‫‪294‬‬

‫ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در زﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ‪ 18- 49‬ﺳﺎﻟﻪ‪:‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﺸﻮر‬
‫‪4‬‬
‫ﻣﺮﺿﻴﻪ رﺳﺘﻤﻲدوم‪ ،1‬ﻓﻬﻴﻤﻪ رﻣﻀﺎﻧﻲﺗﻬﺮاﻧﻲ‪ ،*1‬ﻣﻬﺮاﻧﺪﺧﺖ ﻋﺎﺑﺪﻳﻨﻲ‪ ،2‬ﮔﻠﺸﻦ اﻣﻴﺮﺷﻜﺎري‪ ،3‬ﻳﺪا‪ ...‬ﻣﺤﺮاﺑﻲ‬
‫‪ -1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺪوﻛﺮﻳﻨﻮﻟﻮژي ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺷـﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸـﺘﻲ ‪ -2‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺳﻼﻣﺖ‪ ،‬اداره ﻛﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪،‬‬
‫درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ ‪ -3‬ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ‪ -4‬ﮔﺮوه آﻣﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬
‫* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺆول‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬وﻟﻨﺠﻚ‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻳﻤﻦ‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﺮواﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻼك ‪ ،24‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺪوﻛﺮﻳﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺎروري‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت اﻧـﺪوﻛﺮﻳﻨﻮﻟﻮژي ﺗﻮﻟﻴـﺪﻣﺜﻞ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸـﻜﺪه ﻋﻠـﻮم ﻏـﺪد‬
‫درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ -‬درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ .‬ﺗﻠﻔﻦ‪ 22432500 :‬داﺧﻠﻲ‪ 339 :‬ﻧﻤﺎﺑﺮ‪22416264 :‬‬
‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪FAH.TEHRANI@GMAIL.COM :‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ‪ 92/4/25 :‬ﭘﺬﻳﺮش‪92/8/15 :‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪D‬‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪S‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي زﻳـﺎدي ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل دارد‪.‬‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺮآورد ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮآورد ﺑﺎر ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ -‬درﻣـﺎﻧﻲ‬

‫‪f‬‬ ‫ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪e‬‬ ‫‪o‬‬
‫روش ﻛـﺎر‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ 888 ،‬زن ازدواج ﻛﺮده ‪ 18- 49‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺧﻮﺷﻪاي ﺑـﺎ ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي‬
‫ﺳﻬﻤﻴﻪاي از ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﺳﺸـﮕﺮان دورهدﻳـﺪه ﺗﻜﻤﻴـﻞ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪i‬‬ ‫‪v‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ زﻧﺎن ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 34/8 ± 6/9‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬و ﻧﺎزاﻳﻲ ﻃـﻮل ﻋﻤـﺮ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %7/8 ،%21/1‬و ‪ %6/4‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻦ ازدواج‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬

‫‪h‬‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت زﻧﺎن و ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ زﻧﺎن ﭘﺲ از ﺗﻌﺪﻳﻞ ارﺗﺒﺎط آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎدار )‪ (p< 0/001‬ﺑﺎ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪c‬‬
‫‪r‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺷﻴﻮع آن ﻣـﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮع ﺑﺎﻻي ﻧﺎزاﻳﻲ‪ ،‬زﻧﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ درراﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳـﻦ ﻣﻌﻀـﻞ و ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮآن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در‬

‫‪A‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ‪ ،‬ﺳﻦ ازدواج و ﻓﺮزﻧﺪآوري ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﮔﻞواژﮔﺎن‪ :‬ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺷﻴﻮع‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬

‫ﻣﻴﻠﻴﻮن زن ﻧﺎزا ﺑﻮدهاﻧﺪ )‪ .(4‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮ روي ‪ 28‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﺷـﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ‬
‫ﻓﻌﻠﻲ‪ 2‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ را ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺗﻌﺪاد زوﺟﻴﻨﻲ ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻧﺠـﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺎ ﺗـﺄﺧﻴﺮ در ﺑـﺎرداري‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﻴﻦ ‪ 3/5- 16/7‬ﺗـﺎ ‪ 6/9- 9/3‬درﺻـﺪ‬
‫ﮔﺰارش ﻛﺮد )‪ .(2‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﻴـﺰان ﺷـﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ در‬
‫ﻛﺸــﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘــﻪ و ﻛﻤﺘــﺮ ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘــﻪ را ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﻴــﺐ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﻧﺎزاﻳﻲ و ﭘﻴﺎﻣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل دارد‪ ،‬اﻳـﻦ ﻣﺸـﻜﻞ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻧﺎزاﻳﻲ‪ ،‬ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ‬
‫‪ 60- 80‬ﻣﻴﻠﻴﻮن زوج در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﻮده و ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫از روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ )‪ .(1- 3‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴـﻚ‬
‫ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2002‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ 1‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬
‫در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ )ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﭼﻴﻦ( اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ ﻧﺸـﺎن داد ﻛـﻪ ‪186‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Current Infertility‬‬ ‫‪World Health Organization‬‬
‫‪www.SID.ir‬ﺣﻜﻴﻢ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬
 ‫‪295‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﺻﺒﺮ در ﺳﺎل دوم ﺑﺎردار ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﺤﺘﺎطﺗﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )‪ 6‬و ‪ .(14‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻌـﺪﻳﻞ ﺷـﺪه‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ در ﺳﺎل ‪ 2008‬ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎروري اﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،4‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﻋـﺪم‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻖ در ﺑﺎرداري ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 12‬ﻣﺎه ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از داﺷﺘﻦ راﺑﻄﻪ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ﻣﺪاوم و ﻏﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ارزﻳـﺎﺑﻲ و درﻣـﺎن ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺗﺎرﻳﺨﭽـﻪ ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ و‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در زﻧﺎن ﺑﺎﻻي ‪ 35‬ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺷـﺶ ﻣـﺎه آﻏـﺎز‬
‫ﮔﺮدد )‪ .(15‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﻧﺎزاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮﻓﻴﻖ‬
‫در ﺗﻮﻟﺪ ﻳﻚ ﻓﺮزﻧﺪ زﻧﺪه‪ 5‬در زﻧﻲ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﻓﻌﺎل دارد وﻟـﻲ‬
‫از ﻫﻴﭻ روش ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ اﻃﻼق ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ )‪.(14‬‬
‫در ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ و ﻋﻠﻞ ﻧﺎزاﻳﻲ ﭘﺲ از اﺑﺘﻼ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬دو دﻫﻪ ﻗﺒـﻞ ‪ %44/4‬ﻋﻠـﻞ‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ را اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ زﻧﺎن و ‪ %19/2‬را ﺑﻪ ﻓـﺎﻛﺘﻮر ﻣﺮداﻧـﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻲدادﻧﺪ )‪ .(16‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي در ﺳـﺎل ‪ 1997‬ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﻧـﺎزاﻳﻲ‪ ،‬ﺑـﺎر اﻗﺘﺼـﺎدي‬
‫ﻣﺮﺿﻴﻪ رﺳﺘﻤﻲدوم و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫‪ 6/6- 26/4‬و ‪ 5- 25/7‬درﺻﺪ ﮔﺰارش ﻛـﺮده اﺳـﺖ )‪ .(5‬ﺷـﻴﻮع‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در ﭼﻴﻦ ﺣﺪود ‪ ،%9‬در آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ ،%10- 15‬در ﺳـﻴﺒﺮي‬
‫ﺣﺪود ‪ %16‬و در اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻧﻴﺰ ‪ %19‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳـﺖ )‪ .(6‬ﻣﻴـﺰان‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑـﻴﻦ ‪ %8- 21/9‬ﮔـﺰارش ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ )‪ 6‬و ‪ .(7‬اﻳﻦ آﻣﺎر از آن ﺟﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮآورد‬
‫ﺳــﺎزﻣﺎن ﺟﻬــﺎﻧﻲ ﺑﻬﺪاﺷــﺖ ﺑــﺮاي ﻧــﺎزاﻳﻲ در ﺟﻬــﺎن ‪%8- 12‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ .(8‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﺮآورد ﺑـﺎر‬
‫ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ درﻣـﺎﻧﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎري در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ آزﻣـﻮن روﻧـﺪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺮآورد‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷـﻴﻮع‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺸـﻜﻞ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ از اﻳـﻦ ﻗﺎﻋـﺪه ﻣﺴـﺘﺜﻨﻲ‬
‫‪D‬‬

