Τσακαλάκος Τάκης - Διανύσματα, Ευθεία Β' Λυκείου

Διανυσματα
Ευθεια
Επι με λ ε ια : Τα κη ς Τσ α κα λ α κο ς
Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Διανυσματα - Ευθεια

Δ ι α ν υ σ μ α τ α - Ε υ θ ε ι α
Ευθεια
Με πολυ μερακι
Για τους καλους φιλους μου
Τακης Τσακαλακος
Κερκυρα 2015 H δικη μου αποψη για την βοηθεια των μαθητων

Δ ι α ν υ σ μ α τ α

0 1 . Εννοια Διανυσματος
▪ Διανυσμα
Ειναι ενα προσανατολισμενο ευθ. τμημα που τα ακρα θεωρουνται διατεταγμενα .

Το πρωτο σημειο λεγεται α ρ χ η η σ η μ ε ι ο ε φ α ρ μ ο γ η ς , ενω το δευτερο λε-
γεται π ε ρ α ς του διανυσματος.
Το διανυσμα με αρχη Α και περας Β συμβολιζεται με ΑΒ
Ενα διανυσμα συμβολιζεται και με ενα πεζο ελληνικο η λατινικο γραμμα βαζοντας
πανω του ενα βελος π.χ. το ν .
▪ Μηδενικο Διανυσμα
Ειναι το διανυσμα του οποιου η αρχη και το τελος συμπιπτουν.

Συμβολιζεται 0 η ΑΑ . Η εικονα του ειναι ενα σημειο του επιπεδου.
▪ Μετρο Δ ι α ν υ σ μ α τ ο ς ΑΒ
Λεγεται το μηκος του ευθ. τμηματος ΑΒ.

Συμβολιζεται | ΑΒ | και προφανως ειναι | ΑΒ |  0 . Ισχυει | ΑΑ |= 0.
▪ Μοναδιαιο Διανυσμα
Λεγεται το διανυσμα που εχει μετρο την μοναδα.
▪ Φορεας Διανυσματος
Ειναι η ευθεια πανω στην οποια βρισκεται το διανυσμα.
▪ Παραλληλα η Συγγραμμικα Διανυσματα
Ειναι αυτα που εχουν τον ιδιο φορεα η παραλληλους φορεις.

Συμβολισμος a||b
▪ Ομορροπα Διανυσματα
Ειναι δυο παραλληλα διανυσματα που

▪ αν εχουν παραλληλους φορεις, βρισκονται στο ιδιο ημιεπιπεδο ως προς την ευθει-
α που ενωνει τις αρχες τους.
▪ αν εχουν τον ιδιο φορεα , η μια απο τις ημιευθειες που οριζουν περιεχεται στην
αλλη.
Συμβολισμος a  b .
▪ Αντιρροπα Διανυσματα
Ειναι δυο παραλληλα διανυσματα που

5
▪ αν εχουν παραλληλους φορεις, βρισκονται σε διαφορετικα ημιεπιπεδα ως προς

την ευθεια που ενωνει τις αρχες τους.
▪ αν εχουν τον ιδιο φορεα , καμμια απο τις ημιευθειες που οριζουν περιεχεται στην
αλλη.
Συμβολισμος a  b .
▪ Ισα Διανυσματα
Λεγονται δυο ομορροπα διανυσματα που εχουν ισα μετρα .
▪ Αντιθετα Διανυσματα
Λεγονται δυο αντιρροπα διανυσματα που εχουν ισα μετρα .
▪ Προτασεις
▪ Αν Μ μεσο του ΑΒ τοτε ΑΜ = ΜΒ και ΑΜ = - ΒΜ η αν ΑΜ = ΜΒ τοτε το Μ ειναι
μεσο του ΑΒ.
▪ Αν ΑΒΓΔ παραλληλογραμμο τοτε
( ΑΒ = ΔΓ και ΑΔ = ΒΓ ) οποτε και ( ΒΑ = ΓΔ και ΔΑ = ΓΒ ).
▪ Η ισοτητα ΑΒ = ΓΔ ειναι ισοδυναμη με:
▪ ΑΓ = ΒΔ (εναλλαγη των μεσαιων γραμματων)
▪ ΔΒ = ΓΑ (εναλλαγη των ακρων γραμματων)
▪ ΔΓ = ΒΑ (εναλλαγη μεσαιων και ακρων γραμματων)
▪ Γωνια Διανυσματων
Λεγεται η θετικη και κυρτη γωνια που σχηματιζουν δυο διανυσματα με κοινη αρχη.
Συμβολιζουμε με (a,b) η (b,a) με 0 0  θ  180 0
▪ Τα ομορροπα διανυσματα σχηματιζουν γωνια 0 0
▪ Τα αντιροπα διανυσματα σχηματιζουν γωνια 180 0
▪ Αν θ = 90 0 τα διανυσματα λεγονται καθετα η ορθογωνια
▪ Το μηδενικο διανυσμα 0 σχηματιζει οποιαδηποτε γωνια θ (0 0 ≤ θ ≤ 180 0) με καθε
αλλο διανυσμα.
02. Προσθεση - Αφαιρεση Διανυσματων
▪ Προσθεση Διανυσματων
Mε παραλληλη μεταφορα καθιστουμε τα διανυσματα u,v διαδοχικα (το περας του

πρωτου αρχη του δευτερου).
Αθροισμα u + v ειναι το διανυσμα με αρχη, την αρχη του u και περας, το περας του v.
Mε παραλληλη μεταφορα καθιστουμε τα διανύσματα u,v με κοινη αρχη.
Σχηματιζουμε παραλληλογραμμο με διαδοχικες πλευρες τα διανυσματα u,v.
Αθροισμα u + v ειναι το διανυσμα της διαγωνιου του παραλληλογραμμου με αρχη,

6
την αρχη των u,v.
▪ Ιδιοτητες Προσθεσης Διανυσματων
α +β =β + α (αντιμεταθετικη)
(α + β) + γ = α + (β + γ) (προσεταιριστικη)
α+0=0+α (ουδετερο στοιχειο)
α + (- α) = 0 (αντιθετο στοιχειο)
▪ Αφαιρεση Διανυσματων
Η διαφορα του διανυσματος ν απ'το διανυσμα u, ειναι το αθροισμα του διανυσμα -

τος u με το αντιθετο του διανυσματος ν (το - ν ).
Ειναι u - ν = u + (- ν)
Mε παραλληλη μεταφορα καθιστουμε τα διανύσματα u, ν με κοινη αρχη.
Σχηματιζουμε παραλληλογραμμο με διαδοχικες πλευρες τα διανυσματα u, ν.
Αθροισμα u - ν ειναι το διανυσμα της διαγωνιου του παραλληλογραμμου με αρχη,
το περας του ν.
▪ Διανυσμα Θεσης Σημειου του Επιπεδου
Ενα σημειο Ο του επιπεδου, που το θεωρουμε ως αρχη, το λεμε σημειο αναφορας.
Διανυσματικη ακτινα του σημειου Α (διανυσμα θεσης του σημειου Α) λεμε το δια -
νυσμα ΟΑ, οπου Ο το σημειο αναφορας.
Ενα διανυσμα MΝ ισουται με τη διανυσματικη ακτινα του περατος του μειον τη
διανυσματικη ακτινα της αρχης του.
Δηλαδη ειναι: MΝ = ΟΝ - ΟM (Ο το σημειο αναφορας).
▪ Τριγωνικη Ανισοτητα στα Διανυσματα

Το μετρο του αθροισματος δυο διανυσματων περιεχεται μεταξυ του αθροισματος
των μετρων τους και της απολυτης τιμης της διαφορας των μετρων τους.
Δηλαδη : ||u|-|ν|| |u + ν| |u|+|ν|
Ειδικες περιπτωσεις
▪ Αν α  0 και β  0 και α , β μη συγγραμικα τοτε |α|-|β| <|α + β|<|α|+|β|
▪ Αν α  β (ομορροπα) τοτε |α|-|β| <|α + β|=|α|+|β|
▪ Αν α  β (αντιρροπα) τοτε |α|-|β| =|α + β|<|α|+|β|
▪ Αν α = 0 η β = 0 τοτε |α|-|β| =|α + β|=|α|+|β|

7
0 3 . Π ο λ λ α π λ α σ ι α σ μ ο ς Α ρ ι θ μ ο υ λ με Δ ι α ν υ σ μ α
▪ Π ο λ λ α π λ α σ ι α σ μ ο ς Α ρ ι θ μ ο υ λ με Δ ι α ν υ σ μ α u
Γινομενο του αριθμου λ  0 με το διανυσμα u  0 ειναι ενα διανυσμα που συμβολι -

ζεται λu η λ  u και
αν λ > 0 τοτε ειναι ομορροπο του u
αν λ < 0 τοτε ειναι αντιρροπο του u
αν λ = 0 η u = 0 τοτε ειναι ισο με 0
▪ Ιδιοτητες Πολλαπλασιασμου Αριθμου με Διανυσμα
λ(u + ν) = λu + λν
(λ + μ)u = λu + μu
λ(μu) = (λμ)u
λu = 0  λ = 0 η u = 0
(- λu) = λ(- u) = - (λu)
λ(u - ν) = λu - λν
(λ - μ)u = λu - μu
λu = λν και λ  0 τοτε u = ν
λu = μu και u  0 τοτε λ = μ
▪ Συνθηκη Παραλληλιας Δυο Διανυσματων u ,ν
Δυο διανυσματα u, ν με ν  0 ειναι παραλληλα αν και μονο αν υπαρχει λ 

τετοιος ωστε u = λν.
▪ Γραμμικος Συνδιασμος Διανυσματων
Γραμμικος συνδιασμος δυο διανυσματων u,v ειναι καθε διανυσμα της μορφης
κ = μu + ρν με μ, ρ  .
Γραμμικος συνδιασμος των διανυσματων u 1 ,u 2 , ... ,u ν ειναι καθε διανυσμα της
μορφης κ = λ 1 u 1 + λ 2 u 2 + ... + λ ν u ν με λ 1 , λ 2 , ... , λ ν  .
▪ Διανυσματικη Ακτινα Μεσου Ευθυγραμμου Τμηματος

To σημειο Μ ειναι μεσο του ευθυγραμμου τμηματος ΑΒ αν και μονον αν:
ΟΑ + ΟΒ
ΟΜ = .
2

8
04. Συντεταγμενες Στο Επιπεδο
▪ Αξονας
Ειναι μια ευθεια x'x στην οποιαν εχει ορισθει ενα σημειο Ο για αρχη και ενα
μοναδιαιο διανυσμα ΟΑ = i στη διευθυνση της ημιευθειας Οx.
θετικος ημιαξονας ειναι η ημιευθεια Οx, ενω αρνητικος η ημιευθεια Οx'.
Για καθε σημειο Μ του αξονα υπαρχει μοναδικο x  , τετοιο ωστε ΟΜ = xi .
Αντιστροφα, για καθε x  , υπαρχει στον αξονα σημειο Μ, τετοιο ωστε ΟΜ = xi .
Οx λεγεται τετμημενη του σημειου Μ.
▪ Καρτεσιανο Επιπεδο
Ειναι δυο καθετοι αξονες x'x, y'y με κοινη αρχη Ο στους οποιους εχουν οριστει τα
μοναδιαια διανυσματα i και j .
Ο x'x ειναι ο αξονας των τετμημενων, ενω ο y'y ο αξονας των τεταγμενων.
Το συστημα των δυο αξονων λεγεται και Καρτεσιανο επιπεδο.
Καθε σημειο Μ του επιπεδου αντιστοιχιζεται σ'ενα ζευγος (x,y) πραγματικων αριθ-
μων που λεγονται συντεταγμενες του σημειου Μ.
Το x ειναι η τετμημενη του σημειου Μ, ενω το y ειναι η τεταγμενη του σημειου Μ.
Το σημειο Μ συμβολιζεται: Μ(x,y) η (x,y).
Αντιστροφα, καθε ζευγος (x,y) πραγματικων αριθμων αντιστοιχιζεται σ'ενα σημειο
Μ του επιπεδου.
▪ Συντεταγμενες Διανυσματος
Καθε διανυσμα στο επιπεδο γραφεται με μοναδικο τροπο σαν γραμμικος συνδυα -
σμος των μοναδιαιων διανυσματων i, j .
Δηλαδη u = xi + yj (Συμβολιζουμε : u = (x, y)).
Τα διανυσματα xi και yj αποτελουν τις συνιστωσες του διανυσματος u .
Ιδιοτητες
Δυο διανυσματα ειναι ισα, αν και μονον αν, οι αντιστοιχες συντεταγμενες τους
ειναι ισες.
Δηλαδη, αν u = (x1 , y1 ) και ν = (x 2 , y 2 ) τοτε : u = ν  x1 = x 2 και y1 = y 2 .
Προσθεση : u + ν = (x1 , y1 ) + (x 2 , y 2 ) = (x1 + x 2 , y 1 + y 2 )
Αφαιρεση : u - ν = (x1 , y1 ) - (x 2 , y 2 ) = (x1 - x 2 , y 1 - y 2 )
Πολλαπλασιασμος με αριθμο : λu = λ(x1 , y1 ) = (λx1 , λy1 )
Γραμμικος συνδιασμος : λu + μν = λ(x1 , y1 ) + μ(x 2 , y 2 ) = (λx1 + μx 2 , λy1 + μy 2 )

9
▪ Συντεταγμενες Μεσου Ευθυγραμμου Τμηματος

To ευθυγραμμο τμημα ΑΒ με ακρα Α(x1 ,y1 ), Β(x2 ,y 2 ) εχει μεσο M(x,y) με συντεταγ-
x1 + x2 y + y2
μενες x = και y = 1 .
2 2
▪ Συντεταγμενες Διανυσματος με Γνωστα Ακρα
Αν AB διανυσμα με ακρα τα σημεια Α(x1 , y1) και Β(x2 , y2) τοτε οι συντεταγμενες
(x, y) του AB δινονται απο τις σχεσεις: x = x2 - x1 και y = y2 - y1 .
Δηλαδη AB = ( x2 – x1 , y2 – y1)
▪ Μετρο Διανυσματος
▪ Το μετρο (μηκος) του διανυσματος α = (x, y) δινεται απο την σχεση

| α | = x2 + y2
▪ Το μετρο (μηκος) του διανυσματος AB με ακρα Α(x1 , y1) και Β(x2 , y2) δινεται απ’
τη σχεση | AB | = (x 1 - x 2 ) 2 + (y 1 - y 2 ) 2
▪ Συνθηκη Παραλληλιας
x1 y1
▪ Αν α = (x1, y1) και β = (x2, y2) ισχυει : α||β  = 0 η x 1  y 2 - x 2  y1 = 0
x2 y2
x1 y1
▪ Η οριζουσα συμβολιζεται det( α, β ) οποτε: α||β  det( α, β ) = 0
x2 y2
Ισχυει
▪ Τα σημεια Α, Β, Γ ειναι συνευθειακα αν και μονον αν det( ΑΒ,ΑΓ ) = 0
▪ Οι ευθειες ΑΒ , ΓΔ ειναι παραλληλες αν και μονον αν det( ΑΒ,ΓΔ ) = 0
▪ Συντελεστης Διευθυνσης Διανυσματος
▪ Αν α = (x , y)
Συντελεστης διευθυνσης διαvυσματος ειναι το πηλικο της τεταγμενης προς την τε-
y
τμημενη του και συμβολιζεται με λ . Δηλαδη λ = , x 0
x
y y
▪ Τριγωνομετρικα γνωριζουμε οτι εφφ =  λ = = εφφ , x  0
x x
▪ Αν α, β μη μηδενικα διανυσματα και λ1 , λ2 οι συντελεστες διευθυνσης τους ισχυει:
α||β  λ1 = λ2
▪ Αν α ||x’x τοτε λ = 0
▪ Αν α ||y΄y τοτε δεν οριζεται συντελεστης διευθυνσης.
▪ Αν Α(x1, y1) και Β(x2, y2) τα ακρα του διανυσματος α

10
Ο συντελεστης διευθυνσης του διαvυσματος AB (αν οριζεται) δινεται απο την

y -y
σχεση : λ = 2 1 με x2  x1
x2 -x1
▪ Αν x2 = x1 δεν οριζεται συντελεστης διευθυνσης ( AB || y΄y)
▪ Αν y2 = y1 τοτε λ = 0 ( AB ||x΄x)
05. Εσωτερικο Γινομενο Διανυσματων
▪ Διανυσματικη Εκφραση Εσωτερικου Γινομενου

Εστω φ η γωνια που σχηματιζουν δυο διανυσματα α και β .
▪ Ορισμος:
Εσωτερικο γινομενο δυο μη μηδενικων διανυσματων α και β λεγεται η παραστα-
ση α β που ειναι ιση με α β = | α || β | συνφ
▪ Αν α = 0 η β = 0 τοτε α β = 0 .
▪ Το εσωτερικο γινομενο ειναι αριθμος και οχι διανυσμα .
▪ Ιδιοτητες:
2
▪ α = |α|2
▪ α β = β  α (αντιμεταθετικη ιδιοτητα)
▪ Aν α  β τοτε α β = 0 και αντιστροφα .
▪ Aν α  β τοτε α β = | α || β | και αντιστροφα .
Aφου α β > 0 τα διανυσματα σχηματιζουν οξεια γωνια .
▪ Aν α  β τοτε α β = - | α || β | < 0 και αντιστροφα .
Aφου α β < 0 τα διανυσματα σχηματιζουν αμβλεια γωνια .
2 2
▪ Για τα μοναδιαια διανυσματα των αξονων ισχυει : i  j = j  i = 0 και i = j = 1
▪ (α  β) 2 =|α  β|2
2 2
▪ |α  β||α||β| και (α  β)2  α  β
▪ Αναλυτικη Εκφραση Εσωτερικου Γινομενου

Αν α = (x1, y1) , β = (x2, y2) οποιαδηποτε διανυσματα θα ισχυει : α β = x1x2 + y1y2 .
▪ Ιδιοτητες:
▪ (λα)  β = α  (λ  β) = λ(α  β) , λ 
▪ α  (β + γ) = α  β + α  γ
▪ Aν οριζονται οι συντελεστες διευθυνσης λ1 , λ2 για τα α, β : α  β  λ 1λ 2 = - 1 .
▪ Ισχυουν και οι ταυτοτητες (με αρτιες δυναμεις)
2 2
▪ (α + β) 2 = α + 2α  β + β

11
2 2
▪ (α - β) 2 = α - 2α  β + β
2 2
▪ (α - β)  (α + β) = α - β
2 2 2
▪ (α + β + γ) 2 = α + β + γ + 2α  β + 2β  γ + 2γ  α
▪ Δεν ισχυουν
▪ α  (β  γ)  (α  β)  γ
▪ α  γ = α  β  γ = β (δεν διαγραφεται το α )
▪ |α  β||α||β|
2 2
▪ (α  β) 2  α  β
▪ Οι ταυτοτητες με περιττες δυναμεις.
▪ Γωνια δυο διανυσματων:

Αν α = (x1, y1) , β = (x2, y2) μη μηδενικα διανυσματα και θ η γωνια τους τοτε :
x 1x 2 + y 1 y 2
συνθ =
x 12 + y 12  x 22 + y 22
06. Προβολη Διανυσματος Σε Διανυσμα
Αν OA = α , OΜ = ν διανυσματα του επιπεδου και ΜΜ1 το καθετο ευθ. τμημα στον

φορεα του διανυσματος α , τοτε:
▪ Προβολη του ν στο διανυσμα α λεμε το διανυσμα OM 1 και το συμβολιζουμε
προβ α ν
Δηλαδη : OM 1 = προβ α ν .
▪ Η προβολη του ν στο διανυσμα α ειναι ανεξαρτητη του σημειου Ο.
▪ Το εσωτερικο γινομενο των α και ν δινεται και απο την σχεση : α  ν = α  προβ α ν

12
Μεθοδος:Ισοτητα Αλγεβρικων Αθροισματων Διανυσματων

Με καταλληλο σημειο αναφορας
▪ Ζητουμενα:
Αποδειξη ισοτητας παραστασεων διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Ιδιοτητα διανυσματων .
▪ Τροπος Λυσης:
▪ Μετατρεπουμε τα διανυσματα του πιο πολυπλοκου μελους σαν διαφορες, ως προς
καταλληλο σημειο αναφορας (σημειο του δευτερου μελους) .
▪ Αν εχουμε διανυσμα ΑΒ γινεται ως προς σημειο αναφορας το Γ: ΓΒ - ΓΑ .
▪ Επισης ισχυει : ΑΒ = - ΒΑ .
Π α ρ α δ ε ι γ μ α
Να δειξετε οτι σε καθε τετραπλευρο ΑΒΓΔ ισχυει : ΑΓ - ΔΓ = ΑΒ - ΔΒ .
Α π α ν τ η σ η
Ειναι
δ.α. το Β
ΑΓ - ΔΓ = (ΒΓ - ΒΑ) - (ΒΓ - ΒΔ) = ΒΓ - ΒΑ - ΒΓ + ΒΔ = - (- ΑΒ) + (- ΔΒ) = ΑΒ - ΔΒ

Με αποδειξη της δοσμενης ισοτητας
Αποδειξη δοσμενης ισοτητας παραστασεων διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
▪ Ξεκινουμε απ’τη προς αποδειξη ισοτητα .
▪ Μετατρεπουμε τα διανυσματα σε διαφορες διανυσματων με κοινη αρχη .
▪ Με τη πραξη της αφαιρεσης καταληγουμε σε προφανη ισοτητα .
Να δειξετε οτι σε καθε τετραπλευρο ΑΒΓΔ ισχυει :
ΑΓ - ΔΓ = ΑΒ - ΔΒ .
Ειναι
ΑΓ - ΔΓ = ΑΒ - ΔΒ  ΓΔ - ΓΑ = ΒΔ - ΒΑ  ΑΔ = ΑΔ,
που αληθευει.

