Kabanata 2:

PAGGAWA NG PAPEL

PANANALIKSIK

ULAT NINA: SAPDO, SEVERINO &

SIASOL
 BAHAGI NG PANANALIKSIK

I. Suliranin at Kaligiran Nito

A. Rasyonal

talaan ng

B. Layunin
C. Kahalagahan ng Pananaliksik
D. Batayang Konseptwal
E. Batayang Teoritikal

nilalaman
F. Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral
G. Pagbibigay Kahulugan sa mga Salita

II. Mga Kaugnay na Literatura at Pag-aaral

Kaugnay na Literatura
Kaugnay na Pag-aaral
III. Metodo at Pamamaraan
 Pamamaraan sa Pangongolekta ng Datos
A. Pagmamasid o Obserbasyon
B. Pakikipanayam o Interbyu
Ang Pagpaplano sa Interbyu
Ang Preparasyon ng mga Tanong sa

talaan ng

Interbyu
Ang Pag-iinterbyu
C. Silid-aklatan o laybrari
D. Internet

nilalaman
E. Talatanungan o Kwestyoneyr
IV. Presentasyon, Pagsusuri at Interpretasyon

ng mga Datos

Pagsusuring Istatistikal
Paglalahad ng Resulta ng Pananaliksik

V. Lagom, Konklusyon at Rekomendasyon

I. Suliranin at

KAligiran Nito
 A. RASYONAL

Ang pinanggalingan ng palagay o kaisipan at

ang kadahilanan kung bakit napili ang paksa ay
natatalakay sa bahaging ito.
Tinatalakay din dito ang kabuluhan at halaga ng
nasabing paksang napili
 B. LAYUNIN Pangkabuuang Layunin
Ang pakay o ibig na dito inilalahad nang malawakan

matamo sa pananaliksik ang pananaliksik

ng napiling paksa ay
Tiyak na Layunin
tinutukoy sa bahaging ito.
itinuturing na bahagi ng
Binubuo ito ng dalawang
pangkabuuang layunin
uri: ipinapahayag dito ang mga tiyak
-PANGKABUUANG LAYUNIN o tuwirang pakay sa
-TIYAK NA LAYUNIN pananaliksik na nasusukat,
nakakamit, naoobserbahan at
tinaguriang makatotohanan.
 C. KAHALAGAHAN NG

PANANALIKSIK

Ang bahaging ito ay naglalahad ng kung sino ang

maaaring makinabang sa pananaliksik at kung

papaano sila makikinabang dito.

 D. Batayang
Konseptwal

Ang iskema ayon kay Dy (2003) ay naglalahad ng isang

tentatibo o teoretikal o konseptwal na paliwanang ukol sa
problema na iniimbestigahan ng mananaliksik na siyang
magsisilbing basehan sa pagbuo ng hinuha o haypotesis.
E. BATAYANG TEORETIKAL
isang gabay na siyang kumakatawan at

nagpapatatag sa isang pag-aaral.

Nakapaloob dito ang teorya na ginamit sa

pananaliksik at pinapaliwanag din dito kung

bakit nakapailalim sa isang partikular na

teorya ang isang pag-aaral.

 F. SAKLAW AT LIMITASYON

NG PAG-AARAL

Tumatalakay sa limitasyon ng pag-aaral na kung saan

ipinaliliwanag ang problema ng pananaliksik, ang
lugar na pinagganapan, ang mga nakikilahok at mga
instrumentong ginamit sa pananaliksik.
tinutukoy din dito ang saklaw ng pag-aaral at ang
mga hadlang habang ito ay isinasagawa.
g. Pagbibigay kahulugan

Konseptwal
sa mga salita
ito ay base sa konsepto o ideya
na kadalasang makikita ang
Huling bahagi ng unang
kahulugan sa diksyunaryo.
kabanata
sa bahaging ito inilalahad ang
mga key terms na ginagamit sa
pag-aaral.
Operasyonal
Ang pagbibigay kahulugan sa ito ay ang pagkakahulugan na
mga salita ay may dalawang uri: kung saan ang konseptto o
-KONSEPTWAL ideya ay base sa kung papaano
-OPERASYONAL nagamit sa pag-aaral.
PANUTO: Tukuyin kung ang ibinigay na pagpapakahulugan sa
mga salita ay KONSEPTWAL o OPERASYONAL.

