‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....

‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ‬

‫و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي‪ :‬ﺷﻬﺮﮔﻠﻮﮔﺎه(‬

‫ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪93/03/18 :‬‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪92/03/20 :‬‬

‫ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺧﻮاﺟﻪﺷﺎﻫﮑﻮﻫﯽ‪) ‬اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي روﺳﺘﺎﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﮔﻠﺴﺘﺎن(‬

‫ﻋﻠﯽاﮐﺒﺮ ﻧﺠﻔﯽﮐﺎﻧﯽ )اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي روﺳﺘﺎﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﮔﻠﺴﺘﺎن(‬
‫ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﺧﻮشﻓﺮ )اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﮔﻠﺴﺘﺎن(‬
‫ﺳﭙﯿﺪه ﺷﻔﺎﺋﯽ )ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺷﻬﺮي داﻧﺸﮕﺎه ﮔﻠﺴﺘﺎن(‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ‬
‫و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬در راﺳﺘﺎي اﺟﺮاي اﯾﻦ‬
‫ﻫﺪف‪ ،‬از روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ روش اﺳﻨﺎدي و ﻣﯿﺪاﻧﯽ‬
‫ﮔﺮدآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﭘﮋوﻫﺶ را ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه )‪ (5302‬در ﺳﺎل ‪1390‬‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آنﻫﺎ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﻮل ﮐﻮﮐﺮان ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 190‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮار ﺑﻪ روش ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮار در ﻫﺮ ﯾﮏ از‬
‫ﻣﺤﻼت ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ اﯾﻦ ﺳﺆال ﮐﻠﯽ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﮐﻪ؛ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ‬
‫و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﯿﺰان ﺑﻮده و ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺪاﻣﻨﺪ؟ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﻣﺘﻮﺳﻂ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ– اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻣﯿﺰان‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري راﺑﻄﻪي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن آﻣﺎري ﭘﯿﺮﺳﻮن ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي ﺷﻬﺮوﻧﺪان و‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري و اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‬
‫ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ و ﯾﺎ ﺷﻬﺮ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ‪ %99‬راﺑﻄﻪي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن‬

‫‪ ‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه راﺑﻂ‪shahkoohi@gu.ac.ir :‬‬

 ‫‪2‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫آﻣﺎري ﮐﺮوﺳﮑﺎلواﻟﯿﺲ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت‪ ،‬ﻣﺪت ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﻧﻮع ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬
‫ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري راﺑﻄﻪي ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد‬
‫دارد‪.‬‬

‫واژه ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪ :‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪ‬

‫ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ را وﺳﯿﻠﻪاي ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف و رﺷﺪ آﮔﺎﻫﯽﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﺸﻮﯾﻖ‬
‫ﭘﯿﺶﮔﺎﻣﯽ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آورﻧﺪ و ﻫﺪف آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان را در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎي آﻧﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ‬
‫و ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﺪ )‪.(peris & et al, 2011‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺿﺮورت ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﮐﺎﻟﺒﺪي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﮐﺴﯽ‬
‫ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن در ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬اﺟﺮاي‬
‫ﻃﺮحﻫﺎ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد از ﺗﻮان دوﻟﺖ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻃﺮحﻫﺎ در ﮔﺮو ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ و‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح و‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺸﺎوره ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻃﺮحﻫﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺗﺎ ﺣﺪود زﯾﺎدي در ﺗﺪوﯾﻦ‬
‫اﻫﺪاف و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺗﮑﺎ ﺑﺮ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺛﻖ‪،‬‬
‫ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪي ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺧﻮد را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ )داﻧﺶﭘﻮر‪ .(2 :1388 ،‬در زﻣﺎن ﺣﺎﺿﺮ‬
‫اﮔﺮ ﻧﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﯿﺎﺗﯽ و اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬دﺳﺖ ﮐﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺪﯾﺪهاي ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺮ اﯾﻦ ﻓﺮض اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ از ﮐﻢ ﺑﻮدن آن اﺳﺖ‬
‫)‪.(Lowe et al, 2005, 14‬‬
‫از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﺎور و اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪان و اﺛﺮﮔﺬاري آﻧﺎن‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻤﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ آن را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫)رﺿﻮياﻟﻬﺎﺷﻢ‪ .(6-7 :1388 ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬اﻣﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزه در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و روز‬
‫ﺑﻪ روز ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ آن اﻓﺰوده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﯾﺖ و ﮔﺴﺘﺮش اﻣﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ )اﺣﻤﺪي‪ .(32 :1377 ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن‬
‫داده ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز اﺑﺘﮑﺎرﻫﺎ و ﺧﻼﻗﯿﺖﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺎدي ﺗﺼﻮر ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﺎﻟﻘﻮه )اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ( ﺳﭙﺮدن‬
‫ﮐﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ و ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺿﺮورت دارد )رﻓﯿﻌﯿﺎن‪ .(6 :1389 ،‬از دﯾﮕﺮ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردي از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري ﭘﺮوژهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ در ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺒﻮﻟﯿﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم در‬
‫ﻣﺤﻞ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻠﺖﻫﺎ و ﻧﯿﺎزﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ و ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺮدم و‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮهوري اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫‪4‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت و اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮ آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‬
‫ﺷﻬﺮداري در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﭙﺮدازد و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺷﻬﺮداري )ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ(‪ ،‬ﮔﺎﻣﯽ ﻣﺆﺛﺮ در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺮدارد و اﻟﮕﻮي ﻣﻄﻠﻮب از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺎرﮐﺖ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﺳﺆاﻻت اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪" :‬ﭼﺮا ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻓﺮاوان ﺑﺮ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي و اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﺷﻬﺮﻫﺎ‬
‫ﭼﻨﺪان ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺒﻮده اﺳﺖ؟ و " آﯾﺎ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي و اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ و ﯾﺎ ﺷﻬﺮ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ آﻧﺎن در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد؟ و اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري وﺟﻮد دارد؟‬

‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ در دﻫﻪ‪ 1950‬ﺑﺮوز ﯾﺎﻓﺖ و ﮐﺎرﮔﺰاران اﺟﺘﻤﺎﻋﯽاي ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻧﺎدﯾﺪه‬
‫اﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ذي ﻧﻔﻌﺎن اﺻﻠﯽ ﭘﺮوژهﻫﺎ و ﺷﮑﺴﺖ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬از دﻓﺎع از راﻫﺒﺮد ﺑﺎﻻ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ )‪ .(Botchway, 2001, 135‬زﯾﺮا ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ آن‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‬
‫وﺟﻮد دارد )‪ .(Wang, Xiaojun et al, 2008, 86‬در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ﻓﻨﯽ‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺳﺎزي ﺳﻼﯾﻖ و ارزشﻫﺎي ﻋﻘﻼﻧﯽ و ﺗﺒﺎدل ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺪﻻﻻت و‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﮐﺮد )‪.(Renn, 2006, 34‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪي راﻫﺒﺮد ﺟﺪﯾﺪي در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫)دﻟﻔﺮوز‪ .(200 :1380 ،‬از ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﻗﺪرت ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ )‪ .(Lowe et al, 2005: 417‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ آن‪ ،‬ﻣﺮدم‪ ،‬اﺷﺨﺎص ﯾﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﻋﻘﯿﺪه و‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢﺳﺎزي ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮﻧﺪ )‪.(finger, 2002: 101‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻣﻄﻠﻮب ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﺗﻮزﯾﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻊ‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم راﻫﮑﺎر اﺻﻠﯽ و ﻣﺤﻮري ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود )ﺟﻤﻌﻪﭘﻮر‪.(103 :1382 ،‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪5‬‬

‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آﻏﺎز ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺷﻬﺮي و ﻣﻨﻄﻘﻪاي‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه در اﯾﺎﻻت‬
‫ﻣﺘﺤﺪهي آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮐﻮﺷﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﺻﻼح ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎري ﮔﺮوهﻫﺎي داوﻃﻠﺐ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪي آﻏﺎزﺷﺪ‪ ،‬از"ﺟﻨﺒﺶ ﺷﻬﺮ زﯾﺒﺎ" ﺗﺎ "ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﯿﻪ زاﻏﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻬﻨﻪ و ﻓﻘﯿﺮﻧﺸﯿﻦ" و‬
‫ﭘﺲ از آن را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽدﻫﺪ )ﻋﺒﺪيداﻧﺸﭙﻮر‪ .(337 :1388 ،‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت و ﺿﻌﻒﻫﺎي‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي ﻓﻘﺪان ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ در ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮي‬
‫ﻣﺮدﻣﯽ ﺷﺪن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس از اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮان‬
‫ﺷﻬﺮي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﺟﺮا و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﯾﮏ اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﺷﻬﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﭘﺎﺳﺦ دادن و ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻞ‬
‫ﮐﻨﺪ )‪ .(Chakarbarty, 2001: 23‬ﺷﻬﺮداريﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي‬
‫ﺷﻬﺮي در ﺗﻼشاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ اﯾﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻄﻠﻮب ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺤﻠﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز ﭘﺬﯾﺮش راﺣﺖﺗﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات و آﺛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ )ﻋﺒﺎسزاده‪،‬‬
‫‪ .(16 :1387‬اﮐﺜﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻬﺮي در ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ اﺻﻠﯽ‬
‫ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﻃﺮحﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰيﻫﺎ در ﮐﺸﻮر را ﻋﺪم ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل ﻣﺮدم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰيﻫﺎ و‬
‫ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ دوﻟﺖ در ﻫﻤﻪ ﺷﺌﻮن ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﯽداﻧﻨﺪ )ﺣﺒﯿﺒﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‪.(22 :1384 ،‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻠﯿﺪ اﺻﻠﯽ اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺷﻬﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻋﻠﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﻦ‬
‫ﺑﺴﺖ رﺳﯿﺪن ﻫﺮ ﻃﺮﺣﯽ‪ ،‬رﯾﺸﻪ در ﺑﯽﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﺳﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم و ﻧﻬﺎدﻫﺎي‬
‫ﻣﺤﻠﯽ در اﺟﺮا دارد )رﻓﯿﻌﯿﺎن‪ .(4 :1389 ،‬ﺑﺪون ﻫﻤﮑﺎري و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اداره اﻣﻮر‬
‫ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻬﺮداريﻫﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖﻫﺎي ﭼﻨﺪاﻧﯽ در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ )ﺳﻌﯿﺪﻧﯿﺎ‪،‬‬
‫‪ .(92 :1384‬ﻓﻘﺪان و ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ در ارﮐﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي )ﺷﻬﺮداري(‬
‫ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ‪) ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ(‪ ،‬اﺟﺮا‬
‫ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪي رو ﺑﻪ رو ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﺑﺰار ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﺷﻬﺮي در اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﮐﻪ ﺷﻬﺮداريﻫﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد و ﻓﻘﺪان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﻣﻮﻓﻖ ﻃﺮحﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در دو دﻫﻪ اﺧﯿﺮ در ﮐﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎي اﯾﺮان ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺷﺎﻫﺪ اﺟﺮاي ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﺑﻮدهاﯾﻢ ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ از ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﭼﻨﺪان ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ )ﺣﺒﯿﺒﯽ و‬
 ‫‪6‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﻫﻤﮑﺎران‪ .(42 :1384 ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺤﺘﻮاي آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻈﺎمﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ اداره ﮐﻞ آﻣﻮزش و‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬اﺟﺮا‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‪،‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ در ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ارزﯾﺎﺑﯽ و‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﺷﺎره و ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )ﻏﻔﺎري و‬
‫ﺟﻤﺸﯿﺪزاده‪ .(142 :1390 ،‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺿﻌﻒ‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و ﻋﺪم آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺮدم در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻫﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﭼﻨﺪان ﺧﻮدﻧﻤﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﻪ رﮐﻦ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دو رﮐﻦ دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺶ ﺳﺎﺧﺘﺎري داﺷﺘﻪ و دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺮدم و ﻣﻨﺎﺑﻊ در‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب آن ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻄﻠﻮب در ﻣﯽآﯾﻨﺪ )ﺷﻮرﯾﺎﺑﯽ‪ .(34 :1386 ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺎرﮐﺖ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد در ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاري ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در اﻣﻮر‬
‫ﺷﻬﺮي و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ‪ ،‬از ﻣﻨﺎﻓﻊ آن ﺑﻬﺮه ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﻣﻮر‬
‫ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪاي از رواﺑﻄﯽ وﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ را ﺑﺮاي آﻧﺎن‬
‫ﺑﺎزي ﻧﻤﺎﯾﺪ )‪.(Saunders & et al, 2003, 167‬‬
‫ﺷﻬﺮداريﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻫﻤﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﺮدم ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺪون ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل ﻣﺮدم در اﻣﻮر ﻣﺤﻠﯽ‪،‬‬
‫ﺷﻬﺮداريﻫﺎ ﺗﻮان ﭘﯿﺸﺒﺮد ﻫﺪفﻫﺎي ﺧﻮد را ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬از اﯾﻦ رو ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ راهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﻫﻤﮑﺎري ﻓﻌﺎل ﻣﺮدم در اﻣﻮر ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮد )ﺷﮑﯿﺒﺎ ﻣﻘﺪم‪-298 :1387 ،‬‬
‫‪ .(297‬در ﺳﻮقدﻫﯽ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎدﺳﺎزي دو ﻃﺮﻓﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم و ﻣﺴﺆوﻟﯿﻦ ﻧﻘﺶ‬
‫اﺳﺎﺳﯽ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ )‪ .(Marshal, 2004, 235‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺷﻬﺮداري را‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﯿﻨﻪ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮداري را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻦ زﯾﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ )اﯾﺠﺎد ﮐﻮﭼﻪ‪ ،‬ﺧﯿﺎﺑﺎن‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺪانﻫﺎ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﭘﻞ و‪ ،(...‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ )اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و زﯾﺒﺎﺳﺎزي ﺷﻬﺮ(‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﯾﻤﻨﯽ ﺷﻬﺮ‬
‫)اﯾﺠﺎد اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﯽ‪ ،‬رﻓﻊ ﺧﻄﺮ از ﺑﻨﺎﻫﺎ(‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻧﻈﺎرﺗﯽ )ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮي(‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي )ﺗﻨﻈﯿﻒ ﻣﻌﺎﺑﺮ‬
‫و دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻏﺴﺎﻟﺨﺎﻧﻪ و ﮔﻮرﺳﺘﺎن(‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻮر ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫)ﺗﺄﺳﯿﺲ ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺮاﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺄﺳﯿﺲ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬و‪) (...‬ﻏﻔﺎري و ﺟﻤﺸﯿﺪزاده‪.(39 :1390،‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪7‬‬

