MIKROBIOLOGIJA

 znanstvena disciplina o vrlo sitnim, golim okom nevidljivim organizmima koji zajedničkim
imenom zovemo mikroorganizmi
 eukariotski organizmi: gljive, praživotinje i alge
 prokariotski organizmi: arhebakterije i eubakterije
 primjena mikroorganizama:
1. PREHRAMBENA INDUSTRIJA – primjena mikroorganizama u prehrambenoj industriji
2. FARMACEUTIKA - primjena mikroorganizama u proizvodnji enzima, vitamina,
antibiotika, cjepiva, interferon, faktor VIII, inzulin, steroidi, hormon rasta / genetičko
inženjerstvo
3. EKOLOGIJA - mikrobna razgradnja toksičnih i otpadnih produkata / BIOREMEDIJACIJA
4. ENERGIJA – alternativni izvori energijemikroorganizmi u biotehnologiji novih oblika
energije – biogorivo (biodisel)
5. GMO - rekombinantna DNA tehnologija
 povijesni razvoj:
a) prvi puta ugledani 1673.
b) Antoni Van Leeuwenhoek - opisao je prve žive mikroorganizma koje je vidio pomoću
vrlo “jednostavnog mikroskopa” s povećanjem maksimalno 300x
c) 1796. - Jenner cijepljenje protiv crnih boginja
 teorije:
1. SPONTANA GENERACIJA; samonikli ili spontani postanak života - živa tvar nastaje
spontano iz nežive tvari(sve do druge polovice 19. stoljeća)
2. TEORIJA BIOGENEZE - živi organizmi potječu od postojećeg života

LOUIS PASTEUR

 otac suvremene mikrobiologije; prvi je srušio teoriju da je proces fermentacije isključivo

kemijski proces - za sve procese fermentacije postoje mikroorganizmi uzročnici
 izučavao alkoholnu fermentaciju i utvrdio da su uzročnici - kvasci (temeljem tih spoznaja prvi
je zaključio da život može postojati i u anaerobnim uvjetima - bez kisika)
 uvodi tehniku pasterizacije (uništavanje vegetativnih formi mikroorganizama)
 proučavao je mliječno - kiselu fermentaciju i utvrdio uzročnike – bakterije mliječne kiseline /
odvija se u anaerobnim uvjetima
 izučavao je octenu fermentaciju i utvrdio da je to - nastavak alkoholne fermentacije -
uzročnik octene bakterije
 kolera Vibrio cholerae – bakterijske kulture sa starenjem gube virulentnost
 prvi je utvrdio uzročnika antraksa – bedrenica (crni prišt), zarazne bolesti i uveo cijepljenje
(vakcinaciju) kao metodu za sprečavanje razvoja patogenih mikroorganizama
 osnivač tehničke mikrobiologije i otkrivač cjepiva protiv bjesnoće

1. ZLATNO DOBA MIKROBIOLOGIJE

 1857. – 1910.
 Robert Koch; osnivač medicinske mikrobiologije
prvi je uspio uzgojiti uzročnika antraksa na krutoj hranjivoj podlozi
uvodi tehnike izolacije i dobivanja čiste kulture, uzgoj na hranjivoj podlozi u petrijevim
zdjelicama
izolirao je Bacillus anthracis i dobio ga je u formi čistih kultura
 Kochovi posulati; kako nastaje zarazna bolest:
1. postojanje mikroba- dokazati uzročnika bolesti u svakoj oboljeloj životinju
2. izolirati uzročnika iz tijela i uzgajati uzročnika u čistoj kulturi
3. izolirana čista kultura mora uzrokovati istu bolest kada se unese u osjetljivu
životinju
4. iz pokusno cijepljene životinje treba se ponovno izdvojiti u čistoj kulturi

