‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪ ،1398‬از ص ‪141-160‬‬

‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي‬

‫ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫‪3‬‬
‫راﺣﻴﻞ ﻛﺮد ﺣﻴﺪري‪ -1‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻨﺼﻮري ﻣﺆﻳﺪ∗‪ -2‬ﺳﻴﺪﺣﻤﻴﺪ ﺧﺪاداد ﺣﺴﻴﻨﻲ‬
‫‪ .1‬داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ داﻧﺸﻜﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﻣﺪرس‬
‫‪ .2‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر داﻧﺸﻜﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‬
‫‪ .3‬اﺳﺘﺎد داﻧﺸﻜﺪه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪1398/1/25 :‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1398/2/25 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در روﻧﺪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﻛﺸﻮرﻫﺎ روﺷﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ در ﮔﺮو ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻘﻮﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ازاﻳﻦرو‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري آنﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ‪ ،‬ﺿﺮوري و ﻫﻢﺳﻮ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﺻﻨﻌﺘﻲ و اﻳﺠﺎد ﻣﺸﺎﻏﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﺖ‪ .‬روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻫﺪف‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدي و ﺑﺮﺣﺴﺐ روش ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﮋوﻫﺶ در ﻣﺠﻼت ‪ Scopus‬و ‪ Web of Science‬ﺑﻮده و اﺑﺰار ﮔﺮدآوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دادهﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ‪ ،‬اﺑﻌﺎد و‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺤﺘﻤﻞ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﺎدﺷﺪه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻧﻈﺮ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ روش ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ و راﺳﺘﻲآزﻣﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان‪ ،‬ﺑﺎزارﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌﺎن‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫و اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬و ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدي ﺑﺎ در ﺑﺮداﺷﺘﻦ ‪ 36‬ﻣﻔﻬﻮم در ‪ 3‬ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺧﺮد‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﻛﻼن ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ‪ ،‬ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ‬

‫‪Email: f.mansouri@modares.ac.ir‬‬ ‫∗ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪة ﻣﺴﺌﻮل‪:‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪142‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي ﺑـﺮاي ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
‫در ﻣﺤﻴﻂ اﻳﺰوﻟﻪ و ﺧﺎرج از ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻛﻪ ﻓﺮد در آن ﺣﻀﻮر دارد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲ ﮔﻴـﺮد‬
‫)‪ .(Stam and Spigel, 2016‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ و اﻗﺪام در ﻣﻮرد ﺑﺮوز و رﺷـﺪ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻓﻨﺎوراﻧﻪ در ﻛﺸـﻮر‪ ،‬اﺗﺨـﺎذ روﻳﻜـﺮد اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻤﻲ‪ ،‬ﺑـﻪﻣﻌﻨـﺎي در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖﻫﺎ و ﻣﺤﻴﻂ آنﻫﺎ اﺳﺖ )‪ .(Tansley, 1935‬ﮔﺮﭼﻪ از اﺑـﺪاع واژه اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫‪ ،(Moore,‬اﻣـﺎ ﺗـﺎﻛﻨﻮن اﻳـﻦ روﻳﻜـﺮد در ﺣـﻮزه ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬ ‫ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد )‪1993‬‬

‫ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻔﻬﻮمﺳﺎزي دﻗﻴﻖ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫از آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ داﻋﻴﺎن اﻳﺪهﻫﺎي ﻧﺎب ﺑﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗـﻮان ﮔﻔـﺖ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺟﺰء ﺟﺪاﻳﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺴﺐ وﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎﺳﺖ؛ ﭼﺮاﻛﻪ ﺑﺪون آن اﺳﺎﺳـﺎً ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ )‪ .(Salamzadeh and Kesim, 2015‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻇﻬﻮر ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﻳﺠﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻧﻮﭘـﺎ‬
‫آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ را ﻣﻲﺗـﻮان از ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﻣﻄﻠﻮب و ﻣـﺮﺗﺒﻂ‪ ،‬ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻧﻮﭘـﺎ در اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻗﻴﺪ "ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد" ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻛﻪ زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎي‬
‫ﻧﻮﭘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬و ﺑﺮﺧـﻲ از ﻣﺘﺨﺼﺼـﺎن ﻧﻴـﺰ آنﻫـﺎ را ورودي ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎد ﭘﻮﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺸﻮﻗﺎن ﻧـﻮآوري ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ) ‪Bollinger, et al,‬‬

‫‪.(1983‬‬
‫در ادﺑﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺪلﻫﺎي اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪان ﻣﻮردﺗﻮﺟﻪ ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘـﻪاﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﺳـﺎس‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺶِ روي اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ و ﭘﻴﻜـﺮه ﺑﻨـﺪي ﻋﻮاﻣـﻞ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻛﺴـﺐ وﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﻓﻨﺎوراﻧﻪ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ در ﻗﺎﻟﺐ اﻟﮕﻮي ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي و ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬

‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ :‬اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ زﻳﺴـﺘﻲ ﻛـﻪ ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ آن را در ﺑـﺮ‬
 ‫‪143‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﺟﺰاي زﻧﺪه و ﻏﻴﺮزﻧﺪه را ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬اﻃـﻼق‬
‫ﻣﻲﺷﻮد )‪ .(Acs et al, 2017‬اﺻﻄﻼح اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺴﺐوﻛـﺎر ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦﺑـﺎر ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﻮر )‪،(1993‬‬
‫ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺴﺐوﻛﺎر‪" ،‬ﻳﻚ اﺟﺘﻤﺎع اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲﺷﺪه ﺑﻪوﺳـﻴﻠﻪ‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺮاد و ﻣﻮﺟﻮدات دﻧﻴﺎي ﻛﺴﺐوﻛﺎر" اﺳﺖ )‪.(Moore, 1993‬‬
‫ادﺑﻴﺎت ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻓـﺮدي ﺑـﺮ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴ ـﺖ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧــﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣﺤﻴﻄ ـﻲ ﺑــﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴ ـﺖ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧــﻪ و ﻋﻤﻠﻜــﺮد‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻓﺮدي و ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ .‬ﻣﻘﻮﻟﻪ اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫‪ .(Entezari,‬ﺗـﺮوﻳﺞ‬ ‫ﺟﺰو ﺳﻮﻣﻴﻦ دﺳﺘﻪ از ادﺑﻴﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑـﺮاي ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ اﺳـﺖ )‪2015‬‬

‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺎز دارد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ درﺟﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ از ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻴﺎز دارد ﻛﻪ‬
‫ﺷــﺎﻣﻞ ﻧﻬﺎدﻫــﺎ‪ ،‬اﻓــﺮاد و ﻓﺮآﻳﻨــﺪﻫﺎﻳﻲ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺑــﺎ ﻫــﺪف اﻳﺠــﺎد ﻓﺮﺻــﺖﻫــﺎي ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪﮔــﺬاري‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧﻪ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺳﻮدﻣﻨﺪ و ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ) ‪Berger, E., & Kuckertz,‬‬