1. Persepsyon- ito ay pananaw ng isang tao ukol sa

isang partikular na bagay o sitwasyon. Ito ay
nakadepende sa sariling pag-iisip at
pagkakaunawa sa isang bagay. Maaari itong pisikal
o hindi pisikal.
2. Social Media-isang daan upang makipagkaibigan
at makipagusap sa mga taong nasa malayong
lugar.
3. Cellphone- nagsisilbing midyum ng pagkatuto sa
mga kabataan ngayon.
4. Click- isang ekspresyon na sinasabi ang pagkabilis
ng impluwensya ng social media sa mga user.
5. Wika - isang bahagi ng pakikipagtalastasan.
Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, atmga kaugnay
na bantas upang maipahayag ang nais sabihin ng
kaisipan.
 II. MGA KAUGNAY NA

LITERATURA AT PAG-AARAL
 AY N A L I T E R A T U R A
KAU G N
Matutunghayan sa bahaging ito ang mga nakalap na

Maaaring humango sa mga:

referensyang may kaugnayan sa ginagawang pag-aaral.
1. AKLAT
2. DISERTASYON
Isinusulat muna ang nakuhang pahayag sa bawat awtor

3. TESIS
at isinusulat sa katapusan ng pahayag ang apelyido ng
4. DOKUMENTO
awtor at taon ng pagkalathala o pagkakagawa nito.
5. ARTIKULO
at iba pang sanggunian.
 HALIMBAWA
Kaugnay na Literatura

Lokal
Dayuhan
 AY N A p ag - a a r al
KAU G N
Ito ay kinapapalooban ng mga ideyang hinango sa mga TESIS AT DISERTASYON.

Sa bawat pahayag na kinuha, isinusulat ang apelyido ng mananaliksik at ang

taon ng pagkakagawa ng pag-aaral.

Kailangang pagbukurin ang mga ideyang hinango mula sa mga lokal at

dayuhang pag-aaral.
 Lokal HALIMBAWA
Kaugnay na PAG-AARAL
Mula sa pagpapahayag nina J. Dagoon at N.

Dagoon (1996), ang pamamaraan ay siyang

pinakamahalaga at ang paksa ang

pangalawa. Ang lahat ng guro ay

Dayuhan
kinakailangang ihanda ang sarili sa paksa at

Ayon kay Ornstein (1990), ang gurong may

pamamaraan sapagkat ang pamamaraan ay

sapat na karanasan ay may kakayahang

ang lantad na pagpapakita ng layunin ng

gumamit ng iba’t ibang pamamaraan sa

edukasyon.
pagtuturo gayundin ng akmang kagamitan sa

anumang asignatura upang mabigyan ng iba’t

ibang karanasan ang mga mag-aaral.

III. METODO AT PAMAMARAAN
 Metodo Ang ikatlong

bahagi ng isang

Mga Saklaw:
pormal na

pananaliksik o

tesis.
1. Lugar ng pag-aaral 5. Mga instrumento sa pananaliksik

2. Disenyo ng pananaliksik 6. Kagamitan sa pananaliksik

3. Teknik sa pamimili ng
7. Hakbang sa paglikom ng datos
populasyon o ng mga

representante ng populasyon 8. Statistical tools

4. Kalahok sa pag-aaral 9. Presentasyon at pagsusuri ng mga datos

Metodo
Lugar ng Pag-aaral
Ito ang lugar ng pananaliksik; kailangan itong isalarawan sa

ginagawang pananaliksik.

Disenyo ng Pananaliksik
Mahalaga ring tukuyin sa bahaging ito ang Disenyo kung ito ay:

Deskriptibo, Historikal, Eksperimental, atb.

Kagamitan sa Pananaliksik o Pagkalap ng Datos

Dapat ding tukuyin ang mga ito para sa pag-aaral at mga pamamaraan

ng pag valideyt..

Kalahok ng Pananaliksik
Ang pagtukoy sa mga kalahok sa pananaliksik ay napakahalaga dahil

maaari nitong masira ang katotohanan ng pananaliksik.

Maaaring makuha ang mga ito sa probability at non-probability sampling

technique, depende sa pinag-aaralan.

 PAMAMARAAN SA

PANGONGOLEKTA NG DATOS

Obserbasyon | Interbyu | Laybrari | Internet | Kwestyoneyr

A. Pagmamasid / Obserbasyon
Ito ay madalas gamitin sa mga pananaliksik na may kinalaman sa

edukasyon at sikolohikal o saykolojikal riserts.

