Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου

Επαναληπτικές ασκήσεις

1. Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο. Ως ρήματα εξάρτησης να χρησιμοποιήσετε

τα ρήματα που βρίσκονται μέσα στις παρενθέσεις.

α. Θα κρατήσεις την υπόσχεσή σου; (Με ρώτησε<..)

β. Αν και δε με προσκάλεσαν, θα πάω. (Είπε<.)

γ. Τι έχει συμβεί; (Αναρωτιόταν<..)

δ. Μην πεις τίποτα σε κανέναν (Με διέταξε<..)

ε. Αν θέλω, μπορώ να ανατρέψω όλα τα σχέδιά σου. (Μου απάντησε<..)

στ. Ετοιμαστείτε για επίθεση (Ο διοικητής τούς διατάζει<..)

ζ. Θα σε βοηθήσω οικονομικά. (Μου υποσχέθηκε<..)

η. Γιατί είσαι αναστατωμένη; (Τη ρώτησε<.)

θ. Θα τον τιμωρήσω, αν δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του. (Μου ανακοίνωσε<.)

ι. Είμαι αθώος. (Ο κατηγορούμενος ισχυριζόταν<..)

2. Ασκήσεις στις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

Α. Στις παρακάτω περιόδους να αναγνωριστούν οι δευτερεύουσες ονοματι- κές προτάσεις

(ειδικές, βουλητικές, πλάγιες ερωτηματικές) που υπάρχουν και να προσδιοριστεί ο
συντακτικός ρόλος της καθεμιάς.

1. Δε φοβάται μήπως τιμωρηθεί.

2. Έψαχνε απεγνωσμένα να βρει ένα φαρμακείο.

3. Γνωρίζουμε όλοι ότι σε μερικά χρόνια θα υπάρξει σοβαρό ενεργειακό πρόβλη- μα πάνω στη
γη.

4. Οι γιατροί επισημαίνουν κυρίως αυτό, ότι το κάπνισμα είναι η πρώτη αιτία των παθήσεων
της καρδιάς.

5. Ρώτησε με έμφαση αν το γράμμα έφτασε στον προορισμό του.

6. Είναι σίγουρο ότι κέρδισες το λαχείο;

7. Προθυμοποιήθηκε να μας δείξει την πόλη.

8. Ένα είναι βέβαιο, ότι εσύ δε φταις.

8. Πρόσεξε μήπως έχεις κάνει λάθος.

9. Μία μόνο αγωνία μου έκοβε τα γόνατα, μήπως με προλάβουν οι εχθροί.

10. Είμαι βέβαιος πως θα τα καταφέρεις.

3. Να αντικαταστήσετε με δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις τα αντικεί- μενα των

ρημάτων στα παρακάτω παραδείγματα, κάνοντας και οποιαδή- ποτε άλλη απαραίτητη
μεταβολή.

1. Αναγνωρίζω το σφάλμα μου.

2. Εύχομαι τη γρήγορη ανάρρωση σου.

3. Κανένας δεν ήξερε το όνομα του χωριού.

4. Ο επιτηρητής ανακοίνωσε τη λήξη του χρόνου.

5. Φοβάται την αρρώστια και τρέμει το θάνατο.

4. Βρείτε για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις μία τουλάχιστον συνώνυμη.

κατηγορώ:..

λύπη:

υποχρέωση:
οίκημα:

αμάξι:

γαλήνη:

αντίθεση:

ισχυρός:

κοντά:

συμφωνία:

εύθυμος:

πλαγίως:

5. Από τα ακόλουθα ζεύγη συνώνυμων λέξεων και βρείτε ποια από τις δύο μπορεί να
χρησιμοποιηθεί μόνο σε μια πρόταση.

τέλος – τέρμα

α. Η αποστολή μου έφτασε στο___________. της.

β. Κάθε ομάδα πέτυχε από δύο ___________ στον χθεσινό αγώνα.

αυξάνω – μεγεθύνω

α. Η εταιρεία _______________τα κέρδη της κατά 50% την προηγούμενη χρονιά.

β. Προσπαθείς συνέχεια ___________ τα προβλήματα.

υπολογίζω – μετρώ

α. Όταν πήρες αυτή την απόφαση δεν με ____________καθόλου;

β. Ξεκίνα να _______________ τις ψήφους.