2. ZLATNO DOBA MIKROBIOLOGIJE

 Fleming (1928)- Penicillium notatum; antibiotik penicilin i otkrio antibiotsku supstancu
lizozim
 Domagk (1939)- sulfonamidi
 Waksman (1941)- antibiotici iz aktinomiceta

3. ZLATNO DOBA MIKROBIOLOGIJE

 Griffith (1928)- transformacija Streptococcus pneumoniae
 Avery, Macleod, & McCarty (1944) - DNA je genetički materijal
 Lederberg & Tatum (1946) - konjugacija
 Watson & Crick (1953)- model DNA
 Arber & Smith (1970)- restrikcijski enzimi
 Ames (1973)- test za karcinogene
 Mullis (1983)- PCR
 Venter & Collins - mapiran ljudski genom

 BAKTERIOLOGIJA - proučavanje aktivnosti u kojima sudjeluju bakterije

 MIKOLOGIJA - proučavanje gljiva (plijesni), mesnatih gljiva i kvasaca
 FIKOLOGIJA (algologija) - proučavanje algi
 PROTOZOOLOGIJA - proučavanje protozoa, organizama većih od ostalih mikroorganizama
 VIRUSOLOGIJA - proučavanje submikroskopskih organizama čija je organizacija i model
rasta drugačiji od ostalih organizama (virusi, virioni i prioni)
 IMUNOLOGIJA - otkrivanje i dijagnostika infekcijskih i neinfekcijskih bolesti; mehanizama
alergija i odabir tkiva za presađivanje

 MIKROBNA EKOLOGIJA – proučava odnose između mikroorganizama i okoliša, prikazuje

tipične mikroorganizme sredine i razmatra hranjive tvari u usporedbi s hranom ostalih
oblika života
 MIKROBNA GENETIKA – proučava gene, način kako stvaraju karakteristike i nasljedne
osobine
 MIKROBNA MORFOLOGIJA I ULTRASTRUKTURE – proučava oblike i submikroskopske
detalje
 MIKROBNA FIZIOLOGIJA - način djelovanja mikroorganizama, metabolička djelovanja,
utjecaj okoliša na sintetičke puteve
 MIKROBNA TAKSONOMIJA - imena i klasifikacija mikroorganizama
 MIKROBIOLOGIJA VODA- proučava mikroorganizme u vodenim sredinama
 MIKROBIOLOGIJA MORA
  MEDICINSKA MIKROBIOLOGIJA – patogeni, dijagnostika, razvoj postupaka/cjepiva protiv
patogena
 MIKROBIOLOGIJA TLA – mikroorganizmi tla, mikrobni procesi u tlu- biološka razgradnja
različitih tvari u tlu
 VETERINARSKA MIKROBIOLOGIJA – infekcijske bolesti domaćih životinja

