‫‪www.ieun.

ir‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﮔﻴﺮهﻫﺎ‬
‫ﭼﻜﺶﻫﺎ‬
‫آﭼﺎرﻫﺎ‬
‫اﻧﺒﺮدﺳﺖﻫﺎ‬
‫آﭼﺎرﻫﺎي ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﻮﻟﻴﺲﻫﺎ‬
‫روش ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻮﻟﻴﺲ‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬
‫ﺧﻂ ﻛﺸﻲ ﻛﺮدن‬
‫ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن‬
‫ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري‬
‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﺳﻮﻫﺎﻧﻜﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬ﺳﻮراﺧﻜﺎري‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻮراﺧﻜﺎري‬
‫ﻣﺘﻪ ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻣﺘﻪ‬
‫ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﺧﺰﻳﻨﻪﻛﺎري‬

‫ﭘﻨﺞ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري‬
‫اﻧﻮاع ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ‬
‫ﻗﻼوﻳﺰﻛﺎري‬
‫ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ارهﻛﺎري‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻴﻐﻪ اره‬
‫اﻧﻮاع ارهﻫﺎي دﺳﺘﻲ‬
‫روش ارهﻛﺎري‬
‫ارهﻛﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ اره رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ اره ﻧﻮاري‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ اره دﻳﺴﻜﻲ‬
‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ارهﻛﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪:‬ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚدار‬
‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫روﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﺳﻮراﺧﻜﺎري و داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫آج زﻧﻲ‬
‫ﻣﺨﺮوطﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﭘﻴﭻﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﻻت ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻓﺮزﻛﺎري‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻓﻘﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻋﻤﻮدي‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻧﻴﻮرﺳﺎل‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻛﭙﻲ ﺗﺮاش‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز دروازهاي‬

‫ﺷﺶ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬
‫ﻟﻮازم ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬
‫ﻟﻮازم ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﺗﻜﻨﻴﻜﻬﺎي ﺑﺮادهﺑﺮداري در ﻓﺮزﻛﺎري‬
‫اﻧﻮاع روشﻫﺎي ﻓﺮزﻛﺎري‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫اﻳﻤﻨﻲ در ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاش‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاش ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاش دروازه اي‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاش ﻋﻤﻮدي‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺣﺮﻛﺖ اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاش‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻨﮓ زﻧﻲ‬

‫ﺳﻨﮓ زﻧﻲ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺳﻨﮓزﻧﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮓزﻧﻲ دﺳﺘﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮓزﻧﻲ ﻛﻒ ﺳﺎب‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮓزﻧﻲ ﮔﺮدﺳﺎب‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮓ زﻧﻲ ﺑﺪون ﻣﺮﻏﻚ‬
‫ﭼﺮخ ﺳﻤﺒﺎده‬
‫ﭼﺴﺐ ﻫﺎي ﺳﻨﮓ ﺳﻤﺒﺎده‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﻤﻞ ﺑﺮاده ﺑﺮداري‬
‫ﺑﺎﻻﻧﺲ ﻛﺮدن ﺳﻨﮓ ﺳﻤﺒﺎده‬
‫اﻳﻤﻨﻲ در ﺳﻨﮓزﻧﻲ‬

‫ﻫﻔﺖ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫اﻫﺪاف‬
‫از داﻧﺸﺠﻮ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آﺷﻨﺎ ﮔﺮدد و ﺑﺘﻮاﻧـﺪ از آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺻـﺤﻴﺢ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﺪ و‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر درﺳﺖ و دﻗﻴﻖ در ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـ ﺪ ﻛـﻪ‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮي ﻻزم ﻫﺴﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ دﻗﺖ ﻫـﺮ ﻛـﺎري در ﻳـﻚ ﻛﺎرﮔـﺎه‬
‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ دارد‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ ﺑـﻪ ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬
‫ﺗﻌﺪادي از اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻫﺮﻛـﺴﻲ در ﻳـﻚ ﻛﺎرﮔـﺎه ﺑـﺎ آن ﻣﻮاﺟـﻪ‬
‫ﺷﻮدﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻴﺮهﻫﺎ‪ :‬ﮔﻴ ﺮه وﺳﻴ ﻠﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه اﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻداراي دو ﻓﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘـﻴﭻ‬
‫ﻳ ﺎ اﻫﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از ﮔ ﻴﺮه ﺑﺮاي ﻣﺤﻜﻢ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﮔﻴﺮهﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬ﮔﻴ ﺮه آﻫﻨﮕﺮي ﺳﺎده‬
‫‪ .2‬ﮔﻴﺮه ﻣﺮﻛﺐ‬
‫‪ .3‬ﮔﻴ ﺮه ﺻﻨﻌﺘﻲ)ﻣﻮازي(‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ .4‬ﻟﻮﻟﻪ ﮔﻴﺮ‬
‫اﻧﻮاع ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫اﻟﻒ( ﺳﺎده‬
‫ب( ﺗﻨﺪﻛﺎر‬
‫ج( ﺧﻮد ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫د( ﮔﺮدان‬
‫ﮔﻴﺮه ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﻜﻞ ‪ 1-1‬ﻣﻌﻤﻮﻻً روي ﻣﻴﺰ ﻛﺎر در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺎﺷـﻴﻦ اﺑـﺰار ﻧـﺼﺐ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي آن ﺷﻤﺮد ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ‬
‫از‪ :‬ﻣﻮازي ﺑﻮدن ﻓﻜﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺮدان ﺑﻮدن و ﺗﻨﺪ ﻛﺎر ﺑﻮدن ﻓﻜﻬﺎ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻴﺮهﻫـﺎ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺿـﺮﺑﻪ و‬
‫ﺗﻜﺎﻧﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﻣﻘﺎوم و ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺧﺸﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-1‬ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪3‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ را ﻣﻌﻤﻮﻻًَ از ﺟﻨﺲ ﭼﺪن ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﻣﺨﺼﻮص ﻳﺎ ﻓﻮ ﻻد ﺑﺎ روش‬

‫رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺗﻬﻴ ﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻓﻜﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎر در ﺗﻤﺎس ﺑﻮده‬
‫و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﻛﺎر ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴ ﻨﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠـﻮي آﻧﻬـﺎ را از ﻓـﻮﻻد ﺳـﺎﺧﺘﻪ و ﺑـﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﺮ ﺧﻮردن‪ ،‬ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ را آج ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻃﻮل دﺳﺘﻪ ﮔﻴﺮهﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوي دﺳﺖ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن ﻓﻘﻂ از ﻧﻴﺮوي دﺳﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده و از وارد آوردن ﺿﺮﺑﺎت ﭼﻜﺶ و ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ازدﻳ ﺎد ﻃﻮل‬
‫دﺳﺘﻪ ﮔﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺟﺪاً اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻳﻜﻲ از ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ در ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫـﺪ‪ .‬ﻓﻜﻬـﺎي ا ﻳـﻦ‬
‫ﻧﻮع ﮔﻴﺮه ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﺷﻴ ﺎرﻫﺎي ﻋﺮﺿﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻣﺤﻜﻤﺘﺮ در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﻴ ﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬ﮔﻴﺮه ﻣﺨﺼﻮص ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ‬

‫ﭘﺮ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ آن در اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﮔﻴ ﺮه ﺳﺨﺖ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳ ﻦ ﻣﺸﻜﻞ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﻪ ﺑﻜـﺎر ﺑـﺮدي ﻓﻜﻬـﺎي ﺑـﺪﻟﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺑﺮﻧﺞ ﻳﺎ ﺑﺎﺑﻴ ﺖ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ ﭼﺮم ﺑﺮ روي ﻓﻜﻬﺎ ﻓـﻮﻻدي از ﻣ ﻴـﺎن ﺑـﺮد‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎرﻫﺎ از ﮔﻴﺮهﻫﺎي دﻳﮕﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎﻳﻲ از آﻧﻬـﺎ را‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-3‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻴﺮهﻫﺎ‬

‫ﭼﻜﺶﻫﺎ‬
‫ﭼﻜﺶ ﻫﻢ ﺟﺰ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮﺣـﺴﺐ ﺷـﻜﻞ‪ ،‬وزن‬
‫ﺳﺮ آن و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺮﻣﻲ و ﺳﺨﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﭼﻜـﺶ را ﺑﺮﺣـﺴﺐ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻮﻻد آب دﻳﺪه‪ ،‬ﺑﺮﻧﺞ‪ ،‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻴ ﻮم‪ ،‬ﭼـﻮب و ﻻﺳـﺘﻴ ﻚ ﺳـﺎﺧﺘﻪ و از دﺳـﺘﻪ‬
‫ﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮاي در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-4‬ﭼﻜﺶ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪5‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﭼﻜﺶ ﻛﺎري ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻜﺶ ﺑﺮ روي ﻓﻠﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺗـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻓﺮو ﺑﺮدن ﻳﺎ ﻓﺸﺮدن آ ن در ﻧﻘﺎط زﻳﺮﺿﺮب و دﻳﮕﺮ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺠﺎور ﻓﻠﺰات ﮔﺴﺘﺮش ﻳ ﺎﺑﻨﺪﻳﺎ‬
‫ﻛﺸﻴ ﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺷﻜﻞ اﻧﻮاع ﭼﻜﺸﻬﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-5‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﻜﺸﻬﺎ‬

‫آﭼﺎرﻫﺎ‬
‫آﭼﺎرﻫﺎ ﺟﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ در ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و داراي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬آﭼﺎرﻫﺎي ﺗﺨﺖ‬
‫‪ .2‬آﭼﺎرﻫﺎي ﺑﻮﻛﺲ‬
‫‪ .3‬آﭼﺎر رﻳﻨﮕﻲ‬
‫‪ .4‬آﭼﺎرﻫﺎي درﺟﻪدار ﻳﺎ ﺗﻮرك ﻣﺘﺮ‬
‫‪ .5‬آﭼﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ .1‬آﭼﺎر ﺗﺨﺖ‬
‫‪ .2‬آﭼﺎر ﺑﻜﺲ‬

‫‪ .3‬آﭼﺎر رﻳﻨﮕﻲ‬
‫‪ .4‬ﺗﻮرك ﻣﺘﺮ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-6‬اﻧﻮاع آﭼﺎرﻫﺎ‬

‫آﭼﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬

‫ﺳﻪ ﻧﻮع آﭼﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬آﭼﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬آﭼﺎر ﺷـﻼﻗﻲ و آﭼـﺎر‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮔﻴﺮ و اﻧﺒﺮﻗﻔﻠﻲ‪.‬‬

‫ج( آﭼﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬ ‫اﻟﻒ( آﭼﺎر ﻟﻮﻟﻪﮔﻴﺮ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-7‬اﻧﻮاع آﭼﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪7‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫اﻧﺒﺮدﺳﺖﻫﺎ‬
‫اﻧﻮاع اﻧﺒﺮدﺳﺖ ﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻫـﺮ ﻳـﻚ ﻛـﺎرﺑﺮد‬
‫ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد‪ .‬از ﺑﺮﻳﺪن ﺳﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان از آﻧﻬـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛـﺮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع آﻧﻬﺎ زﻳﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ آﻧﻬـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ اﻧﺒﺮدﺳـﺖ‪ ،‬ﺳـﻴﻢ ﭼـﻴﻦ‪ ،‬دم ﺑﺎرﻳـﻚ‪ ،‬اﻧﺒـﺮ‬
‫ﻗﻔﻠﻲ‪ ،‬رﻳﻨﮓ ﺑﺎزﻛﻦ و‪ . . .‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ب( اﻧﺒﺮﻗﻔﻠﻲ‬ ‫‪ .1‬ﺳﻴﻢ ﭼﻴﻦ‬

‫‪ .4‬اﻧﺒﺮدﺳﺖ‬ ‫‪ .3‬دم ﺑﺎرﻳﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-8‬اﻧﻮاع اﻧﺒﺮﻫﺎ‬

‫آﭼﺎرﻫﺎي ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ‬

‫آﭼﺎرﻫﺎي ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻦ ﻧﻮع دﻳﮕﺮي از ﭘﻴﭻﻫﺎ )‪ (screw‬ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧ ﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﺷﻜﻞ اﻧﻮاع آﻧﻬﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ‪ .‬و ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ دو ﺳﻮ‬
‫آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﻮ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪ .2‬آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﭼﻬﺎرﺳﻮ‬ ‫‪ .1‬آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ دوﺳﻮ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-9‬اﻧﻮاع ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲﻫﺎ‬

‫آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺧﻢ ـ وﻗﺘﻲ ﭘﻴﭻ در ﻣﺤﻞ ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻓـ ﻀﺎي ﺑـﺎﻻي آن‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ از آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ و ﺑﺎز ﻛﺮدن از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-10‬آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺧﻢ‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ ﺑﺎ واﺣﺪ ﻣﻘﺮر ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ‬
‫اﺑﺰار ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺑﻌﺎد ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎ واﺣﺪ ﻃﻮل ﻳ ﺎ زاو ﻳـﻪ ﻳـﻚ ﻗﻄﻌـﻪ ﺑـﺎ واﺣـﺪ‬
‫درﺟﻪ و‪. . . .‬‬
‫دﻗﺖ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪ :‬ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳ ﻦ اﻧﺪازهاي را ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﻧﺪازه ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻮﻟﻴﺲ‪ :‬اﺟﺴﺎﻣﻲ ﻛﻪ در اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﻗﺖ زﻳﺎد ﻧﻴ ﺎزﻧﺒﺎﺷﺪ از ﺧﻂﻛﺶ ﻓﻠﺰي‬
‫و ﻳ ﺎ ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖﺗﺮي ﻧﻴ ﺎزﺑﺎﺷـﺪ از ﻛـﻮﻟﻴ ﺲ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪9‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻮﻟﻴﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﻃﻮل‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ و ﻋﻤﻖ را ﺑﺎ دﻗـﺖ ‪.0‬‬
‫‪ ،05 .0 ،1‬و ‪ 02 .0‬ﺣﺘﻲ ‪ 01 .0‬ﻣﻴﻠﻤﺘﺮ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬ﻛـﻮﻟﻴﺲ از دو ﻗـﺴﻤﺖ ﺛﺎﺑـﺖ و‬
‫ﻣﺘﺤﺮك ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ آن ﻳﻚ ﺧﻂﻛﺶ ﻣﺪرج ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻓﻚ و ﺷﺎﺧﻚ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ و ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﺤﺮك آن ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺸﻮﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻚ و ﺷـﺎﺧﻚ ﻣﺘﺤـﺮك و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ورﻧﻴ ﻪ روي آن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﻛﻮﻟﻴﺲ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺧﻂﻛﺶ ﻣﺪرج ﻓﻠﺰي‬
‫‪ .2‬ﻛﺸﻮ ﻣﺘﺤﺮك ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻓﻚ ﻣﺘﺤﺮك‬
‫‪ .3‬ﭘﻴﭻ ﻣﺤﻜﻢﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ .4‬ﺷﺎﺧﻚﻫﺎ‬
‫‪ .5‬ﻓﻚﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﺤﺮك‬
‫‪ .6‬ورﻧﻴﻪ‬
‫‪ .7‬ﺗﻴﻐﻪ ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺞ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-11‬ﻛﻮﻟﻴﺲ‬

‫دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ ورﻧﻴﻪدار‪ :‬دﻗﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﻮﻟﻴﺲﻫﺎي ورﻧﻴ ﻪ دار ﺑﻪ دﻗﺖ ﺧﻂﻛﺶ‬
‫ﻣﺪرج و ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﻴ ﻤﺎت ورﻧﻴﻪ روي ﻛﺸﻮي آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬دﻗﺖ اﻧـﻮاع ﻛـﻮﻟﻴﺲ ﻫـﺎي‬
‫ورﻧﻴﻪ دار را ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫‪ = a‬دﻗﺖ ﺧﻂﻛﺶ ﻣﺪرج‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪=c‬‬ ‫‪ = b‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ورﻧﻴﻪ‬

‫‪ = c‬دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-12‬دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ‬

‫روش ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻮﻟﻴﺲ‪ :‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻮﻟﻴﺲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﺸﺨﻴ ﺺ دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ ﻛﻪ از ﺗﻘﺴﻴﻢ دﻗﺖ ﺧﻂﻛﺶ ﻛﻮﻟﻴ ﺲ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت‬
‫ورﻧﻴﻪ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﮔﺮ ﺧﻂ ﺻ ﻔﺮ ورﻧﻴ ﻪ در راﺳﺘﺎي ﻳﻜﻲ از ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت اﺻﻠﻲ ﺧﻂﻛﺶ ﻗـﺮار ﮔ ﻴـﺮد‪،‬‬
‫ﻋﺪد ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه از روي ﺗﻘﺴﻴ ﻤﺎت اﺻﻠﻲ ﺧـﻂﻛـﺶ ﻋـﺪد ﺻـﺤﻴﺢ ﺑـﻮده و ﻧﻴـﺎزي ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ورﻧﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺻﻔﺮ ورﻧﻴ ﻪ در راﺳﺘﺎي ﺗﻘﺴﻴ ﻤﺎت اﺻﻠﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ ﺧﻂ ﺻﻔﺮ ورﻧﻴﻪ از روي ﺧﻂﻛﺶ اﻧﺪازه ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت اﺻـﻠﻲ واﻗـﻊ در ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ورﻧﻴﻪ‪ ،‬ﺧﻄﻲ از ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت آن را ﻛـﻪ در راﺳـﺘﺎي‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺗﻘﺴﻴ ﻤﺎت اﺻﻠﻲ ﺧﻂﻛﺶ ﻗﺮار دارد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ و ﺗﻌـﺪاد ﺧﻄـﻮط ﺳـﻤﺖ‬
‫ﭼﭗ ورﻧﻴﻪ را در دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ ﺿﺮب و ﺣﺎﺻـﻞ را ﺑـﺎ اﻧـﺪازه ﺻـﺤﻴ ﺢ ﺧﻮاﻧـﺪه ﺷـﺪه از‬
‫ﺧﻂﻛﺶ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﺜﺎﻟﻲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻮﻟﻴﺲ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂﻛﺶ اﺻﻠﻲ‬ ‫ﺧﻂﻛﺶ اﺻﻠﻲ‬ ‫ﺧﻂﻛﺶ اﺻﻠﻲ‬

‫ورﻧﻴﻪ )‪(2/4 mm‬‬ ‫ورﻧﻴ ﻪ ) ‪(91 /5 mm‬‬ ‫ورﻧﻴﻪ ) ‪(172 mm‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 1-13‬روش ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻮﻟﻴﺲ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪11‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺘﻐﻴ ﺮ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﺳـﻴ ﺮ ﺗﻜـﺎﻣﻠﻲ در ﺗﻜﻨ ﻴـﻚ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﻓﺮمﻫﺎ و ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫‪ .2‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ‬
‫‪ .3‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺞ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﺑﻌﺎد ﺧـﺎرﺟﻲ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛﺎرﻫـﺎ ﺑـﺎ دﻗـﺖ ‪ 0/01‬ﺗـﺎ‬
‫‪ 0/001‬ﻣﻴﻠﻴ ﻤﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴ ﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ورﻧﻴﻪدار‪ ،‬ﻋﻘﺮﺑـﻪدار‬
‫و دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﻓﻜﻲ ﺛﺎﺑﺖ دارد ﻛﻪ روي ﻛﻤﺎن آن ﻧـﺼﺐ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻚ ﻣﺘﺤﺮك آن ﻣﻴ ﻠﻪ ﭘﻴﭽﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در داﺧـﻞ ﺳـﻮراخ رزوهدار اﺳـﺘﻮاﻧﻪ ﻣـﺪرج‬
‫)ﻏﻼف( ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﻚ ﻣﺘﺤﺮك را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﻫﺮﻣﻲ در ﻣﻮﻗ ﻌﻴـﺖ‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﻗﻔﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﺎﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﻓﻚﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺳﺮ آﻧﻬﺎ را از ﺟﻨﺲ ﻓﻠـﺰات‬
‫ﺳﺨﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-14‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬

‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻓﻜﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪ ،‬در اﻧﺘﻬﺎي‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﻣﻴ ﻠﻪ ﭘﻴﭻ ﺟﻐﺠﻐﻪاي ﺗﻌﺒﻴ ﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ا ﻳـﻦ ﺟﻐﺠﻐـﻪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﻋـﺎدي ﭘﻮﺳـﺘﻪ ﻣـﺪرج را‬
‫ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در اﺛﺮ ﺗﻤﺎس ﻓﻚ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر زﻳﺎد‪ ،‬ﻫﺮز ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫و ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﻓﻜﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﻄﻠـﻮب رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﻜﻞ ‪ 1-15‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﻓﻜﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ .2‬ﻛﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻋﺎﻳﻖ ﺷﺪه‬
‫‪ .3‬اﻫﺮم ﻗﻔﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬
‫‪ .4‬اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻣﺪرج‬
‫‪ .5‬ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻣﺪرج‬
‫‪ .6‬ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ‬
‫‪ .7‬ﻣﻬﺮه ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫‪ .8‬دﺳﺘﻪ ﺟﻐﺠﻐﻪ ﻫﺮز ﮔﺮد‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-15‬اﺟﺰاء ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬

‫دﻗﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‪ :‬دﻗﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺎم ﭘـﻴﭻ و ﺗﻌـﺪاد ﺗﻘـﺴﻴ ﻤﺎت ﭘﻮﺳـﺘﻪ‬
‫ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد )ﺷﻜﻞ ‪ (1-16‬ﻣﻘﺪار آن از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ =c‬دﻗﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬
‫=‪c‬‬ ‫‪ = P‬ﮔﺎم ﭘﻴﭻ ﻏﻼف‬
‫‪ =T‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﭘﻮﺳﺘﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪13‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ .3‬ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ‬ ‫‪ .2‬ﭘﻮﺳﺘﻪ‬ ‫‪ .1‬ﻏﻼف‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-16‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﭘﻴ ﭻ و ﻣﻬﺮه و دﻗﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬

‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‪ :‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن اﻧﺪازه ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‪ ،‬اﺑﺘﺪا از روي درﺟﻪﺑﻨﺪي ﻏﻼف‬
‫در اﻣﺘﺪاد راﺳﺘﺎي ﻟﺒﻪ ﭘﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ‪ 0/5‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘـﺮ را ﻣـﻲﺧـﻮاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ از روي‬
‫ﺗﻘﺴﻴ ﻤﺎت ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﭘﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻂ اﻓﻘـﻲ روي ﻏـﻼف ﺻـﺪﻣﻪاي ﻣﻴﻠﻴ ﻤﺘـﺮ را‬
‫ﺗﻌﻴﻴ ﻦ ﻛﺮده و آﻧﻬﺎ را ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ ‪ 1-17‬ﻣﺜـﺎلﻫـﺎﻳﻲ از ﺧﻮاﻧـﺪن‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-17‬روش ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‬

‫ﻣﻴﻜﺮو ﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﺑﻌﺎد داﺧﻠﻲ ﻗﻄﻌﺎت از ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫داﺧﻠﻲ را از ﻧﻈﺮ ﻓﺮم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻛﺎرﺑﺮد در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ دو ﻓﻜﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪ .2‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ ﻓﻚ دار‬

‫‪ .3‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ ﺳﻪ ﻓﻜﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-18‬ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ ﻓﻜﺪار ﻳﺎ ﻛﻮﻟﻴﺴﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-19‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ داﺧﻠﻲ دو ﻓﻜﻪ‬

‫‪ .1‬ﻓﻚ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ .2‬ﻓﻨﺮ ﺑﺸﻘﺎﺑﻲ‬
‫‪ .3‬ﺳﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ .4‬ﭘﻴﺴﺘﻮن‬
‫‪ .5‬اﺗﺼﺎل ﻣﻤﺎﺳﻲ‬
‫‪ .6‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪15‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ .7‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ‬

‫‪ .8‬ﻣﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ‬
‫‪ .9‬ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻏﻼف‬
‫‪ .10‬ورﻧﻴﻪ‬
‫‪ .11‬ﭘﻮﺳﺘﻪ‬
‫‪ .12‬ﺟﻐﺠﻐﻪ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺞ‬

‫از ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖﺳﻨﺞ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻋﻤﻖ ﺳﻮراخﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﻳ ﺎ ﺷﻴ ﺎرﻫﺎ ﺑـﺎ دﻗـﺖ ‪0/01‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴ ﻤﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳ ﻦ ﻧـﻮع ﻣﻴ ﻜﺮوﻣﺘﺮﻫـﺎ ﺑـﺮاي اﻓـﺰاﻳ ﺶ ﻣ ﻴـ ﺪان اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‪،‬‬
‫ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗﻌﻮﻳﻀﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ‬
‫روي ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 1-20‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺞ‬

‫ﺧﻂﻛﺸﻲ ﻛﺮدن‬
‫ﺧﻂﻛﺸﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺪازه ﺑﺮ روي ﻣﺎده اوﻟ ﻴـ ﻪ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر ﻛـﻪ ﻗـﺒﻼً ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪16‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ آﻣﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازه ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ از ﻳ ﻜـﻲ از ا ﻳـ ﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ .1‬از روي ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻨﻲ‪.‬‬
‫‪ .2‬از روي ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬از ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﺎ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺧﻂﻛﺸﻲ‪ :‬ﻣﻌﻤﻮﻟﻲﺗﺮﻳ ﻦ اﺑﺰارﻫﺎي ﺧﻂﻛﺸﻲ ﻛﻪ زﻳﺎد در ﻛﺎرﮔﺎه ﻫـﺎ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﺧﻂﻛﺶ ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ‪ ،‬ﮔﻴﺮه ﺟﻨـﺎﻗﻲ‪ ،‬ﮔﻮﻧ ﻴـﺎي ﻣﺮﻛـﺐ‪ ،‬اﻧـﻮاع ﭘﺮﮔـﺎر‪،‬‬
‫ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن ‪ 30‬و ‪ ،90‬ﮔﻮﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶدار‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﻲ و ﺻﻔﺤﻪ ﮔﻮﻧﻴﺎ‬
‫ﺧﻂﻛﺸﻲ ﺑﺎ ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ‪ :‬ﺧﻄﻮط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺧﻂﻛﺶ‪ ،‬ﮔﻮﻧﻴﺎي ﻟﺒﻪدار و ﺳﻮزن‬
‫ﺧﻂﻛﺶ ﺗﺮﺳﻴ ﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد و ﻧﻮك آن ﺑﺎرﻳ ﻚ و ﺳﺨﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ )زاوﻳﻪ ﻧﻮك ﺣﺪود ‪ 10‬اﻟﻲ ‪ 15‬درﺟﻪ(‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﻮزن ﺧﻂﻛـﺶ ﺗ ﻴـﺰ ﻧﺒﺎﺷـﺪ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻂﻛﺸﻲ دﻗﻴﻖ ﺻﻮرت ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-21‬ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ‬

‫ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻂﻛﺸﻲ ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻴﺎي ﻟﺒﻪدار ﺑﺎﻳ ﺪ ﻟﺒﻪ ﮔﻮﻧﻴﺎ را ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﻜ ﻴـ ﻪ داد و‬
‫ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑﻪ درﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻮك ﺳﻮزن ﺧﻂ ﻛـﺶ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻟﺒﻪ زﻳﺮﻳ ﻦ ﮔﻮﻧﻴ ﺎ ﺗﻜﻴﻪ داده ﺷﻮد در ﻏﻴ ﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻮزن ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﺻﻮرت‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪17‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 1-22‬ﺧﻂﻛﺸﻲ ﻛﺮدن‬

‫ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻳ ﻞ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﮔ ﻴـﺮ‬
‫ﻛﺮدن ﻧﻮك ﺳﻮزن ﺧﻂﻛﺶ در ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪن ﺧﻄﻮط و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻧﻮك‬
‫ﺳﻮزن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن زدن‬
‫از ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن زدن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد اﺛﺮ )ﻧﺸﺎﻧﻪ( در اﻣﺘﺪاد ﺧﻂ ﻳﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﺸﺨﺺ روي ﺳﻄﺢ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 1-23‬ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن زدن‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن زدن ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .1‬در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪ .2‬ﻧﺸﺎﻧﺪن ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬

‫‪ .3‬ﻋﻤﻮد ﻗﺮار دادن ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن‬
‫‪ .4‬ﺿﺮﺑﻪ زدن و اﻳﺠﺎد اﺛﺮ‬

‫روش ﻛﺎر‬
‫اﻟﻒ( ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ‪ 1-24‬در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و آﻣﺎده ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-24‬روش ﺻﺤﻴﺢ ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن زدن‬

‫ب( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺸﺎن دادن ﺳﻨﺒﻪ ﻧـﺸﺎن در ﻣﺤـﻞ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ اﺑﺘـﺪا ﺳـﻨﺒﻪ را ﺑـﺎ‬
‫زاوﻳﻪاي ﺣﺪود ‪ 60‬درﺟﻪ روي ﻣﺤﻞ ﺧﻂﻛﺸﻲ ﺑﻪﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﻗﺮار ﻣـﻲ دﻫـﻴﻢ‪ .‬ﺧـﻢ ﻛـﺮدن‬
‫ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺤـﻞ ﺳـﻨﺒﻪ ﻧـﺸﺎن را ﺑﻬﺘـﺮ ﺑﺒﻴ ﻨـﻴﻢ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن را در ﺣﺎﻟﺖ ‪ 90‬درﺟﻪ ﻗﺮار داده و ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﻧﻮك ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن ﺿـﺮﺑﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮ ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن وارد ﻛﺮده ﺗﺎ اﺛﺮ ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-25‬در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻨﺒﻪ‬

‫زواﻳﺎي ﻧﻮك ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪19‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫رأس ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ داراي زواﻳﺎي ‪ 75 ،60 ،30‬و ‪ 90‬درﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از‬
‫ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن ﺑﺎ زاوﻳ ﻪ رأس ‪ 30‬درﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﻋﻼﻣـﺖ ﮔـﺬاري اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ا ﻳـﻦ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬاري ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ از دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺪﻣﻪ ﻛﻤﺘﺮي ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﻗﻄﻌــﻪ ﻛــﺎر وارد ﻣــﻲآورد‪ .‬ﺑــﺮاي ﻋﻼﻣــﺖﮔــﺬاري ﻣــﺴﻴﺮ ﺑــﺮش )ﺷــﻌﻠﻪ ﮔــﺎز ﻳـﺎ اره( از‬
‫ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎنﻫﺎي ‪ 60‬و ‪ 75‬درﺟﻪ ﻛﻪ داراي اﺛﺮاﺗـﻲ ﺑ ﻴـﺸﺘﺮ ﻫـﺴﺘﻨﺪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﻮد و در‬
‫ﺳﻮراخ ﻛﺎري از ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎنﻫﺎي ﺑﺎ زاوﻳﻪ ‪ 90‬درﺟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-26‬زواﻳﺎي ﺳﻨﺒﻪﻧﺸﺎن‬

‫ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري‬
‫ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮادهﺑﺮداري‪ ،‬ﺻﺎف و دﻗﻴﻖ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺎﻟـﺐ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺼﻮص و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳ ﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮ ﻧـﺪ‪ .‬روي‬
‫ﺳﻮﻫﺎن دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻪﻧﺎم آج وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺑﻪوﺳـﻴﻠﻪ ﻫﻤـﻴ ﻦ آج ﻫـﺎ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻮﻫﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳ ﺪ از ﻗﻄﻌﻪاي ﻛـﻪ روي آن‬
‫ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴ ﻦ ﻋﻠﺖ ﺟﻨﺲ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎ از ﻓﻮﻻد اﺑﺰار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-27‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﺳﻮﻫﺎن‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪20‬‬

‫روش ﻛﺎر‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻠﻮ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺮش ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ وارد ﻛﺮدن ﻧﻴ ﺮو روي‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺳﻮﻫﺎن در ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻓﺮو رﻓﺘﻪ و ﺑﺮادهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ را از ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺟﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮوي وارده ﺑﺮ روي ﺳﻮﻫﺎن را ﻓﺸﺎ ر ﺑﺮش ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ا ﻳـﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻮﻫﺎن ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﺳـﻮﻫﺎن ﻧ ﻴـ ﺮو وارد ﻛـﺮد‪ .‬در ﺷـﻜﻞ‬
‫‪ 1-28‬روش ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري و ﺷﻜﻞ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-28‬روش ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻮﻫﺎن‬
‫اﻟﻒ( ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻮﻫﺎن‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﻮﻫﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪه‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر داراي زﺑﺮي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﺑـﺎ آج درﺷـﺖ زﺑﺮﺗـﺮ از ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻮﻫﺎن زدن ﻓﻠﺰات ﻧﺮم‪ ،‬ﺑﺮادهﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻓﻮاﺻـﻞ‬
‫ﺑﻴﻦ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ را ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻮﻫﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺳـﻮﻫﺎن‬
‫ﻛﺎري ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻮﻫﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪.‬‬
‫ب( ﻣﻘﺪار ﺑﺮاده ﺑﺮداري و ﻣﺮﻏﻮﺑﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﻧﻮع آج ﺳﻮﻫﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﺑﺎ آج درﺷﺖ ﺳﺮﻳ ﻊ ﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧ ﻨﺪ از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮادهﺑـﺮداري ﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﺗﻘﻠﻴﻞ زﻣﺎن ﻛﺎر و اﻳ ﺠﺎد ﻳ ﻚ ﺳﻄﺢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺻﺎف ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬از ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﭘﺮداﺧـﺖ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ اﻳ ﻨﻜﻪ ﺑﺎ اﻳﺠـﺎد ﻳـﻚ ﺳـﻄﺢ ﻛـﺎﻣﻼً ﺻـﺎف‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪21‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻃﺮز ﺻﺤﻴﺢ در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎن‬

‫ﺑﺮاي در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎنﻫـﺎ روش ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ در اﺷـﻜﺎل ز ﻳـﺮ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .1‬روش در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-29‬دردﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎن‬

‫‪ .2‬روش ﻛﺎر ﺑﺎ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-30‬روش ﻛﺎر ﺑﺎ ﺳﻮﻫﺎن‬

‫‪ .3‬روش در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-31‬در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪22‬‬

‫در اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻮﻫﺎن ﻓﺮم ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻮارد اﺳـﺘﻌﻤﺎل اﻧـﻮاع‬
‫ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﺷﻜﻞ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 32-1‬اﻧﻮاع ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎ‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري‬

‫‪ .1‬ﺑﺮاي ﺟﺎ زدن دﺳﺘﻪ ﺳﻮﻫﺎن ﻫﺮﮔﺰ از ﭼﻜﺶ ﻓﻠﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻗﺒﻞ از ﺳﻮﻫﺎﻧﻜﺎري ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻤﺎً دﺳﺘﻪ ﺳﻮﻫﺎن درﺳﺖ ﺟـﺎ زده ﺷـﻮد ﺗـﺎ در‬
‫ﺿﻤﻦ ﻛﺎر اﻳﺠﺎد ﺣﺎدﺛﻪ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪23‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ .3‬از ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺑﻪ زاوﻳﻪ ﺑﺮادهﺑﺮداري و ﺟﻬﺖ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺳﻮﻫﺎن در ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻫﺮﮔﺰ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺳﻮﻫﺎن ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﻴ ﺪ ﻧﻤﺎﻟﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت‬
‫‪ .1‬ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺎرﮔﻴﺮ ﮔﻴﺮهﻫﺎ از ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﮔﻴﺮهﻫﺎ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﭼﻜﺶ ﻛﻪ در ﻛﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧ ﺪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻣﻨﻈﻮر از آﭼﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭼﻴﺴﺖ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬وﻇﺎﻳﻒ اﻧﻮاع اﻧﺒﺮدﺳﺘﻬﺎ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬از آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲﻫﺎي دوﺳﻮ و ﭼﻬﺎر ﺳﻮ در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .7‬از ﻛﻮﻟﻴﺲ در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .8‬اﮔﺮ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺧﻂ ﻛﺶ ﻳﻚ ﻛﻮﻟﻴﺲ ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ورﻧﻴﻪ آن ﺑـﻪ ‪20‬‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺴﺎوي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد دﻗﺖ ﻛﻮﻟﻴﺲ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .9‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬ﻛﺎرﺑﺮد ﭘﻴﭻ ﺟﻐﺠﻐﻪاي در ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .11‬اﮔﺮ ﮔﺎم ﭘﻴﭻ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮي ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﻮﺳﺘﻪ آن ﺑﻪ ‪ 100‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺴﺎوي ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺷﻮد دﻗﺖ آن ﭼﻘﺪر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .12‬ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺞ از ﭼﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ .13‬ﺧﻂ ﻛﺸﻲ ﻛﺮدن ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﺎت در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ .14‬ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎن ﭼﻴﺴﺖ و ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده آن را ﺷﺮح دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .15‬از ﺳﻨﺒﻪ ﻧﺸﺎنﻫﺎي ﺑﺎ زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .16‬ﺳﻮﻫﺎن ﭼﻴﺴﺖ و ﺟﻨﺲ آن از ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .17‬ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺖﻛﺎري ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر از ﭼﻪ ﻧﻮع ﺳﻮﻫﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
www.ieun.ir
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫اﻫﺪاف‬
‫از داﻧﺸﺠﻮ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﭘـﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﻳـﻦ ﻓـﺼﻞ ﻓﺮاﻳﻨـﺪ ﺳـﻮراﺧﻜﺎري را ﺑـﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮراخﻛﺎري ﺑﻪ روش دﺳﺘﻲ را ﻳﺎد ﮔﻴﺮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻣﺘﻪ آﺷﻨﺎ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﺳﻮراﺧﻜﺎري و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻮراﺧﻜﺎري‬
‫ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺳﻮراخ اﻳﺠﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﻮراخ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت از وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺘﻪ ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ‬
‫ﻗﻄﻌﻪاي اﺳﺖ ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮم ﻣﺨـﺼﻮص در آورده ﺷـﺪه و ﻧـﻮك آن ﺗﺤـﺖ زوا ﻳـﺎي‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺗﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺘﻪﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻧﺒﺎﻟﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻳﺎ دﻧﺒﺎﻟـﻪ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﺑـﺰار‬
‫ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﺑﺪون ﻧﻘﺺ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﺗﺎ دﻗﺖ ‪ 0/2‬ﺗﺎ ‪ 0/1‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ اﻧﺠـﺎم داد و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﻗﻮ ﻛﺎري آﻧﺮا ﭘﺮداﺧﺖ و دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺘﻪ اﺑﺰار ﺑﺮﻧﺪه اي اﺳﺖ ﻛﻪ دو ﺗﻴ ﻐﻪ ﺑﺮﻧﺪه دارد‪ .‬ﻣﺘﻪ در ﻫﻨﮕـﺎم ﻛـﺎر ﻳـ ﻚ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ داﻳ ﺮه ﺷﻜﻞ )ﭼﺮﺧﺸﻲ( و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺣﺮﻛـﺖ‪ ،‬ﻳـﻚ ﺣﺮﻛـﺖ ﭘـﻴﺶ روي در‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻮر ﻣﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺑﺎﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﺑﺎ ﻫﺮ دو ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺑـﺮاده ﺑـﺮداري ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻳ ﻦ دو ﺣﺮﻛﺖ از ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﺘﻪ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﻟﻜﺘـﺮو ﻣﻮﺗـﻮر و در ﺑﻌـﻀﻲ‬
‫اﻧﻮاع آن ﺑﺎ دﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲاﻓﺘﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-1‬ﻋﻤﻞ ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺘﻪ ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ‬

‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻣﺘﻪ ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ‬

‫ﻣﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ ﭘﺮ ﻣﺼﺮف ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻣﺨﺼﻮص آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬زاوﻳﻪ ﺑﺮاده ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﺎر ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻴ ﺰ ﻛﺮدن در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﻪ‬
‫‪ -‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺳﻨﮓزﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن اﻧﺪازه ﻗﻄﺮﺷﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺎده ﺧﻨﻚﻛﺎري ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﻄﺮف رأس ﻣﺘﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮادهﻫﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﺳﻮراخ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮ اﺛﺮ وﺟﻮد ﻓﺎز ﻣﺘﻪ اﺻﻄﻜﺎك ﺷﺪﻳﺪي ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد و اﻳـﻦ ﻣﺘـﻪﻫـﺎ ﻗـﺪرت‬
‫ﺑﺮش و ﺳﺮﻋﺖ و دﻗﺖ زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻪ‪ :‬ﻣﺘﻪ ﻫﺎي ﻣـﺎرﭘﻴﭽﻲ اﻏﻠـﺐ از ﺟـﻨﺲ ﻓﻮﻻدﻫـﺎي آﻟ ﻴـﺎژي )‪ (HSS-SS‬و‬
‫ﺑﺒﺪون آﻟﻴﺎژي )‪ (WS‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣـﻮارد ﺑـﺮاي ﺑـﺮادهﺑـﺮداري از ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫ﺳﺨﺖﺗﺮ‪ ،‬ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه آﻧﻬﺎ را از ﻓﻠﺰات ﺳﺨﺖ )اﻟﻤﺎﺳﻪ ‪ (HM‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺳـﺮ ﻣﺘـﻪاي‬
‫ﻛﻪ از ﻓﻮﻻد ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻪ‪ :‬ﻣﺘﻪﻫﺎ از دو ﻗﺴﻤﺖ دﻧﺒﺎﻟﻪ و ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪27‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-2‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻪ‬

‫دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪ‪ :‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﻓﺮمﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي‪ ،‬ﻣﺨﺮوﻃـﻲ و ﻫﺮﻣـﻲ ﻣـﻲﺳـﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ‪ 13‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ داراي دﻧﺒﺎﻟﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي و دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 13‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ را ﻣﺨﺮو‪ .‬ﻃﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ از اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷـﻮد و‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺘﻪ در داﺧﻞ ﻛﻼﻫﻚ ﻳﺎ ﮔﻠﻮﻳﻲ ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي آن را ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮم زﺑﺎﻧﻪ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪28‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-3‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪ‬

‫ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺘﻪ‪ :‬ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﺻﺤﻴﺢ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺘﻪ ﺷﺮط اول ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺪون ﻧﻘﺺ‬
‫ﻣﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺷﺘﺒﺎه در ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺘﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﻪ را ﺣﺘـﻲ اﻻﻣﻜـﺎن ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﺘﻪ ﺗﻴﺰﻛﻦ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﻨﮓزﻧﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺗﻴ ﺰ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻴ ﺰ ﻛﺮدن ﻣﺘـﻪ ﺑـﺎ‬
‫دﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل زواﻳﺎ از ﺷﺎﺑﻠﻮن ﻣﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-4‬ﺷﺎﺑﻠﻮنﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻨﺘﺮل زواﻳﺎي ﻣﺘﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻴﺰﻛﺎري‬

‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻴ ﺰ ﻛﺮدن ﻣﺘﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد در ز ﻳـﺮ ﺷـﺮح داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬زاوﻳﻪ ﻧﻮك ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ و ﻳﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺰرگ ﺑﻮدن ﺑـﻴ ﺶ از اﻧـﺪازه‬
‫زاوﻳ ﻪ ﻧﻮك ﻣﺘﻪ ﺑﺎ ﻋﺚ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺑﺎ ﺷﺮاﻳ ﻂ ﺳـﺨﺖ‪ ،‬ﭘ ﻴـﺸﺮوي ﻛﻨـﺪ و ﻓـﺸﺎر ز ﻳـﺎد ﻣﺘـﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدن زاوﻳﻪ رأس ﺑﺎﻋﺚ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪن ﻧﻮك ﻣﺘﻪ و ﺷﻜﺴﺘﻦ آن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-5‬ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن زاوﻳﻪ ﻧﻮك‬

‫‪ .2‬ﻃﻮل ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﻧﺎﻣﺴﺎوي اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮك ﻣﺘﻪ و ﻣﺤﻮر ﻣﺘﻪ ﺑـﺮ روي ﻳﻜـﺪﻳ ﮕﺮ ﻣﻨﻄﺒـﻖ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﻛﺎر ﻣﻴ ﻜﻨﺪ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺗﺤـﺖ ﻓـﺸﺎر‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻦ زﻳﺎد‪ ،‬ﻟﺒﻪ آن ﻛﻨﺪ ﺷﺪه و ﭘﻴ ﺸﺮوي ﻣﺘﻪ ﻛﻢ و ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ و ﺳﻮراخ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺷﺪه ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﻣﺘﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-6‬ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﺑﻮدن ﻃﻮل ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه‬

‫‪ .3‬زاوﻳﻪ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳ ﮕﺮ ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳ ﻨﻜـﻪ ﻧـﻮك ﻣﺘـﻪ در وﺳـﻂ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻄﺮف ﻣﺤﻮر ﻣﺘﻪ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻳ ﻜﻨﻮاﺧـﺖ ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴ ﺮد و ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در اﺛ ﺮ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻦ زﻳﺎد‪ ،‬ﻟﺒﻪ آن ﻛﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﺘﻪ ﻛﻢ و ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-7‬ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﺑﻮدن ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪ .4‬ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧـﺪه ﺧﻴ ﻠـﻲ ز ﻳـﺎد و ﻳـﺎ ﻛـﻢ ﺳـﻨﮓ زده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻴ ﻜﻪ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﻛﻢ ﺳﻨﮓ زده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻓﺸﺎر ﻣﻲآورد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ‬
‫ﮔﺮم ﻣﻲﺷﻮد و ﻛﻨﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪ .‬در ﺻﻮرت زﻳ ﺎد ﺳﻨﮓ زدن ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﺘﻪ ﻗـﻼب‬
‫ﻛﺮده و ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ و ﻗﻄﻌﻪ را ﻣﻲ ﺷﻜﺎﻓﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-8‬ﻛﻤﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدن زاوﻳﻪ ﭘﺸﺖ‬

‫ﻣﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﻄﻌﺎت را ﺳﻮراخ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ا ﻳـﻦ دﺳـﺘﮕﺎه ﻫـﺎ‬
‫ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﺘﻪ ﻳﺎ درﻳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﻲ و ﺑﺮﻗﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﺷﻜﺎل زﻳﺮاﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﺘﻪﻫﺎي دﺳﺘﻲ و ﺑﺮﻗﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-9‬اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻣﺘﻪ دﺳﺘﻲ و روش ﻛﺎر ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ب( ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ ﺳﺘﻮﻧﻲ‬ ‫اﻟﻒ( ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ رادﻳﺎل‬

‫د( ﻣﺘﻪ روﻣﻴﺰي‬ ‫ج( ﻣﺘﻪ دﺳﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-10‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻣﺘﻪ‬

‫ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻗـﺴﻤﺖ ﻫـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﭘﻴـﺸﺮوي و دوراﻧـﻲ ﺗﻮﺳـﻂ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮر ﺑـﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪32‬‬

‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر روي ﻣﻴـﺰ ﺑـﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﺑـﺰار ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫دوراﻧﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻋﻤﻮدي اﺑﺰارﮔﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑﺮادهﺑﺮداري را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ زﻳﺮ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-11‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ‬

‫روش ﺳﻮراخ ﻛﺎري‬

‫اﻟﻒ( ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻮراخ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺧﻂﻛﺸﻲ و ﺳﻨﺒﻪ زده ﺷﻮد‪ :‬ﺑـﺴﺘﻪ ﺑـ ﻪ ﻓـﺮم و ﻧـﻮع‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎﻳ ﺪ ﻋﻤﻞ ﺧﻂﻛﺸﻲ را از ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي و ﻳ ﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳـﻚ ﺳـﻄﺢ ﻣﻌـﻴﻦ‬
‫)ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ روي آن ﻛﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺷﺮوع ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻮراخﻫﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ اﺑﺘﺪا ﺑـﻪوﺳـﻴﻠﻪ دو‬
‫ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺎ ﻳ ﻚ ﺳﻨﺒﻪ ﻧﻮك ﺗﻴ ﺰ )زاوﻳﻪ ﻧﻮك ﺳـﻨﺒﻪ ‪30‬درﺟـﻪ(‬
‫ﺳﻨﺒﻪ اوﻟﻴ ﻪ زده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ ﻳ ﻚ ﭘﺮﮔﺎر ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬داﻳﺮهاي ﺑـﻪ ﺷـﻌﺎع ﻧـﺼﻒ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻪ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﺪاري ﺑـﺮاده ﺑـﺮداري ﻣﻮﻗﻌ ﻴـﺖ ﺳـﻮراخ را‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﻳﻚ داﻳﺮه ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺰرگ ﺗﺮ از ﻗﻄﺮ ﻣﺘـﻪ رﺳـﻢ ﻛﻨ ﻴـﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻮراخ را ﺑﺎ ﺳﻨﺒﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﺠﺪداً ﺳﻨﺒﻪ زد‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻮك ﻣﺘـﻪ در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع ﺳﻮراﺧﻜﺎري ﻳ ﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﻄﻤﺌﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪33‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-12‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻮراخ‬

‫ب( ﻣﺘﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﺳﺎق اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺳﻪ ﻧﻈﺎم داراي ﺳﻪ ﻓـﻚ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ ﺷـﻜﻞ اﺳـﺖ ﺑـﻪوﺳـﻴﻠﻪ ﭼﺮﺧﺎﻧـﺪن ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﻣﻬـﺮه‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﻜﻬﺎ )ﭘﻮﺳﺘﻪ آج زده ﺷﺪه ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم( ﻛﻪ داراي ﻳـﻚ ﻣﺨـﺮوط داﺧﻠـﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻜﻬﺎ را ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن ﻣﺘﻪ در ﺳـﻪ ﻧﻈـﺎم‪ ،‬درﺳـﺖ ﻋﻜـﺲ‬
‫ﺟﻬﺖ ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﻪ ﻧﻈﺎمﻫﺎ ﻣﺘﻪ ﺑﺎ آﭼﺎر ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-13‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺴﺘﻦ ﻣﺘﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻪ ﻧﻈﺎم‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪34‬‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﺳﻮراخ ﻛﺎري‬

‫‪ .1‬ﻫﺮﮔﺰ در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ اﻧﮕﺸﺘﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬آﭼﺎر ﺳﻪ ﻧﻈﺎم را ﭘﺲ از ﺑﺴﺘﻦ ﻣﺘﻪ از روي ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺮدارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ورقﻫﺎي ﻧﺎزك و ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚ را ﺣﺘﻤ ًﺎ ﺑﻪ ﮔﻴﺮه ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﻌﺪاً ﺳﻮراخ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﮔﻴﺮه ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﻌﺪاً ﺳﻮراخ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺰﻳ ﻨﻪ ﻛﺎري‬
‫ﺑﺮاي اﻳ ﺠﺎد ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺮﭘﻴﭻﻫﺎ و ﭘﺮچﻫﺎي ﺳﺮ ﺗﺨﺖ و ﺳﺮ ﺧﺰﻳﻨﻪ ازﺧﺰﻳﻨﻪ ﻛـﺎري‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺧﺰﻳﻨﻪ زدن ﺳﻮراخﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﭘﻠﻴﺴﻪﮔﻴﺮي ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴ ﺮد‬
‫و ﺑﺎﻋــﺚ ﻗــﺮار ﮔــﺮﻓﺘﻦ ﺧــﻮب ﺳــﻄﻮح ﺳــﻮراﺧﻜﺎري ﺷــﺪه روي ﻳ ﻜــﺪﻳﮕﺮ ﻣــﻲﮔــﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﺰﻳ ﻨﻪﻛﺎري ﺑﻪوﺳﻴ ﻠﻪ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺘﻪ ﺧﺰﻳ ﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در زﻳ ﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع از آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-14‬ﻋﻤﻞ ﺧﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎري‬

‫ﺑﺮﻗﻮ ﻛﺎري‬
‫ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻮراخﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﺑﺎ اﻧـﺪاره ﺗﻠﺮاﻧـﺴﻲ و ﺻـﺎﻓﻲ ﺳـﻄﺢ ز ﻳـﺎد‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ ﺗﺎ ‪ 0/3‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻞ ﺑـﺮادهﺑـﺮداري ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ دو ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ و ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻗـﻮ ﻫـﺎ را از‬
‫ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺗﻨﺪﺑﺮ و ﻳﺎ ﻓﻮﻻد اﺑﺰارﺳﺎزي ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﻗﻮ ﻧﻴ ﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘـﻪ داراي دو ﻗـﺴﻤﺖ‬
‫اﺻﻠﻲ ﺑﺮﻧﺪه و دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﻧﻴ ﺰ از دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ) ﺑـﺎ ﺷـﻴﺐ ﻛـﻢ( ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮادهﺑﺮداري و ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺮﻗﻮ و ﭘﺮداﺧـﺖ ﺳـﻄﺢ را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه‬
‫دارد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-15‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺑﺰار ﺑﺮﻗﻮ‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ زوج ﺑﻮده و از ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 18‬ﻟﺒﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي ﺑـﺎ‬
‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه زﻳﺎدﺗﺮ را ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت ﺳﺨﺖ ﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻗـﻼب‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ در داﺧﻞ ﺳﻮراخ و ﻋﺪم ﻧﻴ ﺎز ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﻗﻮ ﻛﺎري زﻳﺎدﺗﺮ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت‬
‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺮﻗﻮ را ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﻣﺴﺎوي ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ وﻟﻲ دو ﻟﺒﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ روي ﻳﻚ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ‬
‫ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ و دﺳﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي دﺳﺘﻲ‪ :‬ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي دﺳﺘﻲ داراي دﻧﺒﺎﻟﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺎ اﻧﺘﻬـﺎي ﭼﻬـﺎرﮔﻮش‬
‫ﺑﺮاي درﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﺑﺮﻗﻮ ﮔﺮدان ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫـﺪاﻳﺖ آﻧﻬـﺎ و ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺣﺮﻛـﺖ دوراﻧـﻲ از‬
‫دﺳﺘﻪ ﺑﺮﻗﻮ ) دﺳﺘﻪ ﻗﻼوﻳﺰ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ب( ﺑﺮﻗﻮي ﺷﻴﺎر ﻣﺎرﭘﻴﭻ‬ ‫اﻟﻒ( ﺑﺮﻗﻮي ﺷﻴﺎر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-16‬اﻧﻮاع ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪36‬‬

‫اﻣﺘﺪاد ﻟﺒـﻪ ﻫـﺎي ﺑﺮﻧـﺪه ﺑﺮﻗـﻮ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻣـﺴﺘﻘﻴ ﻢ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ وﻟـﻲ ﺑـﺮاي ﺑﺮﻗﻮ ﻛـﺎري‬
‫ﺳﻮراخﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺧﺎر )ﺷﻴﺎر( داﺷﺘﻪ از ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻴﺎر ا ﻳـﻦ‬
‫ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر‪ ،‬ﭘﻴ ﭽﺶ ﺑﻮده و زاوﻳ ﻪ ﭘﻴ ﭽﺶ آﻧﻬﺎ را در ﺣﺪود ‪ 25‬درﺟﻪ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ در اﻳ ﻦ ﺑﺮﻗﻮ را ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﭘﻴﭽﺶ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧـﺪه آﻧﻬـﺎ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﭼﻮن ﮔﺮداﻧﺪن ﺑﺮﻗﻮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﻬﺖ ﭘـﻴﭽﺶ‬
‫ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ را ﭼﭗ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‪:‬اﻳﻦ ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻓـﺮم‪ ،‬ﺛﺎﺑـﺖ و ﻣﺘﻐ ﻴـﺮ ﺑـﻮدن و اﺳـﺎس ﻛـﺎر‬
‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻛﺎﻣﻼً ﺷﺒﻴﻪ ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﺑﻮده و ﺗﻔﺎوت آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﻋﺒ ﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬دﻧﺒﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻـﻮرت اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي ) ﺑـﺮاي ﺑـﺴﺘﻦ در ﺳـ ﻪ ﻧﻈـﺎم( و ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺨﺮوﻃﻲ )ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺎ زدن در ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ( ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺨــﺮوط ﺳــﺮ اﻳـﻦ ﺑﺮﻗﻮﻫــﺎ ﻛــﻪ وﻇﻴﻔــﻪ راﻫﻨﻤــﺎﻳﻲ ﺑﺮﻗــﻮ ﺑــﻪ داﺧــﻞ ﺳــﻮراخ و‬
‫ﺑﺮادهﺑﺮداري را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ از ﺑﺮﻗﻮﻫﺎي دﺳـﺘﻲ ﺑـﻮده و زاو ﻳـ ﻪ آﻧﻬـﺎ ﻧ ﻴـﺰ ﺑ ﻴـﺸﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑ ﺮﻗﻮ را ﺑـﻪﻋﻬـﺪه دارد‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪدﺳﺖ‪ ،‬داراي ﻃﻮل ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-17‬ﻳﻚ ﺑﺮﻗﻮي ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش را در ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري ﺣﺪود ‪ 0/25‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش در ﺳﻮراخﻛﺎري در ﻧﻈـﺮ‬

