1/9

Pedagogia kritikoa Gorputz Heziketan:

Errendimenduaren diskurtsoa vs parte hartzearen diskurtsoa
arrazionaltasun teknikoa vs arrazionaltasun praktikoa.

Edukia
Gorputz Heziketa: parte-hartzearen diskurtsoa.................................................................................................. 1
Arrazionaltasun praktikoa. ........................................................................................................................................... 3
Gorputz Heziketa eta arrazionaltasun-teknikoa: ........................................................................................... 4
Heziketa fiskoa eta arrazionaltasun praktikoa: .............................................................................................. 5
Nagusitzen den ikuspegia: ....................................................................................................................................... 5

Taulen aurkibidea:
Taula1- Arrazoinaltasun tekniko eta praktikoan oinarritutako Gorputz Heziketaren konparaketa ........................ 6
Taula 2 Arrazionaltasun esparruak eta Gorputz Heziketa. (36. o). ......................................................................... 8
Taula 3 Arrazionalitate esparruak eta Gorputz Heziketako irakasleen formakuntza (37. o.) ................................. 9

Gorputz Heziketa: parte-hartzearen diskurtsoa.

1- Azken urteetan Gorputz Heziketa terminoa desagertzen ari da. Adibidez, Espainian
bigarren hezkuntzako irakasleak formatzen zituzten Gorputz Hezkuntzako Instituto
Nazionalak (INEFak, edo Euskal Herriko Soin Hezkuntzako Euskal Erakundea)
unibertsitatera pasatu zirenean (1992tik aurrera), ikasketen eta fakultateen izena aldatu
zen, eta Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientziak terminoa hedatu zen, heziketa hitza
desagertuz. Frantzian eskoletako irakasgaiaren izena Éducation Physique et Sportive bada
ere, Activités Phisiques inposatzen ari da. Gorputz Heziketaren Pedagogiaren ordez,
Jarduera Fisikoen Pedagogia ezarri nahi dute. Baina Pedagogia, definizioz, hezkuntzaz
diharduen jakintza da, eta ez beste edozein jardueraz.
2- Aldaketa horien arrazoi nagusiak bi dira: osasuneko eta aisialdiko jarduera fisikoen
merkatuaren indarra eta komunikabideek eta populismo politikoak kirol ikuskizunari eta
errendimenduko kirolari eman dioten garrantzia.
3- Richard Tinning-ek (1996), giza mugimenduaren arloa gaurko gizartean nola
funtzionatzen duen aztertu zuen, ikuspegi politikoa aldean utzi gabe.
a) Jakintzaren ekoizpenari dagokionez, jarduera fisikoen eremuan zer gai ikertzen diren
erabaki politikoa da, botere politiko eta, batez ere, botere ekonomikoen menpean
dagoena. Lehentasuna ematen zaio errendimenduari eta bere atzean dauden faktore
biologikoei. Ikuspegi sozial eta arazo etikoak, berriz, bigarren maila batean uzten dira.
b) Horren ondorioz, gorputza oraindik organismo biologiko huts bezala ulertu eta
tratatzen dugu. Gorputzaren ikuspegi psikologikoari buruz ere ikuskera biologista
 2/9

mantentzen dugu. Gorputza eraikuntza sozial bezala ikustean eta gorputzaren esanahi
sozialean oinarritzen diren jakintzak bigarren mailakoak kontsideratzen dira.
c) Kirolaren lanbideei dagokionez, bikoizketa bat gertatzen da.
Alde batetik, errendimendura bideratutako profesionalak daude. Horiek
baliogarriak dira goi mailako kirolariei eta lehiaketazko kirolari laguntzen duten
erakundeentzat, desabantaila egoeran ez dauden pertsona eta taldeentzat, eta gorputza
salerosgaitzat hartzen duten erakundeentzat (eta honetaz baliatzen direnentzat).
Bestetik, parte-hartzea sustatzera bideratutako profesionalak daude,
mugimenduaren kulturan parte hartzea bultzatzen duten asistentzia-lanbideetan
(hezkuntza, osasun soziala, aisialdia, gizarte-laguntza…)
4- Beraz, badirudi eremua bi zatitan bereizten dela. Tinning-ek giza mugimenduaren
eremuan oinarrizko bi diskurtso ezberdin daudela ondorioztatu zuen: errendimenduarena
eta parte-hartzearena

