2 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023

m|æ|æmdtdæ
{Ïmdt|æmdtdæ
Á>∑÷|t`1 yÓTsTTHé‡
m.|æ.|æ.md”‡, {Ï.mdt.|æ.md”‡ ñ<√´>±s¡Tú\T
Á|üdüTÔ‘·+ Á>∑÷|t`1 yÓTsTTHé‡ y˚Tìj·÷˝À ñHêïs¡T.
Á|æ*$TqØ |üØø£å (»qe] 8, 2023) ìs¡«Væ≤+∫q 20
s√E˝À¢H˚ m|æ|æmd”‡ nq÷Vü≤´+>± |òü*‘ê\qT
yÓ\Te]+∫ ñ<√´>±s¡Tú\qT ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T\qT #˚dæ+~.
n+‘˚ø±<äT, eTs√ eT÷&ÉT HÓ\\ ˝À|ü\ (@Á|æ˝Ÿ
23,2023) yÓTsTTHé‡ |üØø£å\T yÓTT<ä\e⁄‘êj·Tì
ôw&É÷´˝Ÿ Á|üø£{Ï+∫, ñ<√´>±s¡Tú\˝À eT]+‘· ñ‘·ÿ+sƒ¡qT
ô|+#˚dæ+~. Çø£ {Ïmdt|æmd”‡ e÷Á‘·+ yÓTsTTHé‡ |üØø£å\T
pHé˝À ìs¡«Væ≤kÕÔeTì Á|üø£{Ï+∫+~.
Á>∑÷|t`1 Á|æ*$TqØ |üØø£å\T ˝≤≥Ø ˝≤+{Ï$.
m+‘· u≤>± Á|æ*$TqØ |üØø£å sêdæHê, øÏ¢j·TsY
ne⁄‘·T+<äì >±´¬s+{° ˝Ò<äT. (Á|æ*$TqØ |üØø£å\ kÕúsTT
ø±]ƒq´+ ø£qø£) <ë<ë|ü⁄>± ñ<√´>±s¡Tú\T Á|æ*$TqØ
|òü*‘ê\T e#˚à es¡≈£î, yÓTsTTHé‡øÏ Á|æ|üπswüHé #˚j·Ts¡T.
@<√ ø=~›eT+~ ‘·|üŒ Hê≈£î ‘Ó*dæ #ê˝≤eT+~ Á|æ*yéT‡
øÏ¢j·TsY nsTTq ‘·s¡Tyê‘·H˚ yÓTsTTHé‡øÏ ø£düs¡‘·TÔ\T
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. ø±s¡D+, nqedüs¡+>± m+<äT≈£î #·<äe
&É+? nqedüs¡+>± m+<äT≈£î ø√∫+>¥ rdüTø√e&É+,
&ÉãT“\T <ä+&É>∑? Ç+ø± eè<Ûë ø±\j·÷|üq? Ç˝≤
ñ+{≤sTT eTqyêfi¯¢ Ä˝À#·q\T.
eT] ø=+‘·eT+~ eTT+<˚ j·TT<ä∆+ qT+&ç
$s¡$T+#·T≈£î+{≤s¡T. Á>∑÷|t`1 e<äT›˝Ò, Á>∑÷|t`2
#ê\T˝Ò nqï~ M] dæ<ë∆+‘·+. düπs Ms¡T eT]
d”]j·Tdt>± Á>∑÷|t`2øÏ Á|æù|sY nsTT‘˚ |òüs¡yê˝Ò<äT. eT∞¢
Á>∑÷|t`1 Á|æ*yéT‡ sêkÕÔs¡T. <ë<ë|ü⁄>± dæ\ãdt ˇø£fÒ
ø£qø£, Á|æ*yéT‡ øÏ¢j·TsY ne⁄‘·T+~. yÓTsTTHé‡øÏ düeTj·T+
ñ+&É<äT. (m|æ|æmd”‡ nsTT‘˚ Ç|ü⁄Œ&ÉT eT÷&ÉT HÓ\˝Ò
Ç∫Ã+~). á eT÷&ÉT HÓ\\T Á>∑÷|t`2 Á|æ|üπswüHé
e~˝Òdæ Á>∑÷|t`1 yÓTsTTHé‡ n+≥÷ ãj·T\T<˚s¡‘ês¡T.
#·÷ùd Hê˝≤+{Ï yê]øÏ qsê\T ‘Óπ> ñ‘·ÿ+sƒ¡. eT÷&ÉT
HÓ\˝À¢ yÓTsTTHé‡øÏ |üP]Ô Á|æ|üπswüHé ø±>∑\<ë? nì.
yÓTsTTHé‡ Á|æ|üπswüHéì eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ ({Ïmdt|æmd”‡
Äs¡T HÓ\\T Ç∫Ã+~ ø£qø£ |üs¡yê˝Ò<äT) |üP]Ô
#˚j·T>∑\e÷? Á|üj·T‹ï+∫ #·÷<ë›+!
(m) Á>∑÷|t`1 ø={Ϻ >∑es¡ïyÓT+{Ÿì q&ç|æ+#ê\qï
ã\yÓTÆq Jeø±+ø£å eTq˝À ã\+>± ñ+&Ü*.
(_) ã\yÓTÆq ø±+ø£å eTq˝À ñ+fÒ, H√{Ï|òæπøwüHé
|ü&çq Hê{Ï qT+#˚ yÓTsTTHé‡ s¡÷|ü+˝À n|üŒ{Ï
qT+#˚ Á|æ|üπswüHé Äs¡+_Û+∫ ñ+&Ü*.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î m|æ|æmd”‡ Á>∑÷|t`1 H√{Ï|òæπøwüHé
30`09`2022q yÓ\Te&ç+~. Á|æ*yéT‡ »qe] 8q
»]–+~. yÓTsTTHé‡ @Á|æ˝Ÿ 23q »s¡>∑uÀ‘√+~ n+fÒ
düeTj·T+ ˝Ò<äT $TÁ‘·e÷...!
H√{Ï|òæπøwüHé yÓ\Te&çq Hê{Ï qT+∫ Á|æ*yéT‡≈£î eT÷&ÉT
HÓ\\T, Çø£ Á|æ*yéT‡ |òü*‘ê\T yÓ\Te&çq (»qe] 27,
2023) Hê{Ï qT+∫ eTs√ eT÷&ÉT HÓ\\T yÓTsTTHé‡≈£î
nq>± yÓTT‘·Ô+ Äs¡T HÓ\\T Ç#êÃs¡T.
{Ïmdt|æmd”‡ $wüj·÷ìø=ùdÔ 26`04`2022q
Á>∑÷|t`1 H√{Ï|òæπøwüHé yÓ\Te&ç+~. düTe÷s¡T Äs¡T
HÓ\\ ‘·s¡Tyê‘· nø√ºãsY 16, 2022q Á|æ*yéT‡
»]–+~. Á|æ*yéT‡ |òü*‘ê\T e∫Ãq Äs¡THÓ\\øÏ
pHé˝À yÓTsTTHé‡ »s¡>∑qT+~. n+fÒ {Ïmdt|æmd”‡øÏ
düeTj·T+ dü]b˛‘·T+~. ø±˙ m|æ|æmd”‡ yÓTsTTHé‡øÏ∫Ãq
düeTj·T+ dü]b˛<äT.
ø±˙ eTq ñ<√´>±s¡Tú\T rÁe+>± >∑eTì+#ê*‡q
n+X¯+, >∑T]Ô+#ê*‡q n+X¯+ @eT+fÒ, H√{Ï|òæπøwüHé
yÓ\Te&çq Hê{Ï qT+#˚ yÓTsTTHé‡ |ü+<∏ë˝À Á|æù|sY
nsTT‘˚ Ç|ü⁄Œ&û f…q¸Hé\T+&Ée⁄.
(dæ)düπs Á|üdüTÔ‘êìøÏ Á|æ*yéT‡ øÏ¢j·TsY nsTT+~.
Á>∑÷|t`1 Ä|ò”düsY nyê«\ì ñ+~. eT] m˝≤?
Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T+&ç! ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äT. Ç~ ndæ<Ûës¡Áe‘·+
˝≤+{Ï~. nsTTHê ‘·≈£îÿe ø±\+˝À ‘Ó*$>± Á|æ|üπswüHé
#˚dæ &ç|üP´{° ø£˝…ø£ºs¡T¢ nsTTq yês¡÷ ñHêïs¡T.
&ç.mdt.|æ.\T nsTTqyês¡THêïs¡T.
(&ç) eT] m˝≤ #·<äyê*?
1) dæ\ãdt yÓTT‘êÔìï ˇø£kÕ] ÄkÕ+‘·+ #·<äe+&ç.
2) >∑‘· bÕ‘· Á|üXÊï|üÁ‘ê\qT |ü]o*+#·+&ç.
3) @@{≤|æø˘‡ qT+∫ m≈£îÿe>± Á|üX¯ï\T
n&ÉT>∑T‘·THêïs√ |üdæ>∑{≤º*. H√{Ÿ‡ sêdüTø√yê*.
n˝≤+{Ï {≤|æø˘‡ô|’ <äèwæº ô|≥º+&ç.
4) ¬s’{Ï+>¥ ÁbÕø°ºdtøÏ K∫Ñ·+>± eT÷&ÉTHÓ\\T #ê\T.
5) cÕsYº≥sYà˝À Á|æ|üπswüHé m˝≤ #˚j·÷˝À ì|ü⁄DT\
M&çjÓ÷\T kÕe÷õø£ e÷<Ûä´e÷˝À¢ ñ+{≤sTT.
ˇø£kÕ] MøÏå+#·+&ç.
6) Ç|ü⁄Œ&É+‘ê, ÄHé˝…’Hé ø±¢ôddt Vü≤yê q&ÉTk˛Ô+~
ø£qø£ eT+∫ ÄHé˝…’Hé ÇHé‡dæº≥÷´{Ÿ e<ä› ø±¢ôddt
rdüT≈£îì Á|æù|s¡e«+&ç. Bìe\¢ düeTj·T+, Ks¡TÃ
ø£\dæedüTÔ+~.
7) cÕsYº≥sYà ø£qø£ ôd˝…¬øº&é uÒdtô|’ yÓ[¢b˛+&ç.
8) »yêãT\T sêùd |ü<ä∆‹˝À ø=~›>± ø£fi≤b˛wüD
nqï≥T¢ uÛ≤e⁄ø£‘·‘√ ≈£L&ç ñ+&Ü*.
9) $wüj·T HÓ’|ü⁄D´+ ø£*–q yÓT{°]j·T˝Ÿ #·<äe+&ç.
düeTj·T+ dü+Vü≤]+#˚ yÓT{°]j·T˝Ÿ CÀ*øÏ yÓfi¯¢e<äT›.
Çìï #˚XÊe÷? ø£wüº|ü&ܶe÷? yÓTsTTHé‡ sêXÊe÷?
Çø£ uÛ≤s¡+ <˚e⁄&çøÏ e~˝Òj·T+&ç. Hê <äèwæº˝À <Ó’eã\y˚T
\ø˘, n+fÒ n<äèwüº+. Hê $TÁ‘·T&=ø£s¡T Á>∑÷|t`1 sêdæ
&ç|üP´{° ø£˝…ø£ºsY nj·÷´s¡T. n‘·ìì Á|ü‹ yês¡T
ªn<äèwüºe+‘·T&ÉTµ n+≥THêïs¡T. ˇø£s√E n‘·qT Hê‘√
Ç˝≤ nHêïs¡T. ªn<äèwüº+ @+{Ï? H˚qT ø£wüº|ü&ç
#·~$‘˚qTµ! n|ü⁄&ÉT H˚qHêïqT! Ä ø£cÕºìøÏ <Ó’eã\y˚T
n<äèwüº+.
e÷qdæø£ e÷s¡TŒ sêyê*
Á>∑÷|t`1 Á|æ|üπswüHé˝À eTq+ eTq e÷qdæø£ ã˝≤ìï
ô|+#·Tø√yê*. e÷qdæø£ e÷s¡TŒ sêyê*. n+fÒ eTq
_ùV≤$j·TsY˝À, Ä˝À#·q˝À e÷s¡TŒ sêyê*. ÄXÊyê<ä+
ô|s¡>±*. zs¡TŒ, düVü≤Hê\T n‘·´edüs¡+. Ä∫‘·÷∫
e÷{≤¢&Ü*. e÷≥ ‘·÷\≈£L&É<äT. e÷≥ H√{ÏyÓ+≥
e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ eTT+<˚ yÓT<ä&ÉT˝À <ëìì ôdHê‡sY
#˚ùdj·÷*. eTqeTTqï düe÷»+˝À ¬s+&˚ ≈£î˝≤\
yês¡T+{≤s¡T. eT+∫yês¡T, #Ó&ɶyês¡T. #Ó&ɶyê]ì
eT+∫yês¡T>± e÷s¡Ã&ÜìøÏ »]π> dü+düÿs¡D˝À
Á>∑÷|t`1 Ä|ò”düs¡¢sTTq MT~ ø°\ø£bÕÁ‘·. &˚]+>¥ n+&é
&˚wæ+>¥ ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+≥÷ |ü]bÕ\q˝À
<ä÷düT≈£îb˛yê*.
2002 nqT≈£î+{≤! #·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ç >±]
ø±\+. n|üŒ{À¢ $<ë´s¡Tú\qT &çÁ^‘√ bÕfÒ, b˛{°
|üØø£å\≈£î düqï<ä∆+ #˚j·T&ÜìøÏ ªyÓTs¡T>∑Tµ nH˚ Áb˛Á>±+
ô|{ϺHês¡T. <ädüsê, dü+Áø±+‹, y˚dü$ ôd\e⁄˝À¢ &çÁ^
#·~y˚ ñ<√´>±s¡Tú\≈£î b˛{° |üØø£å\ ø√∫+>¥ Çe«&É+
yÓTs¡T>∑T ñ<˚›X¯+. 2002˝À H˚qT eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY
_.dæ. düº&û dü]ÿ˝Ÿ˝À yÓTs¡T>∑T˝À #Óù|Œyê&çì. Ä s√E
∫e] s√E. n|üŒ{À¢ dü+πøåeTXÊK ø£$TwüqsY>± düT+<äs¡
≈£îe÷sY ◊.m.mdt. ñ+&˚yês¡T. Äj·Tq n‹~∏>±
e#êÃs¡T. ù|òsYyÓ˝Ÿ ÁãVü‰à+&É+>± »]–+~. ù|òsYyÓ˝Ÿ
ÁãVü‰à+&É+>± »]–+~. düTe÷s¡T 500 eT+~
$<ë´s¡Tú\T. yê]˝À ø£èwüíÁ|æj·T nH˚ $<ë´]úì (Á|üdüTÔ‘·+
dü+>±¬s&ç¶ eTVæ≤fi≤ &çÁ^ ø£fi≤XÊ\˝À Væ≤düºØ ndæôdº+{Ÿ
Ábıô|òdüsY) e÷{≤¢&ÉT‘·÷, ªªy˚TeTT ‹]– e÷ }fi¯¢øÏ
#˚s¡Tø√e&ÜìøÏ ‘·˝≤ ˇø£ 200 s¡÷bÕj·T\qT
Ç|æŒ+#·e\dæ+~>± düT+<äs¡≈£îe÷sY ◊.m.mdt. >±]ì
ø√s¡T‘·THêïeTT nì n&ç>±s¡Tµµ n&ç–q ‘√&ÉH˚
500I200R \ø£ås¡÷bÕj·T\qT n|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT u≤´+ø˘
qT+∫ ‘Ó|æŒ+∫ düT+<äs¡≈£îe÷sY >±s¡T |æ\¢\øÏ#êÃs¡T.
ø√∫+>¥ nsTTb˛sTT Çfi¯¢≈£î yÓfi¯óÔqï $<ë´s¡Tú\T
düT+<äs¡≈£îe÷sY ◊.m.mdt. >±]øÏ #˚‘·T˝…‹Ô yÓTTø±ÿs¡T.
nB! yês¡T Ä|ò”düsY ø±e&É+ e˝Ò¢ kÕ<Ûä´eTsTT+~. yês¡T
ø±¢düT˝À ≈£Ls¡TÃì Hê ªø±ø£rj·TT\Tµ bÕsƒ¡+ $Hêïs¡T.
ãVüQXÊ q∫Ã+<˚yÓ÷! Hê≈£L Ç#˚Ã<ëìø£Hêï z ◊<äTy˚\
s¡÷bÕj·T\T ≈£L&Ü n<äq+>±
Ç|æŒ+#ês¡T. yê]øÏ ø£è‘·»„‘·\T
‘Ó*bÕ*. eT] ñ+{≤qT.
eT∞¢ ø£\T<ë›+!
Væ≤düºØ s¡|ò” kÕsY,
ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY
ôd˝Ÿ: 9848827238

~>∑ZC≤\sTTq Ä|ò”düsY\≈£î ôd\÷´{Ÿ
e÷qT´\T : dü÷Œ¤]Ô Á|ü<ë‘·\T,m+. y˚DT>√bÕ˝¬s&ç¶ (ø£˝…ø£ºsY), #˚≈£L] ø°]Ô (eTTì‡|ü˝Ÿ ø£$TwüqsY), ¬ø.Ä]|òt Vü≤|ò”CŸ
(mdt.|æ), Ábıˆˆ sê»X‚KsY ($.dæ.Hê>±s¡T®q j·T÷ìe]‡{°),õ.sê»≈£îe÷] (C≤sTT+{Ÿ ø£˝…ø£ºsY)
ÇdüTø£ qT+&ç ‘Ó’\+ãT rj·Te#·TÃ. dü+^‘êìï
Ä\|æ+∫ •\\qT ø£]–+#·q÷e#·TÃ. eT+Á‘ê\
|ü$Á‘·‘· <ë«sê s√>±\qT ‘·–Z+#·e#·Tà ! Çe˙ï eTq≈£î
kÕ<Ûä´eTsTTq|ü⁄&ÉT m+<äT≈£î b˛{° |üØø£å˝À¢ $»j·÷ìï
kÕ~Û+#·˝Òø£b˛‘·THêï+. |üø£ÿqTqï bò˛{Àì #·÷&É+&ç!
C≤rj·T z≥s¡¢ ~H√‘·‡e+ Hê&ÉT >∑T+≥÷s¡T
ø£˝…ø£ºπs{Ÿ˝À ˇπø y˚~ø£ô|’ ø£ì|æk˛Ôqï ~>∑ZC≤\sTTq
>∑es¡ïyÓT+{Ÿ Ä|ò”düsY\T. Ç˝≤ eTqyÓT+<äT≈£î
ø±˝Òø£b˛‘·THêï+? eTqyÓT+<äT≈£î á n~Ûø±s¡T˝≤¢>±
s¡÷bÕ+‘·s¡+ #Ó+<ä˝Òø£b˛‘·THêï+. á n~Ûø±s¡T\T
C≤uŸ kÕ~Û+#˚ es¡≈£î b˛{° |üØø£å\ e\j·T+˝À yês¡T Ä y˚~ø£ô|’ n+‘· >=|üŒkÕúsTTøÏ sêe&ÜìøÏ
ÁuÛÑ$T+#ê*‡+<˚. ˝Òø£b˛‘˚ eTqe÷≥ mes¡T $+{≤s¡T? nVü≤]ïX¯\T ø£wüº|ü&ç Á|æù|s¡sTT ñ+{≤s¡T. uÛÑ÷<˚e+‘·
mes¡T |ü{Ϻ+#·T≈£î+{≤s¡T? mes¡T ˝…ø£ÿ#˚kÕÔs¡T? mes¡÷ zs¡TŒ, düeTTÁ<äeT+‘· düVü≤q+‘√ ñqï‘ê~Ûø±s¡T¢
Ç~>√ ˝…ø£ÿ #˚j·Ts¡T. ø±>∑*>±s¡T. á s√Eq ‘·eT bÕ\Hê eTTÁ<ä <ë«sê
Ä s√Eq eTq Ä|ò”düsY\T z≥s¡¢ #Ó’‘·q´+ >∑T]+∫ õ˝≤¢ì XÊdæ+#·>∑\T>∑T‘·THêïs¡T. yês¡T |ü&çq Çwüº+‘√
e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ñ+fÒ Á|ür e÷≥qT ÁX¯<ä∆>± ÁXÀ‘·\T ≈£L&çq ø£wüº+ m+‘√eT+~ì Á|üuÛ≤$‘·+ #˚k˛Ô+~.
$Hêïs¡T. eT<Ûä´eT<Ûä´˝À Vü≤s¡¸<Ûë«Hê\T #˚dü÷Ô ÁXÀ‘·\T yê]øÏ ôd\÷´{Ÿ #Ó|ü⁄<ë+!
#·|üŒ≥T¢ ø={≤ºs¡T. Ä n~Ûø±s¡T˝À¢ ˇø£s¡T >∑T+≥÷s¡T n+<äTπø H˚q+{≤qT! @B }s¡ø£H˚ sê<äT. Äø±X¯+ u≤>±
õ˝≤¢ ø£˝…ø£ºsY, eTs=ø£s¡T >∑T+≥÷s¡T ø£$TwüqsY, eTãT“ |ü{Ϻ ñqï|ü⁄&ÉT, y˚T|òü÷˝À¢ e÷Á‘·y˚T ‹]π>
Ç+ø=ø£s¡T õ˝≤¢ mdt.|æ., eTs=ø£s¡T C≤sTT+{Ÿ ø£˝…ø£ºsY #ê‘·|üøÏå, Ä ø£]eTãT“ì, ‘·q eTT≈£îÿ‘√ bı&çùdÔH˚ es¡¸+
>±s¡T, Ç+ø=ø£s¡T Hê>±s¡T®q j·T÷ìe]‡{° yÓ’dt #ÛêHé‡\sY ≈£î]dæ, uÛÑ÷$T |ü⁄\øÏ+#˚~, düèwæº düT_Ûø£å+>± ñ+&˚~.
sê»X‚Ks¡sêe⁄ >±s¡T. ˇø£ÿkÕ] MTs¡T Ä y˚~ø£ô|’ ñqï Hê <äèwæº˝À >∑es¡ïyÓT+{Ÿ Ä|ò”düs¡T¢ n+<äs¡÷ #ê‘· |ü≈£åî\
yê] bò˛{Àì #·÷&É+&ç. MT¬ø+‘√ dü÷Œ¤]Ô ø£\T>∑T‘·T+~. e+{Ï yês¡T. düe÷» dü+πøåeT+ ø√πsyês¡T.
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT dü<ädüT‡˝À bÕ˝§Zqï Äu≤\>√bÕ\+ ˝Ò∫ m.|æ.|æ.md”‡ Á>∑÷|t`1 yÓTsTTHé‡ |üØø£å\ ôw&É÷´˝Ÿ...
ì\ã&ܶs¡T. ôd\÷´{Ÿ #˚XÊs¡T. m+‘· |òüTq‘·, m+‘· 23`04`2023: ù||üsY ÇHé ‘Ó\T>∑T(ns¡Ω‘· |üØø£å e÷Á‘·y˚T)
>=|üŒ‘·q+. ªªnã“! mìï »qà˝…‹Ô‘˚ Ç˝≤ >=|üŒ 24`04`2023: ù||üsY ÇHé Ç+^¢wt (ns¡Ω‘· |üØø£å e÷Á‘·y˚T)
n~Ûø±s¡T\T ø±>∑\s¡T? nì yÓqø£ qT+∫ mes√
nq&Üìï $HêïqT. ø±˙ nqT≈£î+fÒ ø£qø£ mH√ï »qà\T 25`04`2023: ù||üsY`1, ÁbÕ+rj·T, C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T n+XÊ\ô|’ »qs¡˝Ÿ mùd‡
nedüs¡+ ˝Ò<äT. á »qà˝ÀH˚ kÕ~Û+∫ #·÷|æ+#·e#·TÃ. 26`04`2023: ù||üsY`2, Væ≤düºØ, ø£\Ãs¡˝Ÿ, C≤Á>∑|ò” Ä|òt Ç+&çj·÷ n+&é Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
|ü>∑\÷, sêÁ‹ @s¡Œ&É{≤ìï uÛÑ÷ÁuÛÑeTD+ n+{≤s¡T. 27`04`2023: ù||üsY`3, bÕ*{°, ø±Hédæº≥÷´wüHé, >∑e¬sïHé‡, ˝≤ n+&é m~∏ø˘‡
ãTT‘·Te⁄\T @s¡Œ&É{≤ìï uÛÑ÷|ü]ÁuÛÑeTD+ n+{≤s¡T. 28`04`2023: ù||üsY`4, mø±qMT, &Óe\|tyÓT+{Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷ n+&é Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
eTq+ b˛{° |üØø£å˝À¢ $»j·T+ kÕ~Û+#·˝Òø£b˛e&Üìï @ 29`04`2023: ù||üsY`5 ôd’Hé‡, f…ø±ï\Jn+&é mì«sêHéyÓT+{˝Ÿ dü+ã+~Û‘· n+XÊ\T
ÁuÛÑeTD+ nHê*? ø±s¡D≤\T e+<ä ñ+&=#·TÃ >±ø£,
 ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ #·]Á‘·
APPSC
GROUP-1,2,4
J.L, D.L
ôVA+s¡÷˝Ÿ ©>¥ ñ<ä´eT+
$T‘·yê<äT\qT, n‹yê<äT\qT, ø±+Á¬>dtqT,
eTTdæ¢+©>¥qT ø£\T|ü⁄≈£îì 1916 @Á|æ˝Ÿ 28q
u≤\>∑+>±<ÛäsY ‹\ø˘ ñ‘·Ôs¡ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À, ôdô|º+ãsY˝À
nì_ôd+{Ÿ <äøÏåD uÛ≤s¡‘Y˝À ôVA+s¡÷˝Ÿ ©>¥\qT
kÕú|æ+∫ dü«<˚o bÕ\H√<ä´e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ä+Á<Ûä
ÁbÕ+‘· Á|ü‘˚´ø£ $uÛ≤>∑ ø±s¡´<ä]Ù>± >±&ç#·s¡¢ Vü≤]
düs√«‘·ÔeTsêe⁄ ìj·T$T‘·T&Éj·÷´&ÉT. Ä+Á<Ûä ÁbÕ+‘·+
˝Àì ~∏jÓ÷kÕ|òæø£˝Ÿ XÊK\T ø±øÏHê&É, u…»yê&É,
eT∫©|ü≥ï+, >∑T+≥÷s¡T Á|ü‘˚´ø£ ø±sê´\j·÷ìï ø£*|æ
1917 eT<Ûä´ e÷kÕ\ es¡≈£î 52 ôVA+s¡÷˝Ÿ ©>¥
Áu≤+#Y\T @sêŒ≥j·÷´sTT. nì_ôd+{Ÿ Ä+Á<Ûä <˚X¯
eT+‘·{≤ |üs¡´{Ï+∫ ñ|üq´dæ+∫+~. j·TTe≈£î\ Á¬ø’düÔe
dü+|òü÷ìøÏ (yÓ’.j·T+.dæ.m.) b˛{°>± j·TTe≈£î\ uÛ≤s¡‘·
dü+|òü÷ìï (yÓ’.j·T+.◊.m.)qT kÕú|æ+∫+~. j·T÷s√|æ
j·Tq¢ ¬s’\T uÀ^˝À¢øÏ {Ϭøÿ≥¢‘√ mø£ÿe\dæ+~>±
uÛ≤s¡rj·T $<ë´s¡Tú\qT Áb˛‘·‡Væ≤+∫+~. C≤rj·T
$<ë´$<Ûëq+ øÏ+<ä ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ eT<äq|ü*¢˝À 1916
y˚T˝À C≤rj·T ø£fi≤XÊ\ kÕú|æ+∫ C….ôV≤#Y.ø£õHé‡ nH˚
◊sê¢+&é »s¡ï*dtºqT Á|æì‡bÕ˝Ÿ>± ìj·T$T+∫+~. ÄyÓT
yÓ[¢q nìï #√≥¢˝À ñ|üHê´dü+‘√ bÕ≥T ôVA+s¡÷˝Ÿ
yê\+{°s¡¢qT ÄsY¶sY Ä|òt <ä düHé‡ Ä|òt Ç+&çj·÷, Ç+&ç
j·THé‡ u≤jYT‡ kÂÿ{Ÿ‡\qT ìj·T$T+∫+~.
πøX¯e |æfiË’fl, Vü≤‘ÓÔ X¯+ø£s¡sêe⁄, ø=+&Ü yÓ+ø£≥
|üŒj·T´, ø±oHê<ÛäTì Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, |ü{≤º_Û, >=\¢|üP&ç
d”‘êsêeTj·T´, Hê´|ü‹ düTu≤“sêe⁄, ∫\ø£eT]Ô e+{Ï
yê¬s+<äs√ nì_ôd+{Ÿ≈£î nH˚ø£ $<Ûë\T>± düVü≤ø£]+
#ês¡T. 1917 pHé 16q nì_ôd+{ŸqT }{°˝À n¬sdtº
#˚dæq|ü⁄&ÉT eT∫©|ü≥ï+ Ä+Á<Ûä ø£fi≤XÊ\ ñ<√´>∑T\T
Ä+<√fi¯q »]bÕs¡T. eT<äq|ü*¢ C≤rj·T ø£fi≤XÊ\
ñ<√´>∑T\T Á|ü»\ ø√dü+ dü«j·T+bÕ\q nH˚ n+X¯+
MT<ä C≤rj·T ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. Ä+Á<Ûä˝À
_ôd+{Ÿ|òü+&é ≈£L&Ü @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ˝À¢
dü«<˚o Bø£å ¬>’ø=Hêïs¡T. ìs¡“+<Ûë\qT U≤‘·s¡T #˚j·Tø£
$<ë´s¡Tú\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, ‘·~‘·s¡T\T Vü‰»s¡T
nj·÷´s¡T. Á|ü‹ HÓ\ 16q (_ôd+{Ÿ n¬sdtº nsTTq
‘˚Bq) Ç+≥sYïyÓT+{Ÿ (ìs¡“+<Ûä ìyêdü •ø£å) ~q+>±
bÕ{Ï+#ês¡T. <˚XÊ_Ûe÷ì, <˚X¯e÷‘· e+{Ï |üÁ‹ø£\T
Ábıf…dtº #˚XÊsTT. <˚X¯yê´|üÔ+>± »]–q ñ<ä´eT rÁe‘·≈£î
‘·˝§–Z ªuÛ≤s¡rj·TT\≈£î Áø£eT+>± dü«j·T+ bÕ\Hê
u≤<Ûä´‘·\ìkÕÔeTTµ nì ôdÁø£≥Ø Ä|òt ùdº{Ÿ |òüsY Ç+&çj·÷
e÷+fÒ>¥ Ä>∑wüߺ 20, 1917q n+&ÉHé Vü≤ÖCŸ Ä|t
ø±eTH釽À Á|üø£{Ï+#·&É+, ôdô|º+ãsY 17q nì_ôd+{Ÿ
$&ÉT<ä\ #˚j·T&É+‘√ ôVA+s¡÷˝Ÿ ñ<ä´eT+ HÓs¡y˚]
ñ<ä´eT rÁe‘· ‘·–Z+~.
düVü‰j·T ìsêø£s¡D√<ä´eT+
sö\‘Y #·≥º+ |òü*‘·+>± |ü+C≤uŸ˝À #√≥T#˚düT≈£îqï
<äTs¡+‘ê\qT, yÓTT<ä{Ï Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆ø±\+˝À Á_≥Hé
Á|ü|ü+#· eTTdæ¢+\ düú\eTsTTq |ü$Á‘· (K©bòÕ) düú\yÓTÆq
≥Øÿì »sTT+#·&Üìï ìs¡dædü÷Ô >±+BÛ ‘·q≈£î Á_{°wt
Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq >ös¡e _s¡T<äT*ï, |ü‘·ø±ìï yÓ’ÁXÊsTTøÏ
|ü+|æ+∫ düVü‰j·T ìsêø£s¡D√<ä´e÷ìøÏ Hê+~ |ü*ø±s¡T.
