TEMA 2 PENEROKAAN UNSUR DALAM ALAM

BAB 6 BAB 6: ASID DAN ALKALI

TINGKATAN 2
STANDARD 6.1 Sifat asid dan alkali
KANDUNGAN
STANDARD 6.1.1 Mendefinisikan secara operasi asid dan alkali.
PEMBELAJARAN 6.1.2 .Menerangkan dengan contoh bahan berasid
dan beralkali.
6.1.3 Menunjuk cara menentukan kekuatan asid
dan alkali berdasarkan nilai pH.
6.1.4 Mengenal pasti kegunaan asid dan alkali
dalam kehidupan harian
OBJEKTIF Pada akhir pembelajaran, murid dapat,
PEMBELAJARAN 1. Menyatakan 4 sifat-sifat asid.
2. Menyatakan 4 sifat-sifat alkali..
3. Menentukan sekurang-kurangnya 4 bahan sama ada berasid
atau beralkali melalui perubahan warna penunjuk.
4. Menghubungkaitkan kekuatan asid dan alkali dengan nilai pH.
5. Menyatakan sekurang-kurangnya 4 kegunaan asid dan alkali
dalam sektor perindustrian dan pertanian.

1
6.1 Sifat asid dan alkali
1. Ciri-ciri Asid dan Alkali

Mengkaji sifat asid dan alkali

2
2. Penentuan bahan berasid, beralkali atau neutral menggunakan pelbagai penunjuk.

Jus oren Air sabun

Air asam jawa Ubat gigi

Limau kasturi Air berkarbonat

3
3. Kekuatan Asid dan Alkali

4. Kegunaan Asid dan Alkali dalam kehidupan harian

Kegunaan Asid

4
.
Kegunaan alkali

5
Soalan Objektif

6
1. Maklumat di bawah menunjukkan pH beberapa jenis bahan.

Bahan pH
Larutan ammonia 11
Serbuk penaik 9
Peluntur 12.6
Air laut 8

Susunan bahan-bahan di atas mengikut kekuatan kealkaliannya yang manakah

benar?
A Air laut, serbuk penaik, larutan ammonia, peluntur
B Serbuk penaik, air laut, peluntur, larutan ammonia
C Peluntur, larutan ammonia, serbuk penaik, air laut
D Larutan ammonia, peluntur, serbuk penaik, air laut

2. Rajah menunjukkan keputusan tindak balas antara Larutan X dengan pita

magnesium.

Apakah bahan yang mungkin bagi Larutan X?

A Asid hidroklorik
B Kalsium hidroksida
C Natrium hidroksida
D Magnesium hidroksida

3. Antara berikut, yang manakah contoh asid?

A Cuka
B Air kapur
C Ammonia
D Air sabun

7
4. Antara berikut, yang manakah kegunaan asid formik?
A Untuk membuat baja
 Soalan Struktur
1. a. Rajah 1.1 menunjukkan peta bulatan.

Masam

Kertas litmus
Sifat Asid bertukar
merah ke biru
Asid dan alkali Kegunaan
Barangan Cuka Serbuk penaik Minuman Pencuci tingkap
pH lebih
bergas
dari 7
Nilai pH 3.0 8.0 2.5 10.0
mengakis

Rajah 1.1
Bulatkan sifat-sifat asid.
[2 markah]
b. Kelaskan bahan berikut kepada asid dan alkali dengan melengkapkan peta
pokok pada Rajah 1.2.

Air sabun, cuka, buah oren, ubat gigi

Bahan berasid Bahan beralkali

[2 markah]

2. a. Padankan asid dan alkali berikut dengan kegunaan dalam kehidupan harian.
8
 Asid formik sabun dan detergen

Membuat ubat gigi

Soalan objektif
Natrium hidroksida
1. A
2. A Membantu pembekuan susu
getah.
3. A
4. B
5. A

Soalan struktur
1. a. - masam
- mengakis 2M
b. Bahan berasid : cuka, buah oren
Bahan beralkali : air sabun, ubat gigi 2M
2. a.

Asid dan alkali Kegunaan

Digunakan dalam
Asid formik pembuatan sabun dan
detergen

Membuat ubat gigi 2M

Natrium hidroksida

Membantu pembekuan susu

getah.

b. Skala pH digunakan untuk menunjukkan ( kekuatan / kereaktifan) suatu

asid atau alkali.

Sifat asid dan alkali dapat ditunjukkan dengan (ketidakhadiran / 2M

kehadiran) air.

3. a. Barangan berasid Barangan beralkali

Cuka, minuman bergas Serbuk penaik, pencuci tingkap 2M

b. Serbuk penaik 1M
c. (i) Bahan larut : pencuci tingkap

9
 Pelarut: air 2M
(ii) -Kertas litmus merah bertukar biru
- ini kerana larutan tersebut bersifat alkali 2M
d. Ubat gigi / losyen 1M

Disediakan oleh
JULIZA BINTI JAMALUDDIN
SMK TUN SABAN

10
6.2 PENEUTRALAN
1. Peneutralan – tindak balas kimia antara asid dengan alkali menghasilkan garam
dan air

Pentitratan – kaedah yang digunakan bagi menjalankan tindak balas peneutralan.