13

Δυο σημεια Α και Β ταυτιζονται
Αποδειξη οτι δυο σημεια ταυτιζονται .
▪ Δοσμενα:
Σχεση διανυσματων .
Αρκει να δειξουμε οτι
▪ ΑΒ = 0 η
▪ ΟΑ = ΟΒ για καποιο σημειο Ο.
Αν ισχυει ΡΑ + ΡΒ = ΣΑ + ΣΒ, να δειξετε οτι τα σημεια Ρ και Σ ταυτιζονται .
Ειναι
ΡΑ + ΡΒ = ΣΑ + ΣΒ  (ΡΑ - ΣΑ) + (ΡΒ - ΣΒ) = 0  ΡΣ + ΡΣ = 0  ΡΣ = 0
που σημαινει οτι τα σημεια Ρ και Σ ταυτιζονται.
Δινονται τα διανυσματα α = ΑΒ + ΓΑ και β = ΚΒ + ΓΛ.

Αν ισχυει α = β, να δειξετε οτι τα σημεια Κ και Λ ταυτιζονται .
Ειναι
ΑΒ + ΓΑ = ΚΒ + ΓΛ  ΑΒ - ΚΒ = ΓΛ - ΓΑ  -(ΒΑ - ΒΚ) = ΓΛ - ΓΑ  - ΚΑ = ΑΛ  ΑΚ = ΑΛ
που σημαινει οτι τα σημεια Κ και Λ ταυτιζονται.
Μεθοδος:Γραμμικος Συνδιασμος Διανυσματων

Εκφραση διανυσματος σαν γραμμικο συνδιασμο δοσμενων διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Το μετατρεπουμε, αναλογα με την υποθεση σε αλγεβρικο αθροισμα αλλων διανυ -
σματων τα οποια σχετιζονται με τα δοσμενα διανυσματα .
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ και οι διαμεσοι του ΑΜ και ΒΔ. Αν Θ ειναι το βαρυκεντρο του, ΑΒ = α
και ΑΓ = β, να εκφρασετε το διανυσμα ΓΘ σαν γραμμικο συνδιασμο των α και β.
14
Ειναι ΓΘ = ΓΔ + ΔΘ (1)
ΓΑ ΑΓ β
ΓΔ = =- =-
2 2 2
Θ βαρυκεντρο
1 1 1 1  β  1  β  α β
ΔΘ = ΔΒ = (ΓΒ - ΓΔ) = ( ΑΒ - ΑΓ - ΓΔ) = α - β - -  = α -  = -
3 3 3 3  2  3  2 3 6
β α β 1 2
Ετσι η (1) : ΓΘ = ΓΔ + ΔΘ = - + - = α- β
2 3 6 3 3
Μεθοδος:Π α ρ α λ λ η λ α Δ ι α ν υ σ μ α τ α
Τα διανυσματα α, β ειναι παραλληλα .
▪ Δοσμενα:
▪ Αρκει να δειξουμε οτι ισχυει α = λ β .
▪ Αρκει να αποδειξουμε οτι ειναι παραλληλα προς τριτο διανυσμα .
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ. Αν ΑΔ = κ∙ ΑΒ + λ∙ ΑΓ και ΑΕ = λ∙ ΑΒ + κ∙ ΑΓ να αποδει-

ξετε οτι ΔΕ || ΒΓ .
Σημειο αναφορας το Α .
Ειναι
ΔΕ = ΑΕ - ΑΔ = λ ΑΒ + κ ΑΓ - (κ ΑΒ + λ ΑΓ ) = λ ΑΒ + κ ΑΓ - κ ΑΒ - λ ΑΓ =
= (λ - κ) ΑΒ - (λ - κ) ΑΓ = (λ - κ) ( ΑΒ - ΑΓ ) = (λ - κ) ΓΒ = (κ - λ ) ΓΒ
Αρα ΔΕ || ΓΒ .
Αν για τα διανυσματα α, β, γ και δ ισχυει : α|| β γ = α - 2β και δ = 2α - β

να δειξετε οτι : γ|| β .
Αφου τα διανυσματα α και β ειναι παραλληλα, ισχυει : α = λ β, λ  .

Ετσι
 γ = α - 2β  γ = λβ - 2β  γ = (λ - 2)  β γ||β
     γ||δ
 δ = 2α - β δ = 2λβ - β δ = (2λ - 1)  β δ||β

15
Μεθοδος:Τ ρ ι α Σ η μ ε ι α Σ υ ν ε υ θ ε ι α κ α
Αποδειξη οτι τρια σημεια ειναι συνευθειακα .
▪ Δοσμενα:
Αρκει να δειξουμε οτι
▪ Δυο απ’ τα τρια διανυσματα που σχηματιζουν αυτα τα σημεια ειναι παραλληλα .
▪ Δηλαδη τα Α, Β, Γ ειναι συνευθειακα αν : ΑΒ = λ  ΒΓ = μ  ΑΓ
Αν για τα σημεια Α, Β, Γ, Δ, Ε ενος επιπεδου ισχυει : ΓΑ - 2ΑΔ = 2ΓΒ + 3ΒΑ - ΒΕ

να αποδειξετε οτι τα σημεια Γ, Δ και Ε ειναι συνευθειακα.
Ειναι
ΓΑ - 2ΑΔ = 2ΓΒ + 3ΒΑ - ΒΕ  ΓΑ - 2ΑΔ = 2ΓΒ + ΒΑ + 2ΒΑ - ΒΕ 
(ΓΑ - ΒΑ) + 2(ΑΒ - ΑΔ) = 2ΓΒ - ΒΕ  ΒΓ + 2ΔΒ = 2ΓΒ - ΒΕ 
ΒΕ - ΒΓ = 2(ΓΒ - ΔΒ)  ΓΕ = 2ΔΓ
που σημαινει ΓΕ||ΔΓ και επειδη Γ κοινο σημειο, τοτε τα Α, Β και Γ συνευθειακα.
Θεωρουμε τα διανυσματα του επιπεδου ΟΑ, ΟΒ, ΟΓ , α, β και γ, με :

ΟΑ = α - β + γ, ΟΒ = 2α + 3β + 4γ, ΟΓ = 3α + 7 β + 7γ .
Να αποδειξετε οτι τα σημεια Α,Β, Γ ειναι συνευθειακα.
Ειναι
ΑΒ = ΟΒ - ΟΑ ΑΒ = 2α + 3β + 4γ - (α - β + γ) ΑΒ = 2α + 3β + 4γ - α + β - γ

   
ΑΓ = ΟΓ - ΟΑ ΑΓ = 3α + 7β + 7γ - (α - β + γ) ΑΓ = 3α + 7β + 7γ - α + β - γ
ΑΒ = α + 4β + 3γ ΑΒ = α + 4β + 3γ
    ΑΓ = 2ΑΒ
 ΑΓ = 2α + 8β + 6γ  ΑΓ = 2(α + 4β + 3γ)
που σημαινει ΑΓ|| ΑΒ και επειδη Α κοινο σημειο, τοτε τα Α, Β και Γ συνευθειακα.

16
Μεθοδος:Δ ι α ν υ σ μ α τ ι κ η Α κ τ ι ν α Μ ε σ ο υ
Αποδειξη σχεση διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Γνωστα μεσα τμηματων .
Για την αποδειξη ισοτητας που περιεχει μεσα τμηματων, χρησιμοποιουμε τη σχεση
της διανυσματικης ακτινας μεσου τμηματος.
Αν Μ και Ν ειναι τα μεσα των διαγωνιων ΑΓ και ΒΔ, αντιστοιχως, ενος τ ετρα-
πλευρου ΑΒΓΔ, να αποδειξετε οτι ΑΒ + ΑΔ + ΓΒ + ΓΔ = 4 ΜΝ .
Β
ΑΒ + ΑΔ = 2 ΑΝ
ΓΒ + ΓΔ = 2 ΓΝ
Ετσι :
Ν
ΑΒ + ΑΔ + ΓΒ + ΓΔ = 2( ΑΝ + ΓΝ ) (1)
Ομως
ΝΑ + ΝΓ = 2 ΝΜ  ΑΝ + ΓΝ = 2 ΜΝ (2)
Α Μ Γ
(2)
Η (1)  ΑΒ + ΑΔ + ΓΒ + ΓΔ = 4 ΜΝ . Δ
Μεθοδος:Σ τ α θ ε ρ η Π α ρ α σ τ α σ η
Αποδειξη σταθερου (ανεξαρτητου του μεταβλητου σημειου) διανυσματος .
▪ Δοσμενα:
Σχεση παραμετρων και γραμμικος συνδιασμος διανυσματος .
Για να αποδειξουμε οτι μια παρασταση που περιεχει τυχαιο σημειο Μ του επιπεδου
ειναι σταθερη (ανεξαρτητη της θεσης του Μ), εκφραζουμε τα διανυσματα της δοσμε-
νης παραστασης ως προς σημειο αναφορας σταθερο σημειο.
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ και οι πραγματικοι αριθμοι α, β, γ με α + β + γ = 0. Να δειχτει οτι
για το τυχαιο σημειο Μ του επιπεδου του τριγωνου το διανυσμα ν = αΜΑ + βΜΒ + γΜΓ
ειναι σταθερο (ανεξαρτητο της θεσης του Μ).
Θεωρουμε το σημειο Α σαν σημειο αναφορας, οποτε :
ν = α  ΜΑ + β  ΜΒ + γ  ΜΓ = α  ΜΑ + β  (ΑΒ - ΑΜ) + γ  (ΑΓ - ΑΜ) =

17
α+ β+ γ = 0
= - α  ΑΜ + β  ΑΒ - β  ΑΜ + γ  ΑΓ - γ  ΑΜ = - (α + β + γ)  ΑΜ + β  ΑΒ + γ  ΑΓ = βΑΒ + γΑΓ
που σημαινει οτι το διανυσμα ν ειναι σταθερο.
Μεθοδος:Ε υ ρ ε σ η Σ τ α θ ε ρ ο υ Σ η μ ε ι ο υ
Ευρεση σταθερου σημειου .
▪ Δοσμενα:
Προκειμενου να βρουμε σημειο Μ για να ισχυει σχεση διανυσματων, εκφραζουμε δι-
ανυσμα με αρχη η περας το Μ σε συναρτηση με γνωστα διανυσματα της υποθεσης .
Να βρεθει σημειο Μ στο επιπεδο του τριγωνου ΑΒΓ τετοιο ωστε να ισχυει :
2ΜΑ - 3ΜΒ + 5ΜΓ = 0.
Ειναι
δ.α το Α
2ΜΑ - 3ΜΒ + 5ΜΓ = 0  2ΜΑ - 3(ΑΒ - ΑΜ) + 5(ΑΓ - ΑΜ) = 0 
+ ΓΒ + ΓΒ + ΜΝ = 4
2ΜΑ - 3ΑΒ + 3ΑΜ + 5ΑΓ - 5ΑΜ = 0  -2ΑΜ - 3ΑΒ + 3ΑΜ + 5ΑΓ - 5ΑΜ = 0 
3 5
4ΑΜ = - 3ΑΒ + 5ΑΓ  ΑΜ = - ΑΒ + ΑΓ
4 4
Μεθοδος:T ρ ι γ ω ν ι κ η Α ν ι σ ο τ η τ α
Αποδειξη οτι δυο διανυσματα ειναι ομορροπα η αντιρροπα .
▪ Δοσμενα:
Οι ειδικες περιπτωσεις τριγωνικης ανισοτητας στα διανυσματα
▪ Αν α  β (ομορροπα) τοτε |α|-|β| <|α + β|=|α|+|β|
▪ Αν α  β (αντιρροπα) τοτε |α|-|β| =|α + β|<|α|+|β|
|α| | β| |γ|
Αν για τα διανυσματα α, β , γ ισχυουν οι σχεσεις : α + β + γ = 0 , = =
3 5 2
να αποδειξετε οτι : α  γ και β  γ.
3 1
Αν για τα διανυσματα α, β ισχυουν :|α|= ,| β|= και 2  |α + β|, τοτε να
2 2
αποδειξετε οτι : α  β.

18
|α| |β| |γ|

Ειναι = = = λ |α|= 3λ, |β|= 5λ, |γ|= 2λ. Ομως
3 5 2
β = - α-γ
|β|= 5λ  |- α - γ|= 5λ |α + γ|= 3λ + 2λ |α + γ|=|α|+|γ| α  γ
α=- β-γ
|α|= 3λ  |-β - γ|= 3λ |β + γ|= 5λ - 2λ |β + γ|=|β|-|γ|  β + γ|=||β|-|γ|| | β  γ
3 1
Ειναι 2 |α + β||α|+|β|= + = 2
2 2
τριγωνικη ανισοτητα
Οποτε|α + β|= 2 =|α|+|β|, που σημαινει α β.
Μεθοδος:Μ ι α Β ο η θ ε ι α Μ η δ ε ν ι κ ο υ Δ ι α ν υ σ μ α τ ο ς
Ευρεση διανυσματος θεσης .
▪ Δοσμενα:
Σημεια επιπεδου .
▪ Ειναι : λα + μβ = 0  λ = μ = 0 (αποδειξη στο τελος) για α, β μη συγγραμμικα .
▪ Προκειμενου να βρω διανυσμα σε συνδιασμο με γνωστα διανυσματα, χρησιμοποι-
ουμε βοηθητικους παραγοντες, εστω x,y. Εκφραζω το ζητουμενο διανυσμα (τοσες
φορες, οσες τα γνωστα διανυσματα) απ’τα δοσμενα και με τη βοηθεια της πιο πα-
νω σχεσης, λυνω το συστημα που προκυπτει .
Τα σημεια Α, Β, Γ και Δ ενος επιπεδου εχουν διανυσματα θεσεως α, β, 5α και 3β

αντιστοιχως, οπου τα διανυσματα α και β ειναι μη συγγραμμικα. Να βρειτε το
διανυσμα θεσεως r του σημειου τομης των ευθειων ΑΒ και ΓΔ.
Ειναι
Γ
r = OB + BE = β + yAB = β + y(β - α)
5α
r = OΓ + ΓE = 5α + xΓΔ = 5α + x(3β - 5α)
Α
Επομενως, α Β
β + y(β - α) = 5α + x(3β - 5α)  (1 + y - 3x)β = (y + 5 - 5x)α (1) Ο Δ
β 3β
Τα διανυσματα α και β δεν ειναι συγγραμμικα, οποτε η (1)
αληθευει μονο αν 1+ y - 3x = 0 και y + 5 - 5x = 0 . r
Ετσι εχουμε το συστημα
y = 3x - 1 y = 3x - 1 y = 3x - 1 y = 6 - 1 x = 2
     Ε
y = 5x - 5 3x - 1 = 5x - 5 2x = 4 x = 2 y = 5
Επομενως r = β + 5(β - α) η r = - 5α + 6β .

19
Μεθοδος:Συντεταγμενες Στο Επιπεδο

Ε υ ρ ε σ η π α ρ α μ ε τ ρ ο υ (ι σ α δ ι α ν υ σ μ α τ α)
Ευρεση παραμετρου σε ισα διανυσματα .
▪ Δοσμενα:
Διανυσματα (με συντεταγμενες που περιεχουν παραμετρο) .
Εξισωνουμε τις αντιστοιχες συντεταγμενες των διανυσματων και επιλεγουμε τη
τιμη της παραμετρου που επαληθευει και τις δυο εξισωσεις .
Δινονται τα διανυσματα α = (λ 2 - 3λ + 2, 2λ 2 - 3λ - 2) , β = (λ 2 - 5λ + 6, - 3λ 2 + 7λ - 2) .
Να βρειτε το λ  , ωστε να ειναι α = β .
Για να ισχυει α = β αρκει να ειναι:

λ 2 - 3λ + 2 = λ 2 - 5λ + 6 και 2λ 2 - 3λ - 2 = - 3λ 2 + 7λ - 2 .
Ετσι
λ = 2

 λ 2 - 3λ + 2 = λ 2 - 5λ + 6 2λ = 4 λ = 2 λ = 0
 2  2    λ=2
2λ - 3λ - 2 = - 3λ + 7λ - 2 5λ - 10λ = 0 5λ(λ - 2) = 0  η
2
 λ = 2


Ε υ ρ ε σ η π α ρ α μ ε τ ρ ο υ (ι σ ο μ ε μ η δ ε ν ι κ ο δ ι α ν υ σ μ α)
Ευρεση παραμετρου σε ισα διανυσματα .
▪ Δοσμενα:
Διανυσμα ισο με το μηδενικο .
Εξισωνουμε τις συντεταγμενες του διανυσματος με το μηδεν και επιλεγουμε τη
τιμη της παραμετρου που επαληθευει και τις δυο εξισωσεις .
Εστω το διανυσμα α = (κ 2 - 3κ + 2, κ 2 - 4). Να βρεθει ο πραγματικος αριθμος κ, ετσι ωστε :

α=0 α  0 και α||y'y .
κ 2 - 3κ + 2 = 0 (κ - 1)(κ - 2) = 0 κ = 1 η κ = 2
  
α = 0  και  και  και κ=2
κ 2 - 4 = 0 (κ + 2)(κ - 2) = 0 (κ = 2 η κ = - 2
  
20
x = 0 κ 2 - 3κ + 2 = 0 (κ - 1)(κ - 2) = 0 κ = 1 η κ = 2
   
α  0 και α||y'y  και  και  και  και  κ=1
y  0 κ 2 - 4  0 (κ + 2)(κ - 2)  0 (κ  2 η κ  - 2
   

Ε υ ρ ε σ η π α ρ α μ ε τ ρ ο υ (τ ρ ι α σ η μ ε ι α σ υ ν ε υ θ ε ι α κ α)
Ευρεση παραμετρου αν τρια σημεια του επιπεδου ειναι συνευθειακα .
▪ Δοσμενα:
Σημεια με παραμετρο στις συντεταγμενες τους .
Δημιουργουμε δυο (απ’τα τρια) διανυσματα απ’τα τρια σημεια και απαιτουμε η ορι-
ζουσα τους να ειναι ιση με μηδεν.
Δεκτες ειναι ολες οι τιμες της παραμετρου που προκυπτουν .
Να βρεθουν οι τιμες του πραγματικου αριθμου λ, για τις οποιες τα σημεια Α(- 2, 2), Β(λ 2 ,5)
και Γ(λ - 2,3) ειναι συνευθειακα.
Για να ειναι τα σημεια Α, Β και Γ συνευθειακα πρεπει : ΑΒ|| ΑΓ

Ειναι
ΑΒ = (x Β - x Α , y Β - y Α ) = (λ 2 + 2, 5 - 2) = (λ 2 + 2, 3)
ΑΓ = (x Γ - x Α , y Γ - y Α ) = (λ - 2 + 2, 3 - 2) = (λ, 1)
Οποτε
λ2 + 2 3
ΑΒ||ΑΓ  det(ΑΒ, ΑΓ) = 0  = 0  λ 2 + 2 - 3λ = 0  λ 2 + 2 - 2λ - λ = 0 
λ 1
λ = 1
λ(λ - 1) - 2(λ - 1) = 0  (λ - 1)(λ - 2) = 0  
λ = 2

Ε υ ρ ε σ η π α ρ α μ ε τ ρ ο υ (π α ρ α λ λ η λ ι α δ ι α ν υ σ μ α τ ω ν)
Ευρεση παραμετρου σε παραλληλια διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες διανυσματων με παραμετρο .
Απαιτουμε η οριζουσα τους να ειναι ιση με μηδεν. Αναλογα με το προσημο της τιμης
της παραμετρου διαπιστωνουμε αν τα διανυσματα ειναι ομορροπα η αντιρροπα .

