PANITIKAN SA

PANAHON NG
KILUSANG
PROPAGANDA
"Ang dating diwa ng mga Pilipino na maka-relihiyon
ay napalitan na ng diwang makabayan."
ANG
KILUSANG
PROPAGANDA
BInubuo ng pangkat ng mga intelektwal :
Jose Rizal
Marcel H. Del Pilar
Graciano Lopez Jaena
Mariano Ponce
Jose Ma. Panganiban
Pedro Paterno
Atbp .
KALIGIRANG KAS AYS AYAN:

Tatlong paring martir noong Pebrero 17,

1872.
Diwang liberalism sa pamamagitang ng
pagbubukas ng Pilipinas sa pandaigdigang
kalakalan.
Ang pagkakadala sa kapuluan sa liberal na
lider na si Gob . Carlos Maria de la Torre .
KILUSANG
PROPAGANDA
Isang mapayapang kilusan tungo sa
pagbabago gamit ang panulat .

LA SOLIDARIDAD - Opisyal na pahayagan ng Kilusang

Propaganda sa wikang Espanyol.

LA LIGA FILIPINA - Samahang itinatag ni Jose Rizal noong

Hulyo 3, 1892 sa pagpapatuloy ng kanilang minimithing
reporma sa Pilipinas..
LAYUNIN NG KILUSANG
PROPAGANDA:
Magkaroon ng pantay - pantay na pagtingin sa mga Pilipino a t Kastila sa ilalim
ng batas .
Gawing lalawigan ng Espanya ang Pilipinas. Panunumbalik ng kinatawang
Pilipino sa Kortes ng Espanya .
Pagkakaroon ng sekularisasyon ng mga parokya sa Katipunan .
Pagkakaroon ng kalayaan sa pamamahayag , pananalita , pagpupulong o
pagtitipon a t pagpapahayag ng kanilang mga hinaing.
ANG TATSULOK NG
KILUSANG PROPAGANDA:

Binubuo nila:
1. Jose Rizal
2. Marcel H. Del Pilar
3. Graciano Lopez Jaena
 Buong pangalan: J ose Prot acio
Rizal M ercado Alonzo y Realonda
Ipinanganak noong ikaw -19 ng
Hunyo, 1861 sa Calamba Laguna.
Pinatay sa Bagumbayan noong ika -
3 0 ng Disyembre . 1896.
Tinuturing na Pambansang Bayani
ng Pilipinas.
Ginamit ang sagisag na Laong-laan
(Amor Pat rio) at Dimasalang
(Masonry) bilang sagisag na
panulat .
DR. J o s e R i z a l
Nagt at ag ng La Liga Filipina .
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

1.NOLI ME TANGERE (Huwag Mo Akong

Salingin)
Ito ang kaunahan at walang kamatayang nobela na
nagpasigla nang malaki sa Kilusang Propaganda at
siyang nagbigay-daan sa himagsikan laban sa
Espanya.
Ang nobelang ay ito ay tungkol sa mga abuso na
ginagawa ng mga pari't prayle sa simbahan.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

2.EL FILIBUSTERISMO (Ang Paghahari

Ng Kasakiman)
Buong pusong inalay ni Dr. Jose Rizal ang sulating
ito sa tatlong paring martir, na lalong kilala sa
bansag na GOMBURZA.
Tulad ng "Noli Me Tangere", ang may-akda ay dumanas
ng hirap habang isinusulat ito.

3.MI ULTIOMO ADIOS (Ang Huling

Paalam)
Huling tulang isinulat ni Rizal sa Fort Santiago na
kaniyang sinilid sa kusinilyang-dealkohol na
nagsasaad ng kaniyang marubdob na pag-ibig sa bayan
at kapwa.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

4.SOBRE LA INDOLENCIA DE LOS

FILIPINOS (Katamaran Ng Mga
Pilipino)
Isang sanyasay na tumatalaky at sumusuri ng mga
dahilan ng palasak na sabing ang mga Pilipino ay
tamad.
Ngunit itinalakay ni Rizal na ang katamaran ng mga
Pilipino ay bunga ng diskriminasyon at pang-aabuso
sa mga Pilipino.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

5.FILIPINAS DENTRO DE CIEN ANOS (Ang

Pilipinas Makalipas Ang Isang Siglo)
Ito ay sanaysay na nagpapahiwatig na ang panahon ng
interes ng Europa ay mababawasan, samantala ang
impluwensya ng Estados Unidos ay mararamdaman.
Hula ni Rizal, "Kung may sasakop muli sa Pilipinas,
walang iba kundi ang Estados Unidos."
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