‫ﻣﻲﮔﻴ ﺮﻧﺪ وﻟﻲ ﻣﻘﺪار ﭘﻴ ﺸﺮوي را ﻣﻲﺗﻮان زﻳﺎدﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻘﺪار آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺟـﻨﺲ ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﻛﺎر‪ ،‬ﺟﻨﺲ اﺑﺰار و ﻗﻄﺮ ﺑﺮﻗﻮ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﻳﻊ ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫از ﮔﺮم ﺷﺪن اﺑﺰار‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻢ ﺷﺪن اﺻﻄﻜﺎك و ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﺳﻮراخ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫روش ﻛﺎر در ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﻮ ﻛﺎري ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﺑﺘﺪا ﻳ ﻚ ﺳﻮراخ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮ از ﻗﻄـﺮ ﺑﺮﻗـﻮ در ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪37‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف اﻧﺪازه ﺳﻮراخ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻗﻄﺮ‬
‫ﺑﺮﻗﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﻼوﻳﺰ ﻛﺎري‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﻼوﻳﺰ‪ :‬ﻗﻼوﻳﺰ اﺑﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﻣﻲﺗﻮان داﺧـﻞ ﺳـﻮراخ را دﻧـﺪه‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻗﻼوﻳ ﺰ داراي ﺳﻪ ﭼﻬﺎر ﺷﻴﺎر ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮر آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه‬
‫و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻫﺪاﻳ ﺖ ﺑﺮادهﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺷﻴ ﺎرﻫﺎ اﻏﻠﺐ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﻴﻢ دا ﻳـﺮه‬
‫ﺷﻜﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺷﻴﺎر ﻗﻼوﻳﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷـﻮد ﻃـﻮري‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺠﺎد زاوﻳﻪ ﺑﺮش ﺑﺰرگﺗﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-18‬اﺑﺰار ﻗﻼوﻳﺰ‬

‫ﻗﻼوﻳ ﺰ داراي ﻳﻚ ﺳﺮ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺷﻜﻞ و ﻳﻚ ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻳﻚ‬

‫دﺳﺖ ﻗﻼوﻳ ﺰ ﺳﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﺑﺮاي ﻗﻼوﻳﺰ ﻛﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻗﻼوﻳﺰ ﺷﻤﺎره ﻳ ﻚ ﻳ ﺎ ﭘ ﻴـﺸﺮو‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻛﺎر‪ ،‬ﻗﻼوﻳﺰ ﺷﻤﺎره دو ﻳ ﺎ ﻣﻴ ﺎﻧﺮو ﻛﻪ ﻋﻤﻖ دﻧﺪهﻫﺎي داﺧـﻞ ﺳـﻮراخ را ﺑ ﻴـﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﻼوﻳﺰ ﺷﻤﺎره ﺳﻪ ﻳﺎ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴ ﻞ ﻧﻤﻮدن ﻋﻤﻖ دﻧﺪهﻫﺎ و ﭘﺮداﺧﺖ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺳﻪ ﭘﺎرﭼﻪ ﻗﻼوﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺲ از ﺑﻜﺎر ﺑـﺮدن‬
‫ﻗﻼوﻳﺰ ﺷﻤﺎره ﺳﻪ دﻧﺪهﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺮاﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪38‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-19‬ﭘﺎرﭼﻪﻫﺎ ي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﻗﻼوﻳﺰ و دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ‬

‫ﺣﺪﻳﺪهﻛﺎري‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﺮادهﺑﺮداري از روي ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻬﻴ ﻪ ﭘﻴ ﭻ را ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري )ﭘﻴﭻﺑﺮي ﺧـﺎرﺟﻲ(‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﺳﺖ و ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴ ﻦ اﻧﺠـﺎم ﮔ ﻴـﺮد‪ .‬ﺑـﺮاي ﭘـﻴﭻﺑـﺮي‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ از ﺣﺪﻳ ﺪه و ﺣﺪﻳﺪهﮔﺮدان و ﺑـﺮاي ﭘـﻴﭻ ﺳـﺎزي )روش ﺑـﺪون ﺑـﺮاده ﺑـﺮداري( از‬
‫ﺣﺪﻳﺪه ﻏﻠﺘﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺪﻳﺪه‪ :‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﻬﺮه ﺑﺎ ﻓﺮم ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻓﻮﻻد اﺑﺰار ﺳـﺎزي‬
‫ﻳ ﺎ ﺗﻨﺪﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳ ﺠﺎد دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه اداﻣﻪ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي داﺧﻠـﻲ ﺣﺪ ﻳـ ﺪه را‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ‪2‬ﻳﺎ ‪ 3‬ﺷﻴ ﺎر داﻳﺮهاي ﻗﻄﻊ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﺠﺎد ﺗﻴﺰي در دﻧﺪاﻧﻪ ﻫـﺎ ﻣﻮﺟـﺐ‬
‫ﺧﺮوج ﺑﺮاده و ﻋﺒﻮر روﻏﻦ از ﻻﺑﻪﻻي دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻓﺸﺎر ﺑﺮاده ﺑـﺮداري‬
‫ﺑﻴ ﻦ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺣﺪﻳﺪه اﻣﺘﺪاد ﺳﻮراخ ﻣﻬﺮه ﺣﺪﻳﺪه ﻣﺨﺮوﻃﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً دو دﻧـﺪه اول‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮده و دﻧﺪهﻫﺎي ﺑﻌﺪي وﻇﻴ ﻔﻪ اﻧﺪازه ﻛﺮدن و ﺻﺎف ﻧﻤﻮدن‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﭘﻴﭻ را ﺑﻪﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺮداﻧﺪن ﺣﺪﻳﺪهﻫﺎ از ﺣﺪﻳﺪه ﮔﺮدانﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺮاي ﻳﻚ‬
‫ﺳﺮي ﺣﺪﻳﺪه در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪39‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-20‬اﻧﻮاع ﺣﺪﻳﺪه‬

‫روش ﻛﺎر در ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري‪:‬در ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ از‬
‫اﻃﺮاف‪ ،‬دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻓﺸﺮده ﺷﻮد و ﺑﻪ اﺻ ﻄﻼح ﺑﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻗﻄﺮ ﻛـﺎر‬
‫را ﻛﻤﻲ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﭘﻴ ﭻ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻋﻼوه‬
‫ﺑﺮ اﻣﻜﺎن ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺣﺪﻳﺪه‪ ،‬ﺳﻄﺢ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻧﻴ ﺰ ﻧﺎﺻﺎف ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ‬
‫ﻛﺎر و ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و ﻣﻘﺪار آن را ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 0/1‬ﮔﺎم ﭘـﻴﭻ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 2-21‬روش ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪40‬‬

‫ﺑﺮاي اﻳ ﻨﻜﻪ ﺣﺪﻳﺪه ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﺎر درﮔﻴ ﺮ ﺷﻮد و اﻣﻜﺎن ﻛﺞ ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن آن ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻳﺎﺑﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺳﺮ ﻣﻴﻠﻪ را ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﭘﻴﭻ‪ ،‬ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ‪ 45‬درﺟﻪ ﭘﺦ زد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-22‬زاوﻳﻪ دار ﻛﺮدن ﺳﺮ ﻣﻴﻠﻪ‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت‬
‫‪ .1‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺘﻪ ﻣﺎرﭘﻴﭻ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺘﻪﻫﺎ از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﭼﺮا دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪ را ﺑﻪﺻﻮرت زﺑﺎﻧﻪ اي ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﭼﺮا دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻪﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ را ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬اﮔﺮ زاوﻳﻪ ﻧﻮك ﻣﺘﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﻛﻤﺘﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬در ﺻﻮرت ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮدن ﻃﻮل ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺘﻪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻨﮓ زده ﺷﻮد در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻮراخﻛﺎري ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻣﺘﻪ در ﻛﺎرﮔﺎه را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .9‬روش ﺑﺴﺘﻦ و ﺑﺎز ﻛﺮدن اﺑﺰار ﻣﺘﻪ در روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬از ﺧﺰﻳﻨﻪﻛﺎري در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .11‬ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ و ﺟﻨﺲ اﺑﺰار ﺑﺮﻗﻮ از ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .12‬ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت ﺳﺨﺖ ﺗﺮ از ﭼﻪ ﻧﻮع ﺑﺮﻗﻮﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .13‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش در ﺑﺮﻗﻮﻛﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭼﻘﺪر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ .14‬از ﻗﻼوﻳﺰ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻨﻈﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪41‬‬ ‫ﺳﻮراخﻛﺎري‬

‫‪ .15‬اﻧﻮاع ﻗﻼوﻳﺰﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ارﺗﻔﺎع دﻧﺪهﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .16‬ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟‬
‫‪ .17‬ﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼف اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ ﻛﺎر و ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﭘﻴﭻ در ﺣﺪﻳﺪه ﻛﺎري ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪ .18‬ﭼﺮا ﻧﻮك ﻣﻴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ روي آن رزوه اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ زاوﻳﻪدار ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
www.ieun.ir
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ارهﻛﺎري‬

‫اﻫﺪاف‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻞ اره ﻛﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اره ﻛـﺎري‬
‫ﺑﻪ روش دﺳﺘﻲ را ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﻋﻬﺪه اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺻـﺤﻴﺤﻲ ﺑﺮآﻳﻨـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎﺷـﻴﻦﻫـﺎ ﻛـﺎر‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ار‪‬ه ﻛﺎري‬
‫ارهﻛﺎري ﻓﺮاﻳﻨﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن ﻗﻄﻌﺎت ﻛﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻗـﺪم اول‬
‫در اﻏﻠﺐ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت‪ ،‬ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻳﺎ ﻣـﺎده اوﻟﻴـﻪ ﺑـﺎ اره‬
‫اﺳﺖ در واﻗـﻊ اره ﻛـﺎري ﻳﻜـﻲ از ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي اﺳﺎ ﺳـﻲ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻛـﺎري اﺳـﺖ ﻛـﻪ در آن‬
‫ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻟﺒﻪﻫﺎ ي ﺑﺮﻧﺪه ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺗﻴﻎ ار‪‬ه ﻛـﻪ در ﻳـﻚ ﺧـﻂ‬
‫ﺑﺎرﻳﻚ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 3-1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺮاﺷﻪ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﻫﺮ دﻧﺪاﻧﻪ از روي ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‪ ،‬ﺗـﺸﻜﻴﻞ ﻣـﻲ ﺷـﻮد و ﺗـﺎ ﮔﺬﺷـﺘﻦ‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ از ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ دو دﻧﺪاﻧﻪ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺤﺒﻮس‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑـﺎ ﺑﺮداﺷـﺘﻦ ﻣﻘـﺪار ﻛﻤـﻲ ﻣـﺎده‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮاﺷﻪ از ﻗﻄﻌﻪي ﺧﺎم ﺟﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ار‪‬ه ﻛﺎري اﻗﺘﺼﺎديﺗـﺮﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﻛﺎري از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻣﺎده و ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﺣﺘﻲ از ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪44‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-1‬ﻋﻤﻞ ارهﻛﺎري‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻴﻐﻪ ار‪‬ه‬

‫اﻟﻒ( ﺗﻴﻐﻪ ار‪‬ه از ﻓﻮﻻد ﺳﺨﺖ آﺑﺪﻳﺪه و ﺷﻜﻨﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻٌ در ﻳﻚ ﻃﺮف‬
‫و ﻳﺎ دو ﻃﺮف آن داراي دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻗﻠﻢ )ﮔـﻮه(‬
‫ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار دارﻧﺪ اﺛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ‬
‫از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاده ﺑﺮ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮادهﻫﺎ ي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﻜﺎف ﺑـﻴﻦ‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮادهﻫﺎ ي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﺗـﻚ ﺗـﻚ‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻻ ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در اره ﺑﺎﻋﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب( اﺛﺮ ﺑﺮﻧﺪﮔﻲ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻓﺮم دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ي آن دارد در ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ي دﺳـﺘﻲ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬زاوﻳﻪ ﺑﺮش اﻏﻠﺐ ‪ 90‬درﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ زاوﻳﻪ اي ﻧـﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺮادهﻫﺎ ﺑﻴﻦ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬زاوﻳﻪ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧـﺪه را زﻳـﺎد‬
‫ﺑﺰرگ ﻧﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ج( ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﺑﺰرﮔﻲ ﺳـﻄﺤﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺮﻳـﺪه ﺷـﻮد ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ) درﺷﺖ و رﻳﺰ( و زاوﻳﻪ آزاد ‪) α‬ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﻲ ﻓﻀﺎي ﺑـﻴﻦ دﻧﺪاﻧـﻪﻫـﺎ(‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪45‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﺑﺮادهﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرگﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﺑﺴﺮﻋﺖ ﭘﺮ ﻧﺸﻮد و ﺗﻴﻐـﻪ اره در ﻛـﺎر ﮔﻴـﺮ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺮم از ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت دﻧﺪاﻧﻪ درﺷﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﻳﺪن ﻗﻄﻌﺎت ﺳﺨﺖ در ﺻﻮرت ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدن زاوﻳﻪ ﻟﺒـﻪ ﺑﺮﻧـﺪه‪،‬‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﻛﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ در ﻫﻨﮕﺎم اره ﻛﺎري ﻓﺸﺎر روي ﺗـﻚ ﺗـﻚ‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد از ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ي ﺑﺎ دﻧﺪاﻧﻪ رﻳﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﻮد زﻳـﺮا ﻫﻤﺰﻣـﺎن ﺗﻌـﺪاد‬
‫دﻧﺪاﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاده ﺑﺮﻣﻲدارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺎزك ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ي ﺑﺎ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت دﻧﺪاﻧﻪ رﻳﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي دﻧﺪاﻧﻪ )ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﻋـﺪد( ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮش در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت دﻧﺪاﻧﻪ درﺷﺖ ﺑﺎﻋـﺚ ﮔﻴـﺮ ﻛـﺮدن اره در‬
‫ﻛﺎر و ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫د( ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آزاد ﺑﺒﺮد‪ .‬ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎزك ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اره دﺳـﺘﻲ از‬
‫ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 8 .0‬ﺗﺎ ‪ 25 .1‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي و ﺑﺮاي اره ﻣﺎﺷﻴﻦ از اره ﺑﻪ ﺿـﺨﺎﻣﺖ ‪1/5‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 2/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ اره در ﺷـﻴﺎر ﻧـﺎزك‬
‫ﻛﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ را ﻃﻮري ﻓﺮم ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺮض ﺷـﻜﺎف ﺑﻴـﺸﺘﺮ از ﺿـﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ آوردن اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ از روشﻫـﺎي زﻳـﺮ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﭼﭗ و راﺳﺖ ﻛﺮدن دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ :‬ﺑﺎﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻳﻚ در ﻣﻴـﺎن ﺑﻄـﺮف‬
‫ﭼﭗ و راﺳﺖ ﺧﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻮﺟﻲ ﺑﻮدن ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺗﻴﻐﻪ اره‪ :‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدي دﻧﺪاﻧـﻪ ﺑﻄـﺮف‬
‫راﺳﺖ و ﻳﺎ ﭼﭗ ﺧﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺟﺎ زدن ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ روش ﺿﺨﺎﻣﺖ آن را اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﺳﭙﺲ ﭘﺸﺖ آن‬
‫را ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺳﻨﮓ ﺳﻤﺒﺎده ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪46‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-2‬ﺷﻜﻞ ارهﻫﺎ‬

‫زواﻳﺎي دﻧﺪاﻧﻪ ﺗﻴﻐﻪ ار‪‬ه‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ار‪‬ه از دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﮔﻮه ﺷﻜﻞ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬زواﻳﺎي ﻧﻮك دﻧﺪاﻧـﻪﻫـﺎي اره‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ زاوﻳﻪ ﮔﻮه اي ﻗﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 3-3‬زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اره ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎي زواﻳﺎي ‪ α, β, γ, δ‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ زاوﻳﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم زاوﻳﻪ آزاد و زاوﻳﻪ ‪ β‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺎم زاوﻳﻪ ﮔﻮه و زاوﻳﻪ ‪ γ‬زاوﻳﻪ ﺑﺮاده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع زواﻳﺎي آزاد و ﮔـﻮه را ﺑـﻪ ﻧـﺎم زاوﻳـﻪ‬
‫ﺑﺮش ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺑﺎ ‪ δ‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-3‬زواﻳﺎي دﻧﺪاﻧﻪ اره‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪47‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫اﻧﻮاع ارهﻫﺎ ي دﺳﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-4‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اره‬

‫ﻛﻤﺎن اره دﺳﺘﻲ ـ ﻛﻤﺎن اره دﺳﺘﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﻪ ﭘﻨﺠﻪاي ﺑﺮاي ﺑﺮشﻫﺎي ﺳـﺎده ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲ روﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-5‬ﻛﻤﺎن اره دﺳﺘﻲ‬

‫اره ﻣﻮﺋﻲ ـ ﺑﺮاي ﺑﺮش ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﭼﻮب‬
‫و ﻓﻠﺰات ﻧﺮم( از ار ه ﻣﻮﺋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-6‬اره ﻣﻮﺋﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪48‬‬

‫ﻛﻤﺎن اره و ﻃﺮز ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑـﻪ آن‪ :‬ﻛﻤـﺎن اره از دو ﻗـﺴﻤﺖ اره و ﺗﻴﻐـﻪ اره‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﺎن اره ﺑﻪ دو ﺻﻮرت دﺳﺘﻪ ﻃﭙﺎﻧﭽﻪاي و ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎن اره در دو ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ آن ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد داراي دو ﻗﻄﻌﻪ اﺗﺼﺎل ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪن ﭘﻴﭻ ﺧﺮوﺳﻚ ﺗﻴﻐﻪ اره را ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن دو ﻗﻄﻌﻪ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻴﻐﻪ اره را ﺑﻪﻃﻮر اﻓﻘﻲ و ﻳﺎ ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﻛﻤﺎن اره ﺑﺴﺖ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع‬
‫ارهﻛﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻮدن ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺒـﻪ ﺑـﺎﻻﺋﻲ ﻓـﻚ ﮔﻴـﺮه از‬
‫ﻛﻒ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ارﺗﻔﺎع آرﻧﺞ دﺳﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺷﺨﺺ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮﻳـﺪن‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‪ ،‬اره را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ‪ 30‬درﺟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﻛـﺞ ﻧﮕﻬـﺪارد‪ .‬ﺻـﺤﻴﺢ ﻧﺒـﻮدن‬
‫ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺮه ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺪن در ﻫﻨﮕﺎم ارهﻛﺎري و ﺳﻮﻫﺎنﻛﺎري ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-7‬ﻃﺮز ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ اره‬

‫روش اره ﻛﺎري‪ :‬در اره ﻛﺎري ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼٌ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﺤﻜـﻢ در ﻛﻤـﺎن اره ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﻮد‪ .‬اره در ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻠﻮ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ دﻧﺪاﻧـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﻴﻐﻪ اره در ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻞ و ﻟﻖ ﺑﻮدن ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎﻋﺚ دﻗﻴﻖ ﻧﺒﺮﻳﺪن‪ ،‬ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن و ﺷﻜـﺴﺘﻦ آن ﻣـﻲﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎري را ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ ﺑﺮﻳـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻴﻐـﻪ اره را ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ‪ 90‬درﺟـﻪ‬
‫ﭼﺮﺧﺎﻧﻴﺪ و در ﻛﻤﺎن اره ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﭻ ﺧﺮوﺳﻚ ﻛﻤﺎن را ﺷـﻞ‬
‫ﻛﺮد ﺗﺎ ﻛﻤﺎن اره از زﻳﺮ ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺸﻲ ﺧﺎرج ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪49‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-8‬روش ارهﻛﺎري‬

‫‪ .2‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد و در ﻫﻨﮕﺎم ارهﻛﺎري ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻨﺮﻳـﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺑﺮش ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﻟﺒﻪ ﮔﻴﺮه ﻗـﺮار ﮔﻴـﺮد و ﺣﺎﻟـﺖ ﻓﻨﺮﻳـﺖ‬
‫داﺷﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ دﻗﻴﻖ ﻧﺸﺪن ﻛﺎر و ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از اﺛﺮ ﺑﺮﺷﻲ اره‪ ،‬ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن و ﻗﻼب‬
‫ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ اره ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-9‬ﻃﺮز ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاي ارهﻛﺎري‬

‫‪ .3‬اره ﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﻤـﺎن اره از ﻟﺒـﻪ ﻋﻘﺒـﻲ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺷﺮوع ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺣﺮﻛﺖ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛﻤﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴـﺮد‪.‬‬
‫در ﺿﻤﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎر‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﺤﻞ ﺷﺮوع را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳـﻮﻫﺎ ن ﺳـﻪ ﮔـﻮش ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪ 0/5‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ از ﺧﻂ ﺑﺮش ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺧﻂ ﺑﺮش در ﻫﻨﮕﺎم اره ﻛـﺎري‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮوع ارهﻛﺎري ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭼـﻮن اره روي ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺴﺨﺘﻲ ﺑﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮاش و ﺳﺮ ﺧﻮردن در روي ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﻋﺪم دﻗﺖ‬
‫در ﺷﺮوع اره ﻛﺎري ﻣ ﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺰرگ ﺑﻮدن زاوﻳﻪ در ﺷـﺮوع اره ﻛـﺎري )‪ (α‬ﺑﺎﻋـﺚ ﻗـﻼب‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪50‬‬

‫ﻛﺮدن دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي اره و ﺷﻜﺴﺘﻦ آن ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﺷـﺮوع ارهﻛـﺎري از ﻃـﺮف‬
‫ﻟﺒﻪ ﺟﻠﻮﺋﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-10‬ﻃﺮز ﺻﺤﻴﺢ ارهﻛﺎري‬

‫‪ .4‬ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺨﺖ از ﻃﻮل اره ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻃﻮل ﺑﺮش زﻳﺎد ﺑﺎﻋﺚ ﻫﺪاﻳﺖ ﺧﻮب اره و دﻗﻴﻖ و ﺗﻤﻴـﺰ ﺷـﺪن ﺷـﻴﺎر ﻣـﻲﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺟﻬﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻢ اره ﻛﺎري ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﻴﺎر ﺑﺮش ﻣﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ در اﺛﺮ ﻫـﺪاﻳﺖ ﺑـﺪ‬
‫اره ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﻛﺞ و ﺗﻴﻐﻪ اره در ﺷﻴﺎر ﻗﻼب ﻛﺮده و ﺑﺸﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻫﻨﮕﺎم ارهﻛﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺻﺤﻴﺢ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻓﺸﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد‪:‬‬
‫اره دﺳﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻃﻮري ﺣﺮﻛﺖ داده ﺷﻮد ﻛﻪ از ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ ﻳﻜـﺴﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻠﻮ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻳﻜـﺴﺎن ﻓـﺸﺎر اﻋﻤـﺎل ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ اره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون اﻋﻤﺎل ﻓـﺸﺎر ﺻـﻮرت ﮔﻴـﺮد ﺗـﺎ از ﺳـﺎﻳﺶ و ﻛﻨـﺪ ﺷـﺪن‬
‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺗﻴﻐﻪ اره ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺑﺮاي اره ﻛﺮدن ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬دﻗﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪51‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫ﻫﻨﮕﺎم اره ﻛﺮدن ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺗﺎ ﺟـﺪاره داﺧﻠـﻲ ﻟﻮﻟـﻪ اره ﻛـﺮد و ﺳـﭙﺲ ﻟﻮﻟـﻪ را‬
‫ﮔﺮداﻧﺪه و ﻋﻤﻞ ﺑﺮش را ﻣﺠﺪداّ ﺗﻜﺮار ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻻزم ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻟﻮﻟـﻪ در ﻳـﻚ ﺟﻬـﺖ اره‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎ دﻧﺪاﻧـﻪﻫـﺎ ي رﻳـﺰ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮد ﺗـﺎ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي دﻧﺪاﻧﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن روي ﻛﺎر درﮔﻴﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-11‬ارهﻛﺎري ﻟﻮﻟﻪ‬

‫اره ﻛﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‪ :‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ارهﻛﺎري دﺳـﺘﻲ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎ ي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫اره ﻛﺎري ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان ﻋﻤﻞ اره ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎ ي اره داراي اﻧـﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ‪ :‬در ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ اره رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ )ﺷﻜﻞ‪.(3-12‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺻﺎف ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺑﺮش ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ‪ ،‬در ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮادهﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ‪ ،‬وﻟﻲ ﻃﺮحﻫـﺎي اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﻲ ﺷـﻮد در ﻫـﺮ‬
‫ﻛﻮرس ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻴﻐﻪ اره‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺼﻲ از ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-12‬ﻣﺎﺷﻴﻦ اره رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪52‬‬

‫ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ اره ﻟﻨﮓ‪:‬ﻃﻮل ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺮﻳـﺪه ﺷـﻮد را‬
‫اﻧﺪازه ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ ﻃـﻮل ﺑـﺮش ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺷـﺪه ﻣـﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻘـﺪار اﺿـﺎﻓﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻋﻼﻣـﺖﮔـﺬاري ﻛـﺮده و در‬
‫ﮔﻴﺮه ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻨﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮﺷﻜﺎري را آﻏﺎز ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ )ﺷﻜﻞ‪.(3-13‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-13‬ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺑﺎ اره ﻟﻨﮓ‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ اره ﻧﻮاري‪ :‬در ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﭘﺮوﻓﻴﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎي اره‬
‫ﻧﻮاري اﻓﻘﻲ اﺳ ﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ ‪ .(3-14‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره ﻧﻮاري ﺳﻪ ﻣﺰﻳـﺖ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره ﻟﻨﮓ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ :‬ﺗﻴﻐﻪ اره را در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي اره ﻧﻮاري ﻣﻲﺗﻮان دﻗﻴﻖ ﺗﺮ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي‬
‫اره ﻟﻨﮓ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ي ﻧﻮاري ﻧﺎزك ﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮان دﻗﻴﻘـﺎً‬
‫از روي ﺧﻂ رﺳﻢ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺷﻜﺎري را اﻧﺠﺎم داد و ﺷﻴﺎر ﺑﺮﺷﻜﺎري‬
‫ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﻇﺮﻳﻒ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ :‬ﺗﻴﻐﻪ اره ﻧﻮاري ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳـﺖ و ﻓﻘـﻂ در ﻳـﻚ ﺟﻬـﺖ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﺑـﻮدن ﻃـﻮل‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ي ﻧﻮاري‪ ،‬ﺣﺮارت از ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ دﻓﻊ ﺷﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ارهﻫﺎ‬
‫را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫‪ .3‬دوررﻳﺰ ﻛﻤﺘﺮ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎي ﻧﻮاري ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷـﻜﺎف‬
‫ﺑﺎرﻳﻚ ﺗﺮي ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آورد و ﻃﺒﻌﺎ ﺑﺮاده ﻛﻤﺘﺮي ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪53‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-14‬ﻣﺎﺷﻴﻦ اره ﻧﻮاري‬