‫‪I‬‬
‫زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮادهﻫـﺎ ﺗﺤﻤﻴـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴﻤﻪﻫـﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻏﺎﻟﺒـﺎً از درﻣـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻋﻞ ﻧﺎزاﻳﻲ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ روﺳـﺘﺎﻳﻲ را ﻋﻠـﻞ ﺗﺨﻤـﺪاﻧﻲ ذﻛـﺮ ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳــﺖ )‪ .(13‬ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣﺘﻌــﺪدي ﻣﻮﺟــﺐ ﺑــﺮوز ﻧــﺎزاﻳﻲ در زوﺟــﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻠﻞ ﻣﺮداﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﻗﺎﻋـﺪﮔﻲ و ﻣﺎﻟﻔﻮرﻣﺎﺳـﻴﻮنﻫـﺎي‬
‫‪f‬‬ ‫‪S‬‬ ‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻲزﻧﻨﺪ )‪.(9‬‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﺳـﺖ ﺑﻠﻜـﻪ ﻳـﻚ ﻣﺸـﻜﻞ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻧـﺎزاﻳﻲ در‬
‫ﻟﻮﻟﻪاي ﻳﺎ رﺣﻤﻲ از ﻋﻠﻞ ﻣﻬﻢ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )‪ .(17‬ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻞ دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ و ارﮔﺎﻧﻴﻚ از‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳـﻦ ﻣـﻮارد ﺳـﻦ‬
‫‪o‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ زوﺟﻴﻦ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده و ﮔﺎه‬
‫ﺑﻪ ﻃﻼق ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد )‪ .(10‬ﻣﺸﻜﻼت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ زﻧـﺎن ﻧـﺎزا ﺑـﻪ‬

‫‪e‬‬
‫وﻳﮋه در ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﻮده )‪ (11‬و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒـﺎً ﻣﻮﺟـﺐ‬

‫‪i‬‬ ‫‪v‬‬
‫اﻓﺮاد‪ ،‬و ﺳﻦ ازدواج‪ ،‬ﻣﻜﺎن زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻧﮋاد‪ ،‬اﺿﺎﻓﻪوزن‪ ،‬و ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي در ﺑﺮوز ﻧﺎزاﻳﻲ ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ )‪(7‬‬
‫ﻣﺸﻜﻼت روﺣﻲ‪ -‬رواﻧﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻧﺎن ﻣﻲﮔﺮدد )‪ .(12‬از ﻃﺮﻓﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ از دﻳﺮﺑﺎز اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺎزاﻳﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه‬

‫‪h‬‬
‫ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﺎﺷـﻨﺪ و آﮔـﺎﻫﻲ و‬ ‫اﺳﺖ )‪ (13‬ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﺎر ﻣﺎﻟﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ زﻳـﺎدي را ﺑـﻪ ﻣﺒﺘﻼﻳـﺎن و‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از آنﻫﺎ ﺑﺎر ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻤﺘﺮي را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ ﺗﺤﻤﻴـﻞ‬

‫‪r‬‬ ‫‪c‬‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺮﺷﻤﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺑـﻴﺶ از ‪ %20‬ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬
‫اﻳﺮان را ﺟﻮاﻧﺎن زﻳﺮ ‪ 20‬ﺳﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ )‪ .(18‬از ﻳﻚ ﻃﺮف‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛـﻪ ﺗﻔـﺎوت در ﻣﻴـﺰان ﺷـﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺣﺘﻲ در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ داﺷﺘﻦ ﻋﻠﻞ و‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و اﭘﻴـﺪﻣﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت‪ ،‬رﻳﺸـﻪ در ﺗﻌـﺎرﻳﻒ‬

‫‪A‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬رﻗﻢ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻﻳﻲ از اﻓﺮاد در ﺳﻨﻴﻦ ازدواج را ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ و از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎرﻫﺎي اراﻳﻪ ﺷـﺪه ﺣﺠـﻢ ﻧﺴـﺒﺘﺎً‬
‫ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮات ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻧـﺎزاﻳﻲ ﻗـﺮار دارﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻫﺮ ﺗﺤﻘﻴﻖ دارد )‪ .(2‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ راﻳﺞ ﻧـﺎزاﻳﻲ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ و ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ اﻫـﺪاف‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻫـﺮ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﺑﺮﻃـﺮف‬
‫ﻧﻤﻮدن ﻛﺎﺳﺘﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻳﮕﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔـﺮوه‬
‫ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ درﺟﺎﻣﻌﻪ زﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ‪ 18- 49‬ﺳﺎﻟﻪ‬ ‫ﻋﻤﺪه ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ و ﻧـﺎزاﻳﻲ ﻃـﻮل ﻋﻤـﺮ‪ 3‬ﺗﻘﺴـﻴﻢ‬
‫در ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﺸﻮر و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻠﻞ زﻣﻴﻨﻪاي ﻣﺆﺛﺮ در ﺑﺮوز‬ ‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﻃـﻮل ﻣـﺪت‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰان ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ‪،‬‬
‫ﻗﺎدر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي ﻛﻤﺘـﺮ از ﺑـﺮوز ﻧـﺎزاﻳﻲ‬ ‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ در ﺑﺎروري ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺗﻤﺎس‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻛﺮده و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ درﻣﺎن‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣـﺆﺛﺮﺗﺮي را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫ﺟﻨﺴﻲ ﻣﺪاوم و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﺸﺪه اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژﻳﺴﺖﻫﺎ‬
‫آورﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺰ اﻳﻦ زﻣﺎن را دو ﺳﺎل در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﺑﺎورﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از زوﺟﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮض ﻳـﻚ ﺳـﺎل‪ ،‬ﻧـﺎزا در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫‪4‬‬
‫‪American Society for Reproductive Medicine‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Live birth‬‬ ‫‪Life time‬‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،92‬دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در‪...‬‬ ‫‪296‬‬

