Project

KIMIA BAB 5 TINGKATAN

5
5.2 : BAHAN
GROUPPENCUCI
5
Disediakan oleh: - ADLIN NADIRAH HANI BINTI MOHD
ZAIDI
- WIDYA WARDINA NAJMA BINTI AZIZI
- NUR ALIA MAISARA BINTI IRMAN
- MUHAMMAD HAZIEQ ASYRAF BIN
SHARIFUL AZMEI
Project Proposal

Standard
Pembelajaran
About
5.2.1 Memerihalkan sabun dan
detergen.
5.2.2 Menghuraikan proses penyediaan
sabun melalui aktiviti.
5.2.3 Membandingkan tindakan Project
pencucian sabun dan detergen melalui Proposa
l
eksperimen.

Project Proposal
• Penggunaan bahan cuci dalam membasuh dan penjagaan
kebersihan peribadi merupakan sebahagian daripada rutin
harian manusia.

• Bahan pencuci merujuk kepada sabun dan detergen

 5.2 BAHAN PENCUCI

APAKAH
SABUN?
• Sabun ialah garam natrium atau kalium bagi asid lemak.
• Sabun dihasilkan daripada tindak balas peneutralan antara asid
lemak dan alkali.
• Asid lemak ialah asid karboksilik berantai panjang.
• Sumber asid lemak dapat diperoleh daripada ester semula jadi dalam
lemak haiwan atau minyak sayuran.
• Formula am bagi sabum ialah RCOO-NA+ atau RCOO-K+.
• R ialah kumpulan alkali yang mengandungi sekurang-kurangnya 8
atom karbon.
• R boleh terdiri daripada hidrokarbon tepu dan hidrokarbon tak tepu.

Project Proposal
 contoh-contoh sabun

Sabun Formula kimia Asid lemak Sumber

Natrium laurat CH3(CH2)10 COONa CH3 (CH2) COOH asid laurik Minyak kelapa

Natrium palmitat CH3 (CH2)14 COONa CH3 (CH2)14 COOH asid palmitik Minyak sawit
FORMULA STRUKTUR NATRIUM PALMITAT,
CH3 (CH2)14 COONa
 APAKAH DETERGEN?
• Penghasilan detergen bermula semasa perang dunia kedua hasil daripada
kekurangan lemak haiwan dan minyak sayauran.
• Detergen ialah bahan pencuci yang bukan sabun.
• Deterjen ialah garam natrium bagi asid sulfurik.
• Dua jenis asid sulfonik yang digunakan untuk membuat detergen ialah asid sulfonik
dan asid alkibenzena sulfonik.
• Detergen biasanya dibuat daripada pecahan petroleum.
PROSES PENYEDIAAN Project

SABUN Proposa
l

• Sabun boleh disediakan melalui hidrolisis

minyak atau lemak dalam larutan natrium
hidroksida,NaOH atau kalium
hidroksida,KOH.

• Tindak balas ini dinamakan saponifikasi,

iaitu proses hidrolisis minyak atau lemak
oleh alkali.l
Plan
Minyak/Lemak + Alkali pekat -> Sabun + Gliserol
Penyediaan
Detergen
• Detergen dibuat daripada pecahan petroleum
dan asid sulfurik, H2SO4.
• Dihasilkan melalui dau proses:
- Pensulfonan
- Peneutralan
 Pensulfonan
Penyediaan
Natrium
Alkilbenzana
Sulfanot
• Pensulfanot alkil benzena: Alkil
benzena bertindak balas dengan
asid sulfurik pekat, H2SO4 untuk
membentukasid alkil benzena
sulfonik.
 Penyediaan Natrium
Peneutralan Alkilbenzana
Sulfanot
• Peneutralan: Asid alkil benzana sulfonik
akan dineutralkan oleh larutan natrium
hidroksida, NaOH untuk menghasilkan
garam alkil benzana sulfonat (detergen).
Project

Penyediaan
Natrium
Alkil Sulfat
• Pensulfonan alkohol:
Alkohol rantai panjang
ditindak balaskan dengan
asid sulfurik pekat, H2SO4
untuk membentuk asid alkil
sulfonik.
Penyediaan Natrium
Alkil Sulfat
• Peneutralan: Asid
Alkil Sulfonik akan
dineutralkan oleh
larutan natrium
hidroksida, NaOH
untuk menghasilkan
garam natrium alkil
sulfat (detergen).
 Struktur molekul sabun

KEPALA ( HIDROFILIK)
• bahagian kepala adalah ionik,merupakan hujung yang 'suka
air'
• mengion dalam air,memberikan sedikit cas negatif
• larut dalam air

