12

Filipino sa Piling Larang

(Academic)
Unang Markahan – Modyul 4:
KAHULUGAN, KALIKASAN
AT BAHAGI NG ABSTRAK
Filipino – Ikalabindalawang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 4: Kahulugan, Kalikasan at Bahagi ng Abstrak
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jannie Salarda Jarabe
Editor: Clinton T. Dayot, Shem Don C. Fabila, Ana Melissa T. Venido, Gelyn I. Inoy,
Melle L. Mongcopa
Tagasuri: Ana Melissa T. Venido, Gelyn I. Inoy, Melle L. Mongcopa, Shem Don C. Fabila
Tagalapat: Romie G. Benolaria, Rodjone A. Binondo
Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin, CESO V Rosela R. Abiera
Fay C. Luarez, TM, Ed.D., Ph.D. Maricel S. Rasid
Adolf P. Aguilar Elmar L. Cabrera
Renante A. Juanillo

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental

Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117
E-mail Address: negros.oriental@deped.gov.ph
 12
Filipino sa Piling Larang
(Academic)

Unang Markahan – Modyul 4:

Kahulugan, Kalikasan
at Bahagi ng Abstrak
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 12 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul para sa araling Kahulugan, Kalikasan at Bahagi ng Abstrak!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 12 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul ukol sa Kahulugan, Kalikasan at Bahagi ng Abstrak!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay
na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang
gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga
gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang
pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos
nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na
ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy.
Maaari ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda
mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda
sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

iv
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

v
 ALAMIN

KAHULUGAN, KALIKASAN AT BAHAGI NG ABSTRAK

MGA KASANAYANG
PAMPAGKATUTO

1. Naisasagawa nang mataman ang mga hakbang sa pagsulat ng mga piniling

akademikong sulatin. (CS_FA11PU-0d-f-92)
2. Nakasusunod sa istilo at teknikal na pangangailangan ng akademikong sulatin.
(CS_FA11PUOd-f-93)

PANIMULA

Magandang araw! Kumusta? Nahihirapan ka bang bumuo ng

isang akademikong sulatin kagaya ng abstrak? Ito na ang sagot sa
iyong problema!
Ang modyul na ito ang magsisilbing gabay mo sa kung ano at
paano ang paggawa ng isang abstrak. Ito ay makatutulong sa iyo
upang matutuhan ang mga paraan o hakbang sa paggawa ng isang
maayos na abstrak. Bilang isang mag-aaral at manunulat sa
hinaharap, mahalagang malaman ang tamang pagsulat ng abstrak.
Ito ang magsisilbing instrumento mo upang mahikayat ang
mambabasa na basahin ang iyong ginawang akda o akademikong
sulatin sapagkat ito ang unang bahaging tinitingan ng mambabasa
upang malaman kung nararapat o hindi nararapat basahin ang isang
akda.

1
 MGA LAYUNIN

Sa katapusan ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1. Nakapagbibigay ng kahulugan, katangian at karaniwang nilalaman ng
abstrak;
2. Nakasusulat ng abstrak mula sa binasang artikulo gamit ang tamang
hakbang at istilo nito; at
3. Naisaalangalang ang etika sa bubuuing abstrak.

SUBUKIN

PANIMULANG
PAGTATAYA

I. Pagpipili
Panuto: Basahing mabuti ang bawat aytem at bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Anong uri ng abstrak ang karaniwang ginagamit sa mga papel sa Agham

Panlipunan?
A. Deskriptibong Abstrak
B. Impormatibong Abstrak
C. Naratibong Abstrak
D. Sikolohiyal na Abstrak

2. Saan galing ang salitang abstrak?

A. Sa Latin na ibig sabihin ay abstraque
B. Sa Latin na ibig sabihin ay abstracum
C. Sa Espanyol na ibig sabihin ay abstraki
D. Sa Espanyol na ibig sabihin ay abstrako

2
 3. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa katangian ng mahusay na
abstrak?
A. Binubuo ng 50-100 salita
B. Kompleto ang mga bahagi
C. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
D. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng target na mambabasa

