Uloga krvi, krvni elementi

Dr Lejla Lepara

Krv
Krv je neprozirna, viskozna tečnost crvene boje sa složenim organskim i
anorganskim sastavom.
Ispunjava unutrašnji prostor kardiovaskularnog sistema.
8 % tjelesne mase
Volumen kod odrasle osobe od 70 kg = 5.5 L

Krv
Krv se sastoji od tečnog dijela (plazme) i uobličnih krvnih elemenata (stanica)
Stanični dio krvi čini oko 45%
Nestanični dio krvi (tečni dio) je krvna plazma, koji predstavlja rastvor
proteina, masti i pravi rastvor organskih i anorganskih supstanci.

Krv
Udio stanica u ukupnom volumenu krvi označava se kao hematokrit (Hct)
Hct kod muškaraca 41 do 51%
Hct kod žena 37 do 46%
0stali volumen krvi čini plazma
Hct pokazuje odnos izmežu obličenih krvnih elemenata i plazme
S obzirom da eritrociti čine oko 99% uobličenih elemenata krvi, vrijednost
hematokrita će zavisiti od ukupnog broja eritrocita u krvi i volumena pojedinačnog
eritrocita.

Krv
MCV- srednji stanični volumen eritrocita, mean corpuscular volume
MCV 83 – 99 fL (normociti)
Manje od 83 fL – mikrociti
Više od 99 fL - makrociti

Uloga krvi
Osnovna funkcija krvi je transportna, tj. vrši prijenos:
1. gasova od pluća do tkiva i od tkiva do pluća
2. hranjivih materija od mjesta apsorpcije do mjesta korištenja
3. razgradnih produkata od mjesta nastanka do mjesta eliminacije
4. hormona od mjesta proizvodnje do mjesta njihovog djelovanja u ciljnim tkivima

Uloga krvi
Respiratorna
Ekskrecijska
Regulacijska
Odbrambena

Krvna plazma
A) voda – 92%
Uloga: transport organskih i anorganskih molekula, formiranih elemenata i topline

Krvna plazma
B) proteini plazme – 7% (albumini, globulini, fibrinogen),
Albumini – 60% proteina plazme
Albumini za sebe vežu vodu i održavaju onkotski pritisak, regulišu prelazak vode iz
krvi u tkiva, imaju transportnu ulogu

Krvna plazma
Globulini – 35 % a složeni su od nekoliko podklasa:
Alfa i beta globulini – transportna uloga
Gama globulini (imunoglobulini) – odbrambena uloga (IgA, IgG, IgE, IgM, IgD)

Krvna plazma
Fibrinogen – 4%
Proces koagulacije – pod dejstvom enzima trombina prelazi u nerastvorljivi fibrin

Krvna plazma
+REGULATORNI PROTEINI
+ OSTALE TVARI (elektroliti, organski nutrijensi i organske tvari)
Elektroliti – Ca, Mg, Cl, Na, K, bikabonatni, sulfatni joni,....
Organski nutrijensi – lipidi, ugljikohidrat , aminokiseline
Organske tvari – urea, mokraćna kiselina, bilirubin,...

Krvni plazma
Kako se dobija?
- Odvajanjem uobličenih elemenata iz krvi u kojoj je spriječena koagulacija
dodavanjem antikoagulanasa

Krvni serum
Nastaje nakon zgrušavanja krvi i uklanjanja ugruška
Prozirna, žućkasta tečnost
Ne sadrži fibrinogen ni većinu drugih faktora zgrušavanja, tj. krvni serum je bez
fibrinogena i krvnih elemenata

Eritrociti
Crvena krvna zrnca
Bikonkavnog izgleda
Periferija gušća u odnosu na centralni dio
Nemaju organele
Citoplazma se sastoji iz Hb - hemoglobin
Hb daje crvenu boju, veže kisik i ugljen dioksid

Eritrociti
Životni vijek je 120 dana,a fogocitiraju ga makrofazi slezene, koštane srži i jetre
ili propadaju u krvnom sudu (fragmentacijom)
Mlada nezrela forma eritrocita je retikulocit

Eritrociti
Osnovne funkcije:
A) transport gasova
B) regulacija acidobazne ravnoteže

Eritrociti
Patološki oblici
1. sferociti – okrugli
2. akantociti – oblik čička
3. ovalociti – ovalni
4. kodociti – oblik mete
5. drepanociti - srpasti

Eritrociti
Poikilocitoza – različiti oblici eritrocita u perifernoj krvi
Anizocitoza – mikrociti i makrociti uz normalne eritrocite u perifernoj krvi

Eritropoezu usporava povećan broj eritrocita, a hipoksija je usporava

Faktori eritropeze su: Fe, vitB12, folna kiselina....

Leukociti
Bijela krvna zrnca
Krvne stanice odbrambenog sistema
Povećan broj leukocita naziva se leukocitoza, a može se javiti kod upalnih,
alergijskih, malignih oboljenja
Smanjen broj leukocita naziva se leukopenija, a javlja se kod različitih oboljenja
i poremećaja stvaranja leukocita

Leukociti
Jedro, organele, granule
Izlaze iz krvnih sudova i fagocitiraju uzročnike
Nastaju u koštanoj srži, slezeni i limfnom tkivu
Diferencijalna krvna slika (DKS) , udio pojedinih vrta leukocita u njihovom ukupnom
broju u perifernoj krvi

Leukociti
Na osnovu citoplazmatskih granula dijele se na: granulocite i agranulocite
Granulociti se prema afinitetu ka baznim ili kiselim bojama dijele na bazofile
(alergijske reakcije i tromboza), eozinofile (alergijska i parazitarna oboljenja) i
neutrofile ( rastu kod akutnih upala infektivnih oboljenja), a agranulociti na
limfocite (odbrana organizma, limfocitozu vežemo za virusne infekcije) i monocite
(fagocitiraju bakterije i odumrle stanice, monocitozu vežemo za hronične upale).

Trombociti
Krvne pločice
Nastaju u koštanoj srži
Žive 7 do 10 dana
Sudjeluju u procesu hemostaze i koagulacije krvi

Hvala na pažnji!