PANAHON NG

PAGBABAGONG
ISIP
KALIGIRANG
KASAYSAYA
N
• Tatlong paring martir noong
Pebrero 17, 1872.
• Diwang liberalismo sa pamamagitan
ng pagbubukas ng Pilipinas sa
pandaigdigang kalakalan.
• Ang pagkakadala sa kapuluan sa
liberal na lider na si Jose Ma. De la
Torre.
ANG KILUSANG
PROPAGANDA
Binubuo ng pangkat ng mga intelektwal:
•Jose Rizal
•Marcelo H. del Pilar
•Graciano Lopez Jaena
•Mariano Ponce
•Jose Ma. Panganiban
•Pedro Paterno atbp.
 LAYUNIN NG KILUSANG
ITO:
• Magkaroon ng pantay-pantay na
pagtingin sa mga Pilipino at Kastila sa
ilalim ng batas.
• Gawing lalawigan ng Espanya ang
Pilipinas.
•Panumbalikin ang pagkakaroon ng
kinatawang Pilipino sa Kortes ng
Espanya.
•Gawing mga Pilipino ang mga kura
paroko.
•Ibigay ang kalayaan ng mga
Pilipino sa pamamahayag,
pananalita, pagtitipon o
pagpupulong, at pagpapahayag
ng kanilang mga karaingan.
MGA TALUKTOK NG
PROPAGANDA
 JOSE RIZAL

MARCELO H. DEL
PILAR

GRACIANO LOPEZ JAENA

JOSE
RIZAL
•Ginamit ang sagisag na
Laong-laan at Dimasalang
bilang sagisag panulat.
MGA AKDA
1. NOLI ME
TANGERE
•Ito ang kaunahan at walang
kamatayang nobela na nagpasigla
nang malaki sa Kilusang
Propaganda at siyang nagbigay-
daan sa himagsikan laban sa
Espanya.
2. EL
FILIBUSTERISMO
•Karugtong ng Noli.
•Naglalantad sa mga kabulukan ng
pamahalaan, kasama rito ang
katulong ngunit higit na
makapangyarihan, ang simbahan.
3. MI ULTIMO
ADIOS
•Ipinalagay ng marami na ang
tulang ito ay maihahanay sa lalong
pinakadakilang tula sa daigdig.
4. SOBRE LA INDOLENCIA
DE LOS FILIPINOS

•Hinggil sa kasamaan ng
mga Pilipino.
5. FILIPINAS DENTRO DE CIEN
ANOS
•“ANG PILIPNAS SA LOOB NG SANDAANG TAON”
• Ito ay sanaysay na nagpapahiwatig na ang
panahon ng interes ng Europa ay mababawasan
, samantalang ang impluwensya ng Estados
Unidos mararamdaman.
• Hula ni Rizal, “kung may sasakop muli sa
Pilipinas, walang iba kundi ang Estdos unidos.
6. A LA JUVENTUD FILIPINO
• “SA KABATAANG PILIPINO”
• Isang tula na inihandog niya sa mga
kabtaang Pilipinong nag- aaral sa
Pamantasan ng Santo Tomas.
7. EL CONSUEJO DE LOS
DIOSES
•“ANG KAPULUNAGN NG MGA
BATHALA”
• Ito ay isang dulang patalinghagang
nagpapahayag ng paghanga kay
Cervantes.
8. JUNTO PASIG
•“SA TABI NG PASIG”
•Isinulat niya ito nung siya ay
14 taong gulang.
9. ME PIDEN
VERSOS
• “HINILINGAN NILA AKO NG TULA”
(1882) – “A LAS FLORES DE HEIDELBERG”
(1882)
• Ang dalawang tulang ito nagpapahayag ng mga
di pangkaraniwang kalaliman ng damdamin.
10. NOTAS A LA OBRA SUCESOS DE
LAS ISLAS FILIPINAS POR EL DR.
ANTONIO DE MORGA
•“MGA TALA SA AKDANG
PANGYAYARI SA PILIPINAS NI DR.
ANTONIO DE MORGA”
 11. P. JACINTO: MEMORIAS
DE UN ESTUDIANTE DE
MANILA