21
Να προσδιορισετε τον πραγματικο αριθμο x, ωστε τα διανυσματα α = (4, x) και β = (x,1) να ειναι :
ομορροπα
αντιρροπα
Και στις δυο περιπτωσεις τα διανυσματα α και β ειναι παραλληλα.

Οποτε
4 x
det(α,β) = 0  = 0  x2 -4 = 0  x2 = 4  x = ±2
x 1
α = (4,2)
Για x = 2 τοτε  και α = (4,2) = 2(2,1) = 2β , δηλ. α  β
β = (2,1)
α = (4,- 2)
Για x = - 2 τοτε  και α = (4,-2) = - 2(- 2,1) = - 2β , δηλ. α  β
β = (- 2,1)

Ευρεση σημειου Μ του επιπεδου
Ευρεση σημειου Μ του επιπεδου .
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες σημειων .
Παιρνουμε M(x,y) και απ’τα δοσμενα πρoσδιοριζουμε τα x και y .
Να βρεθει ενα σημειο Μ του αξονα x'x που ισαπεχει απ'τα σημεια Α(3,-2) και Β(1,2).
Αφου το Μ ανηκει στον αξονα x'x ειναι της μορφης : Μ(x,0).
Eιναι
ΜΑ = ΜΒ |ΜΑ|=|ΜΒ| (x - 3) 2 + (0 + 2) 2 = (x - 1) 2 + (0 - 2) 2 
x 2 - 6x + 9 + 4 = x 2 - 2x + 1 + 4  4x = 8  x = 2
Οποτε το ζητουμενο σημειο ειναι το Μ(2,0).

22

Χρηση των μονα δια ιων δ ιανυσματων i και j
Γραμμικος συνδιασμος με χρηση μοναδιαιων διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Διανυσματα με τις συντεταγμενες τους .
Αν ενα διανυσμα δινεται σε μορφη: u = κ  i + λ  j το μετατρεπουμε σε u = (κ, λ) και
στη συνεχεια, απ’την υποθεση βρισκουμε το ζητουμενο.
Δινονται τα διανυσματα α = (1,3) και β = (2, 2). Να γραφει το διανυσμα γ = 5i + 7 j σαν

γραμμικος συνδιασμος των α και β.
Ειναι
γ = 5 i + 7 j  γ = ( 5 ,7 )
Υπαρχουν πραγματικοι αριθμοι κ και λ, τετοιοι ωστε : γ = κα + λβ
Ετσι
(5,7) = κ(1,3) + λ(2,2)  (5,7) = (κ + 2λ,3κ + 2λ) 
κ + 2λ = 5 (-) κ + 2λ = 5 1 + 2λ = 5 2λ = 4 λ = 2
    
3κ + 2λ = 7 2κ = 2 κ = 1 κ = 1 κ = 1
Αρα, γ = α + 2β

Μεσα τμηματων
Ευρεση παραμετρου .
▪ Δοσμενα:
Μεσο τμηματος με τις συντεταγμενες τους .
Αν δινονται η ζητουνται μεσα ευθυγραμμων τμηματων, τοτε οι συντεταγμενες του
μεσου ειναι ισες με το ημιαθροισμα των αντιστοιχων συντεταγμενων των
ακρων.
Σ’ενα συστημα συντεταγμενων οι τετμημενες δυο σημειων Α, Β ειναι οι ριζες της

x 2 - (λ 2 - 4λ + 3)x - 17 = 0 . Να βρειτε την τιμη του λ  , ωστε το μεσον του τμηματος
ΑΒ να εχει τετμημενη ιση με 4.

23
Αν A(x1 , y1 ) και B(x 2 , y 2 ) ειναι τα σημεια, τοτε τα x 1 και x 2 ειναι οι ριζες της εξισωσης
2 2  - β  λ 2 - 4λ + 3
x - (λ - 4λ + 3)x - 17 = 0 και ισχυει x1 + x 2  = = = λ 2 - 4λ + 3 .
 α  1
 x + x2 
Η τετμημενη του μεσου του τμηματος ΑΒ  1  ειναι ιση με 4.
 2 
Ετσι
x1 + x2 λ 2 - 4λ + 3 λ = -1
=4 = 4  λ 2 - 4λ - 5 = 0  
2 2 λ = 5
Μεθοδος:Εσωτερικο Γινομενο Διανυσματων

Ευρεση Εσωτερικου Γινομενου
Ευρεση εσωτερικου γινομενου .
▪ Δοσμενα:
Τα μετρα και η γωνια των διανυσματων .
Χρησιμοποιουμε την διανυσματικη η αναλυτικη εκφραση του εσωτερικου γινομενου,
αναλογα με το πως δινονται τα διανυσματα .
3 π
Δινονται τα διανυσματα α και β με |α|= , | β|= 2 και (α, β) = .
3 6
Να αποδειχτει οτι : (2α - 3β )(3α - 2β ) = 13.
Ειναι
3 3
α  β =|α||β| συν(α,β) = 2 =1
3 2
Ετσι
2
2 2  3
(2α - 3β )(3α - 2β ) = 6 α - 4 α  β - 9α  β + 6 β = 6|α| - 13 α  β + 6|β| = 6  - 13 + 6  2 2 =
 3 
2 2
 
1
= 6  - 13 + 24 = 13
3
Αν u = (1, 2), ν = (4, 2) και w = (6,0) , να υπολογισετε τις παραστασεις:
u  (7ν + w) , |u|(ν  w), |( u  ν)  w| και (|u| ν)  w .
Ειναι
24
u  v = (1 , 2)(4 , 2) = 1 ∙ 4 + 2 ∙ 2 = 4 + 4 = 8
u  w = (1 , 2)(6 , 0) = 1 ∙ 6 + 2 ∙ 0 = 6
v  w = (4 , 2)(6 , 0) = 4 ∙ 6 + 2 ∙ 0 = 24
|u|= 12 + 2 2 = 1+ 4 = 5
|w|= 6 2 + 0 2 = 36 = 6
Ετσι
u  (7v + w) = 7u  v + u  w = 7  8 + 6 = 56 + 6 = 62
|u|(v  w) = 5  24 = 24 5
|(u  v)w|=|8w|= 8|w|= 8  6 = 48
(|u|v)  w =|u|(v  w) = 5  24 = 24 5

Ευρεση γωνιας δυο διανυσματων
Ευρεση γωνιας δυο διανυσματων .
▪ Δοσμενα:
Μετρα διανυσματων .
Βρισκουμε το συνημιτονο της γωνιας απ’τον ορισμο του εσωτερικου γινομενου
(διανυσματικη εκφραση).
3
Δινονται τα διανυσματα α και β με|α|= ,| β|= 2 και |3α - β|= 1.
3
Να βρεθει η γωνια (α, β) .
Ειναι
3
α  β =|α||β|συν(α,β) =  2  συν(α,β) (1)
3
Ετσι
2 2
|3α - β|= 1 |3α - β|2 = 1 2  (3α - β) 2 = 1  9α - 6α  β + β = 1 
(1)
1 3
9|α | - 6α  β +|β| = 1  9  - 6 
2 2
 2  συν(α,β) + 2 2 = 1 
3 3
3 - 4  3  συν(α,β) + 4 = 1  4  3  συν(α,β) = 6 
3 3 3 3
συν(α,β) =  συν(α,β) =  συν(α,β) =
2 3 2 3 3 2
π
Δηλαδη (α, β ) =
6

25

Καθετοτητα δυο διανυσματων
Καθετοτητα διανυσματων η ευρεση παραμετρου .
▪ Δοσμενα:
▪ Προκειμενου να δειξουμε οτι ισχυει α  β , δειχνουμε οτι ισχυει α  β = 0 .
▪ Αν ψαχνουμε παραμετρο, ωστε α  β , τοτε απαιτουμε α  β = 0 .
Να αποδειχτει οτι καθε εγγεγραμμενη γωνια κυκλου που βαινει σε διαμετρο, ειναι ορθη.
Αν ΑΒ μια διαμετρος του κυκλου, Ο το κεντρο του και Μ ενα σημειο του διαφορετικο απ'τα
Α και Β, τοτε θα δειξουμε οτι ΑΜΒ = 90 ο.
Ετσι
ΟΒ = - ΟΑ
ΜΑ  ΜΒ = (ΜΟ + ΟΑ)(ΜΟ + ΟΒ) = (ΜΟ + ΟΑ)(ΜΟ - ΟΑ) =
2 2 |ΜΟ|=|ΟΑ|= ακτινα = R
2 2
= ΜΟ - ΟΑ =|ΜΟ| -|ΟΑ| = = R2 - R2 = 0
Αφου
ΜΑ  ΜΒ = 0  ΜΑ  ΜΒ, που σημαινει οτι : ΑΜΒ = 90 ο.
π
Αν |α|= 2 , |β|= 3 και (α, β) = , υπολογισετε τον κ  , ωστε τα διανυσματα
3
u = 3α - β και ν = κα + 2β να ειναι καθετα.
Ειναι
π 1
α  β =|α||β| συν(α,β) = 2  3  συν = 2 3 = 3
3 2
Αφου
u  v  u  v = 0  (3α - β)  (κα + 2β) = 0  3κα 2 + 6α  β - κα  β - 2β2 = 0 
3κ|α|2 + (6 - κ) α  β - 2|β|2 = 0  3  κ  4 + (6 - κ)  3 - 2  9 = 0 
12κ + 18 - 3κ - 18 = 0  15κ = 0  κ = 0

26

Δοσμενος γραμμικος συνδιασμος
Ευρεση τιμης αλγεβρικου αθροισματος εωτερικων γινομενων .
▪ Δοσμενα:
Προκειμενου να βρουμε τιμη αλγεβρικου αθροισματος εωτερικων γινομενων διανυ-
σματων για τα οποια εχουμε δοσμενο γραμμικο συνδιασμο
▪ Δημιουργουμε ισοτητες (με δυο διανυσματα στο ενα μελος και ενα διανυσμα στο
αλλο), τετραγωνιζουμε τα δυο μελη και βρισκουμε το εσωτερικο γινομενο.
▪ Πολλαπλασιαζουμε το δοσμενο γραμμικο συνδιασμο με καθε διανυσμα ξεχωριστα
και λυνουμε το συστημα, ως προς τα εσωτερικα γινομενα, που προκυπτει .
Αν |α|= 2 , | β|= 1 , |γ|= 3 και 2 α + β + γ = 0 , να υπολογισετε το αθροισμα α  β + β  γ + γ  α .
Ειναι :
2α + β + γ = 0  2α + β = - γ  4α 2 + 4α  β + β 2 = γ 2  4  4 + 4α  β + 1 = 9  α  β = -2 (1)
Αναλογα, βρισκουμε οτι :
2α + β + γ = 0  β + γ = - 2α  β 2 + γ 2 + 2β  γ = 4α 2  1 + 9 + 2β  γ = 4  4  β  γ = 3 (2)
2α + β + γ = 0  2α + γ = - β  4α 2 + γ 2 + 4γ  α = β 2  4  4 + 9 + 4γ  α = 1  γ  α = - 6 (3)
Ετσι, λογω των (1), (2) και (3), εχουμε
α β + βγ + γα = - 2 + 3- 6 = - 5 .
Α λ λ ι ω ς
Ειναι
α  (2α + β + γ) = 0  2α 2 + α  β + α  γ = 0  2|α|2 +α  β + α  γ = 0 
2  2 2 + α β + α  γ = 0  8 + α β + α  γ = 0  α β + γ  α = - 8 (Ι)
β  (2α + β + γ) = 0  2α  β + β 2 + β  γ = 0  2α  β +|β|2 + β  γ = 0 
2α  β + 1 + β  γ = 0  2α  β + β  γ = - 1 (ΙΙ)
γ  (2α + β + γ) = 0  2γ  α + β  γ + γ 2 = 0  2γ  α + β  γ+|γ|2 = 0 
2γ  α + β  γ + 3 2 = 0  2γ  α + β  γ + 9 = 0  2γ  α + β  γ = - 9 (ΙΙΙ)
Απο (ΙΙ) - (ΙΙΙ) : 2α  β - 2γ  α = 8  α  β - γ  α = 4 (ΙV)
Απο (Ι) + (ΙV) : 2α  β = - 4  α  β = - 2 οποτε απο (Ι) : - 2 + γ  α = - 8  γ  α = - 6 και απο (ΙΙ)
2  (- 2) + β  γ = - 1  - 4 + β  γ = - 1  β  γ = 3
Ετσι
α  β + β γ + γ α = - 2 + 3 - 6 = - 5
27
Μεθοδος:Ευρεση της προβολης διανυσματος

Ευρεση της προβολης διανυσματος σε διανυσμα .
▪ Δοσμενα:
Μετρα διανυσματων η σχεση διανυσματων .
Χρησιμοποιουμε τον τυπο της προβολης διανυσματος σε διανυσμα ενω δεν ξεχνουμε
οτι ισχυει προβ α β = κ  α .
α β
▪ Δειξτε οτι προβ α β = α
|α|2
▪ Aν α = (4,3) , β = (1,-3) , βρειτε το διανυσμα προβ α β και δειξτε οτι | προβ α (α + β)|= 4
Ειναι
α 2 α β α
προβ α β = κ  α  α  προβ α β = κ  α  α  β = κ |α|2  κ = 
|α|2
α β αβ
κ α = 2
 α  προβ α β = α
|α| |α|2
Ειναι
α  β = (4,3)(1,- 3) = 4  1 + 3  (- 3) = 4 - 9 = - 5
|α|2 = 4 2 + 3 2 = 16 + 9 = 25
Απ'το προηγουμενο ερωτημα :
α β -5 -1  4 3
προβ α β = α =  (4,3) =  (4,3) =  - ,- 
|α|2 25 5  5 5
Ακομη
α + β = (4,3) + (1,- 3) = (5,0)
α  (α + β) = (4,3)(5,0) = 4  5 + 3  0 = 20
α  (α + β) 20 4  16 12 
προβ α (α + β) = α =  (4,3) =  (4,3) =  , 
|α|2 25 5  5 5 
Ετσι
16 2 12 2 256 + 144 400 20 2 20
|προβ α (α + β )|= + 2 = = = = =4
52 5 52 52 52 5

28
Μεθοδος:Αναλυση διανυσματος σε καθετες συνιστωσες

Αναλυση διανυσματος σε καθετες συνιστωσες .
▪ Δοσμενα:
Προκειμενου να αναλυσουμε διανυσμα α σε δυο καθετες συνιστωσες α1 και α 2
που η μια ειναι παραλληλη σε διανυσμα α , εχουμε τα εξης:
α = α1 +α 2 α = α1 +α 2  α = α +α  α = α1 +α2 
  1 2
 
2
α1  α2   α 1 = προβ β α   προβ β α = κ  β   β  προβ β α = κ  β  
   
α 1 ||β  α 1 = κ  β  α 1 = κ  β  α 1 = κ  β 
βα 
2
α= + α
α β 
2
α = α1 +α2 |β| 
  α = α -  β
2
2
βα
2
 |β| 
β  α = κ β   κ =  
 |β|2
 α β 
α 1 = κ  β   α 1 = |β|2  β 
βα 
α1 = β 
|β| 2 
Δινονται τα διανυσματα α = (1,2) και β = (3,1) . Να αναλυθει το α σε δυο καθετες συνιστω-

σες, απο τις οποιες η μια ειναι παραλληλη στο β .
Ειναι
α  β = (1,2)(3,1) = 1  3 + 2  1 = 5
|β|2 = 3 2 + 1 2 = 9 + 1 = 10
Ετσι
α β 
α2 = α-  β  5  1 
|β|2  α 2 = α - 10  β  α 2 = (1,2) - 2  (3,1) 
  
α β  α = 5  β  α = 1  (3,1) 
α1 = β   
|β|2
1
10  1
2

 1 3 
α 2 =  - , 
 2 2 

3 1 
α1 =  , 
 2 2  

29
Μεθοδος:Καθετοτητα σε γεωμετρικες ασκησεις

Ευρεση καθετοτητας σε γεωμετρικες ασκησεις .
▪ Δοσμενα:
Εκτος των γνωστων γεωμετρικων σχεσεων χρησιμοποιουμε και τον τυπο της προβο-
λης διανυσματος σε διανυσμα .
2
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ και το υψος του ΑΔ. Αν ΑΒ = ΒΓ  ΒΔ, να δειχτει οτι το τριγωνο
ειναι ορθογωνιο.
Αφου ΑΔ  ΒΓ, τοτε ΒΔ = προβ ΒΓ ΒΑ (1)

Οποτε
(1)
ΒΓ  ΒΑ = ΒΓ  προβ ΒΓ ΒΑ  ΒΓ  ΒΑ = ΒΓ  ΒΔ (2)
Ειναι
2 (2) 2 2 2
ΑΒ = ΒΓ  ΒΔ  ΑΒ = ΒΓ  ΒΑ  ΑΒ - ΒΓ  ΒΑ = 0  ΑΒ + ΒΓ  ΑΒ = 0 
ΑΒ + ΒΓ = ΑΓ
ΑΒ  (ΑΒ + ΒΓ) = 0  ΑΒ  ΑΓ = 0  ΑΒ  ΑΓ
Δηλαδη το τριγωνο ΑΒΓ ειναι ορθογωνιο στο Α.
Μ ε θ ο δ ο ς : Γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ο ς Τ ο π ο ς Σ η μ ε ι ω ν (Μ ε σ ο κ α θ ε τ η)
▪ Δοσμενα:
Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ του επιπεδου ενος τριγωνου ΑΒΓ, για
τα οποια ισχυει : ΑΒ  ΑΜ = ΜΑ  ΑΓ.
Ειναι
ΑΒ  ΑΜ = ΜΑ  ΑΓ  ΑΒ  ΑΜ - ΜΑ  ΑΓ = 0  ΑΒ  ΑΜ + ΑΜ  ΑΓ = 0  ΑΜ  (ΑΒ + ΑΓ) = 0 (1)
30
(Γνωριζουμε, οτι σ'ενα τριγωνο ΑΒΓ : ΑΒ + ΑΓ = 2ΑΔ, οπου ΑΔ η διαμεσος απ'το Α)

Αν ΑΔ ειναι η διαμεσος του τριγωνου απ'την κορυφη Α, τοτε :
ΑΒ + ΑΓ = 2ΑΔ (2)
Ετσι, η (1) λογω της (2) :
ΑΜ  2ΑΔ = 0  ΑΜ  ΑΔ = 0  ΑΜ  ΑΔ
Αρα
Ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ, ειναι μια ευθεια που διερχεται απ'το σημειο Α και
ειναι καθετη στην διαμεσο ΑΔ.
Μ ε θ ο δ ο ς : Γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ο ς Τ ο π ο ς Σ η μ ε ι ω ν (Κ υ κ λ ο ς)
▪ Δοσμενα:
Δινεται το τετραπλευρο ΑΒΓΔ. Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ για τα
οποια ισχυει : | ΜΑ + ΜΒ|=| ΜΓ - ΜΔ|.
Ειναι
ΜΑ + ΜΒ = 2ΜΚ (αφου ΜΚ διαμεσος που περιεχεται στις ΜΑ, ΜΒ)
ΜΓ - ΜΔ = ΔΓ
Ετσι
1
|ΜΑ + ΜΒ|=|ΜΓ - ΜΔ|  |2ΜΚ|=|ΔΓ|  2|ΜΚ|=|ΔΓ| | ΜΚ| = |ΔΓ|
2
1
Αρα ο γεωμετρικος τοπος ειναι κυκλος με κεντρο Κ και ακτινα ρ = |ΔΓ|.
2

31
Δ ι α ν υ σ μ α τ α Α λ υ τ ε ς Α σ κ η σ ε ι ς
Α σ κ η σ η 1 η
Δινονται τα διανυσματα ΑΒ, ΓΔ και Κ, Λ τα μεσα αυτων.
ΑΓ + ΒΔ
Να δειξετε οτι ΚΛ = .
2
Σε τετραπλευρο ΑΒΓΔ τα Μ, Ν ειναι τα μεσα των ΑΓ, ΒΔ αντιστοιχα.
Να δειχτει οτι : ΑΒ + ΓΒ + ΓΔ + ΑΔ = 4ΜΝ.
Εστω ΑΒΓΔ τετραπλευρο και Μ μεσο της διαγωνιου ΑΓ.
Να δειξετε οτι : ΜΒ + ΜΔ = ΑΒ - ΔΓ.
Να δειξετε οτι το Μ ειναι μεσο του τμηματος ΑΒ, αν και μονο αν υπαρχει σημειο Ο,
τετοιο ωστε : ΟΑ + ΟΒ = 2ΟΜ .
Δινεται παραλληλογραμμο ΑΒΓΔ και Ε σημειο του επιπεδου του, ωστε να ειναι
ΑΕ = ΑΓ + ΒΓ. Να δειξετε οτι : ΔΕ = ΑΒ + ΑΔ .
Στο επιπεδο θεωρουμε τα σημεια Α, Β, Γ, Δ.
Να βρειτε το σημειο Ο ωστε : ΓΔ + ΒΟ = ΒΔ - ΑΓ.
Εστω το τετραγωνο ΑΒΓΔ. Να βρειτε στο επιπεδο του τετραγωνου σημειο Θ, τετοιο
ωστε : 2ΑΘ = ΑΓ - ΑΒ .
| β| |γ|
Αν για τα διανυσματα α, β,γ ισχυει : α + β + γ = 0 και |α|= = , να αποδειχτει οτι :
2 3
α β β γ
Δινεται τετραπλευρο ΑΒΓΔ και ενα μεταβλητο σημειο Μ. Να αποδειχτει οτι το διανυσμα
ν = ΜΑ + 4ΜΒ - 2ΜΓ - 3ΜΔ ειναι σταθερο.
Δινονται τα τριγωνα ΑΒΓ και ΔΕΖ με κεντρα βαρους τα G, Θ αντιστοιχα.
Να δειχτει οτι :
ΑΔ + ΒΕ + ΓΖ = 3GΘ
Αν ΑΔ + ΒΕ + ΓΖ = 0 , τα τριγωνα ΑΒΓ και ΔΕΖ εχουν ιδιο κεντρο βαρους.

