Οι διεκδικήσεις της Αντάντ και της Ελλάδας στην

Οθωμανική αυτοκρατορία

To θωρηκτό «Αβέρωφ» στην Κωνσταντινούπολη 1918 1

Οκτώβριος 1918:
Συνθηκολόγηση του σουλτάνου
Η Οθωμανική αυτοκρατορία υπό την κατοχή των δυνάμεων
της Αντάντ
Συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων στην κατάληψη της
Κωνσταντινούπολης (θωρηκτό Αβέρωφ)

Δεκέμβριος 1918: Υπόμνημα Βενιζέλου στο συνέδριο του

Παρισιού : διεκδίκηση εδαφών στην δυτική Μ. Ασία με
κέντρο τη Σμύρνη, την Α. Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της
Κωνσταντινούπολης καθώς και την Ίμβρο και Τένεδο

Για την υποστήριξη των ελληνικών διεκδικήσεων…

 Συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων στην εκστρατεία της

Αντάντ κατά μπολσεβίκων (Ρωσική επανάσταση)

2
Υπόμνημα Βενιζέλου στο
συνέδριο του Παρισιού :
διεκδίκηση εδαφών στην
δυτική Μ. Ασία με κέντρο
τη Σμύρνη, την Α. Θράκη
μέχρι τα πρόθυρα της
Κωνσταντινούπολης
καθώς και την Ίμβρο και
Τένεδο

3
Οι ελληνικοί πληθυσμοί στη Μικρά Ασία γνώρισαν ιδιαίτερη δημογραφική
αύξηση στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ως και τις παραμονές των
Βαλκανικών Πολέμων (1912). Έκτοτε παρατηρείται σταδιακή μείωσή τους,
καθώς το ελληνικό στοιχείο υπήρξε θύμα της πολεμικής εμπλοκής των δύο
γειτονικών χωρών, της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στους
Βαλκανικούς και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

4
5
Απρίλιος 1919: Συμβούλιο
Παρισιού
Η Ελλάδα παίρνει εντολή να
στείλει στρατεύματα στη
Μ. Ασία
2 Μαΐου 1919: Αποβίβαση ελληνικών
δυνάμεων στη Σμύρνη. Κατάληψη
Σμύρνης και περιοχής 17.000
τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω
από αυτή.

6
Έλληνες στρατιώτες αποβιβάζονται στη Σμύρνη ( 1919).
Τμήμα ευζώνων
αποβιβάζεται στο
λιμάνι της Σμύρνης
στις 2 Μαΐου 1919
7
.
Μαούνες πoυ χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά
ελληνικών στρατιωτικών τμημάτων στη Σμύρνη.
8
Ελληνικές δυνάμεις στους δρόμους της Σμύρνης
Μάιος 1919. 9
 Αντιδράσεις
Α. Ο ενθουσιασμός των Ελλήνων

Δύο Μαΐου του 1919 έγινε η ελληνική Κατοχή. Πήγα στο Quai
[Κε: η προκυμαία της Σμύρνης] [...]. Έζησα τις αξέχαστες στιγμές
της λευτεριάς. [...] Αργότερα μάθαμε ότι η φάλαγγα των
ευζώνων έμπαινε στην πλατεία του διοικητηρίου και την
χτύπησαν [...] από την τουρκική συνοικία. [...] Κοντά στο σπίτι
μας βρισκόταν το γήπεδο του αθλητικού ομίλου «Απόλλων
Σμύρνης», εκεί είχε στρατοπεδεύσει ελληνικός στρατός. Η
μητέρα μου από ενθουσιασμό και αγάπη για τα νέα παλικάρια
μού έδινε και τους πήγαινα, μαζί με άλλα παιδιά, διάφορα
εκλεκτά τρόφιμα.
Αφήγηση του Α. Αλεξίου (αρχείο μαρτυριών του Κέντρου Μικρασιατικών
Σπουδών).

Πηγή: Γ. Γιαννακόπουλος, «Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία», Ιστορία του νέου

ελληνισμού, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, τόμ. 6ος, σ. 1084.
 Β. Η οργή των Τούρκων
Κάθε έθνος οφείλει να είναι ανεξάρτητο και
υπεύθυνο για τη μοίρα του [...] Η ελληνική κατοχή της
Σμύρνης, του μοναδικού λιμανιού και κοσμήματος της
[...] Τουρκίας υποχρεώνει το τουρκικό έθνος να
αναλάβει τις ευθύνες του απέναντι στην Ιστορία. [...]
Όλος ο μουσουλμανικός κόσμος αισθάνεται βαθιά
προσβεβλημένος από την ημέρα που οι Έλληνες
μόλυναν το ιερό έδαφος της Ανατολής,
παραβιάζοντας έτσι κάθε ιστορικό και εθνικό δίκαιο.

