat mddn zund åwad, 30 ašku çda ur-immut f-ssibt n-twuri
l-lmasiæ. ur-iåwi å-tudrt-ns ašku ira a-yyi-itøawan å-maylli mi ur-tñãarm
kunni.

3
1 way-aytma, awal-inu iggÐran iga-t: «fræat å-siditnnå.»
mamnk a-s-ra-nrãu
rbbi?
ur-flla-iññay ad-awn-daå-araå mayad, walaynni
ra-kÐn-iøawn a-ur-tjlum. 2 rarat løaql zå-ayt-iskkirn-an
Ðçšnnin, ašku zund iãan ad-gan, ar-tbbin ddat n-mddn. 3 imma ayt-tñallit
iœæan, a-tn-igan d-nkkÐni urd ntni. ar-ntøbad rbbi s-tækimt n-rruæ-ns, ar-ntzøam
f-ssibt l-lmasiæ yasuø. ur-a-nbnnu f-ma-igan win ddat n-bnadm. 4 mrad is-riå
nkki, illa dari å-ddat-inu ma-f-a-bnnuå. ašku iå-illa kra n-yan iåaln is-dars
kra-f-a-ibnnu f-iskkirn n-ddat, illa dari mayan s-uggÐar. 5 ññullan-iyi å-wis
tam-uwssan, gå zå-ayt-rbbi, zå-tqbilt n-bnyamin, ar-sawalå s-iwaliwn
n-ayt-yudaya zå-mññiy-inu. kkiå-ttin giå afarisi, ar-skarå s-ššrø kullut.
6 iøzzu-dari-uåaras-an bahra, aylliå a-ssrfufunå ayt-umnaggar l-lmasiæ.
ar-skarå kullu ma-flla-illan baš ad-trãuå rbbi s-ufulki lli-igan win ššrø.
7 walaynni kullu kra æasbå iga-yyi afulki å-uwssan-an, æasbå-t åilad ur-igi
yat f-ssibt l-lmasiæ. 8 æasbå kullu tiåawsiwin-an zund ur-gint yat, ašku tlla
dari åilad ma-tnt-yufn bahra, a-stt-igan d-twassna l-lmasiæ yasuø lli-iwrrin iga
sidi. f-ssibt-ns a-f-giå tiåawsiwin-an d-irkan, flå kullu ma-dari-illan baš
ad-iyi-yili lmasiæ, 9 gå ula nkki wins. ur-sul-a-skarå f-ad-trãuå rbbi s-iskkirn
n-ššrø, walaynni irãa flla f-ssibt n-mad-umnå s-lmasiæ. ašku åmkad a-s-a-itrãu
rbbi f-kullu-willi srs umnnin. 10 imma åilad riå ad-issanå lmasiæ ula taækimt
itjhhdn lli-t-id-issnkrn zå-lmut, issanå ula tamunt n-tmmariw-ns, iriå ad-gå
zund nttan å-lmut-ns 11 ard nkrå ula nkki zå-gr willi mmutnin.
12 ur-nniå izd nkkin a-iruæn kullu mayad ula kmmlå gis,
tizzla lli-s-ira bulus
a-ilkm ttmi
walaynni ar-tzayadå s-lgddam baš ad-amñå
maylli-f-iyi-yumñ lmasiæ yasuø. 13 way-aytma, ur-nniå
is-t-umñå åilad, walaynni yat-tåawsa kad-skarå: ar-n-falå ma-illan å-tåurdin,
ar-ttiduå s-ma-illan å-lgddam. 14 ar-tazzalå ad-ruæå ttmi, baš ad-amñå lkas
lli-igan tudrt n-uflla lli-s-iyi-d-iåra rbbi f-uwdm l-lmasiæ yasuø.
filibbi 242
15 i眜a-yaå a-nswingim åmkan, kullu wanna ginnå imqqurn å-uåaras
n-rbbi. walaynni iå-darun kra n-iswingimn yaãni, rad-awn-iml rbbi
tiåawsiwin-an åmklli gant. 16 imma åilad illa fllannå a-bdda-nskar s-tnbaãin
lli-nlmd.
17 way-aytma, skarat kullukn zund nkki, tãfurm åwilli munnin d-uåaras
lli-awn-nmla. 18 ašku nniå-awn-t kigan d-twaliw, iniå-awn-t-daå åilad
s-im¡¡awn: iggut ma-iskarn zund iå-ur-igi-uggjdi l-lmasiæ yat. 19 rad-ggÐrun
ntni s-lhalak, ašku ar-tøbadn adis-nsn. åaylli-s-a-tfraæn a-ra-tn-iššæššm, ašku
ar-tsalan åir ma-igan win ddunit-ad. 20 imma nkkÐni nga ayt-ignna. nga-n
rrja-nnå å-unjjam lli-ra-d-yašk zå-ignna ar-srs-ntql, a-t-igan d-siditnnå yasuø
lmasiæ. 21 nttan a-ra-irar ddat-nnå n-wakal a-tg zund ddat-ns l-lmjd s-tækimt
lli-s-iñãar a-ig kullu ma-illan å-ddu-ufus-ns.

4
1 way-aytma, tøzzam dari bahra,
lfræ d-sslamt
ar-iyi-inqqa-umarg-nnun. kunni a-s-a-tfraæå, tgm ttaj
n-içf-inu. way-aytma øzzanin, illa fllawn a-tzgam åmkan å-siditnnå.
2 rad-ãalbå zå-afudiyya, ãalbå ula zå-sintiça, a-d-mšaškant i-ngratsnt
å-tamunt n-siditnnå. 3 ãalbå-k ula kiyi ay-amøawn-inu ifulkin, a-tøawnt
timåarin-an. çdmnt ntnti å-twuri l-lçbar ifulkin å-tama-nu nkki d-klimantus
d-imøawann-inu yaãni lli-mi-tyaran ismawn-nsn å-warra n-willi ¡¡afnin tudrt
idumn.
4 fræat-bdda å-siditnnå. ra-t-daå-iniå, fræat. 5 mlat i-kullu mddn mnšk
a-illa œœbr-nnun. hati yakmur-d siditnnå. 6 a-ur-tasim taåuft f-kra, walaynni
tññallat ar-ttãalabm rbbi f-kraygatt kra, ar-ti-ttškarm ar-as-ttinim
f-aynna-kÐn-i眜an. 7 åmkad a-s-rad-awn-tili sslamt n-rbbi lli-yugÐrn
iswingimn n-bnadm, ra-tgabl ul-nnun ula løaql-nnun å-tamunt l-lmasiæ yasuø.
8 way-aytma, awal-inu iggÐran a-t-igan: a-tswingimm å-ma-igan læqq ula
ma-å-illa ma-ttuqqarm ula ma-yÐåñann ula ma-iåusn ula ma-imimn ula
ma-išwan. iå-illa kra ifulkin ula kra-å-illa ma-ttalåm, swingimat
å-tåawsiwin-ad. 9 kullu ma-zgigi-tlmdm tamñm-t tsfldm-as tñrm-t gigi, skarat
srs. åmkad a-s-rad-bdda-didun-yili rbbi n-sslamt.
10 imma åilad fræå bahra å-siditnnå ašku twrrim
kra iøzzan ilmd-t
bulus
ar-gigi-tswingimm. ssnå is-a-bdda-gigi-tswingimm,
walaynni ur-tñãarm a-tskrm kra ar åilad. 11 urd f-ssibt
n-ætajjaå kra a-f-nniå mayan, ašku lmdå ad-qnøuå s-aynna-dari-illan.
12 iå-dari-idrus ula iå-dari-iggut, ssnå ma-rad-skrå. ašku lmdå kra iøzzan,
issanå mamnk ad-tqnaøå s-kullu kra-yyi-ijran. zund iå-šbøaå tirmt zund
iå-qamaå s-lañ, zund iå-dari ma-iggutn zund iå-dari ma-idrusn. 13 ñãarå
i-kraygatt kra s-tdwast l-lmasiæ lli-yyi-issdusn.
14 imma kunni, afulki ayd-gigi-tskrm åilad å-didi-tbiddm å-tnukmut-inu.
15 tssnm kunni n-filibbi, åakud lliå ffuåå tamazirt n-makiduniyya å-uwssan
zwarnin l-lçbar ifulkin, ur-didi-ibidd kra n-umnaggar å-‹fk-amñ› abla kunni
waædukn. 16 imma kunni, lliå-n-qamaå å-tmdint n-tasaluniki taznm-iyi-n
lmøawnt urd åir yat-twal ula snat åakud lliå ætajjaå. 17 urd nkkin a-iran kra
filibbi 243
i-içf-inu, walaynni riå ad-darun-tigat œœabt å-læsab-nnun. 18 imma åilad
ha-yyi šbøaå, yili dari ma-yufan zå-lçir, ašku issruæ-iyi-d abafruditus
maylli-yyi-di-tuznm. iga zund tujjut imimn ula zund yat-twafka ittrsn å-lgddam
n-rbbi lli-s-ifræ irãu srs. 19 rbbi lli-mi-giå wins rad-awn-yakka kullu
ma-tætajjam zå-tmiçar l-lmjd-ns f-uwdm l-lmasiæ yasuø. 20 rbbi babatnnå
a-bdda-ntalå åilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.
21 ar-n-tsllamå f-kullu imñlayn l-lmasiæ yasuø. ar-n-fllawn-tsllamn
aytmatn lli-didi-llanin. 22 ar-n-kullu-fllawn-tsllamn imñlayn n-åid, bahra åwid
ganin zå-tgmmi n-qayœr. 23 a-gigun-tili lbaraka n-siditnnå yasuø lmasiæ.
244

tabrat i-kulussi

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø åmklli ira rbbi, d-zå-gÐmatnnå timutaws.
2 i-aytmatnnå å-tmdint n-kulussi, a-tn-igan d-imñlayn n-rbbi lli-zganin
å-uåaras l-lmasiæ. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi babatnnå.
3 ar-bdda-ntškar rbbi babas n-siditnnå yasuø lmasiæ
lçbar ifulkin
åakud nna-yas-ntñalla f-ssibt-nnun. 4 ašku nsfld
f-mamnk a-tumnm s-lmasiæ yasuø, øzzan darun kullu imñlayn n-rbbi, 5 ašku
illa darun rrja iœæan f-maylli-awn-in-iæãa rbbi å-ignna. mayd-å-a-ttrjum, tsfldm
fllas åakud lliå-kÐn-in-ilkm-wawal l-læqq lli-igan lçbar ifulkin. 6 lçbar-ad
ar-itkka ddunit kullutt, ar-yakka œœabt å-kraygatt mani, åmklli iskar œœabt
å-darun zå-wass amzwaru lli-å-tsfldm f-lbaraka n-rbbi tissanm læqq åmklli iga,
sul s-åilad. 7 ilkm-kÐn-in f-imi n-abafras lli-didnnå-itmøawann, ig açddam
iøzzan ifulkin l-lmasiæ f-ssibt-nnun. 8 inna-yaå-d is-kÐn-iømmr rruæ lqudus
s-tayri n-aytmatn.
9 f-mayan a-f-a-bdda-ntñalla ar-ntãalab rbbi f-ssibt-nnun, zå-wass
lli-å-fllawn-nsfld sul s-åassad. ar-t-ntãalab ad-awn-issbayyn kullu
ma-gigun-ittiri s-twassna ula taækimt lli-rad-awn-imala rruæ lqudus. 10 åmkan
a-s-rad-kullu-tgm åmklli-d-iqqann åwilli ganin win siditnnå, ar-tskarm
s-ma-t-irãan, tili gigun œœabt n-kullu ma-igan afulki, tzaydm tissanm rbbi
åmklli iga. 11 ar-ntãalab rbbi a-kÐn-issdus s-tækimt-ns itjhhdn baš a-ttœbarm
bla-da-ttrmaym, 12 ar-ttfraæm ar-ttškarm rbbi babatnnå lli-awn-ifkan taåamt
å-lwrt lli-ra-yili i-imñlayn-ns å-tgldit n-tifawt. 13 ijjnjm-aå-d kullu zå-tgldit
n-tillas, išškšm-aå-d s-tgldit n-yus iøzzan 14 lli-aå-ifukkan issitti fllannå
ddnub-nnå.
15 iga lmasiæ œœurt n-rbbi, iml-aå mamnk a-iga åwalli
lmasiæ a-izwarn
kullu ma-illan
ur-jju-iñri yan. ig içfddi izwur kullu ma-içlq rbbi. 16 ašku
srs a-s-ityawçlaq kraygatt kra å-ignwan ula å-wakal,
maylli ibann i-walln n-bnadm ula maylli ur-asnt-ibann, lmalayka ula larwaæ
ula ssul¡at ula lquwwat n-ignwan. s-lmasiæ a-s-ityawçlaq kullu ma-illan, ig
kullu wins. 17 illa ntta ur-ta-illi kra yaãni, d-nttan a-izzgan kraygatt kra
å-illiå-t-id-iqqan a-yili.
18 iga lmasiæ içf n-ddat lli-igan amnaggar n-mddn-ns. nttan a-igan
amzwaru, ig içfddi n-willi-d-nkrnin zå-lmut, baš a-ig nttan anmåur n-kullu
ma-illan. 19 ašku iqœad rbbi a-gis-yili-ufulki-ns ikmmln. 20 f-uwdm-ns
a-f-iqœad rbbi a-irar i-içf-ns kullu ma-illan å-wakal ula å-ignwan, iskr sslamt
å-gras d-mddn f-ssibt n-idammn l-lmasiæ lli-ffinin lliå immut f-uggjdi.
21 imma kunni tkkam-ttin taggugm-n zå-rbbi, tgm inuwwašn-ns f-ssibt
n-iswingimn-nnun d-iskkirn-nnun lli-Ðçšnnin. 22 imma åilad iskr sslamt
å-gratun dids f-ssibt l-lmut l-lmasiæ åakud lliå i¡¡af ddat n-bnadm.
ra-kÐn-išškšm s-lgddam-ns tåusm tfulkim bla-gigun-illa kra l-løib. 23 åmkad
a-ra-iskr iå-tzuydm tzgam å-lmasiæ tamñm-bdda gis bla tflm rrja iœæan
kulussi 245
lli-f-tsfldm å-wawal l-lçbar ifulkin. lçbar-ad a-mi-ttkka-tbrraæt-ns kullu ddunit,
wrriå gå açddam-ns ula nkki bulus.
24 fræå åilad s-trfufnt-ad å-a-zrayå f-ssibt-nnun. ašku
tawuri n-bulus ula
tarfufnt-ns
ar-tkmmalå s-ddat-inu ma-iqaman å-trfufnt l-lmasiæ
f-ssibt n-ddat-ns lli-igan amnaggar n-mddn-ns. 25 wrriå
giå açddam i-umnaggar-ad lliå-iyi-iñli rbbi ad-skarå tawuri-ad, sslkmå-awn-in
kullu iwaliwn-ns. 26 ašku maylli intln kullu åayd izrin, ur-t-ssinn mddn
n-tasutin lli-zrinin, hati issbayyn-t-id rbbi åilad i-imñlayn-ns. 27 iqœad
ad-aå-d-iml taåawsa-yad bahra ifulkin ihiyyan lli-s-ra-ibark kullu timizar
n-ddunit. åmkad a-tga: illa lmasiæ å-uwl-nnun ad-awn-ifk rrja iœæan
n-is-ra-n-tkšmm s-lmjd-ns. 28 hati lmasiæ a-f-a-ntbrraæ i-kullu mddn,
ar-ntnœaæ kud yan, ar-nsslmad kud yan s-kullu ma-igan taækimt, baš
a-n-nšškšm kud yan s-lgddam n-rbbi imqqur å-lmasiæ. 29 f-åmkan
a-f-a-tnhatafå ar-kkatå takrrayt s-kullu jjhd l-lmasiæ lli-yyi-issdusn s-tækimt-ns
iggutn.

2
1 riå a-tissanm mnška n-tkrrayt ad-kkatå f-ssibt-nnun ula f-ssibt n-aytmatn
n-lawdikiyya ula f-kullu wiyyaã ur-jju-ñrinin udm-inu. 2 walaynni ar-skarå
kullu mayad baš ad-zømn-uwlawn-nsn, gn kullu yan s-tayri n-ingratsn, tili-asn
lbaraka n-twassna ikmmln f-maylli intln åayd izrin. ašku rbbi issbayyn-aå-d
lmasiæ, 3 d-nttan a-å-tlla-kullu-tækimt n-rbbi ula tawassna-ns ihiyyan.
4 nniå-awn mayad baš a-kÐn-ur-ijlu yan s-tkrkas.
5 waçça-d-fllawn-yaggug-uwdm-inu, illa-n-didun-uwl-inu. hati fræå åilad
å-fllawn-sfldå is-tzgam å-tamunt n-ingratun tamñm kullu å-lmasiæ.
6 ssnå is-tgam lmasiæ yasuø d-siditun. d-mayan
tamunt d-lmasiæ
a-f-rad-awn-iniå, skarat-bdda ma-ira. 7 zzugzat tadrut
n-llsas-nnun å-lmasiæ ar-fllas-tbnnum, tamñm gis ar-ttdusm åmklli tlmdm,
ar-bdda-ttškarm rbbi.
8 awiyat-stt å-içf-nnun a-kÐn-ur-iåwi yan s-iswingimn n-bnadm ula
s-tkrkas çwanin lli-mi-tsfldm zå-tasutin lli-zrinin. han tinbaãin n-ddunit
ad-gant, urd tin lmasiæ. 9 imma lmasiæ, nttan a-å-illa-kullu-ufulki n-rbbi
ikmmln å-ddat-ns. 10 ula kunni, tlla-yawn tudrt ikmmln f-ssibt n-ma-tgam win
lmasiæ lli-iækamn å-kullu ssul¡at ula lquwwat n-ignwan. 11 nttan
a-kÐn-issåusn, urd s-tñallit lli-tbbin mddn å-ddat-nsn, walaynni issåus-kÐn
zå-ma-issrkan ul n-bnadm. 12 ašku åakud lliå tddmm s-udum n-waman,
ttyawmãalm d-lmasiæ tnkrm-d dids, ašku tumnm s-tækimt itjhhdn n-rbbi
lli-t-id-issnkrn zå-lmut.
13 åayd izrin tgam zund iå-tmmutm i-ma-igan win rbbi f-ssibt
n-ddnub-nnun ula f-ssibt ma-ur-jju-tskirm s-ššrø. imma åilad issddr-kÐn rbbi
d-lmasiæ. iœamæ-aå f-kullu ddnub lli-nskr, 14 isfiã talluæt l-læsab
lli-fllannå-iækamn s-luœiyat lli-s-ur-nskir. ikkis-t-in fllannå, yut-as tigusin
f-uggjdi. 15 f-uggjdi a-f-inra lmasiæ ssul¡at d-lquwwat n-ignwan, ikkis-asnt
imqlad-nsnt, iml i-kullu mddn is-tnt-inra.
kulussi 246
16 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, a-ur-tadjm yan ad-awn-in-išškšm luœiyat
f-ma-ra-tšttam ula ma-ra-tssam, ula f-kra l-løid ula talalit n-wayyur ula kra
n-uwssan n-usunfu. 17 ašku tiåawsiwin-an gant åir amalu n-ma-ra-yili. imma
lmasiæ, nttan a-iœæan. 18 a-ur-tadjm mddn-an a-fllawn-tækamn. rad-awn-ttinin
a-bahra-ttadrm i-içf-nnun ar-ttøbadm lmalayka. ar-bnnun ntni f-mad-ñrran
å-twargiwin-nsn, ar-ssfurrugn s-iswingimn l-løaql-nsn, 19 walaynni ur-umñn
å-lmasiæ lli-igan içf n-umnaggar, ar-issdus ddat kullutt, ar-issmyalla igzman-ns
d-içsan-ns baš a-ttimåur ddat åmklli ira rbbi.
20 s-lmut l-lmasiæ a-s-tmmutm kunni i-tnbaãin
tinbaãin n-tudrt
l-ljdid
n-ddunit-ad. mayan a-f-ra-kÐn-sqsaå, maç aylliå
a-sul-tskarm zund iå-tgam win ddunit? maç aylliå
a-tskarm s-luœiyat n-mddn? ar-ttinin: 21 «a-ur-ttasim åwan, a-ur-tmãaym
åwad, a-n-ur-ttggrm i-åwan.» 22 walaynni kullu tiåawsiwin-an ar-zraynt.
iå-tnt-nšša ur-sul-qamant. han luœiyat-an, åir iwaliwn n-bnadm d-ulmmud
n-bnadm ad-gant. 23 kra n-mddn åaln is-gant lmøqul ašku ar-trarant mddn
ad-bahra-tøbadn ar-tadrn i-içf-nsn ar-ssrfufunn ddat-nsn, walaynni ur-ñãarnt
luœiyat-an ad-kkisnt ššhwat Ðçšnnin zå-bnadm.

3
1 s-tnkra l-lmasiæ a-s-kÐn-d-issnkr rbbi zå-lmut. mayan a-f-kÐn-d-iqqan
a-bdda-trarm løaql s-ma-igan win ignna, ašku åin a-å-illa lmasiæ, iskiws
f-ufasi n-rbbi. 2 swingimat-bdda å-tåawsiwin n-ignna urd tiåawsiwin
n-ddunit-ad. 3 ašku tmmutm f-tudrt lli-izrin, trgs tudrt-nnun l-ljdid å-dar rbbi
å-illiå irgs lmasiæ. 4 lmasiæ a-igan tudrt-nnun. åakud lliå ra-d-iwrri
ra-kÐn-yawi a-dids-tilim ula kunni å-lmjd-ns.
5 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, skarat baš a-gigun-immt
ma-yÐçšnn ula
ma-ifulkin
aynna igan win ddunit-ad: lfsad ula ššhawa ula asmaqql
s-ti¡ yÐçšnn. a-ur-sul-tswingimm å-ma-iøibn ula-da-ttirim
ma-ur-igin winnun, ašku yan ittirin win wiyyaã iga zund yan itøbadn ilahat
n-ddunit-ad. 6 f-ssibt n-kullu åayan a-f-ra-iãr låaãab n-rbbi f-willi srs rurnin
tiåurdin-nsn. 7 ula kunni åayd izrin tkkam-ttin ar-tskarm åmkan, ar-ttsalam
tiåawsiwin-an. 8 imma åilad, illa fllawn a-tkkism kullu åayan. a-ur-ttñim
ula-da-ttuffm f-yan. a-ur-ttnuwwašm ula-da-trggmm å-yan. a-ur-tadjm kra
n-iwaliwn Ðçšnnin a-tkkan infurn-nnun, 9 ula-da-tsskirkism f-ingratun. ašku
ur-sul-tgim åmklli tgam åayd izrin, s-iskkirn lli-tmyarm ar-tn-tskarm. 10 hati
twrrim tgam mddn l-ljdid. rbbi lli-kÐn-içlqn ar-kÐn-itbddal baš a-twrrim tgm
zund nttan, tissanm-t åmklli iga. 11 mayan a-f-ur-a-nññmñlay gu-yunan
zå-gu-yudaya, ula åwalli dar tañallit n-ddat zå-walli ur-dar-tlli, ula
gu-tmazirt-ad zå-gu-tmazirt-an, ula ismg zå-wad-igan win içf-ns. ašku nga
kullu win lmasiæ, yili lmasiæ ginnå kullwaå.
12 kunni, imñlayn n-rbbi a-tgam. ira-kÐn iñli-kÐn a-tgm wins. f-mayan
a-f-kÐn-d-iqqan a-tømmrm s-lænant, ar-ttmøawanm ar-tññimñaym içf-nnun,
ar-ttrçum ar-ttœbarm i-ngratun 13 bla-da-yawn-t¡iyyar f-ingratun. iå-illa yan
dar ma-s-a-itaštkka s-wayyaã, illa fllas ad-as-iœamæ. œamæat i-ngratun
åmklli-awn-iœamæ siditun. 14 zaydat i-kullu mayad a-bahra-ttirim i-ngratun,
kulussi 247
ašku tayri a-iñãarn a-tssmun kullu ma-illan s-tamunt ikmmln. 15 adjat sslamt
l-lmasiæ a-tmala i-uwlawn-nnun kullu ma-gigun-ira. ašku iåra-yawn-d rbbi
a-kullu-tgm yan å-tamunt n-sslamt-ad. yili fllawn a-bdda-ttškarm rbbi.
16 adjat awal l-lmasiæ a-iømmr ulawn-nnun, ar-tsslmadm ar-ttnœaæm
i-ngratun s-kullu ma-igan taækimt, ar-ttirirm i-rbbi ar-ttasim imurign d-tahlilat
d-talåatin nna-yawn-imala rruæ lqudus, ar-ti-ttškarm zå-uwlawn-nnun.
17 kullu ma-ttinim ula kullu ma-tskarm, skarat-t s-ism n-siditnnå yasuø,
ar-ttškarm rbbi fllas.
18 wa-timåarin, illa f-kraygatt yat a-tsflid s-urgaz-ns
ayt-tgmmi ula
ayt-twuri
åmklli ira siditnnå. 19 imma kunni a-irgazn, illa
f-kraygatt yan a-itænnu å-tmåart-ns bla-da-dids-itšqu.
20 wa-tarwa mññinin, skarat-bdda s-wawal n-ayt-darun, ašku irãa rbbi
s-mayad. 21 imma kunni a-id-babatsn, a-ur-bdda-ttñim tarwa-nnun, baš
a-ur-åuwãn åaln is-ur-gin yat.
22 wa-içddamn, skarat-bdda s-wawal n-id-siditun n-ddunit-ad. a-ur-ttirim
åir a-tn-trãum åakud nna-gigun-tmnadn, walaynni çdmat s-nniyt n-uwl-nnun
s-mklli ttirim a-trãum siditnnå. 23 aynna-å-a-ttçdamm, çdmat gis s-tiqqi-nnun
zund iåd siditnnå a-mi-ttçdamm urd bnadm. 24 ašku tssnm izd siditnnå
a-rad-awn-ifk tiårad-nnun, išškšm-kÐn s-lwrt-nnun å-ignna. ašku siditnnå
lmasiæ, nttan a-mi-ttçdamm. 25 imma wanna iskarn ma-yÐçšnn, rad-as-irar
rbbi f-lçКant lli-iskr. han rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn.

4
1 imma kunni a-id-siditsn, skarat d-içddamn-nnun s-læqq, ar-asn-takkam
ma-tn-d-yuškan. a-ur-tettum izd ula kunni illa-yawn yan igan siditun å-ignna.
2 zaydat ar-bdda-ttñallam ar-tãalabm rbbi, trarm løaql
luœit i-aytmatn
s-mad-as-ttinim ar-ti-ttškarm bahra. 3 ãalbat-t ula
f-ssibt-nnå nkkÐni, baš a-irñm å-lgddam-nnå yan-imi a-ntbrraæ i-mddn
s-wawal-ns, nml-asn maylli mi ur-jju-sfldn f-lmasiæ. f-ssibt n-wawal-ad a-f-lliå
nkki å-læbs, 4 walaynni ãalbat rbbi a-yyi-iøawn ad-tafaå iwaliwn
ma-s-a-ssfhamå mddn åmklli-yyi-d-iqqan.
5 skarat s-tækimt d-kullu willi ur-ginin win rbbi, ar-tskarm afulki
nna-mi-tufam kraygatt tasaøt. 6 sawalat s-iwaliwn šwanin mimnin, tissanm
mamnk a-ttraram i-kraygatt yan awal nna-t-i眜an.
7 rad-awn-yini tiçikus f-kullu ma-igan lçbar-inu. iga
tugga f-aytmatn
gÐmatnnå iøzzan, ig açddam ifulkin, ar-didnnå-itmøawan
å-twuri n-siditnnå. 8 mayad a-f-awn-t-in-uznå, baš a-tissanm mamnk a-nga
izzøam ulawn-nnun. 9 aznå-n dids gÐmatnnå ifulkin iøzzan unisimus lli-igan
yan zå-gigun. ntni a-rad-awn-yini f-kullu ma-darnnå-ijran åid.
10 ar-n-fllawn-itsllam aristarçus, illa didi å-læbs. ar-n-fllawn-itsllam
marqus yus n-uwlltmas n-barnaba. nniå-awn-yad fllas a-t-in-tšškšmm s-darun,
tgm-t d-unbgi-nnun iå-n-darun-yuška. 11 ar-n-fllawn-itsllam ula yašuø
lli-mi-ttinin yus¡us. åir kraã-ad a-igan ayt-yudaya å-åwilli didi itmøawann
å-twuri n-tgldit n-rbbi, ar-iyi-ssfjjijn ul-inu bahra.
kulussi 248
12 ar-n-fllawn-itsllam abafras. iga zå-gigun ula ntta, ig açddam l-lmasiæ
yasuø. s-nniyt-ns a-s-a-itñalla bahra f-ssibt-nnun, baš a-tdusm tzgam å-uåaras
n-rbbi ar-tskarm kullu ma-gigun-ira rbbi. 13 hati giå fllas inigi n-mnšk
a-itçdam bahra f-ssibt-nnun ula f-ssibt n-ayt-lawdikiyya ula ayt-hirabulis.
14 ar-n-fllawn-itsllam-u¡bib iøzzan luqa, nttan ula ãimaœ. 15 ar-n-tsllamå
f-aytmatn n-lawdikiyya ula f-nimfa d-umnaggar lli-itmunun å-tgmmi-ns.
16 tiåurdin n-ma-tåram tabrat-ad å-darun, riå a-stti-taznm i-umnaggar
å-lawdikiyya baš a-stt-årn ula ntni. iriå a-tårm ula kunni tabrat lli-darsn-illan
å-lawdikiyya.
17 iniyat i-arçibbus a-itlhu s-twuri lli-f-t-yuœœa siditnnå, baš a-stt-ikmml.
18 s-ufus-inu a-s-awn-in-uriå awal-ad: nkki bulus ar-n-fllawn-tsllamå.
a-ur-tettum iskraf-ad å-lliå. ad-awn-tili lbaraka n-rbbi.
249

tabrat 1 i-tasaluniki

1
1 zå-bulus d-sila d-timutaws, i-umnaggar n-willi ganin win rbbi babatnnå
d-siditnnå yasuø lmasiæ å-tmdint n-tasaluniki. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt.
2 ar-bdda-ntškar rbbi fllawn kullukn. åakud nna-ntñalla
lfræ n-bulus
s-aytmatn
ar-kÐn-d-naddr, 3 ar-d-nswingim å-lgddam n-rbbi
babatnnå mamnk a-kullu-tskarm s-liman-nnun,
ar-ttçdamm s-lænant, tzgam å-rrja n-siditnnå yasuø lmasiæ.
4 way-aytmatnnå lli-f-iænna rbbi, nssn is-kÐn-iñli a-tgm wins, 5 ašku
ilkm-awn-in lçbar-nnå ifulkin, urd åir s-iwaliwn walaynni s-lquwwa ula
s-tækimt n-rruæ lqudus aylliå-awn-iban is-iga læqq. tssnm kunni mamnk a-nga
å-uwssan lli-nzzri å-gratun, nskr kullu f-a-kÐn-ntøawan. 6 twrrim tskrm ula
kunni åmklli nskar nkkÐni ula siditnnå. waçça trfufnm bahra, tumñm
å-wawal-ns s-lfræ n-rruæ lqudus. 7 åmkan a-s-tmlam i-kullu imumnn å-tmizar
n-makiduniyya d-açaya mamnk a-tn-d-iqqan ad-skarn ula ntni. 8 walaynni
urd åir makiduniyya d-açaya a-n-ilkm-wawal n-siditnnå f-ssibt-nnun, ašku
sfldn mddn å-kraygatt mani f-mamnk a-tumñm aåaras n-rbbi, aylliå
ur-aå-i眜a a-nini yat f-mayd ijran. 9 ašku ar-kullu-ttinin mddn f-mamnk
ad-aå-tqblm lliå-n-darun-nuška, tflm ilahat n-ddunit-ad, twrrim s-rbbi baš
a-ttçdamm i-rbbi l-læqq lli-iddrn. 10 ar-ttinin f-mamnk a-ttqlm åilad s-yus
lli-d-issnkr zå-lmut ar-d-iwrri zå-ignna, a-t-igan d-yasuø lli-aå-ijjnjmn
zå-låaãab lli-ra-ittut f-ddunit.

2
1 way-aytmatnnå, tssnm kunni is-urd bla lfaytt a-nzzri
tawuri n-bulus
å-tasaluniki
ussan-an å-gratun. 2 tsfldm f-mad-aå-ijran lliå
ur-ta-n-nruæ s-darun, ssrfufnn-aå mddn å-tmdint n-filibbi
rgmn-aå bahra, walaynni izzøam-aå rbbi-nnå baš ad-awn-nsawl f-lçbar ifulkin
lli-aå-imla waçça illa ma-yaå-itñin bahra. 3 ašku ur-a-nsskirkis f-mddn lliå
a-tn-ntãalab ad-aå-sflidn, ula-da-nttiri ma-igan winsn ula-da-nttiri
a-stt-fllasn-nzzri. 4 walaynni ar-nsawal s-mklli ginnå ira rbbi lli-aå-yurmn
ifk-aå ad-asn-nsslkam lçbar-ad ifulkin. ur-a-nskar f-a-ntrãu bnadm walaynni
ar-nskar f-a-nrãu rbbi lli-itarmn ul-nnå. 5 tssnm is-ur-a-kÐn-ntalå å-uwssan-an
s-iwaliwn çwanin ula-da-nskar sin-uwdmawn baš a-ntamñ kra f-wawal-nnå.
rbbi a-fllannå-igan inigi. 6 ur-jju-nskir f-ad-aå-talåm kunni ula wiyyaã.
7 waçça nñãar a-zgigun-nãalb ma-iggutn f-ssibt n-ma-nga irqqasn l-lmasiæ,
nrça-bdda didun zund tamåart lli-stt-itawin å-tarwa-ns mññinin. 8 tøzzam
darnnå s-kigan aylliå nujad ad-awn-in-nfk urd åir lçbar ifulkin walaynni nfræ
a-fllawn-nfk ula içf-nnå. åunškad a-darnnå-tøzzam. 9 way-aytmatnnå,
is-ur-di-tswangmm mnšk a-ntçdam ar-ntnhataf å-gratun? nkka-ttin ar-ntçdam
å-iyã ula azal baš a-fllawn-ur-nññay lliå a-yawn-ntbrraæ s-lçbar ifulkin n-rbbi.
10 kunni tgam inagan fllannå, ula rbbi iga fllannå inigi n-is-išwa ifulki
kullu ma-nskr å-gratun kunni lli-yumnn, ur-jju-ginnå-illi kra l-løib å-darun.
1 tasaluniki 250
11 tissanm is-a-nskar d-kraygatt yan gigun åmklli iskar-urgaz d-tarwa-ns
øzzanin. ar-kÐn-nzzøam ar-fllawn-nssfjjij, 12 ar-kÐn-ntnœaæ nini-awn a-tskarm
åmklli-d-iqqann åwilli ganin win rbbi lli-awn-d-iåran a-tkšmm s-tgldit-ns ula
lmjd-ns.
13 mayad-daå a-f-a-bdda-ntškar rbbi, ašku åakud lliå tsfldm i-wawal
n-rbbi lli-awn-in-niwi, tamñm gis tamnm izd awal n-rbbi a-iga, urd awal
n-bnadm. s-œœaæt awal n-rbbi a-iga, içdm åilad å-uwlawn-nnun kunni
lli-srs-yumnn. 14 ašku ijra å-darun ay-aytma, åmklli ijran å-dar imnaggarn
n-rbbi lli-umnnin s-lmasiæ yasuø å-tmazirt n-yudaya. trfufnm f-ufus
n-ayt-tmazirt-nnun åmklli rfufnn ntni f-ufus n-ayt-yudaya. 15 ašku ayt-yudaya
a-inåan siditnnå yasuø ula lanbiya, ssmsrn-aå ula nkkÐni. ar-tt-ss¡iyyarn i-rbbi
ar-skarn gar å-kullu mddn, 16 ašku ar-n-tggan tiqqi-nsn f-ad-aå-ssfssan
a-ur-ntbrraæ i-ayt-tmizar yaãni s-wawal lli-s-rad-njmn. åmkad a-s-a-tømmarn
løbrt n-ddnub-nsn. imma åilad å-tgira igguz-d fllasn låaãab n-rbbi.
17 išqa fllannå a-didun-nngara ay-aytmatnnå.
iñuñã bulus a-iñr
aytmatn
waçça-d-fllawn-yaggug-uwdm-nnå,
iqama-n-bdda-didun-uwl-nnå. mnšk a-bahra-nttiri
a-kÐn-nñr. 18 nskr kullu f-a-kÐn-nñr. mnnawt-twal ñuñãå nkki bulus
a-n-darun-wrriå, walaynni ar-aå-itæœar ši¡an. 19 ašku åakud lliå ra-d-yašk
siditnnå yasuø, ma-ra-ig ttaj n-rrja-nnå d-lfræ-nnå lli-s-ra-nzøm å-lgddam-ns,
abla kunni? 20 iyah, kunni a-igan lmjd-nnå d-lfræ-nnå.

3
1 lliå ur-nñãar a-sul-nœbr, nini i-içf-nnå ra-yaf a-nqama waæduyaå å-tmdint
n-atina. 2 åakudan nuzn-n s-darun gÐmatnnå timutaws lli-igan açddam n-rbbi
didnnå å-twuri l-lçbar ifulkin l-lmasiæ. nazn-t-in a-kÐn-izzøam issdus-kÐn
å-uåaras n-rbbi, 3 baš a-ur-iãr yan gigun f-ssibt n-trfufnt lli-å-a-tzraym. tssnm
kunni is-iqœad rbbi a-nzri å-mayad, 4 ašku å-uwssan lli-å-didun-nlla
nenna-yawn bahra is-ra-ntrfufun. tñrm åilad is-ijra åmklli nenna. 5 mayad
a-f-t-in-uznå s-darun, ašku ur-ñãarå ad-sul-œbrå. i眜a-yyi ad-issanå
is-sul-tzgam å-uåaras n-rbbi nåd uhu, ašku ksuãå a-kÐn-ur-issãr iblis, tãr ula
tawuri-nnå å-gratun bla lfaytt.
6 imma åilad å-d-iwrri timutaws zå-darun, yawi-aå-d
lçbar
n-ayt-tasaluniki
lçbar n-is-tzgam å-liman-nnun ula lænant n-ingratun.
yini-aå is-a-ttfraæm f-ssibt-nnå åakud
nna-ginnå-tswingimm, tirim bahra ad-aå-tñrm zund ma-nra bahra a-kÐn-nñr.
7 way-aytmatnnå, waçça nzri ula nkkÐni å-tnukmut d-trfufnt iggutn, ha-yaå
nthnna åilad f-ssibt-nnun, ašku nsfld is-tzgam å-uåaras n-rbbi. 8 nwrri
s-tudrt-nnå ašku tbiddm tdusm å-siditnnå. 9 mnšk a-bahra-ntškar rbbi fllawn.
mnšk a-bahra-ntfraæ f-ssibt-nnun å-lgddam n-rbbi-nnå. 10 ha-yaå å-iyã ula
azal ar-ntãalab rbbi ad-aå-ifk a-kÐn-nñr a-nkmml ma-kÐn-sul-i眜an baš
a-tzaydm å-uåaras l-lmasiæ.
11 ar-ntãalab rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø ad-aå-ijjujad aåaras baš
a-n-nwrri s-darun. 12 ar-ntãalab siditnnå ad-awn-bahra-issigat tayri n-ingratun
ula tayri n-kullu mddn, åmklli-kÐn-bahra-nttiri nkkÐni. 13 ar-t-ntãalab
1 tasaluniki 251
a-kÐn-issdus baš a-tbiddm å-lgddam n-rbbi babatnnå s-uwlawn-nnun åusnin bla
gigun illa kra l-løib åakud lliå ra-d-yašk siditnnå yasuø d-imñlayn-ns kullutn.

4
1 imma åilad ay-aytmatnnå ra-kÐn-nãalb, nnœæ-kÐn s-ism
tinbaãin n-uåaras
n-rbbi
n-siditnnå yasuø, a-ttidum å-uåaras lli-zginnå-tlmdm,
ar-bdda-ttnawalm ma-irãan rbbi. zaydat f-mayd tskarm,
ar-ti-tskarm s-uggÐar. 2 tssnm maylli-f-kÐn-nuœœa s-ism n-siditnnå yasuø åayd
izrin, 3 ašku ira rbbi a-issåus ulawn-nnun, yiri gigun a-tanfm i-lfsad. 4 illa
f-kud yan a-yissan mamnk a-ra-yuqqr tamåart-ns yili-tt s-uwl iåusn.
5 a-ur-tgm zund ayt-tmizar lli-ur-ssinnin rbbi, ar-tn-tnrunt ššhwat-nsn. 6 illa
f-kud yan a-ur-iffuå zå-mayan ula itødda f-gÐmas. ašku nenna-yawn yadlli
s-lmøqul, ra-yut siditnnå løqubit f-kullu winna skarnin wan tiåawsiwin-an.
7 ašku iåra-yaå-d rbbi a-nåus, ur-akkÐ-iri a-nrku. 8 wanna yagÐin a-isfld
s-wawal-ad, urd bnadm a-yagÐi walaynni yagÐi rbbi lli-awn-ifkan ula kunni
rruæ-ns lqudus.
9 walaynni ur-tætajjam mad-awn-in-itaran mamnk a-ttæubbum aytmatun,
ašku rbbi ad-awn-isslmdn mamnk a-ttænnum i-ngratun. 10 s-œœaæt ar-ttæubbum
kullu aytmatn å-tmazirt n-makiduniyya kullutt, walaynni ra-kÐn-sul-nãalb
ay-aytmatnnå, a-tzaydm ar-tn-ttæubbum s-uggÐar. 11 iriyat a-bdda-¡¡rræm
ar-ttlhum s-twuri n-içf-nnun ar-ttçdamm s-ifassn-nnun, åmklli-awn-nenna åayd
izrin. 12 åmkad a-f-ra-kÐn-tuqqarn mddn lli-ur-ginin win lmasiæ,
ur-ra-tætajjam yan.
13 way-aytmatnnå, nra a-tissanm ma-ra-ijru i-willi
tankra n-willi
mmutnin
mmutnin, baš a-kÐn-ur-taå-tguãi zund mddn yaãni
lli-ur-dar rrja. 14 ašku numn is-immut yasuø, inkr-d
zå-lmut. namn is-ra-dids-yawi rbbi kullu willi mmutnin umnnin s-yasuø.
15 maylli-s-aå-imla siditnnå a-rad-awn-nini: nkkÐni lli-ra-iqama nsul ar ass
lli-å-ra-d-yašk siditnnå, ur-ra-nzwur åwilli mmutnin. 16 ašku s-lamr itjhhdn,
s-wawal l-lmalak imqqurn, s-tijjijt n-nnffar n-rbbi a-s-ra-d-igguz siditnnå
zå-ignna, nkrn-d mddn l-lmasiæ lli-mmutnin, ntni a-ra-izwur. 17 åakudan
ra-ntyalal ula nkkÐni lli-isuln, rad-kullu-didsn-nmun å-imdla, nmnaggar
d-siditnnå å-ignwan. åmkad a-s-rad-bdda-nili d-siditnnå. 18 zzøamat i-ngratun
s-iwaliwn-ad.