6.A LA JUVENTUD FILIPINO (Sa

Kabataang Pilipino)
Tulang inihandog ni Rizal sa mga kabataang
Pilipinong nag-aaral sa Pamantasan ng Santo Tomas.
Nakapaloob sa tulang ito na ang mga Kabataang
Pilipino ang bida, matatalino at napaka-henyo. Sa
pamamagitan ng edukasyon, kaya nilang hulmahin ang
kanilang kinabukasan.

7.EL CONSUEJO DE LOS DIOSES (Ang

Konseho Ng Mga Diyos)
Ito ay isang dulang patalinghagang nagpapahayag ng
paghanaga kay Cervantes.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

8. JUNTO AL PASIG (Sa Tabi ng Pasig)

Dulang isinulat nio rizal at itinanghal noong
Disyembre 8, 1880 sa Ateneo bilang parangal sa
Kapistahan ng Birhen Imakulada.

9.ME PIDEN VERSOS (Hinilingan Nila

Ako ng Tula)
Sinulat niya ito dahil siya ay pinatutula at
inaalala ang kanyang pagkabata.

10.A LAS FLORES DE HEIDELBERG (Sa

Mga Bulaklak ng Heidelberg)
Sinulat niya ito dahil sa pananabik na makabalik sa
Calamba.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

11.NOTAS A LA OBRA SUCESOS DE LAS

ISLAS FILIPINAS POR EL DR. ANTONIO
DE MORGA (Mga Tala Sa Akdang
Pangyayari Sa Pilipinas Ni Dr.
Antonio De Morga)
Isa sa mga unang libro tungkol sa kasaysayan ng
Pilipinas.
Ito ay isang sanysay na nagpapahiwatig ng mga
pangyayari sa loob at labas ng bansa mula 1493
hanggang 1603, at sa kasaysayan ng Pilipinas mula
1565.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

12.P. JACINTO: MEMORIAS DE UN

ESTUDIANTE DE MANILA (P. Jacinto:
Mga Gunita Ng Isang Estudyante Sa
Manila)
Aklat kung saan tinipon ni Rizal ang ala-ala
ng kanyang pinagdaanan sa buhay gamit ang
sagisag na P. Jacinto.
 MGA AKDA NI DR. JOSE RIZAL:

13.DIARYO DE VIAJE DE MORTE AMERIKA

(Talaarawan ng Paglalakbay Sa
Hilagang Amerika)
Nakasaad dito ang mga pangyayaring naranasan
ni Rizal sa kanyang paglalakbay patungong
Hilagang Amerika.
 Kilala sa kanyang sagisag panulat
na:
PLARIDEL
PUPDOH
P I P I N G D I L AT
D O L O R E S M A N A PAT
SILING L A B U Y O
Noong Agosto 1, 1882, isa siya sa
nagt at ag ng "Diyaryong Tagalog"
na pinaglathalaan niya ng mga puna
a t pansin sa hindi mabuting
M A RC E LO H. pamamalakad ng pamahalaang
Kastila.
D E L PILAR
 MGA AKDA NI MARCELO H. DEL PILAR:

1. CAIINGAT KAYO
Librong ikinalat ni Del Pilar na nagtatanggol
sa isang akda ni Rizal na Noli Me Tangere.

2. DASALAN AT TOCSOHAN
Isang parodying gumagagad sa nilalaman ng
Aklat Dasalan.

3.LA SOBERANIA MONACAL EN FILIPINAS

Sanaysay na tumuligsa sa mga prayle at
nagpapalayas sa mga ito upang mawala ang mga
hadlang sa kaunlaran at kaligayahan ng
Pilipinas.
 MGA AKDA NI MARCELO H. DEL PILAR:

4. ANG CADAQUILAAN NG DIYOS

Isang hawig ng katesismo subalit pagtutya
laban sa mga prayle.

5.SAGOT NG ESPANYA SA HIBIK NANG

PILIPINAS
Patungkol sa pagtutuligsa sa pang-aabuso sa
mga prayle.

