‫اﺧﯿﺮ از ﻣﯿﺎن دﻫﻘﺎﻧﺎن و ﻗﺸﺮﻫﺎی زﺣﻤﺘﮑﺶ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .

‬ﺛﺎﻧﯿﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺑﺎ رﺷﺪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺗﻔﺎوت ﺑﮕﺬارﯾﻢ زﯾﺮا ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ در ﭘﺮوﺳﻪ ﻣﺒﺎرزه اﻗﺘﺼﺎدی و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و رﺷﺪ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ دﺳﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ رژﯾﻢ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺰرﮔﯽ در راه ﺣﺮﮐﺖ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺮدم و ﺑﺨﺼﻮص‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺟﻮان اﯾﺮان ﺑﻪ دﺷﻮاری ﺑﻪ ﺳﻮی آﮔﺎﻫﯽ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫دوﻣﯿﻦ ﺧﺼﻠﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ در اﯾﺮان‪ ،‬واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺤﺼﺎرات ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ از ﻃﺮﯾﻖ اﺳﺘﻘﺮار ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻧﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎری‬
‫ﺑﯿﻦ اﻧﺤﺼﺎرات اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻧﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺣﺎﺻﻞ ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آن‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪ :‬رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی رﻫﺎﺋﯽ ﺑﺨﺶ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﮐﻪ اداﻣﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﮐﻬﻨﻪ را ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺪی‬
‫روﺑﺮوی ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ -‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﺪرت ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و ﮐﺸﻮرﻫﺎی آزاد ﺷﺪه ﮐﻪ ﺳﺮﮐﻮب ﺑﯽ ﻗﯿﺪ و ﺷﺮط اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ را از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎ‪ ،‬آﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ -‬ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ و رﺷﺪ ﺑﻮرژوازی‬
‫ﮐﻤﭙﺮادور در آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺟﺎی ﻓﺌﻮدال ﻫﺎ را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﮕﯿﺮد و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی‬
‫ﻣﺘﺮوﭘﻞ ﮐﻪ ﺿﺮورت ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺪن ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ و ﻧﻮﻋﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ وﻇﺎﯾﻒ ﺗﻮﻟﯿﺪ را ﺑﯿﻦ ﻣﺘﺮوﭘﻞ و ﮐﻠﻨﯽ)ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﺧﺎم و‬
‫ﮐﺎﻻﻫﺎی ﺳﺎده و اوﻟﯿﻪ در ﮐﻠﻨﯽ و ﮐﺎﻻﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﮐﺎرﮔﺮ ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻣﺎﻫﺮ اﺳﺖ در ﻣﺘﺮوﭘﻞ(‬
‫ﺿﺮوری ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﮐﻠﯽ رواﺑﻂ ﻧﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎری در اﻋﻤﺎل ﺳﻠﻄﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ و اﻧﺤﺼﺎرات ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ رواﺑﻂ دﺧﺎﻟﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬
‫و ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور و رژﯾﻢ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روی واﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ‬
‫اﯾﻦ واﺑﺴﺘﮕﯽ اﻗﺘﺼﺎدی را در اﯾﺮان ﯾﺎد آور ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬اوﻟﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ واﺑﺴﺘﮕﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﮑﯿﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﯾﮏ ﭘﺎﯾﻪ) و ﯾﺎ در آﯾﻨﺪه دو‬
‫ﭘﺎﯾﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ( اﺳﺖ‪ .‬اﯾﺮان در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺻﺎدر ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻔﺖ ﺧﺎم در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ و ﺻﺎدرات ﻣﻮاد ﻧﻔﺘﯽ اﮐﻨﻮن‬
‫ﺑﯿﺶ از ‪ %95‬ﮐﻞ ﺻﺎدرات را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﯾﻦ ﺻﺎدرات ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل اﻧﺤﺼﺎرات ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﺑﺎزار ﻣﺤﺘﺎج‬
‫ﺟﻠﺐ ﻣﻮاﻓﻘﺖ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ از آن ﻧﻘﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ارز ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺻﺎدرات در ﺑﻪ ﮔﺮدش آوردن ﮐﻞ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫اﯾﺮان ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﻮان ادﻋﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ اﮔﺮ اﯾﻦ ﺻﺎدرات ﺑﯿﻤﺎر ﮔﻮﻧﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ آﺳﯿﺐ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﭼﺮخ ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺣﺘﯽ ﺳﺎزﻣﺎن اداری و ﻧﻈﺎﻣﯽ اﯾﺮان ﻓﻠﺞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫دوﻣﯿﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ واﺑﺴﺘﮕﯽ در واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻨﺎﯾﻊ اﯾﺮان ﺑﺨﺼﻮص در رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و وام و اﻋﺘﺒﺎر‪،‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت‪ ،‬ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی و ﺧﺪﻣﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﺣﻖ اﻻﻣﺘﯿﺎز و درﺻﺪ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻮاد و ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی‬
‫اﻧﺤﺼﺎری اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ واﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮا ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺤﺼﺎرات ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ واﺑﺴﺘﮕﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ و‬
‫ﮔﺎز ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﮐﺸﺎورزی و دام ﭘﺮوری ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و ﯾﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎزار ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪات و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺸﺘﺮک اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻨﺎﯾﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮای رﺷﺪ ﺧﻮد از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺷﺮﮐﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﯾﺎ ﺟﻬﺎن دﺳﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور از اﯾﻦ راه ﺳﻬﻢ دﻻﻟﯽ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﮏ ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ و ﺗﮏ ﻣﺸﺘﺮی ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻣﺤﺪود‬
‫و ﺑﺎزار ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎ اﻧﺤﺼﺎرات اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺑﯽ ﺣﺪ و ﺣﺼﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﮐﺎر را ﮔﺴﺘﺮش ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬
‫و ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻗﺒﻠﯽ ﻋﺎﯾﺪ ﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﻣﺎ را ﻏﺎرت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺗﻀﺎد ﻋﻤﺪه ای ﻧﺪارد) و ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺎه ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد ﭼﺎﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﺪ( در آﯾﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺤﺼﺎرات اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﯾﮏ ﻋﻨﺼﺮ داﺧﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم را‬
‫اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ اﯾﻦ اﺳﺘﺜﻤﺎر را دو ﭼﻨﺪان ﺳﺎﺧﺘﻪ و در ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﺳﺎﺧﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻘﺶ‬

‫‪٥‬‬