‫‪ .(2016‬در ﺟﺪول ‪ ،1‬ﺑﺮﺧﻲ از اﺟﺰاي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮان‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪي اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .1‬اﺟﺰاي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫اﺟﺰا‬ ‫ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي دوﻟﺖ و روﻳﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻣﻬﺎرت ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻛﺴﺐوﻛﺎر‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻫﺎي ﻣـﺎﻟﻲ‬ ‫& ‪Gynawali‬‬
‫‪Fogel‬‬
‫و ﻏﻴﺮﻣﺎﻟﻲ‬ ‫)‪(1994‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ )ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‪ ،‬زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺴـﻬﻴﻼت و ﻏﻴـﺮه(‪ ،‬ﺗـﺄﺛﻴﺮات ﺑـﺎزار‪ ،‬وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي ﺷﺨﺼـﻲ ﻓـﺮد‬ ‫& ‪Valdez‬‬
‫‪Richardson‬‬
‫)ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻦ(‬ ‫)‪(1998‬‬
‫ﺑﺎزارﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫)‪Isenberg (2010‬‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬ﭼـﺎرﭼﻮب ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ و زﻳﺮﺳـﺎﺧﺘﺎر ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻴـﺎن و ﻣﺸـﺎوران‬
‫)‪Feld (2012‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎزارﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎن‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﻌﺪاد ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاري‪ ،‬ﻣﺮﺷـﺪان و اﻟﮕـﻮي‬
‫)‪Spigel (2015‬‬
‫ﻧﻘﺶ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزارﻫﺎي آزاد‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ‪ :‬ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﭘﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﻴﻪ در اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻛﺴـﺐ وﻛـﺎر ﺧﻄﺮﭘـﺬﻳﺮ ﻳـﺎ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﺪﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و از ﻟﺤـﺎظ ﻧـﻮع‪ ،‬اﻧـﺪازه‪ ،‬ﺷـﻜﻞ و داﻣﻨـﻪ ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ‬
‫)‪ .(Salamzadeh and Kesim, 2015‬ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎﻳﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒـﺖ ﺑـﺮ اﻳﺠـﺎد ﻛﺴـﺐوﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪144‬‬

‫ﺟﺪﻳﺪ و ﻛﻞ اﻗﺘﺼﺎد دارﻧـﺪ )‪ .(Motoyama et al, 2016‬ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ دﻳـﻒ و ﻫﻤﻜـﺎران‪،(2018) 1‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻳﻚ ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪه ﺑﺰرگ از ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي‬
‫ﻧﻮﭘﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد‪ :‬اﺻﻄﻼح ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوري ﺑﻨﻴﺎد‪ ،2‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آرﺗـﻮر دي ﻟﻴﺘـﻞ‬
‫)‪ (1977‬اﺑﺪاع ﺷﺪ‪ .‬او ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوري ﺑﻨﻴـﺎد را ﺷـﺮﻛﺖ ﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻗـﺪﻣﺖ ﻛـﻢﺗـﺮ از ‪25‬ﺳـﺎل‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻧﻮآوريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي رﻳﺴﻚﻫﺎي ﻓﻨـﺎوري ﺟـﺪي ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪهاﻧـﺪ )‪ .(Peter and Omegak, 2002‬اﻳـﻦﮔﻮﻧـﻪ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻣﺸـﻮﻗﺎن ﻧـﻮآوري‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻮآوريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬ﺑـﻴﺶﺗـﺮ ﺣـﻮلِ ﻣﺤـﻮر‬
‫ﻣﺤﺼﻮل اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﺮآﻳﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪدﻻﻳﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﻧﻘﺶ ﺑـﻪ ﺳـﺰاﻳﻲ‬
‫در اﻗﺘﺼﺎد و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ آن دارﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‪ ،‬آنﻫـﺎ را ورودي ﻻزم ﺑـﺮاي ﻳـﻚ اﻗﺘﺼـﺎد‬
‫ﭘﻮﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻨﺪ )‪ .(Bollinger et al, 1983‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﺛﺮﺑﺨﺸـﻲ ﻧﺴـﺒﺘﺎً ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ اﻳـﻦ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻳﺎ از ﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ و ﻳــﺎ ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﻛﻲ از آنﻫــﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگﺗــﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨــــــﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻇﻬﻮر و ﺗﺪاوم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑهﺴﺰاﻳﻲ در ﺗﻮﺳــﻌﻪ آنﻫــﺎ در ﺳﻄﺢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘــﺲ از ﺑﺮرﺳــﻲ وﻳﮋﮔــﻲ‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوريﺑﻨﻴـﺎد‪ ،‬در ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ‪NTBF ،‬ﻫـﺎ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺟــﺪول )‪ ،(2‬ﺧﻼﺻــﻪاي از ادﺑﻴــﺎت ﻣﻮﺿــﻮع درﺑــﺎرهي ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣــﺆﺛﺮ ﺑــﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴــﺖ ﺷــﺮﻛﺖﻫــﺎي‬
‫ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻛﺴﺐ وﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ و‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوريﺑﻨﻴـﺎد‪ ،‬و ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﻛـﻪ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوريﺑﻨﻴـﺎد‬
‫زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ در ادﺑﻴﺎت ﻣﺪل ﻫـﺎي‬

‫‪1 Dif et al‬‬

‫)‪2 New Technology Based Firms (NTBF‬‬
‫‪3 Arthur D. Little‬‬
 ‫‪145‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺺ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوري ﺑﻨﻴﺎد‪،‬‬
‫ﭼﻨﺪان ﻣﻮردﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘـﻪ و ﺧـﻸ ﻣـﺪﻟﻲ ﻧﻈـﺎمﻣﻨـﺪ ﺑـﺮاي ارزﻳـﺎﺑﻲ و ﭘﻴـﺎدهﺳـﺎزي ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘـﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوريﺑﻨﻴـﺎد در ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻋﻠﻤـﻲ ﻛـﺎﻣﻼً‬
‫ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ ،‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﻴﺶِ رو‪ ،‬ﺑﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺮ اﻳـﻦ ﻣﺤـﺪودﻳﺖ ﻫـﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ در ﺣـﻮزه ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻓﺎﺋﻖ ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .2‬ادﺑﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع درﺑﺎره ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﺮاﺗﮋي‬
‫ﻣﺸﻮقﻫﺎ و‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎي‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫ﻓﻨﺎوري و‬
‫ﺷﺒﻜﻪﺳﺎزي‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ)ﻛﺎرﻛﻨﺎن و‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‬ ‫اﺳﺘﺮاﺗﮋي‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ دوﻟﺖ‬ ‫ﺗﻴﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ(‬
‫ﻛﺴﺐوﻛﺎر‬ ‫ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان‬
‫√‬ ‫)‪Geng Hsu et al (2005‬‬
‫√‬ ‫√‬ ‫)‪Colombo & Grilli (2004‬‬
‫√‬ ‫)‪Evans (2001‬‬
‫√‬ ‫√‬ ‫√‬ ‫√‬ ‫)‪Lall (2006‬‬
‫√‬ ‫)‪Campos et al (2013‬‬

‫در اﻳﻦ راﺳـﺘﺎ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻣـﺪل‪ ،‬اﺑﺘـﺪا ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ اي از ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻣﻮردﻧﻴـﺎز ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎي آﺗﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺼﻴﺮت ﮔﺴﺘﺮده اي‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬در اداﻣﻪ ﺑـﺮاي ﻃﺮاﺣـﻲ ﻣـﺪل ﺟـﺎﻣﻊ اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐ وﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪،‬‬
‫در ﺑﺨﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم ﻣـﺮور ﻧﻈـﺎم ﻣﻨـﺪ ﺑﺮﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺣـﻮزه ي اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ و ﻧﻮﭘﺎ‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت اﺷـﺎرهﺷـﺪه در اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ و ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎزي ﻣﺠﺪد ﺑﺮاي ﭘﻴﻜﺮه ﺑﻨﺪي ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻮ در اﻳﻦ ﺣﻮزه اﻗـﺪام ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫روشﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫روش ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدي و از ﻧﻈﺮ ﻧﺤﻮه ﮔـﺮدآوري دادهﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴـﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ روش ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑـﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از آنﺟـﺎ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻘﺎﻻت در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻴﻔـﻲ و ﺑـﺪون دادهﻫـﺎي ﻛﻤ‪‬ـﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬از روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴـﺐ‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪146‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟـﺎﻣﻌﻲ از اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪي ﺗﺮﺟﻤـﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺤﺪود اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑﻬـﺮهﮔﻴـﺮي از اﻳـﻦ روش ﭘﮋوﻫﺸـﻲ‪ ،‬روش‬
‫ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺳﻨﺪﻟﻮﺳﻜﻲ و ﺑﺎروﺳﻮ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﺷﻜﻞ ‪.(1‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭘﺮﺳﺶ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬ﭼـﻪﭼﻴـﺰي‪،‬‬
‫ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻊ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ روش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎي زﻳﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷـﺮﻛﺖ ﻫـﺎي ﻧﻮﭘـﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوري ﺑﻨﻴـﺎد در اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
‫ﭼﻴﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫‪ .2‬ﻧﺤﻮه ﭘﻴﻜﺮهﺑﻨﺪي اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ )در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﺪل ﺟﺎﻣﻊ( ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت اﺳﺖ؟‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .1‬ﮔﺎمﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ )‪(Sandelowski and Barroso, 2006‬‬

