Μια σφαίρα παλινδροµεί ανάµεσα σε δύο κτίρια

Σώµα µάζας m εκτοξεύεται από την d

ταράτσα του κτιρίου 1 µε οριζόντια υ0
ταχύτητα µέτρου υ0 στο απέναντι κτίριο y1
•Α
2 που απέχει απόσταση d εκτελώντας y2
οριζόντια βολή όπως φαίνεται στο
σχήµα. Η αρχική ταχύτητα είναι κάθετη
στην κατακόρυφη επιφάνεια του κτιρίου Β•
1. Το σφαιρίδιο χτυπά ελαστικά στο
κτίριο 2 στο σηµείο Α έχοντας
µετακινηθεί κατακόρυφα κατά y1 από
την αρχική θέση εκτόξευσης. Κατόπιν 1 2
χτυπά ελαστικά στο σηµείο Β του
κτιρίου 1 και µετακινείται κατακόρυφα
κατά y2 από το σηµείο Α. Οι απέναντι επιφάνειες των κτιρίων είναι λείες,
κατακόρυφες και παράλληλες µεταξύ τους.

i) Ο λόγος των κατακόρυφων αποστάσεων y1/y2 ισούται µε:

y 1 y 1 y 1
α) 1 = β) 1 = γ) 1 =
y2 2 y2 4 y2 3

ii) Αν οι γωνίες που σχηµατίζουν η κατακόρυφη συνιστώσα υy και η ταχύτητα υ στα

σηµεία Α και Β αµέσως µετά την κρούση µε τον κάθε τοίχο είναι θ και φ αντίστοιχα,
τότε η σχέση που συνδέονται οι δύο γωνίες είναι:
εϕθ εϕθ εϕθ 1
α) =2 β) =1 γ) =
εϕϕ εϕϕ εϕϕ 2

iii) Αν το κτίριο 1 έχει ύψος Η, η ελάχιστη οριζόντια ταχύτητα µε την οποία πρέπει
να εκοξευθεί το σφαιρίδιο ώστε να γίνουν τρεις τουλάχιστον συνολικά κρούσεις µε
τα κτίρια είναι:
g g d g
α) υ0,min = d β) υ0,min = 3d γ) υ0,min =
2H 2H 3 2H

iv) Το µέτρο µεταβολής της ορµής του σφαιριδίου µεταξύ των σηµείων Α και Β µετά
απο κάθε κρούση µε τους τοίχους είναι:

2m 2 2
m
m
α) ∆p = g d + υ04 β) ∆ p = g 2 d 2 + 4υ04 γ ) ∆p = g 2 d 2 + 2υ04
υ0 υ0 υ0

Απάντηση

i) Σωστή επιλογή είναι το γ.

Η σφαίρα φτάνει στο απέναντι κτίριο εξαιτίας της οριζόντιας συνιστώσας ux. Επειδή
ο τοίχος είναι λείος ασκεί δύναµη στη σφαίρα που έχει διεύθυνση οριζόντια. Αυτό
έχει σαν αποτέλεσµα να ανακλάται η ταχύτητα στην οριζόντια διεύθυνση και να µην

1
επηρεάζει την κίνηση στην κατακόρυφη διεύθυνση. Οι κινήσεις στους δύο άξονες
είναι ανεξάρτητες. Στον οριζόντιο άξονα το σώµα εκτελεί ευθύγραµµη οµαλή κίνηση
και στον κατακόρυφο άξονα ελεύθερη πτώση.
Απο κρούση σε κρούση µεσολαβεί ίσο χρονικό διάστηµα t1=d/υ0. Έτσι στην πρώτη
κρούση η κατακόρυφη απόσταση απο το σηµείο εκτόξευσης είναι
y1 =½·g·t12.
Στο τέλος της δεύτερης κρούσης απο την αρχή της κίνησης y=½·g·(2t1)2=4y1.
Συνεπώς y2=3y1

ii) Σωστή επιλογή είναι το α. υ0

θ
•Α
υ1 υ1,y
υ0
εϕθ υ1, y υ 2, y gt2 t = 2t εϕθ2 1
Β• υ0
= = = ⇒ =2
εϕϕ υ0 υ1,y gt1 εϕϕ φ
υ2, y υ2,y υ2

iii) Σωστή επιλογή είναι το β.

Απο κρούση σε κρούση µεσολαβεί ίσο χρονικό διάστηµα t1=d/υ0. Όσο η ταχύτητα υ0
αυξάνεται τόσες περισσότερες κρούσεις µεσολαβούν. Ο συνολικός χρόνος κίνησης
για να φτάσει στο έδαφος εξαρτάται µόνο απο το ύψος εκτόξευσης Η. tολ= √(2H/g)
Η ελάχιστη οριζόντια ταχύτητα εκτόξευσης ώστε να γίνουν τρεις συνολικά κρούσεις
θα είναι αυτή για την οποία το σφαιρίδιο θα βρεθεί ακριβώς στη βάση του κτιρίου 2.
Με µεγαλύτερη ταχύτητα το σφαιρίδιο θα χτυπήσει στο κτίριο 2 σε σηµείο που θα
βρίσκεται πάνω απο το έδαφος κατά h και έτσι θα ανακλαστεί οριζόντια
κατευθυνόµενο προς το κτίριο 1 χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα χτυπήσει στο κτίριο 1.
Αν το σφαιρίδιο κάνει τρεις ακριβώς κρούσεις ο συνολικός χρόνος θα ισούται µε
tολ=3t1 και θα βρεθεί ακριβώς στη βάση του κτιρίου 2. Σε αυτό το χρόνο θα έχει
µετακινηθεί κατακόρυφα κατά Η. Η ταχύτητα εκτόξευσης θα είναι η ελάχιστη µιας
και θέλουµε να έχουµε τρεις τουλάχιστον κρούσεις. Συνεπώς θα ισχύει:
2
1 1  d 
y = Η ⇒ Η = ½·g·( 3t1 )
2
⇒ Η = g·9·t12 ⇒ Η = g·9·  ⇒
2 2 υ
 0,min 
d2 9gd 2 g
Η = 9g 2 ⇒ υ0,min = ⇒ υ0,min = 3d
υ0,min 2H 2H

iv) Σωστή επιλογή είναι το β. y

y

( + )→
∆p x = p B,x − p A,x ⇒ mυ0 − (−mυ0 ) = 2mυ0 ΡΑx ∆Px

ΡΒx x x
PΑy

( + )↓ ∆Py
∆p y = p B,y − p A,y ⇒ ∆p y = mυ2y − mυ1y ⇒



PΑ ∆P
t 2 = 2t1 PΒy
∆p y = mgt 2 − mgt1 ⇒ ∆p y = mgt1 = mg
d ΡΒ
υ0

2
 2
 d  d2
( ) + ( ∆p x )
2
=  mg  + ( 2mυ0 ) = m 2 g 2 2 + 4m 2 υ02 ⇒
2 2
∆p = ∆p y




 υ0  υ0

g 2 d 2 + 4υ04
m
∆p = m ⇒ ∆p = g 2 d 2 + 4υ04


υ0
2
υ0
Χ. Αγριόδηµας
chagriodimas@yahoo.gr
chagriodimas@gmail.com