Tatlong uri ng Obserbasyon:

1. Malayang Obserbasyon
(Unstructured Observation)

Malayang sitwasyon na kung saan ang mananaliksik o observer ay nanood sa mga

ginagawa ng kanyang mga kalahok sa pananaliksik o respondents.

Ang mga namasid ay malayang naitatala upang magamit bilang karagdagan sa

pangunahing pamamaraan sa pangongolekta ng datos.

A. Pagmamasid / Obserbasyon
Ito ay madalas gamitin sa mga pananaliksik na may kinalaman sa

edukasyon at sikolohikal or saykolojikal riserts.

Tatlong uri ng Obserbasyon:

2. Binalangkas na Obserbasyon
(Structured Observation)

Gumagamit ng mga gabay sa pagmamasid.

May limitasyon o control sa uri ng pagmamasid nito.

Mga tiyak na gawain lamang ng mga kalahok ang inoobserbahan na may kaugnayan

sa suliranin.
A. Pagmamasid / Obserbasyon
Ito ay madalas gamitin sa mga pananaliksik na may kinalaman sa

edukasyon at sikolohikal or saykolojikal riserts.

Tatlong uri ng Obserbasyon:

3. Partisipasyong Obserbasyon
(Participant Observation)
May partisipasyon ang mananaliksik sa gawaing ito.

Sumasali ang tagamasid sa mga gawain o aktivitis ng mga minamasid.

May mga pagkakataon ding ang mananaliksik o tagamasid ay tumitira o

nakikisalamuha sa grupo sa loob ng ilang araw hanggang sa malaman niya ang mga
dapat niyang malaman tungkol sa kanyang pinag-aaralan.
B. Pakikipanayam / Interbyu
Ang pakikipanayam ay isang paraan ng pagkuha ng

impormasyon o kabatiran nang harap-harapan.

Ang gawaing ito ay nakatutulong nang

malaki sa paghahanap ng mga

impormasyong kailangan natin sa ating

pananaliksik.
B. Pakikipanayam / Interbyu
SINO ANG DAPAT

Interbyuhin?
ANONG MGA KATANGIAN ANG DAPAT TAGLAYIN NG ISANG

TAONG IINTERBYUHIN?
 B. Pakikipanayam / Interbyu
Ang mga sumusunod ay maaaring

magbigay gabay sa mga mananaliksik

ukol sa wastong pagpili ng taong

iinterbyuhin:

1) Ito’y ang taong may pinakamahusay na

awtoridad sa larangang pinag-aaralan.
2) Nagtataglay siya ng malawak na kaalaman para
sa paksa.
3) Siya’y dapat na mapagkakatiwalaan.
4) May sapat na panahon para sa interbyu
 B. Pakikipanayam / Interbyu
Dalawang Uri
VERTICAL HORIZONTAL
= Kinakailangang interbyuhin ang lahat ng antas. = Iinterbyuhin ang lahat ng tauhang tumutulong sa

pagpapatakbo ng opisina.
Halimbawa,
kung ang pananaliksik ay may kaugnayan sa

larangan ng pagtuturo, maaaring kunin ang iba’t-

Halimbawa,
ibang opinion o ideya ng lahat, mula sa
Kung ang interbyu ay sa sector ng manggagawa,

pinakamataas na opisyal, at maaari sigurong ang

iinterbyuhin ang lahat ng tauhang tumutulong sa

mga punungguro o dekana ng isang pamantasan o

pagpapatakbo ng opisina.
paaralan, mga guro ng nasabing paaralan

hanggang sa mga estudyante.

ANG PAGPAPLANO
Sa Interbyu
 SA PAKIKIPAGKITA:

1. Sulatan o kaya’y tawagan sa telepono ang taong ibig

interbyuhin.
6. Sabihin ang layunin ng panayam.
2. Kung kinakailangan, dalhin nang personal ang sulat, kung
7. Banggitin ang panahong kailangang
hindi naman ito magawa sa iba’t-ibang kadahilanan, maaaring
maisagawa ang interbyu o ang panahong
bigyan ng sapat na oras ang koreo upang ito ay mahatid. gagamitin ang interbyu
3. Kung walang kasagutan sa loob ng maraming araw ay
8. Itanong kung saang lugar ang pinakakomportable
pasubaybayan (follow-up) sa pamamagitan ng telepono. para sa kanya.
4. Sa mga pagkakataong malapit na kaibigan ang taong
9. Maaaring bigyan ng listahan ng mga tanong na
iinterbyuhin, maaaring tawagan na lamang siya. gagamitin ang taong iinterbyuhin.

