Starożytność w kontekście filozoficznym

1. Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenia.

Co jest najważniejsze w życiu? Jeśli zapytamy kogoś, kto głoduje, odpowiedź będzie brzmiała: jedzenie.
Gdy takie samo pytanie zadamy komuś, kto marznie, odpowie: ciepło. A kiedy spytamy człowieka, który
czuje się samotny, stwierdzi z pewnością, że najważniejsza jest więź z innymi ludźmi.
Ale gdy wszystkie takie potrzeby zostaną zaspokojone, czy nadal jest coś niezbędnego wszystkim
ludziom? Filozofowie uważają, że tak. Sądzą, że nie samym chlebem człowiek żyje. Naturalnie wszyscy
ludzie potrzebują pożywienia. Wszyscy również potrzebują miłości i troski. Jest jednak coś jeszcze, coś
niezbędnego każdemu człowiekowi. Mamy potrzebę znalezienia odpowiedzi na pytanie, kim jesteśmy i
dlaczego żyjemy.
Zainteresowanie sensem i przyczyną istnienia nie jest równie „przypadkowe” jak zainteresowanie
zbieraniem znaczków. Ten, kto szuka odpowiedzi na pytania dotyczące istoty życia, zajmuje się tym, nad
czym ludzie zastanawiali się, odkąd żyjemy na Ziemi [...].
Najlepszym sposobem zbliżenia się do filozofii jest postawienie sobie kilku filozoficznych pytań.
Jak powstał świat? Czy za tym, co się dzieje, kryje się czyjaś wola, jakiś sens? Czy istnieje życie po
śmierci? W jaki w ogóle sposób znaleźć odpowiedź na podobne pytania? I przede wszystkim: Jak
powinniśmy żyć?
J. Gaarder, Świat Zofii, Warszawa 1995, s. 24–25.
a) Wytłumacz, co decyduje o tym, że filozofia jest niezbędnym elementem życia każdego człowieka.

…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………….…………………………………………….
……………………………..…………………………………………………………………….……...
……………………………………
b) Zacytuj słowa z tekstu mówiące o tym, że zainteresowanie zagadnieniami filozoficznymi nie zależy od
zmieniającej się mody lub hobby.

…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

c) Określ, co może łączyć współczesnego człowieka z pierwszymi filozofami.

………………………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………..
d) Napisz, co – zdaniem autora – pozwala człowiekowi zbliżyć się do filozofii.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………….

2. Wyjaśnij, w jakim znaczeniu zostało użyte słowo filozofia w podanych przykładach.

a) Filozofia staje się coraz bardziej popularnym kierunkiem studiów.

…………………………………………………………………………………………………………………
b) Filozofia autora zaprezentowana w jego wypowiedzi, związana z ekologią w codziennym życiu, jest
zbieżna z naukowymi poglądami na ten temat.

…………………………………………………………………………………………………………………
c) Każda rewolucja miała swoją filozofię.
…………………………………………………………………………………………………………………
d) W strategiach wielu historycznych przywódców można odkryć charakterystyczną dla ich poczynań
filozofię.
…………………………………………………………………………………………………………………
3. Przeczytaj zamieszczony w podręczniku fragment Państwa Platona (s. 17), a następnie wykonaj
polecenia.

a) Uzupełnij tabelę.

Okoliczności, w jakich
znajdują się ludzie w jaskini

Elementy rzeczywistości
przed jaskinią

Wrażenia i doświadczanie
rzeczywistości
przez ludzi w jaskini

Przewidywane skutki uwolnienia

kajdaniarzy

b) Do podanych pojęć obrazujących życie ludzi w jaskini dopisz takie, które oddadzą sytuację przed jaskinią
(sytuację, której kajdaniarze nie mogą doświadczyć).
 brak wiedzy – ............................................................................................................................
 zniewolenie – .............................................................................................................................
 fałsz – ........................................................................................................................................
 krzywda – ..................................................................................................................................
 deformacja – ..............................................................................................................................

c) Zapoznaj się z fragmentem tekstu dotyczącego filozofii Platona i odnieś go do życia kajdaniarzy.
Wyjaśnij w kilku zdaniach, na czym było oparte ich doświadczanie prawdy o naturze bytu.

Według Platona przez pojęcia poznajemy nie rzeczy, ale idee. Są bowiem dwa światy: świat rzeczy i świat
idei. Idee są wzorami rzeczy, idee istnieją, rzeczy stają się. Świat realny nie jest światem prawdziwym, jest
odwzorowaniem świata idei. Istnieje więc właściwie jeden tylko byt: idee. [...] Świat materialny to słabe
tylko odbicie świata idei. Poznanie zmysłowe nie jest wystarczające. Przechodzi ono w poznanie rozumowe,
myślenie naukowe, dialektykę.
Mała encyklopedia kultury antycznej pod red. Z. Piszczka, Warszawa 1990, s. 595.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
d) Wytłumacz, jakie znaczenie dla wywodu Platońskiego ma fakt, że jest on prowadzony w formie dialogu.
…………………………………………………………………………………………………………………..