Uvod u medicinsku mikrobiologiju

Prof. dr. sc. Marija Tonkić, dr. med.

 Za uvodno predavanje
• obavezno gradivo – poglavlja 1.-5.,9.,10.
• samo informativno – poglavlja 6.,7, 8. i 19.

• dio VII (poglavlja 47. i 48.) – gradivo za 4.

godinu studija (Klinička mikrobiologija)
 Mikrobiologija
• Naziv od grčkih riječi:
– mikros = sitan
– bios = život
– logos = riječ
• Znanost koja proučava mikroorganizme ili mikrobe (živa
bića vidljiva samo pod mikroskopom)
• Prema skupinama mikroorganizama razlikuje se:
– Bakteriologija - proučava bakterije
– Virologija - viruse
– Mikologija - gljive (fungi)
– Parazitologija - parazite
 Mikrobiologija
Medicinska mikrobiologija
– proučava mikroorganizme koji u čovjeka uzrokuju bolesti
(infekcije)

• Veterinarska mikrobiologija
– proučava uzročnike infekcija u životinja
• Agromikrobiologija
– proučava mikroorganizme značajne u poljoprivrednoj proizvodnji
• Industrijska mikrobiologija
– proučava mikroorganizme neophodne u nekim proizvodnim
djelatnostima (farmaceutska ind., proizvodnja piva, vina, kvasca,…)
• Sanitarna mikrobiologija
– proučava mikroorganizme u hrani, vodi, okolišu, otpadnim vodama
 Skupine mikroorganizama
• Prema djelovanju na makroorganizam, mikroorganizmi su:
• Korisni
– Bakterije su nužne za održavanje života na Zemlji, dio hranidbenog
lanca, razgrađivači org. tvari
– Bakterije fiziološke flore
– Mikroorganizmi koji se koriste u proizvodnji hrane
• Štetni
– Patogeni mikroorganizmi
– Uzročnici bolesti (oko 100 vrsta bakterija i 300 vrsta gljiva)
• Ni korisni ni štetni
Korisni učinci mikrobne aktivnosti
Korisne i štetne bakterije
MICROBIOME MANIA
The number of publications mentioning the microbiome or microbiota
has risen sharply since the 2008 launch of NIH’s Human Microbiome
Project.a Year to date. SOURCE: PubMed
Naturally slim? Thank your gut!
 Mikrobiota čovjeka

10 x više stanica mikrobiote nego naših vlastitih

mikrobiom je 150 x veći od genoma čovjeka
Sastav crijevne mikrobiote

FEMS Microbiol Lett 2013; 342,10–17.

 Crijevna mikrobiota

Epithelium

FEMS Microbiol Lett 2013; 342,10–17.

 Crijevna mikrobiota
• oko 70 % svih bakterija se nalazi u debelom crijevu
• ~ 99% bakterija debelog crijeva su anaerobi, oko 500 vrsta
Promjene crijevne mikrobiote tijekom
života
Funkcije crijevne mikrobiote
Uloga crijevne mikrobiote u regulaciji imunološkog
odgovora
• mikrobiota regulira urođeni imunološki odgovor primarno
produkcijom tzv. “pathogen-associated molecular patterns”
Front. Physiol., 18 February 2016
http://dx.doi.org/10.3389/fphys.2016.00051
Utjecaj antibiotika na crijevnu mikrobiotu
Antibiotik Vrijeme ptrebno za
oporavak crijevne
mikrobiote
Ciprofloksacin 1 tjedan

Klindamicin 2 godine

Klaritromicin 4 godine

Metronidazol 4 godine

Dethlefsen L, Relman DA. P Natl Acad Sci USA 2011;108:4554–61.

Jernberg C, et al. Microbiology 2010;156: 3216–23
 Crijevni virom

“…changes in the virome may contribute to intestinal inflammation and bacterial

dysbiosis … the virome is a candidate for contributing to, or being a biomarker for,
human inflammatory bowel disease and speculate enteric virome may play a role in other
diseases.”

Norman JM et al. Cell 2015; 160, 447–60.

Crijevni mikobiom

2014; 14: 405-16.