Errendimenduaren diskurtsoa Parte-hartzearen diskurtsoa

(gure arloan nagusia dena)
1. Helburua: Kirol erendimendua gehitzeko
2. Baliatzen den jakintza: biomekanika,
ariketaren fisiologia, kirolaren
psikologia, kirolaren medikuntza,
entrenamenduaren teoria eta praktika,
testak, neurketak…
3. Lengoaia (ondorengo terminoen
inguruan): aukeraketa, entrenamendua,
kanporatzea (bazterketa),
indartsuenaren biziraupena, lehiaketa…
1. Helburua: mugimenduaren kulturan parte
hartzea handitzea
2. Baliatzen den jakintza: gizarte-
zientzietatik datorrena (soziologia,
psikologia, antropologia…) eta
hezkuntza zientzietatik datorrena
(pedagogia eta didaktika)
3. Lengoaia (ondorengo terminoen
inguruan): barneratzea, berdintasuna,
konpromisoa, gozamena, justizia
soziala, laguntza, lankidetza,
mugimendua…

5- Zergatik egiten zaio horren zaila jarduera fisikoaren zientzietako tituludunari eskola
arloari egokitzea? Bere prestakuntza dela eta (ikusi ikasketa plana), Gorputz Heziketa
kirol errendimenduaren ikuspegitik hauteman eta ulertzen duelako (baldintzatuta dago).
Hezkuntzaren edo asitentziaren eremuan lan egiteko beharrezkoak diren ezagutzak haien
ikasketetan bazterturik egon dira eta, beraz, ez dute prestakuntza pedagogiko nahikorik.
6- Tinning-ek arazo hauen inguruko kontzientzia soziala sustatzea proposatzen du,
horretarako jarduera fisikoekin erlazionatzen diren praktika sozial zapaltzaileak eta
bidegabekoak salatzea (honi buruz gogoeta eta kritika jarrerak bultzatzea).
 3/9

Arrazionaltasun praktikoa.
López, V.M., Monjas, R. eta Pérez, D. (2003). Buscando alternativas a la forma de
entender y practicar la educación física escolar. Bartzelona: Inde. (1. kap.
“Planteando la temática desde la didáctica de la Educación Física”: zatiak: 27-
41 or., eta 4, 5 eta 7 taulak).
Pedagogia kritikoan oso garrantzizkoa da irakaslegoaren pentsamendu, sinismen eta
planteamenduak aztertzea, eremu honetan gertatzen baitira aldaketarik sakonenak, motelenak,
zailenak eta konplexuenak, bai heziketa orokorrean bai eta Gorputz Hezkntzan eta bere
hezkuntza praktikan.
Ondorioz, gure arloan planteamendu eta praktika hezigarriagoetara bilakatzeko modurik
egokienen artean, irakaslegoaren sinismen eta pentsatzeko egiturei buruz hausnartzea dugu.
Garrantzizkoa da Gorputz Heziketako irakasle bakoitzak argi izan dezan zein
arrazionaltasun-eredutik lan egiten ari den: zein den bere ustez, curriculum-ikusmolderik
baliagarriena, zein teoria zientifiko eta pedagogikoetan oinarritzen den, eta teoria horiek nola
ematen dizkien zentzu eta koherentzia bere pentsamendu eta praktikari… Pedagogia
kritkikoak irakasle gogoetatsu, pentsakor, zuhur eta burutsuak eskatzen ditu.
Arrazionaltasun eredutzat ulertzen dugu bizi garen mundua (hots, munduaren egiturak,
harremanak, funtzionamendua, eboluzioa, eta gauzatzen ditugun ekintzak eta esku-hartzea)
hauteman, ulertu eta interpretatzeko erabiltzen ditugun pentsamendu-egiturek (ezagutza-,
aurreiritzi- eta uste-egiturak, pentsamoldeen oinarrian dauden egiturak eta abar) elkar-loturik
osatzen duten eredua. Pentsamendu-egitura horiek gure bizitzeko, pentsatzeko eta jarduteko
moduak baldintzatzen dituzte (p. 22).
Gorputz Heziketan arrazionaltasun ereduak Tinning-ek bereiztu izan zituen bi diskurtsoekin
lotzen dira: errendimendura bideratua eta giza-garapenerako heziketa eta parte-hartzera
bideratua. Bi ikuspegi horiek bi arrazionaltasun-eremu ezberdinetan oinarritzen dira:
arrazionaltasun teknikoa eta arrazionaltasun praktikoa.