5
1 way-aytmatnnå, ur-aå-i眜a ad-awn-in-nara kra
åmklli-s-ra-d-iwrri
lmasiæ
f-uwssan ula izmaz lli-å-rad-jrunt-tåawsiwin-ad, 2 ašku
tssnm izd zund amççar n-iyã a-s-ra-d-ilkm-wass
n-siditnnå. 3 ra-ttinin mddn «labas thnna luqt,» imil igguz-d fllasn lhalak.
æayna ra-tn-iåwi åmklli iqqÐay-ungañ tamåart lli-ra-yaru, ur-akkÐ-rad-njmn.
4 imma kunni ay-aytmatnnå, ur-tllim å-tillas. ur-ra-kÐn-yamñ-wass-an zund
amççar. 5 ašku kunni kullukn tgam ayt-tifawt, tgm ayt-uzal. hati urd win-iyã
a-nga nåd win tillas. 6 mayad a-f-aå-d-iqqan a-ur-n¡¡as zund mddn yaãni. illa
fllannå a-bdda-nrar løaql ar-ntnbaã å-içf-nnå. 7 hati å-iyã a-å-a-¡¡asn mddn
1 tasaluniki 252
ar-ssnufuln içf-nsn s-tissi. 8 imma nkkÐni nga win-uzal, yili fllannå a-ntnbaã
å-içf-nnå, ng i-idmarn-nnå abannk n-‹ttiqa å-rbbi› ula ‹lænant›, ng i-içf-nnå
asddul n-‹rrja n-ujnjm›. 9 ašku ur-iqœad rbbi a-fllannå-yut løqubit, walaynni
iqœad ad-aå-ijjnjm f-uwdm n-siditnnå yasuø lmasiæ. 10 immut nttan f-ssibt-nnå
baš a-dids-nddr, iå-nmmut nåd iå-nnit-nsul ard-d-yašk. 11 zaydat ar-tzzøamm
ar-ttmøawanm i-ngratun åmklli tmyarm a-tskarm.
12 imma åilad ay-aytmatnnå, ra-kÐn-nãalb a-ttuqqarm
tamunt l-lfræ ula
sslamt
åwilli skarnin tawuri n-rbbi å-gratun, ar-kÐn-tgabaln s-ism
n-siditnnå ar-kÐn-tnœaæn. 13 mlat-asn mnšk
a-s-darun-øzzan f-ssibt n-twuri-nsn. gat s-sslamt i-ngratun. 14 ra-kÐn-nãalb
ay-aytmatnnå, a-ttnœaæm wanna ur-ittirin a-içdm, ar-tzzøamm wanna itiksaãn,
ar-ttøawanm wanna iãøfn, ar-ttœbarm d-kraygatt yan. 15 rarat løaql iå-illa
mad-awn-iskrn kra yÐçšnn, ad-as-t-ur-trarm s-lçКant. gat-n tiqqi-nnun
a-bdda-ttirim a-tskarm afulki å-gratun ula d-kullu mddn. 16 fræat-bdda,
17 ar-ttñallam å-kraygatt luqt, 18 ar-ttškarm rbbi åmknna iga læal, ašku
åmkad a-gigun-ira å-tamunt l-lmasiæ yasuø.
19 a-ur-tssçsim rruæ lqudus, 20 ula-da-ttægarm iwaliwn n-yan ittinin
s-mad-as-imala rbbi. 21 ssmaqqlat kraygatt kra, tamñm å-ma-ifulkin,
22 tanfm i-kullu ma-yÐçšnn.
23 imma åilad ãalbå zå-rbbi lli-bdda-yakkan sslamt a-kÐn-issåus zå-kullu
ma-gigun-yÐçšnn, ijjnjm ul-nnun ula rruæ-nnun ula ddat-nnun zå-kullu kra igan
løib ard-d-yašk siditnnå yasuø lmasiæ. 24 åmkan a-ra-iskr rbbi lli-awn-d-iåran,
ašku iqama-bdda å-wawal-ns.
25 way-aytmatnnå, ññallat tãalbm rbbi f-ssibt-nnå ula nkkÐni.
26 nsallamat d-aytmatn kullutn s-unsallam n-tagÐmat. 27 ra-kÐn-uœœaå s-ism
n-siditnnå a-tårm tabrat-ad f-aytmatn kullutn. 28 ad-awn-tili lbaraka
n-siditnnå yasuø lmasiæ.
253

tabrat 2 i-tasaluniki

1
1 zå-bulus d-sila d-timutaws, i-umnaggar n-willi ganin win rbbi babatnnå
d-siditnnå yasuø lmasiæ å-tmdint n-tasaluniki. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt
zå-rbbi babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
3 way-aytmatnnå, iqqan-aå-d a-bdda-ntškar rbbi fllawn,
ar-itækam rbbi
s-læqq
ig læqq ginnå a-t-ntškar, ašku ar-ttzayadm ar-ttimåurm
bahra å-liman-nnun, iwrri kud yan gigun ar-bahra-itænnu
å-wiyyaã. 4 hati ar-kÐn-ntalå å-dar imnaggarn n-rbbi, ašku tumñm å-rbbi sul
tzgam, waçça da-tzraym å-trfufnt d-tnukmut iggutn.
5 mayd-awn-ijrrun ar-imala is-a-itækam rbbi s-læqq, ašku iga-kÐn d-wid
sthllanin ad-kšmn s-tgldit-ns lli-f-a-ttrfufunm. 6 ašku s-læqq a-s-ra-irar rbbi
tarfufnt i-willi-kÐn-ssrfufnnin, 7 ifk-awn asunfu didnnå i-kunni lli-irfufnn.
åmkad a-ra-iskr åakud nna-d-iwrri siditnnå yasuø lmasiæ zå-ignna ibayyn
d-lmalayka-ns tjhhdnin s-løafit ifnnun. 8 åakudan a-ra-yut rbbi løqubit f-willi
srs rurnin tiåurdin-nsn, agÐin ad-sflidn s-lçbar ifulkin n-siditnnå yasuø.
9 ra-fllasn-yut læukm s-lhalak l-liçrt, issngara-tn d-siditnnå. ra-tn-in-issaggug
f-lmjd-ns itjhhdn 10 å-wass lli-å-ra-d-yašk siditnnå a-t-alån imñlayn-ns, tøjjbn
gis kullu åwilli srs umnnin. ula kunni ra-zgisn-tgm, ašku tumnm tugga
lli-awn-in-niwi.
11 mayad a-f-a-bdda-ntñalla f-ssibt-nnun, ar-ntãalab rbbi-nnå a-kÐn-ig
d-wid sthllanin tudrt lli-s-awn-d-iåra. ar-t-ntãalab a-issafu s-tækimt-ns itjhhdn
kullu ma-ttnawalm ifulki ula kullu ma-tskarm f-ssibt l-liman-nnun. 12 åmkad
a-s-ra-gigun-iban lmjd n-ism n-siditnnå yasuø, yili-awn lmjd ula kunni dids
s-lbaraka n-rbbi-nnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.

2
1 way-aytmatnnå, nra åilad ad-awn-nini f-mamnk
anuwwaš n-rbbi
a-ra-d-yašk siditnnå yasuø lmasiæ, nmun kullwaå baš
a-dids-nmnaggar. 2 walaynni ad-ur-tasim taåuft ula tåuwãm iå-tsfldm i-kra
n-yan ar-ittini «izri-wass lli-å-d-yuška siditnnå.» a-ur-ti-tamnm waçça
iå-awn-inna imla-yas-t rruæ lqudus nåd isfld i-lçbar-ns nåd iåra-t å-kra n-tbrat
zå-darnnå. 3 ad-ur-tadjm yan a-kÐn-ijlu, ašku ur-ra-d-ilkm-wass-an ard munn
mddn ggutnin ad-mmaån d-rbbi, iban-d-unuwwaš n-rbbi lli-ra-iggÐru s-lhalak.
4 ra-issimåur içf-ns ar-itñi f-kullu mad-tøbadn mddn ula kullu ma-mi-tñallan.
ra-ikšm ula s-tgmmi n-rbbi igawr gis yini izd nttan a-igan rbbi.
5 is-ur-di-tswangmm? nniå-awn bahra f-tåawsiwin-ad å-uwssan
lli-å-didun-lliå. 6 tissanm ma-t-iæœarn åilad baš a-ur-d-iban
ard-d-ilkm-uzmz-ns. 7 ašku tanuwwašt intln tbda åilad ar-ttzayad, walaynni
åaylli ra-ijru ur-ra-ijru ard ityattay ma-t-iæœarn. 8 åakudan
a-ra-d-iban-unuwwaš n-rbbi, yašk-id ilmma siditnnå yasuø s-lmjd iggutn, inå-t
s-yat tunfust zå-imi-ns ihlk-t. 9 imma anuwwaš-an, ra-dars-tigat-tækimt
n-ši¡an, ra-izzga tikrkas-ns s-lmøjizat d-lquwwat d-tmitar tjhhdnin. 10 s-kullu
2 tasaluniki 254
kra igan lçКant a-s-ra-ijllu åwilli llanin å-uåaras l-lhalak agÐin ad-irin læqq
njmn. 11 f-mayan a-f-a-yasn-itzayad rbbi aylliå jlan s-uggÐar amnn
tikrkas-an. 12 åmkad a-s-ra-tãr løqubit f-kullu willi ur-umnnin s-læqq fræn
s-ma-yÐçšnn.
13 walaynni iqqan-aå-d a-bdda-ntškar rbbi fllawn
zgayat å-uåaras
n-rbbi
ay-aytmatnnå lli-f-iænna siditnnå, ašku iñli-kÐn zå-isizwar
a-tnjmm, issåus-kÐn s-rruæ lqudus baš a-tgm wins f-ssibt
n-ma-tumnm læqq. 14 kullu mayad, iåra-yawn-d srs rbbi s-lçbar ifulkin
lli-awn-in-niwi, baš ad-awn-tili taåamt å-lmjd n-siditnnå yasuø lmasiæ.
15 imma åilad ay-aytmatnnå, zgayat tamñm-bdda å-ulmmud lli-s-kÐn-nsslmd,
zund mad-awn-nenna s-imi, zund mad-awn-in-nura s-ufus.
16 ar-ntalå siditnnå yasuø lmasiæ d-rbbi babatnnå lli-fllannå-iænnan
ibark-aå ifk-aå zzøamt idumn ula rrja iœæan. 17 ar-t-ntãalab a-bahra-izzøam
issdus ulawn-nnun baš a-tskarm ar-tsawalm s-kullu ma-ifulkin.

3
1 imma åilad ay-aytmatnnå, ññallat fllannå tãalbm rbbi
ãalbat rbbi
ad-aå-iøawn a-nsslkm lçbar n-siditnnå å-uwssan-ad
s-kullu-tmazirt-ad baš a-srs-sflidn mddn ggutnin åmklli sfldn å-darun.
2 ãalbat-t ad-aå-issanf i-mddn šqanin Ðçšnnin, ašku ur-a-kullu-ttirin ad-amnn.
3 imma siditnnå iqama-bdda å-wawal-ns, ra-kÐn-issdus issntal-kÐn zå-walli
yÐçšnn. 4 hati isshnna-yaå siditnnå f-ssibt-nnun, nissan is-a-tskarm kullu
mad-awn-nenna rad-bdda-ti-tskarm. 5 imma åilad, nãalb siditnnå a-kÐn-ihdu
baš a-ttænnum åmklli itænnu rbbi, ar-ttœbarm åmklli itœbar lmasiæ.
6 way-aytmatnnå, s-ism n-siditnnå yasuø lmasiæ
tawuri lli-d-iqqann
imumnn
a-s-ra-kÐn-nuœœa åilad, nini-awn a-ttanfm i-aytmatn
nna-yagÐin ad-tçdamn ula-da-skarn s-ulmmud
lli-awn-nsslmd. 7 ašku tssnm is-kÐn-i眜a a-tskarm åmklli nskar nkkÐni,
ur-ngawr å-darun bla-da-ntçdam. 8 ur-jju-nšši aårum n-yan bla-yas-nfka
atig-ns. nkka-ttin ar-ntçdam å-iyã ula azal, ar-nkkat takrrayt baš a-ur-nññay
f-yan gigun. 9 waçça darnnå læqq a-zgigun-nãalb ma-nætajja, ur-jju-t-nãalb.
nskr åmkan baš ad-awn-nml mamnk a-kÐn-d-iqqan a-tskarm ula kunni.
10 åakud lliå didun nlla nenna-yawn «wanna ur-irin a-içdm, i眜a-t a-ur-išš.»
11 imma åilad nsfld is-llan kra n-mddn å-gratun ur-a-skarn yat, agÐin tawuri,
ar-kššmn åir ssuq n-wiyyaã. 12 zund åwin, ra-tn-nuœœa åilad s-ism n-siditnnå
yasuø lmasiæ, nnœæ-tn ad-tçdamn ass f-wass baš ad-amñn mad-šttan f-twuri
lli-skarn.
13 way-aytmatnnå, skarat afulki bla-da-ttrmaym. 14 ñrat wanna yagÐin
a-isflid s-mayd-awn-nura å-tbrat-ad, tanfm-as baš a-ti-tigÐrañ. 15 a-ur-ti-tgm
d-unuwwaš-nnun, walaynni nœæat-t zund yan igan zå-aytmatun.
16 ar-ntãalab siditnnå lli-igan bab n-sslamt ad-awn-yakka sslamt
å-kraygatt tasga d-kraygatt tasaøt. a-didun-yili siditnnå kullukn. 17 nkki bulus,
s-ufus-inu a-s-uriå awal-ad n-sslam, ig tamatart-inu å-kraygatt tabrat-inu.
åmkad a-s-a-taraå. 18 ad-awn-tili lbaraka n-siditnnå yasuø lmasiæ kullukn.
255

tabrat 1 i-timutaws

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø, åmklli yumr rbbi anjjam-nnå d-lmasiæ yasuø
lli-å-n-nrja. 2 i-timutaws iwi iøzzan å-tagÐmat l-lmasiæ. ad-ak-tili lbaraka
d-rræmt d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-lmasiæ yasuø siditnnå.
3 ãalbå zå-gik åilad a-n-tqamat å-tmdint n-afsus
imslmdn lli-ffuånin
zå-ulmmud yÐåñann
åmklli-ak-nniå åakud lliå-n-zriå s-tmazirt n-makiduniyya.
ašku llan åin kra n-mddn ar-sslmadn ma-ur-igin læqq. riå
a-tn-tamrt ad-fssan, 4 tinit-asn a-ur-tlhun içf-nsn s-tæajiyin çwanin ula
s-ismawn ggutnin n-kullu tasutin lli-zrinin. han tiåawsiwin-an, ar-trarant mddn
ad-tmjaæadn i-ngratsn. ur-a-tn-tøawannt ad-amnn ar-skarn ma-gisn-ittiri rbbi.
5 åmkan a-s-k-uœœaå ašku riå a-nzayd ar-ntømmar s-lænant n-willi dar ul iåusn
issann is-ur-gisn løib amnn s-lmasiæ s-nniyt ikmmln. 6 walaynni kra n-mddn
ffuån aåaras-ad, ar-jllun içfawn-nsn s-imjaæadn çwanin. 7 ar-ttirin ad-gn
imslmdn n-ššrø, walaynni ur-fhimn ma-ttinin ula ssnn tiåawsiwin
lli-s-a-sslmadn s-zzøamt.
8 nssn nkkÐni is-ifulki ššrø å-dar wanna srs iskarn ma-ira rbbi. 9 walaynni
iqqan-d a-nissan izd f-ssibt n-willi Ðçšnnin a-f-d-ifka rbbi ššrø, urd f-ssibt
n-willi fulkinin. ifk-t-id f-willi ur-rinin ššrø ffuån zå-gis. ifk-t-id f-willi rurnin
tiåurdin-nsn s-rbbi ar-tsalan ddnub, ur-a-tuqqarn rbbi ula-da-ttirin aåaras-ns.
ifk-t-id f-willi nqqanin babatsn nåd innatsn ula åwilli nqqanin wiyyaã.
10 ifk-t-id f-willi tfsadnin ula åwilli tšthunin iwtman zund ntni. ifk-t-id f-willi
takÐrnin iæšmay ula åwilli sskirkisnin ula åwilli akkanin tugga n-tkrkas. ifk-t-id
f-kullu willi skarnin aynna iffuån zå-ulmmud yÐåñann. 11 almmud-ad iga
lçbar ifulkin l-lmjd iggutn lli-yyi-d-imla rbbi ambarki ad-srs-tbrraæå.
12 ar-tškarå lmasiæ yasuø siditnnå ašku iga-yyi d-wad
ma-iskr lmasiæ
i-bulus
izgan å-ufulki. iñli-yyi issdus-iyi baš ad-qasaå tawuri-ns.
13 kkiå-ttin ar-rggmå lmasiæ ar-t-ssrfufunå
ar-dids-tmmaåå, walaynni iræm-iyi-d ašku ur-ssinå mad-skarå å-uwssan-an,
ur-ta-srs-uminå. 14 åakudan ibark gigi siditnnå s-lænant-ns iggutn, iømmr-iyi
s-liman d-tayri n-willi ganin win lmasiæ yasuø. 15 awal izgan ayad, iqqan-d
kud yan a-t-yamn: yuška-d lmasiæ yasuø s-ddunit baš a-ijjnjm mddn Ðçšnnin,
d-nkki a-kullu-gisn-yÐçšnn. 16 walaynni f-mayan a-f-iyi-d-iræm nkki
lli-gisn-yÐçšnn, baš a-iml is-iñãar lmasiæ yasuø a-iœbr d-wanna ka-illan, baš
a-srs-amnn wiyyaã kšmn ula ntni s-tudrt idumn. 17 imma åilad
rad-bahra-ntalå agllid lli-idumn. ur-ra-immt ula iñra-t yan. nttan waædut a-igan
rbbi, yili-as lmjd d-luqr, åilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.
18 wa-iwi timutaws, fkiå-ak luœit-ad åmklli fllak nnan aytmatn åayd izrin
s-iwaliwn lli-asn-imla rbbi. amñ å-iwaliwn-nsn baš a-tbkist ar-tkkatt takrrayt
f-ufulki. 19 zzga içf-nnk å-uåaras l-lmasiæ, d-a-ur-tadjt kra yÐçšnn a-ikšm
s-uwl-nnk. han kra n-mddn ur-a-stti-tawin å-mad-asn-imala-uwl-nsn. d-åayan
a-f-a-trñña tanawt l-liman-nsn, 20 zgisn himinayus d-iskandr. dæiå-tn-in ntni
i-ši¡an baš ad-lmdn a-ur-rggmn rbbi.
1 timutaws 256

2
1 f-mayan a-f-rad-ãalbå zå-aytmatn ad-tñallan f-kullu
tiñulla f-kullu mddn
mddn, ar-tãalabn rbbi a-tn-iræm ibark-tn, ar-ti-tškarn
f-ma-iskar i-kraygatt yan. 2 illa fllasn ad-tñallan f-igldan ula kullu willi
tækamnin, baš a-nddr s-lhna d-sslamt nskr afulki ula kullu ma-ira rbbi. 3 išwa
mayad, irãu srs rbbi anjjam-nnå 4 lli-iran kullu mddn ad-njmn wrrin issann
læqq. 5 ašku illa yan rbbi, yili yan lli-ibiddn å-gr rbbi d-bnadm, a-t-igan
d-lmasiæ yasuø lli-igan bnadm. 6 ifka içf-ns a-ifru kullu mddn å-uzmz
lli-iqœad rbbi a-gis-issbayyn tugga-ns. 7 d-åmkad a-s-iyi-iga d-ubrraæ d-urqqas
å-gr ayt-tmizar aggugnin, baš ad-asn-sslmadå aåaras l-liman ula læqq. læqq
ayad nniå, ur-akkÐ-sskarkså.
8 riå irgazn å-kraygatt amnaggar ad-tñallan ar-tãalabn rbbi, ar-n-tggan
ifassn-nsn lli-s-a-skarn afulki bla-da-tqlaqaln ula-da-tñin. 9 riå
ad-æšmnt-tmåarin lsnt malssa ingaddan lli-tnt-id-iqqann, urd s-tallamin
n-wazzar nåd urå nåd ljuhr nåd timlsa åÐlanin, 10 walaynni s-ifulkitn
lli-skarnt åmklli-d-iqqan timåarin lli-tuqqarnin rbbi. 11 illa f-tmåarin ad-lmdnt
ar-tæšamnt bla-da-sawalnt. 12 ur-udjiå kra n-tmåart a-tsslmad ula-da-ttækam
å-irgazn. iqqan-tnd-d ad-fssant. 13 ašku rbbi iskr adam å-isizwar, iskr ilmma
æuwwa. 14 urd adam a-f-tt-izzri iblis å-isizwar walaynni tamåart a-f-tt-izzri,
tffuå zå-wawal n-rbbi. 15 walaynni ra-tnjm-tmåart s-tlalit n-tarwa iå-a-ttqama
å-liman ar-ttænnu å-wiyyaã ar-ttzga å-içf-ns s-uwl iåusn.

3
1 izga-wawal-ad: wanna iran a-ig angabal n-umnaggar,
ingabaln
n-umnaggar
hati tawuri ihiyyan ayd ira. 2 iqqan-d angabal a-ig wad
å-ur-illi løib, i¡¡af åir yat-tmåart, izga-bdda å-løaql-ns
ar-itnbaã å-kullu ma-iskar, ar-itfulki d-mddn ar-issmræba s-willi tmuddunin,
yissan mamnk a-isslmad wiyyaã. 3 a-ur-ig wad bahra issann tissi iktin, nåd
wad itmmaån d-mddn. iqqan-d a-ig wad itœbarn, urd wad itñin nåd wad dar
øzzan iqaridn. 4 iqqan-t-id a-ig wad itnbaãn å-ayt-tgmmi-ns s-sslamt,
ar-srs-sflidn tarwa-ns ar-ti-tuqqarn s-nniyt-nsn. 5 ašku iå-ur-issin mamnk
a-itnbaã å-ayt-tgmmi-ns, mamnk a-ra-yissan a-igabl amnaggar n-rbbi?
6 a-ur-ig wad bæra yumñn aåaras l-lmasiæ, ad-as-ur-iml içf-ns is-iga kra, iãr
å-lhalak n-iblis. 7 iqqan-d a-ig wad-f-akkan ayt-brra tugga šwanin, baš
a-ur-iãr tigira å-trggam n-mddn, tamñt-t-ilmma-tñqqurt n-iblis.
8 ula imøawann n-umnaggar, iqqan-tn-d ad-gn wid
imøawann
n-umnaggar
zganin å-ufulki. a-ur-gn wid sskirkisnin nåd wid ttblanin
s-tissi iktin nåd wid ttirinin ad-ssmunn ma-iggutn
i-içf-nsn. 9 iqqan-tn-d ad-åwin s-uwl iåusn å-ulmmud lli-aå-d-imla rbbi.
10 ula ntni i眜a-tn ad-zwar-tyaramn. iå-ur-gisn-ityafa kra l-løib, rad-iñãarn
ad-qasan tawuri-ad n-imøawann.
11 ula timåarin, iqqan-tnd-d ad-gnt tid zganin å-ufulki, ar-tnbaãnt
å-içf-nsnt, ar-skarnt s-læqq. a-ur-gnt tid sawalnin å-mddn. 12 iqqan-d amøawn
a-i¡¡af åir yat-tmåart, ar-itnbaã å-tarwa-ns d-ayt-tgmmi-ns s-sslamt. 13 winna
1 timutaws 257
skarnin tawuri-ad n-imøawann s-nniyt-nsn, rad-øzzan dar mddn, zømn bahra
å-uåaras l-lmasiæ yasuø.
14 ar-trjuå a-n-dark-aškå å-mayd-d-yakmurn, walaynni uriå-ak-n
tiåawsiwin-ad baš a-tnti-tissant iå-d-ma¡lå, 15 tñrt ma-d-iqqann a-ti-tskar
tagÐmat n-rbbi, a-stt-igan d-umnaggar n-willi ganin win rbbi lli-iddrn, tg llsas
ula tannalt l-læqq.
16 maylli-aå-d-imla rbbi, ar-kullu-gis-ntøjjab: iban-d
liman lli-aå-d-imla
rbbi
å-ssift n-bnadm, inru s-tækimt n-rruæ, ñrn-t lmalayka. ilkm
lçbar-ns timizar aggugnin, amnn srs å-kullu ddunit, ityalal
s-lmjd.

4
1 isawl rruæ lqudus åilad s-wawal izgan yini: å-uwssan
imslmdn n-tkrkas
ggÐranin rad-fln kra n-mddn aåaras l-lmasiæ, ar-sflidn
s-tkrkas l-larwaæ Ðçšnnin ula s-ulmmud l-ljnun 2 dar imslmdn sskirkisnin
ayt-sin-uwdmawn lli-mi-qqurn-uwlawn-nsn bahra. 3 imslmdn-an ar-ssæramn
littihal ula kra içlq rbbi i-umššu, ifk-t i-willi srs umnnin issann læqq, baš
a-t-šttan ar-t-fllas-tškarn. 4 ašku ifulki kullu ma-içlq rbbi. i眜a-yaå
a-ur-nssæram yat, walaynni a-t-nškr f-kullu ma-nštta. 5 ašku ar-t-issælla rbbi
s-wawal-ns ula s-tñallit lli-s-a-t-fllas-ntškar.
6 iå-a-tmalat tiåawsiwin-ad i-aytmatn ra-tgt açddam
açddam išwan
l-lmasiæ
išwan l-lmasiæ yasuø, tdust s-tnbaãin l-liman ula
s-ulmmud ifulkin lli-tumñt. 7 walaynni anf i-tæajiyin
çwanin ula lçrayf n-ddunit-ad, ar-tssdust içf-nnk a-ttazzalt å-uåaras n-rbbi.
8 ašku yan issdusn ddat-ns, afulki ayn iskr, walaynni yan issdusn rruæ-ns
s-ma-irãan rbbi, rad-as-ifulki s-uggÐar i-tudrt-ns n-ddunit-ad ula tin liçrt.
9 izga mayd-ak-nniå, iqqan-d kud yan a-t-yamn. 10 f-mayan a-f-a-ntçdam
ar-fllas-nkkat takrrayt, ašku nga rrja-nnå å-rbbi lli-iddrn. nttan a-ijjnjamn kullu
mddn, s-uggÐar åwilli umnnin.
11 sslmad-asn tiåawsiwin-ad ar-tn-ttuœœat a-srsnt-skarn. 12 ad-ur-tadjt yan
a-k-iægr f-ssibt n-ma-sul-tmññit, walaynni skar-bdda f-ufulki s-iwaliwn-nnk
d-iskkirn-nnk, ar-ttænnut å-wiyyaã ar-ttamnt awal n-rbbi s-uwl iåusn, baš
ad-ñrn imumnn mamnk a-tskart irin ad-skarn ula ntni åmkan. 13 lhu içf-nnk
ar-taqrat arratn n-rbbi f-aytmatn ar-tn-tzzøamt ar-tn-tsslmadt ard-n-aškå.
14 a-ur-tettut tawafka n-rruæ lli-gik-illan, ifka-yak-t rbbi s-wawal lli-d-imla
åakud lliå-n-munn imåarn, srsn fllak ifassn-nsn. 15 fk içf-nnk i-twuri-ad
ar-srs-ttlhut, baš ad-ñrn kullu mddn mamnk a-gis-ttzayadt. 16 awi-tt-bdda
å-içf-nnk d-ulmmud-nnk, tzgat å-kullu tiåawsiwin-ad, ašku åmkad
a-s-ra-tjjnjmt içf-nnk tjjnjmt ula imsflidn-nnk.

5
1 a-ur-tššæššmt kra n-ufqqir iå-iskr kra yÐçšnn, walaynni ssfhm-as ma-t-i眜an
zund iå-iga babak. 2 skar d-iøyyaln zund aytmak, ar-tskart d-tfqqirin zund
innak, ar-tskart d-tfrçin zund istmak s-uwl iåusn.
3 bidd d-thjjalin lli-ur dar yan. 4 walaynni tahjjalt
tihjjalin
1 timutaws 258
nna-dar tarwa-ns nåd tarwa n-tarwa-ns, iqqan-tn-d ad-issann is-gisn-ira rbbi
ad-thallan å-tilli ganin tinsn. illa fllasn ad-traran lçir i-ayt-darsn, ašku rbbi irãa
s-mayad. 5 imma tahjjalt nna-iqaman waædutt bla yan, tga rrja-ns å-rbbi
ar-as-ttñalla ar-zgis-ttãalab å-iyã ula azal. 6 imma tahjjalt nna-isalan ma-ira
içf-ns, han tmmut å-rruæ waçça tsul å-ddat. 7 uœœa-tn kullu f-mayad baš
a-ur-yili kra å-illa løib. 8 ašku wanna ur-itøawann tagÐmat-ns, han iffuå
aåaras l-lmasiæ, yÐçšn uggÐar n-willi ur-akkÐ-ssinnin aåaras, d-bahra
iå-ur-a-itøawan ayt-dars.
9 šškšm å-warra n-thjjalin tanna irgln sãiœ id-mraw n-usggÐas, iå-ttin dars
ikka åir yan-urgaz, 10 ar-tti-talån mddn f-lçir lli-tskar, trbbu tarwa-ns
f-ma-ifulkin, ar-tssmræba s-willi tmuddunin ar-ttqasa imñlayn n-rbbi,
ar-ttøawan winna llanin å-tnukmut, ar-n-bdda-ttgga tiqqi-ns a-tskar afulki
d-kullu mddn. 11 walaynni a-ur-tšškšmt timññiyin å-warra n-thjjalin, ašku
ra-ttirint ad-tahlnt tis snat-twal. ra-ttidunt ard ttunt lmasiæ 12 ffuånt zå-wawal
lli-s-as-nnant awind-d f-içf-nsnt læukm n-rbbi. 13 wan ntnti ar-tmyarnt inifsisn
ar-tlullint zå-tgmmi s-tayyaã. urd åayan kad-skarnt walaynni ar-sawalnt
f-mddn ar-kššmnt ma-ur-igin winsnt, ar-ttinint ma-ur-tnd-d-iqqann a-ti-ttinint.
14 mayan a-f-riå tihjjalin lli-mññinin ad-tahlnt, arunt tarwa awint-stt
å-tgmmi-nsnt, baš a-ur-yili dar inuwwašn-nnå ma-s-a-yaå-rggmn. 15 ašku kra
gisnt ijla, amñnt aåaras n-ši¡an. 16 walaynni tamåart tamumnt nna-dar
tihjjalin ist-dars, illa fllas a-tnti-ttøawan baš a-ur-iññaynt f-umnaggar
n-imumnn. åmkad a-s-ra-yiñãar-umnaggar a-itøawan tihjjalin nna-ur-dar yan.
17 imma imåarn lli-tnbaãnin å-umnaggar s-nniyt
imåarn n-umnaggar
d-ufulki, iqqan-d aytmatn a-tn-tuqqarn bahra, s-kigan
åwilli tçdamnin f-tbrraæt d-ulmmud. 18 ašku ityara å-warra n-rbbi: «a-ur-tgt
aåamu i-uzgr lli-isrwatn.» ityara-daå: «açddam isthlla tiårad-ns.»
19 a-ur-tsfldt s-yan itaštkkan s-umåar iå-ur-d-yiwi sin nåd kraã inagan.
20 imma yan iskarn ddnub, ini-as f-ma-iskr å-lgddam-nsn kullutn baš
ad-iksaãn wiyyaã.
21 ha-yyi å-lgddam n-rbbi d-lmasiæ yasuø d-lmalayka n-ignna a-k-uœœaå
a-tzzgat tiåawsiwin-ad bla-da-tskart s-uwdmawn ula-da-ttirit a-ttrãut içf-nnk.
22 a-ur-tzrbt a-tsrst ifassn-nnk f-yan a-ti-tñlit i-twuri n-rbbi, a-ur-imil-tkšmt
å-ddnub n-wiyyaã. gabl ul-nnk a-bdda-iåus. 23 a-ur-sul-tssat åir aman,
walaynni zayd-asn imikk n-win-waãil iktin baš a-ijji-udis-nnk, ašku
mnnawt-twal ayd ttaãnt.
24 kra n-mddn, ar-gisn-tbann ddnub-nsn, ar-malan is-ra-fllasn-ittut læukm.
imma wiyyaã rad-bann ddnub-nsn tigira. 25 åmkan a-di-tbann ula ifulkitn
lli-skarn mddn. ula afulki lli-irgsn ra-d-iban tigira.

6
1 imma åwilli llanin å-uzaglu n-twuri išqan, illa fllasn ad-tuqqarn id-siditsn,
baš a-ur-d-irar yan tirggam i-ism n-rbbi ula almmud-nnå. 2 wanna mi iga sidis
amumn, i眜a-t a-ur-iægr sidis f-ssibt n-ma-iga gÐmas. illa fllas a-itçdam
s-uggÐar d-nniyt, ašku åwalli itamñn lçir å-twuri-ns iga amumn ig zå-aytmas
øzzanin.
1 timutaws 259
sslmad tiåawsiwin-ad i-aytmatn ar-asn-ttinit ad-skarn
lçir lli-aå-illan
å-uåaras n-rbbi
åmkad. 3 han kra n-mddn ar-sslmadn tinbaãin yaãni
ur-d-mšaškant d-iwaliwn œæanin n-siditnnå yasuø lmasiæ
ula almmud lli-s-irãa rbbi. 4 ntni ar-bahra-ssimåurn içf-nsn walaynni ur-ssinn
yat. iøjb-tn ad-tmæakkan ar-tmjaæadn f-iwaliwn, aylliå a-twrrin ar-tæsadn
ar-tñin ar-rggmn ar-ttuhamn. 5 ur-a-tiñãarn mddn-an ad-d-mšaškan, ijlu-asn
løaql ffuån zå-læqq. åaln is-rad-amñn iqaridn i-içf-nsn å-uåaras n-rbbi.
6 illa-nnit lçir i-yan imunn d-uåaras n-rbbi iqnøu s-mad-dars-illan.
7 lliå-d-nkšm ddunit-ad ur-d-niwi yat. iå-ra-stt-nffuå ur-ra-nawi yat.
8 walaynni iå-darnnå ma-nštta d-ma-nlssa nqnøu s-mayan. 9 imma åwilli
ranin ad-ssmunun ayda iggutn, hati ar-šškšamn içf-nsn s-tñqqurt ula tassast.
ar-tn-itnru kullu ma-igan ¡¡maø, ar-tn-issnuful ar-tn-issyaggas ar-tn-itawi
s-lhalak. 10 ašku tayri n-iqaridn ar-di-ttawi kullu ma-yÐçšnn. llan kra n-mddn
ar-bahra-ttirin iqaridn aylliå ffuån aåaras l-lmasiæ, ssyaggasn ulawn-nsn
s-tguãi iggutn.
11 imma kiyi ay-açddam n-rbbi, aggug zå-kullu åayan.
luœit i-uçddam
n-rbbi
tgt-n tiqqi-nnk a-bdda-tskart afulki ula kullu ma-irãan
rbbi. amn awal-ns ar-ttænnut å-wiyyaã ar-ttœbart ar-ttrçut
d-kullu mddn. 12 bkis ar-tkkatt takrrayt l-liman, tamñt å-tudrt idumn
lli-s-ak-iåra rbbi lliå tnnit i-inagan ggutnin f-mamnk a-tumnt s-lmasiæ.
13 imma åilad uœœaå-k å-lgddam n-rbbi lli-yakkan tudrt i-kraygatt kra, ula
lmasiæ yasuø lli-ifkan tugga l-læqq å-dar bila¡us gu-bun¡us, 14 iniå-ak
a-bdda-tskart s-tnbaãin-ad baš a-ur-gik-yili kra l-løib ula kra f-a-irggm yan, ar
ass lli-å-ra-d-yašk siditnnå yasuø lmasiæ ibayyn. 15 ra-d-yašk å-uzmz lli-ira
rbbi ambarki lli-iækamn kullu ma-illan, ig agllid n-igldan ig anmåur n-inmåurn.
16 nttan waædut a-bdda-iddrn, izdå å-tifawt lli-s-ur-iñãar yan a-n-srs-yakmur.
ur-jju-t-iñri yan ula iñãar yan a-t-iñr. nttan a-mi-illa lmjd d-lquwwa, åilad ula
kullu mayd-d-iftan, amin.
17 ini i-willi dar iggut-wayda n-ddunit-ad, a-ur-ssimåurn içf-nsn
ula-da-tawin rrja s-maylli ur-ssinn is-rad-darsn-iqama. tinit-asn ad-gn rrja
å-rbbi lli-irãan ad-aå-yakka kullu ma-igan lçir a-srs-ntfraæ. 18 ini-asn
ad-skarn afulki, igatn darsn iskkirn šwanin, ar-tøawann ar-akkan i-wiyyaã.
19 åmkan a-s-rad-ssmunn i-içf-nsn lçir l-liçrt, baš a-ig llsas izgan
ma-f-a-bnnun tudrt lli-igan tudrt iϾan.
20 wa-timutaws, gabl lamant lli-ak-ifka rbbi. anf i-tjmmaøt içwan
d-imjaæadn n-willi ur-ssinnin rbbi. ar-ttinin is-darsn lfhmt walaynni ur-fhimn
yat. 21 ašku lfhmt-an a-ijlan kra gisn zå-uåaras l-lmasiæ. ad-awn-tili lbaraka
n-rbbi.
260

tabrat 2 i-timutaws

1
1 zå-bulus arqqas l-lmasiæ yasuø åmklli ira rbbi, s-trqqast n-tudrt l-ljdid
lli-f-inna ra-stt-ifk i-willi ganin win lmasiæ yasuø. 2 i-iwi iøzzan timutaws.
ad-ak-tili lbaraka d-rræmt d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-lmasiæ yasuø siditnnå.
3 ar-tškarå rbbi lli-mi-tçdamå s-uwl iåusn zund
lamant ifulkin
n-rbbi
imzwura-nu lli-zrinin. ar-k-id-swingimå åakud nna-tñallaå
å-iyã ula azal. 4 swangmå-d im¡¡awn-nnk, iriå bahra
a-k-ñrå ad-iyi-yili lfræ iggutn. 5 ur-ttuå mamnk a-tumnt s-lmasiæ s-nniyt-nnk,
åmklli tumn jddak luwwis å-isizwar, nttat d-innak afniki. ssnå is-tumnt ula kiyi
åilad zund ntnti. 6 mayan a-f-ra-k-ãalbå a-tœu¡¡ i-trgit l-lbaraka lli-gik-iga rbbi
lliå fllak srså ifassn-inu. 7 ašku rruæ lli-aå-ifka rbbi ur-a-yaå-itrara a-ntiksaã,
walaynni ar-aå-itømmar s-tækimt itjhhdn d-lænant d-tnba¡¡ n-içf-nnå.
8 f-mayan a-f-rad-ak-iniå, a-ur-ttæšamt a-tsawalt d-mddn f-siditnnå,
ula-da-flla-ttæšamt nkki lli-illan å-læbs f-ism-ns. walaynni bkis s-tækimt itjhhdn
n-rbbi a-didi-ttrfufunt f-lçbar ifulkin. 9 ijjnjm-aå rbbi zå-ddnub-nnå iår-aå
a-ng imñlayn-ns, urd f-ssibt n-kra nskar nkkÐni walaynni f-ssibt n-ma-iqœad
nttan ad-aå-ibark f-uwdm l-lmasiæ yasuø ur-ta-içlq ddunit. 10 åmkan
a-s-aå-ibark åilad å-d-yuška-unjjam-nnå lmasiæ yasuø, inru lquwwa l-lmut
issbayyn-aå-d lçbar ifulkin n-tudrt idumn. 11 f-lçbar-ad a-f-iyi-iñli rbbi ad-gå
abrraæ-ns d-urqqas-ns d-umslmd fllas. 12 mayan a-f-a-trfufunå åmkad.
walaynni ur-akkÐ-æšimå, ašku ssnå åwalli-s-umnå. wrriå issanå is-iñãar a-igabl
lamant-inu ar ass iggÐran.
13 amñ-bdda å-ulmmud yÐåñann lli-mi-dari-tsfldt, tømmrt s-liman d-lænant
lli-aå-illan å-tamunt l-lmasiæ yasuø. 14 gabl lamant ifulkin lli-ak-ifka rbbi,
tgablt-stt s-tækimt n-rruæ lqudus lli-ginnå-illan.
15 tsfldt f-aytmatn å-tmazirt n-asiyya mamnk ad-ddan kullu fln-iyi.
zå-gisn fijalis d-harmujanis, 16 walaynni ãalbå siditnnå a-iræm f-ayt-tgmmi
n-unisifurus, ašku mnnawt-twal a-issfjjij f-uwl-inu, ur-t-ššæššimnt
ssnasl-ad-inu. 17 nttan åir ilkm-d tamdint n-ruma s-a-sri-isiggil s-lmøqul
aylliå-iyi-yufa. 18 ãalbå siditnnå ad-as-issigt rræmt å-wass l-læsab. tssnt
mamnk a-yyi-iøawn bahra ula å-tmdint n-afsus.

2
1 zayd a-iwi, ar-ttdust s-lbaraka l-lmasiæ yasuø.
aøskri ifulkin
l-lmasiæ
2 maylli mi zgigi tsflidt å-gr inagan ggutnin, akka-t å-gr
ifassn n-mddn zganin ñãarn ad-sslmadn wiyyaã. 3 bkis
ar-didnnå-ttrfufunt zund aøskri ifulkin l-lmasiæ yasuø. 4 yan igan aøskri
å-imiå ur-ra-ilhu içf-ns s-tåawsiwin yaãni n-ddunit-ad, ašku ra-yiri a-itrãu
anmåur-ns. 5 ula yan iskrn šala n-tizzla, ur-rad-as-yili ttaj n-umzwaru abla
iå-iskr s-limur n-tizzla. 6 afllaæ lli-itçdamn s-nniyt, nttan a-isthllan a-yasi
taåamt tamzwarut å-tmgra. 7 swangm å-mayd-ak-nniå, ra-k-issfhm siditnnå
kullu mayad.
2 timutaws 261
8 swangm-d yasuø lmasiæ. iga zå-tasut n-ugllid dawd, inkr-d zå-lmut,
åmklli ittini lçbar ifulkin lli-s-a-tbrraæå. 9 hati f-ssibt l-lçbar-ad a-f-a-trfufunå,
qqnå s-ssnasl zund yan iffuån lqanun. walaynni ur-akkÐ-iqqin-wawal n-rbbi
s-ssnasl. 10 mayad a-f-a-kullu-tœbarå, baš ad-tnjamn imñlayn n-rbbi f-uwdm
l-lmasiæ yasuø, kšmn s-lmjd idumn. 11 izga-wawal-ad: «iå-dids-nmmut
ra-dids-nddr. 12 iå-a-ntœbar ra-dids-ntækam. iå-nenna ur-t-nssin ra-yini
ur-aå-issin. 13 iå-ndda ar iå-ur-sul-a-gis-ntamñ, rad-bdda-ginnå-yamñ, ašku
ur-iñãar a-isskarks f-içf-ns.»
14 ssktay-asn-d kullu mayad, tamrt-tn å-lgddam n-rbbi
aruku iœlæn iåus
ad-ur-tmjaæadn f-iwaliwn, ašku imjaæadn ur-a-tnfaøn
i-yat. ar-åir-thlakn åwilli-asn-sflidnin. 15 g-n tiqqi-nnk ad-awn-ifk rbbi
rrãa-ns, zund açddam išwan ur-ti-tššæššim-twuri lli-iskr, ar-tsslmadt awal
l-læqq åmklli iga. 16 anf i-tjmmaøt içwan n-willi ur-ssinnin rbbi, ašku
ar-åir-tssaggug mddn zå-rbbi s-uggÐar. 17 han almmud-nsn iga zund a¡¡an
lli-išttan ddat n-bnadm. zå-gisn himinayus d-filitus, 18 jlan ntni zå-uåaras
l-læqq, ar-traran ula wiyyaã a-ur-sul-amnn. ar-ttinin ur-rad-nkrn mddn å-liçrt
walaynni åir å-ddunit-ad a-å-d-nkrn. 19 walaynni idus llsas lli-izzugz rbbi
ur-a-itmussu, ityara gis: «sidi rbbi issn manwi ganin wins.» ityara-daå: «wanna
innan win sidi rbbi a-iga, iqqan-t-id a-yaggug f-kullu ma-yÐçšnn.»
20 ggutn irukutn å-tgmmi imqqurn. illa gisn ma-igan win-uwrå ula nnuqrt,
yili gisn ma-igan win-ukššuã ula akal. yili gisn ma-igan i-umššu ula ma-igan
i-warras. 21 iå-isird yan ul-ns zå-irkan, ra-ig aruku iœlæn iåus å-ufus n-sidis,
yujad i-twuri nna-ifulkin.
22 aggug zå-ššhwat n-iøyyaln, tirit a-tømmrt s-ufulki lli-s-irãa rbbi
ar-ttamnt awal-ns ar-ttænnut å-wiyyaã ar-tzrayt s-sslamt, kiyi ula kullu winna
aqranin i-siditnnå s-uwl iåusn. 23 a-ur-tkšmt å-imjaæadn çwanin n-willi
ur-fhimnin ma-f-a-sawaln, ašku tssnt is-ur-a-di-tawin åir tañit. 24 iqqan-d
açddam n-siditnnå a-ur-itñi. illa fllas a-itfulki d-kullu mddn, yissan mamnk
a-tn-isslmad ar-itœbar i-kullu ma-išqan. 25 s-lænant a-s-ra-imala læqq
i-winna-t-ãaããnin, irju-n å-rbbi ad-asn-irar ad-fln kullu ma-yÐçšnn wrrin
issann læqq, 26 njmn s-lmøqul zå-tñqqurt n-iblis lli-tn-iåwin baš ad-skarn
ma-ira.

