‫آشنایی با فرهنگ افغانستان‬

‫Ÿ‬

‫قبل ازصحبت در مورد‪ ‬فرهنگ افغانستان‪ ‬بهتر است ابتدا در مورد واژه فرهنگ صحبت کنیم‬ ‫‪.‬‬
‫فرهنگ در لغت‬

‫کلمه فرهنگ همچون سایر کلمات در ادبیات کشورها دارای معنای خاص خود است‪ .‬فرهنگ واژه ای فارسی است‬ ‫‪.‬‬
‫در فرهنگ نامه دهخدا واژه فرهنگ از فر‪،‬پیشوند‪+‬هنگ از ریشه ثنگ اوستایی به معنی کشیدن‪ .‬و فرهیختن و‬
‫فرهنگ هر دو مطابق است با ادووکات و ادوره در التینی که به معنی کشیدن و نیز به معنی تعلیم و تربیت معرفت‬
‫حرفه و هنر و‬
 ‫ادب به کار رفته است و در اصطالح ماهیت و موجودیت یک ملت را فرهنگ می‌نامند‬ ‫‪.‬‬

‫تعریف فرهنگ‬

‫فرهنگ تعاریف گوناگونی دارد از‪  ‬این‌رو جامعه شناسان‪ ،‬اقتصاددانان و…‪ ..‬در تعریف آن اتفاق نظر ندارند اما می‬

‫توان یک تعریف کلی و جامع از تعاریف جامعه‌شناسان و… برداشت کرد‬ ‫‪.‬‬

‫فرهنگ‪ ،‬مجموعه ای از اعتقادات و آداب و رسوم اخالقیات‪ ،‬قابلیت‌ها و عادات مکتسبه انسان‌ها در یک جامعه معین‬
‫می باشد‪ .‬فرهنگ اصلی‌ترین عامل سازنده هویت فردی و اجتماعی یک جامعه است و‬
 ‫اعمال و رفتارهایی که بر ضد آداب و رسوم و اخالقیات یک جامعه باشد ضد فرهنگی نامیده می شود‬ ‫‪.‬‬

‫حال که مقداری در مورد واژه فرهنگ و تعریف فرهنگ صحبت شد سراغ فرهنگ در جامعه افغانستان می‌رویم‬ ‫‪.‬‬
‫افغانستان به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم که پیوند دهنده تمدن‌های بزرگ جهان بوده است دارای قدیمی‬
‫‌ترین فرهنگ ها می باشد و همینطور افغانستان دارای یک موقعیت مهم و حساس استراتژیکی و ژئوپولیکی در‬

‫خاورمیانه می باشد‬ ‫‪.‬‬

‫به همین دلیل کشورهای سلطه‌گر برای دستیابی به اهداف سلطه طلبانه شان دست به تهاجم فرهنگی زده اند و‬

‫کشورهای غربی سعی دارند تا با این حربه زمینه سلطه و استعمار خود را فراهم نمایند‬ ‫‪.‬‬
 ‫فرهنگ بومی افغانستان‬

‫همانطور که قبالً گفته شد کشور افغانستان به دلیل قرار گرفتن در راه جاده ابریشم دارای فرهنگ های کهن و باستانی‬

‫می باشد و متفاوت ترین فرهنگ ها را کشور افغانستان دارا می باشد و یک فرهنگ بومی واصیل به شمار می رود‬ ‫‪.‬‬
‫فرهنگ بیانگر هویت یک جامعه است و باید از آن مراقبت کرد‪ .‬فرهنگ افغانستان‪ ‬نیز بیانگر هویت افغانستان‬
‫می‌باشد و باید از آن مراقبت نمود‪ .‬برای مثال‪ :‬لباس مردانه و زنانه‪ ‬کنونی بدون برقه یعنی چادری که بعدها‬
‫وارد‪ ‬فرهنگ افغانستان‪ ‬شد و ارتباطات خانوادگی‪ ،‬احترام به بزرگان و مهمان‌نوازی ‪،‬ازدواج‌ها‪ ،‬موسیقی ناب و‬

‫نواخته شده با دمبوره انواع و اقسام غذاها…‪ ..‬همه اینها بیانگر فرهنگ اصیل افغانستان می باشد‬ ‫‪.‬‬
‫هرکدام از این مثال های ذکر شده دارای انواع و‬
 ‫اقسام می باشد که حال زمان مجال آن را نمی دهد که در مورد آن صحبت شود فقط می توانیم بگوییم که فرهنگ‬

‫افغانستانی یک فرهنگ اصیل و قدیمی و باستانی است و متفاوت ترین فرهنگ ها را کشور افغانستان دارا می باشد‬ ‫‪.‬‬

‫فرهنگ ازدواج در افغانستان‬

‫همانطور که همه ما می دانیم ازدواج یک رویداد طبیعی بوده که پس از شکل گیری ساختار جامعه بشری به فرهنگ‬

‫تبدیل شده است‬ ‫‪.‬‬

‫جامعه افغانستانی نیز دارای رسم و رسوماتی در رابطه باموضوع ازدواج دارد مثل بستن کمربند سبز به کمر عروس‬