MORFOLOGIJA MIKROORGANIZAMA
 proučava vanjsku i unutarnju strukturu mikroorganizama
 osnovni oblici mikroorganizama:
1. OKRUGLI (COCCUS)
2. ŠTAPIĆASTI (BACILLUS)
3. SPIRALNI (SPIRILLUM)
4. OBLIK KVADRA (ARCULA)
5. OBLIK ZVIJEZDE (ASTRA)
 izvedeni okrugli oblici:
1. DIPLOCOCCUS
2. STREPTOCOCCUS; gram pozitivni, uzrokuju velik broj bolesti, sudjeluju u fermentaciji
3. TETROCOCCUS (TETRADE)
4. SARCINAE; dijele se u 3 simetrične ravnine
5. STAPHYLOCOCCUS; u grozdastim nakupinama, patogeni
 izvedeni štapićasti oblici:
1. DIPLOBACILLUS
2. STREPTOBACILLUS
3. COCCOBACILLUS
 izvedeni spiralni oblici:
1. SPIRILLACEAE- 1 ILI VIŠE ZAVOJA
2. VIBRIO (zarez-1 zavoj); vodeni okoliš, uglavnom nisu patogeni
3. SPIRILLUM (vadičep- 2 i više zavoja- bičevi);imaju bičeve, patogeni za sisavce
4. SPIROCHAETA (nekoliko zavoja - niti)
a) TREPONEMA; uzročnik sifilisa, pokreće se pomoću aksijalnih filamenta
b) BORELLIA; uzročnici Lajmske bolesti
c) LEPTOSPIRA; leptospiroza
 mikroorganizmi su najvećim dijelom manji od 0,1mm što znači da ih ne možemo uočiti golim
okom
 Listig (1869. god) je prvi uveo mjere za veličinu mikroorganizama
 te mjere su: a) mikron (1 = 0,001mm) b) milimikron (1m = 0,001) c) angstroem ( 1  =
0,1m)
 danas vrijede slijedeće mjere: MIKROMETAR 1m = 0,001 mm NANOMETAR 1nm= 0,001 m
 virusi:
a) bez stanični entiteti
b) najsitniji – 10 nm (uzročnik šapa)
c) srednje veličine su od 50 do 100 nm
d) vrlo veliki su od 250- 300 nm
 bakterije:
a) najčešće veličine 1 - 5m (okrugle 0,3-1,5 m, a štapićaste promjera 0,2-1,5 m i
dužine 0,6-8 m)
b) među bakterijama po veličini primat zauzima beggiatoa mirabilis 50 m
 kvasci i plijesni:
a) kvasci u promjeru 3-4 m sve do 40 m
b) kod filamentoznih gljiva, mjerimo sporu (5-10 m)
  alge i protozoa:
a) alge su veličine 5-100 m,
b) protozoe 2-20 m
c) u buragu protozoe dosegnu veličinu i do 300 m

