SAYISAL ELEKTRONİK

12. HAFTA

Öğr. Gör. Sevgi TAÇYILDIZ

Ders notları Eskişehir Teknik Üniversitesi Porsuk Meslek Yüksekokulu bünyesinde verilen SAYISAL ELEKTRONİK
dersi için derlenerek hazırlanmıştır. Herhangi bir şekilde orijinallik iddiası ve yayın niteliği yoktur. Eğitim amaçlı ders
notları niteliğindedir. Okunabilirliği arttırmak amacı ile atıflar belirtilmemiştir.
 KARNAUGH HARİTALARI
K-Haritasında “0” Durumu
Doğruluk tablosunda çıkışın (Y) ‘0’ olduğu durumlar K- haritasındaki hücrelere aktarılır.
Bu işlem, doğruluk tablosunda çıkışın ‘0’ olduğu yerlerin K-haritasında onu temsil eden
hücrelere ‘0’ değerinin yazılmasıdır. Şekil 1’de bir devrenin Y çıkışına ait doğruluk
tablosundaki “0” ‘lar K-haritasına aktarılmıştır. Aktarma işleminde;
• Doğruluk tablosunun Y sütunundaki ilk “0” a karşılık gelen ifade 𝐀 + 𝐁 ( A=0,
B=0) K-haritasında A değişkeninin 0, B değişkeninin 0 olduğu hücreye
yerleştirilir.
• ̅ + 𝐁 ( A=1,
Doğruluk tablosunun Y sütunundaki ikinci “0” a karşılık gelen ifade 𝐀
B=1) K-haritasında A değişkeninin 1, B değişkeninin 1 olduğu hücreye
yerleştirilir.

𝐀+𝐁 𝐀+𝐁

̅+𝐁
𝐀
̅+𝐁
𝐀
Şekil 1

Doğruluk tablosundan K-haritasına diğer bir aktarım şekli de doğruluk tablosunun sol
tarafına durumlara karşılık gelen sayıları onluk sistemde yazmaktır (Tablo 1). Bu işlem
sıra numaralarının yazılması şeklinde de ifade edilir. Sıra numaralarına karşılık gelen
yerler K- haritasına yazılır ve o hücrelere 0’lar yerleştirilir. Bu şekil aktarma işlemi hata
yapma olasılığını azaltmaktadır.

Sıra no A B Y
0 0 0 0
1 0 1 1
2 1 0 1
3 1 1 0

Tablo 1

Hafta 12
Şekil 2’de 2 değişkenli K-haritasında sıra no’ların yerleri ve doğruluk tablosundan K-
haritasına “0”’ların nasıl aktarıldığı gösterilmektedir.

Sıra no

Şekil 2

✓ K-haritasında 0 sıra numaralı hücreye “0” (AB’nin 00 olduğu hücre) ve

✓ K-haritasında 3 sıra numaralı hücreye “0” (AB’nin 11 olduğu hücre) yazılır.
Tablo 2’de üç giriş değişkenli bir sistemin doğruluk tablosu yer almaktadır.

Sıra no A B C Y
0 0 0 0 0
1 0 0 1 0
2 0 1 0 0
3 0 1 1 1
4 1 0 0 1
5 1 0 1 1
6 1 1 0 1
7 1 1 1 1

Tablo 2

Şekil 3’de 3 değişkenli K-haritasında sıra no’ların yerleri ve Tablo 2’ de verilen Y

çıkışındaki 0’ların aktarılmış hali yer almaktadır.

Şekil 3

Hafta 12
Şekil 4’de 4 değişkenli K-haritasında sıra no’ların yerleri gösterilmektedir.

Şekil 4

ÖRNEKLER
1. Aşağıda verilen 3 değişkenli K-haritasında (?) olan hücrelere karşılık gelen
ifadeleri yazınız.

Çözüm:
İlk satırda turuncu (?) işaretli yer;
̅
A = 0, B = 0 ve C= 1 olduğu için A + B + C
İkinci satırda yeşil (?) işaretli yer;
̅ + B̅ + C
A = 1, B = 1 ve C= 0 olduğu için A
2. Yanda verilen 4 değişkenli K-haritasında (?) olan hücrelere karşılık gelen
ifadeleri yazınız.
Çözüm:
İlk satırda turuncu (?) işaretli yer;
̅
A = 0, B = 0, C = 0 ve D = 1 olduğu için 𝐀 + 𝐁 + 𝐂 + 𝐃
İlk satırda yeşil (?) işaretli yer;
̅+𝐃
A = 0, B = 0, C= 1 ve D = 0 olduğu için 𝐀 + 𝐁 + 𝐂
Son satırda mavi (?) işaretli yer;
̅ + 𝐁 + 𝐂̅ + 𝐃
A = 1, B = 0, C= 1 ve D = 0 olduğu için 𝐀

Hafta 12
3. 4 girişli bir sisteme ait verilen doğruluk tablosunda Y çıkışının 0 olduğu
durumları K-haritasına aktarınız.
Çözüm:
Doğruluk tablosuna sıra no’ları yazmak için sütun eklenir (sarı sütun). 16 hücreden
oluşan K - haritası çizilerek sıra no’ları yazılır. Doğruluk tablosunda Y çıkışının “0”
olduğu yerler K-haritasında uygun sıra numaralarının olduğu hücrelere yazılır.

