Professional Documents
Culture Documents
.=re ud¾f.damfoaYh
12 fY%aKsh
^2017 j¾Ifha isg ls%hd;aul fõ&
jdKs c fomd¾;fïka ; = j
cd;s l wOHdmk wdh;kh
uyr.u
www.nie.lk
jHdmdr wOHhkh
.=re ud¾f.damfoaYh
12 fY%aKsh
jdKs c fomd¾;fïka ; = j
cd;s l wOHdmk wdh;kh
uyr.u
www.nie.lk
jHdmdr wOHhkh - 12 fY% a Ks h
.= r e ud¾f.da m foa Y h
ISBN :
jdKs c fomd¾;fïka ; = j
cd;s l wOHdmk wdh;kh
uyr.u
www.nie.lk
uqøKh (
i
mgq k ms g q j
úIhud,d lñgqj v - ix
ii
wOHlaI ckrd,a;=ñhf.a mKsjv
q h
cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska ks¾foaYs; cd;sl wOHdmk wruqKq idlaId;a lr .ekSu iy
fmdÿ ksmqK;d ixj¾Okh lsrSfï uQ,sl wruqK iys; j tjlg mej;s wka;¾.;h mokï jQ
úIhud,dj kùlrKhg Ndckh fldg j¾I wglska hq;= pl%hlska iukaú; kj ksmqK;d mdol
úIhud,dfjys m<uq woshr" j¾I 2007 oS cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska Y%S ,xldfõ m%d:ñl yd
oaú;Shsl wOHdmk lafIa;%hg y÷kajd fok ,§'
m¾fhaIKj,ska wkdjrKh jQ lreKq o" wOHdmkh ms<sn| j úúO md¾Yaj bosrsm;a l< fhdackd o
mokï fldg f.k isÿ lrk ,o úIhud,d ;d¾lSlrKh lsrSfï l%shdj,shl m%;sM,hla f,i
úIhud,d pl%fha fojeks woshr wOHdmk lafIa;%hg y÷kajd oSu 2015 jif¾ isg wdrïN lr we;¡
fuu ;d¾lSlrK l%shdj,sfha oS ish¨ u úIhhkaf.a ksmqK;d mokï uÜgfï isg Wiia uÜgu
olajd l%udkql+, j f.dv ke.Su i|yd my< isg by<g .uka lrk isria ixl,kh Ndú; lr we;s
w;r úúO úIhhkays oS tl u úIh lreKq kej; kej; bosrsm;a ùu yels;dla wju lsrSu" úIh
wka;¾.;h iSud lsrSu iy l%shd;aul l< yels YsIH ñ;=re úIhud,djla ieliSu i|yd ;sria
ixl,kh o Ndú; lr we;¡
.=re Nj;=kag mdvï ie,iqï lsrSu" bf.kqï-b.ekaùï l%shdj,sfhys id¾:l j ksr; ùu" mka;sldur
ñkqï yd we.hSï m%fhdackj;a mrsos fhdod .ekSu i|yd wjYH jk ud¾f.damfoaY ,nd oSfï
wruqKska kj .=re ud¾f.damfoaY y÷kajd oS we;¡ mka;sldurh ;=< oS jvd;a M,odhS .=rejrfhl=
f,i lghq;= lsrSug fuu ud¾f.damfoaYh WmldrS jkq we;¡ isiqkaf.a ksmqK;d j¾Okh lsrSu
i|yd .=Kd;aul fhojqï yd l%shdldrlï f;dard .ekSug .=rejrekag wjYH ksoyi fuuÕska ,nd
oS ;sfí¡ tfuka u ks¾foaYs; mdG .%ka:j, we;=<;a jk úIh lreKq ms<sn| j jeä nr ;eîula fuu
.=re ud¾f.damfoaYj, wka;¾.; fkdfõ¡ tu ksid fuu .=re ud¾f.damfoaYh jvd;a M,odhS ùug
kï wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska ilid we;s wod< mdG .%ka: iuÕ iu.dó j Ndú;
lsrSu w;HjYH fõ¡
;d¾lSlrKh lrk ,o úIh ks¾foaY" kj .=re ud¾f.damfoaY yd kj mdG .%ka:j, uQ,sl wruqKq
jkafka .=re flakaøSh wOHdmk rgdfjka ñoS isiq flakaøSh wOHdmk rgdjla yd jvd;a l%shdldrlï
u; mokï jQ wOHdmk rgdjlg t<öu uÕska jev f,dalhg wjYH jkakd jQ ksmqK;d yd
l=i,;djkaf.ka hqla; udkj iïm;la njg YsIH m%cdj ixj¾Okh lsrSuhs¡
kj úIh ks¾foaY iy .=re ud¾f.damfoaY iïmdokh lsrSfï oS cd;sl wOHdmk wdh;kfha Ydia;%Sh
lghq;= uKav,fha o" wdh;k iNdfõ o" rpkfha oS odhl;ajh ,nd ÿka ish¨ u iïm;aodhlhska
yd fjk;a md¾Yajhkaf.a o buy;a lemùu we.hSug o fuh wjia:djla lr .kq leue;af;ñ¡
iii
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a;=udf.a mKsjqvh
w;S;fha isg u wOHdmkh ksrka;rfhka fjkia ùïj,g Ndckh fjñka bÈßhg .uka lrñka
;snqKs' uE; hq.fha fuu fjkia ùu ±ä f,i YS>% ù we;' bf.kqï l%ufõoj, fuka u ;dlaIKsl
fuj,ï Ndú;h w;ska yd ±kqu W;amdokh iïnkaOfhka o .; jq oYl fol ;=< úYd, msì§ula
olakg ,enqKs' fï wkqj cd;sl wOHdmk wdh;kh o 2015 g wod< wOHdmk m%;sixialrK i|yd
wm%udo j iqÿiq mshjr .ksñka isà' f.da,Sh j isÿ jk fjkialï .ek fyd¢ka wOHhkh lr foaYh
S
wjYH;d wkqj wkqj¾;khg ,la lr YsIH flakaøSh bf.kqï-b.ekaùï m%fõYh mdol lr .ksñka
kj úIhud,dj ie,iqï lr mdi,a moaO;sfha kshuqjka f,i fiajh lrk .=re Nj;=ka jk Tn
fj; fuu .=re ud¾f.damfoaYh mqo lrkafka b;d i;=áks'
fujeks kj u. fmkaùfï WmfoaYk ix.%yhla Tn fj; ,nd fokafka ta u.ska Tng jvd fyd|
odhl;ajhla ,nd Èh yels fõh hk úYajdih ksid h'
fuu WmfoaYk ix.%yh mka;sldur bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sfha § Tng uy`.= w;aje,la jkjdg
lsis u ielhla ke;' tfia u fuh o Wmfhda.S lr .ksñka ld,Sk iïm;a øjH Ndú;fhka jvd;a
ixj¾Okd;aul m%fõYhla Tiafia mka;sldurh yiqrejd .ekSug Tng ksoyi we;'
Tn fj; ,nd fok fuu .=re ud¾f.damfoaYh uekúka wOHhkh lr jvd ks¾udKYS,s ore mrmqrla
ìys lr YS% ,xldj wd¾Ól yd iudÔh w;ska bÈßhg f.k hdug lemùfuka hq;= j lghq;= lrkq
we;ehs uu úYajdi lrñ'
fuu .=re ud¾f.damfoaYh ks¾udKh jQfha fuu úIh flaIa;%hg wod< .=re Nj;=ka yd iïm;a
mqoa.,hska /ilf.a fkdmiqng W;aidyh yd lemùu ksid h'
wOHdmk moaO;sfha ixj¾Okh Wfoid ksu jQ fuu ld¾hh ud b;du;a Wiia f,i w.h lrk w;r
fï i|yd lem ù ls%hd l< Tn ieug uf.a f.!rjdkaú; ia;=;sh msßkuñ'
tï't*a'tia'mS' chj¾Ok
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a
^úoHd yd ;dlaIK mSGh&
cd;sl wOHdmk wdh;kh
iv
WmfoaYl;ajh yd wkque;sh ( Ydia;S%h lghq;= uKav,h"
cd;sl wOHdmk wdh;kh'
03' uydpd¾h ví'mS' .dñKS o w,aúia uhd - uydpd¾h" l<ukdlrK yd uQ,H mSGh"
fld<U úYajúoHd,h
v
úIhud,d lñgq j (
vi
tï'cS'tia' moañKS ñh - fcHIaG lÓldpd¾h"
l<ukdlrK wOHhk mSGh"
rcrg úYajúoHd,h'
vii
ndysr iïm;a odhl;ajh (
² fca'tÉ'tï' iqñ;%d l=udß chùr ñh - .=re fiajh 1" rdyq, nd,sld úoHd,h"
ud,fò'
viii
² uydpd¾h ví' mS' .dñKS o w,aúia uhd - uydpd¾h" l<ukdlrK yd uQ,H
mSGh "
fld<U úYajúoHd,h'
mß.Kl ieliqu -
f;acd fiamd,sld ueKsfla ñh
ix
.=r e ud¾f.da mfoaYh mßYS ,kh ls Íu i|yd Wmfoia
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^Wiia fm<& jHdmdr wOHhkh úIh ks¾foaYh" jir wglg jrla
ls%hd;aul jkakd jQ úIhud,d kùlrK m%;sm;a;shg wkqj kùlrKh lr 2017 j¾Ifha isg
ls%hd;aul fõ' m<uqjrg 2009 j¾Ifha § ksmqK;d mdol j y÷kajd fok ,o jHdmdr wOHhkh
úIh ks¾foaYh hdj;ald,Sk lr 12 yd 13 fY%aKs i|yd ksmqK;d 18 la hgf;a fm< .iajd we;' 12
fY%aKsh i|yd wod< jk" úIh ks¾foaYfha m<uqjk ksmqK;dfõ isg 11 jk ksmqK;dj olajd jk
ksmqK;d uÜgï 53 i|yd mka;sldurh ;=< ls%hd;aul l< yels m%dfhda.sl bf.kqï - b.ekaùï
ls%hdj,shla fuys fhdackd flf¾'
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^Wiia fm<& jHdmdr wOHhkh úIh ks¾foaYfha 12 fY%aKsh i|yd jk
ish,q u ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ fuu .=re ud¾f.damfoaYh ilia lr we;' fuys § wod<
ksmqK;dj" ksmqK;d uÜgu" tu ksmqK;d uÜgu i|yd fjka lr we;s ld,Éfcao .Kk yd
ksmqK;d uÜgu wjidkfha § ,Õd lr .; hq;= bf.kqï M, m<uq j oelafjk w;r" wk;=rej
mdvï ie,iqï lsÍu i|yd fhdackd flfrk Wmfoia yd úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug
w;aje,la o" wjidkfha ;lafiarelrKh yd we.ehSu i|yd fhdackd o bÈßm;a lr we;'
fuys fhdacs;" mdvï ie,iqï lsÍu i|yd jk Wmfoia wkqj" jHdmdr wOHhkh úIhg wod<
úIh lreKq ms<sn| oekqu muKla fkdj ta ms<sn| isiqkaf.a wdl,am" l=i,;d yd mqreÿ o
ixj¾Okh flfrk mßÈ mka;sldur bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh ie,iqï lr .kq we;ehs
wfmalaId flf¾' ta i|yd wjYH uÕ fmkaùu fuu .=re ud¾f.damfoaYfhka ,efí hehs o
wfmalaId flf¾'
iEu ksmqK;d uÜgula hgf;a u oelafjk mdvï ie,iqï lsÍu i|yd jk Wmfoia ys oelafjk
ol=Kq mi fmkajk w;l ixfla;fhka ^
& wod< ls%hdldrlu wjidkfha § wjYH jk
úIh lreKq wkdjrKh lr .ekSug" .=rejrhd úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la
fj; fhduq flf¾' tys oelafjk úIh lreKq fuka u wdY%s; .%ka: hgf;a oelafjk .%ka:
mßYS,kfhka wod< ksmqK;d uÜgu i|yd wjYH jk úIh lreKq iïmdokh lr .ekSu
.=reNj;=kaf.ka wfmalaId flf¾' úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la hgf;a
oelafjk jï mi fmkajk w;l ixfla;fhka ^
& kej; mdvï ie,iqï lsÍu i|yd
jk Wmfoia fj; hd hq;= njg .=rejrhdg u. fmkajhs'
fuf,i mdvï ie,iqï lsÍu i|yd Wmfoia ys yd úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la
ys i|yka lreKq mßYS,kfhka mka;sldur bf.kqï - b.ekaùï lghq;= i|yd wjYH mdvï
ie,iqï ilia lr m%dfhda.sl bf.kqug isiqka fhduq lsÍu iEu .=reNjf;l= úiska l< hq;=
fõ'
jHdmdr wOHhkh m%dfhda.sl úIhhla jk neúka tÈfkod jHdmdr lafIa;%fha isÿjk fjkiaùï
ms<sn| wjOdkfhka isg úIh ks¾foaYhg wod< úIh lreKqj, we;s jk fjkiaùï ms<sn|
j ie,ls,su;a ù .=reNj;=ka úiska mdvï ie,iqï ilia lr.kq we;ehs wfmalaId flf¾'
jHdmD;s kdhl
x
bf.kqï M,
yd
wdo¾Y ls%hdldrlï
ksmqK;dj 1'0 ( jHdmdr moku yd jHdmdr ls%hd;aul jk mßirh úuihs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 1
wjYH;d yd jqjukd hkak ks¾jpkh lr tajd i|yd ksoiqka bÈßm;a lrkak'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
my; i|yka jkafka Tnf.a wjYH;d bgq lrkq ,nk jHdmdr ;=kls'
fílß ksIamdok jHdmdrhla
ksñ we÷ï ksIamdok jHdmdrhla
rcfha frday,la
fjf<|fmd< hkak meyeÈ,s lrkak'
ñksia wjYH;d yd jqjukd bgq lr .ekSug wjYH NdKav yd fiajd ,nd .kqfha
fjf<|fmd<ska nj ;yjqre lrkak'
jHdmdrhl .;s ,laIK isiqka iu. idlÉPd lrñka yqKq mqjrefõ igyka
lrkak'
by; tla tla isoaêh jHdmdßl lghq;a;la o keoao hkak fya;= olajñka isiqka
iu. idlÉPd lrkak'
jHdmdrhl m%Odk jYfhka isÿ jk lghq;= fol meyeÈ,s lrkak'
jHdmdr u.ska iïm;aj,g w.h tl;= lsÍula isÿ lrk nj ksoiqka weiqfrka
meyeÈ,s lrkak'
we÷ula ksIamdokh lsÍfï § kQ,a ,nd .ekSu" kQ,aj,ska frÈ úùu" frÈj,ska
we÷ï ueiSu jYfhka wjia:d lsysmhla miq lrk nj;a ta iEu wjia:djl § u
mj;sk jákdlug hï jákdlula tl;= jk nj;a meyeÈ,s lrkak'
my; i|yka jkafka ñksia wjYH;d yd jqjukd bgq lrkq ,nk jHdmdr
;=kls'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 3
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
ñksid úiska wksjd¾hfhka u imqrd.; hq;= ldhsl yd udkisl ;;a;aj ñksia
wjYH;d f,i ye¢kafõ'
wdydr" we÷ï" ksjdi" wOHdmkh" fi!LHh" ikaksfõokh" m%jdykh" wdrlaIdj
wdÈh wjYH;d fõ'
ñksia wjYH;d imqrd .kakd úúO wdldr jqjukd f,i ye¢kafõ'
wdydr wjYH;dj imqrd .kakd úúO wdldr jk n;a" mdka" b¢ wdmam" f;a
jqjukdj,g ksoiqka fõ'
wjYH;d yd jqjukd i|yd ksoiqka my; j.=fõ oelafõ'
wjYH;d jqjukd
wdydr n;a" mdka" b¢ wdmam" f;a
we÷ï idß" l,siï" .jqï" iru
ksjdi ;Ügq ksjdi" hq., ksjdi" ks, ksjdi" fkajdisld.dr
wOHdmkh mdi,a wOHdmkh" msßfjka wOHdmkh"
fm!oa.,sl mdi,a" mdGud,d" fmd;am;a
fi!LHh rcfha frday,a" fm!oa.,sl frday,a" fnfy;a"
ffjoH mÍlaIK
ikaksfõokh ÿrl:k" *elaia" úoHq;a ;emE," wka;¾cd, myiqlï
wdrlaIdj fmd,Sish" yuqodj" fm!oa.,sl wxYfha wdrlaIl fiajh
Ôj;aùu i|yd w;HjYHfhka imqrd .; hq;= ùu" iEu mqoa.,hdg u fmdÿ ùu" iSñ;
ùu wdÈh wjYH;dj, ,laIK lsysmhla fõ'
wiSñ; ùu" mqoa.,hdf.ka mqoa.,hdg úúO ùu" jHdmdßlhskag ks¾udKh l< yels
ùu" mqoa.,noaO ùu" jqjukdj, ,laIK lsysmhla fõ'
wjYH;d yd jqjukd w;r fjkialï my; j.=fõ oelafõ'
ñksia wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a lrk fjf<|fmd<g bÈßm;a lrk ´kE u
fohla ksIamdÈ; fõ'
ksIamdÈ; m%Odk jYfhka NdKav yd fiajd f,i j¾. l< yels h'
NdKav fia j d
fN!;sl meje;aula we;' fN!;sl meje;aula fkdue;'
^iam¾Y l< yels h & ^iam¾Y l< fkdyels h &
.nvd l< yels h'
.nvd l< fkdyels h'
iucd;Sh jk mßÈ ksIamdokh imhkakd wkqj fjkia fõ'
l< yels h'
imhkakdf.ka fjka l< yels h' imhkakdf.ka fjka l< fkdyels h'
.ekqïlrejka yd úl=Kqïlrejka uqK.efik fyda iïnkaO jk ´kE u
;;a;ajhla fjf<|fmd< f,i y|kajhs'
ñksia wjYH;d yd jqjukd bgq lr .ekSug fjf<|fmd< ;=<ska NdKav yd fiajd
imhd .kS'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 5
jHdmdrj, my; .;s ,laIK mj;S'
úl=Kqï fyda yqjudre ùï isÿ ùu
NdKav yd fiajd .kqfokq isÿ ùu
.kqfokq wLKav j isÿ ùu
,dNfhka wNsfm%a%rKh ùu
wjodkula ;sîu
jqjukd ks¾udKh lsÍu
wd¾Ól lghq;a;la ùu
jHdmdrhl m%Odk lghq;= folls'
ñksia wjYH;d yd jqjukd imqrd,Su
iïm;aj,g w.h tl;= lsÍu
jHdmdrj,g úúO wruqKq ;sìh yels w;r tajdhska lsysmhla my; oelafõ'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
NdKav yqjudrefõ mej;s ÿ¾j,;d u.yrjd .ekSu i|yd yqjudre udOHh
f,i úúO øjH Ndú; l< nj;a" th uqo,a Ndú;fha uq,a u wÈhr nj;a"
myokak'
YS% ,xldj ;=< § ffjoHjrfhl= pek,a lsÍug wjYH kï" wod< frdayf,a
fjí wvúhg msúi" wod< frda.h yd iïnkaO ffjoHjrekaf.a kdu f,aLkh
yd tu ffjoHjre yuqúh yels fõ,djka mÍlaId lr" myiq fõ,djla fjka
lrjd .ekSu i|yd wjYH .dia;= f.ùu ;udf.a nexl= .sKqñka fyda Khm;ska
fyda yrm;ska fyda ^úoHq;a f.ùï l%u uÕska & lrk wdldrh meyeÈ,s lrkak'
øjH Ndú;h
ksoiqka ( ismamslgq" ÿxfld<
uqo,a Ndú;h jHdmdr úldYkfha fojeks wjia:dj fõ'
l¾udka;"
hqfrdamSh rgj, we;s jQ ld¾ñl m%fndaOh iu. fuf;la mej;s .Dy
uyd mßudK l¾udka; njg m;a jQ w;r ta iu. fjf<|dfï m%idrKhla
isÿ úh'
ld¾ñl úma,jh;a iuÕ nexl=" m%jdykh" rlaIKh" ikaksfõokh"
.nvdlrKh jeks Wmldrl fiajdj, o j¾Okhla isÿ úh'
ld¾ñl úma,jh jHdmdr úldYkfha ;=kajk wÈhr fõ'
fjf<|du yd Wmldrl fiajdj, tl;=j jdKscHh f,i ye¢kafõ'
^jdKscH = fjf<|du + Wmldrl fiajd &
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 12
jdKs c Hh
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
m%foaYfha mj;sk jHdmdr lsysmhla ksoiqka f,i f.k my; i|yka m%Yak isiqkaf.ka
úuikak'
tu jHdmdr rdcH wxYhg wh;a o @ fm!oa.,sl wxYhg wh;a o @
tu jHdmdr fiajd imhk jHdmdr o @ NdKav ksIamdokh lrk jHdmdr
o@
tu jHdmdr ,dN wruqKq lr.;a jHdmdr o @ ,dN wruqKq lr fkd.;a
jHdmdr o @
tu jHdmdr iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr o @ uyd mßudK jHdmdr o @
,dN wruq K q
,dN wruqKq
lr fkd.;a
lDIs l d¾ñl
iq¿ yd uOH
fm!oa . ,s l
mrs u dK
;D;S h s l
m% d :ñl
mßudK
ld¾ñl
oaù;Shl
lr.;a
fia j d
fmdÿ
uyd
s
wdikak u j¾Ifha YS% ,xld uy nexl= jd¾;dfõ o< foaYSh ksIamdÈ;fha j¾.SlrKh
isiqkag mrsYS,kh lsÍug wjia:dj ,nd oS" o< foaYSh ksIamdokhg tla tla wxY odhl
jk wdldrh ikaikaokd;aul j isiqkag meyeos,s lrkak'
jHdmdr j¾.SlrK mokï yd ta wkqj j¾. flfrk wdldrh my; oelafjk .e,Sï
igykska oelaúh yels h'
ksIm
a dokfha ysñldß;ajh wruqK mßudKh ksIamdok wxYh
iajNdjh wkqj wkqj wkqj wkqj wkqj
m%d:ñl oaú;Shsl ;D;Shsl fm!oa.,sl fmdÿ ,dN ,dN iq¿ yd uyd lDIssld¾ñl ld¾ñl fiajd
wruqKq wruqKq uOH mßudK
lr.;a lr mßudK
fkd.;a
l¾udka ; 26'2
m;,a yd leKSSï l¾udka;h 2'3
ksIamdok l¾udka; 15'7
úÿ,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK iemhSu 1'0
c,h msßisÿ lsÍu yd fnodyeÍu 0'1
u,dmjyk lghq;=" li, l<ukdlrKh iy tu øjH
m%;splS%hlrKh 0'3
b|slsÍï l¾udka;h iy tu fiajdjka 6'8
o< foaYSh ksIamdÈ;hg tla tla wxYfhka jk odhl;ajh m%;sY;hla f,i bÈßm;a
l< yels h' ^wdikak u j¾Ifha uy nexl= jd¾;dj mßYS,kh lrkak' &
ld,ÉfPao ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
tu ud;Dldjg wod< jHdmdr ls%hdj,sh rEm igyklska olajkak'
m%d.aOkh - f.dvke.s,a,
uyk ueIska" WmlrK
fnod yeÍfï r:
frÈ" kQ,a" fnd;a;ï
uqo,a
kS;s Wmfoia
ld¾hhka ksoiqka
1' mßmd,kh we.¿ï fiajl ,smsf.dkq ieliSu
wod< Wmfoia iemhSu
meñKSfï f,aLk mj;ajdf.k hdu
jHjidhl;ajh
fílßh whs;slre$ mßmd,kh fiajl ,smsf.dkq mdka"
idOl ixfhda. lrkakdf.a ieliSu nksia"
yelshdj fiajl meñKSfï flala
f,aLk mj;ajd ^fílß
f;dr;=re kj Ys,amSh l%u .ekSu whs;u&
fjf<|fmd< f;dr;=re
uQ,H lghq;= wjYH uqo,a imhd
ld,h fiajlhska jev lrk .ekSu
ld,h j;alï ñ,g .ekSu
w;sld, jev úhoï f.ùï
ksmqK;d uÜgu 1'5 ( jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj jHdmdr flfrys
Wkkaÿ ùug fya;= úuihs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
f;dard.;A jHdmdrhla weiqfrka jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj
,ehsia;.= ; lrhs'
tla tla md¾Yajh jHdmdr flfrys Wkkaÿ ùug fya;= meyeÈ,s lrhs'
tla tla md¾Yajh" jHdmdr flfrys Wkkaÿùug fya;= úúO jk nj wkdjrKh
lrhs'
jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj jHdmdrhlg jeo.;a jk wdldrh
fmkajd fohs'
jHdmdrhl id¾:l meje;au i|yd Wkkaÿjla olajk md¾Yajhkaf.a wfmalaId
ms<sn| j ie,ls,su;a úh hq;= nj fmkajd fohs'
jHdmdr flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj" jHdmdr flfrys olajk we,au
iy Tjqka jHdmdrh flfrys n,mEï lsßug we;s yelshdj u; tu
md¾Yajhkaf.a m%uqL;dj ;SrKh lrhs'
YsIHhd ms<sn| Wkkaÿjla olajk md¾Yaj úuid my; rEm igyk iïmq¾K
lrkak'
foudmshka
YsIHhd
mdi, flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj isiqkaf.ka úuid my; rEm igyk
iïmq¾K lrkak'
YsIHhska
mdi,
Tfí ud;Dldjg wod< j Tfí m%foaYfha we;s jHdmdrhla y\qkd.kak'
tu jHdmdrh flfrys Wkkaÿjla olajk md¾Yaj lKavdhï idlÉPdjla
;=<ska u;=lr .kak'
tu md¾Yaj jHdmdrfhka wfmalaId lrkafka fudkjd oehs idlÉPd lrkak'
tu md¾Yajhkaf.a wfmalaId bgq jk wdldrhg jHdmdr lghq;= l< hq;af;a
flfia oehs fmkajd fokak'
jHdmdrh" tu md¾Yaj flfrys ie,ls,su;a úh hq;af;a ukaoehs meyeÈ,s
lrkak'
Tfí wkdjrK iuia; mka;shg ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍug iqodkï
jkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
ksmqK;d uÜgu 1'6 ( jHdmdr flfrys n,mEï we;s lrk jHdmdr mßirh j¾. lrhs'
ld,Éfcao ixLHdj ( 02
bf.kqï M, (
jHdmdr mßirh y\qkajhs'
jHdmdr mßirh wOHhkfhka jHdmdßlfhl=g ,efnk
m%fhdack ,ehsia;=.; lrhs'
jHdmdr mßirh j¾. lrhs'
jHdmdr flfrys n,mEï we;slrk úúO mßir n,fõ.
