Özel Öğretim Yöntemleri

4. sunu
***
Öğretim Stratejileri (Yaklaşımları) 2
Öğrenme Stratejileri
Prof. Dr. Halit DURSUNOĞLU
 Öğretim Stratejileri
• 1. Sunuş yoluyla öğretim stratejisi
• 2. Buluş yoluyla öğretim stratejisi
• 3. Araştırma-inceleme yoluyla
öğretim stratejisi

Bu stratejiler içinde edebiyat ve dil

öğretiminde öncelikle ve ağırlıklı
olarak sunuş yoluyla öğretim
stratejisi kullanılır. Konusuna göre
diğer öğretim stratejileri de
kullanılabilir.
 Öğretim stratejileri
3. Araştırma-inceleme stratejisi
• Dewey bir konunun araştırma-incelemede
ele alınabilmesi için toplumu ilgilendiren
gerçek ya da gerçeğe yakın bir problem
durumu olması gerektiğini savunur. Bu
nedenle bu strateji her konu için
uygulanamaz.
• Bu stratejide problem çözme yönteminin
aşamaları izlenir.
• Uygulama-analiz-sentez-değerlendirme
• Öğrenci merkezli bir eğitim anlayışı sahiptir.
Öğrenci aktif, öğretmen rehberdir.
• Hakkı Dewey, John
1859-1952
Amerikalı eğitim kuramcısı
 3. Araştırma-inceleme stratejisi
• Tümevarım-
tümdengelimsel
yöntemlerin her ikisi de
kullanılır.
• Öğrenci süreçte tamamen
hipotetik (varsayımsal)
düşünür. İsterse
tümdengelimsel isterse
tümevarımsal yöntemi
kullanırlar.
• Zihinsel beceri kullanılır
ve geliştirilir.
 3. Araştırma-inceleme stratejisi
Aşamalar:
• 1. Problemin farkına
varılması (hissedilmesi)
• 2. Problemin
tanımlanması
• 3. Hipotezlerin kurulması
• 4. Verilerin toplanması
• 5. Hipotezlerin test
edilmesi
• 6. Çözüm yollarının
uygulanması
 3. Araştırma-inceleme stratejisi
Ders işleme
• Araştırma İnceleme Stratejisinde
Bilimsel Problem Çözme Basamakları
• Problemin belirlenmesi
• Problem hakkında bilgi toplayıp
problemin tanımlanıp sınırlandırılması
• Veri toplama aracı geliştirip verilerin
uygun kişilerden toplanması.
• Hipotezlerin oluşturulması
• Hipotezle ilgili verilerin toplanması
• Verilerin analiz edilmesi
• Hipoteze uygun yöntem ya da ölçme
aracı bulunması
• Hipotezin test edilmesi ve denenmesi
• Sonuç ve çözüm
 3. Araştırma-inceleme stratejisi
Özellikleri
• Süreç öğrenci etkinliğine dayalı • Öğrenci merkezde, öğretmen
olup problem çözme yaklaşımı rehberdir.
temel alınır. • Uygulama ve üst düzey
• Tümevarım, tümdengelim, kazanımlar(Analiz, sentez,
anoloji, hipotetik, yöntemleri değerlendirme) ön plandadır.
birlikte kullanılır. • Problem çözme + neden – sonuç
• Gerçek yaşama ait problemler ele ilişkisi kurma + yaratıcı + yansıtıcı
alınır. En önemli özelliği budur. analitik ve eleştirel düşünme
• Bilimsel problem çözümü becerisi becerileri geliştirme ön plandadır.
ile bilimsel düşünme becerisi • Sınıf içi + Sınıf dışı etkinliktir.
kazanımları ön plandadır. • İş birlikli öğrenme temel alınır.
• Bilimsel problem çözme • Sınıf sayısı az olmalıdır.
basamakları kullanılır.
• Dersin daha çok sonuç
bölümünde kullanılır.
 3. Araştırma-inceleme stratejisi
• Faydaları
• Bilimsel be bağımsız düşünme
becerisi sağlar.
• Problem çözme becerisinin
kazanımına imkân verir.
• Gerçek yaşama alt kazanımlar
boyutunda gelişimi sağlar.
• Üst düzey zihinsel becerilerin
kazanımına fırsat sunar.
• Kalıcı öğrenmelerin sağlanmasına
neden olur.
• Yaratıcı, yansıtıcı, analitik ve eleştirel
düşünme becerilerinin gelişimi
sağlanır.
• Öğrenmeyi öğrenmeye fırsat veri.r
• Sınırlılıkları
• Zaman, emek ve maliyet yönüyle
ekonomik değildir.
• Bazı konuların öğretimine uygun
değildir.
• Hazır bulunuşluk düzeyi yeterli
olmayan öğrencilerin
bulundukları süreçte kullanımı
güçtür.
• Kalabalık sınıflarda uygulanması
zordur.
• Sistemli ve planlı bir süreç
olmazsa hedeflere ulaşılması zor
olabilir.
 Araştırma-inceleme
uygulama çalışması