‫ﻣﯿﺠﻠﯽ‪ 1‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﺳﺦ دوﻟﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺷﯿﻮهي ﺿﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،2‬ب( ﺷﯿﻮهي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه‪ ،3‬پ( ﺷﯿﻮهي ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻓﺰاﯾﻨﺪه‪ ،4‬ت( ﺷﯿﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ واﻗﻌﯽ‪) 5‬ازﮐﯿﺎ و ﻏﻔﺎري‪ .(164 :1383 ،‬ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﭘﻞ‪ 6‬در ﺳﺎل ‪1998‬‬
‫در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم داد ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ را ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‬
‫ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ - :‬ﺗﺴﻬﯿﻢ اﻃﻼﻋﺎت ‪ -‬ﻣﺸﺎوره ‪ -‬ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ‪ -‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫)ﺷﺮﯾﻔﯿﺎن ﺛﺎﻧﯽ‪ .(45 :1380 ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ )ﻓﺨﺮاﯾﯽ‪ .(260 :1383 ،‬ﻫﺮﭼﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اداري و اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﻏﯿﺮﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و اﻧﺘﺨﺎﺑﯽﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻧﻪ آن ﺑﺮاي ﺗﺄﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي از ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫و ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺴﺎﻋﺪﺗﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ذاﺗﺎ ﺧﺼﻠﺘﯽ ﻣﺤﻠﯽ و‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ دارﻧﺪ و در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫﺎي ﮐﻼن ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻧﯿﺰ ﯾﺎﻓﺘﻦ‬
‫راهﺣﻞ ﺑﺮاي اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﻣﺴﺎﯾﻞ را دﺷﻮار ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )ﺧﺎﺗﻢ‪ .(27 :1380 ،‬ﯾﮑﯽ از راهﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ‬
‫در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻣﺮدم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺧﻮد ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺧﻮد را‬
‫ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ اﻣﺮ‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﯽ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﯽ از ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺗﺸﮑﻞﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﺻﻨﻔﯽ‪ ،‬ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺎ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و اﻫﻞ ﻧﻈﺮ‪ .‬ﻟﺬا‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻠﯿﻪي ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺷﻬﺮي در ﯾﮏ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﻣﻌﺮض ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﺮدم را ﺟﻮﯾﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺻﻼح ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎي‬
‫ﺷﻬﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻧﻘﺶ دﺳﺖ اﻧﺪرﮐﺎران اﻣﻮر ﺷﻬﺮي اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻻزم را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم آﻣﻮزش دﻫﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ دارد‪ .‬از‬
‫ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ و ﭘﺲ از ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم روﺷﻦ ﮔﺮدد )ﺷﻬﺎﺑﯿﺎن‪.(62 :1387 ،‬‬

‫‪1 - Mijli‬‬
‫‪2 - Anti-participatory mode‬‬
‫‪3 - Manipulated mode of participation‬‬
‫‪4 - Incremental mode of participation‬‬
‫‪5 - Genuine mode of participation‬‬
‫‪6 - Samuel paul‬‬
 ‫‪8‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﭘﯿﺸﯿﻨﻪي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﻣﻌﺪودي در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ وﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن و ﮐﺸﻮر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎﺋﻮلﺑﯿﻮردي و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (1998‬ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ زﻧﺎن ﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ‪ "1994-1976‬ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻨﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻼن‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ از ﺛﺒﺎت ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫واﻧﮓ‪ 1‬و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2008‬در ﻣﻘﺎﻟﻪي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﺳﺘﺎن ﺷﺎﻧﯿﮑﺲ‬
‫ﭼﯿﻦ" ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽرﺳﻨﺪ ﮐﻪ؛ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﯿﺮ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و از‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪي ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﭼﯿﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﯾﮏ اﺑﺰار ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ در ﭼﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺰاﯾﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ را ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﺠﺎد رﻓﯿﻌﯿﺎن )‪ (1389‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي و اراﺋﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺎﺳﺐ" ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻓﺴﺎﯾﯽ داراي ﻇﺮﻓﯿﺖ‬
‫ﭘﺬﯾﺮي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺑﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪،‬‬
‫ﻓﻘﻂ در ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﺼﻮر از ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ رﺗﺒﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ و در ﺑﻘﯿﻪ‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﮐﺴﺐ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻠﯿﻞ رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺳﻄﺢ ﺳﻮاد و ﺳﻦ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫زﻧﺪ رﺿﻮي )‪ (1385‬در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺿﺮورت اﯾﺠﺎد ﺳﺎز و ﮐﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ" ﮐﻪ در اوﻟﯿﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1385‬ﮐﻪ در ﻣﺸﻬﺪ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ روشﺷﻨﺎﺳﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻫﺪف‬
‫ﺧﻮد را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان آﺳﯿﺐ دﯾﺪه از زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﮐﺎري ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع ﺣﻮادث ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎ‬
‫ﺳﺎزي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﮐﻤﮏ ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪1 - Wang‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪9‬‬

‫ﺣﮑﻤﺖﻧﯿﺎ و ﻣﯿﺮﻧﺠﻒ ﻣﻮﺳﻮي )‪ (1385‬در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺎرﯾﺨﯽ از ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬

‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎي اﯾﺮان" ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺳﯿﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر‬
‫ﺷﻬﺮي ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ و روﻧﺪ آن را از دوﻟﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﯾﻮﻧﺎن ﺗﺎ اوﻟﯿﻦ دوره اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﻮراﻫﺎ ‪ 1377‬را‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽرﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺮوژه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺟﺪي روﺑﺮو‬
‫ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از وﻇﺎﯾﻒ ﺷﻮراﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻬﺮدار و ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬاري در زﻣﯿﻨﻪ ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎي‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ – اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻋﻤﺮاﻧﯽ اﺳﺖ را اﺷﺎره ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮاد و روشﻫﺎ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮدي و از ﻧﻈﺮ روش ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ‪ -‬ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 5302‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮار ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﺎ ﺟﻤﻌﯿﺖ ‪ 20159‬در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1390‬ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﻮل ﻣﻨﻄﻘﯽ ﮐﻮﮐﺮان‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 190‬ﻧﻔﺮ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻮار ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺰار‬
‫اﺻﻠﯽ ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ و ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺧﺎﻧﻮار در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺤﻼت ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬از روش آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن‬
‫آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﻋﺪد ‪ 0/89‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪه از ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ راﺑﻄﻪي ﻫﺮ ﯾﮏ از‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﺮﺿﯿﻪﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه از روشﻫﺎي آﻣﺎري‬
‫ﻫﻤﭽﻮن؛ آزﻣﻮن آﻣﺎري ﮐﺮوﺳﮑﺎلواﻟﯿﺲ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﭘﯿﺮﺳﻮن و اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﺨﺼﯿﺺ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮار‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﯿﺖ‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎ‬
‫‪51‬‬ ‫‪1457‬‬ ‫‪5539‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪1‬‬
‫‪46‬‬ ‫‪1332‬‬ ‫‪5064‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‪2‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪626‬‬ ‫‪2381‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪3‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪884‬‬ ‫‪3362‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪4‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪1003‬‬ ‫‪3813‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪5‬‬
‫‪190‬‬ ‫‪5302‬‬ ‫‪20159‬‬ ‫ﮐﻞ‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮي و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﮕﺎرﻧﺪهﮔﺎن‪1393 ،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Alpha Koronbach.‬‬
 ‫‪10‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﺤﺪوده ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﮔﻠﻮﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻬﺮﻫﺎي اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ‪ 451/23‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﻪ‬
‫در ﺷﺮﻗﯽﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ اﺳﺘﺎن واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺮز ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران و ﮔﻠﺴﺘﺎن در ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺷﺮق ﮐﺸﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮔﻠﻮﮔﺎه در ‪ 36‬درﺟﻪ و ‪ 36‬دﻗﯿﻘﻪ ﺗﺎ ‪ 36‬درﺟﻪ و ‪ 55‬دﻗﯿﻘﻪ ﻋﺮض‬
‫ﺷﻤﺎﻟﯽ و ‪ 53‬درﺟﻪ و ‪ 37‬دﻗﯿﻘﻪ ‪ 37‬درﺟﻪ ﺗﺎ ‪ 54‬درﺟﻪ و ‪ 10‬دﻗﯿﻘﻪ ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻠﻮﮔﺎه از ﻃﺮف ﺷﻤﺎل ﺑﻪ درﯾﺎي ﺧﺰر و ﺧﻠﯿﺞ ﮔﺮﮔﺎن و از ﻃﺮف ﺟﻨﻮب ﺑﻪ اﺳﺘﺎن ﺳﻤﻨﺎن و از ﻏﺮب‬
‫ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺳﺎري و از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻨﺪرﮔﺰ از اﺳﺘﺎن ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮد‬
‫)ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ آﻣﺎري اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران‪.(1390 ،‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري در ﺳﺎل ‪ 1385‬ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه داراي ‪ 18727‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ در آﺧﺮﯾﻦ رﺗﺒﻪي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎي اﺳﺘﺎن ﻗﺮار دارد و ﺑﺎ وﺳﻌﺘﯽ‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 451/23‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪ 1/9‬درﺻﺪ از ﻣﺴﺎﺣﺖ اﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬ﻧﻘﺸﻪي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮔﻠﻮﮔﺎه‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪11‬‬

‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﯿﺮ واﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬از ﺗﻌﺪاد ‪ 9‬ﮔﻮﯾﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﺪول دو ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪي ﺟﻤﻊآوري زﺑﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ‪ 3/51‬در ﺑﯿﻦ ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻈﺮات ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻮار را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ )‪ (26/58‬ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮔﻮﯾﺎي اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬
‫ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه از ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ رو ﺑﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري‬

‫ﺧﯿﻠﯽ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ‬ ‫آﻣﺎره‬
‫زﯾﺎد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﮐﻢ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ*‬ ‫زﯾﺎد‬ ‫ﮐﻢ‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬

‫‪3/16‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪42‬‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﺾ ﻣﻌﺎﺑﺮ‬

‫‪3/51‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺟﻤﻊ آوري زﺑﺎﻟﻪ‬
‫‪3/28‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪16‬‬ ‫دﻓﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ زﺑﺎﻟﻪ و ﻓﺎﺿﻼب‬
‫‪2/74‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫ﺗﻔﮑﯿﮏ زﺑﺎﻟﻪ‬
‫‪3/15‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪31‬‬ ‫آﺳﻔﺎﻟﺖ ﮐﻮﭼﻪ و ﺧﯿﺎﺑﺎن‬
‫‪2/28‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪83‬‬ ‫ﭘﯿﺎده روﺳﺎزي‬
‫‪3/23‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﻌﺎﺑﺮ‬
‫‪2/75‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪59‬‬ ‫درﺧﺘﮑﺎري ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫‪2/48‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ﻣﺒﻠﻤﺎن ﺷﻬﺮي‬
‫* ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ از ‪5‬‬ ‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺸﺎرﮐﺖ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺮدم‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ و‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ روﺑﺮو اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻣﻮاﻧﻊ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و در ﻫﺸﺖ ﮔﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
 ‫‪12‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺟﺪول ﺳﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺸﺎرﮐﺖ؛‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﻈﺮات اﻓﺮاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫درﺟﻪ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﻮاﻧﻊ‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺸﮑﻼت‬
‫)‪(S.D‬‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ‬
‫‪1/02‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ از ﺧﺪﻣﺎترﺳﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮداري‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﻋﻤﻠﯽ‬
‫‪0/84‬‬ ‫‪4/2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻧﺒﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫‪1/06‬‬ ‫‪4/2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺿﻌﻒ در اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬
‫‪1/30‬‬ ‫‪3/4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن ﻣﺴﺆوﻟﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫‪0/97‬‬ ‫‪4/1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﻋﺪم اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﻣﺎﻟﯽ‬
‫ﻣﺎﻟﯽ‬

‫‪0/80‬‬ ‫‪4/4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﻋﺪمﻣﻨﻔﻌﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮاي ﻣﺮدم‬

