‫ﭘﻮﻫﻨﺘﻮن ﮐﺎﺑﻞ‬

‫ﭘﻮﻫﻨﺤﯽ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﺳﺘﺮي‬
‫ﺑﺨﺶ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ وﺑﺎﻧﮑﯽ‬

‫ﻣﻀﻤﻮن‪ :‬ﻣﺎﮐﺮو اﮐﻮﻧﻮﻣﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‬

‫اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺄ‪ :‬ﻣﺤﺘﺮم اﺳﺘﺎد ﭘﻮﻫﻨﻮال ﮐﺮﯾﻤﯽ‬

‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ وﺗﺄﺛﺮ آن ﺑﺮاﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻨﻨﺪه‪ :‬ﺟﻤﻌﻪ ﺧﺎن“ﻗﺎدري“‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ در اﻗﺘﺼﺎد ﯾﮏ ﮐﺸﻮر از اﻫﻤﯿﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده ﮐﻪ در‬
‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات اﻗﺘﺼﺎد ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬

‫وﯾﺎ ﻫﻢ ﻣﯿﺘﻮان از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از اﻗﺘﺼﺎد در ﺣﺎل‬
‫رﺷﺪ و ﭼﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از اﻗﺘﺼﺎد در ﺣﺎل ﻧﺰول ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران‬
‫ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎي ﺧﻮد را در ﮐﺪام ﺣﻮزهﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪازد‪.‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟‪4...............................................................................‬‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‪5.................................................................................‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪6..............................................................................‬‬
‫اﻧﻮاع ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‪7....................................................................................‬‬
‫ﺗﺄﺛﺮات ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‪11...............................................................................‬‬
‫ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﯾﺎ ‪12..............................................GDP per capita‬‬
 ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫• ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ) ‪ (GDP‬ﯾﺎ )‪(Gross Domestic Product‬‬

‫• ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم و‬
‫ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي واﻗﻊ در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• وﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ )‪ (GDP‬ارزش ﭘﻮﻟﯽ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در‬
‫داﺧﻞ ﻣﺮزﻫﺎي ﯾﮏ ﮐﺸﻮر در ﯾﮏ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎ ﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ از ﻓﻮر ﻣﻮل ذﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺷﺨﺼﯽ ‪ +‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﻫﺎ ‪ +‬ﻣﺨﺎرج دوﻟﺖ ‪) +‬ﺻﺎدرات ‪ -‬واردات(‬

‫)‪(C+I+G+(X-M‬‬
 ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
‫• ﻃﺒﻖ آﻣﺎر اداره اﺣﺼﺎﺋﯿﻪ ﻣﺮﮐﺰي اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ در ﺳﺎل ‪ 1397‬ﺑﻪ ﺷﻤﻮل‬
‫درآﻣﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺮﯾﺎك ﺑﻪ ‪ 20.5‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر رﺳﯿﺪ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﯾﻦ رﻗﻢ ﺑﺮاي ﺳﺎل‬
‫ﻗﺒﻞ از آن ‪ 21.4‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر ﺑﻮد‪.‬‬

‫• در ﻧﺘﯿﺠﻪ درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎري ﻧﯿﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ‪ 719‬ﺑﻪ ‪ 647‬دﻻر‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫• در اﯾﻦ ﮔﺰارش ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﺪون درآﻣﺪ ﺗﺮﯾﺎك ‪ 19.89‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر‬
‫اﻋﻼم ﺷﺪه و آﻣﺪه ﮐﻪ ﻫﺮ اﻓﻐﺎن ﺑﺪون درآﻣﺪ ﺗﺮﯾﺎك ‪ 630‬دﻻر ﺳﺎﻻﻧﻪ درآﻣﺪ دارد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻬﺎد ﻣﯿﺰان ﺗﻮرم را در ﺳﺎل ﺟﺎري ‪ 0.6‬درﺻﺪ اﻋﻼم ﮐﺮده و ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﻧﺮخ ﺗﻮرم در ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪ 5‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫از ﺳﻮي ﻫﻢ اﯾﻦ ﻧﻬﺎد ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن را در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 2016‬اﻟﯽ ‪ 2019‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 1 ،2.2 ،2.1‬و‪2.5‬درﺻﺪ اﻋﻼم ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن از ﻗﺮار ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 2018 ، 2017‬و‪ 2019‬ﻗﺮار ذﯾﻞ‬
‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫اﻧﻮاع ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ )اﺳﻤﯽ(‬