‫ﻧﺼﺐ ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ اره ﻧﻮاري روي ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ :‬اﮔﺮ ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﺎﺷـﻴﻦ اره ﻧـﻮاري ﺑـﺎ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻴﻐﻪ اره آن ﺑﺎ دﻗﺖ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫دﺳﺘﻜﺶ ﭼﺮﻣﻲ ﺿﺨﻴﻢ ﺑﻪدﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ دﻧﺪاﻧﻪﻫـﺎي ﺗﻴﻐـﻪ اره ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﺳـﻴﺐ ﻧﺮﺳـﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮﺷﻜﺎري دﻗﻴﻖ ﻗﻄﻌﺎت و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﮔﻴﺮه‪ ،‬وﺟﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑـﺮاي ﺗﻴﻐـﻪ‬
‫اره ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛـﺸﺶ ﺗﻴﻐـﻪ اره ﺑﺎﻳـﺪ دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺳـﺎزﻧﺪه ﺗﻴﻐـﻪ اره را‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻴﺰان ﻛﺸﺶ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺗﻴﻐﻪ اره ﺧﺮاب ﺷﺪه و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳـﺮﻳﻌﺎً‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎﺗﺎقﻫﺎي ﻓﻠﻜﻪﻫﺎي ﻣﺤﺮك و راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻴﻐﻪ اره آﺳﻴﺐ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ اره دﻳﺴﻜﻲ‪ :‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺑﺮﺷﻜﺎري دﻳﺴﻜﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺻـﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﻓﻠﺰ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺟﺰو ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻣﺤﺴﻮب ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ در‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺳﻨﺒﺎده‪ ،‬دﻳﺴﻚ ﺳـﻨﺒﺎده ﻧـﺎزك در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺑﺮش ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮاد ﻧﻈﻴﺮ ﺷﻴﺸﻪ‪ ،‬ﺳﺮاﻣﻴﻚ و ﻓﻠـﺰات را‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪54‬‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ دﻗﺖ اﺑﻌﺎدي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﺑﺮش داد‪ .‬ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﺳﺨﺘﻜﺎري ﺷﺪه را ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮﻳﺪن ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ آﻧﻴﻞ ﻧﻤﻮد و در ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺨﺖ ﻣﻲﺗﻮان آن را ﺑـﺮش‬
‫داد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺳﻨﮓ ﺑﺮش ﻣﺨﺼﻮص و ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺣﺮارت را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮش ﺳﺮﻳﻊ ﮔﺪاﺧﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 3-15‬ﻣﺎﺷﻴﻦ اره دﻳﺴﻜﻲ‬

‫ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺳﻨﺒﺎده ﺑﻪ دو روش ﺧﺸﻚ و ﻳﺎ ﺗﺮ ﻗﺎﺑـﻞ اﻧﺠـﺎم اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫ﺑﺮ ﺷﻜﺎريﺗﺮ ﺑﺎ ﺳﻨ ﮓ ﺳﻨﺒﺎده‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪه ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﺮ و دﻗـﺖ ﺣﺎﺻـﻠﻪ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﻛﻨﺪﺗﺮ از ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺧﺸﻚ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺳﻨﺒﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺳـﻄﺢ ﺑﺮﺷـﻜﺎري‬
‫در روش ﺗﺮ ﻧﻤﻲﺳﻮزد‪ .‬روش ﺧﺸﻚ ﺑﺮاي ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺳـﺮﻳﻊ و ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ دﻗـﺖ اﺑﻌـﺎدي‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬در ﺑﺮﺷﻜﺎري ﺑﺎ اره ﻣﺪور ﺳﺮد )ﺷﻜﻞ ‪ (3-15‬ﺗﻴﻐﻪ اره ﻣﺪور‬
‫دﻧﺪاﻧﻪدار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ و ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮشﻫﺎي دﻗﻴﻖ داد‪.‬‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در اره ﻛﺎري‬

‫‪ .1‬ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺪارﻳﺪ‪،‬ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺮﺷﻜﺎري را ﺑﻪﻛﺎر ﻧﻴﻨﺪازﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن و ﺑﺮﺷـﻜﺎري ﻗﻄﻌـﺎت ﺳـﻨﮕﻴﻦ از ﻫﻤﻜـﺎران ﺧـﻮد ﻛﻤـﻚ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪55‬‬ ‫ارهﻛﺎري‬

‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬روﻏﻦ‪،‬ﮔﺮﻳﺲ و ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮﺷﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ روي زﻣـﻴﻦ و دور و ﺑـﺮ ﻣﺎﺷـﻴﻦ را‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻟﺒﻪﻫﺎي ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺮش ﺧﻮرده ﺗﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻤﻞ و ﺟﺎﺑـﻪ ﺟـﺎ ﻛـﺮدن اﻳـﻦ‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻛﺎﻣﻼ دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺑﺮاي ﻛﺸﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻴﻐﻪ اره‪،‬ﺑﻪدﺳﺘ ﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻴﻐﻪ اره ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ا ﻋﻤـﺎل‬
‫ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺗﻴﻐﻪ اره را ﺑﺸﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎي ﻧﻮاري را ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﺎﻣﻞ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺗﻴﻐـﻪ اره ﻫـﺎ ﻃﻮﻳـﻞ و‬
‫ﻓﻨﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷـﺪه ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ دﻓﻌﺘﺎ ﺑﺎز ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎظﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺟﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮓ ﺳﻨﺒﺎده ﺧﺸﻚ ﻳـﻚ ﻣﺎﺳـﻚ ﺿـﺪﻏﺒﺎر‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺻﻮرت را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .9‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺳﻨﺒﺎده‪ ،‬از اﻳـﺴﺘﺎدن در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺗﻴﻐـﻪ ﺑـﺮش‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬دﺳﺘﺎن ﺧﻮد را از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺘﺤﺮك ﻣﺎﺷﻴﻦ دور ﻧﮕﻬﺪارﻳﺪ‬
‫‪ .11‬ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ ،‬آن را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت‬
‫‪ .1‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ارهﻛﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺟﻨﺲ ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬رﻳﺰ و درﺷﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدن دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ي ارهﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻴﻐﻪ ارهﻫﺎ ﺑﺮاي ارهﻛﺎري دﺳﺘﻲ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .5‬زاوﻳﻪ ﺑﺮش در ﺗﻴﻐﻪ اره ﻛﺎرﮔﺎه را ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬اﻧﻮاع ارهﻫﺎي دﺳﺘﻲ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اره ﻛﻤﺎﻧﻪ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪56‬‬

‫‪ .8‬ﻃﺮز ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ اره ﺑﺮ روي ﻛﻤﺎن را در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ .9‬روش ﺻﺤﻴﺢ ارهﻛﺎري دﺳﺘﻲ را در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي اره را ﻧﺎم ﺑﺮده و ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .11‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺎﺷﻴﻦ اره دﻳﺴﻜﻲ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫اﻫﺪاف‬
‫از داﻧﺸﺠﻮ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﺷﻜﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛـﺮده و ﺑـﺎ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش آﺷﻨﺎ ﺷﺪه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻧﻮاع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﺷـﻜﺎري را‬
‫در روي ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم داده و از ﻋﻬﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻻزم ﺑﺮآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﺮاﺷﻜﺎري‪ :‬ﺗﺮاﺷﻜﺎر ي ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﺗﻮﺳـﻂ اﺑـﺰاري‬
‫ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ ﺳﺨﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر دوار ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻛـﺮد ه و ﺑـﻪ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺷﻜﻞ ﻻزم را ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش‬

‫‪ .1‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻋﻤﻮدي ) ﻛﺎروﺳﻞ (‬
‫‪ .2‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫‪ .3‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺮي ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫‪ .4‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚدار‬
‫‪ .1‬ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﺗﺮاش ﻋﻤﻮدي ) ﻛﺎروﺳﻞ(‪ :‬اﻳ ﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎ در اﻧـﺪازه ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ در‬
‫ﺑﺎزار ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧ ﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺗﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 1/25‬را ﻧﻴﺰ ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪58‬‬

‫‪ .2‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﭘﻴ ﺸﺎﻧﻲ‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ داراي ﻗﻄﺮ زﻳﺎد وﻟـﻲ ﻃـﻮل‬
‫ﻛﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬داﺷﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎده و ﻗﻴﻤﺖ ارزان از ﻣﺰاﻳﺎي‬
‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬اﮔﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺧﺮاﺑـﻲ زود رس ﺑﻠﺒﺮﻳﻨﮕﻬـﺎي ﻣﺤـﻮر‬
‫اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺳﻮار و ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎي ﺗـﺮاش‬
‫ﻋﻤﻮدي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻋﻤﻮدي )ﻛﺎروﺳﻞ(‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-1‬ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﺗﺮاش‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪59‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫‪ .3‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺮي ﺗﺮاﺷﻲ )روﻟﻮر(‪ :‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﺗﺮاش روﻟﻮر ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻋﻤﻠ ﻴـﺎت‬
‫ﺳﻮراﺧﻜﺎري‪ ،‬ﻛﻒﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻗﻮ زدن و‪ ...‬را ﺑﺪون ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻛـﺮدن ﻋﻤﻠ ﻴـﺎت و ﺑـﺪون ﺑـﺎز‬
‫وﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮ روي اﺑﺰار ﮔﻴـﺮ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﺮﺧﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﺪﻳﻦ اﺑﺰار ﺑـﺴﺖ و ﺑـﺪون ﺑـﺎز و ﺑـﺴﺘﻪ ﻛـﺮدن‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت را اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-2‬ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺮي ﺗﺮاش روﻟﻮر‬

‫‪ .4‬ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚ دار‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌـﺎت ﺑـﺎ ﻃـﻮل ﺑﻠﻨـﺪ و ﻗﻄـﺮ ﺗـﺎ‬
‫ﺣﺪود ﻳﻚ ﻣﺘﺮ از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚدار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚدار‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-3‬اﺟﺰاء وﺗﻤﺎم اﻫﺮﻣﻬﺎي ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻛﻨﻨﺪه دور و ﺳﺮﻋﺖ ﭘ ﻴـ ﺸﺮوي ﻣﺎﺷـﻴ ﻦ ﺗـﺮاش‬
‫ﻣﺮﻏﻚ دار را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﺟﺮاء ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪60‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-3‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚدار‬

‫‪ .1‬ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش )‪ :(BED‬ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﺗـﺮاش از ﺟـﻨﺲ ﭼـﺪن ﺧﺎﻛـﺴﺘﺮي‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ و در ﺑﺪﻧﻪ آن ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ رﻳﺰش ﺑﺮادهﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻴﻨﻲ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻌﺒ ﻴـ ﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬روي ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻮﭘﺮت اﺻـﻠﻲ دﺳـﺘﮕﺎه راﻫﻨﻤـﺎ ﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺗﺨﺖ و‪ . . .‬اﻳ ﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﻮح راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ را ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺨﺖ‬
‫و ﺑﻪﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﺳﻨﮓ زده وﺑﺮاي ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮ روﻏﻦ و دوام ﺑﻴﺸﺘﺮ‪،‬آﻧﻬﺎ را ﺷﺎﺑﺮ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪61‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-4‬ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش‬

‫‪ .2‬دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي و ﻋﻤﻖ ﺑﺎر‪ :‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه وﺳﻴﻠﻪ اي اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗـﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴ ﺸﺮوي و ﻋﻤـﻖ ﺑـﺎر و ﻫﻤﭽﻨـﻴ ﻦ ﻗـﺮار دادن وﺳـﺎﻳﻞ ﺑـ ﺴﺘﻦ اﺑـﺰار ﺑـﺮ روي آن‬
‫)‪ (holder‬واﺑﺰار ﺑﺮﻧﺪه )‪ (cutting tool‬و از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ‪-‬ﻋﺮﺿﻲ وﺳﻮﭘﺮت‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-5‬دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي و ﺑﺎر‬

‫‪-o‬ﮔﻮه‬ ‫‪ - k‬ﭘﻴ ﭻ اﺛﺒﺎت‬ ‫‪ -e‬رﻧﺪه ﮔﻴﺮ‬ ‫‪ -a‬ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ‬
‫‪ -f‬ﭘﻴﭻﻫﺎدي ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ ‪ - l‬ﺻﻔﺤﻪ زﻳ ﺮ ﺑﻨﺪ‬ ‫‪ -b‬ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ‬
‫‪ -m‬دﻣﺎﻏﻪ‬ ‫‪ - g‬ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬ ‫‪-c‬ﻗﺴﻤﺖ ﮔﺮدان‬
‫‪ – h‬ﻣﻬﺮه دو ﺗﻜﻪ ‪ – n‬ﺷﻴﺎر داﻳﺮﻫﺎي‬ ‫‪ -d‬ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪62‬‬

‫اﻟﻒ( ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ )زﻳﻦ(‪ :‬ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ ﻗﻄﻌﻪ رﻳﺨﺘﮕﻲ ‪ H‬ﺷـﻜﻠﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫زﻳ ﺮ آن ﺑﺮاي ﺳﻮار ﺑﺮ روي راﻫﻨﻤﺎﻫﺎي دو ﻃﺮف ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﺎﺷـﻴﻨﻜﺎري ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻤﻞ ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ و ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب( ﺳﻮﭘﺮت )ﻛﺸﻮﻳﻲ( ﻋﺮﺿﻲ‪ :‬ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻋﺮﺿﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﻄﻌﻪ رﻳﺨﺘﮕﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ راﻫﻨﻤﺎﻫﺎي دم ﭼﻠﭽﻠﻪاي ﺑﺮ روي زﻳﻦ ﺳﻮار ﺷﺪه اﺳﺖ ﺣﺮﻛﺖ اﻳﻦ ﺳﻮﭘﺮت ﻋﻤﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳ ﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴ ﭻ و ﻣﻬﺮه ﻳﺎ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﺮخ دﻧﺪه ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ج( ﺳﻮﭘﺮت ﺑﺎﻻﻳﻲ )ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ(‪ :‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ روي ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ ﺷـﻴﺎر‬
‫دم ﭼﻠﭽﻠﻪاي ﻗﺮار دارد و ﺣﺮﻛﺖ آن ﻣﻮازي ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز‬
‫ﻣﻲﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺎ زاوﻳﻪ دﻟﺨﻮاه ﻣﻨﺤﺮف ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻮﭘﺮﺗﻬﺎ‪ :‬ﻗﻮﻃﻲ در ز ﻳـﺮ ﺳـﻮﭘﺮت اﺻـﻠﻲ واﻗـﻊ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ اﻳ ﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻃـﻮﻟﻲ و ﻳـﺎ‬
‫ﻋﺮﺿﻲ ﺳﻮﭘﺮت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -a‬ﭼﺮخ دﺳﺘﻲ‬
‫‪ -b‬ﺷﺎﻧﻪ‬
‫‪ -c‬ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ‬
‫‪ -d‬ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﺣﻠﺰون‬
‫‪ -e‬اﻫﺮم زاوﻳﻪاي‬
‫‪ -f‬ﻣﻴﻠﻪ ﻫﺎدي‬
‫‪ -g‬ﻣﻬﺮه دو ﭘﺎرﭼﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-6‬ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه‬

‫‪ .4‬ﺳﺮ دﺳﺘﮕﺎه‪ :‬ﺳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﻠﻪﻛﺎر و ﺟﻌﻪ دﻧﺪه اﺻـﻠﻲ ﺳـﺮﻋﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪63‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﺳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻮﺳﻂ آن دوران داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺑﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد را ﻣﻴﻠـﻪ ﻛـﺎر )‪(spindle‬‬
‫ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-7‬ﺳﺮ دﺳﺘﮕﺎه‬

‫اﺳﭙﻴ ﻨﺪل ﻗﻄﻌﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﺳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺮاش ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي راﺳﺖ دﺳﺘﮕﺎه را ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫آن ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻳﺎ ﻳ ﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد را ‪ nose‬ﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬ﺟـﻨﺲ ﻣﻴﻠـﻪ ﻛـﺎر را از‬
‫ﻧﻮﻋﻲ ﻓﻮﻻد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آن را ﻃﻮري ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﺑﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻧﻴ ﺮوﻫـﺎي‬
‫ﻣﺤﻮري و ﺷﻌﺎﻋﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ اﺳﭙﻴ ﻨﺪل ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ آن را ﺗﺎ ‪ 40-50 HRC‬ﺳﺨﺖ ﻛﺎري ﺳﻄﺤﻲ )ﻛﺮﺑﻮ راﻳﺰﻳﻨﮓ(ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺳـﭙﻴﻨﺪل را‬
‫اﻏﻠﺐ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را از ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻘﺐ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻐﺬ ﻳـ ﻪ ﻛﻨﻨـﺪ و‬
‫وزن ﻣﻴﻠﻪ را ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﺣﺮﻛﺖ اﺻﻠﻲ‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮﻛﺖ و ﺗﻐ ﻴﻴـﺮ دور ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﭘﻠﻪ اي ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﭘﻠﻪاي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻜ ﻪ ﻣﻴ ﻠﻪ ﻛـﺎر ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑﺮﺣـﺴﺐ ﻧ ﻴـ ﺎز داراي ﻋـﺪه‬
‫دورانﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎﺷﺪ در ﻣﺴﻴﺮ آن از ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه وﻇﻴﻔـﻪ‬
‫دارد ﻋﺪه دورانﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ از اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر درﻳ ﺎﻓﺖ ﻣﻲدارد ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ ﺑـﻪ ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ دﻧﺪه ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ورودي ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﺴﻤﻪ و ﭼﺮخ‬
‫ﺗﺴﻤﻪ از اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺗﺄﻣﻴ ﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪64‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-8‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻐﻴﻴﺮ دور ﭘﻠﻪاي‬

‫‪ .6‬ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴﺸﺮوي‪ :‬ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴﺸﺮوي ) ﺑـﺎر( در ﻗـﺴﻤﺖ ز ﻳـ ﺮ ﺟﻌﺒـﻪ دﻧـﺪه‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺮار دارد اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي اﺑﺰار وﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮش در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﭘﻴﭻﺑﺮي‪ ،‬روﺗﺮاﺷﻲ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ .‬ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴ ﺸﺮوي ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد را‬
‫از ﻣﺤﻮر ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺄ ﻣﻴﻦ ﻣﻘـﺪار ﭘ ﻴـ ﺸﺮوي ﻻزم را در اﺑـﺰار ﺑـﻪ ازاء ﻫـﺮ دور ﮔـﺮدش‬
‫ﺑﻪﻋﻬﺪه دارد‪ .‬ﻣﻴ ﻠﻪ ﻛﺸﺶ و ﭘﻴﭻﻫﺎدي ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد را از ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴﺸﺮوي ﮔﺮﻓﺘـﻪ و آن‬
‫را ﺑﻪ ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳ ﻨﻜﻪ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘ ﻴـﺸﺮوي ﺣﺮﻛـﺖ ﺧـﻮد را از‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴ ﺮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪار ﭘ ﻴـ ﺸﺮوي اﺑـﺰار ﺑـﻪ ازاء ﻳـ ﻚ دور ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر در‬
‫دورﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ اﺻﻠﻲ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﺑﺎر ﺳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي در ﺣﺮﻛﺖ ﻃﻮﻟﻲ اﺑﺰار‬
‫ب( ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴ ﺸﺮوي در ﺣﺮﻛﺖ ﻋﺮﺿﻲ اﺑﺰار‬
‫ج( ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﭻﺗﺮاﺷﻲ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺮﻛﺖ از ﭘﻴﭻﻫﺎدي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗـﺎ‬
‫دﻗﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴ ﭻ زﻧﻲ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .7‬دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ وارو ﻛﻦ‪ :‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ و‬
‫ﻳﺎ ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ دور ﮔﺮدش ﻣﻴﻠﻪ ﻛـﺸﺶ و ﻳـﺎ ﭘـﻴﭻﻫـﺎدي‬
‫ﻋﻮض ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳ ﻦ ﻣﻨﻈﻮر از دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ وارو ﻛﻦ ﻛﻪ در ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم ﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و در ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻴ ﻠﻪ ﻛﺎر و ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻤﻚ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ و ﻣﻴﻠﻪﻫﺎدي‪ :‬ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮﻛﺖ از ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر ﺳﻮ ﭘﺮت اﺻـﻠﻲ‬
‫و ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ داراي ﻣﻘﻄﻊ ﮔﺮد ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪65‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-9‬دﺳﺘﮕﺎه وارو ﻛﻦ‬

‫ﺷﻴﺎر ﻃﻮﻟﻲ و ﻳﺎ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺷﺶ ﮔﻮش ﻳﺎ ﭘﻠﻲ ﮔﻦ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﻪﻫﺎدي ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻳ ﻚ ﭘﻴ ﭻ دﻧﺪه ذوزﻧﻔﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﻴ ﭻ ﺑﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴﺸﺮوي را از ﻃﺮﻳﻖ ﻳ ﻚ ﻣﻬﺮه دو ﭘﺎرﭼﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺸﺶ و ﻫﺎدي در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﻣﻴﻠﻪ راه اﻧﺪاز ﻧﻴﺰ وﺟـﻮد دارد‪.‬‬
‫اﻳ ﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﻫﺮﻣﻲ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻗﻮﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻌﺒﻴ ﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺮﻛﺖ ﺑـﻮده و‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ آن ﻣﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ اﻫﺮم ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﻼچ ﺣﺮﻛﺖ را از اﻟﻜﺘﺮو ﻣﻮﺗﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ و ﻳﺎ ﺟﻬﺖ ﮔﺮدش را ﻋﻮض ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ .9‬اﺑﺰارﮔﻴﺮ‪ :‬اﺑﺰارﮔﻴﺮ روي ﺳﻮﭘﺮت ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و اﺑﺰار را ﻣﺤﻜـﻢ و ﻣﻄﻤـﺌﻦ‬
‫ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-10‬اﺑﺰارﮔﻴﺮ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪66‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ )‪(Tail Stock‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ )ﻳﺎ ﺳﺮ ﻣﺘﺤﺮك دﺳﺘﮕﺎه( در روي ﺑﺴﺘﺮ دﺳـﺘﮕﺎه روﺑـﺮوي ﺳﺮدﺳـﺘﮕ ﺎه در‬
‫ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ آزاداﻧﻪ در ﻃﻮل دﺳﺘﮕﺎه روي‬
‫ﺑﺴﺘ ﺮ ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ و در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻟﺨﻮاه ﺗﺜﺒﻴ ﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺪﻧﻪ آن از‬
‫ﭼﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬داﺧﻞ آن اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺗﻮﺧﺎﻟﻲ )‪ (barrel‬ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ ﻛﻪ ﺳﻮراخ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﺨﺮوط ﻣﻮرس ﺑﻮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻣﺮﻏﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﻳ ﺎ ﻣﺘﺤﺮك و ﻣﺘﻪ ﺳﻪ ﻧﻈـﺎم را داﺧـﻞ آن ﻗـﺮار‬
‫داد‪ .‬در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﺷﻜﺎري از دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه اﻧﺘﻬـﺎي راﺳـﺖ ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰارﮔﻴ ﺮ در ﺳﻮراﺧﻜﺎري و ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ زدن ودر ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ از ارﺗﻌﺎش و ﻛﻤﺎﻧﺶ و ﺧﻢ ﺷﺪن ﻗﻄﻌـﻪ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﻛـﺮده و در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﺮ اﺑﺰار و‪ . . .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-11‬ﻣﺮﻏﻚ‬

‫روشﻫﺎي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش‬

‫وﺳﺎﻳ ﻞ ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ داراي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺎر ﺻﺤﻴﺢ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ب( ﻣﺎﻧﻊ ﻟﻐﺰش ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي دوراﻧﻲ ﺑﺎﻻ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج( ﻣﺎﻧﻊ ﻛﻤﺎﻧﺶ و ﺧﺮاب ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در اﺛﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫د( ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺻﻠﺒﻴ ﺖ ﺗﻤﺎم ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ و ﻣﺎﻧﻊ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪن آن ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦﺗﺮاش ﻋﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم )اﻧﻴﻮرﺳﺎل(‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪67‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫‪ .2‬ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫‪ .3‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻈﺎم‬
‫‪ .4‬ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﺎ ﺑ ﻴﻦ دو ﻣﺮﻏﻚ‬
‫‪ .5‬ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ درن‬
‫‪ .6‬اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺮه ﻓﺸﻨﮕﻲ‬
‫‪ .7‬ﻟﻴ ﻨﺖ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﺤﺮك‬

‫ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم اﻧﻴﻮرﺳﺎل‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚ و ﻛﻮﺗﺎه ) ‪ (L<5D‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﻴﻠـﻪ ﻫـﺎي ﮔـﺮد و ﺷـﺶ ﮔـﻮش و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴ ﻦ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺗﻜﻲ و ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴ ﺪات ﺳﺮي از ﺳﻪ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از ﺳـﻪ‬
‫ﻧﻈﺎم ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﺤـﻮي ﻛـﻪ ﻳـ ﻚ ﻃـﺮف‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻃﺮف دﻳ ﮕﺮ ﺑﺮ روي ﻣﺮﻏﻚ و ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔـﺎه ﻣﺮﻏـﻚ‬
‫ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ ﭘﻴ ﭻ ارﺷﻤﻴ ﺪس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮدش‬
‫ﺻﻔﺤﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺸﺖ آن ﭼﺮخ دﻧﺪه ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺗﻌﺒﻴ ﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺳﻪ ﻋﺪد ﭼﺮخ دﻧـﺪه‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﺎ آن در ﮔﻴﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﭼﺮﺧﺎﻧـﺪن ﻫـﺮ ﻳـﻚ از ﭼـﺮخ دﻧـﺪه ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آﭼﺎر ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﭘﻴﭻ ارﺷﻤﻴ ﺪس ﭼﺮﺧﻴﺪه و ﻓﻜﻬﺎي ﺳﻪ ﻳ ﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫ﻧﻈﺎم را ﻛﻪ ﺑﺎ آن درﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺪازه ﺑﺎز وﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫روش ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻓﻜﻬﺎي ﺳﻪ ﻧﻈﺎم‬

‫ﻓﻜﻬﺎ و ﺟﺎي ﻓﻚﻫﺎ و ﭘﻴﭻ ارﺷﻤﻴ ﺪس را ﺗﻤﻴ ﺰ ﻛﺮده‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم را ﺑﭽﺮﺧﺎﻧﻴ ﺪ ﺗﺎ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﺎرﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬ﺑﺮﺳـﺪ ﻓـﻚ ﺷـﻤﺎره ‪ 1‬را ﺟـﺎ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ و ﺻـﻔﺤﻪ ﻧﻈـﺎم را‬
‫ﺑﭽﺮﺧﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺮ ﻣﺎر ﭘﻴ ﭻ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓـﻚ ﺷـﻤﺎره ‪ 2‬ﺑﺮﺳـﺪ ﺑﻬﻤـﻴ ﻦ ﺗﺮﺗ ﻴـ ﺐ ﺳـﻪ ﻓـﻚ را در‬
‫ﺟﺎﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲ اﻧﺪزﻳﻢ ‪ .‬در ﺳﻪ ﻧﻈﺎم از دو ﺳﺮي ﻓﻚ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻌﻜﻮس‬
‫)ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ(اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪68‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-12‬دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻪ ﻧﻈﺎم‬

‫ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺪور ﻧﺪارﻧﺪ از ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻳ ﻚ از ﻓﻜﻬﺎي آن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻓﻜﻬﺎي ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم‬
‫اﻛﺜﺮا ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻜﻮس و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-12‬دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻬﺎرﻧﻈﺎم‬

‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﺮدن ﺑﺮاده از ﻗﻄﻌﺎت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ رﻧﺪه ﻳﺎ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ ﺟﻨـﺴﻲ‬
‫ﺳﺨﺖﺗﺮ از ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻬـﺎ اﺑـﺰار‪ ،‬رﻧـﺪه ﻳـﺎ ﻗﻠـﻢ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ داراي ﻟﺒﻪﻫﺎ ي ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـ ﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري از دو ﻗـﺴﻤﺖ اﺻـﻠﻲ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪69‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﺑﺪﻧﻪ و ﺳﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪﻧﻪ آﻧﻬﺎ در ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺴﺘﻦ اﺑﺰار ﺑﻪ اﺑﺰار ﮔﻴﺮ ﺑﻮده و ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺳﺮ وﻇﻴﻔﻪ ﺟﺪا ﻛﺮدن ﺑﺮاده از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﺑﺰارﻫﺎ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد‬
‫ﺗﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ داراي ﺗﻴﻐﭽﻪﻫﺎي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﻣﺘـﺎﻟﻮرژي ﭘـﻮدر‬
‫واز ﺟﻨﺲﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﻛﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﭻ ﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺮ روي ﺑﺪﻧـﻪ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-13‬اﻧﻮاع اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺟﻬﺖ ﻧﻔﻮذ ﺑﻬﺘﺮ در ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر واﺟﺮاي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮادهﺑﺮداري‬
‫داراي زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ زواﻳﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮ روي ﺗﻴﻐﭽﻪﻫـﺎ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ودر اﺑﺰارﻫﺎي ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺗﻨﺪﺑﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻨﮓزﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان زاوﻳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ را‬
‫اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻘﺪار اﻳﻦ زواﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ دادن آﻧﻬـﺎ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺪار زاوﻳ ﻪ ﺑﺮاده را ‪ 6‬درﺟـﻪ‬
‫و ﻣﻘﺪار زاوﻳﻪ آزاد را ﻧﻴﺰ ‪ 6‬درﺟﻪ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴ ﻦ زاوﻳﻪ ﻛﻨـﺎري ﻟﺒـﻪ ﺑـﺮش را‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 2‬درﺟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اﻧﻮاع زواﻳﺎي اﺑﺰار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪70‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-14‬زواﻳﺎي اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﺟﺪول‪4-2‬‬
‫)‪Wedge angle (β‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﮔﻮه‬ ‫‪Nose radius‬‬ ‫ﺷﻌﺎع ﻧﻮك اﺑﺰار‬
‫زاوﻳﻪ ﻛﻨﺎري ﻟﺒﻪ‬
‫)‪Back rake angle (γ‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﺑﺮاده‬ ‫‪Side cutting edge angle‬‬
‫ﺑﺮش‬
‫زاوﻳﻪ ﻛﻨﺎري ﻟﺒﻪ‬
‫)‪End relief angle (α‬‬ ‫زاوﻳﻪ آزاد‬ ‫‪End-cutting edge angle‬‬
‫آزاد‬
‫‪Side-relief angle‬‬ ‫زاوﻳﻪ آزادﻓﺮﻋﻲ‬ ‫‪Flank‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﭘﻬﻠﻮي اﺑﺰار‬
‫)‪(αn‬‬
‫)‪Nose angle (ε‬‬ ‫زاوﻳﻪ راس‬ ‫‪Face‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮاده‬
‫)‪Side rake sngle (γ‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ‬ ‫‪Tool holder‬‬ ‫اﺑﺰار ﮔﻴﺮ‬
‫‪Clamp‬‬ ‫ﺗﻴﻐﭽﻪ ﮔﻴﺮ‬ ‫‪Insert‬‬ ‫ﺗﻴﻐﭽﻪ‬
‫‪Clamp screw‬‬ ‫ﭘﻴﭻ ﺗﻴﻐﭽﻪ ﮔﻴﺮ‬ ‫‪Seat or shim‬‬ ‫ﺑﺎﻟﺸﺘﻚ ﺗﻴﻐﭽﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮده‬
‫و ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ و ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻻزم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر در واﺣـﺪ‬
‫زﻣﺎن از ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮك اﺑﺰار ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ )‪ (m/min‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮان در ﻣﻮرد ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ اﮔـﺮ در ﻳـﻚ ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﺗﺮاش‪ ،‬ﺑﺮاده ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﻚ ﺑﺎرﻳﻜﻪ ﻃﻮﻳﻞ اﻳﺠﺎد ﺷـﻮد‪ ،‬ﺳـﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷـﻲ ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از‬
‫ﻃﻮل ﺑﺮادهاي ﻛﻪ در ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳـﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷـﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫د وراﻧﻲ اﺳﭙﻴﻨﺪل ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻛﻪ ﺑﺮﺣـﺴﺐ دور در دﻗﻴﻘـﻪ )‪ (rpm‬ﺗﻔـﺎوت دارد زﻳـﺮا در‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ دور اﺳﭙﻴﻨﺪل‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎري را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻲ دﻟﺨﻮاه ﺑﺮادهﺑﺮداري ﻛﺮد‪ .‬زﻳﺮا اﮔـﺮ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺮش ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻻزم اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻛﻨﺪ ﺷﺪن ﺳﺮﻳﻊ اﺑﺰار ﺑﻮده و اﻳﻦ ﺧﻮد ﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺎز ﻛﺮدن‪ ،‬ﺗﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺠﺪد و زودﺗـﺮ از ﻣﻮﻗـﻊ‪ ،‬ﺑـﺴﺘﻦ و ﺗﻨﻈـﻴﻢ اﺑﺰار‪،‬ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫اﺗﻼف وﻗﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش ﻛﻤﺘﺮ از ﺣـﺪ ﻣﺠـﺎز‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ ،‬زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻛﺎر و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش را ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﺑﺎ روش ﺻﺤﻴﺤﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫‪Do × π × N‬‬
‫=‪v‬‬
‫‪1000‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ = ‪v‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ = ‪Do‬‬
‫ﻋﺪه دوران ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﻫﺮ دﻗﻴﻘﻪ = ‪N‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر در‬
‫ﺟﺪولﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﻬـﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺗﻌـﺪاد دور در‬
‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪72‬‬

‫ﺟﺪول‪ :4-2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺮﺷﻲ‬

‫ﻣﺜﺎل ـ ﻋﺪه دوران ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷـﻴﺪن ﻗﻄﻌـﻪ اي از ﺟـﻨﺲ ‪ St50‬ﺑـﻪ ﻗﻄـﺮ ‪63‬‬
‫‪mm‬‬
‫‪ ، s = / 4‬زﻣـﺎن ﺣﺎﺿـﺮ‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪ ،‬در ﺻـﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﻘـﺪار ﭘﻴـﺸﺮوي‬
‫‪u‬‬
‫ﺑﻪﻛﺎر اﺑﺰار ‪ 60‬دﻗﻴﻘﻪ و ﺟﻨﺲ اﺑﺰار از ﻓﻮﻻد ﺗﻨﺪﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﻘﺪار‪ v‬را از ﺟﺪول ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 36‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﻴﻖ اﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪Do × π × N‬‬ ‫‪v × 1000 36 × 1000‬‬
‫=‪v‬‬ ‫=‪⇒N‬‬ ‫=‬ ‫‪= 182 u‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪Do × π‬‬ ‫‪63 × 3.14‬‬ ‫‪min‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴـﺸﺮوي ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از ﻣـﺴﺎﻓﺘﻲ ﻛـﻪ اﺑـﺰار ﺑﺮﺷـﻲ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻃﻮﻟﻲ در راﺳﺘﺎي ﻣﺤﻮر ﻃﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﻋﺮﺿﻲ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﺗـﺮاش‪ ،‬در ﻫـﺮ دور ﮔـﺮدش‬
‫اﺳﭙﻴﻨﺪل ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﺎز ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺎدي ﺗﺄ ﺛﻴﺮﮔﺬار ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻨﺲ اﺑﺰار‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﻗﻄﻌﻪ و ﻏﻴﺮه اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻣـﻲ ﺗـﻮان اﻧﺠـﺎم داد‪ .‬از اﻧـﻮاع ﻛﺎرﻫـﺎي ﺗﺮاﺷـﻜﺎري‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪73‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻠﻨﺪ و ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷـﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺎرﺗﺮاﺷـﻲ ‪ ،‬ﺑـﺮش‪،‬‬
‫آجزﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ داﺧﻠﻲ وﺧﺎرﺟﻲ ‪ ،‬ﺳﻮراﺧﻜﺎري‪ ،‬داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻜﺎري‪ ،‬ﻟﻨـﮓ ﺗﺮاﺷـﻲ‪،‬‬
‫ﻓﺮمﺗﺮاﺷﻲ ‪ ،‬ﭘﻴﭻ ﺗﺮاﺷﻲ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ و‪ ...‬را ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-15‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري‬

‫ﺑﺮاي ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻛﺎر روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺨﺺ ﺗﺮاﺷﻜﺎر ﺑﺎ ﻳـﺪ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ را رﻋﺎﻳ ﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻘﺸﻪ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‬
‫‪ .2‬اﻧﺘﺨﺎب وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ .3‬ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻨﺲ و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫‪ .4‬اﻧﺘﺨﺎب اﺑﺰار و ﻛﻨﺘﺮل زواﻳ ﺎ و ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺪه آن‬
‫‪ .5‬اﻧﺘﺨﺎب وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻛﺎر‬
‫‪ .6‬ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎر‬
‫‪ .7‬ﺑﺴﺘﻦ اﺑﺰار ﺑﺮش و ﺗﻨﻈﻴﻢ آن‬
‫‪ .8‬اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش و ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ .9‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﻋﺪه دوران و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﭘﻴ ﺸﺮوي‬
‫‪ .10‬راه اﻧﺪازي ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺮاده ﺑﺮداري و اﺟﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‬

‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘـ ﺲ از ﺑـﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻃﻮل ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد از ‪ 5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﻗﻄﺮ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪74‬‬

‫ﻛﻢ را ﺑﺎ ﻓﻚﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﻗﻄﺮ زﻳ ﺎد و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢ را ﺑﺎ ﻓﻚﻫﺎي ﻣﻌﻜـﻮس و‬

‫ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻮﺧﺎﻟﻲ ﺑﺰرگ را از داﺧﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻜﻬﺎي ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻌﻜﻮس ﻓـﻚ ﻫـﺎ‪،‬‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﺮاب ﺷﺪن ﺳـﻄﺢ ﭘﺮداﺧـﺖ ﺷـﺪه‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ آن از ﺑﻮش ﻣﺤﺎﻓﻆ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-16‬ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻮش‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻳـﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻃﻮل ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ داﺧﻞ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮ د ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و از ﺟﺪا ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪن آن ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﻧﻮك اﺑﺰار را در اﻣﺘﺪاد ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎر ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻮك اﺑﺰار ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻨﻈﻴ ﻢ ﺷﻮد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑـﺰرگ ﺷـﺪن زاو ﻳـﻪ ﺑـﺮاده ﻋﻤـﻞ‬
‫ﺑﺮاده ﺑﺮداري راﺣﺖﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﻮﺻـﻴ ﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺑـﻪ ﺟـﺰ در ﭘ ﻴـﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷـﻲ‪،‬‬
‫ﻓﺮمﺗﺮاﺷﻲ ‪ ،‬ﭘﻴﭻﺗﺮاﺷﻲ و ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﻧﻮك اﺑﺰار را ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 0/02‬ﻗﻄﺮ ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ﻣﺮﻛـﺰ‬
‫ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪) .‬اﻳ ﻦ اﻧﺪازه ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 0/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪( .‬‬

‫‪h≤0. 5mm‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-17‬ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺑﺰار در ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪75‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴ ﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﺮاده ﺑﺮداري اﺑﺘﺪا ﻧﻮك اﺑـﺰار را ﺑـﺎ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر در ﺣـﺎل ﮔـﺮدش‬
‫ﻣﻤﺎس ﻛﺮده و ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻋﺪد ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻨﻈﻴ ﻢ ﻣﻘﺪار ﺑﺎر را ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ آن ﺗﻨﻈـﻴ ﻢ ﻛـﺮده و‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺮوي‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ‪.‬‬

‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻠﻨﺪ‬

‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻣﺮﺗﻌﺶ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و اﻣﻜﺎن ﺧﻢ ﺷﺪن‬
‫آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﻣﺮﻏﻚ ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺮﻏـﻚ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﻛﻴﻔﻴ ﺖ ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر و ﻫﻤﭽﻨـﻴ ﻦ اﻓـﺰاﻳ ﺶ ﻋﻤـﺮ اﺑـﺰار ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﺧﻮد ﻟﻨﮓ ﻧﺒﺎﺷـﺪ آن را ﺑـﻴ ﻦ دو ﻣﺮﻏـﻚ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﮔﻴﺮه ﻗﻠﺒﻲ ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-18‬ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻠﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺑﺮ اﺳـﺎس ﻧـﻮع ﻋﻤﻠ ﻴـ ﺎت و ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر از ﻣﺮﻏـﻚ ﺛﺎﺑـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺘﺤﺮك و ﻧﻴ ﻢ ﻣﺮﻏﻚ ) ﺑﺮا ي ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴ ﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻏﻚ ﺑـﺎ ﻣﺨـﺮوط‬
‫داﺧﻠﻲ ﻳ ﺎ ﺧﺎرﺟﻲ و‪ ...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪(.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪76‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-19‬اﻧﻮاع ﻣﺮﻏﻜﻬﺎ در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش‬

‫اﻳﺠﺎد ﺟﺎي ﻣﺮﻏﻚ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ‬

‫ﻗﺒﻞ از ﺑﻜﺎر ﮔﻴﺮي ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺘـﻪ‬
‫ﻣﺮﻏﻚ ﺳﻮراﺧﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪ .‬زاو ﻳـ ﻪ ﻣﺨـﺮوط ﻣﺘـﻪ ﻣﺮﻏﻜﻬـﺎ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ‪ 60‬درﺟـﻪ و ﺑـﺮاي‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮕﻴﻦ و در ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ زﻳﺎد اﻳ ﻦ زاوﻳﻪ را ‪ 90‬درﺟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻓﺮم‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫ﻓﺮم‬ ‫‪R‬‬ ‫ﻓﺮم‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-20‬ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ زﻧﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪77‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫رو ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫در رو ﺗﺮاﺷﻲ ﻣﺴﻴ ﺮ اﺑﺰار ﻣﻮازي ﻣﺤﻮر ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر اﺳـﺖ‪ .‬ﺣﺮﻛـﺖ اﺑـﺰار در ﻣـﺴﻴ ﺮ ﺗـﺮاش‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ دﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﻣﻴ ﻠﻪ ﻛﺸﺶ اﻧﺠﺎم ﺷـﻮد‪ .‬در ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫ﻛﻢ ﻋﻤﻖ و ﻃﻮﻳ ﻞ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﺧﻤﺶ ﺑﺎﻳ ﺪ زاو ﻳـﻪ ﺑـﺴﺘﻦ ز ﻳـﺎد ﺑﺎﺷـﺪ )ﺣـﺪود ‪90‬‬
‫درﺟﻪ( در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﻴﺮوي ﻓﺸﺎر )ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻖ ﺑﺎر( ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺧـﺸﻦ ﺗﺮاﺷـﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺳﺮ ﺧﻤﻴ ﺪه ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮﻧﺪ )‪ Iso2‬و‪ (Iso1‬و اﺑﺰارﻫـﺎي ﺳـﺮﻛﺞ‬
‫)‪ (Iso2‬در رو ﺗﺮاﺷﻲ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺧﺎرﺟﻲ اﻫﻤﻴ ﺖ زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﻲ دو ﻟﺒـﻪ‬
‫ﺑﺮش اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ در اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺳﺮﻛﺞ اﻏﻠﺐ اﻧﺪﻛﻲ ﮔﺮد ﺳﻨﮓزده ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻋﻤﺮ اﺑﺰار اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-21‬روﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري در روﺗﺮاﺷﻲ از اﺑﺰار ﻧﻮك ﺗ ﻴـﺰ ﻳـﺎ ﺳـﺮ ﭘﻬـﻦ )‪ Iso4‬ﻳـﺎ د ﻳـﻦ‬
‫‪ (4975‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﻄﻮح ﻛﺎﻣﻼ ﺻﺎف در ﭘﺮداﺧـﺖ ﻛـﺮدن ﻧـﻮك اﺑـﺰار‬
‫ﻧﻮك ﺗﻴﺰ را ﻧﻴ ﺰ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺮد ﺳﻨﮓ زده و ﻣﻘﺪار ﭘﻴ ﺸﺮوي را ﻛﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﺰارﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮ ﭘﻬﻦ ﭘﺮداﺧﺖ ر ا اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-22‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪78‬‬

‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷ ﻲ‬
‫ﺑﺮادهﺑﺮداري از ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش را ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨـﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺣﺮﻛﺖ اﺑﺰار در اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎ دﺳـﺖ ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ‪ .‬در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺎﻳ ﺴﺘﻲ ﻧﻮك اﺑﺰار دﻗﻴﻘ ًﺎ در ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﻛﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد اﮔﺮ ﻧﻮك اﺑﺰار ﻛﻤﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از ﻣﺮﻛﺰ ﻗـﺮار ﮔ ﻴـﺮد زاﺋـﺪه اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي ﺷـﻜﻞ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ در وﺳﻂ ﻛﺎر ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و اﮔﺮ ﻧﻮك اﺑﺰار ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻗﺮار ﮔﻴ ﺮد در وﺳﻂ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺤﺪب اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-23‬ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺑﺰار در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي اﺑﺰار در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻳﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-24‬ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ اﺑﺰار در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪79‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺷﻴﺎر ﺗﺮاﺷﻲ ـ ﺑﺮش‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻤﻚ رﻧﺪهﻫﺎي ﺷﻴﺎر ﺗﺮاش در ﺳﻄﺢ و ﻳﺎ ﭘ ﻴـﺸﺎﻧﻲ ﻗﻄﻌـﺎت ﺷـﻴﺎر‬
‫اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﺑﻪ ﻛﻤﻚ رﻧﺪهﻫﺎي ﺑﺮش ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر اداﻣـﻪ‬
‫ﻳ ﺎﺑﺪ وﺑﺎﻋﺚ ﺟﺪا ﺷﺪن ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺷﻮد ﻋﻤﻞ را ﺑﺮش ﻳﺎ ﻗﻄﻊ ﻛـﺮدن ﻣـﻲﻧﺎﻣﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻠﻢ ﺑﺮش از ﻣﺎﻧﺪن زاﺋﺪه در ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺴﺘﻦ ا ﻳـﻦ‬
‫رﻧﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ رﻧﺪه ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻋﻤﻮد ﺑﺎﺷـﺪ ﺗـﺎ از ﺷﻜـﺴﺘﻦ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ رﻧﺪه در اﺛﺮ ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن ﺑﻐﻞ آن ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش را در ﺷﻴﺎر ﺗﺮاﺷﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮش ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻦﺗﺮاﺷﻲ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺸﺮوي را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻘﻠﻴﻞ داد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-25‬ﺷﻴﺎر ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺳﻮراخﻛﺎري و داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺑﺎ ﻛﻤﻚ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﻪ و رﻧﺪهﻫﺎي داﺧﻞ ﺗﺮاش‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان در داﺧﻞ ﻗﻄﻌـﺎت ﺳـﻮراخ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و ﻳﺎ داﺧﻞ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺳﻮراخ ﺷﺪه و ﻳﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﮔﺮي ﺷﺪه اﻧـﺪ ه ﻓـﺮم و‬
‫اﻧﺪازه ﻻزم ﺗﺮاﺷﻴﺪ‪ .‬روش ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳ ﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را در ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬
‫آن را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻳ ﻚ رﻧﺪه ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻳ ﻚ ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ‬
‫در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻛﺎر ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ اي ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺘﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘـﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻮراخ ﻻزم را در ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ و ﻣﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫داراي دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ از ﻳﻚ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻛﻪ در ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ دﺳـﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏـﻚ‬
‫ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ واﺑﺰارﻫﺎي دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺨﺮوﻃﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﻣـﺴﺘﻘﻴﻤﺎ در داﺧـﻞ‬
‫ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻮار ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪80‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-26‬داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﻧﻜﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬

‫‪ .1‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺷﻜﺴﺘﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳ ﺪ اﺑﺘﺪا ﺣﺮﻛـﺖ ﭘ ﻴـﺸﺮوي را ﻗﻄـﻊ ﻛـﺮده و ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ .2‬رﻧﺪهﻫﺎي ﺑﺮش ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻗﻄﻌﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ در ﻣﺮﻛﺰ ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﺗﻨﻈﻴ ﻢ و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺧﻮب‪ ،‬رﻧﺪه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺧﻞ ﺳﻮراخ ﻗﻄﻌﺎت ﻃﻮﻳﻞ را از دو ﻃﺮف ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬

‫آج زﻧﻲ‬
‫دﺳﺘﮕﻴ ﺮه اﺳﺘﻮاﻧﻪاي اﻛﺜﺮ اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮﻫﺎ و ﮔـﻴﺞﻫـﺎي ﺑـﺮ و ﻧـﺮو‪،‬‬
‫ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﻣﺪرج ﺳﻮﭘﺮت دﺳﺘﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش و ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺳﺮ ﻧﺨﻮرﻧﺪ ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ را آج ﻣﻲ زﻧﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﻳ ﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آج زﻧﻬﺎ) ﻗﺮﻗﺮه آج زﻧﻲ( اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺮﻗﺮه آج زﻧﻲ از ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻏﻠﺘﻚ آج زﻧﻲ از ﺟـﻨﺲ ﻓﻮﻻدﻫـﺎي اﻓﺰارﺳـﺎزي آﻟ ﻴـﺎژي ﺑـﺎ‬
‫اﻧﺪازه اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻴ ﺮ آﺟﻬﺎي ﺳﻄﻮح ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ )در‬
‫اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ( و ﻳﺎ ﻗﺎﺋﻢ و ﻳ ﺎ ﻣﺎﻳﻞ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪81‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-27‬ﻃﺮز ﻗـﺮار ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﺑـﺰار آج زﻧـﻲ در ﻓﺮﻣﻬـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ آج ‪ (a‬آج ﺳـﺎده‬
‫‪(b‬آج ﺷﻄﺮﻧﺠﻲ ‪ (c‬آج ﺿﺮﺑﺪري‬

‫در ﻋﻤﻞ آج زﻧﻲ ﻗﺮﻗﺮه آﺟﺰﻧﻲ را ﺑﻪ اﺑﺰار ﮔﻴ ﺮ ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ‬
‫اﺑﺰار را ﺑﻪ روي ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻤﻲ ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺪ ﻧﺰدﻳ ﻚ ﻛـﺮده و‬
‫ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ راﻧﺪه و ﺑﺎ ﻗﻄﻌـﻪ در ﮔ ﻴـ ﺮ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬ا ﻳـﻦ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳ ﺪ ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺛﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﻪ در ﻳﻚ ﺑﺎر ﺣﺮﻛـﺖ روي ﺳـﻄﺢ ﻛـﺎر اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-29‬ﻋﻤﻞ آج زﻧﻲ‬

‫در ﻗﺮﻗﺮهﻫﺎي آج زﻧﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو دﻧﺪاﻧﻪ را ﮔﺎم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺮﻗﺮه ﺑﺎ ﮔـﺎم‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و ﻃﻮل و ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر دارد‪ .‬ﻛﻪ در ﺟﺪول زﻳ ﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪82‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-30‬ﺟﺪول ﻗﺮﻗﺮهﻫﺎي آج‬

‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪن ﻗﺮﻗﺮه آج ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﺸﺎر وارده اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد و ﻧﻴﺰﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از ﺧﻢ ﺷﺪن‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻴﺰﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﺗﺎه و ﻣﻄﻤـﺌﻦ ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﻮد‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرت زﻳ ﺎد ﺑﻮدن ﻃﻮل ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳ ﺪ آن را ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم و ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺴﺖ‪ .‬ﭼﻮن آﺟﻬـﺎي‬
‫ﻗﺮﻗﺮه آج زﻧﻲ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر در ﻗﻄﻌﻪ وارد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻟﺬا ﭘـﺲ از آج زﻧـﻲ ﻗﻄـﺮ ﻗﻄﻌـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺲ از آج زﻧﻲ ﻗﻄﺮ ﻣﺸﺨﺼﻲ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﺎ ﻳـﺪ‬
‫ﻗﺒﻞ از آج زدن از ﻗﻄﺮ آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﺼﻒ ﮔﺎم آﺟﻬﺎ )‪ (t‬ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي در آج زﻧﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﺼﻒ ﮔﺎم ﻗﺮﻗﺮه آج زﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن در آج زﻧﻲ ﺑﺮ اﺛـﺮ‬
‫اﺻﻄﻜﺎك ﺷﺪﻳﺪ ﺣﺮارت زﻳﺎدي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻟﺬا ﺑﺎﻳ ﺪ در ﺿﻤ ﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺧﻨﻚ ﻛـﺎري‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ا ﻳـ ﻦ ﻣﻨﻈـﻮر در ﻗﻄﻌـﺎت ﻧـﺮم از آب ﺻـﺎﺑﻮن و در ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪83‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺳﺨﺖ از روﻏﻦ ﺑﺮش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻴﺐ در ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ‪ :‬ﺷﻴﺐ در ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﻳ ﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻗﻄﻌﻪ در ﻃﻮل ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻌﻴ ﻨـﻲ‬
‫از آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺷﻴ ﺐ را در ﻗﻄﻌﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺴﺮي ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻣﻴﻠـﻲ ﻣﺘـﺮ در ﻃـﻮل ﻣﻌﻴ ﻨـﻲ از آن ﺟـﺴﻢ‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﺧﺘﻼف ارﺗﻔـﺎﻋﻲ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ‪ 1‬ﻣ ﻴـﻞ ﻣﺘـﺮ در ﻃـﻮل ‪100‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ‬
‫‪100‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻘﺪار ﺷﻴ ﺐ را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑـﻪ آن‬
‫ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳ ﺮ ﻣﻘﺪار ﺷﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﮋاﻧﺖ زاوﻳﻪ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ز ﻳـﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪=L‬ﻃﻮل ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬
‫‪= h1‬ارﺗﻔﺎع ﺑﺰرگ‬
‫‪h h2 − h1‬‬
‫= ﺷﻴﺐ = ‪tan α‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= h2‬ارﺗﻔﺎع ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪=h‬اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع‬
‫‪ = α‬زاوﻳﻪ ﺷﻴﺐ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-31‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﺨﺮوﻃﻲ‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ‬
‫ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮ در ﻃـﻮل ﻣﻌﻴ ﻨـﻲ از ﻣﺨـﺮوط ﻫـﺎ را ﻧـﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪84‬‬

‫‪α‬‬
‫= ﻧـﺼﻒ زاو ﻳـ ﻪ رأس ﻣﺨـﺮوط ﻛـﻪ ﺑـﻪ زاو ﻳـﻪ‬ ‫‪ =d‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮﭼـﻚ ﻣﺨـﺮوط‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ)زاوﻳﻪ ﺷﻴﺐ( ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ =K‬ﻃﻮل ﻣﺨﺮوط ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ‬ ‫‪ = D‬ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ ﻣﺨﺮوط‬
‫‪1‬‬
‫= ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑﺎرﻳﻚ ﺷﺪن ﻣﺨﺮوط)ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوط(‬ ‫‪ = L‬ﻃﻮل ﻣﺨﺮوط ﻛﺎﻣﻞ‬
‫‪K‬‬
‫‪1‬‬
‫= ﺷﻴﺐ ﻣﺨﺮوط‬ ‫‪ = l‬ﻃﻮل ﻣﺨﺮوط ﻧﺎﻗﺺ‬
‫‪2K‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-32‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ در ﻳﻚ ﻣﺨﺮوط ﻧﺎﻗﺺ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ ‪ ،D=80mm‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮﭼـﻚ ‪d=70mm‬‬

‫و ﻃﻮل آن ‪ L=100mm‬ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻴﺐ ﻣﺨﺮوط را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪D − d 80 − 70 1‬‬
‫= ‪= tan α‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 0.05‬‬
‫‪2K‬‬ ‫‪2L‬‬ ‫‪2 * 100 20‬‬