Ikuspegiak Arrazionaltasun teknikoa Arrazionaltasun praktikoa

Gorputz Heziketaren
planteamendua Errendimeduarena Parte-hartzearena
(ikuspegia, diskurtsoa)

Egitasmo eta prozesua

Ikuskera curricularra Helburukako curriculuma
bezalako curriculuma

Arrazionaltasun eredu bakoitzetik curriculumari buruzko ikuskera ezberdina da:

arrazionaltasun teknikoari helburukako curriculuma dagokio, eta arrazionaltasun praktikotik,
berriz, curriculuma egitasmo eta prozesua bezala ulertzen da.
 4/9

Helburukako curriculuma da ulerkera zabalduena eta nagusia (arrazionalitate praktikoa

bezala). Gainera, eredu hori da irakasleen formakuntzan erreproduzitzen duguna.
Prestakuntzarako nagusiki erabiltzen dena da, eta bibliografía, material kurrikularra eta
testuliburu gehienetan agertzen dena. Egoera honetan zaila egiten da beste aukerarik izatea.
Curriculum-diseinua egiteko beste modu batean pentsatzea zaila suertatzen da.
Helburukako curriculumean transmititu behar den ezagutza aldez aurretik ezartzen da.
Ondorioz, curriculum itxia da, zentralizatua eta hierarkizatua, adituek elaboratua irakasleek
aplika dezaten. Testuinguruan gertatutako heziketa egoera jakinetatik kanpoko pertsonek
ezarritakoa denez, heziketaren eta irakasleen lanaren kontrol teknikorako erabiltzen da.
Irakasleen deskualifikazio profesionala eta ikasleen deskualifikazio orokorra dakar,
irakasleak eta ikasleak “adituek” eginiko planteamendu orokorren exekutoreak besterik ez
direlako. (63. o.).
Neutro eta apolitiko bezala aurkezten bada ere, helburukako curriculumaren ikuspegiak
ideologia hegemonikoa erreproduzitzen du, gizartearen talde menperatzaileen botere, eragin
eta interesak islatzen dituena. Eskola kapital kulturalaren banatzailea (eta banaketaren
legitimatzailea) da, eta heziketa honetan kontrol, transmisio eta erreprodukzio ideologikorako
funtsezko tresna da. (63. o.).
Arrazionaltasun praktikoari dagokion “curriculuma egitasmo eta prozesu bezala”
curriculumaren ikuskera Stenhousek (1984, 1987) formulatu zuen, helburukako
curriculumaren alternatiba gisa. Egitasmoa hasierako proposamen hezigarria da. Prozesua
egitasmo horren garapen kurrikularra da, hau da, egitasmo hori nola eramaten den praktikara
eta testuiguruari eta praktikan gertatzen doazen gertakariei nola egokitzen den. Jatorrizko
planteamenduan, ikerketa-akzioan eskatzen zuen, eta akzioan bertan eta akzioari buruz
gogoeta jarraia egitea. (64-65 o.).
Egitasmo eta prozesu ikuskeran, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu guztiak konplexu eta
testuinguruan kokatuak dira beti, curriculuma problematikoa da (irakaskuntza-ikaskuntza
egoerak bezala), zientziaren eta ebaluazioaren objektibotasuna beti erlatiboa da, heziketa
aktibitate orok izaera etikoa du, eta hezkuntza komunikazio-egoera sozial eta praktika sozial
eta moral bat da (eta ez bakarrik indibidual eta kognitiboa) (65. o.).
Gorputz Heziketa eta arrazionaltasun-teknikoa:
Heziketa fiskoan arrazionaltasun teknikoa da nagusi eta menperatzaileena. Errendimenduko
kirol-fisikoaren diskurtsoan eta helburukako curriculum ikuskeran oinarritzen da.
Ikuspegi honen antzeko ereduek ondorengo ezaugarriak dituzte (maila batean edo bestean):
1. Errendimenduan oinarritutako Gorputz Heziketa da, oinarri mekanizista eta anatomo-
fisiologikoetatik ondorioztatua: “gizakia eta zaldia ez dira bereizten, biek baitute
entrenamendu mota bera” (Contreras Jordan, 1992).
2. Eredu teknizistan oinarritzen da (Pascual, 1992):
a) Gorputz Heziketako programak sortzeko helburukako eredua erabiltzen du,
konduktismoaren ereduko jokabidezko helburu operatiboekin.
 5/9