‫‪ ‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ )واﻗﻌﯽ(‬

‫در ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﺳﺎلﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﮐﺸﻮر در آن از ﻟﺤﺎظ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﺗﻮرم و ﺗﻮﻟﯿﺪ در‬
‫ﯾﮏ وﺿﻌﯿﺖ ﺧﻮب ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در دورهاي‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫ﻣﻠﯽ ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ)ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎري( ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ اﺳﻤﯽ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و اﮔﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫ﺣﻘﯿﻘﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ رﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺣﻘﯿﻘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد؛ زﯾﺮا ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﯾﮏ ﺳﺎل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪ 15‬درﺻﺪ رﺷﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ رﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻮرم ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺘﯽ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ آن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺣﻘﯿﻘﯽ )ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ( اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺳﺎل ‪ ،2015‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺪود ‪ 18‬ﺗﺮﯾﻠﯿﻮن دﻻر ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻋﺪد ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي ﻣﯿﺰان اﺳﻤﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ؛ زﯾﺮا اﯾﻦ ﺑﺮآورد‬
‫ﺧﺎم اﺳﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﯿﺰ در آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ادارهي ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫آﻣﺎرﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي )‪ ،(BEA‬ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه ﯾﮑﺒﺎر اﯾﻦ ﺑﺮآورد را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ‬
‫درﯾﺎﻓﺖ دادهﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ آن را ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪي ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﺎل ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻮرم را از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺧﺎرج‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ واﻗﻌﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن از ﺷﺎﺧﺺ‬
‫ﺿﻤﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺿﺮب ﺷﺎﺧﺺ ﺿﻤﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﺳﻤﯽ‪،‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ واﻗﻌﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
 ‫در اﯾﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ‪ 3‬ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‬

‫• درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ و اﻓﺮاد ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﻧﺮخ ارز و ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫• ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻮرم از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫• ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﯾﯽ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ‪ ،‬اﮔﺮ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻔﺶ‪،‬‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻨﺪ ﮐﻔﺶ ﻧﻤﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ارزش ﺧﻮد ﮐﻔﺶ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻨﺪ آن‪.‬‬
 ‫ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ‬
‫‪ ‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران داﺋﻤﺎ ﻧﺮخ رﺷﺪ را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺨﺼﯿﺺ داراﯾﯽﻫﺎي ﺧﻮد را ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران ﻧﺮخ رﺷﺪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ را ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري در ﮐﺪام ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎري از آﻧﻬﺎ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖﻫﺎﯾﯽ‬
‫را ﺧﺮﯾﺪاري ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬در آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰي ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي در ﺧﺼﻮص اﺟﺮاي ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﯾﺎ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻮرم از ﻧﺮخ رﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ‪ ،‬ﻓﺮض‬
‫ﮐﻨﯿﺪ ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺷﺘﺎب ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰي ﺑﺮاي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدن ﺗﻮرم ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه‬
‫را ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬اﻗﺒﺎل ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺑﺎ ﺑﻬﺮهي ﺛﺎﺑﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﭼﺮا ﮐﻪ در ﺳﺎل آﯾﻨﺪه‬
‫ﻧﻮﺳﺎن ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺮخ رﺷﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﯿﮑﺎري و ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻧﯿﺮو در ﮐﺸﻮر‬
‫در ﻃﻮل ﭼﻨﺪ ﻣﺎه اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﺰول رﺷﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ درآﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‬
 ‫ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﯾﺎ ‪GDP per capita‬‬

‫اﻗﺘﺼﺎدداﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﻌﺪﯾﻞ ‪ GDP‬ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي را ﺑﻪ وﺟﻮد آوردهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻗﺪرت‬