Ä+Á<Ûä Á|ü»\T, |üÁ‹ø£\T á ñ<ä´e÷ìøÏ düTeTTKy˚T
ø±ì n~ dü«sê»´ kÕ<Ûäq ø√dü+ nqT≈£îHêïs¡T. 1920
ôdô|º+ãsY 4q ø£\ø£‘êÔ˝À »]–q Á|ü‘˚´ø£ ø±+Á¬>dt
düe÷y˚XÊìøÏ 30 eT+~ Ä+Á<ÛäT\T Vü‰»s¡j·÷´s¡T.
n+<äT˝À Á|üuÛÑT‘·« |ü<äe⁄*ï, düuÛÑ*ï, $<ë´\j·÷*ï,
Hê´j·TkÕúHêìï, ôd’ìø£ $<ÛäT\qT, mìïø£\qT ãVæ≤wüÿ
]+#ê\+≥÷ >±+BÛ #˚dæq XÊ+‹j·TT‘· düVü‰j·T
ìsêø£s¡D rsêàHêìï Ä+Á<Ûä Hêj·T≈£î˝À¢ m≈£îÿe eT+~
ã\|üsêÃs¡T.
uÛ≤s¡rj·T Á|üuÛÑT‘·« #·≥º+ 1919 Á|üø±s¡+ 1920˝À
eTÁ<ëdüT Ábı$ì¸j·T˝Ÿ ˝…õùdº{Ïyé≈£î sêJHêe÷ #˚dæq
kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê≥+˝À Ä+Á<ÛäT\T
nj·T´<˚es¡ ø±fi‚X¯«s¡sêe⁄, >ös¡eyÓTõÁùdº{Ÿ≈£î sêJ
Hêe÷ #˚dæq eTVü≤à<é >∑T˝≤+ yÓTTVæ≤j·TT~›Hé Ä+Á<Ûä˝Àì
yÓTT<ä{Ï düVü‰j·T ìsêø£s¡D yê<äT\T, ôdô|º+ãsY 8q
ø=+&Ü yÓ+ø£≥|üŒj·T´ eTÁ<ëdüT ˝…õùd¢#·sY≈£î sêJHêe÷
#˚XÊ&ÉT. Ä ‘·<äT|ü] nH˚≈£î\T yê] yê] s¡+>±˝À¢
sêJHêe÷\‘√ düVü‰j·T ìsêø£s¡D bÕ{Ï+#ês¡T.
|üs¡´≥q\ <ë«sê Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T. >∑T+≥÷s¡T u≤sY
nk˛dæj˚TwüHé ø√s¡Tº*ï ãVæ≤wüÿ]+∫+~. sê»eT+Á&ç
Á>±&ÉT´j˚T≥¢, es¡Ô≈£î\ düe÷y˚X¯+, >∑T+≥÷s¡T Äs¡´yÓ’X¯´
düe÷y˚X¯+, >√<ëe] õ˝≤¢\ H˚wüq*dtº ø±qŒ¤¬sHé‡,
HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ düe÷y˚X¯+, $XÊU|ü≥ï+ õ˝≤¢
düe÷y˚X¯+, >√<ëe] õ˝≤¢ Á|ü‘˚´ø£ düe÷y˚X¯+, >√<ëe]
œ˝≤|òü‘Y, >∑+C≤+õ˝≤¢, @\÷sY, qsê‡|üPsY, sê»
eT+Á&ç, Áø=eP«s¡T ‘ê\÷ø± düe÷y˚XÊ\T mìïø£\qT,
øöì‡fi¯¢qT ãVæ≤wüÿ]dü÷Ô düVü‰j·T ìsêø£s¡DqT düeT]∆dü÷Ô
rsêàHê\T #˚XÊsTT. ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ ø±+Á¬>dt dü+|òüT+
nH˚ø£ Á>±e÷˝À¢ |ü+#êsTTr ø√s¡Tº*ï @sêŒ≥T #˚dæ+~.
ø£fi≤ yÓ+ø£Á{≤e⁄, #Ó*ø±ì sêe÷sêe⁄, yÓTTdü*ø£+{Ï
‹s¡TeT\ sêe⁄ e+{Ï e+<ä˝≤~ $<ë´s¡Tú\T ñ<ä´eT+˝À
#˚sês¡T.
øöì‡˝Ÿ mìïø£\ ãVæ≤wüÿs¡D m+‘· $»j·Te+‘·
yÓTÆ+<ä+fÒ, ñ<ëVü≤s¡D≈£î sê»eT+Á&ç˝À >∑\ 120
eTTdæ¢+ z≥s¡¢˝À ˇπø ˇø£ Á|üuÛÑT‘√«<√´–jÓÆTq eTTdæ¢+
z≥T y˚XÊ&ÉT. nsTT‘˚ ø±+Á¬>dt mìïø£\T
ãVæ≤wüÿ]+#·&É+‘√ »dæºdt bÕغ 1920 &çôd+ãsY 17q
eTÁ<ëdüT sêÁwüº+˝À Á|üuÛÑT‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚dæ+~.
Hê>∑|üPsY yê]¸ø£ ø±+Á¬>dt düe÷y˚X¯+˝À >±+BÛ düVü‰j·T
ìsêø£s¡D√<ä´e÷ìï n+<äs¡÷ ã\|üsêÃs¡T.
1921 Hê{Ï u…»yê&É nœ\ uÛ≤s¡‘· ø±+Á¬>dt ø£$T{°
düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»¬s’q >±+BÛ, dæ.ÄsY.<ëdt e+{Ï
C≤rj·T Hêj·T≈£î\qT #·÷&É{≤ìøÏ ¬s+&ÉT \ø£å\ eT+~
Ä+Á<ÛäT\T e#êÃs¡T. Ms¡T nH˚ø£ C≤rj·T ^‘ê\qT,
$$<Ûä Á|ü#ês¡ Á|üÁøÏj·T\qT Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. sê»eT+Á&ç
πødü] düe÷»+ yês¡T ª<ä+&Ü\T <ä+&Ü\T uÛÑs¡‘·e÷‘êµ
nH˚ ^‘·+‘√ >±+BÛì kÕ«>∑‹+#·>±, sêeT#·+Á<ë|ü⁄s¡+
<äfi¯+ yês¡T ªeTVü‰‘êà>±+BÛ <äs¡Ùqy˚T |ü⁄D´+µ nH˚
^‘ê˝≤|üq #˚XÊs¡T. Ç<˚ dü+<äs¡“¤+˝À >∑]yÓTfi¯¢
dü‘·´Hêsêj·TD sêdæq ªe÷ø=B› ‘Ó\¢ <=s¡‘·q+µ nH˚
^‘·+ u≤>± Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ e∫Ã+~. Ç<˚ düe÷y˚X¯+˝À
|æ+>∑[ yÓ+ø£j·T´ s¡÷bı+~+∫q C≤rj·T |ü‘êø£+
>±+BÛ #˚dæq ø=~› e÷s¡TŒ\‘√ ø±+Á¬>dt C…+&Ü>±
(kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ uÛ≤s¡‘· |ü‘êø£+>±) neT\T˝ÀøÏ
e∫Ã+~.
‘·s¡Tyê‘· >±+BÛ ø±øÏHê&É, sê»eT+Á&ç, @\÷s¡T,
eT∫©|ü≥ï+, Nsê\, HÓ\÷¢s¡T, ‘ê&ç|üÁ‹, ≈£s¡÷ï\T,
ø£&É|ü, ‹s¡T|ü‹ yÓTT<ä˝…’q |ü≥ºD≤˝À¢ |üs¡´{Ï+∫ ‹\ø˘
dü«sê»´ ì~Ûì b˛>∑T#˚dæ K<ä›s¡TqT Á|ü#ês¡+ #˚XÊ&ÉT. á
dü+<äsꓤ˝À¢ >±+BÛ Á|üuÛ≤yêìøÏ ˝ÀHÓ’q e÷>∑+{Ï
nqï|üPs¡íeTà nH˚ dü+düqTïsê\T, j·÷$Tì |üPs¡í‹\ø£+
nH˚ y˚X¯´≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q Ád”Ô ‘·eT ÄuÛÑs¡D≤\qT
>±+BÛøÏ düeT]Œ+#ês¡T. <äeP«] düTã“eTà, bıqø±
ø£qø£eTà, ñqïe \ø°åàu≤j·TeTà e+{Ï Hêj·T≈£îsêfi¯ó¢,
ø=+&Ü yÓ+ø£≥|üŒj·T´, Á|üø±X¯+, <äT–Zsê\ >√bÕ\
ø£èwüíj·T´, nj·T´<˚es¡ ø±fi‚X¯«s¡sêe⁄, ñqïe \ø°åà
Hêsêj·TD e+{Ï Hêj·T≈£î\T #˚dæq $düÔè‘· |üs¡´≥q˝À¢
}πs–+|ü⁄\T, Á|üuÛ≤‘· uÛÒØ\T, ãè+<ä >±Hê\T, Vü≤]
ø£<∏ä\T, uÛÑ»q\T, dü+ø°s¡Ôq\T, |ü⁄wüÿsê\T, |ü⁄D´~Hê\T
yÓTT<ä˝…’q ø±s¡´Áø£e÷\ <ë«sê düVü‰j·T ìsêø£s¡DqT
Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T.
Á|üø±X¯+ e+{Ï Á|ü<∏äeT ÁX‚DÏ Hê´j·Tyê<äT\T ‘·eT
eè‹Ôì XÊX¯«‘·+>± e~*ô|{≤ºs¡T. $»j·Tyê&É,
>∑T+≥÷s¡T es¡Ô≈£î\T $<˚o edüTÔe⁄\ neTàø±ìï
dü«#·Ã¤+<ä+>± $s¡$T+#ês¡T. @\÷s¡T, HÓ\÷¢s¡T\˝À
Äu≤ÿØ bÕ≥ <ës¡T˝Ò dü«#·Ã¤+<ä $s¡eTD #˚XÊs¡T.
ô|<äq+~bÕ&ÉT, |òæsêÿ˝À yÓTT‘·Ô+ Á>±e÷~Ûø±s¡T\T ø£ècÕí,
>√<ëe], ø£&É|ü õ˝≤¢˝À¢ düTe÷s¡T 60 eT+~
Á>±e÷~Ûø±s¡T¢ sêJHêe÷ #˚XÊs¡T. n+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+
Ä+Á<Ûä Á>±e÷~Ûø±s¡¢ dü+|òü÷<Ûä´≈£åî&ÉT sêeT#·+Á<ë|ü⁄s¡+
‘ê\÷ø± #√&Ées¡+ Á>±e÷~Ûø±] nsTTq _øÏÿq
yÓ+ø£≥s¡‘êïìï düôdŒ+&é #˚dæ+~. nœ\ uÛ≤s¡‘· ø±+Á¬>dt
|æ\T|ü⁄ y˚Ts¡≈£î y˚˝Ÿ‡ j·TTesêE uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫Ãq
1921 qe+ãsY 17q Ä+Á<Ûä˝À Á|üXÊ+‘·, dü«#·Ã¤+<ä,
dü+|üPs¡í Vü≤sêÔfiŸ »]–+~.
ìsêàD≤‘·àø£ ø±s¡´Áø£e÷\T
düVü‰j·T ìsêø£s¡D ø±s¡´Áø£e÷\≈£î düe÷+‘·s¡+>±
ìsêàD≤‘·àø£ ø±s¡´Áø£e÷\T ø±+Á¬>dt #˚|ü{Ϻ+~.
qsê‡|ü⁄s¡+, sêCÀ\T, sê»eT+Á&ç ‘ê\÷ø±˝À¢ @s¡Œ&çq
37 |ü+#êsTTr ø√s¡Tº\T e+<ä˝≤~ ‘·>±<ë\qT |ü]
wüÿ]+#êsTT. 1921 pHé Hê{ÏøÏ 44 C≤rj·T bÕsƒ¡
XÊ\\T @s¡Œ&ç 2759 eT+~ $<ë´s¡Tú\‘√ |üì
#˚düTÔHêïsTT. @\÷s¡T C≤rj·T ø£fi≤XÊ\qT >±+BÛj˚T
kÕú|æ+#ê&ÉT. U≤B Á|ü#ês¡+˝À bı+<ä÷s¡T, ∫ø± ø√\T,
ndüŒèX¯´‘ê ìyês¡D˝À ô|<äq+~bÕ&ÉT, |òæsêÿ eTT+<äT
HêïsTT. C≤rj·T ùdyê<äfiŸ˝Àq÷ Ä+Á<ÛäH˚ eTT+<äT+~.
>±+BÛ düãs¡àr ÄÁX¯eT |ü<ä∆‹˝À HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢
|ü˝…¢bÕ&ÉT, sê»eT+Á&ç e<ä› d”‘êq>∑s¡+ ‘·~‘·s¡
ÄÁX¯e÷\T yÓ*XÊsTT. ª$uÛÑõ+#·T`bÕ*+#·T $<Ûëq+µ
$|òü\eTe&É+‘√ 1922 yÓTT<ä{Ï qT+&ç ø=+&Ü
yÓ+ø£≥|üŒj·T´ yÓTT<ä\T≈£îì nH˚ø£ y˚\eT+~ì nH˚ø£
s¡ø±\T>± ìs¡“+~Û+#·&É+, •øÏå+#·&É+ #˚dæ+~. nsTTHê
|ü\T#√≥¢ XÊdüH√\¢+|òüTq »]–+~. yê*˝À
Á|üeTTK+>± ù|s√ÿ<ä–+~ ` u…»yê&É eTTì‡bÕ*{°,
>√<ëe] õ˝≤¢ |üqTï\ ìsêø£s¡D√<ä´e÷\T, eTØ
eTTK´+>± >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ ñ<ä´e÷\T.
Nsê\ ` ù|sê\ ñ<ä´eT+
Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝À >∑\ Nsê\`ù|sê\ Á>±e÷\qT
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 3
ø£*|æ Á|üuÛÑT‘·«+ 1920˝À eTTì‡bÕ*{°>± #˚j·T&É+‘√
Nsê\ j·T÷ìj·THé˝À ñqï|ü⁄&ÉT 4 Á>±e÷\T @{≤
#Ó*¢+#ê*‡q 4 y˚\ s¡÷bÕj·T\ |üqTï Ç|ü⁄Œ&ÉT á
Á>±e÷\ô|’H˚ 40y˚\≈£î ô|]–+~. nø£ÿ&ç #˚H˚‘·
ø±s¡T\T, düqïø±s¡T ¬s’‘·T\T ‘·eT Á>±e÷\≈£î |üPs¡«|ü⁄
dæú‹H˚ ø£*Œ+#·eTì Á|üuÛÑT‘ê«ìï y˚&ÉT≈£îHêïs¡T. Hê{Ï
»dæºdt bÕغ eTTK´eT+Á‹ sêC≤sêeTHêj·Tì+>±s¡T
1921 |òæÁãe]˝À dü+<ä]Ù+∫ ≈£L&Ü nø£ÿ&ç Á|ü»\qT
ø±+Á¬>dt Áu≤Vü≤àD Hêj·T≈£î&ÉT <äT–Zsê\ >√bÕ\
ø£èwüíj·T´ q&ç|ædüTÔqï+<äT≈£î yê] yÓTTs¡Hê\øÏ+#·˝Ò<äT.
<ë+‘√ yês¡T ø£èwüíj·T´ Hêj·Tø£‘·«+˝À ª|üqTï\
ìsêø£s¡Dµ ñ<ä´e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Á|üuÛÑT‘·«+
e÷]Ã˝À 12 eT+~ì n¬sdtº #˚dæ+~. yê]˝À >∑\ ˇø£
eè<ä∆ eTVæ≤fi¯ ãVüQXÊ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚ Ä ø√D+˝À
ÄyÓT yÓTT<ä{Ï Ád”Ô. nsTTHê ø£èwüíj·T´ e´ed”úø£]+∫q
ªsêeT<ä+&ÉTµ nH˚ dü«#·Ã¤+<ä ôd’q´+ Á|üC≤edüsê\qT
rs¡Tdü÷Ô ñ<ä´e÷ìï q&ç|æ+∫+~. ø£èwüíj·T´ |æ\T|ü⁄
y˚Ts¡≈£î >±+BÛ $»j·Tyê&É qT+∫ @Á|æ˝Ÿ 6q Nsê\≈£î
e∫à ªÁ|ü»\T Çfi¯ó¢ U≤∞ #˚dæ yÓ[¢b˛‘˚ eTTì‡bÕ*{°
nH˚<˚ ñ+&É<äTµ nì dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT. <ë+‘√ 25e ‘˚B
ns¡úsêÁ‹ 15,326 eT+~ yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝Àì 13,572
eT+~ Çfi¯ó¢ U≤∞ #˚dæ •yês¡¢˝Àì sêyéTq>∑sY nH˚
|ü≥ºD+ ø£≥Tº≈£îì 11 HÓ\\T m+&É, yêq\≈£î zs¡Tdü÷Ô
>∑&çbÕs¡T. nsTTHê ì<ÛäT\T ùdø£]+#·&Üìø£ì 1921
ôdô|º+ãsY˝À u…sêΩ+|üPsY Ä+Á<Ûä eTVü‰düuÛÑ≈£î Vü‰»¬s’q
Ä+Á<Ûäs¡‘·ï <äT–Zsê\qT n¬sdtº #˚dæ <˚X¯Á<√Væ≤ H˚s¡+
ÁøÏ+<ä dü+e‘·‡s¡ ø±˝≤ìøÏ ø£]ƒq ø±sê>±s¡ •ø£å
$~Û+#·&É+‘√ ì<ÛäT\T, Hêj·T≈£î\T ø£s¡TyÓ’ Á|ü»\T ‘·eT
|üPs¡«|ü⁄ Çfi¯¢≈£î eTfi¯fle\dæ e∫Ã+~.
|ü\Hê&ÉT n≥M dü‘ê´ÁVü≤+
1921˝À >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ |ü\Hê&ÉT ÁbÕ+‘·+˝À
@s¡Œ&çq nHêeèw溑√ ‘·eT |üX¯óe⁄\≈£î y˚T‘· ˝Òø£ yê{Ïì
n&Ée⁄˝À¢øÏ nqTeT‹+#·eTì |ü<˚|ü<˚ y˚&ÉT≈£îHêï
Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹düŒ+~+#·ø£b˛e&É+‘√ ø√b˛Á~≈£îÔ˝…’q
Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\qT e÷#·s¡¢˝À m+‘·>± ªkÕ+|òæTø£
ãVæ≤wüÿs¡Dµ≈£î >∑T]#˚XÊs¡+fÒ Ä ÁbÕ+‘·|ü⁄ &ç|üP´{°
‘·Vü≤o˝≤›s¡T |æ\¢\≈£î ≈£L&Ü bÕ\T b˛j·T˝Ò<äT. ø£˝…ø£ºsY≈£î
≈£L&Ü n‘·ì Ä»„\qT #ê{Ï+|ü⁄ #˚j·T&ÜìøÏ &É|ü⁄Œ
yêsTT<ë´\T #Ó&çb˛j·÷j·Tì #ÓbÕŒs¡T. ø±ì ø=ìï
>∑+≥\ ‘·sê«‘·H˚ (1921 E˝…’˝À) |ü]dæú‹ì n<Ûä´j·T
q+ #˚j·T&ÜìøÏ e∫Ãq Ç<ä›s¡T >∑T+≥÷s¡T ø±+Á¬>dt
Hêj·T≈£î\T ñqïe \ø°åàHêsêj·TD, y˚<ë+‘·+ qs¡dæ+Vü‰
#ê]\qT yêsTT<ë´\‘√ }πs–dü÷Ô ø£˝…ø£ºsY ø±´+|ü⁄πø
rdüT≈£î yÓfi‚¢ dü]øÏ n‘·&ÉT ñ&çøÏb˛j·÷&ÉT. Hêj·T≈£î
*<ä›]ø° dü+e‘·‡s¡+ C…’\T •ø£å |ü&ç+~. <ëìøÏ
e´‹πsø£+>± >∑T+≥÷s¡T˝À 7 s√E\T Vü≤sêÔfiŸ »]–+~.
kÕ+|òæTø£ ãVæ≤wüÿs¡D ø±kÕÔ |üqTï\qT, n≥M #·{≤º\qT
e´‹πsøÏdü÷Ô |üX¯óe⁄\qT ]»sY« n&Ée⁄\≈£î ã\e+‘·+>±
|ü+ù| ñ<ä´eT+>± s¡÷bÕ+ ‘·s¡+ #Ó+~+~. ø±+Á¬>dt
e<ä›Hêï Á|ü»\T $q˝Ò<äT. 1922 |òæÁãe]˝À b˛©düT\
ø±´+|ü⁄ y˚dæq ã+>∑fi≤H˚ yÓ\T›]Ô Á|ü»\T eTT≥º&ç+#ês¡T.
nsTT‘˚ b˛©düT\T sêÁ‹|üP≥ bÕ]b˛j·÷s¡T. »*¢bÕ˝…+
Á|ü»\T b˛©düT\T ã+~Û+∫q |üX¯óe⁄\qT yÓqøÏÿ
‘Ó#·TÃø√>∑*>±s¡T. b˛©düT\T n≥M n~Ûø±s¡T\T 26e
‘˚Bq eT+#ê\ bÕ&ÉT Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q 50 y˚Tø£\qT,
125 π><Ó\qT n≥ø±sTT+∫ eTT≥T≈£Ls¡T #Ós¡Te⁄ yÓ’|ü⁄
‘·s¡*düTÔ+&É>± eT÷&ÉT e+<ä\eT+~ Á|ü»\T ø£HÓï>∑+{Ï
Vü≤qTeT+‘·T Hêj·Tø£‘·«+˝À yê]ì m~]+∫ yê{Ïì
$&ç|æ+#·T≈£îHêïs¡T.
ø±˙ Äô|’ »]–q ø±\TŒ˝À¢
Vü≤qTeT+‘·T‘√ düVü‰ eTT>∑TZs¡T
e´≈£îÔ\T eTs¡DÏ+#ês¡T. <ë+‘√
Hêj·T≈£î\T, ø±+Á¬>dt eT<䛑·T
˝Òø£ ñ<ä´eT+ Ä–b˛sTT+~.
&ç.dü‘·´Hêsêj·TD
4 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
$<ä´, ñ<√´>∑ düe÷#ês¡+
2,391 b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ ‘Ó\+>±D Ä]úø£ XÊK nqTeT‹
2,391 b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ ‘Ó\+>±D sêÁwüº Ä]úø£ XÊK
nqTeT‹ Ç∫Ã+~. á U≤∞ b˛düTº\qT {°mdt|”md”‡,
yÓT&çø£˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ uÀs¡T¶, eTVü‰‘êà CÀ´‹u≤|üP˝Ò >∑Ts¡T≈£î\
$<ë´dü+düú uÛÑØÔ #˚kÕÔsTT.
;d” >∑Ts¡T≈£î˝≤˝À¢ yÓTT‘·Ô+ 1,499 b˛düTº\qT uÛÑØÔ
#˚j·TqTHêïs¡T. Á|æì‡bÕ˝Ÿ b˛düTº\T 10, &çÁ^ ˝…ø£Ãs¡sY‡
480, pìj·TsY ˝…ø£Ãs¡sY‡ 185, |”J{° 235, {°J{°
324 b˛düTº\qT uÛÑØÔ #˚j·TqTHêïs¡T. düe÷#ês¡ bÂs¡
dü+ã+<Ûë\ XÊK˝À 166 b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ nqTeT‹
Ç∫Ã+~.
@|”|”md”‡ Á>∑÷|t-1 Á|æ*yéT‡ |òü*‘ê\T
@|”|”md”‡ Á>∑÷|t-1 Á|æ*yéT‡ |òü*‘ê\T
$&ÉT<ä\j·÷´sTT. 111 b˛düTº\≈£î »qe] 8q @|”|”
md”‡ sê‘· |üØø£å ìs¡«Væ≤+∫+~ . Á>∑÷|t-1≈£î yÓTT‘·Ô+
1,26,449 eT+~ nuÛÑ´s¡Tú\T <äs¡U≤düTÔ #˚düT≈£îHêïs¡T.
Á|æ*$TqØ |üØø£å≈£î 87,718 eT+~ nuÛÑ´s¡Tú\T
Vü‰»s¡j·÷´s¡T. Á|æ*yéT‡qT+∫ 6,455 eT+~ nuÛÑ´s¡Tú\T
yÓTsTTHé‡≈£î m+|æø£j·÷´s¡T. 1:50 ìwüŒ‹Ô˝À yÓTsTTHé‡≈£î
m+|æø£ #˚dæq≥T¢ @|”|”md”‡ Á|üø£{Ï+∫+~. |òü*‘ê\
ø√dü+ psc.ap.gov.in nH˚ yÓuŸôd’{ŸqT dü+<ä]Ù+
#=#·TÃ.
NAARM ˝À &çbı¢e÷
ôV’≤<äsêu≤<é, sêCÒ+Á<äq>∑sY˝Àì ◊ø±sY-H˚wüq˝Ÿ
nø±&ÉMT Ä|òt nÁ–ø£\Ãs¡˝Ÿ ]ôdsYà y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ
(National Academy of Agricultural Research
Management (HêsYà) &çbı¢e÷ Áb˛Á>±yéT\˝À
Á|üy˚XÊìøÏ H√{Ï|òæπøwüHé\T $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. <ä÷s¡$<ä´
$<Ûëq+˝À ìs¡«Væ≤+#˚ á Áb˛Á>±yéT\≈£î j·T÷ìe]‡{°
Ä|òt ôV’≤<äsêu≤<é düVü≤ø±s¡+ n+~k˛Ô+~. ˇø√ÿ
Áb˛Á>±yéT e´e~Û @&Ü~. ¬s+&ÉT ôd$TdüºsY\T ñ+{≤sTT.
ÄHé˝…’Hé ôdwüHé‡ <ë«sê ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T.
nø£&É$Tø˘ Á|ü‹uÛÑ, nqTuÛÑe+ Ä<Ûës¡+>± nuÛÑ´s¡Tú\qT
m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
&çbı¢e÷ ÇHé f…ø±ï\J y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ ÇHé nÁ–ø£\ÃsY
(&û{°m+@): á Áb˛Á>±yéT˝À Äs¡T ø√s¡T‡\‘√bÕ≥T
¬s+&ÉT ÁbÕC…ø˘º esYÿ\T ñ+{≤sTT. ˇø√ÿ<ëìøÏ 4 Á¬ø&ç{Ÿ‡
#=|ü⁄Œq yÓTT‘·Ô+ 32 Á¬ø&ç{Ÿ‡ ìπs›•+#ês¡T. yÓTT<ä{Ï
ôd$TdüºsY˝À Ç+≥˝…≈£îÃe˝Ÿ ÁbÕ|üغ, ◊|” ÇqŒ¤sêà{Ïø˘‡,
f…ø±ï\J y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ ø√s¡T‡\T, ˇø£ ÁbÕC…ø˘º esYÿ
ñ+{≤sTT. ¬s+&√ ôd$TdüºsY˝À ◊|” ÁbÕdæ≈£L´wüHé n+&é
*{Ïπ>wüHé, s¡÷s¡˝Ÿ ÇH√ïy˚wüHé, f…ø±ï\J
Ä+Á‘·Áô|q÷´sYwæ|t ø√s¡T‡\T, eTs√ ÁbÕC…ø˘º esYÿ
ñ+{≤sTT. á Áb˛Á>±yéT |üP]Ô#˚dæq nuÛÑ´s¡Tú\T kıôd’{°
|òüsY f…ø±ï\J y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ(ôdºyéT)˝À yÓT+ãsYwæ|t ø√dü+
qyÓ÷<äT #˚düTø√e#·TÃ.
ns¡Ω‘·: >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~q j·T÷ìe]‡{° qT+∫
nÁ–ø£\ÃsY/ k˛wü˝Ÿ ôd’HÓ‡dt/|òæõø£˝Ÿ ôd’HÓ‡dt/
y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ/ ˝…’|òt ôd’HÓ‡dt/ Ç+»˙]+>¥/ ˝≤ $uÛ≤>±˝À¢
&çÁ^ ˝Ò<ë b˛dtº Á>±&ÉT´j˚TwüHé |üP]Ô#˚dæq nuÛÑ´s¡Tú\T
<äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ. &çÁ^ nuÛÑ´s¡Tú\≈£î ø£˙dü+ ¬s+&˚fi¯¢
y˚T 15qT+∫ á@|”ôd{Ÿ
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À Ç+õ˙]+>¥, bòÕs¡àd” ø√s¡T‡˝À¢
Á|üy˚XÊ\≈£î #˚|üfÒº á@|”ôd{ŸqT y˚T 15 qT+∫ 25
es¡≈£î ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ j·T÷J, |”J,
|”ôV≤#Y&û Á|üy˚XÊ\≈£î ìs¡«Væ≤+#˚ áÁ|üy˚X¯ |üØø£å\
ôw&É÷´˝ŸqT $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T.
ñeTà&ç Á|üy˚X¯ |üØø£å ‘˚B\T
áôd{Ÿ y˚T 5
á@|”ôd{Ÿ (m+|”d”) y˚T 15`22
á@|”ôd{Ÿ (u…’|”d”) y˚T 23`25
◊ôd{Ÿ y˚T 25`26
|”Jáôd{Ÿ y˚T 28`30
˝≤ôd{Ÿ y˚T 20
m&éôd{Ÿ y˚T 20
|”Jôd{Ÿ pHé 6`10
ÄsYôd{Ÿ pHé 12`14
nqTuÛÑe+ ñ+&Ü*.
Áb˛Á>±yéT |ò”E: ø√s¡T‡ yÓT{°]j·T˝Ÿ‡qT Vü‰sY¶ ø±|” <ë«sê
bı+<ë\+fÒ s¡÷.25,000. n<˚ kÕ|òtº ø±|”(á -
ãTø˘‡) nsTT‘˚ s¡÷.22,000.
ÄHé˝…’Hé/ Ä|òt˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ Á|üÁøÏj·T ÁbÕs¡+uÛÑ+: |òæÁãe]
10 qT+∫
&çbı¢e÷ ÇHé m&ÉT´πøwüHé f…ø±ï\J y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ
(&ûá{°m+): BìøÏ yÓTT‘·Ô+ 29 Á¬ø&ç{Ÿ‡ ìπs›•+#ês¡T.
yÓTT<ä{Ï ôd$TdüºsY˝À m&ÉT´πøwüq˝Ÿ f…ø±ï\J-1 ø√s¡T‡øÏ
4, ôd’ø±\J Ä|òt ˝…]ï+>¥≈£î 4, ÇHéÁdüºø£åq˝Ÿ &çC…’Hé n+&é
ø√sY‡ &Óe˝Ÿ|üyÓT+{Ÿ≈£î 3, &Ó’yÓTq¸Hé‡ Ä|òt {°∫+>¥≈£î 3
Á¬ø&ç{Ÿ‡ πø{≤sTT+#ês¡T. ¬s+&√ ôd$TdüºsY˝À m&ÉT´πøwüq˝Ÿ
f…ø±ï\J-2øÏ 4, y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ Ä|òt m&ÉT´πøwüHé≈£î 4,
me\÷´wüHé n+&é f…dæº+>¥≈£î 4, m~∏ø£˝Ÿ ÇwüO´dt ÇHé
m&ÉT´πøwüq˝Ÿ f…ø±ï\JøÏ 3 Á¬ø&ç{Ÿ‡ Á|ü‘˚´øÏ+#ês¡T. M{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫q düº&û yÓT{°]j·T˝Ÿ, M&çjÓ÷ e÷&É÷´˝Ÿ‡qT
yÓuŸôd’{Ÿ˝À n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·T‘ês¡T. ÄHé˝…’Hé/
Ä|òt˝…’Hé $<ÛëHê˝À¢ ø±+{≤ø˘º ø±¢düT\T ñ+{≤sTT. Á|ü‹
ø√s¡T‡ ∫es¡ Ç+≥s¡ï˝Ÿ nôddüyÓT+{Ÿ(nôd’HéyÓT+{Ÿ‡/
eT*º|ü⁄˝Ÿ #êsTTdt Á|üX¯ï\T), ôd$TdüºsY ∫es¡˝À ≥sYà
m+&é m>±®$TH˚wüHé‡ ñ+{≤sTT. ø±+{≤ø˘º ø±¢düT\
nf…+&ÓHé‡øÏ 10 XÊ‘·+, Ç+≥s¡ï˝Ÿ nôddüyÓT+{ŸøÏ 30
XÊ‘·+, ôd$TdüºsY m+&é m>±®yéTøÏ 60 XÊ‘·+ yÓsTTfÒJ
ñ+≥T+~.
ns¡Ω‘·: @<˚ì &çÁ^ ñrÔs¡Tí\T á Áb˛Á>±yéTøÏ <äs¡U≤düTÔ
#˚düTø√e#·TÃ.
