Giới thiệu

Mô hình hoá và mô phỏng số trong lĩnh vực KH & KT vật liệu

 Mô hình hoá: xây dựng các phương trình toán lý (mô hình) mô
tả hiện tượng/quá trình vật lý xảy ra trong thực tế.
Một mô hình tốt (hữu dụng): phải mô tả được các đặc điểm vật
lý thiết yếu của hiện tượng và phải phản ánh được các nguyên
tắc khách quan quan sát được từ thực tế, đồng thời cho phép
dự báo biến đổi hành vi của hiện tượng trong các điều kiện
chưa được nghiên cứu.
 Mô phỏng số: thủ thuật/phương pháp giải các phương trình
toán lý (mô hình) nói trên. Ví dụ: giải bằng phương pháp số
phương trình đạo hàm riêng sau với các ĐKB và ĐKBĐ:

¶u æ ¶2 u ¶2 u ¶2 u ö
-a ç 2 + 2 + 2 ÷ = 0
¶t è ¶x ¶ y ¶z ø
Tính chất của vật liệu có thể nghiên cứu ở các thang đo
khác nhau

Thang đo Kỹ thuật tính toán

Vi mô (microscopic) Các phương pháp cơ
(< 1nm) lượng tử
Mô tả trạng thái của các Động lực học phân tử
nguyên tử rời rạc cổ điển và lượng tử

Trung gian (mesoscopic)

(1 nm – 1mm)
Mô tả trạng thái trong Các phương pháp
phạm vi kích thước trung Monte Carlo suy rộng
gian giữa vi mô và vĩ mô

Vĩ Mô (macroscopic)
(> 1mm)
Mô tả trạng thái trong đó Các phương pháp môi
bỏ qua hoàn toàn cấu trường liên tục.
trúc bên trong vật liệu.
Vật liệu dưới góc nhìn đa thang đo Cơ học MTLT:
Vật liệu có thể chia nhỏ vô
cùng và không có cấu trúc
Thời gian, s (phương pháp PTHH)
Lý thuyết MTLT
kinh điển

Động lực học phân tử:

giải quyết bài toán ở quy
mô phân tử/nguyên tử (*)
(**) (***) (****) (*****)
Lý thuyết mesoscopic

ĐLH phân
tử cổ điển

Các phương pháp

cơ lượng tử Cơ lượng tử: giải quyết
bài toán ở quy mô điện tử Độ dài, m
❑ Các phương pháp tính toán ở thang đo nguyên tử:
 Động lực học phân tử lượng tử (Quantum MD): cho phép tính
toán hệ gồm hàng nghìn nguyên tử (thang đo độ dài ≤ 5nm,
thang đo thời gian ≤ ps);
 Động lực học phân tử cổ điển (Classical MD): cho phép tính
toán hệ gồm hàng trăm triệu nguyên tử (thang đo độ dài ≤
100nm, thang đo thời gian ≤ ns).
❑ Các phương pháp tính toán ở thang đo trung gian:
Các phương pháp Monte Carlo suy rộng: (với các thông số
đầu vào xác định được bằng các phương pháp tính toán ở thang
đo nguyên tử) cho phép xác định các tính chất chung của cấu
trúc trung gian (mesoscopic structure), với qui mô thời gian
trong đó nhiều quá trình có thể xảy ra đồng thời (tính chất của
vật liệu nanocomposite (cơ khí, điện) đều được xác định bởi các
tính chất chung của cấu trúc trung gian).
❑ Từ vi mô đến vĩ mô:
 Từ các kết quả tính toán vi mô, bằng tính toán thống kê trung
bình thích hợp, ta có thể đưa ra các định luật cơ bản vĩ mô (lý
thuyết MTLT) mà không cần bất kỳ một thực nghiệm nào.

 Có thể thiết lập một liên kết có hệ thống từ lý thuyết vi mô

(microscopic), qua trạng thái trung gian (mesoscopic), đến lý
thuyết vĩ mô (macroscopic).