TEMA 2 PENEROKAAN UNSUR DALAM ALAM
Larutan
BAB 6 yang terbentuk
BAB 6:adalah
ASID larutan neutral.
DAN ALKALI
TINGKATAN 2
PERSAMAAN PERKATAAN
STANDARD 6.2 Peneutralan
KANDUNGAN Asid + Alkali → Garam + Air
STANDARD 6.2.1 Menerangkan proses peneutralan.
2. PEMBELAJARAN
Pentitratan 6.2.2 Menerangkan dengan contoh penggunaan
proses
- kaedah untuk meneutralkan alkali peneutralan dalam kehidupan
dengan menambahkan titisan harian.
asid secara
perlahan-lahan, sambil
OBJEKTIF Padamengoncangkan campuran
akhir pembelajaran, itu sehingga alkali
murid dapat,
dineutralkan.
PEMBELAJARAN 1. Menyatakan definisi secara operasi tindak balas peneutralan.
2. Menyatakan persamaan perkataan bagi tindak balas peneutralan.
3. Menyatakan sekurang-kurangnya 4 aplikasi peneutralan dalam
kehidupan harian.

Pada takat neutral, semua asid bertindak balas lengkap dengan alkali dan larutan
yang terhasil tidak menunjukkan sifat asid atau alkali dan mempunyai nilai pH 7.

Contoh peneutralan asid dengan alkali:

Asid hidroklorik + natrium hidroksida 

11
natrium klorida + air

Asid hidroklorik + kalsium hidroksida  kalsium klorida + air

 Asid sulfurik + natrium hidroksida  natrium sulfat + air

Asid sulfurik + kalium hidroksida  kalium sulfat + air

Asid nitrik + kalsium hidroksida  kalsium nitrat + air

Soalan Objektif

12
Soalan Struktur
1. a. Bulatkan dua alat radas yang digunakan untuk proses peneutralan.

1. Apakah bahan yang terhasil daripada tindak balas peneutralan?

A air
B garam
C Air dan garam
D Air, garam, larutan beralkali

2. Berikut yang manakah BENAR mengenai aplikasi peneutralan dalam kehidupan

[2 markah]
harian.

b. Gariskan jawapan yang betul bagi pernyataan di bawah.

A Kapur mati dapat menambah keasidan tanah
B Ubat gigi untuk meneutralkan asid dalam mulut
Tindak balas asid dan alkali yang akan menghasilkan garam dan air disebut
C Pelembut fabrik untuk meningkatkan nilai pH fabrik
(pentitratan / peneutralan). Manakala, kaedah untuk menjalankan tindak balas
D Susu magnesia membantu menambah keadaan berasid dalam perut
ini disebut sebagai ( pentitratan / peneutralan).

3. Nyatakan asid X yang digunakan dalam tindak balas peneutralan di bawah.

[2 markah]

Asid X + natrium hidroksida  natrium klorida + air

A Asid sitrik
2. Rajah 2.0 menunjukkan salah satu aplikasi peneutralan di mana seorang budak
B Asid nitrik
lelaki meletakkan ubat gigi pada berus gigi sebelum menggosok gigi.
C Asid sulfurik
D Asid hidroklorik

4. Nyatakan nilai pH larutan yang terhasil selepas tindak balas peneutralan?

A pH 5
B pH 6
C pH 7
D pH 8

5. Nyatakan garam Y yang terhasil daripada tindak balas di bawah.

Rajah 2.0
a. Apakah yang dimaksudkan dengan peneutralan?
Asid sulfurik + kalium hidroksida  garam Y + air
_______________________________________________________________
A _______________________________________________________________
Kalium nitrat
B Kalium sulfat [1 markah]
C Kalium klorida
D Kalium sianida

b. Apakah sifat kimia yang terkandung dalam ubat gigi? Bagaimana ia bertindak
13
untuk meneutralkan asid dalam mulut?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Soalan Objektif
1. C
2. B
3. D
4. C
5. B

Soalan struktur

14
 1. a.

2M

b. Tindak balas asid dan alkali yang akan menghasilkan garam dan air
disebut ( pentitratan / peneutralan). Manakala, kaedah untuk
menjalankan tindak balas ini disebut sebagai ( pentitratan / 2M
peneutralan).

2. a. Peneutralan : Tindak balas kimia antara asid dengan alkali

menghasilkan garam dan air
1M

b. Sifat ubat gigi : alkali

Bagaimana : ubat gigi bersifat alkali dapat meneutralkan asid yang 2M
dihasilkan oleh bakteria dalam mulut semasa makan.
c. i Asid sulfurik + kalium hidroksida  kalium sulfat + air 2M

ii Kalium hidroksida 1M
iii Asd nitrik + kalsium hidroksida  kalsium nitrat + air 2M

Disediakan oleh
JULIZA BINTI JAMALUDDIN
SMK TUN SABAN

15