4. Alin sa mga sumusunod ang unang hakbang sa pagsulat ng abstrak?

A. I-proofread ang pinal na kopya
B. Basahing muli ang buong papel
C. Isulat ang unang draft ng papel
D. Irebisa ang unang draft ng papel

5. Bakit itinuturing na “Mukha ng Akademikong Papel” ang abstrak?

A. Dahil ito ang makikita sa pinaka-unang pahina ng aklat
B. Dahil ito ang pinakamahalagang uri ng akademikong papel
C. Dahil kung walang abstrak wala ring akademikong papel
D. Dahil ang abstrak ang karaniwang tinitingnan ng mga mambabasa.

II. Pagsunod-sunurin ang mga hakbang sa paggawa ng abstrak. Bilang

lamang ang isulat.

1 - unang hakbang 3 - pangatlong hakbang

2 - pangalawang hakbang 4 - pang-apat na hakbang

________ I-proofread ang pinal na kopya.

________ Isulat ang unang draft ng papel.
________ Irebisa ang unang draft upang maiwasto ang anumang kahinaan sa
organisasyon at ugnayan ng mga salita o pangungusap.

________ Basahing muli ang buong papel.

III. Magbigay ng limang katangian ng mahusay na abstrak.

1. _

2. _

3. _

4. _

5. _

3
 Magaling! Nasubukan mong gawin
ang panimulang pagtataya. Kumusta
naman ang naging resulta nito? Sakaling
kulang pa ang iyong kaalaman tungkol sa
paggawa ng abstrak, ito na ang
pagkakataon mo upang mas maunawaan
mo kung paano ito gawin.

TUKLASIN

GAWAIN 1

Bago ka dumako sa aralin, may panimulang gawaing inihanda na kailangan

mong sagutin. Makikita sa ibaba ang isang Concept Map na may salitang abstrak
sa gitna. Isulat sa loob ng bilog ang mga salitang maaari mong maiugnay sa salitang
“abstrak”. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

_______

________ ABSTRAK __________

____________

4
 SURIIN

PAGSUSURI

1. Base sa gawain, ano-anong mga salita ang iyong iniugnay sa salitang

“abstrak”?

____________________________________________________
____________________________________________________
_________________________.

2. Ano ang kaugnayan ng mga salitang ito sa salitang “abstrak”?

____________________________________________________
____________________________________________________
_________________________.

3. Paano kaya nakatutulong sa iyo ang gawaing iyon, dito sa aralin na iyong
pag-aaralan?

____________________________________________________
____________________________________________________
_________________________.

5
 PAGYAMANIN

PAGLALAHAD

Kahulugan ng Abstrak
Ang abstrak, mula sa Latin na abstracum, ay ang maikling buod ng artikulo
o ulat na inilalagay bago ang introduksiyon. Ito ang siksik na bersiyon ng mismong
papel. Ipinaaalam nito sa mambabasa ang pa ksa at kung ano ang aasahan nila sa
pagbabasa ng sinulat na artikulo o ulat.
May dalawang uri ng abstrak: deskriptibo at impormatibo. Ang uri ng
abstrak na iyong isusulat ay nakadepende sa paksa o sa disiplinang kinapapalooban
nito.

Kalikasan at Bahagi ng Abstrak

Sa kabila ng kaiksian ng abstrak, kailangang makapagbigay pa rin ito ng
sapat na deskripsiyon o impormasyon tungkol sa laman ng papel. Ang mga
sumusunod ay mga karaniwang bahagi na bumubuo sa deskiptibo at impormatibong
abstrak. Karaniwang isang pangungusap lamang ang bumubuo sa bawat bahagi
ngunit may kalayaan ang manunulat na maging malikhain kung paano aayusin ang
mga ito.