Áb˛Á>±yéT |ò”E s¡÷.20,000. Áb˛Á>±yéT |üP]Ô
#˚dæqyê]øÏ j·T÷ìe]‡{° Ä|òt ôV’≤<äsêu≤<é dü]º|òæ¬ø{Ÿ
ÇdüTÔ+~. Ç+<äTø√dü+ n<äq+>± s¡÷.500 #Ó*¢+#ê*.
<äs¡U≤düTÔ |ò”E: s¡÷.300
ÄHé˝…’Hé/ Ä|òt˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ≈£î ∫e] ‘˚B: |òæÁãe] 28
∫s¡THêe÷: Áb˛Á>±yéT ø√Ä]¶H˚≥sY, ◊ø±sY-H˚wüq˝Ÿ
nø±&ÉMT Ä|òt nÁ–ø£\Ãs¡˝Ÿ ]ôdsYà y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ,
sêCÒ+Á<äq>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é-500030
yÓuŸôd’{Ÿ: www.naarm.org.in
m˝Ÿm˝Ÿ; ÄqsY‡, |”ôV≤#Y&û˝À Á|üy˚XÊìøÏ <äs¡U≤düTÔ\T
u…+>∑fi¯Ss¡T ˝Àì H˚wüq˝Ÿ ˝≤ dü÷ÿ˝Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷
j·T÷ìe]‡{° (National Law School of India
University) (mHém˝Ÿmdt◊j·T÷) - m˝Ÿm˝Ÿ; ÄqsY‡,
m+|”|”, |”ôV≤#Y&û Áb˛Á>±yéT\˝À Á|üy˚XÊìøÏ
<äs¡U≤düTÔ\T ø√s¡T‘√+~. Áb˛Á>±yéT\≈£î ìπs›•+∫q
n&çàwüHé f…dtº\ <ë«sê Á|üy˚XÊ\T ø£*ŒkÕÔs¡T.
m˝Ÿm˝Ÿ; ÄqsY‡
Ç~ |üP]Ô>± ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ Áb˛Á>±yéT. Bì e´e~Û
eT÷&˚fi¯ó¢. @&Ü~øÏ eT÷&ÉT #=|ü⁄Œq yÓTT‘·Ô+ ‘=$Tà~
ôd$Tdüºs¡T¢ ñ+{≤sTT. @&Ü~øÏ 48 #=|ü⁄Œq yÓTT‘·Ô+ 144
Á¬ø&ç{Ÿ‡ kÕ~Û+#ê*‡ ñ+≥T+~. á Áb˛Á>±yéT˝À 120
d”≥T¢ ñHêïsTT. dü+düú <˚X¯yê´|üÔ+>± ìs¡«Væ≤+#˚ H˚wüq˝Ÿ
˝≤ dü÷ÿ˝Ÿ n&çàwüHé f…dtº(mHém˝Ÿmdt@{°-m˝Ÿm˝Ÿ;)
2023 <ë«sê nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
ns¡Ω‘·: >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~q j·T÷ìe]‡{° qT+∫ ø£˙dü+
45 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ @<˚ì &çÁ^ ñrÔs¡Tí˝…’q nuÛÑ´s¡Tú\T
<äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ. ]»sY«&é esêZ\ nuÛÑ´s¡Tú\≈£î 40
XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T #ê\T. Á|üdüTÔ‘·+ ∫e] dü+e‘·‡s¡
|üØø£å\≈£î düqï<ä›eTÚ‘·Tqïyês¡T ≈£L&Ü ns¡TΩ˝Ò. Ms¡T
&çôd+ãs¡T 31 Hê{ÏøÏ &çÁ^ dü]º|òæ¬ø{Ÿ dü_à{Ÿ #˚j·÷*.
mHém˝Ÿmdt@{°-m˝Ÿm˝Ÿ; 2023 $esê\T:
Ç+<äT˝À ¬s+&ÉT bÕsYº\T ñ+{≤sTT. ˇø√ÿ bÕsYº≈£î
75 e÷s¡Tÿ\T ìπs›•+#ês¡T. yÓTT<ä{Ï bÕsYº˝À n˙ï
eT*º|ü⁄˝Ÿ #êsTTdt Á|üX¯ï˝Ò n&ÉT>∑T‘ês¡T. Ç+^¢wt ø±+Á|ü
ôV≤q¸Hé, ø£¬s+{Ÿ nô|ò’sY‡, ÁøÏ{Ïø£˝Ÿ Ø»ì+>¥ n+XÊ\
qT+∫ ˇø√ÿ<ëì˝À 25 Á|üX¯ï\T ÇkÕÔs¡T. Á|üX¯ï≈£î ˇø£
e÷s¡Tÿ ñ+≥T+~. düe÷<Ûëq+ >∑T]Ô+#·ø£b˛sTTHê/
‘·|ü⁄Œ>± >∑T]Ô+∫Hê bÕe⁄ e÷s¡Tÿ ø√‘· $~ÛkÕÔs¡T. ¬s+&√
bÕsYº˝À ©>∑˝Ÿ Ä|æº≥÷´&é/Ø»ì+>¥ n+XÊ\ qT+∫
düu…®øϺyé Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑T‘ês¡T. M{ÏøÏ dü+øÏå|üÔ+>± düe÷
<ÛëHê\T sêj·÷*‡ ñ+≥T+~. |üØø£å düeTj·T+
¬s+&ÉTqïs¡ >∑+≥\T. yÓTT<ä{Ï bÕsYº˝À »qs¡˝Ÿ nuÛÑ´
s¡Tú\≈£î ø£˙dü+ 75 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T, ]»sY«&é esêZ\
nuÛÑ´s¡Tú\≈£î ø£˙dü+ 50 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T sêyê*.
Ç+<äT˝À kÕ~Û+∫q yÓT]{Ÿ Ä<Ûës¡+>± 1:5 ìwüŒ‹Ô˝À
nuÛÑ´s¡Tú\qT cÕsYº*dtº #˚kÕÔs¡T. M]øÏ dü+ã+~Û+∫q
¬s+&√ bÕsYºqT e÷Á‘·y˚T |ü]o*kÕÔs¡T. ¬s+&ÉT bÕsYº\˝À
kÕ~Û+∫q yÓT]{Ÿ Á|üø±s¡+ nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚dæ
‘·T~ C≤_‘ê s¡÷bı+~kÕÔs¡T.
e÷düºsY‡ ÇHé |ü_¢ø˘ bÕ\d”(m+|”|”)
Ç~ ¬s+&˚fi¯¢ e´e~Û>∑\ ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ Áb˛Á>±yéT.
yÓTT‘·Ô+ 100 d”≥T¢ ñHêïsTT. Ç+<äT˝À düdüºsTTqãT˝Ÿ
&Óe˝Ÿ|üyÓT+{Ÿ, |ü_¢ø˘ bÕ\d” n+XÊ\T Á|ü<Ûëq+>± ñ+
{≤sTT. Áb˛Á>±yéT˝À uÛ≤>∑+>± ø±¢dt s¡÷+ &çdüÿwüHé‡, |ò”˝Ÿ¶
mø˘‡b˛»sY‡, Ç+≥sYïwæ|t, ]ôdsYà &ç»πsºwüHé ñ+{≤sTT.
dü+düú C≤rj·T kÕúsTT˝À ìs¡«Væ≤+#˚ H˚wüq˝Ÿ ˝≤ dü÷ÿ˝Ÿ
n&çàwüHé f…dtº |òüsY e÷düºsY‡ ÇHé |ü_¢ø˘ bÕ\d”
(mHém˝Ÿmdü@{°-m+|”|”)2023, |üs¡‡q˝Ÿ Ç+≥s¡÷«´
<ë«sê n&çàwüHé‡ ÇkÕÔs¡T.
ns¡Ω‘·: >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~q j·T÷ìe]‡{° qT+∫ ø£˙dü+
50 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ @<˚ì &çÁ^ ñrÔs¡Tí\T <äs¡U≤düTÔ
#˚düTø√e#·TÃ. ]»sY«&é esêZ\ nuÛÑ´s¡Tú\≈£î ø£˙dü+ 45
XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T ñ+&Ü*. Á|üdüTÔ‘·+ ∫e] dü+e‘·‡s¡
|üØø£å\T sêùdyês¡T ≈£L&Ü ns¡TΩ˝Ò.
mHém˝Ÿmdt@{°-m+|”|” 2023: Ç+<äT˝À ¬s+&é bÕsYº\T
ñ+{≤sTT. Ç+<äT˝À yÓT]{Ÿ Á|üø±s¡+ 1:5 ìwüŒ‹Ô˝À
cÕsYº*dtº #˚kÕÔs¡T. Ç+≥s¡÷«´øÏ 15 e÷s¡Tÿ\T
ìπs›•+#ês¡T. yÓT]{ŸqT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≥÷
nuÛÑ´s¡Tú\ ‘·T~ C≤_‘ê s¡÷bı+~kÕÔs¡T.
|”ôV≤#Y&û
Áb˛Á>±yéT e´e~Û eT÷&˚fi¯ó¢. >∑]wü˜+>± Äπsfi¯¢˝À |üP]Ô
#˚j·÷*‡ ñ+≥T+~. ˝≤, Ç+≥sY&çdæ|æ¢qØ ôdŒwü˝…’CÒwüHé
\T n+<äTu≤≥T˝À ñHêïsTT. ôdŒwü˝…’CÒwüHé≈£î 4 #=|ü⁄Œq
yÓTT‘·Ô+ 8 d”≥T¢ ñHêïsTT. dü+düú C≤rj·T kÕúsTT˝À
ìs¡«Væ≤+#˚ H˚wüq˝Ÿ ˝≤ dü÷ÿ˝Ÿ n&çàwüHé f…dtº |òüsY
|”ôV≤#Y&û(mHém˝Ÿmdü@{°-|”ôV≤#Y&û)2023, ]ôdsYÃ
Á|üb˛»˝Ÿ Ä<Ûës¡+>± n&çàwüHé‡ ÇkÕÔs¡T.
ns¡Ω‘·: ˝≤ ôdŒwü˝…’CÒwüHé≈£î ø£˙dü+ 55 XÊ‘·+
e÷s¡Tÿ\‘√ ¬s>∑T´\sY m˝Ÿm˝Ÿm+ &çÁ^ ñrÔs¡Tí\T, ø£˙dü+
75 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ eT÷&˚fi¯ó¢/ nsTT<˚fi¯¢ ˝≤ &çÁ^
Áb˛Á>±yéT\T |üP]Ô#˚dæqyês¡T <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ.
Ç+≥sY&çdæ|æ¢qØ ôdŒwü˝…’CÒwüHé≈£î ø£˙dü+ 55XÊ‘·+
e÷s¡Tÿ\‘√ @<˚ì |”J ñrÔs¡Tí\T, m˝Ÿm˝Ÿ; &çÁ^‘√
bÕ≥T ø£+ô|˙ ôdÁø£≥Øwæ|t m>±®$TH˚wüHé/ø£+ô|˙ #ês¡ºsY¶
nøö+f…+{Ÿ‡ m>±®$TH˚wüHé/kı*dæ≥sY‡ m>±®$TH˚wüHé
ñrÔs¡Tí\T, mHém˝Ÿmdt◊j·T÷ qT+∫ m+;m˝Ÿ
|üP]Ô#˚dæqyês¡T n|ü¢jYT #˚düTø√e#·TÃ.
nuÛÑ´s¡Tú\T <äs¡U≤düTÔ bòÕs¡+‘√bÕfÒ ]ôdsYà Á|üb˛»˝Ÿ
|ü+bÕ*. Ç+<äT˝À ø£˙dü+ Äs¡T ˝Ò<ë mì$T~ ù|J\T
ñ+&Ü*. f…Æ{Ï˝Ÿ, ùdº{ŸyÓT+{Ÿ - ÁbÕã¢yéT - ÇqŒ¤πsàwüHé
- ]ôdsYÃ, ]ôdsYà ø£«X¯ÃHé‡ - ôV’≤bı~∏dædt n+&é
yÓT<∏ä&Ü\J, ]ôdsYà &çC…’Hé ‘·~‘·s¡ n+XÊ\T ôV’≤˝…{Ÿ
#˚j·÷*.
|üØø£å $<Ûëq+: |üØø£å düeTj·T+ ¬s+&ÉTqïs¡ >∑+≥\T.
]ôdsYà Ä|æº≥÷´&é, ˝≤ n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫
ˇø√ÿ<ëì˝À 50 e÷s¡Tÿ\≈£î Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑T‘ês¡T.
Ç+<äT˝À ø£˙dü+ 50 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T kÕ~Û+∫q yê]ì
zs¡˝Ÿ Á|ü»+fÒwüHé≈£î |æ\TkÕÔs¡T. n&çàwüHé f…dtº k˛ÿsYq≈£î
70 XÊ‘·+, ]ôdsYà Á|üb˛»˝Ÿ≈£î 20 XÊ‘·+, zs¡˝Ÿ Á|ü»+
fÒwüHé≈£î 10 XÊ‘·+ yÓsTTfÒJ Çdü÷Ô nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£
#˚kÕÔs¡T.
<äs¡U≤düTÔ |ò”E: »qs¡˝Ÿ nuÛÑ´s¡Tú\≈£î s¡÷.2,500, z;d”,
á&Éã÷¢´mdt, ~yê´+>∑T\T, md”‡, md”º nuÛÑ´s¡Tú\≈£î
s¡÷.2000.
<äs¡U≤düTÔ≈£î ∫e] ‘˚B: @Á|æ˝Ÿ 6
mHém˝Ÿmdt@{° ‘˚B\T: m+|”|” nuÛÑ´s¡Tú\≈£î @Á|æ˝Ÿ 29,
m˝Ÿm˝Ÿ; ÄqsY‡, |”ôV≤#Y&û nuÛÑ´s¡Tú\≈£î @Á|æ˝Ÿ 30.
Áb˛Á>±yéT\T ÁbÕs¡+uÛÑ+: p˝…’ 1 qT+∫
ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
yÓuŸôd’{Ÿ: www.nls.ac.in
ìø£àsY b˛dtº Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ Áb˛Á>±yéT\
ôV’≤<äsêu≤<é ˝Àì H˚wüq˝Ÿ ÇHédæº≥÷´{Ÿ Ä|òt
ø£HéÁdüºø£åHé y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ n+&é ]ôdsYà (ìø£àsY) - b˛dtº
Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ Áb˛Á>±yéT\˝À Á|üy˚XÊìøÏ H√{Ï|òæπøwüHé
$&ÉT<ä\ #˚dæ+~. Ç$ |òü⁄˝Ÿf…Æ+ ÄHé ø±´+|üdt
Áb˛Á>±yéT\T. dü+düú ìs¡«Væ≤+#˚ ø±eTHé n&çàwüHé f…dtº
(mHéd”@{°), Á>∑÷|t &çdüÿwüHé, |üs¡‡q˝Ÿ Ç+≥s¡÷«´, πs{Ÿ
Ä|òt n|æ¢πøwüHé <ë«sê nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
<äs¡U≤düTÔ |ò”E: ˇø£ Áb˛Á>±yéTq≈£î s¡÷.2100, ˇø£{Ï
ø£+fÒ m≈£îÿe Áb˛Á>±yéT\≈£î s¡÷.2620
<äs¡U≤düTÔ≈£î ∫e] ‘˚B: |òæÁãe] 1
mHéd”@{° 2023, Á>∑÷|t &çdüÿwüHé‡, |üs¡‡q˝Ÿ
Ç+≥s¡÷«´\T: |òæÁãe] 20 qT+∫ 26 es¡≈£î
|òü*‘ê\T $&ÉT<ä\: e÷]Ã 6
≥÷´wüHé |”E #Ó*¢+#˚+<äT≈£î ∫e] ‘˚B: @Á|æ˝Ÿ 5q
Áb˛Á>±yéT\T ÁbÕs¡+uÛÑ+: p˝…’ 17 qT+∫
yÓuŸôd’{Ÿ: nicmar.ac.in/hyderabad
cÕsYº düØ«dt ø£$TwüHé (mdtmdtd”) Ä|ò”düs¡¢ uÛÑØÔ
ôdŒwü˝Ÿ H˚e˝Ÿ z]jÓT+fÒwüHé ø√sY‡ (pHé 2023)
øÏ+<ä ÇqŒ¤πsàwüHé f…ø±ï\J˝À cÕsYº düØ«dt ø£$TwüHé
(mdtmdtd”) Ä|ò”düs¡¢ uÛÑØÔøÏ Ç+&çj·THé H˚M <äs¡U≤düTÔ\T
ø√s¡T‘√+~. n$yêVæ≤‘· |ü⁄s¡Twüß\T, Ád”Ô\T <äs¡U≤düTÔ
#˚düTø√e#·TÃ.
yÓTT‘·Ô+ U≤∞\T: 70
ns¡Ω‘·: ø£˙dü+ 60 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ 10, 12e
‘·s¡>∑‹ ñrÔs¡í‘·. 10, 12e ‘·s¡>∑‹˝À Ç+^¢wt˝À ø£˙dü+
60 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T ñ+&Ü ;á/;f…ø˘/m+á/m+f…ø˘
ø£+|üP´≥sY ôd’Hé‡/ø£+|üP´≥sY ôd’Hé‡ n+&é Ç+»˙]+>¥/
ø£+|üP´≥sY Ç+»˙]+>¥/ÇqŒ¤πsàwüHé f…ø±ï\J/kÕ|òüºy˚sY
dædüºyéT‡/ôd’ãsY ôd≈£L´]{°/dædüºyéT n&çàìÁùdº{Ïyé n+&é
HÓ{Ÿe]ÿ+>¥/ø£+|üP´≥sY dædüºyéT‡ n+&é HÓ{Ÿe]ÿ+>¥/&˚{≤
nq*{Ïø˘‡/Ä]º|ò”wæj·T˝Ÿ Ç+f…*C…Hé‡)/;d”@/ ;md”‡
(ø£+|üP´≥sYôd’Hé‡/ÇqŒ¤πsàwüHé f…ø±ï\J)/m+d”@ ñrÔs¡í‘·.
•ø£åD πø+Á<ä+: Ç+&çj·THé H˚e˝Ÿ nø±&ÉMT (◊mHé@),
mõeTfi¯, πøs¡fi¯
m+|æø£ $<Ûëq+: nø£&É$Tø˘ yÓT]{Ÿ <ë«sê cÕsYº*dtº
#˚kÕÔs¡T. cÕsYº*dtº #˚dæq nuÛÑ´s¡Tú\≈£î Ç+≥s¡÷«´
ìs¡«Væ≤+∫ ‘·T~ m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
<äs¡U≤düTÔ $<Ûëq+: ÄHé˝…’Hé˝À <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√yê*
ÄHé˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ≈£î ∫e] ‘˚B: |òæÁãe] 5
yÓuŸôd’{Ÿ: https://www.joinindiannavy.gov.in
u≤´+ø˘ Ä|òt eTVü‰sêÁwüº ôdŒwü*dtº Ä|ò”düsY
yÓTT‘·Ô+ U≤∞\T: 225
U≤∞\ $esê\T: mø£Hê$Tdtº-2, ôd≈£L´]{° Ä|ò”düsY-3,
dæ$˝Ÿ Ç+»˙sY-10, ˝≤ Ä|ò”düsY-3, @|”◊
y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ n&çàìÁùdº≥sY-4, &çõ≥˝Ÿ u≤´+øÏ+>¥,
d”ìj·TsY y˚TH˚»sY-50, _õHÓdt &Óe˝Ÿ|üyÓT+{Ÿ Ä|ò”düsY-
2, m\ÁøϺø£˝Ÿ Ç+»˙sY-15, sê»uÛ≤wü Ä|ò”düsY-10,
ôV≤#YÄsY/|üs¡‡q˝Ÿ Ä|ò”düsY-5, &˚{≤ nq*{Ïø˘‡-3,
@|”◊ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ n&çàìÁùdº≥sY(2/3)-11, &çõ≥˝Ÿ
u≤´+øÏ+>¥ y˚TH˚»sY-5, ◊{° ôd≈£L´]{° Ä|ò”düsY-10,
yÓTTu…’˝Ÿ j·÷|t &Óe\|üsY-10, &Ü{Ÿ HÓ{Ÿ &Óe\|üsY-10,
C≤yê &Óe\|üsY-10, ø±«*{° ndü÷´¬sHé‡ Ç+»˙sY-5,
&˚{≤uÒdt n&çàìÁùdº≥sY-5, j·T÷ìø˘‡/˝…’HÓø˘‡ n&çàì
Áùdº≥sY-20, HÓ{ŸesYÿ n+&é ôd≈£L´]{° n&çàìÁùdº≥sY-6,
$+&√dt n&çàìÁùdº≥sY-4, Mm+y˚sY/ es¡TÃe˝…’CÒwüHé
n&çàìÁùdº≥sY-1, yÓTsTT˝Ÿ n&çàìÁùdº≥sY-2, Ábı&Éø£åHé
düb˛sYº n&çàìÁùdºwüHé |òüsY ám|òü{° dæ«#Y-04, Ábı&Éø£åHé
düb˛sYº n&çàìÁùdºwüHé |òüsY j·T÷|”◊ dæ«#Y-08, $+&√dt
&Ódtÿ{≤|t n&çàìÁùdº≥sY-2, &çõ≥˝Ÿ u≤´+øÏ+>¥ d”ìj·TsY
y˚TH˚»sY-4.
ns¡Ω‘·: dü+ã+~Û‘· $uÛ≤>±˝À¢ &çÁ^, |”J ñrÔs¡í‘·‘√bÕ≥T
|üì nqTuÛÑe+ ñ+&Ü*
ejÓ÷|ü]$T‹: b˛düTºqT nqTdü]+∫ ø£ìwü˜+>± 25,
>∑]wü˜+>± 35, 38 dü+e‘·‡sê\T $T+#·≈£L&É<äT
J‘·uÛÑ‘ê´\T: HÓ\≈£î ùdÿ˝Ÿ 3 b˛düTº\≈£î s¡÷.63,840-
s¡÷.78, 230. ùdÿ˝Ÿ 2 b˛düTº\≈£î s¡÷.48,170-
s¡÷.69,810
m+|æø£ Á|üÁøÏj·T: ÄHé˝…’Hé |üØø£å, Á>∑÷|t &çdüÿwüHé,
Ç+≥s¡÷«´ Ä<Ûës¡+>± m+|æø£ #˚kÕÔs¡T
ÄHé˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ≈£î ∫e] ‘˚B: |òæÁãe] 6
yÓuŸôd’{Ÿ: https://bankofmaharashtra.in
 ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
kÕàsYºbò˛q¢ e´düq+ qT+∫
MT |æ\¢\qT ãj·T≥|ü&˚j·T+&ç˝≤....
H˚&ÉT f…ø±ï\J m+‘√ y˚>∑+>± n_Ûe~∆
#Ó+<äT‘√+~. á f…ø±ï\Jì |æ\¢\÷ ‘·«s¡>±
n+~|ü⁄#·TÃ≈£î+≥THêïs¡T. |æ\¢\ #·<äTe⁄\T n+fÒ
ÁbÕC…≈£îº esYÿ, |”|”{°\T, môd’HéyÓT+≥T¢ Ç˝≤ n˙ï
yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢˝ÀH˚ kÕ>∑T‘·THêïsTT. |æ\¢\T m≈£îÿe
ùd|ü⁄ kÕàsYº bò˛qT¢ ‘·eT‘√ ñ+#·T≈£î+≥THêïs¡T.
B+‘√ #ê˝≤eT+~ |æ\¢\T yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢≈£î
n‘·T≈£îÿb˛‘·THêïs¡T. ‘·eT |æ\¢\qT kÕàsYºbò˛q¢
e´düq+ qT+∫ m˝≤ ãj·T≥|ü&˚j·÷˝≤ nì
‘··*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·\\T |ü≥Tº≈£î+≥THêïs¡T.
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T |æ\¢\‘√ m≈£îÿe düeTj·÷ìï
>∑&ÉT|ü⁄‘·÷ yês¡T Ä≥\˝À ìeT>∑ïeTj˚T´˝≤
Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+, bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\T, |üõ˝Ÿ‡ e+{Ï
#·s¡´\‘√ kÕàsYºbò˛q¢ e´düHêìï <ä÷s¡+ #ÓjÓTT´#·TÃ.
XÊsê«DÏ yêfi¯¢ neTà, Hêqï≈£î ˇø£ÿ‘˚ dü+‘êq+.
#ê˝≤ n˝≤¢s¡TeTT<äT›>± ô|+#ês¡T. @ |ü⁄düÔø£yÓTÆHê
dü÷ÿ˝Ÿ˝À Çe«>±H˚ yÓTT<ä{Ï ù|J qT+∫ ∫e] ù|J
es¡≈£î #·~ y˚~. n+‘˚ø±≈£î+&Ü ‘√{Ï |æ\¢\‘√ #·ø£ÿ>±
Ä&ÉT≈£îH˚~. ø£s√Hê e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT dü÷ÿfi¯ó¢ eT÷dæy˚dæ
ÄHé˝…’Hé ø±¢düT\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. <ëì‘√ bò˛Hé˝À
ø±¢dt\T $H˚~. ø£s√Hê e\¢ |æ\¢\‘√ Ä&ÉTø√e{≤ìøÏ
˝Òø£b˛e&É+‘√ bò˛Hé˝À π>yéT‡ Ä&É≥+, <ëì‘√ bÕ≥T
j·T÷≥÷´uŸ #·÷&É≥+, ù|òdtãTø˘ #·÷&É≥+ n\yê≥T
nsTT+~. ø£s√Hê nsTTb˛sTT dü÷ÿfi¯ó¢ ‘Ó]∫q|üŒ{Ïø°
dü÷ÿ\T qT+∫ sêe&É+ yÓ+≥H˚ bò˛Hé rdüT≈£îì
#·÷k˛Ô+~. yêfi¯¢ neTà, Hêqï n]∫q|ü⁄&ÉT ø=+#Ó+ùd|ü⁄
bò˛Hé |üø£ÿq ô|&ÉT‘·T+~. eTs¡˝≤ yêfi¯ó¢ @<Ó’Hê |üì˝À
ñqï|ü⁄Œ&ÉT rdüT≈£îì #·÷ùd~. ˇø√ÿkÕ] bò˛Hé
rdüTø√>±H˚ rÁe+>± Á|ü‹|òüT{ÏdüTÔ+~. >∑‘·+˝À˝≤
ñ‘ê‡Vü≤+>± ñ+&É≥+ ˝Ò<äT. e÷s¡Tÿ\T ≈£L&Ü ‘·>∑TZ‘·T
HêïsTT. ˇø£ÿ XÊsê«DÏ |ü]dæú‘˚ ø±<äT. <ë<ë|ü⁄ H˚{Ï
|æ\¢\+<ä] |ü]dæú‹ Ç<˚. Ç|ü⁄Œ&ç |ü⁄Œ&˚ ø=+‘·eT+~
e÷s¡T‘·THêïs¡T. ø±˙ #ê˝≤eT+~ Ç+ø± ôd˝Ÿbò˛HéøÏ
n&çø˘º nj˚T´ñHêïs¡T. Bì qT+∫ |æ\¢\qT m˝≤ eTs¡
˝≤Ã* nH˚~ #ê˝≤eT+~ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î düeTdü´>± e÷
]+~. f…ø±ï\J m+‘√ y˚>∑+>± n_Ûe~∆ #Ó+<äT ‘√+~.
á f…ø±ï\Jì |æ\¢\÷ ‘·«s¡>± n+~|ü⁄#·Tà ≈£î+≥T
Hêïs¡T. H˚&ÉT |æ\¢\ #·<äTe⁄\T ÁbÕC…≈£îº esYÿ, |”|”{°\T,
môd’Hé yÓT+≥T¢ Ç˝≤ n˙ï yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢˝ÀH˚
kÕ>∑T‘·THêïsTT. B+‘√ yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢î |æ\¢\≈£î
‘·|üŒìdü] nedüs¡+>± e÷sêsTT. |æ\¢\T m≈£îÿe ùd|ü⁄
kÕàsYº bò˛q¢qT ‘·eT‘√ ñ+#·T≈£î+≥THêïs¡T. B+‘√
yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢≈£î #ê˝≤eT+~ |æ\¢\T n‘·T≈£îÿb˛‘·THêïs¡T.
kÕàsYºbò˛Hé e´düq+-düeTdü´\T
|æ\¢\ kÕàsYºbò˛Hé e´düq+ Äs√>±´ìøÏ Vü‰ì
#˚düTÔ+<äì, kÕàsYº bò˛Hé ˝À m≈£îÿe düeTj·T+ |æ\¢\T >∑&É
|ü≥+ e\¢ yê]˝À Á|ües¡ÔHê düeTdü´\T, Hê&û dü+ã+~Û‘·
düeTdü´\T, ˇuÒdæ{°, ìÁ<ä˝Ò$T, &çÁô|wüHé e+{Ï nH˚ø£
nHês√>∑´ düeTdü´\T ø£\T>∑T‘êj·Tì yÓ’<äT´\T
yÓT<ä&ÉT Áø£eT+>± eT<ä´+ ùd$+∫q
yê]˝≤ yÓTT<äT›u≤]b˛‘·T+~
ªª|æ\¢\øÏ kÕàsYº bò˛Hé Çe«&ÉeT+fÒ ˇø£ eT<ä´+ d”kÕ |ü]$T‘·+ ne⁄‘√+~. n+<äTe\¢, |æ\¢\‘√ nqTã+<Ûä+
˝Ò<ë ˇø£ Á>±yéT ø=¬ø’Hé yê]øÏ ÇdüTÔqïfÒ¢. m+<äTø£+fÒ ‘·>∑TZ‘√+~ . ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T |æ\¢\‘√ m≈£îÿe düeTj·÷ìï
kÕàsYº bò˛Héì m≈£îÿe>± $ìjÓ÷–+#˚ ∫Hêïs¡T\
yÓT<ä&ÉT Áø£eT+>± eT<ä´+ ùd$+∫q yê]˝≤
yÓTT<äT›u≤]b˛‘·T+~. kÕ<Ûës¡D ø±+‹ ø£+fÒ m≈£îÿe>± {°#·s¡T @eTHêïs¡T.. nH˚ $wüj·÷\T e÷{≤¢&Ü*. n˝≤π>
˝…’{Ï+>¥qT yÓ<ä»˝Ò¢ bò˛Hé e\¢ ø£+{Ï #·÷|ü⁄
eT+<ä–k˛Ô+~. kÕàsY bò˛Hé ñ|üjÓ÷–+#˚ |æ\¢\
Á|ües¡Ôq yÓTT+&ç>± e÷s¡T‘√+~, ∫e]øÏ yê]˝À
~Ûø±ÿs¡ dü«s¡+ ô|s¡T>∑T‘·÷ ek˛Ô+~µµ
- e÷´+&û dü*>±Ø, n&çø£åHé <∏Ós¡|ædtº..