3
1 swangm-d mayad: å-uwssan ggÐranin rad-ilin izmaz
izmaz šqanin
šqanin. 2 ašku rad-tsalan mddn åir içfawn-nsn ar-tsalan
iqaridn, ar-talån ar-ssimåurn agayyu-nsn ar-rggmn wiyyaã. ur-rad-sflidn
s-ayt-darsn ula-da-tškarn yan ula-da-ttirin rbbi. 3 ur-rad-tæubbun
ula-da-tœamaæn i-yan, walaynni rad-bahra-rggmn å-wiyyaã ar-tñin ar-tmmaån
ar-tkrhun kullu ma-ifulkin. 4 ur-rad-zgan å-wawal-nsn ula-da-tnbaãn
å-içf-nsn, walaynni rad-tægarn wiyyaã. rad-tlhun s-kullu ma-tn-iøjbn,
ur-ra-tlhun s-ma-ira rbbi. 5 rad-inin izd imumnn ad-gan, walaynni
ur-gisn-tlli-tækimt itjhhdn n-willi umnnin s-rbbi. tanf i-mddn-an. 6 wan åwid
a-ikššmn s-tgÐmma zund ingÐmarn, ar-tt-zzrayn f-tmåarin lli-ur dar løaql,
ññayn fllasnt ddnub-nsnt, ar-tnt-itawi kullu kra ttirint. 7 wan ntnti
2 timutaws 262
ar-bdda-tlmadnt walaynni ur-jju-ñãarnt ad-issannt læqq. 8 han mddn-an ihrš
løaql-nsn, ffuån aåaras n-rbbi, ar-tãaããan læqq åmklli sttin ikka yannis
d-yambris ar-tãaããan musa. 9 walaynni ur-rad-bahra-tzayadn å-åayan, ašku
ra-iban i-kullu mddn is-ffuån içf-nsn åmklli iban å-sin irgazn-an.
10 imma kiyi, tssnt mad-sslmadå ula mamnk ad-skarå
arratn n-rbbi
d-ulmmud yÐåñann
ula mad-qœadå. tissant mamnk ad-tamnå awal n-rbbi
ar-tœbarå ar-tænnuå ar-tzayadå bla-da-trmayå. 11 tissant
mnšk ad-trfufunå ar-bahra-kkatå tammara. tsfldt f-mad-iyi-ijran å-tmdinin
n-an¡akiyya d-iquniyya d-listra. tsfldt f-trfufnt iggutn lli-flla-izrin. walaynni
kullu åayan, ifukka-yyi siditnnå zå-gis. 12 ašku kullu wanna iran a-iskar
ma-irãan rbbi s-ism l-lmasiæ yasuø, tarfufnt a-å-ra-izri. 13 imma mddn
Ðçšnnin d-ayt-tkrkas rad-åir-tzayadn å-lçКant-nsn s-uggÐar, jlan ntni ar-jllun
wiyyaã.
14 imma kiyi, iqqan-k-id a-ttzayadt å-maylli tlmdt tamnt srs, ašku tssnt
manwi-t dar tlmdt. 15 kiyi zå-mññiy-nnk a-zå-tssnt arratn n-rbbi lli-ñãarnin
a-k-ssfhmn mamnk a-tamnt s-lmasiæ yasuø tnjmt. 16 hati kullu ma-illan
å-warratn-ad, rbbi a-t-id-issbayynn. išwa kullu a-srs-nsslmad læqq, nššæššm
wanna iskrn ma-yÐçšnn, nrar-d wanna ijlan, nml mamnk a-nskar afulki
lli-s-irãa rbbi. 17 åmkad a-s-ra-yujad-uçddam n-rbbi i-twuri-ns, yiñãar a-iskar
kullu ma-ifulkin.

4
1 ra-k-uœœaå åilad å-lgddam n-rbbi d-lmasiæ yasuø
maylli-d-iqqann
açddam n-rbbi
lli-ra-d-yašk a-ikšm s-tgldit-ns yut læukm f-willi ddrnin
ula åwilli mmutnin. 2 iniå-ak: tbrraæ s-wawal n-rbbi,
tbrræt srs å-uzmz išqan ula wad irçan. rar-d winna ffuånin aåaras, tššæššmt-tn
f-ddnub nna-skarn, tzzøamt-tn f-ufulki, ar-tsslmadt bla-da-ttrmayt. 3 han
rad-d-aškin kra n-uwssan å-ur-rad-sflidn mddn s-ulmmud yÐåñann. rad-trãun
iguyya-nsn ar-ssigatn i-içf-nsn imslmdn lli-rad-asn-ittini ma-tn-iøjbn.
4 ur-rad-irin ad-sfldn s-læqq, walaynni ra-stti-tawin åir å-tæajiyin çwanin.
5 imma kiyi i眜a-k a-bdda-tåwit å-içf-nnk, tœbrt i-trfufnt, ar-ttçdamt s-tbrraæt
l-lçbar ifulkin. skar kullu ma-d-iqqann wad igan açddam n-rbbi.
6 imma nkki, tlkm-d tasaøt lli-å-ra-n-srså tudrt-inu å-lgddam n-rbbi, ffuåå
ddunit-ad. 7 ha-yyi nriå tikrrayin lli-kkatå, kmmlå aåaras lli-å-a-tazzalå, sul
zgaå å-liman. 8 rad-iyi-yili ttaj åilad n-yan irãan rbbi. iæãa-yyi-t siditnnå
lli-bdda-iækamn s-læqq, baš ad-iyi-t-ifk å-wass lli-å-ra-d-yašk. urd åir nkki
a-mi-ra-yili, walaynni ra-t-ifk i-kullu willi-n-gis-rjanin ar-srs-tqln.
9 g-n tiqqi-nnk a-d-dari-taškt å-mayd-d-yakmurn.
laçbar n-aytmatn
10 ašku ifl-iyi ãimaœ iddu s-tmdint n-tasaluniki, iwrri
ar-ittiri tiåawsiwin n-ddunit-ad. iddu ula kriskins s-tmazirt n-gala¡iyya, iddu
ti¡us s-tmazirt n-dalma¡iyya. 11 åir luqa a-didi-iqaman. riå a-tzrit dar marqus
tawit-t-id didk, ašku iñãar a-yyi-iøawn å-twuri. 12 imma tiçikus uznå-t
s-afsus. 13 iå-di-tuškit tawit-iyi-d aslham lli-n-flå å-dar karbus å-tmdint
n-truwwas. tawid-d ula arratn, riå bahra åwilli ganin win ilm.
2 timutaws 263
14 kigan d-lçКant ad-iyi-iskr iskandr lmøllm n-wanas. rad-as-irar siditnnå
f-åayan. 15 i眜a-k a-zgis-trart løaql ula kiyi, ašku iãaãã almmud-nnå bahra.
16 tawala tamzwarut å-rurå awal f-uœraã-nsn, ur-didi-ibidd yan. fln-iyi
kullutn. a-ur-tn-iæasb rbbi f-mayan. 17 walaynni ibidd didi siditnnå, issdus-iyi
ad-asn-tbrraæå s-lçbar ifulkin åmklli iga. sfldn-as ibrraniyn kullutn, njmå nkki
zå-imi n-yizm. 18 ra-yyi-ijjnjm siditnnå zå-kullu ma-yÐçšnn, issruæ-iyi-n
å-laman s-tgldit-ns n-ignna. nttan a-bahra-ntalå åilad ula kullu mayd-d-iftan.
amin.
19 ar-n-tsllamå f-briskilla d-akila, ntni d-ayt-tgmmi n-unisifurus.
20 iqama arastus å-tmdint n-kurintus, imma trufimus, flå-t-in yuãn å-militus.
21 g-n tiqqi-nnk a-di-taškt ur-ta-di-tlkim-tgrst. ar-n-fllak-itsllam yubulus
d-budins d-linus d-kludya d-aytmatn yaãni kullutn. 22 a-n-didk-yili siditnnå,
tili-awn lbaraka-ns.
264

tabrat i-ti¡us

1
1 zå-bulus açddam n-rbbi d-urqqas n-yasuø lmasiæ lli-yyi-iñlin ad-malaå
i-imñlayn n-rbbi mamnk ad-tamnn s-wawal-ns, issann kullu ma-igan læqq
n-uåaras-ns 2 lli-itawin s-rrja iœæan n-tudrt idumn. rbbi ur-a-isskirkis. åakud
lliå ur-ta-içlq yat a-inna rad-aå-tili tudrt-ad. 3 issbayyn-tt-id å-uzmz-ad
lli-iqœad s-lçbar lli-s-iyi-yuœœa rbbi anjjam-nnå a-srs-tbrraæå.
4 i-ti¡us iwi iøzzan å-tagÐmat l-liman-nnå. ad-ak-tili lbaraka d-sslamt
zå-rbbi babatnnå d-lmasiæ yasuø anjjam-nnå.
5 mayad a-f-k-in-flå å-igzir n-krit, baš a-tkmmlt
añlay n-imåarn
ma-iqaman å-twuri, tñlit kra n-mddn å-kraygatt tamdint
ad-gn imåarn n-umnaggar åmklli-f-k-uœœaå. 6 iqqan-d amåar a-ig wad å-ur-illi
løib, i¡¡af åir yat-tmåart. iqqan-d tarwa-ns ad-gn imumnn bla-da-srsn-taštkkan
mddn is-a-skarn ma-yÐçšnn ula-da-tffuån zå-wawal n-ayt-darsn. 7 iqqan-d
angabal a-ig wad å-ur-akkÐ-illi kra l-løib ašku tawuri n-rbbi a-ra-igabl. a-ur-ig
wad itægarn wiyyaã nåd wad itqlaqaln nåd wad bahra issan tissi iktin nåd wad
itmmaån nåd wad ittirin a-issmun ma-iggutn i-içf-ns. 8 iqqan-d a-ig wad
issmræban s-willi tmuddunin, ig wad dar iøzza kullu ma-ifulkin, ar-itnbaã
å-ugayyu-ns ar-bdda-iskar s-læqq, iåus-uwl-ns iåwi å-içf-ns. 9 iqqan-t-id
a-yamñ å-iwaliwn zganin lli-s-a-nsslmad. åmkad a-s-ra-yiñãar a-izzøam
wiyyaã s-ulmmud yÐåñann, irar awal i-wanna-t-iãaããn.
10 ašku ggutn mddn ur-rin ad-sflidn s-wawal-nnå, bahra
tugga f-ayt-krit
åwilli ttirinin ad-ññalln i-ddat, ar-jllun wiyyaã s-tjmmaøt
içwan. 11 iqqan-k-id a-tn-tssfssat, ašku ar-ssgrawaln kra n-ayt-tgÐmma
kullutn. ar-sslmadn ma-ur-igin læqq baš ad-tamñn kra i-içf-nsn. 12 illa yan
gu-krit lli-mi-ttinin ‹nnabi›, ula ntta isawl fllasn inna: «ayt-krit
ar-bdda-sskirkisn. zund luæuš Ðçšnnin ad-gan. åir i¡s d-umššu a-f-a-skarn.»
13 Ðåñannt tugga-yad. åayan a-f-k-i眜a a-tn-tššæššmt s-lmøqul, baš ad-zgan
å-uåaras l-lmasiæ, 14 a-ur-sul-tti-tawin å-tæajiyin n-ayt-yudaya ula luœiyat
n-mddn lli-ffuånin zå-læqq.
15 hati kullu ma-illan iåus i-willi dar ul iåusn, walaynni ur-iåus yat dar
willi mi rkan-uwlawn-nsn ur-rin ad-amnn. ntni irka løaql-nsn ula ul-nsn.
16 ar-ttinin is-ssnn rbbi, walaynni iskkirn-nsn a-imalan is-ur-t-ssinn. han
iæaša-tn rbbi, ur-a-skarn s-wawal-ns ula ñãarn i-ma-ifulkin.

2
1 imma kiyi, illa fllak a-tsslmadt mddn ad-skarn kullu
almmud yÐåñann
s-ma-d-imšaškan d-ulmmud yÐåñann. 2 ini i-irgazn
mqqurnin ad-zgan å-içf-nsn, ar-bdda-tfulkin d-mddn, ar-tnbaãn å-kullu
mad-skarn. tinit-asn ad-dusn å-uåaras l-lmasiæ ar-tænnun å-wiyyaã ar-tzayadn
åmkad bla-da-trmayn.
3 ini ula i-tmåarin mqqurnin ad-skarnt åmklli-d-iqqann çtilli tuqqarnin
rbbi. tinit-asnt a-ur-sawalnt å-mddn ula-da-ttblunt s-tissi iktin. illa fllasnt
ti¡us 265
ad-sslmadnt timåarin mññinin f-ma-ifulkin 4 ar-asnt-malant mamnk a-tga tayri
lli-s-rad-tøawannt irgazn-nsnt ula tarwa-nsnt. 5 ar-asnt-malant mamnk
a-rad-iñãarnt ad-tnbaãnt å-kullu mad-skarnt s-uwl iåusn, ar-tçdamnt å-tgmmi
ar-tfulkint d-mddn ar-sflidnt s-irgazn-nsnt baš a-ur-d-irar yan tirggam i-wawal
n-rbbi.
6 ini i-iøyyaln ad-tnbaãn å-içf-nsn. 7 ula kiyi illa fllak a-bdda-tskart
afulki d-mddn baš ad-asn-tmalat mamnk a-tn-d-iqqan ad-skarn ula ntni.
sslmad-tn s-læqq d-lmøqul 8 s-iwaliwn Ðåñannin lli-f-ur-iñãar yan a-fllasn-iñi.
iå-a-tskart åmkan ra-itæšam wanna iran a-k-iãaãã, ašku ur-ra-yaf
ma-fllannå-ittini yÐçšn.
9 ini i-içddamn ad-sflidn s-id-siditsn ar-tn-trãun å-kullu mad-skarn.
a-ur-fllasn-ssiqarn içfawn-nsn 10 ula-da-tn-takÐrn. illa fllasn a-bdda-skarn
s-nniyt-nsn, baš ad-ñrn mddn mnšk a-s-ifulki-ulmmud-nnå f-rbbi lli-aå-ijjnjmn.
11 issbayyn-d rbbi lænant-ns åilad a-srs-ijjnjm kullu mddn.
12 ar-aå-isslmad a-ntanf i-kullu ma-t-ur-irãin ula ššhwat n-ddunit-ad.
ar-aå-isslmad a-ntnbaã å-içf-nnå ar-nskar s-læqq ula kullu ma-t-irãan åilad
å-sul-nqama å-ddunit. 13 ar-ntql ar-ntrju ass-an ambarki lli-å-ra-d-iban lmjd
n-rbbi-nnå imqqurn yasuø lmasiæ lli-aå-ijjnjmn. 14 ifka içf-ns ad-aå-ifru
zå-kullu ma-yÐçšnn, issåus-aå baš a-ng mddn-ns lli-bahra-ittirin ad-skarn
ma-ifulkin.
15 sslmad tiåawsiwin-ad i-aytmatn, ar-asn-ttinit ad-skarn åmkad,
ar-tššæššamt wanna iskarn ma-yÐçšn s-lamr lli-ak-ityawfkan. a-ur-tadjt yan
a-k-iægr.

3
1 sskti-asn-d is-fllasn-illa ad-sflidn s-læukkam ula kullu
tinbaãin n-uåaras
l-lmasiæ
wiyyaã tækamnin tamazirt, ar-skarn s-wawal-nsn, ujadn
i-kra igan tawuri iœlæn. 2 tinit-asn a-ur-rgmn å-yan ula
ñin d-yan. illa fllasn ad-tœbarn ar-trçun d-kullu mddn. 3 ula nkkÐni nkka-ttin
nga inafaln imøœan imjlan, ntyawkrraf å-ššhwat ula kullu ma-s-a-ttblun mddn.
nkka-ttin ar-nzzray ussan-nnå s-tnuwwašt d-iskkirn Ðçšnnin, ar-aå-tkrhun mddn
ar-tn-ntkrhu ula nkkÐni. 4 walaynni rbbi anjjam-nnå issbayyn-d mnšk a-ifulki
iæubbu bnadm. 5 s-rræmt-ns iggutn a-s-aå-ijjnjm, urd f-ssibt n-ifulkitn lli-nskar.
ijjnjm-aå isird-aå ifk-aå talalit n-tudrt l-ljdid s-tækimt n-rruæ lqudus
6 lli-s-aå-iømmr f-ufus n-unjjam-nnå yasuø lmasiæ. 7 åmkad a-s-ginnå-iænna
rbbi iskr sslamt å-gratnnå dids ifk-aå lwrt n-tudrt idumn lli-n-nrja åilad.
8 awal izgan ayad.
riå zå-gik a-tzzgat tiåawsiwin-ad å-dar willi umnnin awal n-rbbi, baš ad-tlhun
içf-nsn s-iskkirn šwanin. ifulki mayad, ra-inføa kullu mddn. 9 walaynni anf
i-tjmmaøt içwan n-willi tmjaæadnin f-ismawn n-tasutin lli-zrinin, ar-tñin
ar-tmmaån f-ššrø n-musa. åayan ur-akkÐ-a-itnfaø s-yat. 10 imma wanna
ya¡¡un aytmatn, ini-as a-ifssa, tinit-as-t tis snat-twal. iå-ur-ifssa, anf-as
a-ur-sul-didun-imun. 11 ašku issbayyn wan åwad is-iffuå aåaras n-rbbi
s-ddnub-ns, izzugz læukm f-içf-ns.
ti¡us 266
12 åakud nna-yak-n-uznå artimas nåd tiçikus, ašk-in s-dari s-nikubulis,
a-ur-tma¡lt. ašku riå a-n-zzriå tagrst åin. 13 g-n tiqqi-nnk a-tøawnt lmuæami
zinas nttan d-abullus, baš ad-kmmln f-uåaras-nsn, tfkt-asn aynna-tn-i眜an.
14 illa f-mddn-nnå ad-myurn ad-tlhun s-twuri iœlæn baš ad-biddn d-wanna
ilkmn f-kra, a-ur-zzrin tudrt-nsn bla lfaytt.
15 ar-n-fllak-tsllamn kullu willi didi llanin. ar-n-ntsllam f-aytmatnnå
øzzanin lli-umnnin s-lmasiæ. ad-awn-tili lbaraka n-rbbi kullukn.
267

tabrat i-filimun

1 zå-bulus aæbbas f-ism l-lmasiæ yasuø, d-zå-gÐmatnnå timutaws.


i-umddakkÐl-nnå iøzzan filimun lli-didnnå-itmøawan å-twuri-ad,
2 d-ulltmatnnå abfiyya d-arçibbus lli-yaggsn s-twuri n-rbbi zund nkkÐni,
d-umnaggar n-aytmatn å-tgmmi-nnk. 3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-rbbi
babatnnå d-siditnnå yasuø lmasiæ.
4 ar-bdda-tškarå rbbi-nu fllak, ar-k-id-swingimå åakud
bulus iškr filimun
nna-tñallaå. 5 ašku ar-sflidå f-mamnk a-bahra-tumnt
s-siditnnå yasuø, ula f-mamnk ad-dark-øzzan kullu imñlayn n-rbbi.
6 ar-tãalabå rbbi ad-ak-imala kullu lbarakat lli-aå-llanin f-uwdm l-lmasiæ
åilad å-didnnå-tmunt å-uåaras l-liman. 7 wa-gÐma ha-yyi thnnaå, fræå bahra
ašku øzzan dark aytmatn, tssfjjijt f-uwlawn n-imñlayn kullutn.
8 rad-iñãarå zømå a-k-amrå s-ism l-lmasiæ
iãalb bulus
f-unisimus
f-ma-k-id-iqqann a-ti-tskrt, 9 walaynni ssnå
is-dark-nøzza. mayan a-f-riå a-t-zgik-ãalbå, nkki-ad igan
afqqir gå åilad aæbbas f-ism l-lmasiæ yasuø. 10 riå a-k-ãalbå f-iwi unisimus,
ašku wrriå giå babas å-tagÐmat l-lmasiæ å-uwssan-ad å-tyawkrrafå s-ssnasl.
11 åayd izrin ur-a-k-itnfaø s-yat, imma åilad inføa-yyi nkki ula kiyi.
12 waçça iga nttan zund tasa-nu, uznå-t-in åilad a-n-iwrri s-dark. 13 riå
nkki a-d-didi-iqama, ašku iñãar a-yyi-iøawn åilad å-tyawkrrafå s-ssnasl f-ssibt
l-lçbar ifulkin, åmklli ttirit kiyi a-yyi-tøawnt mrad is-didi-tllit. 14 walaynni
ur-riå mayad abla s-wawal-nnk, baš a-tskrt afulki s-lça¡r urd s-bzzez.
15 is-urd mayad a-f-didk-ingara ar åilad? baš a-n-iwrri iqama didk bdda,
16 a-ur-ig åir ismg-nnk walaynni uggÐar n-ismg, ašku iwrri åilad iga gÐmak
iøzzan. iøzza dari nkki, walaynni ra-dark-iøzza s-uggÐar, ašku kiyi a-mi-iga
winnk å-ddat ula å-siditnnå. 17 imma åilad, iå-iyi-tgit d-umddakkÐl-nnk
å-tamunt l-lmasiæ, ãalbå-k a-srs-tssmræbat åmklli trit a-sri-tssmræbat nkki.
18 aynna-yak-iskr yÐçšn nåd aynna-yas-tãfart, æasb-t flla. 19 nkki bulus,
s-ufus-inu a-s-rad-ak-n-araå: «rad-ak-t-fkå.» imma kiyi tssnt izd zå-nkki
a-s-ak-tlla tudrt-nnk. 20 ãalbå-k a-gÐma, a-gigi-tskrt afulki-ad f-uwdm
n-siditnnå, tssfræt ul-inu s-ism l-lmasiæ.
21 ssnå is-ra-tskrt mayad-ak-n-uriå, ra-tskrt uggÐar n-mad-ãalbå.
22 imma åilad riå ad-iyi-tjjujadt aæanu n-unbgi å-dark, ašku rjiå-n å-rbbi
ad-awn-ifk maylli zgis ttãalabm, yadj-iyi a-n-wrriå s-darun.
23 ar-n-fllak-itsllam abafras, iga aæbbas didi f-ism l-lmasiæ yasuø.
24 ar-n-fllak-tsllamn aytmatn marqus d-aristarçus d-ãimaœ d-luqa
lli-didi-tmøawannin å-twuri n-rbbi. 25 a-gigun-tili lbaraka n-siditnnå yasuø
lmasiæ.
268

tabrat i-iøbrin

1
1 f-imi l-lanbiya ggutnin a-f-isawl rbbi s-imzwura-nnå
timuåra l-lmasiæ
åayd izrin, kraygatt azmz d-mad-asn-imla. 2 imma
å-uwssan-ad ggÐranin isawl-d srnnå f-imi n-yan igan yus. nttan a-s-içlq kullu
ma-illan, iñli-t a-iwrt kraygatt kra. 3 iban gis lmjd n-rbbi, ig œœurt n-rruæ-ns,
iækam å-kullu ma-illan s-tækimt n-wawal-ns. åakud lliå issitti ddnub f-bnadm
iskiws f-ufasi n-rbbi l-lmjd å-tattuyt n-ignwan.
4 iga-t rbbi d-wad yugÐrn lmalayka, ifk-as ism lli-yugÐrn
lmasiæ yugÐr
lmalayka
ismawn-nsn. 5 ašku urd kra n-yan å-lmalayka a-mi-inna
rbbi å-warra-ns: «kiyi tgit iwi. babak ad-giå åassad.» urd
kra l-lmalak a-f-inna: «rad-gå babas, ig ntta iwi.» 6 walaynni rbbi, åakud lliå
ra-d-yazn yus içfddi s-ddunit inna: «kullu lmalayka n-rbbi, iqqan-tn-d
a-ti-tøbadn.»
7 hati lmalayka a-f-inna: «rbbi iskr lmalayka-ns zund aãu, iskr
içddamn-ns zund timzliwin l-løafit.» 8 walaynni lliå isawl f-yus inna:
«lørš-nnk a-rbbi a-rad-bdda-idum, ur-ra-sar-itmmu. iga-uømud n-tgldit-nnk
aømud l-læqq. 9 ar-ttrãut s-ufulki, ar-ttkrhut lçКant. mayan a-f-k-iñli rbbi
lli-igan rbbi-nnk s-uñåur l-lfræ issayk-k nnig inggan-nnk.» 10 yini-daå fllas:
«kiyi a-sidi rbbi a-izzugzn llsas n-ddunit å-isizwar. f-ufus-nnk a-f-tyawskarn
ignwan. 11 ntni ra-tn-kullu-laæ, imma kiyi rad-bdda-tilit. ntni rad-kullu-mdun
zund timlsit, imma kiyi rad-bdda-tqamat. 12 ra-tn-tssmuttlt zund aslham
tkkist-tn, imma kiyi åmklli tgit a-rad-bdda-tgt. isggÐasn-nnk ur-ra-sar-tmmun.»
13 ur-jju-inni rbbi i-kra l-lmalak: «skiws f-ufasiy-inu ard gå inuwwašn-nnk
å-ddu iãarn-nnk.» 14 ašku lmalayka ur-gin åir larwaæ lli-tçdamnin i-rbbi,
ar-tn-d-itazn ad-qasan åwilli ra-injm.

2
1 mayan a-s-fllannå-illa a-stt-ntawi s-uggÐar
ajnjm ihiyyan
å-ma-mi-nsfld, a-ur-njlu zå-uåaras. 2 ašku ššrø
lli-d-yuškan i-imzwura-nnå f-imi l-lmalayka, ur-iñãar yan gisn ad-as-yanf,
walaynni tãr løqubit s-læqq f-kullu wanna zgis iffuån ula kullu wanna
ur-srs-iskarn. 3 imma åilad, mamnk a-ra-nnjm iå-ur-tt-niwi å-ujnjm-ad
ihiyyan? siditnnå yasuø a-izwarn inna-yaå fllas, sawln fllas ula åwilli sfldnin
i-siditnnå mln-aå is-iga læqq. 4 izzga-t rbbi s-lmøjizat d-løjayb d-lquwwat
ggutnin ula s-twafkiw n-rruæ lqudus lli-ifka i-mddn åmklli ira.
5 urd lmalayka a-mi-ifka rbbi ad-tækamn å-ddunit
lmasiæ iwrri i¡¡af
ddat n-bnadm
lli-ra-yili, a-stt-igan d-ddunit l-ljdid lli-f-a-nsawal åilad.
6 walaynni åmklli inna yan å-warra n-rbbi: «ma-iga
bnadm aylliå a-gis-tswingimt, ula yus n-bnadm aylliå-tt-gis-tiwit? imma kiyi
tgit-t-id å-ddu l-lmalayka yan imikk, tfkt-as ttaj l-lmjd d-lhibt, 8 trart kullu
ma-illan å-ddu iãarn-ns.» åmkad a-s-imla rbbi is-irur kullu ma-illan å-ddu
iãarn n-bnadm baš a-t-iækam. imma åilad iban is-ur-ta-illi kullu å-ddu iãarn
iøbrin 269
n-bnadm. 9 walaynni nñra yasuø lli-iwrrin illa-d å-ddu l-lmalayka yan imikk,
nñr-t yattuy s-lmjd d-lhibt f-ssibt l-lmut lli-s-immut a-srs-issruæ rræmt n-rbbi
i-kullu mddn.
10 rbbi a-içlqn kullu ma-illan, ig kullu wins. iskr ma-ifulkin lliå iqœad
a-imjjd anjjam-nnå s-urfufn, irar mddn ggutnin ad-gn tarwa-ns kšmn dids
s-lmjd-ns. 11 ur-iæšim yasuø ad-aå-ig d-aytmas, ašku åwalli issåusn ula åwilli
issåus, babatsn iga yan. 12 inna nttan i-babas: «rad-iniå i-aytma f-kullu
ma-tskrt, alåå-k å-wammas n-umnaggar.» 13 yini-daå: «ra-n-rjuå ula nkki
å-rbbi.» yini-daå: «ha-nkki d-tarwa-yad n-rbbi lli-yyi-ifka.»
14 nkkÐni-ad igan tarwa, n¡¡af ddat n-tfiyi d-idammn. mayan a-f-iwrri ula
ntta i¡¡af ddat zund nkkÐni, baš a-immt ihlk iblis lli-dar lquwwa l-lmut. 15 ifsi
i-kullu willi zzraynin ussan-nsn å-iskraf n-tksaã l-lmut. 16 iban is-urd
lmalayka a-f-iskr mayan walaynni «iskr-t f-mddn n-tasut n-ibrahim.»
17 mayad a-f-d-iqqan yasuø a-irwas i-aytmas zå-kraygatt tasga, baš ad-asn-ig
anmåur ihiyyan iænnu gisn iskr kullu maylli ætajjan, ibidd å-gratsn d-rbbi
a-n-isrs tiårsi lli-ra-issitti ddnub f-bnadm. 18 imma åilad iñãar a-iøawn kullu
wanna tarmnt lçКanat, ašku irfufn ula ntta ityaram f-a-iskr ma-yÐçšnn.

3
1 way-aytma imñlayn lli-mi-d-iåra rbbi ad-kšmn
lmasiæ yugÐr musa
s-tamunt-ad, swingimad-d yasuø lli-d-ityazann a-ig
anmåur ihiyyan l-liman lli-å-numñ. 2 iskr kullu ma-gis-ira rbbi lli-t-iñlin
i-twuri-ad, åmklli iskr musa kullu ma-gis-ira å-wammas n-ayt-tgmmi n-rbbi.
3 walaynni nssn is-isthlla yasuø luqr uggÐar n-musa. ašku abnnay,
ar-ti-tuqqarn mddn uggÐar n-tgmmi lli-ibna. 4 kraygatt tigmmi ttyawbna f-ufus
n-kra n-yan, imma rbbi iga abnnay n-kullu ma-illan. 5 musa issuwfa kullu
ma-gis-ira rbbi, ig açddam å-wammas n-ayt-tgmmi n-rbbi, iml-asn ma-ra-yini
rbbi å-maylli-d-iftan. 6 ula lmasiæ issuwfa kullu ma-gis-ira rbbi, imma ntta iga
yus n-tgmmi, tili-tgmmi kullutt å-ddu-ufus-ns. imma ayt-tgmmi-ns, nkkÐni
a-tn-igan iå-nzga nzøm, namñ-bdda å-rrja-yad darnnå illan.
7 åmklli-s-inna rruæ lqudus: «åassad iå-tsfldm
ad-ur-tssiqarm
içf-nnun
i-wawal-ns, 8 ad-ur-tssiqarm içf-nnun zund
imzwura-nnun lli-gigi-rggmnin å-uwssan lli-å-a-yyi-tarmn
å-lçla. 9 kkuñ id-mraw n-usggÐas a-yyi-tarmn, ar-tmnadn kullu mad-skarå.
10 mayan a-f-æašaå mddn-an iniå fllasn ‹ar-bdda-jllun içfawn-nsn.
ur-jju-ssinn aåaras-inu.› 11 s-låaãab a-s-nniå awal-ad izgan, ‹ntni
ur-sar-rad-kšmn s-usunfu-nu.›» 12 way-aytma, rarat løaql a-ur-gigun-yili
ma-mi-yÐçšn-uwl-ns yagÐi a-yamn irar tiåurdin-ns s-rbbi lli-iddrn.
13 walaynni zzøamat i-ngratun kraygatt ass, maædd llan-uwssan,
a-ur-gigun-yili ma-n-lddin ddnub ard iqar içf-ns ijlu. 14 ašku rad-bdda-nqama
å-tamunt l-lmasiæ iå-nzga åmklli numn zå-isizwar ar isiggÐra.
15 åmklli inna: «åassad iå-tsfldm i-wawal-ns, ad-ur-tssiqarm içf-nnun
zund imzwura-nnun lli-gigi-rggmnin.» 16 walaynni manwi sfldnin i-wawal
n-rbbi rgmn gis? a-tn-igan d-willi-d-issufå musa zå-tmazirt n-miœr. 17 manwi
iæaša rbbi kkuñ id-mraw n-usggÐas? a-tn-igan d-willi skrnin ddnub mmtn
iøbrin 270
ilmma å-lçla. 18 manwi mi inna rbbi s-wawal izgan ur-sar-rad-kšmn
s-usunfu-ns? a-tn-igan d-willi ffuånin zå-wawal-ns. 19 åayan ad-aå-imlan izd
f-ssibt n-mad-agÐin ad-amnn a-f-ur-ñãarn ad-d-kšmn s-usunfu n-rbbi.

4
1 isawl rbbi s-wawal izgan, yini is-ra-ifk asunfu
asunfu lli-ra-yili
i-mddn n-rbbi
i-mddn-ns. imma åilad, illa fllannå a-nrar løaql
a-ur-ginnå-yili ma-ur-ra-yiñãar a-srs-ikšm. 2 ašku lçbar
n-usunfu-ad lli-mi-nsfld, sfldn-as-yad imzwura-nnå walaynni ur-uminn awal
lli-mi-sfldn. mayan a-f-ur-zgis-umñn kra l-lfaytt. 3 imma nkkÐni lli-t-yumnn,
nkšm åilad s-usunfu lli-f-asn-inna: «s-låaãab a-s-nniå awal-ad izgan ‹ntni
ur-sar-rad-kšmn s-usunfu-nu.›»
iqœad rbbi asunfu-ad zå-lliå içlq ddunit. 4 ityara å-yan-ugzzum å-warra-ns:
«wis ssa-uwssan a-isunfa rbbi zå-kullu ma-iskr.» 5 walaynni ityara-daå: «ntni
ur-sar-rad-kšmn s-usunfu-nu.» 6 hati ur-kšimn åwilli iruæ lçbar å-uwssan-an
ašku ur-srs-skirn. walaynni sul llan wiyyaã rad-kšmn. 7 mayad a-f-iskr rbbi
ass yaãni lli-mi-inna ‹åassad›, ašku tiåurdin n-isggÐasn ggutnin isawl-daå f-imi
n-dawd yini iwaliwn-lli: «åassad iå-tsfldm i-wawal-ns, ad-ur-tssiqarm
içf-nnun.» 8 mrad is-tn-išškšm yašuø s-usunfu, ur-ra-isawl rbbi tigira
f-yan-wass yaãni. 9 imma åilad ra-sul-ifk rbbi asunfu ikmmln i-mddn-ns,
åmklli isunfa ntta å-wis ssa-uwssan. 10 ašku wanna ikšmn s-usunfu n-rbbi,
nttan a-isunfan zå-kullu ma-iskr åmklli isunfa rbbi. 11 imma åilad illa fllannå
a-bahra-nttiri a-nkšm s-usunfu-ad, a-ur-iãr yan ginnå åmklli ãrn ntni, ffuån
zå-wawal n-rbbi.
12 hay-awal n-rbbi iddr itjhhd, imsad uggÐar n-taññit
awal n-rbbi
lli-imsadn zå-snat-tsgiw, ar-itbbi å-ugÐns n-bnadm ard
ibãu nnfst zå-rruæ, ibãu adif zå-ttmi n-içsan, ar-issbayyan nniyt n-uwl ula
ma-iqœad. 13 ur-irgs yat f-rbbi å-kullu ma-içlq. hati ibayyn kullu å-iñri n-walli
mi-d-iqqan a-nrar læsab.
14 illa fllannå a-nzga å-liman-ad å-numñ, ašku illa-yaå
lmasiæ iga
anmåur-nnå ihiyyan
yan-unmåur ihiyyan lli-ikšmn s-ignna, a-t-igan d-yasuø
yus n-rbbi. 15 illa-yaå yan-unmåur ihiyyan lli-iñãarn
a-iænnu f-ããøf-nnå, ašku ityaram ula ntta zå-kraygatt tasga zund nkkÐni,
walaynni ur-jju-iskir kra n-ddnb. 16 f-mayad a-f-rad-iniå: a-nzøm åilad
a-n-nakmur s-lørš n-rbbi iænnan, ad-aå-iræm iænnu fllannå iøawn-aå å-tasaøt
lli-å-nætajja.

5
1 kullu wanna igan anmåur ihiyyan, ityawstay zå-gr
añlay l-lmasiæ ula
tammara-ns
mddn yaãni, ityawñlay a-ibidd å-gratsn d-rbbi
ar-n-issakmur tiårsiw d-twafkiw i-rbbi
ma-s-a-n-fllasn-issitti ddnub-nsn. 2 iñãar-unmåur a-itrçu d-willi ur-ssinnin
aåaras d-willi zgis jlanin, ašku iga bnadm ula nttan iãøf. 3 mayan
a-f-t-id-iqqan a-n-issakmur i-rbbi tiårsiw f-ddnub-ns ntta, åmklli-tnt-in--
issakmur f-ddnub n-wiyyaã.
iøbrin 271
4 ur-illi ma-iñlin içf-ns i-twuri-an ihiyyan, walaynni rbbi a-iñlayn wanna
ira, åmklli iñli anmåur harun. 5 ula lmasiæ ur-issmqqur içf-ns a-inawl tawuri
n-unmåur ihiyyan, walaynni rbbi a-t-srs-iñlin yini-as: «kiyi tgit iwi. babak
ad-giå åassad.» 6 yini-as-daå å-ugzzum yaãni: «ra-tgt anmåur idumn zund
malkiœadq.»
7 å-uwssan lli-å-i¡¡af yasuø ddat n-bnadm, ar-itñalla ar-itãalab s-tåuyya
d-im¡¡awn i-walli iñãarn a-t-issanf i-lmut. isfld-as rbbi ašku ifka içf-ns a-iskr
ma-t-irãan. 8 imma ntta, waçça iga yus n-rbbi, s-tmmara a-s-a-itlmad a-iskar
s-wawal n-rbbi. 9 walaynni lliå ikmml kullu ma-fllas-illan, ijjnjm åwilli
skarnin s-wawal-ns s-ujnjm idumn, 10 ig-t rbbi d-unmåur ihiyyan zund
malkiœadq.
11 iggut dari mad-awn-ttiniå f-mayad, walaynni ra-išqu
akkÐfay d-umššu
a-ti-tfhmm, ašku wrrin ññayn imzgan-nnun. 12 han illa
f-kullu winna zzrinin unšk-ad l-luqt lli-tzzrim kunni, ad-iñãarn ad-sslmadn
wiyyaã. imma kunni, hati sul tætajjam mad-awn-isslmadn tinbaãin timzwura
n-uåaras n-rbbi. ha-kunni sul-kÐn-i眜a-ukkÐfay, ur-ta-tñãarm i-umššu.
13 ašku wanna ur-issan åir akkÐfay ur-ta-issin mamnk a-s-ra-irãu rbbi, ašku
sul imññi. 14 imma amššu iga win imqqurn lli-myarnin ad-swingimn ar-a¡¡un
ma-išwan zå-ma-yÐçšnn.

6
1 imma åilad, a-nzri zå-tåawsiwin-an timzwura n-ulmmud f-lmasiæ, nzayd
s-ma-igan win imqqurn. a-ur-daå-nttiri a-nzzugz llsas lli-yad-nzzugz åayd izrin
f-mamnk a-s-ra-d-nwrri zå-iskkirn çwanin n-bnadm namn s-ma-iskr rbbi.
2 a-ur-daå-nsawal åir f-isiridn nåd asrus n-ifassn nåd tankra n-willi mmutnin
nåd læukm l-liçrt. 3 ra-nzri zå-tåawsiwin-an, nzayd s-kra yaãni iå-ira rbbi.
4 imma åwilli ñranin tifawt, mãin lbaraka n-ignna, kšmn
lmøna n-ikalln ula
œœabt
s-tamunt n-rruæ lqudus, 5 fræn s-wawal n-rbbi ula
lquwwat n-uzmz lli-ra-d-yašk, 6 iå-rurn ntni tiåurdin-nsn
s-rbbi tigira n-kullu mayan, ur-sar-rad-iñãarn a-d-daå-wrrin s-uåaras. ašku
mlan i-kullu mddn is-ægrn yus n-rbbi, agÐln-t f-uggjdi tis snat-twal. 7 ašku
akal nna-issan anñar lli-d-fllas-i¡¡arn, ar-yakka œœabt išwan i-willi-t-krznin,
ra-gis-tili lbaraka n-rbbi. 8 imma akal nna-ur-issmåayn abla azggÐar d-tskra,
ur-inføa s-yat. takmur-d srs nnølt, d-ujddar a-s-rad-as-tggÐru.
9 way-aytma øzzanin, waçça srun nsawl åmkad, nssn is-gigun-illa
ma-yufn åayan, ašku tgam wid ijjnjm rbbi. 10 nttan, s-læqq a-s-a-itækam.
ur-ra-ittu tawuri lli-tskrm ula ittu mamnk a-tusim ism-ns s-lfræ tøawanm
imñlayn-ns, ar-tn-sul-ttøawanm. 11 imma åilad nra kud yan gigun a-itzayad
åmkan s-zzøamt ar isiggÐra, baš a-tkšmm kullukn s-lbaraka lli-n-ntrju.
12 a-ur-ttrmaym tflm ma-kÐn-d-iqqann, walaynni skarat zund kullu willi
umnnin œbrn aylliå kšmn s-tmiçar lli-f-asn-inna rbbi.
13 lliå isawl rbbi s-ibrahim f-ma-rad-as-ifk, yini-as-t
izzga rbbi awal-ns
s-ism-ns
s-ism-ns, ašku ur-illi kra n-ism yugÐrn ism n-rbbi.
14 yini-as: «ra-k-barkå fkå-ak tarwa ggutnin.» 15 iql
ibrahim iœbr aylliå-as-ityawfka maylli-s-as-inna rbbi. 16 hati s-ism
iøbrin 272
n-ma-tn-yugÐrn a-s-aqran mddn, baš ad-zzgan iwaliwn-nsn,
a-ur-sul-gisn-tškkun wiyyaã. 17 åmkan a-iskr rbbi, yiri a-issml i-willi ra-iwrt
timiçar-ns is-ur-ra-iwrri å-wawal lli-s-asn-inna. mayan a-f-izuyd ism-ns
i-wawal-ns. 18 ašku sin-ad, ur-illi ma-iñãarn a-tn-igllb ula iñãar rbbi
a-fllasn-isskarks. åmkan a-iskr f-ssibt-nnå nkkÐni lli-gis-izawgn, baš
a-bahra-nzøm namñ s-uggÐar å-rrja lli-aå-ifka. 19 rrja iœæan izgan ayad,
ssrœan gis-uwlawn-nnå ard-aå-išškšm zå-lçamiya s-tæanut ityawqdasn,
20 s-illis ikšm yasuø lli-aå-izwarn a-bdda-ig anmåur ihiyyan f-ssibt-nnå
å-lgddam n-rbbi åmklli iga malkiœadq.

7
1 malkiœadq ikka-ttin iga agllid n-tmdint n-salim, ig
malkiœadq
imnaggar ibrahim
anmåur ibiddn å-gr mddn d-rbbi amattuy. nttan
a-n-imnaggarn ibrahim ibark-t lliå-d-iwrri ibrahim
zå-imiå lli-å-inra igldan yaãni. 2 ifk-as ibrahim tis mrawt zå-kullu ma-d-ikkis
i-igldan-lli. malkiœadq, tga lmøna n-ism-ns ‹agllid lli-irãan rbbi›. ig ntta agllid
n-salim, tga lmøna-ns ‹agllid n-sslamt›. 3 ur-ityara yat f-babas nåd innas nåd
imzwura-ns, ula ityara yat f-tlalit-ns nåd lmut-ns, walaynni irwas i-yus n-rbbi
ašku iga-bdda anmåur ibiddn å-gr mddn d-rbbi.
4 ñrat mnšk a-s-imqqur malkiœadq, ašku nttan a-mi-ifka
inmåurn n-ayt-lawi
babatnnå ibrahim tis mrawt zå-kullu ma-d-ikkis i-igldan.
5 nssn izd ayt-lawi a-ityawñlayn å-ššrø n-musa f-ad-skarn tawuri n-tgmmi
n-rbbi, ar-asn-akkan mddn tis mrawt zå-kullu ma-darsn-illan, waçça gan ntni
aytmatsn zå-tasut n-ibrahim. 6 imma malkiœadq, waçça ur-igi zå-ayt-lawi,
yumñ zå-ibrahim tis mrawt, ifk ilmma lbaraka-ns i-ibrahim lli-isti rbbi a-iwrt
kullu ma-f-as-inna. 7 iban is-yugÐr malkiœadq ibrahim, ašku åwalli imqqurn
a-yakkan lbaraka i-walli ikkan ddawas. 8 imma ayt-lawi lli-tamñnin tis mrawt
åilad, ntni bnadm kad-gan ar-tmtatn. walaynni åwalli mi ifka ibrahim tis
mrawt, ityara fllas is-iddr. 9 ayt-lawi lli-tamñnin tis mrawt, nñãar a-fllasn-nini
izd ntni a-ifkan tis mrawt i-malkiœadq f-ufus n-babatsn ibrahim. 10 ašku
sul-n-illa lawi å-ugÐns n-ddat n-ibrahim, ur-ta-jju-d-ilul, a-imnaggar
d-malkiœadq.
11 rbbi iskr inmåurn zå-ayt-lawi baš ad-zzgan ššrø. gan ntni zå-tasut
n-unmåur harun. walaynni mrad is-ñãarn ad-šškšmn mddn s-kullu-ma-iqœad
rbbi, ur-rad-ætajjan mddn ad-asn-d-yašk yan-unmåur yaãni igan zund
malkiœadq. 12 walaynni lliå ibddl rbbi inmåurn-an s-unmåur-ad yaãni, iqqan-d
a-ityawbddal ššrø ula ntta. 13 ur-igi-unmåur-ad zå-tqbilt n-lawi, walaynni iga
zå-yat-tqbilt yaãni lli-zå-ur-jju-içdim kra n-yan å-twuri n-uñru n-tårsi.
14 imma siditnnå, nssn is-iga zå-tqbilt n-yahuda. ur-jju-iskir musa kra
n-inmåurn zå-tqbilt-an. 15 imla-yaå mayan is-iga siditnnå yan-unmåur zund
malkiœadq, urd zund ayt-lawi. 16 iwrri iga anmåur s-tækimt n-tudrt idumn, urd
s-lwrt n-tasutin n-bnadm. 17 åmklli ityaran: «ra-tgt anmåur idumn zund
malkiœadq.» 18 ur-sul-a-itgga rbbi ayt-lawi d-inmåurn-ns, ašku ur-ñãarn
ad-biddn å-gras d-mddn åmklli ira. 19 han ššrø n-musa ur-ikmmil yat,
iøbrin 273
walaynni rbbi ifka-yaå åilad yan-rrja iœæan lli-yufn mayan, ar-n-srs-ntakmur
i-rbbi.
20 lliå isawl rbbi f-rrja-yad, izzga awal-ns s-ism-ns.
anmåur lli-nætajja
inmåurn yaãni, ur-izzga rbbi añlay-nsn s-ism-ns,
21 walaynni s-ism-ns a-s-izzga añlay n-yasuø. åmklli ityaran: «s-ism-ns
a-s-d-isawl sidi rbbi, ur-ra-iwrri å-wawal-ns, yini-as ‹ra-tgt anmåur idumn.›»
22 åmkan a-s-iwrri yasuø iga ããamn n-yal-løhd lli-bahra-yufn løhd-an yaãni.
23 wrrin ggutn inmåurn n-ššrø bahra, ašku ar-tmtatn ar-d-faln tawuri-nsn
i-mad-asn-iggÐran. 24 imma yasuø iga wad ur-sar-itmmin, ig anmåur idumn.
25 mayad a-f-iñãar a-ijjnjm kullu winna-n-issruæ i-rbbi åilad ula kullu
mayd-d-iftan, ašku iddr-bdda a-itãalab rbbi fllasn. 26 wan anmåur-ad
a-nætajja, iømmr s-ufulki n-rbbi, iåus-uwl-ns, ur-gis-illi kra l-løib, ityawñlay
zå-kullu ma-iskarn ddnub, ityalal s-iggi n-ignwan. 27 ur-igi zund inmåurn
n-ššrø, ašku ur-t-i眜a a-n-issakmur tiårsiw i-rbbi ass f-wass f-ddnub-ns ntta
ula f-ddnub n-mddn yaãni. ašku yasuø, yat-tårsi a-n-issakmur yat-twal
f-ddnub-nnå kullwaå lliå ifka içf-ns immt. 28 ãøfn inmåurn n-ššrø ašku bnadm
kad-gan. imma yus n-rbbi, ityawñlay s-ism-ns tigira n-ššrø, ikmml srs rbbi
kullu ma-srs-iqœad.