32
Αν 7ΟΑ - 4ΟΒ - 3ΟΓ = 0 να δειξετε οτι τα Α, Β, Γ ειναι συνευθειακα.
Αν για τα σημεια Α, Β, Γ ισχυει ΑΒ + 3ΒΓ + 4ΓΑ = 0, να δειξετε οτι ειναι συνευθειακα.
Εστω τα διανυσματα ΟΑ = α + 3β , ΟΒ = 2α - β και ΟΓ = 3α - 5β.
Να δειξετε οτι τα Α, Β, Γ ειναι συνευθειακα.
Εστω 4λΟΑ + (2 - 4λ)ΟΒ = 3ΟΓ - ΟΒ.
Να δειξετε οτι τα Α, Β, Γ ειναι συνευθειακα.
Εστω το τριγωνο ΑΒΓ και Μ σημειο του επιπεδου του.
Αν ΑΒ = κ + 2ν, ΑΓ = 7 κ - 28ν, ΑΜ = 2κ - 3ν, να δειξετε οτι τα Μ,Β, Γ ειναι συνευθειακα.
Αν για τα διανυσματα α, β, γ και δ : α|| β γ = 5α + 3β και δ = α - 2β
να δειξετε οτι : γ|| β
Α σ κ η σ η 1 0 η
Εστω το κανονικο εξαγωνο ΑΒΓΔΕΖ. Θετουμε ΑΒ = α και ΒΔ = β.
Να εκφρασετε το διανυσμα ΑΕ συναρτησει των α και β.
Εστω ρομβος ΑΒΓΔ με τις διαγωνιες ΑΓ = α και ΒΔ = β.
Να εκφρασετε τα διανυσματα ΑΔ και ΑΒ συναρτησει των α και β.
Δινεται το τριγωνο ΑΒΓ. Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ για τα οποια
ισχυει : | ΜΑ + ΜΒ + ΜΓ|=|2ΜΑ - ΜΒ - ΜΓ|.
Δινεται το τριγωνο ΑΒΓ και τυχαιο σημειο Δ του επιπεδου. Να βρεθει ο γεωμετρικος
τοπος των σημειων Μ του επιπεδου του τριγωνου, για τα οποια ισχυει :
| ΜΒ + ΜΔ|=| ΜΓ + ΜΔ|.
Αν α = (2λ, 4 - λ), β = (4,3) να βρεθει ο λ  ωστε :
α α = 0 = 0 α|| x'x α||y'y
Δινονται τα διανυσματα α = 2i - j και β = i + 4 j.
Να γραφει το διανυσμα γ = 10i + 4 j σαν γραμμικος συνδιασμος των α και β.

33
Εστω τα σημεια Α(1,3), Β(2,-1) και Γ(- 4,- 2). Να βρεθει το σημειο Δ ωστε το ΑΒΓΔ να
ειναι παραλληλογραμμο.
Εστω τριγωνο ΑΒΓ με Α(- 1,1), Β(2,0) και Γ(2,- 3). Να βρεθουν οι συντεταγμενες της
διαμεσου ΑΜ καθως και του σημειου Δ, για το οποιο ΒΔ = ΑΓ.
Δινεται το διανυσμα α = (4,- 3). Να βρεθει :
το|α|
το διανυσμα β που ειναι ομορροπο του α και ισχυει | β|= 3|α|.
Εστω τριγωνο ΑΒΓ με Α(1,- 4) και Β(4,2). Αν η κορυφη Γ βρισκεται στον αξονα x'x
και το βαρυκεντρο G στον αξονα y'y, να βρεθουν οι συντεταγμενες των Γ και G.
Δινονται τα σημεια Α(4,1) και Γ(2,3) . Να βρεθουν οι συντεταγμενες του σημειου Β,
ωστε το τριγωνο ΑΒΓ να ειναι ισοσκελες.
Δινονται τα σημεια Α(4,1) και Γ(2,3) . Να βρεθουν οι συντεταγμενες του σημειου Β,
ωστε το τριγωνο ΑΒΓ να ειναι ισοσκελες.
Να προσδιορισετε τον πραγματικο αριθμο x, ωστε τα διανυσματα α = (x - 1, 2) και β = (1, x)
να ειναι :
ομορροπα
αντιρροπα
Αν φ,ω ειναι οι γωνιες που σχηματιζουν τα διανυσματα α = (2,1) και β = (3,1) με τον
π
ακονα x'x, να δειχτει οτι : φ + ω = .
4

34
Δινονται τα διανυσματα α, β και γ με|α|= 1,| β|= 2,|γ|= 4.
π 2π
Αν ισχυει (α, β) = ( β,γ) = και (γ,α) = να υπολογισετε τις παραστασεις :
3 3
α β (α + β)  γ (α - β)2
(2α + 3β )(3α - 2β ) (α + β - γ)(α - β + γ )
π
Αν|α|= 2,|β|= 3, (α, β) = , να βρεθει το μετρο του γ = 3α - β.
3
Να υπολογιστει το διανυσμα x συναρτησει των διανυσματων α, β και γ, αν α  β  1 και
(αx )β = γ + x (1) .
Αν α = ( 3 - 1, 3 + 1), β = (1,-1) να βρειτε την ( α, β) = φ, οπου 0  φ  π.
2π
Αν|α|=| β|= 1 και (α, β) = να υπολογιστει η γωνια των διανυσματων :
3
u = 2α + 4 β και ν = α - β.
Αν α  β, (α + β)  (α - 3β) και|α - β|= 2, δειξτε οτι : |α|= 3 και| β|= 1.
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ ( Α = 90ο ), το υψος του ΑΔ και τα μεσα Μ, Ν των ΔΓ και ΑΓ αν -
τιστοιχα. Να δειχτει οτι ΒΝ  ΑΜ .
Να δειξετε οτι το ΑΒΓ με Α(-1,1), Β(1,5) και Γ(1,-1), ειναι ορθογωνιο και ισοσκελες.
Στο επιπεδο θεωρουμε τα σημεια Β(1,3) και Γ(3,3). Να βρειτε το σημειο Α του επιπε -
δου, ωστε το τριγωνο ΑΒΓ να ειναι ισοσκελες και ορθογωνιο στο Α.
Εστω τα μη μηδενικα και καθετα διανυσματα α και β με :
|α - β|= 4 και (α + β)  (α - 3 β).
Να βρεθουν τα|α| και| β|.

35
Θεωρουμε τα διανυσματα α και β με|α|= 3 και|β|= 6. Να βρεθει ο πραγματικος α -
ριθμος λ, ωστε τα διανυσματα u = λα + β και ν = λα - β να ειναι καθετα.
Δινεται το παραλληλογραμμο ΑΒΓΔ και οι προβολες Ε και Ζ της κορυφης Δ πανω στις
πλευρες ΑΒ και ΑΓ αντιστοιχα. Να αποδειξετε οτι ισχυει η σχεση :
2
ΑΓ  ΑΖ - ΑΒ  ΑΕ = ΑΔ .
Δινονται τα διανυσματα α = (-1, 2), β = (3,-1).
Να βρεθει η προβολη του β πανω στο α.
Να βρεθει και η αλλη συνιστωσα του β (αναλυση σε καθετες συνιστωσες).
Δινονται τα σταθερα σημεια Α,Β του επιπεδου και το σημειο Ο που ειναι το μεσο του ΑΒ.
Να βρεθει ο γ.τ. των σημειων Μ του επιπεδου, για τα οποια ισχυει :
2
ΡΜ = 2ΡΟ  ΡΜ - ΡΑ  ΡΒ, οπου Ρ τυχαιο σημειο.
Εστω α και β δυο διανυσματα του επιπεδου με|α|=| β|= ρ. Θεωρουμε το διανυσμα
ν = α + x β, x  .
Να βρεθει ο x, ωστε το|ν|να ειναι ελαχιστο και να βρεθει το ελαχιστο.
Για την τιμη του x που βρηκατε, να δειχτει οτι : ν  β.

36
Δ ι α ν υ σ μ α τ α Α π ο δ ε ι ξ ε ι ς
▪ Εστω δυο διανυσματα α και β . Nα αποδειξετε οτι το αθροισμα των διανυσματων α

και β ειναι ανεξαρτητο της επιλογης του σημειου Ο.
Α π ο δ ε ι ξ η
▪ Αν Ο’ ειναι ενα αλλο σημειο και παρουμε τα διανυ-

β β Μ
σματα OA = α και AM = β , επειδη OA = OA = α Α
  Α’ Μ’
α α
και AM = AM = β , ειναι OO = AA και AA = MM . α +β
Ετσι, OO = MM , που σημαινει οτι και OM = OM . Ο α +β
▪ Το αθροισμα δυο διανυσματων βρισκεται και με το
Ο’
λεγομενο κανονα του παραλληλογραμμου. Δηλαδη, αν β Α Μ
με αρχη ενα σημειο Ο παρουμε τα διανυσματα OA = α
και OB = β , τοτε το αθροισμα α + β οριζεται απο τη α
α +β
διαγωνιο ΟΜ του παραλληλογραμμου που εχει προσ-
Ο Β
κειμενες πλευρες τις ΟΑ και ΟΒ.
Να αποδειξετε οτι :
α+ β = β+α (Αντιμεταθετικη ιδιοτητα)
(α + β) + γ = α + ( β + γ) (Προσεταιριστικη ιδιοτητα)
▪ Απ’το σχημα (Ι) εχουμε:

Ι Α Μ Α Β ΙΙ
α + β = OA + AM = OM , β + α = OB + BM = OM
α α β+α γ
Ετσι, α + β = β + α α +β α +β
▪ Απ’το σχημα (ΙΙ) εχουμε: Ο Β Ο Γ
β α +β+ γ
(α + β) + γ = (OA + AB) + BΓ = OB + BΓ = OΓ
και α + (β + γ) = OA + (AB + BΓ) = OA + AΓ = OΓ. Ετσι, (α + β) + γ = α + (β + γ) .
▪ Καθε διανυσμα στο χωρο ειναι ισο με τη διανυσματικη ακτινα του περα-
τος μειον τη διανυσματικη ακτινα της αρχης.
Αν Ο ειναι ενα σημειο αναφορας, τοτε για οποιοδηποτε διανυσμα ΑΒ εχουμε

OA + AB = OB και επομενως AB = OB - OA .

37
Να αποδειξετε οτι για οποιαδηποτε διανυσματα α, β ισχυει :

||α|-|β|| |α + β| |α|+|β|
Στο διπλανο σχημα βλεπουμε το αθροισμα των διανυσματων

α και β . β β Μ
Α
Απο την τριγωνικη ανισοτητα γνωριζουμε ομως οτι
|(OA) - (AB)| (OB)  (OA) + (AB) α α
α +β
και επομενως :
||α|-|β|||α + β||α|+|β| Ο
▪ Αν α , β ειναι δυο διανυσματα, με β  0 , τοτε α|| β  α = λβ , λ  .
Αν δυο διανυσματα α και β , οπου β  0 , συνδεονται με τη σχεση α = λβ , τοτε τα διανυσματα

αυτα ειναι παραλληλα (Απο ορισμο γινομενου αριθμου επι διανυσμα).
Ισχυει ομως και το αντιστροφο. Δηλαδη, αν τα διανυσματα α και β ειναι παραλληλα και
β  0 , τοτε υπαρχει μοναδικος αριθμος λ τετοιος ωστε α = λ  β .
|α|
Πραγματι, αν θεσουμε κ = , τοτε |α|= κ|β|. Συνεπως:
|β|
▪ Αν α  β , τοτε α = κβ .
▪ Αν α  β , τοτε α = - κβ .
▪ Αν α = 0 , τοτε α = 0  β .
Σε καθε λοιπον περιπτωση υπαρχει λ και μαλιστα μοναδικος (ιδιοτητα iv), τετοιος, ωστε
α = λβ . Επομενως:
για οποιαδηποτε διανυσματα α, β ισχυει : ||α|-| β|| |α + β| |α|+| β|
▪ Αποδειξτε οτι για τη διανυσματικη ακτινα ΟΜ του μεσου Μ ευθυγραμ -

OA + OB
μου τμηματος ΑΒ ισχυει: OM = .
2
Αν Ο ειναι ενα σημειο αναφορας, τοτε για οποιοδηποτε διανυσμα ΑΒ για τη διανυσμα-τικη
ακτινα ΟΜ του μεσου Μ του τμηματος ΑΒ εχουμε:
OM = OA + AM και OM = OB + BM . Α Μ Β
Επομενως, 2OM = OA + AM + OB + BM = OA + OB .
OA + OB
Αρα OM =
2 Ο

38
Καθε διανυσμα α του επιπεδου γραφεται κατα μοναδικο τροπο στη μορφη
α = xi + yj .
Εστω Oxy ενα συστημα συντεταγμενων στο επιπεδο και α

y α
ενα διανυσμα του επιπεδου. Με αρχη το Ο σχεδιαζουμε το
A2 A
διανυσμα OA = α .
j
Αν A 1 και A 2 ειναι οι προβολες του Α στους αξονες xx και
yy αντιστοιχως, εχουμε: O x A1 x
OA = OA 1 + OA 2 (1)
Αν x, y ειναι οι συντεταγμενες του Α, τοτε ισχυει OA 1 = x  ι και OA 2 = y  j .
Επομενως η ισοτητα (1) γραφεται α = xi + yj .
Αποδειξαμε δηλαδη οτι το α ειναι γραμμικος συνδυασμος των i και j .
Στην παραπανω κατασκευη οι αριθμοι x και y ειναι μοναδικοι.
Θα αποδειξουμε τωρα οτι και η εκφραση του α ως γραμμικου συνδυασμου των i και j ειναι
μοναδικη.
Πραγματι, εστω οτι ισχυει και α = x i + y j .
Τοτε θα εχουμε xi + yj = x i + y j και (x - x)i = (y - y)j
y - y
Αν υποθεσουμε οτι x  x , δηλαδη οτι x - x  0 , τοτε θα ισχυει i = j
x - x
Η σχεση αυτη, ομως, δηλωνει οτι i || j , που ειναι ατοπο, αφου τα i και j δεν ειναι
συγγραμμικα. Επομενως x = x , που συνεπαγεται οτι και y = y .
▪ Αν γνωριζετε τις συντεταγμενες δυο διανυσματων α και β του καρτε-

σιανου επιπεδου, τοτε μπορουμε να βρειτε τις συντεταγμενες του αθροι -
σματος α + β , του γινομενου λα , λ  και γενικα καθε γραμμικου συν -
δυασμου των α και β .
Αν α = (x1 , y1 ) και β = (x2 ,y 2 ) , τοτε εχουμε:

α + β = (x1 i + y1 j) + (x 2 i + y 2 j) = (x1 + x 2 )i + (y1 + y 2 )j
λα = λ(x1 i + y1 j) = (λx1 )i + (λy1 )j
Επομενως
α + β = (x1 + x2 , y1 + y 2 ) και λα = (λx1 , λy1 )
η ισοδυναμα
(x1 , y1 ) + (x 2 , y 2 ) = (x1 + x 2 , y1 + y 2 )
λ(x1 , y1 ) = (λx1 , λy1 )
Γενικοτερα, για το γραμμικο συνδυασμο λα + μβ εχουμε:
λα + μβ = (λx1 , λy1 ) + (μx2 ,μy 2 ) = (λx1 + μx 2 , λy1 + μy 2 ) .
39
▪ Να αποδειξετε οτι οι συντεταγμενες του μεσου Μ(x,y) τμηματος ΑΒ, με Α(x1,y1) και
x + x2 y + y2
Β(x2,y2) ειναι x = 1 και y = 1 .
2 2
Ας θεωρησουμε δυο σημεια Α(x1 , y1 ) και Β(x 2 , y 2 ) του καρ-

y Β(x2,y2)
τεσιανου επιπεδου και ας υποθεσουμε οτι (x, y) ειναι οι συν-
τεταγμενες του μεσου Μ του ΑΒ. M(x,y)
1 A(x1,y1)
Επειδη OM = (OA + OB) και OM = (x, y) , OA = (x1 , y1 ) , x
2
O x
1  x + x 2 y1 + y 2 
OB = (x 2 , y 2 ) , εχουμε (x, y) = [(x1 , y1 ) + (x2 , y 2 )] =  1 , 
2  2 2 
x1 + x2 y1 + y 2
Επομενως ισχυει: x = και y = .
2 2
▪ Οι συντεταγμενες (x,y) του διανυσματος με ακρα τα σημεια A(x1 ,y1 ) και

Β(x 2 ,y 2 ) δινονται απο τις σχεσεις x = x 2 - x 1 και y = y 2 - y1 .
Ας θεωρησουμε δυο σημεια Α(x1 , y1 ) και Β(x 2 , y 2 ) του καρ-

y
τεσιανου επιπεδου και ας υποθεσουμε οτι (x, y) ειναι οι συν-
A(x1,y1) Β(x2,y2)
τεταγμενες του διανυσματος AB .
Επειδη, AB = OB - OA , AB = (x, y) , OB = (x 2 , y 2 ) , και OA = (x1 , y1 ) ,
εχουμε : O x
(x, y) = (x 2 , y 2 ) - (x1 , y1 ) = (x 2 - x1 , y 2 - y 1 ) .
▪ Αν α = (x,y) , τοτε |α|= x 2 + y 2 .
Αποδειξη
Eστω α = (x,y) ενα διανυσμα του καρτεσιανου επιπεδου και
y α
Α το σημειο με διανυσματικη ακτινα OA = α .
A2 A(x,y)
Αν Α 1 και Α 2 ειναι οι προβολες του στους αξονες x’x και y’y
αντιστοιχα, επειδη το σημειο Α εχει τετμημενη x και τεταγμε-
νη y, θα ισχυει (ΟΑ 1 ) =|x| και (ΟΑ 2 ) =|y|. O A1 x
Ετσι θα εχουμε :
|α|2 = (ΟΑ) 2 = (ΟΑ 1 ) 2 + (Α 1Α) 2 = (ΟΑ 1 ) 2 + (ΟΑ 2 ) 2 =|x|2 +|y|2 = x 2 + y 2 .
Επομενως :
Αν α = (x,y) , τότε |α|= x 2 + y 2

40
▪ Η αποσταση των σημειων Α(x1 ,y1 ) και Β(x 2 ,y 2 ) ειναι ιση με

(ΑΒ) = (x 2 - x1 ) 2 + (y2 - y1 ) 2 .
Ας θεωρησουμε δυο σημεια Α(x1 , y1 ) και Β(x 2 , y 2 ) του καρτε-

y Β(x2,y2)
σιανου επιπεδου.
Επειδη η αποσταση (ΑΒ) των σημειων Α και Β ειναι ιση με
το μετρο του διανυσματος AB = (x 2 - x 1 , y 2 - y1 ) , συμφωνα με A(x1,y1)
x
τον τυπο |α|= x 2 + y 2 θα ισχυει : O x
(ΑΒ) = (x 2 - x 1 )2 + (y 2 - y1 )2
▪ Aν α και β ειναι διανυσματα α = (x 1 ,y1 ) και β = (x 2 ,y 2 ) με x 1  x 2 και

συντελεστες διευθυνσης λ 1 , λ 2 αντιστοιχα τοτε: α|| β  λ 1 = λ 2 .
Ας θεωρησουμε δυο διανυσματα α = (x1 , y1 ) και β = (x2 ,y 2 ) με συντελεστες διευθυνσης λ 1

και λ 2 αντιστοιχα.
Τοτε εχουμε τις ισοδυναμιες :
x y1 y y
α||β  1 = 0  x 1y 2 = x 2 y 1  1 = 2  λ 1 = λ 2 .
x2 y2 x1 x2
▪ Το εσωτερικο γινομενο δυο διανυσματων ειναι ισο με το αθροισμα των