‫‪0/80‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﺳﻮاد و آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬

‫‪0/48‬‬ ‫‪7/4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﻋﺪم وﺟﻮد اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺴﺆوﻟﯿﻦ ﺷﻬﺮي‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﮏ ﻣﺆﻟﻔﻪ در ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،.‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ آن ﻣﺆﻟﻔﻪي ﻣﺬﮐﻮر‪،‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري در ﭘﻨﺞ ﮔﺮوه ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در‬
‫ﺟﺪول ‪ 4‬ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ 166‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﯾﻌﻨﯽ ‪ 87/4‬درﺻﺪ آنﻫﺎ ﺣﺘﯽ در ﺻﻮرت‬
‫ذي ﻧﻔﻊ ﻧﺒﻮدﻧﺸﺎن از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ‪ 24‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﯾﻌﻨﯽ ‪ 12/6‬درﺻﺪ از آﻧﺎن ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎﯾﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن اﺣﺪاث و ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﺎرك‪ ،‬آﺳﻔﺎﻟﺖ و ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﻌﺎﺑﺮ و ﺟﺪول ﮐﺸﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﺗﻔﻀﯿﻠﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ در ﺟﺪول ذﯾﻞ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪13‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4‬ﻓﺮاواﻧﯽ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري‬
‫درﺟﻪ اﻫﻤﯿﺖ‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ‬
‫‪1‬‬ ‫‪28/4‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اﺣﺪاث و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﺎرك‬
‫‪2‬‬ ‫‪22/6‬‬ ‫‪43‬‬ ‫آﺳﻔﺎﻟﺖ و ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ ،‬ﺟﺪول ﮐﺸﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ‬
‫‪4‬‬ ‫‪11/1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ﻣﺒﻞ ﻣﺎن ﺷﻬﺮي‬
‫‪5‬‬ ‫‪5/8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ﭘﯿﺎدهروﺳﺎزي‬
‫‪3‬‬ ‫‪19/5‬‬ ‫‪37‬‬ ‫ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﻔﮑﯿﮏ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬دﻓﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ زﺑﺎﻟﻪ و ﻓﺎﺿﻼب‬
‫‪-‬‬ ‫‪87/4‬‬ ‫‪166‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ در ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‬

‫ﻧﺤﻮهي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري در ﻃﯽ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮه‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -5‬ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫درﺻﺪ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬
‫‪35/3‬‬ ‫‪67‬‬ ‫ﮐﻢ ﺗﺮ از ‪50‬‬
‫‪74/2‬‬ ‫‪141‬‬ ‫‪26/8‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪50-100‬‬ ‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺎﻟﯽ‬
‫‪12/1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪100‬ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫‪14/8‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪ 1-2‬روز‬
‫‪14/7‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3-4‬‬ ‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﯾﺪي‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 4‬روز ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫‪7/9‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪ 1-2‬روز‬
‫ﺷﺮﮐﺖ در‬
‫‪7/9‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 3-4‬روز‬
‫ﺟﻠﺴﺎت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪4‬روز ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬
 ‫‪14‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ب‪ -‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪﻫﺎ‬

‫ﺟﺪول ﻫﻔﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻌﯿﯿﻦ راﺑﻄﻪي ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ – اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺑﺎ ﻣﯿﺰان‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ از ﻧﻮع ﻣﻘﯿﺎس ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﺑﻮده اﺳﺖ از آزﻣﻮن آﻣﺎري ﭘﯿﺮﺳﻮن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ آﻣﺎره در ﺳﻄﺢ ‪ %01‬ﻣﻌﻨﺎدار ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ ‪99‬‬
‫درﺻﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ – اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد و ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﯽ اﯾﻦ آزﻣﻮن ‪ r= 0.62‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -7‬ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آزﻣﻮن‬ ‫ﺑﺨﺶ‬
‫رد‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪-‬‬
‫*‬ ‫)‪(0/000‬‬ ‫‪./621‬‬ ‫ﭘﯿﺮﺳﻮن‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -8‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪ اول‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫آزﻣﻮن‬ ‫ﺑﺨﺶ‬
‫ﺗﺄﯾﯿﺪ رد‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‬
‫*‬ ‫)‪ns(0/063‬‬ ‫اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫وارﯾﺎﻧﺲ ﯾﮏﻃﺮﻓﻪ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‬
‫ﺑﯿﻦ ﻧﻮع ﺗﺼﺮف ﻣﺴﮑﻦ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫وارﯾﺎﻧﺲ ﯾﮏﻃﺮﻓﻪ‬
‫دارد‬
‫*‬ ‫)‪ns(0/013‬‬ ‫وارﯾﺎﻧﺲ ﯾﮏﻃﺮﻓﻪ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻧﻮع ﻣﺴﮑﻦ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 9‬راﺑﻄﻪي ﻣﯿﺎن وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻓﺎﺻﻠﻪاي و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن آﻣﺎري‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪15‬‬

‫ﭘﯿﺮﺳﻮن ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ آﻣﺎره ﻧﯿﺰ در ﺳﻄﺢ ‪ %01‬ﻣﻌﻨﺎدار ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ‬
‫‪ 99‬درﺻﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي و ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -9‬ﺗﻌﯿﯿﻦ راﺑﻄﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آزﻣﻮن‬ ‫ﺑﺨﺶ‬
‫رد‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي ﺑﺎ‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫‪0/284‬‬ ‫ﭘﯿﺮﺳﻮن‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -10‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫آزﻣﻮن‬ ‫ﺑﺨﺶ‬
‫رد‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ‬
‫*‬ ‫)‪ns(0/910‬‬ ‫ﻣﺎنواﯾﺘﻨﯽ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺲ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﯿﻦ ﺳﻦ و اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ) ﻧﻮع ﺗﺼﺮف ﻣﺴﮑﻦ و‬
‫ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﮑﻮﻧﺖ( ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ ﯾﺎ ﺷﻬﺮ‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ‬
‫و ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‬
‫و ﻣﺸﺎرﮐﺖ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 11‬راﺑﻄﻪي ﺑﯿﻦ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﮑﺎن و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ) ﻧﻮع ﺗﺼﺮف ﻣﺴﮑﻦ و ﻣﺪت زﻣﺎن‬
‫ﺳﮑﻮﻧﺖ( ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ و ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ و آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻧﯿﺰ از آزﻣﻮن آﻣﺎري اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎداري آزﻣﻮن )‪ (sig=0.000‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ و ﯾﺎ ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ آنﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺖ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪16‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -11‬ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آزﻣﻮن‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫رد‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪي ﺑﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ‬
‫*‬ ‫)‪**(0/000‬‬ ‫‪0/549‬‬ ‫ﭘﯿﺮﺳﻮن‬
‫ﺑﻪ ﻣﮑﺎن ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆال ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮي در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪ ،‬از آزﻣﻮن‬
‫ﮐﺮوﺳﮑﺎلواﻟﯿﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﻮن در ﺟﺪول ‪ 12‬ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ‪%95‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﯿﻦ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﺳﻪ و ﭼﻬﺎر ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻼت ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮي در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -12‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ وﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫رد‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫*‬ ‫ﮐﺮوﺳﮑﺎل واﻟﯿﺲ )‪**(0/002‬‬
‫در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري‬
‫)**( ﻣﻌﻨﺎداري درﺳﻄﺢ ‪0/01‬‬ ‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1393 ،‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -13‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم درﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ‬