Deskriptibong Abstrak Impormatibong Abstrak

 Inilalarawan nito sa mga  Ipinahahayag nito sa mga
mambabasa ang mga pangunahing mambabasa ang mahalagang
ideya ng papel. ideya ng papel.
 Nakapaloob dito ang kaligiran,  Binubuod dito ang kaligiran,
layunin, at tuon ng papel o artikulo. layunin, tuon, metodolohiya,
resulta, at kongklusyon ng papel.
 Kung ito ay papel-pampananaliksik,
hindi na isinasama ang  Maikli ito, karaniwang 10% ng haba
pamamaraang ginamit, kinalabasan ng buong papel at isang talata
ng pag-aaral, at kongklusyon. lamang.
 Mas karaniwan itong ginagamit sa  Mas karaniwan itong ginagamit sa
mga papel sa humanidades at larangan ng agham at inhinyeriya o

6
 agham panlipunan, at sa mga sa ulat ng mga pag-aaral sa
sanysay sa sikolohiya. sikolohiya.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak

Maaaring sundin ang mga sumusunod na hakbang sa pagsusulat ng isang
mahusay na abstrak:
1. Basahing muli ang buong papel. Habang nagbabasa, isaalang-alang ang
gagawing abstrak. Hanapin ang mga bahaging ito: Layunin, pamamaraan,
sakop, resulta, kongklusyon, rekomendasyon, o iba pang bahaging kailangan sa
uri ng abstrak na isusulat.
2. Isulat ang unang draft ng papel. Huwag kopyahin ang mga pangungusap.
Ilahad ang mga imporasyon gamit ang sariling salita.
3. Irebisa ang unang draft upang maiwasto ang anumang kahinaan sa
organisasyon at ugnayan ng mga salita o pangungusap, tanggalin ang mga hindi
na kailangang impormasyon, magdagdag ng mahalagang impormasyon, tiyakin
ang ekonomiya ng mga salita, at iwasto ang mga maling grammar at mekaniks.
4. I-proofread ang pinal na kopya.

Mga Katangian ng Mahusay na Abstrak

Isaalang-alang ang mga sumusunod na katangian ng isang mahusay na abstrak:
1. Binubuo ng 200-250 salita
2. Gumagamit ng mga simpleng pangungusap na nakatayo sa sarili nito bilang
isang yunit ng impormasyon
3. Kompleto ang mga bahagi
4. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
5. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng target na mambabasa

Halimbawa ng isang abstrak mula sa isang pananaliksik

Buod
Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa Dominant na istilo ng pagkatuto ng
mga mag-aaral na LSENs sa baitang 7, seksiyon Gadingan ng Pambansang Mataas
na Paaralan ng Siaton kaugnay sa akademik performance sa asignaturang Filipino,
binubuo ito ng 44 na respondante.
Ang pananaliksik na ito ay nasa anyong palarawan at korelesyonal.
Ginagamit din ang susumunod na estadiska; Frekwensi, Porsyento, Weighted Mean
at Pearson Product Moment Correlation Coefficient.
Mula sa masinsinang pananaliksik napatunayan ang mga sumusunod:

7
 Ang dominanteng istilo sa pagkatuto ng mga mag-aaral sa ikapitong
baitang Gadingan na napabilang sa LSENs ay biswal. Mas marami ang lalaking
respondente na may 86% kaysa babae na may 14%. Karamihan sa mga kita ng
pamilya ng respondente ay 5001 pababa na may 75%. Karamihan din sa mataas
na edukasyong natapos ng magulang ay elementarya na may 31.82% sa ama at
31.82% rin sa ina. May mataas na kaugnayan ang biswal at pakikinig na istilo ng
pagkatuto ng mga mag-aaral sa akademik performans sa asignaturang Filipino. May
katamtamang kaugnayan ang kinestetik na istilo sa pagkatuto ng mag-aaral sa
akademik performans sa asignaturang Filipino.
Halos walang kaugnayan ang kasarian, buwanang kita ng pamilya at
edukasyong natapos ng mga magulang sa akademik performans ng mga mag-
aaral.