‫ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺨﺮوطﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮري ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴ ﻢ ﻛﺮد ﻣﺨﺮوطﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ‬
‫و ﻣﺨﺮوطﻫﺎي ﻧـﺎﻗﺺ‪ ،‬ﻣﺨـﺮوطﻫـﺎ را ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﺮاي ﺳـﺎﺧﺖ ﻗـﺴﻤﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻧﺒﺎﻟﻪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ـ ﻣﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺮﻏﻚﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺮوطﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻠﻮﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻪ وﻧﻴﺰ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻮشﻫـﺎي ﻣﺨﺮوﻃـﻲ‪،‬‬
‫ﻛﻼﻫﻚ ﻣﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬داﺧﻞ ﻣﺤﻮر دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ‪ ،‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﺑﺮﻗﻮ و‪. ...‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﻣﺨﺮوطﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪85‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫‪α‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻘﺪار ﺷﻴﺐ ﻣﺨﺮوط =‬
‫‪2‬‬
‫‪ .3‬اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ ﻣﺨﺮوط = ‪D‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻘﺪار ﻃﻮل ﻣﺨﺮوط= ‪L‬‬
‫‪ .4‬اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺨﺮوط=‪d‬‬
‫ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺮوطﻫﺎ را در ﺻﻨﻌﺖ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦﺳﺎزي ﻣﻌﻤﻮﻻً از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺘﺮﻳﻚ و ﻣﻮرس ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻗﻄﻌـﺎت ﻣﺨﺮوﻃـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﻣـﻮرس داراي ﻫﻔـﺖ ﺷـﻤﺎره‬
‫‪ 0،1،2،3،4،5،6‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮرس ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺮ داراي ﻛﻮﭼﻚﺗـﺮﻳ ﻦ و ﺷـﻤﺎره ﺷـﺶ داراي‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﺑﻌﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫روشﻫﺎي ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫ﺑﻪ ﺳﻪ روش ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺤﺮاف ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬
‫‪ .2‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺤﺮاف دادن دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ‬
‫‪ .3‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺑﻠﻮن راﻫﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺤﺮاف ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﺨﺮوطﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎ ﻃـﻮل ﻛـﻢ و ﺑـﺎ زاو ﻳـﻪ ﻣﺨـﺮوط‬
‫ﺑﺰرگ از روش اﻧﺤﺮاف ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن در ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷـﻲ اﺑـﺰار‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﻮﻟﺪ ﻣﺨﺮوط ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪﻟﺬا ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در اﻳﻦ روش ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ را‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﺼﻒ زاوﻳ ﻪ رأس ﻣﺨﺮوط ) ( اﻧﺤﺮاف دﻫﻴ ﻢ ﺗﺎ اﺑﺰار ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﻮﻟﺪ ﻣﺨـﺮوط‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎر دادن دﺳﺘﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫـﻴﻢ‪ .‬ﺗﻨﻈـﻴﻢ‬
‫زاوﻳ ﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ درﺟﻪﺑﻨـﺪي ﻗـﺴﻤﺖ ز ﻳـﺮﻳ ﻦ ﺳـﻮﭘﺮت‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درﻧﻬﺎي ﻣﺨﺮوﻃﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﮔ ﻴـﺮد‪ .‬از ﻗﻄﻌـﺎت ﻣﺨﺮوﻃـﻲ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﻛﻪ دﻗﺖ ﺳﺎﺧﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ از ﻳـ ﻚ درﺟـﻪ اﺳـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪86‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-33‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺤﺮاف ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﻨﻈﻴ ﻢ زاوﻳﻪ ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ در اﺳـﺘﻔﺎده از درﻧﻬـﺎي اﺳـﺘﺎﻧﺪارد از ﺳـﺎﻋﺖ‬

‫اﻧﺪﻳﻜﺎﺗﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﻧﻜﺘﻪ زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﭼﻮن ﭘﻴﺸﺮوي رﻧﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ ﺳـﻄﺢ ﻣﺨـﺮوط داراي ﻛﻴﻔ ﻴـﺖ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ب( ﺑﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﻃﻮل ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻓﻘﻂ ﻣﺨﺮوطﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه را‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺮاﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬زاوﻳﻪ اﻧﺤـﺮاف ﺳـﻮﭘﺮت ﺟﻬـﺖ ﺗﺮاﺷـﻴ ﺪن ﻣﺨـﺮوط ﻧـﺎﻗﺺ ﺑـﺎ ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬
‫‪ L=20mm ،d=14mm ،D=20mm‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪α D − d 20 − 14 6‬‬
‫= ‪tan‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 0.15‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2L‬‬ ‫‪2 * 20 40‬‬
‫‪α‬‬
‫)از روي ﺟﺪول ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﻲ( ‪= 8 o ⋅ 30 ′‬‬
‫‪2‬‬

‫ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺤﺮاف دادن دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ‬

‫اﻧﺤﺮاف دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺮاي ﺗﺮاش ﻣﺨﺮوطﻫﺎ از ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﻳﻦ روشﻫﺎي ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ روش زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻃﻮل ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻧﺴﺒﺘﺎً زﻳ ﺎد و ﻣﻘﺪار ﺷﻴﺐ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺟﻬﺖ ﺑﺮاده ﺑﺮداري در اﻳ ﻦ روش ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻴ ﻦ دو ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻓﻘﻂ ﻣﺨﺮوطﻫﺎي ﻧﺎﻗﺺ ﺗﻮﭘﺮ را ﺑـﺎ‬
‫اﻳ ﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺮاﺷﻴﺪ و ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﺨﺮوطﻫﺎي داﺧﻠﻲ از ا ﻳـ ﻦ روش ﻧ ﻤـﻲﺗـﻮان‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪87‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮاﺷﻴ ﺪن ﻣﺨﺮوط ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ را ﺑﻪ اﻧﺪازه اي اﻧﺤﺮاف داد ﻛﻪ ﻣﻮﻟـﺪ‬
‫ﻣﺨﺮوط ﻣﻮازي ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﺮادي ﻛﻪ در اﻳﻦ روش ﻣـﻲﺗـﻮان ﮔﺮﻓـﺖ ا ﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﺗﻜﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮﻏﻜﻬﺎ در اﻧﺘﻬﺎي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﺎر‬
‫زﻳﺎد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر از ﺑﻴ ﻦ دو ﻣﺮﻏﻚ در ﺣﻴﻦ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﺟـﺎ‬
‫ﻣﺮﻏﻜﻬﺎ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺳﺎﻳﻴ ﺪه و از ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻟﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻧﻘﻴﺼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻣﺮﻏﻜﻬﺎي ﺳﺮ ﻛﺮوي و ﻳـﺎ از ﻣﺮﻏﻜﻬـﺎي‬
‫ﮔﺮدان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-34‬روش ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺎ اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺪازه اﻧﺤﺮاف دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ در ﻣﺨﺮوط ﻫـﺎي ﺑـﺪون دﻧﺒﺎﻟـﻪ)‪(L=l‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮراﺑﻄﻪ ﺳﻴﻨﻮس را ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-35‬ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ‬

‫‪ =S‬ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ =L‬ﻃﻮل ﺗﻤﺎم ﻗﻄﻌﻪ‬
‫‪α s‬‬
‫‪ =l‬ﻃﻮل ﻣﺨﺮوط ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫= ‪sin‬‬
‫‪2 l‬‬
‫‪α‬‬
‫‪S = l × tan‬‬
‫‪2‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪88‬‬

‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻨﻮس و ﺗﺎﻧﮋاﻧﺖ در زوا ﻳـﺎي ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮ از ‪ 5‬درﺟـﻪ ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﻟﺬا در ﻓﺮﻣﻮل ﻓﻮق ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﻴﻨﻮس ﻣﻌﺎدل آن را ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪α‬‬
‫‪S = l × tan‬‬
‫‪2‬‬
‫‪D−d‬‬ ‫‪D−d‬‬
‫×‪S=l‬‬ ‫=‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑــﺮاي ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﻣﻘــﺪار اﻧﺤــﺮاف دﺳــﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏــﻚ در ﻣﺨــﺮوطﻫ ــﺎي دﻧﺒﺎﻟــﻪ دار‬
‫)‪(L>l‬ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪α‬‬ ‫‪D−d‬‬
‫× ‪S = L × tan = L‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2l‬‬
‫‪D−d L‬‬
‫=‪S‬‬ ‫×‬
‫‪2‬‬ ‫‪l‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-36‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺨﺮوط زﻧﻲ ﺑﻪ روش اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ‬

‫ﻃـﻮل ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر ﻣﺠـﺎز‬ ‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار اﻧﺤـﺮاف ﻣﺮﻏـﻚ )‪ (s‬ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و اﮔﺮ در ﻣﻮارد ﺿﺮوي ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﻣﺮﻏﻚ ﺳﺮ ﻛﺮوي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در اﻳ ﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮاي دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ‪ ،‬اﻧـﺪازه ‪ L‬از‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺮه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-37‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻣﺮﻏﻚ در روش ﻣﺨﺮوط زﻧﻲ ﺑﻪ روش اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪89‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﻧﺪازه اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ را ﺟﻬﺖ ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﺨﺮوط ﺑﺪون دﻧﺒﺎﻟﻪ اي ﻛـﻪ در آن‬
‫‪ d=56mm ،D=60mm‬و ‪ l=250mm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪D − d 60 − 56‬‬
‫=‪S‬‬ ‫=‬ ‫‪= 2mm‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪S max‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 5mm‬‬
‫‪50 50‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﻣﺮﻏﻚ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷـﺪه ﻛﻤﺘـﺮ از ﺣـﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺤـﺮاف اﺳـﺖ ا ﻳـﻦ‬
‫ﻣﺨﺮوط ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮاش اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺑﻠﻮن رﻫﻨﻤﺎ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻤﻜﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻬﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺮاش ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي ﺗﺮاش ﻣﺨﺮوطﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ و داﺧﻠﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ‪ 15‬ﻣﻲ ﺗـﻮان‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ و ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻧﺼﺐ آن را ﺑﻪ روي ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﺗﺮاش ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-38‬ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺑﻠﻮن راﻫﻨﻤﺎ‬

‫در اﻳﻦ روش ﭘﻴ ﭻ ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿﻲ را از درﮔﻴﺮي ﺧﺎرج ﻧﻤﻮده و ﺳﻮﭘﺮت ﻋﺮﺿـﻲ‬
‫را ﺑﻪ ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮرﻳﻜـﻪ اﺑـﺰار ﺿـﻤﻦ ﺣﺮﻛـﺖ ﻃـﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪90‬‬

‫ﻋﺮﺿﻲ ﺧﻮدش را از ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻮازي ﻣﻮﻟﺪ ﻣﺨﺮوط ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪α D−d‬‬
‫‪α‬‬ ‫= ‪: tan‬ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ‬
‫‪2‬‬ ‫‪2L‬‬
‫ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺑﻠﻮن راﻫﻨﻤﺎ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ آﺳﺎن و ﺳﺮﻳﻊ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻴﺰان ﺳﺎﻳ ﺶ ﻣﺮﻏﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺮوط ﺗﺮاﺷﻲ ﻣـﺎ ﺑـﻴﻦ‬
‫دو ﻣﺮﻏﻚ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺨﺮوطﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﻛﺎﻣﻞ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﺎر ﺧﻮد ﻛﺎر ﺗﺮاﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﭼﻮن ﺑﺎر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺗﺮاش ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻂﻛﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﺎر ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻘﺪور اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﭻ ﺗﺮاﺷﻲ‬
‫ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ‬
‫ﭘﻴﭻ ـ ﭘﻴﭻﻫﺎ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺟـﻨﺲ ﻓـﻮﻻد ﻛـﻪ داﺧـﻞ ﺳـﻮراخ دﻧـﺪه ﺷـﺪهاي ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻣﺜﻠﺜﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻌﻲ و ذوزﻧﻘـﻪاي و‪ ...‬ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭘـﻴﭻ ﻫـﺎ دو‬
‫رﺳﺎﻟﺖ ﻋﻤﺪه دارﻧﺪ ﭘﻴﭻﻫﺎ ي ﺳﺮدار ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﭼﺎر ﺗﺨﺖ ﻳﺎ رﻳﻨﮕﻲ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‬
‫اﻣﺎ ﭘﻴﭻﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺮ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﺎ آﭼﺎر ﭘﻴﭻ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑـﺴﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧـﺪازه ﭘـﻴﭻ ﻫـﺎ‬
‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻗﻄﺮ ﻣﻔﺘﻮل آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .1‬ﮔﺎﻫﻲ ﭘﻴﭻﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺮه ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ رزوه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاي اﺗـﺼﺎل ﻗﻄﻌـﺎت ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﭘﻴﭻﻫﺎ ي اﻛﺜﺮ ﻗﻄﻌﺎت ﺧﻮدرو‬
‫‪ .2‬ﮔﺎﻫﻲ ﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﮔﻴﺮهﻫﺎ و ﻳﺎ در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎي‬
‫اﺑﺰار‬
‫ﻣﻬﺮه ـ ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﭻﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و رزوهﻫﺎي ﭘﻴﭻﻫﺎ ﻋﻴﻨﺎ‬
‫در ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﻫﻢ ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ‪ 4-35‬اﻧﻮاع ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻣﻬﺮهﻫـﺎ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻗـﺴﻤﺖﻫـﺎ ي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﭘـﻴﭻ و‬
‫ﻣﻬﺮﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪91‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4-39‬اﻧﻮاع ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ‬

‫اﻧﻮاع رزوهﻫﺎ‬
‫رزوهﻫﺎي ﻣﺘﺮﻳﻚ‪:‬اﻳﻦ رزوهﻫﺎ داراي زواﻳﺎي ‪ 60‬درﺟـﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـ ﻨﺪ و ﮔﺎﻣـﺸﺎن ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-40‬رزوهﻫﺎي ﻣﺘﺮﻳﻚ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪92‬‬

‫رزوهﻫﺎي وﻳﺘﻮرث‪:‬اﻳﻦ رزوهﻫﺎ داراي زواﻳﺎي ‪ 55‬درﺟـﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـ ﻨﺪو ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻨﭽﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﻣـﻲ روﻧـﺪ‬
‫زﻳﺮا داراي ارﺗﻔﺎع دﻧﺪه ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رزوهﻫﺎي ﻣﺘﺮﻳﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-41‬رزوهﻫﺎ ي وﻳﺘﻮرث‬

‫رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ﻣﺮﺑﻌﻲ‪ :‬ﺷﻜﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪ .‬ﻋﻴﺒﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ دارﻧﺪ اﻳﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﭼﻮن ﭘﺎي دﻧﺪهﻫﺎ ﺿﻌﻴﻔﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎر زﻳﺎد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد از اﻳﻨﻬﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-42‬رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ﻣﺮﺑﻌﻲ‬

‫رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ذوزﻧﻘﻪاي‪ :‬ﺷﻜﻞ اﻳـﻦ ﻧـﻮع رزوه ﻫـﺎ ﻫـﻢ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ذوزﻧﻘـﻪ اي‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﻮي ﺑﻮدن ﭘـﺎي دﻧـﺪهﻫـﺎ ﺑـﺮاي‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر زﻳﺎد از اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-43‬رزوهﻫﺎ ي دﻧﺪه ذوزﻧﻘﻪ اي‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪93‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ارهاي‪:‬ﺷﻜﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ در ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﻮع‬
‫رزوهﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮو ﺑﻪﻛﺎر ﻣـﻲ روﻧـﺪ وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ ﻧﻴـﺮوي زﻳـﺎد ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ وارد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-44‬رزوهﻫﺎي دﻧﺪه اره اي‬

‫رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ﮔﺮد‪ :‬از اﻳﻦ ﻧﻮع رزوهﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺳﺒﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﮔﺮدوﺧﺎك ﻛﻤﺘﺮ وﺟﻮد دارد ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ رزوهﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-45‬رزوهﻫﺎي دﻧﺪه ﮔﺮد‬

‫ﺗﺮاش ﭘﻴﭻ ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﭘﻴﭻ ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﮔﺎم ﭘﻴﭻ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺟﺎي ﻣﺮﻏﻚ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻣﺮﻏﻚ و ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺑﺰار ﭘـﻴﭻ ﺑـﺮي ﺑـﺮ روي ﻣﺎﺷـﻴﻦ اﺑﺰارﮔﻴـﺮ ﺑـﺴﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ زاوﻳﻪ اﺑﺰار ﭘﻴﭻ ﺑﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ زاوﻳـﻪ ﭘـﻴﭻ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣـﺜﻼ ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺘﺮﻳﻚ ﺑﺎﻳﺪ زاوﻳﻪ ﻟﺒﻪﻫﺎ ‪ 60‬درﺟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬درﺻﻮرت ﻛﻢ و ﻳﺎ زﻳـﺎد ﺑـﻮدن‬
‫زاوﻳﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻨﮓ زدن ﻟﺒﻪ ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺪازه دﻟﺨـﻮاه را اﻳﺠـﺎد ﻛـﺮد‪ .‬ﺳـﭙﺲ اﺑـﺰار را‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﭘﺮت ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﺎس ﻛﺮده ودر ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ اﺑـﺰار را در آن‬
‫اﻧﺪازه از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﻛﺸﻴﻢ‪ .‬اﻧﺪازه ﺑﺎر را در روي ﺳﻮﭘﺮت در ﺻﻔﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ‬
‫و ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﭻ ﻣﺘﺮﻳﻚ و ﮔﺎم ﭘﻴﭻ را ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻴﻢ و ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ‬
‫ﺑﺎر دادن اﻫﺮم را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﭘﻴﭻ ﺑﺮي ﺑﻪﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﭻزﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮ اﻫـﺪ ﺷـﺪ‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﭘﻴﭻ زﻧﻲ ﺑﻪ اﺗﻤﺎم ﻧﺮﺳـﻴﺪه‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪94‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﻮدﺗﺎ ﭘﺲ از ﻫﺮ ﭘﺎس ﭘﻴﭻ زﻧﻲ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑـﻪﺻـﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴـﻚ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﭻ در روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺨﻮرد‪ .‬در ﭘـﻴﭻ زﻧـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ از‬
‫روﻏﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎده ﺧ ﻨﻚ ﻛﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪار ﺑـﺎر در ﻫـﺮ ﭘـﺎس‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﭘﻴﭻ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﺷﻴ ﻦ ﺗﺮاش ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫داﺷﺘﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﭘﻴﭻ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺻﻮل ﭘﻴ ﭻ ﺗﺮاﺷﻲ و ﻣﺮاﺣﻞ آن ﻣﻲ ﺗـﻮان‬
‫آن را ﺗﺮاﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-46‬ﻋﻤﻞ ﭘﻴﭻ ﺗﺮاﺷﻲ روي ﻣﺎ ﺷﻴﻦ ﺗﺮاش‬

‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﭘﻴﭻ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺎم ﺳﻨﺞ درﺳﺘﻲ دﻧـﺪه ﺗﺮاﺷـﻴﺪه را ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﮔﺎمﺳﻨﺞ ﻫﺎ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﮔﺎمﻫـﺎي ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﻴﭻﻫﺎ را ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﺮد‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-47‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﺮدن ﭘﻴﭻ‬

‫ﺳﻴﺎﻻت ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﻟﻐﺰﻧﺪ و ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺮارت‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪95‬‬ ‫ﺗﺮا ﺷﻜﺎري‬

‫ﺑﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻟﻐﺰﻧﺪه ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻛـﻪ در اﺛـﺮ اﺻـﻄﻜﺎك ﺑـﻪوﺟـﻮد ﻣـﻲ آﻳـﺪ‪ .‬از ﻣـﻮاد‬
‫ﭼﺮﺑﻜﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻻﻳﻪ ﻧﺎزﻛﻲ در ﺑـﻴﻦ ﻗﻄﻌـﺎت ﺳـﺒﺐ ﻛـﺎﻫﺶ‬
‫ﺣﺮارت ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮاد ﭼﺮﺑﻜﺎري ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ اﺻﻄﻜﺎك ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣـﻲرود ﺑﺎﻳـﺪ داراي‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ روﻏﻨﻜﺎري‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺧﻨﻚ ﻛﺎري‬
‫ﺳﻴﻼن ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻋﺎري ﺑﻮدن از اﺳﻴﺪ‬
‫ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻧﺸﺪن در اﺛﺮ ﻛﺎرﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه‪ :‬ﻣﻮادي ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاده ﺑﺮداري و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﻓﻠـﺰات‬
‫ﻳﺎ روشﻫﺎ ي ﺑﺪون ﺑﺮادهﺑﺮداري وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن و روﻏﻨﻜﺎري را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣـﻮاد‬
‫ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻳـﻦ ﻣـﻮاد ﺑـﻪ ﺟـﻨﺲ اﺑـﺰار‪ ،‬ﺟـﻨﺲ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر و ﻧﺤـﻮه‬
‫ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و ﺑﺮﺧﻲ از وﻇﺎﻳﻒ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت‬
‫ﻛﺎﻫﺶ اﺻﻄﻜﺎك‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﺮ اﺑﺰار‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮ و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮادهﻫﺎ از ﺳﻄﺢ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از زﻧﮓ زدن‬
‫ﻣﻮاد ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ در ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﺮوف ﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫آب و ﺻﺎﺑﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻮع دﻳﮕﺮ از ﻣﻮاد ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬
‫روﻏﻦ ﻫﺎي ﺑﺮش‬
‫روﻏﻦ ﻫﺎي ﻣﺘﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮد‬
‫ﮔﺎزوﺋﻴﻞ ﻳﺎﻧﻔﺖ‬
‫ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪96‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮاد ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺟـﻨﺲ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر و ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﺎري دارد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 4-48‬ﻣﺎده ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬از ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روي ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه اﺻـﻠﻲ‪،‬ﺑﻪﻋﻨـﻮان اﻧﺒـﺎر ﻣـﻮاد‪،‬اﺑﺰار و‬
‫وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻴﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻛﺪ ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺮ ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺨﺘﻪ ﻧﺮﻣﻲ را روي ﺑـﺴﺘﺮ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﺮار داده و وﺳﺎﻳﻞ ﺿﺮوري را ﺑﺎ ﻧﻈﻤﻲ ﺧﺎص و ﺑﺪون ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ﺑـﺮ‬
‫روي آن ﻗﺮار داد‪ .‬اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﺑﺮاده‪،‬ﻣﻮاد ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه دو ﺳﺎﻳﺮ اﺑﺰارﻫﺎ‬
‫در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬از وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺴﺘﻦ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺧﻮد آن ﻣﺎﺷﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬آﭼﺎر ﺳﻪ ﻧﻈﺎم‪،‬ﭼﻬﺎرﻧﻈﺎم و ﻣﺘﻪ ﮔﻴﺮﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺑﺴﺘﻦ و ﻳﺎ ﺑـﺎز‬
‫ﻛﺮدن ﻛﺎر از روي آﻧﻬﺎ دور ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻣﻴﺰ و راﻫﻨﻤﺎي آن ﺻﺪﻣﻪ زده و‬
‫ﺑﻪ ﻋﻼوه اﻣﻜﺎن ﺧﻄﺮ ﺟﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺑﺮادهﻫﺎ را ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ دﺳﺖ ﻟﻤﺲ ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﺑﺮاي دور ﻛـﺮدن ﺑـﺮادهﻫـﺎي ﺑﻠﻨـﺪﺗﺮ از‬
‫ﭼﻨﮕﻚ ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺗﻌﻮﻳﺾ اﺑﺰارﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﺑﺰارﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻓﻘﻂ زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛـﺎﻣﻼ‬
‫از ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎز اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻫﺮﮔﺰ ﻗﻄﻌﺎت در ﺣﺎل ﮔﺮدش )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم‪ ،‬ﭼﻬﺎرﻧﻈﺎم‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺮﻏﻚ‪ ،‬ﭼﺮخ‬
‫ﺗﺴﻤﻪ‪ ،‬ﭼﺮخ دﻧﺪه‪ ،‬ﻣﺤﻮرﻫﺎ و ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر( را ﺑﺮاي ﺑﺎزداﺷـﺘﻦ از ﺣﺮﻛـﺖ ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﻟﻤـﺲ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪97‬‬ ‫ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬

‫ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻛـﺮدن ﺳـﻮراخ ﻗﻄﻌـﺎت در ﺣـﺎل ﮔـﺮدش‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ .8‬ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺑﺎ ﻧﺦ ﭘﻨﺒﻪ و ﭘﺎرﭼﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت در ﺣﺎل ﮔﺮدش ﻧﻨﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﺮاﺷﻜﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﺗﺮاش را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﭼﺮا از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاش ﺑﻪﻃﻮر وﺳﻴﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﻣﺮﻏﻚ دار را در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺟﻨﺲ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻛﺎر دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي و ﻋﻤﻖ ﺑﺎر را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﺮه دو ﺗﻜﻪ در دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .8‬وﻇﻴﻪ ﺳﻮﭘﺮت اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .9‬ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻮﭘﺮتﻫﺎ ازﻛﺪام ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .10‬دﺳﺘﮕﺎه اﺳﭙﻴﻨﺪل در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻴﺪﻛﻪ ﺟﻨﺲ آن از ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .11‬ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ﺣﺮﻛﺖ اﺻﻠﻲ و ﭘﻴﺸﺮوي را در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .12‬وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﻛﺸﺶ وﻫﺎدي را در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .13‬وﻇﻴﻔﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﻏﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﺮاش ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .14‬از ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺎم در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .15‬وﻇﻴﻔﻪ ﭘﻴﭻ ارﺷﻤﻴﺪس در ﻧﻈﺎمﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ .16‬در ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻠﻨﺪ از ﭼﻪ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .17‬ﭼﺮا از ﻣﺘﻪ ﻣﺮﻏﻚ در ﺗﺮاﺷﻜﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .18‬ﺳﻨﺘﺮ ﻛﺮدن ﻳﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ اﺑﺰار در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ و روﺗﺮاﺷﻲ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .19‬ﺷﻴﺎرﺗﺮاﺷﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ و زاوﻳﻪ آزاد ﺑﻐﻞ در اﺑﺰار ﺑﺮش ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻨﻈﻮري اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .20‬ﺟﻨﺲ اﺑﺰار آج از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .21‬ﮔﺎم در آج زﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪98‬‬

‫‪ .22‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ و ﺑﻪ ﻃﻮل ‪120‬ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮده و از ﻃﺮﻳـﻖ‬

‫روﺗﺮاﺷﻲ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ اﻧﺪازه آن را ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ درآورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .23‬ﻗ ﻄﻌﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 120‬و ﻃﻮل ‪ 220‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛـﺮده و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺑـﺮاده ﺑـﺮداري‬
‫اﻧﺪازه آن را ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ درآورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .24‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 220‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ و ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ‪ 150‬و ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ‪ 80‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘـﺮ ﺗـﺎ‬
‫ﻋﻤﻖ ‪100‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺑﻪﺻﻮرت ﺷـﻜﻞ ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫درآورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫اﻫﺪاف‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ داﻧـﺸﺠﻮ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻋﻤـﻞ ﻓﺮزﻛـﺎري را ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬اﻧـﻮاع‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ و ﻫﻤﻪ روشﻫﺎي ﻓﺮزﻛﺎري را ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻪ وﺑـﺎ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎي‬
‫ﻓﺮز ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ روش ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه زﻧﻲ را روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎي ﻓـﺮز اﻧﺠـﺎم‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮزﻛﺎري‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻓﺮزﻛـﺎري ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري اﻧﻮاع ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬داﺧﻠﻲ و ﻓﺮم دار و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و‪ ...‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﭼﻨﺪ ﻟﺒﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در آن اﺑﺰار )ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز( ﺣﺮﻛـﺖ اﺻـﻠﻲ ) دوراﻧـﻲ( را‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺣﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮوي و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺴﻄﺢ وﻳﺎ ﺑﻠﻮﻛﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﻛﻪ‬
‫ﻗﻄﻌﺎت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺗﻮﺳﻂ آن ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷﻴﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻐﻞ زﻧﻲ‪،‬‬
‫ﭘﻠﻪﺗﺮاﺷﻲ و ﻏﻴﺮه از ﻓﺮزﻛﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻋﻤﻞ ﻓﺮزﻛﺎري در واﻗﻊ ﻣﻜﻤﻞ ﺗﺮاﺷـﻜﺎري‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮاش ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻳﺠﺎد ﻛـﺮد ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﺮزﻛـﺎري ﺑـﻪ‬
‫راﺣﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ زﻳـﺮ ﺗﻌـﺪادي از ﻗﻄﻌـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ روش‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪100‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-1‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 3-2‬ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮزﻛﺎري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻓﺮز‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﺷﻜﺎري ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗـﺮاش اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻫﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﺮزﻛﺎري ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫـﺎي ﻓـﺮز در‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ آﻧﻬـﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷـﻴﻦﻫـﺎي ﻓـﺮز اﻓﻘـﻲ‪ ،‬ﻋﻤـﻮدي‪،‬‬
‫اوﻧﻴﻮرﺳﺎل و ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﻣﺨﺼﻮص از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﭼﺮخ دﻧﺪهزﻧﻲ‪ ،‬ﻛﭙـﻲﺗﺮاﺷـﻲ‪،‬‬
‫دروازهاي‪ CNC ،‬و‪ ...‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛـﻪ در اداﻣـﻪ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻳـﻚ ﺑـﻪ ﻃـﻮر اﺧﺘـﺼﺎر ﺗﻮﺿـﻴﺢ داده‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪101‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻓﺮز اﻓﻘﻲ‬

