‫و ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ و ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﱰس‬ ‫وﻗﻮع ﺣﻮادث ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺘﯽ ﻣﺜﻞ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺳﯿﻼب‪

ﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺳﯿﻼب‪ ،‬و ‪ ...‬ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن‬

‫اﻫﻤﯿﺖ ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺑﺮای دوﻟﺖﻫﺎ ﺣﯿﺎﺗﯽ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻢﭼﻨـــﺎن‪ ،‬ارﻗﺎم ﻣﺮﺑـــﻮط ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺎﻧﻨـــﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‪ ،‬رﺷـــﺪ‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻣﺪادی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺑﯽﺑﻀﺎﻋﺖرا ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و‬ ‫ﻫﻢﭼﻨﺎن ﯾﺎدﮔﯿﺮی اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ ﺑـــﺮای اﺧﺬ ﺗﺼﺎﻣﯿﻢ ﻣﻄﻤﱧ در دﻧﯿﺎی ﻧﺎ ﻣﻄﻤﱧ‬ ‫اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﻋﻠـــﻢ و ﻫ‪‬ﻨ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﻪدﺳـــﺖ آﻣﺪه از‬
‫اﻗﺘﺼـــﺎدی‪ ،‬ﻧﻔـــﻮس‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـــﺖ و اﺟﺘ‪‬ﻤﻋﯽ ﻧﯿﺰ از ﻃـــﺮف اداره ﻣﻠﯽ‬ ‫در ﻣﻮرد ﻧﻮع ﺑﺴـــﺘﻪﻫﺎی اﻣﺪادی ﺷـــﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧـــﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻬﻢ و ﺣﯿﺎﺗﯽاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻣﺎ را در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺟﻬﺎن ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﺎ‬
‫اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ و ﻣﻌﻠﻮﻣـــﺎت ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺟﻤﻊآوری‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﻧﴩ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬در ﻣﻮرد ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺟﻤﻊآوری‬ ‫ﺑﺎ درک اﻫﻤﯿﺖ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ در ﺣﯿﺎت اﻧﺴـــﺎنﻫﺎ و ﺑﻪوﻳﮋﻩ ﺑﺮای ﻣﺮدم اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﮐﻤﮏ ﮐﺮده و در ‪韤‬ﺗﺎم ﺳـــﺎﺣﺎت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ و اﻧﮑﺸﺎف ﻋﻠﻮم ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ارﻗـــﺎم در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﴩﯾﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﴩﯾﺎت ﻫﻔﺘﻪوار‪ ،‬ﻣﺎهوار‪ ،‬رﺑﻊوار‪،‬‬ ‫‪‬ﻧﻮده و آنرا ﺑﺎ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﺧﯿﺮﯾﻪ و اﻓﺮاد ﺛﺮو‪韤‬ﺗﻨﺪ ﴍﯾﮏ ﻣﯽ‪‬ﻧﺎﯾﻨﺪ‬ ‫در ﻧﺨﺴﺖ ﻗﻠﻤﺮو اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ و ﺳﺎﺣﻪ ﮐﺎﺑﺮد و اﻫﻤﯿﺖ آن در ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫در اﻓﻐـﺎﻧﺴﺘــﺎن‪ ،‬اﺳﺘــﻔﺎده از اﯾـﻦ ﻋﻠــﻢ در ﺑﺨﺶﻫــﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐـﺎر و ﺑﺎر‪،‬‬
‫ﺳﺎﻻﻧﻪ و ﮔﺰارشﻫﺎی ﴎویﻫﺎ ﻧﴩ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺗـــﺎ ﺟﻬﺖ ﺣﻞ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﮐﻤـــﮏ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻧﻬﺎدﻫﺎی‬ ‫ﮐﺎر و ﺑﺎر‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖداری‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و زﻧﺪﮔﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﴩی را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ‪‬ﻧﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬ ‫دوﻟﺖداری‪ ،‬ﺗﻨﻈﯿﻢ اﻣﻮر ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﴩی‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ و اﻓﺮاد‪ ،‬ﮐﻤﱰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار‬
‫ﺑﺮﻋـــﻼوه ارﻗﺎم اداره ﻣﻠﯽ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‪ ،‬ﺑﺎ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ در‬ ‫ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻔﯿﺪﯾﺖ‬ ‫ﺳﭙﺲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ دادهﻫﺎ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ را‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـــﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﺎً‪ ،‬ﻣﺮدم ﻋﺎم اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ را ﻣﻌﺎدل ﻧﻔﻮسﺷـــ‪‬ﻤری و در اﯾﻦ‬