6.LA FRAILOCRACIA FILIPINA

Naisapubliko sa ilalim ng kanyang sagisag na
Plaridel. Ito ay patungkol sa mga prayleng
namumuno.
 Lider ng Kilusang Repormist a ,
manunulat , peryodista a t orador .
Itinuring na isa sa pinakadakilang
henyo ng Pilipinas.
Nakasulat ng may 1 0 0 na
talumpati.
It inat ag at pinamat nugan ang La
Solidaridad noong 1889.
Tinaw ag na Demost henes ( kilala at
magaling na Griyegong
mananalumpoati ) ng Pilipinas.
GRACIANO LO P E Z
JAENA
 MGA AKDA NI GRACIANO LOPEZ JAENA:

1. FRAY BOTOD
Tungkol sa Prayleng Espanyol na dumating sa
Pilipinas at ginamit ang relihiyon sa
pagmamalabis sa iba.

2.LA HIJA DEL FRAILE (Ang Anak Ng

Prayle)
Ang akda na ito ay tungkol sa maling
pamamalakad ng pamahalaang Espanya at maling
sistema ng edukasyon.
 MGA AKDA NI GRACIANO LOPEZ JAENA:

3.SA MGA PILIPINO

Isang talumpating naglalayong mapabuti ang
kalagayan ng Pilipino na malaya, maunlad at
naipagtatanggol at natatamas ang kanilang
karapatan.

4.EN HONOR DE LOS FILIPINAS (Ang

Dangal Ng Pilipinas)
Talumpating nagbibigay pugay at nagbubunyi sa
tatlong Pilipinong nagkamit ng gantimpala sa
Eksposisyon sa Paris noong Mayo 6, 1889, na
sina: Juan Luna, Felix Resureccion Hidalgo at
Joaquin Pardo de Tavera.
 MGA AKDA NI GRACIANO LOPEZ JAENA:

5. MGA KAHIRAPAN SA PILIPINAS

Ito ay tumutuligsa sa maling pamamalakad sa
pamahalaan at sa maling sistema ng edukasyon sa
Pilipinas.
6.EN HONOR DEL PRESIDENTE DELA
ASSOSACION HISPANO FILIPINO
Binigyang papuri ni Lopez-Jaena si Heneral
Morayta sa pantay-pantay na pamamalakad sa mga
pinamumunuan.

7. ANG LAHAT AY PANDARAYA

Ito ay isang nobelang nang-uuyam sa kayabangan
at kalahayan ng ginagawa ng mga prayle. Hinggil
din ito sa isang mayamang Pilipina.
I BA PANG
MGA
PROPAGANDI STA
 Isang parmasyotikong dinakip a t
ipinatapon ng mga Kastila sa
Espanya.
Sumanib siya sa Kilusang
Propaganda a t nag - ambag ng
kaniyang sinulat sa La Solidaridad.
Ang paksa ng kanyang mga akda ay
patungkol sa:
Kaugaliang Pilipino
Pagtuligsa sa pamamalakad ng
ANTONIO LU N A mga Kastila
 MGA AKDA NI ANTONIO LUNA:

1.NOCHE BUENA
Ito ay naglalarawan sa kasiyahan nila habang
nagtitipon-tipon ang mga kaanak kapag may
okasayon.
Dito ipinapakita ang tunay na buhay ng mga
Pilipino.
Ito ang paraan ng pagsasalu-salo ng mga
pamilya na nagaganap tuwing bisperas o gabi
bago sumapit ang pinakaaraw ng pasko.
Naghahanda sila ng mga natatanging pagkain na
madalas nilang ihahain kapag may mahalagang
pagtitipon.
 MGA AKDA NI ANTONIO LUNA:

2.SE DIVIERTEN (Naglilibang Sila)

Isang pagpuna sa sayaw ng mga Kastila na
halos magkadikit ang mga katawan ng
nagsasayaw.

3.LA TERTULIA FILIPINA (Sa Piging Ng

Mga Pilipino)
Naglalahad ng ito ng mga kaugaliang Pilipino
na ipinalalagay niyang lalong mabuti kaysa
sa kaugalian ng mga Espanyol.
 MGA AKDA NI ANTONIO LUNA:

4. POR MADRID
Tumutuligsa sa mga Kastilang nagsasabing ang
Pilipinas ay lalawigan ng Espanya ngunit
ipinalalagay na banyaga kapag sinisingilan ng
selyo.