‫ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻓﻘﻲ ﻳﺎ ﺗﺎﻗـﺎن ﺑﻨـﺪي ﺷـﺪه و در داﺧـﻞ آن ﺳـﻮراخ‬
‫ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺟﻬﺖ ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﻠﺔ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﻛﻪ اﺑﺰار ﺑﺮﺷﻲ‬
‫) ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز( در روي آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺗﻮﺳﻂ ﭘـﻴﭻ ﺑـﻪ ﻣﺤـﻮر‬
‫اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﺎﺗﺎﻗﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ راﻫﻨﻤﺎﻫـﺎي دم‬
‫ﭼﻠﭽﻪ اي در ﺳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻟﻐﺰﺷﻲ دارد ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻣﺤـﻮر اﺻـﻠﻲ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﺧﻮدش را از ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه اﺻﻠﻲ ﻛﻪ داراي دورﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد را از ﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺟﻌﺒﻪ دﻧـﺪه ﭘﻴـﺸﺮوي ﻛـﻪ ﺣﺮﻛـﺖ ﺧـﻮدش را از اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮر اﺻـﻠﻲ ﻣﺎﺷـﻴﻦ و ﻳـﺎ از‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗ ﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﻣﻲﮔﻴﺮ د ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺣﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻃـﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺿـﻲ و‬
‫ﻋﻤﻮدي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاﺳﺎس ﭘـﻴﭻ و ﻣﻬـﺮه ﺑـﻮده و ﺑـﻪ ﻃـﻮر دﺳـﺘﻲ و اﺗﻮﻣﺎﺗﻴـﻚ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧ ﻨـﺪ‬
‫ﺣﺮﻛﺘﻬﺎي ﻻزم را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز اﻓﻘﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي دارﻧﺪ و ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻒﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻐﻞﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺎر و ﺑﺮش و ﻏﻴﺮه از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦ داراي ﺳﻮراﺧﻲ در وﺳﻂ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ از‬
‫ﺳﻮراخ آن ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﺷﻬﺎ از دو ﻃﺮف ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫ﻓﺮز اﻓﻘﻲ در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-3‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻓﻘﻲ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪102‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻓﺮز ﻋﻤﻮدي‬

‫ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻗـﺎﺋﻢ ﺑـﻮده و ﻣﺤـﻮر ﻓﺮزﮔﻴـﺮ ﺗﻮﺳـﻂ ﭘـﻴﭻ از ﻗـﺴﻤﺖ‬
‫ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﻪ روي ﻛﻠّﻪ ﮔﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﻣﺎﺷـﻴﻦﻫـﺎ ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﺑـﺮاي ﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺎر زﻧﻲ )ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮزﻫـﺎي اﻧﮕـﺸﺘﻲ( و ﺳـﻮراﺧﻜﺎري و داﺧـﻞ ﺗﺮاﺷـﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻜﻞ‪ 5-4‬ﻧﻤﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻋﻤﻮدي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-4‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻋﻤﻮدي‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪103‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اوﻧﻴﻮرﺳﺎل‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻧﻴﻮرﺳﺎل در واﻗﻊ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﻋﻤـﻮدي و اﻓﻘـﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـ ﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮدن ﻛﺎر ﻫﺮدو ﻣﺎﺷﻴﻦ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اوﻧﻴﻮرﺳﺎل ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺳﺮي وﺳﺎﻳﻞ و دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي اﺿـﺎﻓﻲ ﺑـﻮده )از ﻗﺒﻴـﻞ ﻣﻴﻠـﻪ ﻛـﺎر ﻋﻤـﻮدي و اﻓﻘـﻲ( و‬
‫ﻗﺎدراﺳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺘﻌﺪدي را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﻣﻴﺰ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧـ ﺪ ﺣـﻮل ﻣﺤـﻮر ‪ Z‬در ﺻـﻔﺤﻪ‬
‫اﻓﻘﻲ ﺑﮕﺮدد و ﺗﺤﺖ زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﭘﻴﭻﻫﺎدي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪهﻫﺎ ي ﺗﻌﻮﻳﻀﻲ ﺑﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﺷـﺪه و‬
‫ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺳﺎزد ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺷﻴﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺮﺧﺪﻧﺪهﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫـﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻗﻮﻫـﺎ و ﻣﺘـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎرﭘﻴﭻ و ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﭼﺮخ ﺣﻠﺰون را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-5‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻧﻴﻮرﺳﺎل‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﻛﭙﻲ ﺗﺮاش‬

‫در ﻧﺒﻮد ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻋﺪدي )‪ (CNC‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﻛﭙـﻲ ﺑـﺴﻴﺎر ﻛﺎرﺳـﺎز و ﻣـﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه اي را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ زﻣﺎن ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻧﻴﺰ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪104‬‬

‫ﻓﺮز ﻛﭙﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻛﭙﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﭙﻲ ﺗـﺮاش ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻳﺎ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در آن ﻣﺎده ﺧﺎم ﺑﻪ ﻳـﻚ ﻃـﺮف ﻣﻴـﺰ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﻣﺪل( ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷـﻮد و ﺣﺮﻛـﺖ ﺗﻮﺳـﻂ رﺳـﺎم‬
‫)ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪه( ﻛﻪ در روي ﻣﺪل اﺻﻠﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﺑﺰار ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﮔـﺮدد‬
‫و در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﻣﺎده ﺧﺎم‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎ ي ﻓـﺮز ﻛﭙـﻲ‬
‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-6‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻛﭙﻲ ﺗﺮاش‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز دروازهاي‬

‫از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻓﺮز دروازه اي ﺑﺮاي ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺑﺮادهﺑﺮداري زﻳـﺎد‬
‫در ﺳﺮي ﺳﺎزي و ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺑﺰرگ‬
‫ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮ ﻧﺪ وﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬـﺎ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎ ي ﻓـﺮز اﻓﻘـﻲ و‬
‫ﻋﻤﻮدي ﻛﻤﺘﺮ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز دروازهاي در واﻗﻊ ﺟ ﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎ ي ﻣﺨـﺼﻮص ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪﻛﺎري ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷـﻮد ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ روي ﻣﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺷـﺪه و از ﻣﻴـﺎن دروازه اي ﻛـﻪ در‬
‫ﻃﺮﻓﻴﻦ و ﺑﺎﻻي آن اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪105‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫‪ (1‬ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ (2‬ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪(3،7‬اﻟﻜﺘﺮو و ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﺎردﻫﻲ اﻓﻘﻲ ‪ (5،6‬اﻟﻜﺘﺮو و ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﺎردﻫﻲ ﻋﻤﻮدي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-7‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز دروازه اي‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﺑﺮاده ﺑﺮداري در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺮاده ﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه واز روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاده ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻌـﺪاد ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨ ﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺗﺮ از ﺟﻨﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در درﺟﻪ ﺣـﺮارتﻫـﺎي ﺑـﺎﻻ ﻣﻘـﺎوم ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ اوﻟﻴﻪ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ از ﻓﻮﻻد اﺑﺰارﺳﺎزي ﺑﻮد اﻣﺎ ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ از ﻓـﻮﻻد ﺗﻨـﺪ ﺑـﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺘﺪاول ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻴﻐﻪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺻﺮﻓﻪ ﺟـﻮﻳﻲ در‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺟﻨﺲ اﻳﻦ ﻓﻮﻻدﻫﺎ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ آﻫـﻦ و ﻛـﺮﺑﻦ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻـﺮي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ واﻧﺎدﻳﻢ‪،‬ﻣﻮﻟﻴﺒﺪن‪،‬ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ و ﻛﺮوم ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎد آﻟﻴﺎژ ﺷﺪه‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﻗﺪرت ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫و ﺑﺮ ش زﻳﺎد دارد و ﺗﺎ ‪ 600‬درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺗﺤﻤـﻞ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻧـﻮع دﻳﮕـﺮ ﻓـﻮﻻد‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪106‬‬

‫آﻟﻴﺎژي ﻛﻪ آﻟﻴﺎژ ﻓﻮﻻد و ﻛﺮﺑﻦ ﻓﻮﻟﻔﺮام و ﻛﺒﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ HSS‬اﺳﺖ و ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 900‬درﺟـﻪ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺮارت را دارد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ اﻧـﻮاع ﺑـﺴﻴﺎر‬
‫زﻳﺎدي دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ ﻛـﻪ ﻛﺎرﺑﺮدﺷـﺎن زﻳـﺎد ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ در ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺢ داده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻏﻠﻄﻜﻲ )‪(cylindrical cutter‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻴﻎ ﻓﺮزﻫﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺷﻜﻞ ﺑﻮده و داراي ﻳﻜﺴﺮي دﻧﺪاﻧـﻪ راﺳـﺖ و ﻳـﺎ ﻣـﺎرﭘﻴﭽﻲ در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺧـﻮد ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ و از آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﻓﺮزﻛـﺎري ﺳـﻄﻮح ﺗﺨـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺳـﻄﻮﺣﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي ﻏﻠﻄﻜـﻲ ﻣـﺎرﭘﻴﭽﻲ ﻣﺎﺷـﻴﻨﻜﺎري‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺻﺎفﺗﺮ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ از ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻴـﻎ ﻓﺮزﻫـﺎي دﻧـﺪه ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ در ﺷﺮوع ﻛﺎر )ﻫﻨﮕﺎم درﮔﻴﺮ ﺷﺪن ﺑـﺎ ﻗﻄﻌـﻪ(‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺿﺮﺑﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ از ﺗﻴﻎ ﻓﺮزﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻌـﺪاد دﻧـﺪه ﻧـﺴﺒﺘﺎً ﻛـﻢ و زا وﻳـﻪ ﻣـﺎرﭘﻴﭻ ﺑـﺰرگ‬
‫)ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري( ﻛﻪ دﻧﺪه درﺷﺖ ﻧﺎﻣﻴـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﺮاي ﺧـﺸﻦ ﻛـﺎري‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻟـﺬا ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻳﺎﺗﺎﻗﺎﻧﺒﻨﺪي ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﺣﺬف ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-8‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻏﻠﻄﻜﻲ‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاش )‪(shell end – milling cutter‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺑﻮده و در ﻣﺤﻴﻂ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ آن ﻟﺒﻪﻫﺎ ي ﺑﺮﻧﺪه وﺟﻮد دارﻧﺪ و‬
‫ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺎﺑﻴﻦ ‪160-40‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻛﺎري ﺳﻄﻮح ﻫﻤـﻮار‬
‫و ﭘﻠﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز در ﺣﺪود ‪ 20‬درﺻـﺪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻏﻠﻄﻜﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮزﻛﺎري ﺑـﺎ ﺗﻴﻐـﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪107‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻓﺮزﻫﺎي ﻏﻠﻄﻜﻲ ﺻﺎف ﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﺗﻴﻎ ﻓﺮزﻫﺎي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﻟﻨﮕـﻲ ﻣﺤﻴﻄـﻲ را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮش ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-9‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاش‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺷﻴﺎر ﺗﺮاش )‪(side-and-face cutter‬‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂ و دوﭘﻴﺸﺎﻧﻲ داراي ﻟﺒﻪ ﻫـﺎي ﺑﺮﻧـﺪه ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﺑـﺮاي ﻣﺎﺷـﻴﻨﻜﺎري‬
‫ﺷﻴﺎرﻫﺎ و ﺟﺎي ﺧﺎرﻫﺎ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ دو ﻋﺪد از اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ روي‬
‫ﻓﺮز ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد آن را ﻓﺮزﻛﺎري ﻫﻢ زﻣﺎن )‪ (straddle‬ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻴـﻎ ﻓﺮزﻫـﺎ در ﻗﻄﺮﻫـﺎ و‬
‫ﻋﺮض ﻫـﺎي ﻣﺘﻨـﻮع ﺗـﺎ ﻗﻄـﺮ ‪ 200 mm‬و ﻋـﺮض ‪ 32mm‬ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻴﻐـﻪ ﻓـﺮز‬
‫ﺷﻴﺎرﺗﺮاش و ﺑﺮش راﭘﻮﻟﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-10‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺷﻴﺎر ﺗﺮاش‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز زاوﻳﻪ دار )‪(angle–milling cutter‬‬

‫ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻳﻚ ﻃﺮف و ﻳﺎ دو ﻃﺮف آن داراي زاوﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از آﻧﻬـﺎ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪108‬‬

‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﻄﻮح و ﺷﻴﺎرﻫﺎي ‪ v‬و دم ﭼﻠﭽﻠﻪ اي ﺷﻜﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي‬
‫زاوﻳﻪ دار ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ در زواﻳﺎي ‪ 60‬اﻟﻲ ‪ ) 85‬ﺑﺎ ﻧﻤﻮ ‪ 5‬ﺗﺎﻳﻲ( و دو ﻃﺮﻓﻪ ‪ 90,60,45‬درﺟـﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي زاوﻳـﻪ دار ﺑـﺎ ﺗﻴـﻎ ﻓـﺮز‬
‫اﻧﮕﺸﺘﻲ آن را ﺧﺸﻦ ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-11‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز زاوﻳﻪ دار‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اﻧﮕﺸﺘﻲ )‪(end–milling cutter‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂ و ﭘﻴـﺸﺎﻧﻲ داراي ﻟﺒـﻪ ﻫـﺎي ﻣـﺎرﭘﻴﭽﻲ و راﺳـﺖ ﺑـﻮده و ﺑـﺮاي‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺒﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺎر ﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﭘﻠﻪ‪ ،‬ﺟﺎي ﺧﺎر و‪ . . .‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫـﺎ‬
‫داراي دﻧﺒﺎﻟﺔ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي و ﻳﺎ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﻮده و آﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺳﻂ ﺳـﻪ ﻧﻈـﺎم و ﻳـﺎ ﻛﻼﻫـﻚ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي راﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ راﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ‬
‫در اﺛﺮ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮر از ﻛﻠﻪﮔﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺟﺪا ﻧﺸﻮد آﻧﺮا ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر اﺻـﻠﻲ ﻣﺤﻜـﻢ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي دو ﻟﺒﻪ ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑـﺮاي اﻳﺠـﺎد ﺳـﻮراخ و ﺷـﻜﺎف‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-12‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اﻧﮕﺸﺘﻲ‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺷﻴﺎرﺗﺮاش ‪ T‬ﺷﻜﻞ )‪(tee–slot-cutter‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ داراي ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﻮده و ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷـﻴﺎرﻫﺎي ‪ T‬ﺷـﻜﻞ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫در ﻗﻄﻌﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ارﺗﻌـﺎش را ﻛﻤﺘـﺮ ﻛﻨﻨـﺪ ﻟﺒـﻪﻫـﺎ ي ﺑﺮﻧـﺪه‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﭼﭗ و راﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-13‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺷﻴﺎرﺗﺮاش‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺗﻴﻐﭽﻪدار‬

‫از اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ ﺗﻴﻐﭽﻪﻫـﺎ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ از‬
‫‪ HSS‬و ﻳﺎ ﻛﺎرﺑﻴﺪي )اﻟﻤﺎﺳﻪ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻮدن ﺗﻴﻐﭽﻪﻫﺎ ﺳـﺒﺐ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻫﺰﻳﻨـﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻛﻤﺘﺮ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ از ﻗﻄﺮﻫﺎي ‪ 450-100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘـﺮ در دﺳـﺘﺮس ﺑـﻮده و‬
‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﮔﺎﻫﺎٌ ﺑﻪ ‪ 75‬ﻛﻴﻠﻮ وات ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺮوي وارده ﻧـﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻤﺘﺮ و ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺗﻌﺪاد ﻟﺒﻪﻫﺎ ي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر در ﮔﻴـﺮ‬
‫ﺑﻮده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻬﺘﺮ و ﺣﺠﻢ ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-14‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺗﻴﻐﭽﻪ دار‬

‫ﻟﻮازم ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز از اﻧﻮاع ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫـﺎ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪110‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺳـﻮار ﻛـﺮدن در ﺳـﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ‬
‫ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﺑﻪ ﻓﺮم ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮز ﮔﻴﺮﻫـﺎ در‬
‫دو ﻧﻮع ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ زﻳﺎد و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻛﻢ)‪ (1:20‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﻧﻮع دو ﻃﺮﻓﻪ و ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎي دو ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﺳﻮراخ دار روي ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻫـﺎي‬
‫ﻓﺮز اﻓﻘﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-15‬ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ دو ﻃﺮﻓﻪ‬

‫ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺑـﺮاي ﺑـﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي ﭘﻴـﺸﺎﻧﻲ ﺗـﺮاش‪،‬‬
‫اﻧﮕﺸﺘﻲ و ﭘﻮﻟﻜﻲ در ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﻓﺮز ﻋﻤﻮدي و ﻳﺎ اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ داراي ﺧﺎر ﻃﻮﻟﻲ و ﻳﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺟﺎي ﺧـﺎر ﺗﻴﻐـﻪ‬
‫ﻓﺮز ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-16‬ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮز ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ‬

‫ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫـﺎي دو ﻃﺮﻓـﻪ اﺑﺘـﺪا ﻗـﺴﻤﺖ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮده ﺳﭙﺲ ﺑﺎ دﻗﺖ دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ را‬
‫در داﺧﻞ ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﻜﺎف ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ در زﺑﺎﻧـﻪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪111‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد روي ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد )ﺷﻜﻞ‪ 5-17‬اﻟﻒ‪ (...‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن ﭘﻴﭻ‬
‫ﻛﺸﺶ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ‪ ،‬دﻧﺪاﻧـﻪﻫـﺎ ي آن را ﺑـﺎ دﻧﺪاﻧـﻪﻫـﺎي ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ در ﮔﻴـﺮ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‬
‫)ﺷﻜﻞ‪ 5-17‬ب‪ (.‬ﺣﺎل ﺑﺎ ﺳﻔﺖ ﻛﺮدن ﻣﻬﺮه‪ ،‬ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﺳـﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃـﻲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه و در اﺛﺮ اﺻﻄﻜﺎك در آن ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﺷﻜﻞ‪ 5-17‬ج(‬

‫ﺷﻜﻞ ج‬ ‫ﺷﻜﻞ ب‬ ‫ﺷﻜﻞ اﻟﻒ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-17‬روش ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ‬

‫ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ روي ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑـﺪون‬
‫ﻟﻨﮕﻲ ﮔﺮدش ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺋﻴﺪه ﺷﺪه و‬
‫ﻋﻤﺮ آﻧﻬﺎ ﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ روي ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﻣﻮجﻫﺎي ﻧـﺎﻣﻮزوﻧﻲ اﻳﺠـﺎد ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻗﺖ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺳـﻮار ﻛـﺮدن‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﺳﻮراﺧﺪار‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫـﺎي ﻳﻜﻄﺮﻓـﻪ و ﻳـﺎ دو‬
‫ﻃﺮﻓﻪ ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷـﻲ را روي ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫـﺎي ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻪ‬
‫ﺳﻮار ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ را روي ﺳﻮراخ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻣﺤﻮر اﺻـ ﻠﻲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﺳﻮار ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را ﺑﺎ ﭘﺎرﭼﻪاي در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑـﺮ روي ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺧﺎر ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز در اﻣﺘﺪاد ﺧﺎر ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮز ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪ 5-18‬اﻟﻒ( ﺣﺎل ﺑﺎ ﻳﻚ دﺳﺖ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ دﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﭻ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬
‫را روي ﺳﻮراخ ﻗﻼوﻳﺰ ﺷﺪه ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﻣﻲ ﭘﻴﭽﺎﻧﻨـﺪ ) ﺷـﻜﻞ‪ 5-18‬ب( و در ﺧﺎﺗﻤـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ آﭼﺎر ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﭘﻴﭻ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه را ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪) .‬ﺷﻜﻞ‪ 5-18‬ج(‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪112‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-18‬روش ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺳﻔﺖ ﻛﺮدن ﭘﻴﭻ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﮔﺮدش ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﻣﺤﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻗﻔﻞ ﻛﺮده و ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ را روي ﺗﻌﺪاد دور ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي‬
‫ﻏﻠﻄﻜﻲ و ﭘﻮﻟﻜﻲ را روي ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎي دو ﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘـﺲ‬
‫از ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ روي ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و ﺗﻌﺪادي از ﺑﻮشﻫﺎ را روي ﻣﻴ ﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ‬
‫ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را روي ﺟﺎي ﺧـﺎر ﻣﻴﻠـﻪ ﻓﺮزﮔﻴـﺮ ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي ﺳـﻮار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎي ﺧﺎر ﺑﻮش آﺧﺮي درﮔﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را ﺑﺎ ﭘﺎرﭼﻪ اي در دﺳﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و آن را ﺑﻪ آراﻣﻲ روي ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ راﻧﺪه و روي ﺧﺎر ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﺑﻮشﻫﺎ را روي ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﺳﻮار ﻧﻤﻮده و و ﺑﻮش ﺛﺎﺑﺖ را ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي روي ﻣﻴﻠـﻪ‬
‫ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﭻ اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ از اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻮش ﺧـﺎرج ﺑﻤﺎﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺎﻻﺧﺮه‬
‫ﻣﻬﺮه ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ را ﺑﺎ دﺳﺖ ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-19‬ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫‪ .2‬ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﺑﺎزوي ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﮔﻴﺮ را ﺷﻞ ﻛﺮده و آن را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﺳﺖ ﺟﻠﻮ ﻣﻲ راﻧﻨـﺪ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪113‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﻧﺘﻬﺎي آن از ﺑﻮش ﺛﺎﺑﺖ ﺑﮕﺬرد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-20‬ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫ﺣﺎل ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﺳﺮ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮز ﮔﻴﺮ را ﭘﺲ از روﻏﻦ ﻛﺎري روي ﺑﺎزوي ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﮔﻴـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻮراخ آن روي ﺑﻮش ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻨـﻚ ﻣﻬـﺮه ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﺑﺎزوي ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﮔﻴﺮ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﻬﺮه اﻧﺘﻬﺎي ﻓﺮزﮔﻴﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ آﭼﺎر ﺗﺨﺘﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-21‬ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ‬

‫‪ .3‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را از ﻧﻈﺮ ﻟﻨﮕﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗـﺬﻛﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ ‪ 0/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻟﻨﮕﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘـ ﺮل از ﺳـﺎﻋﺖ اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده و ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﺳﺖ و در ﺟﻬﺖ ﻋﻜﺲ ﺑﺮش ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮازم ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺿﻤﻦ ﻓﺮزﻛﺎري اﻳﺠﺎد ﻟﺮزش ﻛﺮده و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻧﻴﺰﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ زﻳﺎد از ﺟﺎ ﻛﻨﺪه ﺷـﺪه و ﺧﻄﺮﻫـﺎي ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﻧـﺸﺪه اي را‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪114‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚ از ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﻣﺎﺷـﻴﻨﻲ و دﺳـﺘﮕﺎهﻫـﺎي ﺗﻘـﺴﻴﻢ اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ در دﻧﺪه زﻧﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻴﺮهﻫﺎ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ وﺳـﺎﻳﻠﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر در روي ﮔﻴـﺮه‪ ،‬ﮔﻴـﺮه را در‬
‫روي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﺮار داده و ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در روي ﻣﻴـﺰ وﺟـﻮد دارد ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ‬
‫ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص آن در روي ﻣﻴﺰ ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را روي ﮔﻴﺮه ﺑﺴﺘﻪ و‬
‫ﻋﻤﻞ ﻓﺮزﻛﺎري را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻧﻮاع ﮔﻴﺮهﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠـﻪ آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬اﻧﻴﻮرﺳﺎل و ﮔﻴﺮهﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-22‬ﮔﻴﺮه ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬

‫ﺑﺴﺘﻦ و ﮔﻮﻧﻴﺎ ﻛﺮدن ﮔﻴﺮه روي ﻣﺎﺷﻴﻦ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﮔ ﻴﺮه اﺑﺘﺪا ﮔﻴﺮه را روي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺤﻜﻢﻛﻨﻨـﺪه آن را‬
‫ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺳﻔﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺪﻳﻜﺎﺗﻮر ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ را ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻋﻤﻮدي‬
‫ﻓﺮز ﭼﺴﺒﺎﻧﺪه و ﻧﻮك ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺪﻳﻜﺎﺗﻮر را ﺑﻪ ﻓﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﻴﺮه ﻣﻤـﺎس ﻛـﺮده و ﻣﻴـﺰ ﻃـﻮﻟﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﻮﻟﻲ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﺧ ﺘﻼف اﻧﺪازه ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﻮد و ﺑـﺎ ﺟﺎﺑﺠـﺎﻳﻲ اﻧـﺪازه‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﮔﻴﺮه را ﮔﻮﻧﻴﺎ ﻛﺮده و ﭘﻴﭻﻫﺎي ﮔﻴﺮه را ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻤﺎس ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻤﺎس ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر آورده)ﺷﻜﻞ‪ (5-24‬و ﻳﻚ ﻧﻮارﻛﺎﻏﺬي ﺗﻬﻴﻪ‬
‫ﻛﺮده و آن را ﻃﻮري ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ آزاد آن ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز و ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد‪ .‬ﻣﻴـﺰ را‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪115‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-23‬ﮔﻮﻧﻴﺎ ﻛﺮدن ﮔﻴﺮه‬

‫آﻧﻘﺪر ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻛﺎﻏﺬ را از دﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ در آن ﺣﺎﻟﺖ ﻧﮕﻪ دارﻳـﺪ‬
‫و ورﻧﻴﻪ دﺳﺘﻪ ﻣﻴﺰ ﻓﺮز را روي ﻋﺪد ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮده و ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز را ﻛﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪاي از ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻮده ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻻزم ﻣﻴﺰ را ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎورﻳﺪ و ﺑﺎر دﻫﻴـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﻮار‬
‫ﻛﺎﻏﺬي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺑﻐﻞ ﺗﺮاش را ﻫﻢ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﺎس ﻛﺮد‪ .‬ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫آن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻳﻚ ﻛﺎﻏﺬ دراز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ اﻧﮕﺸﺘﻬﺎ دورﺗﺮ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺗﻴﻐـﻪ‬
‫ﻓﺮز ﻳﺎ ﻣﻴﺰ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﺠﻤﻮع ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﻏﺬ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﺮﻛﺖ ﻣـﻲ دﻫـﻴﻢ و در‬
‫اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﺎس اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-24‬ﻣﻤﺎس ﻛﺮدن ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﺎﺷﻴ ﻨﻜﺎري در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن اﻳﺪهآل ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑـﺮش‬
‫)‪ ،(width of cut‬ﻋﻤﻖ ﺑﺮش )‪ (depth of cut‬و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮش و ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ﻃـﻮر‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪116‬‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬در اداﻣﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺨﺘﺼﺮاً ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﺮض و ﻋﻤﻖ ﺑﺮش )‪(width and depth of cut‬‬