‫در اﻳـــﻦ ﻣﺮﺣﻠـــﻪ ﺑـــﺎ اﺳـــﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻤـــﺎت ﻛﻠﻴـــﺪي ﺗﺤﻘﻴـــﻖ ﻛـــﻪ ﺷـــﺎﻣﻞ "‪،"Startup1‬‬
‫"‪ "Entrepreneurial Ecosystem2‬و "‪ "New Technology Based-Firms3‬اﺳــﺖ‪ ،‬ﺑــﻪ‬
‫ﺟﺴﺖوﺟﻮي ﻧﻈـﺎمﻣﻨـﺪ ﻣﻄﺎﻟـﺐ ﻣﻨﺘﺸﺮﺷـﺪه در ﻣﺠﻠـﻪﻫـﺎي ﻣﻌﺘﺒـﺮ ﺧـﺎرﺟﻲ ‪ Scopus‬و ‪Web of‬‬
‫‪ ،Science‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺳـﻨﺎد ﻣﻌﺘﺒـﺮ و ﻣـﺮﺗﺒﻂ در ﻣﺤـﺪوده زﻣـﺎﻧﻲ ﺳـﺎل ﻫـﺎي ‪ 1960‬ﺗـﺎ ‪2018‬‬

‫‪ 1‬ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﭘﺎ‬
‫‪ 2‬اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
‫‪ 3‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ‬
 ‫‪147‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺴﺖوﺟﻮ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻨﻮان‪ ،‬ﭼﻜﻴﺪه‪ ،‬ﻣﺤﺘـﻮا‪ ،‬ﺟﺰﺋﻴـﺎت ﻣﻘﺎﻟـﻪ )ﻧـﺎم‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ ،‬ﺳﺎل( و ﻏﻴﺮه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه و ﻣﻘـﺎﻻﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﭘﺮﺳـﺶ و ﻫـﺪف ﭘـﮋوﻫﺶ ﺗﻨﺎﺳـﺐ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺬﻳﺮش و رد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ زﺑﺎن ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎﻻت ﻳﺎﻓﺖﺷﺪه اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪ 1450‬ﻋﺪد ﺑﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﻪﺷـﺪه ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻮﺿـﻮع‪ ،‬ﭼﻜﻴـﺪه‪ ،‬ﭘﺮﺳـﺶ‪،‬‬
‫ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻖ و زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫـﺎي ﻧﻮﭘـﺎ‪ ،‬ﺣـﺪود ‪ 484‬ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ دﻗﻴـﻖ ﺗـﺮ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ،COREQ‬ﻛﻪ اﺑﺰاري ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻳﺎدﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪32-item‬‬ ‫‪484‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ در روشﻫﺎي ﻛﻴﻔـﻲ اﺳـﺖ )‪ ،(Tong et al, 2007‬ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻛـﺎر ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ ﮔﺮوه ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ‪ 5‬ﻧﻔـﺮ از اﺳـﺘﺎدان داﺧﻠـﻲ و ‪ 9‬ﻧﻔـﺮ از اﺳـﺘﺎدان ﺧـﺎرﺟﻲ‬
‫ﻣﺘﺨﺼــﺺ در ﻣــﺪﻳﺮﻳﺖ و ﻛــﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑﻮدﻧــﺪ‪ ،‬اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪ‪ .‬ﻋــﻼوهﺑــﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟــﻪﻫــﺎ ﺑــﺮاي اﻧﺠــﺎم‬
‫اﺻﻼﺣﺎت ﭼﻨﺪﺑﺎره واﻋﺘﺒﺎرﻳﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﺑـﺎزﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳـﺎس ﻣﻌﻴـﺎر ﻛﻴﻔﻴـﺖ و ﻣﻴـﺰان ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و در ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺿﻌﻴﻒ دﺳـﺘﻪ ﺑﻨـﺪي ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ‪ 39‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 28‬اﻣﺘﻴﺎز )ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ(‪ 91،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑـﻴﻦ ‪ 22‬ﺗـﺎ ‪) 27‬ﺳـﻄﺢ ﻣﺘﻮﺳـﻂ( و ﺑﻘﻴـﻪ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 22‬اﻣﺘﻴﺎز )ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ( ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه‪ 130 ،‬ﻣﻘﺎﻟـﻪ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ و ﻣﺘﻮﺳﻂ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﺮاج اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .2‬ﺧﻼﺻﻪاي از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺟﺴﺖوﺟﻮ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺘﻮن ﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪148‬‬

‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اراﺋـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴـﺐ‪ ،‬از‬
‫روش ﺗﺤﻠﻴﻞ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴـﻞ زﻣﻴﻨـﻪ‪ ،‬روﺷـﻲ ﺑـﺮاي ﺗﻌﻴـﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴـﻞ و ﺑﻴـﺎن‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي )زﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎ( ﻣﻮﺟـﻮد درون دادهﻫﺎﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ روش دادهﻫـﺎ را ﺳـﺎزﻣﺎندﻫـﻲ و در ﻗﺎﻟـﺐ‬
‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﻴـﻖ را ﻧﻴـﺰ ﺗﻔﺴـﻴﺮ‬
‫‪ .(Thomas,‬ﻛﻼرك و ﺑﺮون‪ ،(2006) 1‬ﻓﺮآﻳﻨﺪي ﺷﺶ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑـﺮاي ﺗﺤﻠﻴـﻞ زﻣﻴﻨـﻪ‬ ‫ﻛﻨﺪ )‪2003‬‬

‫ﺳﺎﻣﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ داده ﻫـﺎ‪ ،‬اﻳﺠـﺎد ﻛُـﺪﻫﺎي اوﻟﻴـﻪ )اﻛﺘﺴـﺎب ‪ 350‬ﻛُـﺪ ﻣﻔﻬـﻮﻣﻲ‬
‫اوﻟﻴﻪ(‪ ،‬و ﺟﺴﺖوﺟﻮي ُﻛﺪﻫﺎي ﮔﺰﻳﻨﺶ )اﻛﺘﺴﺎب ‪ُ 154‬ﻛﺪ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ( اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .3‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻛُﺪﻫﺎي ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻣﺴﺘﺨﺮج از ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛُﺪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ )ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ(‬ ‫ﻋﺒﺎرات ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻘﺎﻻت‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫"ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺟﺰﺋﻲ از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ در آﻣﺎده‪-‬‬ ‫‪Examining‬‬
‫‪ Entrepreneurial Intention‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺧﺎص‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزي و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﺣﻤﺎﻳﺖ‬
‫‪in Higher Education: An‬‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﻗﺼﺪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در آﻣﺎدهﺳﺎزي از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ‬ ‫‪Exploratory Study of‬‬
‫)اﻳﺠﺎد ﻗﺼﺪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ(‬ ‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎن آﻳﻨﺪه اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪".‬‬ ‫‪College Students in India‬‬
‫"ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ و اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ را ﺑﺮاي‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻧﻘﺶ ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪهﻫﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪The Social Organization‬‬
‫ﻣﺮﺑﻴﺎن‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮ)‪ ،(VCs‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران‬ ‫‪of Entrepreneurial‬‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬ ‫‪Ecosystems‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ و ﻣﺪﻳﺮان ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻏﻴﺮه ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪".‬‬
‫"ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران ﺑﺎﻳﺪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻳﻚ‬ ‫‪Digital affordances,‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران در ﺗﺤﺮﻳﻚ‬ ‫‪spatial affordances and‬‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬و ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫‪the genesis of‬‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬ ‫‪entrepreneurial‬‬
‫ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬
‫‪ecosystems‬‬