5.LA CASA DE HUESPEDES (Ang

Pangaserahan)
Naglalarawan ng isang pangaserahan na ang
kasera'y naghahanap ng mangangasera hindi
upang kumita, kundi upang maihanap ng
mapapangasawa ang kaniyang anak.
 MGA AKDA NI ANTONIO LUNA:

6.IMPRESIONES
Ito'y isang paglalarawan ng ibayong
kahirapang dinaranas ng isang mag-aaral na
naulil
 Isa sa mga lider ng Kilusang
Propaganda a t kaibigang matalik si
Rizal.
Kapanganakan: Marso 23, 1863 sa
Baliuag, Bulacan
M ga M agulang: Mar iano Ponce Sr .
a t Maria Collantes
Bachiller en artes sa Colegio de San
Juan de Letran noong 1885 a t
kumuha ng medisina sa Universidad
MARIANO P O N C E de Santo Tomas.
 Siya ay naging tagapamahalang
patnugot , mananalambuhay , a t
mananaliksik ng Kilusang
Propaganda .
Ang kanyang sagisag panulat ay:
TIKBALANG
KALIPULAKO
NANING
Nakasulat ng mga akdang
pampanit ikan sa t at long wika
MARIANO P O N C E (Kastila, Tagalog a t Ingles)
 Tanyag na kaanib ng mga
propagandist a sa Espanya at
mahalagang katu - katulong nina
Jose Rizal, Marcelo H. Del Pilar a t
Graciano Lopez Jaena.

MARIANO P O N C E
 MGA AKDA NI MARIANO PONCE:

1. MGA ALAMAT NG BULAKAN

Naglalaman ng mga alamat at kwentong-bayan ng
kaniyang bayang sinilangan.

2. PAGPUGOT KAY LONGINO

Isang dulang Tagalog na itinanghal sa liwasan
ng Malolos, Bulakan.

3. SOBRE FILIPINAS
Naglalaman ito tungkol sa iba't-ibang
ideolismo para sa kalayaan ng bansa.
 MGA AKDA NI MARIANO PONCE:

4.ANG MGA PILIPINO SA INDO-TSINA

Tumutukoy ito sa mga sundalong Pilipino na
naiwan sa digmaan sa tsina.
 Isa sa mga Pilipinong Propagandista
sa Espanya.
Siya ay tinaguriang taga -
pamagit an sa mga Kast ila at
Pilipino upang makamit ang
mapayapang pakikitungo sa mga
Kastila.
Kilala rin siya bilang isang iskolar,
dramateryo , mananaliksik a t
nobelista ng Kilusang Propaganda .
P E D R O PAT E R N O
 MGA AKDA NI PEDRO PATERNO:

1. NINAY
Kauna-unahang nobelang panlipunan na orihinal
na nasulat sa wikang Kastila na akda ng isang
Pilipino.

2. SAMPAGUITA Y POESIAS VARIAS (Mga

Sampaguita at Sarisaring Tula)
Kalipunan ng mga tula na nalathala sa Europa
noong 1880, at nakalimang ulit ng paglimbag
noong 1885.
 MGA AKDA NI PEDRO PATERNO:

3.EL CRISTIANISMO Y LA ANTIGUA

CIVILIZATION TAGALA
Nagsasaad ng impluwensya ng Kristiyanismo sa
kabihasnan at kalinangan ng mga Tagalog.

4.LA CIVILIZATION TAGALA, EL ALMA

FILIPINOS AT LOAS ITAS
Ito ang pananaliksik na naglalahad na tayong
mga Pilipino ay katutubong kultura.

5.A MI MADRE (Sa Aking Ina)

Tulang nagpapahayag ng kalungkutan kung wala
ang ina at ito'y kanyang hinahanap-hanap.
 Sa ilalim ng sagisag na JOMAPA
naitago niya ang kanyang tunay na
pangalan.

Kilala sa pagkakaroon ng M emoria

"

Fot ograf ica

"

J O S E MA.
PANG ANIBAN
MGA AKDA NI JOSE MA. PANGANIBAN:

1.ANG LUPANG TINUBUAN

2.SA AKING BUHAY
3.SU PLAN DE ESTUDIO
4.EL PENSAMIENTO
Nagtagumpay ba ang Kilusang
Propaganda laban sa mga
Kastila?
Hindi sila nagtagumpay sapagkat walang nakinig na mga
Pilipino sa kanila sa takot na sila ay tuligsain ng mga
Kastila.
SALAMAT S A PAKIKINIG!