EUKARIOTI; klasifikacija i uloga

 taksonomija je znanost o opisivanju i imenovanju organizama te o njihovoj klasifikaciji unutar
hijerarhijskog sustava
 taksonomske kategorije:
1. Carstvo - Regnum
2. Koljeno – Phylum
3. Razred – Classis
4. Red – Ordo
5. Porodica – Familia
6. Rod - Genus
7. Vrsta – Species(najstroža i najspecifičnija opisana kategorija)
 eukarioti uključuju: alge, protozoe, gljive, više biljke i životinje
 alge:
a) uključuju veliku i raznoliku skupinu fotosintetskih eukariota koji ne moraju nužno biti
genetski povezani
b) zajedničke osobine: vodene, autotrofne i talus
c) nespolno razmnožavanje; nespolne spore s bičem i zoospore
d) spolno razmnožavanje; plazmogamija, kariogamija, mejoza
e) plankton; mikroskopske alge koje plivaju u vodi
 klasifikacija alga:
a) 10 000 vrsta - (5-10%) ima vapnenački skelet
b) izvanstanični skelet- kalcij karbonat se odlaže na površinu alge kao posljedica
uklanjanja CO2 iz vode tijekom fotosinteze
unutarstanični skelet- u stanici - sastavni dio stanične membrane - između stanica
c) mineralni sastav: aragonit (zelene alge), magnezijev kalcit (crvene alge)
d) biološka klasifikacija: zelene, crvene i smeđe alge
 protozoa:
a) jednostanični nefotosintetski eukarioti
b) nemaju staničnu stijenku
c) kemoheterotrofi; koriste (metaboliziraju) jednostavne organske spojeve za dobivanje
ugljika i potrebne energije
d) u nepovoljnim uvjetima prelaze u latentni oblik tj. u cistu – stanica se smanjuje,
formira se stijenka oko ciste
e) nespolno razmnožavanje; binarno dijeljenje
 građa protozoa:
a) citoplazma daje čvrstoću stanici
b) citoplazma ima gušći, homogenijii dio – ektoplazma i unutrašnji fluidniji i granulirani
dio – endoplazmu unutar koje je većina organela
c) pelikula- plazmatska membrana i struktura odmah iznad nje
 podjela prema organima za kretanje:
1. CILIATE pokreću se pomoću cilija
2. SARCODINA (AMOEBE) pokreću se tvoreći pseudopodije (lažne nožice) rastezanjem
citoplazme
3. MASTIGOPHORA (FLAGELLATE) pokreću se bičevima
4. APICOMPLEXA (SPOROZOA) bez posebnih organa za kretanje
 gljive:
a) heterotrofni organizmi
b) aerobni ili fakultativni anaerobi
c) bez klorofila
d) stanična stijenka; hitin
 podjela gljiva prema načinu života:
1. SIMBIONTI – žive u zajednici s mnogim biljnim vrstama - zadržavaju vodu u miceliju, a
tu vodu koriste biljke
2. SAPROFITI – bez njihovog djelovanja u prirodi ne bi moglo doći do razlaganja
organskih tvari biljnog podrijetla
3. PARAZITI – napadaju žive biljke, životinje, ljude i druge gljive - kroz mrežu hifa gljive
upijaju hranu iz žive ili nežive organske tvari
 građa gljiva:
a) osnovna građevna struktura gljiva je hifa – nitasta (filamentozna) stanica
b) hife su promjera 10-50 μm i do 1mm dugačke
c) nakupina hifa naziva se micelij
d) nitaste građe – niti ili hife rastu kao isprepletena masa tvoreći micelij
e) zračne hife stoje vertikalno i uzdižu se iznad rastućeg micelija obično nose organe za
razmnožavanje tj. spore
f) zračne hife stvaraju zračni micelij
 septirane hife su poprečno pregrađene septom (jed. septum) koje hifu pregrađuju u pojedine
stanice; septe su propusne -imaju pore što omogućuje strujanje citoplazme s organelima
 neseptirane hife nema fizičke granice prema kojoj bi se, unutar hife, razlikovale pojedine