‫ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ )ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ(‪) :‬اﻛﺘﺴﺎب ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ(‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻧﺎمﮔﺬاري زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ‪) :‬اﻛﺘﺴﺎب ‪ 3‬زﻣﻴﻨﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﻄﺢ ﻛﻼن‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﺧُﺮد‪،‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺪلﻫﺎي اراﺋﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ )‪ (Isenberg, 2011‬و )‪ (Felores, 2017‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ(‪.‬‬
‫ﺑــﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻧﻬــﺎﻳﻲ و ﺗﻬﻴـﻪ ﮔــﺰارش‪ :‬ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻧﻬــﺎﻳﻲ اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻛــﻪ ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻧﻬــﺎﻳﻲ ﭘــﮋوﻫﺶ و‬
‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﻴﺰ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪل ﻃﺮاﺣﻲﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ‪ 3‬ﺑ‪‬ﻌـﺪ و ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔﻪ‬

‫‪1 Clarke and Braun‬‬

 ‫‪149‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ روش ﻓـﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ‪ ،‬در ﺟﻠﺴﻪﻫﺎي ﮔﺮوه ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑـﺎ ﺧﺒﺮﮔـﺎن اراﺋـﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎت ﺗﻤﺎم ﺳـﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺪل ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داده ﺷﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮي روي آن ﻫـﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬اﺑﻌﺎد و ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺪل اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ ﻛﺴﺮ ﻧﺸـــــــﺪ‪ .‬رواﻳﻲ ﻣﺪل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ رواﻳﻲ ﻣﺤﺘﻮا ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و از دو ﺟﻨﺒﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬اول‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از اﺟﺰا و‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺪلﻫﺎي اراﺋـــﻪ ﺷﺪهي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ رواﻳﻲ ﻣﺪل ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷـــﻮد‪ .‬دوم‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻠﺴﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﺮوه ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و اراﺋــﻪ ﻣﺪل در اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن ﻛــﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﻋﺪمﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫در ﻣﺪل‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه رواﻳﻲ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﻣﺪل ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺠــــــــﺪداً از‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﻛﺎﭘﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻘﺪار اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ ‪ ،0/69‬در ﺳـﻄﺢ ﺗﻮاﻓـﻖ‪،‬‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ و ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻋﺘﺒﺎر ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻣﺸـﻮرت ﺧﺒﺮﮔـﺎن و ﺑﻬﺒـﻮد‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪﮔﺎن و ﺧﺒﺮﮔـﺎن‪ ،‬اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه و ﻧﺤـﻮه‬
‫ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻫﺮ ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﺑﺎ روش ﺗﺤﻠﻴﻞ زﻣﻴﻨـﻪ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺷـﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻫﻢارز و ﻗﺮارﮔﻴﺮي در ﺑ‪‬ﻌﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧـﻮد‪ ،‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ روش ﻛـﻼرك و ﺑـﺮاون )‪،(2006‬‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ و ﺗﺼـﺪﻳﻖ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ﺑـﺮاي دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻣـﺪل ﺗﺤﻘﻴـﻖ‪ ،‬از روﻳﻜـﺮد‬
‫ﭼﻨﺪﻻﻳﻪاي‪ (MLP)١‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻛـﺎر ﺳـﺒﺐ ﻧـﺎم ﮔـﺬاري ﺳـﻪ ﺑ‪‬ﻌـﺪ اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه )ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ(‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺎﻣﻲ "ﺧُﺮد‪ ،‬ﻣﻴـﺎﻧﻲ و ﻛـﻼن" از‬
‫‪ (Goswami et‬ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨـﺎﺑﻌﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ )‪ (Theodoraki and Messeghem, 2018‬و )‪al, 2018‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در راﺳﺘﺎي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺳـﺶ اول ﺗﺤﻘﻴـﻖ‪ ،‬ﻳﻌﻨـﻲ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺟـﺎﻣﻊ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي زﻳـﺮ از ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴـﺐ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫‪1 Multi Level Perspective‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪150‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﺧُـﺮد‪ ،‬ﻣﻌﻄـﻮف ﺑـﻪ ﺑـﺎزﻳﮕﺮان و وﻳﮋﮔـﻲ و ﺷﺎﻳﺴـﺘﮕﻲﻫـﺎي ﻓـﺮدي و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺣﺎﺻـﻞ از ﻣﻨـﺎﺑﻌﻲ ﻫﻤﭽـﻮن )‪Sanwar and ،Neumeyer and Santos, 2018‬‬

‫‪ Audretsch and Belitski, 2017 ،Sunny, 2017‬و )‪ (Spigel, 2015‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ آن‪ 3 ،‬ﻣﺆﻟﻔـﻪ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ "ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدي"‪" ،‬ﺑﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌﺎن" و "ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺟﺘﻤﺎع" اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘــﺶ ﻣﺆﻟﻔــﻪ ﻋﻮاﻣــﻞ ﻓــﺮدي‪ :‬ﺧﺎﺳــﺘﮕﺎه ﻛــﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬وﻳﮋﮔــﻲﻫــﺎ و ﺻــﻔﺎت ﺷﺨﺼــﻲ اﺳــﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﺮدي و اﻧﮕﻴﺰه ﻣﺎﻟﻚ ﺑﺮاي ﺷﺮوع و اﺟﺮاي ﻳﻚ ﻛﺴﺐ وﻛـﺎر‪ ،‬ﺑـﺮ رﺷـﺪ‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد )زاﻟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‪ .(2013 ،‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدي ﺷـﺎﻣﻞ دو‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ذاﺗﻲ و اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘــﺶ ﻣﺆﻟﻔــﻪ ﺑــﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌــﺎن‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋــﻪ ﺑــﻪﻫــﻢ ﭘﻴﻮﺳــﺘﻪاي از ﺑــﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌــﺎن‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ )ﺑﺎﻟﻘﻮه و ﻣﻮﺟﻮد(‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳـﺖ )‪.(Mason and Ross, 2014‬‬
‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌﺎن ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺟﺘﻤﺎع‪ :‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﻧﺮخ‬
‫اﻳﺠﺎد و ﺷﻜﺴﺖ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻮﭘـــﺎ در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻫـــﻢ ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻛـﻪ در آن ﻇﻬـﻮر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻓﻬـﻢ ﺷـﻮد ) ;‪Jennings et al, 2015; Zahra, 2008‬‬

‫‪ .(Welter,‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺟﺘﻤﺎع ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم ﻳﺎدﮔﻴﺮي و اﻧﮕﻴﺰﺷـﻲ‪-‬‬ ‫‪2011‬‬

