Εισαγωγή Στην Κλασική Αρχαιολογία

ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α’
Από την αυγή των Ιστορικών χρόνων έως το τέλος της

Αρχαιότητας
(1100 π.Χ.– 4ος αι. μ.Χ.).
N. Χαροκόπος, Δρ. Φ.
ΑΡΧΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ,
700-480
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ,
ΧΡΟΝΟΙ, 1050-700 480-323 π.Χ.
π.Χ.
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 323-30 π.Χ.
ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
30 π.Χ.- 4ος αι. μ.Χ.
Ἀρχαῖο πνεῦμα ἀθάνατο….
Τί εἶναι Ἀρχαιολογία;
Η αρχαιολογία ως ανθρωπολογία
-Φυσική ανθρωπολογία
-Πολιτισμική ή κοινωνική ανθρωπολογία
-Αρχαιολογία
Η επιστήμη της αρχαιολογίας:
• Ασχολείται με την περισυλλογή, την καταγραφή,
την ανάλυση και την ταξινόμηση των υλικών
καταλοίπων του παρελθόντος (αρχαιολογικού
υλικού / αρχαιολογικών μαρτυριών)
• Μέσω της συστηματικής ανάλυσης και
ερμηνείας των αρχαιολογικών μαρτυριών,
επιχειρεί τη μελέτη των κοινωνιών του
παρελθόντος και του πολιτισμικού τους
περιβάλλοντος
Θραύσματα τοιχογραφίας από τον ναό του Απόλλωνος στο Καλαπόδι
Φθιώτιδος, 7ος αι. π.Χ.
«Δεσμώτες του Φαλήρου», ομαδική ταφή του ύστερου 7ου αι. π.Χ.
Τι είναι Κλασική Aρχαιολογία;
Κλασική Αρχαιολογία είναι:
• Ο κλάδος της αρχαιολογίας που μελετά τα
υλικά κατάλοιπα του ελληνορωμαϊκού
(«κλασικού») πολιτισμού
• Επομένως, η Κλασική Αρχαιολογία ανήκει και
στις Κλασικές Σπουδές, μαζί με την Κλασική
Φιλολογία, την Κλασική («Αρχαία») Ιστορία
κλπ.
Ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός:
• Ονομάστηκε «κλασικός» ήδη στην
αρχαιότητα, γιατί αποτελούσε «κλασικό»
(δηλ. θετικό) πρότυπο διαχρονικών,
πανανθρώπινων αξιών
• Αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και σημείο
αναφοράς για τον δυτικό πολιτισμό της
νεωτερικότητας (από την Αναγέννηση έως τις
μέρες μας)
κλασικός:
κλασικός:
•classical
•classique
•klassik
κλασικός:
•classical
•classique classicus
•klassik
Ποιος είναι ο
«κλασικός κόσμος»;
Οι Κλασικές Σπουδές είναι:
• Ο κλάδος των επιστημών του ανθρώπου που
ασχολείται με τη φιλολογική, ιστορική και
αρχαιολογική έρευνα της αρχαίας Ελλάδας και
Ρώμης («Κλασική Αρχαιότητα»)
• Ο όρος «Κλασική Αρχαιότητα» αναφέρεται στον
αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό που
κυριάρχησε στη Μεσόγειο από το 1100 π.Χ. έως
το 400 μ.Χ.
Οι Κλασικές Σπουδές είναι:
• Ο κλάδος των επιστημών του ανθρώπου που
ασχολείται με τη φιλολογική, ιστορική και
αρχαιολογική έρευνα της αρχαίας Ελλάδας και
Ρώμης («Κλασική Αρχαιότητα»)
• Ο όρος «Κλασική Αρχαιότητα» αναφέρεται στον
αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό που
κυριάρχησε στη Μεσόγειο από το 1100 π.Χ. έως
το 400 μ.Χ.
Κλασικές
Σπουδές
Κλασική Κλασική Κλασική