ôV≤#·Ã]düTÔHêïs¡T. kÕàsYºbò˛Hé ≈£î n\yê≥T|ü&É≥+ e\q,
n~ |æ\¢\ e÷qdæø£ Äs√>∑´+, kÕe÷õø£ dü+ã+<Ûë\T,
#·<äTe⁄ e+{Ïyê{Ïô|’ Á|ü‹≈£L\ Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü⁄‘êsTT.
kÕàsYº bò˛q¢qT m≈£îÿe>± $ìjÓ÷–düTÔqï ∫Hêïs¡T˝À¢
Ä˝À#·q X¯øÏÔ Áø£eT+>± ø°åDÏdüTÔqï≥T¢ ‘˚*+~. |æ\¢\î
f…ø±ï\Jì ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e≥&É+˝À ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äT, ø±˙
yê{ÏøÏ u≤ìdü\T>± e÷]‘˚H˚ Á|üe÷<ä+. yês¡T m≈£îÿe
ùd|ü⁄ bò˛q¢‘√ >∑&É|ü≈£î+&Ü ø£ìô|{≤º*.
m+‘· düeTj·T+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs√ >∑T]Ô+#ê*.
|æ\¢\T kÕàsYº bò˛Hé‘√ m+‘· düeTj·T+ >∑&ÉT|ü⁄
‘·THêïs√ >∑T]Ô+#ê*. πøe\+ ÁbÕC…≈£îº esYÿ, môd’Hé
yÓT+≥T¢ e+{Ï $<ë´ dü+ã+<Ûä $wüj·÷\πø ñ|üjÓ÷–
düTÔHêïsê ,ø=+‘· düeTj·T+ $H√<ä+ ø√dü+ bò˛HéqT ñ|ü
jÓ÷–düTÔHêïsê.. ˝Òø£ kÕàsYº bò˛Hé≈£î u≤ìdüj·T´sê nH˚~
>∑T]Ô+#ê*. yÓTT<ä≥ |æ\¢\ qT+∫ bò˛Hé rdüT≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT
m˝≤ düŒ+~düTÔHêïs√ ‘Ó\TdüTø√yê*. bò˛Hé rdüTø√>±H˚
|æ\¢\T n\¢] #˚düTÔHêïsê ˝Ò<ë rÁe+>± Á|ü‹|òüT{ÏdüT
ÔHêïsê nH˚~ >∑eTì+#ê*. <ëì Ä<Ûës¡+>± yê] <äwæºì
bò˛Hé qT+∫ m˝≤ eTs¡˝≤Ã\H˚<ëìô|’ <äwæºô|{≤º*.
Á|ü‹ |üìø° bò˛Hé ø±e*‡+<˚......
|æ\¢\ qT+∫ kÕàsYº bò˛q¢ e´düHêìï ‘=\–+#·&ÜìøÏ
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·\\T |ü≥Tº≈£î+≥THêïs¡T. uÛÀ»q+
#˚j·÷\Hêï, #·<äyê\Hêï bò˛Hé ø±e*‡+<˚ n+≥÷
|æ\¢\T e÷s¡+ #˚düTÔ+fÒ.. yê]ì áe´düq+ qT+∫
m˝≤ <ä÷s¡+ #˚j·÷˝Ò ‘Ó*j·Tø£ #ê˝≤ eT+~ ‘·*¢
<ä+Á&ÉT\T Ä+<√fi¯q #Ó+<äT‘·THêïs¡T. |æ\¢\qT kÕàsYº
bò˛Hé qT+∫ <ä÷s¡+>± ñ+#·&É+ ø√dü+, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T
ˇø£ÿkÕ]>± yê]ì kÕàsYºbò˛Hé yê&É≈£î+&Ü ìyê]+#·
≈£î+&Ü, ì<ëq+>± yê] Ä˝À#·q\qT y˚πs n+XÊ\ô|’
eT[¢+#ê*. |æ\¢\qT kÕàsYº bò˛Hé e´düq+ qT+&ç ãj·T≥
|ü&˚j·T&ÜìøÏ ôd’ø±\õwüߺ\T nH˚ø£ dü÷#·q\T #˚düTÔ
Hêïs¡T. yê{Ï >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
|æ\¢\‘√ m≈£îÿe düeTj·÷ìï >∑&ÉbÕ*...
á s√E˝À¢ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T #ê˝≤ _J J$‘ê\qT
>∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. yês¡T |æ\¢\‘√ >∑&çù| düeTj·T+
>∑&ÉbÕ*, n+fÒ |æ\¢\T dü÷ÿ\T qT+∫ sê>±H˚ yêfi¯¢‘√
dü÷ÿ˝Ÿ˝À @+ »]–+~. @$T ôVA+esYÿ Ç#êÃs¡T,
|æ\¢\‘√ Ç+{À¢ yêfi¯¢ ej·TdüT≈£î ‘·>∑Z ∫qï ∫qï
|üqT\T #˚sTTdü÷Ô ñ+&É≥+ e\¢ yê]˝À u≤<Ûä´‘·
ô|s¡>∑≥y˚T ø±ø£ yê] <äèwæº bò˛Hé qT+∫ eTs¡\T‘·T+~.
≈£î≥T+ã düuÛÑT´\‘√ nqTã+<Ûä+ ...
≈£î≥T+ã düuÛÑT´\+<äs¡÷ ø£*dæ {°M˝À eT+∫
ø±s¡´Áø£e÷ìï #·÷&É≥+. |æ\¢\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ ø±s¡´
Áø£e÷ìï {°M˝À ô|{Ϻ, yê]‘√ ø£*dæ #·÷&ɶ+ e\¢ kÕàsYº
bò˛Hé qT+&ç |æ\¢\ eTqdüT eTfi¯ófl‘·T+~. HêqeTà\T,
‘ê‘·j·T´\T e+{Ï ô|<ä›yês¡T ÄdüøÏÔ>± ñ+&˚ bı&ÉT|ü⁄
ø£<∏ä\T, ˙‹ø£<∏ä\T #ÓãT‘·÷ yê]˝À ñ‘ê‡Vü‰ìï ì+bÕ*.
$<ë´ $|üj·÷\˝À ìeT>∑ïeTj˚T´˝≤ #˚j·T+&ç
|æ\¢\T yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé ø±yê\ì n&ÉT>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT
ôVA+esYÿ #˚kÕyê? á s√E bÕsƒ¡+ #·<äTe⁄≈£îHêïyê?
Ç+ø± ˙ |üqT\˙ï |üP]Ô #˚düT≈£îHêïyê? nì Á|ü•ï+
#·+&ç. ∫Hêï]øÏ dü+ã+~Û+∫q |üqT\qT |ü⁄s¡e÷sTT+
#·+&ç. bò˛Hé ÇkÕÔqT, eTT+<äT ˙ |üqT\˙ï #·ø£ÿ>± |üP]Ô
#˚düTø√eTì |æ\¢\øÏ #Ó|üŒ+&ç. ‘·q |üqT\˙ï |üPs¡Ôj˚T´
dü]øÏ düeTj·T+ |ü&ÉT‘·T+~ ø±ã{Ϻ, Ä |üqT˝À¢ ìeT>∑ï
yÓTÆq ∫Hêïs¡T\T ˇø√ÿkÕ] yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé >∑T]+∫ eT]∫
b˛‘ês¡T.
<äTÁwüŒuÛ≤yê\ >∑T]+∫ |æ\¢\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*:
kÕàsYºbò˛Hé Ád”ÿHéô|’ ø£ì|æ+#˚ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq s¡+>∑T\T,
j·÷ìy˚TwüHé\T |æ\¢\qT u≤>± Äø£]¸kÕÔsTT. á πs&çj˚T
wüHé ø£fi¯fl≈£î Vü‰ìø£s¡+.ø±ã{Ϻ yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé yê&Éø£+ e\¢
Äs√>∑´+ô|’ ø£*π> <äTwüŒ]D≤e÷\ >∑T]+∫ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T
‘·|üŒìdü]>± ‘·eT |æ\¢\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*.
|æ\¢\T kÕàsYºbò˛Hé yê&ÉT‘·Tqï Á|ü‹kÕØ yê] qT+&ç
Äbò˛Hé qT rdæy˚j·T&ÜìøÏ ã<äT\T.. m≈£îÿe ùd|ü⁄ bò˛Hé
#·÷&É≥+ e\¢ ø£*π> <äTÁwüŒuÛ≤yê\ >∑T]+∫ |æ\¢˝À¢
ne>±Vü≤q ø£*Œ+∫.. yê]øÏ ns¡úeTj˚T´ $<Ûä+>±
#ÓbÕŒ*. B+‘√ |æ\¢˝À¢ ø=+‘· e÷s¡TŒ ø£ì|ædüTÔ+~.
düeTj·÷ìï ôd{Ÿ #˚j·T+&ç:
H˚&ÉT.. |æ\¢\ #·<äTe⁄yÓT‘·Ô+ yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢˝ÀH˚
kÕ>∑T‘·Tqï~. Bìï n<äqT>± #˚düT≈£îì |æ\¢\T m≈£îÿe
ùd|ü⁄ kÕàsYº bò˛q¢qT ‘·eT‘√ ñ+#·T≈£î+≥THêïs¡T. á
H˚|ü<∏ä´+˝À.. πøe\+ ÄHé˝…’Hé ø±¢düT\T »]π>+‘· es¡πø
bò˛Hé yê] e<ä› ñ+&˚˝≤ #·s¡´\T rdüTø√+&ç. |æ\¢\T
kÕàsYº bò˛Hé ñ|üjÓ÷–+#˚ düeTj·÷ìï ej·TdüTqT ã{Ϻ
ôd{Ÿ #˚j·÷*. 2 dü+e‘·‡sê\ø£Hêï ‘·≈£îÿe ej·TdüT‡
ñqï |æ\¢\T bò˛Hé Ád”ÿHé #·÷&É≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô\T rdüT
ø√yê*. 2qT+∫ 3dü+e‘·‡sê\T ej·TdüT‡ >∑\ |æ\¢\≈£î
‘·*¢<ä+Á&ÉT\ |üs¡´y˚ø£åD˝À $H√<ä+,$v±ïHêìï ô|+#˚
u§eTà\T e+{Ï yê{Ïì #·÷bÕ*. 3qT+∫ 5 dü+e‘·‡
sê\ ˝À|ü⁄ ej·TdüT‡ ñqï |æ\¢\T s√E≈£î ˇø£ >∑+≥≈£î
$T+#·≈£î+&Ü düeTj·÷ìï πø{≤sTT+#ê*. 5 dü+e‘·‡
sê\ ø£+fÒ m≈£îÿe ej·TdüT‡ ñqï |æ\¢\≈£î #·<äTe⁄≈£îH˚
düeTj·T+ ã{Ϻ ìØí‘· ø±\ |ü]$T‹ì (2 >∑+≥\˝À|ü⁄)
ôd{Ÿ #˚j·÷*.
u…&é s¡÷yéT ˝À bò˛Hé qT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·e<äT›:
|æ\¢\T |ü&ÉT≈£îH˚ u…&és¡÷yéT˝À bò˛qT¢ ñ+#·≈£î+&Ü
C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*. ìÁ<äb˛j˚T düeTj·T+˝À yê]øÏ
bò˛Hé n+<äTu≤≥T˝À ñ+fÒ n~ |æ\¢\ ô|s¡T>∑T<ä\, n_Û
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 5
e~∆ì Á|üuÛ≤$‘·+ #˚düTÔ+~. Nø£{Ï |ü&çq ‘·sê«‘· |æ\¢\T
Ád”ÿHé\ yÓ’|ü⁄ m≈£îÿe düeTj·T+ yÓ∫Ã+#·≈£î+&Ü #·÷düTø√
yê*. |æ\¢\T bò˛Hé ø√dü+ e÷s¡+ #˚dæHê yê]øÏ ÄdüeT
j·T+˝À ˝§+–b˛≈£î+&Ü bò˛Hé qT <ä÷s¡+>± ñ+#ê*.
Vü‰;\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·+&ç
#Ódt e+{Ï Ä≥\T Ä&É≥+, e+≥ #˚j·T&É+ ˝Ò<ë
‘√≥ |üì #˚j·T&É+ e+{Ï ø±s¡´ø£˝≤bÕ\˝À MT |æ\¢\qT
ìeT>∑ï+ #˚j·T&É+ <ë«sê yês¡T kÕàsYºbò˛Hé\≈£î <ä÷s¡+
>± ñ+&˚˝≤ #˚j·Te#·TÃ. dü+^‘·+ $q&É+, yêsTT<ä´+
yêsTT+#·&É+, |ü⁄düÔø±\T #·<äe&É+ ˝Ò<ë ô|sTT+{Ï+>¥
#˚j·T&É+ e+{Ï Vü‰;\˝À MT |æ\¢\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·+&ç.
Ä≥\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·+&ç:
XÊØs¡ø£ ÁX¯eT‘√ ≈£L&çq Ä≥ yÓT<ä&ÉTqT ñ‘˚Ô»|üs¡T
düTÔ+~. XÊØs¡ø£ ø£<ä*ø£\T |æ\¢\≈£î dü÷ú\ø±j·T+ sê≈£î+
&Ü ‘=&ÉŒ&É‘êsTT. yê]˝À #·ø£ÿ{Ï Hêj·Tø£‘·« HÓ’|ü⁄D≤´
\qT ô|+bı+~+#·Tø√e&ÜìøÏ, ø=‘·Ô $wüj·÷\qT H˚s¡TÃ
ø√e&ÜìøÏ neø±X¯+ ø£*ŒkÕÔsTT
bÕdtesY¶\qT ôd{Ÿ #˚j·T+&ç:
MTs¡T MT |æ\¢\ #·T≥÷º ñ+&É≥+, yê]ì |üs¡´y˚
øÏå+#·&É+ m\¢|ü⁄Œ&É÷ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. MTs¡T ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT MT
|æ\¢\Tbò˛HéqT ñ|üjÓ÷–+#·≈£î+&Ü ñ+&˚+<äT≈£î MT
bò˛Hé˝À bÕdtesY¶qT ôd{Ÿ #˚j·T+&ç. yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé\≈£î
ôd≈£L´]{° ˝≤ø˘ ô|≥Tºø√e&É+ e\¢ m|ü⁄Œ&ÉT |ü&ç‘˚
n|ü⁄Œ&ÉT |æ\¢\T <=+>∑#ê≥T>± yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢qT $ìjÓ÷
–+#˚ neø±X¯+ ñ+&É<äT.
‘·≈£îÿe πs&çj˚TwüHé kÕúsTT ñqï yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Héì
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç
kÕàsYºbò˛Hé\ yê&Éø£+ ô|s¡T‘·Tqï+<äTq, ‘·≈£îÿe
‘·≈£îÿe πs&çj˚TwüHé kÕúsTT ñqï yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Héì
ñ|üjÓ÷–+#·≥+ eT+∫~.
Á|üj·÷DÏdüTÔqï|ü⁄Œ&ÉT kÕàsYºbò˛Hé yê&Éø±ìï ìyê]+#·+&ç:
ø±s¡T, ãdüT‡ ˝Ò<ë ¬s’\T e+{Ï ø£<äT\T‘·Tqï
yêVü≤q+˝À Á|üj·÷DÏdüTÔqï|ü⁄Œ&ÉT kÕàsYºbò˛HéqT MT
|æ\¢\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+#·+&ç. ø£<äT\T‘·Tqï
yêVü≤q+˝Àì yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé dæ>∑ï˝Ÿ ø√dü+ kÕÿì+>¥
#˚dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~ Ä Á|üÁøÏj·T˝À |æ\¢\≈£î #ê˝≤
Vü‰ìø£s¡yÓTÆq πs&çj˚TwüHéqT $&ÉT<ä\ #˚düTÔ+~.
ÄHÓ’¢Hé ˝À @+ #˚düTÔHêïs√ >∑eTì+#·+&ç
|æ\¢\T yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé #˚‹˝À |ü≥Tºø=ì ÄHÓ’¢Hé ˝À
ñqï düeTj·T+˝À yês¡T @+ #˚düTÔHêïs√ ø£∫Ñ·+>±
>∑eTì+ #·+&ç. ‘Ó*d” ‘Ó*j·Tì ej·TdüT˝À nyê+∫Û‘·,
no¢\ yÓuŸôd’≥T¢ #·÷ùd Á|üe÷<ä+ ñ+~. ø±ã{Ϻ |æ\¢\T
yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé |ü≥Tº≈£îqï <ä>∑Zs¡qT+&ç yês¡T @ $<Ûä+>±
$ìjÓ÷–düTÔHêïs√ C≤Á>∑‘·Ô>± >∑eTìdü÷Ô ñ+&Ü*.
‘·*¢<ä+Á&ÉT\u≤<Ûä´‘·
ø=+‘·eT+~ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T.. ‘·eT |æ\¢\T |üìøÏ
n&ÉT¶‘·>∑\≈£î+&Ü, n\¢] #˚j·T≈£î+&Ü ˇø£ #√≥
≈£Ls√Ãyê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ kÕàsYº bò˛q¢qT yê] #˚‹øÏ ÇdüTÔ
Hêïs¡T. Bìe\¢ |æ\¢\T Ä≥\≈£î <ä÷s¡yÓTÆ kÕàsYº bò˛q¢≈£î
u≤ìdü\e⁄‘·THêïs¡T. _J>± ñHêïs¡ì, $dæ–+#·≈£î+&Ü
ñ+{≤s¡ì |æ\¢\≈£î yÓTTu…’˝Ÿ bò˛q¢qT n\yê≥T #˚j·T≥+
yê]˝À kÕàsYº bò˛q¢ e´düHêìï ô|+#·T‘√+~.
s√˝Ÿ yÓ÷&É˝Ÿ>± ñ+&É+&ç: MT |æ\¢\T kÕàsYº bò˛q¢qT
yê&É≈£î+&Ü ñ+&Ü\ì Ä•+#˚ eTT+<äT, MTπs ˇø£ s√˝Ÿ
yÓ÷&É˝Ÿ >± ñ+&Ü*.|æ\¢\T MTqT+&ç m≈£îÿe H˚s¡TÃ≈£î+
{≤s¡T. |æ\¢\ m<äTs¡T>± MTs¡T >∑+≥\ ø=~› kÕàsYº bò˛Hé
yê&É≥+ eT+∫~ø±<äT. yÓTTu…’˝Ÿ bò˛Hé yê&Éø£+ e\¢
ø£*π> <äTwüŒ]D≤e÷\ô|’ ne>±Vü≤q ø£*Œ+∫ yês¡T
Ä≥bÕ≥\˝À eTTì– b˛j˚T˝≤
#·÷&É≥+ <ë«sê |æ\¢\ qT+∫
kÕàsYº bò˛Hé e´edüHêìï
Áø£eT+>± <ä÷s¡+ #˚jÓTT´#·TÃ.
õ.nq+‘·\øÏåà
ôd’ø±\J ˝…ø£Ãs¡sY
6 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
ø£¬s+{Ÿ nô|ò’sY‡
|ü<äà |ü⁄s¡kÕÿsê\T
v >∑D‘·+Á‘· ~H√‘·‡e+ dü+<äs¡“¤+>± πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+
<˚X¯ n‘·T´qï‘· bÂs¡ |ü⁄s¡kÕÿsê˝…’q |ü<äà nyês¡T¶
\qT Á|üø£{Ï+∫+~.
v Äs¡T>∑T]øÏ |ü<äà$uÛÑ÷wüDY, 9 eT+~øÏ |ü<äà uÛÑ÷wüDY,
91 eT+~øÏ |ü<äàÁo |ü⁄s¡kÕÿsê\î \_Û+#êsTT.
M]˝À 19 eT+~ eTVæ≤fi¯\T, Ç<ä›s¡T mHêï¬s’\T
ñHêïs¡T. 7 eT+~øÏ eTs¡D≤q+‘·s¡+ á|ü⁄s¡kÕÿsê
\qT Á|üø£{Ï+#ês¡T.
|ü<äà $uÛÑ÷wüDY
v ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ e÷J d”m+ eTT˝≤j·T+ dæ+>¥
j·÷<äyé, zÄsYmdt düwæºø£s¡Ô ~©|t eTVü≤\q_dt,
Á|üeTTK Ä]ÿf…ø˘º ;M <√oøÏ eTs¡D≤q+‘·s¡+ |ü<äà
$uÛÑ÷wüDY nyês¡T¶\T \_Û+#êsTT. Á|üeTTK ‘·ã˝≤
$<ë«+düT&ÉT C≤ø°sY VüQùd‡Hé, e÷J $<˚XÊ+>∑
eT+Á‹ mdtm+ ø£wüí, nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q >∑DÏ‘·
XÊÁdüÔy˚‘·Ô Áoìyêdt es¡<äHé≈£î ≈£L&Ü |ü<äà $uÛÑ÷wüDY
Á|üø£{Ï+#ês¡T.
á|ü⁄s¡kÕÿs¡ Á>∑V”≤‘·\ $esê\T...
á|ü⁄s¡kÕÿsê\qT Á|üø£{Ï+∫qyê] $esê\T...
v eTT˝≤j·T+ dæ+>¥ j·÷<äyé: düe÷CŸyêB bÕغ
e´ekÕú|ü≈£î&ÉT. j·T÷|”øÏ eT÷&ÉTkÕs¡T¢
eTTK´eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. s¡ø£åD eT+Á‹>±
u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. düTBs¡È ø±\+ ˝Àø˘düuÛÑ
düuÛÑT´&ç>± ñHêïs¡T.
v ~©|t eTVü≤\q_dt: •X¯ó yÓ’<ä´ ì|ü⁄DT&ÉT. n‹kÕs¡
yê´<ÛäT\ ∫øÏ‘·‡ ø√dü+ zs¡˝Ÿ ØôV’≤Á&˚wüHé $<ÛëHêìï
ø£ìô|{Ϻqyê]˝À ˇø£s¡T.
v C≤ø°sY VüQùd‡Hé: Á|üU≤´‘· ‘·ã˝≤ $<ë«+düT&ÉT,
dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT, q≥T&ÉT. Á|æHé‡≥Hé, kÕºHé|òüsY¶
e]‡{°\˝À n<Ûë´|ü≈£î\T>± |üì#˚XÊs¡T.
v u≤\ø£wüí <√o: uÛ≤s¡‘Y˝À ‘=* ‘·s¡+ ~>∑Z»
Ä]ÿf…ø˘º. ◊◊m+-u…+>∑fi¯Ss¡T, ád”◊m˝Ÿ
{ÖHéwæ|t-ôV’≤<äsêu≤<é ˝≤+{Ï Á|üeTTK ìsêàD≤\≈£î
Ä]ÿf…ø˘º>± |üì #˚XÊs¡T.
v Áoìyêdt es¡<äHé: ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À »ìà+∫
nyÓT]ø±˝À dæús¡|ü&çq uÛ≤s¡rj·T nyÓT]ø£Hé. 20e
X¯‘êã›+˝À n‘·´+‘· Á|üuÛ≤e+‘·yÓTÆq >∑DÏ‘·
XÊÁdüÔy˚‘·Ô>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ës¡T. dü+uÛ≤e´‘·
dæ<ë∆+‘·+˝À $X‚wü ø£wæ #˚XÊs¡T.
v mdtm+ ø£wüí: d”ìj·TsY sê»ø°j·T Hêj·T≈£î˝À¢
ˇø£s¡T. ø£sêí≥ø£ d”m+>±, $<˚XÊ+>∑ eT+Á‹>±,
eTVü‰sêÁwüº >∑es¡ïsY>± |üì#˚XÊs¡T.
|ü<äà uÛÑ÷wüDY
v Á|üeTTK yê´bÕs¡y˚‘·Ô ≈£îe÷s¡ eT+>∑fi¯+ _sê¢,
düe÷» ùde≈£îsê\T düT<ÛëeT÷]Ô, >±j·Tì yêD°
»j·Tsê+‘√bÕ≥T ‘Ó\+>±D qT+∫ Ä<Ûë´‹àø£
y˚‘·Ô\T kÕ«$T ∫qï Jj·TsY, ø£eT˝Òwt &ç |üfÒ˝Ÿ≈£î
|ü<äà uÛÑ÷wüDY |ü⁄s¡kÕÿs¡+ Á|üø£{Ï+#ês¡T.
v mdtm˝Ÿ uÛ…’s¡|üŒ, ø£|æ˝Ÿ ø£|üPsY (kÕVæ≤‘·´+, $<ä´),
B|üø˘ <ÛësY(ôd’Hé‡,Ç+õ˙]+>¥), düTeTHé
ø£˝≤´DY|ü⁄sY(ø£fi¯\T), ≈£îe÷sY eT+>∑fi¯+ _sê¢ (ÁfÒ&é,
Ç+&ÉÁd”º), yêD° »j·TsêyéT (ø£fi¯\T),
|ü<äà $uÛÑ÷wüDY Á>∑V”≤‘·\T
u≤\ø£wüí <√wæ (>∑T»sê‘Y) - Ä]ÿf…ø£ÃsY
(eTs¡D≤q+‘·s¡+ )
C≤ø°sY VüQùd‡Hé (eTVü‰sêÁwüº ) -ÄsYº
mdtm+ ø£wüí (ø£sêí≥ø£ ) - |ü_¢ø˘ nô|ò’sY‡
~©|t≈£îe÷sY ( yÓT&çdæHé ) - |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ
Áoìyêdt es¡<ëHé ( nyÓT]ø± ) - ôd’Hé‡ n+&é
Ç+»˙]+>¥
eTT˝≤j·T+ dæ+>¥ j·÷<äyé ( ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ) -|ü_¢ø˘
nô|’sY‡ (eTs¡D≤q+‘·s¡+ )
|ü<äà uÛÑ÷wüDY Á>∑V”≤‘·\T
mdtm˝Ÿ uÛ…’s¡|üŒ ( ø£sêí≥ø£ ) - *≥πs#·sY n+&é
∫qïJj·TsYkÕ«$T (Ä<Ûë´‹àø£+), ø£eT˝ÒXŸ &û |üfÒ˝Ÿ
(Ä<Ûë´‹àø£+), ø£|æ˝Ÿ ø£|üPsY (kÕVæ≤‘·´+, $<ä´)
á|ü⁄s¡kÕÿs¡ Á>∑V”≤‘·\ $esê\T...
v ∫qï Jj·TsY kÕ«$T: X¯+cÕu≤<é˝Àì düeT‘ê dü÷Œ]Ô
πø+Á<ä+˝À 216 n&ÉT>∑T\ m‘Ó’Ôq sêe÷qTC≤#ês¡´
$Á>∑Vü‰ìï @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.23 dü+e‘·‡sê\
ej·TdüT˝À ◊Væ≤ø£ düTKeTT\qT ‘·´õ+∫ Jj·TsY
nj·÷´s¡T. 1984˝À y˚<ä $<ä´, Ä>∑eT XÊÁkÕÔ\qT
H˚πsŒ Jj·TsY m&ÉT´πøwüq˝Ÿ Á≥dtº (C…{Ÿ)qT kÕú|æ+
#ês¡T. X¯+cÕu≤<é˝À õyéT‡ ÄdüT|üÁ‹ kÕú|æ+∫
ñ∫‘· yÓ’<ä´+ n+~düTÔHêïs¡T.
v ø£eT˝ÒXŸ <˚XŸu≤jYT |üfÒ˝Ÿ(<ëõ): Áo sêeT#·+Á<ä
$TwüHé, Vü‰sYº|òü⁄˝ŸHÓdt ÇHédæº≥÷´{Ÿ, Vü‰sYº|ü⁄˝ŸHÓdt
m&ÉT´πøwüHé Á≥dtº\qT kÕú|æ+∫ jÓ÷>∑, <Ûë´q+ô|’
ñ∫‘· •ø£åD ÇdüTÔHêïs¡T. es¡¸|ü⁄ ˙{Ï dü~«ìjÓ÷>∑+,
n≥M dü+s¡ø£åDô|’ Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤q
ø£*ŒdüTÔHêïs¡T.
|ü<äàÁo
v 91 eT+~ì |ü<äàÁo |ü⁄s¡kÕÿsê\≈£î m+|æø£ #˚XÊs¡T.
‘Ó\+>±D qT+∫ myéT.$»jYT >∑TbÕÔ(ôd’Hé‡, Ç+õ
˙]+>¥), |üdüT|ü⁄˝Ò{Ï Vü≤qTeT+‘·sêe⁄≈£î (yÓ’<ä´+),
_.sêeTø£cÕí¬s&ç¶øÏ (kÕVæ≤‘·´+, $<ä´) |ü<äàÁo
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~.
v Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ qT+∫ Á|üeTTK dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT
myéTmyéT ø°s¡yêDÏ, >∑DÒXŸ Hê>∑|üŒ ø£wüísê» q>∑s¡,
nu≤“¬s&ç¶ Hêπ>X¯«s¡ sêe⁄(ôd’Hé‡, Ç+õ˙]+>¥ $uÛ≤
>∑+), ¬ø.dü∫Ã<ëq+<ä XÊÁdæÔ, d”M sêE(ø£fi¯\T),
dü+≈£îsêÁ‹ #·+Á<äX‚KsY(düe÷» ùde), Á|üø±XŸ#·+Á<ä
dü÷<é(kÕVæ≤‘·´+, $<ä´)≈£î |ü<äàÁo |ü⁄s¡kÕÿs¡+
\_Û∫+~.
v kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ ~>∑Z»+ sêπøXŸ s¡aTHés¡aTHéyê˝≤
(eTs¡D≤q+‘·s¡+), Á|üeTTK u≤©e⁄&é q{Ï s¡MHê
≥+&ÉHé≈£î |ü<äàÁo \_Û+∫+~.
>±´˝…+Á{° nyês¡T¶\T
v ndüe÷q <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T Á|ü<ä]Ù+∫q Ms¡ »yêq¢
≈£î πø+Á<ä+ >±´˝…+Á{° nyês¡T¶\T Á|üø£{Ï+∫+~.
m&ÉT´πøwüHé
≈£îe÷s¡ eT+>∑fi¯+ _sê¢ ( eTVü‰sêÁwüº )- ÁfÒ&é n+&é
Ç+&ÉÁd”º
B|üø˘ <ÛësY ( eTVü‰sêÁwüº ) - ôd’Hé‡ n+&é
Ç+»˙]+>¥
yêDÏ »j·Tsê+ ( ‘·$Tfi¯Hê&ÉT ) -ÄsYº
∫qJj·TsY kÕ«$T ( ‘Ó\+>±D ) - Ä<Ûë´‹àø£+
düTeTHé ø£˝≤´DY|üPsY ( eTVü‰sêÁwüº ) - ÄsYº
ø£|æ˝Ÿ ø£|üPsY (&Ûç©¢ )- *≥πs#·sY n+&é m&ÉT´πøwüHé
düT<ÛëeT÷]Ô (ø£sêí≥ø£ ) - kÕe÷õø£ ùde
ø£eT˝ÒXŸ &ç. |üfÒ˝Ÿ
( ‘Ó\+>±D ) - Ä<Ûë´‹àø£+
yê]˝À ø=+<äs¡T.. y˚T»sY düTuÛ≤+>¥- ø°]Ô#·Áø£
2020, @Á|æ˝Ÿ˝À »eTTàø£oàsY˝Àì ãT>±›+ õ˝≤¢˝À
»]–q z ñÁ>∑yê<ä e´‹πsø£ Ä|üπswüHé˝À »yêq¢
{°yéT≈£î H˚‘·‘·«+ eVæ≤+∫q y˚T»sY düTuÛ≤+>¥
n‘·´+‘· <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T Á|ü<ä]Ù+#ês¡T.ñÁ>∑yê<äT\
ø±\TŒ˝À¢ ‘·q m&ÉeT uÛÑT»+ô|’ >±j·T+ø±e &É+‘√
bÕ≥T eTs√ Ç<ä›s¡T »yê q¢≈£î >±j·÷\j·÷´sTT.
nsTTHê @e÷Á‘·+ yÓs¡e≈£î+&Ü ndüe÷q |üsêÁø£
e÷ìï Á|ü<ä]Ù+∫ ñÁ>∑yê<äT\qT eT≥Tºu…{≤ºs¡T.
Hêj·Tø˘ õ‘˚+Á<ä dæ+>¥-ø°]Ô#·Áø£
v 2021, &çôd+ãsY qT+∫ ìs¡«Væ≤+∫q eT÷&ÉT
Ä|üπswüq¢˝À Hêj·Tø˘ õ‘˚+Á<ä dæ+>¥ nkÕ<Ûës¡D
<ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\qT Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. eT÷&ÉT Ä|üπs
wüq¢˝À Äj·Tq H˚‘·‘·«+˝Àì ã+<ä+ yÓTT‘·Ô+>±
@&ÉT>∑Ts¡T ñÁ>∑yê<äT\qT eT≥Tºu…{≤ºs¡T. á Ä|üπs
wüHé˝À ñÁ>∑yê<äT\ <ë&ÉT˝À¢ rÁe >±j·÷˝…’Hê..
<ÛÓ’s¡´+>± eTT+<äT≈£î yÓ[¢ z Ç+{Ï˝À <ëø=ÿqï
ñÁ>∑yê~ì Vü≤‘·e÷sêÃs¡T.
¬øô|ºHé ns¡TDY ≈£îe÷sY - XÖs¡´ #·Áø£
v 2022 y˚T 13q »eTTàø£oàsY˝Àì ã+~ b˛sê
õ˝≤¢˝À Ç<ä›s¡T ñÁ>∑yê<äT\ eT≥Tº u…≥º≥+˝À
¬øô|ºHé ns¡TDY ≈£îe÷sY ø°\ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+#ês¡T.