,ehsia;=.; lrhs'
fok ,o jHdmdrhl wNHka;r yd ndysr mßir n,fõ.
i|yd ksoiqka olajhs'
jHdmdr mßirh
id¾j mßirh
--------
wd¾Ól foaYmd,k
r m ß
ys i
nd r
--
.kqfokqlrefjda
-
--
^mdßfNda.slfhda& h
-
--
--
--
--
--
k m ß
i ka i
wd r
f.da,Sh h
da
j
ref
whs;slrefjda l<ukdlrefjda
Õl
iemhqïlrefjda
;r
-------- ffk;sl
--------
fiajlfhda ixúOdk
wNHka;r mßirh
iudc
jHqyh
yd i
fj
ixúOdkuh
xial
wf f < iïm;a
mal |f ixialD;sh
D;sl
aIs; md<
k K av k
da
fh
Nd foaY
k gm h
dol
j
jH súiSu wd i
wd
r
sI am
dm g ka k m ß i
dß ;dlaIKsl
--
lf
-
-
-
--
--
hd
--
a
-
--
- -
nd
ys r
------ ---
m r h m%cd
ß i
iajNdúl
id¾j mßirh
ksmqK;d uÜgu 1'7 ( jHdmdr wNHka;r mßir n,fõ." jHdmdr flfrys we;s
lrk n,mEï ú.%y lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
whs;slrejka - iïm;a
l<ukdlrejka - ixúOdk jHqyh
fiajlhska - ixúOdk ixialD;sh
by< l<ukdlrejka úiska .kq ,nk ie,iqï yd ;SrK wkqj my; uÜgïj,g
wod< ld¾hhkays ksr; md¾Yaj fiajlhska fõ'
NdKav fyda fiajd ksmoùu i|yd fhojqï f,i Ndú; lrk N+ñh" Y%uh"
m%d.aOkh" jHjidhl;ajh" ld,h" f;dr;=re yd ±kqu hkd § ish,a, iïm;a
fõ'
ksmqK;d uÜgu 1'8 ( wdikak mßir n,fõ. jHdmdr flfrys we;s lrk n,mEï
ú.%y lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
my; i|yka jkafka jHdmdr flfrys n,mEï lrk wdikak mßir n,fõ.
myls' tajdhska Tfí lKavdhug ,efnk mßir n,fõ.h flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
mdßfNda.slfhda
iemhqïlrefjda
;rÕlrefjda
fjf<|fmd<g msúiSug wfmalaId lrk kj jHdmdßlfhda
wdfoaYk NdKaav ksmojkafkda
ksmqK;d uÜgu 1'9 ( id¾j mßir n,fõ. jHdmdr flfrys we;s lrk n,mEï
ú.%y lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
'' rdcH wxYfha fiajl jegqm 10] lska jeä fõ '' i|yka jk mqj;am;a
oekaaùula mka;shg bÈßm;a lrkak'
fiajl jegqma by< oeóu ´kE u jHdmdrhlg n,mEï we;s lrk wd¾Ól
n,mEula jk nj idlÉPdjla ;=<ska u;= lr .kak'
fiajl jegqma jeä ùu ;=<ska mqoa.,hskaf.a wdodhu jeä jk nj;a" ta ;=<ska
jHdmdr lafIa;%hg n,mEï we;s lrk wdldrh;a idlÉPd lrkak'
jHdmdrj,g n,mEï we;s lrk id¾j mßir n,fõ. ,ehsia;=jla isiqka
iuÕ ilia lrkak'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; oelafjk ls%hdldrlfuys fhdojkak'
m%jD;a;s ldKav 1
Kh i|yd jk fmd<S wkqmd;h kej;;a my<g
rfÜ jeo.;a jHdmdr rch hgf;a mj;ajdf.k hdug kj rch
;SrKh lrhs
m%jD;a;s ldKav 2
iq<s iq<x wjodku YS% ,xldfjka neyer hhs
iQ¾h n,Yla;sh fhdod .kakd r:jdyk y÷kajd §ug hhs
m%jD;a;s ldKav 4
ck.ykfhka ;=fkka tlla ffoksl lghq;= i|yd wka;¾cd,h
Ndú; lrhs
o<|d fmryer w;s W;al¾Yj;a wkaoñka meje;aùug ish¨ lghq;=
iïmdokh lr we;
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
jHdmdrj,g n,mEï lrk id¾j mßir n,fõ. my; oelafjk whqßka
,ehsia;=.; l< yels h'
wd¾:sl mßirh
foaYmd,k mßirh
ffk;sl mßirh
;dlaIKsl mßirh
m%cd mßirh
iajdNdúl mßirh
iudcSh yd ixialD;sl mßirh
f.da,Sh mßirh
tla tla id¾j mßir n,fõ.h jHdmdrj, meje;aug n,mEï we;s lrk
wdldrh my; oelafõ'
foaYmd,k mßirh
rdcH ksfhdað; wdh;k" mj;sk rcfha foaYmd,k m%;sm;a;s jHdmdrj,g
n,mEï lrhs'
ksoiqka (
rcfha foaYmd,k o¾Ykh yd m%;sm;a;s
újD; wd¾Ól m%;sm;a;s wkq.ukh lsÍu
ffk;sl mßirh (
rcfha wKmk;a yd mkjk kS;s Í;s tu rfÜ jHdmdr flfrys n,mEï lrhs'
ksoiqka ( mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldÍ mk;
lïlre kS;s Í;s
YS% ,xld m%ñ;s mk;
wd¾Ól mßirh
jHdmdrj, meje;au i|yd ck;djf.a l%h Yla;sh n,mdk w;r jHdmdr lghq;=
i|yd oeÍug isÿ jk msßjeh o wd¾Ósl idOl u; r|dmj;S'
ksoiqka (
ñ, WoaOukh" fmd<SS wkqmd;h" o< cd;sl ksIamdÈ;h" fiajd kshqla;sh" Ôjk úhou"
wdodhu fn§hdfï úIu;dj" b;sßlsÍï" wdfhdack
fuu idOl jHdmdr flfrys n,mEï lrk w;r bka we;s jk wjia:dj,ska
m%fhdack .ekSug;a ;¾ckj,g uqyqK §ug;a jHdmdr lghq;= l< hq;= h'
mqoa.,hska ;=< we;s úYajdi" iudc idrO¾u hkdÈh iudc yd ixialD;sl mßirh
;=< wka;¾.; fõ'
ksoiqka (
fuu idOl jHdmdr flfrys n,mEï lrk w;r tajdg wkq.; fjñka jHdmdr
lr f.k hdug isÿ fõ'
;dlaIKsl mßirh
ikaksfõok ;dlaIKfha m%jK;d iy lDIsld¾ñl" ld¾ñl" ffjoH yd wfkl=;a
lafIaa;%j, isÿ ù we;s ;dlaIKsl fjkialï ;dlaIKssl mßirhg wh;a fõ'
ksoiqka (
m%cd mßirh
jHdmdr iu. iïnkaO jk m%Odk u idOlh ck.ykhhs' tkï fjf<|fmd<
iukaú; jkafka mqoa.,hkaf.ks'
ksoiqka (
ck.ykfha m%udKh ckjd¾.sl ñY%h
ck.yk j¾Ok wkqmd;h wOHdmk uÜgï
ia;S% $mqreINdjh mjqf,a ixhq;sh
jhia jHqyh .Dy rgdj
m%cd mßirfha we;s jk jHdmdr wjia:dj,ska m%fhdack .ekSug;a ;¾ckj,g
uqyqK §ug;a jHdmdr W;aidy l< hq;= h'
iajdNdúl mßirh
iajdNdúl mßirfha we;sjk fjkialï jHdmdr lghq;= flfrys n,mEï we;s lrhs'
ksoiqka (
f.da,Sh mßirh
f.da,ShlrKh fya;f = jka rgj,a w;r NdKav yd fiajd yqjudre ùug jeä wjia:djla
ie,iS ;sfí' tfia u mqoa.,hskaf.a ixialD;sh o fjkilg ,la j ;sfí' fï ksid
úúO NdKav yd fiajd f,dal fjf<|fmd<g tla ù we;' oeä ;rÕldß;ajhla
o olakg ,efí'
ksoiqka (
fjf<| .súiqï we;s ùu
fjf<| yjq,a we;s ùu
f,dal ixúOdk ìys ùu
wka;¾cd;sl jYfhka kS;s Í;s we;s lsÍu
id¾j mßir n,fõ. jHdmdr flfrys we;s lrk n,mEu ksoiqka lsysmhla
weiqfrka my; mßÈ meyeÈ,s l< yels h'
m%cd mßirh hgf;aa ck.ykh jeä ùu ksid NdKav yd fiajd i|yd
we;s b,a¨u jeä ùfuka jHdmdrj,g wjia:dj Wodfõ'
tfia u ck.ykh wvq ùu ksid NdKaav yd fiajd i|yd we;s b,a¨u
my< hdfuka jHdmdrj,g ;¾ck u;=fõ'
wd¾Ól mßirh hgf;a fmd<S wkqmd;h wvq ùu ksid Kh .ekSï jeä
ù jHdmdr wjia:d Wodfõ' tfia u fmd<S wkqmd;h jeä ùfuka Kh
.ekSï iSud jk w;r jHdmdrj,g ;¾ckj,g uqyqK §ug isÿfõ'
foaYmd,k yd ffk;sl mßirh hgf;a jHdmdßlhskag ys;lr kS;s
Í;s mekùfuka jHdmdr wjia:d Wodjk w;r jHdmdßlhskag wys;lr
kS;s Í;s mekùfuka jHdmdrj,g ;¾ckj,g uqyqK §ug isÿfõ'
ksoiqka f,i"
NdKav yd fiajdj, ñ, uÜgu jeä ùu ksid iemhqïlrejka imhk
NdKav yd fiajdj, ñ, o jeä fõ'
fï wkqj id¾j mßir n,fõ. fjka fjka j úia;r l< o fïjd w;r
wka;¾ iïnkaO;djla mj;sk nj meyeÈ,s fõ'
ksmqK;d uÜgu 2'1 ( jHdmdr úiska iudchSh j.lSï bgq lsÍfï jeo.;alu w.hhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
jHdmdr lghq;= id¾:l j lr f.k hdu i|yd jHdmdr úiska bgq l< hq;=
j.lSï isiqkaf.ka úuikak'
my; lreKq u;=lrñka idlÉPdjla fufyhjkak'
jHdmdr úiska iudcfha úúO md¾Yajhkag j.lSï bgq l< hq;= nj
tu j.lSï bgq l< hq;= md¾Yaj yd tu md¾Yajhkag bgq l< hq;=
j.lSï úúO jk nj
jHdmdr bgq lrk j.lSï weiqfrka jHdmdr iudchSh j.lSï hkakg w¾:hla
f.dvk.kak'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
my; i|yka jkqfha jHdmdr iudchSh j.lSï bgq l< hq;= md¾Yaj y;rls'
tu md¾Yaj w;=frka Tn lKavdhug ,enqKq md¾Yajh flfrys wjOdkh
fhduq lrkak'
whs;slrejka
.kqfokqlrejka
fiajlhska
iudch
ls%hdldrlu wjidkfha § jHdmdr úiska tla tla md¾Yajh fj; bgq l<
hq;= iudchSh j.lSï ms<sn| j idlÉPd lrkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
'' iudch ;=< Okd;aul n,mEula cks; lsÍug jHdmdr ls%hdj,sh l<ukdlrKh
lrkafka flfia o @ hkak ms<sn| jQ woyils" iudchSh j.lSu''
Mallen Baker
jHdmdr iudchSh j.lSu ms<sn| j úúO rgj,a úiska o ks¾jpk bÈßm;a lr we;'
ms,smSkh
'' jHdmdr" iudchg wdmiq fok oE'' iudchSh j.lSuhs'
jHdmdr iudchSh j.lSï bgq lsÍfï wjYH;dj ms<sn| oeä wjodkhla j¾;udkfha
j¾Okh ù we;'
my; i|yka rEm igyfkys oelafjk mßÈ " tlA tla md¾Yajh fj; jHdmdr
iudchSh j.lSï bgqúh hq;= h'
idOdrK ùu
ydkss wju lsÍu
whs;sjdislï
wdrlaId lsÍu
.kqfokqlrejka
w
iudkd;au;dj fia hs idOdrK bmehSula ,nd §u
ukd fiajl iïnkaO;d j ;s wd¾Ól m%;s,dN w;alr §u
jD;a;Suh wdrlaIdj l jHdmdrh l ld¾hlaIu j yd wjxl f,i
fi!LH myiqlï hs re l<ukdlrK lghq;= fufyhùu
ka j
ka
iudch
/lshd kshqla;shg
odhl ùu
nÿ f.ùu fkdmsßfy,d
bgq lsÍu
wmøjH l<ukdlrKh
m%cd i;aldr fiajd
yß; ksIamdÈ;
mßir ys;ldó f,i lghq;= lsÍu
ksmqK;d uÜgu 2'2 ( mßir ys;ldó f,i lghq;= lrñka ;srir ixj¾Okhg
jHdmdr odhl jk wdldrh w.hhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
mka;sfha isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
'' ;srir ixj¾Okh hkq " wkd.; mrïmrdfõ wjYH;d imqrd .ekSug we;s whs;sh
W,a,x>kh fkdlrñka j¾;udk wjYH;d ,Õd lr .kakd jQ ixj¾Okhhs '' '
;srir ixj¾Okh f.dvke.S we;af;a iudk jeo.;alula we;s l=¿Kq ;=kla u; h'
tajd kï "
1' wd¾Ól ;srir ixj¾Okh (Economic Sustainable Development)
2' mßir ;srir wdrlaIKh (Environment Sustainable Protection)
3' iudc ;srir ixj¾Okh (Social Sustainable Development)
mDÓú f.da,h ;=< wmg we;af;a iSñ; iïm;a m%udKhls' mDÓú ;,fha Ôj;ajk
ish¨ fokdg u msßisÿ jd;h" c,h" jdih lsÍug iqÿiq N+ñhla fuka u m%udKj;a
wdydr ksmojd .ekSug idrj;a jQ fmd<jla o mej;sh hq;= h'
ñksia wjYH;d imqrd,Su i|yd iajNdúl iïm;a mßirfhka Wlyd .; hq;= h' fuys
§ kej; m%;sia:dmkh l< fkdyels iajNdúl iïm;a kej; m%;sia:dmkh lsÍug
iajNdj O¾uhg we;s yelshdjg jvd wvq fõ.hlska ñksid úiska mdßfNdackh
lsÍu uÕska mdßißl ;srir nj wdrlaId l< yels fõ'
iudc ;srir
ixj¾Okh
±ßh yels iudkd;au;dj
nj ;srir
nj
mdßißl ;srir cSj;a úh
wdrlaIKh wd¾Ól ;srir
yels nj ixj¾Okh
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 47
;srir ixj¾Okh i|yd jHdmdrj,g odhl úh yels wdldrh
;srir ixj¾Okh h:d¾:hla njg m;alr .ekSu tla jHdmdr wdh;khlg muKla
yqol,dj lghq;= lrñka l< fkdyels jk w;r ta i|yd mdßfNda.slhka o
we;=¿ j iuia; f,dal wd¾Ól m%cdj u ls%hdldÍ j odhl úh hq;= h'
wvq jákdlula we;s wuq øjH by< jákdlula we;s ksIamdÈ; njg m;a lsÍu
^ upcycle )
ksoiqka ( msÿrej,ska lvodis ksIamdokh lsÍu
by< jákdlula we;s ksIamdÈ; wvq jákdlula we;s wuqøjH njg m;a lsÍu
^Low cycle&
ksoiqka ( cmdkh Ndú;fhka bj;a lrk jdyk ;,d hlv njg m;a lsÍu
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
YS% ,xldfõ jHdmdrj,g rcfha n,mEu uOHu rch" m<d;a iNd yd m<d;a
md,k wdh;k yryd isÿ jk nj fmkajd fohs'
f;dard.;a jHdmdr wdh;khla ksoiqkla f,i f.k thg uOHu rch" m<d;a
iNd yd m<d;a md,k wdh;k ueÈy;a jk wdldrh fjk fjk u meyeÈ,s
lrhs'
rch jHdmdrj,g ueÈy;a jk úúO wdldr meyeÈ,s lrhs'
rch jHdmdrj,g ueÈy;a jk tla tla wdldrh i|yd ksoiqka bÈßm;a lrhs'
rcfhka jHdmdrj,g ,efnk iydh yd u. fmkaùu jHdmdrj,g jeo.;a
jk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
ks, we÷ï ,nd §u" fm< fmd;a ,nd §u uOHu rcfhka isÿ flfrk
nj;a" f.dvke.s,s b¢lsÍu" lS%vd WmlrK ,nd §u wod< m<d;a
iNdfjka isÿ flfrk nj;a" mdif,a l=Kq bj;a lsÍu wod< m<d;a
md,k wdh;k u.ska isÿ flfrk nj;a myokak'
YS% ,xldj ;=< jHdmdr flfrys rdcH n,mEu my; wdldrj,ska isÿ fõ'
uOHu rch
m<d;a iNd
m<d;a md,k wdh;k ^uy k.r iNd$k.r iNd$m%dfoaYSh iNd&
;rÕlrefjl= ùu
ksoiqka ( uOHu rch - fm!oa.,sl wxYfha
rEmjdyskS kd,sld
iu. ;rÕldÍ j
rdcH wxYfha
rEmjdysks kd,sld
ls%hd;aul lsÍu
nÿ whlrkafkl= ùu
ksoiqka ( uOHu rch - foaYSh wdodhï
fomd¾;fïka;=j yryd
nÿ wh lsÍu
m<d;a iNd - m<d;awdodhï
fomd¾;fïka;=j u.ska
nÿ wh lsÍu
m<d;a md,k wdh;k - jßmkï nÿ wh lsÍu
ksmqK;d uÜgu 3'2 ( rchl wd¾Ól wruqKq bgq lr .ekSu i|yd jHdmdr odhl
jk wdldrh fmkajd fohs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
tu wruqKq bgqlr .ekSug jHdmdr o úúOdldrfhka odhl jk wdldrh
meyeÈ,s lrkak'
mka;sfha isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; i|yka lshùï øjH
imhd my; ls%hdldrlfï ksr; lrjkak'
wod< wdikak u jr¾Ifha uy nexl= jd¾;dj
wod< wdikak u j¾Ifha whjeh l;dfõ Wmqgk