stanice
 plijesni:
a) rastu u obliku hifa
b) umrežene hife; micelij
c) rod Penicillium je jedan od najbrojnijih i najrasprostranjenijih gljiva; susrećemo ih
ponajviše kao saprofite , ali neke mogu biti i paraziti
 kvasci:
a) jednostanične gljive
b) razmnožavanje: pupanje
c) spolne spore- spolni ciklus koji teče naizmjenično između DIPLOIDNOG STADIJA (dva
seta kromosoma 2n) i HAPLOIDNOG (jedan kromosom u svakoj jezgri n)
d) u spolnim ciklusima- fertilizacija (spajanje 2 haploidne jezgre u diploidnu)
e) 2 haploidne stanice ili gamete spoje se u oplodnji i nastaje ZIGOTA
f) nespolne spore: artrospore, klamidiospore, sporangiospore, konidiospore,
blastospore
g) spolne spore: askospore (ascomycetes), zigospore (zygomycetes), bazidiospore
(basidiomycetes), zoospore (oomycetes)
 lišajevi:
a) zajednica koju tvori vanjski fungalni partner (mikobiont) i unutarnja populacija
jednostaničnih ili nitastih alga ili cijanobakterija (fotobiont)
b) ekološki obligatan, stabilan mutualizam
c) mikobiont osigurava fotobiontu vodu i mineralne tvari, a fotobiont posjeduje
sposobnost fotosinteze i stvaranja organskih spojeva koji se prenose heterotrofnom
mikobiontu
GRAĐA PROKARIOTSKE STANICE
 struktura bakterijske stanice:
a) nema staničnih organela
b) glikokalis; tvari koje izlučuju bakterijske stanice
c) kapsula; štiti stanicu od nepovoljnih vanjskih uvjeta i dehidracije
d) stanična stijenka; okružuje staničnu membranu i štiti unutrašnje dijelove stanice,
građena je od polimera mureina(građen od polisaharidnog i peptidnog dijela, G+
imaju više mureina od G-)
e) citoplazmatska membrana; osmotska barijera stanice, disanje, građena od dvosloja
fosfolipida
f) citoplazma; tekućina unutar stanice koje sadržava ribosome, inkluzije i nukleoid
g) ribosomi; mjesta sinteze proteina, građeni od dvije podjedinice(protein i RNA)
h) nukleoid; kružna molekula DNA, nije obavijena jezgrinom membranom(plazmid -
mala kružna dvostruka uzvojnica molekule DNA tj. izvankromosomski genetički
elementi, koji se repliciraju neovisno o kromosomskoj DNA)
i) inkluzije; stanične uklopine:
i. metakromatska zrnca - volutin (pričuva anorganskih fosfata - koriste se u
sintezi atp-a); karakteristična za bakterije corynebacterium diphteriae
(dijagnostika)
ii. polisaharidna zrnca – sadrže glikogen i škrob (dokazivanje jodom)
iii. uklopine masti – osnovna pričuvna tvar, otkrivaju se bojama topivim u
mastima – sudan bojila (mycobacterium, bacillus, azotobacter, spirillum)
iv. granule sumpora – Bacillus spp. (dobivaju energiju oksidacijom s)
v. plinske vakuole
vi. karboksiosomi – sadrže ribuloza-1-5-difosfat-karboksilazu
j) mezosomi; uloga u metabolizmu i razmnožavanju
 sustavi za kretanje:
a) bičevi; filamentozni dodaci pričvršćeni na staničnu stijenku i membranu
i. MONOTRIH- jedan bič na jednom kraju
ii. AMFITRIH - po jedan bič na oba kraja stanice
iii. LOFOTRIH - dva ili više bičeva na oba kraja stanice
iv. PERITRIH - bičevi se nalaze uokolo čitave stanice
b) pili; omogućuju bakterijama da se pričvršćuju na drugu stanicu ili na određen
supstrat
 endospore; latentni oblik života bakterija, služe za preživljavanje nepovoljnih uvjeta
 sporogeneza: proces nastanka endospora unutar vegetativne stanice