5. Anumang paraan ang gagamitin, huwag kalimutan na

10. Kung tiyak na ang oras ng panayam, muling

banggitin ang pangalan at ang paaralanag pinagmulan. ipaalala ito bago sumapit ang takdang oras.
Sa ganito ay makatitiyak na hindi maghihintay nang
matagal at hindi masasayang ang panahon.
ANG PREPARASYON
Ng Mga Tanong
SA INTERBYU
 Sa panig ng mag-iinterbyu ay makapaghahanda siya ng

matatalinong tanong.

Maiiwasan ang paliguy-ligoy na pagtatanong.

Maiaayos niya ito nang sunod-sunod ayon sa kahalagahan.

Kailangang tandan na dapat iwasan ng iisang nag-

iinterbyu ang mga personal na tanong;

mga tanong na maaaring magdulot ng kabagutan sa

iniinterbyu.
 ANG
Pag-iinterbyu
1
MGA Gabay:
Kailangang dumating sampung minuto bago ang takdang oras.

2 Magdala ng papel at panulat.

3 Maaaring magdala ng camera o tape recorder para sa higit na makatotohanang

interbyu.
Maaari ring gawing rekorder ang cellphone, tiyakin lamang na ito’y hindi

4
makaaabala sa ginagawang interbyu.

5 Simulan sa pagpapasalamat sa kanyang pagpapaunlak at magalang na magpakilala.

6 Ulitin ang layunin at ilahad ang paraang gagamitin sa panayam.

7 Magpakita ng tiwala sa sarili.

8 Limitahan ang pagtatanong sa napagkasunduang listahan.

9
MGA Gabay:
Kung may iba pang inaakalang mahalagang-mahalaga ay gamitin ang sariling

pagpapasya.

10 Hayaang magsalita nang buong laya ang iniinterbyu, maliban lamang kung may

ibig linawin sa kanyang sinabi o may karagdagang katanungan o paglilinaw

11 Ipakita at ipadama ang paggalang tuwina. Huwag makipagtalo.

Isulat ang mga tala nang mabilis, tiyak at malinaw. Ang ganito ay makatutulong

12
upang hindi maabala ang iniinterbyu sa kanyang sasabihin at maiiwasan ang

madalas na pagpaulit ng kanyang inilahad.

13 5 minuto bago sumapit ang oras ay balikan ang iyong mga tala upang linawin.

14 Humingi ng pahintulot na makabalik o makatawag sa telepono kung kinakailangan.

15 Tapusin ang panayam sa ipinangakong oras. Magpasalamat bago umalis.

C. SILID AKLATAN / LAYBRARI
Ang laybrari o silid-aklatan ay mapagkukunan ng mga datos mula sa mga aklatan, ang lahat ng mga

kabatirang kailangan sa mga aklat, babasahin, peryodiko, magasin at iba pang sanggunian

Bibliografi Gayd (bibliography guide)

– ito ay talaan ng mga libro, pahayagan, peryodikal, jornal, at iba pang dokumento na may

kaugnayan sa gagawing pananaliksik.

Artikulong Ensayklopedya

– nagtataglay ito ng abstrak ng ensayklopedya na nakaayos ayon sa volyum at edisyon.

Kard Katalog
– ito ay talaan ng mga aklat na matatagpuan sa aklatan. Makatutulong ito sa paghahanap

ng mga libro at iba pang reference materials.

OPAC (Online Public Access Catalog)

- Ang OPAC ay makabagong pamamaraan ng paghahanap ng mga aklat, jornals, artikulo,

at iba pa na iyong magagamit sa iyong pagririserts.