•“P. JACINTO: MGA GUNITA

NG ISANG ESTUDYANTE SA
MANILA”
 12. DIARYO DE VIAJE DE
NORTE
AMERIKA

•“TALAARAWAN NG
PAGLALAKBAY SA HILAGANG
AMERIKA”
MARCELO H. DEL PILAR
Kilala sa kanyang sagisag
panulat na:
•PLARIDEL
•PUPDOH
•PIPING DILAT
•DOLORES MANAPAT
•SILING LABUYO
•Itinatag ang “diyaryong
tagalog” noong 1882, na
pinaglathalaan niya ng mga puna
at pansin sa hindi mabuting
pamamalakad ng pamahalaang
Kastila.
• Nang dumating siya sa Espanya ay
hinalinhan niya si Jaena bilang
patnugot ng La Solidaridad na
naging tagapamansag ng mga banal
na mithiin na ikapagkakaroon ng
mga kaluwagan sa pamahalaan ng
mga Pilipino.
MGA AKDA:
1. PAG-IBIG SA TINUBUANG LUPA -
salin sa sa tulang “amor patrio” ni
Rizal na napalathala noong Agosto
20, 1882 sa “Diaryong Tagalog”.
2. KAIINGAT KAYO – ito ay
isang pabiro at pauyang
tuligsa sa tugon ni P. Jose
Rodriguez sa Noli ni Rizal;
inilathala sa Barcelona noong
1888.
3. DASALAN AT TOCSOHAN
– akdang hawig sa
katesismo subalit pagtuya
laban sa mga prayle na
inilantad sa Barcelona,
1888.
“Amain namin sumaconvento ka, sumpain
ang ngalan mo malayo sa amin ang
kasakiman mo, quitlin ang liig mo dito sa
lupa para nang sa langit. Saulan mo cami
ngayon nang aming kaning iyong inarao-
arao at patawarin momkami sa iyong pag-
ungal para nang taua kung kami’y
nacucualtahan, at huwag mo kaming
ipahintulot sa inyong manunukso at iadya
mo kami sa masama mong dila. Amen
4. ANG CADAQUILAAN NG
DIYOS – isang hawig katesismo
subalit pagtuya laban sa mga
prayle na inilathala sa
Barcelona. Nagtataglay ng
Pilosopiya sa kapangyarihan ng
Poong Lumikha,
pagpapahalaga, at pag-ibig sa
kalikasan.
6. DUPLUHAN…DALIT…MGA
BUGTONG – ito’y katipunan ng
maiiksing tula atpang-aapi ng
mga prayle sa Pilipinas.
7.LA SOBERANA EN FEILIPINAS –
isang sanaysay na tungkol sa mga
katiwalian at di makatarungang
ginawa ng mga prayle sa mga Pilipino.
8. POR TELEPONO
9.PASIONG DAPAT IPAG-ALAB NG
PUSO NG TAONG BABASA
GRACIANO LOPEZ JAENA
• Siya ay nakagawa ng may 100
pananalumpati na magpahanggang
ngayon ay binabasa ng mga
makabagong Pilipino na tinitipon at
inililimbag sa imprenta ni Remegio
Garcia, dating may=ari ng tindahan
ng aklat, “Manila Flatica.”
MGA AKDA:
1. ANG FRAY BOTOD – tinuligsa
ang mga Prayle na masiba,
ambisyoso at immoral ang
pagkatao.
2. LA HIJA DEL PRAILE at ang
EVERYTHING IS HAMBUG - Ito
ay ipinaliwanag ni Jaena ang
mga kapahamakan at kabiguan
kung mapakasal sa isang
Kastila.
3. SA MGA PILIPINO – isang
talumpati na ang layunin
mapabuti ang kalagayan ng
mga Pilipino. Malaya,
maunlad, at may karapatan.
4. TALUMPATING
PAGGUNITA KAY KOLUMBUS
– noong ika-391 anibersaryo
sa pagkakatukals ng
Amerika
na binigkas niya sa teatro ng
Madrid.
5. EN HONOR DEL
PRESIDENTE MORAYTA DELA
ASUNCION HISPANO PILIPINO
– pinuri ni Jaena si Hen.
Morayta sa pagpapantay-