8
1 kullu mayad imla-yaå is-darnnå anmåur ihiyyan
tawuri
n-unmåur-nnå
lli-nætajja, iskiws f-ufasi l-lørš n-rbbi l-lmjd å-ignna.
å-ignna 2 ar-iskar tawuri n-tæanut tamñlayt å-uçiyyam iœæan
lli-ibna sidi rbbi, urd å-åwalli ittbnan s-ifassn n-bnadm.
3 anmåur nna-illan, hati ityawñlay f-a-n-issakmur tiwafkiw d-tårsiw i-rbbi.
mayan a-f-d-iqqan yasuø ula ntta a-n-issakmur kra. 4 mrad is-ra-iqama yasuø
å-ddunit-ad ur-ra-iskar tawuri n-tgmmi n-rbbi å-ddunit-ad, ašku llan gis
åwilli-n-ssakmurnin tiwafkiw s-mklli-f-yuœœa ššrø. 5 taæanut tamñlayt
lli-å-a-skarn tawuri-nsn ur-tgi abla zund yat-tmatart ula yan-umalu n-ma-illan
å-ignna. mayan a-f-yuœœa rbbi musa lliå iskr f-a-ibnu açiyyam, yini-as: «rar
løaql a-tskrt kullu zund maylli-ak-mliå f-iggi n-udrar.» 6 imma tawuri n-yasuø
tugÐr tin inmåurn-an yaãni, åmklli yugÐr løhd lli-d-yiwi yasuø løhd-nsn, ašku
lbarakat lli-d-srs-ifka rbbi ugÐrnt tin løhd-an aqdim.
7 løhd aqdim, mrad is-ikmml kullu ma-iqœad rbbi, ikun
løhd aqdim ula løhd
l-ljdid
ur-ra-iskr yal-løhd l-ljdid. 8 walaynni sidi rbbi iñra
mddn-ns ur-ssuwfin kullu ma-gisn-ira. yini ilmma:
«rad-d-aškin-uwssan lli-å-rad-skrå yal-løhd l-ljdid d-mddn-inu n-ayt-yaøqub
d-ayt-yudaya. 9 ur-ra-ig zund løhd lli-skrå d-imzwura-nsn lliå-asn-umñå afus
ssufåå-tn-d zå-miœr. ašku ntni ur-sul-qaman f-løhd-an. f-mayan a-f-wrriå flå-tn.
10 walaynni åmkad a-ra-ig løhd lli-rad-skrå d-mddn-inu å-uwssan-an. ra-n-gå
tinbaãin-inu å-içfawn-nsn, araå-tnt f-uwlawn-nsn. rad-gå rbbi-nsn, gn ntni
mddn-inu. 11 ur-ra-yini yan i-gu-tmazirt-ns ula i-gu-tgmmi-ns ‹i眜a-k
a-tissant sidi rbbi,› ašku ra-yyi-issann kullutn, zå-imññiyn ar imqqurn.
12 ra-fllasn-ssittiå ddnub-nsn, ur-sar-rad-d-swangmå lçКanat lli-skrn.»
iøbrin 274
13 imma løhd-ad, lliå-t-iga rbbi d-ljdid, iban-umzwaru is-iga aqdim. aynna
igan aqdim, hati imda. åir imikk ra-t-laæ.

9
1 løhd amzwaru, llant gis luœiyat f-mamnk a-s-ra-tøbadn
açiyyam n-rbbi
å-ddunit-ad
mddn, ula mamnk a-s-rad-skrn yan-udåar ityawñlayn
i-rbbi å-ddunit-ad. 2 ssålin åmkan yan-uçiyyam, tili gis
yat-tæanut, ar-as-ttinin ‹taæanut tamñlayt›, lli-å-tlla læska ula ¡¡bla lli-f-a-srasn
aårum å-lgddam n-rbbi. 3 å-ugÐns n-tæanut-an, å-tåurdin n-tis snat lçwami,
aå-n-tlla yat-tæanut yaãni, ar-as-ttinin ‹taæanut ityawqdasn›. 4 tlla gis ¡¡bla
n-uwrå lli-f-a-tbççarn, ula œœnduq l-løhd lli-idln s-uwrå zå-kraygatt tasga.
å-œœnduq-an a-å-tlla yat ta¡¡ast n-uwrå tusi aårum n-‹manna›, ula aømud
n-harun lli-imåin, ula tilwaæ n-uñru lli-f-tyarant luœiyat l-løhd. 5 llan sin
‹karubim› f-uflla n-œœnduq, ar-ssbayyann lmjd n-rbbi. dln ntni s-ifrawn-nsn
illi-zå-a-tittin ddnub n-mddn. imma tiåawsiwin-an, ur-rad-bahra-nsawl åilad
f-mamnk ad-gant.
6 walaynni lliå kullu ngaddant-tåawsiwin-an, ar-kššmn inmåurn s-tæanut
tamzwarut ad-skarn tawuri-nsn. 7 imma taæanut tis snat, ur-a-srs-ikššm yan.
åir anmåur ihiyyan a-srs-ikššmn yat-twal å-kraygatt asggÐas, ar-dids-itawi
idammn, ar-tn-in-issakmur i-rbbi f-ssibt n-ddnub-ns ula ddnub lli-skrn mddn-ns
bla ssnn is-tn-skrn. 8 åmkad a-s-aå-imla rruæ lqudus is-ur-ta-yujad-uåaras
lli-itawin s-tæanut ityawqdasn, maædd sul tqama-tæanut tamzwarut
n-uçiyyam.9 lmøna-yad tmla-yaå mamnk ad-gan ayt-yudaya sul s-åassad.
ar-n-ssakmurn tiwafkiw d-tårsiw lli-ur-ñãarnin ad-ssåusnt ulawn
n-willi-srsnti-tøbadnin. 10 ašku ur-gint åir tin-umššu d-tissi d-isiridn.
tiåawsiwin-an, åir tin ddat ad-gant. ur-rad-qamant åir ar akud nna-ibddl rbbi
kullu mayan s-kra igan ljdid.
11 imma lmasiæ yuška-d a-ig anmåur ihiyyan l-lbarakat
idammn l-lmasiæ
lli-aå-illan åilad. açiyyam lli-å-iskr tawuri-ns yuf
åwalli-sttin-ikkan, yagÐr-t bahra. urd å-ddunit-ad a-å-illa, ula ityawskar
s-ifassn n-bnadm. 12 åir yat-twal a-srs-ikšm ntta, urd s-idammn n-waåaãn ula
win imugayn walaynni s-idammn n-ddat-ns. åmkad a-s-aå-ifra zå-ddnub-nnå
s-ujnjm idumn.
13 nssn wanna iskrn kra iærmn, ar-ti-truššn inmåurn n-ayt-yudaya
s-idammn n-waåaãn nåd win imugayn nåd s-iåd n-tgizt ityawjdarn, baš a-tåus
ddat-nsn zå-læram. 14 walaynni uggÐar n-åmkan a-rad-aå-issåus lmasiæ
s-idammn-ns. ašku isrs-n içf-ns lli-kullu-iœfan å-lgddam n-rbbi s-tækimt n-rruæ
lli-idumn. issåus ulawn-nnå zå-iskkirn mmutnin baš a-nwrri ng içddamn n-rbbi
lli-iddrn. 15 åmkan a-iskr lmasiæ yal-løhd l-ljdid å-gr rbbi d-bnadm, išškšm srs
åwilli mi-d-iåra rbbi s-lwrt idumn lli-f-asn-inna rad-asn-yili. immut lmasiæ baš
a-ifru mddn zå-ddnub lli-skrn lliå sul llan å-løhd amzwaru.
16 nssn luœit nna-illan f-lwrt is-ur-ñãarn ad-srs-skrn
lwrt ula arušš
s-idammn
mddn ard issann is-immut åwalli yuœœan f-lwrt. 17 ašku
luœit ur-tgi yat maædd sul iddr bab l-luœit. ur-ra-srs-skrn
mddn ard immt. 18 mayan a-f-d-iqqan ula løhd n-rbbi amzwaru a-izga
iøbrin 275
s-idammn l-lmut. 19 lliå ikmml musa iwaliwn-ns lli-s-yuœœa kullu mddn-ns
f-luœiyat n-ššrø, yawi idammn n-imugayn ula win-waåaãn izayd-asn aman,
yasi tiœ¡¡win n-uzukkÐni yass-tnt s-taãut iñggÐaån, irušš srsn arra n-ššrø ula
mddn kullutn 20 yini-asn: «idammn-ad a-izzgan løhd lli-f-kÐn-yuœœa rbbi
a-srs-tskarm.» 21 izayd ar-itrušš açiyyam s-idammn ula kullu irukutn
lli-s-a-gis-tøbadn mddn. 22 åmkan a-iga ššrø, iqqan-d kraygatt kra-illan
a-itåus s-urušš n-idammn. idrus ma-ur-itåusn åmkan. iå-ur-ffin idammn,
ur-ra-tittin ddnub.
23 åmkan a-s-d-iqqan a-tåusnt-tåawsiwin-an, waçça
lmasiæ issitti ddnub
f-bnadm
ur-gint åir amalu irwasn ma-illan å-ignna. walaynni
iqqan-d tiåawsiwin n-ignna ad-åusnt s-kra n-tårsi yufn
çtin. 24 ašku lmasiæ ur-ikšim s-tæanut tamñlayt lli-ityawskarn s-ifassn
n-bnadm, tg åir amalu n-talli illan å-ignna. walaynni s-ignna a-s-ikšm ntta, yili
gis åilad, ibidd f-ssibt-nnå å-lgddam n-rbbi. 25 nssn is-a-ikššm-unmåur ihiyyan
n-ayt-yudaya kraygatt asggÐas s-tæanut ityawqdasn, ar-dids-itawi idammn
lli-ur-ginin wins. imma lmasiæ, urd kigan d-twaliw a-ikšm s-ignna a-n-isrs
içf-ns. 26 ašku ur-t-id-iqqan a-immt kigan d-twaliw zå-lliå ttyawçlaq ddunit.
walaynni yat-twal a-d-yuška å-isiggÐra n-ddunit, baš a-immt issitti ddnub
f-bnadm. 27 iqqan-d kullu mddn ad-mmtn yat-twal, lkmn ilmma læukm.
28 åmkan a-s-ifka lmasiæ ula ntta içf-ns yat-twal baš a-yasi ddnub n-mddn
ggutnin. ra-d-iwrri tis snat-twal, urd baš a-yasi ddnub walaynni baš a-ijjnjm
kullu winna srs tqlnin rjun-in gis.

10
1 imma ššrø n-ayt-yudaya iga åir zund amalu l-lbarakat
lmut l-lmasiæ
tssåus-aå zå-ddnub
lli-ra-yili. ur-iñãar a-d-issbayyn lbarakat-an åmklli gant.
ašku ššrø ur-iñãar a-issåus s-usåus ikmmln
åwilli-n-bdda-ssakmurnin tiårsiw i-rbbi asggÐas ar asggÐas. 2 mrad is-wrrin
åusn åwilli tøbadnin åmkan, ikun ur-sul-a-ssæssan is-a-gisn-tqaman ddnub
ula-da-ttirin a-tzayadn ar-n-ssakmurn tiårsiw yaãni. 3 walaynni tiårsiw-an,
ntnti a-tn-d-itraran ad-swingimn å-ddnub-nsn asggÐas ar asggÐas, 4 ašku
ur-ñãarn idammn n-imugayn d-waåaãn ad-ssittin ddnub.
5 mayan a-f-inna lmasiæ åakud lliå ra-d-yašk s-ddunit: «tiårsiw d-twafkiw,
ur-a-tnti-ttirit walaynni tqœadt gigi yat-ddat. 6 lbhaym tyawjdarnin ula atig
n-ddnub, ur-a-srsn-ttrãut, 7 walaynni nniå-ak ‹ha-yyi uškiå-d ad-skrå ma-trit
a-rbbi, åmklli flla ityaran å-warra-nnk.›» 8 åmkan a-s-imla rbbi is-ur-a-ittiri
tiårsiw ula tiwafkiw ula lbhaym tyawjdarnin ula atig lli-akkan mddn
f-ddnub-nsn. ur-a-srsn-itrãu, waçça da-yas-tn-in-ssakmurn mddn åmklli ittini
ššrø. 9 izayd ilmma lmasiæ yini «ha-yyi uškiå-d ad-skrå ma-trit.» åmkan
a-s-issunf kullu tiårsiw timzwura baš a-izzga tiårsi yaãni. 10 lliå iskr yasuø
lmasiæ maylli gis ira rbbi, isrs-n yat-twal å-lgddam-ns tiårsi lli-igan ddat-ns.
åmkad a-s-aå-issåus nkkÐni zå-ddnub-nnå.
11 ass f-wass ar-tbddadn inmåurn n-ayt-yudaya ar-skarn tawuri-nsn,
ar-n-ssakmurn kigan d-tårsiw lli-ur-ñãarnin ad-ssittint ddnub. 12 imma lmasiæ,
yat-twal a-n-isrs yat-tårsi f-ddnub n-kullu tasutin, iskiws ilmma f-ufasi n-rbbi
iøbrin 276
13 ar-itql ard ig rbbi kullu inuwwašn-ns å-ddu iãarn-ns. 14 ašku s-yat-tårsi
a-s-issåus imñlayn n-rbbi s-usåus ikmmln lli-ur-sar-itmmin. 15 ula rruæ lqudus
ifka-yaå tugga f-mayad inna: 16 «sidi rbbi a-innan ‹åmkad a-iga løhd
lli-rad-didsn-skrå å-uwssan-an. ra-n-araå tinbaãin-inu f-uwlawn-nsn, gå-tnt
å-içfawn-nsn.›» 17 izayd ilmma yini: «ur-sul-rad-d-ktiå ddnub-nsn ula
lçКanat lli-skrn.» 18 åmkad a-s-imla is-fllannå-issitti lmasiæ kullu ddnub
lli-nskr. ur-aå-sul-i眜a a-n-nssakmur kra n-tårsiw yaãni.
19 f-mayan a-f-rad-awn-iniå ay-aytma, nñãar a-nkšm
akmurat-n s-rbbi
ar-tzzøamm
åilad s-zzøamt s-‹tæanut ityawqdasn› f-ssibt n-idammn
i-ngratun n-yasuø. 20 ašku s-lmut-ns a-s-aå-ijjujad yan-uåaras
l-ljdid lli-itawin s-tudrt, a-srs-nzri zå-lçamiya s-ugÐns.
21 lliå-aå-illa yan-unmåur ihiyyan lli-itgabaln mddn n-rbbi, 22 illa fllannå
a-n-nakmur s-rbbi s-nniyt ikmmln, namn rad-aå-iqbl, nåus zå-kullu ddnub
lli-s-a-issæssa-uwl n-bnadm, tarud ula ddat-nnå s-waman åusnin. 23 illa
fllannå a-namñ å-rrja lli-s-numn bla-yas-nrñm, ašku rbbi lli-ifkan awal-ns
rad-bdda-gis-izga. 24 illa fllannå a-stt-ntawi å-ingratnnå baš a-ntmøawan
a-nissan mamnk a-ntænnu ar-nskar kullu ma-ifulkin. 25 a-ur-nssikki
f-umnaggar n-ingratnnå åmklli skarn kra n-mddn, walaynni a-nzzøam
i-ngratnnå, åilad s-uggÐar ašku ar-ttmnadm is-a-d-itakmur-wass lli-å-ra-d-yašk
siditnnå.
26 walaynni iå-nnkr ar-nskar ddnub tigira n-ma-nssn
læukm lli-ra-ittut
f-willi ur-rinin rbbi
læqq, ur-ra-sul-darnnå-tili kra n-tårsi ma-fllannå-issittin
ddnub. 27 han s-tksaã ggutnin a-s-rad-aå-d-iqqan a-ntql
s-læukm n-rbbi ula løafit itjhhdn lli-s-ra-ihlk kullu willi ffuånin zå-wawal-ns.
28 nssn is-ur-iræim rbbi yan irurn tiåurdin-ns s-ššrø n-musa, ašku iqqan-t-id
a-immt f-tugga n-sin nåd kraã inagan. 29 walaynni uggÐar l-løqubit-an
a-ra-yili i-wanna yuããrn yus n-rbbi s-iãarn-ns, iægr idammn l-løhd lli-t-issåusn,
irgm rruæ n-rræmt. 30 ašku nssn izd rbbi a-innan: «nkki a-rad-asn-irar
f-mad-skrn, fkå-asn mad-asn-igan.» yini-daå: «rbbi siditun ra-yut læukm
f-mddn-ns.» 31 han tiksaã iggutn a-ra-yili i-wanna iãrn å-ufus n-rbbi lli-iddrn.
32 swangmad-d ussan imzwura lli-å-twrrim tsfawm
œœbr ula lbaraka
s-tifawt l-lmasiæ, tœbrm tzgam åakud lliå a-tkkatm
tammara išqan. 33 kra n-izmaz ar-fllawn-zraynt-trggam d-trfufnt å-lgddam
n-mddn. izmaz yaãni ar-ttbddadm d-willi-f-a-zraynt. 34 ar-ttøawanm
aytmatun lli-n-llanin å-læbs, tœbrm d-willi-awn-kkisnin ayda-nnun, tfræm ašku
tssnm is-te¡¡afm kra yufn mayan, a-t-igan d-wayda idumn. 35 imma åilad,
a-ur-di-twrrim f-zzøamt-an gigun illan, ašku rad-awn-gis-tili lbaraka iggutn.
36 i眜a-kÐn a-tœbrm ard tkmmlm kullu ma-gigun-ira rbbi, tkšmm tigira
s-maylli-s-awn-inna rad-awn-yili. 37 ašku inna: «yan imikk ra-d-iruæ åwalli
ra-d-yašk, ur-ra-n-ima¡l. 38 wanna yumnn, nttan a-f-rad-rãuå fkå-as tudrt.
walaynni iå-iwrri tiåurdin ur-rad-as-yili rrãa-nu.» 39 imma nkkÐni ur-ngi
zå-willi wrrinin tiåurdin tyawhlakn, hati nga zå-willi umnnin njmn.
iøbrin 277

11
1 yan yumnn awal n-rbbi, hati issn rad-as-yili
åwilli umnnin awal
n-rbbi
maylli-n-itrju. ur-a-itškku å-maylli ur-iñri. 2 mayan
a-s-irãa rbbi f-imzwura-nnå lli-zrinin.
3 ula nkkÐni, f-ssibt n-ma-numn awal n-rbbi a-f-nssn izd nttan a-içlqn
kullu ma-illan s-wawal-ns, iskr kullu ma-ntmnad zå-ma-ur-ityawñrran.
4 ula habil, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-n-isrs å-lgddam n-rbbi
yat-twafka lli-yufn tin gÐmas qayn. iml-as rbbi is-fllas-irãa f-ssibt l-liman-ns,
iqbl maylli-as-ifka. ar-isawal habil sul s-åilad waçça immut, ašku yumn rbbi.
5 ula açnuç, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-ityalal s-ignna ur-immut.
ur-ñãarn mddn a-t-afn ašku rbbi issitti-t zå-ddunit. lliå ur-ta-ityalal, imla-yas
rbbi is-fllas-irãa. 6 walaynni yan ur-yuminn rbbi, ur-ra-yiñãar a-yamñ rrãa-ns.
ašku wanna iran a-n-yakmur s-rbbi, iqqan-t-id a-yamn is-illa rbbi, yujad
a-ibark wanna-t-isiggiln.
7 ula nuæ, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-tt-yiwi bahra
å-maylli-as-inna rbbi f-kra n-tåawsiwin lli-ur-ta-iñri. inkr ibnu yan-wanaw,
injm gis ntta d-ayt-tgmmi-ns. ifl ddunit a-ttyawhlak, imma ntta iga-t rbbi
d-wad f-irãa f-ssibt n-ma-t-yumn.
8 ula ibrahim, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-iskr
liman n-ibrahim
s-maylli-as-inna lliå-as-iåra a-iffuå s-tmazirt lli-ra-ig tins.
inkr iffuå waçça ur-issin manis a-ittidu. 9 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-iskr
takat å-tmazirt lli-rad-as-ifk rbbi, ig aårib å-wammas n-ayt-tmazirt-an. izdå
å-içiyyamn, nttan ula isæaq ula yaøqub lli-rad-kullu-dids-i¡¡af maylli-s-as-inna
rbbi rad-as-t-ifk. 10 ašku ar-n-itrju å-tmdint yaãni, a-stt-igan d-talli iskr rbbi
ibnu-tt f-llsas idumn. 11 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-yuru å-tizi lli-å-ur-a-itaru
yan, ula tñãar-tmåart-ns sara a-trbbu. iwrri iga babas n-yan-warraw, ašku
yumn is-izga rbbi å-wawal-ns. 12 åmkad a-s-twrri tasut n-yan-urgaz lli-issurfn
tizi n-tudrt, tggut zund itran n-ignwan nåd amlal n-tama n-umda.
13 kullu mddn-an umnn awal n-rbbi aylliå mmutn, ur-ta-umñn
maylli-s-asn-inna rad-asn-t-ifk. walaynni ñran-t-in å-tuggugt fræn srs,
ur-a-tæšamn a-ttinin izd ibrraniyn d-iåribn ad-gan å-ddunit. 14 kullu winna
ittinin åmkan, iban gisn is-a-ttirin yat-tmazirt yaãni a-tg tinsn. 15 ašku mrad
is-a-swingimn å-tmazirt n-ddunit-ad lli-zå-d-uškan, ikun ñãarn a-srs-wrrin.
16 walaynni ar-ttirin yat-tmazirt lli-yufn çtad, a-stt-igan d-tin-ignna. ur-tÐgrañ
rbbi lliå a-ttinin is-iga rbbi-nsn, ašku ijjujad-asn yat-tmdint.
17 ibrahim, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-n-isrs isæaq f-iggi n-ukrkur
lliå-t-yurm rbbi. yujad a-iårs i-yus lli-dars-igan yan 18 waçça-yas-inna rbbi
s-wawal-ns izgan: «zå-tarwa n-yuk isæaq a-zå-ra-tili tasut-nnk.» 19 walaynni
yumn ibrahim is-iñãar rbbi a-d-issnkr ula yan immutn. iskr-nnit rbbi zund
mayan, irar-as-d isæaq zå-lmut.
20 ula isæaq f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-inna
ibark rbbi åwilli
umnnin awal-ns
i-yaøqub d-øisu f-lbarakat lli-rad-asn-yili.
21 ula yaøqub lliå ølayn a-immt, f-ssibt n-ma-yumn
awal n-rbbi a-f-inna i-sin tarwa n-yusf f-lbarakat lli-rad-asn-yili, iknu f-içf
n-uøkkaz-ns yalå rbbi.
iøbrin 278
22 ula yusf lliå a-d-itakmur a-immt, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi
a-f-isawl f-uffuå lli-s-rad-ffuån ayt-rbbi zå-miœr, yuœœa-tn ilmma f-içsan-ns.
23 ula babas n-musa d-innas, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi a-f-t-æãan
kraã-iyrn tiåurdin n-tlalit-ns, ašku ñran is-iga arraw ifulkin, d-ntni ur-ksuãn
lamr n-ugllid.
24 ula musa lliå-d-imqqur, f-ssibt n-ma-yumn awal
liman n-musa
n-rbbi a-f-ur-iri ad-as-ttinin mddn «yus n-illis n-firøawn.»
25 yuf dars a-itmunu d-ayt-rbbi å-trfufnt, ula-da-itfjjij å-ddnub yat tasaøt
idrusn. 26 iæasb ntta tadallit lli-å-illa f-ssibt l-lmasiæ is-tøzza uggÐar n-tmiçar
n-miœr, ašku ar-n-itrju å-lbaraka lli-ra-yili tigira. 27 f-ssibt n-ma-yumn awal
n-rbbi a-f-iffuå zå-miœr, ur-iksuã låaãab n-ugllid. izga ntta å-maylli iqœad zund
iå-a-iñrra rbbi lli-ur-jju-iñri yan. 28 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-yuœœa ayt-rbbi
f-wass n-usurf, yini-asn ad-truššn tigÐmma-nsn s-idammn, baš a-ur-inå lmalak
l-lmut iwitsn içfddi zund içfdditn n-ayt-miœr.
29 ula mddn-an, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi a-f-zrin
wiyyaã umnnin
awal n-rbbi
zå-wammas n-umda iñggÐaån zund iå-zrin f-wakal. lliå
ran ayt-miœr ad-skrn zund ntni, ssçsin-tn-kullu-waman.
30 f-ssibt n-mad-umnn mddn awal n-rbbi a-f-asn-d-ãrn iåurban n-tmdint
n-ariæa tigira n-mad-as-tlullin ssa-uwssan. 31 ula tamggant raæab, f-ssibt
n-ma-tumn a-f-tøawn imazann, ur-tmmut tigira d-willi ur-rinin rbbi.
32 ma-rad-awn-sul-iniå? ur-tumi luqt ma-å-a-yawn-in-sul-addrå ma-iskr
jidøun ula baraq ula šamšun ula iftaæ ula dawd ula œamwil ula lanbiya.
33 ntni, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi a-f-nran tiglday, zzgan læqq, amñn
ma-f-asn-inna rbbi, qqnn imawn n-izmawn, 34 ssçsin løafit issdiddin, njmn
zå-taññit inqqan, wrrin dusn å-ããøf-nsn, tjhhdn å-imiå, nrun iøskrin n-ibrraniyn.
35 ula kra n-tmåarin, nkrn-asnd-d åwilli-asnt-mmutnin.
imma wiyyaã agÐin anurñm, œbrn d-willi-tn-kkatnin ar
tarfufnt n-willi
umnnin
lmut, baš ad-d-nkrn s-tudrt lli-yufn tudrt n-ddunit-ad.
36 kra gisn, rgmn-t. kra gisn, ssåuršn-t. kra gisn, krfn-t
s-ssnasl luæn-t-in å-læbs. 37 utn-tn s-iñran, bbin-tn s-lmnašr, årsn-asn s-taññit.
ar-tlullin ar-lssan ilmawn n-uwlli d-waåaãn. ñlãn, zaydn-d tarfufnt i-tmmara.
38 wan åwid, ur-tn-tsthlla ddunit. ar-tkkan lçla d-idrarn, ar-nssan å-ifran
d-igÐãyan å-ddu-wakal.
39 kullu mddn-an, irãa fllasn rbbi f-ssibt n-mad-umnn awal-ns, walaynni
ur-umñn maylli-s-asn-inna rad-asn-t-ifk. 40 ašku iqœad rbbi kra yufn mayan.
yiri ad-didnnå-kšmn s-lbaraka lli-rad-aå-yili, issafu-asn åmkan kullu
maylli-s-asn-inna.

12
1 imma åilad å-aå-tlulli-tmdlut-ad n-inagan, illa fllannå
swangmad-d yasuø
a-nluæ kullu mad-aå-iññuññayn, nfl ddnub lli-bdda-ttirinin
ad-aå-ssmukrusn, baš a-ntazzal bla-da-ntrmay å-uåaras lli-irñmn
å-lgddam-nnå. 2 illa fllannå a-n-ntmnad å-yasuø lli-aå-iskrn aåaras-ad
s-numn, rad-aå-gis-yawi ar ttmi. iœbr nttan i-lmut f-uggjdi, ur-tt-yiwi å-tdallit,
ašku iñra-n lfræ lli-rad-as-yili tigira. iskiws ilmma f-ufasi l-lørš n-rbbi.
iøbrin 279
3 swangmad-d yasuø lli-iœbrn i-tnuwwašt iggutn f-ifassn
rbbi ar-itrbba
wanna dars iøzzan
n-mddn Ðçšnnin, baš a-ur-irmi-uwl-nnun ihruœœi. 4 ašku
å-imiå-ad å-a-ttmmaåm d-lçКant, ur-ta-gis-tlkimm tizi
l-lmut. 5 is-tettum awal lli-s-kÐn-izzøam rbbi lliå-kÐn-iga d-tarwa-ns? yini:
«wa-iwi, iå-k-iœlæ sidi rbbi, ad-ur-tinit d-içf-nnk ‹åayad ur-igi yat.› nåd iå-k-iñi,
ad-ur-tinit ‹nkki ur-giå yat.› 6 ašku sidi rbbi ar-itrbba wanna dars iøzzan,
ar-issrwat wanna iga d-yus.» 7 illa fllawn a-tœbrm iå-a-kÐn-itrbba, ašku
ar-didun-iskar åmklli iskar-urgaz d-tarwa-ns. is-illa ma-ur-ittrbban f-ufus
n-babas? 8 mrad is-a-kÐn-ur-itrbba rbbi åmklli ttrbban kullu mddn, ur-ra-tgm
tarwa-ns, walaynni zund tarwa n-tsukt a-ra-tgm. 9 nkkÐni kullwaå darnnå
id-babatnnå n-ddunit-ad, ar-aå-trbban ar-tn-ntuqqar, walaynni is-ur-yuf
a-nsflid ula s-babatnnå n-ignna baš a-nddr? 10 yat luqt idrusn ad-aå-trbban
ntni s-mklli-asn-iban išwa, imma rbbi ar-aå-itrbba s-mklli rad-aå-iœlæ baš
a-nfulki åmklli ifulki ntta. 11 ur-illi ma-itfraæn åakud lliå a-t-itrbba babas.
ar-as-t¡iyyar å-tasaøt-an, walaynni rad-as-tili lållt n-ufulki d-lhna tigira
i-wanna ittrbban åmkad.
12 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, allat ifassn-nnun alwanin,
awiyat-stt
å-ma-s-a-ttrãum
tzzgam ifaddn-nnun tåašanin. 13 ssngaddat tiåarasin
rbbi i-iãarn-nnun, a-ur-iãr yan issbiãirn walaynni a-ijji.
14 gat-n tiqqi-nnun a-tgm sslamt i-kullu mddn, tømmrm
s-ufulki ašku yan å-ur-illi ur-sar-ra-iñr siditnnå. 15 awiyat-stt å-içfawn-nnun
a-ur-ijlu yan gigun zå-lbaraka n-rbbi, ula imåi-d-wamud n-wasmmum å-gratun,
ard issduy mddn isshrš ma-iggutn. 16 a-ur-yili yan gigun itfsadn, ula yan
itraran tiåurdin-ns s-rbbi zund øisu lli-igan içfddi izznz læqq-ns f-yat tirmt.
17 tssnm is-iwrri tigira ira bahra a-iwrt lbaraka n-babas, walaynni babas
ur-as-tt-ifki. waçça-yas-tt-iãalb bahra s-im¡¡awn, ur-as-isugir yat.
18 ur-n-takmurm kunni s-kra n-udrar n-ddunit-ad åmklli-n-akmurn
imzwura-nnun, ar-n-gis-ssmuqquln timzliwin l-løafit d-tillas d-umalu d-iggig.
19 ula tsfldm kunni i-tijjijt n-nnffar ula awal lli-itbrraæn. ntni, lliå sfldn
i-wawal-an, ãalbn-t bahra ad-asn-ur-sul-isawl, 20 ašku ggÐdn f-luœit n-rbbi
lli-s-asn-inna: «wanna-d-iruæn adrar-ad, ig-iyt lbhimt nåd bnadm, iqqan-d
a-ti-tkkatm s-iñran ard immt.» 21 ula musa iksuã bahra zå-kullu maylli-n-iñra
yini: «ar-sri-tkkat tawda.»
22 walaynni takmurm-d kunni s-udrar yaãni, a-t-igan d-urušalim n-ignna,
ig tamdint n-rbbi lli-iddrn. takmurm-d s-kigan d-wafãan l-lmalayka munn-d
kullu s-lfræ iggutn, 23 ula s-umnaggar n-willi iga rbbi d-tarwa-ns içfdditn
lli-mi-tyaran ismawn-nsn å-ignna. takmurm-d s-rbbi lli-itækamn f-kullu mddn,
ula s-larwaæ n-mddn lli-f-irãa issafu-asn kullu mad-asn-inna. 24 takmurm-d
s-yasuø lli-iskrn løhd l-ljdid å-gr rbbi d-bnadm, ula s-urušš n-idammn-ns
lli-ifkan rrja uggÐar n-idammn n-habil.
25 awiyat-stt bahra å-åwalli srun isawaln. ašku lhalak a-iãrn f-willi
agÐinin ad-sflidn s-musa lli-tn-yumrn å-ddunit-ad, walaynni uggÐar n-åayan
a-rad-aå-yili nkkÐni iå-nrur tiåurdin-nnå s-walli-aå-d-yumrn zå-ignna. 26 lliå
isawl rbbi å-uwssan-an, immussa-wakal s-wawal-ns. imma åilad inna-yaå
f-ma-ra-iskr: «rad-daå-ssmasså akal, ssmasså ula ignwan.» 27 s-wawal-an
iøbrin 280
a-s-aå-imla is-ra-immass kullu ma-ityawçlaqn, ityattay baš a-ur-iqama åir
ma-i¡¡afn llsas izgan. 28 imma åilad å-aå-ifka rbbi yat-tgldit
lli-ur-sar-ra-immass, illa fllannå a-t-ntškar ar-t-ntøbad åmklli-zginnå-ira,
ar-t-ntuqqar ar-tt-ntawi bahra å-ma-s-a-t-ntrãu. 29 ašku rbbi-nnå irwas i-løafit
ifnnun.

13
1 zaydat ar-bdda-ttæubbum i-ngratun åmklli tmæubbun
æubbwat ar-ttfulkim
i-ngratun
aytmatn. 2 a-ur-tettum a-tssmræbam s-iåribn, ašku åayd
izrin ssmræban kra n-mddn s-lmalayka, ur-ssinn izd
lmalayka ad-gan. 3 swingimat å-aytmatun lli-n-llanin å-læbs zund
iå-n-didsn-tllam, ar-tswingimm å-åwilli trfufunnin zund iå-a-didsn-ttrfufunm.
4 illa f-kud yan a-ig littihal d-tåawsa ifulkin ihiyyan, ula-da-išškšam yan
ma-ihršn s-tisi-nsn. ašku rbbi ra-yut læukm f-wanna ifsadn ula wanna iznan.
5 zriyat tudrt-nnun bla-da-ttæubbum iqaridn, tqnøum s-unšk nna-darun-illan.
ašku inna rbbi: «ur-sar-k-in-flå ula wrriå-d fllak.» 6 mayan ad-aå-izzøamn
a-nttini: «sidi rbbi a-igan aøwin-inu. ur-ksuãå yat. ma-rad-iyi-iskr bnadm?»
7 swingimad-d imåarn lli-awn-in-sslkmnin awal n-rbbi, ar-di-tswingimm
lfaytt n-tudrt-nsn, tamnm awal n-rbbi åmklli umnn ntni. 8 imma yasuø lmasiæ,
åmklli iga a-rad-bdda-ig, zund iãgam zund åass zund kullu ma-d-iftan.
9 a-ur-tadjm kra n-ilmmudn iåribn a-kÐn-jllun zå-uåaras l-læqq. ra-išwu
a-tssdusm ulawn-nnun s-lbaraka n-rbbi, urd s-tnbaãin n-umššu lli-å-ur-tlli kra
l-lfaytt i-willi srsnt skarnin.
10 ur-ñãarn åwilli skarnin tawuri n-uçiyyam n-rbbi ad-ššn zå-tårsi
lli-darnnå-illan. 11 anmåur-nsn ihiyyan ar-itawi idammn l-lbhaym s-tæanut
tamñlayt baš a-åin-issitti ddnub f-mddn-ns. imma tifiyi d-içsan n-tårsiw-an
ar-tn-jddrn mddn å-brra n-udåar lli-å-bnan içiyyamn-nsn. 12 mayan a-f-immut
ula yasuø å-brra n-tmdint baš a-issåus mddn s-idammn-ns. 13 imma åilad illa
fllannå a-dars-nffuå s-brra n-içiyyamn a-n-dids-nili å-trggam lli-s-t-rgmn.
14 ašku ur-darnnå kra n-tmdint idumn å-ddunit-ad, walaynni ar-n-ntrju
tamdint lli-rad-aå-yili å-mayd-d-iftan. 15 imma åilad illa fllannå
a-n-bdda-nssakmur i-rbbi tawafka n-ššukr f-uwdm n-yasuø, a-stt-igan d-lållt
n-infurn-nnå lli-s-a-ntuqqar ism-ns.
16 a-ur-tettum a-tskarm afulki ar-tmøawanm i-ngratun, ašku wan
tiwafkiw-an a-s-a-itrãu rbbi. 17 sflidat s-imåarn-nnun ar-tskarm s-wawal-nsn,
ašku ar-bdda-srun-traran løaql. iqqan-tn-d ad-fllawn-fkn læsab i-rbbi. skarat
s-wawal-nsn baš ad-fræn s-twuri-nsn, urd a-tn-fllas-tigÐrañ. ašku
iå-tn-tññigÐrañm ur-rad-awn-tili lfaytt.
18 ññallat ar-ttãalabm rbbi f-ssibt-nnå nkkÐni. nssn is-iåus-uwl-nnå, niri
a-nskar afulki å-kullu ma-ntnawal. 19 åmkad a-s-kÐn-uœœaå s-lmøqul a-tãalbm
rbbi flla baš a-yyi-n-isswrri s-darun å-mayd-d-yakmurn.
20 imma åilad, ãalbå i-rbbi n-sslamt lli-d-issnkrn zå-lmut amksa imqqurn
siditnnå yasuø lli-itgabaln ulli-ns, iskr løhd-ad idumn å-gratnnå d-rbbi
s-idammn-ns. 21 ãalbå-as ad-awn-yakka kullu ma-igan afulki, baš a-tskarm
iøbrin 281
ma-ittiri. ãalbå-as a-ginnå-iskr kullu ma-t-itrãun s-ism n-yasuø lmasiæ. nttan
a-bahra-ntalå åilad ula kullu mayd-d-iftan. amin.
22 way-aytma, riå ad-awn-ãalbå a-tqblm iwaliwn-ad lli-s-kÐn-uœœaå, ašku
ur-bahra-tåzzif-tbrat-ad. 23 imma åilad riå a-tissanm is-d-iffuå gÐmatnnå
timutaws zå-læbs. iå-d-dari-yuška å-mayd-d-yakmurn, ra-n-didi-imun s-darun
a-kÐn-nñr. 24 sllmat-n f-imåarn-nnun kullutn ula f-kullu imñlayn n-rbbi.
ar-n-fllawn-tsllamn aytmatn n-i¡alya. 25 ad-awn-tili lbaraka n-rbbi kullukn.
282

tabrat n-yaøqub

1
1 zå-yaøqub açddam n-rbbi d-siditnnå yasuø lmasiæ, i-ayt-rbbi lli-akutnin
å-ddunit kullutt. ad-awn-tili sslamt.
2 fræat bahra ay-aytma åakud nna-ttyaramm s-tnukmut
lbarakat n-rbbi
å-uwssan n-tnukmut
nna-illan, 3 ašku tssnm iå-tzrim å-tnukmut sul-tzgam
å-uåaras l-lmasiæ, ra-kÐn-issdus mayan baš a-tiñãarm
a-ttœbarm s-uggÐar. 4 imma åilad, zaydat tœbrm ard tlkmm ttmi baš a-timåurm
tkmmlm bla-kÐn-i眜a yat. 5 walaynni iå-illa kra gigun ur-i¡¡af taækimt, illa
fllas a-iãalb rbbi lli-yakkan ma-iggutn i-kullu mddn bla-da-ti-tigÐrañ,
rad-as-tt-ifk. 6 walaynni iå-iãalb, iqqan-t-id a-yamn bla iškka. ašku yan
iškkan iga zund taãangt n-umda, ar-tt-issmussu-waãu ar-tt-itawi s-tsga-ya
d-çta. 7 wanna igan åmkan, a-ur-iåal is-ra-yamñ kra zå-siditnnå, 8 ašku
ar-n-itafa içf-ns å-gr snat-tnbaãin, ur-a-itzga å-kullu ma-ra-iskr.
9 way-aytma, wanna gigun dar idrus lçir, illa fllas a-ifræ iå-t-yull rbbi.
10 imma wanna gigun dar iggut, illa fllas a-ifræ iå-t-izzugz rbbi. ašku ra-izri
bu-wayda zund ajddig n-tuga, 11 ar-di-taqlay tafukt s-tråi-ns iærran, tjdr tuga
iãr-ujddig-ns laæ afulki-ns. åmkan a-s-rad-laæ bu-wayda lliå a-sul-itsala
tawuri-ns.
12 ambarki a-iga wanna iœbrn izgan å-tasaøt n-tnukmut. ašku lliå ityaram
sul-izga, rad-as-yili ttaj n-tudrt idumn lli-f-inna rbbi ra-t-ifk i-willi ranin rbbi.
13 walaynni iå-ityaram kra n-yan, ad-ur-yini «rbbi ayd-iyi-itarmn,» ašku rbbi
ur-a-iskar ma-yÐçšnn ula-da-ilddi yan a-iskr lçКant. 14 walaynni iå-ityaram
kra n-yan, han ššhwat-ns a-t-in-ildin ard-ti-tåwi-tñqqurt. 15 åakudan
iå-gis-qamant ššhwat rad-arunt ddnub. ula ddnub, iå-gis-zuydn rad-d-awin
lmut.
16 way-aytma øzzanin, a-ur-tjlum içf-nnun. 17 kullu ma-igan tawafka
išwan ula kullu ma-igan lbaraka ifulkin, zå-uflla a-zå-d-yuška, zå-rbbi lli-iskrn
tifawin n-ignwan. imma nttan ur-a-itmutti ula-da-itbddal ula-da-itllas. 18 iskr
ma-iqœad, ifk-aå tudrt l-ljdid s-wawal l-læqq, baš a-nwrri ng lållt tamnzut
n-kullu ma-içlq.
19 way-aytma øzzanin, swangmat å-mayad: illa f-kud
awal n-rbbi d-liman
iϾan
yan a-yifsus a-isfld, yiññay a-isawl, yiññay a-ur-iqlaql.
20 ašku yan itqlaqaln ur-ra-yiñãar a-iskar afulki
lli-itrãun rbbi. 21 kkisat zå-gigun iskkirn rkanin ula lçКant lli-iggutn å-mddn.
tadrat i-içf-nnun ar-ttqbalm awal lli-gigun-itññu rbbi, ašku iñãar-wawal-an
a-kÐn-ijjnjm.
22 illa fllawn a-tgm wid skarnin s-wawal n-rbbi, urd wid sflidnin ukan.
a-ur-tjllum içf-nnun, 23 ašku yan isflidn i-wawal n-rbbi bla-da-srs-iskar, iga
zund yan-n-yuggÐan s-lmri a-iñr udm-ns. 24 åir yuggÐa-n iñr içf-ns yitti, s-ittu
man udm a-iskr. 25 imma wanna itmnadn å-ulmmud ifulkin lli-irñmn i-mddn
zå-iskraf, ar-tt-gis-itawi ar-srs-iskar bla-da-itettu maylli mi isfld, nttan
a-ra-ibark rbbi å-kullu ma-iskar.
yaøqub 283
26 iå-illa kra n-yan iåaln izd amumn a-iga walaynni ur-a-itnbaã å-ils-ns,
hatin ijla d-içf-ns. liman-ns ur-igi yat. 27 imma yan dar liman ifulkin iœæan
å-iñri n-rbbi babatnnå, åmkad a-ra-ig: ar-itøawan igigiln d-thjjalin
å-tnukmut-nsn, ar-itanf i-irkan n-ddunit.

