UNIVERZITET U TUZLI – MAŠINSKI FAKULTET ŠKOLSKA GODINA

2017./2018.

PROGRAMSKI ZADATAK
Predmet: Mehanika Fluida II
Tema: Simulacija strujanja tečnosti oko tijela u cijevi

STUDENT: PROFESOR:
Sedin Hasanbašić I-18/15 Dr.sc.Izet Alić, red.prof
ASISTENT:
Lejla Ramić, ass

Tuzla, Mart, 2018. god

SADRŽAJ
1. UVOD.....................................................................................................................................................1
1.1. Problem..........................................................................................................................................1
1.2. Kritična brzina................................................................................................................................2
2. SIMULACIJA............................................................................................................................................3
2.1. Definisanje regija............................................................................................................................3
2.2. Izrada i prikaz mreže......................................................................................................................3
2.3. Iterativni postupak i prikaz reziduala.............................................................................................4
3. PRIKAZ REZULTATA................................................................................................................................5
4. ZAKLJUČAK...........................................................................................................................................10
POPIS SLIKA
Slika 1.1 Model ubačen u STAR CCM+............................................................................................................2
Slika 2.1 Poliedarna mreža.............................................................................................................................3
Slika 2.2 Presjek geometrije...........................................................................................................................3
Slika 2.3 Podešavanje parametara strujanja..................................................................................................4
Slika 3.1 Prikaz reziduala (turbulentno).........................................................................................................5
Slika 3.2 Prikaz promjene brzine (turbulentno)..............................................................................................5
Slika 3.3 Prikaz promjene pritiska (turbulentno)............................................................................................5
Slika 3.4 Prikaz reziduala (laminarno)............................................................................................................6
Slika 3.5 Prikaz promjene brzine (laminarno).................................................................................................6
Slika 3.6 Prikaz promjene pritiska (laminarno)...............................................................................................6
Slika 3.7 Skalarni prikaz promjene brzine (turbulentno)................................................................................7
Slika 3.8 Skalarni prikaz promjene pritiska (turbulentno)..............................................................................7
Slika 3.9 Skalarni prikaz promjene brzine (laminarno)...................................................................................8
Slika 3.10 Skalarni prikaz promjene pritiska (laminarno)...............................................................................8
Slika 3.11 Vektorski prikaz promjene brzine (turbulentno)............................................................................9
Slika 3.12 Vektorski prikaz promjene brzine (laminarno)...............................................................................9
 1. UVOD
Strujanje predstavlja kretanje tekućine ili plina (fluida). Prema putanji strujanja razlikuju se
laminarno i turbulentno strujanje. Kod laminarnog strujanja sve čestice u istom sloju fluida imaju
istu brzinu, to jest, svi slojevi fluida kreću se paralelno i fluid se nužno kreće sporo. Kada brzina
poraste, slojevi se miješaju i strujanje postaje turbulentno. Prema promjenljivosti brzine
razlikujemo dva tipa strujanja:

 stacionarno strujanje - količina tvari koja prođe kroz svaki presjek je konstantna.
 nestacionarno strujanje - količina tvari koja prođe kroz svaki presjek se mijenja.

Ovisno o tome stvaraju li se pri strujanju vrtlozi razlikuje se vrtložno i potencijalno strujanje.
Strujane je vrtložno ako se stvaraju vrtlozi, a ako se vrtlozi ne stvaraju, brzina strujanja može se
prikazati pomoću tzv. potencijalne funkcije pa se takvo strujanje naziva potencijalno.

Reynoldsov broj (Re) služi kao kriterij prema kojem se može utvrditi hoće li u datim okolnostima
nastupiti laminarno ili turbulentno strujanje fluida, a računa se prema izrazu:

ρ·v·L v·L
ℜ= =
μ ν
gdje su:

ρ
[ ]
kg
m
3
−¿ gustoća fluida,

v [ ]
m
s
−¿ najveća brzina strujanja fluida,

ν [ ]
m2
s
−¿ kinematska viskoznost fluida,

μ [ Pa·s ] −¿ dinamička viskoznost fluida,

L [ m] −¿ dužina cijevi.

Uz Machov i Prandtlov broj, Reynoldsov je broj glavni kriterij ponašanja fluida u aerodinamici i
hidrodinamici.
1.1. Problem
U sklopu oblasti „Numerička mehanika fluida“ potrebno je izvršiti simulaciju strujanja
tečnosti oko tijela u cijevi. Kao podloga rješavanju simulacije korišten je 3D crtež modeliran u
programskom paketu „CATIA“. Za simulaciju je korišten programski paket „STAR CCM+“.

Parametri simulacije su:

• Tečnosti: voda gustine 1000 kg/m3
• Brzina strujanja: naknadno usvojeno
• Temperatura: voda na 300K
• Pritisak: 101 325 Pa

6
 Slika 1.1 Model ubačen u STAR CCM+

1.2. Kritična brzina

Na osnovu Reynoldsovog kritičnog broja računa se kritična brzina na osnovu koje se
usvajaju dvije brzine i to jedna za laminarno, a druga za turbulentno strujanje.