pantay niya sa mga tao.
7. EN HONOR DE LOS ARTISTAS
LUNA Y RESURRECCION HIDALGO –
matapat na papuri sa kanilang mga
iginuhit na mga larawan ng mga
kalagayan ng mag Pilipino sa kamay
ng mga
Kastila.
7. AMOR A ESPANA O ALAS
JOVENAS DE MALOLOS (Pag-
ibig ng Espanya sa mga
kababaihan ng Malolos). Pag-
aral sa mga Kastila ng mga babae
na ang guro ay Gobernador ng
lalawigan ang magbibigay.
•8. EL BANDOLERISMO EN
PILIPINAS – ipinagtanggo niya na
walang tuklisan sa Pilipinas at
dapat magkaroon ng batas
tungkol sa mga nakawan at
kailanagang (Pilipinas) baguhin
upang hindi mahirapan ang
Pilipinas.
9. HONOR EN PILIPINAS
(Karangalan sa Pilipinas) –
ang pagwawagi sa mga
eksposisyon nina Luna,
Resurreccion, at Padro de
Tavera na ang katalinuhan ay
nagbigay ng karangalan sa
Pilipinas.
10.PAG-AALIS NG BUWIS SA
PILIPINAS
11.ISANG PAGLINANG SA
“INSTITUCION NG PILIPINAS”
13. MGA KAHIRAPAN NG
PILIPINAS – tinutukoy ang maling
pamamalakad at edukasyon sa
Pilipinas – 1887.
 IBA PANG MGA
PROPAGANDISTA
ANTONIO
LUNA
1.NOCHE BUENA – naglalarawan ng
tunay na buhay ng mga Pilipino.
2.SE DIVIERTEN (naglilibang sila) – isang
pagpuna sa sayaw ng mga Kastila
halos di-maraanang sinulid ang
pagitan ng mga nagsisipagsayaw.
3. LA TERTULIA FILIPINA (sa
piging ng mga Pilipino) –
naglalahad ng isang kaugalian
Filipino na ipinalalagay
niyang lalaong Mabuti kaysa
kaugaliang Kastila.
4. POR MADRID –
tumutuligsa sa mga Kastilang
nagsasabing ang Pilipinas ay
lalawigan ng Espanya ngunit
ipinalalagay na banyaga
kapag sinisilangan ng selyo.
5. LA CASA DE HUESPEDES (Ang
pangaserahan) - naglalarawan ng
isang pangaserahan na ang
kasera’y naghahanap ng
mangangasera hindi upang
kumite, kundi upang maihanap ng
mapapangsawa ang kanyang anak.
6. IMPRESIONES – ito’y
isang paglalarawan ng
ibayong kahirapang
dinaranas ng isang mag-
aaral na naulila sa amang
kawal.
MARIANO
PONCE
•Ay nagging tagapamahalang patnugot,
mananalambuhay, at mananaliksik ng
Kilusang Propaganda.
•Ang kanyang mga sagisag panulat ay:
TIKBALANG, KALIPULAKO at NANING.
MGA
AKDA:
1. MGA ALAMAT NG BULAKAN – naglalaman ng
mga alamat at kwentong-bayan ng kanyang
bayang sinilangan.
2. PAGPUGOT KAY LONGINO – isang dulang
Tagalog na itinanghal sa liwasan ng Malolos,
Bulakan.
3. SOBRE FILIPINAS
4. ANG MGA PILIPINO SA INDO-TSINA
PEDRO
PATERNO
•Isang iskolar,dramateryo,
mananliksik, at nobelista
ng Kilusang Propaganda.
1. NINAY – kaun-unahang nobelang
panlipunan sa wikang Kastila na sinulat ng
isang Pilipino.
2. A MI MADRE (Sa Aking Ina) – nagsasaad ng
kahalagahan ng isang ina, na nagiging
malingkot ang isang tahanan kung wala ito.
3. SAMPAGUITA Y POESIAS VARIAS –
Katipunan ng kanyang mga Tula.
JOSE MA.
PANGANIBAN
• Ikinubli ang pangalan sa sagisag panulat na
JOMAPA
• ANG LUPANG TINUBUAN
• SA AKING BAHAY
• SU PALAN DE ESTUDIO
• EL PENSAMIENTO