wod< igyk iÕrdj, Wmqgk
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
rchla my; oelafjk wd¾Ól wruqKq bgq lr .ekSug lghq;= lrhs'
wd¾Ól ia:dhs;dj
wd¾Ólfha foaYSh yd úfoaYh
S jYfhka w¾nqohla we;s fkdùug Tfrd;a;= §fï yelshdj
wd¾Ósl ia:dhs;djhs'
wd¾Ól ia:dhs;dj fldgia follska hqla; fõ'
1' wNHka;r ñ, ia:dhs;dj
2' ndysr ñ, ia:dhs;dj
rcfha wd¾Ósl wruqKq bgq lsÍug jHdmdr úúOdldrfhka odhl fõ'
nÿ f.ùu
rchg f.úh hq;= nÿ meyer yeÍulska f;dr j ;ud Wmhd.;a ,dNh
yd wdodhï u; kshñ; mßÈ nÿ f.ùu
foaYSh iïm;a Ndú;h
ye;s;dla Wmßufhka ;u ksIamdok i|yd foaYSh iïm;a fhdod .ekSu
rch ls%hd;aul lrk m%;sm;a;s ms<sme§u
rch ls%hd;aul lrkq ,nk uQ,H yd msial,a m%;sm;a;s ksis mßÈ
ls%hd;aul lsÍu yd ms<sme§u
kS;s Í;s ms<sme§u
jHdmdr i|yd mkjd we;s kS;s Í;s ta wdldrfhka bgq lrñka hym;a
jHdmdßl mßirhla f.dvke.Sug odhl ùu
fiajd kshqla;shg odhl ùu
M,odhS f,i ksIamdok lghq;= lsÍfï § ta i|yd wjYH udkj
iïm;a we;=¿ ish¨ iïm;a ld¾hlaIu j Ndú;hg .ekSu
mßirhg jk ydksh wju lsÍu
ish¨ jHdmdr mßir ys;ldó f,i tajdfha jHdmdr lghq;= mj;ajd
f.k hdu
rch yd jHdmdr w;r wfkHdkH iïnkaO;djla mj;ajd .ekSu jeo.;a fõ'
rch jHdmdrj,g wjYH myiqlï iemhSu ;=<ska jHdmdr Èßu;a fõ' jHdmdr
j¾Okh ;=<ska rcfha wruqKq bgq fõ' tfia u jHdmdr j¾Okh ksid
rchg nÿ wdodhula ,nd .; yels h' tu wdodhï há;, myiqlï ixj¾Okh
i|yd yd wfkl=;a ld¾hhka i|yd fhdod.; yels h' fï ksid rch;a
jHdmdr;a w;r wfkHdkH iïnkaO;djhla f.dvk.d .ekSu wjYH fõ'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
rdcH wdodhu
nÿ wdodhu
wdkhk u; nÿ ( úfoaYh
S rgj,aj,ska wdkhkh lrk NdKav i|yd f¾.=fõ §
wh lrk nÿ fõ'
ksoiqka ( fudag¾ r: wdkhk u; nÿ
rcfha nÿ wdodhu
iDcq nÿ jl% nÿ
wdodhï iud.ï r|jd .ekSfï m%d.aOk ,dN tl;= l< w.h f¾.= ksaIm
a dok
nÿ nÿ nÿ u; nÿ u; nÿ nÿ nÿ
nÿ fkdjk wdodhu
,dN yd ,dNdxY .dia;= yd whlsÍï fmd,S fjk;a
ksoiqka ( rcfha ksoiqka ( fudag¾ r: wdodhï ksoiqka (
wdh;kj,ska i|yd wdodhï n,m;% f,d;/hs
,o ,dN yd ,dNdxY .dia;= yd whlsÍï wdodhu
rdcH úhou
j¾;k úhoï m%d.aOk úhoï
rch úúO wjia:dj, § úúO nÿ j¾. mkjk w;r úúO nÿ j¾. wfydais
lsÍu o lrkq ,efí' nÿj,ska ,nk wdodhu rcfha úúO jHdmD;s i|yd jeh
lrhs'
ksoiqka ( ud¾. bÈlsÍu" .=jka f;dgqfmd, bÈlsÍu yd ixj¾Okh" jrdh
ixj¾Okh
ksmqK;d uÜgu 3'4 ( rcfha uQ,H m%;sm;a;sj,g wkql+, j jHdmdr mj;ajd f.k
hdfï jeo.;alu w.hhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
tla tla j.ka;sfhkaa oelafjk woyi isikq af.ka úuiñka idlÉPd lrkak'
ksoiqka ( jdKsc nexl= fmd,S wkqmd;h my<g hkak ie,ls,a,g .;a
úg" uyckhd úiska jdKsc nexl=j, ;ekam;a lrk uqo,a
i|yd f.jk fmd<sh wvq nj;a" jdKsc nexl=j,ska ,nd
.kakd Kh i|yd wh lrk fmd<sh wvq nj;a" fuhska woyia
fõ'
rgl uqo,a iemhqu md,kh lsÍu i|yd rch wkq.ukh lrkq ,nk m%;sm;a;s
rch fjkqfjka uQ,H m%;sm;a;s ls%hd;aul lrkq ,nkafka YS% ,xld uy
nexl=jhs'
fmd,S wkqmd;slh
rcfha uqo,a md,kh i|yd fhdod .kq ,nk m%Odk WmlrKh fmd,S
wkqmd;slh fõ' fuh ks;H myiqlï wkqmd;slh f,i o uy nexl=j
y÷kajhs' ks;H myiqlï wkqmd;slfha ^Standing Facility Rate & m%Odk
fldgia ;=kls'
Kh iSud mekùu
Kh iSud mekùu fohdldrhlg isÿ fõ'
m%udKd;aul Kh iSud mekùu
rfÜ iuia: uqo,a iemhqug n,mEula we;s lrk nexl= Kh
m%udKh wvq yd jeä lrñka iuia: Kh m%udKh md,kh
lsaÍu m%udKd;aul Kh md,kh fõ'
ksoiqka (
jdKsc nexl= úiska imhk Kh i|yd Wmßu mßk;
ld,hla kshu lsÍu
w¨;ska ksl=;a lrk Kh i|yd Wmßu iSud mekùu
fyda Kh ksl=;a lsÍu k;r lsÍu
jdKsc nexl=j, m%d.aOkh yd j;alï w;r wju wkqmd;
kshu lsÍu
Khjr ,sms ksl=;a lsÍfï § ;ekam;a l< hq;= wju
uqo,a m%udKh kshu lsÍu
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 05
bf.kqï M, (
N+ñld rx.kh
m%ldY wxl 1
mdka msá ñY% lrk ,o ;=kmy melÜ f;d.hla fjf<|fmd<g bÈßm;a
lsÍug iQodkï lrñka isá msßila mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßh
úiska w;awvx.=jg f.k we;'
m%ldY wxl 2
NdKav ñ, § .ekSfuka miq b;sß uqo,a wdmiq fkd§ ta fjkqjg .sKsfmÜá"
fgd*S jeks fjk;a NdKavhla mdßfNda.slhdg ,nd fok njg meñKs,s ,eî
we;'
m%ldY wxl 3
SLS iy;slh fkdue;s j mdkSh c,h weiqreï lsÍug Ndú; lrkq ,nk
n÷ka yd fnda;,a fjf<|fmdf<a mj;sk njg isÿ lrk ,o úu¾Ykhl §
fidhd f.k we;'
m%ldY wxl 4
lDñkdYl yd ridhksl fmdfydr fhdod j.d lr wf,úh i|yd
fjf<|fmd<g bÈßm;a lr ;snQ fodvï f.äj, w,jd ;snQ iaálrfha
wxlh jHdc f,i fjkia lr wf,ú l< mqoa.,fhla w;awvx.=jg f.k
we;'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 70
my; ±lafjkafka mdi,a isiqka ;sfofkl= w;r we;s jQ l;dnyls'
iqf¾Ya - uu w¨;a nE.a tlla .;a;d'
úIh lreKqq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
mdßfNda.slhd f.jk uqo,g m%udKj;a ;Dma;shla ,nd §u iy;sl lsÍu
msKsi i,id we;s kS;suh wdjrKh mdßfNda.sl wdrlaIKh fõ'
mdßfNda.sl wdrlaIKh uE; ld,fha w;S;hg;a jvd wjYH ùug n,md we;s
fya;= lsysmhla my; ±lafõ'
fjf<|fmd< ;=< NdKav yd fiajd nyq, ùu
;rÕldß;ajh jeä ùu ksid fjf<|fmd< ;=< úIudpdr we;s ùug
bv jeä ùu
ksoyia fjf<|du iuÕ fjf<|fmd< ixlS¾K ùu
f.da,ShlrKh iu. we;s úh yels iudc yd ixialD;sl msßySu
mßirh ¥IKh ùu je<elaùu i|yd mdßfNda.slhska ±kqj;a lsÍu
wjYH úu
mdßfNda.sl wdrlaIKfhka mdßfNda.slhdg yd jHdmdßlhdg we;s jk jdis
lsysmhla my; ±lafõ'
jHdmdßlhdg
.=Kd;aul ;;a;ajfhka hqla; NdKav iemhSu ksid mdßfNda.sl úYajdih
Èkd .; yels ùu
jHdßlhdf.a msßjegqu jeä ùu ;=<ska ,dNh by< hdu
m%ñ;shlg wkqj ksIamdokh lsÍu ksid wm;h wvq ùu
whym;a ;rÕ úfrdaë ls%hd fkdue;s ùfuka hym;a jHdmdr mßirhla
we;s ùu
wka;¾cd;sl jYfhka ms<s.;a mdrsfNda.sl whs;sjdislï lsym
s hla j¾;udkfha
ls%hd;aul fõ'
ld,Éfcao ixLHdj ( 05
bf.kqï M, (
l,a bl=;a ùfï Èkh blaujd we;s$l,a bl=;a ùfï Èkh i|yka fkdjk"
ñ, fjkia lrk ,o yd m%ñ;s ,dxck iys; ^SLS ,ISO& NdKav weiqreï
lsysmhla mka;sfha isiqkag ksÍlaIKh lsÍug ,nd fokak'
tu weiqreïj,ska" tu NdKavh ms<sn| j mdßfNda.slhskag ,nd .; yels
f;dr;=re isiqkaf.ka úuikak'
tu weiqreïj, i|yka f;dr;=rej,ska W,a,x>kh ù we;s mdßfNda.sl
whs;sjdislï fudkjd oehs úuikak'
^f;dr;=re oek .ekSfï whs;sh" wdrlaIdj i,id .ekSfï whs;sh &
ksIamdolhska$fjf<ka|ka úiska isÿ lr we;s fjf<| úIudpdr fudkjd
oehs úuikak'
^ñ, fjkia lr ;sîu" l,a bl=;a ùfï Èkh blaujd we;s NdKav úlsKSu"
l,a bl=;a ùfï Èkh i|yka fkdùu&
tjeks fjf<| úIudpdr ms<sn| j oekqï Èh yels wdh;k isiqka iu.
idlÉPd lrkak'
mdßfNda.sl wdrlaIdj i|yd lghq;= lrk wdh;k mj;sk nj idlÉPd
lrkak'
mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßfha wruqKq yd ld¾hhka y\qkajd fokak'
YS% ,xld m%ñ;s wdh;kfha wruqKq yd ld¾hhka meyeÈ,s lrkak'
mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßh yd YS% ,xld m%ñ;s wdh;kh jHdmdrj,g
jeo.;a jk wdldrh idlÉPd lrkak'
mdßfNda.sl lghq;= ms<sn| wêldßh my; i|yka wruqKq bgqlr .ekSu i|yd
msysgqjd we;'
mdßfNda.l
s whs;sjdislï wdrlaId lsÍug fhduq ùu ksid mdßfNda.sl
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 02
bf.kqï M, (
ixúOdkhla hkak y÷kajd ksoiqka olajhs'
úêu;a ixúOdkhl oelsh yels ,laIK ,ehsia;=.; lrhs'
jHdmdr ixúOdk hkak w¾: olajhs'
jHdmdr ixúOdk tajdfha ysñldr;ajh u; j¾. lrhs'
fm!oa.,sl wxYhg wh;a jHdmdr ixúOdk ,ehsia;=.; lrhs'
fmdÿ wxYhg wh;a jHdmdr ixúOdk ,ehsia;=.; lrhs'
ysñldr;ajh u; jHdmdr ixúOdk j¾. fldg rEm igyklska olajhs'
mdi, úêu;a ixúOdkhla jkafka ±hs isiqkaf.ka úuikak'
mdi, úêu;a ixúOdkhla jk wdldrh meyeÈ,s lr fokak'
mdi, wjg we;s jHdmdr weiqfrka ixúOdkhla hkq l=ula oehs ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lsÍug w;aje,la
,dN bmhSu fyda iudc iqNidOkh wruqKq lr f.k NdKav yd fiajd
ksIamdokh lsÍu" fnodyeÍu yd wf,ú lsÍfï ksr; jHjidhka jHdmdr
ixúOdk fõ'
ysñldr;ajh u; fm!oa.,sl wxYfha jHdmdr yd rdcH wxYfha jHdmdr
jYfhka jHdmdr ixúOdk j¾.SlrKh l< yels h'
ysñldr;ajh u; jHdmdr ixúOdk j¾.SlrKh my; mßÈ .e,Sï igyklska
bÈßm;a l< yels h'
jHdmdr ixúOdk
flaj, yjq,a ixia:dms; iuqmldr uOHu m<d;a m<d;a
iajdñ jHdmdr iud.ï rch iNd md,k
jHdmdr hgf;a hgf;a wdh;k
mj;sk mj;sk hgf;a
jHdmdr jHdmdr mj;sk
jHdmdr
fomd¾;fïka;=
rdcH ixia:d
rdcH iud.ï
ksmqK;dj 4 ( úúO jHdmdr ixúOdk j¾. yd tajd úêu;a j wdrïN lr
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 79
mj;ajd f.k hdfï wjYH;dj ;yjqre lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M,
bf.kqï wdOdrl (
jHdmdr kdu ,shdmÈxÑ lsÍfï b,a¨ï m;%h
jHdmdr kdu ,shdmÈxÑ lsÍu i|yd jQ .%du ks,OdÍ b,a¨ï m;%h
isiqka ,jd my; f;dr;=re f.dkq lrjkak'
flaj, iajdñ jHdmdrhl jdis
flaj, iajdñ jHdmdrhl wjdis
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 80
flaj, iajdñ jHdmdrhla ,shdmÈxÑ lsÍfï ls%hd mámdáh meyeÈ,s lrkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
my; i|yka úfYaI ,laIK flaj, iajdñ jHdmdrj, oelsh yels h'
whs;slre úiska ;ks j m%d.aOkh imhd .ekSu
l<ukdlrK ;SrK .kq ,nkqfha whs;slre úiska ùu
whs;slref.a wiSñ; j.lSu
jHdmdrhg ffk;sl mqoa.,Ndjhla fkdue;s ùu
,shdmÈxÑh wksjd¾h fkdùu
,dN fyda w,dN ;ks j N=la;s ú£u
wjodkug ;ks j uqyqK §u
wLKav meje;aula fkdue;s ùu
.sKqï ;eîu wksjd¾h fkdùu
jHdmdrh kñka nÿ f.ùula isÿ fkdùu
flaj, iajdñ jHdmrj, oelsh yels jdis lsysmhla my; oelafõ'
myiqfjka wdrïN l< yels ùu
ish¨ ,dN whs;slre i;= ùu
iajdëk ;SrK .; yels ùu
n,mj;ajkq ,nk kS;sÍ;s yd fr.=,dis wju ùu
jHdmdßl f;dr;=rej, ryiHNdjh wdrlaId ùu
jHdmdrh myiqfjka wjika l< yels ùu
.kqfokqlrejka iu. iDcq iïnkaO;d mj;ajd.; yels ùu
md,kh myiq ùu
ksmqK;d uÜgu 4'3 ( yjq,a jHdmdrhl ,laIK úuiñka yjq,a jHdmdrj, jdis
yd iSud úu¾Ykh lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
flaj, iajdñ jHdmdrhla mj;ajd f.k hdfï § Tjqka uqyqK fok .eg¨
ms<sn| isysm;a lrkak'
ta i|yd .; yels ls%hdud¾. isiqkaf.ka úuikak'
w,dN ;ks j N=la;s ú¢ug isÿùu" m%d.aOkh jeä lr .; fkdyels ùu hk
wjdis i|yd úi÷ï f,i ;j;a mqoa.,hska jHdmdrhg iïnkaO lr .;
yels nj fmkajd fokak'
túg tu jHdmdrh yjq,a jHdmdrhla jk nj ;yjqre lrkak'
yjq,a jHdmdrhla hkq l=ula oehs yjq,a wd{dmk; wkqj ks¾jpkh lrkak'
yjq,a .súiqu yd yjq,a Tmamqj hkq l=ula oehs meyeÈ,s lrkak'
yjq,a Tmamqjl jeo.;alu fmkajd § idudkHfhka yjq,a Tmamqjl we;=<;a
jk lreKq fmkajd fokak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 83
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfï fhdojkak'
by; idlÉPd lrk ,o yjq,a jHdmdrhl ,laIK weiqfrka isiqka my;
ls%hdldrlfï fhdojkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la
1890 yjq,a jHdmdr wd{d mkf;a yjq,a jHdmdrhla my; mßÈ ks¾jpkh lr
we;'
by; ks¾jpkhg wkqj yjq,a jHdmdrhl my; ,laIK wksjd¾hfhka u
;sìh hq;= fõ'
,dN ,eîfï wruqKla ;sîu
jHdmdr lghq;a;la mej;Su
mqoa.,hska isàu
wfkHdkH iïnkaO;djla ^tlÕ;djla & ;sîu
ksoiqka ( .=Kj¾Ok iy mq;%fhda
fodka lfrda,sia iy mq;%fhda
yjq,a jHdmdrhl ,ssÅ; .súiqula fkdue;s úgl fyda .súiqfï i|yka
fkdjQ lreKlA iïnkaOfhka .eg¨jla u;= jQ wjia:djl 1890 yjq,a
jHdmdr wd{d mkf;a 24 jk j.ka;sh m%ldr j lghq;= l< hq;= fõ'
yjq,a jHdmdrhl jdis lsysmhla my; oelafõ'
myiqfjka wdrïN l< yels ùu
myiqfjka úiqrejd yeßh yels ùu
jeä m%d.aOkhla /ia lr .; yels ùu
lsysmfofkl=f.a yelshd yd olaI;d talrdYSS lr .; yels ùu
j.lSu lsysmfofkl= w;r fn§ hdu