b) Gorputz Heziketako ebaluazio ereduari dagokionez, efizientzian, errendimenduan

eta azken produktuaren ebaluazioan oinarritzen da
c) Heziketa eta bere metodoak ez-problematikotzat joz, hau da, helburuak, edukiak
eta irakaskuntza eta ebaluazio metodoak arrazoitu gabe sustatzeko joera du,
naturaltzat hartuz eta betikotuz.
Heziketa fiskoa eta arrazionaltasun praktikoa:
Hezkuntza parte-hartzaileren diskurtsoa eta “egitasmo-prozesuko curriculum” ikuspegiaren
bilakaeraren ondorioa da.
Ikuspegi honetan biltzen diren planteamentuak honelakoak dira:
1. Gorputz Heziketaren irakaskuntza jarduera parte hartzaile eta barneratzailen bitartez
egiten da: berdintasunezkoak, kooperatiboak…
2. Irakaskuntza eta ebaluazioaren metodologiari buruz, ikasleengan oinarritzen direnak
erabiltzen dira, parte-hartzaileak eta kualitatiboak
3. Honen interesa emaitzetan (errendimendu fisiko bezala ulertuta) baino gehiago
hezkuntza kalitatean oinarritzen da.
4. Curriculuma era honetara ulertzen da: praktikan jarri behar diren prozedurazko
printzipioak eta oinarri teorikoak argitzen dituen irakaskuntzaren ikuspegia.
Nagusitzen den ikuspegia:
Ikuspegi kurrikularrak ez dira neutralak, ez idelogikoki ez eta politikoki. Horregatik bi
ikuspegi hauen artean istiluak sortzen dira.
Nahiz eta oso garbi egon bere xedea eta jatorria ez direla hezigarriak, gaur arrazionaltasun
teknikoaren ikuspegia nagusitzen da, bai hezkuntza eta prestakuntza zentruetan, bai
eguneroko praktikan. Eta bizi garen esparru sozio-politikoan, gero eta indartsuago ezarriko
dela pentsa dezakegu.
Arrazionalitate praktikoaren ikuspegiaren egoera Gorputz Heziketako irakaslegoaren
prestakuntzarako zentruetan baztertuta dago. Hala ere, azken bi hamarkadetan esperientzia
ugari egin dira Gorputz Heziketan. Jarraian agertzen diren tauletan azter daitezke esperientzia
hauetan Gorputz Heziketak dituen ezaugarriak, arrazionaltasun teknikoan oinarritutako
Gorputz Heziketa menperatzailearekin kontrajarririk.
Proposamena: Oinarrizkoena eta beharrezkoena pentsamenduaren egituren, ereduen,
ikuspegien eta sinesmenen sare konplexu guztia berregitea da. Hau da: gure
pentsamendua eta gure ekintzak gidatzen dituen arrazionaltasun egiturak aztertzea
Baldintza hauetan, aldaketa helburuez, edukiez, irakasle-ereduez edo irakasteko
metodologiez haratago joan behar dela ulertzea ezinbestekoa da.