‫آﻣﺎره‬
‫ﻣﺤﻠﻪ ‪5‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪4‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪3‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪2‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪1‬‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫‪2/8‬‬ ‫‪4/2‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫‪2/8‬‬ ‫‪2/50‬‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﺾ ﻣﻌﺎﺑﺮ‬
‫‪3/4‬‬ ‫‪3/8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺟﻤﻊ آوري زﺑﺎﻟﻪ‬
‫‪2/9‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪3/3‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دﻓﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ زﺑﺎﻟﻪ و ﻓﺎﺿﻼب‬
‫‪2/9‬‬ ‫‪2/8‬‬ ‫‪3/8‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫ﺗﻔﮑﯿﮏ زﺑﺎﻟﻪ‬
‫‪3/2‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪3/1‬‬ ‫‪3/4‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫آﺳﻔﺎﻟﺖ ﮐﻮﭼﻪ و ﻣﻌﺎﺑﺮ‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪1/6‬‬ ‫‪2/7‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫ﭘﯿﺎده روﺳﺎزي‬

‫‪3/4‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪2/1‬‬ ‫ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﻌﺎﺑﺮ‬
‫‪2/2‬‬ ‫‪2/7‬‬ ‫‪3/1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫اﺣﺪاث و ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﺎرك‬
‫‪1/8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3/5‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫ﻣﺒﻠﻤﺎن ﺷﻬﺮي‬
‫‪24/2‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع‬
‫‪29/2‬‬ ‫‪31/5‬‬ ‫‪26/2‬‬ ‫‪22/9‬‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‪1392 ،‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﻧﮕﺎرﻧﺪهﮔﺎن‪1393 ،‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﺳﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﯾﻦ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت‪ ،‬ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﻧﻮع ﺗﺼﺮف ﻣﺴﮑﻦ‪ ،‬ﻣﺪت ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﺳﻦ در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻮق داراي ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻪ ﺷﻤﺎره‬
‫ﺳﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ‬
 ‫‪18‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻼت‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮي در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆال ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻼت‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪاﯾﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺑﯿﺶ ﺗﺮ در اداﻣﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -3‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﻧﮕﺎرﻧﺪهﮔﺎن‪1393 ،‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮاري در ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﺤﻼت ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﻪ ﺳﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري را دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت‪ ،‬ﻧﻮع ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﻣﺪت‬
‫ﺳﮑﻮﻧﺖ‪ ،‬ﻧﻮع ﺗﺼﺮف ﻣﺴﮑﻦ و ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻨﯽ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬داراي‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ در ﺳﻄﺢ اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﺆال اﺻﻠﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ آﯾﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎﻻي ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﺤﻠﻪ ﺳﻪ ﺳﺒﺐ‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪19‬‬

‫ﺷﺪه ﺗﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻼت ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺳﺆال ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻼت ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 14‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﮔﺮوهﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻼت ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري در ﺗﻤﺎم ﮔﺮوهﺑﻨﺪيﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻪ ﺳﻪ داراي ﺑﯿﺶ‬
‫ﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻼت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻣﺤﻠﻪ ﺳﻪ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺆال اﺻﻠﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آن ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﺪاﻣﻨﺪ؟‬
‫ﺟﺪول ‪ -14‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻼت‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫ﮔﺮوه‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫ﻣﺤﻠﻪ‪5‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‪4‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‪3‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‪2‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ‪1‬‬
‫‪0/02‬‬ ‫‪35/5‬‬ ‫‪30/6‬‬ ‫‪53/3‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ و ﺑﺎﻻﺗﺮ‬

‫ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت‬
‫‪0/04‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪35/8‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪33/9‬‬ ‫دﯾﭙﻠﻢ‬
‫‪0/000‬‬ ‫‪24/6‬‬ ‫‪24/5‬‬ ‫‪27/1‬‬ ‫‪26/1‬‬ ‫‪18/5‬‬ ‫اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ‬
‫‪0/03‬‬ ‫‪18/6‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪22/1‬‬ ‫‪20/8‬‬ ‫‪20/2‬‬ ‫ﺑﯽﺳﻮاد‬
‫‪0/02‬‬ ‫‪38/1‬‬ ‫‪31/7‬‬ ‫‪40/3‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ﮐﺎرﻣﻨﺪ‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪23/1‬‬ ‫‪16/5‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪22/2‬‬ ‫‪20/7‬‬ ‫ﮐﺸﺎورز‬
‫ﺷﻐﻞ‬
‫‪0/00‬‬ ‫‪20/3‬‬ ‫‪25/5‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪24/2‬‬ ‫‪19‬‬ ‫آزاد‬
‫‪0/03‬‬ ‫‪20/7‬‬ ‫‪26/8‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪22/6‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪25/1‬‬ ‫‪29/8‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪26/9‬‬ ‫‪/2/6‬‬ ‫ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﻧﻮع ﺗﺼﺮف‬
‫ﻣﺴﮑﻦ‬

‫‪0/02‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪19/5‬‬ ‫‪30/5‬‬ ‫‪23/1‬‬ ‫‪20/1‬‬ ‫اﺟﺎرهاي‬

‫‪0/03‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪38/2‬‬ ‫‪31/2‬‬ ‫‪19/2‬‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻦ‬
‫‪0/03‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪33/2‬‬ ‫‪40/1‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪24/8‬‬ ‫زﯾﺮ ‪ 28‬ﺳﺎل‬
‫‪0/00‬‬ ‫‪38/3‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪39/2‬‬ ‫‪26/3‬‬ ‫‪25/5‬‬ ‫‪ 36-29‬ﺳﺎل‬
‫ﺳﻦ‬

‫‪0/05‬‬ ‫‪26/3‬‬ ‫‪30/8‬‬ ‫‪35/2‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪24/4‬‬ ‫‪ 46-37‬ﺳﺎل‬

‫‪0/01‬‬ ‫‪22/2‬‬ ‫‪24/6‬‬ ‫‪26/6‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪19/8‬‬ ‫‪ 47‬ﺳﺎل و ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬
‫‪0/01‬‬ ‫‪27/1‬‬ ‫‪23/1‬‬ ‫‪28/3‬‬ ‫‪18/5‬‬ ‫‪20/2‬‬ ‫‪ 10-1‬ﺳﺎل‬
‫ﻣﺪت ﺳﮑﻮﻧﺖ‬