‫توسط پدر عروس‬ ‫‪.‬‬

‫در یک جامعه افغانستانی قبل از اینکه پسری با دختری ازدواج کند الزم است چند مرحله را طی‬
 ‫‪:‬‬
‫نماید‬

‫جستجو برای پیدا نمودن دختر مناسب Ÿ‬

‫خواستگاری(طلبگاری) Ÿ‬

‫لفظ یا شیرینی دادن Ÿ‬

‫نامزدی(شیرینی خوری) Ÿ‬

‫عیدی بردن برای عروس (عید براتی) Ÿ‬

‫عروسی Ÿ‬
 ‫جستجو برای پیدا نمودن دختر مناسب‬

‫در این مرحله خانواده پسر یا نزدیکان پسر در جستجوی یک دختر مناسب می‌شوند‪ .‬از نظر مردم افغانستانی دختری‬
‫مناسب است که به خانواده شوهر احترام بگذارد و فرمانبردار باشد و همینطور اخالق خوب و گذشته نیک یکی دیگر‬

‫از مالک های یک افغانستانی است‬ ‫‪.‬‬

‫در جنوب افغانستان مردم دختر زیبا و تپل را بیشتر دوست دارند و همینطور که اهل کار و تالش و سربه زیر باشد‬

‫را می‌پسندند‪ .‬در شمال افغانستان در میان نژاد ازبک و ترکمن دختری مورد پسند است که یک قالیباف ماهر باشد‬ ‫‪.‬‬
‫خواستگاری(طلبگاری)‬

‫یک فرد افغانستانی بعد از این که دختر مناسب را انتخاب کردند وارد مرحله پرجنجال خواستگاری‬
‫می شود در این مرحله خانواده پسر به منزل خانواده عروس می روند و قصد و نیت خود را به آنها می‌گویند و منتظر‬

‫می مانند که آنها رضایت خود را اعالم کنند‬‫‪.‬‬

‫بعد از اعالم کردن رضایت خانواده پسر به همراه پسر و اقوام نزدیک مانند عمو یا دایی به منزل خانواده عروس می‬

‫روند و دوباره یک سری صحبت هایی می کنند‬ ‫‪.‬‬

‫خانواده داماد باید رضایت همه اعضای فامیل دختر را به دست آورند و خانواده دختر نیز به تحقیق و بررسی در‬
‫مورد پسر و خانواده پسر می پردازند در صورت موافقت خانواده عروس شرایط خود را به خانواده پسر می گوینددر‬

‫صورت موافقت دو طرف روز نامزدی را مشخص می کنند‬ ‫‪.‬‬

‫لفظ یاشیرینی دادن یابله برون‬

‫در روز بله برون یک تعدادی از بزرگان فامیل پسر و‬

 ‫دختر سبدی مملو از شیرینی را به همدیگر دهند و خانواده داماد مقداری پول را در یک بشقاب به خانواده دختر‬
‫پیشکش می کنند سپس در مورد مراسم نامزدی یا شیرینی خوری صحبت می کنند‪ .‬در افغانستان مراسم نامزدی به‬
‫عهده پدر دختر است در صورتی که پدر دختر مایل به برگزاری مراسم نامزدی نباشد باید مقداری پول تعیین شده را‬

‫در همین روز بپردازد‬ ‫‪.‬‬

‫مراسم نامزدی (شیرینی خوری)‬

‫در مراسم شیرینی خوری خانواده داماد و خانواده عروس فامیل های خود را دعوت می کنند عروس بر روی تختی که‬
‫به رنگ شیر چای تزیین شده با داماد می نشیند و خانواده دختر همراه سبد نقل و شیرینی که با رنگ شیر چایی‬
‫آراسته شده به خانواده پسر تقدیم می کنند‪ .‬خانواده داماد هم باید در جواب به آنان مانند همان چیزی که تقدیم شده‬
 ‫است را تقدیم کنند‪ .‬در بیشتر این مراسمات مردان و زنان از‪ ‬لباس های افغانی‪ ‬که سنتی هستند استفاده می کنند‬ ‫‪.‬‬
‫عیدی (براتی)‬

‫بعد از نامزدی چنانچه که دوران نامزدی به طول انجامد و در روزهای عید یا شب عید برخورد کند خانواده داماد‬
‫موظف است که با مقداری کیک یا چند دست لباس به منزل خانواده عروس بروند‪ .‬در روز اول عید نوروز خانواده‬
‫داماد با مقداری ماهی و زولبیا یا یک دست لباس به خانه عروس می روند‪ .‬از دیگر عیدی های بسیار مرسوم که‬
‫خانواده داماد هدیه می دهد و مربوط به‪ ‬صنایع دستی افغانستان‪ ‬است‪ ،‬چادر گاج‪ ‬و‪ ‬شلوارهای سوزن دوزی‪ ‬شده‬

‫است‬ ‫‪.‬‬
‫حنابندان(شاوخینه)‬
 ‫یکی دیگر از مراسم هایی که مربوط به ازدواج است‪ ،‬مراسم حنابندان می باشد‪ .‬در فرهنگ افغانستان خانواده هایی‬
‫که از نظر مالی خوب هستند یک شب قبل از مراسم عروسی مراسمی می گیرند‪ .‬در شب حنابندان بعضی خانواده ها‬