Mga Gawain

Palawakin ang kaalaman…

Upang magkaroon ng ideya kung ano ang abstrak. Maaaring bisitahin ang
mga sumusunod na Web site para sa ilang halimbawa nito;
 http://www.sccur.uci.edu/sampleabstracts.html
 http://www.willamette.edu/cla/ssrd/abstract_examples/

ISAISIP

Ang abstrak ang karaniwang

unang tinitingnan ng mambabasa, kaya
maituturing itong mukha ng
akademikong papel.

8
 ISAGAWA

PAGLALAPAT

Ngayong napag-aralan mo na ang kahulugan at mga hakbang sa paggawa

ng abstrak. Susukatin natin ang iyong pagkakaintindi sa pinag-aralang paksa.

Panuto: Basahing mabuti ang artikulong makikita sa ibaba. Gawan ito ng

Deskriptibong Abstrak at isaalang-alang ang mga hakbang na pinag-aralan.
Gawing gabay ang ibinigay na krayterya sa pagbuo ng iyong abstrak. Isulat ito sa
iyong kuwaderno.

Krayterya sa Pagbuo ng Abstrak

Krayterya 25pts. 15pts. 7pts.
Nilalaman at klarong-klaro ang Hindi gaanong Hindi klaro ang
Pamamaraan kaisipang nais klaro ang kaisipang nais
ipabatid. kaisipang nais ipabatid.
ipabatid.
Wastong gamit at Walang mali sa May ilang mali sa Halos lahat ng
pagbaybay ng pagkagamit ng pagkagamit ng salita ay mali sa
mga salita mga salita at sa mga salita at sa paggamit at
pagbaybay nito. pagbaybay nito. pagbaybay.
Istilo/Pananalita Direkta at Hindi gaanong Hindi klaro ang
naiintindihan naiintindihan ang pananalita at
nang maayos ang pananalita isitilong ginamit
istilo at /istilong ginamit sa binuong
pananalitang sa binuong abstrak..
ginamit sa abstrak..
binuong abstrak.
Orihinalidad Sariling gawa ang Sariling gawa ang Kinopya lamang
abstrak at purong abstrak ngunit mula sa
orihinal. may iilang bahagi internet/ibang tao
na kinopya mula ang buong laman
sa ibang tao. ng abstrak.

Kabuuan ------- 100 puntos

9
Tungkol sa Bagong Coronavirus

Ano ba ang mga coronavirus?

Ang Coronaviruses ay isang malaking pamilya ng mga virus na maaaring

magdulot ng sakit mula sa karaniwang sipon hanggang sa mas malubhang sakit
tulad ng Middle East Respiratory Syndrome (MERS-CoV) at Severe Acute
Respiratory Syndrome (SARS-CoV). Ang bagong coronavirus (nCoV) ay isang
bagong uri na hindi pa nakilala sa mga tao. Maraming mga coronavirus ang natural
na nakakahawa sa mga hayop, ngunit ang ilan ay maaari ring makahawa sa mga
tao. Ang mga coronavirus ay naisip na kumalat sa hangin sa pag-ubo/pagbahing at
malapit na personal na pakikipag-ugnay, o sa paghawak ng mga kontaminadong
bagay o ibabaw at pagkatapos ay sa paghawak ng bibig, ilong, o mata.

Ano ang nalalaman natin tungkol sa bagong coronavirus?

Nagkaroon ng pagsiklab ng isang bagong coronavirus na tinatawag na

SARS-CoV-2, na unang lumitaw noong Disyembre 2019. Ang virus ay kumalat sa
karamihan ng mga bansa sa mundo, kabilang ang United States.

Dahil bago pa itong coronavirus, ang mga awtoridad ng kalusugan ay

natututo pa tungkol sa virus at kung paano ito kumakalat. Mabilis na nagbabago ang
sitwasyon at ang US Sentro para sa Pag-iwas at Pagkontrol sa Sakit (CDC) ay
nagbibigay ng na-update na impormasyon kapag magagamit: www.cdc.gov/ncov

Ano ang pagkakaiba ng COVID-19 at SARS-CoV-2?