• Conclusions 
• Besides bacterial dysbiosis, our study identifies a distinct fungal
microbiota dysbiosis in IBD characterised by alterations in
biodiversity and composition. Moreover, we unravel here disease-
specific inter-kingdom network alterations in IBD, suggesting that, beyond
bacteria, fungi might also play a role in IBD pathogenesis.
 Crijevni mikobiom
• gljive čine 0,3% crijevne mikrobiote
• u IBD – poremećen sastav mikobioma
• pad udjela Saccharomyces spp.
• raste udio Candida albicans

Ott et al. Scand J Gastrenterol 2008; 43:83141

Volume 93 Issue 38 | pp. 12-19
Issue Date: September 28, 2015
 LGG=Lactobacilus rhamnosus GG

• Sherwood Gorbach i Barry Goldin

Korisne i štetne bakterije
 Bakteriologija
• Dio mikrobiologije koji proučava
morfologiju, rast, metabolizam i genetiku
bakterija te njihova uzgojna svojstva

• Medicinska bakteriologija
– Proučava patogene bakterije koje u čovjeka
uzrokuju bolest
Veličina bakterija
Oblici bakterija
Hans Christian Gram
1852.-1938.
Bojanja bakterija-Gram bojanje
Bojanje po Gramu (1884.)
Gram pozitivni koki
• Nakupine:
Staphylococcus spp.

• Diplokoki u parovima:
Streptococcus
pneumoniae
Gram pozitivni bacili

• Debeli : Clostridium spp.,

• Tanki: Listeria spp.

Gram negativni koki

• Diplokoki:
Neisseria spp.,
(N. meningitidis,
N. gonorrhoeae)
Gram negativni bacili

• Tanki bacili:
enterobakterije

• Kokobacili: Haemophilus
spp.
Gram negativni bacili

• Savijeni:
Vibrio spp. ili
Campylobacter spp.

• Tanki vretenasti:
Fusobacterium spp.
Bakterije su prokarioti
Razlike u građi između eukariota i prokariota

• Prokarioti nemaju:
– jezgrenu opnu
– mitohondrije
– endoplazmatski
retikulum
– Golgijev aparat
– lizosome
 Građa bakterijske stanice
CITOPLAZMA STANIČNA VANJSKI DIO
OVOJNICA
Citoplazma: voda, Citoplazmatska opna Kapsula
proteini, enzimi,
ugljikohidrati, hranjive
tvari, otopljeni plinovi
Nukleoid Stanična stijenka Bičevi (flagele)

Ribosomi Periplazmatski prostor Fimbrije (pili)

Plazmidi

Citoplazmatska zrnca
(škrob, sumpor,
željezo, lipidi)
 Dijelovi bakterijske stanice
• Citoplazma
• Polutekuća (70% vode)
• Sadrži organske i neorganske
tvari
 Citoplazmatska opna (membrana)

• Citoplazmatska
opna
• Građena od lipida i
proteina
• Ne sadrži sterole
• Omeđuje citoplazmu
• Selektivno propusna
• Mjesto odvijanja
metaboličkih procesa
Dijelovi bakterijske stanice

• Nukleoid
– DNK
– nositelj nasljednih
osobina
– nema posebnu opnu
• Plazmidi
– neovisni nositelji
nasljednih svojstava
• Ribosomi
– mjesto sinteze proteina
– 70 S jedinice
 Građa stanične stijenke bakterija

• Stanična stijenka (zid)

• Stanična stijenka
• Daje stanici stalan gram pozitivnih
oblik bakterija je deblja i
• Imaju je sve bakterije sadrži više
osim mikoplazmi peptidoglikana
• Sadrži peptidoglikan • Teikoična kiselina
(murein) sastavljen od -samo u zidu gram
polisaharida pozitivnih bakterija
povezanih peptidima
Građa peptidoglikana
Stanična stijenka Gram + bakterija
 Stanična stijenka Gram - bakterija
• Stanična stijenka gram negativnih bakterija sadrži i:
– dodatnu membranu, tzv. vanjsku membranu koja
ograničava periplazmatski prostor
– Lipopolisaharid (somatski ili O-antigen)
 LPS

LPS = lipid A + polisaharid + postranični O lanac

Glikokaliks
 Bakterijska kapsula
• Na površini stanice
• Građena od
polisaharida
• Značajan faktor
virulencije
• Štiti od fagocitoze