iduQysl j.lSu ksid we;s jk Wkkaÿj yd ld¾hlaIu;dj
flaj, iajdñ jHdmdr yd yjq,a jHdmdr my; mßÈ ;=,kd;aul j ieie¢h yels h'
ks ¾ Kdhlh fla j , ia j dñ jHdmdr yjq , a jHdmdr
ksmqK;d uÜgu 4'4 ( úúO j¾.fha ixia:dms; iud.ï yd tajdfha iqúfYaI ,laIK
ikaikaokh lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 10
bf.kqï M,
ixia:dms; iud.ïj, iqúfYaIS ,laIK meyeÈ,s lr fokak'
iud.ula ixia:dmkh lsÍfï ls%hdmámdáh yd ta i|yd wjYH jk ,shú,s
meyeÈ,s lr fokak'
ixia:dms; iud.ï j¾. lrk wdldrh .e,Sï igykla weiqfrka fmkajd
fokak'
tla tla iud.ï j¾.h y÷kajd" tajdfha iqúfYaIS ,laIK meyeÈ,s lrkak'
iud.ï j¾. ieie£fï § Ndú; lrk ks¾Kdhl fmkajd fokak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 88
isiqkag my; ud;Dld ,nd fokak'
ixia:dms; iud.ïj, iqúfYaIS ,laIK lsysmhla my; olajd we;'
iud.ula ixia:dmkh lsÍu wod< rfÜ iud.ï mk;g wkqj l< hq;= w;r
YS% ,xldfõ iud.ula ixia:dmkh lsÍu" 2007 wxl 07 orK iud.ï mk;g
wkqj iud.ï frðiag%d¾ fomd¾;fïka;=fõ iud.ï frðiag%d¾jrhd fj;
isÿ l< hq;= h'
q wod< ish¨ ,shú,s ksjerÈ njg ;yjqre jQ miq yd kshñ; .dia;= f.ùfuka
miq iud.ï frðiag%d¾jrhd ixia:dmk iy;slh ksl=;a lrhs'
2007 wxl 07 orK iud.ï mk;g wkqj my; igyfka oelafjk iud.ï
j¾. ixia:d.; l< yels h'
ixia:dms; iud.ï
,ehsia;=.; ,ehsia;=.;
fkdjQ
by; tla tla iud.ï j¾.fha ,laIK my; mßÈ ,ehsia;=.; l< yels h'
tfia u" fjk;a rgl ixia:dmkh lrk ,o iSñ; iud.ula YS% ,xldfõ
,shdmÈxÑ lr fjk;a rgl jHdmdßl lghq;= isÿ lrhs kï" tajd o wlafjr<
iud.ï fõ'
iSudrys; iud.ï (
fldgialrejkaf.a j.lSu wiSñ; fõ' idx.ñl jHjia:dj,sfha i|yka
mßÈ fldgialrejkag ksl=;a lrk ,o fldgiaj, jákdlug Tjqkaf.a
j.lSu iSud fkdjk iud.ï iSud rys; iud.ï fõ'
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
isiqka my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
mdi,g tk w;r;=r È yuq jk jHdmdrj, kdu yels;dla ,shk f,ig
isiqkag okajkak' ^fmr Èkl È okajd ;sîu myiqjla fõ' &
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 jHdmdr kduh wkqj tu jHdmdr
93 wh;a jk jHdmdr ixúOdk j¾.h
Wml,amkh lrk f,ig okajkak'
úfoaYSh iud.ï
YS% ,xldj ;=< jHdmdr ia:dkhla msysgqjd we;s kuq;a YS% ,xldfjka
msg; ixia:dmkh lr we;s iud.ula úfoaYSh iud.ula fõ'
ksoiqka (
tlsfkl iud.ï j¾. iei£fï § my; oelafjk ks¾Kdhl fhdod .kS'
idudðl ixLHdj
j.lSu
m%d.aOk iïmdokh
mßmd,kh yd l<ukdlrKh
ks¾Kdhl mokï lr f.k iSñ; fm!oa.,sl iud.ula " iSñ; fmdÿ iud.ula
iu. my; mßÈ iei|sh yels h'
m%d.aOk iïmdokh m%isoaêfha uyck;djg fldgia fyda m%isoaêfha uyckhdg fldgia fyda
iq/l=ïm;a ksl=;a l< fkdyels h' iq/l=ïm;a ksl=;a l< yels h'
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
isiqka my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
mdi,g tk w;r;=r È yuq jk jHdmdrj, kdu yels;dla ,shk f,ig
isiqkag okajkak' ^fmr Èkl È okajd ;sîu myiqjla fõ' &
jHdmdr kduh wkqj tu jHdmdr wh;a jk jHdmdr ixúOdk j¾.h
Wml,amkh lrk f,ig okajkak'
jHdmdrj, kduh wkqj th wh;a jk jHdmdr ixúOdk j¾.h m%ldY l<
yels nj ksoiqka weiqfrka fmkajd fokak'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
iuqmldr jHdmdrh w¾: olajhs'
iuqmldr jHdmdrfha iqúfYaI ,laIK ,ehsia;=.; lrhs'
iuqmldr m%;sm;a;s wkdjrKh lrhs'
iuqmldr jHdmdrfha jdis yd iSud ,ehsia;=.; lrhs'
iuqmldr iñ;shla ,shdmÈxÑ lsÍfï ls%hdmámdáh meyeÈ,s lrhs'
iuqmldr jHdmdrfha m%jK;d ,ehsia;=.; lrhs'
iuqmldr jHdmdrfha Wkak;sh i|yd fhdackd bÈßm;a lrhs'
fmr idlÉPd l< jHdmdr ixúOdk j¾. ms<sn| oekqu msßlaiñka fm!oa.,sl
wxYfha fndfyda jHdmdrj, uQ,sl wruqK
úuikak'
isiqkaf.aa ms<s;=re weiqfrka ,dN wruqKq lr fkd.;a jHdmdr o mj;sk nj
u;=lr f.k tajdg WodyrK úuikak'
isiqkaf.a ms<s;=re weiqfrka iuqmldr o fm!oa.,sl wxYfha ,dN wruqKq lr
fkd.;a jHdmdr ixúOdk nj u;= lr .kak'
cd;Hka;r iuqmldr ixúOdkh úiska iuqmldr jHdmdrh y÷kajd È we;s
wdldrh meyeÈ,s lr fokak'
iuqmldr jHmdrh i|yd m%foaYfha we;s iuqmldr iñ;s weiqfrka ksoiqka
lsym
s hla bÈßm;a lrkak'
iuqmldr jHdmdrfha iqúfYaIS ,laIK meyeÈ,s lr fokak'
iuqmldr m%;sm;a;s meyeÈ,s lr fokak'
iuqmldr jHdmdrh ms<sn| fuf;la ,nd.;a oekqu Wmfhda.S lrf.k tys
jdis yd iSud isiqkaf.ka úuid tajd yqKq mqjrefõ ,shkak'
iuqmldr jHdmdrh ,shdmÈxÑ lsÍfï ls%hd mámdáh meyeÈ,s lr fokak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 95
iuqmldr jHdmdrfha m%jK;d idlÉPd lrkak'
ta i|yd ksoiqka isiqkaf.ka úuikak'
isiqka my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
iuqmldr jHdmdrfha iqúfYaIS ,laIK my; oelafõ'
iajdëk ixúOdkhla ùu
iafõPdfjka tla jQ mqoa., iuQyhla isàu
idudðlhskaf.a iduQysl whs;sh
fmdÿ wjYH;d yd wfmalaIdj,ska hq;= ùu
m%cd;ka;%jd§ md,kh iys; jHdmdrhla ùu
fldgiaj, w.h fjkia fkdù mej;Su ^fldgil w.h re' 100&
tla idudðlfhl=g tla Pkaohla muKla ysñùu ^one man one
vote&
Wmhk w;sßla;h idudðlhd iñ;sh iu. l< .kqfokqj,
jákdlu wkqj idudðlhskag ,nd §u
,dNh uQ,sl wruqK fkdùu
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 96
1995 uekafpiag¾ iuq¿ ixúOdkh úiska iuqmldr m%;sm;a;s my; mßÈ
m%ldY lr ;sfí'
iafõÉPd yd újD; idudðl;ajh
m%cd;ka;%jd§ idudðl md,kh
idudðl wd¾Ól iyNd.s;ajh
iaffjÍNdjh yd ksoyi
iuqmldr wOHdmkh mqyqKqj yd f;dr;=re ,nd §u
m%dfoaYSh" cd;sl yd cd;Hka;r jYfhka iuqmldr iñ;s w;r
iyfhda.S;dj
iudch ms<sn| ie,ls,su;a ùu
iuqmldr jHdmdrfha jdis lsysmhla my; oelafõ'
iuqmldr iñ;shla weröu myiq ùu" 10 fofkl= tl;= ù myiqfjka
yd wvq uqo,lska werôh yels ùu
m%cd;ka;%jd§ md,khla mej;Su
w;HjYH NdKav yd fiajd idOdrK ñ,g iemhSu
úúO lafIa;%j, jHdmdßl lghq;= l< yels ùu
wfkHdkH iyfhda.fhka lghq;= lsÍu
iñ;sh Wmhk w;sßla;h idudðlhska i;= lsÍu fyj;a wkq.%dyl
m%;f
s .ùu
iuqmldr jHdmdr ,shdmÈxÑ lsÍfï ls%hdmámdáh my; oelafõ'
iuqmldr jHdmdrfha m%jK;d lsysmhla my; mßÈ oelaúh yels h'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
jr,;a jHdmdr hkqq l=ula oehs meyeÈ,s lrkak'
úiska
jr,;aysñhd yd jr,;a,dNshd w;r mj;akd iïnkaO;dj jr,;a .súiqu
weiqfrka fmkajkak'
jr,;aysñhd úiska jr,;a,dNshdg imhk myiqlï yd jr,;a,dNshd
bgq l< hq;= ld¾hhka meyeÈ,s lrkak'
fjka fjka j meyeÈ,s lrkak'
isoaêh 1
uQ,H lafIa;%fha m%uqL wdh;k folla jk " iSud iys; isxy *skEkaia
iud.u" iy " iSud iys; ldYHm *skEkaia iud.u " taldnoaO j "iSudiys;
ldYHm isxy *skEkaia "kñka kj; u iud.ula weröug ie,iqï lr we;'
isoaêh 2
''rkari iud.u'' cEï yd fldaäh,a ksIamdok lafIa;%fha m%uqL fmf<a
Yla;su;a wdh;khls' tu wdh;kh jHdmdr lafIa;%hg kjlhl= jQ ''
wcka; .a,dia uekq*elapÍia '' keu;s ùÿre fnda;,a ksIamdok wdh;kh
ñ, § .ekSug ie,iqï lr we;'
isoaêh 3
jD;a;Sh mqyqKq wdh;khl iajhx /lshd mdGud,djla yeoErE iqrEmsld yd
jhksld ffO¾hu;a jHjidhsldjka fofofkls' iqrEmsld '' iqrEmd'' kduh
hgf;a ldka;d mdjyka ksIamdok wdh;khla mj;ajdf.k hk w;r"
jhksld '' ñ,ald'' kñka fhda.Ü ksIamdok wdh;khla mj;ajdf.k hhs'
kqÿre wkd.;fha § fofokd tla j jvd;a Yla;su;a jHdmdrhla f,i ''
iu.s m%vlaÜia '' kñka kj jHdmdrhla wdrïN lsÍug ie,iqï lr we;'
lsishï NdKavhla fyda fiajdjla imhk jHdmdr wdh;khla" tu NdKaavh
fyda fiajdj ksYaÑ; fjf<|fmd< m%foaYhl wf,ú lsÍug ;j;a jHdmdr
wdh;khlg wjia:dj §ug fhdod .kakd jHdmdr ixúOdk l%uh jr,;a
jHdmdr (Franchises ) f,i y÷kajhs'
fuu .súiqu hgf;a jr,;aysñhdf.a jHdmdr kduh" fjf<| ,l=K iy
,dxPkh Ndú; lsÍug jr,;a,dNshdg wjir ,efnk w;r" .súiqu ;=<
jHdmdrh mj;ajd f.k hdug wod< kS;sÍ;s" jr,;aysñhd úiska imhk
fiajd iy uQ,H fldkafoais" jr,;a,dNshd úiska f.úh hq;= uQ,sl .dia;=j
yd udisl j f.úh hq;= mqrialdr i|yka fõ'
jr,;a .súiqu wkqj jr,;a,dNshd úiska my; i|yka ld¾hhka bgq l<
hq;= fõ'
jr,;aaysñhd mkjk fldkafoais wkqj lghq;= lsÍug tlÕ úu
m%d.aOkh wdfhdackh lsÍu
jr,;aysñhdf.ka fyda Tyq úiska ks¾foaY lrk ,o
iemhqïlrejkaf.ka muKla NdKav ñ, § .ekSu
jr,;aysñhdg .súi.;a mßÈ .dia;= f.ùu
jHdmdr l%uh i|yd jQ jr,;a jHdmdr
jr,;aysñhdf.a kñka yd l%uh hgf;a jHdmdrh mj;ajd f.k hdug jr,;aa,dNshdg
whs;sh mejfrk jr,;a jHdmdr" jHdmdr l%uh i|yd jQ jr,;a jHdmdr fõ'
ksoiqka ( Mc Donalds ' KFC, Pittza Hut jeks ksIamdÈ; wdydr imhk fjf<|
wdh;k
jr,;ayñ
s hdg
Tyqf.a u wdfhdackhlska f;dr j jHdmdrh mq¿,a lsÍug yelshdj
,eîu
jr,;a,dNshdg
jr,;aysñhdf.a lS¾;skduh u; úYd, fjf<|fmd<la ,nd.; yels
ùu
wid¾:l ùfï m%jK;dj wvq ùu
ckms%h fjf<|kdu ksid m%pdrKh myiq ùu
jr,;aysñhdf.a l<ukdlrK mqyqKqj ,eîu
jr,;aysñhdf.a uQ,H myiqlï ,eîu
wuqøjH wju ñ,lg ,nd.; yels ùu
jr,;ayñ
s hdg
jr,;a,dNSka wid¾:l ùfuka fudyqg o ,dN wvq úh yels ùu
jr,;a,dNshdf.a wys;lr ls%hdl,dm jr,;aysñhdf.a lS¾;skduh
flfrys n,mE yels ùu
jr,;a,dNSka Wmhk ,dNfhka jeä fldgila Tjqka úiska u r|jd
.ekSu
jr,;a,dNshdg
jr,;aysñhdf.a md,khla we;s ksid jr,;a,dNshdg mQ¾K
iajdëk;ajhla ysñ fkdùu
jr,;a jHdmdr l%uh ,nd .ekSug úYd, msßjehla oeÍug isÿ ùu
,dNh ms<sn| wúksYaÑ; ;;a;ajhla mej;sh yels ùu
jr,;aysñhdf.a lS¾;skduh u; /f|k ksid wdfhdack ms<sn|
wjodkula mej;Su
jr,;a .súiqug wkqj lghq;= lsÍug isÿ jk ksid jr,;a,dNshd oeä
mSvkhlg yiq ùu
w;am;alr .ekSu
w;am;alr .ekSul § tla iud.ula úiska wfkla iud.fï idudkH
fldgia m%d.aOkfhka jeä m%udKhla ñ,g .ekSu isÿ fõ' fldgia
ñ,g .kakd iud.ug md,k n,h ysñ fõ'
ksoiqka (
im;a;= ksIamdok wdh;k folla ixfhdackh ùu
tïîtiat,a fiaúx.aia nEkala ,sñgâ" u¾pkaÜ nEkala T*a YS% ,xld
mSt,aaiS yd tïîtiat,a *hskEkaI,a i¾úia ,sñgâ taldnoaOj 2015'01'01
isg u¾pkaÜ nEkala T*a YS% ,xld wekaâ *hskEkaia mSt,aiS wdrïN
lsÍu
uDÿldx. ixj¾Ok wdh;khla jk uhsl%fid*aÜ wdh;kh úiska
fkdlshd ^Nokia & iud.fï mß.Kl uDÿldx. tallh ñ, § .ekSu
oej NdKav oej NdKav
oej NdKav
^2&
ksIamdolhd ksIamdolhd ksIamdolhd
^3& fílß oej NdKav
ksIamdolhd wf,úlrejd
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
jHdmdr lghq;= rch hgf;a mj;ajd f.k hdug fya;= úuihs'
rdcH wxYfha jHdmdr ixúOdk j¾. lrhs'
rdcH wxYfha jHdmdr ixúOdk i|yd ksoiqka bÈßm;a lrhs'
rdcH wxYfha jHdmdr ixúOdkj, ,laIK úuihs'
fmdÿ wxYh u.ska jHdmdr mj;ajd f.k hkq ,nkafka fmdÿ ck;djf.a
iqNisoaêh Wfoid h'
ksoiqka (
YS% ,xld .ukd.uk uKav,h
YS% ,xld uyje,s wêldßh
YS% ,xld rEmjdyskS ixia:dj
YS% ,xld LKsc f;,a kS;s.; ixia:dj
ksoiqka (
YS% ,xld rlaIK iud.u
iSudiys; ,xld fmdiafmaÜ iud.u
YS% ,xld fg,sfldï iud.u
iS$i ,sfg%da .Eia iud.u
State Trading Company
m<d;a iNd" k.r iNd" m%dfoaYSh iNd hgf;a mj;ajd f.k hdu
whs;sh ta ta m<d;a md,k wdh;khg ysñ ùu
wjYH wruqo,a m<d;a md,k wdh;k úiska fyda uOHu rcfhka
imhkq ,eîu
mßmd,kh m<d;a md,k wêldÍka úiska isÿ lsÍu
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
ms<s.;a ks¾jpk wOHhkfhka jHjidhl;ajh i|yd
w¾:l:khla f.dv k.hs'
jHjidhl;ajfha jeo.;alu w.hhs'
jHjidhl;ajh yd jHdmdr w;r iïnkaO;dj meyeÈ,s lrhs'
jHjidhl;ajfhka ,efnk mqoa.," wdh;ksl" iudc yd
wd¾Ól m%;s,dN ,ehsia;=.; lrhs'
f;dard.;a jHjidhla ie,ls,a,g f.k" bka jHjidhlhdg"
wdh;khg" iudchg yd wd¾Ólhg ,efnk m%;s,dN fjka
fjka j f.dkq lrhs'
jHjidhl;ajh yd wd¾Ól ixj¾Okh w;r we;s iïnkaO;dj
meyeÈ,s lrhs'
'' .hdka ;u mshd úiska mj;ajd f.k .sh is,a,r fjf<|ie, iqmsß
fjf<|ie,la njg mßj¾;kh lr mj;ajd f.k hhs'''
'' kd,l mdvqmsg Odjkh l< nia r:hla noaog f.k kj wx.