Ang COVID-19 ay ang sakit na dulot ng bagong coronavirus. Severe Acute

Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) ay tumutukoy sa virus, habang
ang Coronavirus Disease-19 (COVID-19) ay tumutukoy sa sakit sanhi ng virus.

Paano ginagamot ang bagong coronavirus?

Wala pang bakuna para sa bagong coronavirus at walang tiyak na paggamot

o pagalingin para sa COVID-19. Gayunpaman, maaaring gamutin ang marami sa
mga sintomas. Ang mga pasyente ng COVID-19 ay dapat magpahinga ng lubusan,
uminom ng maraming likido, kumain ng malusog na pagkain, at bawasan ang stress.

Dapat gamitin ang Acetaminophen upang mabawasan ang lagnat at

pananakit at sakit. Para sa mga malubhang kaso, ang pangangalagang medikal ay
maaaring kailanganin upang mapawi ang mga sintomas at suportahan ang mga
mahahalagang pag-andar ng organo hanggang sa gumaling ang pasyente.

10
Pagkahawa

Kailangan ko bang alalahanin ang pagkahawa sa bagong coronavirus?

Alam namin na nag-aalalaang ang lahat tungkol sa bagong coronavirus. Ang

nalalaman ngayon ay ang sakit ay nasa Santa Clara County at nagpapalipat-lipat,
ngunit mahalaga, hindi alam kung gaano kalawak. Ang prayoridad ay ang
pagsasagawa ng pagsubaybay sa kalusugan ng publiko upang matukoy ang lawak
ng pagkalat na lokal. May kakayahan na ngayon na magsubok ang laboratoryo ng
pampublikong kalusugan at ngayon ay mabilis na suriin kung ano ang nangyayari
sa ating komunidad.

Nakipagtulungan ang County sa mga kasamahan sa kalusugan ng publiko

mula sa mga Departamento ng buong County pati na rin mula sa Departamento ng
Pampublikong Kalusugan ng California at ang Sentro para sa Pagkontrol at Pag-
iwas sa Sakit para sa tulong. Magpapatuloy ang County sa pakikipagtulong sa mga
kasosyo upang tumugon sa mga kaso, upang masubaybayan ang mga contact, at
maunawaan kung ano ang nangyayari sa ating komunidad. Naging aktibo na sa
maraming linggo ang Emergency Operations Center at patuloy na magiging aktibo
bilang tumugon sa itong krisis.

Paano ang pagkakahawa ng mga taong walang sintomas?

Dokumentado sa maraming mga pag-aaral ang pagkalat mula sa isang tao

na walang mga sintomas (paghawa na walang sintomas), hanggang sa 48-oras
bago nagsimula ang mga sintomas. Samakatuwid, maaaring may panganib ang
isang tao sa COVID-19 kung sila ay malapit na makipag-ugnay (sa loob ng 6 na piye
nang matagal na panahon) sa isang tao na nakumpirmang nahawaan ng COVID-
19, nang hanggang 48-oras bago nagsimula ang mga sintomas. Ang mga tao ay
naisip pa ring pinaka nakakahawa kapag sila ay pinaka-nagpapasakit (ang may
sakit). Itong mga natuklasang ay binibigyang diin ang kahalagahan ng pagsunod sa
pagpadistansya sa ibang tao dahil ang mga taong walang sintomas ay maaaring
nakakahawa.

Mga Sintomas

Ano ang mga sintomas ng bagong coronavirus?

Kasama sa mga sintomas ang lagnat, pagkapagod, ubo, at pananakit ng

kalamnan o katawan. Ang sakit ay maaaring umunlad sa igsi ng paghinga at mga
komplikasyon mula sa pulmonya. Ang mga sintomas ay maaari ring isama ang
pagduduwal sa pagsusuka, pagtatae, panginginig, pawis sa gabi, namamagang
lalamunan, sakit ng ulo, pagkalito, o pagkawala ng lasa o amoy. Ang ilang mga
nahawaang pasyente ay nakakaranas lamang ng mga banayad na sintomas

11
 habang ang iba pa - lalo na ang mga matatandang indibidwal at ang mga may
kalakip na kalagayan sa kalusugan - ay maaaring magkaroon ng mas malubhang
sintomas. Ang mga sintomas ay maaaring bumuo ng 2-14 na araw pagkatapos ng
pagkakalantad sa virus.