‫‪0/02‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪20/6‬‬ ‫‪26/1‬‬ ‫‪21/6‬‬ ‫‪18/5‬‬ ‫‪ 29-11‬ﺳﺎل‬

‫‪0/01‬‬ ‫‪17/5‬‬ ‫‪24/7‬‬ ‫‪33/6‬‬ ‫‪21/7‬‬ ‫‪22/1‬‬ ‫‪ 30‬ﺳﺎل و ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬

‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﯿﺪاﻧﯽ‪1393 ،‬‬

 ‫‪20‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﮑﺎﻧﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ؛ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ؛ ﻣﻬﺎﺟﺮت‪ ،‬ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي ﺳﺒﺐ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻣﺤﻠﻪ ﺳﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻼت از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ در ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ اﻓﺮاد در ﻣﺤﻠﻪ و ﺷﻬﺮ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ آﻧﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ در‬
‫ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ اﺻﻠﯽ ﺷﻬﺮ و ﻣﺤﻠﻪاي ﮐﻪ در آن ﺳﮑﻮﻧﺖ دارﻧﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬
‫ﮐﻢ ﺗﺮي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﺪت ﺳﮑﻮﻧﺖ آنﻫﺎ در ﺷﻬﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ و اﻏﻠﺐ ﻧﺤﻮه ﺗﺼﺮف‬
‫ﻣﺴﮑﻦ اﺟﺎرهاي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ ﺑﺮاي ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻧﻘﻄﻪاي از ﺷﻬﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺒﺪأ‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﯽ آنﻫﺎ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ اﺳﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮب و ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﺳﮑﻮﻧﺖ‬
‫دارﻧﺪ )ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﭼﻬﺎر و ﭘﻨﺞ و دو ﺷﻬﺮ(‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ ﮔﻠﻮﮔﺎه از اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران )ﻏﺮب ﺷﻬﺮ( و روﺳﺘﺎﻫﺎي واﻗﻊ در ﻣﺤﺪوده ﺟﻨﻮﺑﯽ‬
‫وارد ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ دﯾﮕﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﻣﺤﻠﻪ ﺷﻤﺎره ﺳﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﻠﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ‬
‫ﻋﺮﻓﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻋﺪم ﺗﻌﺪد و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻃﻮاﯾﻒ و ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮﻧﺪان اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﻟﺒﺪي ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه در ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﻬﺎت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺮق‬
‫ﺷﻬﺮ )ﻣﺤﻼت ﺳﻪ و ﭘﻨﺞ( اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ؛ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺳﺎﺧﺖ و‬
‫ﺳﺎزﻫﺎ و ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ در اﯾﻦ ﻣﺤﻼت اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪاﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺷﻬﺮداري در اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺷﻬﺮداري ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﺮدن ﭘﺪﯾﺪه ﻣﺸﺎرﮐﺖ و در راﺳﺘﺎي ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰان‪،‬‬
‫ﺷﻬﺮداري و دوﻟﺖ )ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ( ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ در‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺧﻮد داراي ﺑﺮﺧﯽ ﺿﻌﻒﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ) ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎره ‪ .(3‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬اﻋﺘﻘﺎد‬
‫ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﺷﺒﮑﻪ اﻃﻼعرﺳﺎﻧﯽ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت ﮔﺮوﻫﯽ و ﺗﺸﮑﯿﻞ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺄﺳﯿﺲ ﻣﺆﺳﺴﺎت‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﺟﺮاﯾﯽ و ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺗﺪوﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺎﻣﯽ ﻣﺆﺛﺮ در‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪21‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -4‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ)ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن‪(1393 ،‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي و ارا ﺋﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ در ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺎﻟﯽ و ﺑﯿﺶ ﺗﺮ در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺟﻤﻊآوري زﺑﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ)‪ (3/51‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ )‪( 26/58‬‬
‫ﮔﻮﯾﺎي اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺷﻬﺮ ﮔﻠﻮﮔﺎه از ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﭼﻨﺪان ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮده و‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ رو ﺑﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ اﺳﺖ و ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﻞ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن اﺣﺪاث و ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﺎرك‪ ،‬آﺳﻔﺎﻟﺖ و‬
‫ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﻌﺎﺑﺮ و ﺟﺪول ﮐﺸﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪﻫﺎ‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدي – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻓﺮدي و اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬
 ‫‪22‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ و ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ آنﻫﺎ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺖ و‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ‬
‫و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداري ﻣﯽﺗﻮان ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﮋوﻫﺶ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﺷﻬﺮوﻧﺪان در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي‪ ،‬روﯾﮑﺮد ﻣﺤﻠﻪﮔﺮاﯾﯽ و ﺗﺸﮑﯿﻞ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي‬
‫ﻣﺤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ راﺑﻄﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮد در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬
‫ﺳﺎﮐﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮي در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي دارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻣﯿﻨﻪ را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮد‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﺟﺮاﯾﯽ و ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻗﻮاﻧﯿﻦ و آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮداري و‬
‫آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻧﻈﺎمﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺸﻮر‪ ،‬اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﻮﯾﺴﯽ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاري در راﺳﺘﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫﺎ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰيﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮﮔﺰاري ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺴﻨﻤﺮ ﻣﺪﺑﺮان ﺑﺎ ﻣﺮدم در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺗﺪوﯾﻦ ﺿﻮاﺑﻂ و آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت و اﻃﻼعرﺳﺎﻧﯽ وﺳﯿﻊ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ :‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﮔﺮدﻫﻤﺎﯾﯽﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎﯾﺶﻫﺎ و ﺟﻠﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺑﺮﺷﻮر و اﻃﻼﻋﯿﻪ درﺑﺎرهي‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻬﺮداري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺪاوم‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺻﻞ‬
‫ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﺷﻬﺮوﻧﺪان از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ رﺳﺎﻧﺪن ﻧﻈﺮات ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪،‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي و اﻓﺰاﯾﺶ آﮔﺎﻫﯽ و اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻊ و ﺑﺎ‬
‫ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪،‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﯿﺎم ﮐﻮﺗﺎه و ﺗﻠﻔﻦ ﭘﯿﺎم ﮔﯿﺮ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮان ﺟﻬﺖ‬
‫اراﺋﻪ ﻣﺸﮑﻼت و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‪....‬‬ ‫‪23‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺂﺧﺬ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﺣﻤﺪي‪ ،‬ح ‪ .1377.‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻇﻬﻮر و ﮔﺴﺘﺮش اﯾﺪه ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪،‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻬﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪-165 ،‬‬
‫‪.169‬‬
‫‪ -2‬ازﮐﯿﺎ‪ ،‬م‪ ،‬ﻏﻔﺎري‪ ،‬غ‪ .1383 .‬ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ اﯾﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﯽ‪.‬‬
‫‪.382‬‬
‫‪ -3‬ﺣﺒﯿﺒﯽ‪ ،‬س‪ .‬ﺳﻌﯿﺪي رﺿﻮاﻧﯽ‪ ،‬ه ‪ .1384.‬ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،‬ﮐﺎوﺷﯽ ﻧﻈﺮي در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫اﯾﺮان‪ ،‬ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎي زﯾﺒﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.89-108 ،24‬‬
‫‪ -4‬ﺧﺎﺗﻢ‪ ،‬ا‪ .1380 .‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ در زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮي اﯾﺮان‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﭘﻨﺞ‪.22-33 ،‬‬
‫‪ -5‬رﺿﻮياﻟﻬﺎﺷﻢ‪ ،‬م ‪ .1388.‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ‪ Swot‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪي در ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ؛ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‪.166-191 ،‬‬
‫‪ -6‬رﻓﯿﻌﯿﺎن‪ ،‬س ‪ .1389.‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر ﺷﻬﺮي و اراﺋﻪ‬
‫اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي ﻓﺴﺎ(‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﻋﻠﻮم‬
‫زﯾﺴﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫‪ -7‬داﻧﺶﭘﻮر‪ ،‬س ‪ .1388.‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﻧﻮﺳﺎزي‬
‫ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪.18-29 ،‬‬
‫‪ -8‬دﻟﻔﺮوز‪ ،‬م‪ .1380.‬دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات دﻓﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‬
‫وزارت ﮐﺸﻮر‪.283 ،‬‬
‫‪ -9‬زﯾﺎري‪ ،‬ﮐﺮاﻣﺖاﷲ و ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻬﺪﻧﮋاد )‪ (1388‬ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺷﻬﺮي‪،‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﭼﺎهﺑﻬﺎر‪.440 ،‬‬
‫‪ -10‬ﺳﻌﯿﺪﻧﯿﺎ‪ ،‬ا ‪ .1382.‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮداريﻫﺎ‪ ،‬وزارت ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول‪.272 ،‬‬
‫‪ -11‬ﺟﻤﻌﻪﭘﻮر‪ ،‬م ‪ .1382.‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻣﺮدم‪ ،‬ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﻧﻘﺶ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ در آن‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﻫﺸﺖ‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎره ‪.103-117 ،22‬‬
‫‪ -12‬ﺷﺮﯾﻔﯿﺎنﺛﺎﻧﯽ‪ ،‬م‪ .1380.‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪي‪ ،‬ﺣﮑﻤﺮواﯾﯽ ﺷﻬﺮي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺖ‪.43-58 ،‬‬
 ‫‪24‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬

‫‪ -13‬ﺷﮑﯿﺒﺎﻣﻘﺪم‪ ،‬م‪ .1380.‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﺷﻬﺮداريﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﯿﺮ‪.211 ،‬‬

‫‪ -14‬ﺷﻮرﯾﺎﺑﯽ‪ ،‬ح‪ .1386.‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺗﻬﺮاﻧﯽ در ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي‬
‫و اراﺋﻪ اﻟﮕﻮي ﺑﻬﯿﻨﻪ )ﻣﻮرد‪ ،‬ﮐﻮي ‪ 13‬آﺑﺎن( ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‬
‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس‪.217 ،‬‬
‫‪ -15‬ﺷﻬﺎﺑﯿﺎن‪ ،‬ش ‪ .1387.‬ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ در ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.151-168 ، 45‬‬
‫‪ -16‬ﺻﺪاﻗﺖﺟﻬﺮﻣﯽ‪ ،‬س‪ .1391.‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﺷﻬﺮ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ در اﯾﺮان )ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮردي‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﻣﺮودﺷﺖ(‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ – ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬
‫ﺳﻪ‪.96-111 ،‬‬
‫‪ -17‬ﻋﺒﺎسزاده‪ ،‬م ‪ .1387.‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر ﺷﻬﺮ)ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﻮردي‪ ،‬ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن(‪ ،‬رﺳﺎﻟﻪ دﮐﺘﺮا ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن‪.311 ،‬‬
‫‪ -18‬ﻋﺒﺪيداﻧﺶﭘﻮر‪ ،‬ز ‪ .(1388.‬درآﻣﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ وﯾﮋه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‬
‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪.291 ،‬‬
‫‪ -19‬ﻏﻔﺎري‪ ،‬غ‪ .‬اﺑﺮاﻫﯿﻢ‪ ،‬ج ‪ .1390.‬ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ و اﻣﻮر ﺷﻬﺮي )ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮاﻧﻊ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت‬
‫و راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ( ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﻬﺮي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي و ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‪،‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ‪.231 ،‬‬
‫‪ -20‬ﻓﺨﺮاﯾﯽ‪ ،‬س ‪ .1383.‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در اﯾﺮان‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت‬
‫اوﻟﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ ﻃﺮح ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﺮان‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪.302-324 ،‬‬
‫‪21- Botchway, K . 2001. paradox of Empoverment: Reflection on a Case‬‬
‫‪study from Northern Ghana, World Development, Vol.29,N0.1,pp.135.‬‬
‫‪22- Chakarbarty, B. K, .2001. urban management (concepts, principles,‬‬
‫‪techniques and education.‬‬
‫‪23- Finger, A. Finger, M .2002. social factors enabling local peoples‬‬
‫‪participation in integrated management planning in the context of‬‬
‫‪forested mountain territories, proceeding of the research course “the‬‬
‫”‪formulation of integrated management plans for mountain forests‬‬
‫‪Bardonecchia, Italy .‬‬
‫‪24- Lowe, P. et al .2005. Participation in Rural Development, Center for‬‬
‫‪Rural Economy, Official Publications of the Eropen, Loxamborg.‬‬
....‫ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در‬ 25

25- Marshal, Melissaj .2004. citizen participation and the neighborhood

context: A new at the Co production of local public goods, political
research Quarterly, vol.57,
26- Peris, J. & Calabuid, C .2o11. scutinizing the link between
participatory govermance and urban environmental management, the
experience in Arequipa during 2003-2006, Habitat international, No, 35,
PP: 84-92. No, 2.
27- Reen, O . 2006. Participatory processes for Designing Enviromental
Policies, Land Use Policy23,34-43.
28- Saunders, Peter. Brown, Judith. Eardely, Tony .2003. Patterns Os
economic and social participation Amony faces customers, social policy
research center. No19, University of new South Wales.
29- Wang, Xiaojun & zhenrong Yu . 2008. Steve Cinderdy, John Forrestet,
Vol.28, April.
‫‪26‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪29‬‬