Μια βολή στο ημικύκλιο.

Από ένα σημείο Α(0, 0), του οριζοντίου επιπέδου εκτοξεύουμε

 +
Α υ0
μικρή σφαίρα Σ, μάζας m = 0,3 kg. Η σφαίρα κάνει οριζόντια Ο

βολή σε ημικύκλιο ακτίνας R = 10 3 m. Η μικρή σφαίρα χτυπά

R
το ημικύκλιο στο σημείο Κ όπου η ακτίνα ΟΚ σχηματίζει με την
Κ
κατακόρυφη ακτίνα ΟΛ γωνία θ = 30ο. Να βρείτε: Λ

α. την βαρυτική δυναμική ενέργεια του σώματος ελάχιστα πριν χτυπήσει στο ημικύκλιο.

β. το μέτρο της ταχύτητας  0 με την οποία η σφαίρα εγκαταλείπει το οριζόντιο επίπεδο.

γ. την κινητική ενέργεια την στιγμή που η τροχιά της βολή, τέμνει την κατακόρυφη ακτίνα ΟΛ.

δ. το μέσο ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας για όλη τη διάρκεια της οριζόντιας βολής

Θεωρούμε επίπεδο αναφοράς της δυναμικής ενέργειας το επίπεδο που περνά από το Ο.

Δίνεται g = 10 m/s2. Οι τριβές από τον αέρα θεωρούνται αμελητέες.

Λύση

( ) 1 d R
α. Από το τρίγωνο ΟΚΜ προκύπτει ότι:  =  = d = d = 5 3m.
( ) 2 R 2

( ) 3 y R 3 
Επίσης  =  = y=  y = 15m . Α υ0 +
( ) 2 R 2 Ο d Μ

Επομένως η βαρυτική δυναμική ενέργεια στη θέση αυτή είναι: θ

y
R θ
UK = –mgy  UK = –0,3∙10∙15 J  UK = –45 J.
Κ
β. Η τετμημένη του σημείου Κ είναι:
Λ
3R
x = R +d =  x = 15 3 m
2

x 1
Για την οριζόντια βολή ισχύουν οι σχέσεις: x = 0 t  t = (1) και y = gt 2 (2)
0 2

g 2
Συνδυάζουμε τις (1) και (2) και παίρνουμε: y = x (4)
202

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6933018780 Βόλος 1

 g 10 m
και από την (4)  0 =  x  0 = 15 3  υ0 = 15 m/s.
2y 30 s

γ. Την στιγμή που η τροχιά της βολής τέμνει την κατακόρυφη ακτίνα ισχύει: x1 = R.

g 2 10 20
Η (4) για x1 = R, δίνει: y1 = R  y1 = 300 m  y1 = m
21
2
2  225 3

Εφαρμόζω Θ.Μ.Κ.Ε. από την θέση Α στη θέση Ζ και έχω:

1
1 −  0 = W = Ww  K1 − m02 = mgy1  K1 = 33, 75 J + 20J  K 1 = 53, 75 J .
2

x 15 3
δ. Η χρονική διάρκεια της βολής δίνεται από τη σχέση t =  t = s  Δt = 3 s
0 15

Από το Α → Κ η μηχανική ενέργεια διατηρείται:

Κ0 + U0 = K2 + U2  Κ2 – Κ0 = –U2  ΔΚ = –(–mgy)  ΔΚ = 45 J.

Άρα ο μέσος ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας είναι:

 45 J ΔΚ J
=  = 15 3 .
t 3s Δt s

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6933018780 Βόλος 2