 Tatlong Uri ng Kard Katalog

Sabjek Kard Ang sumusunod na mga impormasyon

ay makikita sa bawat kard:

naglalaman ng iba’t-ibang uri ng paksa.
1. Pangalan ng awtor (una ang apelyido)
2. Pamagat ng aklat
Taytel Kard 3. Lugar ng palimbagan
nagsasaad ng pamagat ng aklat. 4. Palimbagan
5. Petsa ng pagkakalimbag
Awtor Kard 6. “Call number” ng aklat (nagsasaad kung
nagpapakita ng mga awtor ng aklat. saang bookshelf matatagpuan ang aklat)
7. “Collation”
 Tatlong Uri ng Kard Katalog

Sabjek Kard Ang sumusunod na mga impormasyon

ay makikita sa bawat kard:

naglalaman ng iba’t-ibang uri ng paksa.
1. Pangalan ng awtor (una ang apelyido)
6 MAIN SUBJECT 2. Pamagat ng aklat
1
2 3. Lugar ng palimbagan
3
5 4 4. Palimbagan
7
5. Petsa ng pagkakalimbag
PAGINATION # OF PAGES BOOK SIZE
TRACINGS 6. “Call number” ng aklat (nagsasaad kung
INTERNATIONAL

STANDARD BOOK # saang bookshelf matatagpuan ang aklat)

7. “Collation”
 Tatlong Uri ng Kard Katalog

Taytel Kard Ang sumusunod na mga impormasyon

ay makikita sa bawat kard:

nagsasaad ng pamagat ng aklat.
1. Pangalan ng awtor (una ang apelyido)
2. Pamagat ng aklat
6 2 3. Lugar ng palimbagan
1 4. Palimbagan
5. Petsa ng pagkakalimbag
3
4
5
7
6. “Call number” ng aklat (nagsasaad kung

PAGINATION # OF PAGES BOOK SIZE

saang bookshelf matatagpuan ang aklat)
7. “Collation”
 Tatlong Uri ng Kard Katalog

Awtor Kard Ang sumusunod na mga impormasyon

ay makikita sa bawat kard:

nagpapakita ng mga awtor ng aklat.
1. Pangalan ng awtor (una ang apelyido)
2. Pamagat ng aklat
6 1 3. Lugar ng palimbagan
2
4. Palimbagan
3
5 4 5. Petsa ng pagkakalimbag
7
6. “Call number” ng aklat (nagsasaad kung
PAGINATION # OF PAGES BOOK SIZE
saang bookshelf matatagpuan ang aklat)
7. “Collation”
 OPAC
(Online Public
Access Catalog)

Ang OPAC ay makabagong

pamamaraan ng paghahanap ng mga

aklat, jornals, artikulo, at iba pa na

iyong magagamit sa iyong pagririserts.

 D. Internet
Ang Internet ay ang pinakamalaki at pinakamalawak na gamitin ng kompyuter sa

buong mundo. Tinatawag na network ang grupo ng mga kompyuter at ang grupo ng

mga network ay tinatawag naman nating internet network.

Ayon kay Aguinaldo

Sa pamamagitan ng

(2002), Internet,

“Once you started, you’ll

magagawang makipag-

find you have a whole new

ugnayan sa mga kaibigan

world to explore.” mula sa iba’t-ibang lugar.

 Paraan ng Pagkuha ng Impormasyon Mula sa Internet
A) E-mail
Ito ang tinatawag nating “electronic mail” sa Ingles.

Ang bawat isang gumagamit ng e-mail ay nangangailangan ng

e-mail address. Mayroon silang:

User’s name
Ang palatandaang @
Pangalan ng web services provider
Tuldok at ang uri ng organisasyon.

Ang organisasyong pangkomersyal ay may titik na com,

Ang pamahalaan – gov Edukasyonal – edu , atbp.

Ang e-mail address ay nakasulat lahat sa maliit na titik at

walang espasyo. Halimbawa: yeasabingcang@yahoo.com

Paraan ng Pagkuha ng Impormasyon Mula sa Internet
B) Riserts at Balita
Paraan ng Pagkuha ng Impormasyon Mula sa Internet
C) E-books
May mga libro tulad ng gawa ni

Shakespeare hanggang sa mga bagong

labas na libro sa kasalukuyan ang

pwedeng i-akses sa Internet.

Ito ang tinatawag na e-books.

Mayroon ding mga “online libraries” at

“online bookstore” katulad ng

http://www.amazon.com.
 E. TALATANUNGAN / KWESTYONEYR
Ang isang talatanungan ay kinakailangang :
Ang talatanungan o kwestyoneyr ay lipon

ng mga nakasulat na tanong ukol sa isang

paksa, inihanda at ipinasagot sa layuning

01 03
makakuha ng mga sagot at opinion mula
Maikli,
Naglalaman

ng

sa taong kalahok sa pananaliksik. Malinis at

Mahalagang

Presentable Paksa
Ang bawat talatanungan ay

kinakailangang may kalakip na sulat, na

Tama ang
Simple, hindi

magalang na humihingi ng kooperasyon

pagkakabuo
maligoy at abot

ng mga
sa pang-unawa

mula sa respondent na magbigay ng

pangungusap ng respondent
02 04
tamang impormasyon sa ikatatagumpay

ng ginagawang riserts.
TALATANUNGAN
halimbawa
 Maikling Pagsusulit
Panuto: Ibigay lamang ang tamang sagot sa isang malinis na papel.