‫ﻋﺮض ﺑﺮش ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﺎري ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻋﻤﻖ ﺑـﺮش ﺿـﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﻻﻳﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ از روي ﻓﻠﺰ ﺑﺮداﺷـﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻋﻤـﻖ ﺑـﺎر ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼف‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه و ﻗﻄﻌﻪ ﺧﺎم ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و اﮔﺮ از ﻳﻚ ﺣﺪي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻋﻤـﻖ ﺑـﺎر‬
‫در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺪار ﻋﻤﻖ ﺑﺎر در ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ ﻛﻢ ﺑﻮده و اﺻـﻄﻼﺣﺎً‬
‫ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري ﻣﻌﺮوف ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧـﺪه اﺑـﺰار در‬
‫روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮك اﺑﺰار در ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﻣـﻲﭘﻴﻤﺎﻳـﺪ و ﺑﺮﺣـﺴﺐ‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮاب ﺷﺪن‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ و اﺑﺰار ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ ﻛﻨﺪ ﺷﺪن ﺳـﺮﻳﻊ اﺑـﺰار و ﺟـﺪا ﺷـﺪن ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر از ﮔﻴـﺮه‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ در ﺟﺪوﻟﻬﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن اﺑﺰار ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ اﺑﺰار و دور آن راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪D ×π × N‬‬
‫=‪V‬‬
‫‪1000‬‬
‫‪D ×π × N‬‬
‫=‪V‬‬
‫‪1000‬‬
‫‪(m‬‬ ‫‪ :V‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﻲ )‬ ‫)‪(rpm‬‬ ‫‪ :n‬دور اﺑﺰار‬ ‫)‪(mm‬‬ ‫‪ :D‬ﻗﻄﺮ اﺑﺰار‬
‫‪min‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ دور اﺑﺰار در ﻓﺮزﻛﺎري ‪ 140rpm‬و ﻗﻄـﺮ اﺑـﺰار ‪ 100mm‬ﺑﺎﺷـﺪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪D ×π × N‬‬ ‫‪3.14 × 100 × 140 44m‬‬
‫=‪v‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪min‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪1000‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي )‪(feed‬‬

‫در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي در ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﻲ و ﻳﺎ ﻋﺮﺿﻲ و ﻋﻤـﻮدي ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫دﺳﺘﻲ و اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﻪ ﻧﻮع ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪117‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫)‪(s‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي در دﻗﻴﻘﻪ )‪:(feed per minute‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ازاء ﻳﻚ دور اﺑﺰار )‪(So ) :(feed per revolution n‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ازاء ﻳﻚ ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه )‪( Stooth ) :(feed per tooth‬‬

‫) ‪S = S0 × n(mm min‬‬
‫)‪S0 = Stooth × z (mm rev‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪S mm‬‬
‫= ‪Stooth = 0‬‬ ‫(‬
‫) ‪tooth‬‬
‫‪Z n× Z‬‬

‫ﺗﻜﻨﻴﻜﻬﺎي ﺑﺮادهﺑﺮداري در ﻓﺮز ﻛﺎري‬

‫در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻓﺮزﻛﺎري دو روش ﻣﺘﺪاول ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﻮاﻓﻖ‬
‫‪ .2‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺨﺎﻟﻒ‪ :‬در ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺨﺎﻟﻒ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر زﻳـﺮ ﺗﻴﻐـﻪ ﻓـﺮ ز ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮ د ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻔﻪ ي ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻄﻲ ﻟﺒﻪ اﺑﺰار )ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز( ﻛﻪ در اﺛﺮ‬
‫دوران اﺑﺰار ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﺷـﻜﻞ‪ 5-25‬و دﻧﺪاﻧـﻪ ﻫـﺎ ي ﺗﻴﻐـﻪ ﻓـﺮز در‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در ﮔﻴﺮ ﺷﺪه و درﮔﻴﺮي ﻟﺒﻪ اﺑﺰار ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﺎرج‬
‫ﺷﺪن از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣـﻲ ﺷـﻮد و رﻓﺘـﻪ رﻓﺘـﻪ ﺑـﺮ ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﺑـﺮاده اﻓـﺰوده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ روش ﺟﻬﺖ اﻋﻤﺎل ﻟﻘﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻌﺪ از ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻫـﺮ ﻛـﺪام‬
‫از ﻟﺒﻪﻫﺎي اﺑﺰار از در ﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻋﻮض ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻟﺬا اﺣﺘﻤﺎل ﺷﻜﺴﺘﻦ اﺑـﺰار ﻳـﺎ‬
‫ﺧﺮاب ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻧﺎﺷﻲ از زﻳﺎد ﺑﻮدن ﻟﻘﻲ ﺑﻴﻦ ﭘ ﻴﭻ و ﻣﻬﺮه و ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﻪ زﻳﺮ اﺑﺰار ﻣﻨﺘﻘﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ زﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻣﻌﺎﻳﺐ اﻳﻦ روش ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﮔﺮاﻳﺶ اﺑﺰار ﺑﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر از روي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫‪ .2‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ اﺑﺰار ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻟﺬا ﻧﻴﺮوي اﺿﺎﻓﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮش ﺑﺮاي ﻏﻠﺒﻪ ﺑـﺮ ﻧﻴـﺮوي ﭘﻴـﺸﺮوي ﻻزم‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪118‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-25‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺨﺎﻟﻒ‬

‫ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﻮاﻓﻖ‪ :‬در اﻳﻦ روش ﻫﺮ ﻛﺪام از دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ي ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺿﺨ ﺎﻣﺖ ﺷﺮوع ﺷﺪه و در ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﺧﺮوج از ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻋﻤﻖ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛـﺖ ﻣﻴـﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺧﻄﻲ ﺳﺮﻋﺖ در ﻟﺒﻪ اﺑﺰار در ﺣﺎل ﭼﺮﺧﺶ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ ﻟﺬا ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ در اﻳـﻦ‬
‫روش ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش ﻗﺒﻠﻲ ﻫﻴﭻ ﺗـﻮان اﺿـﺎﻓﻲ ﺑـﺮاي ﻏﻠﺒـﻪ ﺑـﺮ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺟﻬﺖ ﭼﺮﺧﺶ اﺑﺰار و ﻧﻮع درﮔﻴﺮي آن ﺑـﺎ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻊ ﭘﺮﺗـﺎب ﺷـﺪن‬
‫آن ﺑﻪ ﺑﻴﺮون از ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑـﻮدن ﻧﺤـﻮه درﮔﻴـﺮي و‬
‫ﺧﺮوج اﺑﺰار در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه د ر روش ﻣﻮاﻓـﻖ ﺑﻬﺘـﺮ از‬
‫روش ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮده و ﺳﺎﻳﺶ اﺑﺰار در روش ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-26‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﻮاﻓﻖ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪119‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫اﻧﻮاع روشﻫﺎي ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫‪ .1‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺳﺎده‪ :‬در اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻓﻘﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻏﻠﻄﻜﻲ ﺑﺮاده ﺑﺮداري ﺑﺮ روي آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-27‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺳﺎده‬

‫‪ .2‬ﻓﺮزﻛﺎري ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪ :‬در اﻳﻦ روش ﻛﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﻛﺎر ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷـﻮد‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻣﺨﺼﻮص ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز ﻋﻤـﻮدي و ﻳـﺎ اﻓﻘـﻲ )در ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﺮاﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز اﻓﻘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد( ﺑـﺴﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﻛﺎر ﺑﺮاده ﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-28‬ﻓﺮزﻛﺎري ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬

‫‪ .3‬ﺑﻐﻞ ﺗﺮاﺷﻲ‪ :‬در اﻳﻦ روش ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﻴﻐـﻪ ﻓﺮزﻫـﺎي ﺑﻐـﻞ زﻧـﻲ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز از ﺑﻐﻞ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﺎس ﻣﻲ ﺷـﻮد و ﺑـﺮاده ﺑـﺮداري اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺮاي ﺑﻐﻞزﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان از دو ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﻫﻤﺰﻣﺎن ) ﺗﻴﻐﻪ ﻓـﺮز ﻣﺮﻛـﺐ( اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪120‬‬

‫ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺪف از ﺑﻐﻞ ﺗﺮاﺷﻲ اﻳﺠﺎد ﺳﻄﺢ ﺻﺎف در ﺳﻄﻮح ﻛﻨﺎري ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-29‬ﺑﻐﻞ ﺗﺮاﺷﻲ‬

‫‪ .4‬ﻓﺮزﻛﺎري زاوﻳﻪ دار‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﺷﻜﺎل ‪ V‬ﺷﻜﻞ و ﻳﺎ زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑـﺮ روي‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر وﻳﺎ اﻳﺠﺎد زاوﻳﻪ ﺑﺮ روي ﻳﻜﻲ از ﺳﻄﻮح‪ ،‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز زاوﻳﻪ دار را ﻳﺮ روي ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺑﻨﺪﻧﺪ و زاوﻳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-30‬ﻓﺮزﻛﺎري زاوﻳﻪ دار‬

‫‪ .5‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺮﻛﺐ‪ :‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ از ﭼﻨـﺪ ﻧـﻮع‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮادهﺑﺮداري ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-31‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺮﻛﺐ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪121‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫‪ .6‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻓﺮم‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﻄﻮح ﻓﺮم دار و داﻳﺮوي و ﻣﻨﺤﻨﻲ از ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي‬
‫ﻓﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-32‬ﻓﺮزﻛﺎري ﻓﺮم‬

‫‪ .7‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﮕﺸﺘﻲ‪ :‬ﺑﺮاي ﻓﺮزﻛـﺎري ﭘﺎﻛـﺖﻫـﺎ ﺷـﻴﺎرﻫﺎ و ﺳـﻄﻮح‬

‫ﺻﺎف ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اﻧﮕﺸﺘﻲ ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﻛﺎرﺑﺮدﺗﺮﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آن‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-33‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﮕﺸﺘﻲ‬

‫‪ .8‬ﻛﭙﻲ ﺗﺮاﺷﻲ‪ :‬در اﻳﻦ روش ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﻓﺮز ﻛﭙﻲ ﺗﺮاش ﻳﻚ ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر از ﻃﺮﻳـﻖ ﺳﻨـﺴﻮرﻫﺎي ﻣﺨـﺼﻮص‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﻛﭙﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-34‬ﻛﭙﻲ ﺗﺮاش‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪122‬‬

‫‪ .9‬ﺑﺮش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮزﻛﺎري‪ :‬در اﻳﻦ روش ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اره اي ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎزﻛﻲ دارد و ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن ﻗﻄﻌﺎت ﻛـﺎر ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮ د‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-35‬ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز اره اي‬

‫‪ .10‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺷﻴﺎر ‪ T‬ﺷﻜﻞ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻜـﻪ ﺷـﻴﺎرﻫﺎي ‪ T‬ﺷـﻜﻞ ﻛﺎرﺑﺮدﻫـﺎي‬
‫زﻳﺎدي در ﺻﻨﻌﺖ دارﻧﺪ ﻟﺬا ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻳـﻦ ﻧـﻮع‬
‫ﺷﻴﺎرﻫﺎ را اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-36‬ﻓﺮزﻛﺎري ﺷﻴﺎرﺗﺮاش‬

‫‪ .11‬دﻧﺪه زﻧﻲ‪ :‬ﺑﺮاي دﻧﺪه ﺗﺮاﺷﻲ از ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎي ﻣﺪوﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻮع ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ دﻧﺪهﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺑﺮاي دﻧﺪه زﻧﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-37‬دﻧﺪه زﻧﻲ‬

‫‪ .12‬ﻣﺎرﭘﻴﭻ زﻧﻲ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮ روي ﻣﺎﺷﻴﻦﻫـﺎي ﻓـﺮز ﻣـﻲ ﺗـﻮان‬
‫ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد ﻣﺜﻼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺘﻪﻫﺎ‪،‬ﺑﺮﻗﻮﻫﺎ و ﻏﻴﺮ ه ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻓـﺮز‬
‫اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5-28‬ﻣﺎرﭘﻴﭻ زﻧﻲ‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ )‪(dividing head‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻘﺴﻴﻢ دﻗﻴﻖ ﻣﺤـﻴﻂ ﻗﻄﻌـﺎت اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي در ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت ﻣـﺸﺨﺺ و دﻟﺨـﻮاه ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﭼﺮﺧﺪﻧﺪهﻫﺎ ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺷﻴﺎر و ﺳﻮراخ در ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر و ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت دﻳﮕـﺮ‬
‫از دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑـﺮ روي ﻣﻴـﺰ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﺑـﺴﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي آن ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار‪ ،‬ﭘﻴﭻ ﺣﻠﺰون و ﭼﺮخ ﺣﻠـﺰون ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ دادن ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ﭘﻴﭻ ﺣﻠﺰون ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ﻛﺮده و ﺣﺮﻛﺖ آن از ﻃﺮﻳـﻖ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪124‬‬

‫ﭼﺮخ ﺣﻠﺰون ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺑـﺎ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم دوران ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﻗـﺴﻤﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪ 60:1،40:1‬و‪ 80:1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-29‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺳـﺎده و در ﻛﺎرﻫـﺎي ﺳـﺮي )ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻧﺒـﻮه( از دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫)‪ (direct index head‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺻـﻔﺤﻪ ﺳـﻮراﺧﺪار در‬
‫روي ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ) ﻣﺤﻮر ﻛﺎر( دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﻋﻤـﻞ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻓﻘـﻂ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ روش وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳـﻮراخ ﺻـﻔﺤﺔ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺑـﺮ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺜﻼً‬
‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﻮراخ ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ‪ 16‬ﻋﺪد ﺑﺎﺷـﺪ اﻳﺠـﺎد ﺗﻘـﺴﻴﻤﺎت ‪ 16،8،4،2‬ﻣﻘـﺪور‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-30‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪125‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﻌﻪ اي را ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ‪ 8‬ﻗﺴﻤﺖ ﺗ ﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ روش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪16‬‬
‫=‪n‬‬ ‫‪=2‬‬
‫‪8‬‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫در اﻛﺜﺮ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ و ﻗﻄﻌـﻪ ﺳـﺎزي از دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻢ اوﻧﻴﻮرﺳـﺎل ) ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ و‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ﻛﻪ اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ آن ﭘﻴﭻ ﺣﻠﺰون و ﭼـﺮخ دﻧـﺪه ﺣﻠـﺰون ) ﺑـﺎ ﻧـﺴﺒﺖ ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬
‫‪ 40 : 1‬ﻳﺎ ‪ (i = 160;1‬ﻣﻲﺑﺎﺷ ﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻢ از ﻃﺮﻳـﻖ‬
‫ﭘﻴﭻ ﺣﻠﺰون ﻳﻜﺮاﻫﻪ ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ﺣﻠﺰوﻧﻲ( ‪40‬ﻳﺎ ‪ 60‬دﻧﺪاﻧﻪ( ﻛﻪ ﻫﻢ ﻣﺤﻮر ﺑـﺎ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ‪ i=40‬ﺑﻪ ازاء ﮔﺮدش ﻳﻚ دور ﻛﺎﻣﻞ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﭘـﻴﭻ‬
‫ﺣﻠﺰون ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ) ﻛﻪ ﻫﻢ ﻣﺤﻮر ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ﺣﻠﺰوﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ( ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪ 1 40‬دور ﺧﻮاﻫﺪ ﭼﺮﺧﻴﺪ و ﺑﻪ ازاء ﭼﻬﻞ دور دﺳﺘﻪ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻗﻄﻌـﻪ ﻛـﺎر ﻳﻜـﺪور ﻛﺎﻣـﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ زد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪40 2‬‬
‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪T‬‬ ‫‪60 3‬‬
‫‪n k z 40‬‬
‫=‪i‬‬ ‫= =‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ‪= 40‬‬
‫‪nw k 1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪40‬‬
‫= ‪nW = → nk‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪ : nk‬دور دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ‪ : nw‬دور ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت‬
‫‪ :k‬ﺗﻌﺪاد راهﻫﺎي ﭘﻴﭻ ﺣﻠﺰون‬ ‫‪ :Z‬ﺗﻌﺪاد دﻧﺪاﻧﻪ ﭼﺮخ ﺣﻠﺰون‬
‫‪ :i‬ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ‬ ‫‪ :T‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘـﺪار ﮔـﺮدش دﺳـﺘﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻤﻲ را ﻛـﻪ ﻧـﺴﺒﺖ اﻧﺘﻘـﺎل ﺣﺮﻛـﺖ آن‬
‫‪ i = 1401‬اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻛﺎري ﻳﻚ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ‪ 60‬دﻧﺪهاي ﺣﺴﺎب ﻛﺮده و روش ﻛـﺎر را‬
‫ﺷﺮح دﻫﻴﺪ‪:‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪126‬‬

‫‪40‬‬
‫‪40 2‬‬
‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪T 60 3‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻋﺪد ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻧﻴـﺴﺖ ﺑـﺮاي ﺗـﺸﺨﻴﺺ و اﻧﺠـﺎم‬
‫‪2‬‬
‫دور از ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراخ دار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬ ‫دﻗﻴﻖ ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪3‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳـﻮراﺧﺪار ﺻـﻔﺤﻪاي اﺳـﺖ ﻣـﺪور ﻛـﻪ در روي داﻳـﺮه ﻫـﺎي ﻣﺘﺤـﺪ اﻟﻤﺮﻛـﺰ آن‬
‫ﺳﻮراﺧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻴﻨﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬و ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ داراي ﺳـﻪ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎ ﺷﺶ ردﻳﻒ ﺳﻮراخ ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ﺷﻤﺎره ﻳﻚ‪ :‬داراي ﺳﻮراخﻫﺎي ‪15,16,17,18,19,20‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ﺷﻤﺎره دو‪ :‬داراي ﺳﻮراخﻫﺎي ‪21,23,27,29,31,33‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراﺧﺪار ﺷﻤﺎره ﺳﻪ‪ :‬داراي ﺳﻮراخﻫﺎي ‪37,39,41,43,47,49‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺣﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﺮي از ﻳﻚ دور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﻮرت و ﻣﺨﺮج ﻛﺴﺮ‬
‫را در ﻋﺪد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻃﻮري ﺿﺮب ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌـﺪاد ﻋـﺪد ﻣﺨـﺮج ﻛـﺴﺮ روي ﺻـﻔﺤﻪ‬
‫ﻼ‪:‬‬
‫ﺳﻮراخدار‪ ،‬ردﻳﻒ ﺳﻮراخ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻣﺜ ً‬
‫‪2 2 × 5 10‬‬
‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪3 3 × 5 15‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراخدار ﺷﻤﺎره ﻳﻚ داراي ردﻳﻒ ﺳﻮراخ ‪ 15‬ﺗﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي‬
‫‪2‬‬
‫دور ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮراخدار ﺷﻤﺎره ﻳﻚ را روي دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻮار‬ ‫دوران دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪3‬‬
‫ﻛﺮده و ﺑﺎزوﻫﺎي ﻗﻴﭽﻲ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﺎزده ﺳﻮراخ )ده ﻓﺎﺻﻠﻪ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﺑـﺎز ﻛـﺮده و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻦ ﺿﺎﻣﻦ دﺳﺘﻪ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﻣﺎﺷﻴﻨﻜﺎري ﻫﺮ ﺷﻴﺎر ﺿﺎﻣﻦ دﺳﺘﻪ را ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﻪ اﻧـﺪازه ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫دو ﺑﺎزوي ﻗﻴﭽﻲ آن را ﭼﺮﺧﺎﻧﺪه و در ﺳﻮراخ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗـﺮار داد و ﺳـﭙﺲ ﻗﻴﭽـﻲ را روي‬
‫ﺻﻔﺤﻪ دوران داده و ﺑﺎزوي اوﻟﻲ آن را ﺑﺎ ﭘﻴﻦ دﺳﺘﻪ ﻣﻤـﺎس ﻛـﺮد ) ﺷـﻜﻞﻫـﺎي ‪ 5-31a‬و‬
‫‪(5-31b‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ 5-31‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳﺘﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎ ﻧـﺴﺒﺖ ‪ i = 401‬را ﺑـﺮاي ﻓﺮزﻛـﺎري‬
‫ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ‪ 120‬دﻧﺪاﻧﻪ اي ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫‪40 40 1 13‬‬
‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫= =‬
‫‪T 120 3 39‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﺻﻔﺤﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 3‬و از ردﻳﻒ ﺳﻮراخ ‪ 39‬ﺗﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻮد و ﺑﺎزوﻫـﺎي‬
‫ﻗﻴﭽﻲ را ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 14‬ﺳﻮراخ )‪ 13‬ﻓﺎﺻﻠﻪ( ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ازاء ﻫـﺮ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺑﺎﻧـﺪازه ‪13‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺘﻪ را دوران داد‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻳﻚ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ‪ 32‬دﻧﺪاﻧـﻪاي ﻣﻘـﺪار ﮔـﺮدش دﺳـﺘﻪ دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪(i = 40) :‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪40 5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫‪= =1 =1‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪32 4‬‬ ‫‪4 16‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎزاء ﻫﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ) دﻧﺪه( دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه‬
‫ﻳﻚ دور ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺿﺎﻓﺔ ‪ 4‬ﻓﺎﺻﻠﻪ روي ردﻳﻒ ‪ 16‬ﺳﻮراﺧﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮاي ﺗﺮاش ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه اي ﻛـﻪ‬
‫داراي ‪ 57‬دﻧﺪاﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪128‬‬

‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪21 + 19‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪7 7‬‬

‫= ‪nk‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= +‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪57 3 × 19 3 × 19 3 × 19 3 × 19 19 21‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺨﺮج ﻛﺴﺮ ﻋﺪدي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ردﻳﻒ ﺳﻮراخﻫﺎي ﺻـﻔﺤﻪ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫ﻧﺒﻮده‪ ،‬وﻟﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ دو ﻋﺪد ﻣﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ﻛـﻪ ﺟﻤـﻊ و ﻳـﺎ ﺗﻔﺎﺿـﻞ ﻣـﻀﺮﺑﻲ از آﻧﻬـﺎ در‬
‫ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ ‪ 40‬ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣـﻲﺗـﻮان آن را ﺑـﻪ دو ﻛـﺴﺮ ﺗﺠﺰﻳـﻪ ﻧﻤـﻮده و از‬
‫ﺳﻮراخﻫﺎي دو ردﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪﻃﻮرﻳﻜﻪ در ﻣﺜﺎل ﺑـﺎﻻ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﮔـﺮدد‬
‫ﻣﻘﺪار ﭼﺮﺧﺶ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﺎﺑﻊ دو ردﻳﻒ ﺳﻮراخ ‪ 21,19‬ﺑﻮده ﻟـﺬا اﺑﺘـﺪا در ردﻳـﻒ ‪19‬‬
‫ﺳﻮراﺧﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 7‬ﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺘﻪ را دوران داده و ﺳﭙﺲ در ردﻳﻒ ‪ 21‬ﺳﻮراﺧﻪ ﺑﻪ اﻧـﺪازه‬
‫‪ 7‬ﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺘﻪ را در ﻫﻤﺎن ﺟﻬﺖ دوران ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫اﻳﻤﻨﻲ در ﻓﺮزﻛﺎري‬
‫در ﻓﺮزﻛﺎري ﻧﻴﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ي ﺑﺮاده ﺑﺮداري اول ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻜـﺎت اﻳﻤﻨـﻲ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﺪم آﮔﺎﻫﻲ از ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد آﻣ ﺪن ﺧﺴﺎ رات ﺟﺎﻧﻲ‬
‫در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺑﺴﺘﻦ و ﺑﺎز ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر را ﻓﻘﻂ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻮار ﻛﺮدن ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺗﻌﻮﻳﻀﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ‪،‬ﻛﻠﻴﺪ اﺻـﻠﻲ آن‬
‫را ﺣﺘﻤﺎ در وﺿﻌﻴﺖ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل را ﻓﻘﻂ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ را در ﻣﺤﻞﻫﺎﺋﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ‬
‫در ﺻﻮرت ﻏﻔﻠﺖ‪،‬اﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬از ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺮدن دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز در ﺣﺎل ﮔﺮدش ﺟﺪا ﺧﻮدداري ﻧﻤـﻮده و در‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎل ﺣﺘﻲ اﻗﺪام ﺑﻪ دور ﻛﺮدن ﺑﺮادهﻫﺎ از ﺳﻄﺢ ﻛ ﺎر ﻧﻴﺰ ﻧﻨﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬از ﻗﺮار دادن وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‪،‬ﭼﻜﺶ و ﺳـﺎﻳﺮ وﺳـﺎﻳﻞ اﺿـﺎﻓﻲ در روي ﻣﻴـﺰ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺟﺪا ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت‬
‫‪ .1‬ﻓﺮزﻛﺎري را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫‪129‬‬ ‫ﻓﺮزﻛﺎري‬

‫‪ .3‬از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز دروازه اي در ﭼﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .4‬ﺟﻨﺲ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮز از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ .5‬اﻧﻮاع ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ‬
‫‪ .6‬ﻓﺮق ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮﻫﺎي ﻳﻜﻄﺮﻓﻪ و دو ﻃﺮﻓﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫‪ .7‬ﺳﻮار ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻪ ﻓﺮزﮔﻴﺮ را در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‬
‫‪ .8‬روش ﺑﺴﺘﻦ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮزﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‬
‫‪ .9‬ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر در روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮز از ﭼﻪ ﭼﻴﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .10‬ﻓﺮق ﺑﻴﻦ ﻓﺮزﻛﺎري ﻣﺨﺎﻟﻒ و ﻣﻮاﻓﻖ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫‪ .11‬ﻳﻚ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ﺑﺎ ‪ 30‬ﻋﺪد ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه در ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ‪ 100rpm‬دور زده و ﺑﻪ ازا ﻫـﺮ ﻟﺒـﻪ‬
‫‪ 025 .0mm‬ﭘﻴﺸﺮوي دارد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ازاء ﻳﻚ دور و ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴـﺸﺮوي در‬
‫ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .12‬اﮔﺮ ﻗﻄﺮ ﺗﻴﻐﻪ ﻓﺮز ‪ D=90mm‬و ﺗﻌﺪاد ﻟﺒﻪ ﺑﺮﻧﺪه اﺑﺰار ‪ z=10‬ﺑﺮاي ﻓﺮزﻛﺎري ﻳﻚ ﻓﻮﻻد‬
‫رﻳﺨﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷـﻲ ‪ m v = 24‬و ‪ Stooth = 0.08‬ﺑﻜـﺎر رود‪ .‬دور اﺑـﺰار در‬
‫‪min‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ و ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي را در ﻳﻚ دور و ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .13‬ﺑﺮاي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ‪ 8‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺴﺎوي ﻣﻘﺪار ﮔـﺮدش دﺳـﺘﮕﺎه ﺗﻘـﺴﻴﻢ را‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .14‬اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ي ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه اي ‪ 147‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮدش دﺳـﺘﻪ ﺗﻘـﺴﻴﻢ را ﺑـﺮاي‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري اﻳﻦ ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .15‬ﺑﻠﻮﻛﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻃﻮل‪،‬ﻋﺮض و ارﺗﻔﺎع ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘـﺮ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮده و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ درآورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪www.ieun.ir‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪1‬‬ ‫‪130‬‬

‫‪ .16‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻠﻮﻛﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ آن را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳـﺮ در‬
‫ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .17‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻠﻮﻛﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ آن را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳـﺮ در‬
‫ﺑﻴﺎورﻳﺪ‬

‫‪ .18‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻠﻮﻛﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ آن را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮزﻛﺎري ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳـﺮ در‬
‫ﺑﻴﺎورﻳﺪ‬