∆ύο τροχαλίες και ένα σώµα

Σώµα µάζας m=2Κg, µικρή τροχαλία αµελητέας µάζας και η µεγάλη τροχαλία, µάζας
Μ = 8Kg και ακτίνας R, συνδέονται µε αβαρές νήµα όπως φαίνεται στο σχήµα. Το
σύστηµα αφήνεται ελεύθερο και το σώµα m αρχίζει να ανεβαίνει µε ταχύτητα που
κάθε στιγµή είναι διπλάσια κατά µέτρο από την ταχύτητα µε την οποία κατεβαίνει η
ελεύθερη τροχαλία. Να θεωρήσετε ότι η τροχαλία περιστρέφεται γύρω από τον
νοητό οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το κέντρο της χωρίς να γλιστρά στο νήµα.
Η ροπή αδράνειας της τροχαλίας δίνεται Ι=0,5ΜR2

α)Πως εξηγείται το γεγονός ότι το σώµα m ανεβαίνει µε ταχύτητα που κάθε στιγµή
είναι διπλάσια κατά µέτρο από την ταχύτητα µε την οποία κατεβαίνει η ελεύθερη
τροχαλία;

β) Ποιο είναι το µέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου µάζας της τροχαλίας;

Απάντηση:

α. Έστω ότι η µεγάλη τροχαλία µετακινείται, σε ένα χρονικό διάστηµα dt, κατά dx
προς τα κάτω. Το µήκος κάθε ενός από τα δύο νήµατα που την «κρατούν»
αυξάνεται κατά dx και έτσι η άλλη άκρη του νήµατος, στην οποία βρίσκεται το
σώµα µάζας m, πρέπει να ανέβει κατά 2dx.

Το σώµα µάζας m παρουσιάζει διπλάσια µετατόπιση από την τροχαλία, η στιγµιαία

του ταχύτητα είναι λοιπόν διπλάσια από αυτήν της τροχαλίας. Προφανώς το ίδιο
ισχύει και για τις επιταχύνσεις.

dxm dx
dxm = 2dxM ⇔ = 2 M ⇒ υ m = 2υ Μ
dt dt
dυ m dυ
= 2 M ⇒ α m = 2α Μ
dt dt

β.

Η τάση του νήµατος T2 που ασκείται στο σώµα m

µεταδίδεται χωρίς µεταβολή στην µεγάλη τροχαλία T2 T1
γιατί η µικρή τροχαλία είναι αβαρής και οι τάσεις που
δέχεται από τα νήµατα πρέπει να εξουδετερώνονται. dχ

2dχ w
Εφαρµόζοντας τον θεµελιώδη νόµο έχουµε W
1.για την στροφική κίνηση της τροχαλίας

⎫
T1R − T2 R = Iα γων ⎪
⎪
1 ⎪ 1
I = ΜR 2
⎬ ⇒ T1 − T2 = Μ α cm = 4α cm (1)
2 ⎪ 2
α ⎪
α γων = cm ⎪⎭
R

2.για την µεταφορική κίνηση της τροχαλίας

Mg − T1 − T2 = Μ α cm ⇒ T1 + T2 = 80 − 8α cm (2)

3.για την µεταφορική κίνηση του σώµατος

T2 − mg = m 2α cm ⇒ T2 = 20 + 4α cm (3)

Από τις (1), (2) και (3) προκύπτει ότι

αcm=2m/s2