2
1 way-aytma, a-ur-tskarm s-uwdmawn åilad å-tumñm
åwilli dar iggut ula
åwilli dar idrus
aåaras n-siditnnå yasuø lmasiæ bab l-lmjd.
2 ra-kÐn-sqsaå, ma-ra-tskrm å-umnaggar-nnun iå-n-ikšm
yan dar talçatmt n-uwrå d-tmlsit iÐålan, ikšm-n ula yan-umñluã s-ibrdan-ns
bbinin? 3 is-ra-tnsallamm d-bu-tmlsit išwan tinim-as «zayd a-sidi a-tskiwst
å-lgddam,» tinim i-umñluã «bidd å-tåurdin» nåd «gawr-n åin»? 4 walaynni
iå-a-tskarm åmkan is-urd udmawn-nnit ayn tskarm, ar-ttækamm f-ingratun
s-tnbaãin Ðçšnnin?
5 sfldat ay-aytma øzzanin. is-ur-tssinm mayad? rbbi isti åwilli dar
ma-idrusn å-ddunit ad-darsn-yigat liman, kšmn s-lwrt n-tgldit lli-f-inna ra-t-ifk
i-willi ranin rbbi. 6 imma kunni ar-ttægarm imñlaã. ra-kÐn-sqsaå,
manwi-kÐn-ssrfufunnin ar-kÐn-zukurn s-lmækamat? is-urd åwilli dar
iggut-wayda? 7 is-urd ntni a-irggmn ism ifulkin n-walli mi tgam wins?
8 hati afulki ayd tskarm iå-a-tskarm s-luœit ihiyyan n-tgldit n-rbbi åmklli
ityaran «a-ttirit adjar-nnk zund içf-nnk.» 9 walaynni iå-a-tskarm s-uwdmawn
han ddnub ayan, iækam fllawn ššrø n-rbbi ašku tffuåm zå-gis. 10 ašku yan
iskarn kullu s-ššrø n-rbbi, iå-zgis-iffuå åir s-yat-tåawsa, hati iwrri iga zund
yan-zgis-iffuån kullut. 11 ašku rbbi lli-innan «a-ur-tznut» inna-daå «a-ur-tnåt.»
iå-tunft i-zzna walaynni tnåit, hati twrrit tgit wad iffuån zå-ššrø. 12 sawalat
ar-tskarm s-mklli-d-iqqann mddn lli-f-ra-iækam rbbi s-luœit lli-aå-irñmn
zå-iskraf-an. 13 ašku wanna ur-itœamaæn, ra-fllas-iækam rbbi bla-yas-iœamæ.
imma wanna itœamaæn, ur-ra-t-ilkm læukm.
14 way-aytma, mal-lfaytt a-ra-yili iå-inna kra n-yan
åwalli yumnn
d-walli iskarn
«ha-yyi umnå» walaynni ur-a-iskar ifulkitn? is-ra-t-ijjnjm
wan liman-an? 15 mal-lfaytt gigun illan iå darun
gÐmatun nåd ulltmatun ilkm f-ma-ilssa nåd ma-ištta 16 tinim-as: «zayd
s-sslamt, ad-ak-d-yawi rbbi ma-tlssat ula ma-tšttat,» bla-yas-tfkam kunni
maylli-f-tlkm ddat-ns? 17 walaynni åmkan a-iga wanna yumnn ur-a-iskar
afulki. hati immut liman-ns.
18 walaynni ma-rad-iniå iå-illa kra n-yan inna-yyi «liman a-dark-illan,
imma nkki llan dari ifulkitn»? rad-as-rarå «ml-iyi liman-nnk bla ifulkitn,
mlå-ak liman-inu s-ifulkitn lli-skarå. 19 kiyi tumnt izd rbbi yan a-iga. tÐåñant.
ula ljnun Ðçšnnin umnn s-mayan, ar-trgigiyn s-tksaã.»
20 way-argaz ifssusn, is-trit ad-zaydå mlå-ak izd liman bla ifulkitn ur-igi
yat? 21 ma-s-irãa rbbi s-babatnnå ibrahim? irãa srs f-ssibt n-ma-iskr. yiwi yus
isæaq ad-as-iårs f-ukrkur ifk-t i-rbbi. 22 is-ur-tfhimt mayan? yumn ibrahim
iskr, ikmml liman-ns s-iskkirn-ns. 23 ijra åmklli ityaran å-warra n-rbbi
lli-innan: «ibrahim yumn rbbi. mayan a-f-t-iga rbbi d-wad-f-irãa.» yini-daå
f-ibrahim is-iga amddakkÐl n-rbbi. 24 is-ur-tñrim åilad? rbbi ar-srnnå-itrãu
yaøqub 284
f-ssibt n-ma-nskar urd f-ssibt n-ma-numn ukan. 25 åmkan a-tga ula tamggant
raæab, irãa srs rbbi f-ssibt n-kra tskr. ašku tssrgs imazann, tøawn-tn ad-ddun
f-yan-uåaras yaãni. 26 han immut liman å-ur-llin ifulkitn, åmklli ttmtat ddat
nna-å-ur-tlli rruæ n-tudrt.

3
1 way-aytma, a-ur-tirim a-kullu-tgm imslmdn, ašku
ils n-bnadm
tssnmm nkkÐni-ad isslmadn, itabøa-yaå læsab uggÐar
n-wiyyaã. 2 s-kigan a-s-a-ntmzagal kullwaå. iå-illa ma-ur-itmzagaln
å-ma-ittini, ra-ig nttan wad ikmmln yiñãar a-itnbaã å-ddat-ns kullutt. 3 ula
agmar, ar-as-ntgga aåamu å-imi ma-s-a-ntækam å-ddat-ns kullutt baš
a-fllas-nttidu s-inna nra. 4 ula anaw å-umda, waçça imqqur bahra
itjhhd-waãu lli-t-idæayn, ar-t-isslulli bab-ns s-yat-tflut imññin baš a-ittidu
s-inna ira. 5 åmkan a-iga ils n-bnadm. waçça imññi, ar-issfurrug f-tåawsiwin
mqqurnin.
mnšk a-tlla tagant ar-tti-tjddr-tsafut imññin. 6 zund åmkan a-ijddr ils, ašku
iømmr s-lçКant å-ugÐns n-ddat-nnå, ar-issyÐçšan bnadm kullut. ar-itznad
i-ddunit s-løafit lli-d-iffuån zå-jhnnama. 7 ñrat luæuš, iñãar bnadm a-tn-yamñ.
luæuš n-tagant d-igãaã d-ifaårn d-islman, ar-tn-ntamñ kullutn. 8 walaynni
ur-illi yan iñãarn a-yamñ ils-ns. ar-bdda-ilddi s-ma-yÐçšnn, yagÐi a-izga,
iømmr s-ssmm lli-inqqan. 9 s-ils a-s-a-ntalå sidi rbbi babatnnå. s-ils-daå
a-s-a-nrggm bnadm lli-ityawskarn f-œœurt n-rbbi. 10 han yan-imi a-d-itkka la
ššukr ula targgimt. way-aytma, ur-akkÐ-išwi a-gigun-yili zund åayan. 11 is-tlla
taløint di-tkkan-waman mimnin ula wid smmumnin? 12 izd ay-aytma, tlla
tazart iskarn zzit, nåd ddalit iskarn ikuzarn? ur-sar-rad-ftun-waman mimnin
zå-taløint ismmumn.
13 manwa gigun ad-dar taækimt yissan ma-illan? illa
taækimt lli-d-ikkan
ignna
fllas a-iml taækimt-ns s-ma-iskar, ar-itfulki d-mddn
ar-iññimñay içf-ns s-tækimt lli-iœæan. 14 walaynni
iå-tlla-tnuwwašt å-uwl-nnun nåd ar-ttirim a-tagÐrm tzwurm wiyyaã, a-ur-talåm
içf-nnun ula tsskarksm f-læqq. 15 ašku wan taækimt-an, urd ignna a-di-tkka,
walaynni tuška-d zå-ddunit. urd tin rruæ lqudus a-tga, walaynni tga tin iblis.
16 iå-a-ttirin mddn ad-agÐrn zwurn wiyyaã, ra-tigat tañit ula kullu ma-yÐçšnn.
17 walaynni yan dar taækimt lli-d-ikkan ignna, åmkad a-ra-ig. amzwaru
iåus-uwl-ns, yiri sslamt, ar-itrçu d-mddn, ar-srsn-isflid, ar-gisn-itænnu,
ar-d-itawi œœabt n-ufulki. ur-a-iskar s-uwdmawn ula-da-iskar zund iå-iga kra
ur-igi. 18 hati tamgra n-ufulki, ar-tt-mggrn åwilli-d-iwinin amud n-sslamt
ar-t-in-tluæn s-sslamt.

4
1 maç aylliå a-ttmmaåm ar-ttñim i-ngratun? is-urd f-ssibt
lçКant n-ddunit ula
lbaraka n-rbbi
n-ma-gigun-tmmaån iswingimn n-ma-ittiri içf-nnun?
2 ar-ttirim kra ur-tlkimm, åakudan ar-tnkkrm a-tnqqam.
ar-ttñuñãm ma-mi-ur-tñãarm, åakudan ar-tmmaåm ar-fllas-tkkatm. han
ur-a-te¡¡afm ma-ttirim ašku ur-a-ti-ttãalabm zå-rbbi. 3 walaynni iå-a-ttãalabm
yaøqub 285
kra zå-rbbi ur-a-yawn-t-yakka, ašku urd f-ufulki a-f-a-ti-ttãalabm walaynni åir
ma-s-a-tssfraæm içf-nnun. 4 han tffuåm aåaras bahra. is-ur-tssinm mayad?
wanna dar tøzza ddunit, irur tiåurdin-ns s-rbbi. yan dar iøzza ma-igan win
ddunit, iga içf-ns d-wad iñin d-rbbi. 5 is-tåalm is-ur-yÐåñan maylli ityaran
å-warra n-rbbi inna: «ul lli-ginnå-iga rbbi ar-ittiri kigan»? 6 walaynni uggÐar
a-tga lbaraka lli-aå-yakka, åmklli ityaran: «rbbi ar-itãaããa wanna issimåurn
içf-ns, walaynni ar-itbarak wanna iññimñayn içf-ns.»
7 mayan a-f-rad-awn-iniå, fkat içf-nnun å-ddu-ufus n-rbbi. ãaããat iblis
s-irwl zå-gigun. 8 akmurat-n s-rbbi, yakmur-d srun. wa-kunni lli-iskarn ddnub,
sirdat ifassn-nnun. wa-kunni lli-ikkatn f-sin iåarasn, ssåusat ulawn-nnun
9 tigÐrañ-kÐn ¡iyyr-awn ar-tallam. kkisat taãœa, tskrm f-im¡¡awn. ssittiyat lfræ,
tskrm f-tguãi. 10 knwat å-lgddam n-siditun yall-kÐn.
11 way-aytma, a-ur-trggmm i-ngratun. ašku wanna irgmn å-gÐmas, nåd
inna fllas is-yÐçšn, hati iga içf-ns d-wad yugÐrn luœiyat n-rbbi, irar-tnt zund
iå-ur-gint yat. iå-tgit içf-nnk f-iggi n-ššrø n-rbbi, ur-sul-tgit wad srs iskarn
walaynni wad fllas itækamn. 12 han rbbi waædut a-iñãarn a-yakka luœiyat,
d-nttan waædut a-iñãarn a-ikkat læukm ar-ijjnjam ar-ithlak. walaynni ma-tgit
kiyi aylliå trit a-tinit f-wayyaã is-yÐçšn?
13 sfldat, a-kunni lli-ittinin «ra-nddu åassad nåd azkka s-tmdint yaãni,
ngawr-n gis yan-usggÐas ar-nsaå ar-nzznza ar-ntamñ iqaridn.» 14 walaynni
ur-tssinm ma-ra-yili azkka. mad-akkÐ-tga tudrt-nnun? hati tudrt-nnun tga zund
tamdlut imññin lli-d-ibann yan kra s-tt-laæ. 15 walaynni illa fllawn a-ttinim
«iå-ira siditnnå, ra-nddr nskr åmka ula åmka.» 16 imma kunni ar-ttalåm
içf-nnun ar-tssfurrugm f-ma-ra-tskrm. han Ðçšnn isfurrugn-an. 17 imma yan
issnn a-iskr afulki ur-t-iskir, ddnub ad-as-iga åayan.

5
1 sfldat ay-id-bu-wayda. allat åilad ar-tssåuyyum f-tguãi lli-rad-awn-yili.
2 han ayda-nnun imda, d-ibrdan-nnun tšša-tn-twukka. 3 han urå-nnun ula
nnuqrt-nnun tåwit-tn tanigt. åmkan a-ra-tšš tanigt-an tifiyi-nnun zund løafit, tfk
fllawn tugga å-wass l-læsab. ašku kunni tssmunm kigan i-içf-nnun å-uwssan
ggÐranin. 4 han tiårad lli-ur-tfkim i-willi mggrnin å-igran-nnun. ar-ssmummÐin
išuwwaln, lkmnt tåuyya-nsn imzgan n-sidi rbbi itjhhdn. 5 tzzrim ussan-nnun
å-ddunit s-kullu ma-ttirim, ar-tšttam ar-ttfraæm ar-ttøalafm ddat-nnun i-wass
n-tårsi. 6 tssãrm lbaãl f-ayt-ufulki tnåm-tn, ur-n-rurn f-içf-nsn s-yat.
7 imma kunni ay-aytma, œbrat ard-d-yašk siditnnå, zund
œœbr d-ujnjm
afllaæ lli-itqln ard-as-di-tåli œœabt iøzzan å-igr-ns,
ar-itœbar ard iãr-unñar amnzu ula amaññuñ. 8 ula kunni, illa fllawn a-ttœbarm
ar-tzzøamm ulawn-nnun, ašku yakmur-d-wass lli-å-ra-d-yašk siditnnå.
9 way-aytma, a-ur-ttngmugm i-ngratun a-ur-fllawn-ittut læukm. ha-lqaãi
imqqurn ibidd-d å-imi. 10 swangmat ay-aytma å-lanbiya lli-sawalnin s-ism
n-siditnnå åayd izrin, ašku œbrn ntni å-kullu-tmmariw-nsn. 11 nga-tn
d-imbarkin ašku œbrn sul zgan. tsfldm kunni f-ayyub åmklli iœbr izga, tissanm
mamnk a-t-ibark sidi rbbi tigira. ašku siditnnå ar-bahra-itænna ar-bdda-iskar
afulki.
yaøqub 286
12 imma taåawsa ihiyyan ay-aytma, tga åmka: a-ur-ttgallam, la s-ignna
ula s-wakal ula s-kra n-tgallit yaãni. walaynni iå-iga-wawal-nnun «iyah» tinim
«iyah.» iå-iga «uhu» tinim «uhu» baš a-fllawn-ur-ittut læukm.
13 iå-illa kra n-yan gigun yutn tammara, illa fllas a-iãalb i-rbbi f-åayan.
iå-illa kra n-yan gigun ifræn, illa fllas a-yalå rbbi s-umarg l-lfræ. 14 iå-illa kra
n-yan gigun yuãnn, illa fllas a-yazn s-imåarn n-umnaggar baš a-n-dars-aškin
ãalbn rbbi fllas ñåurn-t s-zzit s-ism n-siditnnå. 15 ra-iskr siditnnå
ma-zgis-ãalbn åwilli umnnin, ijjujji amaãun issdus-t. iå-iskr kra n-ddnub
ra-tn-fllas-issitti. 16 f-mayad a-f-rad-awn-iniå, qrrat s-ddnub-nnun i-ngratun,
ar-ttãalabm rbbi f-ingratun baš a-tjjim. hati tañallit n-yan irãan rbbi ar-di-ttawi
kigan. 17 ula nnabi iliyya iga bnadm zund nkkÐni, imma ntta iãalb bahra
i-rbbi a-ur-yili-unñar, s-ur-d-iãr-unñar f-wakal kraã isggÐasn d-mnaœœ.
18 iãalb-t-daå s-d-fkan ignwan anñar, awin-d ikalln œœabt-nsn.
19 way-aytma, iå-gigun-illa kra n-yan iffuån zå-læqq irar-t-id wayyaã
s-uåaras, 20 swangmat mayad: wanna-d-irurn yan ijlan zå-ma-yÐçšnn,
ra-t-issanf i-lmut l-liçrt, issaggug-t zå-kigan d-ddnub.
287

tabrat 1 n-b¡rus

1
1 zå-b¡rus arqqas n-yasuø lmasiæ, i-imñlayn n-rbbi lli-akutnin, gn iåribn
å-tmizar n-buntus ula gala¡iyya ula kabadukiyya ula asiyya ula bitiniyya.
2 iñli-kÐn rbbi babatnnå s-tækimt n-rruæ lqudus åmklli iqœad zå-isizwar, baš
a-tskarm s-iwaliwn n-yasuø lmasiæ tåusm s-idammn-ns. ad-awn-tigat lbaraka
d-sslamt.
3 ar-bahra-ntalå rbbi babas n-siditnnå yasuø lmasiæ,
rrja iddrn
ašku s-rræmt-ns iggutn a-s-aå-ifka a-nlal talalit n-tudrt
l-ljdid. iømmr-aå s-rrja iddrn lliå-d-issnkr yasuø lmasiæ zå-lmut. 4 ifk-aå
yal-lwrt lli-ur-ra-ifnu ula ra-içsr ula ra-imdu, iæãa-yawn-t å-ignna.
5 s-tækimt-ns itjhhdn a-s-a-kÐn-issntal kunni lli-srs-umnnin, ard tnjmm s-ujnjm
ikmmln lli-rad-awn-yili å-isiggÐra n-ddunit.
6 fræat s-kullu mayad, waçça iå-d-iqqan ad-awn-¡iyyr yat-tasaøt f-ssibt
n-tnukmut ula tassast lli-kÐn-itarmn. 7 izri fllawn mayan baš a-tissanm is-iœæa
liman-nnun. ašku iøzza liman-nnun bahra, uggÐar n-uwrå lli-ifnnun
waçça-da-itœfu s-løafit. ašku åmkan a-s-ra-kÐn-yalå rbbi issattuy-kÐn
issimåur-kÐn åakud lliå ra-d-yašk yasuø lmasiæ ibayyn. 8 nttan, waçça
ur-jju-ti-tñrim, iøzza darun bahra. waçça ur-a-ti-ttmnadm åilad, tumnm srs.
ar-srs-ttfraæm s-lfræ iggutn aylliå ur-akkÐ-tufim iwaliwn mad-as-ttinim. 9 ašku
rbbi ifka-yawn åilad maylli tram å-liman-nnun, ifk-awn ajnjm n-içf-nnun.
10 hati lanbiya lli-sawlnin åayd izrin f-lbaraka lli-rad-awn-yili,
ar-swingimn ar-sqsan f-ujnjm-ad. 11 ar-sqsan man azmz a-å-ra-yili ula
mamnk a-ra-ig-uzmz lli-f-a-ittini rruæ l-lmasiæ lli-gisn-illan lliå a-yasn-imala
arfufn lli-å-ra-izri lmasiæ ula lmjd lli-rad-as-yili tigira. 12 walaynni
issbayyn-asn-d rbbi is-urd f-ssibt n-içf-nsn a-f-a-sawaln f-tåawsiwin-ad
walaynni f-ssibt-nnun. imma åilad tsfldm f-kullu mayad f-imi
n-willi-awn-in-iwinin lçbar ifulkin, ar-darun-tbrraæn s-tækimt n-rruæ lqudus
lli-d-ityazann zå-ignna. imma tiåawsiwin-ad, ula lmalayka ar-bahra-ttirin
ad-issann mamnk ad-gant.
13 f-mayan a-f-rad-awn-iniå, bkisat içf-nnun trarm løaql,
uåus n-uwl
tzgam bahra å-rrja lli-s-a-ttrjum f-lbaraka lli-rad-awn-yili
åakud lliå ra-d-yašk yasuø lmasiæ ibayyn. 14 skarat s-wawal n-rbbi, åmklli
skarn tarwa s-wawal n-ayt-darsn. a-ur-sul-ttlhum s-åaylli sttin tkkam ar-ttirim
i-içf-nnun lliå ur-ta-tssinm læqq. 15 walaynni skarat kullu s-uwl iåusn, åmklli
iåus rbbi lli-awn-d-iåran. 16 ašku ityara inna rbbi: «illa fllawn a-tåusm, ašku
giå nkki wad iåusn.»
17 tmyarm kunni a-ttinim: «wa-rbbi babatnnå,» walaynni a-ur-tettum izd
nttan a-itraran i-kraygatt yan f-ma-iskar, ur-a-itmnad udmawn. awiyat-stt gis
bahra kullu ussan-ad tzzraym zund iåribn å-ddunit. 18 ašku tssnm is-kÐn-d-ifra
zå-tnbaãin çwanin lli-awn-d-fln imzwura-nnun. ašku urd s-ma-ifnnun zund
nnuqrt nåd urå a-s-kÐn-d-ifra, 19 walaynni s-idammn øzzanin l-lmasiæ zund
idammn n-yan-ulqqaå iåusn bla løib. 20 mayad, iqœad-t srs rbbi lliå ur-ta-içlq
1 b¡rus 288
yat, yazn-t-id ilmma ibayyn-d f-ssibt-nnun å-uwssan-ad ggÐranin. 21 hati
f-ssibt l-lmasiæ a-s-tumnm s-rbbi lli-t-id-issnkrn zå-lmut issattuy-t s-lmjd.
d-åmkad a-s-izga liman-nnun d-rrja-nnun å-rbbi.
22 hati tssåusm ulawn-nnun lliå tumñm aåaras l-læqq, ar-ttæubbum
aytmatun s-nniyt iœfan. imma åilad, tænnwat i-ngratun zå-ttmi n-uwl-nnun.
23 ašku tlulm talalit n-tudrt l-ljdid, urd s-wamud lli-ifnnun walaynni s-wamud
lli-ur-ra-ifnu, a-t-igan d-wawal n-rbbi, ig awal iddrn iqama-bdda. 24 ašku
ityara: «bnadm iga zund tuga, tg lhibt-ns zund ajddig n-tuga. tsllaw tuga
yasus-ujddig, 25 imma awal n-siditnnå izga-bdda.» awal-ad iga lçbar ifulkin
lli-mi-tsfldm.

2
1 f-mayad a-f-rad-awn-iniå, luæat-n s-kullu ma-igan
añru iddrn
tanuwwašt ula tikrkas. a-ur-tskarm å-lgddam n-mddn
ma-ur-tgim. ad-awn-ur-¡iyyr f-wiyyaã ¡¡afnin kra tram i-içf-nnun,
ula-da-trggmm å-yan. 2 walaynni gat zund tarwa bæra lulnin, tirim a-tsum
akkÐfay n-wawal iåusn, baš a-srs-timåurm tnjmm ajnjm ikmmln. 3 ašku
«tmãim afulki n-siditnnå.»
4 akmurad-d åilad s-walli igan añru iddrn. luæn-t-in mddn, walaynni iñli-t
rbbi, iøzzu dars. 5 fkat içf-nnun i-lmasiæ zund iñran ddrnin, baš a-srun-ibnnu
yat-tgmmi n-rruæ, a-n-gis-tsrasm å-lgddam n-rbbi tiwafkiw n-rruæ lli-s-ra-itrãu
ašku ar-as-tnti-takkam s-ism n-yasuø lmasiæ. 6 åmklli ityaran, inna rbbi: «hati
ra-n-zzugzå å-gr mddn-inu yan-uñru imqqurn igan win-uåñu. ñliå-t iøzzu dari.
wanna srs yumnn ur-sar-ti-tÐgrañ.» 7 mayan a-f-darun-iøzza kunni
lli-srs-yumnn. walaynni ityara-daå f-willi ur-rinin ad-amnn, inna rbbi fllasn:
«añru lli-n-luæn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga içf n-uåñu.» 8 ityara-daå: «añru-ad
ra-ig tabayããrt i-mddn, ig ifir lli-ra-tn-issknuki.» ntni ar-¡¡arn åilad ašku agÐin
ad-skarn s-wawal n-rbbi. åmkan a-tn-d-iqqann.
9 imma kunni, tgam mddn tyawñlaynin, tgm ayt-tgldit
mddn tyawñlaynin
n-rbbi
n-rbbi, ar-n-tsrasm å-lgddam-ns tiwafkiw lli-s-a-itrãu. tgm
ayt-rbbi, iñli-kÐn a-tgm wins, baš a-ttawim lçbar i-mddn
f-kullu ma-iskr åwalli-awn-d-iåran zå-tillas s-tifawt l-lmjd-ns. 10 åayd izrin
ur-tgim yat, imma åilad ayt-rbbi a-tgam. åayd izrin ur-tssinm rræmt n-rbbi,
imma åilad rræmt-ns a-fllawn-illan.
11 way-aytma øzzanin, ãalbå-kÐn åilad a-tgm içf-nnun
içddamn n-rbbi
d-iåribn d-ibrraniyn å-ddunit-ad, tluæm s-ma-ttiri ddat
n-bnadm, ašku tiåawsiwin n-ddat ar-tmmaånt d-uwl iœfan. 12 skarat afulki
å-gr-willi ur-ssinnin rbbi. waçça iå-a-gigun-rggmn rad-ñrn is-ifulki kullu
ma-tskarm, inin ilmma izd rbbi ad-dar læqq å-wass lli-å-ra-d-yašk a-yut læukm.
13 sflidat f-ssibt n-siditnnå s-kraygatt ssul¡a itækamn å-dar mddn. sflidat
s-umzwaru lli-igan agllid, 14 ula s-willi-d-itazn ad-utn løqubit f-willi skarnin
ma-yÐçšnn, alån åwilli skarnin afulki. 15 ašku rbbi ira gigun a-bdda-tskarm
ma-ifulkin, baš a-ur-afn mddn fssusnin ssibt ma-s-a-gigun-sawaln
s-tnuwwašt-nsn içwan. 16 zzriyat ussan-nnun mknna tram, walaynni
a-ur-ttinim d-içf-nnun: «ha-yaå nñãar a-nskr mknna nra. nkrat a-nskr
1 b¡rus 289
ma-yÐçšnn.» zzriyat ussan-nnun åmklli-d-iqqann içddamn n-rbbi. 17 uqqrat
kullu mddn, ar-ttirim aytmatun å-lmasiæ. tawiyat-stt bahra å-rbbi, ar-ttuqqarm
agllid.
18 wa-içddamn, sflidat s-id-siditun ar-tn-bdda-ttuqqarm.
içddamn
d-id-siditsn
urd åir åwilli rçanin šwanin walaynni sflidat ula s-willi
šqanin. 19 ašku rbbi ra-ibark yan irfufnn iœbr i-lbaãl
f-ssibt n-ma-s-ira a-irãu rbbi. 20 walaynni mal-lfaytt darun illan iå-tskrm
ma-yÐçšnn tœbrm i-ukuray lli-tššam f-ssibt l-lçКant-nnun? walaynni iå-tskrm
afulki trfufnm tœbrm, ra-kÐn-ibark rbbi.
21 rbbi iåra-yawn-d a-tzzraym mayad, ašku lmasiæ
arfufn l-lmasiæ
irfufn ula ntta f-ssibt-nnun, iml-awn ma-ifulkin baš
a-tãfurm latrt-ns. 22 ityara fllas: «ur-akkÐ-iskir kra n-ddnb. ur-jju-kkint-tkrkas
imi-ns.» 23 lliå-t-rgmn, ur-asn-d-irur s-trggam. lliå-t-ssrfufnn ur-tn-ihddid,
walaynni itønna s-rbbi lli-itækamn s-læqq. 24 nttan a-yusin ddnub-nnå
å-ddat-ns f-uggjdi, baš a-nmmt i-ddnub nddr i-ma-irãan rbbi. s-tiggas-ns
a-s-tjjim. 25 åayd izrin tjlam zund ulli, imma åilad twrrim-d s-dar-umksa
lli-itgabaln ulawn-nnun.

3
1 åmkan ula kunninti a-timåarin, illa fllawnt a-tsflidmt
timåarin d-irgazn
s-irgazn-nnunt. ašku iå-ur-iri-urgaz awal n-rbbi,
ra-srs-iwrri bla-yas-tnnit yat lliå a-itmnad mamnk a-tskart, 2 ašku ra-iñr
mamnk a-iåus-uwl-nnm s-luqr iggutn. 3 walaynni a-ur-ig-ufulki-nnunt afulki
n-iñri å-dar mddn, zund tallamin n-wazzar nåd ikÐlan n-uwrå nåd timlsa
åÐlanin. 4 walaynni i眜a a-ig-ufulki-nnunt afulki intln n-uwl ihnnan iømmrn
s-lænant. ur-sar-iãr-ufulki-ad, iøzzu bahra dar rbbi. 5 ašku åmkan a-sttin
kkant-tmåarin timumnin lli-trjunin å-rbbi åayd izrin. åmkan a-s-a-ssfulkint
içfawn-nsnt ar-sflidnt s-irgazn-nsnt. 6 åmkan-nnit a-tga sara, ar-tsflid
s-ibrahim ar-as-ttini «sidi.» ula kunninti åilad, istis n-sara a-tgamt, iå-a-tskarmt
afulki bla-da-ttiksaãmt yat.
7 åmkan ula kunni a-irgazn, illa fllawn a-tswingimm å-tmåarin-nnun,
tzdåm didsnt bla-da-tettum is-ur-bahra-dusnt zund kunni, ar-tnti-ttuqqarm ašku
wrtnt ula ntnti didun lbaraka n-tudrt idumn. skarat åmkan baš a-ur-darun-yili
ma-itæœarn tiñulla-nnun i-rbbi.
8 imma åilad rad-awn-iniå, a-kullu-tgm yan
tarfufnt f-ssibt
n-ufulki
å-ma-tswingimm ula ma-s-a-tssæssum, ar-ttæubbum
i-ngratun s-tayri n-aytmatn, ar-di-ttadrm i-içf-nnun
ar-ttænnum i-ngratun. 9 iå-illa mad-awn-iskrn kra yÐçšnn, ad-as-ur-trarm
s-lçКant. iå-illa ma-kÐn-irgmn, ad-as-ur-trarm s-trggam, walaynni iniyat-as:
«a-k-ibark rbbi.» ašku iåra-yawn-d rbbi ad-awn-tili lbaraka. 10 ityara:
«wanna iran a-izzri tudrt-ns s-lfræ iñr ussan l-lçir, illa fllas a-ikkis ma-yÐçšnn
zå-ils-ns, ikkis tikrkas zå-imi-ns. 11 illa fllas a-ifl kullu kra igan lçКant
ar-iskar afulki, ar-isiggil s-sslamt ar-gis-itazzal. 12 ašku siditnnå ar-itgabal
åwilli-f-irãa, ar-isflid i-mad-as-ttinin. imma åwilli skarnin ma-yÐçšnn,
ar-tn-itãaããa.»
1 b¡rus 290
13 manwa ra-kÐn-issrfufn iå-tram a-tskarm afulki? 14 walaynni iå-idda
ard trfufnm f-ssibt l-læqq, hati imbarkin a-tgam. a-ur-ttiksaãm yan
ula-da-ttasim taåuft, 15 walaynni gat lmasiæ d-sidis n-uwl-nnun, tujadm
å-kraygatt tasaøt a-di-trarm awal i-kullu wanna-kÐn-isqsan f-rrja
lli-gigun-illan. 16 walaynni sawlat dids s-œœbr d-luqr ula s-uwl iåusn zå-kullu
kra igan løib, baš ad-tæšamn inuwwašn-nnun iå-a-gigun-rggmn f-ufulki
lli-tskarm s-ism l-lmasiæ. 17 ašku yuf-awn a-trfufnm iå-ira rbbi f-ssibt n-ufulki
lli-tskarm, ula trfufnm f-ssibt n-kra tskrm yÐçšn.
18 ašku lmasiæ, yat-twal a-immut f-ssibt n-ddnub, immt åwalli ifulkin
f-ssibt n-willi Ðçšnnin, baš ad-aå-d-irar i-rbbi. nåan-t mddn å-ddat-ns, issddr-t
rbbi å-rruæ-ns. 19 iddu ilmma yawi lçbar i-larwaæ tyawkrrafnin, 20 a-tn-igan
d-willi rurnin tiåurdin-nsn s-rbbi å-uwssan lli-å-didsn-iœbr bahra. å-uwssan-an
a-å-iskr nuæ anaw, njmn gis kra n-mddn drusnin zå-waman, tam mddn ad-gan.
21 maylli ijran å-uwssan-an irwas i-udum å-waman lli-s-tnjmm kunni, urd
s-irid n-irkan n-ddat-nnun walaynni iga tamatart n-is-iwrri iåus-uwl-nnun, tfkm
içf-nnun i-rbbi, tnjmm f-ssibt n-ma-d-inkr yasuø lmasiæ zå-lmut. 22 nttan
a-ikšmn ilmma s-ignna, iskiws åilad f-ufasi n-rbbi, ilin kullu lmalayka d-ssul¡at
d-lquwwat n-ignwan å-ddu-ufus-ns.

4
1 mayan a-f-rad-awn-iniå, lliå irfufn lmasiæ å-ddat-ns,
tudrt l-ljdid
illa fllawn a-tbkism a-trfufnm ula kunni. ašku wanna
irfufnn å-ddat-ns ur-sul-a-itlhu s-ddnub. 2 ur-sul-a-izzray ussan-ns å-ma-ittiri
bnadm i-içf-ns, walaynni ar-izzray mad-as-iqaman å-ddunit-ad å-ma-irãan
rbbi. 3 åayd izrin tkkam-ttin ar-tskarm ma-iøzzan dar åwilli ur-ssinnin rbbi,
imma åilad yuwda-kÐn å-ma-yÐçšnn. han ntni ar-tfsadn ar-tšthun, ar-ssnufuln
içf-nsn s-tissi, ar-tmunun f-lçКant, ar-skarn løib i-ngratsn, ar-tøbadn ilahat
n-ddunit-ad s-tjlçit-nsn. 4 ar-gigun-tøjjabn ar-kÐn-rggmn, ašku ur-a-ttirim
a-didsn-ttmunum f-tillay-nsn. 5 walaynni iqqan-tn-d læsab å-dar åwalli yujadn
a-yut læukm f-willi ddrnin ula åwilli mmutnin. 6 mayan a-f-idda lmasiæ
a-yawi lçbar ifulkin i-willi mmutnin ula ntni lli-f-iãr læukm l-lmut n-ddat
åmklli i¡¡ar f-kullu mddn, baš ad-wrrin ddrn s-tudrt n-rruæ åmklli iddr rbbi.
7 hati yakmur-d isiggÐra n-kullu ma-illan. rarat løaql
lænant ula lmøawnt
tåwim å-içf-nnun baš a-ttñallam ar-tãalabm rbbi.
8 walaynni taåawsa ihiyyan a-stt-igan, a-ttænnum i-ngratun, ašku lænant
ar-tssntal kigan d-ddnub.
9 ssmræbat s-ingratun å-tgÐmma-nnun bla-da-ttngmugm. 10 illa f-kraygatt
yan a-iskar s-twafka n-rruæ nna-yas-ifka rbbi, ar-srs-itøawan wiyyaã s-nniyt
n-uwl-ns, baš a-kullu-ttmøawanm i-ngratun s-lbarakat n-rbbi lli-ggutnin.
11 wanna isawaln, illa fllas a-isawal s-mad-as-imala rbbi. wanna itøawann,
illa fllas a-itøawan wiyyaã s-tñããart lli-as-yakka rbbi. åmkad
a-s-rad-kullu-alån mddn rbbi f-ma-tskarm s-ism n-yasuø lmasiæ. nttan a-mi-illa
lmjd d-lquwwa åilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.
12 way-aytma øzzanin, a-ur-ttøjjabm å-løafit n-trfufnt
tarfufnt f-ssibt
l-lmasiæ
lli-kÐn-itarmn, zund iå-awn-ijra kra igan ljdid.
1 b¡rus 291
13 walaynni fræat lliå tkšmm d-lmasiæ å-trfufnt, baš a-tfræm s-uggÐar åakud
lliå ra-d-iban lmjd-ns i-kullu mddn. 14 imbarkin a-tgam iå-a-kÐn-rggmn f-ssibt
n-ma-tgam win lmasiæ, ašku igguz-d fllawn rruæ l-lmjd lli-igan rruæ n-rbbi.
15 walaynni i眜a a-ur-irfufn yan gigun f-ssibt n-ma-inåa nåd yukÐr nåd iffuå
zå-lqanun nåd ikšm ma-igan win wiyyaã. 16 walaynni iå-irfufn f-ssibt
n-ma-iga amasiæi, illa fllas a-ur-iæšm, walaynni a-yalå rbbi ašku mddn
ar-as-tggan ism lli-igan win lmasiæ.
17 hati åilad ilkm-d-uzmz lli-å-ra-yut rbbi læukm, ra-t-yut zwar
f-ayt-tgmmi-ns. walaynni iå-srnnå-ibda nkkÐni, ma-s-ra-tggÐru i-willi agÐinin
lçbar ifulkin n-rbbi? 18 åmklli ityaran: «iå-išqa a-injm yan ifulkin ma-ra-ijru
i-yan irurn tiåurdin-ns s-rbbi ula yan isalan ddnub?» 19 mayad a-f-rad-iniå
i-kullu winna rfufnnin f-ma-ira rbbi: fkat içfawn-nnun å-ufus n-walli-kÐn-içlqn
lli-bdda-izgan å-wawal-ns, tzaydm ar-tskarm afulki.

5
1 rad-ãalbå imåarn å-gratun, nkki-ad igan amåar zund
tawrut n-rbbi
kunni, gå inigi f-urfufn l-lmasiæ, ¡¡afå taåamt å-lmjd
lli-ra-d-iban. 2 ãalbå-kÐn a-tksm tawrut n-rbbi lli-ifl å-gr ifassn-nnun.
tgablm-tt urd s-bzzez walaynni s-lfræ åmklli ira rbbi, urd baš a-tamñm kra
i-içf-nnun walaynni s-nniyt iœfan. 3 a-ur-tssimåurm içf-nnun f-willi-awn-ifka
rbbi, walaynni malat i-tuwrut afulki lli-s-a-tskarm baš ad-skarn ula ntni
åmkan. 4 åakud lliå ra-d-yašk-umksa imqqurn rad-awn-ifk ttaj l-lmjd
lli-ur-ra-sar-imdu.
5 åmkan ula kunni a-iøyyaln, illa fllawn a-tsflidm s-imåarn-nnun. bkisat
kullukn s-tbannka n-œœbr baš a-ttçdamm i-ngratun. ašku ityara: «rbbi
ar-itãaããa wanna issimåurn içf-ns, ar-itbarak wanna iññimñayn içf-ns.»
6 knwat å-ddu-ufus itjhhdn n-rbbi baš a-kÐn-yall å-uzmz nna-ira. 7 luæat-n
kullu tiåufiwin-nnun f-rbbi ašku ar-gigun-ithlla. 8 amñat å-içf-nnun trarm
løaql, ašku ar-itlli-unuwwaš-nnun iblis zund izm, ar-inddr ar-isiggil
s-ma-iqqÐay. 9 ãaããat iblis tzgam å-liman-nnun, tissanm izd aytmatun
å-ddunit kullutt ar-zrayn å-trfufnt zund kunni. 10 walaynni rbbi lli-bdda-iran
ad-aå-ibark, iåra-yawn-d a-tkšmm s-lmjd-ns idumn å-tamunt l-lmasiæ. tigira
n-ma-trfufnm yan imikk, ra-kÐn-yawi s-sslamt ikmmln issdus-kÐn izzga-kÐn
issbidd-kÐn f-llsas iœæan. 11 nttan a-mi-tlla lquwwa åilad ula kullu
mayd-d-iftan, amin.
12 tabrat-ad igzzuln uriå-awn-tt-in f-ufus n-silwanus lli-dari-igan gÐma
ifulkin izgan. araå-tt-in baš a-kÐn-zzøamå, mlå-awn izd åmkad a-tga lbaraka
n-rbbi s-læqq. zgayat å-lbaraka-yad. 13 ar-n-fllawn-tsllamn aytmatun å-tmdint
n-babil, iñli-tn rbbi åmklli-kÐn-iñli kunni. ar-n-fllawn-itsllam iwi marqus ula
ntta. 14 nsallamat i-ngratun s-unsallam n-tagÐmat. ad-awn-tili sslamt kullukn
kunni lli-igan win lmasiæ.
292

tabrat 2 n-b¡rus

1
1 zå-simøan b¡rus açddam d-urqqas n-yasuø lmasiæ. i-willi mi ityawfka liman
iøzzan lli-aå-d-ityawfkan ula nkkÐni s-ufulki n-rbbi-nnå d-unjjam-nnå yasuø
lmasiæ. 2 a-fllawn-tigat lbaraka d-sslamt åilad å-tssnm rbbi ula siditnnå
yasuø.
3 s-tækimt-ns itjhhdn a-s-aå-d-ifka rbbi kullu ma-nætajja
zaydat timåurm
å-ufulki n-rbbi
baš a-nddr å-ddunit ar-t-ntrãu. ašku nwrri nssn
åwalli-aå-d-iåran a-nkšm s-lmjd-ns d-ufulki-ns.
4 d-åmkad a-s-aå-llant lbarakat hiyyanin øzzanin lli-f-inna rad-aå-tnt-ifk, baš
a-twrrim tgm åmklli iga rbbi, tnjmm zå-kullu ma-itawin å-ddunit s-lhalak
f-ssibt n-maylli ittiri bnadm i-içf-ns.
5 f-mayan a-f-kÐn-d-iqqan a-n-tgm tiqqi a-tzaydm f-liman-nnun
a-bahra-tfulkim, tzaydm f-ufulki a-bahra-tissanm rbbi, 6 tzaydm f-twassna
n-rbbi a-bdda-tåwim å-içf-nnun, tzaydm f-mayan a-bahra-tzgam å-læqq,
tzaydm f-mayan a-bdda-trãum rbbi, 7 tzaydm f-mayan a-bahra-ttæubbum
mddn, tzaydm f-mayan a-bdda-tænnum å-wiyyaã. 8 iå-a-gigun-ttigatnt
kullu-tåawsiwin-ad, ra-tiñãarm i-kigan ar-di-ttawim lållt iggutn åilad å-tssnm
siditnnå yasuø lmasiæ. 9 imma wanna ur-dar tiåawsiwin-ad, hati ibukã
ur-a-ittisfiw yat, ittu is-t-issåus lmasiæ zå-ddnub lli-iskr åayd izrin.
10 way-aytma, f-mayan a-f-rad-awn-iniå, gat-n tiqqi-nnun s-uggÐar
a-bahra-tzgam å-uåaras lli-s-awn-d-iåra rbbi iñli-kÐn-d srs. ašku iå-a-tskarm
s-åmkan ur-ra-sar-tjlum, 11 hati ra-tkšmm s-lfræ iggutn s-tgldit idumn
n-unjjam siditnnå yasuø lmasiæ.
12 riå-bdda a-yawn-d-ssktayå tiåawsiwin-ad, waçça-tnti-tssnm tzgam
å-læqq lli-mi-tsfldm. 13 ašku swangmå is-išwa a-bdda-ssråaå ma-illan
å-içf-nnun kullu mad-sulå å-uçiyyam-ad lli-igan ddat-inu. 14 ašku ssnå yan
imikk rad-çwuå açiyyam-ad. mayad, imla-yyi-t-id siditnnå yasuø lmasiæ,
15 walaynni ra-n-tggaå tiqqi-nu baš a-tiñãarm a-bdda-tswingimm
å-tåawsiwin-ad åakud lliå ur-ra-sul-didun-iliå.
16 ur-a-nbnnu f-kra n-tæajiyin tyawskarnin s-løaql
tugga f-tmuåra
l-lmasiæ
n-bnadm åakud lliå-awn-nsawl f-mamnk a-d-yuška
siditnnå yasuø lmasiæ s-tækimt itjhhdn. ašku nkkÐni nñra
timuåra-ns, 17,18 nili dids f-uwrir amñlay, nsfld i-wawal zå-ignwan
lliå-d-issbayyn rbbi babatnnå lmjd l-lmasiæ d-lhibt-ns. isawl-d-wawal zå-lmjd
n-tattuyt inna: «åwad iga iwi iøzzan. fræå srs bahra.»
19 mayan a-darnnå-izzgan iwaliwn l-lanbiya s-uggÐar. afulki a-ra-tskarm
iå-a-stti-ttawim å-mad-nnan ntni, ašku iga-wawal-nsn zund tifawt l-lqndil,
ar-ittisfiw å-tillas ard ifaw-wass iåli-d itri n-œœbaæ å-uwlawn-nnun.
20 walaynni taåawsa ihiyyan a-stt-igan, a-tissanm is-ur-iñãar yan s-içf-ns
a-ifhm lmøna n-mad-nnan lanbiya å-warratn n-rbbi. 21 ašku ur-d-yuški kra
n-wawal n-rbbi zå-løaql n-bnadm, walaynni ar-sawaln mddn-an s-iwaliwn
lli-asn-d-imala rbbi åmklli-tn-itguwwad rruæ lqudus.
2 b¡rus 293

2
1 åayd izrin kkan-ttin kra n-mddn å-gr ayt-rbbi ar-ttinin
imslmdn n-tkrkas
izd lanbiya ad-gan walaynni ar-sskirkisn. åmkan
a-s-rad-daå-ilin imslmdn ayt-tkrkas å-darun. s-tntla a-s-ra-n-šškšamn
iswingimn ur-Ðåñannin ar-ttawin s-lhalak. rad-traran tiåurdin-nsn s-siditsn
itjhhdn lli-tn-ifran ad-gn wins. rad-zzugzn lhalak f-içf-nsn å-yat-tasaøt. 2 iggut
ma-ra-itamñ aåaras-nsn l-lfsad. f-ssibt-nsn a-f-rad-rggmn mddn å-uåaras
l-læqq. 3 ra-kÐn-šttan s-iwaliwn çwanin, ašku ar-bdda-ttirin ma-igan win
wiyyaã. walaynni zå-isizwar a-gisn-itmnad åwalli ra-fllasn-yut læukm.
ur-a-igan åwalli ra-tn-ihlk.
4 ašku ur-iœamæ rbbi i-lmalayka lli-ffuånin zå-wawal-ns, walaynni
iluæ-tn-in å-tdrut, idæi-tn-in s-tuggugt n-tillas a-åin-tyamañn ar ass l-læsab.
5 ur-iœamæ rbbi i-isizwar n-ddunit, walaynni yull-d aman aylliå dln kullu
ddunit n-willi srs rurnin tiåurdin-nsn. ur-zgisn-ijjnjm abla nuæ lli-itbrraæn
s-maylli irãan rbbi, ntta d-ssa n-mddn yaãni. 6 yut ilmma rbbi læukm
f-tmdinin n-sadum d-øamura, ihlk-tnt s-løafit, baš ad-ñrn kullu willi srs rurnin
tiåurdin ma-ijran i-tmdinin-an, issann ma-rad-asn-ijru ula ntni. 7 walaynni
ijjnjm lu¡ lli-igan argaz ifulkin, ašku ¡iyyr-as i-lu¡ bahra f-mamnk ad-fsadn
mddn-an Ðçšnnin. 8 izdå-urgaz-an ifulkin å-gratsn. ass f-wass ar-ti-ttaå-tguãi
å-uwl-ns ifulkin åakud lliå a-itmnad ar-isflid i-iskkirn-nsn Ðçšnnin. 9 kullu
mayan imla-yaå is-issn siditnnå mamnk a-ijjnjam åwilli tuqqarnin rbbi
zå-tnukmut nna-tn-itarmn, yissan mamnk a-itæãu åwilli Ðçšnnin ar ass l-læsab
lli-å-ra-fllasn-yut løqubit lli-asn-igan. 10 ra-stt-yut s-uggÐar f-willi skarnin
s-ššhwat lli-bahra-rkanin ægrn åwalli fllasn iækamn.
imma imslmdn-an šqan bahra. ar-zzøamn içfawn-nsn, ar-rggmn ula å-inmåurn
n-ignwan bla-da-tiksaãn. 11 waçça-tn-ugÐrn lmalayka tjhhdn fllasn bahra,
ur-a-rggmn ntni å-mddn-an å-dar rbbi. 12 walaynni imslmdn-an ar-rggmn
å-ma-ur-fhimn, gn zund luæuš šqanin lli-skarnin walaynni ur-ssinn maç aylliå
a-skarn, ar-tlaln åir baš a-tyamañn tyawhlakn. ula mddn-an ra-tyawhlakn zund
luæuš. 13 rad-asn-d-irar rbbi arfufn f-urfufn lli-skarn i-wiyyaã. ntni iøjb-tn
ad-skarn ma-ittiri içf-nsn ula å-uzal å-lgddam n-mddn. irkan d-løar ad-gan
å-darun, ar-tfraæn s-tillay-nsn lliå a-didun-tmunun f-imnsiwn-nnun.
14 ar-bdda-ttirin ad-ñrn lfsad, ur-a-tšbaøn zå-ddnub, ar-n-lddin åwilli
ur-zganin, myurn ad-ssmunun mad-ran i-içf-nsn. tarwa n-çzit ad-gan. 15 ffuån
aåaras lli-inmn, munn d-uåaras n-baløam yus n-baøur lli-dar iøzza a-yamñ
iqaridn s-ma-yÐçšnn. 16 ntta, iñi dids ula uåiyyul-ns f-ddnub lli-iskr. waçça
ur-a-sawalnt lbhaym, tsawl srs lbhimt-an s-wawal n-bnadm, baš a-tæœar
nnabi-an å-unufl-ns.
17 imma mddn-an, zund løyun qqurnin ad-gan, ula zund imdla
idæi-tn-waãu itjhhdn. iskr-asn rbbi adåar å-tillas aggugnin. 18 ašku
ar-ssfurrugn s-iwaliwn çwanin. s-ššhwat Ðçšnnin a-s-a-n-lddin mddn
lli-bæra-d-wrrinin zå-gr willi jlanin. 19 ar-ttinin rad-asn-fssin zå-iskraf, imma
ntni sul gan ismgan i-lfsad. ašku kullu wanna inra kra, iga ismg
i-åaylli-t-inran. 20 iå-d-njmn mddn zå-irkan n-ddunit s-twassna n-unjjam
siditnnå yasuø lmasiæ walaynni wrrin tigira tyassasn-daå s-irkan-an
2 b¡rus 294
aylliå-tn-nran, hati iwrri isiggÐra n-mddn-an yÐçšn uggÐar n-isizwar-nsn.
21 yuf-asn mrad is-ur-akkÐ-ssinn aåaras n-ufulki, ula ard-t-issann rarn ilmma
tiåurdin s-wawal lli-f-tn-yuœœa rbbi. 22 skrn ntni zund lmøna-yad illan:
yuãa-widi s-iraran-ns, twrri tilft lli-yarudn a-trurã å-tallaåt.

