‫ﻧﻔﺖ‪ ،‬درﯾﺎﻓﺖ ارز ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ورود ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺻﻨﻌﺘﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦ ارز ﺧﺎرﺟﯽ و ﻣﺼﺮف اﯾﻦ ﻣﻮاد

و ﮐﺎﻻﻫﺎ در ﺑﺎزار را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽ‬

‫ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه از ﻗﺸﺮﻫﺎی ﻣﺮﻓﻪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی وﺑﻮرژوازی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺸﺮ ﻣﺮﻓﻪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﻋﻤﺪﺗﺎ از‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﻋﺎﻟﯽ رﺗﺒﻪ‪ ،‬اﻓﺴﺮان ارﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ آزاد ﻣﺜﻞ ﭘﺰﺷﮑﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‪ ،‬وﮐﻼی دادﮔﺴﺘﺮی‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﭘﺮ درآﻣﺪ‪ ،‬ﮐﺴﺒﻪ‬
‫ﻣﺮﻓﻪ و واﺳﻄﻪ ﻫﺎی ﻣﺮﻓﻪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﻔﺎوت ﻋﻤﺪه اش ﺑﺎ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻤﺎم درآﻣﺪ ﺧﻮد‬
‫را ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻮرژواﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺼﺮف)ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از درآﻣﺪﺷﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ( دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻟﻮﮐﺲ و ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺖ‪ ،‬داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از‬
‫ﻫﺘﻞ ﻫﺎ ﮐﺎزﯾﻨﻮ ﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺎه راه ﻫﺎ ‪ ،‬ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﺋﯽ ﮐﺸﻮری‪ ،‬ﺧﺎرج ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ارز ﺑﺮای ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی‪ ،‬ﺗﺤﺼﯿﻼت ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر و ﺑﺴﯿﺎری‬
‫ﺧﺪﻣﺎت و ﮐﺎﻻﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺸﺮ ﻣﺮﻓﻪ و ﻣﻤﺘﺎز ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ اﻗﺘﺼﺎدی اش اﯾﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﺑﺎزار ﮐﺎﻻﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﮔﺮان ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻌﯿﻦ و در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻣﺘﯿﺎزات ﺧﻮد ﻃﺮﻓﺪار اداﻣﻪ وﺿﻊ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻟﮑﻦ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠﯽ ﺣﺘﯽ اﯾﻦ ﻗﺸﺮ ﻧﯿﺰ از دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری ﻓﺮدی ﻧﺎراﺿﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺎدی‬
‫ﻻزم ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﻣﺘﺮوﭘﻞ را دارﻧﺪ و ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ ﻗﺸﺮ و ﻃﺒﻘﻪ دﯾﮕﺮی ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮐﻪ ﺑﻮرژوازی‬
‫ﮐﻤﭙﺮادور ﻣﺪاﻓﻊ آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری دﻟﺸﺎن اﻏﻠﺐ در ﮔﺮو دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ ﻏﺮﺑﯽ اﺳﺖ و‬
‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺑﺮای ﮐﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻊ و ﻣﻌﺎرﺿﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﯽ روﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﺎﻣﻮش دﯾﮑﺘﺎﺗﻮری ﻓﺮدی‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﯾﺎ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮرژوازی ﮐﻤﭙﺮادور ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮد ﺑﮑﺸﺪ و ﺑﺎ اﺗﮑﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از زﺣﻤﺘﮑﺸﺎن را ﺑﻔﺮﯾﺒﺪ و از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ آﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﺑﻮرژوازی در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری ﻏﺮب ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ‬
‫ﺷﻮد؟ آﯾﺎ آﻧﺠﻪ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﻣﺮﻓﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ در ﻣﻮرد ﮐﻞ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺻﺎدق ﻧﯿﺴﺖ؟‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در اﯾﺮان) وﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ در اﻏﻠﺐ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ( در ﺷﻨﺎﺧﺖ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎد دارد‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ دو ﮔﺎﻧﻪ و ﻣﺘﺰﻟﺰل و ﻧﻮﺳﺎن ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬
‫داری ﮐﻼﺳﯿﮏ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪو ﻋﯿﻨﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﭼﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺌﻮدال‪ -‬ﮐﻤﭙﺮادور و ﯾﺎ در ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺻﺎدق‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری‪ ،‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻀﺎد اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻀﺎد ﮐﺎر)ﭘﺮوﻟﺘﺎرﯾﺎ( ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ )ﺑﻮرژوازی(‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ دوﮔﺎﻧﻪ و ﻣﺘﺰﻟﺰل دارد‪ .‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی از ﯾﮏ ﺳﻮ ﺻﺎﺣﺐ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻣﺨﺘﺼﺮی اﺳﺖ و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﯿﺮوی‬
‫ﮐﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ ﯾﮏ ﻃﺮف را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻄﺮ را از ﮐﺪام ﺳﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺒﯿﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﺎ ﻧﻮﺳﺎن و ﺗﺰﻟﺰل ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری اﺳﺖ‪ .‬درﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺧﺼﻠﺖ‬
‫دوﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮی و اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺷﻮﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺧﺼﻠﺖ ﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎری‪ ،‬ﺗﻨﮓ ﻧﻈﺮی‪ ،‬ﺗﻔﺮد‪ ،‬ﺗﺮدﯾﺪ و ﻣﻮﻫﻮم ﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫را ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻮرژوازی اﻣﮑﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی را ﺑﻪ ﺳﻮی اﺣﺰاب و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ وﺳﺎﻃﺖ آن ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﺋﯽ از ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻌﻠﯽ اﺣﺰاب ﺑﻮرژواﺋﯽ‬
‫ﻏﺮب ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﭘﯿﺶ در ﻇﻬﻮر ﻓﺎﺷﯿﺴﻢ و ﻧﺎزﯾﺴﻢ در اروﭘﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎی وﺳﯿﻊ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﻌﺎرﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺑﺮﺗﺮی ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آﻣﺪﻧﺪ و ﺗﻮده ﻫﺎی ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ را ﻧﯿﺰ ﺣﺘﯽ ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺧﻮد ﮐﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اداﻣﻪ دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺻﻞ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺰاب و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮی ﺑﻮرژوازی‬
‫ﻗﺎدرﻧﺪ ﺑﺮای دوره ﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ اﮐﺜﺮﯾﺖ رای دﻫﻨﺪﮔﺎن را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮد ﺑﮑﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺎ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﻧﻘﺶ وﯾﮋه ای دارد‪ .‬اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ در ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎی زﯾﺮ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اوﻻ‪ -‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮرژوازی ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺶ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻔﺖ ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺷﺪه و در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﺋﯽ از ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی ﺑﺎ رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ رﺷﺪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ‬
‫ﭘﺪﯾﺪه از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻘﺶ ﺧﺮده ﺑﻮرژوازی در ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻧﻪ در اﻣﺮوز‬

‫‪٩‬‬