‫ﺑﺎروري‪ ،‬ﻣﺼﺮف دارو‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر‪ ،‬و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ اﻓـﺮاد ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ از ﺳـﺆال "ﭼـﻪ‬
‫ﻣﺪت ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﺑـﺎروري ﻧﻤـﻮدهاﻳـﺪ و در ﺻـﻮرت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﭼﻪ ﻣـﺪت ﭘـﺲ از ﻗﻄـﻊ روش ﺑـﺮاي‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎردارﺷﺪﻳﺪ؟" اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ‬
‫ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻧﻴﺰ از ﭘﺮﺳﺶ "آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ دوم ﺧـﻮد ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﺎرداري )ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺎل از ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑـﻪ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ و‬
‫ﻳﺎ در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از روش ﭘﻴﺸـﮕﻴﺮي‪ ،‬ﮔﺬﺷـﺖ ﺑـﻴﺶ از ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺎل از ﻗﻄﻊ روش( ﺑﻮدهاﻳﺪ؟" اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ ﻃـﻮل‬
‫ﻋﻤﺮ ﻧﻴﺰ از ﺳﺆال "آﻳﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑـﺎردار ﺷـﺪهاﻳـﺪ؟" اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ و‬
‫ﻧﺸــﺎن دﻫﻨــﺪه ﻧﺎﺑــﺎروري در ﻫــﺮ زﻣــﺎن از زﻧــﺪﮔﻲ ﻣﺸــﺘﺮك زوج‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪19‬و ‪ .(20‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ آﻣـﺎري ‪SPSS‬‬
‫روش ﻛﺎر‬
‫ﭘﺲ از اﺧـﺬ ﻣﺠـﻮز از ﻛﻤﻴﺘـﻪ اﺧـﻼق ﭘﮋوﻫﺸـﻜﺪه ﻋﻠـﻮم ﻏـﺪد‬
‫درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴـﻢ داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺷـﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸـﺘﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺧﻮﺷـﻪاي ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي‬
‫ﺷﺪه ﺳﻬﻤﻴﻪاي‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺳﻬﻢ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﺮﻣﻮل ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ و ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﺿﺮﻳﺐ دو ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫رﻓﻊ ﺗﻮرش ﻧﺎﺷﻲ از اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ روش ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي‪ %10 ،‬و‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ‪) %10‬ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺆاﻻت( ‪ 1200‬ﻧﻔـﺮ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎر اﺳـﺘﺎن ﻛﺸـﻮر )ﻗـﺰوﻳﻦ در ﻣﺮﻛـﺰ‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎﻧﺸـﺎه در‬
‫ﻏﺮب‪ ،‬ﮔﻠﺴﺘﺎن در ﺷﻤﺎل و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن در ﺟﻨﻮب( ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬

‫‪I‬‬ ‫‪D‬‬
‫از ﭼﻬﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ از‬
‫ﻣﻴــﺎن زﻧــﺎن و دﺧﺘــﺮ ‪ 18- 49‬ﺳــﺎﻟﻪ ﺳــﺎﻛﻦ در ﻧﻘــﺎط ﺷــﻬﺮي‬
‫وﻳﺮاﻳﺶ ‪ 15‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ )ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧـﻪ( و ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ %95‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻃـﺮح ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي ﺑﻜـﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺷــﺪﻧﺪ‪ .‬آزﻣــﻮنﻫــﺎي آﻣــﺎري ﺗــﻲﺗﺴــﺖ‪ 6‬ﺑــﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ‬
‫‪f‬‬ ‫‪S‬‬
‫اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬اﺑﺘـﺪا ﻟﻴﺴـﺖ ﺧﺎﻧﻮارﻫـﺎي ﻫـﺮ‬
‫اﺳﺘﺎن از ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺗﻌـﺪاد ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﻫـﺮ اﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺗﻨﺎﺳـﺐ ﺟﻤﻌﻴـﺖ آن اﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد‬

‫‪o‬‬
‫ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﻫﻔﺖ ﻧﻔـﺮي ﻫـﺮ اﺳـﺘﺎن ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣـﺎل و آزﻣـﻮن آﻣـﺎري‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي )‪ (k‬ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺧﻮﺷﻪﻫـﺎي‬
‫ﻣﺠﺬور ﻛﺎي‪ 7‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬

‫‪e‬‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻫﺮ اﺳﺘﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ و ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي ﻟﻴﺴـﺖ ﺧـﺎﻧﻮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ %95‬ﺑﺮاي ﺑـﺮآورد ﻣﻴـﺰان ﺷـﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺷﻤﺎره اوﻟﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮار اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ‪ k-1‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ‬

‫‪i‬‬ ‫‪v‬‬
‫اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﻮنﻫـﺎ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري ‪ p˂0/05‬ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻳـﺎﻓﺘﻦ ارﺗﺒـﺎط ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫ﺧﻮﺷﻪ از ﻫﻔﺖ ﺧﺎﻧﻮار ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑـﺮآورد زﻣـﺎن‬
‫ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت در ﻳﻚ روز(‪ .‬ﺳﺮﺧﻮﺷﻪ ﺑﻌﺪي ﺑـﻪ‬

‫‪c‬‬ ‫‪h‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴـﺘﻪ دوﺣﺎﻟﺘـﻪ ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ از آزﻣـﻮن‬
‫رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫وﺳﻴﻠﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ‪ k‬ﺑﻪ ﻋﺪد اوﻟﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ زن در ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬

‫‪r‬‬
‫ﻧﻔﺮ از آنﻫﺎ ﻛﻪ اﺑﺘـﺪاي ﻧـﺎﻣﺶ در ﻓﻬﺮﺳـﺖ اﻟﻔﺒـﺎﻳﻲ ﺟﻠـﻮﺗﺮ ﺑـﻮد‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻔﺖ زن واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ در‬

