BAYANING PILI

GA PIN
M O

Kilalanin ang ilan sa mga Pilipinong nagpamalas ng

angking tapang at pagmamahal para sa Inang Bayan.
Lapu-Lapu Si Lapulapu o Lapu-Lapu ay ang datu ng Mactan, Cebu
sa makasaysayang Labanan sa Mactan noong Abril
1571. Bunga ito ng pagtanggi ng datu sa pagdating ng
manlalakbay at konkistador para sa Espanya na si
Ferdinand Magellan. Natalo ni Lapu-Lapu at kanyang
mga mandirigma ang grupo ni Magellan na may mga
baril at baluti (o armor), gamit lamang ang mga pana at
sibat. Dahil sa pambihirang tagumpay na ito, apat na
dekada pa bago nabalik ang mga kolonisador sa
Pilipinas. Kaya naman, tinaguriang kauna-unahang
bayaning Pilipino si Lapu-Lapu.

SANGGUNIAN: Ruaya, Rhobie Alburo. “Interesting Facts about the Philippines' First Hero and
the Battle That He Led to Victory.” Cebu Daily News, 28 Apr. 2020,
cebudailynews.inquirer.net/305850/interesting-facts-about-the-philippines-first-hero-and-the-
battle-that-he-led-to-victory. Accessed 11 Feb. 2021.
Si Diego Silang ay isa sa mga lider ng himagsikan sa

iego Silang
D
Hilagang Luzon noong panahon ng Kastila. Ipinaglaban
niya ang pagtutol sa pagbubuwis at pang-aabuso ng
mga mananakop sa Ilocos. Napatalsik ng kaniyang
grupo ang mga Kastilang opisyal noong 1762 at naiupo
sa puwesto ang mga mamamayan. Sa kabila ito,
namatay siya sa kamay ng ilang mga kaibigang
kinasabwat ng mga prayle para sa kanyang
asasinasyon. Upang ipaghiganti siya at ipagpatuloy ang
kanilang laban, bumuuo ng sariling hukbo ang asawa
niyang si Gabriela at naging bahagi rin ng rebolusyon
para sa kalayaan ng bansa.

SANGGUNIAN: “Silang, Gabriela (1731–1763).” Encyclopedia.com, Cengage,

www.encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/silang-
gabriela-1731-1763. Accessed 11 Feb. 2021.
 Marcelo H. del Pilar
Si Marcelo Del Pilar ay isang repormistang manunulat ng Kilusang
Propaganda noong panahon ng pananakop ng Kastila. Isinulong niya at
ng mga kasamahan ang karapatan para mga Pilipino at representasyon
sa pamahalaan ng Espanya. Nilantad rin niya ang pang-aabuso ng mga
prayle sa pagtatanghal ng mga satirikong tula at paglathala ng
protestang bersyon ng mga dasal. Gamit ang pangalang Plaridel, naging
patnugot at manunulat siya ng mga progresibong pahayagan gaya ng
Diyaryong Tagalog at La Solidaridad. Dahil dito, kinikilala si Del Pilar
bilang Ama ng Peryodismong Pilipino (Father of Philippine Journalism).

SANGGUNIAN: “Museo Ni Marcelo H. Del Pilar.” National Historical Commission of the Philippines, nhcp.gov.ph/museums/marcelo-h-del-pilar-historical-landmark. Accessed 11 Feb. 2021.
Melchora Aquino
Si Melchora Aquino ang tinaguriang Ina ng Rebolusyong Pilipino
noong panahon ng Kastila. Nasa edad 84 na siya nang sumiklab
ang himagsikan at nagpasya siyang suportahan ang Katipunan.
Kaya naman, nakilala siya sa bansag na “Tandang Sora.”
Kinupkop at pinakain niya ang mga rebolusyonero at inaruga ang
mga sugatan hanggang sa gumaling sila. Nang ikulong siya ng
mga awtoridad, hindi siya nagbunyag ng anumang impormasyon
tungkol sa Katipunan. Bago siya ipinatapon sa Guam bilang
parusa, sinabi rin niya na kung mayroon man siyang siyam buhay,
iaalay niya ang lahat ng ito para sa kanyang bayan.

SANGGUNIAN: Philippine Daily Inquirier. “In The Know: Melchora Aquino.” Inquirer.Net, 5 Feb. 2012, newsinfo.inquirer.net/122695/in-the-know-melchora-aquino. Date Accessed: 11 Feb. 2021.
 ilio Jacinto
Si Emilio Jacinto ay isa sa mga magigiting na

Em Heneral ng Katipunan at kinilalang "Utak ng

Himagsikan." Sumapi siya sa Katipunan sa edad na
20 at naging pangunahing kalihim at kanang kamay
ng Supremo. Patnugot rin siya ng pahayagan ng
Katipunan na "Kalayaan," kung saan ginamit niya sa
panulat ang alyas na "Dimas-Ilaw." Ilan sa mga
mahahalagang akda niya ang "Kartilya ng
Katipunan" at “Mga Aral ng Katipunan ng mga
A.N.B,” na pangunahing gabay ng mga kasapi sa
kilusan. Sinulat din niya ang koleksyon ng mga
sanaysay na "Liwanag at Dilim," na tumatalakay sa
diwang ipinaglalaban ng rebolusyon.

SANGGUNIAN: Jacinto, Emilio. (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila:
National Commission for Culture and the Arts. Retrieved from
https://philippineculturaleducation.com.ph/jacinto-emilio/.Date Accessed: 11 Feb. 2021.
Doktor, manunulat, at repormista - ito ang ilan sa
pagkakakilala natin sa Pambansang Bayaning si Jose Rizal. Sa
kabila ng pagsulong niya ng mapayapang reporma noong Jose Rizal
panahon ng Kastila, naging inspirasyon siya at mga akda niya
ng rebolusyon para sa kalayaan ng Pilipinas. Pinakamahalaga
dito ang “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo,” mga
nobelang naglantad ng mapang-abusong pamamalakad ng
mga dayuhan. Isa rin siya sa mga lider ng Kilusang
Propaganda at tagapagtatag ng La Liga Filipina. Nang
sumiklab ang himagsikan noong 1896, idiniin siya na
nakibahagi dito at saka hinatulan ng kamatayan. Sa gabi bago
siya barilin sa Bagumbayan, isinulat niya ang kanyang huling
akda, ang tulang “Mi Ultimo Adios” o “Ang Huling Paalam.”

SANGGUNIAN: “José Rizal.” Edited by Michael Ray, Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica,
Inc., www.britannica.com/biography/Jose-Rizal. Date Accessed: 11 Feb. 2021.
 Ang hindi marunong
lumingon sa pinanggalingan
ay hindi makararating sa
paroroonan.
Jose Rizal