Kung nagkakaroon kayo ng mga babala ng emerhensiya para sa COVID-19,

kumuha agad ng medikal na atensyon. Kasama sa mga babala ng emerhensiya*:

 Problema sa paghinga
 Patuloy na sakit o presyon sa dibdib
 Bagong pagkalito o kawalan ng kakayahan upang pukawin
 Asul sa labi o mukha

*Hindi kumpleto ang itong listahan. Mangyaring kumunsulta sa inyong medical

provider para sa anumang iba pang mga sintomas na malubhang o nakakabahala.

Halaw mula sa artikulong Novel Coronavirus (COVID 19) https://www.sccgov.org/si

tes/covid19/Pages/coronavirus-facts-tl.aspx

KARAGDAGANG
GAWAIN

PAGPAPAYAMAN

Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Bakit mahalagang basahin muli ang buong papel bago isulat ang abstrak?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________

2. Ano ang kahalagahan ng pagrebisa ng unang draft ng abstrak?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________

3. Bakit kailangang gumamit ng mga simpleng salita at pangungusap sa

abstrak?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________

12
 REFLEKSIYON

Pagnilayan mo…

Panuto: Kompletuhin ang pahayag na mababasa sa ibaba. Sumulat ng 2-3 na

pangungusap.
Ang natutuhan ko sa modyul na ito ay
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_____________________

TAYAHIN

PANGWAKAS NA
PAGTATAYA

I. Pagpipili
Panuto: Basahing mabuti ang bawat aytem at bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Anong uri ng abstrak ang karaniwang ginagamit sa mga papel sa Agham

Panlipunan?
A. Deskriptibong Abstrak
B. Impormatibong Abstrak
C. Naratibong Abstrak
D. Sikolohiyal na Abstrak

2. Saan galing ang salitang abstrak?

A. Sa Latin na ibig sabihin ay abstraque
B. Sa Latin na ibig sabihin ay abstracum
C. Sa Espanyol na ibig sabihin ay abstraki

13
 D. Sa Espanyol na ibig sabihin ay abstrako

3. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa katangian ng mahusay na

abstrak?
A. Binubuo ng 50-100 salita
B. Kompleto ang mga bahagi
C. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
D. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng target na mambabasa

4. Alin sa mga sumusunod ang unang hakbang sa pagsulat ng abstrak?

A. I-proofread ang pinal na kopya
B. Basahing muli ang buong papel
C. Isulat ang unang draft ng papel
D. Irebisa ang unang draft ng papel

5. Bakit itinuturing na “Mukha ng Akademikong Papel” ang abstrak?

A. Dahil ito ang makikita sa pinaka-unang pahina ng aklat
B. Dahil ito ang pinakamahalagang uri ng akademikong papel
C. Dahil kung walang abstrak wala ring akademikong papel
D. Dahil ang abstrak ang karaniwang tinitingnan ng mga mambabasa.

II. Pagsunod-sunurin ang mga hakbang sa paggawa ng abstrak. Bilang lamang

ang isulat.

1 - unang hakbang 3 - pangatlong hakbang

2 - pangalawang hakbang 4 - pang-apat na hakbang

________ I-proofread ang pinal na kopya.

________ Isulat ang unang draft ng papel.
________ Irebisa ang unang draft upang maiwasto ang anumang kahinaan sa
organisasyon at ugnayan ng mga salita o pangungusap.
________ Basahing muli ang buong papel.

III. Magbigay ng limang katangian ng mahusay na abstrak.

1.
2.
3.
4.
5.