3
1 way-aytma øzzanin, tabrat-ad tga tis snat-tbratin
yan imikk
ra-d-yašk lmasiæ
lli-awn-in-uriå. ssktiå-awn-d srsnt tiåawsiwin-ad baš
a-tswingimm å-ma-yÐåñann. 2 riå a-di-tktim iwaliwn
lli-s-nnan lanbiya n-rbbi åayd izrin, tktim-d almmud lli-f-kÐn-yuœœa-unjjam
siditnnå f-imi n-irqqasn-nnun. 3 walaynni taåawsa ihiyyan a-stt-igan,
a-tissanm is-rad-d-aškin kra n-i¡nnañn å-uwssan-ad ggÐranin ar-bahra-t¡nañn
ar-skarn f-kullu ma-ttirin i-içf-nsn 4 ar-ttinin: «manza siditun? is-ur-inni
ra-d-yašk? ñrat, mnšk ayad s-zrin imzwura-nnå, walaynni sul iqama kullu
åmklli iga zå-isizwar, åayklli ttyawçlaq ddunit sul s-åilad.» 5 imma ntni
ar-ttirin ad-ttun izd s-wawal-ns a-s-içlq rbbi ignwan å-isizwar, iskr ikalln
å-gr-waman iskr-tn s-waman. 6 tdl ilmma ddunit n-uwssan-an s-waman,
ttyawhlak kullutt. 7 imma åilad s-wawal-ns a-s-iæãa rbbi ignwan d-wakal, baš
a-tyawhlakn s-løafit å-wass l-læsab lli-å-ra-ihlk åwilli srs rurnin tiåurdin.
8 way-aytma øzzanin, a-ur-tettum taåawsa-yad: iga yan-wass dar siditnnå
zund alf n-usggÐas, ig alf n-usggÐas zund yan-wass. 9 ur-ima¡l siditnnå a-iskr
maylli-s-inna, waçça da-ttinin kra n-mddn ima¡l. ašku ar-didun-itœbar. ur-iri
ntta a-ityawhlak yan, walaynni ira kullu mddn ad-wrrin fln iskkirn-nsn
Ðçšnnin.
10 walaynni ass n-siditnnå ra-d-yašk zund amççar. rad-ittin ignwan s-ijjij
itjhhdn, ifnu kullu ma-gisn-illan s-løafit, tjdr akal ula kullu ma-gis-skrn mddn.
11 ra-ityawhlak kullu ma-illan. f-mayan a-f-ra-kÐn-sqsaå: man mddn
zå-ra-tgm? is-ur-ra-ttirim a-tskarm afulki ar-ttrãum rbbi 12 åilad å-a-ttqlm
s-wass n-rbbi, ar-t-id-tssakmurm? åassan a-ra-tyawhlakn ignwan s-løafit, ifsi
kullu ma-illan s-tråi iggutn. 13 imma nkkÐni ar-ntql s-maylli-s-aå-inna rbbi,
ar-n-ntrju ignna l-ljdid d-wakal l-ljdid, ømmrn s-kullu ma-irãan rbbi.
14 imma åilad å-a-ttqlm s-mayad, ay-aytma øzzanin, gat-n tiqqi-nnun
a-bdda-tili sslamt å-gratun d-rbbi, bla gigun illa kra l-løib ula kra yÐçšnn
å-uwlawn-nnun. 15 swingimat f-mamnk a-didun-iœbr siditnnå baš a-twrrim
tnjmm, åmklli-awn-in-yura ula gÐmatnnå iøzzan bulus s-tækimt lli-as-ifka rbbi.
16 åmkad a-ittini f-tåawsiwin-ad å-kullu tibratin-ns. kra å-ma-itara, ur-irçi
a-t-nfhm, imma kra n-ibujadiyn d-mddn fssusnin ar-sslullin iwaliwn-ns zund
mad-sslullin igzman yaãni å-warratn n-rbbi. ar-di-traran lhalak f-içfawn-nsn.
17 imma kunni ay-aytma øzzanin, lliå tssnm kullu mayad ur-ta-ijri, rarat
løaql a-kÐn-ur-ildi kra ijlan iffuån zå-wawal n-rbbi ula tãrm zå-laman-ad
å-tllam. 18 zaydat ar-ttimåurm å-lbaraka d-twassna n-unjjam siditnnå yasuø
lmasiæ. nttan a-bdda-ntalå åilad ula kullu mayd-d-iftan. amin.
295

tabrat 1 n-yuæanna

1
1 åwalli illan zå-isizwar, nsfld-as nñr-t nssmaqql gis
awal n-tudrt
nggr-as. iga nttan awal n-tudrt. 2 tban-d tudrt-an i-mddn,
nñr-tt nkkÐni, ng fllas inagan. nawi-awn-in lçbar f-walli igan tudrt idumn,
ikka-ttin illa å-dar rbbi babatnnå iban-aå-d ilmma. 3 nawi-awn-in lçbar
f-ma-nñra ula ma-mi-nsfld, baš a-tkšmm ula kunni å-tamunt-ad darnnå illan.
ašku tlla-yaå åilad tamunt d-rbbi babatnnå d-yus yasuø lmasiæ. 4 kullu
mayad, nura-yawn-t-in baš a-kullu-nfræ s-lfræ iggutn.
5 åmkad a-iga lçbar lli-mi-dars-nsfld nawi-awn-t-in: rbbi
rbbi iga tifawt
iga tifawt, ur-akk-gis-llint tillas. 6 iå-nenna «tlla darnnå
tamunt d-rbbi» walaynni ar-sul-nttidu å-tillas, hati nsskarks ur-a-nskar s-læqq.
7 walaynni iå-a-nttidu å-tifawt åmklli illa ntta å-tifawt, tlla darnnå tamunt
i-ngratnnå, ar-aå-ssåusn idammn n-yasuø yus n-rbbi zå-kullu ddnub
nna-ginnå-illan. 8 iå-nenna «ur-a-nskar ddnub,» hati nsskarks f-içf-nnå,
ur-ginnå læqq. 9 walaynni iå-a-ntqrra s-ddnub-nnå, ra-issafu awal-ns izzga
læqq issitti fllannå ddnub-nnå issåus-aå zå-kullu ma-ginnå-yÐçšnn.
10 walaynni iå-nenna «ur-nskir ddnub,» hati nga rbbi d-bu-tkrkas,
ur-ginnå-izga-wawal-ns.

2
1 wa-tarwa-nu øzzanin, uriå-awn-in mayad baš
lmasiæ
a-didnnå-ibiddn
a-ur-tskrm ddnub. walaynni iå-idda kra n-yan gigun ard
iskr ddnub, illa-yaå sul yan-didnnå-ibiddn å-dar rbbi
babatnnå, a-t-igan d-yasuø lmasiæ lli-å-illa-ufulki ikmmln å-iñri n-rbbi.
2 immut nttan baš ad-aå-ifru zå-ddnub-nnå, urd åir ddnub-nnå nkkÐni
walaynni ddnub n-ddunit kullutt.
3 åmkad a-s-ra-nissan is-darnnå tawassna n-rbbi: ašku iban ginnå
is-a-nskar s-maylli-f-aå-yuœœa. 4 yan innan «ssnå rbbi» bla-da-iskar
s-luœiyat-ns, hati ar-isskirkis ur-gis læqq. 5 imma kullu wanna iskarn s-wawal
n-rbbi, hati twufa gis lænant n-rbbi. åmkad a-s-ra-nissan is-nga wins: 6 ašku
wanna ittinin is-iga win lmasiæ, iqqan-t-id a-iskar åmklli iskar lmasiæ.
7 way-aytma øzzanin, urd kra l-luœit l-ljdid
tifawt ula tillas
ayad-awn-in-uriå walaynni luœit taqdimt. tg
çtalli-f-kÐn-yuœœa rbbi åayd izrin, tili darun zå-isizwar. 8 walaynni
luœit-ad-awn-in-uriå tga tin ljdid, iban is-tga læqq å-lmasiæ ula gigun kunni.
ašku ar-zraynt tillas ar-di-ttisfiw tifawt l-læqq. 9 wanna innan illa å-tifawt
walaynni sul a-itkrhu gÐmas, hatin sul illa å-tillas. 10 imma wanna itænnun
å-gÐmas, illa å-tifawt, ur-gis kra l-løib. 11 walaynni yan ikurhan gÐmas, sul
illa å-tillas ar-ittidu å-tillas. ur-issin manis a-ittidu ašku ssbukãnt-t tillas.
12 uriå-awn-in a-tarwa øzzanin, ašku rbbi issitti fllawn ddnub-nnun f-ism
l-lmasiæ. 13 araå-awn-in a-id-babatsn, ašku tssnm åwalli illan zå-isizwar.
14 araå-awn-in a-iøyyaln, ašku tnram iblis. araå-awn-in a-tarwa, ašku tssnm
1 yuæanna 296
babatnnå. araå-awn-in a-id-babatsn, ašku tssnm åwalli illan zå-isizwar.
araå-awn-in a-iøyyaln, ašku tdusm izga-gigun-wawal n-rbbi tnrum iblis.
15 a-ur-ttirim ddunit ula kra illan å-ddunit. iå-a-ittiri yan ddunit, ur-gis-tlli
tayri n-rbbi babatnnå. 16 ašku kullu ma-illan å-ddunit (iga åaylli ttiri ddat, ula
åaylli ttiri ti¡, ula åaylli-s-a-issimåur bnadm içf-ns), urd babatnnå a-d-ikka
walaynni ikka-d ddunit. 17 ar-tzray ddunit ula kullu ma-gis-ttirin mddn, imma
yan iskarn s-ma-ira rbbi, ra-iddr tudrt idumn.
18 wa-tarwa øzzanin, tasaøt iggÐran ayad. tsfldm kunni
læqq d-tkrkas
f-unuwwaš l-lmasiæ lli-ra-d-yašk. hati åilad uškan-d kigan
d-inuwwašn l-lmasiæ. åayan a-f-nssn izd tasaøt iggÐran ayd ilkmn. 19 ffuån
ntni zå-darnnå walaynni urd zå-ginnå a-zå-gan. mrad is-zginnå-gan ikun
didnnå qaman, walaynni nssn kullutn ur-gin zå-ginnå, ašku ffuån zå-darnnå.
20 kunni tssnm læqq kullukn, ašku illa gigun rruæ lli-awn-ifka åwalli igan
amñlay n-rbbi. 21 mayad a-f-awn-in-uriå, ašku tssnm læqq, urd zund
iå-ur-ti-tssinm, ašku ur-jju-d-uškint kra n-tkrkas zå-læqq. 22 manwa igan
bu-tkrkas? iga-t wanna innan «yasuø ur-igi lmasiæ n-rbbi.» yan innan åmkan,
iga anuwwaš l-lmasiæ, irar tiåurdin-ns s-rbbi babatnnå ula s-yus. 23 ašku yan
irurn tiåurdin-ns s-yus n-rbbi, irur-tt ula s-rbbi babatnnå. imma yan ittirin yus
n-rbbi, ar-ittiri ula rbbi babatnnå. 24 zgayat-bdda å-maylli mi tsfldm
å-isizwar. åmkan a-s-rad-bdda-tzgam å-rbbi babatnnå ula å-yus. 25 ašku
s-wawal izgan a-s-aå-imla mayad, yini-aå is-rad-aå-ifk tudrt idumn.

26 uriå-awn-in tiåawsiwin-ad f-willi ranin a-kÐn-jllun. 27 imma kunni,


illa-bdda gigun rruæ lli-awn-ifka lmasiæ. ur-tætajjam ma-kÐn-isslmadn, ašku
rruæ-ns ar-kÐn-isslmad f-kraygatt kra, ar-awn-imala læqq bla tikrkas. walaynni
illa fllawn a-gis-tzgam åmklli-awn-isslmad. 28 imma åilad a-tarwa øzzanin,
zaydat tzgam å-lmasiæ, baš a-izøm-uwl-nnå åakud nna-d-iwrri ibayyn-d,
ur-ra-niri a-zgis-nrgs. 29 tssnm is-iskr lmasiæ kullu ma-irãan rbbi, tissanm
is-iwrri ilul kraygatt yan iskarn ma-t-irãan s-tlalit l-ljdid zå-dar rbbi.

3
1 ñrat matta åunška-s-aå-ira rbbi babatnnå aylliå-aå-iga
tarwa n-rbbi
d-tarwa-ns. ašku åmkan a-nga nkkÐni. mayad a-f-ur-tssin
ddunit ma-nga, ašku ur-tssin rbbi. 2 way-aytma øzzanin, nga tarwa n-rbbi
åilad. ur-ta-yaå-issbayyn ma-ra-ng å-mayd-d-iftan, walaynni nssn mayad:
åakud lliå ra-d-yašk lmasiæ ra-ng zund nttan, ašku ra-t-nñr åmklli iga. 3 kullu
wanna dar rrja-yad å-lmasiæ ar-issåus ul-ns åmklli iåus ntta.
4 kraygatt yan iskarn ddnub, hati iffuå zå-ššrø n-rbbi, ašku ddnub a-igan
uffuå n-ššrø. 5 tssnm kunni is-d-yuška lmasiæ baš a-fllannå-issitti ddnub-nnå,
tissanm is-ur-jju-iskir kra n-ddnub ntta. 6 wanna izgan å-lmasiæ ur-a-iskar
ddnub. imma wanna itzayadn å-ddnub ur-ta-ifhim ula issn mamnk a-iga
lmasiæ.
7 wa-tarwa øzzanin, a-ur-tadjm yan a-kÐn-ijllu. wanna iskarn s-læqq,
ra-srs-ifræ rbbi åmklli ifræ s-lmasiæ. 8 imma wanna iskarn ddnub, win iblis
a-iga, ašku iblis ar-iskar ddnub zå-isizwar. mayad a-f-d-yuška yus n-rbbi:
1 yuæanna 297
yuška-d a-ihlk iskkirn n-iblis. 9 imma wanna-d-iluln talalit l-ljdid zå-dar rbbi,
ur-a-iskar ddnub, ašku rbbi iñña gis amud-ns. ur-iñãar a-izayd å-ddnub, ašku
iwrri iga zå-tarwa n-rbbi. 10 åmkad a-s-a-ntissan tarwa n-rbbi zå-tarwa
n-iblis: wanna ur-iskarn s-læqq ur-igi win rbbi, d-wanna ur-itænnun å-gÐmas
ur-igi win rbbi.
11 åmkad a-iga-wawal lli-mi-tsfldm zå-isizwar: illa
lkurh ula tayri
fllannå a-nttiri i-ngratnnå. 12 a-ur-ng zund qayn lli-igan
win iblis inå gÐmas. maç aylliå-t-inåa? ašku qayn ar-iskar ma-yÐçšnn, imma
gÐmas ar-iskar ma-ifulkin. 13 way-aytma, a-ur-ttøjjabm iå-kÐn-kurhan
ayt-ddunit. 14 walaynni nssn is-nzri nkkÐni zå-lmut s-tudrt, ašku tlla ginnå
tayri n-aytmatnnå. walaynni yan ur-ittirin aytmas, hati sul iqama å-lmut.
15 yan ikurhan gÐmas, iga zund iå-t-inåa. d-wanna inåan, ur-akkÐ-rad-as-tili
tudrt idumn.
16 åmkad a-s-nssn mamnk a-tga lænant: lmasiæ ifka
lænant n-rbbi
içf-ns f-ssibt-nnå. imma nkkÐni, illa fllannå a-nakka
içf-nnå f-ssibt n-aytmatnnå. 17 iå-illa yan i¡¡afn lçir iñr gÐmas iætajja
walaynni issiqar fllas ul-ns, mamnk a-ra-yini tlla gis lænant n-rbbi?
18 wa-tarwa øzzanin, a-ur-nmala lænant åir s-iwaliwn ula s-ils walaynni
s-iskkirn d-læqq. 19 åmkad a-s-ra-nissan is-nga win læqq nsshnnu ul-nnå
å-lgddam n-rbbi iå-a-itåuwã-uwl-nnå f-ssibt n-ma-ur-nfulki. 20 ašku rbbi
imqqur f-uwl-nnå, yissan kullu ma-ginnå-illan.
21 way-aytma øzzanin, iå-ur-iåuwã-uwl-nnå, nñãar
zzøamt l-lgddam
n-rbbi
a-nzøm åakud nna-ntakmur s-rbbi 22 namñ dars aynna
zgis nãalb, ašku ar-nskar s-ma-f-aå-yuœœa ula
s-ma-t-irãan. 23 åmkad a-tga luœit-ns, yini-aå a-namn s-ism n-yus yasuø
lmasiæ, ar-ntænnu i-ngratnnå åmklli-s-aå-yuœœa lmasiæ. 24 wanna iskarn
s-luœiyat-ns, nttan a-izgan å-rbbi izga rbbi gis. åmkad a-s-nssn is-ginnå-izga,
ašku ifka-yaå rruæ-ns.

4
1 way-aytma øzzanin, a-ur-tamnm kullu wanna innan
ma-s-ra-nissan rruæ
l-læqq
«illa-gigi rruæ lqudus,» walaynni armat rruæ-an a-tñrm
zå-win-tkrkas? is-iga win rbbi nåd uhu. ašku ggutn mddn lli-tkkanin
ddunit, ar-ttinin is-a-sawaln s-mad-asn-imala rbbi
walaynni ar-sskirkisn. 2 åmkad a-s-ra-tissanm izd rruæ n-rbbi a-gisn-isawaln
nåd uhu: iå-a-ittini rruæ-an «yasuø lmasiæ yuška-d zå-rbbi, iwrri s-ddat
n-bnadm» ra-tissanm rruæ-an, izd win rbbi a-iga. 3 imma rruæ nna-ur-ittinin
læqq f-yasuø, urd win rbbi a-iga walaynni iga rruæ n-unuwwaš l-lmasiæ
lli-f-tsfldm ra-d-yašk, illa-nnit åilad å-ddunit. 4 imma kunni a-tarwa øzzanin,
win rbbi a-tgam, tnrum-tn ašku rruæ lli-gigun-illan yugÐr rruæ lli-illan å-ddunit.
5 ntni gan win ddunit, ar-sawaln s-ma-igan win ddunit, ar-srsn-sflidn
ayt-ddunit. 6 imma nkkÐni nga win rbbi, ar-srnnå-sflidn åwilli ssnnin rbbi.
imma winna ur-ssinnin rbbi ur-rin ad-srnnå-sflidn. åmkan a-s-ra-ntissan rruæ
l-læqq zå-rruæ n-tkrkas.
7 way-aytma øzzanin, illa fllannå a-ntænnu i-ngratnnå,
rbbi iga lænant
1 yuæanna 298
ašku lænant tga tin rbbi. yan itænnun, hati ilul-d zå-dar rbbi yissan rbbi.
8 imma yan ur-itænnun, ur-issin rbbi. ašku rbbi iga lænant. 9 åmkad
a-s-aå-d-issbayyn rbbi lænant-ns: yuzn-d åwalli igan yus s-ddunit, baš ad-aå-tili
tudrt f-ssibt-ns. 10 åmkad a-tga tayri: urd tayri lli-s-nra rbbi walaynni tayri
lli-s-aå-ira nttan, aylliå-d-yuzn yus a-immt baš ad-aå-ifru zå-ddnub-nnå.
11 way-aytma øzzanin, lliå-aå-ira rbbi åunškan, illa fllannå a-nttiri i-ngratnnå.
12 ur-jju-illi ma-iñran rbbi, walaynni iå-a-nttiri i-ngratnnå, izga ginnå rbbi,
twufa ginnå lænant-ns.
13 åmkad a-nssn is-nzga å-rbbi izga ginnå: ašku ifka-yaå
lænant a-n-itluæn
tiksaã s-brra
rruæ-ns. 14 rbbi babatnnå yuzn-d yus baš a-ig anjjam
n-ddunit. nñra-t nkkÐni, ng fllas inagan. 15 wanna ittinin
s-nniyt n-uwl-ns «yasuø iga yus n-rbbi,» hati izga gis rbbi, izga ula ntta å-rbbi.
16 nkkÐni nssn lænant lli-s-ginnå-iænna rbbi, namn srs. rbbi iga lænant. yan
izgan å-lænant, izga å-rbbi, izga rbbi gis. 17 hati issuwfa rbbi ginnå lænant-ns,
baš a-nsshnnu ul-nnå å-wass l-læsab, ašku nwrri nga zund ma-iga nttan
å-ddunit-ad. 18 lænant ur-gis tiksaã, walaynni lænant ikmmln ar-n-ttluæ tiksaã
s-brra. imma yan iksuãn, ur-ta-gis-twufi lænant ikmmln, ašku wanna iksuãn
ar-sul-iswingim å-løqubit.
19 ar-ntænnu nkkÐni ašku rbbi a-izwarn is-fllannå-iænna. 20 iå-a-ittini kra
n-yan «ar-ttiriå rbbi» walaynni sul a-itkrhu gÐmas, hati ar-isskirkis. ašku
iå-ur-a-ittiri gÐmas lli-itmnad, mamnk a-ra-yiri rbbi lli-ur-a-itmnad? 21 åmkad
a-tga luœit-ns: wanna ittirin rbbi, iqqan-t-id a-ittiri ula gÐmas.

5
1 kullu wanna yumnn izd yasuø a-igan lmasiæ n-rbbi,
ma-ra-inru ddunit?
hati ilul-d talalit l-ljdid zå-dar rbbi. kullu wanna ittirin
rbbi babatnnå, ar-ittiri yus. 2 åmkad a-s-ra-nissan is-a-nttiri tarwa n-rbbi: ašku
iban ginnå is-a-nttiri rbbi, ar-nskar s-ma-f-aå-yuœœa. 3 åmkad a-s-a-nmala
is-a-nttiri rbbi: ar-nskar s-luœiyat-ns. ur-fllannå-iññay maylli-f-aå-yuœœa, 4 ašku
kullu wanna-d-iluln zå-dar rbbi ar-itnru ddunit. mayad a-s-a-ntnru ddunit, ašku
numn awal n-rbbi. 5 manwa ra-inru ddunit? wanna yumnn s-yasuø n-is-iga
yus n-rbbi.
6 yasuø lmasiæ, nttan a-d-yuškan s-waman d-idammn.
tugga f-lmasiæ
urd åir s-waman a-s-d-yuška walaynni s-waman
d-idammn. rruæ lqudus a-yakkan tugga f-mayad, ašku rruæ lqudus iga læqq.
7 llan kraã inagan: 8 rruæ d-waman d-idammn. mšaškand-d tugga-nsn.
9 nmyar a-nsflid s-tugga n-bnadm, walaynni tugga n-rbbi ugÐrnt tin bnadm.
rbbi a-igan inigi, ifk tugga f-yus. 10 imma wanna yumnn s-yus n-rbbi, llant
tugga n-rbbi å-uwl-ns. walaynni yan ur-isflidn s-ma-ittini rbbi, iga rbbi
d-bu-tkrkas ašku ur-yumin tugga lli-ifka f-yus. 11 åmkad ad-gant tugga:
ifka-yaå rbbi tudrt idumn, tili-aå tudrt-ad f-ssibt n-yus. 12 wanna imunn d-yus
n-rbbi, tlla-yas tudrt. imma wanna ur-imunn d-yus n-rbbi, ur-rad-as-tili tudrt.
13 uriå-awn-in tiåawsiwin-ad i-kunni lli-umnnin s-ism
tudrt idumn
n-yus n-rbbi, baš a-tissanm is-te¡¡afm tudrt idumn.
14 mayad a-yaå-izzøamn åakud nna-n-ntakmur s-rbbi, ašku nssn
1 yuæanna 299
is-a-yaå-isflid iå-zgis-nãalb ma-t-irãan. 15 lliå nssn is-a-yaå-isflid åakud
nna-zgis-nãalb, nissan is-rad-aå-yili maylli zgis nãalb.
16 iå-illa ma-iñran gÐmas iskr kra yÐçšnn lli-ur-igin zå-ddnub lli-itawin
s-lhalak, illa fllas a-iãalb rbbi f-gÐmas. rad-as-d-irar rbbi s-tudrt. nniå-awn
mayad åir f-willi skrnin ddnub lli-ur-itawin s-lhalak. ašku llan kra n-ddnub
lli-ra-yawi s-lhalak, ur-awn-nniå a-ttãalabm f-ddnub-an. 17 kullu iskkirn
Ðçšnnin gan ddnub, walaynni ur-a-kullu-tawin ddnub-an s-lhalak.
18 nssn åwilli mi ifka rbbi talalit l-ljdid is-ur-a-skarn ddnub. ar-tn-issntal
yus n-rbbi, ur-iñãar iblis a-tn-ilkm. 19 nssn is-nga tarwa n-rbbi, tili ddunit
kullutt å-ddu-ufus n-iblis. 20 nssn is-d-yuška yus n-rbbi ad-aå-ifk lfhmt baš
a-nissan åwalli igan læqq. imma åilad nga win åwalli igan læqq d-win yus
yasuø lmasiæ. nttan a-igan rbbi l-læqq, ig tudrt idumn. 21 wa-tarwa øzzanin,
tanfat i-ilahat n-ddunit-ad.
300

tabrat 2 n-yuæanna

1 zå-umåar i-tmåart tamñlayt d-tarwa-ns. tøzzam dari s-læqq, nkki ula kullu
willi ssnnin læqq. 2 ašku læqq a-ginnå-izgan kullwaå, rad-bdda-didnnå-yili.
3 rad-aå-tili lbaraka d-rræmt d-sslamt zå-rbbi babatnnå d-yasuø lmasiæ yus
n-babatnnå s-læqq d-lænant.
4 fræå bahra lliå-n-ufiå kra n-tarwa-nnm ar-ttidun
læqq d-lænant
å-uåaras l-læqq åmklli-aå-yuœœa rbbi babatnnå. 5 imma
åilad a-tamåart iøzzan, ur-rad-am-n-araå f-kra l-luœit l-ljdid walaynni f-luœit
lli-darnnå-illan zå-isizwar. ašku ra-zgim-ãalbå a-kullu-ntænnu i-ngratnnå.
6 åmkad a-s-ra-nmala lænant lli-ginnå-illan: ra-nskar s-luœiyat n-rbbi. d-åmkad
a-tga luœit-ns lli-mi-tsfldm zå-isizwar: a-bdda-ttænnum i-ngratun.
7 han kigan d-ayt-tkrkas ar-tkkan ddunit, agÐin ad-inin:
zgayat å-ulmmud
l-læqq
«yuška-d yasuø lmasiæ zå-rbbi, iwrri s-ddat n-bnadm.»
wan mddn-an, ayt-tkrkas ad-gan, gn inuwwašn l-lmasiæ.
8 han da-tjlum lbaraka lli-f-a-ttçdamm. rarat løaql a-tkšmm å-kullu
ma-kÐn-d-yuškan. 9 ašku wanna issurfn almmud l-lmasiæ iffuå zå-gis, hati
issngara içf-ns d-rbbi. imma wanna izgan å-ulmmud l-lmasiæ, ra-iqama ntta
å-tamunt n-rbbi babatnnå d-win yus. 10 iå-n-darun-yuška kra n-yan ur-n-yiwi
almmud-ad, a-t-ur-tšškšmm s-tgmmi ula tssmræbam srs. 11 ašku wanna srs
issmræban, hati iøawn-t å-iskkirn-ns Ðçšnnin.
12 iggut ma-dari ad-awn-t-in-araå, walaynni yuf iå-urd å-tiwuriqin s-œœmæ.
walaynni ar-trjuå a-n-darun-aškå sawlå didun udm s-uwdm, baš a-kullu-nfræ
s-lfræ iggutn.
13 ar-n-fllam-tsllamn tarwa n-uwlltmam-ad tamñlayt.
301

tabrat 3 n-yuæanna

1 zå-umåar i-gÐma iøzzan gayus. tøzzat dari s-læqq.


2 wa-gÐma iøzzan, ãalbå rbbi fllak a-tilit s-lçir, tdust å-ddat-nnk åmklli
tdust å-rruæ-nnk. 3 fræå bahra lliå-d-uškan kra n-aytmatn sawln-iyi f-mamnk
a-tzgat å-læqq, ar-ttidut å-uåaras l-læqq. 4 ur-illi ma-yyi-issfraæn zund iå-sfldå
f-tarwa-nu is-sul-a-ttidun å-uåaras l-læqq.
5 wa-gÐma iøzzan, afulki ayan tskart lliå a-ttøawant
åwilli tmuddunin
aytmatnnå, bahra åwilli dark ganin iåribn. 6 sawln-aå-d
å-lgddam n-ayt-umnaggar kullutn f-mamnk a-gisn-ttænnut. afulki a-ra-tskrt-daå
iå-tzuydt tøawnt-tn ad-kmmln f-umuddu-nsn åilad åmklli ira rbbi. 7 ašku ffuån
ntni ar-tmuddun f-ism l-lmasiæ bla-da-tamñn yat zå-willi ur-ssinnin rbbi. 8 hati
illa fllannå a-ntbddad d-mddn zund ntni, baš a-didsn-ntmøawan å-twuri l-læqq.
9 uriå-n kra i-ayt-umnaggar n-darun, walaynni
yan yÐçšnn ula yan
ifulkin
dyiyyutrifis lli-dar-iøzza a-gigun-ig anmåur, ur-a-isflid
s-ma-nttini nkkÐni. 10 iå-n-uškiå s-darun rad-ak-mlå
ma-iskar. ar-ginnå-isawal s-tkrkas, walaynni ur-t-yuwdi åir åayan. han
izuyd-as ur-a-n-itqbal aytmatn lli-n-uškanin s-darun, ar-itñi d-winna ranin
a-tn-qbln ar-tn-issufuå ula ntni zå-umnaggar.
11 wa-gÐma iøzzan, a-ur-tskart zund mddn Ðçšnnin walaynni zund åwilli
šwanin. wanna iskarn afulki, win rbbi a-iga. imma wanna iskarn ma-yÐçšnn,
ur-issin rbbi. 12 walaynni dimitryus, ar-fllas-ttinin kullu mddn is-ifulki.
tugga-yad, izzga-tnt læqq. ula nkkÐni ar-fllas-nakka tugga n-is-ifulki. tssnt izd
læqq ad-gant tugga-nnå.
13 iggut ma-dari ad-ak-t-in-araå, walaynni ur-riå ad-ak-t-araå s-lqlm ula
œœmæ. 14 walaynni ar-trjuå a-k-ñrå å-mayd-d-yakmurn, nsawl nkki dik udm
s-uwdm. 15 ad-ak-tili sslamt. ar-n-fllak-tsllamn imddukkÐal-nnk kullutn. sllm
f-imddukkÐal-nnå kraygatt yan s-ism-ns.
302

tabrat n-yahuda

1 zå-uçddam n-yasuø lmasiæ, yahuda gÐmas n-yaøqub. i-willi-f-iænna rbbi


babatnnå iår-asn-d, ar-tn-issntal yasuø lmasiæ. 2 ad-awn-tigat rræmt d-sslamt
d-lænant.
3 way-aytma øzzanin, skrå f-ad-awn-in-araå s-lfræ
almmud l-liman
f-ujnjm lli-s-kullu-nnjm nkkÐni didun, walaynni ufiå-n
is-iyi-i眜a ad-awn-in-araå f-a-kÐn-zzøamå a-ttjaæadm f-ulmmud l-liman izgan
lli-d-issbayyn rbbi i-imñlayn-ns. 4 ašku kšmn-in kra n-mddn s-gratun s-tntla.
ityara fllasn zå-isizwar f-læukm lli-ra-fllasn-iãr. ntni ur-a-tuqqarn rbbi.
ar-tfsadn ar-ttinin izd åmkan a-tga lbaraka n-rbbi. rarn tiåurdin-nsn s-yasuø
lmasiæ, d-nttan waædut a-igan bab-nnå ig siditnnå.
5 riå ad-awn-d-ssktiå maylli mi tsfldm åayd izrin. tssnm is-ijjnjm rbbi
mddn-ns issufå-tn-d zå-tmazirt n-miœr, walaynni tigira n-mayan ihlk åwilli
ur-umnnin awal-ns. 6 tsfldm f-lmalayka lli-ffuånin zå-tzdåt-nsn, ur qaman
å-illiå-tn-iga rbbi. tissanm is-tn-in-iæãa rbbi å-tillas aggugnin
a-n-åin-tyawkrrafn ar ass imqqurn l-læsab lli-å-ra-fllasn-yut læukm. 7 tissanm
is-ihlk rbbi timdinin n-sadum d-øamura d-tiyyaã lli-n-tama-nsnt f-ssibt
n-ššhwat Ðçšnnin lli-skarn, ar-tfsadn iwtman i-ngratsn. iqqan-d mddn
ad-swingimn mad-asn-ijran baš a-ur-tyawhlakn ula ntni s-løafit lli-ur-içsin.
8 imma åilad ar-skarn ayt-twargiwin-an åmkan å-darun.
mddn Ðçšnnin
ar-ssyÐçšann ddat-nsn, ur-a-tuqqarn åwalli itækamn,
ar-rggmn ayt-ignwan. 9 urd åmkan a-iskr lmalak imqqurn miçayl lliå immaå
d-iblis f-manwa gisn a-ra-yamñ ddat n-musa. ur-izøm ntta a-irgm iblis.
ur-as-inni abla: «a-k-issfssa rbbi.» 10 mddn-an ar-rggmn å-ma-ur-ssinn. imma
åaylli ssnn zå-içf-nsn zund luæuš bla løaql, åayan a-tn-itawin s-lhalak.
11 taguãi a-rad-asn-yili, ašku umñn aåaras n-qayn, zznzn içf-nsn ad-sskirkisn
zund baløam, ar-tñin d-inmåurn n-rbbi zund quraæ. han åmklli ityawhlak quraæ
a-rad-tyawhlakn ula ntni. 12 irkan ad-gan å-darun lliå a-didun-tmunun
f-imnsiwn-nnun, ar-šttan ar-㜜an i-ngratsn bla-da-tæšamn, ar-tsalan åir
içfawn-nsn. gan zund timdla lli-å-ur-llin-waman, ar-tnt-idæay-waãu. gn zund
isåarn bla lållt å-uzmz-ns, mmutn f-snat-twal, akufn zå-iñuran. 13 gn zund
taãangiwin n-umda iduyn s-ukškuš n-tillay-nsn Ðçšnnin. gn zund itran jlanin
å-ignwan, iskr rbbi fllasn tillas aggugnin a-n-gisnt-bdda-qaman.
14 mddn-an a-f-isawl açnuç lli-igan zå-tis sãiœ¡ tasutin å-tåurdin n-adam.
imla-yas rbbi awal inna: «ñrat siditnnå ra-d-yašk, munn-d dids kigan d-wafãan
n-imñlayn-ns, 15 baš a-iækam f-kullu mddn. ra-ihlk kullu willi srs rurnin
tiåurdin f-ssibt n-iskkirn-nsn Ðçšnnin lli-skarn s-lçКant lli-gisn-illan, ula f-kullu
tirggam lli-s-t-rgmn.» 16 han ntni ar-tngmugn ar-tñin ar-skarn kullu ma-ittiri
içf-nsn, ar-ssfurrugn ar-talån mddn baš a-tn-šttan.
17 way-aytma øzzanin, swangmad-d iwaliwn n-irqqasn n-siditnnå yasuø
lmasiæ lli-s-awn-nnan f-ma-ra-ijru. 18 nnan-awn: «å-uwssan ggÐranin
a-rad-d-aškin kra n-i¡nnañn. rad-skarn s-lçКant lli-ittiri içf-nsn.» 19 imma
yahuda 303
åilad tñram izd ntni a-ya¡¡un aytmatn, ar-skarn s-ma-ittiri-uwl n-bnadm,
ur-darsn rruæ lqudus.
20 imma kunni ay-aytma øzzanin, ssdusat içfawn-nnun
tinbaãin l-liman
å-liman iøzzan lli-awn-ifka rbbi, ar-ttñallam
åmklli-awn-imala rruæ lqudus. 21 tæãum içfawn-nnun å-lænant n-rbbi åilad
å-a-ttqlm s-tudrt l-liçrt lli-s-ra-kÐn-in-išškšm siditnnå yasuø lmasiæ s-rræmt-ns.
22 ænnwat å-wanna iškkan, 23 tkkism-d kra i-løafit ar-tn-ttfukkum.
tænnum å-wiyyaã tiksaãm zå-mad-skarn, ar-ttkrhum ula timlsit nna-imsln
s-irkan n-ddat.
24,25 imma åwalli iñãarn a-kÐn-injja baš a-ur-tãrm, isslkm-kÐn-in
s-lgddam l-lmjd-ns s-lfræ iggutn bla gigun illa kra l-løib, nttan a-mi-illa lmjd
d-tmuåra d-tñããart d-lquwwa åilad ula kullu åayd izrin ula kullu mayd-d-iftan.
d-åmkad a-f-rad-bdda-ntalå åwalli igan rbbi anjjam-nnå s-ism n-siditnnå yasuø
lmasiæ, amin.
304

anurñm n-ignna
åmklli-t-id-issbayyn yasuø lmasiæ i-yuæanna

1
1 arra-yad, ityara gis maylli-d-issbayyn yasuø lmasiæ, ifk-as-t rbbi baš a-d-iml
i-içddamn-ns ma-d-iqqann a-ijru å-mayd-d-yakmurn. yazn-d yal-lmalak
a-t-id-issbayyn i-uçddam-ns yuæanna. 2 ar-yaddr yuæanna kullu ma-iñra, ifk
tugga-ns f-wawal-ad n-rbbi ula lçbar-ad n-yasuø lmasiæ. 3 ambarki a-iga
wanna yaqran iwaliwn-ad n-rbbi. imbarkin ad-gan winna-yasn-sflidnin
ar-skarn s-mayd ityaran, ašku yakmur-d-uzmz lli-å-rad-kullu-jrunt--
tåawsiwin-ad.
4 f-ufus n-yuæanna i-ssa n-imnaggarn n-aytmatn
lmjd n-yasuø
lmasiæ
å-tmazirt n-asiyya. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt zå-walli
illan ikka-ttin illa rad-bdda-yili, ula zå-ssa l-larwaæ
lli-iwalan lørš-ns, 5 ula zå-yasuø lmasiæ lli-igan inigi iœæan, ig amzwaru
lli-d-inkrn zå-lmut, ig wad iækamn å-igldan n-ddunit. nttan a-ginnå-iænnan
ifsi-aå s-idammn-ns zå-iskraf n-ddnub-nnå, 6 irar-aå a-ng ayt-tgldit n-rbbi
babas f-a-n-nsras å-lgddam-ns tiwafkiw ma-s-a-itrãu. nttan a-mi-illa lmjd
d-lquwwa, åilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.
7 hati ra-d-iftu åilad å-gr imdla, ñrn-t kullu mddn, ñrn-t ula
åwilli-t-ssyaggasnin. rad-allant-kullu-tmizar n-ddunit f-ssibt-ns. åmkad
a-ra-yili, amin.
8 «nkki giå wad izwarn, gå wad iggÐran.» åmkad a-s-inna sidi rbbi
lli-iækamn kullu ma-illan. ikka-ttin illa, yili, rad-bdda-yili.
9 imma nkki yuæanna gÐmatun d-usmun-nnun å-tnukmut
iban lmasiæ
i-yuæanna
ula tagldit ula œœbr lli-aå-illan s-ism n-yasuø, lliå å-igzir
n-ba¡mus tyamañå f-ssibt n-tbrraæt n-wawal n-rbbi ula
f-tugga n-yasuø. 10 hati å-wass n-siditnnå yiwi-iyi rruæ lqudus, s-sfldå
i-wawal itjhhdn zund nnffar isawl-d å-tåurdin-inu 11 yini-yyi: «ara mayd
ra-tñrt å-yan-warra, taznt-t s-ssa n-imnaggarn, i-afsus ula smirna ula bargamus
ula tyatira ula sardis ula filadalfya ula lawdikiyya.»
12 grawlå ad-ñrå ma-d-sri-isawln, s-ñriå ssa l-læsaki n-uwrå, 13 ñrå å-gr
læsaki yan irwas i-bnadm. ilsa tšamir iåzzifn, ibkis zå-wammas-ns
s-yan-ubkkas n-uwrå. 14 imllul-bahra-wazzar-ns zund taãut iœfan nåd adfl,
ar-d-ssufunt-walln-ns zund isufa l-løafit. 15 ar-ssmrqiqiyn iãarn-ns zund anas
iœfan ityawmzayn s-ssql. itjhhd-wawal-ns zund ijjij n-isaffn n-waman ggutnin.
16 yasi ssa n-itran å-ufus-ns afasi, iffuå-d zå-imi-ns zund yat taññit imsadn
zå-snat-tsgiw. ifaw-uwdm-ns zund tafukt n-¡uññunt n-wass.
17 åir ñriå-t ãrå-n å-dar iãarn-ns zund iå-mmutå. isrs-d flla afus-ns afasi
yini-yyi: «ad-ur-tiksa¡¡. nkki a-igan amzwaru ula amggÐaru, 18 gå bab n-tudrt.
kkiå-ttin mmutå, walaynni ha-yyi ddrå åilad ula kullu mayd-d-iftan. ¡¡afå tisura
l-lmut ula adåar n-willi mmutnin. 19 imma kiyi, ara mayd tñrit, ma-illan åilad
ula ma-ra-yili tigira. 20 åmkad a-tga lmøna n-ssa n-itran lli-tñrit å-ufus-inu
anurñm 305

afasi ula ssa l-læsaki n-uwrå. ssa n-itran-an, gan lmalayka n-ssa n-imnaggarn,
imma ssa l-læsaki gant imnaggarn s-ssa.

