Όνομα : ________________________________________ Ε1 Ημερομηνία: _______________________________

Εν. 6 – Οι φίλοι μας, οι φίλες μας

 Πρόταση λέγεται ένα σύνολο λέξεων που εκφράζει ένα πλήρες νόημα. Π.χ Αύριο θα πάμε στην Κρήτη.

Οι προτάσεις ως προς τη σχέση τους με άλλες προτάσεις χωρίζονται στις :

Α) Κύριες ή ανεξάρτητες προτάσεις .

Αυτές εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο νόημα και μπορούν να σταθούν μόνες τους .

Π.χ Ο Πέτρος δεν ήρθε στο σχολείο.

Κατεβήκαμε κάτω το απόγευμα μαζί.

Β) Δευτερεύουσες ή εξαρτημένες προτάσεις .

Αυτές δεν εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο νόημα, δηλαδή δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο και γι’ αυτό
χρειάζονται μια κύρια πρόταση.

Π.χ Ο Πέτρος δεν ήρθε στο σχολείο, επειδή ήταν άρρωστος .

Κατεβήκαμε κάτω το απόγευμα μαζί για να παίξουμε.

Άρα, οι κύριες προτάσεις είναι σαν το ισόγειο μιας πολυκατοικίας. Μπορεί να σταθεί
μόνο του χωρίς να χρειάζεται στήριξη από άλλους ορόφους .
Ενώ οι εξαρτημένες προτάσεις μοιάζουν με τα διαμερίσματα των άλλων ορόφων.
Πρέπει να στηρίζονται πάνω στο ισόγειο και δεν μπορούν να σταθούν από μόνα τους !

 Οι εξαρτημένες προτάσεις ξεκινούν ( εισάγονται ) με τους συνδέσμους. Αυτές οι λέξεις συνδέουν τις κύριες
με τις δευτερεύουσες προτάσεις. Οι σύνδεσμοι μας βοηθούν να καταλάβουμε τι λογής είναι οι εξαρτημένες προτάσεις.

Αφού, λοιπόν, οι εξαρτημένες προτάσεις είναι τα διαμερίσματα των πάνω ορόφων μιας πολυκατοικίας,
οι σύνδεσμοι που τις εισάγουν είναι τα κλειδιά ! Χωρίς το κατάλληλο κλειδί δεν μπορούμε να
προχωρήσουμε από το ισόγειο και να μπούμε σε ένα διαμέρισμα του πάνω ορόφου.
Επομένως, κάθε εξαρτημένη πρόταση πρέπει να εισάγεται με έναν σύνδεσμο .
 Ως προς το περιεχόμενό τους χωρίζονται :

ΚΥΡΙΕΣ / ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Προτάσεις κρίσης Εκφράζουμε μια κρίση (γνώμη) ή Π.χ Το νέο σας σπίτι είναι πολύ όμορφο.
δίνουμε πληροφορίες για κάτι . Αύριο θα πάμε εκδρομή .

Προτάσεις επιθυμίας
Ερωτηματικές προτάσεις
Εκφράζουμε επιθυμία, προτροπή, ευχή,
παράκληση, προσταγή κ.ά
Διατυπώνουμε μια ερώτηση.
Π.χ Να με πάρεις και εμένα μαζί σου .
Έλα να καθίσουμε μαζί.
Να σας ζήσει το μωρό .
Π.χ Πού ήσουν σήμερα ;
Πέρασες καλά στην εκδρομή ;

Επιφωνηματικές προτάσεις Εκφράζουμε έκπληξη, θαυμασμό ή Π.χ Πώς το ήξερες αυτό ;

γενικά ένα έντονο συναίσθημα . Τι όμορφη μέρα !

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ / ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ειδικές Πλάγιες ερωτηματικές

Ενδοιαστικές Αναφορικές
Χρονικές Βουλητικές
Υποθετικές Εναντιωματικές
Τελικές Αιτιολογικές
Αποτελεσματικές / Συμπερασματικές

1. Βρες το είδος της κάθε πρότασης ανάλογα με το τι εκφράζει:

Πω! Πω! Τι ωραίο φόρεμα! ……………………………….

Τι ώρα να περάσω να σε πάρω; …………………………………
Νομίζω πως θα βρέξει σήμερα. ……………………………….
Θα ήθελα πολύ να πάω μια βόλτα. ……………………………….
Μήπως προτιμάς να βγούμε έξω; …………………………………
Τι μεγάλο σπίτι που έχετε! ………………………………….
Φέρε μου λίγο παγωτό. ……………………………………
Αγαπώ πολύ τους φίλους μου. …………………………………
 Τελικές (από την αρχαία λέξη « τέλος » = σκοπός ) προτάσεις ονομάζονται οι εξαρτημένες προτάσεις που

φανερώνουν το σκοπό για τον οποίο γίνεται αυτό που δηλώνεται στην πρόταση την οποία προσδιορίζουν (και που
συνήθως είναι κύρια ) .

 Εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους « για να » και « να » .

 Οι τελικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από τις προτάσεις τις οποίες προσδιορίζουν ,
εκτός αν αρχίζουν με το « να » .

Π.χ Έτρεχε , για να μη χάσει το τρένο .  (με κόμμα) Έτρεχε να μη χάσει το τρένο .  (χωρίς κόμμα)

 Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές ονομάζονται οι εξαρτημένες προτάσεις που φανερώνουν αποτέλεσμα ή

συμπέρασμα που έχει αυτό που δηλώνεται στην πρόταση την οποία προσδιορίζουν (και που συνήθως είναι κύρια ) .

 Εισάγονται με τους αποτελεσματικούς / συμπερασματικούς συνδέσμους: « ώστε », « άρα », « επομένως ».

1. Σε κάθε πρόταση βάλε τον κατάλληλο σύνδεσμο και βρες το είδος της :

Σήμερα έχει καλό καιρό, ……………………. θα πάμε εκδρομή. (………………………………….)

Δεν έχω αρκετά χρήματα …………… να αγοράσω αυτό που θέλω. (…………………………………)
Θα πάω μια βόλτα ……………….. ξεσκάσω. (………………………………)
Θα μαζέψω χρήματα …………………… αγοράσω ένα ποδήλατο. (…………………………..)

2. Βρες και υπογράμμισε τις τελικές προτάσεις. Βρες και κύκλωσε τις αποτελεσματικές προτάσεις :

Δεν έχω συγκεντρώσει αρκετά χρήματα για να αγοράσω το ποδήλατο που θέλω, επομένως θα μείνω για μια
ακόμη φορά χωρίς ποδήλατο. Θα πρέπει να εξοικονομήσω κι άλλα χρήματα ώστε να συγκεντρώσω το ποσό ή
να ζητήσω από τον παππού και τη γιαγιά.