KVT 2

Karar Verme Teknikleri
#2
Ders Planı
 Karar Problemlerinin Modellenmesi (devam)

 Karar Ağacı Analizi
 Belirlilik Ortamında Karar Verme
 Belirsizlik Ortamında Karar Verme
 Maksimaks Karar Verme Yöntemi
 Maksimin Karar Verme Yöntemi
 Minimaks Yöntemi (Pişmanlık Yaklaşımı)
 Hurwicz Yöntemi (Uzlaşma Yaklaşımı)
 Laplace Yöntemi
 Bayes Yöntemi
 Risk Ortamında Karar Verme
Karar Problemlerinin Modellenmesinde Kullanılan Araçlar
Karar Ağacı
 Karar ağaçları; tercihlerin, risklerin, kazançların, hedeflerin tanımlanmasında yardımcı
olabilen ve birçok önemli yatırım alanlarında uygulanabilen, birbirini izleyen şansa
bağlı olaylarla ilgili olarak çıkan çeşitli karar noktalarını incelemek için kullanılan bir
tekniktir.
 Gerçek hayat problemlerinde elde edilen verilerin faydalı bilgilere dönüştürülmesi

problemi ve nedenini anlamaya yardımcı olmakla birlikte çözüme ulaşmaya da büyük
katkı sağlar.
Karar Ağacı
 Etki diyagramları karar probleminin elemanlarını ve bu elemanlar arasındaki ilişkiyi
özet olarak gösterirken, karar ağaçları problemin daha detaylı olarak gösterilmesini
sağlar.
 Etki diyagramının noktalarında depolanan bilgiler karar ağacının dallarında göz önüne
serilir.
 Karar ağaçlarının bir diğer özelliği de karar vericinin karşılaşacağı belirsizlikleri

kronolojik olarak göstermesidir.
 Bir karar ağacı, noktalar ve bu noktalardan çıkan dallardan oluşur.

Karar Ağacının Genel Yapısı
 Karar ağacında gösterilen kare ve daire şekilleri düğüm olarak adlandırılır.
 Kareler karar düğümleridir ve dikdörtgen ile gösterilir. Bir karar düğümünden çıkan
dallar bu noktada mevcut olan karar seçeneklerini (alternatifleri) yansıtır.
 Belirsizlik noktaları (olaylar) ise daire ile temsil edilir. Her belirsizlik noktası bir
çevresel faktörü gösterir ve belirsizlik noktasından çıkan dallar, çevresel faktörün
durumlarını temsil eder.
 Bir karar ağacı soldan (şu andan) sağa doğru (geleceğe) çizilir.
 Her etki diyagramı bir karar ağacına dönüştürülebilir.

Karar Matrisinin Yapısı
Karar Matrisi
S1 S2 . . Sm
A1 U11 U12 . . U1m
A2 U21 U22 . . U2m
. . . . . .
. . . . . .
An Un1 Un2 . . Unm
P P1 P2 . . Pm
Ai: Karar vericilerin seçeceği stratejileri
Sj: Gerçekleşebilecek olayları
Pj: Olasılıkları (Olayların ortaya çıkma olasılıklarını)
Uij: Ödemeleri (sonuç değerlerini) ifade etmektedir.
S1
U11
…
A1
Sm
U1m
A2 ...
…
...
S1
Un1
An …
…
Sm Unm
 Karar ağacında her bir sonucun beklenen değeri hesaplanıp, son karar beklenen
değer dikkate alınarak verilir.
 Karar ağacı yardımıyla, karar ağacı sürecinin her aşaması açıkça görülebilir. Böylelikle
hem beklenen değeri hesaplamak kolaylaşır hem de karar verme süreci tam
anlamıyla anlaşılır.
 Örnek bir karar ağacı yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Örnek bir karar ağacı yapısı
Yağmur Yağar
Islanmadın
Şemsiye al
Yağmur Yağmaz
Islanmadın
Şemsiye alma
Yağmur Yağar
Islandın
Davranış Seçim Noktası
Yağmur Yağmaz
Islanmadın Olay ayrım noktası
 Bir karar ağacı aşağıdakilerden oluşan bir şekildir:
1. Karar noktaları (kareler),