2
1 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint n-afsus:
tabrat i-umnaggar
å-afsus
ha-ma-inna wad yusin ssa n-itran å-ufus-ns afasi ar-ittidu
å-gr ssa l-læsaki n-uwrå. 2 ssnå kullu ma-tskart ula
mamnk a-ttnhataft tœbrt. ssnå mamnk a-tngarat d-mddn Ðçšnnin, tarmt ula
åwilli ittinin izd irqqasn ad-gan, taft-tn-in is-a-sskirkisn ur-gin irqqasn. 3 ssnå
is-tzgat tœbrt i-tnukmut f-ssibt n-ism-inu bla-da-ttrmayt.
4 «walaynni illa sul dari kra fllak: ur-sul-a-yyi-ttirit åunšk lli-s-a-yyi-ttirit
å-isizwar. 5 swangm-d manizå-n-tãrt. wrri-d zå-ddnub-nnk ar-tskart åmklli
tskart å-isizwar. iå-ur-di-twrrit zå-ddnub-nnk, ra-n-srk-aškå ssittiå-ak læska-nnk
zå-udåar-ns. 6 walaynni sul gik iqama ma-ifulkin, ašku ar-ttkrhut iskkirn
n-mddn-an n-nikulawin åmklli-tn-tkrhuå nkki. 7 wanna dar imzgan, iqqan-t-id
a-isfld i-mayd ittini rruæ lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, rad-as-fkå
a-išš zå-lållt n-usåar n-tudrt lli-illan å-talørœt l-lmjd n-rbbi.
8 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint n-smirna:
tabrat i-umnaggar
å-smirna
ha-ma-inna åwalli igan amzwaru ig amggÐaru, immt iwrri
iddr. 9 ssnå mamnk a-tzrit å-tassast ar-ttñla¡¡, walaynni
s-œœaæt lçir iggutn ad-ak-illan. ssnå is-a-gik-rggmn åwilli ittinin is-gan
ayt-yudaya walaynni ur-gin ayt-yudaya. hati ayt-tgmmi n-tñallit n-ši¡an
ad-gan. 10 imma åilad, ad-ur-tiksa¡¡ tanukmut lli-ra-fllak-izri. hati ra-k-yarm
iblis iluæ-n kra gigun å-læbs. ra-trfufnt mraw-uwssan. zga å-uåaras-inu ar lmut,
fkå-ak ttaj n-tudrt. 11 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rruæ
lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, ur-akkÐ-ra-ti-tlkm lmut tis snat.
12 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint
tabrat i-umnaggar
å-bargamus
n-bargamus: ha-ma-inna åwalli dar taññit imsadn
zå-snat-tsgiw. 13 ssnå maniå tzdåt izd illiå illa lørš
n-ši¡an. tåwit-bdda å-ism-inu, ur-akkÐ-twrrit zå-uåaras-inu. tamñt gigi ula
å-uwssan lli-å-nåan inigi-nu izgan antibas åin å-izdå ši¡an.
14 «walaynni llant sul dari kra n-tåawsiwin fllak. llan å-gratun kra
n-mddn umñn almmud n-baløam lli-imlan i-ugllid balaq mamnk a-ijllu
ayt-rbbi, aylliå a-šttan ma-ityawårasn i-laœnam ar-tfsadn. 15 ilin-daå å-gratun
kra n-mddn umñn almmud n-nikulawin. 16 f-mayan a-f-rad-ak-iniå: wrri-d
zå-ddnub-nnk. iå-ur-di-twrrit ra-n-srk-aškå å-mayd-d-yakmurn, mmaåå
d-mddn-an s-taññit n-imi-nu. 17 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd
ittini rruæ lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, rad-as-fkå zå-uårum intln
lli-mi-ttinin ‹manna›. fkå-as ula yan-uñru umlil, ityara gis yan-ism l-ljdid
ur-t-issin yan abla åwalli mi ityawfka.
anurñm 306

18 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint n-tyatira:


tabrat i-umnaggar
å-tyatira
ha-ma-inna yus n-rbbi lli-mi-ssufunt-walln zund isufa
l-løafit, ar-ssmrqiqiyn iãarn-ns zund anas ityawmzayn
s-ssql. 19 ssnå kullu ma-tskart ula mamnk a-yyi-ttirit, tzgat å-uåaras-inu
ar-tskart tawuri-nu bahra, ar-ttœbart å-tnukmut nna-fllak-izrin. ssnå is-a-tskart
åilad uggÐar n-maylli tskart å-isizwar.
20 «walaynni illa sul dari kra fllak. ur-a-tssfssat tamåart-an ‹izabil›
lli-ittinin is-a-tsawal s-iwaliwn n-rbbi. nttat ar-bahra-tjllu içddamn-inu
s-ulmmud-ns ar-tn-ttrara ad-fsadn ar-šttan ma-ityawårasn i-laœnam. 21 fkiå-as
amhal a-tfl ddnub-ns, walaynni ur-tri a-di-twrri zå-lfsad lli-tskar. 22 han
ra-stt-in-luæå f-tisi n-wa¡¡an a-gis-taãn nttat d-willi dids tfsadnin. åmkad
a-rad-asn-skrå iå-ur-d-wrrin zå-iskkirn-ns. 23 rad-utå tarwa-ns s-lmut.
åakudan a-rad-ñrn ayt-imnaggarn kullutn is-giå wad issnn kullu mad-swingimn
mddn ula ma-ttirin å-uwl-nsn. rad-rarå i-kraygatt yan gigun f-ma-iskr.
24 «imma wiyyaã å-tyatira lli-ur-umñnin almmud-an ula lmdn
ma-mi-ttinin ‹tiåawsiwin ntlnin n-ši¡an›, ur-ra-n-fllawn-zaydå kra n-tañayt
yaãni. 25 åir amñat å-ma-darun-illan ard-n-aškå. 26,27 kullu wanna inran
ar-iskar mad-riå ar isiggÐra, rad-as-fkå tañããart f-tmizar n-ddunit
åmklli-yyi-ifka baba rbbi. ra-tnt-iækam s-uømud n-uwzzal, irñ-tnt zund irukutn
n-idqqi. 28 rad-as-fkå itri lli-ifawn zikk œbaæ. 29 wanna dar imzgan,
iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rruæ lqudus i-imnaggarn.

3
1 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint n-sardis:
tabrat i-umnaggar
å-sardis
ha-ma-inna åwalli dar ssa l-larwaæ n-rbbi ula ssa n-itran.
ssnå kullu ma-tskart. ar-ttinin mddn is-tddrt walaynni
tmmutt. 2 rar løaql tssdust ma-gik-iqaman ur-ta-immut. ufiå-n maylli tskart
ur-ta-ikmmil å-iñri n-rbbi-nu. 3 swangm-d ma-tlmdt ula maylli mi-tsfldt åayd
izrin. skar srs, twrrid-d zå-ddnub-nnk. iå-ur-trurt løaql, hati ra-n-srk-aškå zund
amççar, ur-ra-tissant man tasaøt å-ra-k-in-lkmå. 4 walaynni llan sul dark
å-sardis kra n-mddn drusnin lli-ur-ssrkinin timlsa-nsn. ntni a-ra-didi-imun
s-tmlsa tumlilin, ašku ntni a-isthllan. 5 kullu wanna inran, ra-ils ula ntta
timlsit tumlilt. rad-addrå ism-ns å-dar baba rbbi ula lmalayka-ns, iniå fllas izd
winu a-iga. ur-sar-kkiså ism-ns zå-warra n-tudrt. 6 wanna dar imzgan,
iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rruæ lqudus i-imnaggarn.
7 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint
tabrat i-umnaggar
å-filadalfya
n-filadalfya: ha-ma-inna åwalli igan amñlay ig læqq, i¡¡af
tasarut n-ugllid dawd. aynna rñmå nkki, ur-iñãar yan
a-t-iqqn. d-aynna qqnå, ur-iñãar yan a-t-irñm. 8 ssnå kullu ma-tskart. hati
rñmå yan-imi å-lgddam-nnk, ur-ra-yiñãar yan a-t-iqqn. ssnå is-ur-tñãart
anurñm 307

i-ma-iggutn walaynni tumñt å-wawal-inu, ur-tnnit ur-iyi-tssint. 9 imma


mddn-an n-ayt-tgmmi n-tñallit n-ši¡an, ar-sskirkisn ar-ttinin izd ayt-yudaya
ad-gan walaynni ur-akkÐ-gin ayt-yudaya. ra-tn-d-awiå ad-knun s-wakal å-dar
iãarn-nnk, baš ad-issann izd kiyi a-dari-iøzzan. 10 hati tœbrt tzgat
åmklli-k-uœœaå. f-mayan a-f-ra-k-ssntalå å-tasaøt n-tnukmut lli-ra-izri f-ddunit
a-tarm kullu willi gis zdånin. 11 åir imikk ra-n-aškå. amñ å-ma-dark-illan,
a-ur-tadjt yan ad-ak-yakÐr ttaj-nnk. 12 kullu wanna inran, ra-t-gå d-tannalt
å-tgmmi n-rbbi-nu, ur-sar-tt-iffuå. ra-fllas-araå ism n-rbbi-nu d-ism n-tmdint
n-rbbi-nu, a-stt-igan d-urušalim l-ljdid lli-ra-d-igguz zå-ignna zå-dar rbbi-nu,
araå fllas ula ism-inu l-ljdid. 13 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd
ittini rruæ lqudus i-imnaggarn.
14 «ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar å-tmdint
tabrat i-umnaggar
å-lawdikiyya
n-lawdikiyya: ha-ma-inna åwalli igan ‹amin› ig inigi
iœæan izgan, izwur kullu ma-içlq rbbi. 15 ssnå kullu
ma-tskart. ssnå is-ur-tsmmi¡¡ ula tråit. amar yufan åir a-tsmmi¡¡ nåd a-tråt.
16 walaynni tulbit, ur-tsmmi¡¡ ula tråit. åayan a-f-ra-k-ssufså zå-imi-nu.
17 ha-kiyi ar-ttinit «labas gigi. iggut dari lçir. ur-ætajjaå yat.» walaynni
ur-akkÐ-tssint mamnk a-tãøft thršt tñlãt tbukãt tqamat bla timlsit.
18 rad-ak-iniå yuf-ak a-zå-dari-tsåt urå lli-iœfan s-løafit f-a-dark-nnit-yili lçir.
tsåt zå-dari ula timlsa tumlilin f-a-tlst tdlt løib n-ddat-nnk. tsåt zå-dari ula
asafar i-walln-nnk f-a-tisfiwt. 19 winna dari øzzanin ar-tn-tñiå ar-tn-trbbaå.
awi-tt å-içf-nnk åilad, twrrid-d zå-ddnub-nnk. 20 ha-yyi biddå å-imi
ar-ssãuqqurå. iå-illa ma-isfldn i-wawal-inu irñm-iyi, ra-dars-kšmå ššå dids išš
didi. 21 kullu wanna inran, rad-as-fkå a-didi-iskiws f-lørš-inu åmklli nriå nkki
skiwså d-baba rbbi f-lørš-ns. 22 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd
ittini rruæ lqudus i-imnaggarn.»

4
1 ñrå ilmma kra yaãni, yan-imi irñm å-ignna. sfldå
lørš n-rbbi
i-wawal lli-sttin-ikkan isawl-d sri, iga zund nnffar,
yini-yyi: «åli-d s-åid ad-ak-mlå ma-d-iqqann a-ijru tigira.» 2 yawi-yyi rruæ
lqudus åakudan, s-ñriå yal-lørš å-ignna, ñrå ula åwalli fllas iskiwsn. 3 åwalli
iskiwsn f-lørš, ar-zgis-kkatn lalwan n-uñggÐaå d-uqrfi tili-tslit n-unñar tsutl
i-lørš, ar-ttisfiw s-tifawt tazgzawt. 4 ñrå sin id-mraw d-kkuñ (24) l-lørš lullin
i-lørš-an, skiwsn fllasn sin id-mraw d-kkuñ (24) n-umåar, lsn timlsa tumlilin.
kud yan, illa f-içf-ns yan-ttaj n-uwrå. 5 ar-d-kkatn-uwsmann zå-dar lørš,
yigat-uqqryan n-iggig. ar-ssufun ssa n-isufa å-lgddam l-lørš, a-tn-igan d-ssa
l-larwaæ n-rbbi. 6 yili ula å-lgddam l-lørš kra irwas yat-tmda n-jjaj iœfan zund
adfl.
anurñm 308

ñrå kkuñ¡ lmçluqat ddrnin, lullint i-lørš, kraygatt yat å-tsga. ggutnt-gisnt-walln,
lan-tnt zå-lgddam ula tiåurdin. 7 tamzwarut trwas izm. tis snat trwas azgr. tis
kra¡¡, irwas-uwdm-ns udm n-urgaz. tis kkuñ¡ trwas igidr yuyln. 8 kraygatt yat
å-lmçluqat-an te¡¡af sãiœ ifrawn, igatnt-gisnt-walln zå-kraygatt mani. ar-ttirirnt
å-iyã ula azal bla-da-tfssant ar-ttinint: «amñlay, amñlay, amñlay a-iga sidi rbbi
lli-iækamn kullu ma-illan. ikka-ttin illa, yili, rad-bdda-yili.» 9 kullu mad-kkant
ar-talånt ar-tmjjadnt ar-tæmadnt åwalli iskiwsn f-lørš, ig åwalli bdda illan
rad-bdda-yili. 10 ar-n-¡¡arn sin id-mraw d-kkuñ n-umåar å-lgddam n-walli
iskiwsn f-lørš, sjdn i-walli bdda illan rad-bdda-yili, ar-n-tluæn ttaj-nsn
å-lgddam l-lørš ar-ttinin: 11 «wa-rbbi siditnnå, kiyi a-isthllan lmjd d-ttuqir
d-læukm, ašku kiyi a-içlqn kullu ma-illan. hati ityawçlaq yili, ašku kiyi
a-t-iran.»

5
1 ñrå ilmma yan-warra imuttln å-ufus afasi n-walli
arra lli-iqqnn s-ssa
n-¡¡wabø
iskiwsn f-lørš, ityara zå-snat-tsgiw, iqqn s-ssa n-¡¡wabø.
2 ñrå-n yal-lmalak itjhhdn yull awal-ns yini: «ma-isthllan
a-irñm arra-yad, ifsi ¡¡wabø lli-fllas-illan?» 3 walaynni ur-illi yan å-ignna ula
å-wakal ula å-ddu-wakal iñãarn a-irñm arra-yan ula issmaqql gis. 4 ar-allaå
bahra ašku ur-ityafa yan isthllan a-irñm arra-yan ula a-gis-issmaqql.
5 åakudan isawl-d sri yan zå-imåarn yini-yyi-d: «ad-ur-tallat. hay-izm n-tqbilt
n-yahuda, hay-añur n-ugllid dawd, nttan a-inran, yiñãar a-ifsi ssa n-¡¡wabø-ad,
irñm arra.»
6 ñrå ilmma yan-ulqqaå, ibidd å-dar lørš å-gr kkuñ¡
alqqaå lli-isthllan
lmçluqat, lullin-as imåarn. irwas is-ityawåras, i¡¡af ssa
n-taskiwin d-ssa n-walln, a-tn-igan d-ssa l-larwaæ n-rbbi lli-yuzn ad-kn kullu
ddunit. 7 yasi-d-ulqqaå arra-yan zå-ufus afasi n-walli iskiwsn f-lørš.
8 lliå-d-yusi arra, ãrnt-n kkuñ¡ lmçluqat ula sin id-mraw d-kkuñ (24) n-umåar
å-lgddam n-ulqqaå. kraygatt yan yusi lutar, asin ula ta¡¡asin n-uwrå ømmrnin
s-lbçur lli-igan tiñulla n-imñlayn n-rbbi. 9 ar-ttirirn yan-umarg l-ljdid ar-ttinin:
«kiyi a-isthllan a-tasit arra-yad tfsit ¡¡wabø-ns, ašku ttyawårast tfrut mddn
s-idammn-nnk zå-kraygatt taqbilt ula kraygatt l-luåa ula kraygatt tasut ula
kraygatt tamazirt, trart-tn ad-gn kullu win rbbi. 10 tskrt zå-gisn ayt-tgldit
n-rbbi-nnå f-a-n-srasn å-lgddam-ns tiwafkiw ma-s-a-itrãu. d-ntni a-ra-iækam
å-ddunit.»
11 ssmaqqlå-n-daå s-sfldå i-waqqur n-wafãan n-wafãan d-id-walf
n-id-walf l-lmalayka, sutln i-lørš d-lmçluqat d-imåarn. 12 ar-ttinin s-wawal
itjhhdn: «isthlla-ulqqaå lli-ityawårasn a-yamñ læukm d-lçir d-tækimt d-tñããart
d-ttuqir d-lmjd d-læmd.» 13 sfldå åakudan i-kullu ma-içlq rbbi å-ignna ula
å-wakal ula å-ddu-wakal ula å-umda, sfldå i-kullu ma-iddrn å-kraygatt mani
anurñm 309

ar-ttinin: «a-yili læmd d-ttuqir d-lmjd d-lquwwa i-walli iskiwsn f-lørš ula
i-ulqqaå, åilad ula kullu mayd-d-iftan.» 14 inint kkuñ¡ lmçluqat: «amin.»
ãrn-in imåarn sjdn-as.

6
1 ñrå-n alqqaå ifsi yan zå-ssa n-¡¡wabø, s-sfldå i-yat
alqqaå ifsi ¡¡wabø
zå-kkuñ¡ lmçluqat tsawl s-wawal itjhhdn zund iggig tini:
«ffuå-d.» 2 ssmaqqlå-n s-n-ñriå yan-wayyis umlil, yusi-umnnay-ns yal-lqus
n-imiå. ittfk-as yan-ttaj, iffuå-d a-inru, ig wad bdda itnrun.
3 ifsi-ulqqaå wis sin ¡¡wabø, s-sfldå i-tis snat lmçluqat tnna: «ffuå-d.»
4 iffuå-d-wayyis yaãni iga añggÐaå. ittfk i-umnnay-ns a-ikkis sslamt f-ddunit
f-ad-nqqan mddn i-ngratsn, ttfk-as yat taññit imqqurn.
5 ifsi-ulqqaå wis kraã ¡¡wabø, s-sfldå i-tis kra¡¡ lmçluqat tnna: «ffuå-d.»
ssmaqqlå s-ñriå ayyis iãili, yusi-umnnay-ns yal-lmizan å-ufus-ns. 6 sfldå i-kra
irwas awal zå-gr kkuñ¡ lmçluqat yini: «åir kilu n-irdn s-uqarid n-nnuqrt. åir
kraã id-kilu n-¡mññin s-uqarid n-nnuqrt. walaynni a-ur-tssukfm zzit ula aãil.»
7 ifsi-ulqqaå wis kkuñ ¡¡wabø, s-sfldå i-tis kkuñ¡ lmçluqat tnna: «ffuå-d.»
8 ssmaqqlå s-ñriå ayyis awraå, ig ism n-umnnay-ns ‹lmut›, iãfur-t-‹umããal›.
ittfk-asn ad-ækamn f-yan-ugzzum zå-kkuñ igzman n-ddunit, ad-nån åwilli gis
zdånin s-taññit d-uåni d-wa¡¡an d-luæuš n-ddunit.
9 ifsi-ulqqaå wis smmus ¡¡wabø, s-ñriå larwaæ n-willi mmutnin f-ssibt
n-tbrraæt-nsn s-wawal n-rbbi ula tugga-nsn lli-fllas-fkan. å-ddu-uñru n-tårsi
a-å-llan, 10 alln awal-nsn inin: «wa-sidi rbbi itjhhdn, tgit amñlay tgt læqq. ar
managu a-ra-n-tssma¡lt løqubit lli-illan f-mddn n-ddunit, trart-asn
f-idammn-nnå?» 11 åakudan a-ityawfka i-kraygatt yan gisn timlsit tumlilt,
yini-asn rbbi ad-qln sul imikk ard ikmml åunšk lli-d-iqqann zå-aytmatsn
d-imøawann-nsn lli-rad-nån mddn åmklli-tn-nåan ntni.
12 ifsi-ulqqaå wis sãiœ ¡¡wabø. ssmaqqlå-n ñrå akal immussa s-jjhd, twrri
tllas tafukt zund açnif iãlan, iwrri iñggÐaå-wayyur kullut zund idammn.
13 ãrn-d itran zå-ignwan s-wakal åmklli-d-itluæ-waãu iqurayn zå-wazar.
14 ittin ignwan, muttln zund kra n-warra imuttln f-iømad-ns, ityattay kullu
ma-igan adrar d-igzir zå-illiå illa. 15 rwln igldan n-ddunit d-inmåurn n-tmizar
d-inmåurn l-løskr, rwln ayt-wayda d-ayt-ssul¡a, ntni ula kullu mddn ismgan ula
åwilli ganin win içf-nsn, rgsn å-ifran ula å-gr ijarifn n-idrarn. 16 ar-aqran
i-idrarn d-ijarifn ar-asn-ttinin: «ãrad-d fllannå tssntalm-aå zå-uwdm n-walli
iskiwsn f-lørš ula zå-låaãab n-ulqqaå. 17 ašku ilkm-d-wass lli-bahra-išqan ig
ass l-låaãab-nsn. ma-ra-yiñãar a-gis-ibidd?»

7
kkuñ lmalayka
anurñm 310

1 lliå izri mayan, ñrå kkuñ lmalayka biddn å-kkuñ¡-tsgiw n-ddunit, æœarn-in
aãu a-ur-yut akal ula amda ula kra n-usåar. 2 ñrå-n ilmma yal-lmalak yaãni
iåli-d zå-illiå a-di-taqlay tafukt, yasi-d ¡¡abø n-rbbi bab n-tudrt. iår lmalak-an
s-wawal itjhhdn i-kkuñ lmalayka lli-yuœœa rbbi ad-hlkn akal d-umda,
3 yini-asn: «ad-ur-thlkm akal ula amda ula isåarn ard ng ¡¡abø f-ignzi n-kullu
içddamn n-rbbi-nnå.» 4 sfldå ilmma i-kra imla-yyi mnnaw ad-gan
åwilli-mi-gan ¡¡abø. gan miyya d-kkuñ id-mraw d-kkuñ n-walf (144.000). gan
ntni zå-kullu tiqbilin n-ayt-rbbi, 5 yili sin d-mraw-walf (12.000) zå-kraygatt
taqbilt: zå-yahuda d-rawbin d-gad 6 d-ašir d-naftali d-manassi 7 d-šimøun
d-lawi d-yassakar 8 d-zabulun d-yusf d-bnyamin.
9 lliå izri mayan ssmaqqlå-n ñrå mddn ggutnin bahra,
mddn ggutnin
å-ignna
ur-ra-yiñãar yan a-tn-iæasb. gan ntni zå-kullu timizar
d-tqbilin d-tasutin d-lluåat n-ddunit. biddn å-lgddam l-lørš
ula alqqaå s-tmlsa tumlilin, asin talãayin å-ufus-nsn. 10 alln awal-nsn
ar-ttinin: «rbbi-nnå lli-iskiwsn f-lørš, nttan d-ulqqaå ad-aå-ijjnjmn.» 11 biddn
åin kullu lmalayka, lullin i-lørš ula imåarn ula kkuñ¡ lmçluqat, ãrn-in
f-uwdm-nsn å-lgddam l-lørš sjdn i-rbbi 12 inin: «amin. a-yili læmd d-lmjd
d-tækimt d-ššukr d-ttuqir d-læukm d-lquwwa i-rbbi-nnå åilad ula kullu
mayd-d-iftan, amin.»
13 isqsa-yyi yan zå-imåarn: «is-tssnt mad-gan åwid lsanin timlsa tumlilin?
manizå-d-uškan?» 14 iniå-as: «kiyi a-issnn a-sidi.» yini-yyi: «ntni gan
åwilli-d-ffuånin zå-unukmu lli-bahra-išqan, sirdn timlsa-nsn s-idammn
n-ulqqaå aylliå mllulnt bahra. 15 f-mayan a-f-biddn å-lgddam l-lørš n-rbbi
ar-ti-tøbadn å-untal-ns å-iyã ula azal. åwalli iskiwsn f-lørš rad-bdda-tn-issntal
å-dars. 16 ur-sar-tn-inåi lañ ula irifi. ur-sar-tn-tut tafukt ula ijawan. 17 ašku
alqqaå lli-illan å-lørš, nttan a-ra-tn-iks izwur-asn s-taløinin n-waman n-tudrt.
rad-asn-isfiã rbbi kullu im¡¡awn-nsn.»

8
1 ifsi-ulqqaå ilmma wis ssa n-¡¡wabø, s-ifssa kullu
wis ssa n-¡¡wabø
ula ta¡¡ast n-uwrå
ma-illan å-ignna aylliå izri ma-itggan mnaœœ n-tasaøt.
2 ñrå ilmma ssa l-lmalayka lli-biddnin å-lgddam n-rbbi,
ttfkn-asn ssa n-nnffarat. 3 iddu yal-lmalak yaãni ibidd å-tama n-uñru n-tårsi,
yasi ta¡¡ast n-uwrå. ittfk-as lbçur iggutn a-dids-issmun tiñulla n-kullu-imñlayn
n-rbbi, baš a-tnt-in-issakmur i-rbbi f-¡¡bla n-uwrå lli-illan å-lgddam l-lørš.
4 ar-yaqlay-waggu l-lbçur d-tñulla n-imñlayn zå-ufus l-lmalak s-lgddam
n-rbbi. 5 iddu lmalak ilmma, iømmr ta¡¡ast s-tirgin l-løafit zå-dar ¡¡bla,
iluæ-tt-in f-ddunit. immass iggig s-uqqryan itjhhdn, utn-uwsmann
immass-wakal.
anurñm 311

6 nkrn ilmma ssa lmalayka lli-dar ssa nnffarat, skrn


ssa l-lmalayka
lli-dar ssa n-nnffarat
f-a-tn-utn. 7 yut lmalak amzwaru nnffar-ns, s-iãr ibruri
d-løafit f-ddunit çlãn d-idammn. ijdr tulut å-ddunit ula
tulut å-isåarn, tjdr ula tuga izgzawn kullutt.
8 yut wis sin l-lmalayka nnffar-ns, s-ityattay kra irwasn yan-udrar
imqqurn ijddrn s-løafit, ittluæ-n å-umda. 9 iwrri iñggÐaå tulut å-umda zund
idammn, immt tulut å-lmçluqat lli-llanin å-umda, itthlk ula tulut å-wanawn
lli-tkkanin amda.
10 yut wis kraã l-lmalayka nnffar-ns, s-iãr yan-itri imqqurn zå-ignwan
ar-ijddr zund asafu, iãr f-tulut n-isaffn d-taløinin n-waman. 11 iga ism n-itri
‹asmmum›, iwrri ismmum tulut å-waman, immt ma-iggutn å-mddn lli-swanin
aman-an, ašku wrrin smmumn bahra.
12 yut wis kkuñ l-lmalayka nnffar-ns, s-tettut tafukt illas tulut-ns,
ittut-wayyur ula ntta illas tulut-ns, ttutn itran ula ntni illas tulut-nsn. ar-tlaæ
tifawt å-tulut n-uzal ula tulut n-iyã.
13 ssmaqqlå-n-daå s-ñriå yan-igidr yuyl å-wammas n-ignwan, sfldå-as
inna s-wawal itjhhdn: «taguãi taguãi taguãi a-ra-yili i-imzdån n-ddunit f-ssibt
n-nnffarat lli-rad-utn kraã lmalayka yaãni.»

9
1 yut wis smmus l-lmalayka nnffar-ns, s-ñriå yan-itri iãr zå-ignwan s-wakal.
ttfk-as yat-tsarut i-itri-an, igan tin-tdrut n-wakal. 2 iddu irñm imi n-tdrut, iåli-d
zå-gis kra n-waggu iggutn zund aggu n-ufarnu imqqurn, aylliå tllas tafukt illas
læal kullu s-waggu lli-d-iålin zå-tdrut n-wakal. 3 tffuå-d-ilmma-tmuråi
zå-waggu, tettrs f-wakal, ttfk-as-tñããart a-tqqs zund iårdm. 4 ityawnna-yas
a-ur-thlk tuga n-wakal wala isåarn wala tifrawin n-isafarn, walaynni a-thlk åir
mddn lli-ur-dar ¡¡abø n-rbbi f-ignzi-nsn. 5 ur-tñãar a-tn-tnå, walaynni
ityawfka-yas a-tn-tssmæakka smmus-iyrn, ar-tn-tññaã zund åmklli iññaã ssmm
n-iårdm iå-iqqs bnadm. 6 å-uwssan-an rad-bahra-irin mddn ad-mmtn,
walaynni ur-rad-iñãarn ad-mmtn. rad-bahra-ñuñãn lmut, walaynni ur-ra-stt-afn.
7 trwas-tmuråi-an i-yissan ujadnin i-imiå. kud yat, illa f-içf-ns kra irwasn
ttaj n-uwrå. gn-uwdmawn-nsnt zund udm n-bnadm, 8 ig-wazzar-nsnt zund
azzar n-tmåart, gn-uwçsan-nsnt zund uçsan n-izm. 9 lsnt f-idmarn-nsnt kra
irwasn abannk n-uwzzal. ig ijjij n-ifrawn-nsnt zund ijjij l-lkrarœ d-yissan
ggutnin ar-kullu-tazzaln s-imiå. 10 kud yat te¡¡af timåilt d-usaqs zund iårdm.
å-tmåilt-nsnt a-å-tlla-tñããart lli-s-rad-ssmæakkant mddn smmus-iyrn.
11 tamuråi-an, agllid lli-gis-iækamn iga lmalak n-tdrut n-wakal. ig ism-ns
‹abaddun› s-wawal n-ayt-yudaya, ig ‹abullyun› (åwalli ifnnun) s-wawal
n-ayt-yunan. 12 åmkad a-tzri-tguãi tamzwarut. rad-sul-ilint snat-tguãiwin
yaãni.
anurñm 312

13 yut wis sãiœ l-lmalayka nnffar-ns, s-sfldå i-yan-wawal isawl-d zå-dar


kkuñ-waskawn n-tåmrin n-¡¡bla n-uwrå lli-illan å-lgddam n-rbbi. 14 iår
i-lmalak-an wis sãiœ lli-yusin nnffar yini-as: «rñm-d i-kkuñ lmalayka
lli-tyamañnin å-dar-wasif n-furat imqqurn.» 15 irñm ilmma i-kkuñ lmalayka
lli-ujadnin i-tasaøt-an n-wass-an n-wayyur-an n-usggÐas-an baš ad-nån tulut
n-bnadm. 16 sfldå i-kra imla-yyi mnnaw ad-gan imnnayn n-yissan n-imiå. gan
sin id-miyya n-id-milyun (200.000.000). 17 åmkad a-s-iyi-d-bann-yissan
å-twargit lli-ñriå. kraygatt amnnay ilsa abannk illa-gis-uñggÐaå d-uñrqi
d-uwraå, gn iguyya n-yissan zund agayyu n-izm, ar-di-ttffuå løafit d-waggu
d-lkbrit zå-imi-nsn. 18 åakudan a-immut tulut n-bnadm s-kra¡¡-tguãiwin-an,
s-løafit d-waggu d-lkbrit lli-d-itffuån zå-imawn-nsn. 19 ašku å-imi-nsn
d-tmåilt-nsn a-å-tlla-tñããart n-yissan-an. kud yan, timåilt-ns te¡¡af içf zund
algmmaã ma-s-a-issyaggas mddn.
20 imma kullu willi ur-mmutnin s-tguãiwin-an, sul ur-ta-rin ad-fln åaylli
skarn s-ifassn-nsn. zuydn ntni ar-tøbadn ljnun ula laœnam n-uwrå d-nnuqrt
d-wanas d-uñru d-ukššuã lli-ur-tmnadnin ula-da-sflidn ula-da-fttun. 21 ntni
ur-tn-akkÐ-tÐgrañ f-iskkirn-nsn, ar-nqqan ar-skarn ssiær ar-tfsadn ar-takÐrn.

10
1 ñrå ilmma yal-lmalak yaãni, itjhhd bahra igguz-d
lmalak lli-yusin
arra imññin
zå-ignna. isutl-as-umdlu zund timlsit, tlulli-tslit n-unñar
i-içf-ns, yisfiw-uwdm-ns zund tafukt, gn iãarn-ns zund
tannalin l-løafit. 2 yasi å-ufus-ns yan-warra imññin irñmn. isrs-n aãar-ns afasi
f-umda, isrs-d aãar-ns añlmaã f-wakal. 3 isawl s-yan-wawal itjhhdn zund
tandra n-izm. lliå isawl utn ssa n-iggign. 4 lliå utn ssa n-iggign gå-n ad-araå,
walaynni sfldå i-yan-wawal zå-ignna inna-yyi: «æãu mayd nnan ssa n-iggign,
a-t-ur-tarat.» 5 imma lmalak lli-ñriå ibidd f-umda d-wakal, yull afus-ns afasi
s-ignna, 6 iggall s-rbbi lli-bdda-illan rad-bdda-yili, ig åwalli iskrn ignna
d-wakal d-umda ula kullu ma-gisn-illan. yini: «hati ur-ra-sul-ima¡l. 7 ašku
åakud lliå ra-yut wis ssa l-lmalayka nnffar-ns, ra-issafu rbbi maylli iqœad,
a-t-igan d-lbaraka intln lli-f-isawl i-içddamn-ns lanbiya.»
8 åakudan isawl-d-daå-sri-wawal lli-mi-sfldå zå-ignna yini-yyi-d: «ddu,
tamñt arra lli-irñmn å-ufus l-lmalak lli-ibiddn f-umda ula akal.» 9 ftuå s-dar
lmalak ãalbå-t ad-iyi-ifk arra-lli imññin, yini-yyi: «amñ-t tššt-t. ra-ismmum
å-udis-nnk walaynni ra-imim zund tammnt å-imi-nnk.» 10 amñå arra-lli
imññin zå-ufus l-lmalak ššå-t. imim zund tammnt å-imi-nu, walaynni lliå-t-ššiå
iwrri ismmum å-udis-inu. 11 yini-yyi åakudan: «iqqan-k-id a-tzaydt ar-ttbrraæt
s-ma-rad-ak-iml rbbi f-mddn n-kigan d-tmizar d-tasutin d-lluåat d-igldan.»
anurñm 313

11
1 ttfk-iyi ilmma yat-tåanimt ma-s-a-ssåalå, yini-yyi rbbi:
sin inagan
«nkr tssålt tigmmi n-rbbi-nnk d-uñru n-tårsi, tæasbt kullu
willi gis tøbadnin. 2 walaynni ad-ur-tssålt targgit-an illan å-brra n-tgmmi, ašku
flå-tt i-willi ur-ginin mddn-inu. rad-akÐln ntni f-tmdint tamñlayt kkuñ id-mraw
d-sin (42) n-wayyur. 3 walaynni rad-aznå sin inagan-inu ad-tbrraæn alf
d-sin-id-miyya d-sãiœ id-mraw (1260) n-wass s-iwaliwn lli-rad-asn-malaå. lçiš
n-tguãi a-rad-lsn.» 4 rad-gn ntni zund snat-tizutna ula sin lqnadl, biddn
å-lgddam n-rbbi lli-iækamn kullu ddunit. 5 iå-inawl kra n-yan a-tn-ihlk,
ra-di-tffuå løafit zå-imi-nsn tsu-n åwilli-tn-kurhanin. iqqan-d a-immt wanna
iran a-tn-ihlk. 6 rad-asn-tili-tñããart ad-qqnn ignwan a-ur-iãr-unñar å-uwssan
lli-å-a-tbrraæn s-iwaliwn lli-asn-imala rbbi. rad-asn-tili-tñããart ad-rarn aman
n-taløinin ad-ñggÐaån zund idammn. rad-asn-tili-tñããart f-ddunit a-stt-utn
s-kullu kra igan taguãi åakud nna-ran.
7 åakud lliå rad-kmmln tabrraæt s-tugga-nsn, rad-srsn-inkr-waåÐñn
lli-d-iålin zå-tdrut n-wakal, inru-tn inå-tn. 8 tqama ddat-nsn å-usuk n-tmdint
imqqurn lli-å-ugÐln siditsn f-uggjdi, ar-srs-kkatn mddn lmøna n-‹sadum› ula
‹miœr›. 9 kraã-uwssan d-mnaœœ a-ra-n-tmunun mddn zå-kullu tasutin d-tqbilin
d-lluåat d-tmizar ad-ssmuqquln å-ddat-nsn, agÐin a-tn-mãln. 10 rad-fræn
imzdån n-ddunit s-lmut-nsn. rad-bahra-㜜an i-ngratsn ar-akkan tarragin
i-ngratsn, ašku ur-sul-ddrn sin inagan lli-zzuguznin tammara iggutn f-bnadm.
11 walaynni tiåurdin n-kraã-uwssan d-mnaœœ, irar-d gisn rbbi rruæ n-tudrt,
biddn f-iãarn-nsn. ãrnt-tksaã ggutnin å-kullu willi-tn-ñranin. 12 åakudan sfldn
inagan-lli i-yan-wawal itjhhdn zå-ignna yini-asn: «ålyad-d s-åid.» tyalaln
ilmma s-ignna å-yat-tmdlut å-lgddam n-willi-tn-kurhanin. 13 immass-wakal
bahra å-tasaøt-an, iãr yan-ugzzum zå-mraw igzman n-tmdint, mmtn ssa
n-id-walf (7000) n-mddn lliå immussa-wakal. ksuãn bahra åwilli sulnin
ar-ttinin: «mnšk a-bahra-itjhhd rbbi n-ignna.» 14 åmkad a-tzri tis
snat-tguãiwin. imma tis kra¡¡-tguãiwin, hati takmur-d.
15 yut ilmma wis ssa l-lmalayka nnffar-ns, s-sfldå
wis ssa n-nnffarat
i-waqqur s-iwaliwn tjhhdnin å-ignna ar-ttinin: «hati
tagldit n-ddunit twrri tga tagldit n-siditnnå ula tin lmasiæ-ns. nttan a-stt-iækamn
åilad ula kullu mayd-d-iftan.» 16 imma sin id-mraw d-kkuñ (24) n-umåar
lli-skiwsnin f-løruš-nsn å-lgddam n-rbbi, ãrn-in f-uwdmawn-nsn sjdn-as
17 inin: «nškr-k a-sidi rbbi lli-iækamn kullu ma-illan, ig åwalli illan yili bdda,
ašku tnkrt s-tækimt-nnk itjhhdn tgrt å-læukm. 18 hajnt-tmizar n-ddunit
walaynni ilkm-d-uzmz l-låaãab-nnk. ig azmz lli-å-ra-tut læukm f-willi
mmutnin, trart lçir i-içddamn-nnk lanbiya ula imñlayn-nnk ula kullu willi
anurñm 314

uqqrnin ism-nnk, ma-imññin ula ma-imqqurn. ig azmz lli-å-ra-thlkt åwilli


thlaknin ddunit.»
19 åakudan a-ttyawrñam-tgmmi n-rbbi å-ignna, ñrå-n œœnduq l-løhd n-rbbi
å-ugÐns n-tgmmi. utn-uwsmann, immass iggig s-uqqryan itjhhdn.
immass-wakal ula ntta, iãr ibruri išqan.