‫اﻗﺘﺼﺎد دﻧﯿﺎ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺷﺎﺧﺺ اﺳﻤﯽ ‪ GDP‬ﯾﮏ ﺷﺎﺧﺺ‬
‫ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺪرت اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺸﻮرﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬
‫دﻧﯿﺎ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ‪ GDP‬اﺳﻤﯽ ﭼﯿﻦ و اﯾﺮﻟﻨﺪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎر درﺳﺘﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اول از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 300‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﺮﻟﻨﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ از ﺷﺎﺧﺺ ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﯾﺎ ‪ GDP per capita‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ GDP‬ﮐﻞ را ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ آن ﮐﺸﻮر ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﻋﺪد‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻧﺪﮔﯽ آن ﮐﺸﻮر را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺣﺘﯽ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﻢ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ‪ GDP‬ﺳﺮاﻧﻪ در ﭼﯿﻦ ‪ 1500‬دﻻر اﺳﺖ و در‬ ‫•‬
‫اﯾﺮﻟﻨﺪ ‪ 15‬ﻫﺰار دﻻر‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻓﺮد ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ در اﯾﺮﻟﻨﺪ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﭼﯿﻨﯽ‬
‫درآﻣﺪ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاﺑﺮي ﻗﺪرت ﺧﺮﯾﺪ )‪ (PPP‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﭘﻮل ﻣﺸﺨﺺ ﭼﻘﺪر ﻣﯽﺗﻮان ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺮﯾﺪاري ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫روش ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﺒﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت در دو ﮐﺸﻮر ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﻧﺮخ ارز ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫در‬ ‫اﺷﺨﺎص‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺳﺮاﻧﻪ واﻗﻌﯽ ‪ GDP‬ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاﺑﺮي ﻗﺪت ﺧﺮﯾﺪ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ درآﻣﺪ واﻗﻌﯽ را ﻧﺸﺎن‬
‫دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ رﻓﺎه ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺷﺎﯾﺪ ﺷﺨﺼﯽ در ﻧﯿﻮﯾﻮرك ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪100‬‬
‫ﻫﺰار دﻻر درآﻣﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ درآﻣﺪ ﺷﺨﺼﯽ در واﯾﻮﻣﯿﻨﮓ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ 50‬ﻫﺰار دﻻر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬
‫اﺳﻤﯽ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ در ﻧﯿﻮﯾﻮرك زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ درآﻣﺪ ﺑﻬﺘﺮي دارد‪ .‬اﻣﺎ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ در‬
‫ﻧﯿﻮﯾﻮرك ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ واﯾﻮﻣﯿﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ درآﻣﺪ واﻗﻌﯽ ﺷﺨﺼﯽ در واﯾﻮﻣﯿﻨﮓ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻧﯿﻮﯾﻮرك‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫•‬
 ‫ﻧﺘﯿﺠﮫ ﮔﯿﺮی‬
‫ﺑﺎدر ﻧﻈﺮداﺷﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﺨﺼﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺎرج دﻟﺖ و ﺻﺎدرات دارد در ﺻﻮرت اﻓﺰاﯾﺶ وﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﺮات ﻣﻨﻔﯽ را ﺑﺎﻻي‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ واﮔﺬار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي درﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬زراﻋﺘﯽ وﻏﯿﺮه ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪات ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻮده وﻟﯽ ﺑﺮﻋﮑﺲ در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﺒﻮد اﻣﻨﯿﺖ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي اﻧﺪك ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان‬
‫ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﺻﺎدرات ﮐﻤﺘﺮ و واردات ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ات ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﮐﺸﻮر ﻫﺎ اﻧﺪك ﺑﻮده و ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺷﺮاﯾﻂ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﺣﺎل ﮐﺎﻫﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات‬
‫‪ -1‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻣﻨﯿﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻠﺐ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎي داﺧﻠﯽ وﺧﺎرﺟﯽ ﻣﯿﮕﺮدد ازﯾﻨﺮو ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ اﻣﯿﻨﺖ در‬
‫اوﻟﻮﯾﺖ دوﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎ در ﮐﺸﻮر ﻣﺴﺎﻋﺪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -2‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ و ﻣﺤﺎط ﺑﻪ ﺧﺸﮑﻪ ﺑﻮده در ﺻﻮرت ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ زراﻋﺖ‬

‫وﻣﺎﻟﺪاري ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ وﺟﻮدﯾﮑﻪ ﻣﯿﺰان ﺑﯿﮑﺎري ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ ﺑﺎﻻي اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -3‬در ﺑﺨﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪات داﺧﻠﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺸﺘﺮ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﻣﯿﺰان ﺑﯿﮑﺎري ﮐﺎﻫﺶ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ از‬
‫اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ واردات ﮐﺸﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﻧﻤﻮده ﺻﺎدرات اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻣﺄﺧﺬ‬
‫‪ -1‬اداره اﺣﺼﺎﯾﻪ ﻣﺮﮐﺰي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 2017،2018‬و‪2019‬‬