γεμάτος – πλήρης

α. Το γάλα που δεν έχει όλα τα λιπαρά του δεν είναι __________
β. Η δεξαμενή είναι _______________ μετά τη χθεσινή νεροποντή.

6. Να αναγνωριστούν οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις που υπάρχουν στις παρακάτω

φράσεις (εξάρτηση, εισαγωγή, συντακτική λειτουργία) και να μετατραπούν σε αντίστοιχες
ευθείες ερωτήσεις:

1. Ρώτησε τον Πέτρο μήπως θέλει κάτι.

2. Δεν υπάρχει πληροφορία αν θα γίνει απεργία.
3. Η απορία μου ήταν αυτή, πού θα βρούμε τα λεφτά.
4. Αυτό μόνο δε σκέφτηκα, τι θα γινόταν αν με έπιαναν.
5. Είναι ζήτημα αν διάβασε καθόλου.
6. Δεν ξέρετε πόσο σας σκέφτομαι.
7. Δεν έχω ιδέα ποιος το έκανε.
8. την ερώτηση μου, πώς τη λένε, έκανε ότι δε με άκουσε.
9. Δεν ήξερε αν είδε εμένα ή τον αδερφό μου.
10. Είναι παράξενο πώς έγινε το γεγονός.
11. Δεν είμαι βέβαιος αν είδε το Γιάννη.
12. Σκέψου πώς θα περνούσες την τάξη αν δεν σε βοηθούσα.
13. Με ρώτησε τι έγραφαν σήμερα οι εφημερίδες.
14. Αμφιβάλλω αν θα τα καταφέρω.
15. Δεν είναι ζήτημα αν φύγει το πλοίο μια ώρα αργότερα.

7. Να υπογραμμίσετε τις συνώνυμες λέξεις.

·         σαγηνευτικός, ικανός, ελκυστικός, δραστήριος

·         πετώ, καταρρέω, ίπταμαι, σηκώνομαι

·         αμφιβολία, δυσπιστία, ποικιλία, ερώτημα

·         εφικτός, κατορθωτός, διαλλακτικός, άμεσος

·         σκοτεινός, σαφής, ευκρινής, ευπρεπής 

·         πεποίθηση, πίστη, υπεροχή, άγνοια

·         οίκτος, θλίψη, αλλοτρίωση, ευσπλαχνία

 

8. Να γράψετε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων.

 

 προσιτός

ισχυρός

εφήμερος

σμίκρυνση

τάξη

ναδίρ

δραστήριος

αρμονία

εύπιστος

δυσκίνητος

ψέμα

όνειρο

πόλεμος

διχόνοια  

αξιόπιστος

αίσθηση

υποχωρητικός

συνειδητός

κληροδοτώ 

 
9.  Να σχηματίσετε προτάσεις με τα παρακάτω ζεύγη ομοήχων.

λυτός - λιτός

ποιο - πιο 

λύρα - λίρα

πού - που

λιμός - λοιμός

κλίνω - κλείνω

κλίμα - κλήμα

εφορία - ευφορία

φύλο - φύλλο

ρήμα - ρίμα

θύρα - θήρα  

πώς - πως

 10. Να συμπληρώσετε τη σωστή λέξη στις παρακάτω προτάσεις από τα τονικά παρώνυμα
που δίνονται στην παρένθεση.

Έπρεπε να κάνει εγχείρηση στις ---------- (αμυγδαλιές, αμυγδαλές) του.

Η ----------- των λέξεων είναι πολύ ενδιαφέρουσα (ετοιμολογία, ετυμολογία).

Δεν είχε επαγγελματική ------------ και δεν τον προσέλαβαν (πείρα, πυρά).

Η --------- της φωνής του ήταν περίεργη (χρεία, χροιά).

Μου αρέσουν οι εκδρομές στην ---------- (έξοχη, εξοχή).

Ήρθε --------- στον αγώνα δρόμου (έκτος, εκτός).

Ήταν τόσο ----------- που δεν μπορούσες να καταλάβεις τι ήθελε (ύστατη, άστατη).   

11. Να υπογραμμίσετε και να χαρακτηρίσετε το είδος των ονοματικών δευτερευουσών

προτάσεων στα επόμενα παραδείγματα :

- Εγώ ξέρω γιατί γέλασε.