Bakterijska kapsula
Bakterijske flagele
 E. coli

Fimbria
e

Flagella

Pokretljivost - značajan faktor virulencije bakterija

64
Bakterijske flagele

• A=Monotriha

• B=Lofotriha

• C=Amfitriha

• D=Peritriha
 Bakterijske flagele

Proteus mirabilis

Pseudomonas aeruginosa
Pili
 Funkcija vanjskih dijelova bakterijske stanice
Vanjski dijelovi bakterijske
Funkcija
stanice
   Strukturalna čvrstoća    Svi
   Čuvanje unutarnjih dijelova    Svi
Functions Of The Bacterial Envelope

   Vanjska membrana ili plazma

   Propusna membrana
membrana
   Membrane i periplazmatski prostor
   Metabolički unos
(transportni proteini, porini, permeaze)
   Produkcija energije    Plazma membrana
   Adhezija na stanice domaćina    Pili, proteini, teikoična kiselina
   Imunološko prepoznavanje    Sve vanjske strukture
   Izbjegavanje imunološkog
   Kapsula, M protein
prepoznavanja
   Antibiotska osjetljivost    Enzimi sinteze peptidoglikana
   Antibiotska rezistencija    Vanjska membrana
   Pokretljivost    Flagele
   Adhezija    Pili
• Bakterijske spore
• Otporni, nepokretni
oblici bakterija
• Metabolički inaktivne
• Rodovi
– Bacillus
– Clostridium
 Taksonomija bakterija

• Klasifikacija bakterija
• Na temelju fenotipskih ili genotipskih
osobina
 Metabolizam bakterija
• Bakterije su metabolički aktivne,
umnožavaju se i rastu
• Okoliš bakterija mora sadržavati sve
potrebne tvari
• Bakterijski enzimi
– konstitutivni
– inducibilni
 Metabolizam bakterija
• Kisik, vodik, ugljik
• Bakterije patogene za čovjeka su
heterotrofni organizmi
– koriste organske tvari kao izvor energije
• Anorganski ioni
• Organski spojevi
– šećeri, aminokiseline, vitamini
 Razmnožavanje bakterija
(binarna fisija – dvojna dioba)
Rast bakterija
 Podjela bakterija prema temperaturi
rasta

• Mezofilne
– optimalni rast na 37-44 °C
• Psihrofilne
– optimalni rast na 15-20 °C
• Termofilne
– optimalni rast na 50-55 °C
 Kiselost kao čimbenik rasta bakterija

• Neutrofili – podnose pH 6-8

Atmosferski uvjeti za rast bakterija
• Većina bakterija su aerobi
• Kisik je krajnji primalac vodika pri
proizvodnji energije
• Toksični nusprodukti su H2O2 i O2
• Uklanjaju se djelovanjem enzima
superoksid-dizmutaze i katalaze
(pretvara peroksid u vodu i kisik)
Podjela bakterija prema načinu korištenja kisika

1. Obligatno (obvezatno) aerobna bakterija

2. Obligatno anaerobna bakterija
3. Fakultativno anaerobna bakterija
4. Mikroaerofilna bakterija
5. Aerotolerantna bakterija
 Replikacija bakterijske DNK

- semikonzervativni način replikacije

- enzim - o DNK ovisna DNK-polimeraza
- bakterije su haploidne
 Plazmidi
• Transmisivni
– Prenose se konjugacijom
– Veliki
– U stanici ih ima obično 1-3
• Netransmisivni
– Veliki broj u stanici (do 60)

Plazmidi su važni jer kodiraju:

- rezistenciju na antibiotike
- tvorbu toksina (egzotoksina)
- tvorbu fimbrija (pila)
Prijenos gena - konjugacija
Konjugacija
Prijenos gena - transformacija
Prijenos gena -transdukcija
 Patogeneza bakterijskih infekcija
• Patogenost – sposobnost mikroorganizma da izazove
bolest
• Virulencija – stupanj patogenosti
• Pojava bolesti ovisi o međusobnom djelovanju
mikroorganizma i domaćina
• Patogeni mikroorganizmi
– izazivaju bolest u domaćina s normalnim imunološkim
odgovorom
• Oportunistički mikroorganizmi (uvjetno patogeni)
– izazivaju bolest samo u osobe s oslabljenim imunitetom
– nisu patogeni za osobe s normalnim imunološkim odgovorom
Stadiji akutne infektivne bolesti
Ulazni put bakterija u organizam
• Sluznica
– dišnog, probavnog, spolno-mokraćnog
sustava
• Oštećena koža
– ozljeda, opekotine, kirurška rana
• Izravan ulaz
– u tkiva ili krv (dijagnostički ili terapijski zahvat)
• Prijenosnik - insekt
 Razvoj infekcije
1. Adherencija
• Na kožu ili sluznice
2. Razmnožavanje
• Kod nepatogenih bakterija = kolonizacija
3. Infekcija
• Prodor u stanice i tkiva, širenje,oštećenje
domaćina i imunološki odgovor
Adherencija
Kolonizacija
 Bakterijska infekcija
• Infektivna bolest - bolest uzrokovana
mikroorganizmima koja kao posljedicu ima
oštećenje strukture ii funkcije makroorganizma
• Bakterijska infekcija nastaje kao posljedica:
– Mehaničkog djelovanja bakterija
– Toksičkog djelovanja bakterija
– Farmakološkog zadiranja u metabolizam domaćina
– Izraženog imunološkog odgovora domaćina na
bakteriju

• Ishod infekcije:
• Smrt
• Ozdravljenje ili kliconoštvo
• Kronična ili latentna infekcija
Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija

• Pokretljivost
– Vibrio cholere
– Helicobacter pylori
– Adhezini - pili ili fimbrije kojima se bakterija veže na
receptore stanice domaćina
– Receptori na stanicama domaćina su površinski
šećeri ili proteini
– Neke bakterije mogu svoje adhezine prekriti
proteinima domaćina i tako ih sakriti
Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija

• Invazivnost=sposobnost bakterije da prodire

u tkiva
– Neke bakterije prolaze između epitelnih stanica
• Hemophilus influenzae tip b
– Neke ulaze u stanice endocitozom
• Neisseria meningitidis
• salmonele
– Ulazak u krv = bakterijemija
• Streptococcus pyogenes
– Ulazak u likvor = meningitis
• Streptococcus pneumoniae
Smještaj bakterija u odnosu na stanicu domaćina
Vrste bakterijskih upalnih reakcija

Gnojna upala Granulomatozna upala

Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija

Egzotoksin Endotoksin
Stvaraju ga i izlučuju u okoliš i Sastavni dio zida G - bakterija,
G+ i G - bakterije oslobađa se nakon lize stanice
Protein, termolabilan Lipoplisaharid, termostabilan

Dobar antigen Slab antigen

Može se pretvoriti u toksoid Ne može se pretvoriti u toksoid

Vrlo toksičan Umjereno toksičan

Vrlo specifičan za tkiva, Nespecifičan, veže se za

receptori na stanicama različite stanice
Produkcija često kodirana Produkcija kodirana
ekstrakromosomalno kromosomalno
 Neurotoksin - tetanički toksin

Clostridium tetani – priječi oslobađanje glicinskog neurotransmitera

te nastaje mišićni spazam
Neurotoksin - difterički toksin

Corynebacterium diphteriae - toksin priječi sintezu proteina

Enterotoksini
Kolera toksin
 Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija
-bakterijski enzimi
A) Razaraju ili oštećuju tkivo-omogućuju bakteriji
da se širi kroz tkiva (streptokoki, stafilokoki,
klostridiji)
– Koagulaze
– Kolagenaze
– Fibrinolizin
– Hemolizini,….
B) IgA1 proteaze - razaraju IgA1 protutijela na
sluznicama i omogućuju adherenciju bakterija
(Neisseria meningitidis, Neisseria gonorrhoae, Streptococcus
pneumoniae, Hemophilus influenzae)
 Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija-
- prevladavanje obrane domaćina

• Inhibitori kemotaksije fagocita

– Bordetella pertussis
• Inhibitori fagocitoze
– Polisaharidna kapsula
• Hemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae,
Neisseria meningitidis
– Površinski proteini
• M protein Streptococcus pyogenes
• Površinski antigeni bakterije sliče antigenima domaćina
pa ih ne prepoznaje – bakterijska mimikrija
– E. coli, Neisseria meningitidis
• Preživljavanje u fagolizosomu
– Mycobacterium tuberculosis, brucele, legionele
• Brza promjena površinskih antigena
– Neisseria gonorrhoae
 Čimbenici patogenosti i virulencije bakterija
kompeticija za hranjive tvari