γινομενων των ομωνυμων συντεταγμενων τους.
Αποδειξη
Εστω τα διανυσματα α = (x1 , y1 ) και β = (x2 ,y 2 ) .

y Β(x2,y2)
Με αρχη το Ο παιρνουμε τα διανυσματα OA = α και OB = β .
A(x1,y1)
Απο το νομο των συνημιτονων στο τριγωνο ΟΑΒ εχουμε την
ισοτητα α θ β
(ΑΒ) = (ΟΑ) + (ΟΒ) - 2(ΟΑ)  (ΟΒ)συνΑΟ Β ,
2 2 2
O x
η οποια ισχυει και στην περιπτωση που τα σημεια Ο, Α, Β ει-
ναι συνευθειακα.
Ομως ειναι
(ΑΒ) 2 = (x 2 - x 1 ) 2 + (y 2 - y1 ) 2 , (ΟΑ)2 = x 12 + y 12 και (ΟΒ)2 = x 22 + y 22 .
Επομενως, εχουμε διαδοχικα:
(x 2 - x 1 )2 + (y2 - y1 )2 = x 12 + y 12 + x 22 + y 22 - 2(ΟΑ)  (ΟΒ)συνΑΟ Β
x 12 + x 22 - 2x 1x 2 + y 12 + y 22 - 2y1y2 = x 12 + y 12 + x 22 + y 22 - 2(ΟΑ)  (ΟΒ)συνΑΟ Β
και επειδη (ΟΑ)  (ΟΒ)συνΑΟ Β = α  β , εχουμε τελικα: α  β = x 1x 2 + y1y 2
41
▪ Αν α = (x 1 ,y1 ) και β = (x 2 ,y2 ) ειναι δυο μη μηδενικα διανυσματα του επιπεδου που
x 1  x 2 + y1  y 2
σχηματιζουν γωνια θ, τοτε να δειξετε οτι συνθ = .
x 12 + y12  x 22 + y 22
Αν α = (x 1 , y1 ) και β = (x 2 , y 2 ) ειναι δυο μη μηδενικα διανυσματα του επιπεδου που

α β
σχηματιζουν γωνια θ, τοτε α β = | α || β | συνφ και επομενως, συνθ = .

|α||β|
Ειναι ομως α  β = x 1x 2 + y1y 2 , |α|= x 12 + y 12 και |β|= x 22 + y 22 .
x 1  x 2 + y1  y 2
Επομενως, συνθ =
x 12 + y 12  x 22 + y 22
▪ Αν α και ν ειναι δυο μη μηδενικα διανυσματα του επιπεδου με α  0 , να

δειξετε οτι: α  ν = α  προβ α ν .
Εστω α, v δυο διανυσματα του επιπεδου με α  0 . Με αρχη

Μ
ενα σημειο Ο παιρνουμε τα διανυσματα OA = α και OM = ν .
Απο το Μ φερνουμε καθετο στη διευθυνση του OA και εστω ν
M 1 το ιχνος της καθετου. Το διανυσμα OM 1 λεγεται προβο - θ α
λη του ν στο α και συμβολιζεται με προβ α ν . O Μ1 Α
Δηλαδη, OM 1 = προβ α ν .
Αποδεικνυεται οτι η προβολη του ν πανω στο α ειναι ανεξαρτητη απο την επιλογη του
σημειου Ο. Για το εσωτερικο γινομενο των α και ν εχουμε:
α  v = α  (OM 1 + M 1M) = α  OM 1 + α  M 1M = α  OM 1 = α  προβ α ν
Επομενως : α  ν = α  προβ α ν
▪ Αν α, β ειναι δυο μη συγγραμμικα διανυσματα και κ, λ ∈ τοτε ισχυει

κα + λβ = 0  κ = λ = 0 .
Αποδειξη
λ
Εστω κα + λβ = 0  κα = - λβ, με κ  0 τοτε α = -
β που σημαινει οτι α||β .
κ
Ατοπο γιατι τα α, β ειναι μη συγγραμμικα. Ετσι κ = 0.
Με τον ιδιο τροπο δειχνουμε οτι λ = 0 .
Α ν τι σ τ ρ ο φα
Αν κ = λ = 0 τοτε κα + λβ = 0  α + 0  β = 0
42
Ε υ θ ε ι α
Ευθεια

43
Ε υ θ ε ι α
0 1 . Μορφη Ευθειας
▪ y=λ∙x+β
Η απλουστερη μορφη ευθειας.

Χαρακτηριστικα της τα λ, β που την καθιστουν μοναδικη.
β : Προσδιοριζει το σημειο του αξονα y’y απ’οπου διερχεται η ευθεια.
λ : Λεγεται συντελεστης διευθυνσης της ευθειας η κλιση της ευθειας και προσδιορι-
ζει την διευθυνση της ευθειας στο καρτεσιανο επιπεδο.
▪ Ειδικες μορφες της y=λx+β
▪ y = λ ∙ x (β = 0)
Η ευθεια αυτη διερχεται απ’την αρχη των αξονων Ο(0, 0) και αν
▪ λ > 0, τοτε βρισκεται στο 1ο - 3ο τεταρτημοριο
▪ λ < 0, τοτε βρισκεται στο 2ο - 4ο τεταρτημοριο
▪ y = x (λ = 1 , β = 0)
Η ευθεια αυτη διερχεται απ’την αρχη των αξονων Ο(0,0) και ειναι η διχοτομος
των γωνιων που σχηματιζουν
▪ οι θετικοι ημιαξονες Ox - Oy και
▪ οι αρνητικοι Ox’- Oy’.
▪ y = - x (λ = - 1 , β = 0)
Η ευθεια αυτη διερχεται απ’την αρχη των αξονων Ο(0, 0) και ειναι η διχοτομος
των γωνιων που σχηματιζουν
▪ ο θετικος ημιαξονας Oy και ο αρνητικος Ox’
▪ ο θετικος ημιαξονας Ox και ο αρνητικος Oy’.
▪ y = yo (λ = 0 , β = 0)
Η ευθεια αυτη ειναι παραλληλη στον αξονα x’x και διερχεται απο το σημειο
Α(0, yo) του y’y (οριζοντια).
▪ x = xo (λ δεν οριζεται)
Η ευθεια αυτη ειναι παραλληλη στον αξονα y’y και διερχεται απο το σημειο
Β(xo, 0) του x’x (κατακορυφη).
▪ y – yo = λ ∙ ( x – x o )
Χαρακτηριστικα της τα λ, xo, yo που την καθιστουν μοναδικη.

xo, yo : Οι συντεγμενες σημειου που ανηκει στην ευθεια η απ’το οποιο διερχεται η
ευθεια.
λ : Ο συντελεστης διευθυνσης της ευθειας.
▪ Α ∙ x + Β ∙ y + Γ= 0
Χαρακτηριστικα της τα Α, Β, Γ που την καθιστουν μοναδικη .

44
Ε υ θ ε ι α
Ουσιαστικα ειναι η περιπτωση ( y = λ x + β ) αφου μπορει να μετασχηματιστει σε :

Α Γ Α Γ
y= - x- , οπου λ = - και β = - .
Β Β Β Β
02. Συντελεστης Διευθυνσης Ευθειας
▪ Oρισμος
Αν φ ειναι η γωνια που σχηματιζει μια ευθεια ε με τον αξονα x’x ( 0 ≤ φ < 180ο ),
οριζουμε σαν συντελεστη διευθυνση της ευθειας ε τον τριγωνομετρικο αριθμο της
εφαπτομενης της γωνιας φ, δηλαδη λε = εφφ.
▪ Ευρεση Συντελεστη Διευθυνσης Ευθειας
▪ Αν η ευθεια ειναι της μορφης ε : y = α x + β τοτε λε = α .

▪ Αν η ευθεια ειναι της μορφης ε : y = yo τοτε λε = 0 .
▪ Αν η ευθεια ειναι της μορφης ε : x = xo τοτε λε δ ε ν ο ρ ι ζ ε τ α ι .
y -y
▪ Αν Α(x1, y1) , B(x2, y2) δυο σημεια τοτε λΑΒ = 2 1 .
x 2 - x1
-A
▪ Αν η ευθεια ειναι της μορφης ε : Α ∙ x + Β ∙ y + Γ = 0 τοτε λε = .
B
▪ Αν η ευθεια ε ειναι παραλληλη σε ευθεια δ : y = α x + β τοτε λε = λδ = α .
(Απ’τη συνθηκη παραλληλιας: ε||δ τοτε λε = λδ, αν λε , λδ οριζονται)
-1 -1
▪ Αν η ευθεια ε ειναι καθετη σε ευθεια δ : y = α x + β τοτε λε = = .
λδ α
(Απ’τη συνθηκη καθετοτητας: ε  δ τοτε λε ∙ λδ = -1 , αν λε , λδ οριζονται)
03. Ευθεια και Διανυσμα
Αν μια ευθεια ειναι της μορφης ε : Α ∙ x + Β ∙ y + Γ = 0 τοτε αν

▪ ενα διανυσμα ειναι π α ρ α λ λ η λ ο στην ευθεια ε εχει μορφη :
u 1 = ( - B , A ) η u 2 = ( B , - A ) η u 3 = ( - κ  B , κ  A ), κ 
▪ ενα διανυσμα ειναι κ α θ ε τ ο στην ευθεια ε εχει μορφη :

ν 1 = ( A , B ) η ν 2 = ( - A , - B ) η ν 3 = ( κ  A , κ  B ), κ 
04. Σχετικη Θεση Δυο Ευθειων
Οι ευθειες ε1 : Α1 x + Β1 y + Γ1 = 0 και ε2 : Α2 x + Β2 y + Γ2 = 0
Α 1 Β1
▪ Τεμνονται αν και μονον αν : 
Α2 Β2
Α 1 Β 1 Γ1
▪ Ειναι παραλληλες αν και μονον αν : = 
Α 2 Β 2 Γ2

45
Ε υ θ ε ι α
Α 1 Β 1 Γ1
▪ Συμπιπτουν αν και μονον αν : = =
Α 2 Β 2 Γ2
05. Αποσταση Σημειου Απο Ευθεια
Αν μια ευθεια ειναι της μορφης ε : Α ∙ x + Β ∙ y + Γ = 0 και ενα σημειο Α(x o, yo) τοτε
οριζουμε σαν α π ο σ τ α σ η του σημειου Α απ’την ευθεια ε, το μηκος d του καθετου
στην ευθεια ε ευθυγραμμου τμηματος που ενωνει το Α με την ευθεια ε.
Ισχυει
|Α  x0 + B  y 0 + Γ|
d(A,ε) =
Α2 + Β 2
06. Εμβαδον Τριγωνου
Το εμβαδον του τριγωνου με κορυφες Α(x1, y1) , B(x2,y2) , Γ(x3, y3) δινεται απ’ τον τυπο :
1 1 x 2 - x1 y 2 - y1
(ΑΒΓ) = |det(AB,AΓ)|= (κοινη αρχη το σημειο Α) η
2 2 x 3 - x1 y 3 - y1
1 1 x1 - x2 y1 - y 2
(ΑΒΓ) = |det(BA, BΓ)|= (κοινη αρχη το σημειο Β) η
2 2 x3 - x2 y3 - y2
1 1 x1 - x 3 y1 - y 3
(ΑΒΓ) = |det(ΓΑ,ΓΒ)|= (κοινη αρχη το σημειο Γ)
2 2 x2 - x3 y2 - y3

46
Ε υ θ ε ι α
Μεθοδος:Ευρεση Συντελεστη Διευθυνσης Ευθειας

Ευρεση συντελεστη διευθυνσης ευθειας .
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες σημειων, παραλληλια , καθετοτητα κλπ .
▪ Χρησιμοποιουμε τους τυπους της παραγραφου 2 (Θεωρια) .
Να βρεθει ο συντελεστης διευθυνσης της ευθειας (ε), που :
διερχεται απ'τα σημεια : Α(- 1, 2) και Β(2,- 4).
ειναι παραλληλη στην ευθεια (ε1 ) : 2x + y - 2007 = 0.
ειναι καθετη στην ευθεια (ε2 ) : x - 2y + 2007 = 0.
5π
σχηματιζει με τον αξονα x'x γωνια .
4
y2 -y1 -4-2 -6
λε = = = =-2
x 2 - x 1 2 - (- 1) 3
Ειναι 2x + y - 2007 = 0  y = -2x + 2007  λ ε 1 = - 2

Ετσι, (ε)||(ε 1 )  λ ε = λ ε 1  λ ε = - 2
1 2007 1
Ειναι x - 2y + 2007 = 0  y = x-  λ ε2 =
2 2 2
1
Ετσι, (ε)  (ε 2 )  λ ε  λ ε 2 = -1  λ ε  = -1 λε = - 2
2
5π  π π
λ ε = εφ = εφ  π +  = εφ = 1
4  4 4
Eστω η ευθεια (ε) που οριζεται απ'τα σημεια Α(α - β, 4) και Β(2, β).
Να βρεθουν οι πραγματικοι αριθμοι α και β, ωστε :
β ειναι ο συντελεστης διευθυνσης του υψους ΚΝ τριγωνου ΚΛΜ με Λ(1,-1) και Μ(7,- 4).
3π
η ευθεια (ε) να ειναι παραλληλη στην ευθεια (ε1 ) που σχηματιζει με τον αξονα x'x γωνια .
4
Το υψος ΚΝ ειναι καθετο στην ΛΜ, οποτε :

47
Ε υ θ ε ι α
yΜ -yΛ - 4+1 3 6
(ΚΝ)  (ΛΜ)  λ ΚΝ  λ ΛΜ = - 1  β  = -1  β  = -1  β = -1  β = -  β = - 2
xΜ -xΛ 7 -1 6 3
Επισης
yΒ -yΑ 3π β-4  π -2-4 π -6
(ε)||(ε 1 )  λ ε = λ ε 1  = εφ  = εφ  π -   = - εφ  = -1
xΒ -xΑ 4 2-α +β  4 2-α-2 4 -α
α = -6
Μεθοδος:Ευρεση Eξισωσης Ευθειας

Διερχεται απο γνωστο σημειο
Ευρεση εξισωση ευθειας .
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες σημειου που διερχεται η ευθεια .
▪ Χρησιμοποιουμε την εξισωση της ευθειας (ε) : y = λx + β .
▪ Βρισκουμε τον συντελεστη διευθυνσης λ της πιο πανω ευθειας .
▪ Οι συντεταγμενες του σημειου απ’το οποιο διερχεται η ευθεια επαληθευουν την
εξισωση της ευθειας, οποτε αν τις θεσουμε στη θεση των x, y προκυπτει το β.
▪ Χρησιμοποιουμε την εξισωση της ευθειας (ε) : y - y0 = λ(x - x0 ) .
▪ Οι συντεταγμενες του σημειου που διερχεται η ευθεια επαληθευουν την εξισωση
της ευθειας (αν τις θεσουμε στη θεση των x0 , y0 προκυπτει η ζητουμενη ευθεια) .
Να βρεθει η εξισωση ευθειας (ε), που :
5π
διερχεται απ'το σημειο : Α(- 1, 2) σχηματιζει με τον αξονα x'x γωνια .
4
5π  π π
λ ε = εφ = εφ  π +  = εφ = 1
4  4 4
Αφου η ευθεια (ε) διερχεται απ'το σημειο Α(-1,2), τοτε οι συντεταγμενες του σημειου
Α, επαληθευουν την εξισωση της ευθειας (ε) : y = λx + β.
Ετσι, 2 = 1  (-1) + β  2 = -1 + β  β = 3
Οποτε η εξισωση της ευθειας ειναι : y = x + 3
A λ λ ι ως
Αφου η ευθεια (ε) διερχεται απ'το σημειο Α(-1,2), τοτε χρησιμοποιωντας την εξισωση
εχουμε την εξισωση : y - y 0 = λ(x - x 0 ).
Οποτε η εξισωση της ευθειας ειναι : y - 2 = 1  (x - (-1))  y = x + 3

48
Ε υ θ ε ι α

Διερχεται απο δυο γνωστα σημεια
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες δυο σημειων, απ’τα οποια διερχεται η ευθεια .
y -y
▪ Βρισκουμε τον συντελεστη διευθυνσης λ = 2 1 της ευθειας .
x 2 - x1
▪ Χρησιμοποιουμε την εξισωση της ευθειας (ε) : y = λx + β .
▪ Οι συντεταγμενες ενος απ’τα σημεια που διερχεται η ευθεια επαληθευουν την
εξισωση της ευθειας, οποτε αν τις θεσουμε στη θεση των x, y προκυπτει το β.
▪ Χρησιμοποιουμε την εξισωση της ευθειας (ε) : y - y0 = λ(x - x0 ) .
▪ Οι συντεταγμενες του σημειου που διερχεται η ευθεια επαληθευουν την εξισωση
της ευθειας (αν τις θεσουμε στη θεση των x0 , y0 προκυπτει η ζητουμενη ευθεια) .
Na βρεθει η εξισωση της ευθειας (ε) που διερχεται απ'τα σημεια Α(1,2) και Β(- 3,- 6).
y2 -y1 -6-2 -8
λ= = = =2
x 2 - x1 - 3-1 - 4
Αφου η ευθεια (ε) διερχεται απ'το σημειο Α(1, 2),

τοτε
οι συντεταγμενες του σημειου Α, επαληθευουν την εξισωση της ευθειας (ε) : y = λx + β.
Ετσι,
2 = 2  1 + β  2 = 2 + β  β = 0.
Αρα η εξισωση της ευθειας ειναι : y = 2x
Α λ λ ι ως
Το σημειο Β(- 3,- 6) ανηκει στην ευθεια,
οποτε
y - y 0 = λ(x - x 0 )  y - (- 6) = 2(x - (- 3))  y + 6 = 2(x + 3)  y + 6 = 2x + 6 
Αρα η εξισωση της ευθειας ειναι : y = 2x

49
Ε υ θ ε ι α

Δ ι ε ρ χ ε τ α ι α π ο γ ν ω σ τ ο σ η μ ε ι ο (ι δ ι ο τ η τ α)
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες σημειου, απ’το οποιο διερχεται η ευθεια .
y -y
▪ Βρισκουμε τον συντελεστη διευθυνσης λ = 2 1 της ευθειας .
x 2 - x1
▪ Σ’αυτη τη περιπτωση πρωτα θα εξετασουμε αν η ευθεια x = x0 (x0 ειναι η τετμημε-
νη του γνωστου σημειου) αποτελει λυση της ασκησης .
▪ Στη συνεχεια θα εξετασουμε αν η ευθεια: y - y0 = λ ∙ (x - x0 ) αποτελει λυση της
ασκησης (Βρισκουμε το λ) .
Να βρειτε την εξισωση της ευθειας που διερχεται απο το σημειο Μ(2, 1) και
τεμνει τις ευθειες y = x + 1 και y = - x + 1 στα σημεια Α και Β αντιστοιχως, ετσι
ωστε το Μ να ειναι μεσο του ΑΒ.
Οι ευθειες που διερχονται απο το σημειο Μ(2, 1) ειναι η κατακορυφη με εξισωση x = 2

και οι μη κατακορυφες με εξισωσεις y - 1 = λ(x - 2), λ  .
□ Η ευθεια x = 2 τεμνει την y = x + 1 στο σημειο Β(2, 3) και την y = - x + 1 στο σημειο Γ(2, - 1).
2 + 2 3-1
Το ΒΓ εχει μεσο το σημειο με συντεταγμενες ( , ) = (2,1), που ειναι οι συντεταγμενες
2 2
του σημειου Μ.
Αρα, η κατακορυφη x = 2 ειναι μια απο τις ζητουμενες ευθειες.
□ Η ευθεια y - 1 = λ(x - 2), λ  τεμνει τις y = x + 1 και y = - x + 1 στα σημεια Β και Γ αντιστοι-
χως, που οι συντεταγμενες τους ειναι οι λυσεις των συστηματων:
 2λ
y = x + 1 y - 1 = x x = y - 1  x =
 λ -1 , λ  1
   
 y - 1 = λ(x - 2)  y - 1 = λ(y - 1- 2) y(λ - 1) = 3λ - 1  y = 3λ - 1
 λ -1
 2λ
 y = -x + 1 x = 1- y x = 1- y x = λ + 1
    , λ  -1
 y - 1 = λ(x - 2) y - 1 = λ(1- y - 2) y(λ + 1) = 1- λ  y = 1- λ
 λ +1
Ετσι το Μ(2, 1) θα ειναι μεσο του ΒΓ, αν και μονο αν

50
Ε υ θ ε ι α
 1  2λ 2λ   2λ 2 + 2λ + 2λ 2 - 2λ
  +  =2 λ 2 = λ 2 - 1
2  λ -1 λ + 1  2
=4

   2 λ -1   και
 1  3λ - 1 + 1 - λ  = 1  3λ + 3λ - λ - 1 - λ + 2λ - 1 = 2 2λ 2 + 4λ - 2 = 2λ 2 - 2
2
 2  λ - 1 λ + 1   λ2 - 1 
Οι εξισωσεις ομως αυτες δεν συναληθευουν για καμια τιμη του λ, αφου η πρωτη ειναι
αδυνατη για καθε λ  .
Ετσι η μονη λυση του προβληματος μας, ειναι η κατακορυφη ευθεια x = 2 .