tlalr tu ud¾.fha u Odjkh lrhs'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 109
tlS ks¾jpk weiqfrka isiqka ,jd fmdÿ w¾:l:khla f.dvkxjkak'
jHjidhl;ajfha jeo.;alu meyeÈ,s lrkak'
jHjidhl;ajh yd jHdmdr w;r iïnkaO;dj meyeÈ,s lrkak'
Tn m%foaYfha isák jHjidhlfhl= ie,ls,a,g f.k Tyqf.ka
jHjidhlhdg"
iudchg
wd¾Ólhg ,efnk m%;s,dN isiqkaf.ka úuiñka idlÉPd lrkak'
jHjidhl;ajh yd wd¾Ól ixj¾Okh w;r we;s iïnkaO;dj meyeÈ,s
lrkak'
jHjidhl;ajfha m%jK;d meyeÈ,s lrkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 110
by; ks¾jpk weiqfrka jHjidhl;ajh ms<sn| j w¾:l:khla my; mßÈ
f.dvk.d .; yels h'
mßir wjia:d ks¾udKYS,S j Wlyd .ksñka" wjodkula ord kfjdaa;amdok
ìys lsÍfï ls%hdj,sh jHjidhl;ajhhs'
fyda
ñksia wjYH;d yd jqjukd y÷kd f.k tajd ;Dma;su;a lsÍu i|yd jHdmdr
wjia:d u;= lrñka wjodkï l<ukdlrKh lrñka flfrk kjH;d
iïmdok ls%hdj,sh jHjidhl;ajhhs'
jHjidhl;ajfha jeo.;alu
jHjidhl;ajh yd jHdmdr w;r we;s iïnkaO;dj
ñksia wjYH;d yd jqjukd y\qkd f.k tajd ;Dma;su;a lsÍu i|yd wjodkï
l<ukdlrKh yd kjH;d iïmdokh lsÍfï ls%hdj,sh jHjidhl;ajh f,i
ye¢kafõ'
ñksia wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a lsÍu i|yd NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu"
fnod yeÍu yd Bg wkqnoaO lghq;= jHdmdr f,i mq¿,a j ú.%y l< yels h'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 111
jHjidhl;ajfha m%;s,dN
jHjidhl;ajh ;=<ska mqoa.," wdh;ksl" iudc yd wd¾Ól m%;s,dN w;a fõ'
ksoiqka (
mqoa., m%;s,dN
mqoa., yelshdj,ska m%fhdack .ekSug bv m%ia:d ,eîu
by< lemùu u; by< m%;s,dN ,nd .; yels ùu
iudc ;;ajh yd ms<s.ekSu we;s ùu
wd;au ;Dma;sh ,eîu
fm!oa.,sl uQ,Huh ,dN ,eîu
wdh;ksl m%;s,dN
;rÕldß;ajhg uqyqK §ug myiq ùu
jHdmdr lghq;= mq¿,a ùu
wLKav j j¾Okh ùu
fjf<|fmd< fldgi mq¿,a ùu
l¾udka;h ;=< úYsIaGhska njg m;aùu
kj /lshd wjia:d wdodhï uÜgu by< hdu l%h Yla;sh by< hdu
ksIm
a dokh jeä ùu NdKav b,a¨u jeä ùu
f.da,Sh jHjidhl;ajh
f.da,Sh jYfhka fjf<|dfï fh§uhs' tkï" f,dalfha l=uk ia:dkhl isáh o"
;dlaIKh Ndú;fhka f,dalfha fjk;a ´kE u rgla fyda ia:dkhla iuÕ
ikaksfõokfha fh§ foaY iSud udhsïj,ska neyer j lghq;= lsÍfï yelshdjhs'
tla ia:dkhl isg f,dalh mqrd ;udf.a ksIamdok id¾:l j fnod yeÍu i|yd ta
ta rgj, mdßfNda.slhskaf.a wjYH;d yd jqjukd y÷kdf.k tu wjYH;d yd
jqjukd imqrd,Sug ;u ksIamdÈ; ,nd §u f.da,Sh jYfhka jHjidhl;ajfha M,
fk,d .ekSu hs'
fuys § wfkl=;a ixialD;Ska ms<sn| j oek isàu b;d w;HjYH lreKla fõ'
fï i|yd fjk;a rgj,a iu." cd;Ska iu. fyd| iïnkaO;d mj;ajd .ekSu wjYH
fõ' cd;Ska w;r" ixialD;Ska w;r mj;sk fjkialï y÷kd.ekSu uÕska wjia:d
iïmdokh lr .ekSu isÿ fõ'
iudÔh jHjidhl;ajh
iudcSh fufyjrla lsÍfï fÉ;kdfjka iudcSh .eg¨j,g ms<shï fh§ug
kfjda;amdokfha fh§u ñka woyia flf¾' udkisl ;Dma;sh" ms<s.ekSu" m%ixidj"
mfrdaldrh hkd § m%;s,dN iudÔh jHjidhl;ajh ;=<ska wfmalaId flf¾' iudcSh
jHjidhlhskaf.a wruqK jkafka f,dalh hym;a ia:dkhla njg m;a lsÍuhs'
yß; jHjidhl;ajh
yß; jHjidhl;ajh hkq mdßißl yd iudcSh .eg¨ fyda wjYH;d i|yd b;d by<
wjodkulska hq;= j iajNdúl mßirhg Okd;aul n,mEï we;s lsÍug jHdjidhl;aj
woyia u.ska oekqj;a Ndjhlska hq;= j lrkq ,nk ls%hdldrlï h'
yß; jHjidhlhska mßirh iq/lSu Tjqka f.a yr ixl,amh f,i i,lhs' mßir
.eg¨j,g b;d ixfõ§ wh fõ' fuu jHjidhlhskaf.a jHdmdr lghq;=j,ska
iajNdúl mßirhg Okd;aul n,mEï we;s lrhs'
wNHka;r jHjidhl;ajh
ixúOdkj, úúO ;k;=rej, lghq;= lrk ks¾udKYS,S mqoa.,hska tu
wdh;kj, ksIamdÈ; yd ksIamdok l%uj, fjkialï isÿ lrhs' by<
l<ukdlrejka tu ks¾udKYS,S lghq;= lsÍu i|yd tjeks mqoa.,hka
Èß.kajhs' fufia ixúOdkhl fjkialï y÷kajd fok" wdh;khla ;=<
ls%hd;aul jk jHjidhl;ajh wNHka;r jHjidhl;ajh f,i ye|skafõ'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
jHjidhl;ajh ls%hdj,shla nj ;yjqre lrhs'
jHjidhl;aj ls%hdj,sh y÷kajhs'
jHjidhl;aj ls%hdj,sfha mshjr fm<.iajhs'
jHjidhl;aj ls%hdj,sh rEm igyklska olajhs'
jHjidhl;aj ls%hdj,sfha tla tla mshjr úia;r lrhs'
''mqxÑ ldf,a wfma wïud yeuod u wmg m,d j¾.hla lkak fokjd' ta;a ±ka bkak
wïu,df.a ld¾h nyq,;ajh ksid orejkag fokak m,d j¾. jjkak yokak
lmkak fõ,djla keye' uu fïlg úi÷ula iEfyk ld,hla ;siafia l,amkd
l<d' f;dr;=re tl;= l<d' m¾fhaIK l<d' ta lemùfï m%;sM,hla jYfhka ilia
l< m,d melÜ fjf<|fmd<g f.k tkak uu ie,iqï l<d' ldnksl fmdfydr
fhdod uf.a u bvul j.d l< m,d j¾. f.k tajd lm,d ilia lr,d
fi!LHdrlaIs; j melÜ lr,d fjf<|fmd<g bÈßm;a l<d' ug f.dvla ndOl
wdjd' kuq;a uu ie¨fka keye' wo uu b;d id¾:l j uf.a jHdmdrh lrkjd' "
jHjidhl;aj lsh
% dj,sfha mshjr wkqm<
s f
s j,ska olajd tla tla mshjr fláfhka
meyeÈ,s lr fokak'
wjYH iïm;a iïmdokh
Resourcing
h:d¾:hla njg m;alr .ekSu
Actualization
m%;s,dN ,eîu
Harvesting
fuu wÈhf¾ § jHdmdr ie,eiaula ilia flf¾' tu.ska jHdmdr woyi meyeÈ,s
flfrk úia;rd;aul jevms<sfj,la bÈßm;a flf¾'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
jHjidhlhd hkak y\qkajhs'
jHjidhlhd yd jHdmdßlhd w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
jHjidhl;aj .;s ,laIK yd l=i,;d ,ehsia;=.; lrhs'
jHjidhlhskaf.a pß; l;d wOHhkfhka Tjqka ;=< olakg we;s
jHjidhl;aj .;s ,laIK yd l=i,;d u;=lr olajhs'
id¾:l jHjidhlfhl= ùu i|yd jHjidhl;aj .;s ,laIK yd
l=i,;dj, jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
fok ,o ;;a;ajhlaa ;=< jHjidhl;aj .;s ,laIK m%o¾Ykh
lrhs'
jHjidhl;aj .;s ,laIK yd l=i,;d ixj¾Okh lr .; yels
ud¾. úuihs'
m<uqjk m%ldYh (
rEmsld ;u uj mj;ajd f.k .sh rEm,djkHd.drh kùk myiqlïj,ska
hqla; kj f.dvke.s,a,l mj;ajd f.k hhs'
fojk m%ldYh
ixch jl=.vq frda.hg bjy,a jk c,fha mj;sk wys;lr øjH bj;a l<
yels wdldrfha úfYaIs; c, msßisÿ lsÍfï WmlrKhla ksmojd idOdrK
ñ,lg fjf<|fmd<g bÈßm;a lrhs'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 117
m%foaYfha fyda isiqka okakd jHjidhlfhl= ksoiqka jYfhka f.k" Tyq
i;= jHjidhl;aj .;s ,laIK yd l=i,;d ms<sn| j isiqkaf.ka úuikak'
isiqkaf.a ms<s;=re weiqfrka jHjidhl;aj .;s ,laIK yd jHjidhl;aj
l=i,;d meyeÈ,s lr §" tu .;s ,laIK yd l=i,;d j¾Okh lr .;
yels wdldr o fmkajd fokak'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; lS%vdfjys fhdojkak'
jHjidhl;aj .;s ,laIK lsysmhla my; ±lafõ'
ks¾udKYS,S nj (Creativity)
fjkia wdldrhlg oelSu" is;Su yd ls%hdlsÍu
lemùu (Commitment)
;u wruqKq bgq jk f;la ;uka lrk ld¾h oeä Wkkaÿjlska hq;=
j isÿ lsÍu
mqyqKqj -
jHjidhl;aj ksmqK;d ixj¾Okh lr .ekSug we;s úúO mqyqKq
jevigykaj,g iyNd.S ùu
wOHdmkh -
idudkH wOHdmkhg wu;r j" jHjidhl;ajh ms<sn| j ,nk
wOHdmkh
w;a±lSïj,ska M, ,eîu -
fjk;a jHjidhj, lghq;= lsÍfuka fyda ;ud u jHjidhlfhl=
f,i lghq;= lsÍfuka ,nk w;a±lSï
ksmqK;d uÜgu 6'1 ( iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj, ,laIK úuiñka tajdfha
jeo.;alu w.hhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
ms<s.;a ks¾Kdhl i,ld n,ñka iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr w¾: olajhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj, iqúfYaIs ,laIK ,ehsia;=.; lrhs'
rgl wd¾Ól ixj¾Okhg iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj,ska ,efnk
odhl;ajh i|yd ksoiqka bÈßm;a lrhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj, id¾:l;ajh i|yd jHjidhl;ajh jeo.;a
jk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr wdrïN lsÍfï § yd mj;ajd f.k hdfï §
ie,ls,su;a úh hq;= lreKq ,ehsia;=.; lrhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr id¾:l ùug fyda wid¾:l ùug fya;= ú.%y
lrhs'
by; idlÉPd l< lreKq weiqfrka iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr wd¾Ósl
ixj¾Okhg odhl jk wdldrh meyeÈ,s lrkak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 121
isiqka iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr wdrïN lrkafka kï tu jHdmdr
wdrïN lsÍug m%:ufhka wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq ,ehsia;=.; lsÍug
i,iajkak'
m%foaYfha wid¾:l;ajhg m;a jQ jHdmdrhla o isysm;a lrñka tu jHdmdrh
wid¾:l ùug fya;= idlÉPd lrkak'
úIh lrKqq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr ks¾jpkh lsÍu i|yd cd;sl fuka u cd;Hka;r
jYfhka úúO ks¾Kdhl Ndú; lrhs' tu ks¾Kdhl mokï ù we;af;a
m%udKd;aul yd .=Kd;aul idOl u; h'
l=vd jHdmdr y÷kd .ekSu i|yd YS% ,xldfõ o úúO wdh;k úúO ks¾Kdhl
Ndú; lrhs'
rgl wd¾Ól ixj¾Okhg iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr úúO wdldrfhka
odhl;ajh ,nd fohs'
ksoiqka (
fuu jHdmdr Y%u iqlaIu l¾udka; ksid jeä /lshd m%udKhla
iemhsh yels ùu
cd;sl ksIamdÈ;fha j¾Okhg odhl ùu
foaYSh iïm;a Ndú; lsÍu
m%dfoaYSh ixj¾Okh ksid kd.ÍlrKh ksid we;s jk .eg¨ wju
ùu
wdodhï jHdma;sfha úIu;d wju ùu
uyd mßudK jHdmdrj,g wjYH wuqøjH yd ksñøjH ,nd §u
uyd mßudK jHdmdr bgq fkdlrk jHdmdr lghq;=j, ksr; ùu
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 123
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr wdrïN lsÍfï § yd mj;ajd f.k hdfï §
my; lreKq ms<sn| j ie,ls<su;a úh hq;= h'
ksoiqka (
;u yelshd yd l=i,;d ms<sn| j wOHhkh lsÍu yd we.ehSu
ksIamdÈ;hg we;s fjf<|fmd< yd tu fjf<|fmd<g <.dúh
yels o hkak
wdrïNl m%d.aOkh yd wjYH ldrl m%d.aOkh ms<n
s | j wOHhkh
lsÍu
jHdmdr ixúOdk l%uh ms<sn| j wOHhkh
jHdmdr ixúOdk l%uh yd mj;sk kS;s Í;s
mj;sk ;r.ldß;ajh
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr id¾:l ùug fyda wid¾:l ùug úúO
fya;= n,md we;'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr id¾:l ùug n,md we;s fya;=
ksmqK;d uÜgu 6'2 ( iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr id¾:l lr .ekSu i|yd we;s
Èß.ekaùï fidhd n,hs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 07
bf.kqï M, (
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr Èß.ekaùug f.k we;s ls%hdud¾. ,ehsia;=.;
lrhs'
rch ,nd fok Èß .ekaùï uQ,Huh yd uQ,Huh fkdjk jYfhka j¾. lr
olajhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj,g Èß.ekaùï ,nd fok wdh;k yd tajdhska
,nd fok Èß.ekaùï j.= .; lrhs'
f;dard .;a jHdmdrhla weiqfrka Bg ,nd § we;s Èß.ekaùï y÷kd f.k tajd
uQ,Huh yd uQ,Huh fkdjk f,i j¾. lrhs'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdrj, id¾:l;ajhg Èß .ekaùï ,nd fok
j¾;udkfha ls%hd;aul jk jHdmD;s ,ehsia;=.; lrhs'
f;dard .;a jHdmdrhlg Èß .ekaùï ,nd fok jHdmD;s yd tajd u.ska
,nd fok Èß.ekaùï j.= .; lrhs'
lS¾;sfiak - uu oekg Ndú; lrk hka;% iQ;% yd l%u tlal ud¾lÜ tl w,a,
.kak neye' w¨;a ueIska álla fydhd.;a; kï f*dßka ud¾lÜ
tlg;a hkak mq¨jka'
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr Èß .ekaùug rch f.k we;s mshjr m%Odk
fldgia follg fnfoa'
uQ,Huh Èß.ekaùï
uq,Huh fkdjk Èß.ekaùï
iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr Èß .ekaùug rch f.k we;s uQ,Huh oaß
s .ekaùï
i|yd ksoiqka lsysmhla my; oelafõ'
flá yd È.=ld,Sk Kh
uQ,Huh wdOdr
nÿ iyk
m%;suQ,H myiqlï
iykahd
iq¿ mßudK jHdmdßlhskag Kh iemhSu i|yd wdishdkq ixj¾Ok nexl=fõ
uQ,H wkq.%dyl;ajfhka ls%hd;aul jk Kh fhdackd l%uhls' fï i|yd
DFCC nexl=j yd wfkl=;a jdKsc nexl= iïnkaO ù we;'
iKi Kh jHdmD;sh
lDIs" i;aj" l=vd l¾udka;" fjf<|du iy jdKsc lghq;= i|yd Kh imhk
fhdackd l%uhls' cd;sl ixj¾Ok Ndrldr wruqo, yd idudðl ;ekam;=
fï i|yd fhdojd .kakd w;r iKi uyd ixj¾Ok ix.uh mßmd,k
lghq;= isÿ lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
uqo,a hkak w¾: olajhs'
yqjudrej i|yd uqof,a wjYH;dj fmkajd fohs'
uqof,a ld¾hhka y÷kajd tajdfha jeo.;alu ksoiqka iys; j
meyeÈ,s lrhs'
fyd| uqo,l ,laIK fmkajd fohs'
yqjudrefõ § Ndú; jk úúO uqo,a j¾. meyeÈ,s lrhs'
pß;j, yeisÍu
j<x ksmojkakd ù j.d lrkakd <.g meñfKhs'
j<x § ù b,a,hs'
yqjudrej isÿ fõ'
fofokd ;Dma;su;a j msg j hhs'
uqof,a ld¾hhka u;= lr .ekSug isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my;
ls%hdldrlfuys fhdojkak'
úrdÊ ;u fudag¾ r:h re' ñ,shk 3'0 lg <ysreg wf,ú lf<a h' <ysre tu
wjia:dfõ § re' ñ,shk 2'0 la úrdÊg f.jQ w;r" Tyq tu uqo,a nexl=fõ ;ekam;a
lf<a h' b;sß ñ,shkhl uqo, udi folska f.ùug ,ysre tlÕ úh'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
uqof,a ld¾hhka my; mßÈ oelaúh yels h'
fuu ldâm;a u.ska f.ùï lsÍu myiq lsÍu i|yd my; fiajdjka ^myiqlï&
fhdod .kS'
iajhxlS%h fg,¾ hka;% -(ATM hka;% - Automatic Teller Machines)
iajhxlS%h ;ekam;= hka;% ( ADM hka;% - Automatic Deposits
Machines )
fplam;a ;ekam;= hka;% ( CDM hka;% - Cheques Deposits
Machines )
fjf<|ie,a f.ùï úoHq;a mejreï cd, - ( Electronic funds transfer
point of sales )
fg,s nexl= myiqlï - Tele banking
wka;¾cd, nexl= lghq;= - Internet banking / Online banking
fg,súIka nexl= myiqlï - Televission banking
ksmqK;d uÜgu 7'2 ( YS% ,xldfõ jHdmdr j¾Okhg iydh jk uQ,H wdh;k
moaO;sh wOHhkh lrhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
YS% ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;dj mokï lr .ksñka YS% ,xldfõ
uQ,H wdh;k moaO;sh j¾. lrhs'
fok ,o uQ,H wdh;k iuQyhla tla tla j¾.h hgf;a fjka lr
olajhs'
tla tla j¾.hg wh;a uQ,H wdh;k ksoiqka iys; j meyeÈ,s lrhs'
tla tla j¾.hg wh;a uQ,H wdh;k jHdmdrj, ls%hdldß;ajhg odhl
jk wdldrh fmkajd fohs'
tla tla j¾.hg wh;a uQ,H wdh;k ksoiqka iys; j meyeÈ,s lrkak'
ksoiqka (
t,a'î' *skEkaia mS't,a'iS'
isxy mq;% *skEkaia mS't,a'iS'
o *skEkaia lïmeks mS't,a'iS'
isx.¾ *skEkaia mS't,a'iS'
A B C D E
^1& tall wruqo, ^2& wruqo,a
fldgia Khlr rcfha jdKsc
iq/l=ïm;a m;s%ld
}
wdfhdack l<U
m%drlaIlhka (Underwriters)
iud.ula uyckhdg lrkq ,nk iq/l=ï ksl=;=jl § kshñ; ld,h ;=<
ie,iqï l< wruqo,a m%udKh imhd .; fkdyels jQ úg wdfhdaclhska