2. Şans noktaları (daireler),
3. Karar dalları (seçenekler),
4. Şans dalları (olaylar),
5. Son noktalar (getiriler veya faydalar).
 Karar ağacının oluşturulmasının ve analizinin adımları aşağıda verilmiştir.
1. Problemi tanımla.
2. Karar ağacını çiz.
3. Doğa durumlarına olasılıklar ata.
4. Her alternatif-doğa durumu kombinasyonu için kazanç (veya kayıpları)
tahmin et.
5. Geriye doğru hesaplama ile her şans düğümü için beklenen değeri belirle.
6. En iyiyi seçerek başlangıca ulaş.
Örnek Olay 2’nin karar ağacı
Talebin Artması
18000
Talebin Değişmemesi
2000
Kapasite Artırımı
Talebin Düşmesi
Yapmak
-8000
Talebin Artması
9000
5000
Mevcut Kapasiteyi Talebin Düşmesi
Korumak 0
Düşürmek
Kapasiteyi
Talebin Artması
4000
1500
Talebin Düşmesi
7000
Etki Diyagramının Karar Ağacına Dönüştürülmesi
 Daha önceden de ifade edildiği gibi etki diyagramları karar problemlerinin karmaşık
yapısını analitik bir şekilde ortaya koymaktadır.
 Ancak etki diyagramlarının en büyük sakıncası alternatifleri, çevresel faktörlerin

durumları ve ilgili olasılıkları ile sonuçları net olarak göstermemesidir.
 Öte yandan, etki diyagramları karar problemlerinin kolaylıkla karar ağacına

dönüştürülebilmesine imkan sağlamakta ve aynı zamanda oluşturulacak karar
ağacının ilk aşamasını da oluşturmaktadır.
Etki Diyagramının Karar Ağacına Dönüştürülmesinde Takip Edilmesi Gereken Aşamalar
 Herhangi bir okun işaret etmediği bir nokta belirle (gerisinde bir okun bulunmadığı
nokta),
 Şayet karar noktası ile belirsizlik noktası arasında bir seçim yapmanız gerekirse, karar
noktasını seç,
 Ağacın başlangıcına karar noktasını koy ve bu karar noktasının alternatiflerini oklarla

göster,
 Etki diyagramında karar noktası etki oku ile bir belirsizlik noktasına bağlanıyorsa, karar
noktasından çıkan ve alternatifleri gösteren okların ucuna bir belirsizlik noktası çiz ve
bu belirsizlik noktasındaki durumları oklarla göster,
Etki Diyagramının Karar Ağacına Dönüştürülmesinde Takip Edilmesi Gereken Aşamalar
 Şayet etki diyagramında bir belirsizlik noktası koşulluluk oku ile başka bir belirsizlik
noktasına bağlanıyorsa, başlangıçtaki belirsizlik noktasında çıkan ve durumları
gösteren okların ucuna belirsizlik noktası çiz ve belirsizlik noktasındaki durumları
oklarla göster,
 Bir belirsizlik noktası ile bir karar noktası sonuç oku ile bir sonuç noktasına
bağlanıyorsa, her bir alternatife karşılık gelen belirsizlik noktasındaki durumların
oluşturduğu sonucu yaz.
 Yukarıdaki aşamaları etki diyagramının tüm aşamaları bitene kadar devam ettir.
 Tüm karar ağacı tamamlandığında ilgili çevresel faktörlerin durumlarının ilgili

