‫ﺗﻀﺎد اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻀﺎد ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ و ﺑﻮرژوازی ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .

‬در اﯾﻨﺠﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻀﺎد اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻀﺎد ﻣﺮﮐﺒﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺳﻮی‬
‫آن اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ ‪ ،‬ﻓﺌﻮدال ﻫﺎ و ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و در ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﺮدم ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬دﻫﻘﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی و‬
‫ﺑﻮرژوازی ﻣﻠﯽ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از آن ﺳﻮی ﺗﻀﺎد ﻓﺌﻮدال ﻫﺎ ﺣﺬف ﺷﺪه اﻧﺪ و در اﯾﻦ ﺳﻮ ﺑﻮرژوازی ﻣﻠﯽ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻀﺎد‬
‫ﺑﯿﻦ ﺧﻠﻖ و اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ و ﻣﺘﺤﺪاﻧﺶ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﻣﻮﺿﻌﯽ دوﮔﺎﻧﻪ و در ﺣﺎل ﻧﻮﺳﺎن ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی از آﻏﺎز ﺳﻠﻄﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﻠﻄﻪ آن ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺎ ﭘﯿﺮوزی ﺟﻨﺒﺶ رﻫﺎﺋﯽ ﺑﺨﺶ ﺿﺪ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﻄﻮر ﺛﺎﺑﺖ در ﻃﺮف ﺧﻠﻖ ﻗﺮار دارد و ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از آن ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺧﺼﻠﺖ ﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ ﺧﻮد را ﮐﻪ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪی و‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺎدی آن ﻧﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد از دﺳﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻇﺮﻓﯿﺖ و اﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ او ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ رﻫﺎﺋﯽ ﺑﺨﺶ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در دﻫﻪ اﺧﯿﺮ ﻗﺸﺮﻫﺎﺋﯽ از ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺑﻪ ﻣﻮازات رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ در ﻣﻌﺮض ﻧﺎﺑﻮدی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﮐﺴﺒﻪ‪ ،‬ﭘﯿﺸﻪ وران‪،‬‬
‫واﺳﻄﻪ ﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﺧﺮده ﭘﺎ و ﻗﺸﺮ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺬﻫﺒﯽ از اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺤﺮان‬
‫آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد رو ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدی ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در دوره ﺷﮑﻮﻓﺎﺋﯽ آن‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﺑﺰرگ رﺷﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻗﺪر ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ در ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﻮد ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری‬
‫رژﯾﻢ از اﻣﮑﺎﻧﺎت وﯾﮋه ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﺘﺮاض ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎری واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‬
‫را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎ در ﺳﺎل ﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی روﺷﻨﻔﮑﺮان( از ﺧﻮد ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎی در ﺣﺎل زوال ﻗﺸﺮﻫﺎی در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ و ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻫﺎی ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺼﺎﺣﺒﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ آزاد )ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان‪ ،‬ﭘﺰﺷﮑﺎن و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و ﻏﯿﺮه( و ﺑﺎﻻﺧﺮه‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﻣﺤﺼﻼن ﻗﺸﺮﻫﺎی در ﺣﺎل رﺷﺪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺎ رﺷﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ رﺷﺪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ و ﺑﺎ‬
‫آﻏﺎز اوﻟﯿﻦ ﺑﺤﺮان ﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺣﺮﮐﺖ راﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺧﻮد ﻣﻨﺸﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺑﻮرژوازی و ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﻗﺎدر اﺳﺖ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژی ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ را ﺑﭙﺬﯾﺮد‪ .‬در‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺿﻌﻒ ﺑﻮرژوازی ﻣﻠﯽ‪ ،‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﻣﺒﺎرزه ﺟﻮ وارث ﺳﻨﺖ ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻮرژوازی ﻣﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ‬
‫دوره ﻃﻮﻻﻧﯽ رﻫﺒﺮی ﻣﺒﺎرزه ﺿﺪ اﺳﺘﻌﻤﺎری را ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮو ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ‬
‫ﻣﯿﺮاث ﻣﺒﺎرزه ﻣﻠﯽ را ﺑﺎ دﯾﺪﮔﺎه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﯿﺎﻣﯿﺰﻧﺪ و ﺧﻸا ﻧﺎﺷﯽ از ﺿﻌﻒ ﺑﻮرژوازی ﻣﻠﯽ را ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻄﺮی ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎ را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎﻟﻪ روی از ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﺎی ﻧﻮﻣﯿﺪاﻧﻪ و واﭘﺲ ﻧﮕﺮ ﻗﺸﺮﻫﺎی در ﺣﺎل زوال دﭼﺎر ﺷﻮﻧﺪ و از‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ در ﺟﻬﺖ ﺑﺴﯿﺞ ﻧﯿﺮوﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه در دﻓﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ دارﻧﺪ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﻦ دﻧﺒﺎل روی ﺑﻪ ﺻﻮرت در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﯾﺎﻧﻪ و ﺗﻮﻃﺌﻪ ﮔﺮاﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎل آﻧﮑﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﻠﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی وﻇﯿﻔﻪ دارﻧﺪ اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎی در ﺣﺎل زوال را ﺑﺎ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژی‬
‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺠﻬﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﻨﺪ ﮐﻪ راﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﻮی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺪارﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ راه ﻧﺠﺎت آﻧﺎن در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎﺋﯽ ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻗﺎدرﻧﺪ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺗﺮ را ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ در ﻣﻮرد ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ در اﯾﺮان ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺧﻄﻮط ﻋﻤﺪه ﺧﺼﻠﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ از ﺧﺼﻠﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﻢ‪ .‬روﺑﻨﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری‬
‫ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎ در ﻃﻮل ﺣﯿﺎت ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﺎﺳﺪار ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ‪ .‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری ﺑﺎ‬
‫اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ آن‪ ،‬ﺷﯿﻮه ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون آن اداﻣﻪ و رﺷﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﮑﯽ از وﺟﻮه‬
‫اﺧﺘﻼف ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری ﮐﻼﺳﯿﮏ اﺳﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازی ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻮﻓﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬
‫آن و ﺑﺎ ﻫﻤﻪ دوز و ﮐﻠﮏ ﻫﺎﯾﺶ ﺷﯿﻮه ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ده ﻫﺎ ﺳﺎل ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﮕﻬﺪارد‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﯿﭽﮕﺎه دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ‬

‫‪١٠‬‬