‫ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬ﺷـــ‪‬ﻤ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺟﻬﺖ ﺑﻪدﺳـــﺖ آوردن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ارﻗﺎم ﻣﻮرد‬ ‫داروﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﻏﺮض ﺗﺪاوی اﻣﺮاضرا ﻃﺮح ﮐﺮده و آن را ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫اواﺧﺮ آنرا ﻣﻌﺎدل ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﺬﮐﺮه اﻟﮑﱰوﻧﯿﮑﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺗﺎن را ﻃﺮاﺣﯽ ‪‬ﻧﺎﯾﯿﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای را ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﺑﻪ ﺷ‪‬ﻤ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ادﻋﺎﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻃﺒﯽرا‬ ‫ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻﻧﮑﻪ ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻮسﺷ‪‬ﻤری و ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﺬﮐﺮه ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﺟﻤﻊآوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﻣﻮرد اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﮐﺴـــﺐ و ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮا‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ آن ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺷـــ‪‬ﻤ ﯾﺎد ﻣﯽدﻫﺪ ﭼﻪ وﻗﺖ ﺑﺎﻻی ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ در دﻧﯿﺎی ﺗﺠـــﺎرت‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖداری‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻧﺪﮔﯽ و ﭘﯿﴩﻓﺖ‬ ‫ﻧﮕﺮدﯾﺪه؛ ﺑﻠﮑﻪ در ‪韤‬ﺗـﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫــﺎی اﻧﺴـﺎﻧﯽ و روشﻫــﺎی ﻋﻠﻤـﯽ دﺧﯿــﻞ‬
‫ﻧـﻤﻮده و ﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ اﯾــﻦ ﻣﻌﻠــﻮﻣﺎترا ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐــﺮده و در‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﮏ ‪‬ﻧﺎﯾﯿﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً‪ ،‬آﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده دوامدار از اﺳﭙﺮﯾﻦ ﺧﻄﺮ ﺣﻤﻠﻪ‬ ‫ﻋﻠﻮم‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﺮوان داﺷـــﺘﻪ و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺻﻨﺎﯾﻊ و ﺗﺎﺟﺮان‪ ،‬ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺴﻮوﻻن‬ ‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮیﻫﺎی ﺗﺎن از آن اﺳـــﺘﻔﺎده ‪‬ﻧﺎﯾﯿﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ از ارﻗﺎم‬ ‫ﻗﻠﺒﯽ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟‬ ‫دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴـــﺎت اﻣﺪادی‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘـــﯽ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ و اﻓﺮاد‪،‬‬ ‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ذﯾﻞ ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪:‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﮐﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻠﻤﯽ و ﺟﻬﺎﻧﯽ دارﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ‪‬ﻧﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮارﻫـــﺎ و اﻓﺮاد ﻫﻤـــﻪروزه در ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣـــﺎت اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی از ﻃﺮﯾﻖ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺶﺑﺮد ﻣﺆﺛﺮ ﮐﺎر و ﺑﺎر ﺷـــﺎن ﺑﻪ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﴐورت دارﻧﺪ‪韤 .‬ﺗﺎم ﺳﺎﺣﺎت‬ ‫• ﺷﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ‪‬ﻧﺎﯾﯿﻢ؟‬
‫ﮔﺰارشﻫﺎی ﺧﱪی‪ ،‬اﻋﻼﻧﺎت ﺗﺠﺎرﺗﯽ‪ ،‬ﮐﻤﭙﺎﯾﻦﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﴎویﻫﺎ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ و اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬ ‫• ﻣﻔﯿﺪﯾﺖ ﯾﮏ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧـــﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﺪام ﯾﮏ را ﺟـــﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﮐﺪام آن‬ ‫در دﻧﯿﺎی ﺗﺠﺎرت‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮان و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﴍﮐﺖﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﺗﺠﺎرﺗﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫• ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﭼﻘﺪر ﭘﻮﻟﺪار ﯾﺎ ﻓﻘﯿﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﺑﺴـــﯿﺎر وﺳﯿﻊ و ﮔﺴﱰده ﺑﻮده و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻮسﺷ‪‬ﻤری و‬