‫‪A‬‬
‫از ﺑﻴﻦ ‪ 1200‬زن ﻏﻴﺮ ﻳﺎﺋﺴﻪ ‪ 18- 49‬ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ‬
‫ﭘـﮋوﻫﺶ‪ 888 ،‬ﻧﻔــﺮ واﺟــﺪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺑﻮدﻧــﺪ و وارد ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺷــﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ و ﺗﻦﺳﻨﺠﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن در ﺟـﺪول ‪ 1‬آورده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ زﻧﺎن ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪34/8± 6/9‬‬
‫ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ زﻧﺎن ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪31-40‬‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد )‪ .(%47/1‬ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﻪ ‪ %1/3‬زﻧـﺎن‪ ،‬ﺗﺤﺼـﻴﻼت دﻳـﭙﻠﻢ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ‪ %8/2‬زﻧﺎن ﺑﻲﺳـﻮاد ﺑﻮدﻧـﺪ‪ %41/7 .‬زﻧـﺎن ﺷـﺮﻛﺖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺗـﻮده ﺑـﺪﻧﻲ )ﻛﻴﻠـﻮﮔﺮم‪ /‬ﻣﺘﺮﻣﺮﺑـﻊ( ﺑـﻴﻦ ‪25- 29/9‬‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در زﻧﺎن ﺑﺎﻻي ‪ 31‬ﺳﺎل ﺑـﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬از ﺑﻴﻦ ‪ 888‬ﻧﻔـﺮ ‪ %93/5‬ﺑـﺎردار ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ و ‪%6/4‬‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷـﻴﻮع ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺆاﻻﺗﻲ‬
‫‪6‬‬
‫‪T test‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Chi-squared‬‬
‫ﻫﺮ ﺧﻮﺷﻪ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓـﺖ‪ .‬دﺧﺘﺮاﻧـﻲ ﻛـﻪ ازدواج ﻧﻜـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ )‪ .(n=150‬ﺑﻪ ﻋﻼوه اﻓﺮادي ﻛﻪ ﭘﻴﺸـﮕﻴﺮي از‬
‫ﺑﺎرداري را از اﺑﺘـﺪاي ازدواج ﺗـﺎ زﻣـﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اداﻣـﻪ داده ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫)‪ (n=53‬و آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي آنﻫﺎ ﺗﺎ زﻣﺎن‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 12‬ﻣـﺎه ﺑـﻮد )‪ (n=39‬از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣـﺬف ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 32‬ﻧﻔﺮ زﻧﺎن ﻣﻄﻠﻘﻪ و ﻳﺎ ﺑﻴﻮه و ‪ 38‬ﻧﻔﺮ زﻧﺎﻧﻲ ﻛـﻪ از ازدواج آنﻫـﺎ‬
‫ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻮد ﻧﻴﺰ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 888‬ﻧﻔﺮ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ اﻓـﺮاد ﭘـﺲ از‬
‫دﻋﻮت در ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﻗﺒﻮل ﺷﺮﻛﺖ در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﺎن رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒـﻲ اﺧـﺬ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺸـﮕﺮي‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ دورهدﻳـﺪه در ﻣﺮاﻛـﺰ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ ﻣﻨﺘﺨـﺐ‬
‫در زﻣﻴﻨــﻪ ﻣﺸﺨﺼــﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴــﻚ‪ ،‬ﺳــﻮاﺑﻖ ﺑﻴﻤــﺎري‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﭽــﻪ‬
‫‪www.SID.ir‬ﺣﻜﻴﻢ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬
 ‫‪297‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل رﮔﺮﺳـﻴﻮن ﻟﺠﺴـﺘﻴﻚ‪ ،‬از ﺑـﻴﻦ ﻛﻠﻴـﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑـﺮ روي ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﺳـﻦ زﻧـﺎن‪ ،‬ﻣﻴـﺰان‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت زﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ وارد ﻣﺪل ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺳﻦ زﻧﺎن‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت و اﺳـﺘﺎن ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ )ﺟﺪول ‪ .(3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در ﺳﻨﻴﻦ ‪ 25‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻨﻴﻦ زﻳﺮ ‪ 25‬ﺳـﺎل ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎداري ﻛﺎﻫﺶ و ﻣﺠﺪداً در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻي ‪ 35‬ﺳﺎل اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﺑﺮآورد ﺧﻄﺮ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫زﻣﻴﻨﻪاي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎﻟﻴﺰ رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ در زﻧـﺎن ﺳـﺎﻛﻦ‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر‬
‫)‪OR (95% CI‬‬
‫ﻣﺮﺿﻴﻪ رﺳﺘﻤﻲدوم و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫)‪ (%21/1‬و ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ ‪ %7/8‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﻋﻠـﺖ ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻋﻮاﻣـﻞ ﻧﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫)‪ ،(%39/4‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ )‪ ،(%25/7‬ﻋﻠﻞ ﻣﺮداﻧـﻪ‬
‫)‪ ،(%17/3‬ﻋﻠــﻞ رﺣﻤــﻲ )‪ (%8/7‬و ﻋﻠــﻞ ﻟﻮﻟــﻪاي )‪ (%2/9‬ﻣﺮﺑــﻮط‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻠﻞ ﻧﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫)‪ ،(%30/4‬اﺧﺘﻼﻻت ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ )‪ ،(%29/3‬ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﺮداﻧـﻪ )‪،(%26/2‬‬
‫اﺧـﺘﻼﻻت ﻟﻮﻟــﻪاي )‪ (%7/7‬و ﻋﻠــﻞ رﺣﻤــﻲ )‪ (%7/2‬ﺑــﻮده اﺳــﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ازدواج زﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و زﻧﺎن ﺑـﺎ ﺑـﺎروري‬
‫ﻧﺮﻣﺎل ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎداري داﺷﺖ )‪) (p< 0/001‬ﺟﺪول ‪ .(2‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ازدواج ﻫﻤﺴﺮان آنﻫﺎ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﺎداري دﻳـﺪه‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻼت زﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‬

‫)ﻣﺮﺟﻊ( ‪1‬‬
‫)‪0/32 (0/13-0/76‬‬
‫‪P‬‬

‫‪-‬‬
‫‪0/01‬‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬
‫≥ ‪24‬‬
‫‪30-25‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪D‬‬
‫و زﻧﺎن ﺑﺎ ﺑﺎروري ﻧﺮﻣﺎل ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﺎدار ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳـﺪ‬
‫)‪) (p< 0/001‬ﺟﺪول ‪.(2‬‬

‫‪S‬‬
‫)‪0/67 (1/11-0/41‬‬ ‫‪0/12‬‬ ‫‪35-31‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺗﻦﺳـﻨﺠﻲ زﻧـﺎن ‪18- 49‬‬
‫)‪1/62 (1/08 -2/44‬‬ ‫‪0/01‬‬ ‫≤‪36‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت‬
‫)ﻣﺮﺟﻊ( ‪1‬‬
‫)‪1/98 (1/01-3/88‬‬
‫)‪1/98 (1/03-3/84‬‬
‫)‪2/28 (1/3-5/03‬‬
‫‪-‬‬
‫)ﻣﺮﺟﻊ( ‪1‬‬
‫‪-‬‬
‫‪0/04‬‬
‫‪0/04‬‬
‫‪0/01‬‬
‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ و ﺑﻲﺳﻮاد‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن و دﻳﭙﻠﻢ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از دﻳﭙﻠﻢ‬
‫اﺳﺘﺎن ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ‬
‫ﻗﺰوﻳﻦ‬
‫‪o‬‬ ‫‪f‬‬‫درﺻﺪ‬
‫‪-‬‬
‫‪28/9‬‬
‫‪47/1‬‬
‫‪24‬‬
‫‪-‬‬
‫ﺗﻌﺪاد‬
‫‪-‬‬
‫‪257‬‬
‫‪418‬‬
‫‪213‬‬
‫‪-‬‬
‫‪18-30‬‬
‫‪31-40‬‬
‫≤‪41‬‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬
‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬

‫ﺳﻦ ﻣﻨﺎرك‬

‫‪e‬‬
‫)‪1/34 (2/07-0/87‬‬ ‫‪0/19‬‬ ‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‬ ‫‪-‬‬ ‫‪*13/4±1/6‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫)‪0/63 (1/16-0/34‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫ﮔﻠﺴﺘﺎن‬ ‫‪-‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻪ‬

‫‪v‬‬
‫)‪2/04 (1/2-3/49‬‬ ‫‪0/009‬‬ ‫ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت‬
‫‪8/2‬‬ ‫‪72‬‬ ‫ﺑﻲﺳﻮاد‬

‫‪i‬‬
‫‪25/8‬‬ ‫‪226‬‬ ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺤﺚ‬ ‫‪23/1‬‬
‫‪32/8‬‬
‫‪203‬‬
‫‪288‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن و دﻳﭙﻠﻢ‬

‫‪h‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪88‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از دﻳﭙﻠﻢ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻي ﻣﻴـﺰان‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ)‪(kg/m2‬‬

‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ )‪ (%21/1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮي از ﻫﺮ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔـﺮ‬ ‫‪30‬‬ ‫‪255‬‬

‫‪c‬‬
‫>‪24/99‬‬
‫‪41/7‬‬ ‫‪355‬‬ ‫‪29/99-25‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ‪ 1‬ﺑـﻪ ‪ 6‬زوج‬ ‫‪28/3‬‬ ‫‪241‬‬ ‫<‪30‬‬

‫‪r‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ .(2‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﺎ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺑـﺎ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﻳﺮان اﺳﺖ )‪ ،(21‬ﻧﺴـﺒﺖ‬

‫‪A‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه در اﻳـﺮان ﻧﻈﻴـﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﺻﻔﺮيﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ %21/1‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪(%8‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪24/7±5/9‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ازدواج ﻫﻤﺴﺮان‬
‫* ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ ±‬اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ وﻳﮋﮔـﻲ ﻫـﺎي ﺟﻤﻌﻴـﺖﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺗـﻦﺳـﻨﺠﻲ و‬

‫آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮﻳﻚ درزﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ﻏﻴﺮﻣﺒﺘﻼ‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‬
‫اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺒﺘﻼ‬ ‫اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫‪-‬‬
‫)‪ .(7‬ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ ﻓﻌﻠﻲ ﮔـﺰارش ﺷـﺪه در ﻛﺎﻧـﺎدا ﻛـﻪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺑـﺎ‬ ‫‪P‬‬
‫)ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ±‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر( )ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ±‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر(‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺣـﺪود‬ ‫‪0/001‬‬
‫‪0/004‬‬
‫‪34/3±7‬‬
‫‪20±3/4‬‬
‫‪36/4±6‬‬
‫‪19/3±3‬‬
‫ﺳﻦ در زﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ )ﺳﺎل(‬
‫ﺳﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ازدواج ﻓﻌﻠﻲ )ﺳﺎل(‬
‫‪ %15/7‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(18‬اﻳـﻦ ﻣﻴـﺰان ﭘـﻨﺞ ﺑـﺎر ﺑﻴﺸـﺘﺮ از‬ ‫‪NS‬‬ ‫‪24/8±5/3‬‬ ‫‪24/4±6/5‬‬ ‫ﺳﻦ ﻫﻤﺴﺮ در ﻫﻨﮕﺎم ازدواج )ﺳﺎل(‬
‫‪0/000‬‬ ‫‪8/6±4/5‬‬ ‫‪7±4/2‬‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻞ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﻴﺮﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن )‪ (%3/9‬و ﻛﻤﺘـﺮ از دو ﺑﺮاﺑـﺮ‬ ‫‪NS‬‬ ‫‪27/9±5/1‬‬ ‫‪28/4±4/4‬‬ ‫ﺗﻦﺳﻨﺠﻲ )‪(kg/m2‬‬

‫ﻛﺸﻮر ﻧﭙﺎل )‪ (%9/1‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )‪ 19‬و ‪ .(20‬اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد ﻛـﻪ اﺣﺘﻤـﺎل ﻧـﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ در زوﺟـﻴﻦ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ ‪ %5- 10‬ﺑـﺮآورد ﺷـﺪه اﺳـﺖ )‪ .(22‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )‪ .(19- 22‬ﺗﻔﺎوت در ﺑﺮآورد ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ در ﺟﻬـﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰيﻫـﺎي‬
‫ﺷﺎﻧﺲ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در زﻧـﺎن ﺑـﺎﻻي ‪ 30‬ﺳـﺎل‪ ،‬ﺣـﺪود ‪2‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ )‪ (OR=2/3‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺎن زﻳـﺮ ‪ 30‬ﺳـﺎل ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻴﻦ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ و ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ راﺑﻄـﻪ ﻣﻌﻨـﺎدار ﺑـﻮد؛ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫ﻏﺮﺑﻲ و ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷـﻤﺎﻟﻲ و ﻣﺮﻛـﺰي ﺧﻄـﺮ‬
‫اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد )‪ .(p <0/00‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣـﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ از ﻣﺪل رﮔﺮﺳـﻴﻮن ﻟﺠﺴـﺘﻴﻚ اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،92‬دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم‬ ‫‪www.SID.ir‬‬

 ‫ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در‪...‬‬ ‫‪298‬‬

‫ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻋـﺪم اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺗﺴﺖﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺧﺎص ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻗﻴﻖ ﻋﻠﺖ ﻧـﺎزاﻳﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻇﻬﺎرات ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ اﻛﺘﻔﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻦ زﻧـﺎن ﺗـﺄﺛﻴﺮ واﺿـﺤﻲ ﺑـﺮ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﺷﺎﻧﺲ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎزاﻳﻲ دارد‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳـﻦ ﻋﺎﻣـﻞ در ﺑـﺮوز ﻧـﺎزاﻳﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ در ﺗﺨﻤﺪانﻫﺎ ﺑـﻪ‬
‫وﻗﻮع ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪد‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎزاﻳﻲ در ﻣﻴﺎن زﻧـﺎن ﻣـﻲﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ زﻧـﺎن ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ‬
‫ﺧﻄﺮ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﻧﺎزاﻳﻲ اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ درﻣﺎنﻫﺎي ﺟﺪﻳـﺪ ﻧـﺎزاﻳﻲ ﻧﻈﻴـﺮ‬
‫‪ 11IVF‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳـﻦ زﻧـﺎن‪ ،‬ﺑـﺎ ﺷﻜﺴـﺖ ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﻣﻮاﺟـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )‪ 32‬و ‪ .(33‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ‬
‫در ﺳﻨﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ‪ 24‬ﺳﺎل ﺑﺎﻻ ﺑﻮده‪ ،‬در ﺳـﻨﻴﻦ ‪ 25- 30‬ﺳـﺎل‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻣﺠﺪداً ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ ﺑﺎﻻي ‪ 35‬ﺳـﺎل اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎروﺗﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫـﺎي ﻣـﺎ را ﺗﺄﻳﻴـﺪ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺎزاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻧﻮع ﭘﻴﺎﻣـﺪ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺤﺚ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ واﺣـﺪ‬
‫از ﻧﺎزاﻳﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوﻧـﺖ‪ 8‬ﺗﺄﻛﻴـﺪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت در ﺗﻌﺎرﻳﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه از ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺣﺘﻲ در ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﻜـﺎر رﻓﺘـﻪ از‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان آن از ‪ 6/8‬ﺗﺎ ‪ %38/6‬ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﮔـﺰارش‬
‫ﮔﺮدد )‪ 25 ،23‬و ‪ .(26‬ﻻرﺳﻦ‪ 9‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ واﻗﻊﺗﺮ ﻧـﺎزاﻳﻲ از ﺳـﺆال "ﭼـﻪ ﻣـﺪت‬
‫ﭘــﺲ از اﻗــﺪام ﺑــﻪ ﺑــﺎرداري ﺑــﺎردار ﺷــﺪهاﻳــﺪ؟"‪ ،‬در ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت‬
‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد )‪ .(23‬ﺻﻔﺮيﻧﮋاد ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﭘﻨﺞ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ :‬ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﺑﻜـﺎر رﻓﺘـﻪ در‬
‫‪D‬‬