úiska ñ, § fkdf.k b;sß jQ iq/l=ï ñ, § .ekSug .súi .kakd wdh;khs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 02
bf.kqï M, (
YS% ,xld uy nexl=j ms<sn| ye¢kaùula lrhs'
YS% ,xld uy nexl=fõ wruqKq meyeÈ,s lrhs'
YS% ,xld uy nexl=fõ ld¾hhka ,ehsia;=.; lrhs'
YS% ,xld uy nexl=fõ ld¾hhka jHdmdr flfrys n,mdk wdldrh meyeÈ,s
lrhs'
mdvï ie,iqï lsÍu i|yd Wmfoia (
YS% ,xld uy nexl=j ms<sn| j ye¢kaùula lrkak'
YS% ,xld uy nexl=fõ wruqKq meyeÈ,s lrkak'
YS% ,xld uy nexl=fõ ld¾hhka meyeÈ,s lrkak'
YS% ,xld uy nexl=fõ ld¾hhka jHdmdr flfrys n,mdk wdldrh meyeÈ,s
lrkak'
m%jD;a;s ldKavh - 1
uy nexl=j my; uqo,a w.hka m%ldYhg m;a lr we;'
weußlka fvd,rh re' 134
hqfrd re' 143
iag¾,Ska mjqu re' 208
m%jD;a;s ldKavh - 2
YS% ,xldfõ úúO m<d;a ksfhdackh jk mßÈ re' 10 ldis ksl=;a
lrhs'
m%jD;a;s ldKavh - 3
fjf<|fmdf<a w;sßla; øjYS,;dj wka;¾.%yKh lr .ekSu i|yd
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 YS% ,xld uy nexl=j NdKa
143vd.dr ì,am;a ksl=;a lrhs'
m%jD;a;s ldKavh - 4
jdKsc nexl= úiska YS% ,xld uy nexl=fõ mj;ajd .; hq;= ixÑ;
wkqmd; by< ouhs'
m%jD;a;s ldKavh - 5
fm!oa.,sl wxYfha fiajlhskaf.a w¾: idOl wruqo,a fYaIh u;
30] l uqo,la fiajlhdg ,nd fohs'
by; tla tla m%jD;a;s ldKavh ;=< wka;¾.; ù we;s YS% ,xld uy
nexl=fõ ld¾h y÷kd.kak'
by; tla tla ld¾hh jHdmdr flfrys n,mdk wdldrh meyeÈ,s
lrkak'
isiq wkdjrK iuia; mka;shg bÈßm;a lrjkak'
1949 wxl 58 orK uqo,a kS;s mk; hgf;a 1950 wf.daia;= ui 28 fjks Èk
wdrïN lrk ,o YS% ,xld uy nexl=j YS% ,xldfõ uQ,H m%;sm;a;s ls%hd;aul
lsÍu i|yd rcfha ksfhdað;hl= f,i ls%hd lrkq ,nk flakaøSh wdh;kh
fõ' tys wdrïNl wêm;sjrhd jQfha fcdaka tlaiag¾ uy;d h'
YS% ,xld uy nexl=fõ wruqK bgq lr .ekSu i|yd my; ld¾hhkays kshef,a'
l%u ms<sn| uQ,sl wdh;kh f,i lghq;= lsÍu
fiajl w¾: idOl wruqo, l<ukdlrKh
by; moaO;s fol tla j .;a úg ,xld fiÜ,a moaO;sh f,i y\qkajhs'
(RTGS + SSDS = Lanka settle system )
.kqfokq myiq ùu yd ld¾hlaIu ùu isÿ jk neúka jHdmdr lghq;=j,
id¾:l;ajh yd È.=ld,Sk meje;au i|yd uy nexl=fõ ld¾hhka odhl fõ'
ksmqK;d uÜgu 7'4 ( jdKsc nexl= mj;ajd f.k hk úúO ;ekam;= yd imhk
Kh jHdmdrj, ls%hdldß;ajhg yd j¾Okhg lrk n,mEu
fmkajd fohs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
jdKsc nexl= mj;ajd f.k hkq ,nk úúO ;ekam;= j¾. y\qkajhs'
jdKsc nexl= mj;ajd f.k hk úúO ;ekam;= w;r iudk wiudklï
ikaikaokh lrhs'
jdKsc nexl= mj;ajd f.k hk úúO ;ekam;= j¾. jHdmdßlfhl=g jeo.;a
jk wdldrh fmkajd fohs'
jdKsc nexl= imhk Kh j¾.SlrKh lrhs'
tla ;ekam;= j¾.fha úfYaI ,laIK meyeÈ,s lrkak'
úúO ;ekam;= j¾. jHdmdßlhskag jeo.;a jk wdldrh fmkajd fokak'
jdKsc nexl= imhk Kh j¾. lr" tla tla j¾.h ms<sn| j meyeÈ,s
Kh wdY%s; fiajd (
whsrd myiqlï
Kh
jHdmdßl Kh
mdßfNda.sl Kh
nexl= whsrd myiqlï ,nd .ekSug cx.u .sKqula w;HjYH jk w;r nexl=
Kh ,nd .ekSug cx.u .sKqula wjYH fkdfõ'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
jdKsc nexl= imhk fiajd ,ehsia;=.; lrhs'
jdKsc nexl= imhk tla tla fiajdj fjk fjk u meyeÈ,s lrhs'
tu fiajd jHdmdr lghq;= flfrys n,mdk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
f;dard.;a jHdmdr wdh;khla jdKsc nexl=j,ska ,nd f.k we;s
fiajd úuid ,ehsia;=.; lrhs'
ksfhdað; fiajd (
jdKsc nexl= úiska .kqfokqlrejkaf.a wjYH;dj, § .kqqfokqlrejka
fjkqfjka ksfhdað;fhl= f,i lghq;= lrhs'
ksoiqka (
iq/l=ïm;a ñ,hg .ekSu yd úlsKSu
ia:djr ksfhda. ls%hd;aul lsÍu
Kh WmlrK /ia lsÍu yd f.ùu ^fplam;a yd úksuh ì,am;a &
Wlia fiajd (
iaj¾KdNrK wemhg f.k yÈis uqo,a wjYH;d i|yd Kh ,nd §u jdKsc
nexl= úiska isÿ lrk jeo.;a fiajdjls'
iqrlaIs;d.dr myiqlï (
mqoa.,hskaf.a rka" ߧ" uq;=" ueKsla wdNrK" Tmamq jeks jákd NdKav yd
jeo.;a ,shú,s wdrlaId lr §u jdKsc nexl= úiska isÿ lrhs' fï i|yd
jdKsc nexl=j, úfYaIs; fiamamq fjka lr we;'
Khm;a fiajdj (
lsishï ksYaÑ; jákdlula olajd wkqu; wdh;kj,ska NdKaav yd fiajd
,nd .ekSug yels jk mßÈ jdKasc nexl= fyda n,h,;a wdh;k úiska ksl=;a
lrk ldâm;a úfYaaIhls' Khm;a u.ska hï iSudjla olajd iajhxlS%h
fg,¾ hka;% Ndú;fhka uqo,a ,nd .ekSfï yelshdj o we;'
ksoiqka (
ùid ldâ
udiag¾ ldâ
weußlka tlaiam%ia ldâ
fjk;a fiajd (
Wod ( rlaIK fiajd -
jdKsc nexl= úiska rlaIK iud.ula iu. iïnkaO ù ;u
nexl=fõ .sKqï ysñhka rlaIKh lsÍu
ffjoH fiajd iemhSu (E- channalling - E- Billing)
ckdlS¾K ia:dkj, ATM hka;% ia:dms; lr ;sîu
fplam;a yd uqo,a ;ekam;a lsÍu i|yd u iqúfYaIS jq ATM
hka;% ia:dms; lr ;sîu
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
fplam; hkak ks¾jpkh lrhs'
fplam;lg iïnkaO m%Odk md¾Yaj y÷kajhs'
fplam;a wOHhkfhka fplam;l uQ,sl ,laIK meyeÈ,s lrhs'
fplam;a j¾. lrhs'
Odrl fplam;a yd úOdk fplam;a w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
fplam;a ,sùfï § ie,ls<su;a úh hq;= lreKqq bÈßm;a lrhs'
fplam;a f¾Lkh y\qkajd tys wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
fok ,o f¾Å; fplam;a wOHhkfhka tajdfha we;s f¾Lk j¾.
lrhs'
idudkH f¾Lkh yd úfYaI f¾Lkh l< yels wdldr meyeÈ,s
lrhs'
fplam;a msgika lsÍu y\qkajhs'
fplam;a w.re ùu y÷kajd" w.re jk wjia:d meyeÈ,s lrhs'
fok ,o f;dr;=re u; lsishï f.ùula i|yd fplam;l
wdlD;shla f.dvk.hs'
fplam;a f¾Lkh y÷kajd tys wjYH;dj meyeÈ,s lrkak'
úúO f¾Lk iys; fplam;aj, cdhd msgm;a fyda wdlD;s mka;shg m%o¾Ykh
lr isiqka my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
fplam;a msgika lsÍu y\qkajkak'
w.re ksfõok lsysmhla isiqkag bÈßm;a lr" tys i|yka lreKq úuid
fplam;la w.re ùu hkak y÷kajd fplam;la w.re jk wjia:d meyeÈ,s
lrkak'
cx.u .sKqï ysñhl= ^wKlre& úiska tys i|yka uqo, ku i|yka mqoa.,hdg
^wdodhlhdg& fyda /f.k tk wfhl=g f.jk f,i nexl=jg ^wK,ÿg&
lrkq ,nk ,ssÅ; ksfhda.h fplam;la f,i ye¢kafõ'
9 2
1
3
4
5
5
1' Èkh
2' nexl=fõ ku yd YdLdfõ ku
3' wdodhlhdf.a ku
4' fyda /f.k tkakdg hk fhÿu
5' fplamf;a jákdlu wl=frka yd b,alfuka
6' f.jkq hk moh
7' wKlref.a w;aik
8' pqïNl wlaIr ye÷kqï ;Srh ^fuys ms<sfj,ska fplam;a wxlh" nexl=fõ
wxlh" YdLdfõ wxlh yd .sKqï wxlh i|yka fõ &
9' fplamf;a ms<sm;
m%Odk jYfhka fplam;a j¾. folls'
fplamf;ys uqøs; j we;s ''fyda /f.k tkakdg'' hk moh lmd fkdyer we;s
fplam;ls' msgika lsÍulska f;dr j yqÿ Ndr §fuka Odrl fplam;
mejßh yels w;r fndfyda ÿrg uqo,a fkdaÜgqjlska .kqfokq lsÍu yd
iudk fõ'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 155
fplam;la ,sùfï § ie,ls,su;a úh hq;= lreKq lsysmhla my; ±lafõ'
fplam;a f¾Lkh ( ^Crossing the cheques&
fplam;l uqyK
q ; yryd iudka;r f¾Ld folla we£u fyda jdKsc nexl=jl
kula i|yka lsÍu fplam;a f¾Lkh lsÍu f,i y÷kajhs' fplam;lg
iïnkaO ´kE u md¾Yajhlg f¾Lkhla isÿ l< yels w;r fhdok ,o
f¾Lkhla wj,x.= l< yelafla fplamf;a wKlreg muKs'
f¾Lk j¾. folls'
idudkH f¾Lkh
úfYaI f¾Lkh
=j
sh
exl
re' 5000 la olajd muKs
el
hs
K
dy
dn
mu
xl fk
l
,x
qug
ne l<
=j
=j sK
q
ck ok
xl a .
ne df.
uy kfq
ck lh
.
uy dodh
w
fplam;l f¾Lkh ;=< ''.kqfokq l< fkdyel '' hk moh fh§fuka woyia
jkafka fujeks fplam;la msgika lr mejßh yels nj;a" tu fplam;
mejÍfï § mejreïlreg ;snQ whs;shg jvd jeä whs;shla mejreï,dNshdg
ysñ fkdjk nj;a h' tu ksid fujeks f¾Lkhla fh¥ fplam;la ,nd
.ekSfï § mejreï,dNshd tu fplam;g fmr ;snQ whs;Ska ms<sn| ie,ls,su;a
úh hq;= nj weÕfõ'
fplam;l f¾Lkh ;=< '' wdodhlhdf.a .sKqug muKhs '' hk moh fh§fukaa
woyia jkafka fplamf;ys ku i|yka wdodhlhdf.a .sKu
q g ;ekam;a lsÍfuka
muKla uqo,a lr .; yels njhs' fuh mejÍu iSud flfrk f¾Lkhls'
fplam;l f¾Lkh ;=< '' re' 5000 la olajd muKhs '' hkqfjka uqo,a iSudjla
fh§fuka woyia jkafka i|yka j we;s uqo,a m%udKhg jvd jeäfhka
fplamf;a jákdlu i|yka fkdúh hq;= njhs'
fplam; msgika lsßu ^Endorsement&
fplamf;ys uqyqK; i|yka jk wdldrhg u wdodhlhd ish ku fplamf;ys
msgqmi ,sùu fplam; msgika lsÍu f,i ye|skafõ' ^fplam; ork ´kE u
wfhl= fplam; mejÍfï § Tyqf.a ku ,súh hq;= h' & fplam;
kS;Hdkql+, j mejrE nj ikd: lsÍu msgik u.ska isÿfõ'
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
my; § we;s f;dr;=re fyd¢ka lshjkak
p;=r nKavdr hk whg re' 10 000 l uqo,la Tn úiska f.úh hq;= j we;ehs
Wml,amkh lrkak' Tnf.a cx.u .sKqu uyr.u ,xld nexl= YdLdfõ o" p;=r
nKavdrf.a cx.u .sKqu wkqrdOmqr uyck nexl= YdLdfõ o mj;ajd f.k hhs' by;
uqo, wo Èk fplam;lska f.ùug woyia lrhs' fplam;l wdlD;shla we| Wmßu
wdrlaIdj ie,fik mßÈ wod< fplam; ,shd olajkak'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
úoHq;a uqo,a hkak meyeÈ,s lrhs'
Ndú;fha mj;akd úoHq;a uqo,a j¾. meyeÈ,s lrhs'
úoHq;a uqo,a ldâm;l ,laIK yd tu ldâm;lg iïnkaO md¾Yaj
y÷kajhs'
úoHq;a uqo,a Ndú;fha jdis yd wjdis ,ehsia;=.; lrhs'
Ndú; jk tla tla úoHq;a uqo,a j¾.j, iqúfYaIs;d j.=.; lrhs'
Ndú;fha mj;ajd úoHq;a uqo,a j¾. meyeÈ,s lrkak'
úoHq;a uqo,a ldâm;l ,laIK y÷kd .ekSug isiq lKavdhïj,g úoHq;a
uqo,a ldâm; ne.ska ,nd § my; i|yka ls%hdldrlfuys fhdojkak'
úoHq;a uqo,a yd iïnkaO md¾Yaj y÷kajkak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 159
úoHq;a uqo,ska .kqqfokq lsÍfï jdis yd wjdis fmkajd fokak'
úIh lreKqq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
úoHq;a uqo,a j¾.
Khm;a - Credit cards
yrm;a - Debit cards
fmr f.jqï ldâm;a - Pre - paid cards
iaud¾Ü ldâm;a - Smart cards
laIqø m;a - Micro chips
Khm;a
lsishï ksYaÑ; jákdlula olajd wkqu; fjf<| wdh;kj,ska NdKav yd fiajd
,nd .ekSug yels jk mßÈ jdKsc nexl=jla fyda n,h,;a wdh;khla úiska ksl=;a
lrkq ,nk ldâm;a úfYaIh Khm;a f,i y÷kajhs'
kuq;a úoHq;a jdKscHfha § Khm; bÈßm;a lsÍu wjYH fkdjk w;r wka;¾cd,h
yryd Khmf;ys f;dr;=re muKla bÈßm;a lsÍfuka .Kqfokqj isÿl< yels h'
Wod ( iS nEkala ùid - ,xld nexl=j
mSm,aia ùid - uyck nexl=j
udiag¾ ldâ - iïm;a nexl=j
fi,dka ùid - fi,dka nexl=j
yrm;a
nexl= .sKqï ysñfhl=g" ;u .sKqfï we;s uqo,a fjf<|ie,a f.ùï mshùug mejÍu
i|yd;a" fg,¾ hka;% Ndú;fhka uqo,a wdmiq ,nd .ekSu i|yd;a nexl=j úiska
ksl=;a lrkq ,nk ma,diaála ldâm;a úfYaIhls' .sKqfï we;s fYaIh i|yd muKla
yrm;a ysñhdg .kqfokq isÿ l< yels h'
ksoiqka (
SET iïm;a nexl=j
PET uyck nexl=j
Catsuper fldu¾I,a nexl=j
iaud¾Ü ldâm;a
fuh integrated circuit card tlls' fuys uqo,a jákdlula iys; chip tlla wka;¾.;
h' fuh Ndú; lr .kqfokqjla isÿ l< úg tu .kqqfokqfõ jákdlu yr ù fYaIh
wvq fõ' wod< ksl=;= wdh;khg uqo,a f.jd jßka jr uqo,a .nvd lr ^Re-Loard &
.; yels h' iaud¾Ü ldâm; u.ska Khm;l" yrm;l" ATM ldâm;l ld¾hhka o
isÿ l< yels w;r fuh úoHq;a uqo,a miqïìhla ^E-purse& f,i Ndú; l< yels h'
uqyqK;
msgqmi
ldâm;a ysñhd
ldâm;a ksl=;a lrk wdh;kh
fjf<kaod fyj;a úl=Kqïlre
Khm;a ix.uh
ksoiqka (
ùid" udiag¾" weußlka tlaiam%ia (AMEX)
úoHq;a uqo,ska .kqqfokq lsÍfï jdis yd wjdis lsysmhla my; oelafõ'
jdis (
.kqqfokq lsÍfï § msßjeh wvq ùu
uqof,a wdrlaIdj ;yjqre ùu
ojfia meh 24 mqrd u .kqfokq l< yels ùu
f.ùï lghq;= myiq ùu
úúO m%;s,dN ysñ ùu
úfoaY .kqqfokq i|yd o Ndú; l< yels ùu
wjdis (
fmd<S" m%udo .dia;= jeks msßjeh ±Íug isÿ ùu
jxpksl ls%hd isÿ ùu
wkjYH mßfNdack rgdjlg yqre ùu
;dlaIKsl fodaI ksid .kqqfokqj,g ndOd isÿ ùu
ish¨ u .kqqfokqlrejkag .kqfokq lsÍug yelshdjla yd Yla;shla
fkdue;s ùu
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
'' úoHq;a uqo,ska .kqfokq lsÍfuka .kqfokqlreg;a fjf<kaodg;a iEu úg
u jdis w;afõ '' hk ud;Dldj hgf;a mka;sh lKavdhï follg fjka
lr újdohla mj;ajkak'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
my; i|yka wjodkï isiqkag bÈßm;a lrkak' tajd rlaIKh l< yels
wjodkï yd rlaIKh l< fkdyels wjodkï f,i fjka lr ±laùug
Wmfoia fokak'
ksjig fidre we;=¿ ù rka NdKav /f.k hdu
YsIHfhl= w'fmd'i' ^W'fm<& úNd.h wiu;a ùu
Tn i;= fudag¾ r:h wk;=rlg m;aùu
Tnf.a fudag¾ r:h laIh ùu
Kh.e;sfhl=f.ka ,eìh hq;= Kh uqo, fkd,eî hdu
ñ, § .;a f,d;/hs m; i|yd Èkqula fkdue;s ùu
Tng .=rejrekaf.a wdorh fkd,eî hdu
j,a w,s m%ydrhlska Tfí ksji úkdY ù hdu
bÈß j¾Ifha § jHdmdrhg w,dN ,eîu
jHdmdrfha mß.Klh ;dlaIKsl jYfhka h,a mekSu
jHdmdrj, meje;aug yd j¾Okhg rlaIKh odhl jk wdldrh meyeÈ,s
lrkak'
rlaIKhg iïnkaO jk md¾Yaj meyeÈ,s lrñka tu md¾Yaj w;r we;s lr
.kakd tlÕ;d .súiqu meyeÈ,s lrkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
wjodkï" rlaIKh l< yels wjodkï yd rlaIKh l< fkdyels wjodkï
f,i j¾. l< yels h'
rlaIKh l< yels wjodkïj, ;sìh hq;= ,laIK lsysmhla my; ±lafõ'
wjodku mqfrdal:kh l< yels ùu
wkd.;fha isÿ úh yels wjodku uQ,Huh jYfhka ;lafiare l<
yels ùu
wjodku ksh; fkdúh hq;= ùu' tkï w,dNh isÿ úh hq;af;a wyUq
f,i ùu
iïnkaO;dj,ska f;dr ùu' tkï isÿ jQ mdvqj fjk;a rlaIs;
w,dN yd iïnkaO fkdúh hq;= h'
i;Hdmkh l< yels ùu' tkï w,dNh isÿ ùfï fya;=j" ia:dkh"
fõ,dj yd m%udKh úYaaf,aIKh l< yels úh hq;= h'
rlaIKh l< yels wjodkula ùu i|yd by; lreKq bgq ùu wjYH fõ'
by; lreKq bgq fkdjkafka kï tajeks wjodkï rlaIKh l< fkdyels
wjodkï fõ'
rlaIKh l< yels wjodkï i|yd WodyrK lsysmhla my; ±lafõ'
f.dvke.s,s .sks .ekSu u.ska isÿ jk wjodkï
r:jdyk wk;=re wjodkï
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 165
ud¾.ia: uqo,aj,g isÿ jk ydks
Kh.e;shl=f.ka ,eìh hq;= uqo,a fkd,eîfï wjodku
jHdmdrj, meje;au i|yd rlaIKh b;d jeo.;a fõ'
rlaIKh u.ska jHdmdr wjodkï wdjrKh lrk ksid jHdmdr wdrïN
lsÍug wdfhdaclhska fm<öu
wdndê; ;;a;ajhl § fyda urKhl § uQ,Huh wdrlaIdj ,eîu
^fiajlhkag&
rlaIK iud.ï ;uka i;= wruqo,a kej; wdfhdackh lsÍfuka rfÜ
wd¾Ól ixj¾Okhg wjYH m%d.aOkh iemhSu
uqyqÿ Wjÿre rlaIKh ksid cd;Hka;r fjf<|u ÈhqKq ùuhs
rlaIK .súiqula hkq rlaIK wdjrKhla ,nd .ekSug wfmalI a d lrk mqo.