‫ﴏف ﻧﻈﺮ ‪‬ﻧﺎﯾﻨﺪ؟ ﻓﻬﻢ روشﻫﺎ و اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎی اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی و در ﺑﻌﻀﯽ‬ ‫از اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺟﺪﯾﺪ ﺷـــﺎنرا ﺗﺤﻠﯿﻞ ‪‬ﻧﻮده‪،‬‬ ‫• اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﻘﺪر ﻏﺬا‪ ،‬دارو‪ ،‬ﻟﺒﺎس و ﻣﺴﮑﻦ ﴐورت دارد؟‬
‫ﺗﺬﮐﺮه اﻟﮑﱰوﻧﯿﮑﯽ ﺧﻼﺻﻪ ‪‬ﻧﯽﮔﺮدد ﺑﻠﮑﻪ ‪韤‬ﺗﺎم ﺳـــﺎﺣﺎت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ در‬
‫ﺣﺎﻻت درک ﺑﺎورﻫﺎی ﻏﻠـــﻂ آﻣﺎری ﮐﻪ در ﻫﻢﭼﻮن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت وﺟﻮد دارد‪،‬‬ ‫ﻓﺮوﺷـــﺎت آنرا ﺗﺨﻤﯿﻦ زده‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷـــﺎنرا ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮده و درﺑﺎره‬ ‫• ﻗﯿﻤﺖﻫﺎی ﻓﺮوش اﺟﻨﺎس ﻣﻮرد ﴐورت ﺧﺎﻧﻮار را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟‬
‫ﻫﻤﻪ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ را ﺷـــﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﺳـــﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻋﻠﻢ در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﮐﻤﱰ‬
‫ﺷ‪‬ﻤ را ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺗﺼﺎﻣﯿﻢ درﺳﺖ را اﺗﺨﺎذ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺪاﮐ‪鲮‬ﺜﺳﺎزی ﻓﺮوﺷﺎت و ﻣﻔﺎد و ﺣﺪ اﻗﻞﺳﺎزی ﻣﺼﺎرف ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬ﺗﺼﺎﻣﯿﻢ ﻻزمرا‬ ‫• ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻌﻠﻮم ‪‬ﻧﺎﯾﯿﻢ رﺳـــﺎﻧﻪﻫﺎی ﺟﻤﻌﯽ و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی اﺟﺘ‪‬ﻤﻋﯽ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﯿﮑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد آن در ‪韤‬ﺗﺎﻣــﯽ ﻋـــﺮﺻﻪﻫــﺎ‬
‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ‪韤 ،‬ﺗﺎم ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺣﺮﻓﻮی ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ روشﻫﺎی اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ‪‬ﻧﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﴐر ﮐﺸﻮر و زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎ اﺳﺖ؟‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ وﺿﻌﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﺑﺎﻋﺚ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻮوﻻن دوﻟﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ‪ ،‬در ﻣﻮرد وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬اﺟﺘ‪‬ﻤﻋﯽ‬
‫• ﻓﻮاﯾﺪ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﴍﯾﻌﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ‪‬ﻧﺎﯾﯿﻢ؟‬
‫اداره ﻣﻠﯽ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت اﻓﻐﺎﻧﺴـــﺘﺎن در ﺑﺎره وﺿﻌﯿﺖ ﻧﻔﻮس و ﺧﺎﻧﻮار‪،‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ارﻗﺎم اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬ ‫و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـــﺘﯽ ﮐﺸـــﻮر ﻣﻌﻠﻮﻣﺎترا ﺟﻤﻊآوری ‪‬ﻧﻮده و ﺑـــﺮای ﭘﯿﴩﻓﺖ در‬
‫ﺑﺮﻋـــﻼوه‪ ،‬ﻫﻤﻪای ﻣﺎ روزاﻧﻪ ﺑـــﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ روﺑﺮو ﻣﯽﺷـــﻮﯾﻢ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺎزار ﮐﺎر‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـــﺖ‪ ،‬اﺟﺘ‪‬ﻤع‪ ،‬زراﻋـــﺖ و ﻣﺎﻟﺪاری‪ ،‬ﺗﻌﻠﯿﻢ و‬ ‫اداره ﻣﻠﯽ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﯾﮕﺎﻧﻪ ﻣﺮﺟﻊ رﺳـــﻤﯽ اراﯾﻪ ارﻗﺎم ﻧﻔﻮس و‬ ‫ﺳـــﺎﺣﺎت ﻣﺘﺬﮐﺮه ﺳﯿﺎﺳـــﺖﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ را ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﮔﺰارش رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ درﺑﺎره ﯾﮏ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻃﺒﯽ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی و‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻞ‪ ،‬ﺻﺤﺖ و ﻣﺴـــﮑﻦ و اﻣﮑﺎﻧﺎت رﻓﺎﻫﯽ ارﻗﺎم و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت را در ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫اﺟﺘ‪‬ﻤع‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮده و در ﭘﻬﻠﻮی‬ ‫ﻣﺜـــﺎل‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﻣﻮرد ﺗﻮﻟﯿـــﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﮐﻤـــﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮرد‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ‪ .‬ﺷ‪‬ﻤ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﯿﻦ دو‬