Φιλολογία Ιστορία Αρχαιολογία
Φυσικό Δομημένο Υλικός

Τεχνολογία
περιβάλλον Περιβάλλον Πολιτισμός
Κλασική
Αρχαιολογία
Φυσικό
Περιβάλλον
Δομημένο
Υλικός
Πολιτισμός
Κλασική
Φυσικό
Δομημένο
Υλικός
Κλασική
Φυσικό
Δομημένο
Υλικός
Κλασική
Φυσικό
Δομημένο
Υλικός
Κλασική
Φυσικό
Δομημένο
Υλικός
Κλασική
Φυσικό
Δομημένο
Υλικός
Αρχαιοελληνικός πολιτισμός:
Υλικός
Ιδέες Κοινωνία
Πολιτική
Αρχιτεκτονική
Κοινωνία Θρησκεία
Γλυπτική
Έθιμα
Κεραμική
Φιλοσοφία
Ζωγραφική
Μεταλλοτεχνία
Ιδέες Ψυχαγωγία
Ειδωλοπλαστική
Μικροτεχνία
Υλικός
Ιστορική ανασκόπηση
Χαλκή προτομή, πιθανώς του Ησιόδου, ύστερος 1ος αι. π.Χ.
Περὶ τῶν γενῶν, ὦ Σώκρατες, τῶν τε ἡρώων καὶ τῶν
ἀνθρώπων, καὶ τῶν κατοικίσεων, ὡς τὸ ἀρχαῖον
ἐκτίσθησαν αἱ πόλεις, καὶ συλλήβδην πάσης τῆς
ἀρχαιολογίας ἥδιστα ἀκροῶνται, ὥστ' ἔγωγε δι' αὐτοὺς
ἠνάγκασμαι ἐκμεμαθηκέναι τε καὶ ἐκμεμελετηκέναι
πάντα τὰ τοιαῦτα. [Πλάτων] Ἱππίας Μείζων 285d 6-
285e 2
Κυριακός ο Αγκωνίτης
(Ciriaco de’ Pizzicoli,
1391-περ.1453)
Κυριακός Αγκωνίτης,
Δυτική Όψη του Παρθενώνα.

Jacques Carrey, O Μαρκήσιος François Olivier de Nointel στην Αθήνα (1674)
Μαρκήσιος de Nointel, 1674.
Jacques Carrey, Ο Γάλλος πρεσβευτής του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στην Κωνσταντινούπολη
François Olier Marquis de Nointel στις παρυφές του Λυκαβηττού (λεπτ.), 1674.
Jacques Carrey(?), Η Βιβλιοθήκη
του Αδριανού, 1674.
Jean de Courcy, 15ος αι.
Johann Zoffany, To Σπουδαστήριο του
ανακτόρου Uffizi, 1772-7.
Johann Joachim Winckelmann, 1717-1768
H πρώτη έκθεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα στο
Βρετανικό Μουσείο (1819)
Athenaeum Club, Decimus Burton, 1824
Propyläen (Μόναχο), 1816-1862
Walhalla, 1830-42
Η κλασική αρχαιολογία:
• Κληρονομεί την ευρωπαϊκή παράδοση του
αρχαιοδιφισμού
• Υιοθετεί την πεποίθηση ότι ο κλασικός
πολιτισμός αποτελεί πνευματικό και
εκπαιδευτικό πρότυπο
• Δέχεται τις επιρροές του ευρωπαϊκού
περιηγητισμού και συλλεκτισμού
• Συνδυάζει την κλασικιστική παράδοση με
νεωτερική επιστημονική μεθοδολογία
Ο κλασικός πολιτισμός σήμερα:
• Αποτελεί πνευματικό και πολιτιστικό σημείο

αναφοράς για τον δυτικό κόσμο
• Αποτελεί αντικείμενο πολιτικής ή κοινωνικής
χρήσης (και κατάχρησης)
• Για την Ελλάδα, αποτελεί συνισταμένη
εθνικής και πολιτισμικής ταυτότητας
Η αρχαία ελληνική τέχνη στη νεοελληνική καθημερινότητα
Κλασική Αρχαιολογία είναι:
• Ο κλάδος της αρχαιολογίας που μελετά τα
υλικά κατάλοιπα του ελληνορωμαϊκού
(«κλασικού») πολιτισμού
• Επομένως, η Κλασική Αρχαιολογία ανήκει και
στις Κλασικές Σπουδές, μαζί με την Κλασική
Φιλολογία, την Κλασική («Αρχαία») Ιστορία
κλπ.
Η επιστημονική αποστολή του
κλασικού αρχαιολόγου:
Η επιστημονική αποστολή του
κλασικού αρχαιολόγου είναι …
…να μελετήσει και

να ερμηνεύσει τα
υλικά κατάλοιπα
του κλασικού
πολιτισμού
Η (κλασική) αρχαιολογία…
• Δεν είναι τα • Είναι ο λόγος περί

ευρήματα, το των αρχαίων, η
αρχαιολογικό ερμηνεία τους
υλικό («αρχαία»). (αρχαιο – λογία).
Ο κλασικός αρχαιολόγος ταξινομεί το
υλικό του:
• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

υλικό του:

• Κατά υλικό και μέθοδο κατασκευής (τεχνική)
υλικό του:

• Κατά το είδος (τυπολογία)
υλικό του:

• Κατά την απεικόνιση (εικονογραφία)
υλικό του:

• Κατά την απεικόνιση (εικονογραφία)
• Κατά τον τρόπο εκτέλεσης (τεχνοτροπία)
Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:
Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:
• Εποχή του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.)