‫‪I‬‬
‫و ﻧﺤﻮه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان‬
‫ﮔﺰارش ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ دارﻧﺪ )‪.(7‬‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ )‪ .(21‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺣﻜﺎﻳﺖ از ﻋﺪم ارﺗﺒﺎط ﺧﻄﻲ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻦ‬
‫زﻧﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖﻫـﺎي ﻣﺘﻌـﺪد ﻋﻠـﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺳﻦ زﻧﺎن ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار در ﺑﺮوز ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪S‬‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻓـﺮد ﺳـﺎﺑﻘﻪ‬

‫‪f‬‬
‫ﺑﺎردار ﺷﺪن ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮﻟﺪ ﻓﺮزﻧـﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﻘﻂ را‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻋﺪم ﺑﺎروري ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان‬
‫در ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬راﺑﻄﻪاي ﻣﻴﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ ﻣﺮدان و ﻧـﺎزاﻳﻲ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼـﻪ ﺑـﺮﺧﻼف ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳـﻦ‪ ،‬اﻓـﺰاﻳﺶ ﺟـﺬب‬
‫‪o‬‬
‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ ‪ %7‬در اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ ﺗﺎ ‪ %23‬در‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﺮﻛﺰي آﻓﺮﻳﻘﺎ ﻣﺘﻔـﺎوت‬

‫‪e‬‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )‪ 27‬و ‪ .(28‬ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ‪%7/8‬‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻮر‪ ،‬ﻣﺲ و ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ ﻛـﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻨﻲ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼﻻت ژﻧﻮﻣﻴﻚ در اﺳﭙﺮم و اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫‪i‬‬ ‫‪v‬‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت در ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻠﻞ ﺑﺮوز ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﻋﻠـﺖ ﻧـﺎزاﻳﻲ‬

‫‪h‬‬
‫اﺷﻜﺎل ﻏﻴﺮﺑﺎرور اﺳﭙﺮم ﮔﺮدﻳﺪه و اﻳﻦ ﺧﻮد در ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺪرت‬ ‫ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻔﻮﻧـﺖﻫـﺎ‬
‫ﺑــﺎروري ﺑﺴــﻴﺎر ﻣــﺆﺛﺮ اﺳــﺖ )‪ 34‬و ‪ .(35‬از ﺳــﻮﻳﻲ دﻳﮕــﺮ ﻃﺒــﻖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ درﮔﻴـﺮي ﻟﻮﻟـﻪﻫـﺎي ﻓـﺎﻟﻮپ ﻣﻨﺠـﺮ ﻣـﻲﮔـﺮدد ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪c‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﻣﻜﺎن ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴـﺎﻳﻲ اﻓـﺮاد و‬

‫‪r‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴـﻪ ارﺗﺒـﺎط وﺟـﻮد دارد‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺸﻮر )ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن( ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از رواﺑـﻂ ﺟﻨﺴـﻲ‪ ،(STI) 10‬ﻣﺴـﺆول ﺑـﻴﺶ از‬
‫ﻧﻴﻤﻲ از ﻧﺎزاﻳﻲﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ )‪ .(29‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي‬
‫ﻣﻘﺎرﺑﺘﻲ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﺎزاﻳﻲﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺳﻮءﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲﻫﺎي‬