ÁbÕD≤\≈£î ‘Ó–+∫ ñÁ>∑ yê<äT\T ‘·\<ë#·Tø=qï
#√≥T≈£î #˚] ˇø£ ñÁ>∑yê~ì eT≥Tºu…{≤ºs¡T. Ç+ø√
ñÁ>∑yê~ì ‘√{Ï uÛÑÁ<ä‘ê dæã“+~ eT≥Tº u…≥º≥+˝À
‘√&ÉŒ{≤ºs¡T. ndüe÷q <ÛÓ’s¡´+, >=|üŒ Hêj·T ø£‘·«+
Á|ü<ä]Ù+∫q+<äT≈£î >±q÷ ¬øô|ºHé ns¡TDY≈£îe÷sYqT
XÖs¡´ #·Áø£ e]+∫+~.
¬øô|ºHé j·TT<ÛéMsYdæ+>¥ -XÖs¡´ #·Áø£
v sêÁw”ºj·T ¬s’|òæ˝Ÿ‡ 9e u…{≤*j·THé≈£î #Ó+~q ¬øô|ºHé
j·TT<ÛéMsYdæ+>¥ 2022 @Á|æ˝Ÿ 11q ≈£î˝≤Z+ õ˝≤¢˝À
»]–q ø√esYº Ä|üπswüHé≈£î H˚‘·‘·«+ eVæ≤+#ês¡T.
ñÁ>∑yê<äT\T bÕ]b˛≈£î+&Ü yê]ì #·T≥TºeTT{Ϻ
~>∑“+~Û+#ês¡T. ‘·|æŒ+#·Tø=H˚+<äT≈£î ñÁ>∑yê<äT\T
Á¬>H˚&ÉT¢ $dæ]Hê, ô|ò’]+>¥ #˚dæHê @e÷Á‘·+ u…s¡T≈£î
˝Ò≈£î+&Ü yê] düMTbÕìøÏ yÓ[¢ eT≥Tºu…{≤ºs¡T.
#·T≥Tº|üø£ÿ\ ìyêdü+ ñ+≥Tqï bÂs¡T\≈£î Vü‰ì
ø£\>∑≈£î+&Ü Ä|üπswüHé˝À ndüe÷q <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T
Á|ü<ä]Ù+∫ q+<äT≈£î ¬øô|ºHé j·TT<ÛéMsYdæ+>¥≈£î XÖs¡´
#·Áø£qT Á|üø£{Ï+#ês¡T.
◊d”d” {°20 {°yéT˝À uÛ≤s¡‘· ÁøϬø≥s¡T¢
v 2022 dü+‘·‡sêìøÏ ◊d”d” Á|üø£{Ï+∫q |ü⁄s¡Twüß\,
eTVæ≤fi¯\ »≥¢˝À uÛ≤s¡‘· »≥Tº qT+∫ n‘·´~Ûø£+>±
eTT>∑TZs¡T |ü⁄s¡Twü ÁøϬø≥s¡T¢ q\T>∑Ts¡T eTVæ≤fi≤
ÁøϬø≥s¡T¢ m+|æø£j·÷´s¡T.
v 2022 dü+‘·‡sêìøÏ ◊d”d” Á|üø£{Ï+∫q |ü⁄s¡Twüß\ {Ï
20»≥Tº˝À 11 eT+~ Ä≥>±fi¯¢˝À uÛ≤s¡‘· »≥Tº
ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
qT+∫ n‘·´~Ûø£+>± eTT>∑TZs¡T ÁøϬø≥s¡T¢ á »≥Tº˝À
#√≥T <äøÏÿ+#·T≈£îHêïs¡T. $sê{Ÿ ø√V”≤¢, dü÷s¡´≈£î
e÷sY j·÷<äyé, Vü‰]∆ø˘ bÕ+&Ü´≈£î ◊d”d” {°20
»≥Tº≈£î m+|æø£j·÷´s¡T. Ç+>∑¢+&é {°yéT qT+∫ CÀdt
ã≥¢sY, kÕyéT ø£s¡Hé, bÕø˘ qT+∫ ]C≤«Hé, Vü‰´]dt
sö|òt\qT m+|æø£ #˚dæ+~. M]˝À dæŒqïsY Vü≤düs¡+>∑
(Áo\+ø£), dæøÏ+<äsY s¡C≤ (õ+u≤uÒ«), CÀwt *{Ï˝Ÿ
(◊sê¢+&é), ¬>¢Hé |òæ*|t‡ (q÷´õ˝≤+&é) ñHêïs¡T. á
{°yéT≈£î CÀdt ã≥¢sYqT ¬øô|ºHé, $¬ø{Ÿ ø°|üsY>±
m+|æø£ #˚dæ+~. ]C≤«Hé, ã≥¢sY\qT zô|ì+>¥
CÀ&û>± Á|üø£{Ï+∫+~.
v eTVæ≤fi¯\ {°20 »≥Tº≈£î 2022 dü+‘·‡sêìøÏ >±q÷
11 eT+~ Ä≥>±fi¯¢qT m+|æø£ #˚dæ+~. uÛ≤s¡‘·
»≥Tº qT+∫ q\T>∑Ts¡T ÁøϬø≥s¡T¢ #√≥T <äøÏÿ+#·T
≈£îHêïs¡T. düà‹ eT+<Ûëq, Ø#ê |òüTÀwt, B|æÔ X¯s¡à,
πsDTø± dæ+>¥ sƒê≈£LsY\T ◊d”d” {°20 »≥Tº≈£î
m+|æø£j·÷´s¡T. ÄÁùdº*j·÷ qT+∫ ‘·Væ≤¢j·÷yÓTø˘
Á>±‘Y, nwt >±sY¶qsY, uÒ<∏é eT÷H˚\T m+|æø£
nj·÷´s¡T. ì&Ü <ësY (bÕøÏkÕúHé), k˛|ò” m¬ø¢k˛ºHé
(Ç+>∑¢+&é), ÇH√ø£ s¡DMs¡ (Áo\+ø£) á »≥Tº˝À
#√≥T dü+bÕ~+#ês¡T. á {°yéT≈£î q÷´õ˝≤+&é
ù|¢j·TsY k˛|ò” &Ó$H˚qT ¬øô|ºHé>±, Ø#ê |òüTÀwtqT
$¬ø{Ÿ ø°|üsY>± ◊d”d” m+|æø£ #˚dæ+~.
‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ kÕº{Ïdæºø£˝Ÿ nuŸÁkÕºø˘º
v ‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ kÕº{Ïdæºø£˝Ÿ nuŸÁkÕºø˘º |ü_¢πøwüHéqT
sêÁwüº Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ yÓ’dt #Ó’s¡àHé uÀsTTHé|ü*¢
$H√<é ≈£îe÷sY Ä$wüÿ]+#ês¡T. sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«
Ä]úø£ |ü⁄s√>∑‹, J&û|”, n_Ûe~∆ dü+πøåeT |ü<∏äø±\
$esê\T á Á|ü#·Ts¡D˝À dü$es¡+>± ù|s=ÿHêïs¡T.
Ád”Ô, |ü⁄s¡Twü »HêuÛ≤ ìwüŒ‹Ô
v ‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝À Ád”Ô, |ü⁄s¡Twü »HêuÛ≤
ìwüŒ‹Ô <ë<ë|ü⁄ düe÷q+>± ñqï~. sêÁwüº+˝À
1,73,92,041 eT+~ eTVæ≤fi¯\T, 1,76,11,633
eT+~ |ü⁄s¡Twüß\THêïs¡T.
v yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝À eTVæ≤fi¯\T 49.7 XÊ‘·+
ñ+&É>±, |ü⁄s¡Twüß\T 50.3 XÊ‘·+ ñHêïs¡T.
v 2011 Hê{ÏøÏ ‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤
3,50,03,674 >± ˝…ø£ÿ ‘˚*+~. »HêuÛ≤ô|’
@sêŒf…Æq C≤rj·T ø£$TwüHé n+#·Hê\ Á|üø±s¡+
2021˝À ‘Ó\+>±D ˝À 3,77,25,000 »HêuÛ≤
ñ+&É>±, 2031Hê{ÏøÏ Ä dü+K´ 3,92,07,000
#˚s¡T≈£î+≥T+<äì n+#·Hê y˚XÊs¡T.
v á n+#·Hê\ Á|üø±s¡+ 2011˝À <˚X¯ »HêuÛ≤˝À
‘Ó\+>±D »HêuÛ≤ 2.89 XÊ‘·+. 2021 Hê{ÏøÏ
Ç~ 2.77 XÊ‘êìøÏ, 2031 Hê{ÏøÏ 2.66 XÊ‘êìøÏ
‘·>∑TZ‘·T+<äì n+#·Hê y˚XÊs¡T. Bì Á|üø±s¡+ <˚X¯
»HêuÛ≤˝À eTq sêÁwüº »HêuÛ≤ ¬s+&ÉT <äXÊu≤›˝À¢H˚
<ë<ë|ü⁄ 0.23 XÊ‘·+ ‘·–Zq≥ºe⁄‘·T+~.
v sêÁwüº+˝À Á|ü‹ yÓsTT´ eT+~ eTVæ≤fi¯\≈£î 988
eT+~ |ü⁄s¡Twüß\THêïs¡T. dü÷sê´ù|≥, eTVü≤ã÷u≤
u≤<é, Vü≤qTeTø=+&É˝À yÓsTT´ eT+~ Ád”Ô\≈£î 996
eT+~ |ü⁄s¡Twüß\T+&É>±, n‹ ‘·≈£îÿe>± s¡+>±¬s&ç¶
õ˝≤¢˝À yÓsTT´eT+~øÏ >±qT 950 eT+~ |ü⁄s¡T
wüß\T e÷Á‘·y˚T ñHêïs¡T. n‘·´~Ûø£+>± ìs¡à˝Ÿ
õ˝≤¢˝À 1046 eT+~ eTVæ≤fi¯\T ñHêïs¡T.
|ü≥ºD »HêuÛ≤ -Á>±MTD »HêuÛ≤
v ‘Ó\+>±D˝À |ü≥ºD »HêuÛ≤ 1,36,08,665
ñ+&É>±, Á>±MTD »HêuÛ≤ 2,13,95,009 ñqï~.
yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝À |ü≥ºD≤˝À¢ 38.9 XÊ‘·+,
Á>±e÷˝À¢ 61.1 XÊ‘·+ ñHêïs¡T.
nø£åsêdü´‘·
v ‘Ó\+>±D˝À nø£åsêdü´‘· 66 XÊ‘·+>± ñqï~.
yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝À nø£åsêdüT´\T 2,06,96, 778
eT+~ ñHêïs¡T. Ç+<äT˝À eTVæ≤fi¯\T 89,95,049
ø±>±, |ü⁄s¡Twüß\T 1,17,01,729 eT+~. #·<äTe⁄≈£îqï
yê]˝À eTVæ≤fi¯\T 58%, |ü⁄s¡Twüß\T 75% ñHêïs¡T.
u≤\,u≤*ø£\ ìwüŒ‹Ô
v sêÁwüº+˝À Äπsfi¯fl˝À|ü⁄ |æ\¢\T
38,99,166 eT+~ ñHêïs¡ T .
Ç+<äT˝À u≤*ø£\T 18,81,231,
u≤\Ts¡T 20,17,935eT+~
ñHêïs¡T.
` &܈ˆ $.dürwt
 ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 7

ø±´˝…+&ÉsY˝À uÛ≤>∑+>± eTT+<äT>± eTq+
‘Ó\TdüTø√yê*‡q n+XÊ\T. kÕ<Ûës¡D dü+e‘·‡s¡eTT,
©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT. $wüeTs√E\T, X¯‘êã∆|ü⁄ ø√&é\T>±
>∑T]Ô+#ê*.
t ©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT: ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT 4#˚
ìX‚Ùwü+>± uÛ≤–+|üã&ç‘˚ Ä dü+e‘·‡s¡eTT ©|ü⁄
dü+e‘·‡s¡eTT. ©|ü⁄ dü+e‘·‡sêìøÏ 366 s√E\T
ñ+&ÉTqT.
t ©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT\T: 1948, 2000, 2004,
2008, 2016,...
t kÕ<Ûës¡D dü+e‘·‡s¡eTT: ©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT
ø±q≥Te+{Ï Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT kÕ<Ûës¡D
dü+e‘·‡s¡eTT n>∑TqT. 2001, 2002, 2015....\T
kÕ<Ûës¡D dü+e‘·‡sê\T.
t $wüeTs√E\T (odd days) : yês¡eTT |üP]Ô nsTTq
‘·s¡Tyê‘· $T–*q s√E\T $wüeTs√E\T (odd
days) n>∑TqT.
»qe] HÓ\ rdüT≈£î+fÒ 31 s√E\T R 4 yêsê\T
G 3 $wüeTs√E\T
t kÕ<Ûës¡D+>± ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT˝À ñ+&˚ $wüeT
~Hê\ dü+K´ 1 dü+e‘·‡s¡eTT
R 365 s√E\T R 52 yêsê\T G 1 s√E $T–*q
ˇø£ s√E ª$wüeT s√Eµ n+{≤s¡T.
t ©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT˝À $wüeTs√E\T |ü]o*+∫
q≥¢sTT‘˚ ©|ü⁄ dü+e‘·‡s¡eTT
R 366 s√E\T R 52 yêsê\T G 2
X¯ìyês¡eTT ` 6
1) 2100 e dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î mìï $wüeT
~Hê\T ñ+&ÉTqT.
2100 R 2000G100
2000e dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î $wüeT~Hê\T R 0
100 e dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î $wüeT~Hê\T R 5
0G5 R 5 $wüeT ~Hê\T
2) 26 »qe], 1950 Hê&ÉT @ yês¡+ n>∑TqT?
26 »qe], 1990 es¡≈£î >∑\ $wüeT ~Hê\ dü+K´
R R (1I2G3I1) R 2G3 R 5
1600dü+ˆˆ\˝À $wüeT ~Hê\ dü+K´ G 300
dü+ˆˆ\˝À $wüeT ~Hê\ dü+K´ G
49 s√E\˝À $wüeT ~Hê\ dü+K´ G »qe]
26es¡≈£î $wüeT ~Hê\T
1600 dü+ˆˆ\˝À $wüeT ~Hê\T R 0
300 dü+ˆˆ\˝À $wüeT ~Hê\T R1
49 dü+ˆˆ˝À $wüeT ~Hê\T R (12 ©|ü⁄
dü+e‘·‡sê\T G 37 kÕ<Ûës¡D dü+e‘·‡sê\T)
R (12I2G37I1) R 24G37R61
»qe] 26 es¡≈£î $wüeT ~Hê\T R 3 yêsê\T G days ˝…øÏÿ+#·T≈£î+≥÷ b˛yê*. Ä yÓTT‘·Ô+ Odd days
5 s√E\T R 5 s√E\T
ø±´˝…+&ÉsY
yÓTT‘·Ô+ $wüeT ~Hê\T R 0G1G61G5R67s√E\T
yÓTT‘·Ô+ $wüeT ~Hê\ dü+K´ R 2G3 R 5 s√E\T 23, 30 ‘˚B\˝À >∑Ts¡Tyês¡+ n>∑TqT. 31e ‘˚B
7`2`2001 eT+>∑fi¯yês¡+ ø±e⁄q eT+>∑fi¯yês¡+ 5e X¯óÁø£yês¡+ n>∑TqT
G 5 $wüeT s√E\T R Ä~yês¡+ n>∑TqT 2) 1868e dü+ˆˆ es¡≈£î $wüeT~Hê\T
5) »qe] 2005˝À eT÷&Ée X¯ìyês¡eTT @ ‘˚Bq 1600G200G68
e#·TÃqT. R 0G3G (17 ©|ü⁄ dü+e‘·‡sê\T
2005 R 2000G5dü+ˆˆ G 51 kÕ<Ûës¡D dü+ˆˆ\T)
2000e dü+ˆˆ\˝À $wüeT ~Hê\ dü+K´ R 0 R 0G3R (17I2G51I1)
4 dü+ˆˆ\≈£î $wüeT ~Hê\ dü+K´ R 1 ©|ü⁄ dü+ˆˆ R 3G(34G51) R 88
G 3 kÕ<Ûës¡D dü+ˆˆ\T 88 s√E\T R 12 yêsê\T G 4 s√E\T
$wüeT ~Hê\T R 4 s√E\T
yÓTT‘·ÔeTT, $wüeT ~Hê\ dü+K´ R 0G5 R 5 1869 nø√ºãs¡T 2 es¡≈£î $wüeT~Hê\T R 23
s√E\T s√E\T
2004 &çôd+ãs¡T 31e ‘˚B X¯óÁø£yês¡eTT R 23 s√E\T R 3 yêsê\T G 2 s√E\T
2005 »qe] 1e ‘˚~ X¯ìyês¡eTT. 8, 15,22 yÓTT‘·Ô+ $wüeT ~Hê\T R 4G2R6s√E\T
‘˚B\˝À X¯ìyês¡+. nø√ºãs¡T 2, 1869 X¯ìyês¡+ n>∑TqT
3e X¯ìyês¡eTT 22e ‘˚BHê&ÉT n>∑TqT.
6)
HÓ\\ yêØ>± ø√&é\T
kÕ<Ûäq: »qe]`0
2000 dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡|ü⁄ Odd |òæÁãe]`3
e÷]Ã`3
@ dü+e‘·‡s¡+ 7#˚ ìX‚Ùwü+>± uÛ≤–+#·ã&É‘êjÓ÷, <ëì @Á|æ˝Ÿ`6
‘·sê«‘· e#˚Ã dü+e‘·‡s¡+ πø\+&ÉsY 2000 dü+e‘·‡s¡|ü⁄ y˚T`1
πø\+&ÉsY e˝… ñ+≥T+~.
Year

2000
2001
No.of
Odd days
1
2
Total

1
1G2R3
pHé`4
p˝…’`6
Ä>∑wüߺ`2
ôdô|º+ãsY`5
nø√ºãsY`0
s√E\T nq>± ©|ü⁄ dü+e‘·‡sêìøÏ ª2µ 67 s√E\T R 9yêsê\T G 4 s√E\T R 4 $wüeT 2002 1 3G1R4 qe+ãsY`3
$wüeT s√E\T ñ+&ÉTqT. ~Hê\T 2003 1 4G1R5 &çôd+ãsY`5 >± >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.
t X¯‘êu≤∆\T ` $wüeT ~Hê\T: 4 $wüeT ~Hê\T nH˚~ >∑Ts¡Tyês¡+qT dü÷∫+#·TqT. 2004 2 5G2R7 X¯‘êã∆|ü⁄ ø√&é\T...
1 X¯‘êã∆eTT R 100 dü+e‘·‡sê\T 26 »qe] 1950 Hê&ÉT >∑Ts¡Tyês¡+ n>∑TqT. ª7µ 7#˚ ìX‚Ùwü+>± uÛ≤–+#·ã&ÉT‘·T+~.
100 dü+e‘·‡sê\≈£î $wüeT ~Hê\T R 3) 15 Ä>∑wüߺ 1947 Hê&ÉT @ yês¡+ n>∑TqT? 2004 dü+ˆˆ ‘·sê«‘· e#˚à 2005 dü+ˆˆ|ü⁄ πø\+&ÉsY 1600`1699 ø√&é `6
100/4 R24, 24 ©|ü⁄ dü+e‘·‡sê\T b˛>± 1947 Ä>∑wüߺ 15 R 1600 dü+ˆˆ\T G 300 2000 dü+ˆˆ πø\+&ÉsY e˝… ñ+≥T+~. 2000`2099 ø√&é ` 6
$T–*q kÕ<Ûës¡D dü+e‘·‡sê\T R 76 dü+ˆˆ\T G 46 dü+ˆˆ\T G 7) 1991 y˚T 29 ãT<Ûäyês¡+ nsTT‘˚ 1990 y˚T 29 1800`1899 ø√&é ` 2
$wüeT ~Hê\T R (76I1)G(24I2) R 76G48 R 1`1`1947 qT+&ç 15`8`1947 es¡≈£î >∑\ @ yês¡+ ne⁄‘·T+~. 1900`1999 ø√&é ` 0
124 s√E\T $wüeT s√E\T 1991e dü+e‘·‡s¡+ kÕ<Ûës¡DyÓTÆq~ 1700`1799 ø√&é ` 4
124 s√E\T R 17 yêsê\T G 5 s√E\T 1600 dü+ˆˆ\˝À $wüeT s√E\T R 0 No.of Odd days R 1 1)yÓTT<ä≥ s√E\T, dü+ˆˆ˝À ∫e] ¬s+&ÉT
∫es¡>± $T–*q 5 s√E\T $wüeT s√E\T 300 dü+ˆˆ\˝À $wüeT s√E\T R 1 1991 y˚T 29 qT+&ç 1990 y˚T 29 nq>± 1dü+ˆˆ n+¬ø\T ø£\bÕ*.
n>∑TqT. 46 dü+ˆˆ\˝À $wüeT s√E\T R 11 ©|ü⁄ yÓq≈£îÿ yÓfi≤¢*. 1869˝À 69G2R71
t ˇø£ X¯‘êã∆eTT˝À yÓTT<ä{Ïs√E ãT<Ûäyês¡eTT, X¯ó dü+e‘·‡sê\T G 35 kÕ<Ûës¡D dü+ˆˆ\T 1 Odd day yÓq≈£îÿ yÓfi≤¢*. 2)HÓ\ ø√&éqT ø£\bÕ*
Áø£yês¡eTT ˝Ò<ë Ä~yês¡eTT sêe&É+ »s¡T>∑TqT. R (11I2G35I1) R 22I35 R 57 s√E\T R ãT<Ûäyês¡+ yÓqø£ ñqï yês¡+ eT+>∑fi¯yês¡+ nø√ºãsY HÓ\ ø√&é R 0
t ˇø£ X¯‘êã∆eTT˝À ∫e] s√E eT+>∑fi¯yês¡eTT, 8 yêsê\T G 1 s√E R 1 $wüeT s√E 1990 y˚T 29 eT+>∑fi¯yês¡+ ne⁄‘·T+~. 3)X¯‘êã∆|ü⁄ ø√&é nq>± 1800`1899\
>∑Ts¡Tyês¡eTT eT]j·TT X¯ìyês¡eTT 1946 dü+ˆˆ es¡≈£î $wüeT s√E\T R 0G1G1R2 düe÷<Ûëq+: eT+>∑fi¯yês¡+ eT<Ûä´ ø√&é 2 ø£\bÕ*.
ø±C≤\<äT. 1`1`1947 qT+&ç 15`8`1947 es¡≈£î yÓTT‘·Ô+ Á|üX¯ï\T 4) dü+e‘·‡s¡+˝Àì ∫e] ¬s+&ÉT n+¬ø\qT
$wüeT s√E\≈£î yês¡+˝Àì s√E\≈£î eT<Ûä´ dü+ã+<Ûä+ s√E\ dü+K´ R 227 s√E\T 1) 31 s√E\T >∑\ ˇø£ HÓ\˝À 16e ‘˚~ 3e
yês¡eTT ` $wüeT~Hê\T 227 s√E\T R (32 yêsê\T G 3 s√E\T) R 3 >∑Ts¡Tyês¡+ nsTTq Ä HÓ\˝À ∫e] s√E 4#˚ uÛ≤–+∫ e∫Ãq uÛ≤>∑|òü˝≤ìï ø£\bÕ*. (X‚wü+
Ä~yês¡eTT ` 0 $wüeT s√E\T @eT>∑TqT? rdüTø√sê<äT)
k˛eTyês¡eTT ` 1 $wüeT s√E\ dü+K´ R 2G3R5 m) 5e X¯óÁø£yês¡+ _) 4e X¯ìyês¡+ 4)69(17
eT+>∑fi¯yês¡eTT ` 2 5 nH˚~ X¯óÁø£yês¡+qT dü÷∫düTÔ+~. 15 Ä>∑wüߺ dæ) 5e ãT<Ûäyês¡+ &ç) 5e >∑Ts¡Tyês¡+ 68
ãT<Ûäyês¡eTT ` 3 1947 nH˚~ X¯óÁø£yês¡+ n>∑TqT. 2) 2e ‘˚~ nø√ºãs¡T 1869 @ yês¡eTT n>∑TqT? 1
>∑Ts¡Tyês¡eTT ` 4 4) 2001 |òæÁãe] 7Hê&ÉT eT+>∑fi¯yês¡+ nsTT‘˚ m) >∑Ts¡Tyês¡+ _) ãT<Ûäyês¡+ 1G2G3G4
X¯óÁø£yês¡eTT ` 5 @Á|æ˝Ÿ 21, 2003e dü+ˆˆ Hê&ÉT @ s√E n>∑TqT. dæ) X¯ìyês¡+ &ç) Ä~yês¡+ 71G0G2G17 R 90 s√E\T
2001 |òæÁãe] 7q eT+>∑fi¯yês¡+ 3) 1776 p˝…’ 16Hê&ÉT @ yês¡eTT n>∑TqT? 90™7 R 12 yêsê\T G 6
dü+e‘·‡sê\î kÕ<Ûës¡D ©|ü⁄ dü+ $wüeT 2001 |òæÁãe] 7 qT+&ç 2003 |òæÁãe] 7 es¡≈£î m) k˛eTyês¡eTT _) eT+>∑fi¯yês¡eTT s√E\T
dü+e‘·‡sê\T ~Hê\T >∑\ $wüeT s√E\ dü+K´ R 2 s√E\T dæ) ãT<Ûäyês¡eTT &ç) >∑Ts¡Tyês¡eTT 6 s√E\T nq>± X¯ìyês¡+
|òæÁãe]˝À $T–*q s√E\T R 28`7R21 s√E\T 4) pHé 5, 2002 Hê&ÉT @ yês¡eTT n>∑TqT? 3) ô|’ düeTdü´ e÷~]>± kÕ~Û+#·TeTT
100 76 24 5 e÷]à HÓ\˝À s√E\ dü+K´ R 31 m) ãT<Ûäyês¡+ _) X¯ìyês¡+
200 152 48 3 düe÷<ÛëqeTT: eT+>∑fi¯yês¡+
@Á|æ˝Ÿ 21es¡≈£î >∑\ s√E\ dü+K´ R 21 dæ) X¯óÁø£yês¡+ &ç) k˛eTyês¡+
300 228 72 1 @Á|æ˝Ÿ 21 es¡≈£î yÓTT‘·Ô+ $wüeT ~Hê\ dü+U´ R 5) pHé 2, 2014 Hê&ÉT @ yês¡eTT n>∑TqT? 4) ô|’ düeTdü´ e÷~]>± kÕ~Û+#·TeTT
400 303 97 0 21G31G21R 73 s√E\T m) Ä~yês¡+ _) k˛eTyês¡+ düe÷<ÛëqeTT: ãT<Ûäyês¡eTT
800,1200,1600,2000dü+ˆˆ $wüeT~Hê\T 0 73 s√E\T R 10 yêsê\T G 3 s√E\T dæ) eT+>∑fi¯yês¡+ &ç) ãT<Ûäyês¡+ 5) ô|’düeTdü´ e÷~]>±
$wüeT ~Hê\ dü+K´ R 3 s√E\T 1) 16e ‘˚B 3e >∑Ts¡Tyês¡+ kÕ~Û+#·TeTT
HÓ\ »qe] |òæÁãe] e÷]à @Á|æ˝Ÿ y˚T pHé p˝…’ Ä>∑wtº ôdô|º+ãsY nø√ºãsY qe+ãsY &çôd+ãsY düe÷<ÛëqeTT: k˛eTyês¡eTT

$wüeT 3 0 3 2 3 2 3 3 2 3 2 3 dæ.»j·TÁ|üø±wt¬s&ç¶
s√E\T 1(©|ü⁄) dü÷ÿ˝Ÿ ndæôdº+{Ÿ
8 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
counted.

GENERAL ENGLISH
ARTICLES
Qa, an, the are called pointing words or
ARTICLES.
Look at the sentence : The boy kicked a ball
into an orchard.
Sometimes there is a describing word
between the pointing word and the nam-
ing word, like this : The little boy kicked
an old ball into a big orchard.
Q. The second thing we must note is that we R
use an instead of a before a word that
begins with a vowel. There are five vowels :
a, e , i , o , u
R In the first sentence we wrote : ………..
into an orchard, because orchard begins
with the vowel O.
RIn the second sentence we wrote : ………
into a big orchard, because big does not
begin with a vowel.
RWe also wrote : ………… an old ball,
because old begins with the vowel O.
Q. We use an instead of a before a word
beginning with a silent h.
an hour late, an honest man, an heir to the
throne, an honourable man.
Q. We use a instead of an before such vowels
as have the sound of 'yoo'.
R An umbrella is a useful thing.
R A union of sweepers was formed.
R A European was killed in an accident.
R He is a university student.
R The metre is a unit of length.
Q. When we refer to some particular person
or thing, we use the instead of a or an.
R I saw a boy riding on an ass.
R The boy was wearing a hat.
R The ass was white.
R Here the means the particular one
we are talking about, not the others.
Q The is always used before :
names of rivers the Ganges, the Nile,
the Thames.
R names of oceans and seas the Indian
Ocean, the Arabian Sea, the Persian Gulf,
the Bay of Bengal.
R names of mountain-ranges the
Andamans, the Alps, the Himalayas.
Rnames of holy books the Ramayana, the
Mahabharata, the Bible, the Quran.
Rnames of newspapers the Tribune, the
Hindustan Times, the Times of India, the
Statesman.
R well-known single objects The earth
moves round the sun. The moon is shin-
ing in the sky. All the world's a stage.
Rnames of races or nations the Hindus, the
Muslims, the Sikhs, the British, the
French.
R adjectives in the superlative degree
Honesty is the best policy.
Rfirst, second, third, tenth, etc. January is
the first month of the year.
Q. Countable vs. Non countable
A and an are used if the noun can be
1. I stepped in a puddle. (How many puddles
did you step in? Just one. Therefore, use
a.)
2. I drank a glass of milk. (Glasses of milk
can be counted)
3. I saw an apple tree. (Apple trees can be
counted)
The must be used when the noun cannot be
counted.
1. I dived into the water. (How many waters
did you dive into? The question doesn't
make any sense because water is non
countable. Therefore, use the.)
2. I saw the milk spill. (How many milks?
Milk cannot be counted)
3. I admired the foliage. (How many
foliages? Foliage cannot be counted)
Q. First vs. Subsequent Mention.
R A or an is used to introduce a noun
when it is mentioned for the first time in
a piece of writing. The is used afterward
each time you mention that same noun.
Ex : I bought a book. The book was interesting.
Exercise
Fill up the blanks with suitable articles
1. We saw _______ Englishman riding on
_______ elephant.
2. We saw ______ old beggar riding on
________ ass.
3. ________ apple ______ day keeps
______ doctor away.
4. ______ umbrella is _______ useful thing.
5. He is ________ Indian but his wife is
_________ American.
1) an,an 2) an, an 3) an, a, the 4) an,a
5) an, an

40,889 Á>±MTD &Üø˘ ùdeø˘ (J&ûmdt) ñ<√´>±\T

|ü<√‘·s¡>∑‹‘√ .. Á|üuÛÑT‘√«<√´>±\T
Ç+»˙]+>¥ Á>±&ÉT´j˚T≥T¢ ôd’‘·+ ñ<√´>∑
neø±XÊ\ ø√dü+ #·ø√s¡ |ü≈£åî˝≤¢ m<äTs¡T
#·÷düTÔqï Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ 10e ‘·s¡>∑‹‘√
Á|üuÛÑT‘√«<√´>∑+ \_Û+#·≥+ ì»+>± z >=|üŒ
dü<äeø±X¯+. Á|üuÛÑT‘√«<√´>±\T... nM e+<ä\T
ø±<äT y˚\˝À¢... <ë<ë|ü⁄ 50 y˚\≈£î ô|’>±
sêe&É+ ìs¡T<√´>∑T\≈£î düTesêíeø±X¯+. mdt-
mdtdæ <ë<ë|ü⁄ 12y˚\ ñ<√´>±\≈£î, ‘·bÕ˝≤
XÊK 40y˚\ ô|’∫\T≈£î ñ<√´>±\≈£î, dæ◊mdtm|òt
451 ñ<√´>±\≈£î Ç{°e\ H√{Ï|òæπøwüqT¢
$&ÉT<ä\ #˚XÊsTT.