olasılıklarını karar ağacından göster.
Etki Diyagramının Karar Ağacına Dönüştürülmesi ile İlgili Örnek
 Bir fabrika sahibi, fabrikasında X ürünü üretebilmesi için bu fabrikasındaki makine ve
teçhizatta belli bir modifikasyon yapması ve bu konuda karar vermesi gerekmektedir.
Fabrikayı X ürünü üretecek şekilde modifikasyon yapmaya karar verdikten sonra bu
modifikasyonun fabrikanın tamamında mı yoksa yarısında mı olacağı konusunda karar
vermesi gerekmektedir. Daha sonra X ürünü üretim seviyesi (düşük/orta/yüksek)
konusunda karar vermesi gerekmektedir. Fakat üretim seviyesini belirlemesine hem
bir önceki kararı (fabrikanın yarısını/tamamını modifiye etmek) hem de üretilecek
hesap makinelerin piyasa fiyatı (düşük/orta/yüksek) belirleme konusunda vereceği
kararı etki etmektedir. Ancak piyasa fiyatına etki eden birçok çevresel faktör
bulunmaktadır. Fabrika sahibi geçmiş tecrübelerine dayanarak bunları, rakip
firmaların hesap makinelerinin piyasa fiyatları ile üretim maliyetleri olarak
belirlenmiştir. Ayrıca bu çevresel faktörlerin durumlarının düşük, orta veya yüksek
olabileceğini tahmin etmektedir.
Etki Diyagramının Karar Ağacına Dönüştürülmesi ile İlgili Örnek
Rakip
Firmaların
Hesap Piyasa
Makinesi Fiyatını
Fiyatları? Belirle?
Toplam
Getiri
Üretim
Maliyetleri?
Fabrikayı Hesap Fabrikanın Yarısını Hesap Makinesi

Makinesi Üretecek ya da Tamamını Üretim Seviyesini
Şekilde Modifiye Et? Modifiye Et? Belirle?
Karar Ağacı (I. Aşama)
Fabrikayı Modifiye Et
Evet
1
Hayır
Karar Ağacı (II. Aşama)
Fabrikayı Modifiye Et Fabrikanın Tamamını veya

Yarısını Modifiye Et
Tamamı
Evet
2
Yarısı
1
Hayır
Karar Ağacı (III. Aşama)
Fabrikanın Tamamını veya Rakip Firmaların X Ürünün
Fabrikayı Modifiye Et
Yarısını Modifiye Et Piyasa Fiyatını Tahmin Et
Düşük
Tamamı Orta
3
Evet Yüksek
2
Yarısı
1
Hayır
Fabrikayı Modifiye Et Fabrikanın Tamamını Rakip Firmaların X Üretim Maliyetlerini
veya Yarısını ürünün Piyasa Fiyatını Tahmin Et
Modifiye Et Tahmin Et
Düşük
Düşük Orta
4
Tamamı Orta Yüksek
3
Evet Yüksek
2
Yarısı
1
Hayır
Fabrikayı Modifiye Et Fabrikanın Tamamını Rakip Firmaların X Üretim Maliyetlerini X ürünün piyasa
veya Yarısını ürünün Piyasa Fiyatını Tahmin Et fiyatını belirle
Modifiye Et Tahmin Et
Düşük
Düşük Orta
5
Orta Yüksek
Düşük
4
Tamamı Orta Yüksek

3
Evet Yüksek
2
Yarısı
1
Hayır
Fabrikayı Fabrikanın Rakip Üretim X Ürünün X ürünün Üretim
Modifiye Et Tamamını Firmaların Maliyetlerini Piyasa Seviyesini Belirle
veya Yarısını X ürünün Tahmin Et Fiyatını Düşük
Modifiye Et Piyasa Belirle
Fiyatını Düşük Orta
Tahmin Et 6
Düşük Orta Yüksek
5
Düşük Orta Yüksek

4
Orta Yüksek
Tamamı
3
Evet Yüksek
2
Yarısı
1
Hayır
 Karar teorisi, reklam stratejisi belirleme, pazar araştırması, enerji araştırması, teçhizat
seçimi, stok yönetimi, ürün/satın alma kararı, sağlık yönetimi, askeri stratejik
problemler, personel seçimi, kalite kontrol, gayrimenkul yatırım problemi gibi birçok
alanda etkin bir şekilde kullanılabilmektedir.
 Bir karar verme süreci, karar verilebilecek olan durum hakkındaki bilgi türüne göre
aşağıdaki üç sınıftan birinin içerisine girebilir:
 Verinin deterministik olarak bilindiği belirlilik ortamında karar verme