GRAĐA EUKARIOTSKE STANICE

 svi živući organizmi potekli su od jedne primordijalne stanice (matična stanica) nastale prije
3.5 milijarde godina
 genetička tvar (DNA) eukariotske stanice omeđena je membranom, ustrojena u
kromosomima i okružena histonima i ostalim proteinima
 eukariotska stanica:
a) stanična stijenka; zaštita stanice, ne sadrži peptidoglikan
i. kod ALGI - izgrađena od polisaharida celuloze (biljke) neke imaju Ca2+ ili
silikon = FRUSTULE kod dijatomea od silicij dioksida, proteina i polisharida
koraljne alge - CaCO3
ii. kod GLJIVA – osnova za klasifikaciju, mogu sadržavati celulozu, no uglavnom
izgrađena od hitina (polimer sačinjen od jedinica N-acetil glukozamina, (NAG)
vezanih -1,4- vezama)
 iii. kvaščeva stanična stjenka izgrađena je od polisaharida glukana (60 %),
manana (25-50 %) i hitina (1-2 %)
iv. Ostale sastojke čine: PROTEINI, LIPIDI, ANORGANSKI FOSFATI
v. AMEBE i SLUZAVE PLIJESNI - nemaju staničnu stjenku
vi. PROTOZOE - nemaju karakterističnu staničnu stjenku – imaju elastičnu
ovojnicu ili pelikulu koja održava oblik stanice
b) citoplazmatska membrana; izgrađena od lipida i proteina
c) lipidi; lipide membrane čine osnovni fosfolipidi i steroli
d) proteini; sastavni dio plazmatske membrane, integralni(stupaju u interakcije s
ugljikovodičnim područjem dvosloja), periferni(vežu se na površinu integralnih
membranskih proteina)
e) citoplazma; obuhvaća sav sadržaj unutar citoplazmatske membrane, izuzimajući
jezgru, a sastoji se od:
I. citosola – blago kisele koloidalne tekućine, pH 5 – 6, u kojoj su otopljene:
tvari male i srednje Mr , proteini, makromolekularni agregati (ribosomi,
proteasomi, lipidne čestice), enzimi
II. organela - endoplazmatskog retikuluma - Golgijevog aparata - vakuola -
mitohondrija - kloroplasta (kod biljaka)
III. citoskeletne mreže - omogućuje strukturalnu organizaciju (oblik, prostornu
organizaciju) - sastoji se od mikrofilamenata i mikrotubula
f) jezgra; dvostrukom membranom odvojena od citoplazme(jezgrin omotač), sitne pore
omogućavaju komunikaciju jezgre s membranskom mrežom u citoplazmi,
endoplazmatskim retikulumom te izmjenu sitnih proteina između jezgre i citoplazme,
izvan jezgrina omotača nalazi se želatinozni sloj nazvan nukleoplazma, u bazofilnom
dijelu jezgre nalazi se jezgrica(odgovorna je za sintezu ribosomalne RNA)
g) endoplazmatski retikulum; mreža unutarnjih membrana što se proteže od
citoplazmatske membrane do jezgre; uključena je u sintezu proteina
h) ribosomi; mjesta sinteze proteina u stanici, slobodni u citosolu(polisomi su skupina
ribosoma vezana na istu molekulu mRNA)
i) golgijev aparat; naslaga plosnatih membranskih vrećica (cisterne) s proširenim dnom
(vezikule), nastavak ER (transportne vezikule prenose proteine nastale u ER u vrećice
Golgijeva kompleksa)
j) lizosomi; stvaraju se iz Golgijeva kompleksa, sudjeluju u probavnim procesima
stanice
k) mitohondriji; organela koja sadrži vanjsku membranu i unutarnju membranu
zatvorenu u kriste ili tubule, mjesto respiracije i tvorbe ATP-a, okružen dvostrukom
membranom(vanjska i unutrašnja), mitohondrijski genom kodira sintezu određenih
pigmenata i respiratornih enzima
l) kloroplasti; sadrži pigment klorofil i obavljaju fotosintezu, sadrži spljoštene
membranske vrećice nazvane tilakoide
m) centrioli; uloga za rastezanje diobenog vretena, bazalna tjelešca u tvorbi cilija i
flagela
n) flagele; služe za kretanje stanice uzduž stanične površine, sadrže citoplazmu i
citoplazmatsku membranu(savitljivi, relativno dugački dodaci na stanici, sinusoidno
gibanje)
o) cilije; kratke i mnogobrojne(aktivni i pasivni zaveslaj)

 osnovni proteini; histoni

 kombinacija od 165 parova baza DNA i 8 molekula histona opisuje se kao nukleosom
 kada se stanica ne razmnožava, DNA i udruženi proteini pojavljuju se u obliku kromatina
(kromatinska vlakna)
  prije dijeljenja kromatin se savija u tanka i debela tjelešca nazvana kromosomi
 nukleosomi su osnovne strukturne jedinice kromosoma
 selektivno propusna membrana: propušta otopinu, ali ne i otopljenu tvar – propusna za
vodu, plinove i nekoliko malih molekula, ali ne i za većinu esencijalnih molekula
 pasivni prijenos(bez utroška energije): jednostavna, olakšana difuzija
 aktivan prijenos(utrošak energije): primarni i sekundarni aktivni transport
 osmoza: kretanje vode kroz polupropusnu membranu iz mjesta manje u mjesto veće
koncentracije otopljene tvari
 transport šećera kroz staničnu membranu:
a) glukoza, fruktoza i manoza u transportirane u stanicu olakšanom difuzijom
b) saharoza se transformira van stanice pomoću invertaze u monosaharide koji se onda
transportiraju u stanicu
c) maltoza je transportirana aktivnim mehanizmom
 mikrotubuli; nastaju polimerizacijom proteina tubulina (alfa i beta) te nastanu niti
protofilamenata koje se namatanjem formiraju u šuplje cilindre, tvore citoskelet