Taula1- Arrazoinaltasun tekniko eta praktikoan oinarritutako Gorputz Heziketaren konparaketa
Arrazionaltasun teknikoan oinarritutako HF-ren ezaugarriak Arrazionaltasun praktikoan oinarritutako HF-ren ezaugarriak
1. Sasoi fisikoaren eta kirol-trebetasunen garapenean oinarritzen den Gorputz
Heziketa. Beraz, irkaskuntza eta kirol-entrenamenduak antzekoak dira
2. Taldeak maila homogeneoaren arabera antolatzen dira. Askotan izaera
elististarekin, nabarmentzen diren ikaslengan oinarrituta eta hauen
erendimenduaren garapenerako prestaturik.
3. Ezagutza profesionala jakintza biomedikoetan oinarritzen da, eta fisiko eta kirol
errendimendutarako zientzietan
4. Irakaslea, “exekutore” trebea da
5. Gorputz Heziketako estatusaren hobekuntza, eskolako kirol-txapelketetan
errendimendu gehiago izatean oinarritzen da. Aldi berean, horren hobekuntza,
irakaskuntzarako eta ebaluazioarako erak gero eta “zientifikoagoak eta
objetiboagoak” ezartzean datza (helburu operatiboen definizio zehatzak, eta
kondizio fisikoa eta trebetasun motoreak neurtzeko probak egitearen bidez).
6. Baita ere, edukiak, azalpenak eta azterketa teorikoak kontutan hartzen (jakintza
biomedikoetan, kondizio fisikoan eta kirol-arautegietan oinarritu ohi dira)
7. Irakaskuntza eta programazioa, teknologiak izango balira bezala aintzakotzat
hartzen dira.
6/9
1. Curriculuma, proiektu eta prozesu bezala aintzakotzat hartzen dute
2. Gizakiaren heziketa integrala lortu nahi dute (konzepzio dualistak gainditu nahian). Horregatik
Gorputz Heziketaren lekua heziketa orokorraren barruan oso inportantea da
Pertsonaren garapen osoa, gorputza eta motrizitatearen bidez, eta gorputza eta motrizitatearekin,
bilatzen da. Beste eskolako arloekin eta aprendizaiekin erlazionatzeko interesa dago
(diziplinartekotasuna eta globalitatea)
3. Gizarte demokratiko batetarako pertsonen garapena libreak eta autonomoak biltzen da,
gorputza eta motrizitatearen eremutik zer ekarpenak eta inplikazioak egon daitezke aztertzen
dute. “Guztiontzako Gorputz Heziketa”, “Gorputz Heziketa barnetzailea”, “Gorputz Heziketa
ulerkorra”, “Gorputz Heziketa kritikoa”…
Ezberdintasunak: Lehendik dauden ikuspegiak ez dira neutralak, ez idelogikoki ez da politikoki.
Horregatik bi ikuspegi hauen artean istiluak sortzen dira.
4. Gorputz Heziketa, “kultura motorea eta gorputz-kultura”- ren sorkuntza eta aisialdia bezala
konsideratzen dute.
Horregatik, ikasleren jatorri-soziala eta haren kultura propioa zein den ezagutzea oso inportanteak
dira. Gorputz Heziketa, aniztasuna era aukera ezberdinen saiatzean, oinarritzen da.
5. Arlo sozio-afektiboan eta erlazionalean, harreman orekatu eta bidezkoetan, talde
heterogeneoetan, hezkidetzan, berdintasunean… enfasia jartzen dute
Bizipenak, gorputzen konzientzia, taldekakoa, elkaregitea, adierazkorra…guzti honek balore handia
dauka.
6. Emaitzari baino gehiago prozesuari garrantzia ematen diote, batez ere, prozesu hauetan
garatzen diren baloreei
7. Batez ere, erabiltzen duten metodologia “ez –direktiboa” da. Esperimentazioa, parte-hartzea,
aurkikuntza eta bilaketarako bideratzen da (metodologia), aprendizaia eta prozesuak hobetzeko
bideratuta.
Batez ere, metodologia batek dituen hezkuntza ondorioak aztertzen dituzte, ez da soilik hautaketa
tekniko bat. “irakaskuntza estiloak” ez dira haintzakotzat hartzen, hauen egitura eta bereizketa,
eguneroko praktikan, ez delako hain argi ikusten.