 Verinin, karar sürecindeki ilişki derecesinin temsil eden bağıl ağırlıklara
atanamadığı belirsizlik altında karar verme
 Verinin olasılık dağılımıyla tanımlanabildiği risk ortamında karar verme
Belirlilik Ortamında Karar Verme
 Belirlilik ortamında verilecek kararlar için, ortaya konulan her alternatifin sonuçlarına
ilişkin tam bilgi vardır. Diğer bir ifadeyle sonuçları kesinlikle bilinmektedir.
 Belirlilik ortamında herhangi bir kararın verilebilmesi için, karar vermede kullanılacak
bütün uygun alternatifler ve bunların sonuçlarının tam olarak bilinmesi
gerekmektedir. Bu koşul, belirlilik ortamında karar vermenin tek özelliğidir. Burada
tüm uygun alternatiflerin ortaya konulmasında güçlük olabilir. Alternatiflerin eksik
ortaya konulması olumsuz sonuçları doğurabilecek kararların verilmesine neden
olabilir.
 Bir karar probleminde, kararı ilgilendiren unsurlardan oluşan karar matrisi

elemanlarının, sadece ve sadece tek bir olay ve alternatife karşılık gelen, belirli
değerleri aldığı problemlerde uygulanabilen karar verme yöntemidir. Bu tip
problemlerde, her bir seçeneğe ait tam bir bilgi mevcuttur.
 X, Y, Z hammaddelerine ait maliyetler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Belirlilik

ortamında hangi hammaddeden satın alınacağına doğrudan maliyetlere bakılarak
karar verilebilmektedir.
Karar Matrisi
Alternatifler Maliyet (Bin TL)
X 150
Y 120
Z 180
 Maliyetlere bakıldığında en düşük maliyet değerine sahip Y alternatifinin seçilmesi

gerektiği kolaylıkla belirlenmektedir.
 Aşağıdaki tabloda dört farklı hisse senedinin bir dönemine ait getiriler sunulmuştur.
Belirlilik ortamında hangi hisse senedine yatırım yapılacağına doğrudan getirilere
bakılarak karar verilebilmektedir.
Karar Matrisi
Stratejiler Getiri (%)
A 10
B 9
C 12
D 8
 Getirilere bakıldığında en yüksek getiri değerine sahip C stratejisinin seçilmesi

gerektiği kolaylıkla belirlenmektedir.
 Benzer şekilde, işlem yükü daha ağır olmasına rağmen doğrusal programlama ve
ulaştırma problemleri belirlilik altında karar verme problemleri arasındadır.
 Belirlilik ortamında evrensel olarak kabul edilmiş karar alma ölçütü, karın en
büyüklenmesi ya da maliyetin en küçüklenmesi iken, belirsizlik ve risk ortamında
karar almada değişik ölçütler söz konusu olmaktadır.
Bilginin Olmadığı Durumda Karar Verme
Baskınlık Yöntemi
 Eğer bir alternatif başka bir alternatif tarafından bir veya birden fazla ölçütte geçilir ve
kalan kriter karşılaştırmaları da eşit olursa, o alternatif baskın olmayan olmayan
alternatiftir. Tersi durumda, bir alternatif tüm kriterler içinde başka bir alternatif
tarafından geçilemiyorsa, baskındır.
 Baskın alternatifler ikili karşılaştırmalar yapılarak tespit edilir. Eğer karşılaştırmalara

“m” adet alternatifle başlanırsa, baskın alternatif “m-1” basamakla elde edilir.
 Bu yöntemin dezavantajı baskın olmayıp elenen alternatif, ölçütlerin tümü göz önüne
alındığında bazı baskın olan alternatiflerden daha iyi olabilmektedir. Dolayısıyla, en
uygun alternatiften ziyade baskın olan alternatifi bulmakta kullanmak daha faydalıdır.
 Örneğin, bir yönetici yeni ürünün piyasaya sürülmesi aşamasında ne tür bir reklam
kampanyasına yönelmelerine dair karar verme sürecini yürüttüğünü farz edelim.
Yöneticinin televizyon-gazete-afiş medya kaynaklarının var olduğu ve bunlardan
yalnızca birine bütçe nedeniyle yatırım yapabileceğini varsayalım. Bu alternatifler için
getiri ise söz konusu reklamı görebilecek potansiyel müşteri sayısı olarak belirlenmiş
olsun. Medya kaynaklarının getirisi ise hava şartlarına bağlı olarak değişeceği
öngörülmüş olsun. Bu karar problemi için ödemeler matrisi aşağıdaki gibi
oluşturulsun:
Karar Matrisi
Alternatifler Kötü Orta İyi Çok İyi
TV 200 190 170 130
Gazete 180 160 150 130
Afiş 110 140 140 120
 Örneği incelediğimizde gazete seçeneğinin,hava şartları ne olursa olsun TV seçeneği