Sıra no A B C D Y
0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 1 0
2 0 0 1 0 0
3 0 0 1 1 0
4 0 1 0 0 1
5 0 1 0 1 0
6 0 1 1 0 1
7 0 1 1 1 0
8 1 0 0 0 1
9 1 0 0 1 0
10 1 0 1 0 0
11 1 0 1 1 1
12 1 1 0 0 0
13 1 1 0 1 1
14 1 1 1 0 0
15 1 1 1 1 0

Çalışma Soruları
1.Aşağıda verilen 3 değişkenli K-haritasının 2, 4, 6, 7 sıra nolu hücrelerine lojik “0”
yerleştiriniz.

Hafta 12
2. 4 değişkenli K-haritasının hücrelerine okunuşları aşağıda verilen ifadeleri
yerleştiriniz.
̅ + B + C̅ + D
✓ A ̅
̅+B+C+D
✓ A
✓ A+B+C+D
̅+B+C+D
✓ A ̅
✓ A + B + C̅ + D
̅
̅+B
✓ A ̅+C+D
̅
✓ A + B + C̅ + D
̅
̅+C+D
✓ A+B ̅

3. Doğruluk tablosunun Y çıkışının 0 olduğu durumları K-haritasına aktarınız.

A B C Y
0 0 0 1
0 0 1 0
0 1 0 1
0 1 1 1
1 0 0 0
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 1 1

ÖRNEKLER
Aşağıdaki K-haritalarına ait Y çıkış ifadelerini bulunuz.
1.

Hafta 12
Çözüm:
Haritadaki “0” lar komşu olduğundan 2’li grup yapılır. Y ifadesi
yazılırken gruba alınan “0”lar için değeri değişmeyen yani aynı
olan değişken yazılır. Üst satırdaki “0” A değişkeninin 0 olduğu
satırda, alt satırdaki “0” A değişkeninin 1 olduğu yerde
olduğundan A değişkeni kullanılamaz.
̅
Y çıkış ifadesi: Y (A, B) = 𝐁

2.

Çözüm:
İki tane ikili grup alınır.
̅+B
Satırda alınan (mavi) ikili grup için: A

• A değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (A).

• B değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (B).
• C değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynı değildir.
Grubun olduğu hücrelerde C değişkeni hem “0” hem
“1” değeri aldığından yazılamaz
̅+C
Sütunda alınan (sarı) ikili grup için: B
• A değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynı değildir. Grubun olduğu
hücrelerde A değişkeni hem “0” hem “1” değeri aldığından yazılamaz (Şekil 2).
• B değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (B).
• C değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (C)
̅ + 𝐁). (𝐁
Grup ifadelerinin toplamından Y çıkış ifadesi oluşur: 𝐘 (𝐀, 𝐁, 𝐂) = (𝐀 ̅ + 𝐂)

Hafta 12
3.

Çözüm:
Üç tane ikili grup, bir tane dörtlü grup alınır.
İkili grup (yeşil) için: 𝐀 + 𝐁 + 𝐂
• A değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐀).

• B değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐁).

• C değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐂).
• D değişkeni grubun olduğu hücrelerde hem “0” hem “1”
değeri aldığından yazılamaz.
̅ +𝐁
İkili grup (gri) için: 𝐀 ̅
̅ +𝐂

• ̅ ).
A değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐀
• ̅ ).
B değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐁
• C değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐂̅).
• D değişkeni grubun olduğu hücrelerde hem “1” hem “0” değeri aldığından
yazılamaz.
̅
İkili grup (mavi) için: 𝐀 + 𝐂 + 𝐃
• A değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐀 ).
• B değişkeni grubun olduğu hücrelerde hem “0” hem “1” olduğundan yazılamaz.
• C değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐂).
• ̅ ).
D değişkeni gruptaki “0” ların ikisi için de aynıdır (𝐃
̅ +𝐃
Dörtlü grup (turuncu) için: 𝐁 ̅

• A değişkeni grubun olduğu hücrelerdeki “0” ların hepsinde aynı olmadığı için
yazılamaz. C değişkeni de aynı şekilde yazılamaz.
• ̅ ).
B değişkeni gruptaki “0” ların dördü için de aynıdır (𝐁
• ̅ ).
D değişkeni gruptaki “0” ların dördü için de aynıdır (𝐃

Y çıkış ifadesi: 𝐘 (𝐀, 𝐁, 𝐂, 𝐃) = (𝐀 + 𝐁 + 𝐂). (𝐀 ̅ + 𝐂̅). (𝐀 + 𝐂 + 𝐃

̅+𝐁 ̅ ). (𝐁
̅+𝐃
̅)

Hafta 12
Çalışma Soruları
Aşağıda verilen K-haritalarını gruplandırarak Y çıkışını bulunuz.
1. 2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

Hafta 12