‫ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺷﺎره ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ دارد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ ﺳﻄﻮح ﺧُﺮد و ﻛـﻼن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻨﻮع از ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺗﺎ اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر و ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪهﻫﺎﺳﺖ ﻛـﻪ از ﻣﻨـﺎﺑﻌﻲ ﻫﻤﭽـﻮن )‪ Basole et al, 2013‬و‬
‫‪ (Neumeyer et al, 2017‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و ﻧﺘﻴﺠﻪي آن‪ 5 ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷـﺎﻣﻞ "ﻋﻮاﻣـﻞ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ"‪،‬‬
‫"اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ"‪" ،‬ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪﮔﺎن"‪" ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ" و "ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران" اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ :‬ﺷـﻔﺎفﺑــﻮدن اﻫــﺪاف ﺳــﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓــﺮاﻫﻢﺑﻮدن اﻣﻜﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫ﺷﻐﻠﻲ و ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎري ﺧﻼق و ﻧﻮآور‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺤـ ـﻴﻂ ﺳـ ـﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴـ ـﺘﻨﺪ‬
‫)ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻮري و آزادﮔﺎن‪ .(1387 ،‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺤﻴﻂ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻣﻜﺎﻧﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪151‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ :‬اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺮاﻛـﺰ رﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﺸـﻮﻳﻖ و ارﺗﻘـﺎي رﺷـﺪ و ﭘـﺮورش‬
‫ﺑﻨﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺎزه ﺗﺄﺳﻴﺲ و اﻳﺪهﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧﻪي ﺧﻮشآﺗﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺑـﺮاي ﺑـﺎﻻﺑﺮدن ﺗﻮﺳـﻌﻪ ي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ )‪ .(Grimaldi and Grandi, 2005‬در اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ ﭘـﻨﺞ ﻣﻔﻬـﻮم ﺣﻤﺎﻳـﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻧﻬـﺎدي‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳـﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ‪،‬‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﻲ و ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﻌﻨﻮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪﮔﺎن‪ :‬ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪه‪ ،‬ﺑﻪواﺳـﻄﻪ ي ﻛـﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺮﺑﻲ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ و ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞﻫﺎي ﺟﺬب ﺳﺮﻣﺎﻳﻪي ﺑﻴﺸـﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻮﺟـﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫‪ .(Wu,‬در اﻳــﻦ ﺗﺤﻘﻴــﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔــﻪ‬ ‫ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴــﺎﻧﻲ ﺷــﺮﻛﺖﻫــﺎي ﻧﻮﭘــﺎي ﻓﻨــﺎور ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ )‪2011‬‬

‫ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪﮔﺎن ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺮﻣﺎﻳﻪاي و ﺧﺪﻣﺎت آﻣﻮزﺷﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ :‬ﺑﻨـﺎﺑﺮ ﻧﻈـﺮ ﺳـﺎﻧﺠﺎﻳﺎ‪ ،(2008) 1‬وﺟﻮد ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ را‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣــــــﻲدﻫﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳـــــ ـﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻣﺸﺎوره‪ ،‬اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و اﻃﻼﻋـ ـﺎت ﻓﻨـ ـﻲ‪ ،‬ﭼـ ـﺎرﭼﻮبﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ از‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اﺷﺎره ﻛﺮد‪ .‬در اﻳــﻦ ﺗﺤﻘﻴــﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔــﻪ ﻧﻬﺎدﻫــﺎ ﺷــﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬــﻮم‬
‫رﺳﻤﻲ و ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاران‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧـﻪ از ﻗﺒﻴـﻞ ﺷـﺮﻛﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻧﻮﭘﺎ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آنﻫﺎ در دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪ اﺳــﺖ‪ .‬از آنﺟـﺎ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺑﺘـﺪا‬
‫ﺳﻮدآور ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و داراﻳﻲﻫـﺎي ﻣﻠﻤـﻮس ﻛﻤـﻲ دارﻧـﺪ‪ ،‬ﻗﺮض دﻫﻨﺪﮔﺎن و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاران اﻋﺘﻤـﺎد‬
‫زﻳﺎدي ﺑﻪ آن ﻫـﺎ ﻧﺪارﻧـﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎن ﺑـﺮاي دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻣﻨــﺎﺑﻊ اوﻟﻴــﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﺳﻬﺎم‬
‫ﺑﻴﺮوﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ وﺟـــﻮه ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﻓﺮﺷﺘﻪ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔـــﺬاران ﺷـــﺮﻛﺘﻲ‬
‫‪ .(Mason‬در اﻳــﻦ ﺗﺤﻘﻴــﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔــﻪ‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ )‪and Harrison, 2008; Denis, 2004‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم )ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ( اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و )ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ( ﻏﻴﺮاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﻣﺎدي اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﻛﻼن‪ ،‬ﺗﺠﺰﻳـﻪوﺗﺤﻠﻴـﻞﻫـﺎي اﻳـﻦ ﺳـﻄﺢ ﺑـﻪﻃـﻮرﻛﻠﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺗﻌـﺎﻣﻼت‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﻌـﺎﻣﻼت‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬را ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﻔـﻮذ ﻣﻘﺎﻣـﺎت رﺳـﻤﻲ‪ ،‬از ﻗﺒﻴـﻞ ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﮔـﺬاران‪ ،‬دوﻟـﺖ ﻫـﺎ‪،‬‬

‫‪1 Sanjaya‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪152‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ آﻛﺎدﻣﻴﻚ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‪ ،‬در ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺰرگ ﭘﻴﮕﻴـﺮي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻫﻤﭽـﻮن )‪ (Bischoff et al, 2017) ،(Yan and Guan, 2018‬و )‪(Leyden and Link, 2014‬‬
‫ﺑﻮده و ﻧﺘﻴﺠﻪ آن‪ 4 ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﺎﻣﻞ "ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاران"‪" ،‬ﻣﺆﺳﺴـﺎت آﻣـﻮزش ﻋـﺎﻟﻲ و داﻧﺸـﮕﺎه ﻫـﺎ"‪،‬‬
‫"ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان" و "ﺑﺎزارﻫﺎ" اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘــﺶ ﻣﺆﻟﻔــﻪ ﺳﻴﺎﺳــﺖﮔــﺬاران‪ :‬ﺳﻴﺎﺳــﺖ ﻛــﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑــﺮ دو ﻣﺴــﺌﻠﻪ اﺻــﻠﻲ ﺗﻤﺮﻛــﺰ ﻣـﻲﻛﻨــﺪ‪:‬‬
‫اﻣﻴﺪﺑﺨﺸﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎن ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﺑﺎزار و اﻳﺠﺎد رﺷﺪ در ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ )ﻗﻨﺒـﺮي‬
‫و ﻫﻤﻜﺎران‪ .(1395 ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑـﻪ ﭼـﺎرﭼﻮب ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ آﻧﻜﺘـﺎد‪ 1‬اﺷـﺎره‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧﻪ را ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑﻬﻴﻨـﻪ ﺳـﺎزي ﻣﺤـﻴﻂ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ آﻣﻮزش ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ارﺗﻘـﺎي آﮔـﺎﻫﻲ و اﻳﺠـﺎد‬
‫‪ .(Moghadam,‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳـﺖﮔـﺬاران‬ ‫ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ )‪2017‬‬

‫ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم دوﻟﺖ و رﻫﺒﺮي اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴـﺎﻧﻲ ﻳـﻚ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻢزﻣﺎن ذﻫﻨﻴﺖ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧﻪ را در داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﺮورش ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ و آنﻫـﺎ‬
‫‪.(Spigel,‬‬ ‫را ﺑﻪ راهاﻧﺪازي ﻛﺴﺐوﻛﺎر ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﻴﺰ ﺟﺪﻳﺪ ﻳﺎ ﻛﺎر در آنﻫﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )‪2015‬‬

‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ‬
‫و ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان‪ :‬ﺑﻪ زﻋﻢ ﻟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران )‪ ،(2004‬اراﺋﻪ ﺧـﺪﻣﺎت ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﻣﻴﺎﻧﺠﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرﺗﻲ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬ﻣﻮاﻧـﻊ ورود ﺑـﻪ ﻃـﺮحﻫـﺎي ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ را‬
‫ﻛﺎﻫﺶ داده و از زﻣﺎن ورود ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻧﻮآوري ﺑﻜﺎﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖﮔـﺮان ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺳﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪﻫﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘــﺶ ﻣﺆﻟﻔــﻪ ﺑﺎزارﻫــﺎ‪ :‬ﺣﻀــﻮر ﻣﺸــﺘﺮﻳﺎن ﻣﺤﻠــﻲ ﺑــﺎ ﻧﻴﺎزﻫــﺎي ﺗﺨﺼﺼــﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺻــﺖﻫــﺎﻳﻲ ﺑــﺮاي‬
‫ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺨـﺎﻃﺮهآﻣﻴـﺰ ﺟﺪﻳـﺪ اﻳﺠـﺎد ﻛـﺮده و ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي زاﻳﺸـﻲ را ﺗﺸـﻮﻳﻖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬

‫‪1 UNCTAD’s Entrepreneurship Policy Framework‬‬

‫‪2 Lee et al‬‬
 ‫‪153‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫)‪ .(Spigel, 2015‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎزارﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن اوﻟﻴﻪ و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .3‬ﻣﺪل اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ‬

‫در راﺳﺘﺎي ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ دوم ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺤﻮه ﭘﻴﻜﺮه ﺑﻨﺪي اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻳﺎدﺷﺪه و ﭘﺲ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪ 154 ،‬ﺷﺎﺧﺺ )ﻛُﺪ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ( ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐ وﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در ﻳﻚ اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬در ﻗﺎﻟـﺐ ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔـﻪ‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪154‬‬

‫)زﻣﻴﻨﻪ( و ‪ 3‬ﺑ‪‬ﻌﺪ اﺻﻠﻲ )زﻣﻴﻨﻪ اﺻﻠﻲ( دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪ .‬از ‪ 154‬ﺷﺎﺧﺺ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷـﺪه‪ 38 ،‬ﺷـﺎﺧﺺ‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺧُﺮد‪ 65 ،‬ﺷﺎﺧﺺ در ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻲ و ‪ 51‬ﺷﺎﺧﺺ در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺷـﻜﻞ‬
‫)‪ ،(3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﻬﺎﻳﻲ روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺎﻣﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎ‪ ،‬در‬
‫‪ 3‬ﺑ‪‬ﻌﺪ اﺻﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﺢ ﺧُﺮد‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﺳـﻄﺢ ﻛـﻼن و ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺳﻴﺎﺳـﺖﮔـﺬاران‪،‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان‪ ،‬ﺑﺎزارﻫـﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣـﻞ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاران‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫـﺎ‪ ،‬ﺑـﺎزﻳﮕﺮان و ذي ﻧﻔﻌـﺎن‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨـﮓ و اﺟﺘﻤـﺎع و ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫ﻓﺮدي‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 154‬ﺷﺎﺧﺺ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺧﺺ ﻛﺎﭘﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﺎﻛﻲ از اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ‪ 12‬ﻣﺆﻟﻔـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺷـﺪه از ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎي ﻧﻮﻓﻨﺎوريﺑﻨﻴﺎد ﻛـﻪ در ﻳـﻚ‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺳﻬﻢ دارﻧﺪ و در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﻛـﻼن‪ 4 :‬ﻣﺆﻟﻔـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﮔـﺬاران )دوﻟـﺖ‪ ،‬رﻫﺒـﺮي(‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴـﺎت آﻣـﻮزش ﻋـﺎﻟﻲ و‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ )ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ(‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان )ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎي‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‪ ،‬زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ( و ﺑﺎزارﻫﺎ )ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ(‪.‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ 5 :‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ )ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت(‪ ،‬اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ )ﺣﻤﺎﻳﺖﻫـﺎي‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻬـﺎدي‪ ،‬ﻣـﺎﻟﻲ‪ ،‬داﻧﺸـﻲ‪ ،‬ﺣﻘـﻮﻗﻲ و ﻣﻌﻨـﻮي(‪ ،‬ﺷـﺘﺎبدﻫﻨـﺪﮔﺎن )ﺧـﺪﻣﺎت ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪاي‪،‬‬
‫آﻣﻮزﺷﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ(‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاران )ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫـﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻏﻴﺮاﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ )ﻣـﺎدي(( و ﻧﻬﺎدﻫـﺎ‬
‫)رﺳﻤﻲ و ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ(‪.‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺧُﺮد‪ 3 :‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺟﺘﻤﺎع )ﻳـﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰﺷـﻲ و ﺣﻤـﺎﻳﺘﻲ(‪ ،‬ﻋﻮاﻣـﻞ ﻓـﺮدي‬
‫)ذاﺗﻲ و اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ( و ﺑﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌﺎن )دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ(‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاران ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ ﺑـﺮ ﺑﺪﻧـﻪ ي اﻗﺘﺼـﺎدي و ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﺟﻮاﻣـﻊ‪،‬‬
‫;‪Isenberg, 2011‬‬ ‫اراﺋــﻪ راﻫﺒﺮدﻫــﺎي ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﻛــﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و اﻋﻄــﺎي ﻣﺸــﻮقﻫــﺎي ﻣــﺎﻟﻲ و ﻏﻴــﺮه )‬
‫‪ ،(Maroufkhani, 2018; Spigel, 2015‬ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ و داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ اراﺋﻪ آﻣﻮزشﻫﺎي‬
 ‫‪155‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ اﻧﺴـﺎﻧﻲ ) ‪Isenberg, 2011; Pandit et al, 2018; Spigel,‬‬

‫‪ ،(2015‬ﺣﻤﺎﻳﺖﮔﺮان ﺑﺎ اراﺋﻪ اﻧﻮاع ﻣﺸﺎوره ﻫـﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻣـﺎﻟﻲ و ﺣﻘـﻮﻗﻲ‪ ،‬زﻳﺮﺳـﺎﺧﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻧﺮژي و ارﺗﺒﺎﻃﻲ و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻏﻴﺮﻣﺘﺨﺼﺺ );‪Isenberg, 2011‬‬

‫‪ ،(Groth, 2015; Spigel, 2015‬ﺑﺎزارﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎلﻫـﺎي ﺗﻮزﻳـﻊ‪ ،‬ﻓﺮوﺷـﻨﺪﮔﺎن و‬

‫ﺷـﺒﻜﻪي ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨـﺎن )‪ ،(Isenberg, 2014; Fuerlinger et al et al, 2015‬در ﺳـﻄﺢ ﻛـﻼن ﻳـﻚ‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺑﺎ ﺗﺴـﻬﻴﻞ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاري ﺧﻄﺮﭘـﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺑـﻪ وﻳـﮋه در ﻣﺮاﺣـﻞ اﺑﺘـﺪاﻳﻲ‬
‫راهاﻧﺪازي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎر )‪ ،(Fuerlinger et al, 2015; OECD, 2015; Spigel, 2015‬ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓـﺮاﻫﻢآوردن اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺨﻠﺘﻒ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎ و ﺗﻌﺎﻣﻼت اﻓﻘﻲ و ﻋﻤـﻮدي‬
‫در راﺳﺘﺎي اﻳﺠـﺎد ﻣﺤﻴط ﻛﺎري ﻧﻮآور و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﻐﻠﻲ );‪،(et al, Zabala, 2006 Auschra, 2018‬‬
‫اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد‪ ،‬رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﻇﻬـﻮر و‬
‫اراﺋﻪ ﺣﻤﺎﻳـﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﻌﻨـﻮي و ﻣـﺎدي ) & ‪; Silva et al, 2018; Bank et al, 2017; Tietz‬‬