tarafından bastırıldığını göstermektedir. En kötü durumda dahi her iki seçenek aynı
getiriyi (130) vermektedir. Bu durumda gazete seçeneğinin irdelenmesine gerek
yoktur ve matristen çıkarılmalıdır. Aynı şekilde TV seçeneği ile Afiş incelendiğinde
benzer durum gözlenmekte ve TV’nin baskınlığı görülmektedir. Dolaysıyla TV
seçeneğinin seçimi baskınlık yönteminin sonucuna bağlı olarak elde bulunan verilere
göre uygun olacaktır.
 Gazeteci çocuk problemini ele alalım. Gazete dağıtımı ile uğraşan küçük bir bayi her
gazete için 0,3 birim para ödemekte ve 0,5 birimden gazeteyi satmaktadır. Elinde
kalan gazeteleri iade edememektedir ve bu gazetelerin bir değeri yoktur. Bu
durumda; ai = sipariş verilen gazete sayısı, θj = talep edilen gazete sayısını ifade etsin.
Gazeteci çocuğun kaç birim kar ettiğini bulmak için kullanılması gereken eşitlik
Denklem 1’de verilmiştir.
(1)
 Denklem 1 kullanılarak oluşturulacak ödemeler matrisi aşağıdaki gibi olacaktır.

Karar Matrisi
θj
16 17 18 19 20 21 22 23 24
16 3,20 3,20 3,20 3,20 3,20 3,20 3,20 3,20 3,20
17 2,90 3,40 3,40 3,40 3,40 3,40 3,40 3,40 3,40
18 2,60 3,10 3,60 3,60 3,60 3,60 3,60 3,60 3,60
19 2,30 2,80 3,30 3,80 3,80 3,80 3,80 3,80 3,80
ai
20 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00
21 1,70 2,20 2,70 3,20 3,70 4,20 4,20 4,20 4,20
22 1,40 1,90 2,40 2,90 3,40 3,90 4,40 4,40 4,40
23 1,10 1,60 2,10 2,60 3,10 3,60 4,10 4,60 4,60
24 0,80 1,30 1,80 2,30 2,80 3,30 3,80 4,30 4,80
 Örneğin gazeteci çocuk 24 adet gazete sipariş ettiğinde eğer 16 adedini satarsa 0,8
birim, tümünü satarsa 4,8 kar elde eder.
 Düşük fakat sağlam bir getiri ile yüksek fakat riskli bir getiri arasında seçim yapmak
şeklinde kendini gösteren bu ikilem belirsizlik altında karar verme yöntemlerinin
geliştirilmesini elzem kılmıştır.
Belirsizlik Ortamında Karar Verme
 Belirsizlik ortamında karar verme modelleri, sonuçları doğal durumlara bağlı alternatif
hareketlerle ilgilenir. Belirsizlik durumunda, doğal durumlara ait olasılık dağılımı ya
bilinmiyor yada belirlenemiyordur.
 Uygun yöntemin seçilmesi karar ortamının yapısına, karar vericinin deneyim ve