EKOR ( HIDROFOBIK)
• rantai hidrokarbon yang panjang diikat oleh ikatan
kovalen
• merupakan hujung yang ' benci air '
• sabun dan detergen bertindak sebagai
• larut dalam minyak atau gris
agen pengemulsi
• larut dalam gris dan minyak
 formula struktur anion sabun
formula struktur anion detergen

sabun anion sabun + ion natrium detergen anion detergen + ion natrium
air
air
 TINDAKAN PENCUCIAN SABUN DAN DETERGEN
• semasa mencuci, hujung cas (kepala) rantai menarik molekul air dan bahagian hidrofilik
akan melarut di dalam air.

molekul sabun mengurangkan ketegangan permukaan air dan

membolehkan air menembusi,kemudian membasahi pakaian
 TINDAKAN PENCUCIAN SABUN DAN DETERGEN

2. sabun atau detergen mengion dalam air dan menghasilakn anion sabun atau anion
detergen yang bergerak bebas
3. bahagian hidrofolik anion sabun atau anion detergen larut di dalam air
• bahagian hidrofobik larut di dalam gris
4. pergerakan air semasa gosokan dan pengocakan menyebabkan gris
tertanggal daripada permukaan kain.
5. bahagian hidrofilik anion sabun atau anion detergen mengelilingi gris.
• gris terapung di permukaan air
 6. gris berpecah kepada titisan kecil .

tolakan sesama cas negatif

• apabila dibilas dengan air,

• tidak bergabung semula pada permukaan permukaan kain bersih kerana
kain titisan gris tertinggal di dalam air
• titisan terampai di dalam air membentuk
emulsi
PERBANDINGAN TINDAKAN PENCUCIAN SABUN DAN
DETERGEN
• air yang mengandungi ion calsium, Ca²+ dan ion magnesium,Mg²+ disebut air liat.
• anion sabun bergabung dengan kation-kation tersebut untuk membentuk garam yang
tidak larut di dalam air,iaitu kekat

• pembentukan kekat menyebabkan pembaziran sabun kerana lebih banyak sabun perlu
digunakan untuk tindakan mencuci
• Anion detergen pula bergabung dengan kation-kation tersebut untuk membentuk garam
yang larut di dalam air.
• keberkesanan tindakan pencucian detergen tidak dipengaruhi oleh air liat.
SABUN ASPEK DETRGEN

BERKESAN SEBAGAI PENCUCI KEBERKESANAN DI DALAM AIR LEMBUT BERKESAN SEBAGAI PENCUCI

KURANG BERKESAN KEBERKESANAN DALAM AIR LIAT LEBIH BERKESAN

( MEMBENTUK KEKAT) ( TIDAK MEMBENTUK KEKAT )

TIDAK BERKESAN KEBERKESANAN DI DALAM AIR BERASID BERKESAN

(MEMBENTUK ASID ORGANIK YANG TIDAK (MEMBENTUK ASID ORGANIK YANG
LARUT) LARUT)
B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N

• pewangi

• menambahkan kewangian detergen dan fabrik

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N
2. agen pemutih / peluntur

contoh:
• natrium perborat (NaBO3·3H2O)
• natrium hipoklorit ( NaOCl)

• menukarkan kotoran kepada bahan tanpa warna

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N
3. enzim biologi
contoh:
• amilase
• protease
• selulase
• lipase

• menanggalkan kotoran berprotein seperti darah,susu,dan gula.

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N
4. pemutih optik

contoh:
• pewarna pendaflour

• menjadikan kain lebih putih dan lebih cerah

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N

5. agen pengawal buih/bahan penstabil

contoh:
• alkil monoetanolalomida

• untuk mengawal pembuihan di dalam detergen

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N

6. pembina dan pelembut air

contoh:
• natrium tripolifostat (Na5P3O10)

• meningkatkan keberkesanan detergen dengan melembutkan air

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N

7. agen antienapan

contoh:
• natrium karboksimetilselulosa
(C8H16NaO8)

• menghalang kotoran yang dikeluarkan oleh detergen daripada melekat semula

 B A H A N TA M B A H A N D A L A M D E T E R G E N

8. agen pengering

contoh:
• natrium sulfat (Na2SO4)
• natrium silikat ( Na2SiO3 )

• memastikan serbuk detrgen sentiase kering di dalam bekas

 Q UI C
NOTES
K
AKRONIM

Wafiq Sentiasa Bermain

GELAP W - peWangi
S - agen penStabil
B - pemBina
G - agen penGering
E - Enzim biologi
L - agen peLuntur
A - agen Antienapan
P - Pemutih optik
thank you for lending me
you ear
GOOD LUCK IN THE
S U B J E C T O F C H E M I S T RY

&
M AY S U C C E S S B E L O N G T O
ALL OF US