GENETIKA MIKROORGANIZAMA
 1953. James Watson i Francis Crick predložili model trodimenzionalne strukture DNA i
mehanizam replikacije
 stanična DNA se sastoji od:
a) 2 dugačka, spiralna polinukleotidna lanca (heliksa) omotana oko zajedničke
osi(antiparalelni)
b) vezani slabim H-vezama
 osnovna građevna jedinica je nukleotid, sastavljen od 3 dijela:
a) baza; purimidska(adenin, gvanin) ili pirimidska(timin, citozin)
b) šećera; pentoza
c) fosfata
 adenin + timin
 gvanin + citozin
 RNA se razlikuje: šećer(riboza), umjesto timina je uracil, jedan lanac

REPLIKACIJA DNA
 proces udvostručenja molekule DNA pri kojem od jedne nastaju dvije potpuno identične
molekule
 replikacija DNA obuhvaća:
1. pucanje H veza, razmatanje dupleksa roditeljske DNA i razdvajanje dviju niti
2. potpuno i točno kopiranje svake od roditeljskih niti DNA – na svaku bazu starog lanca veže
se komplementarni slobodni nukleotid
3. susjedni nukleotidi se povezuju fosfodiesterskom vezom → nastaje nova polinukleotidna
molekula
 enzime koje sudjeluju u replikaciji DNA nazivamo DNA-polimerazama(uvijek sintetiziraju novi
lanac u smjeru 5’ → 3’ prepisivanjem starog lanca u smjeru 3’ → 5’)
TRANSKRIPCIJA
 sinteza RNA sa DNA kalupa – informacija se prenosi na drugi oblik NK
 RNA se sintetizira pomoću RNA polimeraze (holoenzim) pomoću uputa s DNA kalupa
 nakon završetka sinteze, molekula “glasničke” RNA (mRNA, od messenger) odvaja se od DNA
kao jednolančana molekula koja prenosi uputu za sintezu proteina
 3 skupine RNA molekula prisutne u stanicama: mRNA, tRNA i rRNA (svaka ima ključnu ulogu u
biosintezi proteina)

TRANSLACIJA
 prevođenje genetske upute sadržane u mRNA u redoslijed aminokiselina u rastućem
polipeptidnom lancu → nastaje specifičan protein
 proces kojim se informacija zapisana u molekuli DNA prevodi (dešifrira) čime nastaje
specifičan protein
 mRNA diktira sekvencu aminokiseline u proteinu (posrednik u prijenosu informacija s gena
na protein)
 tRNA veže na sebe na 3 ’ kraju aminokiselinu (za svaku aminokiselinu – specifična tRNA)
 sve tRNA bez obzira na specifičnost odlikuju se jedinstvenom općom strukturom (lanac od
80-ak nukleotida, oblika djeteline)
 kodon u mRNA (skupina od 3 baze, šifra za aminokiselinu) raspoznaje antikodon u tRNA, a ne
aminokiselinu koja je na nju vezana
 kodon stvara parove baza s antikodonom

 udruživanjem mRNA, tRNA i jednog dijela ribosomske podjedinice započinje sinteza proteina
 genetička šifra predstavlja odnos između slijeda baza u DNA (ili u njenom transkriptu, RNA) i
slijeda aminokiselina u proteinima
 šifru za aminokiseline čine skupine od 3 baze (kodon)
 ukupno 64 kodona
 61 određuje neku aminokiselinu
 3 kodona predstavljaju signale za završetak lanca (UAA, UAG i UGA)
 kodoni koji određuju istu aminokiselinu nazivaju se sinonimima