‫‪A‬‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﻏﺮﺑﻲ )ﻗﺰوﻳﻦ‪ ،‬ﮔﻠﺴﺘﺎن و ﻛﺮﻣﺎﻧﺸـﺎه( ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان‬
‫ﻣﻌﻨﺎدار از ﺷﻴﻮع ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﺎ‪-‬آﻧﺎﻟﻴﺰي ﻛﻪ در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1996‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﻣﻜـﺎن ﺟﻐﺮاﻓﻴـﺎﻳﻲ ﺳـﻜﻮﻧﺖ‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺮ روي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮم ﻣﺮدان ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴـﺰاﻳﻲ داﺷـﺘﻪ و‬
‫ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ زﻧـﺎن را در ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲﻫـﺎي ﺑﻌـﺪي دﭼـﺎر ﻣﺸـﻜﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻘﻂﻫـﺎي ﻏﻴـﺮاﻳﻤﻦ‪،‬‬
‫ﭘﺎرﮔﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت ﻛﻴﺴﻪ آﻣﻨﻴـﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻫـﺎي دوره ﭘـﺲ از‬
‫زاﻳﻤﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن ﺟﻔﺖ و ﻋﻔﻮﻧﺖﻫـﺎي ﻣﺘﻌﺎﻗـﺐ آن‬
‫ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﺮداﻧﻪ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ )‪.(36‬‬ ‫اﺷﺎره ﻧﻤﻮد )‪ .(30‬اﻣﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕـﺮ ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت اﻓﺮاد ﭘﺲ‬ ‫ﻧﺎزاﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫از ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺑﺎ ﺳﻦ زﻧﺎن‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﻲﮔـﺮدد‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ (%28/9‬ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮوز اﻳـﻦ ﻣﺸـﻜﻞ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻴـﺰان ﻧـﺎزاﻳﻲ در زﻧـﺎن ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺑﺎﻻي ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ اﺧـﺘﻼﻻت ﺗﺨﻤـﺪان ﭘﻠـﻲﻛﻴﺴـﺘﻴﻚ در‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )‪ .(37‬ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄـﻪ‬ ‫اﻳﺮان ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻌﺮﻳﻒ روﺗﺮدام ﺣﺪود ‪ %14/6‬زﻧـﺎن را ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮدد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ )‪ .(31‬ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑـﺎ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﺧﺼﻮص در ﺳﻄﺢ ﻋﺎﻟﻲﺗﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺎزاﻳﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫‪8‬‬
‫‪Gurunath‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Larsen‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪In vitro Fertilization‬‬ ‫‪Sexual transmission infections‬‬
‫‪www.SID.ir‬ﺣﻜﻴﻢ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬
 299
‫ ﺳـﻦ ازدواج و ﻳـﺎ ﺳـﻦ ﻓﺮزﻧـﺪآوري را ﺑـﻪ ﺗﻌﻮﻳـﻖ‬،‫ﺳﻄﻮح ﻋـﺎﻟﻲ‬
‫ اﻳﻦ اﻣﺮ در زﻧـﺎﻧﻲ‬.‫ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄﺮ ﻧﺎزاﻳﻲ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ ﭼﻨـﺎن ﭼـﻪ روش زﻧـﺪﮔﻲ‬،‫ﻛﻪ از ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردارﻧـﺪ‬
‫ﻏﻴﺮﺳﺎﻟﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺳـﺒﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺧﻄـﺮ ﻧـﺎزاﻳﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ ﻟﺬا آﮔﺎهﺳﺎزي اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻋﻠـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ‬.‫ﮔﺮدﻳﺪ‬
.‫ﻧﺎزاﻳﻲ اﻣﺮي ﻣﺆﺛﺮ در ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﭘﮋوﻫﺶ ﻛـﻪ‬
،‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺰ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري و ﻣﺴﺎﻋﺪت آﻧﺎن اﻧﺠﺎم ﻧﻤـﻲﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ‬
‫ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺮاﺗـﺐ ﺳـﭙﺎس ﺧـﻮد را از اداره‬.‫ﻛﻤﺎل ﺗﺸﻜﺮ را دارﻧـﺪ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ زﻧﺎن ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺳﻼﻣﺖ وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ درﻣـﺎن و آﻣـﻮزش‬
‫ ﮔﻠﺴـﺘﺎن‬،‫ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‬،‫ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻗﺰوﻳﻦ‬،‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ ﺳـﺮﻛﺎر ﺧـﺎﻧﻢﻫـﺎ‬،‫و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن و ﻧﻴـﺰ راﺑﻄـﻴﻦ ﻣﺤﺘـﺮم اﺳـﺘﺎنﻫـﺎ‬
‫ ﺷﺎﻃﺮآﺑﺎدي و ﻣـﺮادي ﻛـﻪ در اﺟـﺮاي ﭘـﺮوژه ﻫﻤﻜـﺎري‬،‫ﻓﺮﻫﺎدي‬
‫ ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدآوري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬.‫ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪاي داﺷﺘﻪاﻧﺪ اﺑﺮاز ﻣﻲدارﻧﺪ‬
‫ ﻗـﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬145 ‫ﭘﮋوﻫﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮوژه ﺑﻨﺪ"د" ﻣـﺎده‬
‫ﭼﻬﺎرم ﻛﺸﻮر و ﺑﻪ ﺳﻔﺎرش اداره ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺳﻼﻣﺖ‬
.‫وزارت ﻣﺘﺒﻮع ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‬
References
1- Adamson PC, Krupp K, Freeman AH, Klausner JD,
i v
Reingold AL, Madhivanan P. Prevalence and correlates of
Indian J Med Res 2011;134(4):440-6.
c h
primary infertility among young women in Mysore, India.
2- Boivin J, Bunting L, Collins JA, Nygren KG. International
r
estimates of infertility prevalence and treatment-seeking:
potential need and demand for infertility medical care. Hum
Reprod 2007; 22(6):1506-12.
A
3- Stephen EH, Chandra A. Updated projections of infertility in
the United States: 1995-2025. Fertil Steril 1998;70(1):30-4.
4- World Health Organization. Infecundity, infertility, and
childlessness in developing countries. Demographic and
Health Surveys (DHS) Comparative Reports No. 9.
Maryland: USA; 2004. Available from: http://www.who.int/
reproductivehealth/publications/infertility/DHS_9/en/index.
html
5- Volgsten H, Skoog Svanberg A, Ekselius L, Lundkvist O,
Sundstrom Poromaa I. Prevalence of psychiatric disorders in
infertile women and men undergoing in vitro fertilization
treatment. Hum Reprod 2008;23(9):2056-63.
6- Forti G, Krausz C. Clinical review 100: Evaluation and
treatment of the infertile couple. J Clin Endocrinol Metab
1998;83(12):4177-88.
7- Safarinejad MR. Infertility among couples in a population-
based study in Iran: prevalence and associated risk factors.
Int J Androl 2008;31(3):303-14.
8- World Health Organization. Gender and Genetics. [Cited
2013 July 22]. Available from: http://www.who.int/
genomics/gender/en/index6.html.
‫ ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم‬،‫ دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‬،92 ‫زﻣﺴﺘﺎن‬
‫ﻣﺮﺿﻴﻪ رﺳﺘﻤﻲدوم و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﭼﺮا ﻛﻪ اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ از دﻳـﭙﻠﻢ‬
،‫در زﻧﺎن در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺸﻐﻠﻪﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋـﺎﻟﻲﺗـﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ اﻓﺘﺎدن ﺳﻦ ازدواج و ﺳﻦ ﻓﺮزﻧﺪآوري ﺷـﺪه و ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺎروري و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان ﻧـﺎزاﻳﻲ‬
.‫ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫ روشﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در اﻳـﻦ‬،‫ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ ﺑﺎ ﻣﻴـﺰان‬،‫ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬.‫ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺳﺖ‬
‫ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در ﺟﻬـﺖ ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ از‬.‫ ﺑـﻮد‬%95 ‫ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮان دورهدﻳﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ؛ ﺣﺎل آن ﻛـﻪ اﻏﻠـﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫ﻣﺘﻌﺪد اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ ﺻﻮرت‬
D
‫ ﻋﺪم اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﺴـﺖﻫـﺎي‬،‫ از ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬.‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‬
I
‫ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺟﻬﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻋﻠﻞ اﺻﻠﻲ ﻧﺎزاﻳﻲ ﺑﻮد و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻇﻬـﺎرات‬
‫ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬.‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻛﺘﻔﺎ ﮔﺮدﻳـﺪ‬
f S
‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ اﺗﻜﺎ ﺑﻪ ﻳﺎدآوري ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‬
.‫ﺧﻄﺮ ﻋﺪم ﻳﺎدآوري ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮح ﺑﻮد‬
e o ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ زﻧـﺎن ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻓـﺎﻛﺘﻮر زﻣﻴﻨـﻪاي ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬار ﺑـﺮ‬
‫ زﻧـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﺗﺤﺼـﻴﻞ در‬.‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
9- Wu M, Henne M, Propst A. Tax credits, insurance, and in
vitro fertilization in the U.S. military health care system. Mil
Med 2012;177(6):745-7.
10- Zeng Y, Wu D. Regional analysis of divorce in China since
1980. Demography 2000;37(2):215-9.
11- Bhatti LI, Fikree FF, Khan A. The quest of infertile women
in squatter settlements of Karachi, Pakistan: a qualitative
study. Soc Sci Med 1999;49(5):637-49.
12- Schweiger U, Wischmann T, Strowitzki T. Mental
disorders and female infertility. Nervenarzt 2012;6:6.
13- Buckett W, Bentick B. The epidemiology of infertility in a
rural population. Acta Obstet Gynecol Scand
1997;76(3):233-7.
14- World Health Organization. Infertility definitions and
terminology. [Cited 2013 Dec 01]. Available from:
http://www.who.int/reproductivehealth/topics/infertility/defi
nitions/en/.
15- American Society for Reproductive Medicine. Definitions
of infertility and recurrent pregnancy loss. Fertility and
Sterility 2008;90(3).
16- Ailamazian EK, Ustinkina TI, Balasanian IG. The
epidemiology of infertility in families. Akush Ginekol
(Mosk) 1990;9(9):46-9.
17- Kawwass JF, Crawford S, Kissin DM, Session DR, Boulet
S, Jamieson DJ. Tubal factor infertility and perinatal risk
after assisted reproductive technology. Obstet Gynecol
2013;121(6):1263-71.
www.SID.ir
 ...‫ﺷﻴﻮع ﻧﺎزاﻳﻲ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در‬
18- Mohammadi MR, Davidian H, Noorbala AA, Malekafzali
H, Naghavi HR, Pouretemad HR, et al. An epidemiological
survey of psychiatric disorders in Iran. Clin Pract Epidemiol
Ment Health 2005; 26;1: 16.
19- Wulff M, Hogberg U, Stenlund H. Infertility in an
industrial setting-a population-based study from Northern
Sweden. Acta Obstet Gynecol Scand 1997;76(7):673-9.
20- Schmidt L, Munster K, Helm P. Infertility and the seeking
of infertility treatment in a representative population. Br J
Obstet Gynaecol 1995;102(12):978-84.
21- Barooti E, Tehrani F. Primary infertility rate based on
marriage age. Hakim Research Journal 1999;10:88-93.
22- World Health Organization. Infertility: A tabulation of
available data on prevalence of primary and secondary
infertility. Geneva: program on maternal and child health
and family planning, Division of family health, WHO
Manual for the Standardized Investigation; 1997.
23- Larsen U. Research on infertility: which definition should
we use. Fertil Steril 2005;83(4):846-52.
24- Larsen U, Menken J. Individual-level sterility: a new
method of estimation with application to Sub-Saharan
Africa. Demography 1991;28(2):229-47.
25- Marchbanks PA, Peterson HB, Rubin GL. Research on
infertility: definition males a difference. The Cancer and
Steroid Hormone Study Group. Am J Epidemiol
1989;130:259-67.
26- Gurunath S, Pandian Z, Anderson RA, Bhattacharya S.
Defining infertility-a systematic review of prevalence
studies. Hum Reprod Update 2011; 14:14.
27- Bhattacharya S, Porter M, Amalraj E, Templeton A,
v
Hamilton M, Lee AJ, et al. The epidemiology of infertility
i
in the North East of Scotland. Hum Reprod
2009;24(12):3096-107.
c h
A r
300
28- Larsen U. Primary and secondary infertility in Sub-Saharan
Africa. Int J Epidemiol 2000;29(2):285-91.
29- Dhont N, Luchters S, Muvunyi C, Vyankandondera J, De
Naeyer L, Temmerman M, et al. The risk factor profile of
women with secondary infertility: an unmatched case-
control study in Kigali, Rwanda. BMC Women's Health
2011;11(32):32.
30- Orji EO. Comparative study of the impact of past
pregnancy outcome on future fertility. Singapore Med J
2008;49(12):1021-4.
31- Tehrani FR, Simbar M, Tohidi M, Hosseinpanah F, Azizi
F. The prevalence of polycystic ovary syndrome in a
community sample of Iranian population: Iranian PCOS
prevalence study. Reprod Biol Endocrinol 2011;9(39):39.
32- Menken J, Trussell J, Larsen U. Age and infertility. Science
1986;233(4771):1389-94.
D
33- Centers for Disease Control and Prevention, American
Society for Reproductive Medicine, Society for Assisted
I
Reproductive Technology, RESOLVE 1999. Assisted
reproductive technology success rates. Atlanta, GA: Centers
for Disease Control and Prevention; 2001.
f S
34- Kidd SA, Eskenazi B, Wyrobek AJ. Effects of male age on
semen quality and fertility: a review of the literature. Fertil
Steril 2001;75(2):237-48.
35- Schmid TE, Grant PG, Marchetti F, Weldon RH, Eskenazi
o
B, Wyrobek AJ. Elemental composition of human semen is
associated with motility and genomic sperm defects among
older men. Hum Reprod 2012;5:5.
e
36- Fisch H, Goluboff ET. Geographic variations in sperm
counts: a potential cause of bias in studies of semen quality.
Fertility and Sterility 1996;65(5):1044-6.
37- kirbekk V. Fertility trends by social status. Demographic
Research 2008;18(5):146-79.
‫ﺣﻜﻴﻢ‬www.SID.ir
‫ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬
 301 ‫ﻣﺮﺿﻴﻪ رﺳﺘﻤﻲدوم و ﻫﻤﻜﺎران‬