eğilimine bağlıdır. Örneğin, minimaks yöntemini seçen karar vericinin Laplace
yöntemini benimseyen karar vericiye oranla daha kötümser olduğu söylenebilir.
Hurwicz yöntemini benimseyen karar vericinin vericinin ise minimaks yöntemi ile
maksimaks yöntemi arasında bir denge bulmaya çalıştığı kabul edilir. Bu
yöntemlerden birini kullanacak olan karar vericinin zeki bir rakibinin bulunmadığı, tek
rakibinin doğa olduğu kabul edilir.
Maksimaks Yöntemi
 Karar vericinin en genel tarifi itibariyle iyimser olarak değerlendirildiği bir karar verme
yaklaşımıdır.
 Bu yöntemde, karar verici hangi alternatifi seçerse seçsin çevresel faktörlerin lehine
gelişeceğini ve gelecekte seçtiği alternatif için en yüksek getiriyi (veya en düşük
maliyeti) sağlayacak durumun oluşacağını kabul etmektedir.
 Bu yönteme göre; her bir alternatifin maksimum değeri belirlenir. Daha sonra bu
değerle arasından da maksimum değeri veren alternatif en iyi alternatif olarak
belirlenir.
Maksimaks Yöntemi
 Bir işletme üreteceği bir mamul için fabrika büyüklüğüne karar vermek
istemektedir. Aşağıdaki tabloda, fabrika büyüklükleri ve olası getiriler verilmiştir.
Hangi büyüklükte fabrika kurulmalıdır problemini Maksimaks yöntemini kullanarak
belirleyiniz
Karar Matrisi
Talep Düzeyi Düşük Orta Yüksek
Fab. Büyüklüğü T1 T2 T3
Küçük F1 80 60 25
Orta F2 20 120 40
Büyük F3 10 60 180
Maksimaks Yöntemi
belirleyiniz
Maksimaks Tablosu
Alternatifler Maks Sj U(Ai, Sj)
Küçük Düşük 80
Orta Orta 120
Büyük Yüksek 180
 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak F3’ü seçecektir.

Örnek 2’yi ele alalım.
Karar Matrisi
Alternatifler Talebin artması Talebin değişmemesi Talebin düşmesi
Kapasite artırım yatırımı yapmak 18.000 2.000 -8.000
Mevcut kapasiteyi korumak 9.000 5.000 0
Kapasiteyi düşürmek 4.000 1.500 7.000
Maksimaks Tablosu
Kapasite artırım yatırımı yapmak Talebin artması 18.000
Mevcut kapasiteyi korumak Talebin artması 9.000
Kapasiteyi düşürmek Talebin düşmesi 7.000
 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak A1’i seçecektir.
 Özetlemek gerekirse, bu yöntemde her alternatif için en iyi değerler hesaplanır

(kritere göre en iyi değer en yüksek veya en düşük değer olabilir) saptanan bu en iyi
değerler arasından en iyisi belirlenip bu değeri veren alternatif seçilir.
Maksimin Yöntemi
 Bu yöntemde, maksimaks yönteminin aksine, karar verici kötümser bir yaklaşım
içindedir. Bu yöntemde karar verici hangi alternatifi seçerse seçsin çevresel
faktörlerin aleyhine gelişeceğini ve gelecekte seçtiği alternatif için en olumsuz sonucu
sağlayacak durumun oluşacağını kabul etmektedir.
 Karar verici, bu olumsuz sonuçlar içinden en iyisini seçerek rasyonel bir yol izlemiş
olur.
𝑀𝑎𝑘𝑠 𝐴𝑖 𝑀𝑖𝑛 𝑆𝑗 [𝑈(𝐴𝑖 , 𝑆𝑗 )]
 Bu yönteme göre; karar verici en iyi duruma minimum gelirlerin maksimumunu
seçmek suretiyle ulaşabileceğini kabul etmektedir.
Maksimin Yöntemi
 Karar vericinin seçeceği 3 strateji (S1,S2 ve S3) ver her stratejinin olaylara bağlı
olarak oluştuğu sonuçlar vardır. Karar alma sürecinde her bir strateji sonucunda iki
olay (O1 ve O2) meydana gelebilir. Aşağıda kar/zarar sonuçları verilmiştir. Maksimin
ölçütüne göre uygun stratejiyi seçiniz.
Karar Matrisi
O1 O2
S1 -10 20
S2 5 30
S3 40 -100
Maksimin Yöntemi
 Karar vericinin seçeceği 3 strateji (S1,S2 ve S3) ver her stratejimim olaylara bağlı
olarak oluştuğu sonuçlar vardır. Karar alma sürecinde her bir strateji sonucunda iki
olay (O1 ve O2) meydana gelebilir. Aşağıda kar/zarar sonuçları verilmiştir. Maksimin
ölçütüne göre uygun stratejiyi seçiniz
Maksimin Tablosu
Stratejiler Maks Sj U(Ai, Sj)
S1 O1 -10
S2 O1 5
S3 O2 -100
 Bu durumda karar verici en iyi strateji olarak S2’yi seçecektir.