14
 15
Panimulang Pagtataya Pagpapayaman
IV. Pagpipili 1. Mahalagang basahin muli ang buong papel bago isulat ang
6. A abstrak upang maplano nang mabuti ang bawat bahaging
7. B kinakailangan sa isusulat na abstrak. (maaaring may ibang sagot
8. A para sa aytem na ito)
9. B 2. Mahalagang ang pagrebisa ng unang draft ng abstrak upan
10. D maiwasto ang anumang kahinaan sa organisasyon ng mga salita o
pangungusap. (maaaring may ibang sagot para sa aytem na ito)
3. Kailangang gumamit ng mga simpleng salita at pangungusap sa
V. Pagsusunod-sunod abstrak upang mas madaling maintindihan ng mambabasa ang nais
5. 4 ipahiwatig ng manunulat. (maaaring may ibang sagot para sa aytem
6. 2 na ito)
7. 3
8. 1 (Para sa Refleksiyon, maaaring magkaiba-iba ang sagot ng
bawat estudyante)
VI. Pag-iisa-isa Pangwakas na Pagtataya
6. Binubuo ng 200-250 salita I. Pagpipili
7. Gumagamit ng mga simpleng 1. A
pangungusap 2. B
8. Kompleto ang mga bahagi 3. A
4. B
9. Walang impormasyong hindi
5. D
nabanggit sa papel
10. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng II. Pagsusunod-sunod
target na mambabasa 1. 4
2. 2
3. 3
4. 1
III. Pag-iisa-isa
1. Binubuo ng 200-250 salita
2. Gumagamit ng mga simpleng pangungusap
3. Kompleto ang mga bahagi
4. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
5. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng target na mambabasa
(Para sa Gawain 1, Pagsusuri at Paglalapat maaaring magkaroon ng iba’t ibang sagot ang mga mag-aaral)
Krayterya para sa Paglalapat…
Krayterya 25pts. 15pts. 7pts.
Nilalaman at klarong-klaro ang Hindi gaanong klaro ang Hindi klaro ang kaisipang
Pamamaraan kaisipang nais ipabatid. kaisipang nais ipabatid. nais ipabatid.
Wastong gamit at Walang mali sa May ilang mali sa Halos lahat ng salita ay
pagbaybay ng mga pagkagamit ng mga salita pagkagamit ng mga salita at mali sa paggamit at
salita at sa pagbaybay nito. sa pagbaybay nito. pagbaybay.
Istilo/Pananalita Direkta at naiintindihan Hindi gaanong Hindi klaro ang pananalita
nang maayos ang istilo at naiintindihan ang at isitilong ginamit sa
pananalitang ginamit sa pananalita /istilong ginamit binuong abstrak..
binuong abstrak. sa binuong abstrak..
Orihinalidad Sariling gawa ang Sariling gawa ang abstrak Kinopya lamang mula sa
abstrak at purong ngunit may iilang bahagi na internet/ibang tao ang
orihinal. kinopya mula sa ibang tao. buong laman ng abstrak.
SUSI SA PAGWAWASTO
 MGA SANGGUNIAN

Dela Cruz, Mark Anthony S. Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan: Akademik. Diwa
Learning Systems Inc., 2016.
Alviola, Jess., Sanayang Aklat sa Piling Larangan. DepEd. Negros Oriental.
https://www.sccgov.org/sites/covid19/Pages/coronavirus-facts-tl.aspx

http://www.sccur.uci.edu/sampleabstracts.html

http://www.willamette.edu/cla/ssrd/abstract_examples/

16
 Roshelle G. Abella Siya ay nagtapos sa kursong BSED sa
Unibersidad ng Foundation, Lungsod ng Dumaguete taong
2015. Natapos din niya ang MAEd sa Filipino mula sa
Foundation University taong 2020. Sa kasalukuyan, siya ay
nagtuturo ng Senior High School sa Mataas na Paaralan ng
Negros Oriental.

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division of Negros Oriental

Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117

Email Address: negros.oriental@deped.gov.ph
Website: lrmds.depednodis.net