Prevalence of Primary and Secondary Infertility among 18-49 Years Old

Iranian Women: a Population-based Study in Four Selected Provinces

Rostami Dovom M1 (BSc), Ramezani Tehrani F1∗ (MD), Abedini M2 (MD), Amirshekari G3 (BSc),
Mehrabi Y4 (PhD)
1
Reproductive Endocrinology Research Center, Research Institute for Endocrine Sciences,
Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2
Deputy of Health, Department of Family Health, Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran
3
Endocrine Research Center, Research Institute for Endocrine Sciences,

I D
Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
Department of Biostatistics, School of Public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

Received: 16 Jul 2013, Accepted: 6 Nov 2013

Abstract

f S
o
Introduction: Infertility is a health problem steadily growing throughout the world. Infertility can cause
several emotional, economic and social consequences. Accurate and precise estimation of infertility
prevalence is necessary to define burden of the disease as well as to assess the need for health care services.

e
Methods: This was a population-based study conducted among currently married women (n=888) aged

i v
18-49 years. The participants were selected from four provinces using quota stratified cluster sampling. The
custom-designed questionnaire was completed by trained interviewers.
Results: The mean age of the women participated in the study was 34.8±6.9 years old. The rate of

h
primary, secondary and lifetime infertilities were 21.1%, 7.8% and 6.4%, respectively. The most important
cause of primary and secondary infertilities was menstrual dysfunction. The marriage age and education

c
level of women had a significant statistical relationship with primary infertility (after adjustment) (P<0.5).

r
Conclusion: The prevalence of infertility varies depending on the definition. The socio-demographic
factors can influence the prevalence. The high prevalence of infertility threatens women in our country.
Providing information about influential factors on infertility can help women who postpone the age for

A
marriage in decision-making on the time of childbearing.

Key words: primary infertility, secondary infertility, prevalence, population based study

Please cite this article as follows:

Rostami Dovom M, Ramezani Tehrani F, Abedini M, Amirshekari G, Mehrabi Y. Prevalence of Primary and
Secondary Infertility among 18-49 Years Old Iranian Women: a Population-based Study in Four Selected
Provinces. Hakim Research Journal 2014; 16(4): 294- 301.

∗
Corresponding Author: N.24 Parvaneh St. Yaman Ave. Velenjak, Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 22432500(339),
Fax: +98- 21- 22416264 E-mail: fah.tehrani@gmail.com
‫ ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم‬،‫ دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‬،92 ‫زﻣﺴﺘﺎن‬ www.SID.ir