kafiye inceleme
• Öğretmenin öğrencilere • … bul
şiir yazdırma çalışması • … kul
yapması.
• “Son iki harfi aynı
olsun.” tarzında bir
uygulama yaptırması • (tam kafiye)
 Öğrenme Stratejileri
• Öğrencilerin gerek örgün eğitimde
derslerde başarılı olmaları, gerekse
örgün eğitimden sonra yaşadığımız bilgi
çağında kendilerini geliştirebilmeleri
için kendi kendilerine öğrenmeleri ve
öğrenmelerini izleme yeterliği
kazanmaları gerekmektedir.
• Okullarda öğrencilere belli disiplinlerin
temel kavram ve ilkeleri öğretilirken
öğrenme stratejileri de öğretilmelidir.
Öğrenme Stratejileri
• İlköğretimden başlayarak öğretimin her
düzeyinde derslerde konunun 1. Dikkat stratejisi
gerektirdiği öğrenme stratejilerinin 2. Tekrar stratejisi
öğretimine yer verilmelidir. Çünkü iyi 3. Anlamlandırma stratejisi
bir öğretim, öğrencilere nasıl 4. Anlamayı izleme stratejisi
öğreneceklerini, nasıl 5. Duyuşsal strateji
anımsayacaklarını, nasıl 6. Eklemleme stratejisi
düşüneceklerini, güdülenmelerini nasıl 7. Örgütleme stratejisi
sağlayacaklarını öğretmeyi içerir.
 Öğrenme Stratejileri
• 1. Dikkat stratejisi
• Öğretimde yerine getirilmesi gereken ilk işlev, öğrencinin
dikkatini çekmek ve artırmaktır.
• Dikkati çekmede etkili bir soru ya da hikâye, anekdot yada
fıkra ile işe başlanabilir.
• Bir film ya da bir programdan alıntı ile de başlanabilir.
• Dikkati yöneltmede kullanılan stratejilerden biri, metinde
yazıların altını çizmedir. Anahtar sözcüklerin ve temel
düşüncelerin altının çizilmesi
• Dikkati çekmede kullanılan bir başka strateji de, metnin
kenarına not ya da notlar alınmasıdır.
• Dikkatin odaklaşmasında resimler, fotoğraflar, başlıklar, alt
başlıklar, şekil, grafik, şemalar da önemli rol oynar.
 Öğrenme Stratejileri
• 2. Tekrar stratejisi
• Tekrar, bilginin zihne uzun süreli daha uygun
işlenmesine yardım eder.
• Tekrar, ezberleme için de kullanılır. Şiir, şarkı, dua…
• «Tekrar, öğrenmenin yarısıdır.» dense doğrudur.
• Tekrar stratejisini kullanırken öğrenen kişi, olguları
zihinsel ya da sesli tekrar eder, bir metini aynen kopya
eder ya da seçici davranarak önemli cümleleri tekrarlar.
• Öğrenilecek metin düz yazı türünde ise tekrar
stratejileri; konuyu sesli olarak tekrarlama, yazıya
aktarma, bazı bölümleri aynen alıntılama ve yazının
önemli kısımlarının altını çizmeyi kapsar.
 Öğrenme Stratejileri
• 3. Anlamlandırma stratejisi
• Yeni bir bilgiye anlam verilebilmesi için, bireyin konu ile ilgili ön bilgisi
olması ve yeni bilgiyi var olan bilgilerle ilişkilendirebilmesi gerekir.
• Karmaşık öğrenme amaçlarının gerçekleşmesinde kendi kendine
öğrenenler, açıklama ve soru sorma, yaratıcı sözel ya da görsel imajlarla
bilinenlerden yeni bilgi için benzetimler oluşturma gibi taktikleri
kullanabilirler.
• Bireyin kendine ya da başkalarına soru sorarak düşünme stratejisini
kullanması, etkili bir kodlama tekniğidir. Soru sorma, okunan materyalin
anlaşılmasına yardım eder. Ayrıca kendi kendine soru sorma bireyin sorun
çözme becerisini de kolaylaştırır