Τουρκικό υπόμνημα διαμαρτυρίας για την παρουσία ελληνικού

στρατού στη Σμύρνη.
Πηγή: Σ. Αναγνωστοπούλου, «Μικρασιατικός ελληνισμός», Ιστορία του νέου
ελληνισμού, Ελληνικά Γράμματα, τόμ. 6ος, σ. 57. 11
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προς τους Μικρασιάτες Έλληνες
Η εκδήλωσις της πλημμυρούσης χαράς ας συνοδευθή [...] με
εκδήλωσιν των αδελφικών αισθημάτων προς τους συνοίκους
πληθυσμούς. Ας δοθή εις αυτούς να εννοήσουν, ότι δεν
εορτάζομεν την κατάλυσιν ενός ζυγού, διά να υποκαταστήσωμεν
εις αυτόν την ιδίαν ημών επικράτησιν επί βλάβη των άλλων.
Αλλά ότι η ελληνική ελευθερία θα φέρη προς όλους,
ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος, την ισότητα και την
δικαιοσύνην. Εμπνέοντες εις πάντας τους συνοίκους
πληθυσμούς την εμπιστοσύνην ταύτην, δεν μένομεν μόνο πιστοί
εις αυτήν την εθνικήν μας υπόστασιν, αλλά και εξυπηρετούμεν
άριστα αυτά τα υπέρτερα εθνικά συμφέροντα.
Διάγγελμα του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τους Έλληνες της Σμύρνης (απόσπασμα).
Πηγή: Δ. Κόκκινος, Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, Μέλισσα, τόμ. 2, σ. 1252-1253.

12
Διάγγελμα του Ελευθερίου Βενιζέλου προς τον λαό της Σμύρνης με την
ευκαιρία της αποβίβασης των πρώτων τμημάτων του ελληνικού στρατού
«Το πλήρωμα του χρόνου ήλθεν. Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της
Ειρήνης να καταλάβη την Σμύρνην, ίνα ασφαλίση την τάξιν. Οι ομογενείς
εννοούσιν ότι η απόφαοις αύτη ελήφθη διότι εν τη συνειδήοει των
διευθυνόντων το Συνέδρων είναι αποφασισμένη η ένωσις της Σμύρνης μετά της
Ελλάδος. Διατελέσας μέχρι των Βαλκανικών Πολέμων υπόδουλος υπό τον αυτόν
σκληρότατον ζυγόν, εννοώ ποία αισθήματα χαράς θα πλημμυρίσουν σήμερον
τας ψυχάς των Ελλήνων της Μικρασίας. Την εκδήλωσιν των αισθημάτων τούτων
δεν εννοώ, βεβαίως, να παρεμποδίσω. Αλλά είμαι βέβαιος ότι η εκδήλωσις
αύτη δεν θα λάβη ουδένα χαρακτήρα ούτε εχθρικότητος, ούτε υπεροψίας
απέναντι ουδενός των συνοίκων του πληθυσμού. Η εκδήλωσις της
πλημμυρούσης χαράς ας συνοδευθή τουναντίον με εκδήλωσιν των αδελφικών
αισθημάτων προς τους συνοίκους πληθυσμούς. Ας δοθεί εις αυτούς να
εννοήσουν ότι δεν εορτάζομεν την κατάλυσιν ενός ζυγού, διά να
υποκαταστήοωμεν εις αυτόν την ιδίαν ημών επικράτησιν επί βλάβη των άλλων.
Αλλά ότι η ελληνική ελευθερία θα φέρη προς όλους, ανεξαρτήτως φυλής και
θρησκεύματος, την ισότητα και την δικαιοσύνην. Εμπνέοντες εις πάντας τους
συνοίκους πληθυσμούς την εμπιστοσύνην ταύτην, δεν μένομεν μόνον πιστοί εις
αυτήν την εθνικήν μας υπόστασιν, αλλά και εξυπηρετούμεν άριστα αυτά τα
υπέρτατα εθνικά συμφέροντα….».
13