‘·bÕ˝≤XÊK˝À ñ<√´>±\T
‘·bÕ˝≤XÊK˝Àì ñ<√´>±\˝À Áu≤+∫ b˛düTº
e÷düºsY (_|æm+), ndæôdº+{Ÿ Áu≤+#Y b˛düTº
e÷düºsY, &Üø˘ùdeø˘ ñ<√´>±\THêïsTT. M]øÏ
s√E≈£î düTe÷s¡T 4 >∑+≥\T |üì ñ+≥T+~.
10e ‘·s¡>∑‹˝À kÕ~Û+∫q e÷s¡Tÿ\ Ä<Ûës¡+>±
m+|æø£ #˚kÕÔs¡T. b˛düTº\T, ]»πs«wüqT¢ $esê\T
yÓuŸôd’{Ÿ˝À ñHêïsTT. nuÛÑ´s¡Tú\T ÁbÕ<Ûëq´‘ê
Áø£eT+ Á|üø±s¡+ <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√ yê*. yÓT]{Ÿ
Ä<Ûës¡+>± nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
‘Ó\T>∑T˝À mdtmdtdæ |üØøå± |üÁ‘·+
ákÕ] Á|üXÊï|üÁ‘êìï ‘Ó\T>∑T˝À Çe«&É+
ì»+>± 10e ‘·s¡>∑‹ ns¡Ω‘· >∑\ yê]øÏ eT+∫
neø±X¯+. >∑‘·+˝À Ç$ Væ≤+B/Ç+^¢wt\˝À
ñ+&É≥+‘√ eTq ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\ nuÛÑ´s¡Tú\T
qwüºb˛j·÷s¡T.
πø+Á<ä ‘·bÕ˝≤ XÊK <˚X¯yê´|üÔ+>± $$<Ûä dü]ÿfi¯¢ |ü]~Û˝À 40,889
Á>±MTD &Üø˘ ùdeø˘ (J&ûmdt) ñ<√´>±\qT uÛÑØÔ #˚j·TqTqï≥T¢
Á|üø£{Ï+∫+~.
|ü<√ ‘·s¡>∑‹ ns¡Ω‘·ô|’H˚ m˝≤+{Ï |üØø£å, ˝Ò≈£î+&Ü Áu≤+#Y b˛dtº
Á|üX¯ï\ kÕúsTT ôdwüHé`3˝À »qs¡˝Ÿ ny˚sYHÓdt, Ç+^¢wt e÷düºsY, Áu≤+#Y ndæôdº+{Ÿ b˛dtº e÷düºsY, &Üø˘ ùdeø˘ ñ<√´>±\≈£î m+|æø£
mdtmdtdæ Á|üXÊï|üÁ‘ê\T |ü<√‘·s¡>∑‹ ˝≤+π >«CŸ n+&é ø±+Á|üôV≤q¸Hé ñ+{≤sTT. ˇø√ÿ #˚kÕÔs¡T. ÄdüøÏÔ ø£\ yês¡T á HÓ\ 27 qT+∫ |òæÁãe] 16e ‘˚B es¡≈£î
kÕúsTT˝ÀH˚ ñ+&É≥+ |üØø£å$<Ûëq+ nqTdü]+∫ $uÛ ≤>∑+ qT+∫ 25 #=|ü⁄Œq 50 Á|üX¯ï\T ÄHé ˝…’Hé˝À <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ. <äs¡U≤düTÔ˝À¢ ‘·|ü⁄Œ\T <=]¢‘˚ |òæÁãe]
Á|æù|sY nsTT‘˚ düT\Te⁄>± $»j·T+ kÕ~Û+#· ñ+{≤sTT. á ôdwüHé˝À ‘·|ü⁄Œ düe÷<ÛëHêìøÏ 17 qT+∫ 19 es¡≈£î düe]+#·T≈£îH˚+<äT≈£î neø±X¯+ ≈£L&Ü ø£*Œ+∫+~.
e#·TÃ. 8,9,10 ‘·s¡>∑‘·T\ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\T Ä<Ûë ˇø£ e÷s¡ Tÿ ‘·–ZkÕÔs¡T. |üØø£å˝À ns¡Ω‘· kÕ~Û+#· á ñ<√´>±\≈£î b˛{° |ü&˚ yês¡T 18-40 @+&É¢ eT<Ûä´ ej·TdüTÿ˝…’
s¡+>± nuÛÑ´s¡Tú\T Á|æ|üπswüHé ø=qkÕ–+#ê*. &ÜìøÏ Á|ü‹ ôdwüHé˝Àq÷ »qs¡˝Ÿ nuÛÑ´s¡Tú\T 30, ñ+&Ü*. ø£+|üP´≥sY Hê˝…&箑√bÕ≥T ôd’øÏ˝Ÿ ‘=ø£ÿ&É+ ≈£L&Ü sêyê*.
z;d”/á&ÉãT¢´mdt\T 25, Ç‘·s¡ $uÛ≤>±\ yês¡T yÓTT‘·Ô+ 40, 889 Á>±MTD &Üø˘ ùdeø˘ ñ<√´>±˝À¢ Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ˝À
$uÛ≤>±\T ` e÷s¡Tÿ\T 20 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\T bı+<ë*. Ç˝≤ ns¡Ω‘· 2480, ‘Ó\+>±D˝À 1260 U≤∞\T ñHêïj·Tì πø+Á<ä ‘·bÕ˝≤XÊK C≤Ø
mdtmdtdæ H√{Ï|æø£πødüHé ˝Àì ñ<√´>±\˝À e÷s¡Tÿ bı+~qyê] C≤_‘ê qT+∫ yÓT]{Ÿ, #˚dæq H√{Ï|òæπøwüHé ‘Ó*|æ+~.
m+{Ïmdt, Vü≤e˝≤›sY ñHêïsTT. mdtmdtdæ m+{Ï ]»πs«wüqT¢ nqTdü]+∫ ñ<√´>∑+˝ÀøÏ rdüT≈£î+ |ü<√ ‘·s¡>∑‹ bÕdt ø±e&É+‘√bÕ≥T n+<äT˝À e÷´<∏é‡, Ç+–¢wt, kÕúìø£
mdt |üØø£å\qT ¬s+&ÉT $uÛ≤>±\T>± $uÛÑõ+ {≤s¡T. uÛ≤wü ñ+&É≥+ ‘·|üŒìdü]. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ‘Ó\+>±D sêÁcÕº\ qT+∫
#ês¡T. Á|ü‹ Á|üX¯ï≈£î eT÷&ÉT e÷s¡Tÿ\T ñ+{≤ |òæõø£˝Ÿ m|ò”wæjÓT˙‡ f…dtº (|”á{°): <äs¡U≤düTÔ #˚düT≈£îH˚ yês¡T |ü<√ ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î ‘Ó\T>∑T düu…®ø˘º ‘·|üŒìdü]>±
sTT. yÓTT‘·Ô+ 270 e÷s¡Tÿ\≈£î Á|üXÊï|üÁ‘·+ #·<äyê*.
ñ+≥T+~. Vü≤e˝≤›sY b˛düTº\≈£î |òæõø£˝Ÿ m|ò”wæj·T˙‡ f…düTº
Áu≤+#Y b˛dtº e÷düºsY (;|”m+) ñ<√´>±\≈£î s¡÷.12 y˚\ qT+∫
ôdø£åHé`1˝À q÷´eT]ø£˝Ÿ, Ø»˙+>¥ m_*{Ï ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>± |ü⁄s¡Twüß\T s¡÷.29,380, ndæôdº+{Ÿ Áu≤+#Y b˛dtº e÷düºsY (@;|”m+) ˝Ò<ë Á>±MTD
ñ+{≤sTT. ¬s+&ç+{Ï˝À ˇø√ÿ $uÛ≤>∑+ qT+∫ 1600 MT≥s¡¢ <ä÷sêìï 15 ì$TcÕ˝À¢ &Üø˘ ùdeø˘ ñ<√´>±ìøÏ s¡÷.10 y˚\ qT+∫ s¡÷.24,470 eT<Ûä´ y˚‘·q+
20 #=|ü⁄Œq 40 Á|üX¯ï\T ekÕÔsTT. M{ÏøÏ q&Éyê*. eTVæ≤fi¯\T ˇø£ øÏ˝ÀMT≥sYì 20 #Ó*¢düTÔ+~. md”‡, md”º, ~yê´+>∑T\T, Á{≤Hé‡ ñyÓTHé nuÛÑ´s¡Tú\T n|æ¢πøwüHé
s¡TD≤‘·àø£ e÷s¡Tÿ\T ˝Òe⁄. ì$TcÕ˝À¢ |üP]Ô #˚j·÷*. |ò”E #Ó*¢+#ê*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äT. $T–*q nuÛÑ´s¡Tú\T e÷Á‘·+ s¡÷.100
#=|ü⁄Œq #Ó*¢+#ê*‡ ñ+≥T+~.
|üØø£å\T`b˛düTº\T`$esê\T dæ◊mdtm|òt˝À 451 ø±ìùdºãT˝Ÿ (Á&Ó’esY) b˛düTº\T
ôd+Á≥˝Ÿ Ç+&ÉÁdæºj·T˝Ÿ ôd≈£L´]{° bò˛sY‡ (dæ◊mdtm|òt)˝À 451
ø±ìùdºãT˝Ÿ (Á&Ó’esY) b˛düTº\≈£î ìqï{Ï qT+∫ <äs¡U≤düTÔ\ d”«ø£s¡D
|üØø£å ù|s¡T b˛düTº\ dü+K´ |üØø£å ‘˚~ m+|æø£ $<Ûëq+
m+{Ïmdt 11994 @Á|æ˝Ÿ kÕº|òt ôd\ø£åHé ø£$TwüHé ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. f…HéÔ ˝Ò<ë <ëìøÏ düe÷qyÓTÆq ø√s¡T‡˝À ñrÔs¡í‘· kÕ~Û+∫
Vü≤e˝≤›sY 529 @Á|æ˝Ÿ kÕº|òt ôd\ø£åHé ø£$TwüHé ñ+&Ü*. ej·TdüT 21`27 @fi¯¢ eT<Ûä´ ñ+&Ü*. <äs¡U≤düTÔ≈£î ÄK] ‘˚B
&Üø˘ ùdeø˘ 40889 ` ‘·bÕ˝≤XÊK |òæÁãe] 22. |òæõø£˝Ÿ f…dtº, ÁfÒ&é f…dtº, sê‘· |üØø£å, yÓT&çø£˝Ÿ f…düTº <ë«sê
ø±ìùdºãT˝Ÿ 451 ` dæ◊mdtm|òt nuÛÑ´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚kÕÔs¡T.
 ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 9
bÕs¡¢yÓT+≥Ø ìj·TeTeTT\ |ü<ä∆‹˝À ªJs√ nesYµ nq>±?
1. Ç{°e\ s¡<äT›#˚j·Tã&çq sêC≤´+>∑eTT˝Àì @ Á|üø£ 1. |ü•ÃeTu…+>±˝Ÿ 2. Á‹|ü⁄s¡ düe÷y˚X¯eTT\qß yêsTT<ë y˚j·TT≥qß 32. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ˝≤+#Û·q ÁbÕj·T+>± ìs¡ísTTø£s¡D
s¡D »eT÷àø±oàsYq≈£î Á|ü‘˚´ø£ ôVA<ëqß 3. πøs¡fi¯ 4. sê»kÕ∆Hé @eT+<äßs¡ß? #˚j·TTq~?
ø£*Œ+#·ß #·ßqï~? 13. eTeT‘ê u…qØ® sê»ø°j·T bÕغ ù|πs$T{Ï? 1. ‘ê‘êÿ*ø£eTT>± yêsTT<ë y˚j·TT≥ 1. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ 2. bÕs¡¢yÓT+{Ÿ
1. Á|üø£s¡D-365 2. Á|üø£s¡D-370 1. ‘·èDeT÷˝Ÿ ø±+Á¬>dt 2. ìs¡e~Ûø£+>± yêsTT<ë y˚j·TT≥ 3. ø±´_HÓ{Ÿ/eT+Á‹eT+&É*
3. Á|üø£s¡D-350 4. Á|üø£s¡D-390 2. C≤rj·T ‘·èDeT÷˝Ÿ ø±+Á¬>dt 3. $T–*q ø±\eTTq≈£î yêsTT<ë y˚j·TT≥ 4. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ø±sê´\j·TeTT
2. á ÅøÏ+~ yêì˝À @ bÕs¡¢yÓT+≥Ø kÕ∆sT÷ dü+|òüT 3. nœ\ uÛ≤s¡‘· ‘·DeT÷˝Ÿ ø±+Á¬>dtt 4. nìØí‘·+>± yêsTT<ë y˚j·TT≥ 33. πø+Á<ä+˝À dü+ø°s¡í Á|üuÛÑß‘·«eTT\ n>∑eTq+ e\q
eTT\ øÏ+~øÏ n+#·Hê\ dü+|òüTeTT e#·ßÃqß? 4. ‘·èDeT÷˝Ÿ ø±+Á¬>dt bÕغ 25. j·T÷ìj·THé >∑es¡ïyÓT+{Ÿ, 1991˝À me] n~Ûø£´+ n+‘·yÓTT+~q~?
1. |ü]o\q dü+|òüTeTT\ß 14. C≤rj·T e÷qe Vü≤≈£îÿ\ ø£$TwüHé n<Ûä´≈£åî&ÉT? ÁbÕs¡+_Û+∫q düs¡∞ø£è‘· Ä]∆ø£ $<ÛëqeTT e\q 1. bÕs¡¢yÓT+{Ÿ 2. Á|ü<ÛëqeT+Á‹
2. Ä]∆ø£ e´eVü‰sê\ dü+|òüTeTT\ß 1. nõ‘Y $TÁX¯ 2. j·Tdt.¬ø.<∏√s¡‘Y ‘˚ã&çq eTTK´ e÷s¡ßŒ? 3. ø±´_HÓ{Ÿ/eT+Á‹eT+&É*
3. düuÛ≤ e´eVü‰sê\ dü+|òüTeTT\ß 3. ns¡TDY ≈£îe÷sY $TÁX¯ 1. ~>∑ßeT‘·ß\ß, ˝…’ôdHé‡ $<ÛëqeTTqß 4. n~Ûø±s¡ •wüº»qß\ß
4. $#ês¡D dü+|òüTeTT\ß 4.eC≤Vü≤‘Y Vü≤_ãß˝≤¢ düs¡∞ø£è‘·eTT #˚j·TT≥ 34. Ç+&çj·÷qß ªdü<äèX¯´-düe÷K´/ø±d”« ô|ò&ÉπswüHéµ
3. á ÁøÏ+~ sêÁcÕº\˝À n‘·´~Ûø£ dü+K´˝À sê»´ 15. Á|üD≤[ø£ dü+|òüT+ ∫e] ñbÕ<Ûä´≈£åî\ß? 2. Ä]∆ø£ e´edü∆qß Á|üuÛÑß‘˚«‘·s¡eTT #˚j·TT≥ nì n_Ûe]í+∫q sêC≤´+>∑ ì|ü⁄Dß&ÉT?
düuÛÑ düuÛÑß´\qß ø£*–q sêh+? 1. eTH√àVü≤Hédæ+>¥ 2. e÷+fÒø˘dæ+>¥ 3. $<˚o ô|≥ߺã&ÉT\≈£î dü+ã+~Û+∫q 1. ¬ø.dæ.y˚sY 2. Á>±Hé $˝Ÿ ÄdæºHé
1. sê»kÕ∆Hé 2. eT<Ûä´Á|ü<˚XŸ 3. ≈£îq«sY dæ+>¥ 4. uÛÑ÷{≤dæ+>¥ ìã+<Ûäq\ß s¡<äß› #˚j·TT≥ 3. m.$.&Ó’d” 4. _.ÄsY.n+uÒ<äÿsY
3. |ü•ÃeTu…+>±˝Ÿ 4. ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ 16. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑß‘·« #·≥º+, 1935 Á|üø±s¡+ ø±s¡´ìsê« 4. kÕeT´yê<ä dü+|òüTeTTqß e÷s¡ßŒ #˚j·TT≥. 35. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ düßÁ|”+ø√s¡ßº ÁbÕs¡+uÛÑ n~Ûø±s¡ |ü]~Û,
4. sê»ø°j·T e÷s¡Z+˝À eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±]ø£‘·≈£î rdüß Vü≤D n~Ûø£sêeTTqß ø£*Ze⁄qï~? 26. πø+Á<ä $<ë´ dü+dü∆\˝À, Ç‘·s¡ yÓqßø£ã&çq á ÁøÏ+~ yêì˝À, <˚ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~?
ø=qï eTTK´yÓTÆq j·T‘·ïeTT? 1. Á_{Ïwt sêE/sêDÏ 2. Ç+>∑¢+&¥ bÕs¡¢yÓT+{Ÿ ‘·s¡>∑‘·ß \≈£î 27 XÊ‘·eTT d”≥¢qß ]»πs«wüHéqß 1. j·T÷ìj·THé eT]j·TT Ç‘·s¡ sêheTT\ eT<Ûä´
1. C≤rj·T eTVæ≤fi≤ ø£MTwüHé @sêŒ≥ß #˚j·TT≥ 3. düe÷K´ XÊdüqdüuÛÑ ø£*Œ+#·ß≥≈£î ñ<˚›•+|üã&çq sêC≤´+>∑ dües¡D ˝Òø£ $$<Ûä sêheTT\ eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\qß
2. dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ Á>∑÷|ü⁄\ @sêŒ≥ß #˚j·TT≥ 4. øöì‡˝Ÿ q+<ä* >∑es¡ïsY »qs¡˝Ÿ #·≥ºeTT? |ü]wüÿ]+#·ß≥
3. eTVæ≤fi¯\≈£î ]»πs«wüHé _\ߢqß ô|≥ߺ≥ 17. ø=ìï eüs¡ZeTT\≈£î ø£*Œ+#·ã&çq ]»πs«wüq¢qß 1. 93e #·≥ºeTT 2. 90q #·≥ºeTT 2. n|”Œ\ß #˚düßø=qß≥≈£î ôdŒwü˝Ÿ ©yé |æ{°wüHéqß
4. kÕ∆ìø£ dü+dü∆\˝À ø=ìï d”≥¢ß ]»sY« #˚j·TT≥ $e]+#·ß sêC≤´+>∑eTT q+<ä* ìã+<Ûäq? 3. 89 #·≥ºeTT 4. 92e #·≥ºeTT eT+ps¡ß #˚j·TT n~Ûø±s¡eTT
5. á ÁøÏ+~ yêì˝À, Á<äe´|ü⁄ _\ߢ jÓ≠ø£ÿ Á|ü<Ûëq \ø£å 1. ìã+<Ûäq-15 2. ìã+<Ûäq-17 27. πø+Á<ä Á|üuÛÑß‘·«eTT#˚ sêCÒ+Á<ä dü#êsY ø£$T{°, á 3. bÂs¡ß\ jÓ≠ø£ÿ ÁbÕ<Ûä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\≈£î
DeTT ø±ì~ @~? 3. ìã+<Ûäq-25 4. ìã+<Ûäq-16 ÁøÏ+~ yêì˝À <˚ìì $#ê]+#·ß≥≈£î @sêŒ≥ß dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTT\ß
1. Bìì ~>∑ße düuÛÑ˝À e÷Á‘·y˚T Á|üy˚X¯ 18. uÛ≤s¡‘· <˚X¯ sê»ø°j·÷\˝À n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq #˚j·Tã&ç q~? 4. sêC≤´+>∑eTTq≈£î dü+ã+~+∫q nìï πødüß\
ô|≥ºe˝…qß ñ|ües¡ZeTT ? 1. ñqï‘· $<ë´dü+dü∆\‘√ yÓqßø£ã&çq $#ês¡D≈£î
2. Bìì m>∑ße düuÛÑ düe]+#·ß≥ >±ì ˝Òø£ 1. uÛ≤s¡rj·T yêDÏ»´ - |ü]ÁX¯eT eT+&É\\ß ‘·s¡>∑‘·ß\≈£î d”≥¢qß ]»πs«wüHé #˚j·TT≥≈£î 36. uÛ≤s¡‘· sê»ø°j·÷\˝À @ø£ bÕغ n~Ûø±s¡eTTqß
e´‹πsøÏ+#·ß≥ >±ì #˚j·Tsê<äß düe÷K´ 2. <˚X¯+˝À ìedæ+#·ß eTTdæ¢+\ dæ∆‹>∑‘·ß\qß ‘·ß&ç∫ô|{Ϻq kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß?
3. Bìì sêh|ü‹ dæbòÕs¡düß‘√ e÷Á‘·y˚T 1. eT÷&Ée kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß
Á|üy˚X¯ô|≥º e˝…qß. 2. Hê\Ze kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß
4. Bìì sêh|ü‹ ‹s¡düÿ]+#·e#·ßÃqß. 3. Äs¡e kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß
ÄyÓ÷~+#ü e#·ßÃqß, |ü⁄q'|ü]o\q 4. mì$T<äe kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß
ì$T‘·ÔeTT yÓqøÏÿ |ü+|æ+#· e#·ßÃ. 37. sêC≤´+>∑ dües¡D 73 eT]j·TT 74, #·≥ºeTT
6. bÕs¡¢yÓT+≥Ø ìj·TeTeTT\ |ü<ä∆‹˝À ªJs√ nesYµ ÁøÏ+<ä sêh mìïø£\ dü+|òüTeTT mìïø£\qß
nq>±? ìs¡«Væ≤+#·ßq~?
1. düuÛÑ ÁbÕs¡+uÛÑeTTq≈£î eTT+<äß düeTj·TeTT 2. nœ\ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑß‘√«<√´>∑ß\ düe÷K´ yÓTs¡ß>∑ß |üs¡ß#ü≥≈£î 1. |ü+#êj·TrsêCŸ e´edü∆\≈£î e÷Á‘·y˚T
2. Á|ü‹ düuÛÑ ÁbÕs¡+uÛÑeTTq≈£î yÓTT<ä{Ï düeTj·TeTT 3. nœ\ uÛ≤s¡‘· ¬s’˝Ò« ø±]à≈£î\ düe÷K´ 3.yÓTÆHê]{° ‘·s¡>∑‘·ß\≈£î ø£*Œ+#·ã&çq s¡ø£åD\qß 2. sêhXÊdüq eT+&É*øÏ e÷Á‘·y˚T
3. düuÛÑ˝À Á|üXÀï‘·Ôs¡eTT\≈£î eTT+<äß düeTj·TeTT 4. nœ\ uÛ≤s¡‘· ÁfÒ&¥ j·T÷ìj·THé ø±+Á¬>dt 4. u≤\\ ÁX‚j·Tdü߇q≈£î 3. düVü≤ø±s¡ dü+|òüT+\≈£î
4. düuÛÑ˝À Á|üXÀï‘·Ôs¡eTT\≈£î ‘·s¡ßyê‘· düeTj·TeTT 19. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À j·T÷ìj·THé˝Àqß, sêÁcÕº\˝Àqß 28. πø+Á<ä+˝À ◊<äß dü+e‘·‡s¡eTT\ |üP]Ôø±\eTT 4. |ü+#êsTTrsêCŸ , eTTì‡|ü˝Ÿ e´edü∆\≈£î
7. uÛ≤s¡‘· Á|üD≤[ø£ dü+|òüTeTT jÓ≠ø£ÿ ñ<√´>∑ Ø‘ê´ ˇπø $<ÛäyÓTÆq ùde\qß n+~+#·ß Á|üuÛÑß‘·« n~Ûø±s¡eTT˝À qß+&çq yÓTÆHê]{° Á|üuÛÑß‘·«eTT? 38. Ç{°e\ ø±\+˝À, nìï sê»ø°j·T bÕغ\qß,
n<Ûä´≈£åî&ÉT? ñ<√´>∑eTT? 1. H˚wüq˝Ÿ Á|òü+{Ÿ Á|üuÛÑß‘·«eTT |üs√ø£å mìïø£\ e\q, rÁe n+<√fi¯qqß
1. sêh|ü‹ 2. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ 1. nœ\ uÛ≤s¡‘· düØ«düß\ß 2. H˚wüq˝Ÿ &ÓyÓ÷Áø£{Ïø˘ n\j·THé‡ Á|üuÛÑß‘·«eTT ø£*Z+∫q düeTdü´?
3. Ä]∆ø£eT+Á‹ 2. Ç+&çj·THé n&çàìÅùdº{Ïyé düØ«dt 3. »q‘ê Á|üuÛÑß‘·«eTT 1. bÕغ |òæsêsTT+|ü⁄\ß
4. n+‘·s¡+–ø£ e´eVü‰sê\ eT+Á‹ 3. ôd+Á≥˝Ÿ düØ«dt\ß 4. |æ.$. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ H˚‘·è‘·«+˝Àì ø±+Á¬>dt 2. bÕغ $|tqß ñ\¢–+#·ß≥
8. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À uÛ≤cÕ sêheTT yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ 4. Ç+&çj·THé ¬syÓq÷´ düØ«dt Á|üuÛÑß‘·«eTT 3. #Ó\ߢu≤≥ßø±ì z≥ߢ 4. Á|ü‹≈£L\ z{Ï+>∑ß
@sêŒf…Æq dü+e‘·‡s¡eTT? 20. dæ$˝Ÿ dü¬s«+≥ߢ n$˙‹ πødüß\≈£î dü+ã+~Û+∫ 29. sêC≤´+>∑|üs¡+>± uÛ≤s¡‘· <˚XÊ<Ûä´≈£åî\ß 39. uÛ≤s¡‘· sê»ø°j·÷\˝À dü+ø°s¡í Á|üuÛÑß‘·«eTT\ß
1. 1953 2. 1956 $#ês¡Dqß »s¡ß|ü⁄≥≈£î πø+Á<äeTT˝À @sêŒ≥ß $#·ø£åD≤~Ûø±s¡ eTTq Á|üjÓ÷–+#·ß ˇπø ˇø£ e#·ßÃ≥/ô|s¡ß>∑ß≥ e\q ø£*–q eTTK´
3. 1957 4. 1952 #˚j·Tã&çq ø±sê´\j·TeTT? dü+<äs¡“¤eTT? |üs¡´ekÕqeTT?
9. @ kÕ<Ûës¡D mìïø£\˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ 1. n$˙‹ ìs√<Ûäø£ XÊK 2. ˝Àø˘bÕ˝Ÿ 1. ˝Àø˘düuÛÑqß s¡<äß› #˚j·TT≥ 1. sê»ø°j·T nì•Ã‹
πø+Á<äeTT˝À dü+ø°s¡í Á|üuÛÑß‘·«eTTqß @sêŒ≥ß 3. πø+Á<ä ùde |ü]XÀ<Ûäø£ XÊK 2. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ì ìj·T$T+#·ß≥ 2. ÁbÕ+rj·T eT]j·TT ∫qï sê»ø°j·T bÕغ\
#˚dæq~? 4. πø+Á<ä ì|òü÷ dü+|òüTeTT 3. düßÁ|”+ø√s¡ßº Hê´eT÷s¡ßÔ\qß ìj·T$T+#·ß≥ bÕÁ‘· ô|s¡ß>∑ß≥
1. eT÷&Ée kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß 21. @ø£düuÛÑ´ mìïø£\ ø£MTwüHéqß eTT>∑ßZs¡ß düuÛÑß´\ 4. ˝Àø˘düuÛÑqß s¡<äß›#˚j·TT˝À eT+Á‹eT+&É* 3. bÕغ |òæsêsTT+|ü⁄\ß 4. ‘·s¡#·ß>± mìïø£\ß
2. mq$T<äe kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß mìïø£\ ø£MTwüHé>± |ü⁄qsY ìsêàDeTT #˚j·Tã&çq dü\Vü‰qß |ü]o*+#·ß≥ 40. y˚>∑e+‘·yÓTÆq, <˚XÊ_Ûeè~∆øÏ ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä´,
3. Äs¡e kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß dü+e‘·‡s¡eTT? 30. bÕs¡¢yÓT+{Ÿ eT]j·TT sêh XÊdüqdüuÛÑ\ mìïø£\ Äs√>∑´ eTTq≈£î n‘·´~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·qß
4. |ü<äe kÕ<Ûës¡D mìïø£\ß 1. 1990 2. 1992 |òü*‘· eTT\qß eTT+<äß>± ‘Ó*j·T#Ó|üŒó Áø=‘·Ô>± Çe«e˝…qì H=øÏÿ eø±ÿDÏ+∫q uÛ≤s¡rj·T
10. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑eTTq+<ä* @ Á|üø£s¡DeTT Á|üø± 3. 1994 4. 1995 Á|üC≤<äs¡D bı+~q |ü]o\q kÕ+πø‹ø£ $<ë´e+‘·ß&ÉT?
s¡eTT Á>±eT |ü+#êj·Tr\qß @sêŒ≥ß #˚j·TT≥≈£î 22. yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ] sêÁcÕº\ dü«j·T+ Á|ü‹|ü‹Ôì /dü« |ü]C≤„qeTT? 1. s¡+>∑sê»Hé 2. neTs¡Ô´ùdHé
sêÁcÕº\ß #·s¡´\ß #˚|ü≥ߺqß? j·T+ bÕ\q &çe÷+&¥qß #˚dæq ÁbÕ+rj·T bÕغ 1. ˇ|”ìj·THé b˛˝Ÿ 2. m\ø£åHé düπs« 3. eTHéyÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥
1. Á|üø£s¡D 39 2. Á|üø£s¡D 41 @sêÁcÕº\˝À ñ+~? 3. møχ{Ÿ b˛˝Ÿ 4. XÊ´+|ü⁄˝Ÿ düπs« 4. e÷+f…ø˘ dæ+>¥ nVüQ¢yê*j·÷
3. Á|üø£s¡D 40 4. Á|üø£s¡D 42 1. ‘·$Tfi¯Hê&ÉT 2. |ü•ÃeTu…+>±˝Ÿ 31. düe÷#ês¡ Vü≤≈£îÿ 2005, #·≥ºeTT eTTK´ »yêãß\ß :
11. yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|üD≤[ø£ dü+|òüT 3. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ 4. |ü+C≤uŸ ñ<˚›X¯´eTT?
n<Ûä´≈£åî\ß? 23. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ø=+‘·ø±\+ ÁøÏ‘·+ qß+&ç Hê´j·T 1. bÕ\q˝À bÕs¡<äs¡Ùø£‘·qß ô|+bı+~+#·ß≥ 1.2 2.2 3.4 4.4 5.4 6.4 7.2
1. HÓÁVüA 2. ˝≤˝Ÿ ãVü≤<ä÷sYXÊÅdæÔ XÊK ˇø£ Áø=‘·Ô $X‚wü‘·qß dü+‘·]+#·ßø=ì 2. dæ$˝Ÿ dü¬s«+≥¢ jÓ≠ø£ÿ ø±s¡´ø£˝≤|üeTT\qß 8.2 9.3 10.3 11.1 12.3 13.3 14.3
3. ¬ø.dæ.|ü+‘Y 4. õ.m˝Ÿ.q+<ë »j·TÁ|ü<ä yÓTÆq~? n»e÷sTTw” #˚j·TT Vü≤≈£îÿqß >∑÷]Ã
12. kÕ«‘·+Å‘ê´q+‘·s¡ ø±\+˝À, 14e kÕ<Ûës¡D mìï 1. Hê´j·TdüMTø£å 2. ìã<ä› Hê´j·T e´edü∆ bÂs¡ß\˝À C≤>∑è‹ì ø£*Z+#·ß≥. 15.2 16.4 17.1 18.4 19.1 20.4 21.2
ø£˝À¢ yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï kÕ]>± ø±+Á¬>dt bÕغ ˇø£ 3. sê»ø°j·TyÓTÆq Hê´j·Te´edü∆ 3. bÂs¡ß\≈£î <ä>∑Zs¡>± bÕ\qqß ‘Ó#·ßÃ≥ 22.2 23.4 24.4 25.4 26.1 27.2 28.4
kÕ<Ûës¡D mìïø£˝À¢ πøe\+ ˇø£ÿ kÕ∆Hêìï ≈£L&Ü 4. ÁøÏj·÷o\ø£ Hê´j·T e´edü∆ 4. bÕ\Hê Á|üÁøÏj·T˝À Á|ü»\qß uÛ≤>∑kÕ«eT´eTT 29.2 30.3 31.1 32.2 33.2 34.1 35.1
¬>\ßÃø√˝Òø£ $|òü\yÓTÆb˛sTT+~ @ sêh+˝À? 24. d”Œø£s¡ß ‘·s¡ßyê‘· ‘˚Bì ìs¡ísTT+#·≈£î+&Ü ˝Àø˘düuÛÑ #˚j·TT≥. 36.3 37.4 38.4 39.2 40.2
10 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023

SSC/RRB/PSC
POLICE/ BANK EXAMS
Alphabet series
In this type of questions a sequence of eng-
lish alphabets (either individual letter series
or a sequence of combination of letters) is
provided which are usually called TERMS
of the sequence. All the terms in sequence
follow a certain pattern throughout the se-
ries. The candidates are required to recog-
nise this pattern and either complete the
series with most suitable alternative or find
out the wrong term in the series. The ques-
tions based on English alphabets generally
harp on the relative positions of alphabets.