a ,hd
bÈßm;a lrk rlaIK fhdackd m;%hla" rlaIK wdh;kh úiska ms<s.ekSfuka
miq tu fomd¾Yajh w;r we;s lr .kakd ,sÅ; tlÕ;djhs'
rlaIK Tmamqj hkq lsih s ï Ôú;hlg fyda foam<lg wod< j rlaIK .súiqula
we;s jQ miq j Bg wod< j rlaIK iud.u úiska rlaIs;hdg fokq ,nk ,ssÅ;
iy;slhhs'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
rlaIK uQ,O¾u ,ehsia;=.; lrhs'
rlaIH ysñlu ksoiqka weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
rlaIK .súiqul § Wmßu ioaNdjfhka hq;= j lghq;= lsÍfï wjYH;dj
;yjqre lrhs'
rlaI;s foam<lg isÿ jQ ydkshla iïnkaO j jkaÈ f.ùfï § ydksm¾
Q K
uQ,O¾ufha n,mEu meyeÈ,s lrhs'
wdfoaYk uQ,O¾uh y÷kajd ta i|yd ksoiqka olajhs'
odhl;aj uQ,O¾uh y÷kajd ta i|yd ksoiqka olajhs'
jkaÈ f.jk wjia:djl § wdikak u fya;j = n,mdk wdldrh meyeÈ,s
lrhs'
rlaIKhg" rlaIK uQ,O¾u jeo.;a jk wdldrh w.h lrhs'
fok ,o isoaê weiqfrka rlaIK uQ,O¾u meyeÈ,s lrhs'
m%;srlaIKh yd m%drlaIKh hkak meyeÈ,s lrhs'
isiqka iqoqiq mrsos lKavdhï lr my; i|yka ls%hdldrlfuys fhdojkak'
m%ldY hq.,h 1
iykaaf.a tl u kEhd jeäysá fidfydhqrd jqj;a Tyqf.a cSú;h iykag
rlaIKh l< fkdyels h'
rlaIK Tmamqj ,nd .kakd úg rxckS ish frda.S ;;a;ajh jika lr we;s
ksid jkaos f.úh fkdyels h'
m%ldY hq.,h 2
re' ,laI 15 lg rlaIKh lr ;snqKq foajlf.a fudag¾ r:hg remsh,a
,laI 2 l ydkshla isÿ ùfuka" ydksh wkqj §ug yels jkafka re' ,laI 2
la muKs'
nkaÿ, ish l¾udka; Yd,dj re' ,laI 10 ne.ska wdh;k y;rl rlaIKh
lr we;;a isÿ jQ re' ,laI 5 ydksh i|yd rlaIK wdh;k y;frka u
,efnk uq¿ jkaÈ uqo, re' ,laI 5 la muKs'
m%ldY hq.,h 3
jkaÈ f.ùSug fmr wk;=frka ydkshg m;a jQ ÈfkaIaf.a f,dßfha iqkanqka
rlaIK wdh;khg NdrÈh hq;= h'
rxckS ish frda.S ;;a;ajh jika lsÍu ksid úYajdih ì| jeà we;s
fyhska" .súiqu wfydais jk nj;a" thg wod< jkafka Wmßu úYajdih
nj;a meyeÈ,s lr fokak'
rlaIK jHdmdrh l%uj;a j mj;ajd f.k hdu i|yd rlaIK uq,O¾u wkq.ukh
l< hq;= h'
rlaIK uq,O¾u my; ±lafjk wdldrhg ,ehsia;=.; l< yels h'
rlaIH ysñlu
Wmßu úYajdih
ydksm¾Q Kh
wdfoaYkh
odhl;ajh
wdikak u fya;=j
ksoiqka (
iajdñmqreIhdf.a Ôú;h ms<sn| Nd¾hdjg;a" Nd¾hdjf.a Ôú;h ms<sn|
j iajdñhdg;a rlaIH ysñlu;a we;'
rlaIK iud.ula úiska Ndr .kakd ,o rlaIK wjodkula tu wdh;kh
úiska ;j;a rlaIK iud.ul fyda lsysmhl rlaIKh lsÍu m%;srlaIKh
f,i y÷kajhs' m%;srlaIKh u.ska rlaIK iud.ïj, j.lSu ú;eka l<
yels ksid rlaIs;hdf.ka wh lrkq ,nk jdßl wvq uÜgul mj;S'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 05
bf.kqï M, (
jHdmdrhlg ,nd .; yels rlaIK Tmamq j¾. ,ehsia;= .; lrhs'
ta tla tla rlaIK Tmamqfjka wdjrKh jk wjodkï meyeÈ,s lrhs'
Ôú; rlaIKh yd fiiq rlaIK w;r fjkialï olajhs'
.sks rlaIKh hgf;a wdjrKh flfrk yd wdjrKh fkdflfrk
wjodkï fjka lr olajhs'
fudag¾ r: rlaIKfha § ,nd .; yels rlaIK Tmamq j¾. úia;r
lrhs'
iuqøSh rlaIKfha § ,nd .; yels úúO rlaIK Tmamq j¾. úia;r
lrhs'
fok ,o isoaêhla weiqfrka ,nd .; yels rlaIK Tmamq j¾. fmkajd
fohs'
.sks rlaIKh hgf;a .sks ydksj,g wu;r j w;sf¾l jdßl uqo,a f.ùfuka
.sks rlaIK Tmqmaj §¾> lr" my; wjodkï o wdjrKh lr .ekSug yelshdj
,efí'
ler,s flda,dy,$jev j¾ck ydks
msmsÍï ydks
úÿ,suh wdmod ydks
N+ñ lïmd $iqkdñ
c, .e,Sï" iq<s iq<x$ l=Kdgq jeks
.=jkahdkd wk;=re
.eàï ydks
wdkqYx.sl w,dN ydks
keõl| rlaIKh hgf;a úúO rlaIK Tmamq j¾. ,nd .ekSug yelshdj
;sfí'
ish¨ wjodkï Tmamqj
mQ¾K w,dNh muKla f.jk Tmamqj
f;dgqm, Tmamqj
w¨;ajeähd Tmamqj
;ekSï ydks Tmamqj
fudag¾ r: jdyk rlaIKh hgf;a ,nd .; yels rlaIK Tmamq j¾. lsym
s hls'
iïmq¾K j.lSï iys; rlaIK Tmamqj u.ska wod< jdykhg" jdykfha .uka
.kakd mqoa.,hskag yd foam<j,g isÿ jk ydks wdjrKh fõ'
j.lSï rlaIKh hgf;a ,nd .; yels j.lSï rlaIK Tmamq j¾. lsysmhla
my; ±lafõ'
;uka hgf;a fiajh lrk whg fiajfhys fh§ isáh §" fiajfha fh§u
ksidu we;sjkakd jQ ;=jd, yd wikSm fjkqfjka jkaÈ f.ùu i|yd fiajHhka
úiska ,nd .kakd rlaIKh fiajd fhdacl j.lSï rlaIKh fõ'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 05
bf.kqï M, (
ikaksfõokh hkak meyeÈ,s lrhs'
jHdmdßl lghq;=j, § ikaksfõokfha we;s jeo.;alu fmkajd fohs'
iudchSh lghq;= i|yd ikaksfõokfha jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
ikaksfõok ls%hdj,sh rEm igyklska olajhs'
ikaksfõok ls%hdj,sfha uQ,sldx. meyeÈ,s lrhs'
M,odhS ikaksfõokhl ;sìh hq;= .=Kdx. ,ehsia;=jla ilihs'
mKsjqvhla ilia lsÍfï § wjOdkh fhduq úh hq;= lreKq flfrys
ie,ls,su;a fjñka wjia:djg WÑ; mKsjqvhla ilia lrhs'
mka;sfha uq,ska isák isiqjd le|jd lsishï mKsjqvhla ryiska Tyqg mjikak'
th ,Õ isák isiqjdg okajk f,ig Wmfoia fokak'
t f,i ish¨ <uqkag mKsjqvh ,nd ÿka miq wjidk isiqjd ,jd mKsjqvh
,E,af,a ,shjkak'
uq,ska isá isiqjdg ÿka mKsjqvh u wjidk isiqjdg ,enqKd o hkak úuikak'
mKsjqvh fjkia jqfha kï thg n,mE yels fya;= wkdjrKh lr .ekSug
idlÉPdjla fufyhjkak'
ikakf
s õok lsh
% dj,sfha uQ,l
s dx. meyeÈ,s lr §ug isik
q a my; lsh
% dldrlfuys
fhdojkak'
iM,odhS ikaksfõokhl ;sìh hq;= .=Kdx. yd mKsjqvhla ilia
lsÍfï § ie,ls,su;a úh hq;= lreKq meyeÈ,s lsÍug isiqka my;
ls%hdldrlfuys fhdojkak'
ikaksfõok ls%hdj,sh my; i|yka rEm igyk u.ska ±laúh yels h'
hjkakd
mKsjqvh udOHh ,nkakd
m%;sfmdaIKh m%;p
s drh
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 181
iM,odhS ikaksfõokhl ;sìh hq;= .=Kdx.
ksjerÈ nj
ixlaIsma; nj
mQ¾K nj
meyeÈ,s nj
wdpdrYS,S nj
ksYaÑ; nj
ie,ls,su;a nj
msßjeh wju nj
fõ.j;a nj
mKsjqvfha iajNdjh
mQ¾K;ajh
ksjerÈ nj
wdpdrYS,S nj
.%dylhdg f;areï .ekSfï yelshdj
ixlaIsma; nj
ksYaÑ; nj
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 05
bf.kqï M, (
ikaksfõok udOH y÷kajhs'
tla tla ikaksfõok udOH i|yd ikaksfõok l%u bÈßm;a lrhs'
kùk úoHq;a ikaksfõok l%u meyeÈ,s lrhs'
úoHq;a fkdjk ikaksfõok l%u meyeÈ,s lrhs
jHdmdr wdh;k fhdod .kakd wNHka;r yd ndysr ikaksfõok
l%u ,ehsia;=.; lrhs'
M,odhS ikaksfõokhg we;s ndOd fmkajd fohs'
ikaksfõokhg we;s ndOd msgq ±lSug l%fudamdh fhdackd lrhs'
úúO ikaksfõok udOHj, jdis wjdis idlÉPd lrhs'
ndysr ikaksfõokfha §
jHdmdrh - .kqfokqlrejka iu.
jHdmdrh - fjk;a jHdmdr" iemhqïlrejka w;r f;dr;=re
yqjudre ùu isÿ fõ'
úúO ikakf s õok udOHh u.ska ikaksfõokh isÿ lrk wdldrj,g ksoiqka
lsysmhla my; oelafõ'
úoHq;a ikaksfõokh
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKfha ixj¾Okh iuÕ ìys jQ
ikaksfõokh úoHq;a ikaksfõokh fõ'
kùk úoHq;a ikakf
s õok l%u lsym
s hla my; ±lafjk whqßka meyeÈ,s
l< yels h'
wka;¾cd,h - (Internet )
mq¿,a mrdihla wdjrKh lrk mß.Kl cd,hla fyj;a wka;¾cd;sl jYfhka
we;s mß.Kl cd,hls' cd,hkaf.a cd,h f,i o wka;¾cd,h úia;r l< yels h'
fuys § úúO ia:dkj,ska we;=<;a flfrk f;dr;=re fm!oa.,sl mß.Kl wdY%fhka
,nd .; yels h'
bkag¾fldï - (Intercom )
ÿrl:k cd,hla wdY%fhka wdh;kh ;=< f;dr;=re yqjudre lr .ekSug fm!oa.,sl
jYfhka ia:dmkh lr .kq ,nk ÿrl:k cd,hls'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
jHdmdr lghq;j= , id¾:l;ajhg wjYH fiajdjla f,i m%jdykh
y÷kajhs'
m%jdyk uQ,sldx. úia;r lrhs'
tla tla m%jdyk uQ,sldx.h i|yd ksoiqka imhhs'
úl,am m%jdyk l%u úia;r lrhs'
tla tla m%jdyk l%uh wkqj Bg wod< m%jdyk uQ,sldx. i|yd ksoiqka
j.= .; lrhs'
tla tla m%jdyk l%ufha idfmalaI jdis yd wjdis ii|hs'
m%jdyk fiajdfõ jeo.;alu úia;r lrhs'
m%jdyk fiajdj ld¾hlaIu lr .ekSug fhdackd bÈßm;a lrhs'
Tng ,enqKq m%jdyk l%uh" m%jdyk lghq;= i|yd jvd;a iqÿiq jkafka
l=uk wjia:dj, § ±hs meyeÈ,s lrkak'
wod< m%jdyk l%ufha jdis yd wjdis lKavdhï idlÉPdjla ;=<ska u;=lr
.kak'
tu m%jdyk l%uh ld¾hlaIu lsÍug Tnf.a fhdackd bÈßm;a lrkak'
isiq wkdjrK ks¾udKYS,S j iuia; mka;shg bÈßm;a lrjkak'
tla tla m%jdyk l%ufha mj;sk jdis yd wjdis ikaikaokd;aul j fmkajd
§ tu tla tla m%jdyk l%ufha ld¾hlaIu;dj i|yd isiqka fhdackd l<
fhdackd o ie,ls,a,g f.k idlÉPd lrkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
tla ia:dkhl isg ;j;a ia:dkhlg úúO udOH Ndú; lrñka mqoa.,hska
fyda øjH f.k hdfï ls%hdj,sh m%jdykhhs'
jHdmdr lghq;=j, id¾:l;ajhg m%jdykh w;HjYH Wmldrl fiajdjls'
m%jdykh yqfola udOHhla muKla fkdj uQ,sldx. lsysmhlska iunr j
ixj¾Okh ùfuka ieliqkq moaO;shls'
m%jdyk moaO;shl uQ,sldx. my; i|yka f,i úia;r l< yels h'
n,h ^Power & - tla tla udOH ls%hd;aul lsÍu i|yd fhdod
.kakd bkaOk j¾.h fyda Yla;sh fõ'
ksoiqka - .,a wÕ=re" LKsc f;,a" úÿ,sh" .Eia
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 190
tla tla m%jdyk l%ufha jdis yd wjdis my; mßÈ ±laúh yels h'
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
m%jdyk udOHhla f;dard .ekSfï § i,ld ne,sh hq;=
lreKq ,ehsia;.
= ; lrhs'
m%jdyk udOHhla f;dard .ekSfï § i,ld ne,sh hq;=
lreKq wOHhkfhka WÑ; m%jdyk udOHhla f;darhs'
ld¾hlaIu m%jdyk l%uhl ;sìh hq;= .=Kdx. úia;r lrhs'
m%jdykfha kj m%jK;d fmkajd fohs'
m%jdyk lafIa;%fha wkd.;h mqfrdal:kh lrhs'
isiqka iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
isiq wkdjrK ie,ls,a,g .ksñka" tla tla wjia:dj wkqj jvd;a WÑ;
m%jdyk l%uh yd udOHh fya;= iys; j fmkajd fokak'
WÑ; m%jdyk udOHhla f;dard .ekSfï § i,ld ne,sh hq;= lreKq lsysmhla
my; ±lafõ'
NdKavfha iajNdjh -
fuys § NdKaavfha iajrEmh" l,ameje;au" nr" jákdlu wd§ idOl u;
msßjeh -
m%jdykh i|yd oeÍug isÿ jk uq¿ úhou msßjeh fõ' m%jdyk msßjeh jeä
ùu NdKavfha ñ, jeä ùug o fya;= jk ksid ta ms<sn| j jvd;a ie,ls,su;a
úh hq;= fõ'
fõ.h -
iuyr wuqøjH yd NdKav blauKska m%jdykh lsÍu wjYH fõ' kIH ùu"
.=K;ajh wvq ùu thg fya;=jhs' fõ.j;a m%jdykh ;=<ska jeh jk ld,h
wju fõ' ta ;=<ska m%jdyk lghq;= ld¾hlaIu lr .ekSug wjia:dj ,efí'
ksoiqka - ud¨" t<j¿" m<;=re" ó lsß
ÿr m%udKh -
ÿr m%udKh wkqj o f;dard .kakd udOH fjkia fõ' ÿr m%udKh wkqj udOH
i|yd jeh jk msßjeh o fjkia fõ'
Odß;dj -
m%jdyk udOHhla u.ska jrlg f.k hd yels NdKaav yd u.Ska m%udKh
Odß;dj fõ' m%jdykh lsÍug n,dfmdfrd;a;= jk m%udKh wkqj iqÿiq
udOHhlaa f;dard .; hq;= h'
ksoiqka -
úYd, f;d. f,dß r: u.ska o l=vd NdKav f;d.hla fnodyeÍfï jEka r:
uÕska o m%jdykh lsÍu
iqrlaIs; nj -
m%jdykh lrk NdKavh fyda u.Ska wdrlaIdldÍ j .ukd;a;h olajd u
f.k hdug yels úh hq;= h'
ksoiqka -
wem,a" ñÈ jeks m<;=re wdkhk - wmkhk ld¾hfha § .=jka
hdkd fhdod .ekSu
frda.Ska m%jdykh i|yd .s,ka r: fhdod .ekSu
m%jdyk lafIa;%fha m%jK;d j¾Okh fjñka mj;sk w;r tajdg my; ksoiqka
bÈßm;a l< yels h
Wux ud¾. m%%jdyh
.=jka md,ï bÈ lsÍu
wêfõ.S ud¾. bÈ lsÍu
úÿ,s fudag¾ r: fhdod .ekSu
mßir ys;ldó Yla;s m%fNao Ndú; lsÍug fm<Uùu
ksoiqka -
t<j¿ " m,;=rej,ska bkaOk ksmoùu
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
.nvdlrKh hkak y÷kajhs'
.nvdjla ia:dk.; lsÍfï § ie,ls,a,g .; hq;= lreKq
,ehsia;.
