10. SINIF TARİH DERSİ I. DÖNEM I.

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI VE CEVAPLARI

HAZIRLAYAN: Yusuf ÖZKOLAY ☺

1. 11. Yüzyılda, Türklerin Anadolu’daki fetihlerini kolaylaştıran sebepler neler

olmuştur?
Bizansİmparatorluğu’nun zor durumda olması

Çağrı Bey’in Anadolu’ya bir keşif seferi düzenlemesi

Selçukluların sahip oldukları Türkmen gücü (Türkmenler çok iyi savaşçılardı)

Selçukluların hoşgörü sahibi olmaları

2. Bizans halkının Türk egemenliğini kolaylıkla benimsemelerinin nedenleri

nelerdir?
Nüfus ve İskan politikalarının uygulanması

Türklerin hoşgörülü olması

3. Anadolu’da ilk Türk beyliklerinin kurulmasını kolaylaştıran etkenler nelerdir?

Moğol istilaları

Malazgirt savaşı sonrasında önemli komutanlara kılıç hakkı tanınması(komutanlar fethettiği

topraklarda beylik kurabilecek)

Selçuklu devletinin siyasi ve askeri olarak zayıflaması

4. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde yapılan savaşlar hangileridir?

Pasinler Savaşı (1048 – Keşif); Pasinler Savaşı ile Türkler ilk kez Anadolu'yu keşfetti.Büyük Selçuklu
hükümdarı Çağrı Bey Anadolu'ya keşif amaçlı seferler düzenledi.Bizansa bu keşifler den rahatsız
olunca Bizans ile 1048 Pasinler Savaşı yapıldı. Bizansla yapılan Pasinler Savaşı ile Anadolu yakından
tanındı.

Malazgirt Savaşı (1071 – Kapı); Bizans ile Büyük Selçuklu Devleti arasında yapılan Malazgirt savaşı
ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı. Komutanlara Anadolu'da fethettikleri topraklar verildi ve
komutanlar buralarda beylikler kurdular. Anadolu'da ilk Türk beylikleri kuruldu. Böylece
Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı.

Miryakefalon Savaşı (1176 – Tapu); Anadolu Selçuklu Devleti ile Bizans arasında yapılan
Miryakefalon Savaşı ile de Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti. Bu savaştan sonra Batı
kaynakları Anadolu'dan "Türk'ün olduğu yer" anlamına gelen "Türkiye" diye  bahsetmeye başladı.
5. İlk Türk beyliklerinin belirgin özellikleri nelerdir?
Bu beyliklerin hepsi Malazgirt Savaşı'nın ardından Anadolu'nun fethedilmesi ile görevlendirilmiş
olan Türk komutanların aracılığı ile kurulmuşlardır.
Bizans'a ve Haçlılara karşı başarı ile mücadele etmişlerdir.
Anadolu'nun Türkleşmesinde oldukça büyük bir rol oynamışlardır.
Türk-İslam kültürünün ve medeniyetinin büyük ölçüde gelişmesinde önemli niteliğe sahip olan
katkılarda bulunmuşlardır.
Bu beylikler ilk olarak Anadolu'yu iskân edip, pek çok şehirler kurmuştur. Kurulmuş olan şehirlere
ve kasabalara ise Türkçe isimler vermişlerdir.
Bu beylikler kurucularının isimlerini almıştır.

6. Bizans’ın Haçlılarla olan ilişkisinin sonuçları neler olmuştur?

Bizans savaşlar sayesinde nefes alma fırsatı bulmuştur.

7. Türkiye Selçuklu Devleti’nde yaşanmış olan taht kavgalarının ana sebebi

nedir?
II. Kılıçarslan, ömrünün sonunda devleti 11 oğlu arasında paylaştırması

8. Türkiye Selçuklu Devleti’nde askeri teşkilatın unsurları nelerdir?

Türkiye Selçuklu Kara ordusunu Kapıkulu, Tımarlı Sipahi ve yardımcı kuvvetlerdir.