‫‪ ،(Engelhardt,‬ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﺎ اراﺋﻪي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺿﺮوري‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎي ﻧﻬﺎدي ﻓﺮآﻳﻨﺪ رﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪2015‬‬

‫ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻳﺪه ﺑﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎر و ورود ﺑﻪ ﺑـﺎزار )‪ ،(Goswami, 2018‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﺎ اﻳﺠـﺎد ﻇﺮﻓﻴـﺖ‬
‫ﻧﻮآوري‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺗﺮوﻳﺠﻲ و اراﺋﻪ ﻣﺸﺎوره ﻫـﺎي‬
‫ﻻزم )‪ ،(Zabala et al, 2006‬در ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ و داﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ و ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ‬
‫‪ ،(2015,‬ﺑـﺎزﻳﮕﺮان و ذيﻧﻔﻌـﺎن‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻮآوري‪ ،‬ﺧﻼﻗﻴﺖ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻫﻨﺠﺎر )‪Spigel‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل‪ ،‬واﺳﻄﻪ ﮔﺮي و ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻜﺮد درون ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧـﻪ‬
‫ﺣﻀﻮر دارﻧـﺪ )‪ ،(Mason and Brown, 2014‬و ﻋﻮاﻣﻞ ﻓـﺮدي‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗﺼـﺪ و روح ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪،‬‬
‫اﻧﮕﻴﺰه‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬اﺷﺘﻴﺎق‪ ،‬ﺟﺎه ﻃﻠﺒﻲ و ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬از اﺳﺎﺳـﻲﺗـﺮﻳﻦ اﻟﺰاﻣـﺎت ﻫـﺮ ﻧـﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬
‫ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﺎﻧﻪ )‪(Kuschel María et al, 2017‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺧُﺮد ﻳﻚ اﻛﻮﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬دورة ‪ ،12‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪1398‬‬ ‫‪156‬‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‬

‫اﻟﻒ( ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﺟﺮاﻳﻲ‬

‫از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪي ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫در ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺋﻤﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ و ﻣﺘﻘﺎﺑﻼً ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﻫـﻢ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﺐ وﻛﺎر ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ‪ ،‬روﻳﻜﺮد ﺳﻴﺴـﺘﻤﻲ در ذﻫـﻦ و ﻋﻤـﻞ درﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ي ﺗﻌﺎﻣﻼت دوﻃﺮﻓﻪاي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪﮔـﺮ ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ دارﻧـﺪ‪ ،‬ﺷـﺎﻫﺪ ﻫـﻢاﻓﺰاﻳـﻲ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬رﺷﺪ و ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼـﺎدي ﺟﻮاﻣـﻊ و ﻛﺸـﻮرﻫﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ب( ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬

‫از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎدﻫﺎ ﺑـﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت آﺗـﻲ‪ ،‬اﻋﻤـﺎل روشﻫـﺎي ﻛﻤ‪‬ـﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ روش ﺳـﺎﺧﺘﺎري‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮي‪ ،‬و اﻧﺠﺎم ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻳﻲ در ﭘﺎركﻫﺎي ﻋﻠﻢ وﻓﻨﺎوري و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻮﭘـﺎي ﻧﻮﻓﻨـﺎوريﺑﻨﻴـﺎد‬
‫ﺑﺮاي اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻨﺪي ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺛﺮﮔﺬاري اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﻧﺤﻮه اﺛﺮﮔﺬاري آنﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﻔﻜﻴـﻚ در ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑﺮرﺳـﻲ و‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻲﺗﻮان ﺑـﻪ ﺿـﻌﻒ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻧﻈـﺮي‪ ،‬ﺑـﻪ وﻳـﮋه ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻛﺎﻓﻲ‪ ،‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻮﭘﺎ و ﻧﻮﻓﻨﺎوري ﺑﻨﻴﺎد و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ ﺗﻮﺳـﻌﻪ آن ﻫـﺎ اﺷـﺎره‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻋﺪماﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 157 ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﻣﺮاﻛـﺰ‬،‫ "ﺗﺨﺼﺺ و ﻣﺸـﺎرﻛﺖ‬.(1387) ‫ ﻣﺎﻧﺪاﻧﺎ‬،‫ ﺳﻴﺪ ﺳﺮوش و آزادﮔﺎن‬،‫ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻮري‬
‫ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﺳـﻮﻣﻴﻦ‬."‫رﺷﺪ ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺗﺎزه ﺗﺄﺳـﻴﺲ ﻓﻨـﺎوري ﻣﺤـﻮر‬
.10-1 ،3 ،‫ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻨﺎوري‬
‫ "واﻛـﺎوي‬.(1395) ‫ ﻛﻴﻮﻣﺮث‬،‫ اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ و زراﻓﺸﺎﻧﻲ‬،‫ ﺣﺴﻴﻦ؛ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﮕﻲ‬،‫ رﺿﻮان؛ آﮔﻬﻲ‬،‫ﻗﻨﺒﺮي‬
-39 ،(1) 3 .‫ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛـﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬."‫ﻣﺤﺘﻮاي ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ در ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬
.58
ACS, Z., Stam, E., Audretsch, D., Connor, A. (2017). The lineages of the
entrepreneurial ecosystem approach. Small Business Economics. 44 (1), 1-
10.
Arjanti, R. A., & Mosal, R. L. (2012). Startup Indonesia: Inspirasi dan
pelajaran dari para pendiri bisnis digital. Kompas Penerbit Buku, Jakarta.
Audretsch, D. B., & Belitski, M. (2017). Entrepreneurial ecosystems in cities:
establishing the framework conditions. The Journal of Technology Transfer,
42(5), 1030-1051.
Auschra, C. (2018). Barriers to the integration of care in inter-organisational
settings: a literature review. International journal of integrated care, 18(1).
Basole, R. C., Seuss, C. D., & Rouse, W. B. (2013). IT innovation adoption by
enterprises: Knowledge discovery through text analytics. Decision Support
Systems, 54(2), 1044-1054.
Berger, E., & Kuckertz, A. (2016). Female entrepreneurship in startup
ecosystems worldwide. Journal of Business Research. 69 (11), 7102-7102.
Bollinger, L., Hope, K., & Utterback, J. M. (1983). A review of literature and
hypotheses on new technology-based firms. Research policy, 12(1), 1-14.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology.
Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Campos, H. M., Alvarado Acuña, L. S., de la Parra, J. P. N., & Aguilar
Valenzuela, F. A. (2013). Entrepreneurial Orientation in Mexican
Microenterprises. Journal of Entrepreneurship, Management & Innovation,
9(3).
Colombo, M. G., Delmastro, M., & Grilli, L. (2004). Entrepreneurs' human
capital and the start-up size of new technology-based firms. International
journal of industrial organization, 22(8-9), 1183-1211.
Denis, D. J. (2004). Entrepreneurial finance: an overview of the issues and
evidence. Journal of corporate finance, 10(2), 301-326.
Dif, A., Bourane, S., & Benziane, A. (2018, July). The role of the startup
competition and entrepreneurial ecosystem in the integration of
entrepreneurship education within the Algerian universities. In International
1398 ‫ ﺑﻬﺎر‬،1 ‫ ﺷﻤﺎرة‬،12 ‫ دورة‬،‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬ 158

Conference on Applied Human Factors and Ergonomics (pp. 140-149).