8. Irakaskuntzan “eraginkortasunak” lehentasuna du, horregatik ikerkuntzan aspektu
inportantenak hauxek dira: feedback-a-ren kantitatea eta kalitatea, saioaren
egitura, giro positiboa… Eraginkortasuna neurtzeko ikaslearen errendimendua
kontutan hartzen dute (azkenengo emaitzak)
9. Curriculumaren hierarkizazioa handia egiten dute, taxonomietan oinarrituta
(helburuen sailkapena era analitikoan)
10. Irakaslearen inguruko balorazioa zera da: curriculuma aplikatzen duen teknikoa
da (beste adituek egin dutena)
7/9
8. Ebaluazioan,ikasleren parte-hartzea garrantzitsua da. Horregatik “norberaren-ebaluazioa” eta
“ebaluazio-elkarbanatua” bi tresna oinarrizkoak dira.
Ebaluazioak prozesuan arreta jartzen du, hobetzeko eta ez kalifikatzeko soilik. Erabiltzen diren
metodoak eta teknikak batez ere kualitatiboak dira.
9. Oinarri epistemologikoa gehiago gorputza eta motrizitatearen eremuan aplikatutako giza eta
hezkuntza zientzietara hurbiltzen dira: Gorputz Heziketaren didaktika, soziomotrizitatea,
Gorputz Heziketa egokitua, psikomotrizitatea, oinarri teoriko eta epistemologikoak…
10. Irakaslearen papera: hezitzailea eta iraskats-ikas prozesuen bideratzailea. Irakasle ikertzailea,
erreflexiboa, kolaboratzailea eta kritikoa.

Taula 2 Arrazionaltasun esparruak eta Gorputz Heziketa. (36. o).
Ikuspegiak Arrazionaltaun teknikoa
HF-ikuspuntua Errendimenduari begira.
(perspektiba
diskurtsoa)
Curriculum Helburukako curriculuma.
ikuspuntua
Eskolako Ikaslegoaren sasoi fisiko eta motorraren
Gorputz garapena.
Heziketaren
Kirolari onen garapen eta hautaketa.
helburu
nagusiak Balore-irizpideak emaitzetan eta lortutako
errendimenduetan datzate.
Kokapen dualistak: edo gorputza gogoaren eta
izpirituaren zerbitzura dago, edo, bestela,
“geure eremua” gorputzezkoa eta
mugimenezkoa (eta, ondorioz,
prozedurazkoa) besterik ez da.
Edukiak eta Sasoi fisikoa eta kirol trebetasunak.
erabilpenak
Kirol entrenamenduko sistemen aplikazioa.
Gela-taldearen Mailakaturik (talde homogeneoak).
antolaketa
Mugimenezko eliteak, baldartasun motorreko
poltsa handiak eta “Gorputz Heziketarekiko
objektoreak” sortzen ditu.
Metodologia Direktiboagoa, nagusiki agintze zuzenean eta
zeregin zerrendetan oinarritua.
Badiruri gakoa “Irakaskuntza Estiloetan”
dagoela (askotan, metodologia irakaskuntza
estilo zerrenda besterik ez da)
Ebaluazioa Objektibotasunarekiko obsesioa
Sasoi fisikoko testak eta egikaratze tekniko
jakinetan oinarritutako mugimen- eta kirol-
trebetasuneko testak erabiltzen dira.
8/9
Arrazionaltasun praktikoa
Partehartzeari eta heziketari begira.
Curriculuma egitasmo eta prozesu bezala.
Gizabanakoaren garapen integrala, gorputzezkoarekin
eta gorputzezkoaren bitartez.
Mugimen kultura sortu eta birsortzea.
Mugimenezkoaren eta gorputzezkoaren eragina
pertsona aske eta burujabeen formakuntzan.
Balore-irizpideak prozesuetan eta prozesuetan
mugiarazten eta garatzen diren baloreetan datzate,
emaitzetan baino.
Gorputz Heziketa Integraleko planteamenduak: HF-ak
Hezkuntza integralean duen garrantzia, eta Gorputz
Heziketa Integralerako plateamenduak.
Ikaslegoaren eta ikasleen jatorrizko talde sozialaren
mugimen-kulturaren garrantzia. Ikasleek jarduera
fisikoaren aukeren dibertsitatea esperimentatu
dezaten eta garapen motorra lor dezaten aldeko
kezka.
Oso garrantzitsuak dira bizipenak, mugimenaren eta
gorputzaren kontzientzia, talde-bizitza, lankidetza,
eta adierazpena.
Guztiontzako Gorputz Heziketa (neskeentzat ere)
(Gorputz Heziketa inklusibo eta muinbakarrekoa
(comprensiva).
Denbora banakako, binakako eta taldekako lanerako
(taldekatze heterogeneoak eta ezkidetzaren aldeko
kezka).
Funtsean ez-direktiboa; esperimentazioara,
partehartzera, bilaketara eta aurkikuntzara bideratua.
Prozedura Printzipioen garrantzia. Ez da horrenbeste
enfasirik jartzen Irakaskuntza Estiloetan, ez direlako
horren garbi ikusten haien egitura eta banaketa.
Prozesuari ematen zaio garrantzia, ematzei baino.
Garapen pertsonalaren zein talde-garapenaren aldeko
kezka.
Metodologia nagusiki kualitatuboa da, eta ikaskuntzen
eta prozesuen hobekuntzara bieratzen da.
Ikasleek parthartzen dute ebaluazioan.