= ; lrhs'
.nvdjla ia:dk.; lsÍfï § ie,ls,a,g .; hq;= lreKq fjk
fjk u meyeÈ,s lrhs'
.nvdjla ia:dk.; lsÍu ms<sn| ;SrKh ksjerÈ j .; hq;= nj
;yjqre lrhs'
.nvdjl NdKav weisÍu l< hq;= wdldrh meyeÈ,s lrhs'
wiqrkq ,nk NdKavfha iajNdjh wkqj .nvdjl NdKav wiqrk
wdldrh fmkajd fohs'
.nvdjl NdKav tyd fuyd lsÍu l< hq;= wdldrh meyeÈ,s lrhs'
.nvdjla ia:dk.; lsÍfï § i,ld ne,sh hq;= lreKq rdYsshla we;s nj;a"
.nvdjla ia:dk.; lsÍu ms<sn| ;SrKh wdh;khg b;d jeo.;a nj;a
meyeÈ,s lr fokak'
Tn i,ld neÆ lreKq wkqj .nvdjla ia:dk.; lsÍug jvd;a WÑ; hhs
Tn ;SrKh l< ia:dkh fláfhka i|yka lrkak'
tfia f;d. /ialr ;nd .ekSu fyda l,a;nd .ekSu i|yd Ndú;
lrk ia:dkh .nvdj ^warehouse& f,i ye|skafõ'
msßjeh -
l¾udka;Yd,dj fj; wuqøjH m%jdykh i|yd msßjeh fuka u" ksIamdÈ;
NdKav wjidk mdßfNda.slhdg fnod yeÍu olajd jk m%jdyk .dia;='
nEfï yd megùfï .dia;= .Kkh lr m%jdyk msßjeh wju jk ia:dkhl
.nvdj ia:dk.; l< hq;= h'
fuys §"
.nvd l=,sh ^ Rent &
wem ;ekam;= ^Security deposits &
rlaIK .dia;= ^Insurance rates&
jdyk kj;d ;eîfï bvlv yd úhoï
^Parking location related expences&
hkd § úhoï ms<sn| j ie,ls,su;a úh hq;= h'
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
m%foaYfha we;s .nvdjla ksÍlaIKh lr my; lreKq we;=<;a jk fia jd¾;djla
iemhSug Wmfoia fokak'
Tn ksÍlaIKh l< .nvdfõ .nvd lr we;s NdKav j¾.
tu tla tla NdKav j¾.h wiqrd ;snQ wdldrh
NdKav weisÍu i|yd Ndú; lr ;snQ ia:dk" WmlrK yd øjH
weisÍfï § wjOdkh fhduq lr ;snQ úfYaI lreKq
NdKav tyd fuyd lrk wdldrh
NdKav tyd fuyd lsÍu i|yd Ndú; l< WmlrK
ld,ÉfÊo ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
m%jdyk yd iemhqï fiajd y÷kajhs'
m%jdyk yd iemhqï fiajdj, wjYH;dj fmkajd fohs'
m%jdyk yd iemhqï fiajdfõ m%fhdack ,ehsia;=.; lrhs'
fufia wdh;khlg wjYH wuq øjH ,nd .ekSu" ksIamdokh isÿ lsÍu"
.nvd lsÍu" fnodyeÍu jeks tlsfkl iïnkaO lghq;= ie,iqï
iy.; j isÿ l< hq;= nj;a" Bg wod< ls%hdj,sh m%jdyk yd iemhqï fiajd
f,i y|qkajk nj;a fmkajd fokak'
inbound outbound
logistics logistics
ld,Éfcao ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
fjf<|du hkak y÷kajhs'
fjf<|du m%fNao fldg olajhs'
fnodyeÍfï ls%hdj,sh isÿ jk úúO wdldr úia;r lrhs'
fnodyeÍfï ls%hdj,sh isÿ jk úúO wdldr rEm igyklska
olajhs'
fok ,o NdKavhl fnod yeÍfï ls%hdj,sh rEm igyklska
olajhs'
fjf<| w;rueÈhka y÷kajhs'
fjf<| w;rueÈhkaf.a ld¾hNdrh w.hhs'
ksfhdacs;hka Tjqka imhk fiajd wkqj j¾. lrhs'
fjf<|du i|yd w;rueÈhka fhdod .ekSfï jdis yd wjdis i|yka
lrhs'
fjf<|du úúO wdldrfhka isÿ jk w;r tfia fjf<|du m%fNao l< yels
wdldrh .e,Sï igykla weiqfrka bÈßm;a lrkak'
ksIamdÈ; mdßfNda.slhd w;g m;a lsÍfï ls%hdj,sh úúOdldrfhka isÿ jk
nj ;yjqre lrñka igykla w|skak'
iqÿiq mßÈ isiqka lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
fjf<|du i|yd w;rueÈhka fhdod .ekSfï jdis yd wjdis meyeÈ,s lr
fokak'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 210
úIhh lreKqq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la(
fjf<|du m%fNao lrk wdldrh my; ±lafjk .e,Sï igyk u.ska bÈßm;aa
l< yels h'
fjf<|du
foaYSh fjf<|du ^Home Trade& hkq hï rgl foaY iSudj ;=< isÿ jk
fjf<|du fõ'
úfoaY fjf<|du ^Foreign Trade& hkq hï rgla fjk;a rgla fyda rgj,a
iu. isÿ lrk fjf<|du fõ'
mdßfNda.sl NdKav fnodyeßfï ud¾.
^1& ksIamdolhd
mdßfNda.slhd
^2& ksIamdolhd
is ,a,r
fjf<kaod
mdßfNda.slhd
wxl ^2& ^3& ^4& fnod yeÍfï ls%hdj,Skays § w;rueÈhka iïnkaO ù we;'
w;rueÈhka hkq ksIamdÈ; fndodyeÍfï ud¾.fha ksIamdolhd yd mdßfNda.slhd w;r
isák fnodyeÍfï ls%hdj,shg iïnkaO jk md¾Yaj fõ'
kej; úlsKSu i|yd ksIamdÈ; wf,ú lrkakka f;d. fjf<÷ka f,i ye|skafõ'
ksfhdacs;hska Tjqka imhk fiajd wkqj my; ±lafjk wdldrhg j¾. l< yels h'
ks f hda c s ; hs k a
úl=Kkq ,nk NdKav fjkqfjka újD; j yd jdÑlj by< .Kka bÈßm;a l<
.ekqïlrejkag m%Odkshdf.a NdKav wf,ú lrñka tu lghq;= iïnkaëlrKh lrkq
,nk md¾Yajh fjkafoaislre fõ' fï i|yd Tyqqg fjkafoais .dia;=jla ysñ fõ'
fjf<|du i|yd w;rueÈhka fhdod .ekSfï jdis yd wjdis my; ±lafõ'
jdis (
úúO ksIamdolhska ksmojk NdKav yd fiajd ,nd f.k wjYH
fõ,djg myiq ia:dkhl § mdßfNda.slhdg ,nd §ug lghq;= lsÍu
kj NdKav yd fiajd y÷kajd §u myiq ùu
fjf<|fmd< f;dr;=re wod< md¾Yajhkag myiqfjka ,nd .; yels
ùu
yqjudre ls%hdj,sh ir, ùu
wjdis (
fjf<|fmdf<a wkjYH NdKav ysÕhla we;s úh yels ùu
NdKavj, ñ, .Kka by< hd yels ùu
ld,Éfcao ixLHdj ( 04
bf.kqï M, (
is,,
a r fjf<|du w¾: olajd" is,,
a r fjf<|dfï ,laIK meyeÈ,s lr fokak'
m%foaYfha we;s is,a,r fjf<|ie,a lsysmhl kï úuid tu kï yqKq
mqqjrefõ ,shkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
wjidk mdßfNda.slhdg NdKaav úlsKSu is,a,r fjf<|du f,i ye|skafjk
w;r tfia úl=Kkakd is,a,r fjf<kaod f,i ye|skafõ'
is,a,r fjf<÷kaf.ka bgqjk fiajd (
ksIamdolhdg
ksIamdolhdf.a kj ksIamdÈ; mdßfNda.slhdg y÷kajd §u
m%o¾Yk mqjre fyda fmdaiag¾ m%o¾Ykh" idïm,a fnod §u hkdÈh
u.ska NdKav m%j¾Okhg iydh ùu
NdKAv wf,úfhka miq ksIamdÈ; ms<sn| mdßfNda.sl woyia yd
wfkl=;a wod< f;dr;=re ksIamdolhdg iemhSu
f;d. fjf<kaodg
f;d. fjf<kaod /ia lr .;a NdKav mdßfNda.slhd fj; fnod
yeÍu
mdßfNda.sl reÑ wreÑlï" fjf<|fmd< ms<sn| f;dr;=re iemhSu
f;d. fjf<| lghq;= m%j¾Okh i|yd odhl ùu
mdßfNda.slhdg (
wjYH øjH wjYH m%udKfhka wjYH fõ,djg iemhSu
Kh moku u; NdKav iemhSu
kj NdKav y÷kajd §u yd wjYH wjia:dj, § Wmfoia ,nd §u
mdßfNda.sl wjYH;d wkqj úúO j¾.fha NdKav iemhSu
mdßfNda.slhdg úúO myiqlï iemhSu ^kso ( m%jdyk myiqlï" úoHq;a
f.ùï l%u &
ld,Éfcao ixLHdj ( 04
bf.kqï M, -
f;d. fjf<|du w¾: olajhs'
f;d. fjf<|dfï ,laIK úia;r lrhs'
m%foaYfha we;sa f;d. fjf<|ie,a ,ehsia;=.; lrhs'
f;d. fjf<÷kaf.ka ksIamdolhdg yd is,a,r fjf<ka|dg bgq jk fiajd
fjk fjk u olajhs'
Tn m%foaYfha we;s f;d. fjf<|ie,aj, kï ,ehsia;=jla yqKq mqjrefõ
f.dvk.kak'
isiqkaf.a ms<s;=re ie,ls,a,g .ksñka my; lreKq u;= lrñka idlÉPdjla
fufyhjkak'
úIhh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
kej; úlsKSfï fÉ;kdfjka ñ, § .kakd .eKqïlrejka fj; ksIamdÈ;
wf,ú lsÍu yd kej; úlsKSfï mrud¾:fhka ksIamdÈ; ñ, § .ekSu
f;d. fjf<|du f,i ye|skafõ' tfia ksIamdÈ; wf,ú lrkakd f;d.
fjf<kaod fõ'
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 217
f;d. fjf<kaodf.ka bgqjk fiajd
ksIamdolhdg
is,a,r fjf<kaodg
NdKav f;d. jYfhka iemhSu
is,a,r fjf<|ie,g u NdKav f.keú;a §u
Kh myiqlï iemhSu
NdKav f;aÍu" weisÍu" ñY% lsÍu wd§ fiajdjkays ksr; ùu
ld,Éfcao ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
yqKq mqjrefõ i|yka l< øjH" foaYSh ksIamdÈ; yd úfoaYSh ksIamdÈ; jYfhka
fldgia follg fjka lsÍug Wmfoia fokak'
by; f;dr;=re weiqfrka úfoaY fj<|du w¾: olajd úfoaY fjf<|du ìys
ùug mokï jQ idOl ksoiqka weiqfrka meyeÈ,s lrkak'
úfoaY fjf<|dfï m%fNao fjk fjk u úia;r lrkak'
iqÿiq mßÈ lKavdhï lr my; ls%hdldrlfuys fhdojkak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
hï rgla fjk;a rgla fyda rgj,a iu. isÿ lrk fjf<|du úfoaY
fjf<|du fõ'
NdKav m%j¾Okh
;u ksIamdos; f,dj mqrd wf,ú lr .ekSu i|yd úúO m%j¾Ok
Wml%u Ndú; lsÍu
khj 3/4 folls
P-Tea G- 2017 220
úfoaY fjf<|dfï m%fNaao lSmhls'
lsishï rgla úfoaY rglska fyda rgj,ska NdKav yd fiajd f.kaùu wdkhk
fjf<|du fõ'
ksoiqka ( YS% ,xldjg cmdkfhka fudag¾r: f.kaùu
lsishï rgla úfoaY rglg fyda rgj,g NdKav yd fiajd heùu wmkhk
fjf<|du fõ'
kso ( YS% ,xldfjka brdlhg f;a heùu
úfoaY rglska wdkhkh lrk ,o øjH rg ;=<g fkdf.k jrdh ;=< kej;
ilid fyda ieliSulska f;dr j kej; fjk;a rglg fyda
rgj,g wmkhkh lsÍu wka;rd, fjf<|du f,i ye|skf a õ' fuu lsh
% dj,sh
jrdh ;=< isÿ jk ksid ;Sre .dia;= wh lsÍula isÿ fkdfõ'
ksoiqka ( YS% ,xldjg bkaÈhdfjka f;a wdkhkh lr brdkhg wmkhkh
lsÍu
rgla úfoaY fjf<|dfï ksr; ùfuka m%;s,dN w;a lr .; yels h'
ksoyia fjf<|dug we;s ndOl ;Srenÿ yd ;Srenÿ fkdjk ndOl f,i j¾.
flf¾'
ld,Éfcao ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
wdkhk yd wmkhk fjf<|dfï § Ndú; jk ,shlshú,s tu ,shú,sj,
wjYH;dj yd tajd ksl=;a lrk wdh;k meyeÈ,s lr fokak'
úIh lreKq meyeÈ,s lr .ekSug w;aje,la (
wdkhk yd wmkhk fjf<| .kqfokq fndfyda úg isÿ jkafka ksfhdacs;hl=
ud¾.fhks' kuq;a iDcqj u weKjqï lr .kqfokq isÿ jk wjia:d o olakg ,efí'
l=uk l%uh wkq.ukh l< o wdkhk yd wmkhk ls%hdmámdáfha § wjYH jk
,shú,sj, fjkila isÿ fkdfõ'
wdkhk ls%hdmámdáh
úfoaY iemhqïlrefjl= f;dard .ekSu
iemhqïlrejka ms<sn| f;dr;=re" jdKsc uKav, iÕrd yd m%ldYk"
;dkdm;s ld¾hd," fjf<| m%o¾Yk yd wka;¾ cd, fjí wvú ;=<ska
,nd f.k iqÿiq úfoaYSh iemhqïlrefjl= f;dard .ekSu
ñ, úuiqula heùu
iemhqïlrefjl= f;dard .ekSfuka wk;=rej ;uka wdkhkh lsÍug
woyia lrk NdKavj, ñ, .kka úuiSu isÿ flf¾' ta i|yd f;dard
.;a iemhqïlre fj; ñ, úuiqula hefõ'
wmkhk ls%hdmámdáh
wmkhklrefjl= f,i ,shdmosxÑ ùu
úfoaY .ekqïlrejd fidhd .ekSu
wjYH jkafka kï wmkhk n,m;% ,nd .ekSu
wdkhklref.ka ,enqKq ñs, úsuiqug m%;p
s drhla jYfhka ñs, lshu
q la
heùu
wdkhklref.ka bkafvkagqj ,nd .ekSu
NdKav f;d.h keõ.; lsÍu i|yd wjYH bv fjkalr .ekSu yd
wjYH ,shús,s ilia lr .ekSu
keõ.; lsÍug iqoqiq jk wdldrhg NdKav weiqreï lsÍu
wmkhk NdKav f;d.h rlaIKh lsÍu
NdKav keõ.; lr fk!Ndrm; ,nd .ekSu
uqo,a ,nd .ekSug wod< lghq;= lsÍu
wdkhk yd wmkhk fjf<|dfï § Ndú; jk ,shlshú,s my; mßÈ
fláfhka ye|skaúh yels h'
bkafvkagj
q $weKjqu (Indent /Order)
iemhqïlrefjl=f.a ñ, lshqu wkqj" Tyqf.ka NdKav ,nd .ekSug
wdkhklrefjl= tlÕ jkafka kï" ta i|yd weKjqula wod< iemhqïlre
fj; heúh hq;= h' úfoaY fjf<|dfï § fuu weKjqu ye|skafjkafka
bkafvkagqj kñks' fuu weKjqï lsÍu wka;¾cd,h yryd isÿ l< yels h'
wdkhklrefjl= úiska úfoaYSh iemhqïlrefjl= fj; hjkq ,nk fuu
weKjqfuys wdkhklreg wjYH NdKav ms<sn| úia;r" ñ," keõ.; lsÍug
wod< f;dr;=re we;=<;a flf¾'
bkafjdhsih
s ^Invoice &
wmkhkh lrkq ,nk NdKavj, úia;r" ñ< .Kka" f.ùï fldkafoais"
.uka ud¾.h" m%;slafIam lsÍfï fldkafoais wd§ úia;r we;=<;a f,aLkhls'
úfoaY fjf<|dfï § uqo,a f.ùu i|yd fhdod .kakd l%u my; i|yka
wdldrhg meyeÈ,s l< yels h'
Khjr ,smsh
nexl= wKlrh
ld,Éfcao ixLHdj ( 08
bf.kqï M, (
fjf<| l,dm ksoyia fjf<| m%foaY ^Free trade areas&" fjf<| yjq,a"
fjf<| ix.ï hk kïj,ska o y÷kajhs'
fj<| l,dm (
fjf<| l,dmj,g ksoiqka lsysmhla my; oelafõ'
hqfrdamSh ix.uh ^EU &
wdishka ix.uh ^ASEAN &
rgj,a wfÜ lKavdhu ^G8& m%xYh
cmdkh
hqfrdamSh ix.uh European Union ^EU&
fuys idudcsl rgj,a fmdÿ fjf<| m%;m s ;a;shla" lDIs yd ëjr m%;m
s ;a;h
s la"
m%dfoaYSh ixj¾Ok m%;sm;a;shla mj;ajdf.k hk w;r" 1999 § EU úiska
hQfrda ^Euro& kñka fmdÿ uqo,a tallhla y÷kajd § we;'
EU idudcsl rgj,a (
Tiaá%hd fn,acshu n,af.aßhd mska,ka;h ihsm%ia
fiÉ ßmí,sla fvkaudla tiafgdakshd m%xYh whsia,ka;h
^Czech Republic) ,s;=fõkshd ,eÜñhd c¾uksh ,laiïn¾.a
b;d,sh fko¾,ka;h fmda,ka;h .S%ish mD;=.d,h
fuda,agd fid,afõlshd fid,afõkshd yxf.aßhdj iamd[[h
refïkshdj
iaùvka
G8 idudcsl rgj,a
we't'c' ^USA) tlai;a rdcOdksh ^UK) m%xYh
ngysr c¾uksh b;d,sh cmdkh
lekvdj reishdj
fjf<| .súiqï (
rgj,a folla fyda lsysmhla w;r hï ld,mßÉfcaohla ;=< fjf<| øjH yqjudre
lr .ekSu i|yd we;s lr .kakd tlÕ;dj fjf<| .súiqï f,i ye|skafõ'
rgj,a folla w;r we;s" jk .súiqï oaù md¾Yaùh .súiqï f,i;a" rgj,a lsysmhla
w;r we;s jk .súiqï nyq md¾Yaùh .súiqï f,i;a ye|skafõ'
fjk;a rgl ksmo jQ NdKav fuu rgj,a ;=k w;r yqjudre ùfï § ;Sre .dia;=
ls%hd;aul fõ' ;Sre .dia;= ksoyia jkqfha weußld tlai;a ckmofha ksmojk ,§
^Made in USA&" lekvdfõ ksmojk ,§ ^Made in Canada& fyda fulaisfldafõ
ksmojk ,§ ^Made in Mexico& hkqfjka i|yka ksIamdÈ; i|yd muKs'
idla l,dmSh fjf<| iyfhda.S;dj jHdma; lsÍug;a" ol=Kq wdishdj ;=< ksoyia
fjf<| m%foaYhla we;s lr .ekSug;a" idla l,dmSh rgj, wd¾Ól ms<sfj;a
f.da,ShlrKhg wkq.; lsÍug;a we;s lr.;a tlÕ;djhs'
1975 j¾Ifha nexfldla .súiqu kñka wdrïN jQ fuu .súiqu 2005 fkdjeïn¾
02 jk Èk isg wdishd- meismsla fjf<| .súiqu hkqfjka kï lrk ,§' fuys
idudcsl rgj,a jkqfha nx.,dfoaYh" Ökh" bkaÈhdj" ,d´ih" fudxf.da,shdj" YS%
,xldj yd ol=Kq fldßhdj h' wdishd - meismsla l,dmfha we;s merKs u jrKSh
fjf<| .súiqu jkafka fuu .súiquhs'
idudcsl fkdjk rgj,ska NdKav yd fiajd wdkhkh lsÍug jvd iykodhS f,i
idudcsl rgj,ska NdKav yd fiajd wdkhkh lsÍug yels jk mßÈ fjf<| ndOl
yels;dla wju lrñka idudcsl rgj,a w;r wd¾Ól ixj¾Okh fõ.j;a lsÍu fuu
.súiqfï wruqK fõ'
cd;Hka;r ixúOdk (
úfoaY fjf<|dug tfrys jk ;Srenÿ" úksuh md,k kS;sÍ;s" f¾.= kS;sÍ;s jeks
úúO ndOd wju lr .ekSug msysgqjd f.k we;s ixúOdk cd;Hka;r ixúOdk f,i
ye|skafõ'
fojk f,dal hqoaOfhka úkdYhg m;a jQ hqfrdamd wd¾Ólh f.dv kexùu Wfoid jQ
fn%Üka jqâia ^Bretton Woods & .súiqu u.ska 1945 foieïn¾ 27 Èk wdrïN úh'
uQ,H yd ;dlaIKsl wdOdr ,nd §fï;a úksuh wkqmd; yd f.jqï fYaI ksÍlaIKh
lsÍfï;a cd;Hka;r ixúOdkh f,i IMF ye|skaúh yels h' fuys m%Odk
ld¾hd,h weußld tlai;a ckmofha fjdIskagka k.rfha msysgqjd we;'
fuh f.da,Sh uQ,H iyfhda.S;dj ÈhqKq lsÍu" uQ,H ia:dhS;dj iy;sl lsÍu"
cd;Hka;r fjf<|dug myiqlï ie,iSu" /lSrlaId mq¿,a lsÍu" ;srir wd¾Ósl
ixj¾Okh yd ÿmam;alu wvq lsÍu wruqKq lr f.k wdrïN lr we;'
ksoiqka (
ksoyia fjf<|dug tfrys ;Srenÿ yd ;Srenÿ fkdjk ndOd bj;a ùu
;lafiarelrKh yd we.ehSu (
A ix.ï - EU
- ASEAN
- G8
B .súiqï - NAFTA
- SAFTA
- APTA
C ixúOdk - WTO
- IBRD
- IMF
isik
q f
a .a ks¾udK lKavdhï w;r yqjudre lrf.k tajdfha we;=<;a f;dr;=re
wOHhkh lrk f,i isiqkag Wmfoia fokak'
ld,Éfcao ixLHdj ( 06
bf.kqï M, (
úoHq;a fjf<|du ;=<ska w;alr.; yels jdis yd ta ;=<ska we;s úh yels wjdis
o isiqka iu. idlÉPd lrkak'
úoHq;a jdKsscH hkq úoHq;a jHdmdrj, tla fldgila muKs' tkï fjf<|
lghq;= yd fjf<|du i|yd iydh jk m%jdyk" ikaksfõok" nexl= jeks
Wmldrl fiajd lghq;= o úoHq;a cd, Tiafia isÿ lsÍuhs'
ksIamdok
udkj
iïm;a