‫مراسم عقد را نیز اجرا می‌کنند و همچنین عروس و داماد به دست یکدیگر حنا می زنند‬ ‫‪.‬‬
‫عروسی‬

‫مهمترین بخش ازدواج مراسم عروسی است طبق فرهنگ افغانستانی‌ها عروس و داماد به همدیگر شربت آب میوه می‬
‫دهند و پدر عروس یا پدر داماد حلقه ازدواج را به دست داماد و عروس می کنند‪ .‬بعد از شادی و خوشحالی پدر دختر‬
‫یک کمربند سبز به کمر دختر خود می بندد و بدرقه خانه شوهر می کند‪ .‬در مراسم عروسی در میان بعضی اقوام‪،‬‬

‫داماد‪ ‬پیراهن و تنبان‪ ‬می پوشد و عروس‪ ‬لباس گند‪ ‬می پوشد‬ ‫‪.‬‬

‫همانطور که می دانید در هر جامعه ای سنت‌ها و آداب و رسوم نادرستی وجود دارد بدون شک در جامعه افغانستانی‬
‫نیز بعضی سنت های خرافی و اعمال نامعقول و نامشروع نیز وجود دارد‪  .‬زمانی به یک موضوع نام فرهنگ‬
‫می‌دهیم که آن موضوع و یا کار از طرف تمام اقشار مورد پسند قرار گرفته باشد در غیر این صورت یک عمل‬
‫نادرست می باشد‪ .‬در فرهنگ افغانستان در بخش ازدواج یکسری آداب و رسوم خرافی و نادرست نیز وجود دارد که‬

‫بنده زمان از ذکر آن معذورم‬‫‪.‬‬

‫‪ ‬‬
‫فرهنگ اسالمی در افغانستان‬

‫‪  ‬افغانستان کشوری با تنوع ادیان‬

‫نگارش در رابطه با فرهنگ اسالمی ابتدا الزم است‬

 ‫که تاریخ پردرد و تنوع اقوام را در نظر بگیریم‪ ،‬کشور افغانستان به دلیل عقب افتادگی بارز اقتصادی و فرهنگی‬
‫تقریبا ً سه دهه جنگ مستمر و فقدان آموزش های دانشگاهی و همچنین قلب به مسایل سیاسی به ویژه طرح مسئله‬

‫مبارزه با تروریسم در سال های اخیر باعث شده است که فرهنگ کمتر مورد توجه قرار بگیرد‬ ‫‪.‬‬

‫به طور عمده کشور افغانستان از نظر ادیان به مسلمان‪ ،‬هندوها‪ ،‬سیک ها وگروه بسیار اندک یهودی‌تقسیم میشود‬ ‫‪.‬‬
‫فرهنگ اسالمی در کشور افغانستان به دو دسته تقسیم می شود اهل سنت و اهل تشیع که اکثریت مسلمانان کشور‬

‫افغانستان سنی مذهب می باشد‬ ‫‪.‬‬

‫طبق آمارها حدود ‪ ۹۲‬درصد مردم افغانستان مسلمانند‪ .‬از این رو بر اساس قانون اساسی‪ ،‬اسالم دین رسمی کشور‬

‫افغانستان است‬ ‫‪.‬‬

‫درصد از مسلمانان افغانی سنی و حنفی مذهب‪ ،‬حنفیان منسوب به ابوحنیفه و دارای مسلک ظاهر گرایانه است و ‪۷۰‬‬

‫در بیان آموزه‌های اسالمی صرفا ً متکی بر ظواهر قرآن و حدیث هستند‬ ‫‪.‬‬

‫عراق اولین خاستگاه مذهب شیعه‬

‫این مذهب در عراق پدید آمد و اولین خلفای عباسی آن را به عنوان مکتب فقهی انتخاب کردند‪ .‬ابتدا در عراق و‬
‫سوریه طرفداران فراوانی پیدا کرد و سپس به افغانستان‪ ،‬هند و آسیای مرکزی راه یافت‪ ۲۵ .‬درصد از مسلمانان‬

‫افغانستانی را شیعیان تشکیل می دهند‬ ‫‪.‬‬

‫شیعیان در مناطق مرکزی و شمال شرقی افغانستان زندگی می کنند‪ .‬شهر تاریخی بامیان مرکز شیعیان اثنی عشری‬
‫محسوب می شود‪ .‬اگرچه تشیع در میان قزلباشها‪ ،‬ترکمن ها‪ ،‬تاجیک ها و حتی پشتون ها و‬
 ‫‪.‬‬
‫پاره‌ای از سادات تورانی پیروانی دارد اما اکثر آنها از قوم هزاره هستند‬

‫در مناطق شمال شرقی‪ ،‬شیعیان هزاره های اسماعیلی هستند ولی از تعداد دقیق آن ها هیچ منبع موثقی در دست نیست‪.‬‬
‫در شهرها و به خصوص روستاهای افغانستان قبور فراوانی وجود دارد که منسوب به ائمه و فرزندان ایشان است که‬