Maksimin Yöntemi
Hangi büyüklükte fabrika kurulmalıdır problemini Maksimin yöntemini kullanarak
belirleyiniz.
Karar Matrisi
Talep Düzeyi Düşük Orta Yüksek
Fab. Büyüklüğü T1 T2 T3
Küçük F1 80 60 25
Orta F2 20 120 40
Büyük F3 10 60 180
Maksimin Yöntemi
belirleyiniz
Maksimin Tablosu
Küçük Yüksek 25
Orta Düşük 20
Büyük Düşük 10
 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak F1’ü seçecektir.

Karar Matrisi
Alternatifler Talebin artması Talebin değişmemesi Talebin düşmesi
Kapasite artırım yatırımı yapmak 18.000 2.000 -8.000
Mevcut kapasiteyi korumak 9.000 5.000 0
Kapasiteyi düşürmek 4.000 1.500 7.000
Maksimin Tablosu
Kapasite artırım yatırımı yapmak Talebin düşmesi -8.000
Mevcut kapasiteyi korumak Talebin düşmesi 0
Kapasiteyi düşürmek Talebin değişmemesi 1.500
 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak A3’ü seçecektir (en olumsuz sonuçlar
içinde en iyisi)
KAYNAKLAR
 Çok Kriterli Karar Verme Kitabı, Prof. Dr. İhsan Kaya ve Arş. Gör. Ali
Karaşan
 Karar Analizi ve Karar Verme Yaklaşımları Kitabı, Prof. Dr. İhsan Kaya, Dr.
Melike Erdoğan ve Arş. Gör. Ali Karaşan
 Doç. Dr. Selçuk Alp, Ders Notları
 Dr. Gökhan Özçelik, Ders Notları

KVT 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KVT 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Karar Verme Teknikleri

 Karar Problemlerinin Modellenmesi (devam)

 Gerçek hayat problemlerinde elde edilen verilerin faydalı bilgilere dönüştürülmesi

 Karar ağaçlarının bir diğer özelliği de karar vericinin karşılaşacağı belirsizlikleri

 Bir karar ağacı, noktalar ve bu noktalardan çıkan dallardan oluşur.

 Her etki diyagramı bir karar ağacına dönüştürülebilir.

 Örnek bir karar ağacı yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

1. Karar noktaları (kareler),

 Ancak etki diyagramlarının en büyük sakıncası alternatifleri, çevresel faktörlerin

 Öte yandan, etki diyagramları karar problemlerinin kolaylıkla karar ağacına

 Ağacın başlangıcına karar noktasını koy ve bu karar noktasının alternatiflerini oklarla

 Tüm karar ağacı tamamlandığında ilgili çevresel faktörlerin durumlarının ilgili

Fabrikayı Hesap Fabrikanın Yarısını Hesap Makinesi

Fabrikayı Modifiye Et Fabrikanın Tamamını veya

Tamamı Orta Yüksek

Düşük Orta Yüksek

 Verinin deterministik olarak bilindiği belirlilik ortamında karar verme

 Bir karar probleminde, kararı ilgilendiren unsurlardan oluşan karar matrisi

 X, Y, Z hammaddelerine ait maliyetler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Belirlilik

 Maliyetlere bakıldığında en düşük maliyet değerine sahip Y alternatifinin seçilmesi

 Getirilere bakıldığında en yüksek getiri değerine sahip C stratejisinin seçilmesi

 Baskın alternatifler ikili karşılaştırmalar yapılarak tespit edilir. Eğer karşılaştırmalara

 Örneği incelediğimizde gazete seçeneğinin,hava şartları ne olursa olsun TV seçeneği

 Denklem 1 kullanılarak oluşturulacak ödemeler matrisi aşağıdaki gibi olacaktır.

 Uygun yöntemin seçilmesi karar ortamının yapısına, karar vericinin deneyim ve

 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak F3’ü seçecektir.

 Özetlemek gerekirse, bu yöntemde her alternatif için en iyi değerler hesaplanır

 Bu durumda karar verici en iyi strateji olarak S2’yi seçecektir.

 Bu durumda karar verici en iyi alternatif olarak F1’ü seçecektir.

You might also like