Springer, Cham.
Entezari, Y. (2015). Building knowledge-based entrepreneurship ecosystems:
Case of Iran. Procedia-social and behavioral sciences, 195, 1206-1215.
Evans, M., Stoddart, H., Condon, L., Freeman, E., Grizzell, M., & Mullen, R.
(2001). Parents' perspectives on the MMR immunisation: a focus group
study. Br J Gen Pract, 51(472), 904-910.
Feld, B. (2012). Startup communities: Building an entrepreneurial ecosystem in
your city. John Wiley & Sons.
Fürlinger, K., Glass, C., Gracia, J., Knüpfer, A., Tao, J., Hünich, D., ... & Zhou,
H. (2014, August). DASH: Data structures and algorithms with support for
hierarchical locality. In European Conference on Parallel Processing (pp.
542-552). Springer, Cham.
Gnyawali, D. R., & Fogel, D. S. (1994). Environments for entrepreneurship
development: key dimensions and research implications. Entrepreneurship
theory and practice, 18(4), 43-62.
Grimaldi, R., & Grandi, A. (2005). Business incubators and new venture
creation: an assessment of incubating models. Technovation, 25(2), 111-121.
Hsu, Y. G., Shyu, J. Z., & Tzeng, G. H. (2005). Policy tools on the formation of
new biotechnology firms in Taiwan. Technovation, 25(3), 281-292.
Isenberg, D. J. (2010). How to start an entrepreneurial revolution. Harvard
business review, 88(6), 40-50.
Jennings, J.E. et al., (2015). Emotional arousal and entrepreneurial outcomes:
Combining qualitative methods to elaborate theory. Journal of Business
Venturing, 30(1), 113–130.
Lall, S. V., Selod, H., & Shalizi, Z. (2006). Rural-urban migration in
developing countries: A survey of theoretical predictions and empirical
findings. The World Bank.
Lee, S. Y., Florida, R., & Acs, Z. (2004). Creativity and entrepreneurship: a
regional analysis of new firm formation. Regional studies, 38(8), 879-891.
Leyden, D. P., Link, A. N., & Siegel, D. S. (2014). A theoretical analysis of the
role of social networks in entrepreneurship. Research Policy, 43(7), 1157-
1163.
Lindel, Peter., Lsten, Hans Omegak, (2002). Growth, management and
financing of new technology based-firms assessing value-added
contributions of firms located on and & Science Parks, omega, 30(3), 143 -
154.
Mason, C. M., & Harrison, R. T. (2008). Measuring business angel investment
activity in the United Kingdom: a review of potential data sources. Venture
Capital, 10(4), 309-330.
Mason, C., & Brown, R. (2014). Entrepreneurial ecosystems and growth
oriented entrepreneurship. Final Report to OECD, Paris, 30(1), 77-102.
 159 ‫ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻧﻮﭘﺎ در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬

Moghadam, S. J. (2017). Entrepreneurship Policy in Iran. In Iranian

Entrepreneurship. Springer, Cham, 15-39.
Moore, J. F. (1993), Predators and Prey: A New Ecology of Competition.
Harvard Business Review, 71(3), 75-86.
Motoyama, Y., & Knowlton, K. (2016). Examining the Connections within the
Startup Ecosystem: A Case Study of St. Louis. Entrepreneurship Research
Journal, De Gruyter, 7(1), 1-23.
Neumeyer, X., & Santos, S. C. (2018). Sustainable business models, venture
typologies, and entrepreneurial ecosystems: A social network perspective.
Journal of cleaner production, 172, 4565-4579.
Pandit, H., Jenkins, C., Gill, H. S., Barker, K., Dodd, C. A. F., & Murray, D. W.
(2011). Minimally invasive Oxford phase 3 unicompartmental knee
replacement: results of 1000 cases. The Journal of bone and joint surgery.
British volume, 93(2), 198-204.
Salamzadeh, A., & Kawamorita Kesim, H. (2015). Startup companies: life cycle
and challenges. In 4th International conference on employment, education
and entrepreneurship (EEE), Belgrade, Serbia, 1-12.
Salamzadeh, A., & Kawamorita Kesim, H. (2017). The enterprising
communities and startup ecosystem in Iran. Journal of Enterprising
Communities: People and Places in the Global Economy, 11(4), 456-479.
Sandelowski, M., & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative
research. Springer Publishing Company.
Sarma, S., & Sunny, S. A. (2017). Civic entrepreneurial ecosystems: Smart city
emergence in Kansas City. Business Horizons, 60(6), 843-853.
Sanjaya, I. P. S. (2008). Auditor Eksternal, Komite Audit, dan Manajemen Laba
Sanjaya. The Indonesian Journal of Accounting Research, 11(1).
Spigel, B. (2015). The Organization of Entrepreneurial Ecosystems,
Entrepreneurship: Theory & Practice, 41(1), 49-27.
Spigel, B., & Harrison, R. (2018). Toward a process theory of entrepreneurial
ecosystems. Strategic Entrepreneurship Journal, 12(1), 151-168.
Stam, F. C., & Spigel, B. (2016). Entrepreneurial ecosystems. USE Discussion
paper series, 16(13), 1-15.
Tansley, A.G. (1935). The use and abuse of vegetational terms and concepts.
Ecology, 16 (3), 284–307.
Theodoraki, C., Messeghem, K., & Rice, M. P. (2018). A social capital
approach to the development of sustainable entrepreneurial ecosystems: an
explorative study. Small Business Economics, 1-18.
Thomas, David R., (2003), A General Inductive Approach for Qualitative Data
Analysis, University of Auckland, New Zealand.
Tietz, S., & Engelhardt, B. (2015). Brain barriers: crosstalk between complex
tight junctions and adherens junctions. J Cell Biol, 209(4), 493-506.
1398 ‫ ﺑﻬﺎر‬،1 ‫ ﺷﻤﺎرة‬،12 ‫ دورة‬،‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻨﻲ‬ 160

Tong, A., Sainsbury, P., & Craig, J. (2007). Consolidated criteria for reporting
qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus
groups. International journal for quality in health care, 19(6), 349-357.
Valdez, M. E., & Richardson, J. (2013). Institutional determinants of macro–
level entrepreneurship. Entrepreneurship theory and practice, 37(5), 1149-
1175.
Welter, F. (2011). Contextualizing entrepreneurship—conceptual challenges
and ways forward. Entrepreneurship theory and Practice, 35(1), 165-184.
Welter, F., (2011). Contextualizing Entrepreneurship—Conceptual Challenges
and Ways Forward. Entrepreneurship: Theory and Practice, 35(1), 165–184.
Wouters, M., & Kirchberger, M. A. (2015). Customer value propositions as
interorganizational management accounting to support customer
collaboration. Industrial Marketing Management, 46, 54-67.
Wu, A. (2011). Do Startup Accelerators Deliver Value? The Economics of
Creating Companies. MIT Entrepreneurship Review.
Yu, L., Yang, J. F., Guan, B. Y., Lu, Y., & Lou, X. W. (2018). Hierarchical
Hollow Nanoprisms Based on Ultrathin Ni‐Fe Layered Double Hydroxide
Nanosheets with Enhanced Electrocatalytic Activity towards Oxygen
Evolution. Angewandte Chemie International Edition, 57(1), 172-176.
Zabala, A., Churruca, I., Fernández-Quintela, A., Rodríguez, V. M., Macarulla,
M. T., Martínez, J. A., & Portillo, M. P. (2006). Trans-10, cis-12 Conjugated
linoleic acid inhibits lipoprotein lipase but increases the activity of lipogenic
enzymes in adipose tissue from hamsters fed an atherogenic diet. British
journal of nutrition, 95(6), 1112-1119.
Zahra, S.A., (2007). Contextualizing theory building in entrepreneurship
research. Journal of Business Venturing, 22(3), 443–452.
Zali, M. R., Faghih, N., Ghotbi, S., & Rajaie, S. (2013). The effect of necessity
and opportunity driven entrepreneurship on business growth. International
Research Journal of Applied and Basic Sciences, 7(2), 100-108.