Διερχεται απο σημειο Α, απεχει d απο σημειο Β
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες σημειων, που απ’το ενα διερχεται η ευθεια και απεχει απ’το αλλο
γνωστη αποσταση .
▪ Σ’αυτη τη περιπτωση πρωτα θα εξετασουμε αν η ευθεια x = x0 (x0 ειναι η τετμημενη
του γνωστου σημειου) αποτελει λυση της ασκησης .
▪ Στη συνεχεια θα εξετασουμε αν η ευθεια: y – y0 = λ ∙ (x – x0 ) αποτελει λυση της α-
σκησης (Βρισκουμε το λ) .
▪ Προκειμενου να χρησιμοποιησουμε το τυπο της αποστασης :
▪ η ευθεια x = x0 γραφεται : (ε1) 1∙ x + 0 ∙ y – x0 = 0 (A = 1, B = 0, Γ = - x0 )
▪ η ευθεια y - y0 = λ(x - x0 ) γραφεται : (ε2) λ ∙ x - 1 ∙ y - λ ∙ x0 + y0 = 0
(A = λ, B = - 1, Γ = - λ∙x0 + y0)
▪ η ευθεια y = λ  x + β γραφεται : (ε3) λ∙ x - y + β = 0 (A = λ, B = -1, Γ = β)
Να βρειτε την εξισωση της ευθειας που διερχεται απο το σημειο Μ(1, 2) και
απεχει αποσταση d = 1 απ’το σημειο Ο(0,0).
Οι ευθειες που διερχονται απο το σημειο Μ(1, 2) ειναι η κατακορυφη με εξισωση x = 1

και οι μη κατακορυφες με εξισωσεις y - 2 = λ(x - 1), λ  .
□ Η ευθεια x = 1 μπορει να γραφτει σαν ε1 : 1∙ x + 0 ∙ y – 1 = 0 (A = 1, B = 0, Γ = - 1) .
Ετσι
|Α  x0 + B  y 0 + Γ| |1  0 + 0  0 - 1| |-1| 1
d(O, ε1) = = = = =1=d
Α2 + Β 2 12 + 0 2 12 1
Αρα, η κατακορυφη x = 1 ειναι μια απο τις ζητουμενες ευθειες.
□ Η ευθεια y - 2 = λ(x - 1), λ  , μπορει να γραφτει σαν ε2 : λ ∙ x -1 ∙ y - λ + 2 = 0
( A = λ, B = - 1, Γ = - λ + 2 ) .

51
Ε υ θ ε ι α
|Α  x0 + B  y0 + Γ| |λ  0 + (-1)  0 - λ + 2| |- λ + 2|
d(O, ε2) = 1  = 1 = 1
= 1
Α2 + Β 2 λ 2 + 12 λ2 + 1
λ 2 +1 > 0
3
|- λ + 2|= λ + 1  (- λ + 2) = ( λ + 1)  λ2 - 4λ + 4 = λ 2 + 1  λ =
2 2 2 2
4
3
Ετσι η εξισωση y - 2 = λ(x - 1), λ  γινεται : y - 2 = (x - 1)  4y - 8 = 3x - 3  3x - 4y + 5 = 0
4
Μια αλλη αντιμετωπιση

Η ζητουμενη ευθεια ε3 : y = λ x + β η λ x – y + β = 0 ( Α = λ, Β = - 1, Γ = β )
|Α  x0 + B  y0 + Γ| |λ  0 + (-1)  0 + β| |β| λ 2 +1 > 0
d(O, ε3) = 1  = 1 = 1 =1  β = λ2 + 1
2 2 2 2 2
Α +Β λ +1 λ +1
Oι συντεταγμενες του σημειου Μ, επαληθευουν την εξισωση της ευθειας ε3.
Ετσι

λ < 2 
λ < 2
2 = λ ∙ 1 + λ2 + 1  2 - λ = λ2 + 1     2 2


2 2 2

(2 - λ) = ( λ + 1)  4 - 4λ + λ = λ + 1
λ < 2
λ < 2 
  3 .
 4λ = 3  λ = (δεκτη)
4
9 9 16 25 5
Ετσι β = +1 = + = =
16 16 16 16 4
3 5
Αρα η ε3 : y = x +  4y = 3x + 5  3x - 4y + 5 = 0
4 4

Ευρεση της μεσοπαραλληλης
Ευρεση της μεσοπαραλληλης ευθειας δυο παραλληλων ευθειων .
▪ Δοσμενα:
Οι εξισωσεις δυο παραλληλων ευθειων .
▪ Αν ε1 : Α1 ∙x + Β1 ∙y + Γ1 = 0 και ε2 : κ∙Α1∙ x + κ∙Β1∙ y + Γ2 = 0 (ε1 ||ε2) τοτε η
μεσοπαραλληλη τους θα εχει μορφη ε : ν∙Α1 ∙x + ν∙Β1 ∙y + Γ3 = 0 .
Αφου ε1 ||ε2 ||ε τοτε λ1 = λ2 = λ .
Λυνουμε με τρεις τροπους:
▪ Θεωρουμε σημειο Μ(x, y) της ευθειας ε και απ’την ισοτητα d(M, ε1) = d(M, ε2)
προσδιοριζουμε τη ζητουμενη εξισωση.
▪ Παιρνοντας δυο σημεια Μ, Ν των ευθειων ε1, ε2 αντιστοιχα και βρισκοντας
το μεσο Ο του τμηματος ΜΝ. Ετσι, Ο∈ε και λ γνωστο, μεσω της εξισωσης
y - y0 = λ ∙ (x -x0 ) βρισκουμε το ζητουμενο.
▪ Μετασχηματιζουμε τις ευθειες ε1 και ε2 ωστε οι συντελεστες των x, y να γινουν
ιδιοι (και η μεσοπαραλληλη ε θα εχει ιδιους). Ο σταθερος ορος της ε θα ειναι το
ημιαθροισμα των σταθερων ορων των ευθειων ε1 και ε2 .

52
Ε υ θ ε ι α
Να βρειτε την εξισωση της μεσοπαραλληλης των ευθειων

ε 1 : 3 x + y – 2 = 0 και ε 2 : 6 x + 2 y + 8 = 0 .
□ Εστω σημειο Μ(x, y) της ευθειας ε .

Τοτε
|3  x + 1  y - 2| |6  x + 2  y + 8| |3x + y - 2| 2 |3x + y + 4|
d(M, ε1) = d(M, ε2)  =  = 
32 + 12 62 + 22 10 2 10
3x + y - 2 = 3x + y + 4  -2 = 4 αδυνατη
|3x + y - 2|=|3x + y + 4|    3x + y + 1 = 0
3x + y - 2 = -3x - y - 4  6x + 2y + 2 = 0 
□ Εστω τα σημεια Μ(0, 2) και Ν(0, - 4) των ευθειων ε1 και ε2 αντιστοιχα

( εθεσα x = 0 στις εξισωσεις των ευθειων ε1 και ε2 και βρηκα τα αντιστοιχα y).
Το μεσο Ο του τμηματος ΜΝ εχει συντεταγμενες (0,-1) και αφου λ=-3 τοτε η ζητουμενη
εξισωση ειναι: y + 1 = -3 ∙ (x – 0 )  y – 1 = - 3 ∙ x   3x + y + 1 = 0
□ ε1: 3 x + y – 2 = 0 και ε2: 6 x + 2 y + 8 = 0 η 3 x + y + 4 = 0 .

Ο σταθερος ορος της ευθειας ε1 ειναι -2, ενω της ε2 ειναι 4.
-2+4 2
Ετσι ο σταθερος ορος της ευθειας ε ειναι = =1
2 2
Η ζητουμενη ευθεια ειναι : 3x + y + 1 = 0

Ευρεση της διχοτομου
Ευρεση της διχοτομου δυο τεμνομενων ευθειων .
▪ Δοσμενα:
Οι εξισωσεις δυο τεμνομενων ευθειων .
▪ Αν ε1 και ε2 οι δυο ευθειες και δ η διχοτομος,τοτε :
▪ Δειχνουμε οτι λ ε 1  λ ε 2 που σημαινει οτι οι ευθειες (ε 1 ) και (ε 2 ) τεμνονται .
▪ Θεωρουμε σημειο Μ(x, y) της ευθειας δ και απ’την ισοτητα d(M, ε1) = d(M, ε2)
προσδιοριζουμε τη (τις) ζητουμενη(ες) εξισωση(εις).
Σημειωση
Προκειμενου να προσδιορισουμε ποια ειναι η διχοτομος της οξειας και ποια η διχο -
τομος της αμβλειας γωνιας, θεωρουμε ενα σημειο σε μια απ'τις δυο τεμνομενες ευ -
θειες και συγκρινουμε τις αποστασεις του απ'τις διχοτομους.
Πιο μεγαλη ειναι η αποσταση του απ'την διχοτομο της αμβλειας γωνιας.

53
Ε υ θ ε ι α
Να βρεθουν οι διχοτομοι των γωνιων που σχηματιζουν οι ευθειες :

(ε1 ) : 4x - 3y + 1 = 0 και (ε2 ) : 3x + 4y - 2 = 0.
4 3
Αφου λ ε 1 =  - = λ ε 2 οι (ε 1 ) και (ε 2 ) τεμνονται.
3 4
Αν (δ) η διχοτομος και Α(x, y) ενα σημειο της, τοτε :
|4  x - 3  y + 1| |3  x + 4  y - 2|
d(A,ε 1 ) = d(A,ε 2 )  = |4x - 3y + 1|=|3x + 4y - 2| 
2 2 2 2
4 + (-3) 3 +4
4x - 3y + 1 = 3x + 4y - 2  x - 7y + 3 = 0
 
4x - 3y + 1 = -3x - 4y + 2 7x + y - 1 = 0
Οι πιο πανω εξισωσεις παριστανουν τις διχοτομους της οξειας και της αμβλειας γωνιας
που σχηματιζουν οι δυο ευθειες.

Ευρεση της μεσοκαθετης ευθ. τμηματος
Ευρεση της μεσοκαθετης ευθ. τμηματος με ακρα δυο γνωστα σημεια Α, Β .
▪ Δοσμενα:
Τα ακρα του τμηματος, τη μεσοκαθετη του οποιου ψαχνουμε .
▪ Αν Μ(x,y) σημειο της μεσοκαθετης, τοτε ισχυει ΜΑ = ΜΒ .
▪ Βρισκουμε τις συντεταγμενες του μεσου Μ του διαστηματος ΑΒ.
Θεωρουμε σημειο Γ(x, y) της μεσοκαθετης, βρισκουμε τα διανυσματα ΑΒ, ΓM
και χρησιμοποιουμε τη σχεση : ΑΒ  ΓM  ΑΒ  ΓM = 0 .
Να βρειτε την εξισωση της μεσοκαθετης του ευθυγραμμου τμηματος με ακρα τα

σημεια Α(- 3,4) και Β(7,2) .
Αν Μ(x, y) ειναι σημειο της μεσοκαθετης, τοτε ισχυει ΜΑ = ΜΒ,

δηλαδη
(x + 3) 2 + (y - 4) 2 = (x - 7) 2 + (y - 2) 2  x 2 + 6x + 9 + y 2 - 8y + 16 = x 2 - 14x + 49 + y 2 - 4y + 4 
20x - 4y - 28 = 0  5x - y - 7 = 0

54
Ε υ θ ε ι α
Αλλιως
-3+7 4+2
Eιναι Α(- 3,4) και Β(7,2) οποτε το μεσο του διαστηματος ΑΒ, Μ( , ) η Μ(2,3).
2 2
Αν Γ(x, y) σημειο της μεσοκαθετης τοτε :
ΓΜ = (x - 2, y - 3) και ΑΒ = (7 + 3,2 - 4) = (10,- 2)

Ομως
ΓΜ  ΑΒ  ΓΜ  ΑΒ = 0  (x - 2, y - 3)  (10,-2) = 0  10(x - 2) - 2(y - 3) = 0  10x - 20 - 2y + 6 = 0 
10x - 2y - 14 = 0  5x - y - 7 = 0
Μεθοδος:Ευρεση Συμμετρικου Σημειου

Ευρεση του συμμετρικου του γνωστου σημειου Α ως προς τη γνωστη ευθεια ε .
▪ Δοσμενα:
Η εξισωση της ευθεια και σημειο .
▪ Βρισκουμε την εξισωση της ευθειας ε1 που ειναι καθετη στην ευθεια ε και διερ-
χεται απ’το σημειο Α, με την βοηθεια των συντελεστων διευθυνσης (λ ∙ λ 1 = - 1)
και την εξισωση y - y0 = λ ∙ (x - x0 ) (x0 , y0 οι συντεταγμενες του σημειου Α) .
▪ Βρισκουμε το σημειο τομης Μ των ευθειων ε και ε1 , λυνοντας το συστημα των
εξισωσεων των δυο ευθειων .
▪ Το σημειο Μ ειναι το μεσο του διαστηματος με ακρα το σημειο Α και το συμμε-
τρικο του Α’ (ζητουμενο).
Δινεται η ευθεια ε με εξ ισωση y = x - 1 και το σημειο Α( -3,2). Να βρεθει το

συμμετρικο του σημειου Α με αξονα συμμετριας την ευθεια ε.
Εστω ε1 η ευθεια που ειναι καθετη στην ευθεια ε και διερχεται απ’το σημειο Α .
Ειναι, λ ∙ λ 1 = - 1 ⇒ 1 ∙ λ 1 = - 1 ⇒ λ 1 = - 1
Το σημειο Α ανηκει στην ευθεια ε1 , οποτε
y - 2 = - 1 ∙ (x + 3 ) ⇒ y - 2 = - x - 3 ⇒ y = - x - 1
Εστω Μ(x, y) το σημειο τομης των ευθειων ε, ε1 και συντεταγμενες του ειναι η λυση του
συστηματος των εξισωσεων των δυο ευθειων.
Ετσι
y = x - 1  y = x - 1  y = x - 1 y = - 1
     M(0,- 1)
y = - x - 1 x - 1 = - x - 1 2x = 0  x = 0 
Αν Α’(x0, y0) το συμμετρικο του σημειου Α, τοτε το Μ ειναι το μεσο του ευθυγραμμου τμημα-

55
Ε υ θ ε ι α
τος ΑΑ’.
Αρα
x0 -3 
= 0  x -3= 0  x = 3 
2 
    A'(3,- 4)
0 0
y0 + 2 y + 2 = - 2  y = - 4 
= - 1 0 0
2 
Μεθοδος:Τρια Σημεια Συνευθειακα

Αποδειξη οτι τρια σημεια ειναι συνευθειακα .
▪ Δοσμενα:
Συντεταγμενες τριων σημειων .
Εστω τα σημεια Α(x1, y1), B(x2, y2) και Γ(x3, y3) με x1 ≠ x2 ≠ x3 ≠ x1 .
Για να δειξουμε οτι τα σημεια Α, Β και Γ ειναι συνευθειακα
▪ Δειχνουμε οτι λΑΒ = λΑΓ που σημαινει οτι οι ευθειες ΑΒ και ΑΓ ειναι παραλληλες
με κοινο σημειο το Α, δηλαδη ταυτιζονται .
▪ Βρισκουμε την εξισωση μιας ευθειας που διερχεται απο δυο σημεια και δειχνουμε
οτι οι συντεταγμενες του τριτου σημειου επαληθευουν την εξισωση αυτη .
Δινονται τα σημεια Α(0,-1), Β(2,3) και Γ(- 1,- 3).

Να δειξετε οτι τα τρια αυτα σημεια βρισκονται στην ιδια ευθεια.
Eιναι
y Β - y Α 3 - (-1) 
λ ΑΒ = = =2
xΒ -xΑ 2-0  Α κοινο
  λ ΑΒ = λ ΑΓ  ΑΒ||ΑΓ  Α,Β, Γ συνευθειακα.

y Γ - y Α -3 - (-1)
λ ΑΓ = = = 2
xΓ -xΑ -1 - 0 
Α λ λ ιως
y -y 3 - (-1)
λ ΑΒ = Β Α = =2
xΒ -xΑ 2-0
Οποτε η εξισωση της ευθειας ΑΒ ειναι : y + 1 = 2(x - 0)  y = 2x - 1
Επειδη
- 3 = 2(-1) - 1 , οι συντεταγμενες του σημειου Γ(-1,-3) επαληθευουν την εξισωση της ευ -
θειας ΑΒ, το Γ ανηκει σ'αυτην.
Οποτε τα σημεια Α, Β και Γ ειναι συνευθειακα.

56
Ε υ θ ε ι α
Μεθοδος:Τρεις Ευθειες Συντρεχουν

Αποδειξη οτι τρεις ευθειες συντρεχουν (διερχονται απ’το ιδιο σημειο) .
▪ Δοσμενα:
Εξισωσεις τριων ευθειων .
▪ Βρισκουμε το σημειο τομης των δυο ευθειων, λυνοντας το συστημα των εξισω-
σεων τους .
▪ Δειχνουμε οτι οι συντεταγμενες του πιο πανω σημειου τομης επαληθευουν την
εξισωση της τριτης ευθειας .
Δινονται οι ευθειες ε 1 : x + 4y - 5 = 0, ε 2 : 3x - 2y - 1 = 0 και ε 3 : 7x - 8y + 1 = 0 .

Να δειξετε οτι οι τρεις ευθειε ς διερχονται απ’το ιδιο σημειο.
Βρισκουμε το σημειο Α(x,y), που ειναι το σημειο τομης των ευθειων ε1 και ε2 .
x + 4y = 5  - 3x - 12y = -15 - 14y = - 14  y = 1
     A(1,1)
3x - 2y = 1 3x - 2y = 1  3x - 2y = 1  x = 1 
Ειναι : 7 ∙ 1 – 8 ∙ 1 + 1 = 7 – 8 + 1 = 0
Δηλαδη οι συντεταγμενες του σημειου Α, επαληθευουν την εξισωση της ευθειας ε3.
Αρα οι τρεις ευθειες διερχονται απ’το σημειο Α(1,1).
Μεθοδος:Οικογενειες Ευθειων
Αποδειξη οτι εξισωση παριστανει ευθεια
Αποδειξη οτι η παραμετρικη εξισωση παριστανει ευθεια .
▪ Δοσμενα:
Εξισωση ευθειας με παραμετρο .
Για καθε πραγματικη τιμη της παραμετρου, δειχνουμε οτι δεν υπαρχει πραγματικη
τιμη της παραμετρου που να μηδενιζει ταυτοχρονα τους συντελεστες των x, y της ε-
ξισωσης .
Δινεται η εξισωση x + y - 3 + λ(3x - 2y + 1) = 0, λ  .
Να δειχτει οτι η πιο πανω εξισωση παριστανει ευθεια, για καθε λ  .
x + y - 3 + λ(3x - 2y + 1) = 0  x + y - 3 + 3λx - 2λy + λ = 0  (1 + 3λ)x +(1- 2λ)y + λ - 3 = 0 (1)

57
Ε υ θ ε ι α
Η (1) παριστανει ευθεια αν δεν μηδενιζονται ταυτοχρονα οι συντελεστες των x, y για την
ιδια τιμη της παραμετρου λ.
Πραγματι
 1
1 + 3λ = 0  λ = -
 3 , οποτε η (1) παριστανει ευθεια για καθε λ  .
 