‫ﻧﴩﯾﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳـــﺎلﻧﺎﻣﻪ اﺣﺼﺎﺋﯿﻮی و ﮔﺰارشﻫﺎی ﴎویﻫﺎ در‬ ‫ﺟﻤﻊآوری ارﻗﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی دوﻟﺖ‪ ،‬ﴎویﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮار را ﻧﯿﺰ راه اﻧﺪازی‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸـــﻮر در ﯾﮏ ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻦ آﮔﺎﻫـــﯽ ﺣﺎﺻﻞ ‪‬ﻧﻮده و ﺑﺮای‬
‫ﻧﻮع ﴎﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری روﺑﺮو ﺷﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ آن ﻣﻔﺎد ﮐﻢ اﻣﺎ ﻣﻄﻤﱧ داﺷﺘﻪ و دﯾﮕﺮ‬
‫دﺳﺖرس ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان ﺟـﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎ و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی ﻗـــﺮار‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫آن ﻣﻔﺎد ﻓﻮقاﻟﻌﺎده زﯾﺎد دارد و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ‪韤‬ﺗﺎم ﴎﻣﺎﯾﻪ ﺷ‪‬ﻤ ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻼً‪ ،‬ﴎوی ﻋﺎﯾﺪ و ﻣﴫف و ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺳـــﺎل ‪ ١٣٩٩‬در ﻣﻮرد ﻧﻔﻮس و‬ ‫ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣـــﺎت در ﺑﺎره ﻣﯿﺰان ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺑﯿـــﮑﺎری‪ ،‬ﻣﺼﺆﻧﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ و‬
‫از ﺑﯿﻦ ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻓﻮق را ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫ﺧﺎﻧﻮار‪ ،‬ﺑﺎزار ﮐﺎر‪ ،‬زراﻋﺖ و ﻣﺎﻟﺪاری‪ ،‬ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺤﺼﯿﻞ‪ ،‬ﺻﺤﺖ‪،‬‬ ‫وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـــﺖ‪ ،‬ﻣﺴـــﻮوﻻن دوﻟﺖرا ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫‪‬ﻧﻮده و ﺗﺼﻤﯿﻢ درﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴـــﮑﻦ و اﻣﮑﺎﻧﺎت رﻓﺎﻫﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﺴـــﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﺟﻬـــﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی‬ ‫ﻓﻘﺮ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ اﺷﺘﻐﺎل‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺼﺆﻧﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آﺳﯿﺐﻫﺎی‬
‫ﻏﻼم ﺣﴬت اﻣﯿﻨﯽ‬ ‫ﻋﻠﻢ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪﮔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒرا ﺑﻪ‬
‫دوﻟﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴـــﺎت‪ ،‬ﺗﺸـــﺒﺜﺎت‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ و اﻓﺮاد اراﯾﻪ ﻣﯽ‪‬ﻧﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﻼوه‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـــﺘﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﻗﺤﻄﯽ آب‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻫﻮا‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﯿﻼبﻫﺎ و اﻣﺮاض‬
‫ﴎﭘﺮﺳﺖ رﯾﺎﺳﺖ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪﻫﺎی اﺟﺘ‪‬ﻤﻋﯽ‬ ‫ﺷـــ‪‬ﻤ ﯾﺎد داده و ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳـــﺶﻫﺎی ﻣﻬﻢ زﻧﺪﮔﯽ ﺗﺎنرا‬
‫ﮔﺰارش ﴎوی ﻋﺎﯾﺪ و ﻣﴫف و ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺳـــﺎل ‪ ،١٣٩٩‬ارﻗﺎم آن ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻧﺎﺷﯽ از آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ وﺟﯿﺒﻪ اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻠﯽ ﺷﺎنرا اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﯿﺎز‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎی ﺑﯿﺶﺗﺮ ﺑﺮای ﻣﺤﺼﻠﯿﻦ‪ ،‬ارﮔﺎنﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ‬ ‫ﺑﻪ اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ در ﴍاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﺜﻞ رﮐﻮد اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬وﻗﻮع اﻣﺮاض ﻫﻤﻪﮔﯿﺮ و‬

‫‪٤٠‬‬ ‫‪٣٩‬‬