• Υπομυκηναϊκή εποχή (1100-1050 π.Χ.)
• Πρωτογεωμετρική εποχή (1050-900 π.Χ.)
• Γεωμετρική εποχή (900-700 π.Χ.)
• Αρχαϊκή εποχή (700-480 π.Χ.)
• Κλασική εποχή (480-336 π.Χ.)
• Ελληνιστική εποχή (336-31 π.Χ.)
Τι είναι τυπολογία;
Τι είναι τυπολογία;
• Η μελέτη και κατάταξη ανθρώπων,
αντικειμένων ή πολιτισμικών φαινομένων σε
τύπους με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
τους
• Στην αρχαιολογία, η ταξινόμηση αντικειμένων
σε τύπους ανάλογα με το είδος, το υλικό, την
τεχνική ή τη μορφή βοηθά στην σύνθεση μιας
χρονολογικής ακολουθίας
Τι είναι εικονογραφία;
Τι είναι εικονογραφία;
• Το σύνολο των απεικονίσεων που φέρουν τα
μνημεία και κάθε είδους υλικά κατάλοιπα
μιας πολιτισμικής ομάδας.
Οι απεικονίσεις αυτές μπορεί να είναι
εικονιστικές παραστάσεις, να αποδίδουν
δηλαδή αναγνωρίσιμες μορφές ή συνθέσεις
αφηγηματικού χαρακτήρα, ή ανεικονικές,
δηλαδή απλά σχήματα αφαιρετικού
χαρακτήρα.
Εικονογραφία
ανεικονική παράσταση
ανεικονική παράσταση εικονιστική παράσταση
ανεικονική παράσταση εικονιστική παράσταση
Τι είναι τεχνοτροπία;
Τι είναι τεχνοτροπία;
• Το σύνολο των ιδιαίτερων τεχνικών και
υφολογικών στοιχείων, συχνά
ιδιοσυγκρασιακού χαρακτήρα, που
διαφοροποιούν ένα έργο τέχνης από έργα
άλλων πολιτισμών, περιόδων ή εργαστηρίων.
Στην κλασική αρχαιολογία η τεχνοτροπία
χρησιμοποιείται συχνά για την χρονολόγηση
και ερμηνεία των έργων που καλείται να
μελετήσει.
τυπολογία – εικονογραφία – τεχνοτροπία
τυπολογία – εικονογραφία – τεχνοτροπία
ΕΓΧΕΙΡΙΔΙO:
• Δ. Πλάντζος, Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία,

1200-30 π.Χ. Αθήνα, 20206.
• Ν. Καλτσάς, Τα Γλυπτά, Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο, Αθήνα, 2002
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
• J. Boardman, Greek Art. Thames & Hudson: Λονδίνο και Νέα Υόρκη, 19964.
• T.J. Smith & D. Plantzos, A Companion to Greek Art. Wiley-Blackwell:
Οξφόρδη, 20182.
• M. Robertson, A History of Greek Art. Cambridge University Press: Κέμπριτζ,
1975.
• W.R. Biers, The Archaeology of Greece. Cornell University Press: Λονδίνο,
19962.
• S.E. Alcock & R. Osborne, Classical Archaeology. Blackwell: Οξφόρδη, 2007.
• J. Whitley, The Archaeology of Ancient Greece. Cambridge University Press:
Κέμπριτζ, 2001.
• M. Beard & J. Henderson, Classical Art. From Greece to Rome. Oxford
University Press: Οξφόρδη, 2001.
Η κλασική αρχαιολογία στον παγκόσμιο ιστό:
• Classical Art Research Centre, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης:
http://www.beazley.ox.ac.uk/index.htm (βάσεις δεδομένων, βιβλιογραφικοί
κατάλογοι, εικόνες)
• Perseus Digital Library, Πανεπιστήμιο Tufts Η.Π.Α.:
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/ (κείμενα ελληνικής και λατινικής
γραμματείας, εικόνες, εγκυκλοπαίδεια κλασικών αρχαιολογικών χώρων)
• Zenon, Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο:
http://opac.dainst.org/ (βιβλιογραφικός κατάλογος)
• AWOL: The Ancient World Online, Βρετανική και Γαλλική Σχολή Αθηνών:
http://ancientworldonline.blogspot.com (αρχαιολογικές ειδήσεις και
ενημέρωση)
• Stoa, Πανεπιστήμιο Κεντάκι Η.Π.Α.:
www.stoa.org (εικόνες, κείμενα)
• Οδυσσεύς, Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού:
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh30.jsp (ελληνικοί αρχαιολογικοί χώροι και
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
ενημέρωση)
μουσεία)
http://www.britishmuseum.org/
http://www.louvre.fr/
http://www.metmuseum.org/
http://www.cycladic.gr/
http://web.ime.gr/

Εισαγωγή Στην Κλασική Αρχαιολογία

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Εισαγωγή Στην Κλασική Αρχαιολογία

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α’

Από την αυγή των Ιστορικών χρόνων έως το τέλος της

Κλασική Κλασική Κλασική

Φυσικό Δομημένο Υλικός

Δυτική Όψη του Παρθενώνα.

• Αποτελεί πνευματικό και πολιτιστικό σημείο

…να μελετήσει και

• Δεν είναι τα • Είναι ο λόγος περί

• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

• Κατά χρονική περίοδο (περιοδολόγηση)

• Εποχή του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.)

• Δ. Πλάντζος, Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία,

You might also like