1 - 2λ = 0 λ = 1
 2
Μεθοδος:Οικογενειες Ευθειων
Διερχεται απο σταθερο σημειο
Αποδειξη οτι η οικογενεια ευθειων διερχεται απο σταθερο σημειο .
▪ Δοσμενα:
Εξισωση ευθειας με παραμετρο .
▪ Μετασχηματιζουμε την εξισωση, ωστε το πρωτο μελος της να ειναι πολυωνυμο ως
προς την παραμετρο και το δευτερο μελος ισο με μηδεν .
▪ Μηδενιζουμε τους συντελεστες του πιο πανω πολυωνυμου και βρισκουμε τις συν-
τεταγμενες του ζητουμενου σημειου .
Δινεται η εξισωση x + y - 3 + λ(3x - 2y + 1) = 0, λ  .
Να δειχτει οτι η ευθεια που παριστανει η πιο πανω εξισωση , διερχεται απο σταθερο σημειο,
για καθε λ  .
Αν Α(x0 , y 0 ) το σταθερο σημειο της οικογενειας των ευθειων τοτε :
(3x0 - 2y 0 + 1)λ + x0 + y 0 - 3 = 0 , που ισχυει για καθε λ  , αν
x0 + y 0 - 3 = 0 2x 0 + 2y 0 = 6 (+) 2x 0 + 2y 0 = 6 2 + 2y 0 = 6 y = 2

     0
3x0 - 2y 0 + 1 = 0 3x 0 - 2y 0 = -1 5x 0 = 5 x 0 = 1  x0 = 1
Αρα το ζητουμενο σημειο ειναι το Α(1, 2).
Μια αλλη αντιμετωπιση
Μπορουμε να δωσουμε δυο τυχαιες τιμες στην παραμετρο της εξισωσης της εκφωνισης και
να λυσουμε το συστημα των εξισωσεων που προκυπτουν.
Στη συνεχεια απαληθευουμε την εξισωση με τις τιμες που βρηκαμε απ’το συστημα.
Δηλαδη
□ Για λ = 0 η εξισωση γινεται: x + y = 3 (1)
□ Για λ = 1 η εξισωση γινεται: x + y - 3 + 3x – 2y + 1 = 0  4x - y = 2 (2)
Λυνουμε το συστημα των (1) και (2) για να βρουμε το σημειο τομης τους.
58
Ε υ θ ε ι α
x + y = 3  (+) y = 3 - x  y = 3 - 1 y = 2 
     Α(1, 2)
4x - y = 2  5x = 5  x = 1  x = 1 
Οι συντεταγμενες του σημειου Α επαληθευουν την αρχικη εξισωση.
Πραγματι
1 + 2 - 3 + λ  (3  1- 2  2 + 1) = 0 + λ  0 = 0 .
Μεθοδος:Γραμμη Δευτεροβαθμιας Εξισωσης

Αποδειξη τι ειδους γραμμη παραιστανει εξισωση δευτερου βαθμου .
▪ Δοσμενα:
Εξισωση ευθειας δευτερου βαθμου .
▪ Προκειμενου να προσδιορισουμε τη γραμμη που παριστανει μια δευτεροβαθμια
εξισωση, παραγοντοποιουμε την εξισωση σε γινομενο πρωτοβαθμιων ορων ισο
με το μηδεν, χρησιμοποιωντας συνηθως διαφορα τετραγωνων η ομαδοποιηση.
Τι γραμμες παριστανουν οι εξισωσεις :
(2x - y + 3) 2 - 16 = 0
2x 2 - y 2 + xy + x - 2y - 1 = 0
Ειναι
(2x - y + 3)2 - 16 = 0  (2x - y + 3) 2 - 4 2 = 0  (2x - y + 3 - 4)(2x - y + 3 + 4) = 0 
 2x - y - 1 = 0

(2x - y - 1)(2x - y + 7) = 0  
 2x - y + 7 = 0
Δηλαδη η εξισωση παριστανει τις δυο πιο πανω ευθειες.
Ειναι
2x 2 - y 2 + xy + x - 2y - 1 = 0  2x 2 - y 2 + 2xy - xy + 2x - x - y - y - 1 = 0 
(2x 2 - xy - x) + (2xy - y 2 - y) + (2x - y - 1) = 0 

x(2x - y - 1) + y(2x - y - 1) + (2x - y - 1) = 0 
 2x - y - 1 = 0

(2x - y - 1)(x + y + 1) = 0  
 x + y + 1 = 0
Δηλαδη η εξισωση παριστανει τις δυο πιο πανω ευθειες.

59
Ε υ θ ε ι α
Μεθοδος:Γωνια Ευθειων
Ευρεση γωνιας ευθειων .
▪ Δοσμενα:
Εξισωσεις ευθειων .
▪ Για να βρουμε τη γωνια δυο ευθειων παιρνουμε τα παραλληλα η καθετα διανυ-
δ1  δ 2
σματα και χρησιμοποιουμε τη σχεση: συν(δ1 ,δ 2 ) =
|δ1 ||δ 2 |
Να υπολογιστει η οξεια γωνια που σχηματιζουν οι ευθειες :
(ε1 ) : 5 x - y + 3 = 0 και (ε2 ) : 3x + 2y - 5 = 0.
Ειναι
3
λ ε 1 = 5 και λ ε 2 = -
2
Θεωρουμε τα διανυσματα : α = (5,1) και β = (3,-2) που ειναι παραλληλα στις ευθειες
(ε1 ) και (ε2 ) αντιστοιχα.
Η ζητουμενη γωνια ειναι ιση με την γωνια που σχηματιζουν τα διανυσματα α και β.
Οποτε
α β (5  3) + (1  (-2)) 15 - 2 13 2
συν (α, β ) = = = = =
|α||β| 52 + 12  32 + (-2)2 26  13 13 2 2
π
Αρα η ζητουμενη γωνια ειναι ιση με .
4
Μεθοδος:Γωνια Ευθειων
Πλευρες Πολυγωνων
▪ Δοσμενα:
▪ Αν ειναι γνωστες οι συντεταγμενες των κορυφων πολυγωνου (τριγωνου, παραλ-
ληλογραμμου κλπ) :
▪ Βρισκουμε τις πλευρες του ( βοηθεια παραγραφος 7 )
▪ Βρισκουμε χαρακτηριστικα και ειδος των πολυγωνων (βοηθεια 7 και Γεωμετρια ) .
▪ Χρησιμο :
▪ Αν Α(α1, α2), Β(β1, β2), Γ(γ1, γ2) ειναι κορυφες τριγωνου, τοτε το βαρυκεντρο
 α +β1 + γ 1 α 2 +β 2 + γ 2 
του ειναι G  1 ,  .
 3 3 

60
Ε υ θ ε ι α
▪ Αν δινονται ευθειες πολυγωνου, τα σημεια τομης ανα δυο (λυνουμε συστημα

εξισωσεων τους) που ειναι χαρακτηριστικα σημεια του πολυγωνου .
▪ Αν δινονται εξισωσεις πλευρων, διαγωνιων κλπ πολυγωνου, και κορυφη του,
ελεγχουμε αν η κορυφη ειναι σημειο τομης ευθειων η ανηκει σε καποια απ’τις
ευθειες .
▪ Η διαμεσος τριγωνου, το χωριζει σε δυο ισεμβαδικα .
▪ Τυχαιο σημειο της διχοτομου τριγωνου, ισαπεχει απ’τις πλευρες που περιεχουν
τη διχοτομο .
▪ Τα ακρα διαγωνιου παραλληλογραμμου ειναι συμμετρικα ως προς το σημειο
τομης των διαγωνιων .
Δινονται τα σημεια Α(-1,-1), Β(4, 4), Γ(5,3) και Δ(0,-2).
Να δειξετε οτι τα σημεια αυτα αποτελουν κορυφες ορθογωνιου παραλληλογραμμου και
να βρειτε τις συντεταγμενες του κεντρου του Κ.
yΒ - yΑ 4 + 1 
λ ΑΒ = = = 1
xΒ -xΑ 4+1 
  λ ΑΒ = λ ΔΓ  ΑΒ||ΔΓ (1)
yΓ - yΔ 3 + 2
λ ΔΓ = = = 1
xΓ -xΔ 5-0 
(ΑΒ) = (4 + 1)2 + (4 + 1)2 (ΑΒ) = 50

    (ΑΒ) = (ΔΓ) (2)
(ΔΓ) = (3 + 2) + (5 - 0)
2 2
(ΔΓ) = 50
Οι (1) και (2) εξασφαλιζουν οτι το τετραπλευρο ΑΒΓΔ ειναι παραλληλογραμμο.

Επισης,
(ΑΓ) = (5 + 1)2 + (3 + 1)2 (ΑΓ) = 52

    (ΑΓ) = (ΔΒ)
(ΔΒ) = (-2 - 4) + (0 - 4)
2 2
(ΔΒ) = 52
Δηλαδη οι διαγωνιες του παραλληλογραμμου ΑΒΓΔ ειναι ισες, που σημαινει οτι αυτο ειναι
ορθογωνιο.
Α λ λ ι ως
Δεδομενων των (1) και (2), ειναι
yΒ - yΑ 4 + 1 
λ ΑΒ = = =1
xΒ -xΑ 4+1 
  λ ΑΒ  λ ΒΓ = 1  (- 1) = - 1  ΑΒ  ΒΓ
yΓ - y Β 3 - 4
λ ΒΓ = = = - 1
xΓ -xΒ 5-4 

61
Ε υ θ ε ι α
Δηλαδη, παραλληλογραμμο με καθετες δυο διαδοχικες πλευρες του, που σημαινει ορθογωνιο
παραλληλογραμμο.
Δινονται τα σημεια Α(2,3) , Β(- 4,5) και Γ(3,- 4) . Να βρειτε την εξισωση της ευθειας
που διερχεται απο την κορυφη Α και το κεντρο βαρους G του τριγωνου ΑΒΓ.
Αν (x, y) ειναι οι συντεταγμενες του κεντρου βαρους G του τριγωνου ΑΒΓ, τοτε θα ειναι :
2-4+3 1 3+ 5-4 4
x= = και y = = .
3 3 3 3
1 4
Επομενως, η ευθεια που διερχεται απ’τα σημεια A(2, 3) και G =  ,  εχει συντελεστη δι-
3 3
4 5
3-
ευθυνσης λ = 3 = 3 = 1 και κατα συνεπεια η εξισωση της ειναι : y - 3 = 1(x - 2)  y = x + 1
1 5
2-
3 3
Δινεται τριγωνο ΑΒΓ με Α(1, 2) και δυο απ'τα υψη του που εχουν εξισωσεις
4x - 3y - 5 = 0 και 2x + 5y - 5 = 0. Να βρεθουν :
οι συντεταγμενες των κορυφων Β και Γ.
η εξισωση της πλευρας ΒΓ του τριγωνου.
Ειναι
4  1 - 3  2 + 1 = -1  0
  που σημαινει οτι το Α δεν ανηκει στα υψη με τις δοσμενες εξισω -
2  1 + 5  2 - 5 = 7  0
σεις , οποτε τα υψη ειναι τα υ Β και υ Γ .
Αν υ Β : 4x - 3y - 5 = 0 και υ Γ: 2x + 5y - 5 = 0, τοτε
Αφου ΑΓ  υ Β και ΑΒ  υ Γ , ειναι :
4 3 3
λ ΑΓ  λ υ Β = -1  λ ΑΓ  = -1  λ ΑΓ = -  ΑΓ : y - 2 = - (x - 1)  3x + 4y - 11 = 0
3 4 4
 2 5 5
λ ΑΒ  λ υ Γ = -1  λ ΑΒ   -  = -1  λ ΑΒ =  ΑΒ : y - 2 = (x - 1)  5x - 2y - 1 = 0
 5 2 2
Το σημειο Β(κ, λ) ανηκει στις ευθειες ΑΒ και υ Β , οποτε :
5κ - 2λ - 1 = 0  κ = -1
  ...    Β(- 1,- 3)
 4κ - 3λ - 5 = 0  λ = -3

62
Ε υ θ ε ι α
Το σημειο Γ(μ, ν) ανηκει στις ευθειες ΑΓ και υ Γ , οποτε :
3μ + 4ν - 11 = 0 μ = 5
  ...    Γ(5,- 1)
2μ + 5ν - 5 = 0 ν = -1
-1 - (-3) 1 1
λ ΒΓ
= = , οποτε ΒΓ : y + 3 = (x + 1)  x - 3y - 8 = 0
5 - (-1) 3 3
Μεθοδος:Εμβαδον Τριγωνου
Ευρεση εμβαδου τριγωνου .
▪ Δοσμενα:
▪ Το εμβαδον του τριγωνου με κορυφες Α(x1, y1) , B(x2, y2) , Γ(x3, y3) δινεται απο :
1 1 x2 - x1 y 2 - y1
(ΑΒΓ) = |det(AB,AΓ)|= (κοινη αρχη το σημειο Α) κλπ .
2 2 x 3 - x1 y 3 - y 1
Να βρειτε το εμβαδον του τριγωνου με κορυφες: Α(- 2, 4), Β(2,- 6), Γ(5, 4)
Ειναι AB = (4, - 10) και AΓ = (7, 0) .

1 4 -10 1
Αρα (ABΓ) = | |= |70|= 35 μοναδες.
2 7 0 2
Δινονται τα σημεια Α(5, 1) και Β(1, 3). Να βρειτε το σημειο Μ του αξονα x’x, για
το οποιο το εμβαδον του τριγωνου ΜΑΒ ειναι ισο με 7.
Αφου το Μ ειναι σημειο του αξονα x’x θα εχει συντεταγμενες της μορφης (x, 0), οποτε
θα ειναι AM = (x - 5, - 1) και AB = (- 4, 2) .
Επομενως:
2x - 14 = 14 x = 14
1 x - 5 -1  
(MAB) = 7  | |= 7 |2x - 14|= 14   η  η
2 -4 2 2x - 14 = -14 x = 0
 
Αρα, το ζητουμενο σημειο θα ειναι το Μ(14, 0) η το Μ(0, 0).

63
Ε υ θ ε ι α
Μεθοδος:Ευρεση Παραμετρου
Ευρεση παραμετρου .
▪ Δοσμενα:
▪ Προκειμενου να βρουμε παραμετρο (ους) κατασκευαζουμε εξισωσεις η συστημα-
τα με αγνωστο (ους) την παραμετρο (ους), απο σχεσεις που εχουμε αναφερει στις
προηγουμενες παραγραφους .
Να βρεθουν οι πραγματικοι αριθμοι α και β, ωστε η ευθεια (ε) που οριζεται απ'τα σημεια
Α(α - β, 4) και Β(2, β) ωστε :
β ειναι ο συντελεστης διευθυνσης του υψους ΚΝ τριγωνου ΚΛΜ με Λ(1,-1) και Μ(7,- 4).
3π
η ευθεια (ε) να ειναι παραλληλη στην ευθεια (ε1 ) που σχηματιζει με τον αξονα x'x γω νια .
4
Το υψος ΚΝ ειναι καθετο στην ΛΜ, οποτε :
y -y - 4+1 3
(ΚΝ)  (ΛΜ)  λ ΚΝ  λ ΛΜ = -1  β  Μ Λ = -1  β  = -1  β  = - 1 
xΜ -xΛ 7 -1 6
6
β=-  β=-2
3
Ειναι
yΒ - yΑ 3π β-4  π -2 - 4 π
(ε)||(ε1 )  λ ε = λ ε 1  = εφ  = εφ  π -   = - εφ 
xΒ - xΑ 4 2-α +β  4 2-α-2 4
-6
= -1 α = -6
-α
Μεθοδος:Γεωμετρικος Τοπος
Ευρεση γεωμετρικου τοπου του σημειου Μ(x,y) .
▪ Δοσμενα:
▪ Απο συνδιασμο των δοσμενων σχεσεων καταληγουμε σε εξισωση των συντεταγ-
μενων x, y του Μ, που αποτελει τον γ.τ.
▪ Αν οι συντεταγμενες x, y του σημειου Μ συνδεονται με παραμετρο λ, τοτε απαλει
φουμε την παραμετρο μεταξυ των συντεταγμενων και καταληγουμε σε εξισωση
που ειναι συναρτηση των x, y.

64
Ε υ θ ε ι α
Δινονται τα σημεια Α(3,1) και Β(4,6). Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ
του επιπεδου, για τα οποια ισχυει : ΜΑ2 - ΜΒ 2 = 10.
Αν Μ(x, y), τοτε :
ΜΑ 2 - ΜΒ2 = 10 |ΜΑ|2 -|ΜΒ|2 = 10  (x - 3) 2 + (y - 1) 2 -[(x - 4) 2 + (y - 6)2 ] = 10 
x 2 - 6x + 9 + y 2 - 2y + 1 - (x 2 - 8x + 16 + y 2 - 12y + 36) = 10 
x 2 - 6x + 9 + y 2 - 2y + 1 - x 2 + 8x - 16 - y 2 + 12y - 36 = 10 
2x + 10y - 48 = 0  x + 5y - 24 = 0
Οποτε, ο ζητουμενος γεωμετρικος τοπος ειναι η ευθεια (ε) : x + 5y - 24 = 0 .
Θεωρουμε τα μεταβλητα σημεια Α(α,0) και Β(0, β), με α, β > 0, ετσι ωστε να ισχυει ΟΑ + ΟΒ = 12.
Αν Γ ειναι σημειο της ΑΒ με ΜΑ = 3ΜΒ, να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ.
Αν Μ(x, y), τοτε :
ΜΑ = 3ΜΒ  ΑΜ = 3ΜΒ  (x - α, y - 0) = 3(0 - x,β - y)  (x - α, y) = (- 3x,3β - 3y) 
α = 4x
x - α = -3x 
  4 (1)
 y = 3β - 3y β = 3 y

Ομως
(1)
4
ΟΑ + ΟΒ = 12  α + β = 12  4x + y = 12  12x + 4y = 36  3x + y - 9 = 0
3
Ο ζητουμενος γεωμετρικος τοπος ειναι η ευθεια (ε) : 3x + y - 9 = 0 .

65
Ε υ θ ε ι α Α λ υ τ ε ς Α σ κ η σ ε ι ς
Να βρεθει ο συντελεστης διευθυνσης της ευθειας (ε), που
διερχεται απ'τα σημεια : Α(1,-2) και Β(3, 2).
ειναι παραλληλη στην ευθεια (ε1 ) : 2x + 3y - 2 = 0.
ειναι καθετη στην ευθεια (ε2 ) : 3x - 2y + 7 = 0.
33π
σχηματιζει με τον αξονα x'x γωνια .
4
Να υπολογισθει το μηκος του υψους ΑΔ τριγωνου ΑΒΓ στο οποιο Α(4,13), Β(10,1),
Γ(-2,5).
Να βρειτε την τιμη του λ  , ωστε οι ευθειες :
(ε1 ) : (λ - 1)x + λy + 8 = 0 και (ε 2 ) : λx + 3y + 1 - 2λ = 0 να ειναι καθετες.
(ε3 ) : (3λ + 2)x + (λ + 1)y - 7 = 0 και (ε 4 ) : (λ + 1)x - 4λy + 2λ = 0 να ειναι καθετες.
Οι δυο πλευρες παραλληλογραμμου ΑΒΓΔ εχουν εξισωσεις ε1 : 2x + y - 1 = 0 και
ε2 : 8x + 3y + 1 = 0, ενω μια διαγωνιος του εχει εξισωση δ : 3x + 2y + 3 = 0.
Nα βρεθουν οι κορυφες του.
Βρειτε την εξισωση της ευθειας που διερχεται απ'το σημειο Α(3,-2) και :
ειναι παραλληλη στο διανυσμα δ = (2,-5)
ειναι παραλληλη στο διανυσμα δ = (0,3)
ειναι παραλληλη στο διανυσμα δ = (-2,0)
ειναι καθετη στο διανυσμα δ = (2,1)
ειναι καθετη στο διανυσμα δ = (0,-2)
σχηματιζει με τον αξονα x'x γωνια ω = 135 ο
Δινονται οι εξισωσεις ε1 : (κ + 1)(x + y) + (κ - 2)(3x - 4y) + κ = 0 και ε2 : x - 2y + 3 = 0 .
α) Να δειχθει οτι η ε1 παριστανει ευθεια για καθε κ ∈ ℝ .
β) Να βρεθει ο κ ∈ ℝ ωστε ε1 ⊥ ε2 .

66
Να βρειτε την εξισωση της ευθειας που διερχεται απ'το σημειο Α(1,-1) και :
ειναι παραλληλη στην ευθεια x + 2y + 1 = 0 .
ειναι καθετη στην ευθεια 3x - y + 5 = 0 .
διερχεται απ'την αρχη των αξονων .
ειναι παραλληλη με τον αξονα x'x .
ειναι παραλληλη με τον αξονα y'y .
ειναι παραλληλη στη διχοτομο της πρωτης γωνιας των αξονων .
ειναι παραλληλη στη διχοτομο της δευτερης γωνιας των αξονων .
Δινεται η εξισωση: ( κ 2+ κ – 2 ) x + ( κ 2- 4 ) y + 2 κ + 4 = 0 (1)
α) Να βρεθουν οι τιμες του κ ∈ ℝ ωστε η (1) να παριστανει ευθεια .
β) Να βρεθουν οι τιμες του κ ∈ ℝ για τις οποιες οι ευθειες αυτες περνουν απο το ση-
μειο Α(4,2)
Να δειξετε οτι τα σημεια Α(-2,1), Β(2,2) και Γ(6,3) ειναι συνευθειακα.
Δινονται τα σημεια Α(2,3), Β(6,6), Γ(7,1) και Δ(3,-2).
Να δειξετε οτι το τεταρπλευρο ΑΒΓΔ ειναι παραλληλογραμμο.
Να βρεθουν οι εξισωσεις των διαγωνιων του.
α) Να δειχθει οτι η εξισωση ( λ 2+ 2λ + 2 ) x + ( 2λ 2+ 3λ + 3 ) y - 2λ 2- λ - 1 = 0 (1)
παριστανει ευθεια που περναει απο σταθερο σημειο το οποιο και να βρεθει .
β) Να δειχθει οτι για καθε λ ∈ ℝ η ε1 τεμνει την ευθεια ε2: 2x + y - 5 = 0 .
Η ευθειας ε1 διερχεται απ'το σημειο Α( 3 ,5) και σχηματιζει γωνια 60 ο με τον αξονα x'x .
Να βρεθει η εξισωση της ευθειας ε1 .
Να βρεθει η εξισωση της συμμετρικης ευθειας της ε1 ως προς τον αξονα x'x .
Ενα σημειο Ρ του επιπεδου κινειται πανω στην ευθεια y = x.