9. Hacip, Vezir, Naip, Pervane, Divan-ı Saltanat, Atabey ne demektir?

Hacip:halkla sultan arasındaki görüşmeleri sağlayan kişi.

Vezir:Osmanlı İmparatorluğu döneminde devletin bakanlık, valilik gibi yüksek görevlerinde bulunan
ve paşa sanını taşıyan kimselere verilen ad.

Naip: hükümdarla yönetilen bir ülkede, tahtta hükümdar olmadığı zamanlarda ya da hükümdarın
çocukluğu sırasında onun adına devleti yöneten kimse.

Pervaneci: Anadolu Selçuklu Devleti’nde mülk, iktâ ve arazi işlerinden sorumlu divanın
yöneticisidir.

Divan-ı Saltanat (Büyük Divan) : Anadolu Selçuklu devletinde çoğunlukla vezirin, ara sıra sultanın
başkanlık ettiği Büyük Divanda birazdan değineceğimiz istifa, arz, işraf, inşa divanlarının başkanları
ve pervane gibi görevliler üye olarak bulunurlardı.

Atabey:eski Türk devletlerinin kimilerinde, özellikle de Selçuklularda, şehzadelerin eğitimiyle ya da

bir eyaletin bağımsız olarak yönetimiyle görevlendirilmiş vezirlere verilen san.

10. Haçlı seferlerinin siyasi, ekonomik ve dini nedenleri nelerdir?

1. EKONOMİK SEBEPLER

∙ Fakir durumdaki Avrupa'nın Doğu'nun zenginliklerine ulaşmak istemesi

∙ Önemli ticaret yollarının kontrolünün (Özellikle Baharat Yolu" Türklerin elinde olması

∙ Bazı Derebeylerin daha fazla toprak ve zenginlik kazanarak güçlenmek istemesi

2. DİNİ SEBEPLER

∙ Müslümanların elindeki kutsal toprakları (Kudüs ve çevresi) almak istemeleri

∙ Papa ve kilisenin seferlere katılanlar için zafer ve cennet vaat etmesi

∙ Katolik Papa'nın Ortodoks kilisesini kontrolü altına almak istemesi ∙ Kulini tarikatının çalışmaları

3. SİYASİ SEBEPLER

∙ Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi

∙ Türklerin Anadolu, Suriye, Filistin ve Mısır'ı alarak Avrupa'yı tehdit eder duruma gelmesi

11. Haçlı seferlerinin siyasi, ekonomik, dini ve sosyokültürel sonuçları nelerdir?

1. DİNİ SONUÇLARI

∙ Kilise ve din adamlarına duyulan güven azaldı.

∙ Skolâstik düşünce zayıfladı. Bu ileride Rönesans ve Reform'a zemin hazırladı.

∙ Katolik-Ortodoks çatışması iyice şiddetlendi.

2. SİYASİ VE SOSYAL SONUÇLARI

∙ Bizans bir süre için de olsa nefes aldı. Batı Anadolu'daki topraklarını geri aldı.

∙ İznik ve Trabzon Rum İmparatorlukları ortaya çıktı.

∙ Seferlere katılan derebeyleri ya hayatlarını, ya da servetlerini kaybetti. Böylece Feodalite

zayıflamaya başladı.

3. EKONOMİK SONUÇLARI

∙ Akdeniz ticareti canlandı.

∙ Bu ticareti üstlenen İtalyan şehir devletleri ( Venedik, Ceneviz, Floransa v.b. ) zenginleşti ve
güçlendi.

12. Anadolu’nun Moğol istilasına açık durama gelmesinin nedenleri nelerdir ?

1-Harezmşah devletinin alınarak tampon bölgenin ortadan kaldırılması.
2-Oğuz göçlerinin toplumsal dengeyi bozması.
3-Çeçitli dini ve ekonomik nedenlerden dolayı ortaya çıkan babailer ve baba
İshak'ın çıkardığı ayaklanma.
4-Guyaseddin Keyhüsrev'in iyi bir yönetim sergileyememesi.
13. Anadolu’da Moğol istilası, hangi olayın ardından etkisini artırmıştır?
Sultan Baybarrs'ın moğolları Elbistan savaşında mağlup etmesi.
14. Tarih boyunca Anadolu’nun hangi özellikleri jeopolitik önemini artırmıştır?
3 kıtanın birbirine en çok yaklaştığı yer de bulunur

Önemli su yollarına göre durumu İşlek boğazlara sahiptir

İnsan yaşamına en uygun ılıman kuşakta yer alır.