Therefore, you should remember the posi-
tions of alphabet both from left to right and
from right to left. If you do know the posi-
tion number of any alphabet from right
number of any alphabet from right to left. If
you do know the position number of any
alphabet from left to right, then you can
determine its position in the reverse order
of subtracting that position number from 27,
for instance, the position number of letter H
is 8 in English alphabet if we countfrom left
REASONING
It implies that 15-8=7th letter from the left. Ex.6: If the letters of the word CENTRIFU- In the original alphabet 21st letter from left
But the order of the first half of the letters GAL are arranged which letter will be is U but U has been interchanged with B.
has been reversed. Thus third to the right of the seventh letter Therefore, our required answer will be let-
M L K J I H G F E D C B A N O PQ.. from your right? ter B.
1) U 2) N 3) C 2.(3)According to the question the new
Ex.2: If the position of the first letter of 4) I 5) None of these sequence would be
English alphabet is interchanged with Answer (2) FEDCBALKJ I HGR Q PONMXWVUTSZY
the position of the fourteenth letter, sec- The alphabetical arrangement of letter of
ond letter with fifteenth letter in such a the given word: 3rd to the right of G +3 +4
3.(2)D G K
way that M is interchanged with Z, them
In the subsequent term the first two letters
which of the following letters will be 9th
A C E F G I L N R T U are taken from the preceeding term. The
to the right of 17th letter from the right?
second and the third letters of the first term
1)F 2) E 3) R 4) T
In this question you have to find out third constitute the first and the second letters
5) None fo these
letter to the right of the seventh letter from respectively.
Answer : (1)
your right. Hence, you canfind the answer 2nd term → G KP
Answer to question the new sequence
quickly by applying subtraction method. First two letters of the next term.
would be
Required letter will be = 7-3=4th from right 4th term → PV C
NOPQRSTUVWXYZABCDEFG
The second and the third letters of the third
HIJKLM
A C E F G I L N R T U term
9th to the right of 17th letter from the right
Therefore, 3rd term will be letters
means (17-9) =8th letter from the right.
¢ IN YET ANOTHER type of questions of
8th letter from right ⇒ F
alphabets, all the letters A to Z are
assigned certain numerical value and then

SERIES
to right. Now you can easily find out its pos-
some questions are asked which can be
tion number counting from your right. Its
solved by calculating the value of the given
position number thus, in the reverse order
alphabets. Now consider the following
would be 27-8=19th. You can verify this fact
examples.
by reffering to the following illustration.
Ex. If all the consonants starting from B are
Some important tips for solving questions
SOMETIMES a set of four or five questions given sequentially the value of even num-
based on English alphabet. Ex.3 : In the given English alphabet if the let-
are asked on English alphabet pertaining to bers such as B=2, C=4 and so on and all
i. From your right implies from right to left ters begining with B and every second
relative position of a letter with respect to the vowels are given the value of 5 each,
ii. From your left implies from left to right letter after them is written in capital lette
another letter in the alphabet series from then what will be the value of the letters of
iii. To the right implies from left to right. -rs and others written in small letters then
either left or right. Now consider the foll- the word CUSTOM?
the word conclude will be written as:
iv. To the left implies from right to left wing examples: 1) 92 2) 86 3) 82
ABCDEFGHIJKLMNOPQRST
v. If you have find out a letter to the right your Directions (1-3): Following questions are based 4) 96 5) none of these
UVWXYZ
right, you should apply the subtraction on English alphabet Ans (4)
method. 1) CoNCIUdE 2) COnCLUdE
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ According to question
vi. If you to find out a letter to the right of a cer- 3) COnCIUDE 4) ConCludE
Ex.1: If the letters from T to Z are inter- Now,
tain letter counting from your left you should 5) None of these
changed in opposite order by the letters A B C D E F G H I J K L M
apply the addition method. Answer : (3)
A to G in such a way that A takes the ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
vii. You should remember EJOTY, which helps According to question the structure of position of T and so on, then which will
5 2 4 6 5 8 10 12 5 14 16 18 20
in determining the position of other alpha- alphabets would be : be third letter to the right of 18th letter
bets counting from your left. Each letter in ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
AbCdEfGhIjKlMnOpQrStUv from left?
the term EJOTY represents the position WxYz N O P Q R S T U V W X Y Z
1) Y 2) U 3) B
which is multiple of 5. Thus. ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
C O N C L U D E 4) C 5) None of these
E J O T Y 22 5 24 26 28 30 32 5 34 36 38 40 42
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Ex.2: If first 6 letters shall be written in
5 10 15 20 25 C O n C l U d E opposite order, then the next 6 letters C U S T O M
From left to right Ex.4: In the following letter series which of shall be written in opposite order and so ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
the alternatives given below will come in on. At the end Y will be interchanged by 4 + 5 + 30 + 32 + 5 + 20 = 96
viii. Similarly, the term VQLGB signifies the the place of the question mark(?)? Z then which will be the fourth letter to
same arrangement in the reverse order of 1) jk 2) im 3) mn 4) nm the left of 13th letter from right? EX- If the value of bombay is then what is the
English alphabets. 5) none of these 1) J 2) H 3) I value of chennai ?
Thus, Ans : (3) 4) O 5) none of these 1) 55 2) 54 3) 56
V Q L G B +1 +1 +1 +1
Ex.3 : What will come in place of the ques- 4) 96 5) none of these
5 10 15 20 25 ef vu gh ts ij rq kl po mn tion mark in the following series ? Ans (2)
-1 -1 -1 -1 DGK GKP? PVC bombay - 2+12+13+2+1+25 =55
Ex.1:If the order of first half of the letters in Ex. 5:If all the letters in the word EXTOR- 1) GKV 2) KPV 3) PVZ chennai - 3+8+5+14+14+1+9=54
the English alphabet is reversed which TIONISTS are arranged in alphabetical 4) KPU 5) none of these
letter will be eigth to the left of fifteenth order which letter will be at the middle A B C D E F G H I J K L M
Answers with Explanation
letter from the left? position? ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
1.(3) According to question the new sequence
1) F 2) H 3) G 4) I 1) S 2) R 3) T 4) N 5) O would be : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
5) None of these Answer : (2) ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
TUVWXYZHIJKLMNOPQRSA
Answer : (3) Alphabetical order BCDEFG Z Y X W V U T S R Q P O N

Required letter ⇒ 8th to the left of 15th let- EIINOO G SSTTTX 3rd letter to the right of 18th letter from left ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
ter from the left. ↓ Middle letter means 21st letter (3+18) from the left. 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14
 ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
TSPSC
GROUP-1,2,4
J.L, D.L
‘Ó\+>±D #·]Á‘·˝À Á|ü<Ûëq sê» e+XÊ\T
1. XÊ‘·yêVü≤q (Áø°.|üP. 230qT+&ç 220 Áø°.X¯. es¡≈£î)
2. ø±ø£rj·T (Áø°.X¯. 1083-Áø°.X¯. 1323)
3. eTTdüTq÷] Hêj·T≈£î\T (Áø°.X¯.1326-Áø°.X¯. 1356)
4. &Ûç©¢ düT˝≤ÔH˚{Ÿ ãVü≤eT˙ kÕÁe÷»´+ (Áø°.X¯. 1347-
Áø°.X¯. 1512)
5. >√˝§ÿ+&É kÕÁe÷»´+ (Áø°.X¯.1512-Áø°.X¯.1687)
6. ndü|òt C≤V”≤ sê»e+X¯+ (Áø°.X¯.1724-Áø°.X¯.1950)
è |ü⁄sê‘·q sê‹j·TT>∑+ qT+#˚ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+
ñìøÏì ø£*– ñ+~.|üPs¡« sê‹j·TT>∑ ø±\+ Hê{Ï
Äyêdüdüú˝≤\T y˚eTT\|ü*¢, @≥÷s¡THê>±s¡+, u≤düs¡,
uÀ<∏é, Vü‰*j·÷, ø±´‘·÷sY ‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\˝À
ãj·T≥|ü&ܶsTT.
è yê&É|ü*¢, yÓ\÷ºs¡T, b˛#·+bÕ&ÉT, m˝≤¢¬s&ç¶ù|≥
‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\˝À ãVü≤•Ù˝≤j·TT>∑+ Hê{Ï Äq
yêfi¯flqT |ü⁄sêedüTÔ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T ùdø£]+#ês¡T.
è c˛&ÉX¯ eTVü‰»q |ü<ë\ ø±\+˝À <äøÏåD≤~˝Àì
@¬ø’ø£ »q|ü<ä+ nX¯àø£ »q|ü<ä+ á ÁbÕ+‘·+˝Àì<˚.
è b˛<äHé (H˚{Ï uÀ<ÛäHé) Bì sê»<Ûëì>± ñ+&ç+~.
uÖ<ä∆ Á>∑+<∏ë\˝À ≈£L&Ü á düe÷#ês¡+ ìøÏå|üÔyÓTÆ
ñ+~.
è ãT<äT∆&ç ø±\+˝À düTC≤‘·T&ÉT uÀ<ÛäHé bÕ\≈£î&ç>±
ñqï≥T¢ uÖ<ä∆ y껄j·T+ ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~.
è Á|ü‹cÕ˜q|ü⁄s¡+ (ô|’sƒêHé) sê»<Ûëì>± bÕ*+∫q
eTT\ø£ sê»´+ >√<ëe] q~ dü]Vü≤<äT› es¡≈£î
ñ+&É>± n+<äT˝À H˚{Ï Ä~˝≤ u≤<äT õ˝≤¢ ÁbÕ+‘·+
uÛ≤>∑+>± ñ+&ç+~. n|ü⁄Œ&ÉT ñ‘·Ôs¡-<äøÏåD Á|ü<Ûëq
e÷s¡Z+ á sê»´+ >∑T+&Ü ñ+&˚~.
è $<˚XÊ\˝À ñ+&˚ uÖ<äT∆\T Bìì eT+Js¡ø£eTì
|æ*#ês¡T (H˚{Ï eT+Jsê q~ |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+).
è c˛&ÉX¯ eTVü‰ »q|ü<ë\˝À eT>∑<Ûä sê»´+ ã\|ü&ç
#ê˝≤ sêC≤´*ï ÄÁø£$T+#·>± n|ü⁄Œ&ÉT nX¯àø£ sê»´+
≈£L&Ü eT>∑<Ûä˝À $©q yÓTÆ+~. Ä ‘·sê«‘· q+<ä
sêE\T, Ä |æ<ä|ü eTÚs¡T´\T á ÁbÕ+‘êìï
bÕ*+#ês¡T.
è eTÚs¡T´\ ø±\+˝À á ÁbÕ+‘·+ uÛ≤>∑+>± ñ+&˚
<äq&ÜìøÏ nXÀ≈£îì 13e •˝≤XÊdüq+ Ä<Ûës¡+>±
#·]Á‘·ø±s¡T\T ìs¡ísTT+#ês¡T.
è eTÚs¡T´\ ø±\+˝À |üs¡´{Ï+∫q $<˚o j·÷Á‹≈£î&ÉT
yÓT>∑düÔ˙düT Ä+Á<ÛäT\≈£î 30 <äTsêZ\THêïj·Tì ù|s=ÿ
q>± n+<äT˝À ø£<ä+ã|üPsY (ø£Ø+q>∑sY), bÂ<äq´
|ü⁄s¡+ (uÀ<ÛäHé), |æ<ÛäT+&É, eTTwæø£, <Ûä÷[ø£≥º, ô|<ä›
u§+≈£LsY, |òüDÏ–], ø=+&Ü|ü⁄s¡+, ø√{Ï*+>±\,
>±E\ã+&É eTTK´yÓTÆq~. Çe˙ï H˚{Ï ‘Ó\+>±D
sêÁwüº+˝Àìy˚.
è eTÚs¡´ kÕÁe÷»´+ |ü‘·qyÓTÆq ‘·s¡Tyê‘· XÊ‘·yê
Vü≤qT\T sê»ø°j·T X¯øÏÔ>± m~>±s¡T.
è ø√{Ï *+>±\ ÁbÕ+‘·+ XÊ‘·yêVü≤q sê»e+X¯|ü⁄ 30
q>∑sê\˝À ˇø£{Ï>± ñ+~.
è ÁbÕ+‘ê\˝À »]|æq Á‘·e«ø±\˝À Ç≥Tø£ u≤e⁄\T,
Ä è +<ä÷s¡T, eT>∑‘·\ (H˚{Ï eTø£Ô˝Ÿ), es¡úe÷q|ü⁄s¡+
XÊ‘·yêVü≤qT\ |üPs¡«ø±˝≤ìøÏ #Ó+~q >√uÛÑ&É, kÕeT
>√|ü HêDÒ\T ãj·T≥ |ü&ܶsTT.
è á Á|ü<˚X¯+ uÛÑyêØ eTVü≤]¸ ÄÁX¯j·T+ (ìs¡à˝Ÿ õ˝≤¢
˝Àì u≤<Ûäq≈£î]Ô Á>±eT+ ~$ Á|üdæ<ä∆ uÖ<ä∆ eT‘·
Á|ü#êsêìï u≤e] eTVü≤]¸ #˚dæq Á>±eT+) ñqï
Á|ü<˚X¯+>± ù|s=+~+~.
è XÊ‘·yêVü≤q sê»e+X¯ kÕú|ü≈£î&ÉT dæeTTK≈£î #Ó+~q
nH˚ø£ HêDÒ\T, ø£HêΩ, XÊ‘·ø£]í e+{Ï sêE\ HêDÒ
\T ≈£L&Ü á ‘·e«ø±\˝À ø£qT>=Hêïs¡T.
è |ü•ÃeT #êfi¯ó≈£î´\T ø£sêí≥ø£˝Àì u≤<ë$T ˝Ò<ë
yê‘ê|æ qT+∫ bÕ*+#ês¡T.
è u≤<ë$T #êfi¯ó≈£î´\ ø±\+˝À ‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ M]
bÕ\q˝À ñ+&˚~. ncÕº<äX¯ X¯øÏÔ|”sƒê\˝À ˇø£f…Æq
Ä\+|üPsY Ä\j·÷\T áø±\+˝ÀH˚ ì]à+#·
‘Ó\+>±D kÕe÷õø£ kÕ+düÿè‹ø£ #·]Á‘·
ã&ܶsTT.
è Ä\+|üPsY˝À |ü\T dü+K´˝À M] sê‹XÊdüHê\T
ñHêïsTT. ‘Ó\+>±D XÊdüHê\T, •˝≤j·TT>∑+ Hê{Ï
Äqyêfi¯flqT |ü⁄sêedüTÔ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T ùdø£]+#ês¡T.
b˛<äHé (H˚{Ï uÀ<ÛäHé) Bì sê»<Ûëì>± ñ+&ç+~.
è uÖ<ä∆ Á>∑+<∏ë\˝À ≈£L&Ü á düe÷#ês¡+ ñ+~.
ãT<äT∆&ç ø±\+˝À düTC≤‘·T&ÉT uÀ<ÛäHé bÕ\≈£î&ç>±
ñqï≥T¢ uÖ<ä∆ y껄j·T+ ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~.
è ãT~∆ì düeTø±*≈£î&ÉT u≤e] dæús¡|ü&ɶ ÁbÕ+‘·+ H˚&ÉT
u≤eq≈£î]Ô (Ä~˝≤u≤<äT õ˝≤¢˝À qBB«|ü+)>±
|æ\Tã&ÉT‘·Tqï~.
è Á|ü‹cÕ˜q|ü⁄s¡+ (ô|’sƒêHé) sê»<Ûëì>± bÕ*+∫q
eTT\ø£ sê»´+ >√<ëe] q~ dü]Vü≤<äT› es¡≈£î
ñ+&É>± n+<äT˝À H˚{Ï Ä~˝≤u≤<äT õ˝≤¢ ÁbÕ+‘·+
uÛ≤>∑+>± ñ+&ç+~. n|ü⁄Œ&ÉT ñ‘·Ôs¡-<äøÏåD Á|ü<Ûëq
e÷s¡Z+ á sê»´+ >∑T+&Ü ñ+&˚~.
è c˛&ÉX¯ eTVü‰»q|ü<ë\˝À eT>∑<Ûä sê»´+ ã\|ü&ç
#ê˝≤ sêC≤´*ï ÄÁø£$T+#·>± n|ü⁄Œ&ÉT nX¯àø£ sê»´+
≈£L&Ü eT>∑<Ûä˝À $©q yÓTÆ+~. Ä ‘·sê«‘· q+<ä
sêE\T, Ä |æ<ä|ü eTÚs¡T´\T á ÁbÕ+‘êìï bÕ*+
#ês¡T.
è ¬s+&√ ø°]Ôes¡à‘√ #êfi¯óø£´e+X¯+ n+‘·+ø±>±
e÷q´UÒ≥+ sê»<Ûëì>± sêÁwüº≈£L≥T\T bÕ\q
kÕ–+#ês¡T.
è <ä+‹<äTs¡TZì ø±\+˝À ‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ sêÁwüº
ªs¡qï&ÉTµ me] ÄkÕúq ø£$...?
≈£L≥T\ bÕ\q˝À ñ+&˚~. ‘Ó\+>±D˝À ‘=*
>∑<ä´XÊdüq+ ªªø=]$ XÊdüq+µµ áø±\+ Hê{Ï<˚.
è sêÁwüº≈£L≥T\ kÕeT+‘·T\T>± ñqï y˚eTT\yê&É
#êfi¯ó≈£î´\T uÀ<ÛäHé, y˚eTT\ yê&É\˝À dü«‘·+Á‘· bÕ\
q #˚XÊs¡T.
è sêÁwüº≈£L≥ sêE ¬s+&√ø£s¡ÿsêEqT z&ç+∫ ¬s+&√
‘Ó’\|ü⁄&ÉT ø£fi≤´DÏ #êfi¯óø£´sê»´+ kÕú|æ+#ê&ÉT.
è ø£$ s¡qï&ÉT Ç‘·ì ÄkÕúq ø£$. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY
õ˝≤¢ >∑+>±|ü⁄s¡+˝Àì #ÓqïπøX¯«kÕ«$T Ä\j·÷ìï á
ø±\+˝ÀH˚ ì]à+#ês¡T.
è á ÁbÕ+‘·+˝ÀM] |ü\T XÊdüHê\THêïsTT. Ç<˚ ø±
\+˝À KeTà+ ÁbÕ+‘·+˝À eTT~>=+&É #êfi¯ó≈£î´\T
bÕ*+#ês¡T.
è bÕ\eT÷s¡T õ˝≤¢ eT<ä´uÛ≤>∑+˝À ø£+<ä÷] #√&ÉT\
bÕ\q øÏ+<ä≈£î ñ+&˚~.
èÁø£eTÁø£eT+>± ø£+<ä÷s¡T #√fi¯sê»´+ $düÔ]+∫+~.
‘=* ø±ø£rj·TT\ ø±\+ Hê{ÏøÏ Ç~ ø±ø£rj·T
sê»´+ ø£+fÒ ô|<ä› sê»´+>± $\dæ*¢+~.
ø£
(H˚{Ï q+~ e&Ó¶e÷Hé), >∑+>±|ü⁄s¡+, neTsêu≤<é,
uÛÑTeq–], yê&É|ü*¢, ø=\qTbÕø£ á ø±\+˝À ô|<ä›
|ü≥ºD≤\T>± $\dæ˝≤¢sTT.
è $Áø£e÷~j·TTì ≈£îe÷s¡T&ÉT ‘Ó’\|ü⁄ì ø±\+˝À
sêC≤´ìï ¬s+&ÉT>± #˚dæ Ç<ä›s¡T ≈£îe÷s¡T\qT sêE
\T>± #˚XÊ&ÉT. <ëì‘√ Ç|üŒ{Ï q˝§Z+&É, bÕ\eT÷s¡T
õ˝≤¢ ÁbÕ+‘ê\˝À y˚πs«s¡T bÕ\q kÕ–+~.
è >√ø£s¡Tí&ÉT ‘·q sê»<Ûëìì bÕq>∑\T¢ qT+∫ es¡úe÷q
|ü⁄sêìøÏ ‘·s¡*+#ê&ÉT.
è ø£+<ä÷s¡T #√&ÉT\ XÊdüq+ ˇø£{Ï e÷$Tfi¯fl|ü*¢˝À
≈£L&Ü \uÛÑ´yÓTÆ+~. Ç<˚ ø±\+˝À es¡+>∑˝Ÿ
ÁbÕ+‘·+˝À bı\yêdü bÕ\≈£î\T sê»´+ #˚XÊs¡T.
è nqTeTø=+&É (H˚{Ï Vü≤qàø=+&É ÁbÕ+‘·+) e÷Á‘·+
ø=\qTbÕø£ sê»<Ûëì>± ø£fi≤´DÏ #êfi¯ó≈£î´˝Ò
bÕ*+#ês¡T.
è12e, 13e X¯‘êu≤›\˝À ø±ø£rj·T sê»e+X¯+
e∫Ã+~. es¡+>∑˝Ÿ ø√≥, sêeT|üŒ <˚yê\j·T+,
y˚sTT düÔ+uÛ≤\ >∑T&ç, ø√≥ >∑Tfi¯ófl e+{Ï Á|üdæ<ä∆ •\Œ
ø£fi¯≈£î ø±ø£rj·TT\T Á|üdæ~∆ #Ó+<ës¡T.
è yÓTT<ä{À¢ ø±ø£rj·TT\T ø£˝≤´DÏ |ü•ÃeT #êfi¯ó≈£î´\
kÕeT+‘·T\T, es¡+>∑˝Ÿ düMT|ü+˝Àì ˇø£ ∫qï
uÛÑ÷uÛ≤>±ìï bÕ*+#ês¡T.
è á sê»e+XÊìøÏ #Ó+~q bÕ\≈£î&ÉT, Áb˛˝≤, <äøÏå
D≤q ‘·q n~Ûø±sêìï $düÔ]+|üCÒdæ, kÕ«‘·+Á‘ê´ìï
Á|üø£{Ï+#·T≈£îHêï&ÉT. ¬s+&Ée Áb˛\sêE yês¡düT&ÉT
s¡TÁ<äT&ÉT (1158-1195)
è ‘·÷s¡TŒq >√<ëe] &Ó˝≤º es¡≈£î sêC≤´ìï $düÔ
]+#ê&ÉT. Ä sêC≤´ìøÏ ¬s+&Ée sê»<Ûëì>±
es¡+>∑˝Ÿ ø√≥qT ì]à+#·&É+‘√bÕ≥T, <˚e–]ô|’
ùdq j·÷<äe⁄\ <ä+&Éj·÷Á‘·\qT m<äTs=ÿHêï&ÉT.
è Ä ‘·s¡Tyê‘·, eTVü‰<˚e⁄&ÉT sêC≤´ìï rs¡ ÁbÕ+‘êìøÏ
$düÔ]+#ê&ÉT. n‘·ì ‘·sê«‘· 1199˝À >∑D|ü‹
<˚e⁄&ÉT e#êÃ&ÉT.
è n‘·qT ø±ø£rj·TT\˝À >=|üŒyê&ç>± Á|üdæ~∆
#Ó+<ë&ÉT. XÊ‘·yêVü≤qT\ ‘·sê«‘· <ë<ë|ü⁄ yÓTT‘·Ô+
‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘êìï ˇø£ @ø°ø£‘· kÕÁe÷»´+ ÁøÏ+<ä≈£î
rdüT≈£îe#êÃ&ÉT.
è 1210˝À >∑D|ü‹<˚e⁄&ÉT yÓ\Hê{Ï #√fi¯ó\ bÕ\q≈£î
eTT–+|ü⁄ |ü*øÏ ñ‘·Ôsêq nqø±|ü*¢ es¡≈£î ‘·q
kÕÁe÷C≤´ìï $düÔ]+ #ê&ÉT.
è á sê»e+X¯+˝À >=|üŒ>± ø°]Ô+#·ã&çq sêDÏ
s¡TÁ<äeT <˚$ (1262`1289), uÛ≤s¡‘·#·]Á‘·˝Àì
ø=~›eT+~ sêDT\˝À ˇø£s¡T.
è e÷s√ÿ b˛˝À nH˚ #·]Á‘·ø±s¡T&ÉT s¡TÁ<äeT<˚$
ø±\+˝À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï dü+<ä]Ù+∫, ÄyÓT bÕ\q
>∑T]+∫ ‘·q |ü⁄düÔø±\˝À >=|üŒ>± sêXÊ&ÉT.
è 1290 ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À s¡TÁ<äeT<˚$ eTs¡DÏ+∫q
‘·s¡Tyê‘·, s¡TÁ<äeT eTqe&ÉT ¬s+&Ée Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&ÉT
ø±ø£rj·T kÕÁe÷»´ dæ+Vü‰düHêìï n~Ûwæº+#ê&ÉT.
è Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&ÉT |ü•Ãe÷q sêj·T#·÷s¡T es¡≈£î,
<äøÏåD≤q ˇ+>√\T, q\¢eT\ ø=+&É\ es¡≈£î ‘·q
kÕÁe÷C≤´ìï $düÔ]+|ü CÒXÊ&ÉT.
è ‘·q sê»´+˝À nH˚ø£ |ü]bÕ\Hê dü+düÿs¡D\qT
Á|üy˚X¯ ô|{≤º&ÉT, yê{Ï˝À ø=ìï+{Ïì Ä ‘·s¡Tyê‹
$»j·Tq>∑s¡ kÕÁe÷»´+˝À ≈£L&Ü Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T.
è 1309˝À &Ûç©¢ düT˝≤ÔHé, n˝≤¢e⁄B›Hé œ©® ‘·q
ôd’Hê´<Ûä´≈£åî&ÉT e÷*ø˘ ø±|òü⁄sY Hêj·Tø£‘·«+˝À ‘·q
ôd’Hê´ìï ø±ø£rj·T sê»´+ô|’ <ä+&Éj·÷Á‘·≈£î
|ü+bÕ&ÉT.
è 1310, »qe]˝À ôd’q´+ ø±ø£rj·T sê»<Ûëì
es¡+>∑˝Ÿ≈£î #˚s¡Tø=ì, ø√≥qT eTT≥º&ç+∫+~.
z&çb˛sTTq Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&ç dü+|ü<äqT uÛ≤Ø
yÓTT‘·Ô+˝À rdüTø=ì 1310 pHé˝À ø±|òü⁄sY ‘·q
ôd’q´+‘√ &Ûç©¢øÏ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT.
è 1323˝À, |òæTj·÷‘Y n˝Ÿ-~Hé ‘·T>∑¢ø˘ ‘·q
≈£îe÷s¡T&ÉT eTTVü≤eTà<é _Hé ‘·T>∑¢ø˘qT ø±ø£rj·T
sê»<Ûëì es¡+>∑˝Ÿ≈£î <ä+&Éj·÷Á‘·≈£î |ü+bÕ&ÉT.
è ‘·T>∑¢ø˘ <ä+&Éj·÷Á‘·‘√ es¡+>∑˝ŸqT $©q+ #˚j·T
&É+‘√ bÕ≥T ø±ø£rj·T sê»e+X¯+ n+‘·+
nsTT+~.
è Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&çì ã+B>± #˚dæ, &Ûç©¢øÏ |ü+|æ+#ês¡T.
e÷s¡ZeT<Ûä´+˝À Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&ÉT qs¡à<ë qBrs¡+˝À
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 11
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêï&ÉT.
è dæ+Vü‰düHêìï n~Ûwæº+#·&ÜìøÏ &Ûç©¢øÏ ‹]– yÓfi‚fl
es¡≈£î ‘·T>∑¢ø˘ ø=+‘·ø±\+ yÓ’ÁkÕjYT>± á ÁbÕ+‘êìï
bÕ*+#ê&ÉT.
è ø±ø£rj·T sêC≤´ìøÏ ôd’Hê´~Û|ü‘·T\T>± |üì#˚dæq
eTTdüTq÷] Hêj·T≈£î\T $$<Ûä ‘Ó\T>∑T e+XÊ\qT
@ø£+#˚dæ 1330˝À &Ûç©¢ düT˝≤ÔH˚{Ÿ >∑es¡ïsY qT+&ç
es¡+>∑˝ŸqT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îì ns¡∆ X¯‘êã›+ bÕ≥T
‘·eT bÕ\q kÕ–+#ês¡T. 15e X¯‘êã›+ Hê{ÏøÏ
ø=ìï ø=‘·Ô ÁbÕ+‘ê\T ãVü≤eT˙ düT˝≤ÔH˚{Ÿ, dü+>∑eT
sê»e+XÊìøÏ n|üŒ–+#· ã&ܶsTT. yê{Ï˝À¢ ∫e]
ÁbÕ+‘·+ ‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À $»j·Tq>∑s¡ kÕÁe÷
»´+>± |ü]D≤eT+ #Ó+~+~.
è 15e X¯‘êã›+˝À á ÁbÕ+‘·+ ãVü≤eT˙ düT˝≤ÔqT\
#˚‘·T˝À¢øÏ yÓ[¢+~. 1463˝À ¬s+&Ée düT˝≤ÔHé eTTVü≤
eTà<é cÕ ãVü≤eT˙ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘êìøÏ düT˝≤ÔHé
≈£î© ≈£î‘·TuŸ-ñ˝Ÿ-eTT˝ŸÿqT |ü+|æ nø£ÿ&ç yê]ì
nDÏ∫y˚j·TeTì Ä<˚•+#ê&ÉT.
è düT˝≤ÔHé ≈£î© >√˝§ÿ+&É˝Àì ø±ø£rj·T ø=+&É
ø√≥e<ä› ˇø£ kÕúesêìï kÕú|æ+∫, sêC≤´ìï $düÔ]+
#ê&ÉT.
è X¯‘êã›+ ∫e] Hê{ÏøÏ, ≈£î© ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘êìøÏ
düTuÒ<ësY (>∑es¡ïsY)>± e÷] >√˝§ÿ+&É qT+&ç
sêC≤´ìï bÕ*+#ê&ÉT. 1518˝À ãVü≤eT˙ kÕÁe÷
»´+ ◊<äT sêC≤´\T>± $&çb˛sTT+~.
è $T–*q ÁbÕ+‘ê\T nVü≤à<éq>∑sY, uÒsêsY, ;<äsY,
;C≤|üPsY˝À ñHêïsTT. düT˝≤ÔHé ≈£î© ãVü≤eT˙
bÕ\q qT+&ç kÕ«‘·+Á‘·´+ Á|üø£{Ï+∫, ªªdüT˝≤ÔHé ≈£î©
≈£î‘·TuŸ cÕµµ ù|s¡T‘√ >√˝§ÿ+&É düT˝≤ÔH˚{ŸqT
kÕú|æ+#ê&ÉT.
è >√˝§ÿ+&É eT{Ϻ-ø√≥qT |ü⁄q]ï]à+∫, q>∑sêìøÏ
eTTVü≤eTà<é q>∑sY nì ù|s¡T ô|{≤º&ÉT.
è 1591˝À eT÷d” q~ rs¡+˝À eTVü≤eTà<é ≈£î©
≈£î‘·TuŸ cÕ á ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìï kÕú|æ+#ê&ÉT.
q>∑sêìøÏ πø+Á<ä+>± #ê]àHêsY, eTø±ÿ eTd”<äT
‘·~‘·s¡ ø£≥º&Ü\qT ì]à+#ês¡T.