Να αποδειξετε οτι το συμμετρικο σημειο Ρ' του Ρ ως προς την ευθεια x + 2y + 1 = 0
κινειται πανω στην ευθεια 7x - y - 2 = 0 .

67
Να βρεθει η εξισωση της ευθειας που περνα απο το κοινο σημειο των ευθειων
ε1 : x - 3y + 1 = 0 και ε2 : 2x + 5y – 9 = 0, και απεχει απο την αρχη των αξονων απο-
σταση d = 2 .
Το υψος που διερχεται απ'την κορυφη Β τριγωνου ΑΒΓ εχει εξισωση y = 2x - 5, ενω το
1
υψος που διερχεται απο την κορυφη Γ, εχει εξισωση y = x + και Α(1,3).
2
Να βρεθουν οι εξισωσεις των πλευρων του τριγωνου και οι συντεταγμενες των κορυ -
φων Β και Γ.
Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ(λ - 1,2λ + 3), λ  .
Nα βρεθει η εξισωση της ευθειας ε που περναει απο την αρχη των αξονων και σχημα-
τιζει με την ευθεια x + y = 3 και τον αξονα y΄y τριγωνο εμβαδου 9 τ.μ.
Δινονται οι ευθειες ε1: y - 2x + 3 = 0 και ε2: y = ( λ – 1 ) x + 1 , λ ∈ ℝ .
Nα βρεθει για ποιες τιμες του λ οι ευθειες ε1 , ε2 σχηματιζουν γωνια 45 ο .
Τα σημεια Α(3, 2), Β(1,-2) και Γ(3,-4) ειναι κορυφες τριγωνου.
Να βρειτε το βαρυκεντρο G του τριγωνου ΑΒΓ.
Να βρειτε την εξισωση της ευθειας που διερχεται απ'το σημειο Β και απο το βαρυ -
κεντρο G του τριγωνου ΑΒΓ.
Δινονται οι ευθειες ε1: 2x – y + 1 = 0 και ε2: 3x - 4y – 1 = 0 . Nα βρειτε σημειο Μ της ε1 που
απεχει απο την ε2 αποσταση ιση με 1 μοναδα.
Θεωρουμε την εξισωση (λ 2 + 3λ + 2)x + (λ 2 - λ)y - 2(2λ + 1) = 0 .
Να δειξετε οτι η εξισωση παριστανει ευθεια για καθε λ  .
Να δειξετε οτι ολες οι ευθειες διερχονται απο σταθερο σημειο Α, του οποιου να βρειτε
τις συντεταγμενες.

68
α) Να βρεθει ποια απο τις ευθειες της οικογενειας α ( 2x + y + 4 ) + ( x - 2y – 3 ) = 0 ,
α  , απεχει απο το σημειο Μ(2,-3) αποσταση ιση με 10 .
β) Να δειχθει οτι καμια ευθεια της οικογενειας ( 2x - y - 6 ) + κ ( x - y - 4 ) = 0 , κ 
δεν απεχει απο το σημειο Ρ(3, -1) αποσταση ιση με 3 .
Δινονται οι ευθειες ε1: ( 3λ + 2 ) x + ( λ + 1 ) y + 7 = 0 και ε2: ( λ + 1 ) x - 4λy + 2λ = 0.
Να βρεθει ο λ ωστε ε1 ⊥ ε2 .
Να βρεθει η οξεια γωνια των ευθειων : ε1 : 3x - y + 1 = 0 και ε2 : 2x - 2 3y + 1 = 0
Δινονται τα σημεια Α(1, 2) και Β(2,1). Να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος των σημειων Μ
του επιπεδου, για τα οποια ισχυει : ΜΑ2 - ΜΒ 2 = 8.
Δινονται οι ευθειες ε1: λx + ( λ – 2 ) y = λ - 1 και ε2: ( λ + 2 ) x + λy = λ.
Να δειξετε οτι οι ευθειες τεμνονται για καθε λ .
Να βρειτε τον γεωμετρικο τοπο των σημειων τομης τους .
Θεωρουμε τα μεταβλητα σημεια Α(α,0) και Β(0, β), με α, β > 0, ετσι ωστε να ισχυει
ΟΑ + ΟΒ = 9. Αν Γ ειναι σημειο της ΑΒ με ΜΑ = 2ΜΒ, να βρεθει ο γεωμετρικος τοπος
των σημειων Μ.
Τριγωνου ΑΒΓ η κορυφη Α εχει συντεταγμενες (-3,1), η ευθεια του υψους ΒΕ εχει εξι-
σωση - x + 3y - 1 = 0 και η διχοτομος ΒΔ εχει εξισωση 2x - 3y – 5 = 0 .
Nα βρεθουν οι εξισωσεις των πλευρων του .
1
Δινονται οι ευθειες με εξισωσεις : x + 2y + 5 = 0 και y = - x + 1.
2
Δειξτε οτι ειναι παραλληλες
Υπολογιστε την αποσταση τους
Βρειτε την εξισωση της μεσοπαραλληλης των δυο ευθειων.

69
Να βρειτε την εξισωση της ευθειας που ειναι παραλληλη με την ευθεια 3x - 4y + 5 = 0
και απεχει απ'αυτην αποσταση 2 μοναδες.
4
Δινεται η ευθεια ε : Αx + Βy + 4 = 0. Η ε εχει συντελεστη διευθυνσης λ = και το ση -
3
3
μειο Μ(1,1) απεχει απ'αυτην μοναδες. Να βρεθουν τα Α και Β.
5
Να βρειτε σημειο του αξονα y'y που ισαπεχει απ'το σημειο Ρ(0, 2) και απο την ευθεια
ε : 3x + 4y - 10 = 0.
Δινεται η εξισωση λ 2x - λ y + 2 = 0 (1)
α) Να βρειτε για ποια λ παριστανει ευθεια γραμμη .
β) Για τα λ που βρηκατε να δειξετε οτι οι ευθειες της οικογενειας δεν διερχονται απο
το ιδιο σημειο.
γ) Να δειξετε οτι απο το τυχαιο σημειο Μ(α,β) του επιπεδου διερχονται δυο το πολυ
ευθειες της οικογενειας. Ποια πρεπει να ειναι η σχεση των α , β ωστε να διερχεται
απο το Μ μια μονο ευθεια;
Να βρεθουν οι εξισωσεις των διχοτομων των γωνιων που σχηματιζουν οι ευθειες
(ε1 ) : x - 3y + 1 = 0 και (ε2 ) : 2x + 4y - 3 = 0.
Δινονται τα σημεια Α(- 2,1), Β(3,5) και Γ(2, 4).
Να αποδειχτει οτι τα πιο πανω σημεια αποτελουν κορυφες τριγωνου.
Να βρεθει που κινουνται τα σημεια Ρ(x,y) για τα οποια : (ΡΒΓ) = 3(ΑΒΓ).
Δινονται οι παραληλες ευθειες ε1: 3x +4y +6 = 0 και ε2: 3x +4y +16 = 0
▪ Να βρειτε την αποσταση των παραλληλων ευθειων ε1 και ε2
▪ Να βρειτε την εξισωση της μεσοπαραλληλης ευθειας των ε1 και ε2
▪ Να βρειτε την εξισωση του κυκλου που εχει κεντρο το σημειο τομης της ευθειας ε1
με τον αξονα x΄x και αποκοπτει απο την ευθεια ε2 χορδη μηκους d = 4 3 .

70
Δινεται η εξισωση (λ 2- 1 )x + 2λy - λ 2 - 2λ - γ = 0, οπου λ και γ πραγματικη σταθε-
ρα.
▪ Να αποδειξετε οτι για καθε τιμη της παραμετρου λ η εξισωση παριστανει ευθεια
γραμμη.
▪ Εαν γ = - 1, να αποδειξετε οτι ολες οι ευθειες που οριζονται απο την παραπανω
εξισωση διερχονται απο το ιδιο σημειο.
▪ Εαν γ  - 1, να βρειτε τον γεωμετρικο τοπο των σημειων εκεινων που απο το κα-
θενα διερχεται μονο μια ευθεια η οποια επαληθευει την παραπανω εξισωση.
Δινεται το σημειο Α(2,1) του καρτεσιανου επιπεδου Oxy.
▪ Να βρειτε την εξισωση της ευθειας ΟΑ.
▪ Να βρειτε την εξισωση της ευθειας (ε) που διερχεται απο το σημειο Α και ειναι καθε-
τη στην ευθεια ΟΑ.
▪ Η ευθεια (ε) τεμνει τον αξονα x'x στο σημειο Β. Να βρειτε την εξισωση του υψους
του τριγωνου ΟΑΒ που διερχεται απο την κορυφη Α.
▪ Να βρειτε το εμβαδον του τριγωνου ΟΑΒ.
Δινονται οι ευθειες ε : x + λy = λ + 3 και ζ : y = λx - 3λ - 1 , λ  .
Να αποδειχθει οτι:
▪ καθεμια απο τις ε, ζ διερχεται απο σταθερο σημειο (ανεξαρτητο του λ)
▪ ε  ζ για καθε λ  ,
 x + λy = λ + 3
▪ το συστημα  εχει μοναδικη λυση και οι ευθειες ε, ζ εχουν μοναδικο
 y = λx - 3λ - 1
κοινο σημειο Μ
▪ να βρειτε το γεωμετρικο τοπο του Μ οταν το λ μεταβαλλεται.

71
Ε υ θ ε ι α Α π ο δ ε ι ξ ε ι ς
▪ Οταν μια ευθεια και ενα διανυσμα ειναι παραλληλα, εχουν τον ιδιο συντελεστη διευ-
θυνσης .
Εστω διανυσμα δ παραλληλο σε ευθεια ε.

Αν φ, θ και ω ειναι οι γωνιες που σχηματιζουν το δια- y ε
νυσμα δ και η ευθεια ε με τον αξονα x’x, αντιστοιχα. θ = π+ω φ=ω
Ισχυει : φ = ω η θ = π + ω . δ
Και στις δυο περιπτωσεις θ φ
ω
εφφ = εφω, δηλαδη λ δ = λ ε . ω
O x
Αρα, οταν μια ευθεια και ενα διανυσμα ειναι πα- δ
ραλληλα, εχουν τον ιδιο συντελεστη διευθυνσης
▪ Αποδειξτε οτι: ο συντελεστης διευθυνσης λ μιας ευθειας που διερχεται απο τα σημεια
y -y
Α(x1, y1) και B(x2, y2) , με x1 ≠ x2 ειναι λ = 2 1 .
x 2 - x1
Αν Α(x1, y1) και B(x2, y2) ειναι δυο σημεια της ευθειας ε, τοτε ο συντελεστης διευθυνσης της λ
ειναι ισος με το συντελεστη διευθυνσης του διανυσματος AB = (x2 - x1, y2 - y1), δηλαδη
y -y
λ= 2 1 .
x 2 - x1
▪ Eστω Oxy ενα συστημα συντεταγμενων στο επιπεδο και Α( x0 , y0 ) ενα σημειο του ε-
πιπεδου. Να βρειτε την εξισωση της ευθειας ε που διερχεται απο το A και εχει συντε-
λεστη διευθυνσης λ.
Θεωρουμε συστημα συντεταγμενων Oxy στο επι-

y ε
πεδο και Α(x0, y0) ενα σημειο του επιπεδου.
Μ(x,y)
Εστω ε μια ευθεια που διερχεται απ’ το σημειο Α
A(x0,y0)
και εχει συντελεστη διευθυνσης λ.
Ενα σημειο M(x, y) διαφορετικo του Α(x0, y0) ανη- φ
O x
κει στην ε, αν και μονο αν, το διανυσμα AM ειναι
παραλληλο στην ευθεια ε (εχουν ιδιο συντελεστη διευθυνσης λ).
Ομως AM = (x - x0, y - y0), οποτε
y - y0
λ=  y - y 0 = λ(x - x 0 ) που επαληθευεται και απ’το σημειο Α(x0, y0) .
x - x0

72
Ε υ θ ε ι α Α π ο δ ε ι ξ ε ι ς
▪ Eστω Oxy ενα συστημα συντεταγμενων στο επιπεδο και Α( x1 , y1 ), Β( x2 , y2 ) δυο ση-
μειο του επιπεδου. Να βρειτε την εξισωση της ευθειας ε που διερχεται απο το σημεια
A και Β.
Εστω ε η ευθεια που διερχεται απ’ τα σημειο Α, Β.

y ε
□ Αν x1 ≠ x2, o συντελεστης διευθυνσης της ευθει- Μ(x2,y2)
y - y0 A(x1,y1)
ας ειναι λ = και η εξισωση y - y0 = λ(x - x0 )
x - x0
φ
y -y
γραφεται y - y1 = 2 1  (x - x1 ) O x
x 2 - x1
□ Αν x1 = x2 = x0 (ευθεια κατακορυφη) δεν οριζεται ο συντελεστης διευθυνσης της ευθειας.
Τοτε η εξισωση της κατακορυφης ευθειας που διερχεται απ’το σημειο Α(x0, y0) ειναι η
x = x0 , αφου καθε σημειο της εχει τετμημενη x0 .
Να αποδειξετε οτι καθε ευθεια του επιπεδου εχει εξισωση της μορφης :
Αx + Βy + Γ = 0 με Α  Ο η Β  Ο .
□ Αν η ευθεια ε τεμνει τον αξονα y’y στο σημειο Σ(0, β) και εχει συντελεστη διευθυνσης
λ, τοτε θα εχει εξισωση y = λ x + β , η οποια γραφεται: λ x + (-1) y + β = 0.
□ Αν η ευθεια ε ειναι κατακορυφη και διερχεται απ’ το σημειο P(x 0 , y0 ) , τοτε θα εχει
εξίσωση x = x0 , η οποια γραφεται ισοδυναμα: 0 x + 0⋅ y + (- x ) = 0 .
Και στις δυο περιπτωσεις η εξισωση της ευθειας ε παιρνει τη μορφη
Α x + Β y + Γ = 0 με Α ≠ 0 η Β ≠ 0 .
Αντιστροφα
Εστω η εξισωση Α x + Β y + Γ = 0 (1) με Α ≠ 0 η Β ≠ 0 .
A Γ
□ Αν Β ≠ 0 τοτε η (1) γραφεται y = - x- που ειναι εξισωση ευθειας με συντελεστη
B B
A  Γ
διευθυνσης λ = - και διερχεται απ’το σημειο  0,-  του αξονα y’y.
B  B
Γ
□ Αν Β = 0 (Α ≠ 0 απο υποθεση) τοτε η (1) γραφεται x = - που ειναι εξισωση κατακορυφης
A
 Γ 
ευθειας που διερχεται απ’το σημειο  - ,0  του αξονα x’x .
 Α 
Σε καθε περιπτωση η εξισωση Α x + Β y + Γ = 0 με Α ≠ 0 η Β ≠ 0 παριστανει ευθεια.

73
74

Τσακαλάκος Τάκης - Διανύσματα, Ευθεία Β&#39; Λυκείου

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Τσακαλάκος Τάκης - Διανύσματα, Ευθεία Β&#39; Λυκείου

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Διανυσματα

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Ειναι ενα προσανατολισμενο ευθ. τμημα που τα ακρα θεωρουνται διατεταγμενα .

Ειναι το διανυσμα του οποιου η αρχη και το τελος συμπιπτουν.

Λεγεται το μηκος του ευθ. τμηματος ΑΒ.

Λεγεται το διανυσμα που εχει μετρο την μοναδα.

Ειναι η ευθεια πανω στην οποια βρισκεται το διανυσμα.

▪ Παραλληλα η Συγγραμμικα Διανυσματα

Ειναι αυτα που εχουν τον ιδιο φορεα η παραλληλους φορεις.

Ειναι δυο παραλληλα διανυσματα που

Ειναι δυο παραλληλα διανυσματα που

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

▪ αν εχουν παραλληλους φορεις, βρισκονται σε διαφορετικα ημιεπιπεδα ως προς

02. Προσθεση - Αφαιρεση Διανυσματων

Mε παραλληλη μεταφορα καθιστουμε τα διανυσματα u,v διαδοχικα (το περας του

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

την αρχη των u,v.

▪ Ιδιοτητες Προσθεσης Διανυσματων

Η διαφορα του διανυσματος ν απ'το διανυσμα u, ειναι το αθροισμα του διανυσμα -

▪ Τριγωνικη Ανισοτητα στα Διανυσματα

▪ Αν α  0 και β  0 και α , β μη συγγραμικα τοτε |α|-|β| <|α + β|<|α|+|β|

▪ Αν α  β (ομορροπα) τοτε |α|-|β| <|α + β|=|α|+|β|

▪ Αν α  β (αντιρροπα) τοτε |α|-|β| =|α + β|<|α|+|β|

▪ Αν α = 0 η β = 0 τοτε |α|-|β| =|α + β|=|α|+|β|

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Γινομενο του αριθμου λ  0 με το διανυσμα u  0 ειναι ενα διανυσμα που συμβολι -

▪ Ιδιοτητες Πολλαπλασιασμου Αριθμου με Διανυσμα

▪ Συνθηκη Παραλληλιας Δυο Διανυσματων u ,ν

Δυο διανυσματα u, ν με ν  0 ειναι παραλληλα αν και μονο αν υπαρχει λ 

▪ Γραμμικος Συνδιασμος Διανυσματων

▪ Διανυσματικη Ακτινα Μεσου Ευθυγραμμου Τμηματος

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

04. Συντεταγμενες Στο Επιπεδο

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

▪ Συντεταγμενες Μεσου Ευθυγραμμου Τμηματος

▪ Συντεταγμενες Διανυσματος με Γνωστα Ακρα

▪ Το μετρο (μηκος) του διανυσματος α = (x, y) δινεται απο την σχεση

▪ Συντελεστης Διευθυνσης Διανυσματος

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Ο συντελεστης διευθυνσης του διαvυσματος AB (αν οριζεται) δινεται απο την

05. Εσωτερικο Γινομενο Διανυσματων

▪ Διανυσματικη Εκφραση Εσωτερικου Γινομενου

▪ Αναλυτικη Εκφραση Εσωτερικου Γινομενου

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

▪ Γωνια δυο διανυσματων:

06. Προβολη Διανυσματος Σε Διανυσμα

Αν OA = α , OΜ = ν διανυσματα του επιπεδου και ΜΜ1 το καθετο ευθ. τμημα στον

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Μεθοδος:Ισοτητα Αλγεβρικων Αθροισματων Διανυσματων

Να δειξετε οτι σε καθε τετραπλευρο ΑΒΓΔ ισχυει : ΑΓ - ΔΓ = ΑΒ - ΔΒ .

Μεθοδος:Ισοτητα Αλγεβρικων Αθροισματων Διανυσματων

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Μεθοδος:Ισοτητα Αλγεβρικων Αθροισματων Διανυσματων

Αν ισχυει ΡΑ + ΡΒ = ΣΑ + ΣΒ, να δειξετε οτι τα σημεια Ρ και Σ ταυτιζονται .

Δινονται τα διανυσματα α = ΑΒ + ΓΑ και β = ΚΒ + ΓΛ.

Μεθοδος:Γραμμικος Συνδιασμος Διανυσματων

Δινεται τριγωνο ΑΒΓ. Αν ΑΔ = κ∙ ΑΒ + λ∙ ΑΓ και ΑΕ = λ∙ ΑΒ + κ∙ ΑΓ να αποδει-

Αν για τα διανυσματα α, β, γ και δ ισχυει : α|| β γ = α - 2β και δ = 2α - β

Αφου τα διανυσματα α και β ειναι παραλληλα, ισχυει : α = λ β, λ  .

Τακης Τσακαλακος http://mathslibrary4.blogspot.gr

Αν για τα σημεια Α, Β, Γ, Δ, Ε ενος επιπεδου ισχυει : ΓΑ - 2ΑΔ = 2ΓΒ + 3ΒΑ - ΒΕ

Τσακαλάκος Τάκης - Διανύσματα, Ευθεία Β' Λυκείου

Τσακαλάκος Τάκης - Διανύσματα, Ευθεία Β' Λυκείου