12
1 tban ilmma yat-tmatart imqqurn å-ignwan. tga zund
tamåart d-ulgmmaã
yat-tmåart ilsan tafukt, yili-wayyur å-ddu iãarn-ns, yili
f-içf-ns yan-ttaj n-sin d-mraw n-itri. 2 ar-trbbu takmur a-taru, ar-tssåuyyu
s-ungañ n-tlalit. 3 tban-ilmma-tmatart yaãni å-ignwan. tga zund yan-ulgmmaã
añggÐaå, imqqur bahra. i¡¡af ssa n-içfawn d-mraw-waskawn, ilin ssa n-ttijan
mññinin f-içfawn-ns. 4 issmass imåil-ns ijurr srs tulut n-itran zå-ignwan,
iluæ-tn s-wakal. ibidd å-lgddam n-tmåart lli-ra-yaru, yiri a-išš arraw-ns åakud
nna-ti-turu. 5 taru yan-warraw, ig yus lli-ra-iækam kullu timizar n-ddunit
s-uømud n-uwzzal. ityattay-warraw-ns åakudan s-lørš n-rbbi. 6 trwl-tmåart
s-lçla, s-illi-as-ijjujad rbbi. åin a-å-ra-d-as-ifk kullu ma-tætajja alf d-sin
id-miyya d-sãiœ id-mraw (1260) n-wass.
7 åakudan inkr imiå å-ignna. inkr lmalak imqqurn miçayl d-lmalayka
lli-llanin å-ddu-ufus-ns mmaån d-ulgmmaã. irar-fllasn-ulgmmaã
d-lmalayka-ns, mmaån didsn 8 walaynni ur-tn-nrin, ur-ñãarn ad-qaman
å-ignna. 9 ityawgar-n-ulgmmaã-an imqqurn s-iyzdar. nttan a-mi-ttinin ‹iblis›
ula ‹ši¡an›, ig abnkal aqdim lli-ijllun kullu imzdån n-ddunit. ityawgar-n
s-wakal ntta d-lmalayka-ns.
10 sfldå ilmma i-yan-wawal itjhhdn isawl å-ignna yini: «åilad ad-aå-ijjnjm
rbbi-nnå, tban-d-tækimt-ns itjhhdn, tašk-id-tgldit-ns, yamñ lmasiæ-ns læukm.
ašku åwalli itaštkkan s-aytmatnnå å-lgddam n-rbbi-nnå å-iyã ula azal, hati
ityawlwaæ s-iyzdar. 11 nran-t ntni s-idammn n-ulqqaå ula s-wawal
n-tugga-nsn, ašku ujadn ad-fkn içf-nsn ar lmut. 12 fræat ay-ignwan ula kullu
ma-gisn-illan. imma kunni ay-akal d-umda, taguãi a-rad-awn-yili ašku igguz
srun iblis, nkrn-d gis iriyn bahra ašku issn is-ur-as-tqama åir luqt idrusn.»
13 imma algmmaã, lliå iñra içf-ns is-n-ityawlwaæ s-wakal, iddu ar-i¡¡ay
tamåart lli-yurun arraw. 14 imma nttat tyawfkan-as sin ifrawn zund ifrawn
n-igidr imqqurn baš a-tayyl zå-dar-ubnkal s-lçla s-illiå rad-as-ityawfka kullu
ma-tætajja kraã isggÐasn d-mnaœœ. 15 walaynni ingi-d imi n-ubnkal s-waman
zund asif itjhhdn baš a-yawi-unggay-ns tamåart. 16 akal a-iskrn afulki
i-tmåart åilan, ašku irñm imi-ns isu anggay lli-d-iffuån zå-imi n-ulgmmaã.
17 imma algmmaã, nkrn-d gis iriyn ggutnin, ¡iyyr-as bahra f-tmåart. iddu
a-itmmaå d-tarwa yaãni n-tmåart, a-tn-igan d-kullu willi skarnin s-luœiyat
n-rbbi ar-tamñn å-tugga n-yasuø. 18 ibidd f-umlal å-tama n-umda.
anurñm 315

13
1 ñrå ilmma yan-waåÐñn iåli-d zå-umda. i¡¡af
aåÐñn lli-iålin
zå-umda
mraw-waskawn d-ssa n-içfawn, yili f-kraygatt isk
yan-ttaj imññin, ityara f-kraygatt içf yan-ism igan
targgimt i-ism n-rbbi. 2 ig-waåÐñn-an zund agrzam, œæun iãarn-ns
ilin-gisn-waçbbašn mqqurnin, ig imi-ns zund imi n-izm. ifk-as-ulgmmaã
læukm-ns ula tañããart itjhhdn n-tgldit-ns. 3 irwas is-ityaggas yan zå-içfawn-ns
ra-immt, walaynni ijji-waggas-lli išqan ur-immut. ar-tøjjabn kullu imzdån
n-ddunit å-waåÐñn-an, wrrin ãfurn-t. 4 ar-tøbadn algmmaã ašku ifka
tañããart-ns i-waåÐñn, ar-tøbadn aåÐñn ula ntta ar-ttinin: «ma-itjhhdn zund
aåÐñn? ma-iñãarn a-t-inru?»
5 ityawfka i-waåÐñn a-isawal ar-issfurrug ar-irggm rbbi, ittfk-as a-iækam
kkuñ id-mraw d-sin (42) n-wayyur. 6 irñm imi-ns s-trggam, ar-irggm å-ism
n-rbbi ula tazdåt-ns ula kullu ayt-ignna. 7 ittfk-as a-itmmaå d-imñlayn n-rbbi
inru-tn, ittfk-as a-iækam å-mddn n-kraygatt taqbilt d-tasut d-lluåa d-tmazirt.
8 ra-ti-tøbadn kullu imzdån n-ddunit, abla åwilli mi ityara ism-nsn zå-isizwar
n-ddunit å-warra n-tudrt n-ulqqaå lli-ityawårasn. 9 wanna dar imzgan,
iqqan-t-id a-isfld. 10 «wanna-d-iqqann a-ityamañ ra-ityamañ. wanna-d-iqqann
a-immt s-taññit ra-immt s-taññit. mayan a-f-illa f-imñlayn n-rbbi a-gis-amñn,
zgan å-uåaras-ns.»
11 ñrå ilmma aåÐñn yaãni iffuå-d zå-wakal. i¡¡af
aåÐñn lli-iffuån
zå-wakal
sin-waskawn zund askawn n-ulqqaå, ar-isawal zund
algmmaã. 12 ar-itækam s-ism n-waåÐñn amzwaru, i¡¡af
kullu tañããart-ns. ar-itamr ddunit d-imzdån-ns ad-tøbadn aåÐñn amzwaru
lli-mi-ijji-waggas-ns išqan. 13 izayd ar-iskar timitar mqqurnin, ar-d-izzuguz
løafit zå-ignna ar akal a-stt-ñrn kullu mddn. 14 ityawfka-yas a-iskar lmøjizat
å-tama n-waåÐñn amzwaru, ar-srsnt-ijllu kullu imzdån n-ddunit. yuœœa-tn
ad-skrn yat-œœurt imqqurn n-waåÐñn amzwaru lli-ityaggasn s-taññit iwrri-daå
iddr. 15 ittfk-as a-izrø kra n-rruæ å-œœurt-lli n-waåÐñn amzwaru, aylliå twrri
ar-tsawal œœurt ar-ttamr mddn ad-nån wanna yagÐin a-stt-itøbad.
16 izayd-waåÐñn-lli ar-itamr kullu mddn, ma-imññin ula ma-imqqurn,
ayt-wayda ula imñlaã, ismgan ula åwilli ganin win içf-ns, yini-asn ad-qbln
¡¡abø f-ufus-nsn afasi nåd f-ignzi-nsn. 17 åmkan a-s-a-itamr baš a-ur-yiñãar
yan a-iså ula izznza bla dars illa ¡¡abø n-ism n-waåÐñn amzwaru nåd nnmra
lli-imalan ism-ns. 18 ma-ra-ifhm lmøna-yad? wanna dar løaql, illa fllas
a-iæasb nnmra n-waåÐñn, ašku tga nttat nnmra n-ism n-bnadm, tg sãiœ id-miyya
d-sãiœ id-mraw d-sãiœ (666).
anurñm 316

14
1 ssmaqqlå-n åakudan s-ñriå alqqaå ibidd f-iggi n-uwrir
alqqaå d-willi ifra
zå-ddunit
n-tgmmi n-rbbi. biddn dids miyya d-kkuñ id-mraw
d-kkuñ-walf (144.000) n-mddn lli-mi-ityara f-ignzi-nsn
ism n-ulqqaå ula ism n-babas. 2 sfldå ilmma i-yan-wawal isawl å-ignna zund
ijjij n-isaffn n-waman ggutnin ula zund aqqryan n-iggig itjhhdn. irwas læss
l-lutarat ar-tn-kkatn id-bab-nsn. 3 ar-kullu-tasin yan-umarg l-ljdid å-lgddam
l-lørš å-dar kkuñ¡ lmçluqat d-imåarn. ur-iñãar yan a-yissan amarg-an, abla
miyya d-kkuñ id-mraw d-kkuñ-walf (144.000) n-mddn lli-ifra rbbi zå-ddunit.
4 ntni gan åwilli åusnin, ur-ssrkin içf-nsn d-tmåarin. gn åwilli-bdda-itmunun
d-ulqqaå s-innas a-ittidu. gn imnza n-bnadm lli-ifra ad-gn win rbbi d-ulqqaå.
5 kra n-tkrkist ur-tkki imi-nsn. kra yÐçšnn ur-gisn-illi.
6 ñrå ilmma yal-lmalak yaãni yuyl å-wammas n-ignwan,
kraã lmalayka uyln
å-wammas
yawi-d lçbar ifulkin lli-rad-bdda-yili, a-srs-itbrraæ i-kullu
n-ignwan imzdån n-ddunit n-kraygatt tasut d-tqbilt d-lluåa
d-tmazirt. 7 yall awal-ns yini: «ãrat a-ttøbadm rbbi
ar-ti-ttalåm, ašku tlkm-d tasaøt a-yut læukm f-bnadm. sjdat i-walli iskrn
ignwan d-wakal, iskr amda ula taløinin n-waman.»
8 iggÐru-as-d lmalak wis sin yini: «tthlk, tthlk-tmdint n-babil itjhhdn. tthlk
çtalli isswan kullu timizar n-ddunit s-tissi iktin l-lfsad-ns issnufuln.»
9 iggÐru-asn-d lmalak wis kraã, yall awal-ns yini: «winna tøbadnin aåÐñn
ula œœurt-ns, d-winna qblnin ¡¡abø-ns f-ignzi-nsn ula f-ufus-nsn, 10 ntni rad-sun
zå-tissi iærran n-ssç¡ n-rbbi lli-s-iømmr lkas l-låaãab-ns. rad-rfufnn s-løafit
d-lkbrit å-lgddam l-lmalayka n-rbbi ula å-lgddam n-ulqqaå.
11 rad-bdda-yaqlay-waggu n-urfufn-nsn, ur-sar-itmmi. ur-sar-rad-asn-tili rraæt,
la å-iyã ula azal, i-willi tøbadnin aåÐñn ula œœurt-ns, ula åwilli qblnin ¡¡abø
n-ism-ns.» 12 mayan a-f-illa f-imñlayn n-rbbi ad-œbrn zgan, a-tn-igan d-willi
skarnin s-luœiyat n-rbbi åwin-bdda å-yasuø.
13 sfldå ilmma i-yan-wawal isawl å-ignna yini-yyi: «ara maya, ‹imbarkin
ad-gan winna mmutnin f-ism n-siditnnå zå-åilad s-uflla.›» isawl-d rruæ n-rbbi
yini: «s-œœaæt, rad-sunfun ntni zå-unhataf-nsn, awin didsn læsab n-kullu
mad-skarn ifulki.»
14 ssmaqqlå-n ilmma s-ñriå yat-tmdlut tumlilt, iskiws
tamgra n-œœabt
n-ddunit
fllas yan irwas bnadm. yili ttaj n-uwrå f-içf-ns,
yili-usmmawd imsadn å-ufus-ns. 15 iffuå-d yal-lmalak
zå-tgmmi n-rbbi, yall awal-ns yini i-walli iskiwsn f-tmdlut: «luæ-n
asmmawd-nnk a-imgr, ašku ilkm-uzmz n-tmgra, tnu œœabt n-ddunit.» 16 inkr
åwalli iskiwsn f-tmdlut iluæ-n asmmawd-ns f-ddunit imgr œœabt-ns.
anurñm 317

17 åakudan iffuå-d yal-lmalak yaãni zå-tgmmi n-rbbi å-ignna, ula ntta


yusi asmmawd imsadn. 18 iffuå-d ilmma yal-lmalak yaãni zå-dar ¡¡bla l-lbçur,
ig åwalli igabln løafit. isawl s-walli yusin asmmawd imsadn yini-as s-wawal
itjhhdn: «luæ-n asmmawd-nnk, tssmunt tizrmin zå-ddalit n-ddunit, ašku
inwa-waãil.» 19 iddu lmalak iluæ-n asmmawd-ns f-ddunit issmun aãil. iluæ-n
aãil n-ddunit å-lmøœœrt imqqurn n-ssç¡ n-rbbi. 20 tlla lmøœœrt å-brra n-tmdint,
ar-gis-taããrn aãil. ffuån zå-gis idammn, ngin zund asif, aylliå idra s-ma-itggan
tiddi n-wagmar. ilkm-unggay-ns ma-itggan kraã id-miyya n-kilimitr.

15
1 ñrå ilmma tamatart yaãni å-ignna, tmqqur bahra, tøjjbå
amarg n-willi
nranin aåÐñn
gis s-kigan. tga ssa l-lmalayka asin ssa n-tguãiwin.
timggura å-tguãiwin ad-gant, ašku rbbi iæudda srsnt
ssç¡-ns.
2 ñrå kra irwas-iyi tamda n-jjaj içlãn s-løafit. ñrå åwilli nranin aåÐñn ula
œœurt-ns ula nnmra n-ism-ns, biddn å-tama n-tmda n-jjaj asin lutarat n-rbbi.
3 ar-ttirirn asin amarg n-musa açddam n-rbbi d-umarg n-ulqqaå ar-ttinin:
«wa-sidi rbbi lli-iækamn kullu ma-illan, imqqur kullu ma-tskart, løjb a-iga.
way-agllid n-tasutin, yÐåñan kullu ma-ttnba¡¡. læqq a-iga. 4 wa-sidi rbbi,
ma-ur-ra-iãr å-lgddam-nnk? ma-ur-ra-yuqqr lmjd n-ism-nnk? ašku kiyi waæduk
a-iœfan. rad-d-aškin mddn ad-ak-sjdn zå-kullu timizar n-ddunit. ašku
ibayyn-asn-d læqq n-tnbaãin-nnk.»
5 lliå izri mayan ssmaqqlå-n s-ñriå taæanut tamñlayt trñm å-uçiyyam
n-tmitar n-rbbi å-ignna. 6 ñrå ssa l-lmalayka lli-ra-yasi ssa n-tguãiwin, ffuån-d
zå-tæanut tamñlayt. lsn timlsa l-lkttan iœfan ar-ssmrqiqiynt. bkisn
zå-wammas-nsn s-ibkkasn n-uwrå. 7 tddu yat zå-kkuñ¡ lmçluqat tfk i-ssa
l-lmalayka ssa n-ta¡¡asin n-uwrå, ømmrnt s-ssç¡ n-rbbi lli-bdda-illan
rad-bdda-yili. 8 twrri tømmr-tæanut tamñlayt s-waggu l-lmjd n-rbbi
d-tækimt-ns itjhhdn. ur-ra-yiñãar yan a-ikšm s-tæanut-an tamñlayt ard kmmlnt
ssa n-tguãiwin lli-usin ssa l-lmalayka.

16
1 sfldå i-yan-wawal itjhhdn isawl-d zå-tæanut tamñlayt,
ssa n-ta¡¡asin n-ssç¡
n-rbbi
yini i-ssa l-lmalayka: «ddwat tffim-n f-ddunit ssa
n-ta¡¡asin n-ssç¡ n-rbbi.»
2 iddu lmalak amzwaru iffi-n ta¡¡ast-ns f-ddunit, s-wrrin iæbba šqanin
Ðçšnnin å-mddn lli-dar ¡¡abø n-waåÐñn ar-tøbadn œœurt-ns.
3 iddu lmalak wis sin iffi-n ta¡¡ast-ns f-umda, s-iwrri ig-umda zund
idammn n-iniåi, immt kullu ma-iddrn å-umda.
anurñm 318

4 iddu lmalak wis kraã iffi-n ta¡¡ast-ns f-isaffn d-taløinin n-waman,


s-wrrin kullu ñggÐaån zund idammn. 5 sfldå i-lmalak lli-igabln aman inna:
«wa-rbbi amñlay lli-illan ikka-ttin bdda illa, s-læqq a-s-tutt læukm-ad f-bnadm,
6 ašku ffin ntni idammn n-imñlayn-nnk d-lanbiya. hatni åila idammn
ad-asn-tsswat. åmkan ad-asn-igan.» 7 sfldå i-kra isawl-d zå-¡¡bla l-lbçur inna:
«s-œœaæt a-sidi rbbi lli-iækamn kullu ma-illan, yÐåñan læukm-nnk. s-læqq
a-s-a-ttækamt.»
8 iddu lmalak wis kkuñ iffi-n ta¡¡ast-ns f-tafukt, s-as-ityawfka a-tqd bnadm
s-løafit-ns. 9 tjdr mddn s-tråi-ns iærran, aylliå rgmn ism n-rbbi lli-dar tañããart
a-tn-yut s-tguãiwin-an, walaynni ur-rin ad-fln ddnub-nsn uqqrn lmjd-ns.
10 iddu lmalak wis smmus iffi-n ta¡¡ast-ns f-lørš n-waåÐñn, tllas-tgldit-ns
s-wrrin mddn ar-gllin ils-nsn s-wa¡¡an lli-tn-ibrrin. 11 ar-rggmn rbbi n-ignna
f-ssibt n-wa¡¡an d-iæbba lli-gisn-illan, walaynni ur-ta-jju-rin ad-fln iskkirn-nsn
Ðçšnnin.
12 iddu lmalak wis sãiœ iffi-n ta¡¡ast-ns f-wasif n-furat imqqurn, s-iwrri
iqqur zå-waman, baš a-ig aåaras yujad i-igldan lli-ra-d-yašk zå-usålay
n-tafukt. 13 ñrå ilmma kraã ljnun Ðçšnnin zund kraã igÐra, ffuån-d zå-imi
n-ulgmmaã d-win-waåÐñn d-win nnabi bu-tkrkas. 14 ntni larwaæ l-ljnun
ad-gan, ar-skarn lmøjizat ar-tkkan dar kullu igldan n-ddunit a-tn-ssmununn
i-imiå lli-s-rad-mmaån å-wass l-læsab n-rbbi lli-iækamn kullu ma-illan. 15 inna
siditnnå: «hati ra-n-aškå zund amççar. ambarki a-ra-ig wanna iãufn yawi dids
timlsa-ns a-ur-iffuå bla yat iæšm å-lgddam n-mddn.» 16 rad-ssmunn igldan-lli
å-udåar lli-mi-ttinin ‹harmagaddun› s-wawal n-ayt-yudaya.
17 iddu lmalak wis ssa iffi-n ta¡¡ast-ns f-ignwan, s-d-isawl yan-wawal
itjhhdn zå-dar lørš å-tæanut tamñlayt yini: «hati ikmml.»
18 ar-kkatn-uwsmann, immass iggig s-uqqryan itjhhdn, immass-wakal ula ntta
bahra. ur-jju-immussi-wakal åmkan zå-lliå ityawçlaq bnadm å-ddunit.
19 tbãu-tmdint imqqurn f-kra¡¡-twal, tthlknt kullu timdinin n-tmizar n-ddunit.
ur-ittu rbbi tamdint n-babil imqqurn, isswa-yas kullu lkas n-ssç¡ l-låaãab-ns.
20 åakudan laæ igzirn, astwan kullu idrarn. 21 ar-n-i¡¡ar ibruri zå-ignwan
zund iñran, iãni bahra yakmur-n s-kkuñ id-mraw n-kilu. ar-n-i¡¡ar f-mddn aylliå
rgmn rbbi f-tguãi-an n-ibruri, ašku išqa bahra.

17
1 yašk-id dari yan zå-ssa l-lmalayka lli-usinin ssa
løqubit lli-ra-iãr
f-tmdint yÐçšnn
n-ta¡¡asin yini-yyi: «ašk-id ad-ak-mlå løqubit lli-ra-iãr
f-tmggant imqqurn lli-iskiwsn å-gr isaffn n-waman.
2 fsadn dids igldan n-ddunit, tssnufl imzdån n-ddunit s-tissi iktin l-lfsad-ns.»
3 yasi-yyi åakudan s-tækimt n-rruæ, yawi-yyi s-yan mani içwan. ñrå åin
yat-tmåart tni f-yan-waåÐñn añggÐaå. i¡¡af ssa n-içfawn d-mraw-waskawn,
anurñm 319

tyaran fllas kigan d-ismawn, gan kullu tirggam i-rbbi. 4 tls-tmåart-an ma-iãlan
d-ma-iñggÐaån, tg-n ikÐlan n-uwrå d-ljuhr d-tñratin åÐlanin. tasi å-ufus-ns
yal-lkas n-uwrå iømmrn s-tjlçit d-irkan l-lfsad-ns. 5 ityara f-ignzi-ns yan ism
s-lmøna intln, iga «babil imqqurn, innas n-tmgganin ula kullu ma-igan tajlçit
n-ddunit.» 6 ñrå tamåart-an tnufl s-tissi n-idammn n-imñlayn n-rbbi d-win
inagan n-yasuø. lliå-tt-ñriå, tøjjbå gis bahra.
7 yini-yyi lmalak: «maç aylliå gis ttøjjbt? rad-ak-mlå lmøna-yad fllak intln
n-tmåart ula aåÐñn lli-f-tni lli-i¡¡afn ssa n-içfawn d-mraw-waskawn.
8 aåÐñn-an ikka-ttin illa, ur-sul-a-itban, ra-d-iåli zå-tdrut n-wakal iftu s-lhalak.
ra-gis-tøjjabn imzdån n-ddunit lli-mi-ur-ityara ism-nsn å-warra n-tudrt
zå-isizwar n-ddunit. ašku rad-ñrn aåÐñn lli-sttin-ikkan illa, ur-sul-a-itban,
ra-d-daå-iban.
9 «ma-i¡¡afn løaql baš a-ifhm lmøna-yad? ašku ssa n-içfawn-lli, gan ssa
n-iwrar lli-f-tskiws-tmåart. 10 gn ula ssa n-igldan, ãrn zå-gisn smmus, isul
yan, ra-d-sul-yašk wayyaã. åakud nna-d-yuška rad-as-ityawfka a-iækam yat
luqt idrusn. 11 imma aåÐñn lli-sttin ikkan illa ur-a-sul-itban, nttan a-ra-ig wis
tam igldan. ikka-ttin iga yan zå-ssa n-igldan lli-zrinin. ra-d-iwrri, iftu ilmma
s-lhalak .
12 «imma mraw-waskawn lli-tñrit, ntni gan mraw igldan lli-ur-ta-ækamnin.
rad-asn-ttyawfka-tñããart ad-ækamn ntni d-waåÐñn yat tasaøt idrusn.
13 yat-tnba¡¡ ka-darsn-illan, rad-fln tañããart ula tiglday-nsn å-ufus n-waåÐñn.
14 rad-mmaån d-ulqqaå, walaynni ra-tn-inru-ulqqaå ntta d-mddn-ns
lli-mi-iåra, iñli-tn ad-gn wins, åwin-bdda gis. ašku iga ntta anmåur n-inmåurn,
ig agllid n-igldan.»
15 izayd lmalak yini-yyi: «isaffn n-waman lli-tñrit tskiws-tmggant
å-gratsn, ntni gan mddn n-tasutin d-tqbilin d-tmizar d-lluåat n-ddunit.
16 walaynni mraw-waskawn d-waåÐñn lli-tñrit, ntni rad-krhun tamggant,
kkisn-as kullu ma-dars-illan, fln-tt bla yat. rad-ššn tifiyi-ns jdrn-tt kullu s-løafit.
17 ašku iskr rbbi å-uwlawn-nsn ad-skarn ma-gisn-iqœad ntta, mšaškan-d ad-fln
tañããart ula tiglday-nsn å-ufus n-waåÐñn ard kullu ijru maylli-yad-inna rbbi
ra-ijru. 18 imma tamåart lli-tñrit, nttat a-igan tamdint imqqurn lli-iækamn
å-kullu igldan ddunit.»

18
1 lliå izri mayan ñrå yal-lmalak yaãni itjhhd bahra,
lhalak n-tmdint
n-babil
igguz-d zå-ignna, isfaw kullu ddunit s-nnur lli-gis-illan.
2 yall awal-ns yini: «tthlk, tthlk babil imqqurn. ur-tgi
åilad abla tazdåt l-ljnun, tømmr s-kullu kra igan rruæ yÐçšnn ula kullu kra igan
agãiã ur-iællan lli-issmsar bnadm. 3 ašku tsswa kullu timizar n-ddunit s-tissi
anurñm 320

iktin l-lfsad-ns, fsadn dids igldan n-ddunit. tssrbæ isbbabn n-ddunit zå-tuggt
n-ššhwat-ns.»
4 sfldå ilmma i-wawal yaãni zå-ignna inna: «wa-mddn-inu, ffuåad-d
zå-dars, a-ur-dids-tmunm å-ddnub-ns baš a-ur-dids-tkšmm å-tguãiwin-ns.
5 han ddnub-ns gudin ar ignna. ur-ittu rbbi-nnun kullu ma-tskr yÐçšn. 6 imma
åilad skrat-as åmklli-awn-tskr, trarm-as f-snat-twal f-iskkirn-ns, tømmrm-as
lkas s-tissi iærran f-snat-twal f-tissi lli-awn-tsswa nttat, 7 tøbbrm-as tarfufnt
d-tguãi s-løbrt lli-s-tøbbr i-içf-ns lmjd d-lçir. ašku ar-ttini nttat å-uwl-ns:
‹ha-yyi tagllitt ad-giå f-lørš-inu. ur-giå tahjjalt, ur-sar-kkin im¡¡awn alln-inu.›
8 f-åayan a-f-ra-stt-utnt-kullu-tguãiwin-ns å-yan-wass. ra-fllas-iãr-wa¡¡an
d-taåuft d-uåni, ar-tti-tjddr løafit. ašku rbbi siditun lli-ra-fllas-izzugz løqubit,
hati itjhhd bahra.
9 «imma igldan n-ddunit lli-dids-fsadnin ššn dids lçir, rad-ssåuyyun
ar-fllas-allan åakud nna-ñran aggu l-løafit ar-tti-tjddr. 10 ra-n-biddn å-tuggugt,
iksaãn a-ur-dids-rfufnn ula ntni, ar-ttinin: ‹taguãi, taguãi ayd-fllam-iãrn
a-tamdint imqqurn. wa-tamdint n-babil itjhhdn, tasaøt idrusn a-å-fllam-tgguz
løqubit-nnm.›
11 «rad-ssåuyyun isbbabn n-ddunit ar-fllas-allan, ašku ur-sul-illi ma-isaån
sslaøt-nsn 12 n-uwrå d-nnuqrt d-tñratin åÐlanin d-ljuhr d-lkttan išwan d-lærir
d-ttub iãili d-ttub añggÐaå d-ikššuãn lqmari d-sslaøt l-løaj d-ukššuã iÐålan
d-sslaøt n-wanas d-uwzzal d-rrçam 13 d-lqrfa d-lænuã d-tujjut imimn d-usafar
lmurr d-lbçur d-waman n-waãil iktin d-zzit d-uggurn d-irdn d-imugayn d-uwlli
d-yissan d-lkrarœ d-ismgan d-mddn tyamañnin å-imiå.
14 «rad-as-inin: ‹laæ-am kullu timiçar lli-ttirit. ityattay fllam kullu
ma-s-trãit, tssfulkit srs içf-nnm. ur-sar-ti-tñrit-daå.› 15 ula isbbabn lli-rbænin
s-sslaøt lli-gis-zznzan, rad-biddn å-tuggugt, iksaãn a-ur-fllasn-tãr løqubit ula
ntni dids. ar-ssåuyyun ar-allan ar-ttinin: 16 ‹taguãi, taguãi ayd iãrn f-tmdint
imqqurn lli-ilsan lkttan išwan d-ttub iãili d-ttub añggÐaå d-ikÐlan n-uwrå
d-ljuhr d-tñratin åÐlanin. 17 hati åir tasaøt idrusn a-å-kullu-laæ timiçar-an.›
«biddn-in å-tuggugt kullu willi tkkanin amda, rrways n-wanawn d-willi gisn
ssudunin d-willi gisn tçdamnin. 18 lliå a-tmnadn aggu l-løafit lli-s-a-tjddr
ar-ssåuyyun ar-ttinin: ‹is-jju-tlla kra n-tmdint zund tamdint-ad imqqurn?›
19 ar-allan ar-tluæn agdrur f-iggi n-iguyya-nsn ar-ssåuyyun ar-ttinin: ‹taguãi,
taguãi ayd iãrn f-tmdint imqqurn lli-issrbaæn s-tmiçar-ns kullu willi dar anawn
f-umda. hati åir tasaøt idrusn a-å-laæ kullu ma-gis-illan.› 20 fræat ay-ayt-ignna
s-lhalak-ns, tfræm ay-imñlayn n-rbbi d-irqqasn-ns d-lanbiya, ašku izzugz-d fllas
rbbi-nnun løqubit f-åaylli-awn-tskr.»
21 åakudan a-inkr yal-lmalak itjhhdn, yasi yan-uñru imqqurn zund añru
n-uzrg, iluæ-t-in å-umda yini: «åmkad a-s-ra-n-ttyawlwaæ-tmdint n-babil
anurñm 321

imqqurn s-jjhd. ur-sar-km-iñri yan. 22 ur-sul-ra-gim-sfldn i-læss n-ayt-lutar nåd


ayt-umarg nåd ayt-tøuwwatt nåd ayt-nnffar. ur-sul-ra-gim-ilin ayt-twuri, wala
ra-gim-sllan i-taqqurt n-uzrg, 23 wala ra-gim-tfaw tifawt l-lqnadl, wala
ra-gim-sfldn i-wawal n-usli d-tslit. ašku isbbabn-nnm, inmåurn n-ddunit
ad-gan. s-ssiær-nnm a-s-a-tjllut kullu timizar. 24 løqubit a-iãrn f-babil ašku
yufa-n gis rbbi-nnun idammn l-lanbiya d-imñlayn-ns d-win kullu mddn
lli-tyawnåanin å-ddunit.»

19
1 lliå izri mayan sfldå i-kra itjhhdn irwas-iyi taqqurt
tamåra n-ulqqaå
n-mddn ggutnin å-ignna, ulln awal-nsn ar-ttinin:
«halliluya, rbbi-nnå a-ijjnjamn, ig bab l-lmjd d-lquwwa. 2 yÐåñan læukm-ns,
s-læqq a-s-a-itækam. yut løqubit f-tmggant imqqurn lli-issrkan kullu ddunit
s-lfsad-ns. irar-as rbbi f-idammn n-içddamn-ns.» 3 alln-daå awal-nsn ar-ttinin:
«halliluya, ar-bdda-yaqlay-waggu-ns, ur-sar-itmmi.» 4 ãrn-in ilmma sin
id-mraw d-kkuñ (24) n-umåar d-kkuñ¡ lmçluqat å-lgddam n-rbbi lli-iskiwsn
f-lørš, sjdn-as ar-ttinin: «amin, halliluya.»
5 isawl-d ilmma yan-wawal zå-dar lørš yini: «alåat rbbi-nnå a-içddamn-ns
kullukn lli-t-uqqrnin, åwilli mqqurnin ula åwilli mññinin.» 6 sfldå ilmma i-kra
irwas-iyi iwaliwn n-mddn ggutnin bahra, zund ijjijn n-isaffn n-waman ggutnin
ula zund aqqryan n-iggig itjhhdn, ar-ttinin: «halliluya. rbbi siditnnå itjhhdn,
nttan a-iækamn kullu ma-illan. 7 a-nfræ åilad, nall awal-nnå s-lfræ, nini mnšk
a-bahra-iggut lmjd-ns. ašku truæ-d-tmåra n-ulqqaå. ha-taslit-ns tjjujad içf-ns,
8 ifk-as rbbi timlsit l-lkttan išwan iåusn issmrqiqiyn.» lmøna l-lkttan tga
«ifulkitn lli-skrn imñlayn n-rbbi.»
9 yini-yyi ilmma lmalak: «ara awal-ad, ‹imbarkin ad-gan åwilli mi iåra
rbbi ad-d-aškin s-imnsi n-tmåra n-ulqqaå.›» izayd yini-yyi: «åwid gan iwaliwn
n-rbbi. læqq ad-gan.» 10 imma nkki ãrå-n å-dar iãarn-ns iriå ad-as-sjdå,
s-iyi-inna: «a-ur-tskrt åmkan. ašku açddam kad-giå, zund kiyi d-aytmak
lli-umñnin å-tugga n-yasuø. rbbi waædut a-ttøbadt.» ašku tugga n-yasuø
a-idæayn åwilli sawalnin s-mad-asn-imala rbbi.
11 ñrå ilmma ignna rñmn, s-iyi-d-iban yan-wayyis umlil.
amnnay f-wayyis
umlil
amnnay-ns, ar-as-ttinin ‹læqq› ula ‹åwalli izgan
å-wawal-ns›. s-læqq a-s-a-ikkat læukm ar-srs-itmmaå.
12 ar-d-ssufunt-walln-ns zund isufa l-løafit, ilin f-içf-ns ttijan ggutnin. ityara
fllas yan-ism lli-ur-issin yan abla nttan. 13 immå-uqššab-ns s-idammn, ig
ism-ns ‹awal n-rbbi›. 14 ãfurn-t ljyuš n-ignna, lsn lkttan išwan iåusn imlluln,
nin f-yissan umliln. 15 iffuå-d zå-imi-ns zund yat taññit imsadn. ra-srs-yut
timizar n-ddunit. ra-tnt-iækam s-uømud n-uwzzal, yaããr aãil å-lmøœœrt n-ssç¡
anurñm 322

l-låaãab n-rbbi lli-iækamn kullu ma-illan. 16 ityara yan ism å-uqššab-ns f-uflla
n-umœaã-ns, iga ‹agllid n-igldan d-unmåur n-inmåurn›.
17 ñrå ilmma yal-lmalak ibidd f-tafukt, yall awal-ns iår s-igãaã kullutn
lli-tayylalnin å-ignwan yini-asn: «aškad-d tmunm f-imnsi imqqurn
lli-awn-ijjujad rbbi, 18 a-tšttam tifiyi n-igldan d-iøskrin d-inmåurn l-løskr,
d-yissan ula imnnayn-nsn, ar-tšttam tifiyi n-kullu mddn, ismgan ula åwilli
ganin win içf-nsn, ma-imññin ula ma-imqqurn.»
19 ñrå ilmma aåÐñn, nttan d-igldan n-ddunit d-ljyuš-nsn. munn-d kullutn
ad-mmaån d-walli inin f-wayyis d-ljiš-ns. 20 imma ntta yumñ aåÐñn, yamñ ula
nnabi bu-tkrkas lli-iskrn lmøjizat s-ism n-waåÐñn ijlu srsnt åwilli dar ¡¡abø
n-waåÐñn d-willi tøbadnin œœurt-ns. åakudan sul ddrn a-tn-in-iluæ s-sin å-tmda
l-løafit lli-ijddrn s-lkbrit. 21 izayd ilmma åwalli inin f-wayyis inå ma-iqaman
zå-ljyuš-nsn s-taññit lli-d-iffuån zå-imi-ns. munn-d fllasn igãaã kullutn ar-šttan
tifiyi-nsn aylliå šbøan.

20
1 ñrå ilmma yal-lmalak igguz-d zå-ignna, yusi tasarut
alf n-usggÐas
n-tdrut n-wakal, tili å-ufus-ns yat-ssnslt imqqurn. 2 yamñ
algmmaã lli-mi-ttinin ‹abnkal aqdim› ula ‹iblis› ula ‹ši¡an›, ikrs-t baš a-iqama
å-iskraf alf n-usggÐas. 3 iluæ-t-in å-tdrut n-wakal, iqqn-n fllas imi n-tdrut,
iskr-as ¡¡abø baš a-ur-sul-ijllu timizar n-ddunit ard izri-walf n-usggÐas. tigira
n-mayan ra-d-iqqan a-inurñm zå-iskraf yat luqt idrusn.
4 ñrå ilmma kra l-løruš å-ignna. ityawfka i-willi fllasn skiwsnin læqq
ad-tækamn. ñrå larwaæ n-willi mi ityawbbay içf-nsn f-ssibt n-tugga-nsn f-yasuø
ula f-wawal n-rbbi. ur-a-tøbadn aåÐñn ula œœurt-ns, ula qbln ¡¡abø-ns f-ignzi-nsn
ula f-ufus-nsn. nkrn ntni zå-lmut ar-tækamn d-lmasiæ alf n-usggÐas. 5 åmkad
a-tga-tnkra tamzwarut. imma wiyyaã sul qaman å-lmut, ur-rad-nkrn ard
izri-walf n-usggÐas. 6 imbarkin d-imñlayn ad-gan åwilli-d-nkrnin å-tnkra
tamzwarut. ur-ra-tiñãar lmut tis snat a-tn-tlkm. rad-gn inmåurn n-rbbi d-lmasiæ,
ra-dids-ækamn alf n-usggÐas.
7 åakud nna-ikmml-walf n-usggÐas ra-ityawfsay ši¡an
lhalak n-iblis
zå-iskraf-ns, 8 iffuå-d a-ijlu kullu timizar n-ddunit,
issmun imzdån-nsnt i-imiå. ntni ‹gug› ula ‹magug› ad-gan, igatn zund amlal
n-tama n-umda, 9 ar-zziggizn ard kn ddunit kullutt, sutln i-untal n-imñlayn
n-rbbi a-t-igan d-tmdint lli-dars-iøzzan. imil tãr-d fllasn løafit zå-ignna thlk-tn.
10 ittluæ-n iblis lli-tn-ijlan å-tmda l-løafit d-lkbrit lli-å-illa-waåÐñn d-nnabi
bu-tkrkas. rad-kullu-åin-trfufunn å-iyã ula azal s-urfufn ur-sar-itmmin.
11 ñrå ilmma yal-lørš imqqurn imlluln, ñrå ula åwalli
arratn l-læukm ula
lmut tis snat
fllas iskiwsn. lliå-d-iban ntta, rwln zå-gis ignwan
d-wakal, laæ-tn kullu. 12 s-ñriå åwilli mmutnin,
anurñm 323

ma-imqqurn ula ma-imññin, biddn kullu å-lgddam l-lørš. tyawrñamn kra


n-warratn åakudan, s-ityawrñam yan-warra yaãni igan arra n-tudrt. yut rbbi
læukm åakudan f-willi mmutnin, irar-asn f-åaylli skrn åmklli ityaran å-warratn.
13 idæi-d-umda kullu willi gis mmutnin, tdæi-d lmut d-udåar l-lmut kullu willi
gis llanin, iækam rbbi fllasn kullutn f-åaylli skrn. 14 tettluæ-n ilmma lmut
d-udåar l-lmut å-tmda l-løafit. lmut tis snat a-tga-tmda l-løafit. 15 wanna mi
ur-ityara ism-ns å-warra n-tudrt, ittluæ-n å-tmda l-løafit.

21
1 ñrå ilmma ignna l-ljdid d-wakal l-ljdid. ur-sul-qaman
ignna l-ljdid ula
akal l-ljdid
ignwan iqdimn ula ikalln iqdimn, laæ ula amda. 2 ñrå
tamdint tamñlayt, a-stt-igan d-urušalim l-ljdid, tgguz-d
zå-ignna zå-dar rbbi. tfulki bahra zund yat-tslit ilsan timlsit n-tmåra, tujad
a-tmnaggar asli-ns. 3 sfldå i-yan-wawal itjhhdn isawl-d zå-dar lørš yini: «hati
å-gr bnadm a-å-ra-tili-tzdåt n-rbbi, izdå åilad å-wammas-nsn, gn ayt-dars. rbbi
rad-didsn-yili, ig rbbi-nsn. 4 ra-isfiã kullu im¡¡awn-nsn. ur-sul-ra-tili lmut ula
taguãi ula tiåwiyya ula a¡¡an, ašku ddunit taqdimt ur-sul-tqama.»
5 isawl-d åwalli iskiwsn f-lørš yini: «skrå kullu åilad zå-ljdid.»
yini-yyi-daå: «ara mayad. ašku Ðåñann iwaliwn-ad, læqq ad-gan.» 6 izayd
yini-yyi: «hati ikmml. nkki giå amzwaru gå amggÐaru. gå isizwar gå isiggÐra.
wanna yaå irifi, ra-t-ssuå zå-taløint n-waman n-tudrt bla gis ifka yat. 7 imma
wanna inran, rad-as-fkå lwrt-ad: rad-gå rbbi-ns, ig ntta iwi. 8 imma åwilli
rwlnin zå-læqq wrrin zå-uåaras-inu ssrkan içfawn-nsn ar-nqqan ar-tfsadn
ar-skarn ssiær ar-tøbadn ilahat n-ddunit, rad-ftun ntni d-kullu ayt-tkrkas
s-udåar-nsn å-tmda lli-ijddrn s-løafit d-lkbrit. åmkad a-ra-tg lmut tis snat.»
9 yašk-id ilmma yan zå-ssa l-lmalayka lli-usinin ssa
urušalim l-ljdid
n-ta¡¡asin lli-ømmrnin s-ssa n-tguãiwin ggÐranin. isawl-d
sri yini-yyi: «ašk-id mlå-ak taslit lli-igan tamåart n-ulqqaå.» 10 yawi-yyi
s-tækimt n-rruæ ar iggi n-yan-udrar imqqurn yattuyn, iml-iyi-d tamdint tamñlayt
n-‹urušalim› tgguz-d zå-ignna zå-dar rbbi. 11 ar-tssmrqiqiy s-lmjd n-rbbi zund
yat-tñrut taqrfit iÐålan bahra, ula zund adfl iœfan. 12 ilulli-as yan-uåÐrab
imqqurn yattuyn, ila sin d-mraw n-imi. biddn åin sin d-mraw l-lmalak
å-lgddam n-imawn. kraygatt imi ityara gis ism n-tqbilt zå-snat d-mrawt n-tqbilt
n-ayt-rbbi. 13 llan kraã imawn å-tsga lli-zå-a-taqlay tafukt, ilin kraã imawn
å-tsga tañlma¡¡, ilin kraã imawn å-tsga tafasit, ilin kraã imawn å-tsga
lli-å-a-n-te¡¡ar tafukt. 14 llan sin d-mraw n-uñru å-llsas n-uåÐrab n-tmdint,
tyaran gisn ismawn n-sin d-mraw n-urqqas n-ulqqaå.
15 lmalak lli-d-sri-isawln, illa dars yan-uømud n-uwrå ma-s-a-issåal, yiri
a-srs-issål tamdint d-imawn-ns d-uåÐrab-ns. 16 tngadda-tåzi n-tmdint
zå-kkuñ¡-tsgiw. iddu lmalak issål tamdint s-uømud-ns. sin id-walf d-sin
anurñm 324

id-miyya (2200) n-kilimitr a-illan å-kraygatt tasga ula å-tiddi-ns. 17 issål ula
aåÐrab lli-as-isutln. ssa n-id-mraw d-sin (72) mitru a-å-n-tlla tiddi-ns
s-mklli-s-a-ssåaln mddn. 18 ityawbna-uåÐrab-ns s-iñran iqrfin åÐlanin.
ttyawskar-tmdint zå-uwrå bahra iœfan, tfaw zund jjaj. 19 ityawskar llsas
n-uåÐrab n-tmdint zå-kigan d-iñran åÐlanin. amzwaru iga aqrfi, wis sin iga
añrqi, wis kraã iga aqhawi, wis kkuñ iga azgzaw, 20 wis smmus iga abrar, wis
sãiœ iga añggÐaå, wis ssa iga ašibi, wis tam iga umlil, wis tña iga awraå, wis
mraw iga açršufi, wis yan d-mraw iga amšmaši, wis sin d-mraw iga iãili.
21 imma imawn-an s-sin d-mraw gan sin d-mraw l-ljuhr, kraygatt imi iga
taljuhrt. imma asuk n-tmdint iga win-uwrå iœfan, ifaw zund jjaj.
22 ur-ñriå kra n-tgmmi å-a-tøbadn mddn å-tmdint, ašku ar-gis-tøbadn sidi
rbbi lli-iækamn kullu ma-illan, nttan d-ulqqaå, å-illiå llan ntni.
23 ur-tætajja-tmdint ad-as-ttisfiw tafukt ula ayyur, ašku lmjd n-rbbi iga
tifawt-ns, ig-ulqqaå lqndil-ns. 24 s-tifawt n-tmdint a-s-ra-ttidun ayt-tmizar
kullutn, rad-as-d-awin igldan n-ddunit tirzzifin l-lmjd-nsn. 25 ur-sar-qqinn
imawn n-tmdint å-uzal, ula sar illa iã. 26 tirzzifin ula timiçar a-rad-as-d-awin
zå-kullu timizar n-ddunit. 27 walaynni ur-ra-srs-ikšm ma-ijlçn ula
ma-issrkawn ula ma-isskirkisn. ur-ra-srs-ikšm abla åwilli mi tyaran
ismawn-nsn å-warra n-tudrt n-ulqqaå.

22
1 iml-iyi ilmma lmalak asif n-waman n-tudrt. ar-issmrqiqiy zund adfl iœfan,
iffi-d zå-dar lørš n-rbbi d-ulqqaå, 2 iftu å-wammas n-usuk n-tmdint. yili-usåar
n-tudrt å-snat-tsgiw n-wasif. ar-yakka lållt-ns kraygatt ayyur, snat
d-mrawt-twal å-usggÐas. gn ifrawn-ns asafar ma-s-a-tjjin mddn zå-kullu
timizar n-ddunit, 3 ur-sar-ra-tili tagat. åin a-å-ra-yili lørš n-rbbi d-ulqqaå.
ra-ti-tøbadn içddamn-ns, 4 ar-tmnadn udm-ns, ityara ism-ns f-ignzi-nsn.
5 ur-sul-ra-yili iã, wala ra-sul-ætajjan tifawt l-lqnadl ula tin tafukt. ašku sidi
rbbi a-igan tifawt-nsn, d-ntni a-ra-iækam. ur-ra-sar-itmmu læukm-nsn.
6 yini-yyi ilmma lmalak: «Ðåñann iwaliwn-ad, læqq
åir imikk ra-d-yašk
lmasiæ
ad-gan. sidi rbbi lli-idæayn s-rruæ-ns åwilli sawalnin
s-mad-asn-imala, yuzn-d lmalak-ns åilad a-d-iml
i-içddamn-ns ma-d-iqqann a-ijru å-mayd-d-yakmurn.»
7 inna yasuø: «hati åir yan imikk ra-n-aškå.» ambarki a-iga wanna iskarn
s-iwaliwn lli-d-issbayyn rbbi å-warra-yad.
8 nkki yuæanna sfldå i-tåawsiwin-ad ñrå-tnt. lliå izri kullu mayd mi sfldå
ñrå-t, ãrå-n ad-sjdå å-dar iãarn l-lmalak lli-yyi-tnt-imlan, 9 s-iyi-inna:
«a-ur-tskrt åmkan, ašku açddam kad-giå, zund kiyi d-aytmak lanbiya ula kullu
willi skarnin s-iwaliwn n-warra-yad. rbbi waædut a-ttøbadt.»
anurñm 325

10 izayd yini-yyi: «iwaliwn n-warra-yad lli-ak-issbayyn rbbi, a-tn-ur-tqqnt


s-¡¡abø tæãut-tn. ašku yakmur-d-uzmz lli-å-rad-kullu-ijru mayd ityaran.
11 wanna iskarn ma-yÐçšnn, ra-iqama å-ma-yÐçšnn. wanna iskarn
ma-issrkawn, ra-iqama å-ma-issrkawn. wanna iskarn afulki, ra-iqama å-ufulki.
wanna irãan rbbi, ra-iqama å-ma-irãan rbbi.»
12 inna yasuø: «hati åir yan imikk ra-n-aškå, fkå i-kullu mddn
mad-sthllan, rarå i-kraygatt yan f-ma-iskr. 13 giå amzwaru gå amggÐaru. gå
åwalli izwarn gå åwalli iggÐran. gå isizwar gå isiggÐra.»
14 imbarkin ad-gan åwilli sirdnin timlsa-nsn ad-asn-yili læqq ad-kšmn
zå-imawn n-tmdint ššn zå-usåar n-tudrt. 15 imma åwilli rkanin ra-n-qaman
å-brra. gan-tn åwilli skarnin ssiær d-willi tfsadnin d-willi nqqanin d-willi
tøbadnin ilahat n-ddunit, ntni ula kullu willi sskirkisnin ar-tfraæn s-tkrkas.
16 «nkki yasuø uznå-awn-in lmalak-inu a-iml tiåawsiwin-ad i-imnaggarn
n-aytmatn. giå añur n-dawd gå agÐlas-ns. gå itri lli-isfawn zikk œœbaæ.»
17 isawl-d rruæ n-rbbi ula taslit inin-as: «ašk-id.» wanna isfldn, illa fllas
a-yini: «ašk-id.» d-wanna yaå irifi, iñãar a-d-yašk, isu zå-waman n-tudrt, kullu
wanna iran bla ifka yat.
18 awiyat-stt å-ma-rad-iniå i-kullu wanna isfldn i-iwaliwn lli-d-issbayyn
rbbi å-warra-yad: iå-idda yan ard-asn-izayd kra, rad-as-izayd rbbi kullu
tiguãiwin lli-ibdr å-warra-yad. 19 iå-idda yan ard ikkis kra zå-iwaliwn
lli-d-issbayyn rbbi å-warra-yad, rad-as-ikkis taåamt n-usåar n-tudrt ula
å-tmdint tamñlayt lli-ibdr å-warra-yad.
20 isawl åwalli-d-issbayynn tiåawsiwin-ad yini: «læqq ayad. åir imikk
ra-n-aškå.» amin. ašk-id a-siditnnå yasuø.
21 a-tili lbaraka n-siditnnå yasuø i-imñlayn n-rbbi kullutn. amin.

You might also like