Bài tập Toán cao cấp 1

Ma trận - Định thức-hệ phương trình

Bài 1. Tìm hạng của các ma trận sau:

   
1 2 4 5 2 1 2 3 4 5
   
   
2 3 1 1 3 2 3 4 5 0 
A= ; B= 
5 6 −5 
   
0 1 7 9 1 3 4
   
1 3 11 14 3 4 5 6 7 −10
   
−1 −2 −4 −5 −2 1 2 3 4 5
   
−2 −3 −4 −5 0 
   
2 3 1 1 3
C= ; D= 
 0 −1 −7 −9 −1 6 −5
   
3 4 5
   
1 3 11 14 3 −4 −5 −6 −7 10
Bài 2. Giải hệ phương trình sau bằng phương pháp Cramer và phương pháp khử
Gauss:
 
= −1
 


 2x + 4y + 3z =4 

 x + y + 2z

 

a) 3x + y − 2z = 2; b) 2x − y + 2z = −4

 


 

4x + 11y + 7z = 7
 4x + y + 4z = −2

 
= −2
 


 2x + 4y + 3z =3 

 x + y + 2z

 

c) −3x − y + 2z = −2 ; d) −2x + y − 2z = −1

 


 

4x + 11y + 7z = 11
 4x + y + 4z

=4
 
2x − 2y − z = −1
 





 x + 2y + z = 4

 

e) y+z =1 ; f) x − y − 2z = −2

 


 

−x + y + z = −1
 2x + y − z = 2


Bài 3. Chứng minh rằng ma trận A khả nghịch và tìm ma trận nghịch đảo của A biết:

1
 2
   
1 1 2 1 −1 1
   
a) A = 1 −1 3; b) A = 1
   
1 2
   
3 1 5 2 1 −1
Bài 4. Giải phương trình ma trận AX = B biết:
   
1 2 3 −4 2 6
   
a) A = 2 5 3; B =  3 −7 −1
   
   
1 0 8 −5 −1 2
   
1 −2 3 −4 5 6
   
b) A = 2 −5 3; B =  6 −3 −1
   
   
1 0 8 −5 −1 2
Bài 5. Giải phương trình ma trận XA = B biết:
   
1 2 3 −4 2 6
   
a) A = 2 5 3; B =  3 −7 −1
   
   
1 0 8 −5 −1 2
   
1 −2 3 −4 5 6
   
b) A = 2 −5 3; B =  6 −3 −1
   
   
1 0 8 −5 −1 2
Bài 6. Xác định a để hệ phương trình sau có nghiệm duy nhất:
 
(a − 1)x1 + x2 + x3
 
x1 + 2x2 + ax3

 =1 
 =1

 

a) 2x1 + ax2 + 3x3 = −1 ; b) 3x1 − x2 + 2x3 =1

 


 

x1 + 2x2 − 2x3

= 1. 2x1 + x2 + 3ax3

= a.




 x1 + 2x2 + ax3 =5


c) 3x1 − x2 − ax3 = −7




2x1 + x2 + 3x3

= 1.

Bài 7. Giải và biện luận hệ phương trình sau theo tham số m:

 3
 
 


 2mx + y + z =1 

 x+y+z =3

 

a) x + 2my + z = 2m ; b) x + (m − 1)y + z = 3

 


 

x + y + 2mz = 4m2 x + y + mz =1
 
 
 


 x + my + z =0 

 x + y + mz = 2019

 

c) x + y + mz = 1; d) x + my + z = 2019

 


 

mx + y + z

=3 mx + y + z = 2019





 mx + y + z =5


e) x + my + z = −1




x + y + mz

=2

Bài 8.
Một hãng sử dụng 4 loại vật liệu khác nhau để sản xuất 3 loại sản phẩm. Cho biết,
định mức về số đơn vị vật liệu cho một đơn vị sản phẩm mỗi loại tương ứng và giá của
một đơn vị vật liệu mỗi loại ở bảng sau
Vật liệu 1 2 3 4
Sản phẩm
I 1 2 3 4
II 3 0 1 2
III 3 2 1 4
Giá vật liệu (1000 đ) 10 8 12 9
Hãy tính chi phí vật liệu cho một đơn vị sản phẩm mỗi loại.
Bài 9.
Mô hình cân bằng cung cầu 3 thị trường của 3 loại hàng hóa 1, 2, 3 có các phương
trình quan hệ giữa sản lượng cung và sản lượng cầu của mỗi loại hàng hóa theo giá
của chúng được cho như sau:
Các phương trình cung

q1s = −10 + p1 − p2





q2s = 3p1 + 2p2



q3s

= −5 + 3p3
 4

Các phương trình cầu


q1d = −6 − p1



 + p3


 q2d = 11 − 2p2 + 2p3



q3d

= 6 − 3p1 + 2p2 − p3

Hãy xác định các mức giá cân bằng thị trường của 3 loại hàng hóa trên.
Bài 10.  
1 1 −2
 
Cho ma trận A = 1 2 1  và một sự tương ứng giữa các kí tự và các số như
 
 
1 −1 1
sau:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A M N H O U I T X K
Một người muốn gửi một dòng mật khẩu cho đồng nghiệp. Để đảm bảo bí mật anh
ta dùng bảng tương ứng trên chuyển dòng mật khẩu này thành một dãy số và viết dãy
số này thành ma trận B theo nguyên tắc: lần lượt từ trái sang phải mỗi số là một vị trí
trên dòng của B. Sau khi tính C = AB và chuyển ma trận C về dãy số thì được dãy:

−1 6 4 20 13 22 11 1 − 5.
Hãy giải mã dòng thông tin trên?
Tài liệu tham khảo

[1] Nguyễn Đình Trí, Toán cao cấp 1, Nhà xuất bản giáo dục.

[2] Nguyễn Đình Trí, Bài tập Toán cao cấp 1, Nhà xuất bản giáo dục.

[3] Steven J. Leon, Linear Algebra with Applications, Prentice Hall, 1998.

[4] Lê Tuấn Hoa, Đại số tuyến tính qua các ví dụ và bài tập, Viện toán học.

Ha Huong Giang
Faculty of Fundamental Sciences
Electric Power University
235-Hoang Quoc Viet, Cau Giay, Ha Noi, Vietnam
E-mail: gianghh@epu.edu.vn