Dinamička viskoznost vode na temperaturi 300K:

−4
ν=8.9 ·10 Pa·s
Kinematička viskoznost je omjer dinamičke viskoznosi i gustoće fluida, dakle:
2
μ −7 m
ν= =8.9 ·10
ρ s
Stranica cijevi iznosi d=0.8 m, što znači da je površina:
A=d 2=0.64 m2
A obim:
O=4 · d=0.32 m
Na osnovu formule za Reynoldsov broj dobije se vrijednost kritične brzine:

d·v Re·ν m
ℜ= =¿ v= =0.043
ν d s

Kritična brzina je 0.043 m/s. Za laminarno strujanje usvaja se brzina 0.03 m/s, dok se za
turbulentno strujanje usvaja brzina 4 m/s.

7
2. SIMULACIJA
2.1. Definisanje regija
Prvo se učita geometrija pomoću naredbne „import surface mesh“ te se kreira novi part.
Naredbom „split by patch“ se geometrija podijeli na regije te se definiše ulaz (velocity inlet), izlaz
(pressure outlet) i zidovi (walls).

Važno je da se uključi opcija „one boundary per part surface“.

2.2. Izrada i prikaz mreže

Nakon kreiranja regiona pristupa se izradi mreže (Slika 2.1.). Za naš slučaj izabrana je
poliedarna mreža sa parametrima shodno našem problemu. Površinsku mrežu generišemo
naredbom „Generate Surface Mesh“, a zapreminsku naredbom „Generate Volume Mesh“.

Slika 2.2 Poliedarna mreža

Nakon kreiranja mreže geometrija se presječe okomito na uzdužni kanal te se dobije presjek kao
na slici 3.

Slika 2.3 Presjek geometrije

8
 2.3. Iterativni postupak i prikaz reziduala
Nakon kreiranja i generisanja mreže u podkomponenti „Models“ postavljaju se parametri
našeg problema, poput fluida, protoka, načina strujanja. Te se također zadaju parametri poput
gustine, pritiska, te brzine strujanja.

Slika 2.4 Podešavanje parametara strujanja

3.

9
 4. PRIKAZ REZULTATA
Nakon što su sve prethodne radnje izvršene, možemo pristupiti iterativnom postuku
rješavanja problema. U ovom slučaju izabrano je 30 iteracija, i to u 2 slučaja, laminarno i
turbulentno strujanje.
Na sljedećim slikama se mogu vidjeti dijagrami promjene brzine i pritiska strujanja fluida u
zadanom modelu.
Rezultati za turbulento strujanje:

Slika 3.5 Prikaz reziduala (turbulentno)

Slika 3.6 Prikaz promjene brzine (turbulentno)

10
 Slika 3.7 Prikaz promjene pritiska (turbulentno)

Rezultati za laminarno strujanje:

Slika 3.8 Prikaz reziduala (laminarno)

Slika 3.9 Prikaz promjene brzine (laminarno)

11
 Slika 3.10 Prikaz promjene pritiska (laminarno)

Na osnovu dobijenih dijagrama vidi se razlika između laminarnog i turbulentnog strujanja i to u

promjeni brzine. Kod laminarnog strujanja se prije uspostavi stacionarnost nego kod
turbulentnog tj. potreban je veći broj iteracija da se ostvari stacionarnost brzine.
Nakon izvršenih iteracija pristupa se prikazu rezultata za laminarno i turbulentno strujanje u
nekoliko oblika, i to u skalarnom i vektorskom. To se postiže otvaranjem nove „Scene“ te odabira
na „Scalar“ ili „Vector“.
Na sljedećim slikama se može vidjeti promjena brzine i pritiska u skalarnom obliku:
Turbulentno strujanje:

Slika 3.11 Skalarni prikaz promjene brzine (turbulentno)

12
Slika 3.12 Skalarni prikaz promjene pritiska (turbulentno)

13
Laminarno strujanje:

Slika 3.13 Skalarni prikaz promjene brzine (laminarno)

Slika 3.14 Skalarni prikaz promjene pritiska (laminarno)

14
Takodjer otvaranjem „Scene -> Vector“ može se vidjeti promjena brzine u vektorskom obliku, sto
je prikazano na sljedećim slikama:
Turbulentno strujanje:

Slika 3.15 Vektorski prikaz promjene brzine (turbulentno)

Laminarno strujanje:

Slika 3.16 Vektorski prikaz promjene brzine (laminarno)

15
5. ZAKLJUČAK
Na osnovu dobijenih rezultata vidi se kako se brzina znatno više mijenja kod turbulentnog
strujanja pri nailaženja na prepreku tj kanal nego kod laminarnog strujanja.

Na osnovu slika može se također vidjeti da je brzina maksimalna na mjestima minimalnog pritiska
i obrnuto. Najveće vrijednosti pritiska i brzine se javljaju oko kanala jer on predstavlja jedan vid
otpora.

Pri turbulentnom strujanju se javljaju vrtlozi neposredno poslije kanala. Ono što se još može
uočiti jeste da pri nastajanju vrtloga vektori brzine neposredno poslije kanala imaju smjer
suprotan od ostalih vektora brzine. Odnosno zaključuje se da nisu svi vektori brzine istog smjera a
razlog tome je pojava turbulencija.

Na ovom relativno laganim primjeru mogu se uočiti sve prednosti numeričke simulacije strujanja.
Mnogo se brže dolazi do željenh rezultata, rezultati su tačniji i dobija se mnogo više podataka
nego što je slučaj prilikom ispitivanja strujanja eksperimentalnim putem.

16