• Bakteriocini-bakterijski antibiotici koji ubijaju

druge vrste bakterija
• Siderofore – sustavi za vezanje željeza
domaćina (E. coli)
• Hemolizini
Opći principi patogeneze bakterijskih
infekcija
Principi obrane domaćina od infekcije
 Imunologija
• Lat. immunitas = otpornost, neprimljivost
• Imunost = stanje otpornosti na strane molekule,
mikroorganizme, strane stanice
• Prirođena imunost
– djeluje i bez prethodnog susreta s antigenom
• Stečena imunost
– razvija se nakon susreta s određenim mikroorganizmom
– Pasivna
• Protutijela prenesena iz drugog domaćina (protuserumi)
– Aktivna
• Razvija se nakon dodira organizma s mikroorganizmom
(zaraza, cijepljenje, transplantacija)
ANTIGEN = bilo koja tvar koja se specifično veže na protutijelo ili receptor limfocita

ANTITIJELO ili PROTUTIJELO = bjelančevina (imunoglobulin) koja specifično

veže odgovarajući antigen
Umjetni
 Naivni limfociti
Tho
IL - 2
IL - 12 IL - 4

Thı Th2
IFN - γ IL - 4

IL - 4
IL-2 IL – 5
IFN – γ IL – 10
TNF - β IL - 13

STANIČNA IMUNOST HUMORALNA IMUNOST

Aktivacija makrofaga Diferencijacija limfocita B
Sazrijevanje citotox. CD8 limfocita T Prekapčanje razreda Ig
 Mehanizmi nespecifične imunosti
• Fiziološke prepreke ulasku mikrorganizama
– Koža
– Sluznice
• Nespecifični imunološki odgovor
– Fagocitoza
• granulociti, makrofagi/monociti
– Retikuloendotelni sustav (RES)
• fagociti krvi, limfnog tkiva, slezene,
jetre, pluća,...
– NK stanice i limfociti
– Biokemijski aktivne tvari - komplement,
C-reaktivni protein,...
– Citokini
• TNF, interleukini, interferon
• Upalni odgovor
• Vrućica - djelovanjem endotoksina, IL-1
 Fizikalno-kemijska barijera za nastanak infekcija
Sistem/Organ Aktivna komponenta Izvršni elementi
Koža Skvamozne stanice; znoj Deskvamacija; ispiranje,
organske kiseline

GI trakt Kolumnarne stanice Peristaltika, niski pH,

žučne kis., ispiranje,
tiocijanat
Respiratorni trakt Trahealne cilije Mukus, surfaktant

Nazofarinks i oči Mukus, slina, suze Ispiranje, lizozim

Cirkulacija i limfni organi
Fagocitne stanice Fagocitoza i intracelularno
NK stanice i K-stanice ubijanje
LAK Direktna i o antitijelima
ovisna citoliza
IL2-aktivirana citoliza
 Fizikalno-kemijska barijera za nastanak infekcija
Sistem/Organ Aktivna komponenta Izvršni elementi

Serum Laktoferin and transferin Vezanje željeza

Interferoni Antivirusni proteini

TNF-alpha Antivirusna, fagocitna aktivacija

Lisozim Hidroliza peptidoglikana

Fibronektin Opsonizacija i fagocitoza

Komplement Opsonizacija, pojačana

fagocitoza, inflamacija
Nespecifični čimbenici obrane domaćina od
infekcije

Čimbenik Funkcija
Slina Fizičko uklanjanje mikroorganizama

Mucini - aglutinini Fizičko uklanjanje mikroorganizama

Laktoferin Vezivanje željeza

Apolaktoferin Baktericidno djelovanje

Peroksidaza Inhibicija glikolize

Histin, cistatin Antibakterijska aktivnost

Lizozim Liza stanice

Specifični čimbenici obrane domaćina od infekcije

Čimbenik Funkcija
Limfociti (u epitelu) Barijera prodiranju bakterija

Langerhansove stanice Barijera prodiranju bakterija

sIgA protutijelo Priječi adheziju bakterija

IgG, IgA, IgM Priječe adheziju bakterija,

opsonizacija, aktivacija
komplementa
Komplement Aktivacija neutrofila

Makrofagi Fagocitoza

Neutrofili Fagocitoza
Fagocitoza-mehanizam nespecifične imunosti
Fagocitoza
Protutijela (imunoglobulini)
Sekretorno IgA protutijelo (sIgA)
- aglutinira bakterije