- Απορώ γιατί δεν πήγε κι αυτός.
- Θυμάμαι που παίζαμε μαζί.
- Δε θυμάμαι να τον συνάντησα ποτέ.
- Κινδυνεύει να χάσει όλη του την περιουσία στο καζίνο.
- Φοβάται να μην αργήσει πάλι.
- Πρόσεξε μη σκοντάψεις στο σκαλοπάτι.
- Στην απορία μου, πού θα βρούμε τα μέσα, δεν απάντησε κανείς.
- Όποιος θέλει μπορεί να μείνει εδώ.
- Θέλω να δουλέψω, για να συγκεντρώσω χρήματα.

12. Στα επόμενα παραδείγματα να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις ή

εκφράσεις με δευτερεύουσα πρόταση (κάνοντας και όσες αλλαγές χρειάζεται στη
διατύπωση), ώστε να μην αλλοιωθεί το νόημα :

- Από πολλούς εκφράζεται φόβος αλλοίωσης της ελληνικής γλώσσας.

→
- Φρόντισαν την εξασφάλιση των αναγκαίων για τη θεατρική παράσταση.
→
- Τα μεγάφωνα ανακοίνωσαν την αναχώρηση του αεροπλάνου σε λίγα λεπτά.
→
- Η μητέρα της θέλει οπωσδήποτε τη δουλειά, γιατί έχει αυξημένα οικογενειακά έξοδα.
→
- Ανακοινώθηκε η βράβευση από τον Δήμαρχο των μαθητών που εισήχθησαν σε Ανώτατες
Σχολές.
→
- Ζήτησαν την εξαίρεσή τους από τις εξετάσεις.
→
- Φοβούνταν την έλλειψη του νερού.
→

13. Στα επόμενα παραδείγματα να αντικαταστήσετε το ρήμα κάνω με άλλα πιο ακριβή
κατά περίπτωση :

- Και πού λέτε να κάνετε διακοπές φέτος ;

- Του έκανε ένα δώρο καθαρά συμβολικό.
 - Αυτοκίνητα και βιομηχανίες κάνουν θόρυβο στις πόλεις.
- «Την έκανε», μόλις τον αντιλήφθηκα.
- Έπρεπε να δεις πώς έκανε, μόλις έμαθε το ευχάριστο νέο.
- Η λεμονιά μας κάνει πολλά λεμόνια κάθε χρόνο.
- Έκανε να ξεφύγει, αλλά δεν τα κατάφερε.
- Μου έκανε τον φίλο, αλλά όταν τον χρειάστηκα ήταν απών.
- Η Κυβέρνηση την έκανε περιφερειάρχισσα.

14. Πώς θα μπορούσαμε να αποδώσουμε στην ελληνική γλώσσα τις ακόλουθες ξένες
λέξεις;

Στήλη Α’ Στήλη Β’
(ξένη λέξη) (ελληνική λέξη)
τρακ →
τρικ →
φαβορί →
φάλτσο →
φιάσκο →
φινέτσα →
φλερτ →
φόρμα →
φουλάρω →
φουριόζος →

15. Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις επιλέγοντας τον σωστό τύπο των
επιρρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση :

1. Αναγκάστηκε να διακόψει ………………….. την παράσταση, επειδή ένιωσε αδιαθεσία.

(έκτακτα - εκτάκτως)
2. Στην εκδρομή περάσαμε …………………… (έκτακτα - εκτάκτως)
3. Το δωμάτιο επικοινωνεί …………………. με την αυλή. (άμεσα – αμέσως)
4. Δεν έχω τίποτα, …………………. νυστάζω. (απλά – απλώς)
5. Της φέρθηκε πολύ …………………….(αδιάκριτα – αδιακρίτως)
6. Θα σου το πω ………………, για να το καταλάβεις καλά.(απλά – απλώς)
7. Ο τραυματίας πρέπει να μεταφερθεί ….………….. στο νοσοκομείο. (άμεσα – αμέσως)
8. Τιμωρήθηκαν όλοι ..……………….., είτε ήταν ένοχοι είτε όχι. (αδιάκριτα – αδιακρίτως)

Οι Μαθητές μπορούν να επικοινωνούν με το διδάσκοντα καθηγητή στο email του ως

ακολούθως:

1. Άντρη Τρίχα: andritricha.katholiki@yahoo.com

2. Έλλη Τσίκκου: elli-tsikkou@hotmail.com
3. Χριστίνα Ιωάννου: christinaioannou142@gmail.com
4. Κωνστάντια Προκοπίου: procopiou.constantia@yahoo.com