ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

1. ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

 Ρήμα: ενέργεια
 Υποκείμενο: το πρόσωπο που ενεργεί – ΠΟΙΟΣ;
 Αντικείμενο: η ενέργεια του ρήματος μεταβαίνει στο αντικείμενο – ΤΙ;

2. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

ΤΟΥΣ

ΑΠΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
 Είναι η πρόταση που αποτελείται μόνο από τους βασικούς όρους της
πρότασης και δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε κανένα συστατικό
 Αποτελείται από ΕΝΑ υποκείμενο και ρήμα
 ή από ένα υποκείμενο, ρήμα και αντικείμενο
 ή από ένα υποκείμενο, ρήμα και κατηγορούμενο

 Ο πατέρας ήρθε (υποκείμενο, ρήμα)

 Τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση (υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο)
 Ο Γιάννης είναι γιατρός (υποκείμενο, συνδετικό ρήμα,
κατηγορούμενο)

ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
 Είναι η πρόταση που δεν αποτελείται μόνο από τους βασικούς όρους
της πρότασης, αλλά έχει και επιπλέον στοιχεία (επίθετα, προθέσεις,
επιρρήματα).
 Αυτά τα στοιχεία δεν είναι απαραίτητα για να έχει η πρότασή μας
νόημα. Δίνουν απλώς περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες.

 Τα μικρά παιδιά παίζουν πολύ (επίθετο και επίρρημα)

 Ο διευθυντής της επιχείρησης είναι έξοχος οικονομολόγος
 (προσδιορισμός σε γενική και επίθετο)
 Ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής πολέμησαν εναντίον των Περσών
(πρόθεση)
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
 είναι η πρόταση της οποίας παραλείπονται ένας ή περισσότεροι κύριοι
όροι γιατί μπορούν να εννοηθούν εύκολα.
 Καλημέρα!
 Γεια σου!
 Πήγα για ψώνια
Να χαρακτηρίσεις τις προτάσεις ως προς τη ΔΟΜΗ τους:

 Ο Γιάννης σπουδάζει χημικός

 Τα παιδιά έπαιζαν στον κήπο του γίγαντα

 Τι κάνεις;

 Ο καθηγητής είναι πολύ καλός

 Διαβάζεις;

 Ο φίλος του Γιώργου είναι υπεύθυνος για τη σύγκρουση αυτοκινήτων

 Πού ήσουν;

 Ο ψηλός άντρας πήγε βόλτα

 Ο διευθυντής του σχολείου είναι πολύ αυστηρός

 Τα παιδιά της γειτονιάς παίζουν μπάλα στην αυλή του σχολείου

 Για πού;

 Χθες έπαιξα ποδόσφαιρο με τους φίλους μου στο γήπεδο

 Η γιαγιά βλέπει τηλεόραση

 Έφυγε!

 Το βράδυ θα πάω με τους φίλους μου στο εστιατόριο

 Γράφει ένα γράμμα

 Ο καθηγητής λέει τις ασκήσεις για το σπίτι

 Η Μαρία είναι πολύ καλή μαθήτρια

 Η γιαγιά φτιάχνει πολύ ωραία γλυκά

2.ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ, ΣΗΜΑΣΙΕΣ, ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

ΑΠΟΦΑΝΤΙΚΕΣ
 Είναι οι προτάσεις που χρησιμοποιούμε για να δώσουμε μια πληροφορία
 Τα παιδιά διαβάζουν τα μαθήματά τους

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ
 Είναι οι προτάσεις που χρησιμοποιούμε για να ζητήσουμε μια
πληροφορία
 Πότε θα κάνουμε διαγώνισμα ;

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ
 Είναι οι προτάσεις που χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να ζητήσουμε
κάτι
 Σε αυτές τις προτάσεις βάζουμε τελεία ή θαυμαστικό
 Γράφετε στα τετράδια σας!
 Άνοιξε το παράθυρο, σε παρακαλώ.

ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ
 Είναι οι προτάσεις που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ένα έντονο
συναίσθημα (έκπληξη, ξάφνιασμα, χαρά)
 Σε αυτές τις προτάσεις βάζουμε θαυμαστικό
 Πώπω! Τι ωραία παπούτσια

Να χαρακτηρίσεις τις προτάσεις με βάση τη ΣΗΜΑΣΙΑ και τη ΣΤΙΞΗ

τους
 Οι παίκτες μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο.
 Πότε θα μπουν οι παίκτες στον αγωνιστικό χώρο;
 Μακάρι να είχα όλα τα λεφτά του κόσμου!
 Πότε θα έρθεις να πιούμε κανένα καφε;
 Η αδερφή μου κοιμάται.
 Κοιμάται η αδερφή σου;
 Φέτος θα παώ στην Αμερική.
 Το όνειρό μου είναι να παώ στην Αμερική.
 Ωραία μέρα σήμερα!
 Γιατί άργησες;
 Πόσο σου αρέσει να με κοιροϊδεύεις!
 Το λεωφορείο θα αργήσει 10 λεπτά.
 Θέλεις να πάμε μια βόλτα;
 Τι παράξενα ρούχα που φοράς!
 Βλέπω ένα πολύ ωραίο έργο.
3.ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

 ΑΠΟΦΑΝΤΙΚΗ (αρνητική):
 Δεν μου αρέσουν τα αναψυκτικά

 ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ (χωρίς άρνηση):

 Μου αρέσουν τα αναψυκτικά

Να χαρακτηρίσεις τις προτάσεις με βάση την ΠΟΙΟΤΗΤΑ

- Δεν θέλω να πάω εκδρομή.
- Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια
- Γράφω ένα γράμμα στον αδερφό μου
- Κάθε μέρα πηγαίνω στο σχολείο
- Εγώ νομίζω να μην πας σε αυτό το μέρος, δεν είναι ασφαλές

Να γράψεις 2 αποφαντικές και 2 καταφατικές προτάσεις:

 ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

1. Υποθέστε ότι στέλνετε ένα μήνυμα σε ένα φίλο/ φίλη σας, για να
ανακοινώσετε την ώρα συνάντησής σας στο σινεμά. Γράψετε το ίδιο
μήνυμα ως:
 Απλή πρόταση
 Επαυξημένη πρόταση
 Ελλειπτική πρόταση

3. Να μετατρέψετε τις πιο κάτω Απλές προτάσεις σε Επαυξημένες

 Ο Μάριος παρακολουθεί τηλεόραση

 Η μητέρα μαγειρεύει ψητό

 Το κουδούνι χτυπάει

4. Να μετατρέψετε τις πιο κάτω προτάσεις από Επαυξημένες σε Απλές

 Η Μαρία αγόρασε ένα πολύ όμορφο σακάκι για το χειμώνα

 Το βράδυ συνάντησα τους φίλους μου για φαγητό

 Ο Κυριάκος παίζει στον ηλεκτρονικό υπολογιστή παιχνίδια της

τελευταίας τεχνολογίας