Su kaynakları bakımından çevresine göre zengin ve stratejik öneme sahiptir.

Zengin bir tarihi mirasa sahiptir. Etnik zenginliğe sahiptir.

Tarım arazileri geniş ve verimli, tarımsal ürün çeşitliliği yüksek bir ülkedir

Önemli ticaret ve ulaşım yollarının geçiş ve kesişim bölgesinde yer alır.

15. Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla ilgi farklı görüşlerin ortaya çıkmasının

nedenleri nelerdir?
Ana Neden: Türkler o dönemde göçebe bir yaşan tarzına sahip oldukları için o
döneme dair çok az yazılı kaynak vardır.
Çünkü tarihçiler aynı olayı farklı şekilde yorumlayabilmektedirler.

Kimi tarihçi bazı gelişmeleri devletin kurulmasında yeterli görürken kimisi ise farklı olayların
oluşması ve durumların gelişmesini kabul etmektedir.

16. Osmanlı Devleti’nin kısa sürede kurulup gelişmesine etki eden faktörler
nelerdir?
● Coğrafi Konumun Özelliği
● Doğu Roma’nın (Bizans’ın) Durumu
● Komşu Beyliklerle İlişkiler
● Avrupa’daki Yüzyıl Savaşları
● Osmanoğulları Ailesinin Özelliği
● Osmanlı Egemenliğinin Bölünmemesi
● Osmanlı Devlet Teşkilatının Durumu
● Osmanlı Ordusunun Durumu
● Osmanlıların İskan (Yerleştirme) Siyaseti
● Osmanlıların Tımar Uygulaması
● Fethedilen Bölgelerde Halka İyi Davranılması
● Fethedilen Toprakların Paylaşılması ve Yönetilmesi
● Gaza ve Cihat Anlayışı
● Anadolu ve Balkanlarda Siyasi Birliğin Olmaması
17. Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki beylikler yerine Bizans’la mücadeleyi
tercih etmesinin nedenleri nelerdir?
 O dönemde diğer beyliklerden güçsüz olması ve beylikleri karşısına alnak yerine
nispeten daha güçsüz olan bizans ile savaşa girerek diğer devleri arakasına
alması.
Kendi milletinden olan beylikler yerine gaza ve cihad anlayışını sürdürmesi.

18. Osmanlı’nın İznik’i almak istemesi hangi savaşlara neden olmuştur?

Palekanon (Maltepe) savaşı

19. Osmanlı’nın Rumeli’ye geçişinde etkili olan olaylar nelerdir?

Çimpe kalesinin yapılan yardım karşılığında alınması

Bu bölgede Osmanlı’ya karşı çıkabilecek kadar güçlü bir devlet olmaması

Bizans’taki taht kavgaları

20. Osmanlı’nın uyguladığı iskân siyasetinin kazanımları neler olmuştur?

1. İskan politikası uygulanan toprak kalıcı olmak kaydıyla ele geçirilmiş olur.
2. İskan edilen yere yerleştirilen halk sayesinde kültür korunmuş olur.
3. Devletin sınırları genişler.
4. Ekonomik anlamda olumlu bir katkı sağlanır. 
5. Devletin toprak bütünlüğü korunmuş ve güvene alınmış olur.

21. Osmanlı tarihinin dönemlerini tarihlerini de belirterek yazınız.

1299 – 1453 yılları arasında Kuruluş Dönemi

1453 – 1579 yılları arasında Yükselme Dönemi

1579 – 1699 yılları arasında Duraklama Dönemi

1699 – 1792 yılları arasında Gerileme Dönemi

1792 – 1922 yılları arasında Dağılma Dönemi