• 4. Anlamayı izleme stratejisi

• Öğrencilerden aldığımız dönütler, anlatılanların anlaşılıp anlaşılmadığını
çok iyi gösterir. Bunu; sorduğumuz sorulara cevap verme isteklerinden,
verdikleri cevaplardan, bakışlarından, duruşlarından, oturuş biçimlerinden
anlayabiliriz.
 Öğrenme Stratejileri
• 5. Duyuşsal strateji
• Öğrenciler, öğrenilecek konunun kendilerine ne derece
uygun olduğunu belirlemede oldukça beceriklidirler. Bu
tür öğrenciler kendilerine şu soruları sorarlar: «Bu
benim için önemli mi?, Bunun benim için şimdi ve
gelecekte değeri nedir?, Bunu neden öğrenmem
gerekir?» Bu soruları olumlu yanıtlama, ilgiyi
sürdürmeye ve öğrenme coşkusuna yardımcı olur.
• Öğrenilenlerin duygularımıza hitap etmesi öğrenmeyi
çok kolaylaştırır.
• Bir şiirin durumumuzu anlatması, o şiiri bizim
nazarımızda çok anlamlı kılacaktır.
 Öğrenme Stratejileri
• 6. Eklemleme stratejisi
• Var olan bilgi ile yeni bilgiler arasında ilişkiler kurulmasını
sağlar. Bu süreçle yeni bilgi daha anlamlı hale gelecek,
kodlama kolaylaşacak ve daha belirleyici olacaktır.
• Eklemleme stratejileri, yeni bilginin kısa süreli bellekten
uzun süreli belleğe, bilinenle yeni bilgi arasında ilişki
kurularak ve birlik yaratarak geçişine yardımcı olur. Tarihî bir
bilgiyi bir arkadaşımızın yaşıyla ilişkilendirmek gibi
(Arkadaşımız 23 yaşında, Cumhuriyetin Kuruluşu 1923 gibi)
• Benzetimler, yeni bilginin daha önceden bilinen eski bilgi
kullanılarak, somut olarak açıklanmasına yardımcı olur.
Karşılaştırmalar, düşünceler ya da özellikler arasında
benzerlikleri ve ayrılıkları gösterir.
 Öğrenme Stratejileri
• 7. Örgütleme stratejisi
• Örgütleme stratejileri gruplama, terim ya da düşünceleri bir
araya getirme, küçük alt parçalara bölmeyi içerir. Ayrıca
önemli düşünceleri belirlemeyi ya da daha geniş bilgiden
ana düşünceleri çıkarmayı da içerir.
• Örgütleme stratejisini kullanan kişi materyali yeniden
yapılandırarak düzenleyecek ve kendisi için anlamlı hale
getirecektir. Yeniden düzenlemede not alma, özetleme,
uzamsal temsilciler oluşturma gibi teknikler kullanılır.
• Uzamsal Temsilciler Oluşturma; bilgiyi aşamalı olarak
şemalaştırma, ana hatlar oluşturma, kavram haritası ve ağı
oluşturma, etkili örgütleme teknikleridir.