Taula 3 Arrazionalitate esparruak eta Gorputz Heziketako irakasleen formakuntza (37. o.)
Ikuspegiak Razionalitate teknikoa
Lanbide-ezagutza Zientzia biomedikoak, kirol-
entrenamendua… “Gizaki-makina”
eredua.
Irakaslego eredua Noranzko bakarrekoa eta transmisiboa
(adituarengandik ikastunari, Paulo Freirek
denuntziatu zuen “Banku-Hezkuntza”ren
araberakoa), ezagutzen pilaketa bezala
ulertua (oinarria biologia eta kirolean)
Gorputz Heziketaren didaktika heziketa-
teknologia bezala ulertzen da: Gorputz
Heziketako Irakasleen Prestakuntza
irakaste-trebetasunetan entrenatzea bezala
ikusten da (programazioa, mugimen-
praktika denbora, ikasgelaren kontrola,
antolakuntza, feed-back, irakaskuntza
estiloak, progresio teknikoak...)
Irakaslea entrenadore bezala.
Irakaslea mugimendu-egile trebe bezala:
irakasleak hautatzeko irizpideak: sasoi
fisikoa eta mugimen-trebetasuna.
Etengabeko Funtsean, adituen lanetan eta ikastaroetan
formakuntza oinarritua.
Estatus bila Kirol lehiaketen emaitzak.
Ebaluazio sistema teknologiko eta
kuantitaiboen erabilera
(pseudozientifikotasuna).
Eduki, ikasgai eta azterketa teorikoen
erabilera.
Hezkuntza- Eraginkortasuna: konpromiso motorreko
praktikaren denbora, feed-backaren kantitate eta
kalitate-irizpideak kalitatea, saioaren eta jardueren
egituraketa, eta giro positiboa.
9/9
Razionalitate praktikoa
Gizarte- eta Hezkuntza-zientziak, gorputz eta mugimen
arloari aplikaturik: Gorputz Heziketaren Didaktika,
Psikomotrizitatea, soziomotrizitatea...
Noranzko bikoa eta dialektikoa.
Irakaslea hezitzailea da, eta bideratzaile (facilitador),
orientatzaile eta ikaste-irakaste prozesuen sortzaile
bezala.
Irakasle gogoetasu, kolaboratzailea eta kritikoaren
ereduak: irakaskuntza-praktikaren analisiaren
garrantzia.
Gorputz Heziketaren didaktika aldez aurretiko ideien
berreraikitzea bezala eta Gorputz Heziketako eredu
pertsonalen eraikuntza ikuspuntu barnehartzailetatik,
gogoetanoinarrituetatik eta kritikoetatik.
Funtsean honakoetan oinarritzen da:
beraien praktika aztertu eta berari buruz gogoeta egiten
duten lan-taldeetan.
esperientzien trukaketa jardunaldi, kongresu eta
irakaskuntza-aldizkari eta literaturan.
Martxan jartzen diren hezkuntza-prozesuen kalitate
hezigarria. Gizabanakoaren aprenizaiaren eta
garapen integralaren aldeko kezka.
Globalitatearen diziplinartekotasunaren aldeko kezka
(displinartekotasuna gainerako irakasgaiekin zein
ikaslearen gainerako ikaskuntzekin).
HF Inklusiboa, ahal besteko partehartzea, EF Integral
eta integratua, ikaskuntza eta ulermena,
elkartrukaketa, "hazte" personala, globalitatea,
lankidetza eta kooperazioa.
Oreka bilatu behar da irakasle eta ikasleen interesen
artean, gizabanakoaren eta taldearen interesen
artean, eremu motorraren eta gainerako eremuen
artean, eta eskolaren eta gizarte-taldearen artean
(kultura eta ohiturak)