- inhibira adherenciju
bakterija na sluznicu

- mijenja aktivnost
enzima

- slabo aktivira
komplement
Klase imunoglobulina
 Funkcijska obilježja imunoglobulina

Obilježja IgM IgD IgG IgA IgE

Neutralizacija + - +++ ++ -
toksina i virusa
Opsonizacija - - +++ + -
Olakšana fagocitoza
Aktivacija +++ - +++ + -
komplementa
Citotoksičnost - - ++ - -
ovisna o
protutijelima
Prolazak kroz - - +++ - -
posteljicu
Prolazak kroz epitel + - - +++ -

Koncentracija u 1,5 0,004 13,0 2,0 3x10(-5)

serumu (mg/mL)
 Podjela protutijela prema biološkom
djelovanju na antigen
Vrsta protutijela Djelovanje
Precipitini Precipitiraju (talože) molekule
otopljenog antigena
Aglutinini Sljepljuju netopljive antigene u
vidljive nakupine (aglutinate)
Lizini Pomoću aktiviranog komplementa*
razaraju stanice na čijoj površini
prepoznaju antigen
Neutralizacijska protutijela Vežu se za viruse i čine ih
nazaraznima
Antitoksini Nastaju kao odgovor na
bakterijske toksine ili toksoide

• Komplement je sustav bjelančevina koji ima svojstva enzima a nalazi se

normalno u serumu čovjeka i životinja
Primarni i sekundarni imunološki odgovor
 Imunološki odgovor na bakterijske
infekcije

• Specifičan i nespecifičan
• I stanični i humoralni
• Ovisi o značajkama bakterija
• Pošto je najveći broj bakterija smješten
izvanstanično - humoralni odgovor
• Za unutarstanične bakterije - stanična imunost
Imunološki odgovor na bakterijske infekcije

• izvanstanične bakterije
– Gram-negativne bakterije
• lipopolisaharid aktivira komplement - bakterioliza
– Gram-pozitivne bakterije
– opsonizacija (oblaganje bakterija protutijelima) i fagocitoza
– IgA na sluznicama
– IgG i IgM - u izvanstaničnoj tekućini i krvi

• unutarstanične bakterije
– aktivacija makrofaga
– makrofagi potiču stvaranje limfocita T koji luče citokine
– Primjeri: Mycobacterium tuberculosis, Listeria monocytogenes
 Bakterijska cjepiva
Uzročnik Bolest Sastav cjepiva Primjena
Corynebacterium diphteriae difterija Toksoid Djeca, odrasli

Clostridium tetani tetanus Toksoid Djeca, odrasli

Bordetalla pertusis hripavac Mrtva bakterija Djeca

Haemophilus influenzae tip Polisaharid kapsule Djeca

b
Neisseria meningitidis B, C meningitis Polisaharid kapsule Osobe visokog rizika

Streptococcus pneumoniae Polisaharid kapsule Osobe visokog rizika

Vibrio cholere kolera Mrtva bakterija Putnici s rizikom od infekcije

Salmonella typhi tifus Mrtva bakterija Putnici s rizikom od infekcije

Bacillus anthracis antraks Mrtva bakterija Veterinari, kožari, ...

Yersinia pestis kuga Mrtva bakterija Veterinari, kožari, ...

Francisella tularensis tularemija Živa oslabljena bakterija Timaritelji životinja

Coxiella burnetti Q groznica Inaktivirana bakterija Uzgajivači ovaca

Mycobacterium tuberculosis tuberkuloza Živi atenuirani Djeca, odrasli

Mycobacetrium bovis
(BCG soj)
 Dijagnostika bakterijskih infekcija
• Daje odgovor na pitanje koji je mikroorganizam uzročnik
infektivne bolesti
• Dokaz uzročnika u bolesnika i u rezervoaru i/ili
prijenosniku
Uzorkovanje

Mikrobiološka dijagnostika

izravna neizravna
Matrix-Assisted Laser Desorption Ionization - Time of Flight
(Maldi-TOF)
mtonkic@kbsplit.hr