1) Ang pamamaraang ito ay madalas gamitin sa mga pananaliksik na may kinalaman sa edukasyon at sikolohikal o
saykolojikal riserts.

2-4) Ibigay ang tatlong paraan ng pagkuha ng impormasyon mula sa Internet.

5) Matatagpuan dito ng mananaliksik ang mula sa mga aklatan, ang lahat ng mga kabatirang kailangan sa mga
aklat, babasahin, peryodiko, magasin at iba pang sanggunian.

6) Ito ay lipon ng mga nakasulat na tanong ukol sa isang paksa, inihanda at ipinasagot sa layuning makakuha ng
mga sagot at opinion mula sa taong kalahok sa pananaliksik.

7) Uri ng interbyu na kinakailangang interbyuhin ang lahat ng antas.

8) Ito ang ikatlong bahagi ng isang formal na pananaliksik o tesis.

9) (TAMA O MALI) Kailangang pagbukurin ang mga ideyang hinango mula sa mga lokal at dayuhang pag-aaral.

10) Ano ang tawag sa makabagong pamamaraan ng paghahanap ng mga aklat, jornals, artikulo, at iba pa na iyong
magagamit sa iyong pagririserts. (ibigay ang buong pangalan nito)
Presentasyon, Pagsusuri at Interpretasyon ng mga Datos
Ang pagsusuri ng mga datos
ay kailangan kung ang
pagaaral ay nangangailangan ng istatistika.

PAGSUSURING ISTATISTIKAL
Ang pagpili ng paraan para sa
pag-aanalisa ng mga datos ay
nangangailangan ng isang
maingat na paghuhusga
Kailangan ding kumunsulta ang
risertser sa isang istatisyan at
saykometrisyan bago isagawa ang
pagpapasagot sa mga talatanungan.
 ipinakikita ang mga nakuhang resulta ng pananaliksik, talakayin at susuriin
ayon sa layunin ng pag-aaral

paglalahad ng resulta ng pananaliksik

Ilang patnubay na a. Ipakita ang mga resulta ng pananaliksik sa
maaring gamitin ayon kay maayos at maunawaang pagkakasunod-sunod
Dy

b. Ibase ang iyong paglalahad sa mga layunin. Isama

lamang ang mga importanteng datos at mga pigura.

c. Huwag alisin ang mga negatibong

resulta na importante
d. Ihambing ang mga resulta sa mga dating pag-aaral.
Lagom, Konklusyon at Rekomendasyon
Ito ang kabuuang pahayag na maaring makapagbigay-kasagutan sa suliranin ng
pananaliksik. Binabanggit din sa bahaging ito ang suliranin, layunin ng pag-aaral.
Tinatalakay sa lagom at konklusyon ang mga nabuong kaisipan sa pag-aaral.

Sa paglalagom ng mga resulta, ipakita ang

pinakamahalagang resulta na nakita sa pag-aaaral
Ang konklusyon ay ang kabuuang pahayag na
maaring makapagbigay ng kasagutan sa suliranin ng
pananaliksik.
Sa pagbibigat rekomendasyon, itukoy ang mga partikyular na
sektor at siguraduhing ang mga ito ay magagawa, dahil ang
rekomendasyon ay ang planong dapat bigyan ng aksyon at maaring
isama sa mga susunod na pananaliksik.
Maraming salamat!
Kabanata 2: Paggawa ng papel pananaliksik
Inulat nina: Sapdo, Severino at Siasol
 Maikling Pagsusulit
Panuto: Ibigay lamang ang tamang sagot sa isang malinis na papel.

mga sagot:
1. Pagmamasid / Obserbasyon 6.Talatanungan / Kwestyoneyr
2. E-mail 7.Vertical
3. Riserts at Balita 8.Metodo
4. E-books 9.Tama
5. Silid Aklatan / Laybrari 10.Online Public Access Catalog