è ø±\+ >∑&ç#˚ ø=B› ôV’≤<äsêu≤<äT q>∑s¡+ eÁC≤\T,
eTT‘ê´\T, Äj·TT<Ûë\T, ñ≈£îÿ≈£î eTTK´yÓTÆq yêDÏ»´
πø+Á<ä+>± n_Ûe~∆ #Ó+~+~.
è ≈£î‘·TuŸ cÕV”≤ bÕ\≈£î\T Ç+&√-|ü]¸j·THé, kÕúìø£
‘Ó\T>∑Tyê] ø£fi¯\-dü+düÿ‘·T\qT b˛wæ+#ês¡T.
≈£î‘·TuŸ cÕV”≤\T ì]à+∫q >√˝§ÿ+&É ø√≥, ≈£î‘·TuŸ
cÕV”≤ düe÷<ÛäT\T, #ê]àHêsY, eTø±ÿ eTd”<äT,
U…’s¡‘êu≤<é eTd”<äT, ‘êsêeT‹ ãsê<ä], {À*
eTd”<äT yÓTT<ä˝…’q uÛÑeHê\˝À Ç+&√-ÇkÕ¢$Tø˘
ìsêàD XË’* Á|ü‹_+_düTÔ+~.
è yÓTT|òüT˝Ÿ j·TTesêE Ws¡+>∑CÒuŸ ‘·q J$‘·ø±\+˝À
m≈£îÿe düeTj·T+ <äø£ÿHé ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚ >∑&çbÕ&ÉT.
yÓTT|òüT˝Ÿ kÕs¡«uÛÖeT‘ê«ìï kÕú|æ+#·&ÜìøÏ kÕúìø£
Væ≤+<ä÷, eTTdæ¢+ sêC≤´\‘√ düe÷q+>± b˛sê
&Ü&ÉT.
è 1656˝À, Ws¡+>∑CÒãT >√˝§ÿ+&É ø√≥ô|’ <ë&ç
#˚XÊ&ÉT. ø±˙, cÕ»Vü‰Hé Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈£î eTT≥º&çì
$s¡$T+#·T≈£îHêï&ÉT. <ë+‘√, nãT›˝≤¢ ≈£î‘·TuŸ cÕ-
Ws¡+>∑CÒãT\ eT<Ûä´ ˇø£ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î~]+~.
yê]¸ø£ |üqTï #Ó*¢+∫, ≈£î‘·TuŸ cÕ ≈£îe÷¬sÔqT Ws¡+>∑
CÒãT ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&çøÏ∫à $yêVü≤+ #˚XÊs¡T.
è yÓTT|òüT˝Ÿ #·Áø£e]Ô nsTTq ‘·sê«‘·, Ws¡+>∑CÒãT
<äø£ÿHé≈£î ‹]– e#êÃ&ÉT. 1687˝À ôV’≤<äsêu≤<äTqT
kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îì >√˝§ÿ+&ÉqT eTT≥º&ç+#ê&ÉT.
è ‘=$Tà~ HÓ\\ düTBs¡È eTT≥º&ç ‘·sê«‘· 1687,
ôdô|º+ãs¡T 22q >√˝§ÿ+&ÉqT kÕ«BÛq+
#˚düT≈£îHêï&ÉT. nãT˝Ÿ Vü≤düHé ≈£î‘·TuŸ cÕ ã+B
nj·÷´&ÉT. Ä düeTj·T+˝À ôV’≤<äsêu≤<äT eÁC≤\
yê´bÕs¡+ n+‘ê HêX¯qyÓTÆ+~. ` mdt_ÄsY
 12 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
»qe] 22-28
☯ 2022 dü+‘·‡sêìøÏ >±q÷ |ü⁄s¡Twüß\ {°20 »≥TºqT
◊d”d”k˛eTyês¡+ Á|üø£{Ï+∫+~. uÛ≤s¡‘· »≥Tº qT+∫
n‘·´~Ûø£+>±eTT>∑TZs¡T ÁøϬø≥s¡T¢ $sê{Ÿ ø√V”≤¢, dü÷s¡´
≈£îe÷sY j·÷<äyé, Vü‰]∆ø˘ bÕ+&Ü´ ◊d”d” {°20
»≥Tº≈£î m+|æø£j·÷´s¡T. á {°yéT≈£î CÀdt ã≥¢sYqT
¬øô|ºHé, $¬ø{Ÿ ø°|üsY>± ◊d”d” m+|æø£ #˚dæ+~.
☯ q÷´õ˝≤+&é ø=‘·Ô Á|ü<Ûëì>± ÁøÏdt Væ≤|tøÏHé‡
u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+#·qTHêïs¡T. Á|ü<Ûëì>± ñqï
C…dæ+&Ü Ä¬s¶Hé sêJHêe÷ #˚düTÔqï≥Tº
Á|üø£{Ï+#·≥+‘√ n~Ûø±s¡ ˝ÒãsY bÕغ
Á|ü‹ì<ÛäT\T düe÷y˚X¯yÓTÆ bÕغ ø=‘·Ô
Hêj·T≈£î&ç>±, <˚XÊìøÏ 41e
Á|ü<Ûëì>± ÁøÏdt Væ≤|tøÏHé‡qT
mqTï≈£îHêïs¡T.
☯ uÛ≤s¡‘· »≥Tº qT+∫ q\T>∑Ts¡T ÁøϬø≥s¡T¢ düà‹
eT+<Ûëq, Ø#ê |òüTÀwt, B|æÔ X¯s¡à, πsDTø± dæ+>¥
sƒê≈£LsY\T ◊d”d” {°20 »≥Tº≈£î m+|æø£j·÷´s¡T.á
{°yéT≈£î q÷´õ˝≤+&é ù|¢j·TsY k˛|ò” &Ó$H˚qT
¬øô|ºHé>±, Ø#ê |òüTÀwtqT $¬ø{Ÿ ø°|üsY>± ◊d”d”
m+|æø£ #˚dæ+~.
☯ #·+Á<äTìô|’ n&ÉT>∑Tô|{Ϻq ¬s+&√ y√´eT>±$T>±
>∑T]Ô+|ü⁄ bı+~q m&ç«Hé ãCŸ ÄÁ*¶Hé Hê\T>√kÕ]
ô|+&ç¢ ø=&ÉTø£j·÷´s¡T. ‘·q 93e »qà ~H√‘·‡e+
s√Eq &Üø£ºsY nHéø± bòÕsYqT X¯óÁø£yês¡+ ˝≤dt
@+C…*dt˝À $yêVü≤+ #˚düT≈£îqï≥Tº Á|üø£{Ï+#ês¡T.
☯ |ü⁄˝≤«e÷˝À ñÁ>∑yê<äT\ <ë&ç nq+‘·s¡+ uÛ≤s¡‘Y-
bÕøÏkÕúHé <˚XÊ\T nDTj·TT<ë∆ìøÏ dæ<ä∆|ü&ܶj·Tì
nyÓT]ø± $<˚XÊ+>∑ XÊK e÷J ø±s¡´<ä]Ù yÓTÆø˘
bÕ+|æjÓ÷ ù|s=ÿHêïs¡T. ªHÓesY –yé j·÷Hé Ç+#Y:
ô|ò’{Ï+>¥ |òüsY <ä nyÓT]ø± ◊ \yéµ ù|s¡T‘√ Äj·Tq
sêdüT≈£îqï Ä‘·àø£<∏ä˝À bÕ+|æjÓ÷ á $wüj·÷ìï
yÓ\¢&ç+#ês¡T.
☯ ø+Á_&ç® j·T÷ìe]‡{°˝À Ábıô|òdüsY m]«Hé ¬s’düïsY
π Á|ü|ü+#·+ eTT<äT›>± ªôd’ÿª (mdtπøyÓ’) nì |æ\T#·Tø=H˚
e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+˝À |ü]XÀ<Ûäq\T #˚düTÔqï uÛ≤s¡‘Y≈£î
#Ó+~q yÓTT‹j·TsY ¬sVü‰àHé, X¯óuÛÑõ‘Y uÛÑ{≤º#êØ®
ø£*dæz Á|ü‘˚´ø£ ]j·÷ø£ºsYqT n_Ûe~∆ #˚XÊs¡T. Ç~
ø±s¡“Hé &Éj·÷¬ø’‡&é e+{Ï Á^HéVü≤Ödt yêj·TTe⁄\qT,
bÕ¢dæºø˘ e´sêú\qT dæHé>±´dt, bò˛$Tø˘ j·÷dæ&é,
≥ÿ¬>¢ø√*ø˘ j·÷dæ&é ‘·~‘·s¡ |ü<ësêú\T>±
e÷s¡TdüTÔ+~.
☯ »bÕHé 46e nø±&ÉMT nyêsY¶‡˝À ne⁄{Ÿ kÕº+&ç+>¥
bòÕ]Hé |òæ˝Ÿà $uÛ≤>∑+˝À ‘Ó\T>∑T dæìe÷ ÄsYÄsYÄsY
qT Äyês¡T¶ e]+∫+~.
☯ ÄkÕÿsY ‘·sê«‘·
n‘·´+‘· Á|ü‹cÕº‘·àø£yÓTÆq
nyês¡T¶>± uÛ≤$+#˚ >√˝…¶Hé
>√¢uŸ nyês¡T¶ ªHê≥T Hê≥Tµ
☯ |üs¡«‘·–]˝À •yê\j·T+ |ü⁄q'Á|ü‹wüº≈£î (ø±ø£rj·TT\T
ø£{Ϻ+∫q >∑T&ç) düVü≤ø£]+∫ #·]Á‘·qT ø±bÕ&˚|ü$Á‘·
ø±sê´ìï ìs¡«Væ≤düTÔHêïeTì sêÁwüº |ü+#êj·Tr
sêCŸXÊK eT+Á‹ mÁs¡u…*¢ <äj·÷ø£sYsêe⁄ nHêïs¡T.
☯ n+‘·sê®rj·T kÕúsTT Á|üe÷D≤ \‘√ ‘Ó\+>±D
sêÁwüº+˝ÀH˚ ‘=*kÕ] >± bÕ\eT÷s¡T õ˝≤¢ |ü]~Û˝Àì
eTq´+ø=+&É Ä\j·T+ e<ä› πøãT˝Ÿ ø±s¡T @sêŒ≥T
#˚kÕÔs¡T.
☯ ‘Ó\+>±D b˛©dt, ñyÓTHé ùd|ò”º $+>¥, $<ë´XÊK
dü+j·TTø£Ô Ä<Ûä«s¡´+˝À ôd’ãsY ÄØàøÏ n+≈£îsês¡ŒD
#˚XÊs¡T.$<ë´s¡Tú\≈£î ôd’ãsY H˚sê\ ìyês¡Dô|’ •ø£åD
ÇkÕÔs¡T.
☯ |òæÁãe] 17q sêÁwüº eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsY |ü⁄{Ϻq
s√Eq ‘Ó\+>±D q÷‘·qdü∫yê\j·÷ìï
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T.
☯ >∑D‘·+Á‘· ~H√‘·‡e y˚&ÉTø£\
dü+<äs¡“¤+>± ‘Ó\+>±D qT+∫ 13
eT+~øÏ b˛©dt yÓT&É˝Ÿ |òüsY >±´\+Á{°
|ü‘·ø£+, Ç<ä›]øÏ sêÁwüº|ü‹ b˛©düT
|ü‘·ø±\≈£î m+|æø£j·÷´s¡T. Ç+<äT˝À
bÕ≥qT e]+∫+~. B+‘√ bÕ≥T>± ÁøÏ{Ïø˘ #ÛêsTTdt
nyêsY¶‡˝À uÛ≤>∑+>± u…dtº bòÕ]Hé ˝≤+π>«CŸ |òæ˝Ÿà, u…dtº
kÕ+>¥ nyês¡T¶\qT ≈£L&Ü ¬>\T#·T≈£î+~.
☯ dü+øå√uÛÑ+˝À ñqï Ä]úø£ e´edüúqT >±&ç˝À
ô|fÒº+ÄsY<äT≈£î ø£]ƒq #·s¡´\≈£î dæ<ä∆y˚Tqì bÕøÏkÕúHé
Ä]úø£ eT+Á‹ ÇcÕø˘ <ësY #ÓbÕŒs¡T. n+‘·sê®rj·T
Á<äe´ì~Ûdü+düú ‘·eT |ü≥¢ ñ<ës¡+>± e´eVü≤]+#˚˝≤
#·÷&Ü\ì nyÓT]ø±qT ø√sês¡T.
☯ uÛ≤s¡‘· bÕøÏkÕÔHé <˚XÊ\ eT<Ûä´ dæ+<ÛäT »˝≤\ ˇ|üŒ+
<ä+˝À dües¡D\≈£î uÛ≤s¡‘Y bÕøÏkÕÔHé≈£î H√{°düT\T
|ü+|æ+∫+~. 1960˝À »]–q á ˇ|üŒ+<ä+
Á|üø±s¡+ dæ+<Ûä÷ q<äT\˝Àì ‘·÷s¡TŒ ñ|üq<äT\T
düf…¢CŸ, _j·÷dt, sê$\ »˝≤\qT uÛ≤s¡‘Y |üP]Ô>±
yê&ÉTø√e#·TÃ. |ü•ÃeT ñ|üq<äT\T J\+,∫HêuŸ,
dæ+<ÛäT »˝≤\ô|’ bÕø˘≈£î Vü≤≈£îÿ ñ+≥T+~. nsTT‘˚
»\$<äT´‘Y e´ekÕj·T nedüsê\≈£î uÛ≤s¡‘·<˚X¯+
≈£L&Ü á ˙{Ïì $ìjÓ÷–+#˚ Vü≤≈£îÿ ø£*– ñ+~.
☯ <äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì &És¡“Hé y˚~ø£>± 15e Á_ø˘‡
düe÷y˚XÊ\T Ä>∑düTº˝À »s¡T>∑qTHêïsTT. á y˚Ts¡≈£î
s¡cÕ´ $<˚XÊ+>∑ eT+Á‹ ôdØ® \yés√yé Á|üø£{Ï+#ês¡T
☯ kÕºsY u≤´≥sY dü÷s¡´≈£îe÷sY
j·÷<äyé ◊d”d” |ü⁄s¡Twüß\ ª{°20
ÁøϬø≥sY Ä|òt <ä Çj·TsYµ nyês¡T¶≈£î
m+|æø£j·÷´&ÉT. uÛ≤s¡‘· eTVæ≤fi¯\ ù|dt
uÖ*+>¥˝À dü]ø=‘·Ô ‘ês¡ πsDTø± dæ+>¥
◊d”d” ªmeT]®+>¥ ñyÓTHé ÁøϬø{Ÿ Ä|òt <ä Çj·TsYµ
nyês¡T¶ kı+‘·+ #˚düT≈£î+~. eTVæ≤fi¯\ {° 20
ÁøϬø≥sY Ä|òt <ä Çj·TsY nyês¡T¶ ÄÁùdº*j·÷≈£î
#Ó+~q ‘·V”≤\ yÓTø˘Á>±‘YqT e]+∫+~. ÁøϬø{Ÿ
32 @fi¯¢ dü÷s¡´≈£îe÷sY j·÷<äyé >∑‘· dü+e‘·‡s¡+
{°20\˝À 187.43 ÁdüºsTTø˘ πs{Ÿ‘√ 1164 s¡Hé‡
kÕ~Û+∫ {≤|t k˛ÿs¡sY>± ì*#ê&ÉT.{°20 ÁøϬø{Ÿ
#·]Á‘·˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ n‘·´~Ûø£ dæø£‡s¡T¢
(68)ø={Ϻq u≤´≥sY>± eTs√ ]ø±s¡÷¶ HÓ\ø=˝≤Œ&ÉT.
☯ Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+˝À ø=≥Tº$T{≤º&ÉT‘·Tqï bÕøÏkÕÔHé
ø£¬s˙‡ s¡÷bÕsTTeT]+‘·>± ø°åDÏ+∫+~ nyÓT]ø±
&Ü\sY ‘√ b˛*ùdÔ e÷s¡ø£+ $\Te 262.6≈£î
|ü&çb˛sTT+~.
☯ <äø£åD nyÓT]ø± <˚X¯+ Áu…õ˝Ÿ ˝À dü+øå√uÛÑ+
@s¡Œ&ç+~. mìïø£\˝À HÓ–Zq yêeT|üø£å H˚‘·
\÷sTTCŸ \T\ &Édæ˝≤« mìïø£j·÷´s¡T. ø±˙
n~Ûø±s¡+ n|üŒ–+#˚+<äT≈£î Á|üdüTÔ‘· n~Û|ü‹
uÀ˝À‡Hês√ n+^ø£]+#·≥+˝Ò<äT.
Ç+{Ï*C…Hé‡ n&çwüq˝Ÿ &Ó’¬sø£ºsY »qs¡˝Ÿ nì˝Ÿ≈£îe÷sY,
12e u…{≤*j·THé n&çwüq˝Ÿ ø£e÷+&Ó+{Ÿ sêeTø£wüí
sêÁwüº|ü‹ yÓT&É˝Ÿ≈£î m+|æø£j·÷´s¡T.
☯ ‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ kÕº{Ïdæºø£˝Ÿ nuŸÁkÕºø˘º |ü_¢πøwüHéqT
sêÁwüº Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ yÓ’dt #Ó’s¡àHé uÀsTTHé|ü*¢
$H√<é ≈£îe÷sY Ä$wüÿ]+#ês¡T.2011 Hê{ÏøÏ
‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤ 3,50,03,674>± ˝…ø£ÿ
‘˚*+~. »HêuÛ≤ô|’ @sêŒf…Æq C≤rj·T ø£$TwüHé
n+#·Hê\ Á|üø±s¡+ 2021˝À ‘Ó\+>±D˝À
3,77,25,000 »HêuÛ≤
ñ+&É>±, 2031Hê{ÏøÏ Ä
dü+K´ 3,92,07,000
#˚s¡T≈£î+≥T+<äì n+#·Hê
y˚XÊs¡T.
☯ ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\≈£î #Ó+~q Ç<ä›s¡T u≤*ø£\≈£î Á|ü<Ûëq
eT+Á‹ sêÁw”ºj·T u≤\ |ü⁄s¡kÕÿsê\T \_Û+#êsTT.
Áø°&Ü $uÛ≤>∑+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î #Ó+~q ø=\>∑≥¢
Ä\q MTHêøÏå, kÕ+düÿ‹ø£ $uÛ≤>∑+˝À ‘Ó\+>±D≈£î
#Ó+~q m+ >ös¡$ ¬s&ç¶ì á nyês¡T¶ e]+∫+~
»qe] 22-28
☯ πøs¡fi¯˝Àì ø=∫Ã˝À H√s√yÓ’s¡dt πødüT\T qyÓ÷<äT
nj·÷´sTT. B+‘√ $<ë´s¡T∆\≈£î ôd\e⁄\T Ç#êÃ
s¡T.H√s√yÓ’s¡dt z n+≥Tyê´~Û. <ëì e\¢ yê+‘·T\T
ekÕÔsTT. &ÉjÓ÷]j·÷ \ø£åD≤\T ≈£L&Ü ø£ì|ækÕÔsTT.
ø=+<ä]øÏ dü«\Œ+>± »«s¡+, eDT≈£î&ÉT, ‘·\H=|æŒ
edüTÔ+~.
☯ {°$T+&çj·÷ zô|qsY X¯óuÛÑeTHé
–˝Ÿ q÷´õ˝≤+&é‘√ Ç+&√sY˝À
ôd+#·Ø kÕ~Û+∫q –˝Ÿ.. eH˚¶ ÁøϬø{Ÿ˝À
n‘·´+‘· y˚>∑+>± Hê\T>∑T X¯‘·ø±\T
u≤~q Ç+&çj·THé ÁøϬø≥sY>± ]ø±s¡T¶
düwæº+#ês¡T.
☯ q÷´õ˝≤+&é‘√ »]–q ∫e] eH˚¶˝À $»j·T+
kÕ~Û+∫q uÛ≤s¡‘Y q+ãsY eHé »≥Tº>±
ne‘·]+∫+~.
☯ eTT+u…’˝À H˚M N|òt n&çàs¡˝Ÿ ÄsY Vü≤]≈£îe÷sY
düeTø£å+˝À ◊mHémdt yê–sY »˝≤+‘·sêZ$T HÍø±
<äfi¯+˝ÀøÏ s¡+>∑Á|üy˚X¯+ #˚dæ+~. ªyê–sY n+fÒ
ÇdüTø£ kıs¡ #˚|ü nì ns¡ú+. n‘ê´<ÛäTìø£ d”º˝ŸÔ
f…ø±ï\J, sê&ÜsY≈£î ∫ø£ÿ≈£î+&Ü ñ+&É≥+ Bì
Á|ü‘˚´ø£‘·\T.
☯ H˚‘êJ düTuÛ≤wt #·+Á<äuÀdt kÕàs¡ø±s¡ú+ n+&Ée÷Hé-
ìø√u≤sY Be⁄˝À¢ ì]à+#˚+<äT≈£î Á|ü‹bÕ~+∫q
yÓTyÓ÷]j·T˝Ÿ qeT÷HêqT Á|ü<Ûëì yÓ÷B es¡TÃe˝Ÿ
>± Ä$wüÿ]+#ês¡T.ª|üsêÁø£yéT ~edtµ dü+<äs¡“¤+>±
n+&Ée÷Hé- ìø√u≤sY˝Àì 21 Be⁄\≈£î ª|üs¡yéT
MsY #·Áø£µ nyês¡T¶ Á>∑V”≤‘·\ ù|s¡¢qT ô|{≤ºs¡T.
☯ ◊{° ìã+<Ûäq\ dües¡D eTTkÕsTT<ëqT ñ|üdü+Vü≤
]+#·T ø√yê\ì ª~ Ç+&çj·THé q÷´dtù||üsY kıôd’{°µ
(◊mHémdt) πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìï ø√]+~.
☯ ‘=* Ç+Á{≤Hêdü˝Ÿ ø=$&é yê´øχHé Ç+ø√yêø˘qT
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. πø+Á<ä Äs√>∑´XÊK eT+Á‹ eTqT‡UŸ
e÷+&ÉMj·T, ôd’Hé‡ n+&é f…ø±ï\J eT+Á‹ õ‘˚+Á<ä
dæ+>¥ yê´øχHéqT ]|ü_¢ø˘ &˚ dü+<äs¡“¤+>± $&ÉT<ä\
#˚XÊs¡T.
☯ Ç+ø√yêø˘ yê´øχHéqT ôV’≤<äsêu≤<é≈£î #Ó+~q
uÛ≤s¡‘Y ãjÓ÷f…ø˘ ø£+ô|˙ ‘·j·÷s¡T #˚dæ+~.
☯ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ düs¡Œ+#Y\ dü+|òüT+ sêÁwüº
ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£ ø±s¡´<ä]Ù>± b˛s¡Te÷$Tfi¯¢ y˚T»s¡T
Á>±eT |ü+#êj·Tr düs¡Œ+#Y j·TqeT\ düT<Ûëø£sYqT
mqTï≈£îHêïs¡T.
☯ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ qπs+Á<ä yÓ÷&û s¡∫+∫q m>±®yéT
yê]j·TsY |ü⁄düÔø£+ ‘Ó\T>∑T nqTyê<ëìï >∑es¡ïsY
$X¯«uÛÑ÷wüDY Vü≤] #·+<äHé Ä$wüÿ]+#ês¡T. H˚wüq˝Ÿ
ãTø˘ Á≥dtº á |ü⁄düÔø±ìï Á|ü#·T]+∫+~.
☯ ô|<äø±ø±ì yÓ’
»+ø£åHé <ä>∑Zs¡ <ä+&ç e÷sYÃ
kÕàs¡ø£+ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.
☯ ø£s¡÷ï\T @d”; &ûmd”Œ
•eHêsêj·TD kÕ«$TøÏ
Ç+&çj·Tq b˛©dt yÓT&É˝Ÿ
e∫Ã+~. ]|ü_¢ø˘ &˚ dü+<äs¡“¤+>± πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+
á nyês¡T¶ Á|üø£{Ï+∫+~
☯ ø£s¡÷ï\T≈£î #Ó+~q JM dü+B|t #·Áø£e]ÔøÏ |”m+J
XÖs¡´ nyês¡T¶ e∫Ã+~. ø£s¡÷ï\T≈£î #Ó+~q Äj·Tq
Á|üdüTÔ‘·+ »eTTàø±oàsY˝À ≈£î˝Ÿ>∑yéT md”Œ>± |üì
ãT<Ûäyês¡+ 1 |òæÁãe] 2023
☯ dæøÏÿ+ Á|üuÛÑT‘·«+ eTVæ≤fi≤ ñ<√´>∑T\≈£î dü+e‘·‡s¡+
bÕ≥T e÷‘·‘·« ôd\e⁄\T ÇkÕÔeTì Á|üø£{Ï+∫+~
dü+‘êH√‘·Œ‹Ô πs≥TqT πs≥TqT ô|+#˚ ~X¯>± á
#·s¡´ rdüT≈£î+~.
☯ uÛ≤s¡‘· uÛ≤s¡‘· Á|ü<ÛëqeT+Á‹
qπs+Á<ä yÓ÷&û ‘√ |üØø£å ù|
#·s¡Ã˝À bÕ˝§Zq{≤ìøÏ 38
\ø£å\eT+~ ]õÁùdºwüHé #˚sTT+
#·T≈£îHêïs¡T 155<˚XÊ\ $<ë´s¡Tú\T M]˝À ñHêïs¡T.
☯ >∑D‘·+Á‘· ~H√‘·‡e+ dü+<äs¡“¤+>± πø+Á<ä+
Á|üuÛÑT‘·«+ <˚X¯ n‘·T´qï‘· bÂs¡ |ü⁄s¡kÕÿsê˝…’q |ü<äà
nyês¡T¶\qT Á|üø£{Ï+∫+~. Äs¡T>∑T]ì |ü<äà
$uÛÑ÷wüDY, 9 eT+~ì |ü<äà uÛÑ÷wüDY, 91 eT+~ì
|ü<äàÁo |ü⁄s¡kÕÿsê\≈£î m+|æø£ #˚dæ+~.
☯ ‘·÷s¡TŒ \&ÛÉø˘˝À 65 ô|Á{À*+>¥ bÕsTT+≥¢ (|”|”)≈£î
>±qT 26 #√≥¢≈£î uÛ≤s¡‘· uÛÑÁ<ä‘ê <äfi≤\T yÓfi¯¢ø£
#ê˝≤ ø±\yÓTÆ+<äì \&ÛÉø˘≈£î #Ó+~q ◊|”mdt n~Û
ø±] |”&û ì‘·´ ìs¡«Væ≤+∫q |ü]o\q˝À ‘˚*+~.
á 26 |”|”˝À¢ #Ó’Hê ôd’q´+ bÕ>± y˚j·T≥y˚T ø±≈£î+
&Ü uÛ≤s¡‘· ôd’q´+, bÂs¡T\T n≥TyÓ’|ü⁄ yÓfi¯¢≈£î+&Ü
ø=+&É •Ksê\≈£î n‘ê´<ÛäTìø£ ¬øyÓTsê\T ≈£L&Ü
neT]Ã+<äì Ç{°e\ &Ûç©¢˝À ìs¡«Væ≤+∫q ◊|”mdt
n~Ûø±s¡T\ yê]¸ø£ dü<ädüT‡˝À ÄyÓT düeT]Œ+∫q
|ü]XÀ<ÛäHê |üÁ‘·+˝À ‘Ó*bÕs¡T. uÛ≤s¡‘· s¡ø£åD XÊK
n~Ûø±s¡T\T e÷Á‘·+ ø=ìï #√≥¢ düeTdü´\ |ü]cÕÿ
sêìøÏ <Í‘·´|üs¡yÓTÆq #·s¡Ã\T »s¡T>∑T‘·Tqï+<äTq Ä
ÁbÕ+‘ê\≈£î ã\>±\T yÓfi¯¢≈£L&É<äì Ä+ø£å\T
ñHêïj·Tì ù|s=ÿHêïs¡T.
☯ u…+>∑fi¯Ss¡T˝À »]–q dæ◊{Ïj·TT C≤rj·T
eTVü‰düuÛÑ\˝À n<Ûä´≈£åîsê*>± ùV≤eT\‘·qT mqTï≈£î
Hêïs¡T.
☯ uÛ≤s¡‘· ¬sõ¢+>¥ düe÷K´
n<Ûä´≈£åî&ÉT Á_&é® uÛÑ÷wüDY
düsö+&ç+>¥ ô|’ e∫Ãq ˝…’+–ø£
y˚~Û+|ü⁄\ Äs√|üDô|’ @sêŒ≥T
#˚dæq $#ês¡D ø£$T{°øÏ Á|üeTTK
u≤ø£‡sY y˚TØø√yéT Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤kÕÔs¡T.
☯ n‘·´+‘· ns¡T<Ó’q |ü˝≤¢dt ø±´{Ÿ‡ n&É$ |æ*¢ C≤‹ì
»+‘·TXÊÁdüÔy˚‘·Ô\T me¬sdüTº •Ks¡+ô|’ ø£qT>=Hêïs¡T.
Ç$ m≈£îÿe>± Væ≤e÷\j·÷\T, {Ïu…{Ÿ |”sƒ¡uÛÑ÷$T,
Çsêìj·THé |”sƒ¡uÛÑ÷$T, <äøÏåD ôd’;]j·THé ø=+&É\T
‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ø£ì|ækÕÔsTT.
☯ uÛ≤s¡rj·T nyÓT]ø£Hé y√´eT>±$T sêC≤ C….#ê]
msTTsY bò˛sY‡ Á_π>&çj·TsY»qs¡˝Ÿ ôVA<ë≈£î m+|æø£
j·÷´s¡T.
☯ 2021˝À »s¡>±*‡q <˚X¯yê´|üÔ
»q>∑Dq Á|üÁøÏj·TqT 2024≈£î
yêsTT<ë y˚dü÷Ô πø+Á<ä+
$<Ûëq|üs¡yÓTÆq ìs¡íj·T+
rdüTø=qï~. ˝Àø˘düuÛÑ mìïø£\T
eTT–dæq nq+‘·s¡+ 2024, p˝…’ ‘·sê«‘·H˚
»q>∑Dq ñ+&˚ neø±X¯+ ñ+~.
#˚düTÔHêïs¡T.
☯ u≤|ü≥¢ dü÷s¡´\+ø£ ÁbÕ+‘·+˝Àì n&Ée⁄\˝À
Áo\+ø£, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT , πøs¡fi¯ n&Ée⁄\˝À dü+#·]+#˚
e÷˝ÀÿVü‰ nH˚ |ü≈£åî\T e\dü e#êÃsTT á |üøÏåøÏ
¬s+&ÉT ø±fi¯ófl eTT+<äT≈£î eTs√ ¬s+&ÉT yÓqTø£≈£î
ñ+{≤sTT
☯ Á|üeTTK ø£$ >±j·T≈£î&ÉT >√πs{Ï yÓ+ø£qï≈£î y˚≥÷]
ø£$‘· |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~
☯ $<ë´ neT‘Y eTôVA‘·‡e ø±s¡´Áø£eT neT\T˝À
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î <˚X¯+˝À ¬s+&√ kÕúq+ \_Û+∫+~
πø+Á<ä $<ë´ eT+Á‹‘·« XÊK •ø£åø˘ y˚&ÉTø£˝À uÛ≤>∑+
>± á ø±s¡´Áø£e÷\qT ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
☯ Á|üeTTK ùV≤‘·Tyê~ uÛ≤s¡‘· ùV≤‘·Tyê<ä dü+|òüT+
#Ó’s¡àHé sê$|üP&ç yÓ+ø£{≤Á~ eTs¡DÏ+#ês¡T.áj·Tq
Á‹|ü⁄s¡H˚ì sêeTkÕ«$T •wüß´&ÉT
☯ dü‘·´uÛ≤eT bÕÁ‘·\≈£î Á|ü‹
s¡÷|ü+>± ì*∫q n\Hê{Ï
Hêj·Tø£ »eTTq eTs¡DÏ+#ês¡T